Yol Hikâyeleri: Mehmet ÖZTUNÇ

YOL HKYELER Mehmet ZTUN
Yo l H i k y e l e r i
Blmler
YOL HKYELER Copyright Kaynak Yaynlar, 2008 Bu eserin tm yayn haklar Ik Ltd. ti.ne aittir. Eserde yer alan metin ve resimlerin Ik Ltd. ti.nin nceden yazl izni olmakszn, elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayt sistemi ile oaltlmas, yaymlanmas ve depolanmas yasaktr. Editr Kalender YILDIZ Grsel Ynetmen Engin FT Kapak hsan DEMRHAN Sayfa Dzeni brahim AKDA ISBN 978-9944-125-64-2 Yayn Numaras 228 Basm Yeri ve Yl alayan Matbaas Sarn Yolu zeri No: 7 Gaziemir/ZMR Tel: (0232) 252 20 96 Mays 2008 Genel Datm Gkkua Pazarlama ve Datm Merkez Mah. Souksu Cad. No: 31 Tek-Er Merkezi Mahmutbey/STANBUL Tel: (0212) 410 50 60 Faks: (0212) 445 84 64 Kaynak Yaynlar Emniyet Mahallesi Huzur Sokak No: 5 34676 skdar/STANBUL Tel: (0216) 318 42 88 Faks: (0216) 318 52 20 www.kaynakyayinlari.com.tr
Blmler
Canmdan azizsin helk olsam da eyh Galip *** On yedi yl sren hayat yolculuunda bana kardelikten ok daha fazlasn veren can param Zekeriya ztuna
Blmler
NDEKLER
nsz Tlsm Kalbinden Baka Muska Kuanmayan Adam eyh amil Mumun Dibi: Tolstoy Karnca Ka amzda Bir Muhacir Maara Ashab: Ashab- Kehf arkta Secde zi: Bedizzaman Said Nursi ki Denizin Bulutuu Nokta: Hzr le Musa Dnya Misafirhanesinde Bir Ev Sahibi: Eba Eyyb El Ensar Bahede Bir Gl: Selman- Faris (r.a.) Gnllerde Yol Alan Yolcu: Veysel Karan Cehaletin Babasnn nanm Olu: krime bn Ebu Cehil Menzil Bezm-i Hicran Kbrsta Hala Sultan Baln Karnnda Bir Peygamber: Hz. Yns 9 13 15 21 29 35 41 47 53 59 67 75 83 91 97 107 113
nsz
NSZ
De ki, yeryznde geziniz ve baknz. Allah, ilk bata nasl yaratm? Sonra ahiret hayatn da yaratacaktr, phesiz ki O, her eye kdirdir. (Ankebt; 29/20) Bayezid Bistam, Ahmed b. Hadraveyhe sormu: Daha ne zamana kadar seyahat edip lemi dolaacaksn? Ahmed b. Hadraveyh cevap vermi: Su, bir yerde durursa bozulur. Bir yolculuk srasnda kulama alnan Yolcu yolunda gerek. sesinin ardndan Gidenlerin Trksn yazmam gerektiini dndm. Yazmaya baladm, Yol Hikyelerinin havuzu ylda doldu. Berrak, ince, telasz akan derelerden szlen sularla doldu havuzun suyu ve dolarken hibir an bulansn istemedim. Acelem yoktu. Onlar gitmilerdi. Ben iz srdm. zlerini kaybettiim anlarda kurgunun gcne bavurdum. Bazen iine kurgu katarak bazen de yaananlar bire bir aktararak yazdm. Adn, Yol Hikyeleri koydum nk hikye hem kurgusal metinleri hem de yaananlar bire bir anlatmaya uygun bir tr. Benim hikyelerim, yaplan yolculuklarn meakkatlerini gz ard etmemek adna dolambal bir anlatmdan sonra ekirdee ulayor. Her yolculuk, benim iin bir gemi zaman muhasebesine dner. Yolculuklarmda kendimi, gemi zaman sorgularken bulurum, iimdeki evi ancak yola knca fark ederim. Meknla arama giren vastann kat ettii yola inat ben, ruhumda geriye daha geriye yaslanrm. Gemii szerim. Yolculuk esnasnda gelecek zamanla ilgili bir hesap yaptm olmaz. Yaadklarmn
10
salamasn yapmak adna yolculuk ok bereketli zamanlar verir bana. Yolum, ileriye doru uzarken ruhum geriye dner ve orada geriler. Yzylmz byk yolculuklara tanklk etti. Yola hikmet, mana ykleyen hak erleri yolu deil bizatihi yolculuu esas maksat yaptlar. Byk aklar, yolculuklarla balar/ve servenciler der bu yollara ancak. diyerek dnyann garip kardelenleri gibi vakitsiz balarn dorulttular. Her yolculuk da rza ile yaplmyordu. Isabella Allande: Ben iliden Amerikaya bir gmen olarak deil bir srgn olarak geldim ve srgnlk doas gerei ok ykcdr. nk gmen, yeni bir yurt edinmek iin yaad yeri terk ederken srgn edilen kiinin kkleri vatanndan sklp uzaklatrlr. Ben bir srgnm ve bir gmen kadar mutlu olamadm, kolay deil ardmda bir lke brakp geldim. der. Kalmaktan ok gitmeye yakndm; ama gidenlerden deil kalanlardan olmutum. Kalm olmak bir haslet deildi benim iin ve bu durumu bir utan tac gibi tamak zorundaydm. Sanki Tam gemiye binecekken tufan kopmutu ve Nuh Nebiye yetiememitim. Yanlarnda kaldklarmla da ayn kaderi paylamak istemiyordum, yazk ki ayn bedeli dediklerimle ayn borcu yklenmemitim. Gidenlerin kendisinden utand kalanlarn ise kendisini ayplad bir zavallydm. imdeki alkant, denizlerin dalgalar deildi tufann kabaran fkesiydi. Banda beklediim, gidenlerin oktan terk ettikleri yolun bayd; ama imdi yanmda duranlar gidenlerin onlardan dolay buralar terk ettikleri kiilerdi. Ben, nerde olmalydm? imdi yetimeye niyetlensem bile soluklarmn kirinden yakay ele vereceim. Tvbem, kabahatimi temize ekecek kadar duru, berrak deil. Yolun bir edebi, erkn vard. Yol bilmez, erkn tanmaz olanlardan olmak vard. Yolun bir hukuku vard ve ben bundan bihaber kaldm.
nsz
11
Bu hlimle hangi yolu yryebilirdim, utanmadan; kat ettiim mesafelere hakkm nasl deyebilirdim? ddial metinler olmaktan uzak, mtevaz olmak zorunda olan metinlerden oluan bir kitap. ats referans olabilecek kadar salam kaynaklardan yararlanlarak atlmad. Dimamda ho bir tat brakt, umarm okuyucular da farkl tatlar alrlar. Btn bu yazlanlar da bir yolculuk aslnda ve bana bir para gemi zaman muhasebesi yaptrmsa kendimi talihli addederim.
12
Tlsm
13
TILSIM
Simurg, bir masal kuudur. Uzun boynunda beyaz bir halka bulunan, safran tyl, gzel sesli, insana benzer kocaman bir ku Kularn sultandr. Kaf Dann ardnda yaar. Efsaneye gre, kular, sultann bulmak zere toplanp yola karlar birgn Yol uzun, yolculuk zorludur. Ak Denizinde, geerler Ayrlk Vadisinden uarlar Hrs Ovasn ap Kskanlk Glne saparlar Kularn kimi Ak Denizine dalar kimi Ayrlk Vadisinde kopar srden Kimi hrslanp der ovaya, kimi kskanp batar gle Yolculuk bittiinde, Kaf Dann ardna sadece 30 ku varabilmitir. Sultanlar Simurgu bulamazlar orada Sonunda srr, szckler zer: Farsa si otuz murg ise ku demektir; 30 ku Anlarlar ki aradklar sultan, kendileridir. Ve her yolculuk kendine yaplan yolculuktur.
