DONOSTIAKO

KANTU JIRA

1
1. Aberriaren mugak
2. Agur Xiberua
3. Agure zaharra
4. Ai zer plazer(r)a (Ama) (1)
5. Ai zer plazer(r)a (Ama) (2)
6. Aita-semeak
7. Aitormena
8. Ala kinkirri
9. Altzateko jaun
10. Ama begira zazu
11. Ama zer duzu nigarrez?
12. Amak ezkondu ninduen
13. Amerikara noa
14. Amodioa zoin den zoroa
15. Anttoni eta Antton
16. Arbola gainean (Laborari)
17. Ari naizela
18. Arrosako zolan
19. Atharratzeko gazteluko kanta
20. Azken agurraren negarra
21. Azken dantza

2
22. Bagare
23. Baionatik Bilbora
24. Baldorba
25. Baratze bat
26. Bautista Bazterretxe
27. Begiak parrez-parrez
28. Behin batian Loiolan
29. Bermioko portuan
30. Bertso berriak
31. Bizkaiza maite
32. Boga-boga
33. Donostiyako hiru damatxo
34. Donostiako ziudadia
35. Egun da Santi Mamiña
36. Eki eder
37. Eperra
38. Erribera
39. Errota zahar maitea
40. Euskal Herrian euskaraz
41. Euskal Herri nerea
42. Ez, ez dut nahi
43. Forjarien kanta

3
44. Gazte naiz eta lorios
45. Goizian argi hastian
46. Goizian goiz jeikirik (1)
47. Goizian goiz jeikirik (2)
48. Goizuetan
49. Greziako itsasontzia
50. Guk euskaraz
51. Gure bide galduak
52. Guretzat
53. Habanera
54. Iduzki denean
55. Ikusi nuenian
56. Ikusten duzu goizian
57. Ilun ikarak
58. Iparragirre
59. Iriyarena
60. Isil-isilik dago
61. Itsasoan urak haundi dire
62. Itsasoari begira
63. Ituringo arotza
64. Itzala
65. Izarren hautsa (1)

4
66. Izarren hautsa (2)
67. Izotz-ondoko eguzki
68. Jaun baruak
69. Jeiki-jeiki
70. Juana Bixenta Olabe
71. Kantatuaz, kantatuaz
72. Kantatutzera noa xelebrekeriak
73. Kantu jira kantuen bidez
74. Kantuz sortu naiz
75. Kattalin
76. Kaskazurik bere buruari
77. Kontrapas
78. Kontxesiri
79. Langile baten semea
80. Lau haizetara
81. Lau teilatu
82. Limosnatxo bat
83. Loretxoa
84. Loriak udan
85. Lürralde zilarra
86. Maitasun aroak
87. Maitasunez hil

5
88. Maitiak galde egin zautan
89. Maria Solt eta Kastero
90. Maritxu nora zoaz?
91. Markesaren alaba
92. Martxa baten lehen notak
93. Matalaz
94. Mendian gora
95. Muñagorriren bertsoak
96. Nafarroa (Jotika)
97. Nafarroako Ereserkia
98. Nere maitia jeiki ta jeiki
99. Nere sentimentua
100. Nirekin (Emoixtaxux muxutxuek)
101. Oi ama Euskal Herri
102. Orhiko xoria
103. Otxagabian
104. Pasaiako herritik
105. Pello Joxepe
106. Prima eijerra
107. Salamankara
108. San Simon eta San Juda
109. Topa dagigun

6
110. Trapu zaharrak
111. Triste bizi naiz eta
112. Txatxamatxalinatxu!
113. Txori txikia
114. Txoriak txori (Hegoak ebaki banizkio)
115. Ume eder bat
116. Xalbadorren heriotza
117. Xarmangarria zira
118. Xorieri mintzo zen
119. Zaku berean
120. Zazpiak oihal batetik
121. Zenbat gera ?
122. Zibilak esan naute
123. Zugana Manuela
124. Zure begiek

7
 ABERRIAREN MUGAK
Hitzak: Joxerra Garzia - Musika: Txomin Artola

Nire aberria lurra bezain zaharra da,

baina ez da lurra bakarrik;
haizeak bezala inguratzen nau eta
lotzen, askatzen nauelarik.

Nire aberria suaren antzekoa da,

beti bera, berria beti,
epeltzen nau kanpoan hotz dagoenean,
ta erretzen ere badaki.

Aberriaren mugak, euskararenak,

gure baitan daude gehienak;
euskara zabalduaz lau haizeetara
zabalago egiten gara.

Nire aberria harrizko herria da,

hitzezkoa eta hitzekoa,
altzairuzko txakolin, ardo zurezkoa
eta hondar anonimoa.

Nire aberria burdin bihurria da,

oroimenean arindua;
itsas laminen baten herdoilezko kantu,
etorkizunez fosildua.

Aberriaren mugak, euskararenak,

gure baitan daude gehienak;
euskara zabalduaz lau haizeetara
zabalago egiten gara. (bis)

1
 AGUR XIBERUA
1 3
Sor leküa ützirik
gazte nintzalarik
Parisen sartü nintzan
kurajez beterik.
Plazerez gose eta
bürüan hartürik
behar nüala alagera bizi
bostetan geroztik
nigar egiten dit
Xiberua zuri.
2 4
Agur Xiberua
bazter güzietako xokorik ejerrena
agur sor lekia
zuri ditit ene ametsik goxuenak.
bihotzan erditik
bostetan elki deitadazüt hasperena,
zü ützi geroztik
bizi niz trixterik abandonatürik,
ez beita herririk
Paris ez besterik zü bezalakorik.
Hitzak eta musika:
Pierre Bordazarre, «Etxahun Iruri»
Palazio ederretan
gira alojatzen
eta segür goratik
aide freska hartzen,
gain behera so'ginik
beitzait üdüritzen
Orhi gainen nizala agitzen
bena ez dira heben
bazterrak berdatzen
txoriak kantatzen.
Agur Xiberua...
Ametsa, lagün nezak
ni Atharretzera
ene azken egünen
han igaraitera.
Orhiko txoriaren
kantüz behatzera
parka ditzan
nik egin nigarrak.
Hots, Xiberotarrak
aitzinian gora
üxkaldün bandera.
Agur Xiberua...
2
 AGURE ZAHARRA
Hitzak eta musika: Lluis Llach
Egokitzapena: Xabier Lete
Interpretazioa: Gorka Knörrek

Agure zahar batek zion bere etxe aurrean

goizean goiz lantokira irteten nintzanean:
Ez al dek, gazte, ikusten gure hesola zein dan?
Desegiten ez badugu, bertan galduko gera.

Baina guztiok batera saiatu hura botatzera,

usteltzen hasia dago-ta, laister eroriko da.
Hik bultza gogor hortikan, ta bultza nik hemendikan,
ikusiko dek nola, nola, laister eroriko dan.

Baina denbora badoa, nekea zaigu hasi,

eskuak zartatu zaizkit eta indarrak utzi.
Usteltzen badago ere, karga badu oraindik,
berriz arnasa hartzeko esaigun elkarrekin:

Baina guztiok batera...

Agure zaharra falta da gure etxe ondotik,

haize txar batek hartu ta eraman du hemendik.
Haur batzuk ikusten ditut eta, inguraturik,
aitona zaharraren kanta nahi diet erakutsi:

Baina guztiok batera saiatu hura botatzera,

usteltzen hasia dago-ta, laister eroriko da.
Hik bultza gogor hortikan, ta bultza nik hemendikan,
ikusiko dek nola, nola, laister eroriko dan. (bis)

3
 AI ZER PLAZER(R)A (Ama) (1)
Pierre Bordazarre "Etxahun-Iruri"
Erramun Martikorenaren bertsioa

Ai zer plazer(r)a bost urten bürian

sorlekülat ützültzia!
Ene herria, etsitü nian zure berriz ikustia;
aski sofritüz nik hanitxetan desir nükian hiltzia,
ezpazüntüdan hain maite üken, oi ama Eskual Herria.

Tralara lara, lara, lara....

ezpazüntüdan hain maite üken, oi ama Eskual Herria.

Hanitxen gisa partitü nintzan etsaia güdükatzera;

gogua bero, bihotza laxü, eta kasik alagera,
ezpeinakian orain'ordian, zer zen amaren beharra,
hari pents’ eta biga-bostetan aiher zütazün nigarra.

Tralara lara, lara, lara....

hari pents’ eta biga-bostetan aiher zütazün nigarra.

Erresinola kantari eijer libertatian denian,

bena trixtüran higatzez dua kaloia(1) baten barnian;
gü ere, ama, hala güntüzün tirano haien artian,
zure ametsa kontsolagarri, trixtüra handienian.

Tralara lara, lara, lara....

zure ametsa kontsolagarri, trixtüra handienian.

(1) Kaiola

4
 AI ZER PLAZER(R)A (Ama) (2)
Pierre Bordazarre "Etxahun-Iruri"
Patxi Saizen eta Itziar Zamoraren bertsioa

Ai zer plazer(r)a bost urten bürian

sorlekülat ützültzia!
Ene herria, etsitü nian zure berriz ikustia;
aski sofritüz nik hanitxetan desir nükian hiltzia,
ezpazüntüdan hain maite üken, oi ama Eskual Herria. (bis)

Hanitxen gisa partitü nintzan etsaia güdükatzera;

gogua bero, bihotza laxü, eta kasik alagera,
ezpeinakian orain'ordian, zer zen amaren beharra,
hari pents’ eta biga-bostetan aiher zütazün nigarra. (bis)

Erresinola kantari eijer libertatian denian,

bena trixtüran higatzez dua kaloia(1) baten barnian;
gü ere, ama, hala güntüzün tirano haien artian,
zure ametsa kontsolagarri, trixtüra handienian. (bis)

(1) Kaiola

5
 AITA-SEMEAK
Hitzak: Mikel Zarate
Musika: Natxo de Felipe / Oskorri

Aita-semeak tabernan daude,

ama-alabak jokoan. (bis)

Berriz ikusi beharko dugu

behi gizena auzoan,
berriro ere ez da faltako
trapu zaharrik kakoan.

Aita-semeak…
Eta lapurrek ohostu dute
guk gendukana etxean,
eta gu gaude erdi biluzik
beti inoren menpean.

Aita-semeak…
Geurea dugu erru guztia,
geurea dugu osoan,
ez inori, ba, errua bota
Euskal Herria hiltzean.

Aita-semeak…
Baina gaztea naiz eta daukat
etorkizuna eskuan,
ez zaigu hilko Euskal Herria
ni bizi naizen artean.

Aita-semeak…

6
 AITORMENA
Hitzak eta musika: Josu Zabala / Hertzainak

Ez dira betiko garai onenak

azken finean gizaki hutsak gara
barearen ostean dator ekaitza
udaberri berririk ez guretzat.
Denborak aurrera etengabian
ta orain ezin eutsi izan ginana
rutinaren morroiak bihurtu gara
laztana lehen baino lehen aska gaitezan

Ohartu gabe arrunt bilakatuta

ohartu gabe heldu gara mugara
mundua jausi zaigu gainera
maitia, lehen baino lehen aska gaitezan
ez dakigu non dagoen hoberena
bila dezagun beste lekuetan

Bai, zin dagizut,

ez dizudala inoiz gezurrik esan eta
zaude ziur ezin izango zaitudala
ahaztu inoiz
aitortzen dut izan zarela
ene bizitzaren onena,
baina orain, maitia, lehen baino lehen
aska gaitezan.

7
 ALA KINKIRRI
Hitzak eta musika: ezezaguna

Erran dut, erranen ta errango,

ez naiz isilik egongo,
plaza hontako dama gazteak
ez dira moja sartuko.

Ala kinkirri, ala kunkurru,

ala kinkirri kunkurru kanta,
ala kinkirri kunkurru kanta
gu bezalakoak dira,
ez dira moja sartuko.

Erran dut, erranen eta errango,

ez naiz isilik egongo,
plaza hontako gizon gazteak
ez dira fraile sartuko.

Ala kinkirri, ala kunkurru,

ala kinkirri kunkurru kanta,
ala kinkirri kunkurru kanta
ez dira fraile sartuko.

8
 ALTZATEKO JAUN
Hitzak eta musika: X. Lete

Altzateko jaun, hor zaude nunbait

zure lurrera itzultzeko zai.
Gure izatearen testigu zuzena
makurtu gabeko zuhaitz lerdena
desertuko haizeak legortu ez zuen lorea
itsasoaren kolorea, hor zaude zu.
Hamasei salbe ta hamalau kredo erderaz entzunagatik
bazenekizun hori ez zela sekulan guretzat egin.
Urrezko dukat eta diruak ez dira engainu txarra
bazter batera apartatzeko lehengo sinismen zaharra.
Merkatarien aldamenera amildegian goitik behera
oharkabean eroriko gera;
baina guztiok jakin dezagun bidea nundik dijoan,
Altzateko jaun, hor zaude zu.
Bide batetik okertu gabe esan dezagun bertsua
ixil-ixilik kanta dezagun euskaldunen sekretua:
herri zahar baten oharpen haiek nora ditugun galduak,
zenbat itxura alda lezazken eguna hil zuen gauak.
Bidasoaren ezker-eskubi, udaberrian lore gorriak
ixilikako ur izkutua:
mendetan zehar kantu leguna, noizpait latinez lurperatua,
laister berpiztu behar duguna.
Hamasei salbe ta hamalau kredo erderaz entzunagatik
bazenekizun hori ez zela sekulan guretzat egin.
Urrezko dukat eta diruak ez dira engainu txarra
bazter batera apartzatzeko lehengo sinismen zaharra (bis)
Larrun gainean sorginen dantzak
nabaitzen ditut arratsaldean,
lurrak badaki kontu hoien berri
eta hor dago ixil-ixilik.
Altzateko jaun, hor zaude nunbait
zure lurrera itzultzeko zai...
9
AMA BEGIRA ZAZU
Hitzak eta musika: ezezaguna

Ama begira zazu

leihotik plazara:
ni bezalakorikan
plazan ba ote da? (bis)
Lai lara lai tra la…

Begiak erne ditut,

bi zangoak arin:
hoinbertze dohainekin
ez nauke mutxurdin. (bis)
Lai lara lai tra la…

Mutikoen artean
itzul-inguruka,
gizongaitzat baduzket
dotzenan hamaika. (bis)
Lai lara lai tra la…

Heldu den primaderan

arropa xuritan,
ederra izanen naiz
mahain sainduetan. (bis)
Lai lara lai tra la…

Haurra, ahal badaite,

hala izan bedi:
lehen gure aldi zen
orain zuen aldi. (bis)
Lai lara lai tra la…

10
AMA ZER DUZU NIGARREZ
Hitzak eta musika: Eñaut Etxamendi
Interpretazioa: Etxamendi eta Larralde

Ama zer duzu nigarrez,

matelak bustirik urez,
ala duzu goiz ihintzez?

Argia hastian
lilien artian,
zintzabilenian
baratze aldian. (bis)

Oi jeiki zira goixerik

haur maitia zerengatik?
Aita ez da jin oraindik.

Ikusi nahian
aitatto bidian,
izan niz goizian
baratze aldian. (bis)

Bidia da luze-luze
han bakarrik dabil haize
amak bihotza du leize.

Aita gau guzian

gudari mendian.
ama dagonian
baratze aldian. (bis)

11
 AMAK EZKONDU NINDUEN
Hitzak eta musika: ezezaguna
Interpretazioa: Amaia Zubiria

1 3
Amak ezkondu ninduen Neska hago ixilikan,
hamabost urtekin, aberatsa den hori,
hamabost urtekin. aberatsa den hori.
Senarrak bazituen Pazientziz pasa itzan
larogei berakin urte bat edo bi;
ai, oi, ai, neskatila gaztea hori hil ezkeroztikan
agure zaharrakin biziko haiz ongi
agure zaharrakin. biziko haiz ongi.

2 4
Ama zertarako det nik Deabruak daramala
agure zahar hori, interesatua,
agure zahar hori? interesatua.
Hartu ta leihotikan Ha baino nahiago’et nik
jaurti behar det nik nere aukerakua,
ai, oi, ai, neure leihotikan ai, oi, ai, hogei bat urteko
jaurti behar det nik, gazte lorekua
jaurti behar det nik. gazte lorekua. (bis)

12
 AMERIKARA NOA

Hitzak : Pedro Mari Otaño

Musika: Benito Lertxundi

Amerikara noa nere borondatez,

hemen baino hobeto izateko ustez;
aspertua bai nago hemengo izatez,
adios aita eta ama ondo bizi bitez.

Lehenago ere seme bat badit Amerikan,

orain dela sei urte joana hemendikan;
baldin topatzen badek haren biderikan,
esan hakiok aita bizi dala oraindikan.

Kafia hartutzen det egunian bi aldiz,

baita pasiatu ere nik nahi aina zaldiz;
jan edanaren faltik ez, osasuna berriz...
aita bizimodu hau Donostian izan balitz.

13
AMODIOA ZOIN DEN ZOROA

Hitzak eta musika : ezezaguna

Amodioa zoin den zoroa

mundu guziak badaki.
Nik maiteño bat izaki eta
beste batek eramaki,
Jainko maiteak gerta dezala
enekin baino hobeki.

Azken bestetan egin nituen

izarraren ezagutzak;
denen artetik ageri ziren
haren begi urdin-beltzak;
irri polit bat egin baitzautan,
piztu zauztan esperantzak.

Geroztik ere mintzatu gira,

eia nahi ninduenez...
Harek bietan baietz erranik,
pentsa kontentu nintzanez!
Ez nuen uste haren agintza
betea zela gezurrez.

Orai bihotza urtua daukat

gatza urean bezala;
izar onaren argien ordain
izigarriko itzala!
ohoin txar batek hartu daut eta
nola naiteke kontsola! (bis)

14
 ANTTONI ETA ANTTON
Hitzak eta musika: Nemesio Etxaniz

♂ Anttoni, Anttoni!
zure atean nago ni.

