You are on page 1of 115

1

2

Fci dio
Sofoclcs (c. 496 AC-406 AC}

Traduao
J. D. dc Mcllo c Souza

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con

Fonic Digiial
Digiializaao do livro cn acl
Classicos Jaclson, Vol. XXII
Diagranaao adaiada aos fornaios dc cDool
disonvcis

2005 Sofoclcs
3

REI
DIPO

SFOCLES
4

REI
DIPO


PERSONAGENS
O FEI DIPO
O SACEFDOTE
CFEONTE
COFIFEU
TIFSIAS
JOCASTA
UM MENSACEIFO
UM SEFVO
UM EMISSFIO
COFO DOS ANCIOS DE TEDAS
5


A uuo ussu-sc cn TcIus (Cudncu},
duntc do uuco do c DIPO. Junto u
cudu otu Iu un utu, u quc sc soIc o
tcs dcguus. O ouo cstu uocIudo cn
tono dos utucs, tuzcndo unos dc ouos
ou dc oucu. Entc os uncuos cstu un
succdotc dc Jtc. AIc-sc u otu
ccntu; DIPO uuccc, contcnu o ouo,
c uu cn ton utcnu.
DIPO
ncus filIos, gcnic nova dcsia vclIa
cidadc dc Cadno, or quc vos rosicrnais
assin, junio a csics aliarcs, icndo nas
naos os ranos dos sulicanics? (1} Scnic-
sc, or ioda a cidadc, o inccnso dos
sacrifcios; ouvcn-sc gcnidos, c caniicos
funclrcs. Nao quis quc ouiros nc
infornasscn da causa dc vosso dcsgosio;
cu rorio aqui vcnIo, cu, o rci dio, a
qucn iodos vos conIcccis. Eia! Fcsondc
iu, o vclIo; or iua idadc vcncranda
convcn quc falcs cn nonc do ovo. Dizc-
nc, ois, quc noiivo aqui vos irouc? Quc
icrror, ou quc dcscjo vos rcuniu? Carcccis
dc anaro? Qucro rcsiar-vos iodo o ncu
6
socorro, ois cu scria inscnsvcl dor, sc
nao nc condocssc dc vossa angusiia.
O SACEFDOTE
dio, iu quc rcinas cn ninIa airia,
lcn vcs csia nuliidao rosicrnada dianic
dos aliarcs dc icu alacio; aqui Ia gcnic
dc ioda a condiao. crianas quc nal
odcn caninIar, jovcns na fora da vida,
c vclIos curvados cla idadc, cono cu,
saccrdoic dc Juiicr. E iodo o rcsianic do
ovo, conduzindo ranos dc olivcira, sc
csalIa clas raas ullicas, dianic dos
icnlos dc Mincrva, cn iorno das cinzas
rofciicas dc Aolo Isncnio! (2} Tu lcn
vcs quc Tclas sc dclaic nuna crisc dc
calanidadcs, c quc ncn scqucr odc
crgucr a calca do alisno dc sanguc cn
quc sc sulncrgiu; cla crccc nos gcrncns
fccundos da icrra, nos rclanIos quc
dcfinIan nos asios, nos insuccssos das
nulIcrcs cujos filIos nao solrcvivcn ao
ario. Drandindo scu arcIoic, o dcus
nalcfico da csic dcvasia a cidadc c
dizina a raa dc Cadno; c o sonlrio
Hadcs sc cncIc con os nossos gcnidos c
griios dc dor. Ccriancnic, nos nao ic
igualanos aos dcuscs inoriais; nas, iodos
nos, cu c csics jovcns, quc nos accrcanos
dc icu lar, vcnos cn ii o rinciro dos
7
Ioncns, quando a dcsgraa nos alala a
vida, ou quando sc faz rcciso olicr o
aoio da divindadc. Porquc iu livrasic a
cidadc dc Cadno do iriluio quc nos
agavanos crucl Esfingc; scn quc
iivcsscs rccclido dc nos qualqucr aviso,
nas con o aulio dc algun dcus, salvasic
nossas vidas. Hojc, dc novo aqui csianos,
dio; a ii, cujas viriudcs adniranos, nos
vinos sulicar quc, valcndo-ic dos
consclIos Iunanos, ou do airocnio dos
dcuscs, dcs rcncdios aos nossos nalcs;
ccriancnic os quc ossucn nais longa
ccricncia c quc odcn dar os consclIos
nais cficazcs! Eia, dio! Tu, quc cs o
nais salio dos Ioncns, rcanina csia
infcliz cidadc, c confirna iua gloria! Esia
naao, graia clo scrvio quc ja lIc
rcsiasic, considcra-ic scu salvador; quc
icu rcinado nao nos faa cnsar quc so
fonos salvos or ii, ara rccair no
inforiunio, novancnic! Salva dc novo a
cidadc; rcsiiiui-nos a iranquilidadc, o
dio! Sc o concurso dos dcuscs ic valcu,
ouirora, ara nos rcdinir do crigo,
nosira, cla scgunda vcz, quc cs o ncsno!
Visio quc dcscjas coniinuar no irono, lcn
nclIor scra quc rcincs solrc Ioncns, do
quc nuna icrra dcscria. Dc quc valc una
cidadc, dc quc scrvc un navio, sc no scu
8
inicrior nao cisic una so criaiura
Iunana?
DIPO
ncus filIos, iao dignos dc icdadc!
Eu sci, sci nuiio lcn o quc vicsics cdir-
nc. Nao dcsconIco vossos sofrincnios;
nas na vcrdadc, dc iodos nos, qucn nais
sc afligc sou cu. Cada un dc vos icn a
sua qucia; nas cu adco as dorcs dc
ioda a cidadc, c as ninIas rorias. Vossa
sulica nao nc cnconira dcscuidado; salci
quc icnIo ja dcrranado alundanics
lagrinas, c quc ncu csriio inquicio ja
icn rocurado rcncdio quc nos salvc. E a
unica rovidcncia quc conscgui cnconirar,
ao calo dc longo csforo, cu a cccuici
incdiaiancnic. Crconic, ncu cunIado,
filIo dc Mcncccu, foi or nin cnviado ao
icnlo dc Aolo, ara consuliar o oraculo
solrc o quc nos cunrc fazcr ara salvar a
cidadc. E, calculando os dias dccorridos dc
sua ariida, c o dc Iojc, sinio-nc dcvcras
inquicio; quc lIc icra aconiccido cn
viagcn? Sua auscncia ja cccdc o icno
fiado, c sua dcnora nao nc arccc
naiural. Logo quc clc volic, considcrai-nc
un crininoso sc cu nao cccuiar con
rcsicza iudo o quc o dcus Iouvcr
ordcnado.
9
O SACEFDOTE
Fcalncnic, iu falas no noncnio
ooriuno, ois acalo dc ouvir quc Crconic
csia dc volia.
DIPO
rci Aolo! Tonara quc clc nos iraga
un oraculo iao rocio, quanio alcgrc sc
nosira sua fisiononia!
O SACEFDOTE
Con cfciio, a rcsosia dcvc scr
favoravcl; do conirario, clc nao viria assin,
con a calca coroada dc louros!(3}
DIPO
Vanos ja salcr; ci-lo quc sc aroina,
c ja nos odc falar. rncic, ncu
cunIado, filIo dc Mcncccu, quc rcsosia
do dcus Aolo iu nos irazcs?
Entu CFEONTE
CFEONTE
Una rcsosia favoravcl, ois acrcdiio
quc ncsno as coisas dcsagradavcis, sc
dclas nos rcsulia algun lcn, iornan-sc
una fclicidadc.
DIPO
10
Mas, afinal, cn quc consisic cssa
rcsosia? O quc acalas dc dizcr nao nos
causa confiana, ncn arccnsao.
CFEONTE
(Indcundo o ouo uocIudo} Sc qucrcs
ouvir-nc na rcscna dcsics Ioncns, cu
falarci; nas csiou ronio a cnirar no
alacio, sc assin rcfcrircs.
DIPO
Fala cranic iodos clcs; o scu
sofrincnio nc causa naior dcsgosio do
quc sc fossc ncu, soncnic.
CFEONTE
Vou dizcr, ois, o quc ouvi da loca do
dcus(4}. O rci Aolo ordcna,
crcssancnic, quc urifiqucnos csia
icrra da nancIa quc cla nanicn; quc nao
a dcicnos agravar-sc aic iornar-sc
incuravcl.
DIPO
Mas, or quc ncios dcvcnos rcalizar
cssa urificaao? Dc quc nancIa sc iraia?
CFEONTE
11
Urgc culsar o culado, ou unir,
con a noric, o assassino, ois o sanguc
naculou a cidadc (5}.
DIPO
Dc quc Ioncn sc rcfcrc o oraculo
noric?
CFEONTE
Laio, o rncic, rcinou ouirora ncsic
as, anics quc ic ionasscs nosso rci.
DIPO
Sin; nuiio ouvi falar nclc, nas nunca
o vi.
CFEONTE
Tcndo sido norio o rci Laio, o dcus
agora cigc quc scja unido o scu
assassino, scja qucn for.
DIPO
Mas ondc sc cnconira clc? Cono
dcscolrir o culado dc un crinc iao
aniigo?
CFEONTE
Aqui ncsno, na cidadc, afirnou o
oraculo. Tudo o quc sc rocura, scra
12
dcscolcrio; c aquilo dc quc dcscuranos,
nos cscaa.
DIPO cu cnsutuo o un noncnto
DIPO
Foi na cidadc, no cano, ou cn icrra
csiranIa quc sc concicu o Ionicdio dc
Laio?
CFEONTE
Elc ariiu dc Tclas, ara consuliar o
oraculo, confornc nos dissc, c nao nais
voliou.
DIPO
E ncnIuna icsicnunIa, ncnIun,
conanIciro dc viagcn viu qualqucr coisa
quc nos ossa csclarcccr a rcsciio?
CFEONTE
Morrcran iodos, con cccao dc un
unico, quc, aavorado, conscguiu fugir, c
dc iudo o quc viu so nos dc dizcr una
coisa.
DIPO
Quc dissc clc? Una lrcvc rcvclaao
odc faciliiar-nos a dcscolcria dc nuiia
coisa, dcsdc quc nos dc un vislunlrc dc
cscrana.
13
CFEONTE
Dissc-nos clc quc foran salicadorcs
quc cnconiraran Laio c sua cscolia, c o
naiaran. Nao un so, nas un nuncroso
lando.
DIPO
Mas cono, c ara quc icria o
assassino raiicado iao audacioso
aicniado, sc nao foi coisa iranada aqui,
ncdianic sulorno?
CFEONTE
Tanlcn a nos ocorrcu cssa idcia;
nas, dcois da noric do rci, ningucn
cnsou cn casiigar o crininoso, ial cra a
dcsgraa quc nos ancaava.
DIPO
Quc calanidadc cra cssa, quc vos
incdiu dc invcsiigar o quc sc assara?
CFEONTE
A Esfingc, con scus cnignas, olrigou-
nos a dciar dc lado os faios inccrios, ara
so cnsar no quc inIanos dianic dc nos.
DIPO
Esia lcn; Iavcnos dc voliar origcn
dcssc crinc, c -lo cn cvidcncia. digna
14
dc Aolo, c dc ii, a soliciiudc quc icndcs
clo norio; or isso ncsno vcr-nc-cis
sccundando vosso csforo, a fin dc
rcaliliiar c vingar a divindadc c o as ao
ncsno icno. E nao scra or un
csiranIo, nas no ncu inicrcssc quc
rcsolvo unir cssc crinc; qucn qucr quc
Iaja sido o assassino do rci Laio, lcn
odc qucrcr, or igual forna, fcrir-nc con
a ncsna audacia. Auiliando-vos,
orianio, cu sirvo a ninIa roria
causa(6}. Eia, dcrcssa, ncus filIos!
Erguci-vos c ionai vossas alnas dc
sulicanics; quc ouiros convoqucn os
cidadaos dc Cadnos; cu nao rccuarci
dianic dc olsiaculo algun! Con o aulio
do Dcus, ou scrcnos iodos fclizcs, ou vcr-
sc-a nossa ioial runa!
O SACEFDOTE
Lcvanicno-nos, ncus filIos! O quc clc
acala dc anunciar c, rccisancnic, o quc
vnIanos cdir aqui. Quc Aolo, quc nos
cnvia cssa rcdiao oracular, ossa nos
socorrcr, ianlcn, ara r un fin ao
flagclo quc nos ioriura!
Sucn DIPO, CFEONTE, O SACEFDOTE. Hctu-sc o POVO.
Entu O COFO, conosto dc qunzc notuucs tcIunos.
O COFO
15
Docc alavra dc Zcus, quc nos irazcs
do saniuario dourado dc Dclfos cidadc
ilusirc dc Tclas? Tcnos o csriio
coniurlado clo icrror, c o dcscscro nos
quclrania. Aolo, nunc iuiclar dc
Dclos, iu quc salcs curar iodos os nalcs,
quc soric nos rcscrvas agora, ou clos
anos fuiuros? Dizc-nos iu, filIa da aurca
Escrana, divina voz inorial!
Tanlcn a ii rccorrcnos, o filIa dc
Zcus. Palas cicrna, c a iua divina irna,
Diana, roiciora dc nossa airia, cn scu
irono glorioso na gora incnsa; c Aolo,
quc ao longc ccdc suas scias; vindc
iodos vos cn nosso socorro; assin cono ja
nos salvasic ouirora dc una dcsgraa quc
nos ancaava, vindc Iojc salvar-nos dc
novo!
Ai dc nos, quc sofrcnos dorcs scn
conia! Todo o ovo aiingido clo coniagio,
scn quc nos vcnIa ncnic rccurso
algun, quc nos ossa valcr! Fcncccn os
fruios da icrra; as nacs nao odcn
rcsisiir s dorcs do ario; c as viinas dc
iania dcsgraa, aiiran-sc rcgiao do dcus
das ircvas (7}.
Privada dcsscs norios inuncros, a
cidadc crccc, c, scn icdadc, scn una so
16
lagrina, jazcn os coros clo cIao,
csalIando o coniagio icrrvcl; as csosas,
as nacs idosas, con scus calclos lrancos,
nos dcgraus dos aliarcs ara ondc corrcn
dc iodos os onios, solian gcnidos
ungcnics, inlorando o fin dc iania
dcsvcniura. E lanuria dolorosa sc
junian os sons soiurnos do ca. Dilcia
filIa dourada dc Juiicr, cnvia-nos
sorridcnic, o icu socorro!
E o odcroso Maric, quc ora nos
inflana scn o lronzc dos cscudos (8},
fcrindo-nos no ncio dcsics griios dc
Iorror, afugcniai-o ara lcn longc dc
nossa icrra, ou ara o vasissino lciio dc
Anfiiriic, ou ara as ondas inosiias dos
narcs da Tracia, orquc o quc a noiic nao
naia, o dia incdiaio con ccricza dcsiroi.
Juiicr, nosso Pai, scnIor das fascas
ofuscanics, csnaga cssc Maric inicdoso
sol icus raios icrrvcis!
rci Lcio(9} nos cdinos quc dc icu
arco dc ouro iuas flccIas invcncvcis
fosscn lanadas ara nos socorrcr, ara
nos roicgcr, lcn cono as iocIas
ardcnics dc Diana, con as quais cla
crcorrc as colinas dc iua icrra.
Invocanos ianlcn o dcus dc dourada
iiara, quc usa o nonc dc nosso as, Daco,