14
eyh amil
15
KALBNDEN BAKA MUSKA KUANMAYAN ADAM EYH AML

Kafkasn ulu dalarnn zirvesinde her daim sis olur. Perde perde inen, kesif bir sis... Bu ulu ve sisli dalardan gr akarsular kpk kpk fkrr. Akarsu yataklarndaki baz talar al aldr, bazlar da ak paktr. Al talar, nak nak ilenmi gibidir, ak talar ise cam gibi saydamlamtr. Sanki bir ta ustas bu talar tane tane, zene bezene ilemitir. Kafkas halk, al talar yeni gelinlerin kalplerine, ak talar da da bandaki vahi kurtlarn fkesine benzetir. Bir ulu kartal yuvas vardr bu dalarda. Tam tamna dalarn kpk kpk sevda yeili sular fkrtt yerde. Lakin insanolu bu kartal da bu yuvay da ne grm ne de bilmitir. Bir gnl ehlinin dne girmitir bu kartal. O gnden beri, Kafkasn delikanllar kendilerini bu kartalla zdetirirler. Rivayet yledir ki bu kartal ne zaman ki Kafkastan bir mert olu merde grnr, o gn Kafkas ilelebet Kafkas olarak kalacaktr. Yok bu kartal, yrei sevdaya ermi, cesareti merhamete yol vermi bir yiit bulamadan lrse Kafkas gayr, Kafkas olmaz. Kafkas, kurdun, kuun, itin, akaln yurdu olur. Bu kartal grmenin bir bedeli vardr; bu grme kalpte gizli bir hazine olarak kalmaldr. Bu kartal gren er olu er, kartal grdn syler, gnln kibre teslim ederse o da helak olur, Kafkas da... Kafkas halk, bu sylenceye inanr, doan her erkek ocuun bu ulu kanatl kartal grmesi iin dualar eder.
16
O gn, sisler yurdunun kartal, gn engin maviliklerine iinden geldii gibi ykseldike ykselmiti. Bir huzur, bir coku vard, iinde. Yz yllardr mr srd bu dnyadan artk gme zamannn geldiini hissediyordu. leceini bilmesine ramen mutlu olmasnn sebebi; yazgsndaki zafer tuunu bugn o mert olu merde teslim edeceini bilmesiydi. amil, o gece garip bir d grd. Dnde, ycelerden yce bir dan zirvesindeydi. Sis, tipi, boran amil, donmak zereyken birden bire bedeni kartal tyleriyle kapland. amil, bedenine hayretle bakarken omuzlarna ulu bir kartal kondu. Bir aya amilin bir omzunda dier aya dier omzundayd. Kartal bir iki kanat rptktan sonra ban ne edi ve amil, kartaln tyleri iindeki o altn sars sorgucu alp bedenine srd. Sanki gizli bir ses ona ne yapmas gerektiini fsldyordu. O srdke btn bedeni altn sarsna boyand. Kartal, gl peneleri ile amili kaldrd, zirvelere uurdu. amili, btn Kafkas corafyasnda dolatrd. amil, korku esaretinden syrlmt, ba dahi dnmyordu. Kartal, dile geldi: amil, bu corafyada kyamete dein senin adn anlacak. ecaat, merhamet ve iman senin iarn olacak. Bu topraklar artk sana emanettir, bilesin! Canndan vazgel ama bu topraklar brakma! dedi. amil, Kartala ahit verdi. Kartal, penelerini amilden ekti. Yava yava gcn yitiriyordu, amili brakt. amil, gkten aalara doru derken yukarlara bakyordu fakat Kartal, giderek gzden kayboluyordu ve bir sre sonra da tamamen kayboldu. amil, yere aklmak zereyken, bararak uyand. Terden srlsklam olmutu. Avucunda, bir kartal ty vard. Boz bir kartal ty. amil, Ruslara esir dtnde, aklna ocukken grd kartal ryas geldi. Bir zamanlar kalbinin gizli hazinesi olan bu rya, imdilerde kalbinde bir ur gibi bymeye balamt.
eyh amil
17
ecaatle anlan, merhametinde emin olunan bu Kafkas Kartal gayr, iman ile bilinmeliydi. Bir iman abidesi olarak bilinecekti. Yurdundan alnm, Rusyaya gtrlmt. Rus ar, babasn alt eden bu kadim dmanna kar byk bir misafirperverlik gstermi, amili sarayn kapsnda karlam ve amili o hametli sakallarndan pmt. Bir ay kadar Petersburgda kaldktan sonra Kalugaya gnderilmiti. Kalugada halk bu byk slm mcahidine byk bir tevecch gstermi ve imparatorluk eyh amili rahat edecei bir konakta arlamt. ar 2. Aleksander, eyhe duyduu hayranl her frsatta gstermiti. Olunun dn iin eyhi Kalugadan Petersburga getirtmi ve yanna oturtmutu. Kalugada yaklak on yl srgn kalmt. Kulagann iklimi eyh ve ailesine pek yaramamt, eyhin kz ve gelini Kalugada hastalanp vefat etmilerdi. Kalugada eyhin bir olu olmutu ve adn Muhammet Kamil koymutu. Doktorlarn tavsiyesi zerine Rus ar, eyhi ve ailesini Ukraynaya gndermiti. Rus ar, Dastan ziyaret ettikten sonra Kieve uram ve eyh amili ziyaret etmiti. amil, ecaatle, merhametle bilinmiti. nancnn gerei olan, hac vazifesini yerine getirmek iin Mekkeye gitmek istiyordu. ar, kendisini ziyaret ettii zaman bu isteini ara am ve ar da: Kendisine kar savamamak ve olu Gazi Muhammedi alkoymak artyla eyhe izin vereceini sylemiti. Srgnde bile olsa Ukraynay sevmi ve bu topraa kar vefa duymay ruhuna bir bor hissetmiti. Vapur, Karadenizin durgun sularnda gri bir kuu gibi yzyordu. O hrn, o deli Karadeniz, amile kar mahcup ve durgundu ama amil gibi bir kahraman tamaya da tene idi. Karadenizin durgun sular, yllarn sava meydanlarnda geiren ve imdilerde bir tutsak olan amilin ruhuyla ahenk iindeydi.
