Filozofski Fakultet Sarajevo

Odsjek za Historiju, katedra za Arheologiju

Seminarski Rad:
Paleolit i Mezolit

Tema: Paleolitske Venere

Prof.dr: Ivor Karavani Mr.sci: Adnan Kaljanac Sarajevo, decembar 2011.godine

student: Amar Tufo

Paleolitske venere ***************************** Sadraj ******************************** Uvod ........................................................................................................................... 3 1.Paleolitske venere-openito- ................................................................................... 4 2.Venera iz Lausela .................................................................................................... 5 3.Venera iz Wilendorfa ............................................................................................... 6 4.Venera iz TanTan-a .................................................................................................. 7 5.Venera iz Brausempauya ......................................................................................... 8 6.Venera iz Lespugesa ................................................................................................ 9 7.Zakljuak ................................................................................................................ 10

Uvod: Pred vama je seminarski rad ija tema nosi naziv Paleolitske venere.No, ja kao autor ovog seminarskog rada pokuau da objasnim ulogu venera openito iz doba kojeg one potiu, ulogu u ivotu ondanjih ljudi itd.Venere su male enske boginje koje predstavljaju simbol majinstva i plodnosti.Ponekad se smatra da su one zapravo prvi oblik enskog boanstva koji je itekako ostavio traga u prehistoriji, a razliita arheoloka otkria venera koje su pronaene irom Evropskog kontinenta svjedoe ne samo o njihovoj starosti, nego i o vjetom nainu izrade od kamena, slonovae, kosti od mamuta itd.Venere su se klesale u zidove peina i onda ukraavale bojom, ee crvenom.Najljepa od svih venera jeste venera iz Brasempouja koja nudi realnu sliku i prvu prestavu enskog lica i kose.Prema ovome moj rad govori o 5 paleolitskih venera i pokuae da objasni krajnu ulogu koju su venere ostavile u paleoltiskom dobu.Napomena: Uz naslov svake venere je ponuen link koji je koriten da bi se venera opisala.

1.Figure venera - http://en.wikipedia.org/wiki/Venus_figurines Venere predstavljaju niz kamenih esnkih boginja koje je izradio paleolitski ovjek, imale su jako bitnu ulogu u tom dobu a i u ivotu paleolitskog ovjeka a predstavljale su simbol plodnosti pa i simbol religije.Govori se o tome da su venere koje su pronaene na razliitim lokalitetima irom Evrope gotovo sve su imale sline osobine u smislu da su imale izraene obline i grudi a tanke noge i malu glavu.Ovo bi se dalo protumaiti kao predstav trudne ene u tom dobu.Veina Venera koje su pronaene bile su bez glave ili bez jedne noge to ukazuje na oteenje Venere, ali Venera iz Wilendorfa zaista je fascinantna u pogledu same grae, nain na koji je tadanji ovjek izradio fascinira arheologe irom svijeta.No kada se kae paleolit znamo da je paleolitski ovjek teio i radio na usavrenju svojih mogunosti za preivljavanje zatim poboljavao je oruje i tehnike lova ali neke od venera kao to sam naveo zasigurno su bile jako posebna religijska relikvija kojoj bi se obraao kada bi poao u lov a od nje je oekivao neki vid zatite i uspjean ulov.

slika1:Prikaz paleolitskih venera

2.Venera iz Lausella-http://www.mysticunicorn.com/AGD-84.html Venera iz Lausela, 2 metra visok reljef enske skulpture koja dri bizonov rog.Pronaena je na grubo obraenom zidu u Dordonskoj dolini u Francuskoj i stara je vie od 21 000 godina.Specijalisti za prahistorijsku religiju vjeruju da bizonov rog koji ona dri simbolizira polu mjesec i univerzalnu vulvu, odnosno vanjski organ esnkog reproduktivnog sistema .Rog koji Venera iz Lausela dri povezan je sa 12 znakova koji predstavljaju 12 mjeseci u godini.Pronaena je 1911 godine od JaineGangston-Lalane.

Slika2: Venera iz Lausella,Dordonska dolina,Francuska

3.Venera iz Wilendorfa - http://hr.wikipedia.org/wiki/Venera_iz_Willendorfa

Slika3:Venera iz Vilendorfa Vilendorfska Venera (nem. Die Venus von Willendorf) je statueta enske osobe, pronaena 1908. godine na paleolitskom nalazitu blizu Vilendorfa u Donjoj Austriji. Pretpostavlja se da potie iz perioda od 24.000 do 22.000 godina pre nae ere. Pored Ranjenog bizona naslikanog na tavanici peine Altamira u severnoj paniji, kao i crtea iz peine Lasko u Francuskoj predstavlja remek-delo paleolitske umetnosti. Umetnost ovog perioda uglavnom ine crtei ivotinja, poput jelena, bizona, mamuta, nosoroga kao i skulpture raene u kamenu, od gline i kostiju ivotinje. Te statue su malih dimenzija a najee prikazuju ene, pa se nazivaju paleolitske Venere, i do sada ih je u Evropi i Aziji pronaeno vie od 130. Vilendorfska venera je praistorijski simbol plodnosti i materinstva. Otkrio ju je i opisao austrijski arheolog Jozef Sombati (nem. Josef Szombathy). Statueta je visoka 11,1 centimetar, a oblikovana je od krenjakog kamena obojenog crvenim okerom. Predstavlja ensku figuru, preuvelianih grudi, bedara i stomaka, dok su noge i ruke, izuzetno tanke i presavijene iznad grudi, a neproporcionalno mala stopala, sumarno su oblikovana i zanemarena u obradi. Paleolitski umetnik, ako izuzmemo veoma lepo uraenu predstavu kose (neobinog ornamenta na glavi, koji se moe shvatiti kao predstava frizure) nije posvetio panju oblikovanju nijednog detalja na licu. Cela statua ima jajoliki oblik kamena u kome je raena.