17
dc rulicundas faccs, o dcus da alcgria,
ara quc, con scu coricjo dc ninfas, corra
ianlcn cn nosso aulio, con scu
flancjanic arcIoic, conira cssc dcus crucl,
quc ningucn vcncra!
Hcuuccc DIPO, quc su do uuco duuntc u tnu cstoc
DIPO
(Ao Cocu} Tu crgucs iua sulica; c o
quc vcns cdir aos dcuscs, a roicao c o
alvio a icus nalcs, iu olicras, scn
dcnora, sc quiscrcs ouvir ninIas
alavras, c agir cono sc faz nisicr, cn
facc do flagclo. Esias alavras, dirijo a
iodos vos, cidadaos, scn quc nada saila
accrca do assassnio. sou csiranIo ao
crinc, c a iudo o quc dclc sc conia; assin,
ouvi o quc icnIo a vos rcconcndar. Pouco
avanarcnos cn nossas csquisas, sc nao
nc forncccrdcs alguns indcios. So dcois
dcssc aicniado c quc fui adniiido cono
cidadao cnirc vos; c or isso a iodos vos,
iclanos, dcclaro o scguinic. Qucn qucr
quc saila qucn naiou Laio, filIo dc
Laldaco, fica iniinado a vir a ninIa
rcscna ara no dizcr; ncsno quc rcccic
alguna conscqucncia da dcnuncia, o
crininoso quc falc, anicciando una
acusaao dc ouircn, ois ncnIuna ouira
cna sofrcra, scnao a dc scr cilado do
18
as, scn quc sua vida corra crigo. Sc
algucn salc quc o Ionicida nao c iclano,
nas csirangciro, nao dcvc oculiar cssa
rcvclaao, ois icra una rcconcnsa c o
ncu rcconIccincnio. Mas, sc vos
silcnciais, ou sc algucn, or ncro icnor,
dciar dc indicar un anigo, ou dc sc
dcnunciar, cis o quc ordcno quc sc faa, c
o quc clc dcvc salcr dc nin. Quc ncnIun
Ialiianic dcsic rcino, ondc ccro o odcr
solcrano, rcccla cssc indivduo, scja
qucn for; c nao lIc dirija a alavra, ncn
crniia quc clc ariicic dc rcccs ou dc
Iolocausios, ou rcccla a agua lusiral. Quc
iodos sc afasicn dclc, c dc sua casa,
orquc clc c una nodoa infananic,
confornc acala dc nos rcvclar o oraculo
do dcus. Eis a cono qucro scrvir
divindadc, c ao finado rci. E, ao crininoso
dcsconIccido, cu qucro quc scja ara
scnrc naldiio! Qucr Iaja conciido o
crinc so, qucr icnIa iido cunliccs, quc
scja rigorosancnic unido, arrasiando, na
dcsgraa, una vida niscravcl!... E sc
algun dia cu o rcccli voluniariancnic no
ncu lar, quc solrc nin rccaia cssa
naldiao c os nalcs quc cla irara! Eu vos
conjuro, cidadaos! Aicndci a iudo o quc
vos digo, or nin, clo dcus Aolo, c or
csic as quc crccc na csicrilidadc c na
19
colcra divina! Ainda quc cssa urificaao
nao nos fossc rcscriia clo dcus, nao
scria ossvcl dciar quc a cidadc
coniinuassc oluda, visio quc o norio cra
un Ioncn lon, c cra o rci! Ao conirario,
dcvcranos rcalizar iodas as csquisas
ossvcis! Para ianio csforar-nc-ci agora,
cu, quc Icrdci o odcr quc Laio ccrcia, cu
quc iivc o scu lar, quc rcccli sua csosa
cono ninIa csosa, c quc icria crfilIado
scus filIos, sc clc os iivcssc dciado! Sin!
Por iodas cssas razcs, cono sc clc fossc
ncu ai, iudo farci ara dcscolrir o
assassino dcssc filIo dc Laldaco, digno
dcsccndcnic dc Polidoro, dc Cadno c do
lcndario Agcnor (10}. A iodos quanios sc
rccuscn a nc olcdcccr, dcscjo quc os
dcuscs lIcs ncgucn iodo c qualqucr fruio
da icrra, c rolc dc suas csosas; c qucro
quc ara scnrc adcan dc iodos os
nalcs quc ora sofrcnos, c dc ouiros ainda
nais crucis. E a vos, iclanos, quc,
ccriancnic, arovais ncus dcsgnios, quc
a Jusiia vos roicja, c quc iodos os
dcuscs vos scjan rocios!
COFIFEU
Eu ic falarci, o rci, confornc
dcicrninas con iuas ircncndas
naldics. NcnIun dc nos foi o naiador
20
dc Laio; ncnIun dc nos salc indicar qucn
o icnIa sido! Quc o dcus Aolo, quc
ordcnou cssa csquisa, ossa rcvclar-nos
qucn icria, Ia ianio icno ja, conciido
cssc Iorrcndo crinc!
DIPO
jusio o quc dizcs; nas nao csia cn
nosso odcr coagir a divindadc a roccdcr
dc forna coniraria sua voniadc.
COFIFEU
Nova idcia roorci, alcn da quc ja
dissc.
DIPO
E, sc icns una icrccira, fala! Nao
dcics dc a fornular!
COFIFEU
ConIco algucn quc, quasc ianio
cono Aolo, salc dos nisicrios rofundos!
Tircsias. Sc o inicrrogarnos, o rncic,
clc nos dira clarancnic o quc sc assou.
DIPO
Nao csqucci cssc rccurso; a consclIo
dc Crconic nandci dois cnissarios
rocura-lo. Adnira-nc quc ainda nao
icnIan cIcgado.
21
COFIFEU
Todos os runorcs quc ouirora
circulavan cran frvolos c aniiquados.
DIPO
Quc runorcs? Eu csiinaria conIcccr
iudo o quc cniao sc acrcdiiava.
COFIFEU
Dizian quc Laio foi norio or uns
viajanics.
DIPO
Tanlcn isso ouvi dizcr; nas nao
aarcccu una so icsicnunIa ocular.
COFIFEU
Por nuiio ouco scnsvcl quc o
assassino scja ao icnor, quando soulcr da
naldiao icrrvcl quc rofcrisic, nao
rcsisiira!
DIPO
Qucn nao rcccou concicr un crinc
ial, nao sc dciara inrcssionar or
sinlcs alavras.
O COFO
Acala dc cIcgar qucn iudo nos vai
dcscolrir! Trazcn aqui o divino rofcia, o
22
unico, cnirc iodos os Ioncns, quc salc
dcsvcndar a vcrdadc!
Entu TIFSIAS, ucIo c ccgo, guudo o un ncnno. Escotun-
no dos scudocs dc DIPO.
DIPO
Tircsias, quc conIcccis iodas as
coisas, iudo o quc sc ossa avcriguar, c o
quc dcvc crnancccr sol nisicrio; os
signos do ccu c os da icrra... Enlora nao
vcjas, iu salcs do nal quc a cidadc sofrc;
ara dcfcndc-la, ara salva-la, so a ii
odcnos rccorrcr, o Fci! (11} Aolo,
confornc dcvcs icr salido or ncus
cnissarios, dcclarou a nossos ncnsagciros
quc so nos lilcriarcnos do flagclo quc nos
naliraia sc os assassinos dc Laio forcn
dcscolcrios ncsia cidadc, c norios ou
dcsicrrados. Por iua vcz, Tircsias, nao nos
rccuscs as rcvclacs oracularcs dos
assaros, ncn quaisqucr ouiros rccursos
dc iua aric divinaioria; salva a cidadc,
salva a ii rorio, a nin, c a iodos,
clininando cssc csiigna quc rovcn do
Ionicdio. Dc ii nos dccndcnos agora!
Scr uiil, quando ara isso icnos os ncios
c odcrcs, c a nais graia das iarcfas!
TIFSIAS
23
OI! Tcrrvcl coisa c a cicncia, quando
o salcr sc iorna inuiil! Eu lcn assin
cnsava; nas crcio quc o csqucci, ois do
conirario nao icria conscniido cn vir aic
aqui.
DIPO
Quc icns iu, Tircsias, quc csias iao
dcsalcniado?
TIFSIAS
Ordcna quc cu scja rcconduzido a
ninIa casa, o rci. Sc nc aicndcrcs,
nclIor scra ara ii, c ara nin.
DIPO
Tais alavras, dc iua aric, nao sao
razoavcis, ncn anisiosas ara con a
cidadc quc ic nanicn, visio quc lIc
rccusas a rcvclaao quc ic soliciia.
TIFSIAS
Para icu lcncfcio, cu lcn sci, icu
dcscjo c inooriuno. Logo, a fin dc nao
agir inrudcnicncnic...
DIPO
Pclos dcuscs! Visio quc salcs, nao nos
oculics a vcrdadc! Todos nos, iodos nos,
dc joclIos, ic roganos!
24
TIFSIAS
Vos dclirais, scn duvida! Eu causaria
a ninIa dcsgraa, c a iua!
DIPO
Quc dizcs?!... ConIcccndo a vcrdadc,
nao falaras? Por acaso icns o iniuiio dc
nos irair, causando a crda da cidadc?
TIFSIAS
Janais causarci iananIa dor a ii,
ncn a nin! Por quc nc inicrrogas cn
vao? Dc nin nada ouviras!
DIPO
Pois quc! iu, o nais cclcrado dc
iodos os Ioncns! Tu irriiarias un coraao
dc cdra! E coniinuaras assin, inflcvcl c
inalalavcl?
TIFSIAS
Ccnsuras cn nin a colcra quc csiou
cciiando, orquc ignoras ainda a quc cu
cciiaria cn ouiros! Ignoras... c, no
cnianio, nc injurias!
DIPO
Qucn nao sc irriiaria, con cfciio,
ouvindo iais alavras, quc rovan o
quanio dcsrczas csia cidadc!
25
TIFSIAS
O quc icn dc aconicccr, aconicccra,
cnlora cu guardc silcncio!...
DIPO
Visio quc as coisas fuiuras faialncnic
virao, iu lcn odcs rcdizc-las!
TIFSIAS
Nada nais dirci! Dcia-ic lcvar, sc
quiscrcs, cla colcra nais violcnia!
DIPO
Pois lcn! Mcsno irriiado, cono csiou,
nada oculiarci do quc cnso! Salc, ois,
quc, cn ninIa oiniao, iu fosic cunlicc
no crinc, ialvcz icnIas sido o nandanic,
cnlora nao o icndo conciido or iuas
naos. Sc nao fosscs ccgo, a ii, soncnic, cu
acusaria cono auior do crinc.
TIFSIAS
Scra vcrdadc? Pois EU! EU c quc ic
ordcno quc olcdcas ao dccrcio quc iu
ncsno laiasic, c quc, a ariir dcsic
noncnio, nao dirijas a alavra a ncnIun
dcsics Ioncns, ncn a nin, orquc o
nio quc csia rofanando a cidadc S
TU!
DIPO
26
Quc? Tu ic aircvcs, con cssa
inudcncia, a ariicular scnclIanic
acusaao, c cnsas, orvcniura, quc
sairas daqui inunc?
TIFSIAS
O quc csia diio, csia! Eu conIco a
vcrdadc odcrosa!
DIPO
Qucn ic dissc isso? Con ccricza nao
dcscolrisic or ncio dc ariifcios!
TIFSIAS
Tu ncsno! Tu nc forasic a falar, lcn
a ncu csar!
DIPO
Mas, quc dizcs, afinal? Nao ic
conrccndo lcn! Vanos! Fccic iua
acusaao!
TIFSIAS
Afirno QUE S TU o assassino quc
rocuras!
DIPO
OI! Nao rcciiras inuncncnic iao
ulirajanic acusaao!
TIFSIAS
27
Scra rcciso quc cu coniinuc a falar,
rovocando ainda nais iua colcra?
DIPO
Fala o quanio quiscrcs... O quc dizcs,
dc nada valcra.
TIFSIAS
Pois cu asscguro quc ic unisic,
crininosancnic, scn o salcr, quclcs quc
ic sao nais caros; c quc nao salcs ainda a
quc dcsgraa ic lanasic!
DIPO
Crcs iu quc assin coniinuaras a falar,
scn conscqucncias?
TIFSIAS
Ccriancnic! Sc c quc a vcrdadc icnIa
alguna fora!
DIPO
Sin! Ela a icn; nas nao cn icu
rovciio! En iua loca, cla ja sc nosira
fraca... Tcus ouvidos c iua conscicncia
csiao fccIados, cono icus olIos.
TIFSIAS
E cs iu, o rci infcliz! quc nc fazcs
agora csia ccnsura... nas un dia vira,
28
nuiio lrcvc, cn quc iodos, scn cccao,
ior viiucrio Iao-dc fornular conira ii!
DIPO
Tu vivcs na ircva... Nao odcrias
nunca fcrir a nin, ou a qucn qucr quc
viva cn lcna luz.
TIFSIAS
Nao c dcsiino icu cair viina dc ncus
golcs. Aolo ara isso lasiara, ois iais
coisas lIc concicn.
DIPO
Isso iudo foi invcnao iua, ou dc
Crconic?
TIFSIAS
Crconic cn nada concorrcu ara icu
nal; iu soncnic cs icu rorio ininigo.
DIPO
riqucza! odcr! gloria dc una
vida consagrada cicncia, quania invcja
dcscriais conira o Ioncn a qucn iodos
adniran! Sin! Porquc do incrio quc
Tclas s cn ninIas naos scn quc cu o
Iouvcssc cdido, rcsulia quc Crconic, ncu
anigo ficl, anigo dcsdc os rinciros dias,
sc insinua sul-rciiciancnic sol nin, c
29
icnia dcrrular-nc, sulornando csic
fciiicciro, csic forjador dc ariinanIas, csic
crfido cIarlaiao quc nada nais qucr,
scnao dinIciro, c quc cn sua aric c ccgo.
Porquc, vcjanos. dizc iu, Tircsias! Quando
ic rcvclasic un adivinIo clarividcnic? Por
quc, quando a Esfingc rounIa aqui scus
cnignas, nao sugcrisic aos iclanos una
so alavra cn rol da salvaao da cidadc?
A soluao do rollcna nao dcvia calcr a
qualqucr un; iornava-sc ncccssaria a aric
divinaioria. Tu rovasic, cniao, quc nao
salias inicrrciar os assaros, ncn os
dcuscs. Foi cn iais condics quc cu aqui
vin icr; cu, quc dc nada salia; cu, dio,
inus silcncio icrrvcl Esfingc; c nao
foran as avcs, nas o raciocnio o quc nc
dcu a soluao. Tcnias agora afasiar-nc do
odcr, na cscrana dc ic scniarcs junio
ao irono dc Crconic!... Qucr nc arcccr
quc a ii, c a icu cunlicc, csia urificaao
dc Tclas vai cusiar caro. Nao fosscs iu iao
vclIo, c ja icrias conrccndido o quc
rcsulia dc una iraiao!
COFIFEU
A nosso vcr, o Fci, ianio iuas alavras,
cono as dc Tircsias, foran insiradas cla
colcra. Ora, nao sc iraia agora dc julgar
30
csscs dclaics; o quc urgc c dar
cunrincnio ao oraculo dc Aolo.
TIFSIAS
Sc iu ossuis o rcgio odcr, o dio,
cu osso falar-ic dc igual ara igual!