♀ Ai, Antton, ai, Antton!

ate ondoan hor konpon! (bis)

♂ Hormatxoriak negu gorrian ez du atsegin elurra;

zerua goibel, kabia hotza, ta janari gabe lurra
Ai, maite, nere bihotzak duan zure hotzaren bildurra!
Biontzat kabi bat berotzeko bilduko nuke egurra.

Anttoni, Anttoni!… (bis)

♀ Enarak ez du behin egindako kabirik inoiz aldatzen;

urtero beti kabi haretan umeak ditu bazkatzen
Baina zu Antton, enara txarra zaitut neretzat bilatzen;
jai bakoitzean neska berria ikusten zaitut maitatzen.

Anttoni, Anttoni! (bis)

♂ Enarak ere bere kabia galduta badu ikusten,

biderik gabe, haruntz ta honuntz, kabitik du aldegiten.
Egarri dagon nere bihotza zuk eman ezik edaten
berriro ere ibiliko da gogorik gabe nunbaiten.

Anttoni, Anttoni... (bis)

♀ Zure bihotza egarri dala, esan didazu bertsotan;

neronek (ongi) ikasia det arrazoi dezula hortan;
zu beti zabiltz edari bila, ikusi zaitut askotan,
baina neurriz gain egarri hori itotzen dezu ardotan.

♂ Anttoni, Anttoni, kalabaza zale ez naiz ni.

♀ Ai, Antton; ai, Antton, haize preskuari gabon (bis)

15
 ARBOLA GAINEAN (LABORARI)
Hitzak eta musika: Beñat Sarasola - Pier Paul Bertzaitz

Arbola gainean xoria da kantatzen

Kantatzen da eta bazterrak inarrosten
Inarrosi eta hostoa da erortzen
Euskal bihotza da bilaiz egoiten.

Bilaizi ondoan han dira errabian

Xiloka beltzian handik elki nahian
Handik elki eta kantatzerat abian
Lagun zonbait bidian ikusiko agian. (bis)
Laaaa, lara, lara, lara...
Goiz argi eder bat beti jeikitzen nunbait
Nunbait jeiki eta zorionean zonbait
Bizi hobeago denek dukete gogo
Bainan bakarrik ezin egin asmo.

Haur baten sortzeko sofritze beharrezko

Bizi hobetzeko legeen bihurtzeko
Nor da abiatzen lagun zonbaiten biltzen
Herriaren salbatzen herioari kentzen. (bis)
Laaaa, lara, lara, lara...
Gaur Euskal Herrian zuhaina da landatzen
Landatzen da eta gero fruitu ekartzen
Fruitu ekar eta auzoa da kexatzen
Iraultzalaria madarikatzen.

Jar giten ildoan igeri izerdian

Izerdian eta lepo-zainak hegian
Besoez ta botzez hortzez eta haginez
Lagun bat zorionez ikusiko dugunez. (bis)
Laaaa, lara, lara, lara... La, la, la, laralalala…………
16
 ARI NAIZELA
Hitzak: Pello Errota eta Txirrita

Pello Errota:

Ari naizela, ari naizela

hor ikusten det Txirrita,
eta zein ez da harrituko gaur,
gizon hori ikusita:
dudarik gabe egina dio
andregaiari bisita,
oso dotore etorri zaigu
bi alkandora jantzita.

Txirrita:

Hauxen da lotsa eman didana

lagunartera sartuta
edozer gauza esaten degu
ardo tantakin poztuta;
bi alkandora ekarri ditut
bat eranztia ahaztuta
Pellok bi nola jantziko ditu
bat besterikan ez du-ta.

17
 ARROSAKO ZOLAN
Hitzak: Aitor Renteria "Txato". Musika: Pello Agorrody
Interpretazioa: Aire Ahizpak

Arrosako zolan kantu zirimolan,

nahiz eta telebistan ez gaituzten modan,
euskararen garra, lokarri azkarra,
gau ilun honetako gure artizarra
zazpiehun langilez, sutsu ta ekilez,
oraina ta geroa ez ditaizke berez,
kontzertu honen bidez, musika eztiez,
euskal izen ta izana, betikotz bat bitez! (bis)

Koka ta hanburgesa, euskaldun baldresa

gustua galtzea ere zer dugun errexa!
Kendu nahi digute bihotz ta bertute,
izaki klonikoak egin nahi gaituzte;
jo dezagun bada, goraki aldaba
multinazional hoien herria ez gara,
bretoi ta korsikar, kanak ta okzitandar
nor bedera izaiteko har dezagun indar! (bis)

Munduko herrien ta irrati libreen

bilgune goxoa guk dugu urtero hemen
uhainen ildoan, asmoak geroan,
elkarren ezagutza daukagu gogoan;
munduko erronkak, herrien borrokak,
bildu gara hausteko zapalkuntzen sokak,
dantza ta irria, kantuz ilargia,
gau hontan zoriontsu da Euskal Herria. (hiru aldiz)

18
 ATHARRATZEKO GAZTELUKO KANTA
Hitzak eta musika : ezezaguna

Ozaze Jaurgainian bi zitroin doratü,

Atharratzeko Jaunak bata dü galdatü;
Üken dü arrapostü ez direla huntü,
huntürik direnian, batto ükenen dü.

Portaliala joan zite, ahizpa maitia,

ingoiti horra düzü Atharratzeko Jauna,
otoi, erran izozü ni eri nizala,
zazpi egün hoietan ohian nizala.

Klara, zuaza orai salako leihora,

iparra ala hegoa denez jakitera,
iparra balinbada, goraintzi Salari,
ene korpützaren xerka, jin dadila sarri.

Ama, joanen gira oro elkarreki,

etxerat jinen zira xangri handireki
bihotza kargatürik, begiak bustirik,
eta züre alaba tunban ehortzirik.

Ama, saldü naüzü biga bat bezala,

bai eta desterratü, oi Españiala.
Aita bizi üken banü, ama zü bezala
enindüzün ezküntüren Atharratzeko Salala. (bis)

Lara……

Aita bizi üken banü, ama zü bezala

enindüzün ezküntüren Atharratzeko Salala.

19
AZKEN AGURRAREN NEGARRA

Hitzak eta musika: Gorka Knörr

Nora zoaz eskual semea,

arma hori eskutan?
Armen hartzera deitzen naute,
frantsen aldera (bis)
Eskual Herritik urrunduz,
ta atzerrira joanak,
a ze negarra entzunen duzun
Eskual Herrietan! (bis)

Morst pour la patrie,

morts pour la patrie,
eskuara baizik
etzakiten haiek,
morts pour la patrie. (bis)

Gure historian zehar,

zenbat malko ta ezbehar;
Landetaratu gindutenekila
dugu orai hil behar. (bis)
bere ama agurtu du,
etxolako atarian,
bere amak bisitatuko du
atzerriko hilobian. (bis)

Morts pour la patrie... (bis)

20
 AZKEN DANTZA
Hitzak: Manex Pagola, 1965

U...

Azken dantza hau, maitia, zurekin,

nahi zintuzket ereman nerekin,
bainan gaurko xedea
ezin daike betea:
badakit nik ere bihar dela joaitea!

Bego pena hau, itzuliren naiz

bai berriz Euskal Herrira.
Bego urte hau, etorriko naiz
betikotz zure ondora.

U...

Azken dantza hau ez da sekulako,

zin egina dut, zin egin betiko,
hemen, gure lurrean,
bizi behar dutala!
Hori ez bada, hilotz jar nadila!

Bego pena hau, itzuliren naiz

bai berriz Euskal Herrira.
Bego urte hau, etorriko naiz
betikotz zure ondora.

U...

21
 BAGARE
Hitzak: Bittor Kapanaga
Interpretazioa: Gontzal Mendibil eta Xeberri

Araban bagare,
Gipuzkun bagera
Ziberun bagire
ta Bizkaian bagara, (bis)
baita ere Lapurdi ta Nafarran.

Guztiok gara euskaldun,

guztiok anaiak gara
nahiz eta hitz ezberdinez,
bat bera dugu hizkera. (bis)

Araban bagare…

Herri bat dugu osatzen

eta gure zabarkeriz
ez daigun utzi hondatzen.

Bagare, bagera,
bagire, bagara,
euskera azkartzeko
oraintxe dugu aukera.

Bagare, bagera,
bagire, bagara
Euskadi askatzeko
oraintxe dugu aukera.

Araban bagare…

22
 BAIONATIK BILBORA
Hitzak: K. Izagirre / Musika: Imanol

(Badu nora heldu,

ez du zeri heldu,
itsaso hutsa da
nire herria.)
1 6
Baionatik Bilbora Baionatik Bilbora
itsaso errea itsaso euskara
putzu honek ez du itoko umorea badaukagu ta
gure haserrea. galduak ez gara

2 7
Baionatik Bilbora Baionatik Bilbora
itsaso petrala itsaso nafarra
aspaldi esan zidaten datorkigula behera
besterik ez zala. amets honen afarra (1)

3 8
Baionatik Bilbora Baionatik Bilbora
itsaso pobrea hartzen du ekaitzak,
non du aurkitu behar arrokak ongi dakizki
Euskadik hobea. txaluparen gaitzak

4 9
Baionatik Bilbora Baionatik Bilbora
itsaso aingura itsaso gorria
nadila zure albora Baionatik Bilbora
oraindik ingura. gure memoria.

5
10
Baionatik Bilbora
Bilbotik Baionara
itsaso zakarra
alu(b)a itsasoa
baldin baneki nora
igeri ez dakiena
kamino bakarra.
hondoraino doa.
(1) aparra, bitsa

23
 BALDORBA
Hitzak: J.A. Urbeltz
Musika: Benito Lertxundi

1 5
Ezkil gabeko elizen Zure irriño romanikoa
eremu emankorra, erdi izoztu eta leloturik
giza-murzuriko utzi zuen madarikatuaren
zure ardientzat. izena nahi dut (bis).

2 6
Oi Baldorba, oi Baldorba, Oi Baldorba, oi Baldorba,
eguzki eta haize idor, esazu nor zen bidetik
mahats-ardo ibai, baztertu zintuen
galburuarena. madarikatua.

3 7
Lur gorri, harri landu, Oi Baldorba,
mailu eta zizelaren kantu, zutaz oroit eta
kitarrazko alakiketan, zuri nagozu (bis).
Armeniako kanun,
ahots urratuan. 8
Kantu bat laburra da eta
4 pentsa zuk, esaten
Oi Baldorba, oi Baldorba, ez dizudan hartaz.
esazu nor zen bidetik
baztertu zintuen 9
madarikatua. Oi Baldorba, oi Baldorba,
esazu nor zen bidetik
baztertu zintuen
madarikatua.

24
 BARATZE BAT
Hitzak eta musika: Pier Paul Bertzaiz
Harrispe Pastorala

Hau da egün ederra,

mila xori(e)k kanta
ziauri en’erregina
besuak zuri dititzüt para.

Baratze bat nahi deizüt egin

amets segretüenekilan
liliak egün jauntsi ederrenetan
mila kolorez dantzan bihotzetan. (bis)
Gaü beltz ta sakonetik
elkitzen nüzü hoztürik
bihotza hain tristerik
zütaz hainen berantetsitürik.

Baratze bat...
Karrosa bat hor dügü
kanpuan gure haidürü
ez gal haboro denbora
hiskor beitago amodiua.

Baratze bat...
Maitarzün berriari
ilargiak dü argi
emanen deikü aski
gük alkar maita dezagün beti.

Baratze bat...

25
 BAUTISTA BAZTERRETXE
Hitzak eta musika: ezezaguna

Bautista Bazterretxe Zerorrek nahiko gauza

mutiko pijoa, dezula diozu
neri gurdi ardatza (bis) baina gurdi-ardatza (bis)
ostuta dijoa. lapurtu didazu.
Beltzak eta txuriak Ordaindu behar dezu
izango dituzu larrutik ederki
neri gurdi ardatza (bis) ardatza ez baidazu(bis)
emate ez baidazu. neri ekartzen aurki.

Gurdi ardatza ezik Buru gogorrak badu

itai ta harria berekin kaltea
besteren behar gabe (bis) ez dedan gauza nola (bis)
badauzkat neriak; nahi dezu ematea?
sega, poto, labana, Zentzuak galdurikan
gainera bostortza arkitzen zerade,
perian erosia (bis) bestela behintzat horla (bis)
daukat nik zorrotza. ariko ez zinake.

Nere idi pareak Gezur ta abar zabiltza,

dauzka zintzarriak Bautista, tranpian;
lepotikan zintzilik (bis) zu bezain gezurtirik (bis)
zildain jarriak; ez da Euskal Herrian;
gainera uztarriak zure berri dakite
ta kopetakoak inguruko denak,
ontz urre gorri zaharrez (bis) gordetzen dituzula (bis)
erositakoak. gauza besterenak.

26
BEGIAK PARREZ PARREZ
Hitzak eta musika: ezezaguna

Begiak parrez-parrez,
bihotza negarrez, (bis)
halaxe joaten nintzan, maitia,
zugandik dolorez, ai, ai, ai. (bis)

Ama zuriak neri,

parian pasata, (bis)
ez dit agurrik egin, maitia,
burua jirata, ai, ai, ai. (bis)

Ama zuriak neri

ez agur eiteko(bis)
zer palazio dauka, maitia,
zuri emateko, ai, ai, ai. (bis)

Palazio eder bat,

haitzaren gañian; (bis)
ez da euririk sartzen, maitia,
ari ez dunian, ai, ai, ai.
ez da haizerik sartzen, maitia,
ez dabilenian.

La, la, la… (bis)

Quisiera ser alcalde...

La, la, la... (bis)

27
 BEHIN BATIAN LOIOLAN
Hitzak: Bilintx
Musika: A. Zabalak Juan Mari Lekuonari jasoa

1 3
Behin batian Loiolan Arkitu ginanian
erromeria zan, inor gabe jiran,
hantxen ikusi nuen koloriak gorritu
neskatxa bat plazan; arazi zizkidan;
txoria baino ere kontatuko dizuet
arinago dantzan; guztia segidan,
huraxe bai polita zer esan nion eta
han politik bazan! (bis) nola erantzun zidan. (bis)

2 4
Esan nion desio — Dama polita zera
senti nuen gisan, polita guztiz ai!
harekin hizketa bat Bainan, hala ere, zaude
nahi nuela izan; oraindik ezkongai,
erantzun zidan ezik, ezkon gaitezen biok!
atsegin har nezan, esan zaidazu bai!
adituko zidala — Ni zurekin ezkondu?
zer nahi nion esan. (bis) Ni zurekin? Ja-jai. (bis)

28
 BERMIOKO PORTUAN
Hitzak eta musika: ezezaguna

1 3
Bermioko portuan Agoztuen hamabidxen
goixeko ordu bidxetan (bis) Patxi Bermiora etorri; (bis)
ez da entzuten besterik, ekarri katxalotie,
ez da entzuten besterik, ekarri katxalotie,
ez da entzuten besterik, ekarri katxalotie,
Txo! atrakaixu batela. puaf! Artzan ustelduta itxi.

Egidxe da, egidxe da Egidxe da, egidxe da

neuk ikusi dotelako; neuk ikusi dotelako;
egidxe da, egidxe da, egidxe da, egidxe da,
por que lo he visto yo por que lo he visto yo

2 4
Lau airoplano pasata, El aviador de kakapur
bat itsosora dxeusi; (bis) también quería volar; (bis)
ekarri, Sebastianak; etzo itxi trinkadoriak,
ekarri Sebastianak; etzo itxi trinkadoriak,
ekarri Sebastianak; etzo itxi trinkadoriak:
Artzan enkalleta itxi. barrabaskeije eiñ barik.

Egidxe da... Egidxe da... (bis)

29
 BERTSO BERRIAK
Hitzak: Bernardo Atxaga Musika: Ruper Ordorika

1 3
Bertso berriak jartzera noa Gau ixil hontan ikusten zaitut
euskara garbi batian iparraldeko izarra
hitz politen bila ez etorri hamabost urteko neska baten
hortaz gelditu atian. ametsa bezain ederra.
Barruak lasaituko ditut Urruti zaude mundu hontatik
eztarriaren kaltian librea eta bakarra
nire kantuak idurituko du inoren menpe kantatzen duzu ta
zakurren zaunka katian. zure boza da zilarra.

2 4
Uztaila hontan beteko ditut
nik nahi baino urte gehio
ilea galtzearren nik ez dut
ematen gizon serio.
Ene hitz garbienak ere ez du
inon ezer ez balio
nire buruari sekulan ez dio
inork jarriko prezio.
Eguzkiaren hautsak horitzen
duenean egun berria
pozten zara gaztain iluna
zabaltzen duzu orria.
Ez zara makina beltz baten
pioi zerbitzaria
kalean arrastaka dabilen
nire antzeko piztia. (bis)
(azkena +1)

30
 BIZKAIA MAITE
Hitzak: J.A. Irigarai Musika: B. Lertxundi

Bizkaia maite, Bizkaia maite,

atzo goizean ikusi zintudan
soineko xuriz jantzia
buruan orlegi, bihotzean sua buruan orlegi, bihotzean sua;
nere gogoaren ertzetik pasatzen
zure usain goxoa, lana,
amodioa, itsasoa
nere baitan sartzen.
Atzo goizean entzun nuen
zure berbaren oihartzuna
zure kantaren fereka,
bihotzean kilika
eta oihartzunaren haunditasunean
murgilduz joan nintzen
jauzika, hegaka.
buruan orlegi, bihotzean sua,
Bart arratsean
arbasoen baratzaren ondoan
bertsotan eta dantzan
lotu zinen alai,
piper eta gatza,
sabel emankor.
atzo goizean ikusi zintudan
soineko xuriz jantzia
olerkari
penatuaren gozo eta mina
amodio eta kanta,
zure berba leun
zure gatzaren bizia
zure burdinaren goria
dira gaur
neretzat aterbe.
Bizkaia maite,
atzo goizean ikusi zintudan
soineko xuriz jantzia
lirain, sendo, eder.