18
amil, Kafkasyadan daha da uzaklatn biliyordu. Vapurun dou tarafna gitti, gzlerinden akan yalar, mbarek sakaln slatmt. Yetmi yandaki bu byk mcahit, sa elini zorlukla kaldrd ve Kafkasyay son kez selamlad. Kaln, nasrl iaret parmaklaryla gzlerinde biriken yalar ald. Vapur, stanbul limanna yaklamt. Sultan Abdlaziz Han ve stanbul halk, eyhi karlamak iin limanda bekleiyordu. Sonunda amil, ailesi ve arkadalar limana inmilerdi. Sultan Abdlazize sarld ve hkra hkra aladlar. Sultan, amile: Babam, Sultan Mahmut mezarndan ksayd ancak bu kadar sevinirdim. dedi. amil, bir ay kadar stanbulda kaldktan sonra, Sultan Abdlazizden Mekkeye gitmek iin izin istedi ve zamannn en konforlu gemilerinden biri ile Msra gitti. Msrda dnemin emri tarafndan karlanm ve bir ay kadar da Kahire ve skenderiyede kalmt. Bir ayn sonunda baka bir vapur ile Ciddeye gitmiti. Ciddede amili Mekke Emri ve dnemin ileri gelen ulemas ve cokulu bir halk karlamt. O yl hac, hacc ekber olmutu. eyh, byk bir huu ve derin bir vecd iinde hac vazifesini yerine getirdi. O srada hac vazifesini yerine getirmek iin Mekkeye gelen binlerce mslman, eyhi grmek isteyince eyh amil, Kbenin zerine karld ve halk selamlad. Haccn tamamladnda, canana vasl olma istei iinde bir kor olmutu. Medineye gitmek iin yola kt. Medinede emir ve Peygamberimizin slalesinden zatlar tarafndan karland. Medinede Rfa tarikat piri ve kurucusu Ahmed Rfanin evinde misafir oldu. ehitlikleri ziyaret ettikten sonra, Peygamber Efendimizin (s.a.s.) ayakucunda, yanndaki Dastanl mcahitlerle saf tuttu. Gzyalar iinde namaz kld. Namazda eyhin arkasnda Medine Emri, ehl-i beytten insanlar ve kalabalk bir cemaat vard. Namaz klnmt ve Medinedeki insanlar Ravza etrafnda, Arapa, Farsa beyitler okurken zikirle kendilerinden gemiler-
eyh amil
19
di. amil, yanndaki mehur aire: Sen neden susuyorsun? deyince air, Efendimize yazd naat okudu ve amilin gzlerinden yamur gibi ya boald. Efendimizin soyundan gelen, son yllarn yatanda geiren ve dar kamayan byk bir zat, yatandan dorularak amili ziyaret etmek istediini syler ve amil, ziyaret sebebini sorunca; dn gece ryamda cedd-i muzazzamm Resl- Ekremi (s.a.s) grdm. Bana: Ey nakibim, orada en bynz ve muhterem misafirimiz amildir. dedi. Sonra bu zat amilin eline kapand ve iki byk zat sarlarak aladlar. amil, yalanm ve yatanda son soluklarn veriyordu. Hanmlar, eyh Ahmet Rufaye haber vererek onu ardlar. eyh Ahmet Rufa, amile kelime-i ahadet getirmesini syledi. amil, sa elinin baparman havaya kaldrarak kelime-i ehadet getirdi. Yetmi drt yanda Medinede vefat etti. eyh Ahmet Rufa, amilin kk olu Muhammet Kamili elinden tutup babasnn mbarek cesedinin yanna gtrd. Olum, babann mbarek elini kokla. dedi. Muhammet Kamil ok gzel kokuyor. deyince eyh Ahmet Rufa Bu koku ancak ehadet mertebesine erenlerde zuhur eden bir rayiha-i tayyibedir ve muhakkak ki senin baban Allahn en makbul kullar olan o mbarek heda kafilesinin alemdarlarndan biridir. dedi. Cenaze namaz Efendimizin (s.a.s) mescidinde klndktan sonra amilin na Medineye defnedildi. Hayat yolculuunda; duraklar dini, milleti, lkesi iin sava olan, erefli ve haysiyetli biri, srgnlerde bykl talanan bir Peygamber sevdals, bir byk gnl ehli geti bu dnyadan. Son sz kutsal bir yank: Allah yolunda ldrlenleri sakn l sanmayn. Bilakis onlar diridirler, Rableri yannda rzklara mazhar olmaktadrlar.
20
M u m u n D i b i : To l s t o y
21
MUMUN DB: TOLSTOY

Volga, Avrupada doar, Asyaya dklr; btn Asyay besleyecek kadar gl, btn Asyay yutacak kadar fkelidir. Yata kendisine dar gelen bir rmaktr. Yatak, Volgann hrn sular altnda evladna ah u vah eden bir anne gibi mahcup ve sadktr; Volga sknete erdii, yatana kurulduu yerlerde boynunu bker, suyunu eksiltir. zerinde, bir tarih yazlmtr Volgann. Glerle kurulan bir medeniyete geit vermi, medeniyetler korumu; bazen keskin bir kl bazen salam bir kalkan gibi arz- endam etmitir tarihin yznde. Rus, Tatar, Bakurt, Kazak btn Asya Volgay bilir. Bir Rus ressamn frasnda Volga, gri bir nehir olur akar. Etraf sazlktr ve sazlklar yaban rdei doludur. Bir Tatar gencinin gnlnde Volga bir sevda hazinesidir. Gelinlik kz kardei Mehru, Volgaya sevdalanm olmaldr ki evlendii gn Volgann kollarnda lmtr. Bir Bakrt nine iin Volga, ocuklarn kanna susam katil bir nehirdir. Olu Togay, Volgann gm pullu balklar iin evden ayrlm ve onda yitmitir. Bir Kazak delikanl iin Volga, soy bir aygrdr Asya llerinde coan. Boz rengi avkynca daha da coan soy bir aygr. Hibir aygr, Volga kadar uzun mesafe kat edemez. Volga, airlere ilhamdr, yazarlara konu Pukin, Volgann sularndan matarasn doldurmutur. Abay, Volga sularnda taze kmz tad almtr. Lermantov, Volgann suyunu tattktan son-
22
ra bir daha durulmamtr. Aytmatov, Krgz bozkrlarnda Volgann serinliini almtr. Gm bir balkla, pinti bir martnn hikyesi Volgada bir destan gibi anlatlr. Ne gl ile blbln ak ne de Kerem ile Aslnn ak varsa yoksa gm balkla, pinti martnn ak. Fakat Volga ketum bir nehir. imdiki ocuklar bu ak bilmezler. Atalarnn pervaszlklarnn bedelini, ocuklar demilerdir, bu ak bilmemekle, unutmakla. Volga, Tataristandan geerken topraa deta bin yllk hasretle dokunmutur. Tatar topraklarnda Volgann bir buketi gibi i ie, rengrenk bir bek iei vardr. Efsane bu ya, kim bu bek iei kopardktan sonra kurutmadan krk gn evinde saklarsa o eve ne dert girer ne de bela. O iekler, kundaktaki bebeklerden daha narin, daha sevilesi ieklerdir. Yolu Volgaya den bir gezgin bu nehrin hiddetinden korktu. Bir sevday dindirir gibi eildi ve Volgay pt. Aklna Nergisin hikyesi geldi ve korkuyla gerisin geri ekildi. antasndan bir kitap kard ve kendisini tayan botun stnde Volgaya, nsan Ne ile Yaar kitabndan ilk hikyeyi okudu. Volga, derin bir huu iinde bu hikyeyi dinledi. indeki kini, fkeyi, bu yalanc dnyann gelip geiciliini siyah bir ylann gmlek deitirmesi gibi deitirdi ve beyaz bir gmlek giydi. Ne sancl bir gmlek deitirmeydi! Gnlerce Volgann Hazara gark olduu yerde simsiyah bir su akt. Barbar kavimlerin Volgaya braktklar btn kt duygular Hazarda yok olup gitti. Volga comutu, gezgin elindeki kitab korkuyla antasna yerletirdi, aklna Anton ehovun Vine Bahesi adl eserinden, Git, Volgaya git Volga, ac ekenlerin sesleri ile dolu. cmlesi geldi. Canndan endie etmiti. Gezgin, kitabn yerletirirken bottaki hasr apkal Tatar balk, Rusa, kimi okuduunu sordu. Gezgin, Lev Nikolayevi Tolstoy dedi. Tatar balk-
23