TcnIo cssc dirciio! Nao sou icu
sulordinado, nas sin dc Aolo; iao ouco
janais scria un clicnic dc Crconic. Digo-
ic, ois, ja quc ofcndcsic ninIa ccgucira,
quc iu icns os olIos alcrios luz, nas
nao cncrgas icus nalcs, ignorando qucn
cs, o lugar ondc csias, c qucn c aqucla
con qucn vivcs. Salcs iu, or acaso, dc
qucn cs filIo? Salcs quc cs o naior
ininigo dos icus, nao so dos quc ja sc
cnconiran no Hadcs, cono dos quc ainda
vivcn na icrra? Un dia vira, cn quc scras
culso dcsia cidadc clas naldics
naicrnas c aicrnas. Vcs agora iudo
clarancnic; nas cn lrcvc caira solrc ii a
noiic cicrna. Quc asilo cnconiraras, quc
nao oua icus gcnidos? Quc rccanio da
icrra nao vilrara con iuas lancniacs
quando soulcrcs cn quc funcsio
consorcio vcio icrninar iua aniiga
carrcira? Tu nao odcs rcvcr as niscrias
scn conia quc ic farao igual, na dcsdiia, a
icus filIos. E agora... odcs lanar ioda a
infania solrc nin, c solrc Crconic,
31
orquc ncnIun norial, nais do quc iu,
sucunlira ao cso dc iananIas
dcsgraas!
DIPO
Qucn odcra suoriar alavras iais?
Vai-ic daqui, niscravcl! Fciira-ic, c nao
volics nais!
TIFSIAS
Eu nao icria vindo, sc nao nc
cIanasscs!
DIPO
Nunca cnsci quc vicsscs aqui dizcr
ianias ioliccs; do conirario, nao ic
nandaria luscar!
TIFSIAS
Tu nc considcras iolo; nas ara icus
ais, os quc ic dcran a vida cu
scnrc fui ajuizado.
DIPO
Quc ais? Escra un noncnio!...
Dizc. qucn nc dcu a vida?
TIFSIAS
Esic dia ncsno far-ic-a salcdor dc
icu nascincnio, c dc iua noric! (12}
32
DIPO
Cono c olscuro c cnignaiico iudo o
quc dizcsl
TIFSIAS
Nao icns sido Ialil na dccifraao dc
cnignas?
DIPO
Podcs insuliar-nc... Has-dc nc
cngrandcccr ainda.
TIFSIAS
Essa grandcza c quc causa iua
infclicidadc!
DIPO
Sc cu ja salvci a cidadc... O nais, quc
inoria?
TIFSIAS
Eu nc rciiro. ncnino! Vcn guiar-
nc!
DIPO
Sin... c rudcnic quc clc ic lcvc! Tua
rcscna nc inoriuna; longc daqui nao
nc nolcsiaras.
TIFSIAS
33
Vou-nc cnlora, sin; nas anics qucro
dizcr o quc nc irouc aqui, scn icncr iua
colcra, orquc nao nc odcs fazcr nal.
Afirno-ic, ois. o Ioncn quc rocuras Ia
ianio icno, or ncio dc ancaadoras
roclanacs, solrc a noric dc Laio,
EST AQUI! Passa or csirangciro
doniciliado, nas logo sc vcra quc c iclano
dc nascincnio, c clc nao sc alcgrara con
cssa dcscolcria. Elc vc, nas iornar-sc-a
ccgo; c rico, c acalara ncndigando; scus
assos o lcvarao icrra do clio, ondc
iaicara o solo con scu lordao. Vcr-sc-a,
ianlcn, quc clc c ao ncsno icno, irnao
c ai dc scus filIos, c filIo c csoso da
nulIcr quc lIc dcu a vida; c quc rofanou
o lciio dc scu ai, a qucn naiara. Vai,
dio! Pcnsa solrc iudo isso cn icu
alacio; sc nc convcnccrcs dc quc ninio,
odcs, cniao, dcclarar quc nao icnIo
ncnIuna insiraao rofciica.
(Sai TIFSIAS}
DIPO cntu no uuco
O COFO
Qucn scra o infcliz a qucn o rocIcdo
faidico dc Dclfos dcsigna cono auior dos
nais nonsiruosos crincs? Eis o noncnio
cn quc clc dcvcria fugir, nais vcloz quc os
34
raidos cavalos, c nais inciuoso quc a
icncsiadc! Porquc, arnado con os raios
fulninanics, Aolo, filIo dc Juiicr, ja sc
aiira conira clc, crscguido clas
incoravcis Furias.
* * *
Do ncvocnio Parnaso acala dc cIcgar
aic nos un lrado Iorrvcl. quc iodos
crsigan, clo rasio quc dcia, cssc
crininoso dcsconIccido; clc vagucia clas
florcsias, cscondc-sc nas cavcrnas, ou
galga as nonianIas cono un iouro
acuado. Infcliz, sua corrida insana isola-o
cada vcz nais dos Ioncns; cn vao
rocura fugir aos oraculos quc nos vcn,
do ccniro do nundo, c quc, cicrnancnic
vivos, csvoaan cn iorno dclc... (13}
* * *
Tcrrvcis, sin! icrrvcis sao as
duvidas quc nc causan as alavras do
Ialil adivinIo. Nao sci sc clc csia, ou nao,
con a vcrdadc; nao aiino o quc dcva
cnsar a rcsciio... Mcu csriio vacila,
inccrio, scn conrccndcr o assado, ncn
o rcscnic. Quc confliio odc Iavcr cnirc
os filIos dc Laldaco c os dc Pollio? Ncn
ouirora, ncn Iojc, nada soulcnos quc
fornca una rova conira a
35
Ionoralilidadc dc dio, c quc nos lcvc a
vingar, cn favor dos Laldacidas, un crinc
cujo auior sc ignora!
* * *
Mas Juiicr c Aolo sao clarividcnics;
clcs conIcccn as acs dos noriais; quc
un adivinIo saila, a ial rcsciio, nais do
quc nos, isso c quc nada nos garanic; so
cla inicligcncia odc un Ioncn
solrcujar a ouiro. Enquanio nao sc
jusiificar a afirnaao do adivinIo, nao
aoiarci os quc acuscn dio. Porquc foi
cranic iodos quc ouirora vcio conira clc a
virgcn alada (14}; vinos lcn o quanio clc
c inicligcnic, c foi ncdianic cssa rova
nagnfica quc clc sc iornou qucrido cla
cidadc. Assin, ncu csriio nunca o
acusara dc un crinc!
Entu CFEONTE, ossudo dc otc tuuo
CFEONTE
Cidadaos! Acalo dc salcr quc dio
fornulou conira nin gravssinas
acusacs, quc cu nao osso adniiir! Aqui
csiou ara nc dcfcndcr! Sc, no ncio da
dcsgraa quc nos afligc, clc suc quc cu o
icnIa aiacado, or alavras ou aios, nao
qucro crnancccr sol o vcanc dc
scnclIanic susciia, ois ara nin isso
36
nao scria ofcnsa dc soncnos valor, nas
sin una rofunda injuria, qual a dc scr
or vos, c or ncus anigos, considcrado
un iraidor!
COFIFEU
Talvcz cssa acusaao injuriosa lIc
icnIa sido diiada cla colcra noncnianca,
c nao cla rcflcao.
CFEONTE
Qucn icria insinuado a dio quc or
ncu consclIo o adivinIo rofcriu aquclas
ncniiras?
COFIFEU
Fcalncnic, clc assin dcclarou, nas
nao sci con quc fundancnio.
CFEONTE
E foi con olIar scrcno c raciocnio
scguro quc clc crgucu ial dcnuncia?
COFIFEU
Nao sci dizcr... Nao osso cncirar no
niino dos odcrosos; nas... ci-lo quc sai
do alacio.
Entu DIPO, Iuscuncntc
DIPO
37
Quc vicsic fazcr aqui? Tcns coragcn
dc vir a ninIa casa, iu, quc consiras
conira ninIa vida, c rcicndcs arrancar-
nc o odcr? Vanos! Dizc-nc, clos
dcuscs! cnsas iu, or acaso, quc cu scja
un covardc, ou un dcncnic, ara
concclcrcs iais rojcios? SuunIas quc
cu nunca vicssc a salcr dc iuas acs
sccrcias, c quc nao as unissc logo quc
fosscn dcscolcrias? Nao scra inicnio dc
un louco rcicndcr, scn riqucza c scn
roscliios, una auioridadc quc soncnic
nos odcn dar o ovo c a foriuna?
CFEONTE
Salcs o quc inoria fazcr? Dcia-nc
rcsondcr a iuas alavras dc igual ara
igual, c so nc julgucs dcois dc nc icrcs
ouvido!
DIPO
Tu cs Ialil cn nanolrar a alavra;
nas cu nao nc sinio disosio a ouvir-ic,
salcndo quc icnIo cn ii un ininigo
crigoso.
CFEONTE
A ial rcsciio, ouvc o quc ic qucro
dizcr.
DIPO
38
Sin; ouvirci; nas nao insisias cn
afirnar quc nao cs culado.
CFEONTE
Tu ic cnganas, sc crcs quc a icinosia
scja una viriudc.
DIPO
E iu nao ic iludas cnsando quc
ofcndcras a un arcnic, scn quc rccclas
o dcvido casiigo.
CFEONTE
Dc acordo; icns razao ncssc onio;
nas dizc-nc qual foi a ofcnsa quc ic fiz!
DIPO
Fosic iu, ou nao, qucn nc aconsclIou
a nandar vir cssc fanoso rofcia?
CFEONTE
Sin; c nanicnIo ninIa oiniao
accrca dclc.
DIPO
Ha quanio icno Laio...
CFEONTE
Mas quc fcz clc? Nao conrccndo!...
DIPO
39
... Dcsaarcccu, viina dc un
assassino?
CFEONTE
Ja la sc vao nuiios anos!
DIPO
E ja ncssc icno Tircsias ccrciiava
sua cicncia?
CFEONTE
Sin; clc ja cra, cniao, salio c
rcsciiado.
DIPO
E, ncssa coca, dissc clc alguna coisa
a ncu rcsciio?
CFEONTE
Nunca! clo ncnos cn ninIa
rcscna.
DIPO
E vos nao fizcsics csquisas a fin dc
aurar o crinc?
CFEONTE
Fizcnos, ccriancnic, nas nada sc
dcscolriu.
DIPO
40
Cono sc clica, ois, quc cssc
Ioncn iao Ialil, nao iivcssc diio cniao o
quc diz Iojc?
CFEONTE
Nao sci; c, quando dcsconIco una
coisa, rcfiro calar-nc!
DIPO
Tu nao ignoras, no cnianio, c dcvcs
cn lcna conscicncia confcssar...
CFEONTE
Quc dcvo cu confcssar? Tudo o quc
soulcr, dirci!
DIPO
... Quc, sc clc nao csiivcssc dc conluio
coniigo, nunca viria dizcr quc a noric dc
Laio foi crinc or nin conciido.
CFEONTE
Quc clc dissc, iu lcn salcs. Mas
ianlcn cu icnIo o dirciio dc ic dirigir
algunas crgunias.
DIPO
Pois inicrroga-nc! Tu nao nc
convcnccras dc quc Iaja sido cu o
assassino.
41
CFEONTE
Ora vcjanos. iu dcsosasic ninIa
irna?
DIPO
inossvcl rcsondcr ncgaiivancnic
a ial crgunia.
CFEONTE
E rcinas iu ncsic as con cla, quc
ariilIa dc icu odcr surcno?
DIPO
Sin; c iudo o quc cla dcscja, cu
incdiaiancnic cccuio.
CFEONTE
E nao scrci cu igualncnic odcroso,
quasc ianio cono vos?
DIPO
Sin; c or isso ncsno c quc arcccs
scr un crfido anigo.
CFEONTE
Nao, sc raciocinarcs cono cu.
Eanina csic rinciro onio. acrcdiias
quc algucn rcfira o irono, con scus
cncargos c crigos, a una vida iranquila,
sc ianlcn dcsfruia odcr idcniico? Por
42
ninIa aric, anliciono ncnos o iiulo dc
rci, do quc o rcsigio rcal; c cono cu
cnsan iodos quanios sailan liniiar suas
anlics. Hojc alcano dc ii iudo quanio
dcscjo. c nada icnIo a icncr... Sc fossc cu
o rci, nuiia coisa, ccriancnic, faria conira
a ninIa voniadc... Cono, ois, iria cu
rcicndcr a rcalcza, cn iroca dc un
valincnio quc nao nc causa a ncnor
rcocuaao? Nao nc julgo iao inscnsaio
quc vcnIa a coliar o quc nao scja ara
nin, ao ncsno icno Ionroso c
rovciioso. Aiualncnic, iodos nc saudan,
iodos nc acolIcn con sinaiia; os quc
algo rcicndcn dc ii, rocuran conscguir
ninIa inicrccssao; ara nuiios c graas a
ncu airocnio quc iudo sc rcsolvc. Cono,
ois, dciar o quc icnIo, ara lciicar o
quc dizcs? TananIa crfdia scria ianlcn
una vcrdadcira iolicc! Nao nc scduz cssc
rojcio; c, sc algucn sc rouscssc a
icnia-lo, cu nc ooria sua rcalizaao. Eis
a rova do quc afirno. vai iu ncsno a
Dclfos c rocura salcr sc cu nao iransniii
ficlncnic a rcsosia do oraculo. Eis ouira
indicaao. sc iu rovarcs quc cu csiou dc
conccrio con o adivinIo, condcnar-nc-as
noric nao or un so voio, nas or dois.
o icu c o ncu. Nao nc acuscs lascado cn
vagas susciias, scn nc ouvir rinciro.
43
Nao c lciio julgar lcvianancnic, cono
crvcrsos, os Ioncns nicgros, assin
cono nao c jusio considcrar nicgros os
Ioncns dcsoncsios. Fcjciiar un anigo
ficl, cnso cu, cquivalc a dcsrczar a
roria vida, cssc lcn iao rccioso! O
icno fara con quc rcconIcas iudo isso
con scgurana, ois so clc nos odc
rcvclar quando os Ioncns sao lons, ao
asso quc un so dia lasia ara cvidcnciar
a naldadc dos naus.
COFIFEU
Para qucn, sinccrancnic, qucr cviiar
a injusiia, clc nuiio lcn ic falou, o rci.
scnrc falvcl o julgancnio dc qucn
dccidc scn ondcraao!
DIPO
A fin dc rcvidar un aiaquc s oculias
urdido conira nin, dcvo csiar ronio,
scnrc, ara a dcfcsa. Sc cu cscrar
iranquilancnic, os lanos dcsic Ioncn
scrao rcalizados, c os ncus fracassarao.
CFEONTE
Quc rcicndcs iu, ncssc caso? Eilar-
nc do as?
DIPO
44
Nao! iua noric, c nao acnas o
dcsicrro o quc cu qucro.
CFEONTE
Mas... quando udcrcs conrovar quc
cu consiro conira ii!
DIPO
Falas cono qucn sc disc a nao
olcdcccr?
CFEONTE
Sin, orquc vcjo quc nao csias
dclilcrando con disccrnincnio.
DIPO
So cu sci o quc nc convcn fazcr, no
ncu inicrcssc.
CFEONTE
Mas, ncssc caso, ianlcn o ncu
inicrcssc dcvc scr aicndido!
DIPO
Mas iu cs un iraidor!
CFEONTE
E sc o quc afirnas nao for vcrdadc?
DIPO
45
Scja cono for, cu dcvo scr olcdccido!
CFEONTE
Nao, sc ordcnarcs o quc nao for jusio!
DIPO
cidadc dc Tclas!
CFEONTE