4.Venera iz TanTan - http://en.wikipedia.org/wiki/Venus_of_Tan-Tan

Slika4:Venera u TanTan Venera u TanTanu je takoe enska figura koja datira iz Donjeg paleolita ija se starost procjenjuje na 200 000 godine p.n.e.Pronaena u arheolokim iskopinama 15 metara duboko u sedimentu rijeke Draa, u blizini grada TanTan (sjeverno od Tarfaja, Maroko).Ovu Veneru je otkrio njemaki arheoloki tim na elu sa Lutz Fiedller.Ova venera po svojoj umjetnosti izrade predstavlja prvi bit ljunane umjetnosti to jest da je kao takva Venera iz TanTan plod izrade od ljunka.

5.Venera iz Brasempouya - http://en.wikipedia.org/wiki/Venus_of_Brassempouy

Slika5: Prikaz venere iz Brasempouya Venera iz Basempouya ili Dama od Brasempouya je naziv za veneru koja je pronaena u malom gradiu u Brasempouyu na sjeverozapadu Francuske.Pronaena je u peini kod Brasempouyu gradia 1892.Stara je oko 25 000 godina i predstavlja najraniji vid realne reprezentacije ljudskog lica i kose.Ova venera datira iz gravetske kulture koja je bila jako dobro opstala u Francuskoj u doba paleolita.Venera iz Brasempouya je izraena od slonovae.Visoka je 3.65 cm, duboka je oko 2.2 cm i iroka je oko 1.9 cm.Ima trouglasto lice, oi i nos su uklesan u reljef a usta nisu istaknuta.Na glavi se vide detalji kose koji su znatno izraeni zato se ova Venera smatra jednom od najljepih i najmonijih paleolitskih figura svih vremena koja je izraena od slonovae.Od 1976 godine ova je venera zauzimala naslovnice francuske javnosti a nalazila se i tampala na Francuskim kovanicama kao ponos te zemlje.

6.Venera iz Lespugesa - http://en.wikipedia.org/wiki/Venus_of_Lespugue

Slika6:Venera iz Lespugesa Venera iz Lespugesa, ili figura venere je zapravo figura ene sa jako izraenim grudima i oblinama a sa tankom glavom i manje debljim nogama.Datira iz Gravetijanske kulture i stara je izmeu 26 000 i 24 000 godina.Pronaena je u Ridaxu peini Lespuge 1922 u podnoju Pirneja od strane Rene de Saint Perier (18771950 ).Visoka je 6 cm, izraena je od slonovae i oteena je tokom iskopavanja.Ova venera predstavlja zapravo jednu od figura sa jako izraenom steatopidijom koja naglaava jako izraene sexualne karakteristike.Danas se ova venera nalazi u Nacionalnom Muzeju Arheologije u Francuskoj.

6. Zakljuak: Paleolitske vensere su zaista remek djelo kamene umjetnosti ili Gravetijanske kulture izrade kamenih figura koje je ondanji ovjek uspjeno poznavao i izradio. One nam svjedoe o vanosti koju je ondanji ovjek pridavao moda samo eni (sluaj Wilendorfska venera) ili nekom enskom boanstvu koje je imalo i odigralo jako vanu ulogu u njegovu ivotu i tako ostalo do naih dana.Kada se ove venere podobro osmotre i ako se vratimo u prolost prije nekih 35 000 godina onda nam je jasno da je paleolitski ovjek izgleda imao dobar uvid i sluh za umjetnost ali i potrebu da u neto vjeruje da se nekom moli, odnosno imao je tu svoju religiju koja je moda zapisana vremenom u jednoj od ovih Venera i tako i ostala.U toj okolini paleolitski ovjek se je zaista unapredio kako u pogledu oruja i orua koja su mu obezbjivala prvobitno zatitu od njegovih susjeda ivotinja s kojima je vodio dugu bitku tako se unapredio i u umjetnosti u pogledu Venera u koje je trajno uklesao svoj ivot, mjesto i vrijeme onoga doba koje mi nazivamo Paleolit ili (Starije kameno doba).

Literatura: 1.Figure venera - http://en.wikipedia.org/wiki/Venus_figurines 2.Venera iz Lausella-http://www.mysticunicorn.com/AGD-84.html 3.Venera iz Wilendorfa - http://hr.wikipedia.org/wiki/Venera_iz_Willendorfa 4.Venera iz TanTan - http://en.wikipedia.org/wiki/Venus_of_Tan-Tan 5.Venera iz Brasempouya - http://en.wikipedia.org/wiki/Venus_of_Brassempouy 6.Venera iz Lespugesa - http://en.wikipedia.org/wiki/Venus_of_Lespugue