, hasr apkasn kard ve sa elinin tersi ile alnndaki kirli teri sildikten sonra, Tolstoy mu? dedi. O Tolstoy ki btn bir dnemin kahrn ekti; btn bir corafyada Volga gibi yalnzd bazen cokun bazen dingin bir ekilde akt. Her milletten insan Tolstoyu bilir ve ondan hikyeler anlatr. Tolstoyu tanmak isteyen nce Volgay bilmeli, Volga bilinmeden Tolstoy tannmaz. Baz varlklarn kaderi benzerdir, Tolstoyun kaderi Volgann kaderine benzer. kisi de doduklar yere yabanclar, doduklar yerden uzaklarda, ok uzaklarda lrler. Dnyann en nemli romanclarndan biri olmu, n lkesini oktan amt. O, ise edebiyattan kazand ne sert bir tekme savurmutu. Sava ve Bar, Anna Karaninay Kroyer Sonat ayann dzyle itmi; sanat; mukaddes olanla savaan bir sava olarak nitelendirmiti. Belki onun hayatndaki kadar keskin virajl baka hayat yoktur; buna ramen o btn bu virajlar son srat almt. Geride braktklar onu zd gibi sahip olamad deerler de onu zyordu. Hayatnn birinci dneminde sadece iyilik ve masumiyet bayran elinde tayor; hayatnn ikinci dneminde ise bu bayran nasl dokunmas ve nasl tanmas gerektii zerine dersler veriyordu. Yasnaya Polyanada bir kont ocuu olarak dnyaya gzlerini amtr ve olduka varlkl bir aile iinde, ahs yanllklar dnda, ekonomik sknt ektii bir zaman olmamtr. Hayatnn ilk dneminde ait olduu snfn farknda olan ve bunun avantajlarn en iyi ekilde kullanan bir Tolstoy vardr. Hayatnn ikinci dneminde ise yalnayak, yoksul ve her trl haktan yoksun insanlar grdke ii burkulan, onlarn acsn yaayan bir Tolstoy Dnyann uuruma doru srklendii dnemde o, uurumu ok uzaklardan fark etmi ve lk la insanlar eteklerinden tutmaya almtr. Dnyada birok insan bu l duymu; ama ailesi onun ne ln duymu ne de derdi-
24
ni dinlemitir. O, bu hafakanlar iinde kvranrken kendisine on ocuk veren ei Sofya bile adeta onun varln grmezden gelmitir. Tolstoy, edebiyattan elini eteini ekmiken kitaplarnn telif cretini ei almaktayd; o, insanlarn lm karsnda eit olduklarn sylerken ei, mensubu olduu snfn fildii kulelerinden halka yukardan bakmaktayd. Tolstoy, mlkiyetini yoksullara datarak kendisini Yaratcdan uzaklatran btn madd fazlalklardan kurtulmak iin urarken ei, varlna varlk katmakla meguld. O, btn Rus genliine akl hocas olmuken ei, onun btn anlattklarna, maval diye glp geiyordu. Dnyann seren direi, birdenbire atrdam ve Tolstoy o keskin gzleri ile direkteki atlaklar grmt, ei ise elindeki balta ile bu diree vurduka vuruyordu. Sonunda Yasnaya Polyanadaki o ihtiaml malikne Tolstoyun ruhunu kemiren farelerle dolmutu, her gece kbuslar grmeye balamt. Maliknesinin nnde toplanan genler Tolstoya makalelerinde anlatt fikirleri pratikte de grmek istediklerini sylyorlard. O ise utancndan insanlarn iine kamaz olmutu, kestane rengi atna atlyor ve gne domadan kilometrelerce koturuyordu. Uzaklara gitmek, uzaklamak daha uzaklara gitmek Geriye dnp baktnda ise kendisini yan banda buluyordu ve uzakln iinde gizli olduunu anlyordu. nsann kendisini Allah karsnda hissettii o acziyet iinde buluyor ve kaleminden u satrlar dklyordu: Niin yaamal, hayatmn ve bakalarnn hayatnn sebebi ne? Hayatmn ve bakalarnn hayatnn gayesi ne? Kendi iimde hissettiim u iyilik ve ktlk ikilii ne anlama geliyor ve niin var, nasl yaamalym? lm nedir, lme ramen nasl var olabilirim? Bana inan ver Allahm ve bakalarnn da onu bulmasna yardmc olmam sala ltfen. Bir ara, inziva manastr hayat da yaamt fakat Ortodoks inancnn kendisine yetmediini, ruhundaki yaralar saaltmad-
25
n anlamt. Zaten kilise de onu aforoz etmiti. O, Allaha giden yolun kilisenin karanlk ve rutubetli koridorlarndan gemediine inanyordu. O, mimar olduu Tolstoydan katka daha gl bir Tolstoyla karlayor ve ruhunda daha derin aclar hissediyordu. Yoksul olmak istiyor, yazd kitaplardan para kazanmak istemiyordu; oysa ailesi buna izin vermiyordu. O, servetini azaltmak isterken yaknlar servetini arttryorlard. Yalnz kalmak istiyordu; oysa teorisine inanm insanlar ve gazeteciler onun yalnz kalmasna izin vermiyorlard. O, kendisinin acziyetini, deersizliini vurguladka insanlar, ona ermi muamelesi yapyorlard. Gnlndeki u cmle onun iindeki ruh travmasn ok ak yanstyor: Syle, Leon (Aslan) Tolstoy, doktrininin ilkelerine gre mi yayorsun? Hayr, utantan lyorum ve hor grlmeyi hak ettim. Artk kararn vermiti yaad ehri, maliknesini ve kendisine azaplar veren, on ocuunun annesini, eini Sofya Andreyevnay terk edecekti. Yani kendi kendisini kovuyordu. Bize hayat ret! diye yazan gence daha cevap yazmadan baka bir mektupta: maln mlkn datma ve Allah yolunda hacca giden bir gezgin gibi yollara dme zaman geldi yazlyd. Kusursuzlua ulamak iin yola dmesi gerektiine artk o da inanmaya balamt. 1884te evini terk etti ancak yoldan geri dnd, ei doum sanclar ekiyordu ve eini bu aclar iinde brakp gitmeyi iine sindiremedi. 1887de tekrar kat ve eine u mektubu brakt: Kamaya karar verdim, nk ilk olarak, yam ilerledike bu hayat bana daha ar geliyor ve yalnzl gittike artan bir kuvvetle zlyorum. nemli olan ey, altm yana gelen her dindar insan gibi ben de son yllarm Allaha ayrmak istiyorum. Ben imdi yetmi yandaym ve hayatmla inancm arasndaki ac ve keskin uyumsuzluktan kurtulabilmek iin ruhumun olanca gcyle huzurun
26
ve yalnzln zlemini ekiyorum. Bu cmlelerin sahibinin gc yolda tketiyor ve sklm pklm geri dnyor. Son kann zerinden on yl gemitir. Bu kez sadece evinden deil, hayattan da kamt. 7 Kasm 1910da Aspatova tren istasyonunda aln kr kr, gl ve gr sakall bir ihtiyar, zatrreeden lyordu. Bu ihtiyar, Tolstoydu. 28 Ekim gn, daha gne domadan, nceden planland gibi uaklar, derin bir sessizlik iinde arabay hazrlam. Bu seksenini am ihtiyar; bir hrsz dikkati ve tedirginlii iinde arabaya yerlemiti; tannmamak iin, kaba saba kyl elbiseleri giymiti. Bana bir hayvan lsn andran kirli bir kasket geirmiti; kendisini kurtulua gtrecek trende nc mevki bir kompartmana yerleti. Zamann bilinmezlii iinde srklenen Tolstoy, sonunda meknn da bilinmezlii iine savruldu ve bir ermi edasyla dnyann ekilmezliini bir boha gibi ruhunda tad. Btn uralarna ramen trende bir yolcu onu tand. Devletin btn gvenlik birimleri, onun peindeydi. Ondan hayat renmek isteyen insanlar, evini terk etmesini ona ok gryorlard. Tren Bulgaristan snrna yakn Aspatovaya varnca memur, Lev Tolstoya gei izni vermedi. Kaarken yanna en kk kzn da almt. Kz, babasnn arlatn ve terlediini grm, babasnn yolun sonunda olduunu anlamt. Bir Germen savann bedeni kadar sert ve dayankl olan bu beden iinde lm saklayan hastala yenik dyordu. Tren istasyonunda arlanyor. stasyondaki oda, Tolstoyun vasiyetiymiesine uruna hayatn adad bir mekn gibi karsna kyor. Yoksullar iin hazrlanm, dar ve khne bir oda. Tolstoy, ierde can ekiirken darda aslnda onun kabullenmedii fakat kopamad n yine bana dert oluyor, merakl yzlerce insan, ona bir mritmi gibi inanan genler ve pervasz gazeteciler bir grlt tufan koparyorlar. Ei Sofya Andreyevna, gzyalar iinde Aspatovaya kadar geliyor. lmeden nce son
27
szleri: Ya mujikler! Mujikler nasl lr? 28 Ekim 1910da evini terk eden adam, 7 Kasm 1910da bir tren istasyonunda ld. Yolu sla bilmi, yolda gurbeti tatm yal bir Rus bilgenin yol serveni, iinde hayat da sakl bir serven. Bir Rus dostum bana bir eyler fsldad: Tolstoy, stanbula gelmek iin yola kmt. nk ruhunun aln stanbulda doyuracana inanyordu. Volgaya yolunuz derse suya iyi bakn eilin Tolstoyu sorun, inann size ondan bahsedecektir. Yol bitmiyor, yolculuk zlemleri dinmiyor.