31
 BOGA-BOGA
Hitzak eta musika: ezezaguna

Boga, boga, marinela, marinela

joan behar degu urrutira, urrutira.
Bai, Indietara! Bai, Indietara! (bis)

Ez det, ez det , ez det nik ikusiko

zure plai ederra, plai ederra.
Agur, agur, agur
Ondarroako itsas, itsaso bazterra.
itsas, itsaso bazterra. (bis)

Marinela,
boga!
marinela.

32
 DONOSTIAKO HIRU DAMATXO
Hitzak eta musika: ezezaguna

1 4
Donostiako hiru damatxo Donostiako neskatxatxuak
Errenterian dendari; (bis) Kalera nahi dutenean: (bis)
josten ere badakite, baina ama piperrik ez dago eta
ardoa edaten hobeki. banua salto batian.
Eta kriskitin, kraskitin, Eta kriskitin, kraskitin,
arrosa krabelin, arrosa krabelin,
ardoa edaten hobeki. banua salto batean.

2 5
Donostiako Gaztelupeko Donostiako neskatxatxoak
sagardoaren goxua, (bis) mandatuen aitzekiyan, (bis)
hantxen edaten ari nintzala mutilarekin egoten dira
hautsi zitzaidan basua. kalean jolaskeriyan.
Eta kriskitin, kraskitin, Eta kriskitin, kraskitin,
arrosa krabelin, arrosa krabelin,
basua kristalezkua. pozez algara haundiyan.

3 6
Donostiako hiru damatxo Arrosatxuak bost hosto ditu,
Errenteriko kalian. (bis) krabelintxuak hamabi, (bis)
egunez oso triste ibili, Mari Joxepa nahi duen horrek
baina dantzatu gabian. eska bezaio amari.
Eta kriskitin, kraskitin, Eta kriskitin, kraskitin,
arrosa krabelin, arrosa krabelin,
baina dantzatu gabian. eska bezaio amari.

33
DONOSTIYAKO ZIUDADIA

Hitzak: Pedro M. Otaño

Musika: Joxan Goikoetxea

1
Donostiyako ziudadia
Irutxuloko uriya,
etxian zuen perlik onena
Jainkuari ixuriya.
Zahartzen diranen alaitzaillia
gazte guziyen nobiya.
Zerua zer den ez dakit bainan
zu zera nere gloriya. (bis)

2
Urruti zaude eta zaila da
ni zugana iristia.
Horrenbeste nahi dizun batentzat
zer bizimodu tristia!
Alaipide bat bakarra daukat
ametsetan sinistia:
Zu ikusteko noiz nahi asko det
nere begiyak ixtia.. (bis)

34
 EGUN DA SANTI MAMIÑA
Hitzak: G. Aresti
Musika: Mikel Laboa

1 4
Egun da Santi Mamiña Kantatu zuen oilarrak,
benetan egun samina. argitzen dira belarrak.
Goiko zeruan gorde dezala Ageda gure martiriari
luzaro neure arima. moztu zizkaten bularrak.

Egun da Santi Mamiña...

2 5
Esanen dizut egia, Bularrak moztu zizkaten eta
hau ez da usategia, Euskal Herriak diotsa:
erroi artean izan nintzaden solomo luze dultzerik gabe
benetan ausartegia. eman zaidazu bihotza.

Egun da Santi Mamiña... Egun da Santi Mamiña...

3 6
Itsas aldean izarra, Eman zaidazu bihotza eta
hari begira lizarra. ken, berriz, nahigabeak,
Euskara salbo ikusi arte esan noiz garen izanen gure
ez dut kenduko bizarra. etorkizunen jabeak.

Egun da Santi Mamiña... Egun da Santi Mamiña... (bis)

35
 EKI EDER
1 3
Udazkenean mendiak
urtxoen eho tokiak
sare'ta ihizlariak
alde guzitan gordeak
berdin ditugu etsaiak
gordagian jarriak
gure seme ta alaben...
oi ebasleak
Eki eder sutan bero
euskaldun bihotzak oro
gudukari diten gero
bilaka gau egunero (bis)
2 4
Su pindarraren indarrak
duelarik sortzen su garra
preso ezarri gatua
nola den amorratua
berdin dira euskaldunak
gizonik hoberenak
baina agertzen zimizta...
ziztatu eta.
Eki eder sutan bero
euskaldun bihotzak oro
gudukari diten gero
bilaka gau egunero (bis)
Hitzak: B. Sarasola
Musika: Pier Paul Berzaitz
Bururatu da guretzat
ilusionen denbora
jaun haundi bat Parisetik
jinen zela salbatzera
nunbaiteko zeruetan
balin bada jainkorik
guk ez dugu sinetsiko...
nagusi denik
Eki eder sutan bero
euskaldun bihotzak oro
gudukari diten gero
bilaka gau egunero (bis)
Gizon enganatzailea,
itxuraz baita zintzoa,
aberatsekin dabila,
ederra dauka mintzoa;
harek du deliberatzen
gure ongia zer den;
guk azala, harek mamia
daukula jaten
Eki eder sutan bero
euskaldun bihotzak oro
gudukari diten gero
bilaka gau egunero (bis)
36
 EPERRA
Hitzak: Jean Louis Davant
Musika: Akelarre / Niko Etxart

Eperrak baditizü bere bi hegalak

bai eta bürün gainin kokarda eijer bat
zük ere balinbazünü gaztetarzün eijer bat
neskatilen gogatzeko bilo holli pollit bat. (bis)

Amorosak behar lüke izan lotsa gabe

gaiaz ebiltia ez üken herabe
egünaz ebiltia desohore leike
txoriak ere oro haier soz dirade. (bis)

Ebili izan nüzü gaiaz eta beti

eia atzamanen nianez lili eijer hori.
Azkenian atzaman düt oi bena tristeki
lumarik eijerrena beitzaio erori. (bis)

Larara, lara, lara...

Azkenian atzaman düt oi bena tristeki

lumarik eijerrena beitzaio erori.

37
 ERRIBERA
Hitzak eta musika: Benito Lertxundi

Erribera, erribera!
Zure landen zabalera
ortzi-muga den hartan mugatzen da.

Zure lur emankorretan

ixurtzen diren asmoak
gogotsu hartuko ahal ditu lur gozoak.

Zure gaztelu zaharrek

gorderik duten antzina
hats tristetan mintzo da haren mina.

Ooo...

Horma zahar arraituetan

txoriak dira kantatzen,
mendetako lo geldia salatzen.

Nafarra anaia zaharra,

kondairaren lehen zuztarra,
bego higan arbasoen amets hura.

Ooo…

38
 ERROTA ZAHAR MAITEA
Hitzak: Juan Mari Lekuona
Musika: Lurdes Iriondo

Errota zahar maitea uraren ertzean;

uraren ertzean da basati beltzean:
negar egiten dezu alea txehetzean;
ni ere triste nabil zutaz oroitzean. (bis)

Zotin sikua dagi errotariak;

itzalitako izar dirdirak
dira neretzat zure begiak.

Izar eder bat dago hor goiko lepuan;

errota zaharra, berriz, erreka zokuan;
berebiziko pena badaukat barruan:
ezin gindezke bizi elkarren onduan. (bis)

Bizitzaren legea nahi det onartu,

halabeharra kuraiez hartu,
berez doana, zertan behartu?

Errota zahar maitea uraren ertzean;

uraren ertzean da basati beltzean:
negar egiten dezu alea txehetzean;
ni ere triste nabil zutaz oroitzean. (bis)

39
EUSKAL HERRIAN EUSKARAZ
Hitzak: X. Amuriza Musika: Oskorri

Euskal herrian euskaraz

nahi dugu hitz eta jolas,
lan eta bizi euskaraz eta
hortara goaz,
bada garaia noizbait dezagun
guda hori gal edo irabaz.
Zabal bideak eta aireak
gure hizkuntzak har dezan arnas,
bada garaia noizbait dezagun
guda hori gal edo irabaz.

Euskal Herrian euskara

hitz egiterik ez bada,
bota dezagun demokrazia
zerri-askara;
geure arima hiltzen uzteko
bezain odol galduak ez gara.
Hizkuntza gabe esaidazue
nola irtengo naizen plazara,
geure arima hiltzen uzteko
bezain odol galduak ez gara.

Euskal herri euskalduna

irabazteko eguna,
pazientzia erre aurretik
behar duguna;
ez al dakizu euskara dela
euskaldun egiten gaituena?
Zer Euskal Herri litzake bere
hizkuntza ere galtzen duena?
Ez al dakizu euskara dela
euskalduna egiten gaituena? (bis)

40
 EUSKAL HERRI NEREA
Hitzak: Xabier Lete // Musika: Xabier Lete / Karlos Gimenez

1
Euskal Herri nerea neurri zuzen baten beharrak
ezin zaitut maite, lotutzen dizkit nere indarrak.
bainan nun biziko naiz Erreka zabal garbia
zugandik aparte. zugan egon bedi
Anaien aurpegian gure argia.
begirada hotza,
bihotz berotasuna 4
izaten da motza. Euskal Herri nerea
behar zaitut maite
2 nun biziko nintzake
Arratsaldeak beti zugandik aparte.
dakarren tristura Anaien aurpegian
neretzat izaten da begirada hotza,
bakardade hura, bihotz berotasuna
argitu nahirik begiak, izaten da motza.
balio al du gure egiak?
Bide bat aukeratzean 5
gelditu nahi nuke Urruti joan ezkero
nere lurrean. berriz etortzean,
nolako zulo beltza nere bihotzean.
Euskal Herri nerea Egin dezagun aurrera,
ezin… gerra hontan saiatuko gera.
Tristea etxerik eza
3 lurrak emango dit
Ezin erabakirik bere babesa.
esandako hitzak,
pauso ilunak ditu Euskal Herri nerea
gizakien bizitzak, behar…

41
 EZ, EZ DUT NAHI
Hitzak eta musika: Julen Lekuona

Ez, ez dut nahi, ez, ez, ez.

Ez, holako zibilizaziorik.

Kaiolaren adarrak ditugu gogoan,

eskuindarrek eskua zabaldu juxtuan.
Zigor indarren menpe, tiroak gogoan
horrela bizitzerik ez dago munduan.

Ez, ez dut nahi, ez, ez, ez.

Ez, holako zibilizaziorik.

Poliziak nun-nahitik zerbait egitean,

pentsatu arazi nahi makil indarpean.
Irudi du gerala kaiola batean
jarritako txoriak fusilen menpean.

Ez, ez dut nahi, ez, ez, ez.

Ez, holako zibilizaziorik.

Horregatik ez dut nahi gizonen kutsurik,

Zibilizazioaren sasi jaungoikorik.
Libre nahi dut bihotzez, libre loturetik
basurdearen gisa hortzak estuturik.

Ez, ez dut nahi, ez, ez, ez.

Ez, holako zibilizaziorik. (bis)

42
 FORJARIEN KANTA
Hitzak eta musika: herrikoiak (J. San Martinek jasoa)

Gaur forjariak lana utzirik Hiru babarrun jateagatik

gatoz guztiok kalera, horrenbeste neke, pena;
labeak oso itzaldu eta erdi ustelik aurkitzen dute
protesta bat egitera, forjariaren barrena.
mailu-burdinak bota ditugu Gure kontura egiten dute
hantxe bertan bazterrera; nagusiek nahi dutena,
ez dugu nahi berriro ere gure lepotik gizentzen dute
toki harta lanera. bere patrikara dena.

Dinbili danba! Oso goizetik lanian hasi

gau eta goiza , su eta keen artean,
su eta keien artean, dinbi ta danba!
sosegu eta deskantsu gabe gelditu gabe
geure buruen kaltean; guztiz ilundu artean,
horrexegatik lanak utzirik arropa denak puskatzen eta
gatoz guztiok batean. osasunaren kaltean.

Gora bai gora beti, Ez badigute guri

gora forjariak!
langile trebe zintzo
da mailukaria.
Lurpera bai lurpera
beti nagusia!
ez digute egingo
nahi duten guztia.
jornalik haunditzen,
berriro gu ez gera
lanera bihurtzen;
arrazoiz gehiago
badugu eskatzen,
ez gaituzte iñola
horiek ikaratzen.

Ez badigute ematen Ez badigu ematen

arrazoia guri, arrazoia guri,
ez badigute ematen ez badigu ematen
behar legez ongi, behar legez ongi,
su emango diogu su emango diogu
gure fabrikari gure fabrikari
eta nagusiaren eta nagusiaren
etxe guztiari. etxe guztiari. (bis)
43
GAZTE NAIZ ETA LORIOS
Hitzak eta musika: herrikoiak

Gazte naiz eta lorios

izpiritua kurios (bis)
batez agrados
besteaz jelos
mutil gaztekin
gau oroz.
Mutil gaztekin
gau oroz eta
nundik naiteke maluros.

Aita eta ama etzaten dira

biak ganbera berian. (bis)
Ez dira nitaz
ainitz oroitzen
berak ontsa direnian.
Jeloskeriarik ez izaiteko
ni maiteñoaren aldean.

Ate xokoan makila eta

leiho azpian zurubi. (bis)

Ene maitia
handik sartzen da
segeretuan, prudenki
segeretuan, prudenki eta
amak oraino ez daki. (bis)

44
 GOIZIAN ARGI HASTIAN

Pierre Bordazarre, «Etxahun Iruri»

Goizian argi hastian, ene leiho hegian,

txori bat pausatzen da eta goratik hasten kantan.
Txori eijerra, hain alagera, entzüten haidanian,
ene bihotzeko trixtüra laster duak aidian.

Txori eijerra, hain alegera, entzüten haidanian,

ene bihotzeko trixtüra laster duak aidian.

Ene txoririk maitena, zertaz jin hiz nigana?

iratzarrazi, nialarik ametsik eijerrena.
Jinik hain goizik, uste hiena baniala anitx pena?
Ez, ez! habil kontsolatzera malerusago dena!

Jinik hain goizik, uste hiena baniala anitx pena?

Ez, ez! habil kontsolatzera malerusago dena!

45
 GOIZIAN GOIZ JEIKIRIK (1)
Hitzak: ezezaguna
Interpretazioa: Benito Lertxundi

Goizian, goiz jeikirik, Hamasei... hamazazpi,

argia gaberik, orain’ez konplitu:
urera joan ninduzun, zurekin ezkontzeko
pegarra harturik. gaztexegi nuzu.

Lai lara larai... Lai lara larai...

Jaun xapeldun gazte bat Etxerat itzultzeko,
jin zautan ondotik, nik dutan beldurra,
heia nahi nuenez ez jakin nola pentsa
urera lagunik. amari gezurra!

Lai lara larai... Lai lara larai...

Nik ez nuela nahi -Neskatxa, nahi duzu,
urera lagunik, nik erakuts zuri,
aita beha zagola etxerat etortzean
salako leihotik... zer erran amari?

Lai lara larai... Lai lara larai...

Aita beha zagola, Urtxo xuri pollit bat,
ezetz errangatik, gabaz dabilana,
pegarra joan zerautan, hark ura zikindurik
besotik harturik. egotu naiz, ama.

Lai lara larai... Lai lara larai...

Urera ginenian, Dakigunaz geroztik
biak buruz buru zer erran amari,
galdegin zautan ere dugun pegarra pausa,
“zonbat urte tuzu?”. gaitezen liberti!
gaitezen liberti!
Lai lara larai...

46
 GOIZIAN GOIZ JEIKIRIK (2)
Hitzak eta musika: ezezaguna

1 8
Goizian, goiz jeikirik, Larala larala... -Neskatxa, nahi duzu,
argia gaberik, (bis) pegarra joan zerautan, nik erakuts zuri, (bis)
urera joan ninduzun, besotik harturik. etxerat etortzean
pegarra harturik. zer erran amari?
5
Larala larala... Urera ginenian, Larala larala...
urera joan ninduzun, biak buruz buru (bis) etxerat etortzean
pegarra harturik. galdegin zautan ere zer erran amari?
“zonbat urte tuzu?”.
2 9
Jaun xapeldun gazte bat Larala larala... Urtxo xuri pollit bat,
jin zautan ondotik, (bis) galdegin zautan ere gabaz dabilana, (bis)
heia nahi nuenez “zonbat urte tuzu?”. hark ura zikindurik
urera lagunik. egotu naiz, ama.
6
Larala larala... Hamasei... hamazazpi, Larala larala...
heia nahi nuenez orain’ez konplitu: (bis) hark ura zikindurik
urera lagunik. zurekin ezkontzeko egotu naiz, ama.
gaztexegi nuzu.
3 10
Nik ez nuela nahi Larala larala... Dakigunaz geroztik
urera lagunik, (bis) zurekin ezkontzeko zer erran amari, (bis)
aita beha zagola gaztexegi nuzu. dugun pegarra pausa,
salako leihotik... gaitezen liberti!
7
Larala larala... Etxerat itzultzeko, Larala larala...
aita beha zagola nik dutan beldurra, (bis) dugun pegarra pausa,
salako leihotik... ez jakin nola pentsa gaitezen liberti!
amari gezurra!
4
Aita beha zagola, Larala larala...
ezetz errangatik, (bis) ez jakin nola pentsa
pegarra joan zerautan, amari gezurra!
besotik harturik.

47
 GOIZUETAN
Hitzak: ezezaguna
Musika: Mikel Laboa

Goizuetan bada gizon bat

deritzen zaio Trabuko,
hitzak ederrak bihotza paltso
sekula etzaio paltako,
egin dituan dilijentziak
berari zaizko damuko.

Ongi-ongi oroitu hadi

zer egin huen Elaman.
difuntu horrek izatu balu
jarraikilerik Lesakan,
orain baino lehen egongo hintzan
ni orain nagoen atakan.