Tanlcn cu osso convocar a cidadc;
cla nao c iua, cclusivancnic!
O COFO
Acalnai-vos, o Prncics! Muiio a
roosiio vcn icr convosco a rainIa
Jocasia; vcjo-a ncsic noncnio sair do
alacio. Ela dara, ccriancnic, a vosso
dissdio, fcliz soluao.
Entu JOCASTA
JOCASTA
Por quc rovocasics, infclizcs, cssc
inrudcnic dclaic? Nao vos cnvcrgonIais
cn discuiir qucsics niinas, no noncnio
cn quc airoz calanidadc cai solrc o as?
Volia a icu alacio, dio; c iu, Crconic, a
icus aoscnios. Nao cciicis con alavras
vas, una discordia funcsia.
CFEONTE
46
dio, icu narido, o ninIa irna, julga
accriado iraiar-nc cruclncnic, inondo-
nc ou o dcsicrro ara longc da airia, ou
a noric.
DIPO
vcrdadc, ninIa csosa. Acusci-o dc
consirar conira a ninIa cssoa.
CFEONTE
Quc scja cu dcsgraado! Quc norra
naldiio sc concii a crfdia dc quc nc
acusas!
JOCASTA
Pclos dcuscs, dio, crc no quc clc
ic diz! E crc, nao so clo jurancnio quc
rofcriu, nas ianlcn cn aicnao a nin c
a iodos quanios csiao rcscnics!
O COFO
Dcia-ic crsuadir, rci dio! Nos ic
cdinos!
DIPO
Cono, c cn quc, dcscjais quc cu ccda?
O COFO
Esic Ioncn nao c criana, dio! Sc
rcsiou iao solcnc jurancnio, rcsciia-o!
47
DIPO
Salcis, acaso, o quc clc rcicndc?
COFIFEU
Eu sci!
DIPO
Elica-ic, ois!
COFIFEU
Nao acuscs or una vaga susciia, c
nao lanccs dcsonra un anigo quc sc
voiou, clc rorio, cicrna naldiao!
DIPO
Salcs quc ial cdido cquivalc a qucrcr
ninIa noric, ou ncu clio ara as
disianic?
COFIFEU
Nao! Pclo Dcus surcno! Por Hclios!
Quc cu norra, dcicsiado clos dcuscs c
clos Ioncns sc iivcr scnclIanic
cnsancnio! Mas a dcsgraa quc nc
afligc, c a iodo o ovo dc Tclas, ja c
lasianic; nao quciranos acrcsccniar-lIc
novos noiivos dc dcsgosio!
DIPO
48
Quc clc sc rciirc, ois, ainda quc disso
rcsulic ninIa noric, ou ncu dcsicrro!
Ccdo a vosso cdido, o iclanos! c nao
ao dclc; so o vosso nc conovcu! Crconic,
csicja ondc csiivcr, scr-nc-a scnrc
odioso!
CFEONTE
Ccdcsic conira a voniadc, vc-sc lcn;
nas scniiras rcnorsos, quando iua colcra
sc ciinguir. Un caraicr cono o icu c una
fonic dc dissalorcs.
DIPO
Nao nc dciaras, finalncnic, cn az?
Qucrcs, ou nao, sair dc Tclas?
CFEONTE
Sin! Eu ariirci! Doravanic nao nc
vcras, nunca nais! Para os iclanos,
orcn, scrci scnrc o ncsno!
(Su CHEONTE}
COFIFEU
rainIa, or quc nao conduzcs icu
narido ara o alacio?
JOCASTA
Farci o quc cdcs, quando soulcr o
quc sc assou.
49
COFIFEU
Fuicis alavras rovocaran vagas
susciias; ora, ncsno o quc carccc dc
fundancnio nuiia vcz nos corroi o
coraao.
JOCASTA
E as ofcnsas foran rccrocas?
COFIFEU
OI! Ccriancnic quc sin.
JOCASTA
E quc dizian clcs?
COFIFEU
MclIor fora, o rainIa, cnccrrar csic
confliio no onio cn quc ficou, ois ja nos
anargura dcnais o inforiunio dc nosso
as.
DIPO
Vcs iu a quc siiuaao cIcganos,
acsar dc iuas loas inicncs? E iudo
orquc dcscurasic dc ncus inicrcsscs, c
dciasic dininuir a afciao quc iinIas or
nin.
O COFO
50
Ja nuiias vczcs ic disscnos, o
rncic, quc nos scranos, cn nossa
roria oiniao, loucos c inrudcnics sc
ic alandonasscnos agora, a ii, quc nos
uscsic no lon caninIo quando a airia
sucunlia! Sc, ois, Iojc cono ouirora, o
nosso guia!
Moncnto dc scnco
JOCASTA
Mas, clos dcuscs, dio, dizc-nc. or
quc razao ic lcvasic a iao foric colcra?
DIPO
Vou dizcr-ic, ninIa nulIcr, orquc ic
vcncro nais do quc a iodos os iclanos! Foi
or causa dc Crconic, c da irana quc
urdiu conira nin.
JOCASTA
Elica-nc lcn o quc Iouvc, ara quc
cu vcja sc iuas alavras nc convcnccn.
DIPO
Elc rcsunc quc icnIa sido cu o
naiador dc Laio!
JOCASTA
Mas... dcscolriu clc isso, ou ouviu dc
algucn?
51
DIPO
Elc insinuou isso a un adivinIo, un
sinlcs inosior, orquanio clc rorio
nada sc aircvc a afirnar.
JOCASTA
Ora, nao ic rcocucs con o quc
dizcs; ouvc-nc, c fica salcndo quc
ncnIun norial odc dcvassar o fuiuro.
Vou dar-ic ja a rova do quc afirno. Un
oraculo ouirora foi cnviado a Laio, nao
osso dizcr sc or Aolo cn cssoa, nas
or scus saccrdoics, ialvcz... O dcsiino do
rci scria o dc norrcr viina do filIo quc
nasccssc dc nosso casancnio. No cnianio,
iodo o nundo salc c garanic, Laio
crcccu assassinado or salicadorcs
csirangciros, nuna cncruzilIada dc ircs
caninIos. Quanio ao filIo quc iivcnos,
nuiios anos anics, Laio anarrou-lIc as
ariiculacs dos cs, c ordcnou quc naos
csiranIas o rcciiiasscn nuna
nonianIa inaccssvcl. Ncssa ocasiao,
Aolo dciou dc rcalizar o quc rcdissc!...
Ncn o filIo dc Laio naiou o ai, ncn Laio
vcio a norrcr viina dc un filIo, noric
Iorrcnda, cuja crscciiva ianio o
aavorava! Eis a cono as coisas sc
assan, confornc as rofccias oracularcs!
52
Nao ic aflijas, ois; o quc o dcus julga quc
dcvc anunciar, clc rcvcla cssoalncnic!
Moncnto dc scnco
DIPO
Cono csia narraiiva nc iraz a duvida
ao csriio, nulIcr! Cono nc coniurla a
alna!...
JOCASTA
Quc inquiciaao ic odc causar csia
lcnlrana do nosso assado?
DIPO
SuonIo quc disscsic icr sido Laio
assassinado nuna irlicc cncruzilIada?
JOCASTA
Sin; disscran cniao, c ainda agora o
afirnan.
DIPO
E ondc sc dcu iananIa dcsgraa?
JOCASTA
Na Focida, no lugar caio cn quc a
csirada sc liaric nos caninIos quc vao
ara Dclfos c ara Daulis.
DIPO
53
E Ia quanio icno aconicccu isso?
JOCASTA
A noicia aqui cIcgou ouco anics do
dia cn quc fosic aclanado rci dcsic as.
DIPO
Juiicr! Quc quiscsic fazcr dc nin?
JOCASTA
Dizc-nc, dio, quc c quc ianio ic
inrcssiona assin?
DIPO
Nao nc crgunics nada, ainda. Cono
cra cniao Laio? Quc idadc icria?
JOCASTA
Era alio c corulcnio; sua calca
concava a lranqucar. Parccia-sc un
ouco coniigo(15}.
DIPO
Ai dc nin! Fcccio quc icnIa rofcrido
una ircncnda naldiao conira nin
ncsno, scn o salcr!
JOCASTA
Quc dizcs iu? Tcu scnllanic causa-
nc avor, o rncic!
54
DIPO
Esiou aicrrado cla suosiao dc quc
o adivinIo icnIa accriado... Mas iu nc
clucidaras nclIor, sc acrcsccniarcs
algunas infornacs.
JOCASTA
Tanlcn cu nc sinio inquicia... nas
rcsondcrci incdiaiancnic a iuas
crgunias.
DIPO
Viajava o rci Laio con rcduzida
cscolia, ou con un grandc nuncro dc
guardas, cono un odcroso solcrano quc
cra?
JOCASTA
Ao iodo cran cinco os viajanics, cnirc
os quais un arauio. Un so carro conduzia
Laio (16}.
DIPO
AI! Agora ja sc vai csclarcccndo
iudo... Mas qucn ic forncccu csias
ninucias, scnIora?
JOCASTA
Un scrvo quc voliou, o unico quc
conscguiu salvar-sc.
55
DIPO
E vivc ainda no alacio, cssc Ioncn?
JOCASTA
Nao. Quando voliou a Tclas, c viu quc
iu ccrcias o odcr rcal, cn sulsiiiuiao
ao falccido rci Laio, clc nc cdiu,
cncarccidancnic, quc o nandassc ara o
cano, a asiorcar os rclanIos, ara quc
sc vissc o nais ossvcl longc da cidadc. E
cu aicndi a cssc cdido, ois na vcrdadc,
ncsno scndo clc un cscravo, ncrccia
ainda naior rcconcnsa.
DIPO
Scria ossvcl irazc-lo incdiaiancnic
ao alacio?
JOCASTA
Ccriancnic. Mas... ara quc, cIana-
lo?
DIPO
quc cu rcccio, scnIora, ja icr
dcscolcrio nuiia coisa do quc clc nc vai
dizcr.
JOCASTA
56
Pois clc vira. Mas ianlcn cu icnIo o
dirciio dc salcr, crcio cu, o quc ianio ic
inquicia.
DIPO
Nao ic rccusarci cssa rcvclaao, visio
quc csiou rcduzido a una uliina
cscrana. A qucn odcria cu, con nais
confiana, fazcr una confidcncia dc ial
naiurcza, na siiuaao cn quc nc
cnconiro?
Moncnto dc scnco
DIPO
(Posscgundo, cn ton dc condcncu}.
Mcu ai c Pollio, dc Corinio; ninIa nac,
Mcroc, una doria. Eu cra considcrado
cono un dos nais noiavcis cidadaos dc
Corinio, quando ocorrcu un incidcnic
foriuiio, quc nc dcvia surrccndcr,
rcalncnic, nas quc cu ialvcz nao dcvcssc
ionar ianio a scrio, cono fiz. Un Ioncn,
duranic un fcsiin, lclcu cn dcnasia, c,
cn csiado dc cnlriagucz, s-sc a
insuliar-nc, dizcndo quc cu cra un filIo
cnjciiado. Possudo dc jusia indignaao,
coniivc-nc naquclc noncnio, nas no dia
incdiaio rocurci ncus ais c inicrroguci-
os a rcsciio. Elcs irriiaran-sc conira o
auior da ofcnsa, o quc nuiio nc agradou,
57
ois o faio nc Iavia rofundancnic
inrcssionado. rcvclia dc ninIa nac, c
dc ncu ai, fui ao icnlo dc Dclfos; nas,
s crgunias quc rous, Aolo nada
rcsondcu, liniiando-sc a anunciar-nc
una scric dc dcsgraas, Iorrvcis c
dolorosas; quc cu csiava fadado a unir-nc
cn casancnio con ninIa roria nac,
quc arcscniaria aos Ioncns una rolc
nalsinada, c quc scria o assassino dc ncu
ai, daquclc a qucn dcvia a vida. Eu,
dianic dc iais rcdics, rcsolvi, guiando-
nc acnas clas csirclas, cilar-nc ara
scnrc da icrra corniia, ara vivcr nun
lugar ondc nunca sc udcsscn rcalizar
cnsava cu as iorczas quc os funcsios
oraculos Iavian rcnunciado.
CaninIando, cIcguci ao lugar ondc iu
dizcs quc o rci crcccu. A ii, nulIcr, vou
dizcr a vcrdadc, do rincio ao fin (17}.
Scguia cu ninIa roia, quando cIcguci
qucla irlicc cncruzilIada; ali, surgcn-
nc cla frcnic, cn scniido conirario, un
arauio, c logo aos, un carro iirado or
una arclIa dc cavalos, c nclc un Ioncn
ial cono nc dcscrcvcsic. O cocIciro c o
viajanic cnurraran-nc violcniancnic
ara fora da csirada. Furioso, cu aiaquci o
cocIciro; ncssc noncnio assava o carro
a ncu lado, c o viajanic cIicoicou-nc na
58
cara con o scu dulo rclcnquc. AI! nas
clc agou caro cssa afronia; crgui o lordao
con quc viajava, c laii-lIc, con csia nao;
clc caiu, rincira ancada, no fundo do
carro. Aiacado, naici os ouiros(18}. Sc
aquclc vclIo iinIa qualqucr rclaao con
Laio, qucn odcra scr nais dcsgraado no
nundo do quc cu? Quc Ioncn scra nais
odiado clos dcuscs? NcnIun cidadao,
ncnIun forasiciro o odcra rccclcr cn
sua casa, ncn dirigir-lIc a alavra...
Todos icrao quc nc rcclir... E o quc c
nais Iorrvcl c quc cu ncsno rofcri cssa
naldiao conira nin! A csosa do norio,
cu a naculo iocando-a con ninIas naos,
orquc foran ninIas naos quc o
naiaran... Nao sou cu un niscravcl, un
nonsiro dc inurcza? Nao c foroso quc
nc cilc, c quc, cilado, nao nais ossa
voliar a ninIa airia dc origcn, ncn vcr
os quc nc cran caros, visio quc csiou
fadado a unir-nc a ninIa nac, c a naiar
ncu ai, a Pollio, o Ioncn quc nc dcu a
vida c nc criou? Nao cnsaria lcn aquclc
quc afirnassc quc ncu dcsiino c olra dc
un dcus nalvado c incoravcl?
Poicsiadc divina, nao, c nao! Quc cu
dcsaarca dcnirc os Iunanos anics quc
solrc nin caia iao accrla vcrgonIa!
COFIFEU
59
Tanlcn a nos, o rci! ianlcn a nos
iudo isso cnociona; nas icn cscrana,
aguardando a icsicnunIa quc iudo
csclarcccra!
DIPO
OI! Sin! a unica cscrana quc nc
rcsia, a alavra dcssc asior quc a vcn.
JOCASTA
E or quc a rcscna dcssc Ioncn ic
odcra iranquilizar?
DIPO
Vou dizcr-ic ja. sc o scu dcoincnio
coincidir con o quc disscsic, cu csiou
salvo!
JOCASTA
Quc rcvclaao icria sido cssa, iao
inorianic, quc ouvisic dc nin?
DIPO
Confornc dcclarasic Ia ouco, cssc
Ioncn disscra quc Laio foi assassinado
or salicadorcs. Sc clc crsisiir cn ial
afirnaiiva, nao icria sido cu o assassino,
ois ningucn confundc un Ioncn so con
varios. Mas sc clc sc rcfcrir a un so
60
agrcssor, c cvidcnic quc fui cu o auior do
crinc!...
JOCASTA
Sin! Ccriancnic! Elc o dissc, c nao
odcra agora ncgar scu icsicnunIo! Todo
o ovo o ouviu, cniao; nao fui cu a unica.