28
Karnca Ka
29
KARINCA KA
Karnca Ka, hl grd dn etkisindeydi, ii iine smyordu. tiyak, varln amt; ruhu bedenine dar geliyordu. Sleyman ile Karnca kssasn defalarca babaannesinden dinlemiti. Neden olmasn, o bahtl karnca gibi ben de yola revan olsam, Son Peygamberi (s.a.s) dnyadaki makamnda ziyaret etsem, neden olmasn ki? D yorumcusuna gitti. D yorumcusu irfan sahibi, azndan hilaf sz kmayan, mmin, mtevekkil bir pr karnca idi. Utana skla kapy tklatt. eriden yal ve hrltl bir ses ykseldi. Edeple ieri girdi, d yorumcusunun krm, ak ellerinden pt. D yorumcusu, eliyle konumaya izin verdiini iaret etti. Defalarca, nasl konuacan, hangi szle balayacan hesaplamt ama azn amaya mecali yoktu. Zorlukla konumaya balad. Btn kelimeler ondan uzaklam, onu yapayalnz brakmt. ey efendim, ben bir d grdm. Uzun zamandr, bir deli sevdaya tutulmutum zaten. Dmde, btn ailem kkleri topran derinlerine kadar uzanm yal aalara dnmlerdi. Ben de bir aatm; ama kklerim topraktan azadeydi. Ailem, susuzluktan kvranyordu, dallar kurumu, yapraklar dklmt. Ben elimde, kk bir kovayla onlarn kklerine su tayordum; ama susuzluklarn dindiremediim gibi daha fazla su istiyorlard. Sonunda, eminim evet oydu, yanmdayd, yz l ld. Yzne bakamyordum, gzlerim kamayordu. Elimden tuttu beni tertemiz bir rman bana gtrd. Kovam dupduru, kpk kpk bir suyla doldurdum -dudaklar titremeye balad, derin derin i ekti- kovay aldm, suyu nce annemin sonra
30
babamn sonra da kardelerimin kklerine dktm. Suyun damlas bile ailemin yeermesine yetti. O suyun damlas bile eminim, ailemin artk kyamete kadar susuzluuna yetecekti. D yorumcusu, gzyalar iinde anlatlan d dinledi. Salt selam getirdi. Derin bir i ekti. nce dudaklar araland, sedef gibi dileri grnd, syledi: Bu itiyak biliyorum, bu d biliyorum. Heyhat, artk dizlerimde derman kalmad! Yllar nce ayn d ben de grmtm. Fakat ev, bark, evlad iyal pay-i bend oldu, gidemedim. Yakn bir zamana kadar bu d gryordum ama artk anladm ki o d benden telere tand senin gnlne dt. Evlat, sefer grnm sana, sen d yollara, hangi yol sana geit vermezse Kinat Padiahnn adn syle, yollar nnde ba- irem gibi alsn. dedi. D yorumcusu, Karnca Kay yanna oturttu onun glen gzlerinden pt: Sleyman ile Karnca kssasn anlatt. Evlat, birok insan bizi ocuklarna misal gsterir, veli kullarn bize tevecchleri vardr. Ondandr ki bu ii yolunca yordamnca yap. Anadan, babadan, eten, dosttan rza al, yle yola k. Rza alarak yola k ki Veysel Karannin annesinin duas seninle olsun. Rza alarak yola k ki yzn kzarmadan menzil-i maksuda varabilesin. dedi. Karnca Ka, gnl huzur suyu ile yunmu olarak d yorumcusundan ayrld. Bir dere kenarna gitti. Abdest ald. Yzn kbleye dnd. Kbe sanki kar mesafesindeydi. Elini uzatmak istedi fakat cesaret edemedi. Namaza durdu. Her rektta kendisini Kbenin bir tarafnda buluyordu, Kbeyi tavaf ediyordu. Son rektta yn Kbenin Medineye dnk tarafndayd. Tahiyyat hkra hkra, sarsla sarsla okudu, salli, barik, rabbena. Saa selam verdi, sola selam verdi, oraca yld kald. Dn daha net daha berrak olarak gryordu. Uyand, artk gemlenmez bir itiyak ile yuvaya dnd. Niyetini eve aacakt.
Karnca Ka
31
Yuvaya girdiinde hli iler acsyd. Kardeleri durumu gryor ama sormaya cesaret edemiyorlard. Annesinin bulunduu hcreye kendisini zorlukla att. Tek laf etmediler. Annesi alad, o alad. Anneler, yola vurgun ocuklarn gnllerinden, gzlerinden bilirlermi. Bir sre bu hlde beklediler. Babas geldi. Karnca Ka, ayaa kalkt, babasnn elini pt. Gn boyu alm, takatten dmt. Sofra kurulmutu, karnca sofras fakir sofrasyd. Bu onlarn mminlik ahlaklaryd. Lokmalar, boaznda dmleniyordu. Annesi azna ald lokmay, bir saa bir sola eviriyor, azk diye ac hasret iniyordu. Sofrada ilk sz baba sylerdi: Ne var, nedir bu hl? dedi. Anne konutu: in zn biliyor deilim; ama bizim olan bir deli sevdaya, bir deli de tutulmu; kendisine sefer grnm. dedi. Baba, derin bir adamd. Oul iin z nedir, ne oluyor? dedi. Karnca Ka, nce d yorumcusunun selamn iletti, dn anlatt, tabiri zetledi. O konutuka, babann sevinten yrei pr pr ediyor, anne byle bir oul yetitirmenin saadetini gzyalar ile beziyordu. Karnca Ka, hdiseyi anlatt: tiyakm dalarn gemleyemedii volkanlar gibidir, kanm damarlarmda bir lav gibi deveran ediyor. dedi. Rza istediini, ruhsat beklediini, destur arzuladn syledi. Anne, Hz. Peygambere (s.a.s) hediye verilen Enesi hatrlad. O, mmine kadnn olunun elinden nasl tutup onu, Hz. Peygambere (s.a.s) nasl hdim olarak braktn hatrlad. Eine anlatt, oluna meselledi. Baba, mrik babann mmin olu Huzeyfeye nasl mni olduunu, onu Allah yolundan etmek iin nasl uratn hatrlad. Anlatmaya dili varmad, tvbe etti, sknet iinde kald. Gece, suskunluk zaman; gece, dinleme zaman diller susmu, gnller susmutu. Karnca Ka ise ev halk ile sohbetteydi. Gece sohbetini uzun tutmak limlerin ho bulmadklar bir iti nk sabah namazna kalkmaya mani olabilirdi. Sabah eza-