Nere andreak ekarri zuen

Aranaztikan dotea.
Hobe zukean ikusi ezpalu
Berdabioko atea:
orain etzuen hark idukiko
dadukan pesalunbrea.

Nere buruaz ez naiz oroitzen

zeren ez naizen bakarra:
hazitzekoak hor uzten ditut
bi seme ta hiru alaba.
Jaun zerukoak adi dezala
hoien amaren negarra.

48
 GREZIAKO ITSASONTZIA
Hitzak eta musika:Lluis Llach
Xabier Lete / Pantxoa eta Peio

1 4
La la la la la…
Itsasoz gaindi ikusten baduzu Itsasoz gaindi ikusten baduzu
gure gogoa daraman ontzia, gure gogoa daraman ontzia,
etzazu pentsa galduta doanik, etzazu pentsa galduta doanik,
argitzen baitu goizeko eguzkiak. argitzen baitu goizeko eguzkiak.

Hainbeste amets, negar ta desio Hainbeste amets negar ta desio

ez du ekaitzak hondora botako, ez du ekaitzak hondora botako
salbatuko da goizeko ontzia salbatuko da goizeko ontzia
kaiaren bila hegaka joateko. kaiaren bila hegaka joaiteko.

2 5
La la la la la… Arraun berriek eramango dute
Itsasoz gaindi ikusten baduzu bide zaharretik askatasunera
gure gogoa daraman ontzia, oihal zuriek haizea bildurik
etzazu pentsa galduta doanik, gure arnasa biltzen den batera.
argitzen baitu goizeko eguzkiak. Ez du ekaitzak hondora botako,
salbatuko da goizeko ontzia.
3
Arraun berriek eramango dute
bide zaharretik askatasunera
oihal zuriek haizea bildurik
gure arnasa biltzen den batera.
Ez du ekaitzak hondora botako,
salbatuko da goizeko ontzia
kaiaren bila hegaka joateko.

49
 GUK EUSKARAZ
Hitzak: G. Aresti - Musika: Urko

Euskara putzu sakon

eta ilun bat zen, (bis)
eta zuek, denok,
ur gazi bat
atera zenuten
handik nekez. (bis)

Guk euskaraz,
zuk zergatik ez?.
Guk euskaraz,
zuk zergatik ez?

Orain zuen birturtez

zuen indarrez, (bis)
euskara itsaso urdin
eta zabal bat
izanen da
eta guria da. (bis)

Guk euskaraz,
zuk zergatik ez?
Guk euskaraz,
zuk zergatik ez... (bis)
....
zergatik ez...!

50
 GURE BIDE GALDUAK
Hitzak eta musika: Benito Lertxundi

Gu gazteok gaur gabiltza

mundu galdu honetan,
gerra bat barruan degula
zer egin jakin gabe.

Gurasoen mundu aldrebes hau

ez degu onartzen,
diruaren morroi izaten
erakutsi digute.

Ilunpe horrek bakardade

galduan utzi gaitu;
argirik gabeko bideak
etorkizunik ez du.

Bizimodu lasai bategatik

idealak galdu.
bizitzaren gauz(a) ederrenak
dizkigute zapaldu.

Gizonak kartzelan daude

beren herriagatik.
jainkoak beharko lagundu
guk ahaztu baditugu.

Maitasun hitzak nahi nituzke esan

baina gaur ezin dut;
gure bide galduak
kalte hau ekarri dit. (bis)

51
 GURETZAT
Hitzak: Gabriel Aresti
Musika: Oskorri

1 3
Guretzat berdin dira Gure gogoa ez bedi arren
astea eta jaia, kantu honekin akaba,
lana bihurtzen dugu gure ekintza izan dadila
kantatzeko gaia. gure hitzaren alaba.
Har ditzagun eskuan Egun batean esan dezagun
giltza eta laia, ez “hala biz” bai “hala da”,
gariz eta burdinaz nekea eta lana dirade
lantzeko Bizkaia. zorionaren aldaba. (bis)
Guretzat berdin dira
astea eta jaia,
lana bihurtzen dugu Guretzat…
kantatzeko gaia.

2 4
Gitarrarekin aire berri bat Bide honetan baldin bagoaz,
daramagu, kantuz egun, jakin dezagun zergatik,
abesti libre eta leiala, zin egin behar dugu zintzoki,
prestu eta noblezadun; bakoitzak duenagatik;
haren medioz zer garen, ongi sinestedunek dudarik gabe
izan gaitezen ezagun, bere jaungoikoagatik
herri langile nekazaria eta sineste gabeek berriz
hala defendi dezagun.(bis) bere ohoreagatik. (bis)

Guretzat… Guretzat…

52
 HABANERA
Hitzak eta musika: Xabier Lete

1 4
Berriro itzuliko balitz Jaio ginen, bizi gera
iragan denbora arrotza, ez dugu ezer eskatzen
berdin kontsumi nezake itsasontzia astiro
bainilla gozo artean; kaiatik ari da urruntzen,
itsaso urrun batetan Antillak zintzilik daude
irudimena galdurik, argazkien paretetan,
udaberriko euritan karta bat idatziko dut
larrosak pizten ikusiz... norbaitek erantzun dezan.

2 5
Osaba komertzianterik Tabako ron ta kanelaz
ez nuen izan Habanan sukartutako ametsetan,
pianorik ez zegoen algarak entzuten ziren
bizi nintzen etxe hartan, Habanako putetxetan,
neskatxen puntilla finak abanikodun mulatak
udako arratsaldetan, gauari haize egiten
errosario santua musiken aire nagiek
neguko gela hotzetan. odola erretzen zuten.

3 6
Ezpainek gordetzen dute Jaio ginen, bizi gera
ezpain bustien gustoa ez dugu ezer eskatzen
desiozko hotzikaran itsasontzia astiro
etsipenaren tamalez. kaiatik ari da urruntzen,
Gauak zelatan dakusa Antillak zintzilik daude
kontzientzia bilutsik, argazkien paretetan,
badoaz ordu geldiak karta bat idatziko dut
gogorapenen hegalez. norbaitek erantzun dezan. (bis)

53
 IDUZKI DENEAN
Hitzak eta musika: ezezagunak

Iduzki denean, zoin den eder itzala!

Maitia, mintzo zira, plazer duzun bezala;
egiten duzula mila disimula, inorant zirela;
erraiten duzula bertzetaik naizela,
faltsuki mintzo zira.

Zazpi urtez beti jarraiki zait ondotik,

erraiten zaundala, ez dut bertze maiterik;
hitzer fidaturik nago tronpaturik,
gaixoa tristerik; ez dut eiten lorik,
ez jan-edan onik, maitia zuregatik.

Oi! ene maitia, nik ere zuregatik,

pasatzen dizut nik zonbeit sabeleko min,
ezkonduz zurekin, samur ait'amekin
behar nindeite jin, ez dakit zer egin,
ez eta nola jin, nik neure etxekoekin.

Oi! ene maitia, nun duzu izpirituia,

fediaren jabe aita deraukazuia?
Atxikazu fedia, maita bertutia,
libra kontzientzia, munduko bizia
labur da, maitia, ez zaitela kanbia! (bis)

54
 IKUSI NUENIAN
Hitzak eta musika: ezezaguna
1 6
♂ Ikusi nuenian ♀ Ikusi nuenian
zure ile latza nik zure sudurra
iruditu zitzaidan, maitea, iruditu zitzaidan, maitea,
sorginen erratza. lukainka muturra.

2 Si morenita si...
♀ Ikusi nuenian
zure bekokia 7
♂ Ikusi nuenian
iruditu zitzaidan, maitea,
nik zure ahoa
zartagi ipurdia.
iruditu zitzaidan, maitea,
Si morenita si karobi zuloa.
si es para divertir,
8
tu llevarás la manta, morena,
♀ Ikusi nuenian
yo llevaré el candil
nik zure okotza
3 iruditu zitzaidan, maitea,
♂ Ikusi nuenian gaztaina lokotsa.
nik zure bekaina
Si morenita si...
iruditu zitzaidan, maitea,
gauaren kamaina. 9
♂ Ikusi nuenian
4
nik zure bularra
♀ Ikusi nuenian
iruditu zitzaidan, maitea,
nik zure begia,
basoan txondorra.
iruditu zitzaidan, maitea,
anpolai gorria. 10
♀ Ikusi nuenian
Si morenita si... nik zure mokorra
5 iruditu zitzaidan, maitea,
♂ Ikusi nuenian Azpiroz malkorra.
zure belarria Ai, ai, ai, ai... ai, ziri, ziri Pedro,
gizonak ez du ondo ematen
iruditu zitzaidan, maitea, mozkortu ezkero.
Ai, ai, ai, ai... ai, Pedro ziri, ziri,
azaren orria. zertarako ditugu herrian
honenbeste hordi!

55
IKUSTEN DUZU GOIZEAN

Hitzak: J. B. Elisanburu
Musika: Mme. De la Villéhélioren
“Souvenir des Pyrénées”-eko Zortzikoa

Ikusten duzu goizean,

argia hasten denean,
menditto baten gainean:
etxe ttipitto aintzin xuri bat
lau haitz handiren artean,
iturritto bat aldean,
txakur txuri bat atean,
han bizi naiz ni bakean.

Nahiz ez den gaztelua

maite dut nik sorlekua,
aiten aitek hautatua.
Etxetik kanpo zait iduritzen
nonbait naizela galdua;
nola han bainaiz sortua,
han utziko dut mundua,
galtzen ez badut zentzua. (bis)

56
 ILUN-IKARAK

Hitzak: Mikel Arregi

Musika: Imanol Larzabal

Ilun-ikarak azken argia Parke isileko banku txuria

uxatu dizu urrutira, ezpain beroen lankide,
zeru-sapaian izar bakanak antsi zaharrak zantzu berritan
itzal etzanei begira, bihotz gordinen senide,
ilun-txintako sorgin-usaiak tristura hegan paseatzen da
espazioan dirdira. arratsaren solaskide.

Mendi-hegitan argi-oroitza Gau-ezkilaren oihartzun-hotsa

eguzkiaren keinua, irristatzen da kolkoan,
baso beltzean hosto-firfira zirrara mutu baten gisara
gauezkoen erreinua, maitearen soinekoan,
itsasondoko tamarindotan bakardadea sekretuekin
olatuen errainua. korapiltzen den zokoan.

Itsas-txoriak txio-txioka Itsas-aideak gesalez dakar

harat-honata haizetan, murmuriozko solasa,
berde argien edertasuna suspiriotan ezin jarioz
more motelduz uretan, pena lurrinduen hatsa,
txalupa geldi kulunkarien haize-boladak txikordatzen du
isladarekin hizketan. maiteminduen jolasa.

57
 IPARRAGIRRE
Hitzak: Xenpelar

Iparragirre abila dela

askori diot aditzen,
eskola ona eta musika,
hori horiekin zerbitzen.

Ni ez nauzu ibiltzen
kantuz dirua biltzen,
komeriante moduan,
debalde festa preparatzen det
gogua dedan orduan. (bis)

Eskola ona eta musika,

bertsolaria gainera;
gu ere zerbait izango gera
horla hornitzen bagera.

Hatoz gure kalera,

baserritar legera,
musika hoiek utzita;
Errenterian bizi naiz eta
egin zaidazu bisita. (bis)

58
 IRIYARENA
Hitzak eta musika: ezezaguna

1 5 9
Sekulan ezta sartu izandu Iriyarena danboliñakiñ Orain azitzen ari dalako
donostiarrik zeruban, jotzen ziranian asi, Donostiyako erriya
nunbait etzuten meriturikan donostiarra danen artian demoniyuak omen daukate
irabazitzen munduan, saltoka zuten ikusi; berebiziko larria
gaixuarentzat Jaungoikoaren San Pedro berriz arren ondoren bildurturikan lengoko zarra
justiziya dan moduan egin baño len igesi eztala naiko aundiya
kondenaturik arkitzen ziran arrapatuta zeruetatik ta egitea pentsatu dute
ayek danak infernuan. infernura zuten jetxi beste infernu berriya.

2 6 10
Bein bat San Pedro bultzaturikan Berialaxe an sartu zuten Baldin geyegi itzegiñ badet,
zeruetara sartu zan, bere lagunen ondoan, jaunak ez zaitezte arritu,
ta beriala presa guziyan Donostiako kontu guztiyak uts egiñikan baldin badago,
jende tartian gorde zan; gogoratutzen orduan, biar nazute barkatu,
San Pedro berriz billa zebillen demoniyuak ikusirikan donostiarrai gaizki nai-eta
nunbait azaltzen ote zan, pozturik galdetu zuan ez ditut bertsuak sortu,
alegiñ franko egiñagatik Aber benetan ote ziraden baizik oyekin karnabaletan
iñundik ageri etzan. karnabalak infernuan. broma nai gendun pasatu.

3 7
Orduan Pedro Jaunarengana Geroztik beti an arkitzen da
larri juantzan beriala, infernuban penatutzen,
eta esan zion donostiarra bere zeruko pasadizua
zeruetan sartu zala erritarrai kontatutzen,
jende tartian ezkutatuta alaxen diyo: -Berriro banitz
ezin billatu zubela, ni berriz orla gertatzen
infernurako destinatuba Iriyarena juagatikan
anima ura zegoela. enaiz asiko saltatzen.

4 8
Jaunak Pedrori modu onetan Deabru ayek beren kontura
eman ziyon errespuesta: donostiarra arturik
-donostiarra izan ezkero zulo batera an bota zuten
billatzen txit gaitza ezta, kate gogorrez loturik,
Iriyarena danboliñakiñ toki artako berotasunez
jotzen astia da basta, biziro egarriturik,
pozik saltoka ekingo diyo galdetu zuan: -Ez alda emen
zeruan dalako festa. iñun sagardotegirik?

59
 ISIL-ISILIK DAGO
Hitzak eta musika: ezezaguna

Isil-isilik dago kaia barrenean

ontzi txuri polit bat uraren gainean.

Goizeko ordu bietan esnatutzen gera

arrantzaleak beti joateko urrutira

Pasatzen naizenian zure leihopetik

negarra irteten zait begi bietatik.

Arrantzalea naiz ta ez daukat dirurik

hiru alaba dauzkat ezkondu gaberik.

Laugarrena semea kapote zaharrakin,

konejua dirudi bere bizarrakin.

Zergaitik, zergaitik, zergaitik, zergaitik,

Zergaitik negar egin?
Zeruan izarra dago itsaso aldetik.

Bat, bat, bat

Bart parrandan ibili, Hau dek, hau dek,
Bart parrandan ibili. Hau dek umoria,
Bi, bi, bi Kontsolatzeko
Ez naiz ondo ibili, Kontsolatzeko
ez naiz ondo ibili. euskaldun jendia.
Hiru, hiru, hiru
Kalian gora, Kalian behera,
kolkua bete diru
Kalian gora zezena, ai, ai, ai, ai,
kolkua bete diru.
Kalian gora, Kalian behera,
Lau, lau, lau
Kalian gora zezena.,
sardina bakalau.
Kalian gora, Kalian behera,
Anteron txamarrotia,
Kalian gora, Kalian behera,
Singerren bibotia,
Kalian gora, Kalian behera,
haretxek ei dauko,
Kalian gora zezena.
ei dauko, preso tximinoia
60
ITSASOAN URAK HAUNDI DIRE

Hitzak eta musika: Julen Lekuona

Bertsioa: Xabier Lete

Zazpi senideko famili batean

arotza zen gure aita,
gure herriko alkate ez izan arren
lan egiten zuena. (bis)

Itsasoan urak haundi dire

murgildu nahi dutenentzat.
Gure herriko lanak haundi dire
astun dire
gogor dire,
zatiturik gaudenentzat. (bis)

Markatzen ari diren bide nabarra

ez da izango guretzat
lehengo sokari ezarririk datorren
oztopo bat besterik. (bis)

Itsasoan... (bis)

Hainbeste mendetako gure morrontzak

baditu mila tankera,
eta zuhur aukeratzen ez badugu
bertan galduko gera. (bis)

Itsasoan... (bis)

61
 ITSASOARI BEGIRA
Zazpi mendeko gauean gaude.
Gure loreetan sasi,
irrintzi, oihu, ele ta ulu,
marmario ta garrasi,
haize, enbata, brisa, galerna,
gaur garbi, bihar nahasi,
xake taularen zuri beltzetan
arrats gozo egun gazi.
Ai itsasorik ez bageneuka
zeri so negarrez hasi.
Gure zuhaitza landatu dugu
amildegi muturrean.
Adarrak daude ertzetik haruntz;
sustraiak, berriz, lurrean,
bihotz hesteak estu helduaz
esku baten ahurrean.
Bertso berriak jartzera noa
bere indar laburrean,
nola malko bat isuritzen den
itsasoaren aurrean.
Nola haizea ur azalean
eguzkiaren irteeran,
nola kaioak zorabioan
itsas enbata bezperan,
pensatzen nago gu ere berdin
ibiltzen ez ote geran.
Hitzak: Jon Maia
Musika: Benito Lertxundi
Susmoa daukat gure patua
itsasoa ez ote dan,
libre ta zabal dugu aurrean
baina ezin dugu edan.
Heldu herria sustraietatik,
tira eta gora jaso.
Jarri Kantauri aurrean eta
mantendu zutik hari so,
ispilu hortan ikus gaitezen
herriz herri, auzoz auzo.
Zauriak gatzez itxi ditzagun,
malkoak urez eraso,
sano ta libre irla txiki bat
salbatuko da akaso.
Azken arnasa eman nahi nuke,
eguna hiltzen ari da.
Azken arnasa eman nahi nuke,
bertsoak entzuten dira.
Azken arnasa eman nahi nuke,
kantari nator herrira.
Azken arnasa ematen dugu
eguzkitik eguzkira.
Azken arnasa eman nahi nuke
itsasoari begira. (bis)
Azken arnasa eman nahi nuke
itsasoari begira.
62
 ITURINGO AROTZA
Hitzak eta musika: ezezaguna

Ituringo arotza, Erramun Joakin,

hasarre omen zaude zeren dugun jakin,
santurik ez liteke fiatu zurekin:
San Kristobal urtuta joaliak egin.