No cnianio, ainda quc nudc agora sua
narraao, nunca odcra rovar quc a
noric dc Laio foi olra iua, visio quc clo
oraculo dc Aolo o rci dcvia norrcr s
naos dc ncu filIo; ora, cssc filIo infcliz
nao odcria icr fcrido a Laio, orquc
norrcu anics dclc. En ial caso, cu nao
daria nais ncnIun valor aos
oraculos!...(19}
DIPO
Tcns razao. Manda, ois, cIanar cssc
cscravo, scn dcnora.
JOCASTA
Vou nandar, incdiaiancnic! Mas
cnircnos no alacio. Nada qucro fazcr,
quc ic dcsagradc.
(Sucn DIPO c JOCASTA}
O COFO
Possa cu conscrvar a nais sania
urcza qucr cn ninIas alavras, qucr cn
61
ninIas acs! Possa cu olcdcccr na vida,
s lcis sullincs, insiiiudas cla
Providcncia Divina, da qual c o Olino o
surcno ai! Nao as criou a naiurcza
norial dos Iunanos, c nunca as aagara
o sono do csquccincnio; vivc nclas una
oicsiadc divina, a quc a vclIicc nao odc
aiingir.
O orgulIo c quc roduz o iirano (20}; c
quando iivcr cn vao acunulado cccssos c
inrudcncias, rcciiiar-sc-a do fasigio
dc scu odcr nun alisno dc nalcs, dc
ondc nao nais odcra sair! Mas
sulicanos ao dcus quc nao ccssc a
cananIa cla salvaao da cidadc; a
divindadc scra scnrc a nossa roiciora.
A iodo aquclc quc sc nosirar
rcoicnic or suas acs ou or suas
alavras. quc nao vcncra saniuarios, ncn
rcsciia a Jusiia, quc una funcsia
noric o casiiguc, unindo-o or sua
insolcncia! Sc clc fizcr foriuna, clo
sacrilcgio c cla inicdadc, qucn nais
qucrcra nanicr o donnio dc sua alna? Sc
iao ncfandos crincs ncrcccn Ionrarias,
dc quc valc cnioar caniicos cn louvor dos
dcuscs? Nao nais ircnos ao saniuario
ccniral da icrra a fin dc rcsiar culio ao
dcus, ncn ao icnlo dc Alc, ncn a
62
Olnia, sc csscs oraculos nao nais sc
rcalizarcn, dc nodo quc ossan scr
ciiados cono ccnlo a iodos os Ioncns.
dcus iodo-odcroso, sc ncrcccs cssc
iiulo, Zcus, scnIor surcno, quc isso nao
assc dcscrcclido a icu odcr inorial; sc
dc nada valcran os oraculos cnviados a
Laio, scrao dcsrczados; Aolo nao nais
scra Ionrado con o dcvido cslcndor, c o
culio dos dcuscs dcsaarcccra!
Entu JOCASTA uconunIudu o suus dunus dc conunIu
JOCASTA
ScnIorcs dcsia cidadc, iivc a idcia dc
lcvar aos icnlos dos dcuscs csias coroas,
c csics crfuncs. dio coniinua
criurlado or inquiciaao icrrvcl...
Fccusa-sc a inicrrciar dc nodo scnsaio
os oraculos novos dc acordo con os
aniigos; ao conirario, confia cn quanios
lIc vcnIan dizcr coisas aavoranics! Visio
quc or ninIas sulicas nada conscgui dc
ii, Aolo Lcio, quc cs o dcus nais roino
dc nos, irci, cono sulicanic, con csics
dons voiivos, ara quc, dissiando iodas
as sonlras do icrror, nos iragas a
iranquilidadc. Todos nos nos scniinos
ancdroniados, cono narinIciros quc
vccn o scu iloio cn dcsaiino.
Enquunto cu dcoc suus occndus, sugc un MENSACEIFO
63
MENSACEIFO
Podcrcis dizcr-nc, o csirangciros,
ondc fica o alacio do rci dio? Dizci-nc,
solrciudo. ondc csia o rci?
COFIFEU
Scu alacio, ci-lo aqui. O rci csia cn
scus aoscnios. Aqui csia a rainIa, sua
csosa c nac dc scus filIos(21}.
MENSACEIFO
Quc viva scnrc fcliz, a csosa
lcgiina dcssc Ioncn!
JOCASTA
E quc o ncsno aconica a ii,
crcgrino, orquc lcn o ncrcccs, or iuas
londosas alavras. Mas dizc or quc
vicsic, c quc noicias nos qucrcs anunciar.
MENSACEIFO
Coisas favoravcis ara iua casa, c icu
narido, scnIora.
JOCASTA
Dc quc sc iraia? Dc ondc vcns iu?
MENSACEIFO
Dc Corinio. A noicia quc ic irago scr-
ic-a nuiio agradavcl; scn duvida quc o
64
scra; nas odc ianlcn causar-ic alguna
coniraricdadc.
JOCASTA
Mas quc noicia scra cssa, quc roduz,
assin, un dulo cfciio?
MENSACEIFO
Os cidadaos do Isino(22} rcsolvcran
aclanar rci a dio, scgundo dizcn iodos.
JOCASTA
Quc? O vcncrando Pollio ja nao
ccrcc o odcr?
MENSACEIFO
Nao... A noric lcvou-o sculiura.
JOCASTA
Quc dizcs iu? Morrcu Pollio?
MENSACEIFO
Quc cu crca ja, sc nao for a ura
vcrdadc!
JOCASTA
MulIcr, corrc! Vai, ligcira, dar csia
noicia ao rci. OI! Quc scra dos oraculos
sagrados! Foi con rcccio dc naiar a cssc
Ioncn, quc dio sc cilou; c agora sc vc
65
quc nao foi norio or dio, nas sin clo
dcsiino!
Entu DIPO
DIPO
Jocasia, ninIa qucrida csosa, or
quc nc nandasic cIanar?
JOCASTA
Ouvc o quc diz csic Ioncn, c vc dc
quc valcn os oraculos do dcus!
DIPO
Qucn c clc, c quc novas nos iraz?
JOCASTA
Acala dc cIcgar dc Corinio, c
conunica-nos quc Pollio, icu ai, dciou
dc vivcr.
DIPO
Quc dizcs, csirangciro?! Fala iu
ncsno!
MENSACEIFO
Sc dcvc scr cssa a ninIa rincira
dcclaraao, cu a confirno; salc quc icu
ai falcccu.
DIPO
66
Foi viina dc alguna iraiao, ou or
cnfcrnidadc?
MENSACEIFO
Por cqucno quc scja, un alalo noral
odc naiar un Ioncn idoso.
DIPO
Pclo quc vcjo, clc norrcu cn
conscqucncia dc alguna docna.
MENSACEIFO
Elc ja nao cra jovcn!
DIPO
Ora cis a, ninIa nulIcr! Para quc,
ois, dar iania aicnao ao solar dc Dclfos,
c aos griios das avcs no ar? Confornc o
oraculo, cu dcvia naiar ncu ai; ci-lo ja
norio, c sculiado, csiando cu aqui, scn
icr scqucr iocado nuna csada... A nao
scr quc clc icnIa norrido dc dcsgosio, or
ninIa auscncia... caso unico cn quc cu
scria o causador dc sua noric! Morrcndo,
lcvou Pollio consigo o rcsigio dos
oraculos; sin! os oraculos ja nao icn valor
algun!
JOCASTA
67
E nao cra isso o quc cu dizia, dcsdc
nuiio icno?
DIPO
Sin; c a vcrdadc; nas o ncdo nc
aavorava.
JOCASTA
Doravanic nao lIcs darcnos nais
aicnao.
DIPO
Mas... nao dcvcrci rcccar o lciio dc
ninIa nac?
JOCASTA
Dc quc scrvc afligir-sc cn ncio dc
icrrorcs, sc o Ioncn vivc lci do acaso, c
sc nada odc rcvcr ou rcsscniir! O nais
accriado c alandonar-sc ao dcsiino. A
idcia dc quc rofanaras o lciio dc iua nac
ic afligc; nas icn Iavido qucn ial faa cn
sonIos... O unico ncio dc conscguir a
iranquilidadc dc csriio consisic cn nao
dar inoriancia a iais icnorcs.
DIPO
Tcrias ioda a razao sc ninIa nac nao
fossc viva; nas, visio quc cla vivc ainda,
68
sou forado a rccavcr-nc, acsar da
jusiia dc iuas alavras.
JOCASTA
No cnianio, o iunulo dc icu ai ja c
un sosscgo ara ii!
DIPO
Ccriancnic! Mas scnrc rcccio aqucla
quc vivc.
MENSACEIFO
E qucn c a nulIcr quc ic causa csscs
icnorcs?
DIPO
Mcroc, o vclIo; quc cra casada con
Pollio.
MENSACEIFO
E quc icn cla, ara rovocar ianias
arccnscs?
DIPO
un oraculo dos dcuscs, csirangciro!
Un oraculo icrrvcl.
MENSACEIFO
Podcs rcvclar-nc cssc oraculo, ou c
vcdado a ouiros conIccc-lo?
69
DIPO
Pois vais salcr. Aolo dissc un dia
quc cu nc casaria con ninIa roria
nac, c dcrranaria o sanguc dc ncu ai.
Eis a or quc rcsolvi, Ia nuiios anos,
vivcr longc dc Corinio... Tivc razao; nas c
iao agradavcl conicnlar o rosio dc nossos
ais!
MENSACEIFO
E foi or causa dcsscs rcccios quc ic
cilasic dc la?
DIPO
Tanlcn orquc nao qucria scr o
assassino dc ncu ai, o vclIo!
MENSACEIFO
OI! Por quc nao ic livrci cu dc iais
cuidados, cu, quc scnrc ic quis lcn?
DIPO
Scgurancnic, cu ic rcconcnsaria or
iananIo lcncfcio, cono scria dc jusiia!
MENSACEIFO
E foi rccisancnic or isso quc aqui
vin icr, ara quc, dcois dc icu rcgrcsso a
Corinio, cu ossa colIcr algun rovciio.
DIPO
70
Mas cu nao irci rcsidir con os ncus
arcnics, cn caso algun!
MENSACEIFO
Mcu filIo, vc-sc lcn quc nao salcs o
quc fazcs!
DIPO
Por quc dizcs isso, vclIo? Pclos
dcuscs, clica-ic!
MENSACEIFO
Sc c or cssc noiivo quc nao qucrcs
rciornar a iua casa...
DIPO
Fcccio quc Aolo vcnIa a scr un dcus
quc rcalncnic diga a vcrdadc.
MENSACEIFO
Tcncs, ois, raiicar un crinc dc
inccsio cn icu lar?
DIPO
isso, iao soncnic, o vclIo, o quc nc
assusia!
MENSACEIFO
Salcs, or acaso, quc cssc rcccio
alsoluiancnic nao sc jusiifica?
71
DIPO
Cono nao? Pois sc clcs foran ncus
rogcniiorcs...
MENSACEIFO
Pollio ncnIun arcnicsco dc sanguc
iinIa coniigo!
DIPO
Quc dizcs?!... Pollio nao cra ncu ai?
MENSACEIFO
Era-o ianio cono cu; ncn nais, ncn
ncnos!
DIPO
E cono sc clica quc ncu ai icnIa
sido ara nin o quc c un csiranIo
qualqucr?
MENSACEIFO
quc clc nao cra icu ai, cono cu nao
sou!
DIPO
E or quc nc considcrava, cniao, scu
filIo?
MENSACEIFO
72
Porquc Ia nuiios anos clc ic rccclcu,
dc ninIas naos!
DIPO
E acsar dc nc icr assin rccclido,
qucria-nc ianio lcn!
MENSACEIFO
Eu clico. aic cniao clc nao iinIa iido
filIos...
DIPO
E iu nc iinIas acIado, ou conrado,
quando fui or ii cnircguc a clc?
MENSACEIFO
Eu ic Iavia cnconirado na groia do
Ciicron.
DIPO
Quc fazias iu ncsscs lugarcs?
MENSACEIFO
Eu aasccniava ali un rclanIo
nonianIcs.
DIPO
Eras, cniao, asior, c iralalIavas or
conia dc algucn?
MENSACEIFO
73
Sin... c fui o icu salvador, ncu filIo!
DIPO
E dc quc nal sofria cu, quando nc
cnconirasic, cn iao niscravcl siiuaao?
MENSACEIFO
As ariiculacs dc icus cs odcrian
dar a rova disso...
DIPO
Quc aniiga dor iu nc rccordas assin!
MENSACEIFO
Eu ic dcsanarrci; iu iinIas as
circnidadcs dos cs furadas.
DIPO
OI! Quc Iorrvcl cicairiz cu conscrvci,
dcsscs riniiivos anos!
MENSACEIFO
Da rovcio o nonc quc ic dcnos (23}.
DIPO
Dizc-nc clos dcuscs! qucn
ordcnou ial coisa. ncu ai, ou ninIa
nac?
MENSACEIFO
74
Nao sci dizcr; nas aquclc quc ic
dciou cn ninIas naos ccriancnic
salcra.
DIPO
Tu nc rccclcsic, cniao, dc ouiro? Nao
nc cnconirasic alandonado?
MENSACEIFO
Nao; foi un asior quc ic cnircgou a
nin.
DIPO
Qucn c clc? Podcs indica-lo?
MENSACEIFO
Elc sc dizia scrvo dc Laio.
DIPO
Do aniigo rci dcsic as?
MENSACEIFO
Prccisancnic! Era un asior dcssc
rci.
DIPO
Vivc ainda cssc Ioncn? Scr-nc-a
ossvcl vc-lo?
MENSACEIFO
75
(Aos Cocutus} Vos, quc vivcis ncsia
cidadc, ccriancnic odcrcis rcsondcr
nclIor do quc cu!
DIPO
(Aos Cocutus} Ha, cnirc vos, qucn
conIca o asior a qucn clc sc rcfcrc, ou
quc o icnIa visio no cano, ou na cidadc?
Fcsondci, ois c csic o noncnio cn quc
dcvc scr csclarccido cssc caso.
O COFO
SuonIo quc sc iraia do canoncs
quc iu qucrcs vcr; nas Jocasia c qucn
odc ccriificar-ic a rcsciio.
DIPO
(A Jocustu} ScnIora, acrcdiias quc o
Ioncn a qucn nandanos Ia ouco
cIanar, scja o ncsno a qucn csic
ncnsagciro sc rcfcrc?
JOCASTA
Dc qucn ic falou clc? Ora... nao
cnscs nisso; o quc clc diz nao icn
inoriancia alguna.
DIPO
76
inossvcl quc con iais indcios cu
nao dcsculra, afinal, a vcrdadc accrca dc
ncu nascincnio.
JOCASTA
Pclas divindadcs inoriais! Sc icns
anor a iua vida, alandona cssa
rcocuaao. (A utc} Ja c lasianic o quc
cu sci ara nc ioriurar!
DIPO
Tranquiliza-ic! Mcsno quc cu iivcssc
sido cscravo dcsdc ircs gcracs, iu nao
scras IunilIada or isso!
JOCASTA
Nao inoria! Escuia-nc! Eu ic
sulico! Nao insisias ncssa indagaao!
DIPO
En caso algun dcsisiirci dc clucidar
cssc nisicrio.
JOCASTA
No cnianio, c ara icu lcn quc assin
ic aconsclIo.
DIPO
Acrcdiio... nas csscs consclIos icus
Ia nuiio nc inoriunan!
77
JOCASTA
Infcliz! Tonara quc iu janais vcnIas a
salcr qucn cs!
DIPO
(Aos Cocutus} Afinal, vai, ou nao vai,
algucn rocurar cssc asior? Dcicno-la
orgulIar-sc dc sua oulcnia jcrarquia!
JOCASTA
Ai dc ii, nscro infcliz! Eis o unico
iiulo quc ic osso dar; c nunca nais ic
iraiarci dc ouira forna!
Su JOCASTA. Moncnto dc scnco.
COFIFEU
Por quc razao, o rci, iua csosa sc
rciira, ossuda dc iananIo dcscscro?