32
nnn okunmasna az kalmt. Uyku, eytann karanlk maaras gibiydi imdi. Uyumamak iin yzlerine rahmet olan, merhamet olan, hayat olan suyu aldlar. Uykular uzaklat, gnlleri aydnland. Baba, bir Ysn; anne, bir Fetih, Karnca Ka ise dili dndnce Esm-i Hsn okudu. Ezan okundu, bir cemaat halkas kurdular ve baba derin bir tekbir ald, sabah namazn eda ettiler. Namaz kldlar, tesbihat yaptlar ve uykuya ekildiler. Sabah, btn yuvaya bir zikir sesi olarak yankland. Sabah, bir yeniden dou, bir dirili n olarak oald. Sabah, bir inan, bir iman n olarak dodu. Sabah, gafleti nne katan sabah yeli olarak esti. Sabah, bir tatl rayiha, bir ho seda olarak geldi. Sabah, svarilere sefer zaman olduunu mjdeleyen bir siyah mnadi olarak geldi. Sabah, ilim gibi dedii her nesneye anlam katt. Sabah, gzlerden perdeyi aralad, karanlktan buldu. Sabah, yallara hediye, genlere sevda olarak geldi. Sabah, sevdallara ayrlk, hastalara kavuma olarak geldi. Sabah, ayna; gzlere hakikat glgeleyen. Sabah, bir yorgunluk n olmutu onlar iin. Babann azn bak amyordu. Karnca Ka, anlad ki gitmek kolay deil. Doru! dedi kalb gz ak babas Gitmek kolay deil ama dnmek imknszdr. Eer bu kadar ok istiyorsan, sevdan szden, hlden anlamyorsa sefer, sana uur olsun, hayr olsun. Baba, konuunca anne de konumaya mecbur kald: Knal serem, paal gvercinim, ibikli horozum, sevdas dalar aan, sevdas selleri pskrten olum, sevdan mukaddes bir sevdadr ki ona kar olmak ayplanmaktr. Allah korusun. Olum, sen gidersen ben bu dnyaya smam Seni seferden alkoyarsam bu dnya da te dnya da bana zindan olur. Sefer sana helal olmu, sefer sana hayat ola, mrne mr kata, seferine alperenler katla, yoldan Hzr ola, efendin Evrenin Efendisi (s.a.s.) ola,
Karnca Ka
33
Rabbim sana muhafz ola. Seferin hayr olsun, seferin bayram olsun, seferin seyran olsun. Herkesin uykuya ekildii o anda, annesi uykusuz kalm, bir boha hazrlam ki Karnca Kaya sanki bir kk dnya... Karnca Ka, btn tandklardan helallik ald, karncalar ahnn yanna vard, ah: Rzay annen verir, baban verir. Onlar evet demilerse biz seni erkek evi gibi dne gnderir; dnn kz evi hicranyla bekleriz. Gndermemiz Onun rzas iin, beklememiz Onun rzas iin. Sen mensubu olduun aileyi unutma, adna hlel getirme. Getiin yola vefa gster, seni yolculayanlara vefa duy, selam al, selam ver. Dilinde Onun adn, gnlnde Onun sevdasn eksiltme. Yolun ak ola, bahtn yolda yzne gle. Btn karnca ahalisi, yolculamak iin yoldaydlar, kimisi ktlara selam ve dua, kimisi dillerine sevda ve iman yazmt, eilip Karnca Kaya verdiler. Karnca Ka, alad: tiyaknz Reslallaha gtreceim ve hepiniz adna Ondan efaat dileyeceim. dedi. Gzyalar, gzlerden Ceyhun olmu akyordu, eller zorlukla dalgalanyordu. Karnca Ka, geriye dnp bakamad, biliyordu dnp baksayd belki de eytan, ayaklarna kapanacak onun yol almasna mni olacakt. Ayaklarna bukalar vurulmu gibiydi, bir an geri dnmek, annesine sarlmak geti iinden; ama salt yetiti imdadna. Artk yolcuydu. Gitmek vard biliyordu ama kavumak Bir karnca ki admlar yryecei mesafenin skletini ekemez, nnde gideni yok, katlaca kervan yok yolda bir bana. Yol inden Mainden geer, rana Turana uzanr. Bir padiahn adn alm, kimseye eyvallah etmez. Cesareti sevdas, pusulas yrei, rotas ller iinde bir cennet Uurlar ola, Karnca Ka!
34
amzda Bir Muhacir
35
AIMIZDA BR MUHACR
Yolculuk grnmt O ar dudaklar, asrlar nce verilen mutuyu kalbinden skercesine iten sylemiti. Ar dudaklar: Kardeim, bizim yol beraberliimiz buraya kadarm, yolumuz atallamyor ama sen daha teleri yrmek iin yaratlmsn, admlarn uzun ve derin admlar. Yol, sana grnd. imizde duas en halis olanmz senmisin ki yolcu olmak payesi sana verildi. dedi. Sylenenler, ruhuna, beynine kaznmt. Szckler, duvarlara arpp arpp kulaklarnda yanklanyordu. Evet, ettii dualarn en samimisini etmi sanki iinden lk lk akan rmaklar aldamt. imdi ettii dua kabul olmu ve o, bu kabul olmuluun altnda eziliyordu. Acep neden? Yolculuk, iinde birikmi, adm adm onu kendine ram etmiti. O bir sevdann yolcusu olmak istiyordu. Yolu, tehir etmek, sevday tehir etmekti oysa bu sevda da tehir edilirse cmlesi boaznda kald. Peygamberimizin (s.a.s) Bedir Sava ncesinde ettii duay hatrlamt: Ya Rabbi, bu cemaat de yok olursa yeryznde sana ibadet edecek kimse kalmaz. Bu sevda da terk edilir, tehir edilirse tamamlayamad bu yarm cmleyi birka kez tekrar etti. niversiteyi henz bitirmiti. Bavullar elindeydi, arkadalar ile helalleti, vedalat, son yln geirdii mekndan helallik diledi ve memleketine gitmek iin yola kt. Arkadalar bir sre onu seyrettiler ve talihleri onun talihine benzesin diye dua ettiler; ama hibiri duasn ifa etmedi.