Lara, lara, lara...

Arotzak erran dio bere andreari:

“Urtu behar dinagu; ekarran santu hori”.
“Gizona, nora zoaz? Bekatu da hori”.
“Etzionagu erranen sekulan inori”.

Lara, lara, lara...

Ituringo garaile, Ramuntxo Joakin,

hasarre omen zira zeren dudan jakin.
Konfesa zaitez ongi erretorarekin:
ez dute zer fidatu santuek zurekin.

Lara, lara, lara...

Kobrezko santurikan inon bazarete,
egoten al zarete hemendik aparte:
baldin arotz horiek jakiten badute,
joaliak egiteko urtuko zaituzte.
Lara, lara, lara...
Lara la...

Ieup!

63
 ITZALA

Hitzak: Andoni Egaña

Musika: Benito Lertxundi

1 3
Epaile bat behin, konturatu zen Baina grazia handirik ere
hiru urrats eman ahala ez zion egin askori
egun eta gau, gau eta egun Justizia ezak ipini zuen
norbait segika zeukala. kaleko giroa gori.
Epaile jauna nora zihoan Haur txiki batek kontatu zion
bera hara zihoala “begira epaile ongi…
pentsatu gabe agindu zuen: mamu-mamitzen saiatu arren
“Kartzelan sartu itzala!”. zeure itzala zen hori”.

2 4
Bere baitako sentituko zen, Epaile jauna konturatu zen
epaitegiko marrazo bistan zuela uzkia…
batzun aldetik ez zuen izan haren dardara, ezinegona
ez kritika, ez arazo. eta kopeta bustia.
Hedabideek, handi-mandiek, Kartzelan sartu zituen biak:
hartu zuten gozo-gozo ilargia, eguzkia...
titulatuaz: “Delako itzala egia esan zion haurtxoa
arriskutsua zen oso”. ta mugitzen zen guztia. (bis)

64
 IZARREN HAUTSA (1)
1 5
Izarren hautsa egun batean
bilakatu zen bizigai,
hauts hartatikan uste gabean
noizbait ginaden gu ernai.
Eta horrela bizitzen gera
sortuz ta sortuz gure aukera
atsedenik hartu gabe: (bis)
lana eginaz goaz aurrera
kate horretan denok batera
gogorki loturik gaude. (bis)
2
Gizonak badu inguru latz bat
menperatzeko premia,
burruka hortan bizi da eta
hori du bere egia.
Ekin ta ekin bilatzen ditu
saiatze hortan ezin gelditu,
jakintza eta argia: (bis)
bide ilunak nekez aurkitu
lege berriak noizbait erditu
hortan jokatuz bizia. (bis)
3
Gizonen lana jakintza dugu;
ezagutuz aldatzea,
naturarekin bat izan eta
harremanetan sartzea.
Eta indarrak ongi errotuz
gure sustraiak lurrari lotuz
bertatikan irautea: (bis)
ezaren gudaz baietza sortuz
ukazioa legetzat hartuz
beti aurrera joatea. (bis)
4
Ez dadukanak ongi ohi daki
eukitzea zein den ona,
bere premiak bete nahirikan
beti bizi da gizona.
Hitzak eta musika: Xabier Lete
Gu ere zerbait bagera eta
gauden tokitik hemendik bertan
saia gaitezen ikusten: (bis)
amets eroak bazterikan
sasi zikinak behingoz erreta
bide on bat aukeratzen. (bis)
Gizonen lana jakintza dugu;
ezagutuz aldatzea,
naturarekin bat izan eta
harremanetan sartzea.
6
Gu sortu ginen enbor beretik
sortuko dira besteak,
burruka hortan iraungo duten
zuhaitz ardaska gazteak.
7
Beren aukeren jabe eraikiz
ta erortzean berriro jaikiz
ibiltzen joanen direnak: (bis)
gertakizunen indar ta argiz
gure ametsa arrazoi garbiz
egiztatuko dutenak. (bis)
8
Eta egia bilakaturik
ametsaren antziduri
herri zahar batek bide berritik
ekingo dio urduri;
guztien lana guztien esku
jasoko dute sendo ta prestu,
beren bizitzen edergai; (bis)
diru zakarrak bihotzik eztu,
lotuko dute gogor ta estu
haz ez dadin gizonen gain. (bis)
diru zakarrak bihotzik eztu,
lotuko dute gogor ta estu
haz ez dadin gizonen gain
haz ez dadin gizonen gain
gizonen gain
65
 IZARREN HAUTSA (2)
1 5
Izarren hautsa egun batean
bilakatu zen bizigai,
hauts hartatikan uste gabean
noizbait ginaden gu ernai.
Eta horrela bizitzen gera
sortuz ta sortuz gure aukera
atsedenik hartu gabe:
lana eginaz goaz aurrera
kate horretan denok batera
gogorki loturik gaude.
2 harremanetan sartzea.
Gizonak badu inguru latz bat
menperatzeko premia,
burruka hortan bizi da eta
hori du bere egia.
Ekin ta ekin bilatzen ditu
saiatze hortan ezin gelditu,
jakintza eta argia:
bide ilunak nekez aurkitu
lege berriak noizbait erditu
hortan jokatuz bizia.
3 gure ametsa arrazoi garbiz
Gizonen lana jakintza dugu;
ezagutuz aldatzea,
naturarekin bat izan eta
harremanetan sartzea.
Eta indarrak ongi errotuz
gure sustraiak lurrari lotuz
bertatikan irautea:.
ezaren gudaz baietza sortuz
ukazioa legetzat hartuz
beti aurrera joatea.
4
Ez dadukanak ongi ohi daki
eukitzea zein den ona,
bere premiak bete nahian
beti bizi da gizona.
Hitzak: Xabier Lete / Musika: Mikel Laboa
Gu ere zerbait bagera eta
gauden tokitik hemendik bertan
saia gaitezen ikusten:
amets eroak baztertuz bertan
sasi zikinak behingoz erreta
bide on bat aukeratzen.
6
Gizonen lana jakintza dugu;
ezagutuz aldatzea,
naturarekin bat izan eta
Gu sortu ginen enbor beretik
sortuko dira besteak,
burruka hortan iraungo duten
zuhaitz ardaska gazteak.
7
Beren aukeren jabe eraikiz
ta erortzean berriro jaikiz
ibiltzen joanen direnak:
gertakizunen indar ta argiz
egiztatuko dutenak.
8
Gu sortu ginen enbor beretik
sortuko dira besteak
burruka hortan iraungo duten
zuhaitz ardaska gazteak.
Gu sortu ginen enbor beretik
sortuko dira besteak
burruka hortan iraungo duten
zuhaitz ardaska gazteak. (bis)
66
 IZOTZ-ONDOKO EGUZKI

Hitzak: Xabier Lizardi

Musika: Xabier Lete

Izotz-ondoko eguzki, Bai-baitatza eria

neguaren parre: ogean, herio
olerkariak noizbait atzapar itsusia
hiri goratzarre. luzatzen ario:
Emeki duk itxaroz berbizkunde-berria
piztu garai-larre: maiteak jario:
udaberri-lamiek hitzik ezin ta irria
larreon batzarre. (bis) ha in ezti dagio! (bis)

Behetik nator, ibarrak Izotzak estali zuen

izoztuta utziaz, gur e Euskalerria;
mendia jaiez dago mintzo ozenak zabaldu
urrezko jantziaz. berbizkun berria.
Haren parrea dadat Itzal-zokondoetan
irrika biziaz, lore, izotz-bitxia
gozatua baitu gaur baina haren gainetik
ezti bereziaz. (bis) jauntzen eguzkia. (bis)

Udalenak irria
ohi du zoro ozena:
udak, haragikoia;
udazkenak, bena;
negu-gau ozkarbien
izotz-ondorena
berriz, bakarra duzu:
denetan emeena! (bis)

67
 JAUN BARUAK
Hitzak: Beñat Mardo (Barkoxe)

Jaun baruak aspaldin xederak hedatü zütin, (bis)

txori eijer bat hatzaman dizü Paubeko seroren komentin, (bis)
orai harekin biziren düzü aspaldian gogun beitzün.
aspaldian gogun beitzin.

Xedera balitz halako merkatietan saltzeko, (bis)

Ziberuako aitunen semek eros litzazkie oro, (bis)
halako txori eijertto zunbaiten hatzamaiteko.
zunbaiten hatzamaiteko.

Igaran apirilaren bürian, armadaren erdian, (bis)

züntüdan bihotzian, armak oro eskian; (bis)
present espiritian, manka besuen artian.
manka besuen artian.

Jauna maite banaizü, erraiten düzün bezala, (bis)

kita ezazü, kita ezazü Erregeren zerbütxüa, (bis)
eta maita herria, üken dezadan plazerra.
üken dezadan plazerra.

eta maita herria, üken dezadan plazerra.

üken dezadan plazerra.

68
 JEIKI-JEIKI
Hitzak eta musika: herrikoiak

Jeiki, jeiki etxekoak,

argia da zabala,
argia da zabala!
Itsasotik mintzatzen da
zilarrezko adarra
bai eta ere ikaratzen
olandresen ibarra! (bis)

Jeiki, jeiki etxekoak,

argia da zabala,
argia da zabala.
Itsasotik hurbiltzen da
untzi bat kargatua
gaitezen denak mentura
haren atakatzera. (bis)

Jeiki, jeiki etxekoak,

argia da zabala,
argia da zabala.
Itsasoan agiri da
argi gozo biguna,
bere aurrean beldurtuta
ihes doa iluna. (bis)

69
 JUANA BIXENTA OLABE
Hitzak: Bilintx. Musika: herrikoia
1
J. Bixenta:
J. Bixenta:
Lotsa gogorra,
Amak esan dit etxeko errenta,
sufritzen dago gaur nere ondra,
pagatzeko dirurik ez zuen ta,
penak malkuak derizkit horra.
ia egingo dion mesere,
hilabetian gehienaz ere, 5
itxoitia, N. Jauna.
bada zierto dala ematia, Nik ditut kulpak, ez egin negar,
pasa baino lehen hilabetia. holakorik ez nizun esan behar;
bihotzian sentitzen det mina,
2
zuri ofensa hori egina,
N. Jauna.
maldiziua!
Logratutzia, errex halare,
ez dakit nun neukan juiziua,
nahiz hori ta beste zernahi gauza’re,
eskatzen dizut barkaziua.
seguru dala esan amari,
( ............ )
zu baldin bazatoz mandatari;
dudarik gabe, 6
nere borondate onarejabe Heldu zanian hurrengo goiza,
zu zera, Juana Bixenta Olabe. nagusiak zuen kunplitu hitza;
juan zitzaion amari etxera,
3
andretzat alaba eskatzera,
J. Bixenta:
amak txit firme,
Beraz bertatik noa etxera,
hartuta gero mila informe,
amari poz haundi bat ematera;
gelditu ziran biak konforme.
orain ario, nagusi jauna,
presaka noa amarengana. 7
N. Jauna. Dama gaztiak, ez egon lotan,
Ez zaitez juan; begira zaitezte ispilu hortan;
portatu zaite nik nahi moduan, gustatu eta birtute ederra,
geratu zaite gaur nere onduan. andretzat hartu bere maizterra
du nagusiak;
4
horla irabazteko graziak,
N. Jauna.
saia zaitezte beste guziak.
Gainera berriz, Juana Bixenta,
utziko dizuet etxeko errenta,
kito zor dirazuten guzia,
kunplitzen baidazu kutizia.

70
 KANTATUAZ
Hitzak eta musika: ezezaguna

Kantatuaz, kantatuaz Kantatuaz, kantatuaz

zorion eta penak, nahiz eta bizi preso;
kantatuaz sortzen dira kantatuaz, kantatuaz,
gure itxaropenak. nor garan adirazo.

1 3
Goizian goiz argiari Errekatxuak alaitzen
kantuz dabil txoria, nau bere oihartzunez,
udabarriz eguzkiak itsasuaren deiari
sortutzen dau loria. kantari erantzunez;
Euskaldunen bihotzari gazteriak gizartian
zor jako umoria, jokatzian zentzunez,
kantatuaz penak kentzen kantatuaz nasaitzen da
dator bertsolaria. nahiz ta inork entzun ez.

Kantatuaz, kantatuaz... Kantatuaz, kantatuaz...

2
Kaiolako txoritxua
ez al dozu ikusi?
Kantatuaz alaitzen da
nahiz eta preso bizi;
inguruan ikustian
hainbeste injustizi,
kantatuaz joan nahi dot
mundu honen igesi

71
KANTATUTZERA NOA XELEBREKERIAK
Hitzak eta musika: ezezaguna

Kantatutzera noa xelebrekeriak, (bis)

ez dira onak baina
bai parregarriak,
berri-berriak;
neskatxa gazte batek
beretzat jarriak.

Galai bat etorri zait larri eta estu (bis)

ohiaren bazterrian
egiteko leku
xirri ta muxu;
traje baten neurria
nahi zidala hartu.

Onian ezin eta gero gogorrian; (bis)

neurtu nahi ninduela
luze-laburrian,
ohiaren aurrian;
oriñalez jo nuen
kopeta-hezurrian.

Urrikaldu nintzaion ta egin nion kura; (bis)

etxian zen botika; gatza eta ura;
Joxe Bentura;
ez gehiago etorri
nere konbentura.

- Egin badizut ere xirri edo mirri, (bis)

nere kopeta-hezurrak
pagatu du ongi; Joxepa Antoni
hartzekuak hartuta
etxera noa ni.

72
 KANTU JIRA KANTUEN BIDEZ
Hitzak: Xabier Mujika (2006ko azaroa)
Musika: Altsasuko herri doinua "Erkudengo ama"

1 2
Hilean behingo elkartze horrek Bilintx dendaren alboan Bilintx
nola baduen distira, zenaren hitzak egoki,
egun batzuek lehenagotik penak kentzeko modu onena
larunbatari begira. da aitortzea ozenki.
“Triste bizi naiz” kantuarekin “Zurekin, jai, jai!” esango dunik
hasten dugu gure jira, nahiz ez den faltako noski,
bainan tristurak kantuen bidez kantuen bidez bizipozari
erraz uxatu ohi dira. egingo diogu toki.

3 4
“Hegoak” kantaz seme-alaben Zenbait kantutan gure ahotsak
oroipenek bete naute, elkarturik entzutean
ume izanak haunditu dira herri sentipen ukaezina
kabitik aldegin dute. pizten da gure artean
Pena pixka bat emanagatik Kantuen bidez aitorpen hauxe
kexu naizenik ez uste, datorkit bete-betean:
kantuen bidez esaten diet: “ez zaigu hilgo Euskal Herria
“nik txoria nuen maite”. ni bizi naizen artean”.

5 6
Kantuen bidez esan nahi dizut Xiberoako kantuen bidez
niretzat zaren guztia, datorkigun oihartzuna,
gau ilunean solas isila, herri bat lotzen duen haria
egun argiz eguzkia. edo ta amets urruna.
Ezpain dardarti xuxurlariez Oihal batetik jantziak gara
doakizu abestia: herri egiten gaituna,
“Zure begiek ene maitia “Guraiziakin bereizi arren”
badute … dirdir eztia” euskara dugu jostuna.

7 8
Ordu pare bat igaro eta Xalbadorrena kantatu eta
ase nago eta lasai, gaurkoa bukatua da,
Kantuen bidez hasierako hurrena ere gozatu nahiaz
tristurak joanak dira bai. hemen elkartuko gara.
Ahal den neurrian bizi nahi nuke Eta barruko sentimentuak,
lagunen artean alai, ekarri lasai plazara,
eta “bestela datozen penai lotsarik gabe, kantuen bidez
ez diet surik bota nahi” bidali “lau haizetara”

73
 KANTUZ SORTU NAIZ

Hitzak: Jose Mendiague

Musika: Mikel Laboa / Erramun Martikorena

Kantuz sortu naiz eta kantuz nahi bizi,

kantuz igortzen ditut nik penak ihesi;
kantuz izan dudano zerbait irabazi
kantuz gostura ditut guziak iretsi:
kantuz ez duta beraz hiltzea merezi?

Kantuz eman izan tut zonbeiten berriak,

kantuz atzeginekin erranez egiak;
kantuk egin baititut usu afrentuiak,
kantuz aitortzen ditut ene bekatuiak,
kantuz eginen ditut nik penitentziak.

Kantuz ehortz nazate, hiltzen naizenian,

kantuz ene lagunek harturik airian;
kantuz ariko zaizkit lurrean sartzian;
kantu frango utziko diotet munduian,
kantuz has diten beti nitaz oroitzian.

74
 KATTALIN
Hitzak: Jon Mirande
Musika: "Oh my darling Clementine"

1 5
Etxe txiki txukun baten Ibaiaren zinen joaten
zure aitetamekin zure ahate beltzekin
zinen bizi, zintzo bizi goiz batean, bat-batean
ene maite Kattalin. ito zinen Kattalin.

2 6
Ene maite, ene maite Ene maite, ene maite
ene maite Kattalin ene maite Kattalin
sekulako ta betiko sekulako ta betiko
galdu zaitut Kattalin. galdu zaitut Kattalin.

3 7
Baina eder zinen zinez Hilerrian bada lore
zine izar bat bezin eguzki lili, krabelin
ile gorri (baita zorri) zu zaituzte badut uste
zuk bazenun Kattalin ongarritzat Kattalin.