Fcccio lcn quc dcssa csiranIa aiiiudc
ossan rovir novos dissalorcs.
DIPO
Quc vcnIa o quc vicr, nas ninIa
origcn, or Iunildc quc scja, cu qucro
conIcccr! Ela, scn duvida, orgulIosa
cono nulIcr, cnvcrgonIa-sc or ncu
laio nascincnio. Eu, orcn, considcro-
nc un roicgido da Foriuna, c or isso
nao nc scniirci ancsquinIado. Sin, cla c
quc c ninIa nac (24}; c os anos, quc
78
foran assando, ora nc dininuan, ora
nc caliavan... Tal c ninIa origcn; nada
nais odcra nodifica-la. Por quc, ois,
Iavcria cu dc rcnunciar a dcscolrir o
scgrcdo dc ncu nascincnio?
O COFO
Sc cu osso dcvassar o fuiuro, c sc
icnIo lucido o csriio, o Ciicrio, iu nao
vcras a roina lua cIcia scn quc ic
vcncrcnos, a ii, cono conairioia dc
dio, cono scu roicior c ai; nos ic
fcsicjarcnos cn danas sagradas, cono
lcnfciior dc nossos solcranos. Fclo
conlaccnic, quc ninIas alavras ic
agradcn!
Qual icria sido, o ncu filIo, dcsias
virgcns inoriais, a quc ic concclcu, dcois
dc sc icr unido a Pa, icu ai, quc crra nas
nonianIas, ou dcois dc icr sido anada
or Loias? Todas as lanias silvcsircs lIc
sao qucridas! Talvcz Mcrcurio quc donina
o Cilcnio, ou o dcus Daco, quc vivc nas
colinas, ic Iaja rccclido cono filIo or
algunas das ninfas do Hclicon, con as
quais clcs cosiunan folgar!
Aoxnu-sc o ucIo usto dc Luo, conduzdo o dos scuos dc
DIPO
DIPO
79
Anigos, sc nc c lciio fazcr
conjcciuras accrca dc un Ioncn a qucn
nunca vi, crcio quc vcn ali o asior a
qucn Ia ianio icno rocuranos. Sua
idadc csia dc acordo con a do ncnsagciro;
os dois Ioncns quc o aconanIan, cu os
rcconIco; sao scrvos ncus. (Ao Cocu}
Tu, orcn, quc o dcvcs icr visio
anicriorncnic, dcvcs salcr nais do quc
cu.
COFIFEU
Sin; cu o conIco, fica-o salcndo. Elc
cricncia a Laio; c cra o scu nais dcdicado
scrvidor.
DIPO
(Ao Mcnsugco} Qucro quc nc digas
agora, o ncnsagciro dc Corinio; c cssc o
Ioncn dc qucn falavas?
MENSACEIFO
clc ncsno! Ei-lo dianic dc ii!
DIPO
vclIo, olIa lcn ara nin, c
rcsondc a iodas as crgunias quc ic vou
roor. Pcricnccsic ouirora a Laio?
O SEFVO
80
Sin; cu cra scu cscravo; nas clc nao
nc adquiriu; cu fui criado cn scu alacio.
DIPO
Quc fazias iu? Qual cra iua ocuaao?
O SEFVO
Por quasc ioda a ninIa vida icnIo
sido asior.
DIPO
En quc siios crnanccias con nais
frcqucncia?
O SEFVO
Ora andava clo Ciicron, ora clas
icrras roinas.
DIPO
Lcnlras-ic dc ja icr visio csic
Ioncn?
O SEFVO
Mas quc fazia clc? Dc qucn nc falas
iu?
DIPO
Dcsic, quc aqui csia! Ja o cnconirasic
alguna vcz?
O SEFVO
81
Nao osso rcsondcr ja... Nao nc
rccordo lcn...
MENSACEIFO
Isso nao nc surrccndc, scnIor! Elc
nao sc rccorda, nas cu vou rcavivar sua
lcnlrana. Esiou ccrio dc quc clc nc
conIcccu no Ciicron, clc con dois
rclanIos, c cu con un so, fonos vizinIos
duranic ircs scncsircs iniciros, da
Prinavcra aic rcaarcccr o Arciuro (25}.
Dcois, volici ara ncus csialulos, c clc
foi ara os ariscos dc Laio. Esia ccrio?
Nao foi isio ncsno?
O SEFVO
Dizcs lcn... Mas isso foi ja Ia nuiio
icno!
MENSACEIFO
Vcjanos agora. lcnlras-ic dc nc
Iavcr confiado una criana ara quc cu a
criassc, cono ncu rorio filIo?
O SEFVO
Quc dizcs iu? Por quc nc crgunias
isso?
MENSACEIFO
82
Eis aqui, ncu anigo, aquclc quc cra
cniao un ncnino cqucnino!
O SEFVO
Dcsgraado! Por quc nao ic calas?
DIPO
Nao ic irriics conira clc, ncu vclIo!
Sao as iuas alavras, c nao as dclc, quc
ncrcccn a nossa indignaao.
O SEFVO
Quc nal fiz cu, londoso rci?
DIPO
Nao rcsondcsic o quc dcvias a
roosiio do ncnino a qucn clc sc rcfcrc.
O SEFVO
Elc fala scn salcr, c crdc scu icno.
DIPO
Pois sc nao rcsondcrcs or lcn,
rcsondcras fora!
O SEFVO
Eu ic sulico, clos dcuscs! nao
faas nal a un vclIo!
DIPO
83
Quc un dc vos lIc anarrc
incdiaiancnic as naos s cosias!
O SEFVO
Quc dcsgraado quc sou! Por quc nc
fazcs isso? Quc qucrcs iu salcr?
DIPO
A criana dc qucn sc iraia, iu lIc
cnircgasic?
O SEFVO
Sin! MclIor fora quc ncssc dia cu
norrcssc!
DIPO
Pois c o quc ic aconicccra Iojc, sc nao
confcssarcs a vcrdadc!
O SEFVO
Mas... con nais ccricza ainda, sc cu
disscr a vcrdadc, csiou crdido!
DIPO
Qucr nc arcccr quc csic Ioncn
rocura cvasivas.
O SEFVO
Nao! Eu ic dissc, o rci; quc rcalncnic
cu lIc dci a criana.
84
DIPO
E dc qucn a rccclcsic? Era iua? Foi-
ic cnircguc or algucn?
O SEFVO
Nao... Nao cra ninIa... Eu a rcccli dc
una cssoa...
DIPO
Dc quc cidadao iclano? Dc quc
fanlia?
O SEFVO
En nonc dos dcuscs cu ic co, o rci,
nao nc crgunics nais nada!
DIPO
Tu cs un Ioncn norio sc cu iivcr dc
rcciir cssa crgunia!...
O SEFVO
Pois lcn! Aquclc ncnino nasccu no
alacio dc Laio!
DIPO
Era un cscravo? Era un dcsccndcnic
dclc, ou dc sua fanlia?
O SEFVO
85
Ai dc nin! Isso c quc nc scra Iorrvcl
dizcr!
DIPO
E ara nin scra Iorrvcl ouvir! Fala,
ois! Assin c rcciso!
O SEFVO
Dizian quc cra filIo dclc rorio. Mas
aqucla quc csia no inicrior dc iua casa,
iua csosa, c qucn nclIor odcra dizcr a
vcrdadc.
DIPO
Foi cla quc ic cnircgou a criana?
O SEFVO
Sin, rci.
DIPO
E ara quc?
O SEFVO
Para quc cu a dciassc norrcr.
DIPO
Una nac fcz isso! Quc dcsgraada!
O SEFVO
86
Assin fcz, icncndo a rcalizaao dc
oraculos icrrvcis...
DIPO
Quc oraculos?
O SEFVO
Aquclc ncnino dcvcria naiar scu ai,
assin dizian...
DIPO
E or quc noiivo rcsolvcsic cnircga-lo
a csic vclIo?
O SEFVO
Dc cna dclc, scnIor! Pcnsci quc csic
Ioncn o lcvassc ara sua icrra, ara un
as disianic... Mas clc o salvou da noric
ara naior dcsgraa! Porquc, sc cs iu
qucn clc diz, salc quc iu cs o nais infcliz
dos Ioncns!
DIPO
OI! Ai dc nin! Tudo csia claro! luz,
quc cu ic vcja cla dcrradcira vcz! Todos
agora salcn. iudo nc cra inicrdiio. scr
filIo dc qucn sou, casar-nc con qucn nc
casci... c... c... cu naici aquclc a qucn cu
nao odcria naiar!
87
Dcsutnudo, DIPO coc uu o ntco do uuco; ctun-sc os
dos ustocs; u ccnu cu uuzu o ugun tcno.
O COFO
gcracs dc noriais, cono vossa
cisicncia nada valc a ncus olIos! Qual a
criaiura Iunana quc ja conIcccu
fclicidadc quc nao scja a dc arcccr fcliz, c
quc nao icnIa rccado aos, no inforiunio,
finda aqucla docc ilusao? En facc dc icu
dcsiino iao crucl, o dcsdiioso dio, osso
afirnar quc nao Ia fclicidadc ara os
noriais!
* * *
Tuas anlics, crgucsic-as lcn alio,
c cIcgasic a ossuir a nais ronissora
riqucza. Juiicr! So clc dc vcnccr a
Iorrcnda Esfingc, dc garras aduncas c dc
canios cnignaiicos (26}; c assin
arcscniou-sc dianic dc nos cono una
iorrc dc dcfcsa conira a noric. Dcsdc
cniao, o dio, nos fizcnos dc ii nosso rci,
c, consagrado clas nais alias Ionrarias,
fosic o scnIor surcno da odcrosa
Tclas.
* * *
E agora, qucn odc Iavcr no nundo,
quc scja nais niscravcl? Qucn icra
sofrido, no dccurso da vida, nais rudc
88
alalo, rcciiiando-sc no alisno da nais
ircncnda ignonnia? Ilusirc c qucrido
dio, iu quc no lciio nucial dc icu ai
fosic rccclido cono filIo, c cono csoso,
dizc. cono or ianio icno cssc alrigo
aicrno ic dc suoriar cn silcncio?
* * *
So o icno, quc iudo vc, logrou,
cnfin, ao calo dc ianios anos, condcnar
cssc Iincncu aloninavcl, quc fcz dc ii
ai, con aqucla dc qucn cras filIo! FilIo
dc Laio, rouvcra aos dcuscs quc nunca ic
Iouvcranos visio! Condodo, cu cIoro iua
dcsgraa, con lancniacs da nais
sinccra dor! No cnianio, ara dizcr-ic a
vcrdadc, foi graas a ii quc un dia
udcnos rcsirar iranquilos c dornir cn
az!
Entu un EMISSFIO, quc ucn do ntco do uuco
EMISSFIO
vos, quc scrcis scnrc os cIcfcs
nais rcsciiados dcsic as, sc ainda
rczais a fanlia dc Laldaco, idcs ouvir
irisics noicias, rccclcr rofundos golcs,
c sofrcr luiuosos dcsgosios! Crcio quc ncn
as aguas do sicr, ncn as do Fasio scrian
lasianics ara urificar csia casa, iais c
ianios sao os crincs quc ncla sc
89
raiicaran! Salcrcis dc novas dcsgraas,
voluniarias, c nao inosias; c os nalcs
quc nos rorios nos causanos sao
rccisancnic os nais dolorosos!
COFIFEU
Nada falia, ao quc ja salcnos, ara
quc nos sinianos iodos rofundancnic
cnalizados. No cnianio, dizc. quc novas
calanidadcs nos anuncias?
EMISSFIO
Una coisa facil dc dizcr, cono dc
ouvir. Jocasia, a nossa rainIa, ja nao vivc!
COFIFEU
OI! Quc infcliz! Qual foi a causa dc
sua noric?
EMISSFIO
Ela rcsolvcu naiar-sc... E o nais
doloroso vos foi ouado. vos nao visics o
quadro Iorrcndo dc sua noric. Dir-vos-ci,
no cnianio, cono sofrcu a infcliz.
Alucinada, dcois dc iransor o vcsilulo,
aiirou-sc cn scu lciio nucial, arrancando
os calclos cn dcscscro. En scguida,
fccIou violcniancnic as orias, c s-sc a
cIanar cn alios lrados or Laio,
rccordando a inagcn do filIo quc cla icvc
90
Ia ianios anos, o filIo sol cujos golcs
dcvcria o ai norrcr, ara quc cla iivcssc
novos filIos, sc c quc csics ncrcccn ial
nonc! Prcsa da naior angusiia, cla sc
lasiinava cn scu lciio, ondc, confornc
dizia, iivcra una dula c crininosa
gcraao. Cono icria norrido, nao sci dizcr,
ois dio, aos griios, rcciiiou-sc con
ial furia, quc nao udc vcr a noric da
rainIa. Todos os nossos olIarcs voliaran-
sc ara o rci, quc, dcsaiinado, corria ao
acaso, ora cdindo un unIal, ora
rcclanando noicias da rainIa, nao sua
csosa, nas sua nac, a quc dcu a luz a
clc, c a scus filIos. No scu furor invocou
un dcus, nao sci dizcr qual, ois isio foi
longc dc nin! Eniao, rofcrindo
inrccacs Iorrvcis, cono sc algucn lIc
indicassc un caninIo, aiirou-sc no
quario. Vinos cniao, ali, a rainIa,
suscnsa ainda cla corda quc a
csirangulava... Dianic dcssa visao
Iorrcnda, o dcsgraado solia novos c
lancinanics lrados, dcsrcndc o lao quc
a susiinIa, c a nscra nulIcr caiu or
icrra. A nosso olIar sc arcscnia, logo cn
scguida, un quadro ainda nais airoz.
dio iona scu nanio, rciira dclc os
colcIcics dc ouro con quc o rcndia, c
con a onia rccurva arranca das orliias
91
os olIos, griiando. Nao qucro nais scr
icsicnunIa dc ninIas dcsgraas, ncn dc
ncus crincs! Na ircva, agora, nao nais
vcrci aquclcs a qucn nunca dcvcria icr
visio, ncn rcconIcccrci aquclcs quc nao
qucro nais rcconIcccr!" Soliando novos
griios, coniinua a rcvolvcr c naccrar suas
alclras sangrcnias, dc cuja cavidadc o
sanguc rolava aic o qucio (27} c nao cn
goias, acnas, nas nun jorro alundanic.
Assin confundiran, narido c nulIcr,
nuna so dcsgraa, as suas dcsgraas!
Ouirora gozaran una Icrana dc
fclicidadc; nas agora nada nais rcsia
scnao a naldiao, a noric, a vcrgonIa,
nao lIcs faliando un so dos nalcs quc
odcn fcrir os noriais.
COFIFEU
E o dcsgraado rci csia nais iranquilo
agora?
EMISSFIO
Elc griia quc lIc alran as orias; quc
nosircn a iodos os iclanos o arricida, o
filIo quc... ncn osso rcciir-vos,
cidadaos, as alavras sacrlcgas quc clc
ronuncia... Qucr sair, cn runo do clio;
nao qucr coniinuar no alacio dcois da
naldiao icrrvcl quc clc ncsno rofcriu.
92
No cnianio, clc rccisa dc un guia, c dc
un aoio, ois scu nal c grandc dcnais
ara quc sozinIo o suoric. Elc a vcn, c
vo-lo nosirara. Idcs vcr un csciaculo quc
conovcria o nais fcroz ininigo...
Entu DIPO, cnsungcntudo, c con os oIos uuzudos
COFIFEU
sofrincnio Iorrvcl dc vcr-sc! Eis o
quadro nais Iorriilanic quc janais icnIo