36
Muavin, bavullarn bagaja yerletirdi. Otobse bindi. Be yln geirdii o Karadeniz ehrinden belki dnmemecesine ayrlyordu. ehre bakt. ehir, bir sis perdesi altndayd. ehre, ilk geldii gn hatrlad, tam gn gnei grememi, ehre gn boyu isil isil bir yamur yam, gne gn paydos etmiti. Hatta gr kal, akalar dimada nane ekeri gibi tat brakan aabeyi Kardeim, artk bu ehirde bir ay Gne domaz. demiti. O da bu sz ciddiye alp korkmutu. nsanlar tanm, insan olma uuruna ermiti. Bu ehir onun iin memleketi kadar zeldi. Otobs hareket etti. Kendisini tutamad, alyordu. Yanna oturan yal amca, niin aladn sormaya cesaret edemedi. Uzun sre alad, derin derin i geirdi. Sevdal olmak kolay deil. Kerem gibi diyar diyar elinde sazn Asly kovalayacaksan; Mecnun gibi sevdadan le decek, sevdadan cayman iin gtrldn Kbede sevdann artmas iin dua edeceksen. Ferhat olup elindeki grz, bar ta kesmi dalara, sevdaya yol amak iin vurabilecek ve irin olmazsa ben de olamayaym diyebileceksen. Kamber gibi yolun kardelik duvar ile kesilse dahi ondan vazgeip varln Arzuya adayabileceksen d yollara, bu sevda btn sevdalardan daha ar bir yktr, btn sevdalarn birikmi ykdr. Kardelerinden kalb gz ak Nazar, bu szleri sylemi ve o da akam Akbe Biatndaki biata benzer bir ekilde, gzlerini kapam, zaman elinin tersi ile bir kenara itip Evet y Reslallah (s.a.s.) Seni anamzdan, babamzdan, ailemizden, kendimizden ok sevmeye; onlar korur gibi hatta onlardan daha ok korumaya sz veriyor, yemin ediyoruz. diye ahit vermiti. Anacm, imdi yola kmtr; sarmalar sarm, brekler piirmitir. O benim eve gideceim gnn ncesi akamnda uyumaz, yolumun selameti, inancmn dirayeti iin dua eder, gecesini namazla ihya eder. Bilmez miyim? dedi, iindeki kendisine. Vakit, gecenin en uyank olduu, sabahn uzak dt va-
amzda Bir Muhacir
37
kitti. Uyku, gzkapaklarna misafir olmak istiyordu. Otobsn dar ve sert koltuunda uyuyakald. Zaman, rtar yapmam, o, uyumu olmasna karlk zaman uyumamt. Otobs, bir dinlenme tesisinde mola vermiti. Anons sesini, ilkokuldaki ziller gibi duydu. Gzlerini at, vcudu dalmt sanki. Kalkmak istedi, nce vcudunun paralarn toplad. Yanndaki yal amca inmiti. Otobsten indi, hava tmeyecek kadar serindi. Gkyz yldzl bir kanevie gibi ilenmiti. Abdest ald, tesisteki kk fakat yolcu namazlar ile derin bir maneviyata brnm mescitte tehecct namazn kld. Allahm, Sen yolun ban da bilirsin, sonunu da. Bizi verdiimiz yeminde yalanc, ettiimiz duada inkrc etme. Varacamz yolun sonuna bizi hayrl bir insan olarak ilet duasn uzatt, btn insanla, okuduu ehrin insanlarna, kendi ehrine, kardelerine dua etti. Otobsn kalk anonsu yaplyordu otobse geti. Bu yolun son durana yaknd belki de varaca bu son dura baka bir yolun ilk dura yapacakt. Otobsn ii havalandrlm ve gzel bir koku sklmt. O da ruhunu, namaz ile dua ile havalandrdn fark etti. Orackta yine uykuya dald. Sabah gnei, glcklere boulmu bir ocuk gibi ona sesleniyordu. Uyand. Yolun bitmesine az kalmt. Otobs bir mddet daha yol ald. Otogar, hnca hn insan doluydu. Bavullarn ald; ky arabalar otogara yakn bir yerden hareket ediyordu. Taksi ile ky arabalarnn kalkt duraa gitti. i kml kmld. Yaklak alt aydr anacn grmemiti, hasret yank ekmekler gibi kavurmutu yreini. Annesi de erkenden kalkm, yola km onu karlamaya durmutu. Ky duranda bir saatten fazla bekledi. ofr, arabann dolmasn beklemiti. Araba doldu, oturduu banktan kalkt ve minibse geti. Araba, eski bir arabayd ve bouk hrltlar kartarak ilerliyordu. Egzoz dumann hissedebiliyordu. Karn at, anacnn yemeklerinden yemek iin kahvalt yapmamt. Midesi bula-
38
nr gibi oldu. Baka eyler dnmek istiyor, ruhundaki ve bedenindeki acdan kurtulmak istiyordu. imdi anacna ne diyecekti, son ayrldklarnda: Olum, zerimdeki lm hrkas her geen gn kalnlayor. Hayat urbam ise giderek inceliyor. niversiteyi bitirsen, hayrls ile izdiva yapp len babann ve aabeyinin yokluklarn torunlarmla unuttursan. Bir tarafta bu cmleler, dier tarafta Nazarn: Marifet, ete kemie brnp Yunus diye grnmek deil; et ve kemik urbasn geride braktmzda da Yunus diye anlmaktr. deyii Yol, iinde vuslat saklayan yol! Yol, gurbete pencere aan yol! Kye iyice yaklamlard. Kyleri bir da srtndayd. Arabadan indikten sonra bir mddet yryecekti. Arabadan indi, da anca ky, uzaktan bir maket gibi grnyordu. Ky yolunun banda anac, tan zerine oturmu onu bekliyordu. Evet, evet kendisini semeye alan kadn annesiydi. Bavullarn brakt, annesine doru kotu. nsan, annesini neden bu kadar sever? Anne, ocuunu neden bu kadar sever? Birbirlerine sarldlar, annesi alyordu. Zaten gzyalar ne zaman dinmiti ki... Annesinin ellerinden pt, annesi ona, uzun uzun bakt. Bavullar aldlar, eve doru yrdler. Sofra hazrd. Anac, zenmi en sevdii yemekleri hazrlamt. Olum, bitti deil mi bitti, hayrls ile artk ayrlmak yok deil mi? Ben imdiden torunlarma isim dnyorum. Annesinin mutluluuna kyamad, sustu yznde ac dolu bir tebessm vard. Yemekten sonra baheye ktlar. Sarmaklar, akla erik aacnn gvdesine sarlm ve ieklenmilerdi. Yaban iekleri davetsiz misafirler gibi duvarn dibinde boy vermilerdi. Domatesler, salatalklar, kabaklar, patlcanlar topraktan yeni yeni boy vermiti. Babasnn bin bir emekle yapt emenin bana gitti su, baba yadigr bir eya gibiydi, yzne bir avu su arpt. Trafik kazasnda vefat eden aabeyini hatrlad,
amzda Bir Muhacir
39
bu bahede oynadklar gn. Babalar ile ehirde bayramlk aldklar gn hatrlad. Gzleri buulanmt, annesini alatmak istemiyordu, gzyalarn sildi. Yorgundu, annesi yatan hazrlamt. Uyumak istiyordu, yatana uzand. Btn ocukluk anlar evin iinde szp kalmlard. ok gemeden uyuyakald. D, ku uykularnda gelirse sadktr. Dnde Nazar grd. O uzun parmakl narin elini sallyordu. Sanki bir humma nbeti geiriyordu. Nedir Veysel, bu tereddt nedir? Yoksa kalbin bu skleti kaldracak kadar derin deil mi? Bak yanmda birileri var, seninle konumak istiyor. Bir adam ne kt, Veysel bu adam hayatnda hi grmemiti fakat onu tand, evet oydu Tark bin Ziyad. Olum Veysel, ben spanyaya karken btn gemileri yaktrmtm. Geriye dnme hesaplar yapanlar bir arpa boyu yol alamazlar. Gemileri sizin iin senin iin yaktrdm. Bakma geriye nk atalarn geriye bakmadlar. Veysel, Tark bin Ziyadn elini pmek istedi fakat Tark bin Ziyad ondan uzaklat. Bir ses duydu, sese doru baknca onu da tand, o, Ukbe bin Nafi idi. Veysel, nnde ummanlar m var, yol alamyorsun. Allah iin sylediim, cmleyi hatrla. Veysel, hatrlamt: Ey deniz, eer sen yolumu kesmeseydin son nefesimi atmn gidecei son noktada vermeye ahdetmitim. Veysel, denizler size yol olmu, durma, yannda bizim olduumuzu unutma. Ukbe bin Nafi, bu szleri sylemi ve kaybolmutu. Veysel, bir ses daha duydu. Bu defa seslenen ahs tanmyordu. Seslenen Endlsn son prensiydi. Veysel, biz spanyada 800 yl hkm srdk. Fakat biz oralardaki asl vazifemizi unutmutuk ki Allah bize kendimizi de unutturdu. Hatta ben Endlsten ayrlrken bir tepeye kp uzaktan Kurtubaya bakm ve alamtm. Annem: Ala olum ala. Vatann bir erkek gibi savunamadn bari bir kadn gibi ala. demiti. Ben de anneme: Anneciim eer byle konuacan bilseydim, kanmn son damlasn da Endls iin aktrdm. demitim. Sen gitme isteini, niyetini annene
40
btn samimiyetinle anlat, bizim annelerimiz byk kadnlardr, greceksin rza alacaksn. dedi. Uyand, yrei hafiflemi, zerindeki arl atmt. Dar kt. Telefon alyordu. Telefondaki Nazard, Veysel, mjde beraber Kazakistana gideceiz. Hazrlan, yolculuk gn sonra. dedi. Veysel, Nazarla konutuktan sonra tekrar baheye geti. Annesi: Olum ne oldu, arayan kimdi? diye sorunca Veysel, annesinin ellerine sarld: Anneciim, aslnda uzun sre kalmak iin gelmedim. Ben yurt dna gideceim. Rzan almaya geldim. Babamn, aabeyimin hatr iin izin ver. Rzanla gideyim. dedi. Annesi bu haber karsnda sarslmamt, sanki bu haberi bekliyor gibiydi. Olum, gideceini biliyordum. gn st ste dme Hz. Smeyra ve Endlsn son prensinin annesi girdi. Smeyra: Ey analar iinde adanmaya yazgl ana! Veysel, senden gitmek iin rza isteyecek, ona yol ver, yoluna kma. derken Endlsn son prensesi: Olunun evde kadnlar gibi alamasn istemiyorsan, brak erkekler gibi yola ksn. diyordu. Gideceini biliyorum, biliyordum. Hatta btn amarlarn ykadm ve bavulunu hazrlamaya balamtm. dedi. Veysel, Kazakistana doru uarken annesi, gklere doru el sallyordu, ikisi de alamaklyd.