4 8
Ene maite, ene maite Ene maite, ene maite
ene maite Kattalin ene maite Kattalin
sekulako ta betiko sekulako ta betiko
galdu zaitut Kattalin. galdu zaitut Kattalin.(bis)

75
 KASKAZURIK BERE BURUARI

Jose Joakin Urbieta (Kaskazuri)

Kantatutzera nua bertso bat edo bi

Kaskazurik jarriak bere buruari,
gustoik ez diot hartzen bizimoduari
deskalabrua pranko gertatu zait neri.

Kojo gelditu nintzan txiki-txikitandik

paretara iyo ta erorita handik;
informe txarrak dauzkat gaur askorengandik
neretzat berri onik ez dator inundik.

Dama batek nahi zidan karga hau arindu,

pretenditu ninduen, ez nion agindu;
amets gaixtua pranko geroztik egin du,
trixtia urriki nuen ni hartu banindu.

Aitak ere nahi zuen biok ezkontzia,

bainan etzan posible ni ondo portatzia,
hobe da zer datorren kontsideratzia,
nola nahi hartzekua ez da gurutzia.

Txiki-txikitandikan harro ta tunante,

kontrariua pranko, gutxi dut amante;
lan honek segituko nau bizi naizen arte,
aitzurrak eta palak muatuko naute.

Ez nau inkomoratzen besteren lujuak,

deklaratzera nua nere enojuak:
zurrutak tiratzen nau, pixka bat jokuak,
atarramentu onik ez dauka kojuak.

76
 KONTRAPAS
Hitza: Bernat Etxepare, 1545
Musika: Xabier Lete

1 4
Garaziko herria
benedika dadila (bis)
euskarari eman dio
behar zuen tornuia (bis)
Euskara, euskara,
jalgi hadi plazara!
Euskara, euskara,
jalgi hadi plazara!
2
Bertze jendek uste zuten
ezin izkriba zaiteien. (bis)
Orai dute porogatu
engainatu zirela (bis)
Euskara, euskara,
jalgi hadi dantzara!
Euskara, euskara,
jalgi hadi dantzara!
Oraindaino egon bahaiz
inprimitu bagerik. (bis)
Hi engoitik ebiliren
mundu guzietarik. (bis)
5
Euskara, euskara,
jalgi hadi kanpora!
Euskara, euskara,
jalgi hadi plazara!
Euskara, euskara,
jalgi hadi dantzara!
Euskara, euskara,
habil mundu guzira!

3
Bertzeak oro izan dira
beren goien gradora. (bis)
Orai hura iganen da
bertze ororen gainera. (bis)
Euskara, euskara,
jalgi hadi mundura!
Euskara, euskara,
jalgi hadi mundura!

77
 KONTXESIRI
Maite bat maitatzen det, maitagarria;
begi ederra du ta guztiz argia;
daukat urruti,
bainan ezin kendu det burutik
haren itxura;
saldu al baliteke pisura,
urriaren truke;
nork erosi faltako ez luke. (bis)
Hogei ta lau leguaz nago aparte;
bitartean badaukat milloi bat ate,
guztiak itxirik;
nahi arren ezin egon ixilik,
beti negarrez;
nere maite maitearen galdez;
ote dan bizi,
bihotz-bihotzeko ene Kontxesi. (bis)
Egunaz argi gutxi, gabean ilun;
kontsuelorik ez da neretzat inun,
maitea gabe;
egin ote nadin haren jabe
oroitutzean,
zenbat pena nere bihotzean
ditut igaro;
maite det eta ez da milagro. (bis)
Hitzak: Juan Inazio Iztueta
Lehengo gau batean egin det amets,
bainan pentsamentuak beti aldrebes
irtetzen dira;
ustez nengoen zuri begira
maite polita,
kofrearen gainean jarrita,
kontu kontari;
nahi nuen bainan ez nintzan ari. (bis)
Esperantzetan bizi, maite gozoa
noizpait kunplituko da gure plazoa.
Eta orduan,
gauza txarrik ez hartu buruan
lehengoai utzi,
ez degu pasatzen pena gutxi,
preso sei urtez,
onduko gaituzte nere uztez. (bis)
78
 LANGILE BATEN SEMEA
Hitza eta musika: Xabier Lete

1 4
Langile baten semea naiz ni, Horretan badet bizi geraden
aita bezela langile, herriaren antza,
eguneroko ahaleginetan ezintasuna gailendu eta
soldata baten egile; bakardade latza;
esku hutsik jaio eta hezurreraino sartua
esku hutsikan nabile, galtzailearen arantza,
puntakoetan inor etzaigu eromen kolpez berpiztu nahirik
gertatu ongile. (bis) gure esperantza. (bis)

2 5
Aita ta amak nahiko ninduten Gitarra txar bat hartu nuen ta
fabrika batian, hemen nabil deman
bizitzarekin burrukatzeko euskaldun zaharrak aspalditikan
altzairu tartian; beti dugun teman;
bidetxiurretik noa, ardo mindua edanaz
agian nere kaltian, Historiaren tabernan,
baina ez det uste nabilenikan nahiz muturreko galanki jaso
horren apartian. (bis) bueltan ezin eman. (bis)

3 6
Izerdi asko ez det ixurtzen Hamaika orru ta bertso arrunt
larreko pendizan, nauzue botia,
paper tartean murgildutako ez da erreza trebe xehetzen
zomorroa izan, euskaldun otia;
limosnatik bizi diren norbaitek esango balu
umerzurtz batzuen gisan hobe nukela joatia,
periodikuak ez dire gutaz neri berdin zait zuek hemen ta
mintzatzen Parisan. (bis) ni hor egotia. (bis)

79
 LAU HAIZETARA
Hitzak. : M. Arregi
Musika : Imanol

1 4
Itsasondoko haize gesala Muga zaharrak mahastietan,
marinelen bertsoa, gaiteroen bertsoa,
zoaz urruti aidean; zoaz urruti aidean,
lau haizetara (3) lau haizetara (3)
Donostiatik Iruñera. Bitoriatik Bilbaora.

2 5
Uzta garaiko gari-usaia Burnizko bihotz arrailatua,
segarien bertsoa, gabetuen bertsoa,
zoaz urruti aidean, zoaz urruti aidean,
lau haizetara (3) lau haizetara (3)
Iruñetikan Baionara. Bilbaotik Euskal Herrira.

3
Ezpain erien portu galdua,
maitarien bertsoa
zoaz urruti aidean,
lau haizetara (3)
Baionatik Bitoriara.

80
 LAU TEILATU
Hitzak eta musika: Juan Carlos Perez / Itoiz

1 3
Hemen gaude Goxo-goxo
ta poztutzen naiz kanta eginazu
ta ziur zure aita ere bai; Benitoren Maria Solt.
ta zer ondo… zelan dijua Negarrik ez,
zure bufanda txuria. txuri zaude ta malkoak
zure kolorea kentzen dute.

2 Lau teilatu gainian…

Lau teilatu gainian
ilargia erdian eta zu 4
goruntz beira, Felix, felix bihar
zure keia eskuetan berriz egongo gara
putzara batekin… putz! Neregana txanpain apur batekin;
etorriko da diru gabe baina
ta berriz izango gara izarrak gurekin daude,
zoriontsu piano baten soinuaz.
edozein herriko jaixetan.
Lau teilatu gainian… (bis)

81
 LIMOSNATXO BAT
Hitzak eta musika: Pedro Mari Otaño

1 4
Mutil koxkor bat itsu aurreko
zuela aldamenian,
gizon burusoil bizar-zuri bat
bi makuluren gainian,
kale ertzian ikusi nuen,
inora ezin joanian,
ta bera nor zan jakin nahiean,
inguratu nintzanian...
limosnatxo bat eskatu zidan
Jainkuaren izenian
Odola bero eta burua
harrua daguanian,
edozein eran sartutzen da bat
halako itsumenian,
atsekabe ta negar saminak
badatoz ondorenian,
nola erabait batek bizia
utzitzen ez duenian...
limosnatxo bat eskatu bihar
Jainkuaren izenian.

2 5
Zerbait emanaz galdetu nion,
ahal zan modu onenian,
jaiotzetikan al zeukan hala
gaitzak hartua mendian.
Erantzun zidan, -Ez semia, ez,
nik indarra nuenian,
ez nuen uste iritxitzerik
honetara azkenian...
Gaur limosna bat eskatutzen det,
Jainkuaren izenian.
Inoiz pentsatzen nere artian,
ni jartzen naizenian,
gaur ere asko dirala joango
lirakenak zuzenian,
ez luke inork sinistatuko
zer pena ematen didan.
Ai! horla nintzan ni ere sendo
ta gazte nenguanian...
gaur limosna bat eskatutzen det
Jainkuaren izenian.

3 6
Eta jarraitu zuen esanaz:
-Lehengo gerrate denian,
ni aurren xamar ibiltzen nintzan
beti edo gehienian,
nekatu gabe aixa igoaz
aldapik luzienian,
etzan burura asko etortzen
gu hala gabiltzanian...
gero limosna eskatutzerik
Jainkuaren izenian.
Ai! txorakeri asko egiten
da zentzurik ez danian,
sinista zazu ur hau pasia
daukanaren esanian,
hobiago da, garai den arte,
ahalegintzia lanian,
negar eginaz ibili gabe
gero denbora joanian...
limosnatxo bat bildu ezinik
Jainkuaren izenian (bis)
82
 LORETXOA
Hitza eta Musika : Benito Lertxundi

Mendian larrartean
aurkitzen da loretxo bat
aurrean umetxo bat
loretxoari begira.

Loreak esan nahi dio

-umetxo aska nazazu,
jaio naiz libre izateko
eta ez loturik egoteko.

Umetxoak ikusirik
lorea ezin bizirik
arantzak kendu nahi dizkio
bizi berri bat eman,
orduan izango baitu
indarra eta kemena
orduan emango baitu
ugari bere fruitua. (bis)

orduan emango baitu

ugari bere fruitua.

83
 LORIAK UDAN (IZAZU NITZAZ KUPIDA)
1
Loriak udan ihintza bezela
maite det dama gazte bat,
hari hainbeste nahi diotanik
ez da munduan beste bat;
inoiz edo behin pasatzen badet
ikusi gabe aste bat,
bihotz guztira banatutzen zait
halako gauza triste bat.
2 ote gintezken konpondu;
Neskatxa gazte, paregabea,
apirileko larrosa,
izarra bezin dizdizaria,
txoria bezin airosa;
oraintxen baino gusto gehiago
nik ezin nezake goza;
zorionian ikusten zaitut,
nere bihotzak, hau poza!
3 baina ordea, hau nola!
Ez al dirazu antzik ematen
nik zaitudala nahiago,
ai! marinelak gau ilunian
izarra baino gehiago,
nere onduan zauzkatalako
pozez zoraturik nago,
zu ikustiak alegratu nau
triste negoen lehenago.
4 alperrik izango dira;
Nere betiko pentsamentua,
nere konsolagarria,
zu gabetanik ezin bizi naiz
esaten dizut egia;
Indalezio Bizkarrondo (Bilintx)
zu bazinake arbola eta
ni baldin banintz txoria,
nik zu zinaken arbol artantxen
egingo nuke kabia.
5
Falta duenak logratutzeko
hitz egitea txit on du,
eta nik ere saiatu biha’t
gaur nagon bezin atrebitua
sekulan ez naiz egondu,
hargatik kolpez galdetzen dizut
nerekin nahi’zun ezkondu
6
Zerorrek ere ongi dakizu,
aspaldi hontan nagola,
zuregatikan penak sufritzen,
Halaxen ere nigana ezin
bigundu zaitut iñola;
ni zuretzako argizaia naiz,
zu neretzako marmola
7
Zu zeralako medio baldin
joaten banaiz lur azpira,
gero damua eta malkoak
behin joan ezkero, hoien birtutez
berriz ez ninteke jira;
hori gertatu baino lehenago
izazu nitzaz kupira!
84
 LÜRRALDE ZILARRA
Hitzak: itxaso Borda
Musika:Pier Paul Berzaitz

Ametsik gabeko gaü hotz lüzetan,

zure itzalean galtzen düt izarra;
badakit aidürü zütüdala nonbait,
ene bihotzeko lürralde zilarra.
Ametsik gabeko gaü hotz lüzetan,
zure auhenetan non dago iparra?
Badakit bakarrik zütüdala nonbait,
ene bihotzeko lürralde zilarra

Arbelezko hegatzen herriak

maiatzeko lantzer ixiletan,
begirada maitekor berriak
bilatzen dütüt xenda hiletan

Ardo minberatik edaten düt orai,

erreka ondoan histü da lizarra,
mahasti zaharrak elkirik direla,
ene bihotzeko lürralde zilarra.
Ardo minberatik edaten düt orai,
lehen bezala gaür asmatüz biharra,
txerkatüko zütüt, kürütxatüko gira,
ene bihotzeko lürralde zilarra

Arbelezko hegatzen herriak

maiatzeko lantzer ixiletan,
begirada maitekor berriak
bilatzen dütüt xenda hiletan (bis)

85
 MAITASUN AROAK
Hitzak: Xabier Amuriza
Musika: Anje Duhalde/F.Aranbel

1 4
Haurtxo nintzela kontatzen nuen Heldu nintzela aitortzen nion:
nola maitemindua nintzen "Zutaz besterik ez dut maite!"
guztiek irri egiten zuten Eta ixilik neraman hari
ta ikasi nuen ixiltzen. ezin erran urrundu zaite!

2 Maitale baten ixil oroimena

Gaztetxo nintzen eta nioen
"Ez dakit nork maiteko nauen!"
Eta nekien hura oroituz
eskolatik alde egin nuen.
Maitale baten ixil oroimena
entzuten ez den hasperena
gogoan ixil dabilena
ahaztean gelditzen dena.
entzuten ez den hasperena
gogoan ixil dabilena
ahaztean gelditzen dena.
5
Azken-azkenik maite nautenek
naramate beste mundura.
Batek negarrik ez du egiten
ene hilkutxan dator hura.

3 Maitale baten ixil oroimena

Gazte nintzela harrotzen nintzen
"Nik ezin dut izan baten gai"
Bainan izen bat ixiltzen nuen
hura izanik agian bai.
entzuten ez den hasperena
bis
gogoan ixil dabilena
ahaztean gelditzen dena. (bis)

86
 MAITASUNEZ HIL
Hitzak: Xabier Lete
Musika: Antton Valverde

1 Oh, oh, ez, erantzun zidan,

Hamahiru urte nituenean,
oraindik galtza motxetan,
bere atzetik ibiltzen nintzen
herriko kale hotzetan;
printzesa hura behar bezela
kortejatzeko lotsetan
bere etxera lagundu nahirik
eskolatik arratsetan.
2 irrifar doble makur batekin
Oh, oh, ez, esaten zuen
oraindik ez, gaztetxo naiz.
Oh, oh, ez inolaz ez,
etxera joan behar dut garaiz.
3 horrelakorik ez nuke nahi.
Hemezortzira ailegatuta
romantizismoz beterik
etzan posible eromen hura
bazter batera uzterik;
aingeru harek ez zidan sortzen
sufrimentua besterik,
sekulan ere ez nuen lortu
bi besoetan hartzerik.
Oh, oh, ez, esaten zidan,
maitemintzeko gaztea naiz.
Oh, oh, ez, oraindik ez,
lotsa ematen dit ta ez dut nahi.
4 nahiz eta zutaz pentsatu maiz.
Lotsaren lotsez pasa ta gero
dozenerdi bat eskutik,
pentsatu zuen komeni zela
sartzea bide estutik;
eta nik nola oraindik ere
jarraitzen nuen gertutik,
ezkondutzia eskatu nion
ez bazitzaion inportik.
aspertzen nauzu, zoaz apaiz.
Oh, oh, ez, inolaz ez,
beste batekin ezkontzen naiz.
5
Festa batean ikusi nuen
handik zortzi bat urtera,
ta hotz-hotzean ausartu nintzen
sagar helduen hartzera
izkutatu zen atzera:
ez zen ausartzen bere zezena
adarrez adornatzera.
Oh, oh, ez, ez da posible,
Oh, oh, ez, inolaz, ez,
ni etxekoandre jator bat naiz.
6
Mutilzahartuta bizi nintzela
laugarren pisu batean,
behin uste gabe topatu nuen
gure etxeko atean...
Bere onenak gastatutako
alarguna zen artean,
eta honela erantzun zidan,
oraingoz bion kaltean.
Oh, oh, ez, orain ja ez,
Oh, oh, ez, inolaz ez,
oheratzeko zahartu naiz. (bis)

87
 MAITIAK GALDE EGIN ZAUTAN

Hitzak eta musika ezezaguna

Bertsioa: Imanol

Maitiak galde egin zautan polita nintzanez; (bis)

polit, polit nintzela baina, larrua beltz... larrua beltz.

Maitiak galde egin zautan premu nintzanez; (bis)

premu, premu nintzela baina, etxerik ez... etxerik ez.

Maitiak galde egin zautan poltsa banuenez, (bis)

poltsa, poltsa banuela baina, dirurik ez... dirurik ez.

Maitiak galde egin zautan lana banuenez; (bis)

lana, lana banuela baina, gogorik ez... gogorik ez.

Gaixoa hil behar dugu guk biok gosez; (bis)

gosez, gosez hil behar baina,
elkar maitez… elkar maitez!

88
 MARIA SOLT ETA KASTERO

Hitzak eta musika: Etxahun Barkoxe

Egokitzapena B. Lertxundi

Maria Solt ta Kastero

bi amoros zahar bero. (bis)
Hirurogei-hamarna urtetan hartü die amorio
Kastero jelostü gero Maria Solt ezari kanpo.

Maria Solta dua nigarrez

izorra dela beldürrez.
Barnets-Bordako anderiak kontsolatü dü elez
emazte zaharrik oküpü agitzen eztela ez.

Maria Soltek arrapostü

Santa Elisabet badüzü (bis)
Saintu zahar bateganik oküpü agitü düzü
Kastero ere bada saintü, hala nizan beldür nüzü.