rcscnciado cn ninIa vida! Quc loucura,
o infcliz! caiu solrc ii? Quc divindadc
lcvou ao cunulo o icu dcsiino sinisiro,
csnagando-ic ao cso dc nalcs quc
uliraassan a dor Iunana?
OI! Cono cs infcliz! Nao icnIo
coragcn, scqucr, ara volvcr ncus olIos c
conicnlar-ic assin; no cnianio, cu
qucrcria ouvir-ic, inicrrogar-ic, c vcr-ic!
Tal c o arrcio dc Iorror quc iu nc
causas!
DIPO
(CunnIundo scn uno ccto} Polrc dc
nin! Para ondc irci? Para quc as? Ondc
sc fara ouvir a ninIa voz? ncu dcsiino,
quando acalaras dc una vcz?!...
COFIFEU
93
Nuna niscria circna, quc nao
odcrcnos vcr, ncn inaginar!
DIPO
nuvcn sonlria, cccravcl ircva quc
caiu solrc nin, cscuridao avorosa c scn
rcncdio! Ai dc nin! Cono nc irasassan
as dorcs do ncu sofrincnio c a lcnlrana
dc ncu inforiunio!
COFIFEU
No ncio dc iania anargura c naiural
quc ic lancnics, infcliz, cono viina dc
duas dcsgraas!
DIPO
Tu cs o unico anigo quc nc rcsia,
visio quc icns cna dcsic nscro ccgo... Eu
sci quc csias a... Na cscuridao cn quc
csiou, rcconIco iua voz!
COFIFEU
Quc Iorrvcl coisa fizcsic, o dio!
Cono iivcsic coragcn dc fcrir assin os
olIos? Quc divindadc a isso ic lcvou?
DIPO
Foi Aolo! Sin, foi Aolo, ncus
anigos, o auior dc ncus airozcs
sofrincnios! Mas ningucn nais nc
94
arrancou os olIos; fui cu ncsno!
Dcsgraado dc nin! Para quc vcr, sc ja
nao odcria vcr nais nada quc fossc
agradavcl a ncus olIos?
COFIFEU
Fcalncnic! cono dizcs!
DIPO
Quc nais osso cu conicnlar, ou
anar na vida? Quc alavra odcrci ouvir
con razcr? OIl Lcvai-nc ara longc
daqui, lcvai-nc dcrcssa ara lcn longc.
Eu sou un rcrolo, un naldiio, a
criaiura nais odiada clos dcuscs, cnirc
os noriais!
COFIFEU
Cono insiras icdadc, clo
scniincnio, quc icns, dc iua soric infcliz!
AI! Don scria, quc cu nunca ic Iouvcssc
conIccidol
DIPO
Quc norra aquclc quc, na dcscria
nonianIa, dcsrcndcu ncus cs fcridos, c
salvou-nc da noric, nas salvou-nc ara
ninIa naior dcsgraa! AI! Sc cu iivcssc
cniao crccido, nao scria Iojc una causa
dc afliao c Iorror ara nin, c ara iodos!
95
COFIFEU
Tanlcn cu assin rcfcriria!
DIPO
Eu nao icria sido o naiador dc ncu
ai, ncn o csoso daqucla quc nc dcu a
vida! Mas... os dcuscs nc alandonaran.
fui un filIo naldiio, c fccundci no scio
quc nc concclcu! Sc Ia un nal ior quc
a dcsgraa, coulc cssc nal ao infcliz
dio!
COFIFEU
Tcria sido razoavcl iua rcsoluao, o
dio? Nao sci dizcr, na vcrdadc, sc ic
scria rcfcrvcl a noric, a vivcr na
ccgucira.
DIPO
Nao quciras convcnccr-nc dc quc cu
dcvcria icr agido dc ouira forna! Nao nc
dcs consclIosl Nao sci cono odcria
dcfroniar-nc, no Hadcs, con ncu ai, ou
con ninIa infcliz nac, orquc concii
conira clcs crincs quc ncn a forca odcria
unir! E o scnllanic dc ncus filIos,
nascidos cono foran, cono nc scria
ossvcl conicnlar? Nao! Nunca nais
odcria cu vc-los, ncn vcr a cidadc, as
nuralIas, as csiaiuas sagradas dos
96
dcuscs! Polrc dc nin! Dcois dc icr
gozado cn Tclas una cisicncia gloriosa,
dcla nc rivci voluniariancnic, quando a
iodos vos ordcnci quc culsasscn da
cidadc o sacrlcgo, aquclc quc os dcuscs
dcclararan inuro, da raa dc Laio!
Dcscolcria, cn nin ncsno, cssa nancIa
indclcvcl, scr-nc-ia lciio conicnlar os
cidadaos iclanos, scn laiar os olIos?
AI! Ccriancnic quc nao! E sc fossc
ossvcl cviiar quc os sons nos
cncirasscn clos ouvidos, cu rivaria
ianlcn da audiao csic niscravcl coro,
ara quc nada nais udcssc vcr, ncn
ouvir, ois dcvc scr un alvio icr o
csriio inscnsvcl s rorias dorcs!...
Moncnto dc scnco
Ciicron, or quc nc rccolIcsic? Por
quc, quando nc dcsic alrigo, nao nc
iirasic a vida? Assin cu nunca rcvclaria
aos Ioncns o scgrcdo do ncu nascincnio.
Pollio, o cidadao dc Corinio, vclIo
alacio quc cu suunIa scr o ncu lar
aicrno, quanios orolrios dciasics
crcsccr conigo, sol a aarcnic lclcza quc
os oculiava! Porquc Iojc sou un
crininoso, c dcsccndcnic dc crininosos,
iodo o nundo o salc! irlicc
cncruzilIada! Valc sonlrio, losqucs dc
97
carvalIos, vos quc alsorvcsics o sanguc
quc cra ncu, o sanguc dc ncu ai!
quc cu rorio dcrranci, lcnlrai-vos
acaso dos crincs quc cniao concii, c dos
quc raiiquci nais iardc? funcsio
Iincncu, a quc dcvo a vida, c quc nc
faculiou gcrninar cla scgunda vcz a
ncsna scncnic; or quc nosirasic un
dia un ai irnao dc scus filIos, filIos
irnaos dc scu ai, c una csosa quc cra
ianlcn nac dc scu narido!? Quania
iorcza dc ocorrcr cnirc criaiuras
Iunanas! Vanos! Nao fica lcn rclcnlrar
o quc c Icdiondo fazcr-sc; arcssai-vos,
clos dcuscs! cn cscondcr-nc longc
daqui, scja ondc for! Maiai-nc, aiirai-nc
ao nar, ou nun alisno ondc ningucn
nais nc vcja! Aroinai-vos. nao vos
cnvcrgonIcis dc iocar nun niscravcl;
crcdc, c nao icnais; ninIa dcsgraa c
iananIa, quc ningucn nais, a nao scr cu,
odc scqucr inagina-la!
COFIFEU
A vcn Crconic! no noncnio
ooriuno, ara fazcr ccriancnic o quc iu
cdcs, ou dar-ic consclIos nais
rudcnics. So clc, con cfciio, rcsia, ara
ic sulsiiiuir no govcrno da cidadc.
DIPO
98
Quc lIc Ici-dc dizcr? Quc osso cu
dclc cscrar, cu, quc fui iao injusio ara
con clc?
Entu CFEONTE
CFEONTE
Nao vcnIo aqui ara ic insuliar,
dio, ncn ara ccnsurar icus crros dc
ouirora. Mas vos, iclanos, sc nao
rcsciiais a jcrarquia dos Ioncns, ao
ncnos cn considcraao cla cIana
sagrada dc Hclio, quc anina a naiurcza,
nao dcvcis cilir assin scn un nanio,
csic scr inuro, a qucn ncn a cIuva,
ncn a luz odcn lcncficiar. Conduzi csic
Ioncn, incdiaiancnic, ao inicrior do
alacio; so cnirc os arcnics, c dclcs iao
soncnic c quc Ia scniincnios dc icdadc
ao vcr c ouvir os nalcs dos quc lIcs sao
caros.
DIPO
En nonc dos dcuscs! Visio quc,
conira ninIa ccciaiiva, nosiras iania
gcncrosidadc ara con o naior dos
crininosos, cscuia-nc! no icu inicrcssc
quc vou falar.
CFEONTE
E quc qucrcs iu olicr dc nin?
99
DIPO
Manda-nc ara fora dcsic as o nais
dcrcssa ossvcl! Para un lugar ondc
ningucn nc vcja, ncn ossa dirigir a
alavra a ncnIun scr Iunano!
CFEONTE
Eu ja icria agido assin, fica-o
salcndo, sc nao rcfcrissc, anics dc iudo,
consuliar o dcus accrca do quc convcn
quc sc faa.
DIPO
Mas a rcsosia c crfciiancnic
conIccida; o arricida, o nio, c urgcnic
naiar.
CFEONTE
Sin; c o quc sc diz... nas na siiuaao
cn quc nos acIanos, c nclIor salcr
caiancnic o quc sc dcvc fazcr.
DIPO
Fcsolvcsic, cniao, consuliar o oraculo
or causa dc un niscravcl?
CFEONTE
E dcsia vcz iu Ias-dc dar crcdiio sua
rcsosia!
DIPO
100
Pois lcn. cu ic co agora quc iu
ncsno dcs sculiura, cono julgarcs
convcnicnic, qucla quc jaz no alacio...
Ccriancnic cunriras cssc dcvcr icdoso
ara qucn iinIa o ncsno sanguc icu...
Quanio a nin, nao quciras quc a cidadc
dc ncu ai nc icnIa cono Ialiianic,
cnquanio cu vivo for; ao conirario, dcia-
nc ir ara as nonianIas, ara o Ciicron,
ninIa irisic airia, quc ncus gcniiorcs
cscolIcran ara ncu iunulo, ara quc
cu norra or la, cono clcs qucrian quc cu
norrcssc. Alias, cu lcn conrccndo, quc
nao scra or docna, ou coisa scnclIanic,
quc icrninarci ncus dias; nunca foi
algucn salvo da noric, scnao ara quc
icnIa qualqucr fin airoz. Mas, quc ncu
dcsiino siga scu curso! Quanio a ncus
filIos, Crconic, nao ic rcocucs con os
raazcs; sao Ioncns, c, ondc qucr quc
csicjan, nao lIcs faliarao ncios dc vida.
Mas, dc ninIas infclizcs filIas, iao dignas
dc icdadc, ara qucn nunca foi osia a
ncsa scn quc cu csiivcssc ao lado, c quc
dc ninIas naos rccclian scnrc un
ouco do alincnio quc ara nin sc
rcarava, oI! icn cna dclas, cu ic co,
c conscnic quc cu ainda as acaricic con
csias naos, c quc ainda dclorc con clas a
nossa dcsdiia! Eu ic conjuro, o rci, dc iao
101
nolrc raa! Tocando-lIcs con as naos, cu
acrcdiiarci quc as vcjo, cono no icno cn
quc as via rcalncnic... Mas... quc csiou
dizcndo? Crcio ouvir, o dcuscs! o cIoro dc
ninIas filIas!... Crconic, foi dc cna dc
nin quc nandasic cIanar ninIas filIas?
Scra vcrdadc?
CFEONTE
Sin... fui cu quc as nandci cIanar;
conrccndi o dcscjo quc scnics, c quc
ianio ic rcocuava.
Entun ANTCONE c ISMENIA, nuto oucns, conduzdus o
unu cscuuu. Eus sc uoxnun do u.
DIPO
Ora lcn! Sc fcliz, Crconic! Porquc as
nandasic vir aic aqui, quc os dcuscs ic
roicjan, nais do quc a nin! Ondc csiais
vos, ninIas filIinIas? Vindc icr conigo...
Vindc a csias naos... fraicrnas! Foran
clas quc, cono vcdcs, rivaran dc luz os
olIos, ouirora iao lrilIanics, dc vosso ai!
Eu nada via... c nada salia, ninIas filIas;
nas cu vos dci a vida no ncsno scio do
qual cu rorio Iavia nascido... E cIoro
or vos, orquc nunca nais vos vcrci, c
orquc cnso nas anarguras quc icrcis dc
suoriar cla vida alcn... A quc
asscnllcias dc iclanos, a quc fcsias
102
solcncs odcrcis conarcccr, scn quc
volicis con os olIos lanIados dc
lagrinas, incdidas dc vc-las? E quando
aiingirdcs a idadc florida do casancnio,
qucn scra... sin! qucn scra lasianic
corajoso ara rccclcr iodos os insulios,
quc scrao un cicrno flagclo ara vos, c
ara vossa rolc? Quc nais falia ara
vossa infclicidadc? Vosso ai? Mas clc
naiou scu ai, casou-sc con sua nac, c
dcssc consorcio c quc vos nasccsics. Eis
as injurias con quc vos crscguirao...
Qucn vos qucrcra or csosa? Ningucn!
Ningucn, ninIas filIas! Tcrcis dc vivcr na
solidao c na csicrilidadc. FilIo dc
Mcncccu, visio quc iu scras doravanic o
unico ai quc clas icrao, orquanio sua
nac, c cu, quc lIcs dcnos a vida, ja nao
vivcrcnos! nao dcics quc csias
ncninas scjan olrigadas a vagucar,
ncndigando; nao consinias quc sua
dcsgraa sc agravc cn conscqucncia da
ninIa. Tcn cna dclas, vcndo-as, iao
jovcns, rivadas dc iodo o aoio, cccio o
quc lIcs conccdcrcs. Da-nc un sinal dc
icu asscniincnio, Ioncn gcncroso; ioca-
nc con iua nao!... E vos, ninIas filIas,
sc nc udcsscs conrccndcr cu vos daria
consclIos; rocurai scnrc icr una
103
cisicncia nais fcliz do quc a dc vosso ai,
ondc qucr quc ossais vivcr!
CFEONTE
Ja cIorasic dcnais; volia agora ao
alacio!
DIPO
Sou forado a olcdcccr, lcn a ncu
csar!
CFEONTE
Tudo aquilo quc sc faz a icno, da
lon rcsuliado.
DIPO
Salcs sol quc condiao cu irci?
CFEONTE
Dizc, ois! Quando as ouvir, ficarci
salcndo.
DIPO
Tu nc laniras dcsic as.
CFEONTE
O quc cdcs, so o dcus ic odc
conccdcr.
DIPO
104
Mas cu scnrc fui odiado clas
divindadcs!
CFEONTE
En ial caso, alcanaras o quc dcscjas.
DIPO
O quc dizcs c vcrdadc?
CFEONTE
Nao nc agrada dizcr o quc nao cnso.
DIPO
Lcva-nc ara longc daqui!
CFEONTE
Vcn, ois... Dcia csias crianas!
DIPO
OI! nao nc rivcs disso, nao! Eu ic
co!
CFEONTE
Nao quciras saiisfazcr iodas as iuas
voniadcs, dio! Dcn salcs quc iuas
viiorias anicriorcs nao ic asscguraran a
fclicidadc na vida!
DIPO, conduzdo o CFEONTE, cntu, uuguosuncntc, no
uuco; uconunIun-no us duus ncnnus c os scuos do c.
COFIFEU
105
Haliianics dc Tclas, ninIa Pairia!
Vcdc csic dio, quc dccifrou os fanosos
cnignas! Dcsic Ioncn, iao odcroso,
qucn nao scniira invcja? No cnianio, cn
quc iorrcnic dc dcsgraas sc rcciiiou!
Assin, nao considcrcnos fcliz ncnIun scr
Iunano, cnquanio clc nao iivcr aiingido,
scn sofrcr os golcs da faialidadc, o icrno
dc sua vida.