Kastero eztüzü saintü

sobera bürhaüti düzü
Elizalat juan eta taharnan egoiten düzü
Kastero denagatik saintü Maria Solt antzü zira zü.

89
MARITXU NORA ZOAZ?
Hitzak eta musika: ezezaguna (R. M. Azkuek jasoa)

- Maritxu nora zoaz,

eder galant hori
- Iturrira, Bartolo,
nahi badezu etorri.
- Iturrian zer dago?
- Ardotxo txuria
- Biok edango degu
nahi degun guztia

- Maritxu zuregana
biltzen naizenian,
poza sentitutzen det
nere barrenian.
- Bartolo nik ere det
atsegin hartutzen,
ur bila noanian
banazu laguntzen.

- Maritxu baldin asmo

badezu ezkontzia,
lehendabiziko nitaz
oroitu zaitia.
- Zure mende jartzen naiz
denbora guziko.
- Bartolorekin gaizki
ez zera biziko

90
 MARKESAREN ALABA
Hitzak eta musika: Iturrino

1 4
Zeruak eta lurrak Egun sinalia zan
egin zituana, goguan hartzeko,
memoria argitzera esan ziola haren
atoz neregana. etxera joateko:
Esperantza badaukat, —”Deseo dedan hitz hau
zerrorek emana, manifestatzeko,
kunplituko dedala zurekin, Antonio,
desio dedana. nago izateko”.
2 5
Amoriozko penak —"Zer esaten didazu,
bertso berrietan, Juanita, hitz hori?
publika ahal banitza Tentatzen ai zerala
Euskal Herrietan; trazak badirudi.
enteratu naiz ongi Etzait zure gradurik
enkargu hoietan, tokatutzen neri;
San Jose arratsaldeko ez burlarikan egin
hiru t`erdietan. marineruari".
3 6
Markes baten alaba —"Eduki dezakezu
interesatua, ongi sinistua
marineruarekin aspaldian nenguela
enamoratua; zutzaz gustatua.
deskubritu gaberik Etzaitut nik utziko
bere sekretua, desanparatua;
amoriua zeukan hala egiten dizut
barrena sartua. gaur juramentua".

91
 7 11
Konformatu ziraden Amaren malezia!:
alkarren artian, Korreora juan ta
ezkonduko zirala Antonio hil zala
hurrengo urtian. egin zuen karta
Eskola ikasteko Juanitaren tristura,
bien bitartian berri hura jakinda!,
beraren herritikan engainatua bestek
guztiz apartian. gezur bat esanda.
8 12
Hala disponiturik Amak esaten dio:
jarri ziran biak _”Juanita neria,
kartaz entenditzeko galdu da diotenez,
alkarren berriak. Antonio Maria...
Formalidadiakin nik bilatuko dizut
jartzego egiak, beste bat hobia,
baina etziran lo egon maiorazgo interes
amaren begiak. askoren jabia”.
9 13
_”Alperrik izango da _”Ama ez neri esan
haserre gurian, horrelakorikan,
ez naute mudatuko ez det nik bestengana
eternidadian. amoriorikan.
Esposatu nahi nuke Ezin alegre leike
kariño onian, nere barrenikan
Antonio Maria komenientzia ona
etortzen danian.” egonagatikan.”
10 14
Ezin egon zan ama _”Utzi alde batera
hitz hori sufritzen, horrelako lanak,
berehala hasi zan ez ditut nik ikusten
kartak detenitzen; zu bezela damak.
intentzio handiagoz Nahi badituzu hartu
ezkontza galdutzen... onra eta famak,
Juanitak halakorik giatuko zaituzte
etzuen pentsatzen. aitak eta amak.”

II
 15 19
Denbora kunpliturik Penarekin leherturik
galaia abian, Antonio hil zan,
zer pasatu ote zan akonpainatu zuen
haren memorian? Juanitak elizan.
Kartarik hartu gabe Maitasuna bazion
juan dan aspaldian esan dedan gisan,
inozente sartu zan geroztikan etzuen
jaio zan herrian. osasunik izan.
16 20
Hau da lehendabiziko Erremedia balei
hark esan zuena: sentimentu hori,
_”Zer da musikarekin bitarteko bat jarri
onratzen dutena?” Jesus maiteari,
_”Markesaren alaba orazio eginaz
kalian barrena”, Birjina Amari,
esposario zala zeruan gerta dedin
hark bihar zuena”. Antonio Mari.
17 21
Desmaiaturik egin Alkarren konpañian
zuen ordu bete, guk ere nahi degu,
gero nobia eske Birjina, egiozu
hitz bi egin arte; Jaunari erregu
inguratu zitzaion kristau guziogatik
makina bat jende, baldin ahal bazendu,
bigarren ordurako Iturrinok horrela
hil zan derrepente. desiatutzen du.
18
Gaua pasatu eta
hurrengo goizian
entierrua zuen
bigarren klasian...
markesaren alaba
guztien atzian,
zer pena izango zan
haren bihotzian.

III
 MARTXA BATEN LEHEN NOTAK
Hitzak: Bertolt Brecht (Itzulpena: J.A. Artze)
Musika: Mikel Laboa

1 4
Eguzkiak urtzen du goian Bakoitzak urraturik berea,
gailurretako elurra, denon artean geurea,
uharka da jausten ibarrera etengabe gabiltza zabaltzen
geldigaitza den oldarra. gizatasunari bidea.

2 5
Gure baitan datza eguzkia, Inon ez inor menpekorikan,
iluna eta izotza nor bere burua’n jabe,
urratu dezakeen argia, herri guztiok bat eginikan
urtuko duen bihotza. ez gabiltz gerorik gabe.

3
Bihotza bezain bero, zabalik
besoak eta eskuak,
gorririk ikus dezagun egia,
argiz beterik burua.
Batek gose diraueno
ez gara gu asetuko
bat inon loturik deino
ez gara libre izango.

Batek gose diraueno Eguzkiak urtzen du goian

ez gara gu asetuko gailurretako elurra,
bat inon loturik deino uharka da jausten ibarrera
ez gara libre izango. geldigaitza den oldarra.

92
 MATALAZ
Hitzak: Bernard Goienetxe "Matalaz" (XVII. Mendea)
Musika: Benito Lertxundi

Dolü gabe, dolü gabe hiltzen niz,

bizia Xiberuarentako emaiten baitüt.

Agian, agian, egün batez

jeikiko dira egiazko xiberutarrak
egiazko eskualdünak tirano arrotzen ohiltzeko. (bis)

Agian, agian, egün batez

jeikiko dira egiazko xiberutarrak
egiazko eskualdünak
tirano arrotzen ohiltzeko. (bis)

Ohildu = uxatu

Mixel Etxekopar kantariak

egindako moldaketa:

Dolü gabe. Dolü gabe bizi niz,

hiltzea Xiberoarentako ohiltzen beitüt

Segürra, segürra, azkorrian

jeikirik dira egiazko xiberotarrak
egiazko eüskaldünak.
Besteen artean bizitzeko.

Azkorrian : egunsentian

93
 MENDIAN GORA
Hitzak: X. Amuriza
Musika: Imanol Larzabal

1 3
Mendian gora haritza, Euskal Herriko poeta,
ahuntzak haitzean dabiltza, kanposantuko tronpeta,
itsasoaren arimak dakar hil kanpaiari tiraka eta
ur gainean bitsa. hutsari kolpeka.
Kantatu nahi dut bizitza Argitu ezak kopeta,
usteltzen ez bazait hitza, penak heuretzat gordeta,
mundua dantzan jarriko nuke goizero sortuz, bizitza ere
Jainkoa banintza. (bis) hortxe zegok eta.. (bis)

2 4
Euskal Herriko tristura, Mundua ez da beti jai,
soineko beltzen joskura, inoiz tristea ere bai;
txori negartiz bete da eta baina badira mila motibo
umorez hustu da. kantatzeko alai.
Emaidazue freskura, Bestela datozen penai
ura eskutik eskura, ez diet surik bota nahi;
izarren salda urdina edanda ni hiltzen naizen gauean, behintzat,
bizi naiz gustura.. (bis) eizue lo lasai.. (bis)

94
 MUÑAGORRIREN BERTSOAK
Hitzak: Muñagorri
Musika: B. Lertxundi

1 4
Muñagorrik diona Semiak soldatu ta
bere proklamian, preso gurasuak,
gerrak hondatzen gaitu ezin pagaturikan
bosgarren urtian; kontribuziuak.
igaz jarrikan Karlos trintxera lanetara
Madrilgo bidian gainera auzoak.
bultza zuten atzera, Dolorezkoak dira
gerra bere gaur gure
gerra bere oñian gaur gure pausoak.

2 5
Agintari onenak Kordoiz inguraturik
preso daduzkate; kostatik Ebrora,
euskalduna izatia trabaz gaude josirik
du bakoitzak kalte. bera eta gora.
Tejeiro ta Maroto Atzenikan frantsesak
guzien alkate; itxi du frontera.
zer gizon hoietatik gerrak ez dakar onik
espera inundik
espera gentzake. inundik inora.

3 6
Karlos agertu ezkero Atiak itxi ta
probintzi hauetan, ogia garesti;
beti bizi gerade artua ere ari da
neke ta penetan. igotzen poliki;
Nahiz kendu guk duguna dirua ezkutatzen da
behin ere ezer eman; egunero hemendik,
bost negar egiteko, nola bizi garen bada
nunbait jaio harritutzen
nunbait jaio ginan. harritutzen naiz ni. (bis)
95
 NAFARROA

Hitzak eta musika: Jean Mixel Bedaxagar

Agosti Xaho pastoraleko kantua

Arbasoen harkaitza
Nafarroa, Nafarroa, Nafarroa
arbasoen harkaitza
lur emankor hezkaitza
bedatseko ekaitza
ekiaren emaitza
Nafarroa, Nafarroa
arbasoen harkaitza.

Zazpietan lehena
Nafarroa, Nafarroa, Nafarroa
zazpietan lehena
gaztelien auhena
Santxoren hasperena
gazteen itxaropena
Nafarroa, Nafarroa
zazpietan lehena.

96
NAFARROAKO ERESERKIA
Manuel Iribarren

Nafarroa,
lur handi ta azkar,
beti leial,
zure ospea da
antzinako lege zaharra.

Nafarroa,
jende askatuen sorlekua
zuri nahi dizugu gaur kanta.

Gaiten denok bat,

denok gogo bat,
behin betiko
iritsi dezagun bakea,
aintza eta askatasuna.

97
 NERE MAITIA JEIKI TA JEIKI
Hitzak eta musika: ezezaguna

1 4
-Nere maitia jeiki ta jeiki -Hona etorri dama gaztia,
ez al zerade loz ase. (bis) esan zenidan bezela. (bis)
zure ondoren gabiltzan hauek -Ongi etorri, galai gaztia,
ez baigerade logale, neronek nahi nuen horla;
iriki zazu bortañe hori, hitz bi gustora egin ditzagun,
adiskidiak gerade. pasa zaitia salara.

2 5
-Ez dizut bada nik irikiko Salara joanda kutxan eseri,
gau ilunian aterik, (bis) begiratuaz elkarri (bis)
barrenen dagonak ez baitaki -Inposible da ez zaituela
kanpokuaren berririk; Ama Birginak ekarri.
zatoz eguna argitzen danian, Beti-betiko hartu nazazu
egongo gera elkarrekin. penaren kontsolagarri.

3
-Bihar goizian etorritzeko,
urrun bizi naiz maitia; (bis)
txakurra sangaz hasitzen bada,
nork egingo du pakia.
-Harrekikua nik egingo det,
arren etorri zaitia.

98
 NERE SENTIMENTUA
Hitzak eta musika: Antonio Urbieta
(Jose Joakin, "Kaskazuri", bertsolariaren anaia)

Nere sentimentua nahi det deklaratu:

Ameriketan nago hau ezin ukatu; (bis)
hemen eginagatik ondo gobernatu,
horkuaz egiten naiz asko akordatu.

Honuntz etorri nintzan utzirikan ama,

anai-arrebak eta familia dana; (bis)
egitiagatikan desio nuena,
geroztik triste dago, ai! nere barrena.

Hamazazpi urtetan banuen segira:

neska gazte guztiak neroni begira; (bis)
lurrik ikuttu gabe, gorputzari jira,
orduko arintasunak asentatu dira.

Gorputz ederra nuen dantzari arina,

bainan ez da izaten betiko egina; (bis)
orain eginagatik, hemen ahalegina,
ez gera libertitzen orduan adina.

Horko bizomoduaz oso aspertuak,

honarako ziraden gure desiuak; (bis)
orain atzera berriz emanik pausuak
hemen bizi gerade erdi-mudatuak.

Desperida dijua sei bertso hoiekin,

anaia konformatu horrenbesterekin: (bis)
nere gustua hau da, nai badezu jakin:
beste horrenbeste jarri, aio Joxe Joakin. (bis)

99
 NIREKIN
(Emoistazuz musutxuek)
Hitzak: Jon Maia
Musika: Asier Gozategi – Iñigo Goikoetxea. Gozategi

Emoixtaxux muxutxuek
maitie
hartuixu guruxun
guztixe
eroaixu bixotz
tristie
zure bixotzarekin.

Emostazu porrutxue
sorgiñe
ahatetxu baten
berdiñe
begitxu gorrixen
samiñe
sendatuixu nirekin.

Oinak hotz gabien, berbak irratixen

bero pixka bat gure neuke
berbaixu bajutxu, eskue helduixu
ez utzi laztanik eiteke.

Gero esnatzien lagaixu etzien

zure marrubi usaintxue
ta ez eixu pentsa ez dela erreza
gauza politxek pentsatzie.

100
OI AMA ESKUAL HERRI
Hitzak: Etxaun Iruri
Musika: ezezaguna

Anaia etxen da ezküntü

bükatü niz oain
joaitera
ene opilaren egitera
Pariserat baniazü.

Oi ama Eskual Herri goxua

zütandik urrun triste banua,
adios gaixo etxondoa
adios Xiberua. (bis)

Pariseko bizitzia
lan kostüz irus bagiazü,
bena berantzen zütadazü
zure berriz ikustia.

Oi ama Eskual Herri goxua

zütandik urrun triste banua,
adios gaixo etxondoa
adios Xiberua. (bis)

101
 ORHIKO XORIA
Hitzak: Rogert Idiart
Musika: A. Gorostarzu

1 3
Jende gaztia dabila Xoriak jiten zaizkula
etxetik urrun lanila... huts egin gabe sekula...
Ez erran galdurik dela, Lehenik bat, gero mila
itzul ditaike berehala. xortak egiten ixtila...

Jin bedi gure artila Jin bedi gure artila

Orhiko xoria Orhila! (bis) Orhiko xoria Orhila! (bis)

2 4
Xorittuaren hegalak Xoria izan dadila
arin aidia bezala... euskaldun gazten mudela!
Gaztek begira dezala Mutiko ta neskatila,
azkar euskaldun odola! ziauzte denak sorleküla!

Jin bedi gure artila Jin bedi gure artila

Orhiko xoria Orhila! (bis) Orhiko xoria Orhila! (4 aldiz)

102
 OTXAGABIAN
Hitzak eta musika: Etxamendi
Interpretazioa: Etxamendi eta Larralde

Karlixtoekin hasi ginan-ta

reketekilan segitu
gerra haundiak irabazi-ta
auziak ditugu galdu.
Hilarrietan loreak dire
goizalderako zimeldu
mendi gainetan elurrak dire
jorraila gabe gesaldu
bainan halere primaderarik
Nafarrorat ez heldu.

Otxagabian, Otxagabian zer dute (bis)

kantuak galdu, kantuak galdu zaizkote
eskuara galdu, erdera sartu zaiote
Lizaso alden, Lizaso alden zer dute
etxeak husten, etxeak hustu zaizkote
Lizaso alden, Lizaso alden zer dute
herria saltzen, herria saldu omen dute
Nafarroaren, Nafarroaren auhena
arrozturikan, arrozturikan hil dena.

Karlixtoekin hasi ginan-ta

reketekilan segitu
salbatu omen… España oro
oro Nafarroa salbu.
Zuhain onaren erostekotan
artaldea dute saldu
pentze larretan xoriak dire
uda jin gabe ixildu
bainan halere primaderarik
Nafarroarat ez heldu.

103
 PASAIAKO HERRITIK
Hitzak: Xenpelar
Interpretzaioa: M. Laboa

Pasaiako herritik dator notizia

zezen bat izan dala jenioz bizia
kontatutzera nua bistan ikusia
alegratzeko triste dagoen guzia.

Santiago eguna Pasaian sinale

ailegatu eztanak egin beza galde
hasieran jendia zezenaren alde
azkenian etziran arrimatu zale.

Gure Pasaia beti sonatua dago

errapin gabe ezta urte bat igaro
hurrengoan jarriko dituztela nago
barrera estuago edo zezena haundiago.

Torillotik atera zuten lehendabizi

behi zahar bat gidaria bandera ta guzi
harrapatzen zuena purrukatzen hasi
azkenian kanpora plazatik igesi.

Hiru komertziante plazatik kanpoan

poxpolo ta barkillo labaina tratuan,
pareta egon arren hamar oin altuan
panparroi pasatu zen putzura saltuan.

Hoiek horrela eta gehiago ere bai

lurrian ziraldoka egin zuten lasai
ezkonberriak eta zenbait dama-galai
zezenaren mendian etzuten jarri nahi.

Plazatik itsasora salta da igeri

adarrak besterikan etzuen ageri
bakerua begira bere zezenari
eserita jan ditu hiru libra ogi.