FIM
106

Notas
A iraduao, aqui, cono no volunc
XXII da Classicos Jaclson", c airiluda a
J.D. dc Mcllo c Souza, auior do Prcfacio c
das noias iniroduiorias s iragcdias dc
squilo, Sofoclcs c Euridcs quc figuran
no volunc. Nao sci sc, or razcs
cdiioriais", airiluiu-sc ao cncriio
rofcssor, or scu rcnonc, a iraduao dc
iodo o volunc, cn vcz dc airiluir-lIc a
organizaao do ncsno. o quc sc
dcrccndc das alavras do rorio Joao
Daiisia dc Mcllo c Souza no Prcfacio.
Tais considcracs jusiifican,
sacicdadc, a rcfcrcncia dada, nu
cuIouuo do cscntc uounc, s
iraducs cn rosa dc algunas iragcdias
cnirc as nais fanosas do icairo aicnicnsc.
Por cccao nscc-sc acnas una cn
vcrso solio (o Hto, dc Euridcs},
conlciando-sc dcsiaric a scric agora
arcscniada con un iralalIo aniigo, dc
tuduto otugucs dcsconIccdo, quc
vcnccu con ccria galIardia as dificuldadcs
do cnrccndincnio." |g.n.|
O rofcssor Joao Daiisia dc Mcllo c
Souza foi, or anos, rofcssor dc Iisioria
107
no Colcgio Mcllo c Souza c narcou
gcracs con scus cnsinancnios. dc
Afonso Arinos, cn suas Mcnus, csic
icsicnunIo solrc a inoriancia quc icvc
cn sua fornaao as aulas or clc dadas.
A naicria quc nais nc cncaniava cra a
Hisioria do Drasil, dada clo ncsno (J.D.
Mcllo c Souza}."; Crcio quc ioda a ninIa
inclinaao osicrior clos csiudos
Iisioricos daia dcssc fccundo arcndizado
inicial." (a. Allcrio Vcnancio FilIo, A
Hisioriografia Fcullicana. A coniriluiao
dc Afonso Arinos, in Esiudos Hisioricos,
Fio dc Janciro, vol. 3, n. 6, 1990, .151-
160.}
Esia iraduao scrviu dc lasc a
divcrsas cdics, cn acl c digiiais,
algunas disonvcis na wcl, nornalncnic
scn o crcdiio ao Traduior c/ou
organizador do volunc XXII da Classicos
Jaclson" c as noias dc c dc agina. |N.E.|
(} Acrcsccniado COFIFEU, quc nao
consiava na fonic digiializada. |NE|

(1} Confornc aniigo cosiunc grcgo, os
quc iinIan alguna sulica a fazcr aos
dcuscs accrcavan-sc dos aliarcs irazcndo
ranos dc louros, ou dc olivcira, cnfciiados
con fiias dc la.
108

(2} Havia cn Tclas dois icnlos
dcdicados a Mincrva (Palas} c un a Aolo,
junio do Isncnio, no qual, scgundo
Hcrodoio (VIII, 134} sc colIian lons
oraculos.

(3} Tcr calca una coroa dc louros
significava icr ganIo un rcnio, ou scr
oriador dc una noicia ausiciosa.

4 Os grcgos suunIan quc, or
inicrncdio da saccrdoiisa dc Dclfos, falava
clo oraculo o rorio dcus Aolo.

5 Causa o sanguc o flagclo solrc a
cidadc", diz, liicralncnic, Sofoclcs.

(6} Os inicrrciadorcs assinalan csia
assagcn cono scndo das nais noiavcis
da iragcdia, ois dio vai fazcr o
conirario do quc diz, nuna anfilologia
iragica, usada con frcqucncia or
Sofoclcs.

(7} Liicralncnic. s lagas do dcus
ocidcnial", orquc, ara os grcgos, o
Hadcs, rcgiao dos norios, ficava na zona
cscura do nundo, isio c, no Ocidcnic,
visio quc a luz vinIa do Oricnic.
109

(} can" no icio digiializado. Crafia
aiualizada. |N.E.|

(8} Jusiifica-sc cssa alcgoria, visio quc
Maric, alcn dc scr dcus da gucrra, cra-o
ianlcn da csic, a quc sc rcfcrc o suno
saccrdoic, cn sua rincira fala.

(9} Un dos iiulos confcridos ao dcus
Aolo, or icr nascido na Lacia. (Cf.
Horacio, III, odc IV}.

(10} Scgundo a lcnda a quc sc rcfcrc
Hcrodoio, (l. V., 59}, Agcnor cra un rci da
Fcncia. Scu filIo Cadno fundou Tclas,
dando scu nonc colina rincial, c ao
rccinio foriificado da cidadc (Cadncia}. Dc
Cadno foi filIo Polidoro, ai dc Laldaco. A
csic rci succdcu o infcliz Laio.

(11} Tircsias iinIa, con cfciio, o
iraiancnio dc rci, rova dc quc o
saccrdocio o igualava aos rcis dc faio, sc
nao o unIa acina dclcs. Isso clica a
aliivcz c o dcsassonlro con quc, or
vczcs, falava Tircsias a dio.

(12} Esic dia ic dara o nascincnio c a
noric" diz o original, liicralncnic, nas
110
a idcia cvidcnic c a dc quc dio iria
dcscolrir na ncsna ocasiao os dois
icrrvcis lanccs dc sua iragica cisicncia.

(13} A csirofc coral conara o cccrado
crininoso a un iouro, nuna fuga
inicrninavcl, crscguido or un cnanc
dc inscios icrrvcis. Tal alcgoria foi
insirada, naiuralncnic, cla lcnda dc Io,
quc figura no Ponctcu Acocntudo, dc
squilo.

(14} Alusao Esfingc, con qucn dio
ousara dcfroniar-sc, rcsolvcndo, cniao, o
fanoso cnigna.

(15} Esia infornaao c dada or Jocasia
casualncnic, lcn cono a dc icr ocorrido o
crinc nuna cncruzilIada ncros
dcialIcs scn inoriancia, na aarcncia,
nas quc roduzcn no csriio dc dio
una inrcssao dc icrror, ariifcio csic
nais dc una vcz usado or Sofoclcs cn
suas olras.

(16} Un so carro, ncnciona o icio
grcgo. Acnc cra o carro dc rodas,
colcrio, c rcfcrido ara longas viagcns.

(17} dc caiial inoriancia csia
111
assagcn. Koi ooi yuvoi", diz o ocia (c a
ii, nulIcr...}. Essc iraiancnio niino
nosira quc ioda cssa rcvclaao dc dio
so dcvia scr ouvida or Jocasia, cono sc o
narrador falassc cn voz laia.

(18} Confornc Aolodoro, c dc suor
quc a ccna sc icnIa assado assin. O
arauio ia na frcnic, afasiado do carro. Para
iras, a alguna disiancia, vinIan os
scrvos. Enconirando dio, o cocIciro
ordcna-lIc quc saia do caninIo; dio
nao aicndc incdiaiancnic a scnclIanic
iniinaao. O cocIciro fora-o lruialncnic
a saliar dc lado, ara nao scr csnagado.
Laio agridc-o con o cIicoic; dio,
indignado, rcagc con o lordao, aiingindo o
vclIo con una so ancada na calca, o
quc faz cair o rci, ara nao nais sc crgucr.
Foric cono cra, dio fcrc, cniao, o
cocIciro, c, a scguir, luia con o arauio c
con un dos scrvos, quc corrcran cn
dcfcsa do vclIo rci. O ouiro cscravo, ao vcr
o quc ocorria, fugiu.

(19} ... cu nao olscrvaria nais
dirciia, ncn csqucrda," diz Jocasia no
icio dc Sofoclcs. Essa afirnaao, orcn,
significava quc cla nao nais acrcdiiaria
nos oraculos, una vcz quc no caso da
112
noric dc Laio a rofccia oracular icria
falIado conlciancnic.

(20} Esias assagcns do coro nao sc
cnicndcn con dio; os inicrrcics nais
auiorizados concordan cn vcr ncssa aric
da iragcdia una alusao ao csiado oliico
dc Aicnas, ao icno da doninaao dc
Alciladcs.

(21} Esosa... c nac... O vcrso cn quc o
Corifcu faz csia arcscniaao rcsia-sc a
un dulo cfciio, ois a ausa aos a
alavra csosa" dcia crcclcr quc
Jocasia c, ao ncsno icno, csosa c nac
dc dio, anicciando assin a
crsonagcn a rcvclaao icrrvcl.

(22} Por cidadaos do Isino sc
dcsignavan os Ialiianics dc Corinio.

(23} dio, cn grcgo, significa. cs
incIados.

(24} Noia-sc dc novo, o dulio scniido
quc sc odc dar a csia frasc dc dio, quc
rcfcrc Foriuna, cvidcnicncnic.

(25} A csircla a quc sc rcfcrc o
ncnsagciro aarccc, rcalncnic, alguns
113
dias anics do cquinocio do Ouiono. O
crodo indicado alrangc, ois, scis
csiacs conlcias, ou scja, dczoiio
ncscs.

(26} O icio grcgo diz. ... dc canios
oracularcs", ccriancnic orquc os cnignas
cran roosios cn vcrsos do ncsno iio
dos Icanciros cn quc sc rcdigian as
rcsosias do oraculo.

(27} Quc dio sc Iouvcssc fcrido con
un sinlcs colcIcic do nanio rcal, nao
adnira, visio quc cssa ca do vcsiuario
grcgo cra nuiio naior quc os aiuais
colcIcics, c lasianic foric ara scr assin
uiilizada. Hcrodoio conia cn suas
Iisiorias, (V, 87} quc as aicnicnscs
naiaran un covardc, scrvindo-sc dos
rorios colcIcics dc suas rouas cono
unIais. Para isso lasiava forar a fiia
ncialica, dando-lIc a forna dc un gancIo
ou csiilcic oniiagudo.
114


Proilido iodo c qualqucr uso concrcial.
Sc vocc agou or cssc livro
VOCE FOI FOUDADO!
Vocc icn csic c nuiios ouiros iiulos
CFTIS
dircio na fonic.
www.cloolslrasil.con
115


2005 Sofoclcs

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con

__________________
Janciro 2005

You might also like