104
 PELLO JOXEPE
Hitzak eta musika: ezezaguna
Bertsioa: Paco Ibañez-Imanol

Pello Joxepe tabernan dala

haurra jaio da Larraulen
etxera joan da esan omen du:
-Ez da neria izanen,
beraren amak topa dezala
haur horrek aita zein duen.
Pello Joxepe tabernan dala
haurra jaio da Larraulen

Hau pena eta pesadunbria,

senarrak haurra ukatu!
Haur horrentzako beste jaberik
ezin liteke topatu.
Pello Joxepe bihotz neria
haur horrek aita zu zaitu.
Haur horrentzako beste jaberik
ezin liteke topatu.

Fortunatua nintzala baina

ni naiz fortuna gabia;
abade batek eraman dizkit
umia eta andria:
haurra berea bazuen ere
andria nuen neria.
Abade batek eraman dizkit
umia eta andria.

Pello Joxepe tabernan dala

haurra jaio da Larraulen
etxera joan da esan omen du:
-Ez da neria izanen,
beraren amak topa dezala
haur horrek aita zein duen.
Pello Joxepe tabernan dala
haurra jaio da Larraulen
105
 PRIMA EIJERRA
Hitzak eta musika: ezezaguna

Prima eijerra, zütan fidatürik,

anitx bagira, oro tronpatürik.
Enia zirenez, erraizü bai ala ez,
bestela, banua
desertiala, nigarrez urtzera.

Desertiala juan nahi bazira

arren, zuaza; oi, bena berhala.
Etzitiala jin, hartzara nigana,
bestela, gogua
dolütüren zaizü, amoros gaixua

Lara lala

dolütüren zaizü, amoros gaixua

106
 SALAMANKARA
Hitzak eta musika: ezezaguna

Aita jainkoak egin banindu

zeruetako giltzari,
azken orduan jakingo nuke
atea nori iriki.
Lehenengo aitari,
gero amari, gero anai-arrebari
ta azken orduan ixil-ixilik,
nere maite politari.

Txiki-txikitik aitak eta amak

praile ninduten nonbratu,
estudioak ikasitzera
Salamankara bialdu.
Salamankara ninjualarik,
bidian nuen pentsatu
estudiante tunante baino
hobe nuela ezkondu.

Ezkondu nintzan,
bai ni ezkondu,
baita ere ongi damutu,
praka beltzian ha...ri zuria
sekula ez zait faltatu.
Praka beltzian hari zuria,
txaketa mangagabea,
horregatikan dei...tzen didate
arlote miserablea. (bis)

107
 SAN SIMON ETA SAN JUDA
Hitzak eta musika: Xabier Lete

San Simon eta San Juda

joan zen uda eta negua heldu da. (bis)

Ez baletor hobe
bizi gera pobre
eremu latz honetan,
ez gera hain onak benetan.

Ez dugu zaldirik, ez gera zaldunak;

ez dugu abererik, ez gera aberatsak;
euskara guk dugu, gu gera euskaldunak;
euskara guk dugu, gu gera euskaldunak.

San Simon eta San Juda

joan zen uda eta negua heldu da. (bis)

Ez baletor, hobe
bizi gera pobre
eremu latz honetan,
ez gera hain onak benetan.

Ez dugu zaldirik, ez gera zaldunak;

ez dugu abererik, ez gera aberatsak;
euskara guk dugu, gu gera euskaldunak;
euskara guk dugu, gu gera euskaldunak!

108
 TOPA DAGIGUN
Hitzak: Jon Sarasua
Musika: Oskorri

Errioxar, Baigorriko,
Bakio nahiz Getariko,
topa dagigun eta bakean
bizi gaitezen betiko.(bis)

Umeak arretaz horni,

gazteei hitza eskeini
gaztetxoago eta haurrago
izan gaitezen geroni.(bis)

Errioxar, Baigorriko...

Ez uka amonei hitzik,

entzun agureei pozik,
zaharra ez da izandakoa,
luzaroan dena baizik. (bis)

Errioxar, Baigorriko...

Hierarkia da lehorra,
harremana emankorra;
errespetuan dago gordeta
emakumeen altxorra! .(bis)

Errioxar, Baigorriko...

109
 TRAPU ZAHARRAK
Hitzak: J. M. Iparragirre
Bertsioa: X. Lete

1
Egunez trapu biltzen Trapu..., trapu... !
gabean dantzan lehertzen
beti umore onean 4
degu pasatzen, Atera, atera, trapuak saltzera
eta goizean goiz nik erosten ditut
kalera irten da modu onean
lo goxuan daudenak arditian prakak kuartuan albarkak
esnatzen ditu. ta burni zaharrak txanponean

Trapero, trapero zaharra trapuak! 5

Eltze elbarrituak
2 pertza zulorik duenik
Atera, atera, trapuak saltzera arranparrillik edo
nik erosten ditut trebera zaharrik.
modu onean Inork saltzeko badauzka
arditian prakak kuartuan albarkak librako txanponean
ta burni zaharrak txanponean Ramon Batistak
erosten ditu.
3
Erosten ditut trapuak Trapuak, treberiak, eltziak...
praka zahar urratuak Trapu...!
gona gorri zaharrak eta
atorratxuak. Atera, atera, trapuak saltzera
Jo zak zurrumuzki nik erosten ditut
atabal soinu modu onean
dantzan egiteko arditian prakak kuartuan albarkak
beti erana. ta burni zaharrak txanponean (bis)

110
TRISTE BIZI NAIZ ETA
Hitzak eta musika:
Indalezio Bizkarrondo (Bilintx)

Triste bizi naiz eta

hilko banintz hobe,
badaukat bihotzian
hainbat atsekabe.
Maite bat maitatzen det
bainan haren jabe
sekulan izateko
esperantzik gabe. (bis)

Bihotz baten lekuan

mila banituzke,
zuretzako maitia
izango lirake.
Baina mila’n lekuan
bat besterik ez det;
hartzatzu, ba, maitia
bat hau mila bider. (bis)

Nere maite polita

nola zeran bizi?
Zortzi egun honetan
etzaitut ikusi.
Badakit zabiltzala
nigandik igesi,
ez didazu ematen
atsekabe gutxi. (bis)

111
 TXATXAMATXALINATXU
Hitzak eta musika: herrikoiak
Interpretazioa: Mikel Urdangarin

Txatxamatxalinatxu jaio zan urtian

herria ta kofradia hasarratu ziran. (bis)
Tirikitena beltxa morena
ontza bat txokolate goizian onena. (bis)

Txikia izan arren izan leike abila

biba Elantxobeko tanbolintxerua. (bis)
Tirikitena beltxa morena
ontza bat txokolate goizian onena. (bis)

Txatxamatxalinatxu jaio zan urtian

herria ta kofradia hasarratu ziran. (bis)
Tirikitena beltxa morena
ontza bat txokolate goizian onena. (bis)

112
 TXORI TTIKIA
J. A. Artze

Txori ttikia nintzelarik esan zidaten

kaiolan bizitzeko sortua nintzela.

Gero arrano bihurtu nintzenean

kaiola hautsita aldegingo nuen beldurrez,
libro nintzela sinetsarazi nahi zidaten.

Horregatik ireki zizkidaten ateak

egin nezan hegaz
baina luze gabe ohartu nintzen
hanka harkaitz bati
lotu zidatela kate motz eta astun batez.

Aahhh, aahhh....

Gero arrano bihurtu nintzenean

kaiola hautsita aldegingo nuen beldurrez,
libro nintzela sinetsarazi nahi zidaten.

113
 TXORIAK TXORI
Hitzak: Joxean Artze
Interpretazioa: M. Laboa

Hegoak ebaki banizkio,

neria izango zen,
ez zuen alde egingo; (bis)

bainan, horrela,
ez zen gehiago txoria izango;
eta nik...
txoria nuen maite;
eta nik...
txoria nuen maite.

Lara-larara-laa...

bainan, horrela,
ez zen gehiago txoria izango;
eta nik...
txoria nuen maite;
eta nik...
txoria nuen maite.

Lara-larara-laa...

114
 UME EDER BAT
(Nere maitiarentzat)
Hitzak eta musika: Jose M. Iparragirre

Ume eder bat ikusi nuen

Donostiako kalean,
hitz erditxo bat hari esan gabe
nola pasatu parean? (bis)
Gorputza zuen liraina eta
oinak zebiltzan aidean...
Politagorik ez det ikusi
nere begien aurrean.

Aingeru zuri, paregabea,

Euskal Herriko alaba,
usterik gabe zugana beti
nere bihotzak narama: (bis)
Ikusi nahian beti hor nabil,
nere maitea hau lana!...
Zoraturikan hemen naukazu
beti pentsatzen zugana...

Galai gazteek galdetzen dute:

Aingeru hori non dago?
Nere maitea nola deitzen dan
ez du inortxok jakingo. (bis)
Ez berak ere, ez luke nahiko:
konfiantza horretan nago
amoriodun bihotz hoberik
Euskal Herrian ez dago. (hiru aldiz)

115
 XALBADORREN HERIOTZEAN
Hitzak eta musika: Xabier Lete

Adiskide bat bazen orotan bihotzbera,

poesiaren hegoek
sentimentuzko bertsoek antzaldatzen zutena.
Plazetako kantari bakardadez josia,
hitzen lihoa iruten
bere barnean irauten oinazez ikasia... ikasia.

Nun hago, zer larretan

Urepeleko artzaina,
mendi hegaletan gora
oroitzapen den gerora
ihesetan joan hintzana. (bis)

Hesia urraturik libratu huen kanta,

lotura guztietatik
gorputzaren mugetatik aske sentitu nahirik.
Azken hatsa huela bertsorik sakonena,
inoiz esan ezin diren
estalitako egien oihurik bortitzena... bortitzena.

Nun hago, zer larretan

Urepeleko artzaina,
mendi hegaletan gora
oroitzapen den gerora
ihesetan joan hintzana. (bis)

116
 XARMANGARRIA ZIRA
Hitzak eta musika: ezezaguna

Xarmangarria zira eder eta gazte,

ene bihotzak eztu zu baizikan maite.
Bertze zenbait bezala, ote zira libre?
Zurekin ezkontzeaz dudarik ez nuke.

Bertze zenbait bezala, ote zira libre?

Zurekin ezkontzeaz dudarik ez nuke.

Xuri gorria zira, arrosa bezala:

profetak ere dira mintzo hola-hola.
Araberan bazinu gorputza horrela,
iduriko zinuen.. zeruko izarra.

Araberan bazinu gorputza horrela,

iduriko zinuen... zeruko izarra

117
 XORIERI MINTZO ZEN
Hitzak eta musika: Mixel Labeguerie

1
Xorieri mintzo zen, laneko baliatzen
mintzo zen errekari, eta gosez pagatzen.
oihaneko zuhaitzeri
ta zeruko izarreri, Xorieri mintzo….
mintzo zen haizeari,
xoro batentzat zaukaten. 4
Xorieri mintzo zen, Hil da xorua bakarrik,
xoro batentzat zaukaten. bakarrik da ehortzi.
Ez zen han kristau bat ere
2 salbu lau hilketari,
Ez zakien irakurtzen salbu lau hilketari
gizonen liburutan, ta apeza kantari.
bainan ongi bazakien
zeruko seinaletan Xorieri mintzo…
zeruko zeinaletan
ta jendeen bihotzetan. 5
Hil hobian ezartzean
Xorieri mintzo… haizea zen gelditu,
xoriak ziren ixildu,
3 zerua zen goibeldu,
Haurrek zuten harrikatzen, zerua zen goibeldu
zahar gaztek trufatzen, ta jendea oroitu.
etxekoek berek ongi
laneko baliatzen, Xorieri mintzo…

118
 ZAKU BEREAN
Orain bost urte iritsi
ziren etxeko atera,
txamarra zaku, gizon bat
Patroleraino atera.
Argazkitan azaldu zen
txamarra burutik behera,
begiratua oinetan,
bideko har-legarrera.
Zer ote zeukan aurrean?
Zer uzten zuen atzera?
Nork egin zuen oihua:
“EGUNKARIA aurrera!”?
Zihoana zihoala
ez zihoan soilik bera
mordoska bat gindoazen
zakupe hartan batera.
Ziega batean sarturik
zeinek babestu behar nau?
Berriro krisketa-hotsa
bizia, mingarria, rau!
“Todos son del mismo saco”
gizalege-eza arau...
“Ez al duzu erantzun nahi?
zutitu, biluztu, barau!”.
Zaku bat burutik behera
zaku zaku zakua hau!
Dena zulo beltz bihurtuz
den-dena bilakatuz gau
oihu ta umilazio
txilio eta alarau
denbora asko joan da...
izu-ikarak hor dirau.
Andoni Egaña (2008.02.20)
Doinua: Xabier Leteren “Habanera
Kaleratu zituzten bai,
denbora igaro ahala...
“Zaku berekoak dira”
hasi zen berriz fiskala
“Zaku beretsuan daude”
Audientzia Nazionala...
Justizia irudiaren
begietako oihala
esan liteke zaku zahar
zirrikituduna zala
neurtzen zuen momentuko
aukera koiunturala
Justiziak koiunturaz
baldin baleki bezala...
horrexek erakusten du
hain Justizia ez dala.
Zakua uler dezake
bakoitzak bere gisara
gure hau emana dugu
euskal nahiz herrigintzara.
Epaiketaren atetan
aurkitu gintezke jada...
izenak hamabi dira,
baina epaitu ilara.
Gu ere sar baikintezke
akusatuen pilara
ozen esango dizugu
epailea, entzun hara:
“zaku hortan egotea
delitua baldin bada...
gu‘re gaizkile gaituzu,
zaku berekoak gara”. (bis)
119
 ZAZPIAK OIHAL BATETIK
Hitzak: Xalbardin – Musika: Fernando Unsain
Interpretazioa: Eltzegor taldea

1 4
Mundu guztiak aditutzen du Zazpi ahizparen gai den oihala
euskaldunaren negarra ebakirikan erditik,
alde batera nahiago nuke alde batera hiru soineko,
ez banintz hemengotarra. utzirikan lau bestetik.

Enpeinatzea ez bada libre, Guraiziakin bereizi arren

alferrik dugu indarra, bakoitza bere aldetik,
hau da txoriak gari tartean ezagutzen da jantzi direla
goseak egon beharra. zazpiak oihal batetik.

2 5
Antzerki hontan lau pertsonaia Oihal bera da gure jantzia
ta jokalari bakarra sortu gintuzten unetik
arbolak berak erakusten du ez du munduak kemenik sortu
hostoa eta adarra. kentzeko gure soinetik.

Enpeinatzea ez bada libre... Guraiziakin bereizi arren

bakoitza bere aldetik,
3 ezagutzen da jantzi direla
Sutan pizturik darrai oraindik zazpiak oihal batetik. (bis)
sugai, berriz, lehengo gerra,
oharkabean ez zen mintzatu
Txirrita poeta zaharra.

Enpeinatzea ez bada libre...

120
 ZENBAT GERA?
Hitzak: Abel Muniategi
Musika: Benito Lertxundi

Zenbat gera?
Lau, bat,
hiru, bost, zazpi?

Zer egin degu?

Ezer ez.
Zer egiten degu?
Alkar jo.
Zer egingo degu? Alkar hil?

Gure asmoak, esperantzak,

herria, askatasuna,
justizia, pakea,
egia, maitasuna...
mitoak, hitz hutsak?

Zenbat gera?
Lau, bat,
hiru, bost, zazpi?

Zer egin degu?

Ezer ez.
Zer egiten degu?
Alkar jo.
Zer egingo degu? Alkar hil?
Hori ez! Hori ez! Hori ez!

121
ZIBILAK ESAN NAUTE
Hitzak eta musika: J. M. Iparragirre

Zibilak esan naute,

biziro egoki,
Tolosan behar dala
gauza erabaki, (bis)

giltzapian sartu naute,

poliki-poliki,
negar egingo luke
nere amak baleki. (bis)

Jesus tribunalian
zutenian sartu,
ez zion Pilatosek
kulparik bilatu; (bis)

neri ere arkitu ez arren

ez didate barkatu;
zergatik ez dituzte
eskuak garbitu. (bis)

Kartzelatik atera,
fiskalen etxera,
abisatu zidaten
joateko berehala, (bis)

ez etortzeko gehiago
probintzi honetara;
orduan hartu nuen
Santander aldera. (bis)

122
 ZUGANA MANUELA
Hitzak eta musika: Iparragirre

1 3
Zugana, Manuela, Barkatu behar dituzu
nuanian pentsatu, nere erokeriak,
uste det ninduala zuri begira daude
deabruak tentatu; nere bi begiak;
ikusi bezinekin garbi-garbi esan ditut
naiz enamoratu, nere ustez egiak,
ojala ez bazina zoraturikan nauka
sekulan agertu! zure aurpegiak.

2 4
Amorioz beterik, Gauean ibili naiz
esperantzik gabe, guztizko ametsetan,
zergatik egin zinan Donostian nengoela
bihotz honen jabe; Andre Marietan,
zuk esan behar zenduen eta ikusi nuela
hemendikan alde, herri hartako plazan,
egiazki ez naiz ni erdian zebilela
bizardunen zale. Manuelatxo dantzan. (bis)

123
 ZURE BEGIEK
Hitzak: Daniel Landart
Musika: Mikel Laboa

1 egon dadien
Zure begiek eder ta garbi.
ene maitia
7
badute biek
Ene nahia
dirdir eztia.
zinez handia
2 zu izaitia
Zeruko lore nere andria.
miresgarriak
8
izarren pare
Zure begiek
zoragarriak.
ene maitia
3 badute biek
Gazte gaztia dirdir eztia.
zira oraino
9
egun guzia
Zeruko lore
nago zuri so…
miresgarriak
4 izarren pare
Zure begiek zoragarriak.
erotzen naute
10
eta guziek
Gazte gaztia
nahi luzkete.
zira oraino
5 egun guzia
Gaua delarik nago zuri so...
mundurat jausten,
11
Jauna zerutik
Ene nahia
da urrikaltzen.
zinez handia
6
zu izaitia
Zure begien
nere andria
goxoño hori

124