Maara Ashab Ashab- Kehf
41
MAARA ASHABI: ASHAB-I KEHF

Asi, bir l ylan gibi szle szle akar. ln sar kumlarnn rengi, Asiye alnmtr. Asinin yzeyi altn gibi l ldr. l karakteri vardr, bu nehirde. Getii yerlerde, verimli vahalar vardr. Onun suyunun demedii yerlerde d bozuntusu seraplar grlr. Ondan habersiz gzler hilaf grr. Asi, hayattr, sadakattir, doruluktur, insanlktr, sevdadr, kardeliktir, fkedir htiyar, elindeki buday tanelerini topraa saarken duay eksik etti. Buday taneleri baaa durmad. O yl, btn budaylar kurudu, Asinin suyu zehir gibi btn taneleri kuruttu. Taneler, o yl topran altnda lm uykusuna yattlar. Yllardr, ektii bitii dillere destan olan, topran dilini bilen, aln kr kr, gzlerini hrs brm o bedbaht ihtiyar, topran o yl da beyaz bir patiskaya brneceinden emindi. Asi, hrs sevmez, toprak kadar agzl deildir. htiyar, el iine kacak yz kendinde bulamad; nk o yl toprak siyah bir tensizlie durdu. htiyarn prtlek gzlerine kan doldu. Pamuklar, o yl topran altnda bir lm uykusuna yatt. Bir taze fidan, bir servi boylu, bir gelincik mrl, bir ay yzl gzel. Ah gkler inletir. Bir ilenmi azn iftiras demi nazl mrne. Diyecek sz, srda olacak dostu kalmam, kendini Asiye vermi. Asi, ah yerde komaz. Alr, taze fidan, servi boyluyu, gelincik mrly, ay yzly. Bu gzel, mazlumlarn yksdr dillerde, sevdallarn yakardr dudaklarda. Bu taze fidan, son kez Aside bir derin uykuya gemitir.
42
Yunus yrekli bir dervi, elinde baltas, Asinin sulad aaca yaklat. Aa, dile geldi: Kyma bana, ben Asiden beslenirim, o cmert, iyi yrekli efendimin hatrna kyma bana. dedi. Yunus yrekli dervi, aacn szlerini iitti. Bir deli yel esti. Dervi, deli yeli dinledi. Asinin kysna indi. Ey merhametliler merhametlisi, sen yokluktan varlk yaratansn. Sen, varln acziyetini bilensin. Sen, kuru bir kte hayat verensin. Sen Asinin suyuna hayat verensin. Sen, benim, u am bozmasnn, u altn renkli Asinin ve her eyin Rabbisin. Ac bizlere. dedi. Asinin suyu serinledi. Dervi, abdest ald ve kr namaz kld. Seccadesi, papatyalar, smbller, gelincikler, nesrinlerle bezeliydi. Dervi, Asinin ninnileri ile uyudu dnde bir zikir halkasnn iindeydi. Ad Karacaolana km bir k, elinde saz. Yr elinden ah u zar eder. Sazn alr, Asiye sokulur, sanr ki Asi, yol bilmez, yordam bilmez. Dokunur sazn tellerine. Dker dilinden, kurun arlnda, sevda scaklnda szler. Asi, sevdallara yol olmu; Asi, sevdallara mezar olmu bir nehir. Anlar, an meramn, coar sular, Karacaolan, saz koyar, sz keser Asi, yatana geri dner, bir l ylan gibi. Karacaolan, gzlerine sevdadan tr uyku girmeyen, Karacaolan o gnden sonra Asinin yamacnda uyur. Seferberlik zaman. Kanlar ar ar cepheye silah ve mhimmat tayor. Asi, duvar gibi dikilmi nlerine. Cephede asker; borana, tipiye tutulmu. lm haberlerini kara bahtl gvercinler uurur, analara. Gngrm bir nine, hatrlar, Korkut Atadan Deli Dumrul hikyesini. Su, kendisi ile cebelleenleri affetmez. der. Korkut Atann duasn hatrlamak ister, yalnz zihni, sel grm kum yn, dnceler allak bullak. O gece, uyku girmez gzlerine. Kan gnlerden beri yol ister Asiden. Asi, konumaz, dili kilitli. Gngrm ninenin bir aralk, kr kr gz kapaklar ekik gzlerinin stne, kirli, yorgun bir yorgan gibi iner. Nine, Korkut Atann Deli Dumrulun sonunda ettii duay okur Asiye kar. Asi, yol verir, Osmanl askerine. Nine, sava sonras ocuklara Deli
Maara Ashab: Ashab- Kehf
43
Dumrulu anlatr; yalnz hikyedeki nehrin adn Asi koyar. Nine, her gece derin uykularn, gizli dlerinde Asiye tank olur. Asi, krk hikye tar barnda yalnz, kulaklar keskin, gnl ar olanlar bilir bu krk hikyenin krkn. Biz yedi hikye bulduk. Bu yedi hikayeden birisi: Yedi Gencin yol hikyesidir. Zalim Dakyanus, saraydaki asil ailelerden alt genci yanna almt. Genleri, putperest inancna gre yetitiriyordu. ehre yolu den bir havari, bu genlerden Yemliha ile tant, ona yerin ve gn Rabbini bildirdi. Btn varlklar yaratan; yaratlmam, btn ihtiyalar karlayan; hibir eye ihtiyac olmayan Allah anlatt. Yemliha, gnl derin, zihni berrak bir genti, yaratcsn bildi ve dier be arkadana anlatt. Hepsi, Allahn gnllerine yerletirdii nurla iman tattlar, iman bir ltuf olarak onlar, kula kul olmaktan kurtard. Odalarnda ilah dinin emri olan ibadetlerini yapyorlard. Askerlerden biri, onlarn ibadet ettiini grd ve olay imparatora anlatt. Dakyanus, lgna dnmt. Tapnd putlar kadar sert, onlar kadar hissiz, onlar kadar ciz bir insand. Alt genci yanna ard. Onlara iin iyzn sordu. Yemliha, inandklar Rabbi, anlatt. Dakyanus, kendisini de tanr olarak ilan etmiti. Onlardan, Zeusa, Jpitere ve kendisine secde etmelerini istedi fakat genler: Bizim Rabbimiz, gklerin ve yerin Rabbidir. Biz Ondan bakasna secde etmeyiz. dediler. Dakyanus, sevip sayd bu genlerin, anlattklarn genliklerine verdi ve dinlerinden geri dnmeleri iin onlara gn sre verdi. Genler, imann bykln ve onun ylmazln tatmlard artk geri dnemezlerdi, saraydan kamaya karar verdiler. Gece, yola kma zaman. Gaflet iindeki gzler, derin uykular iindeyken inanm alt gen drt kaps da askerlerce korunan saraydan kamak iin uyumamlard. Sarayda, tam bir dilsiz sessizlik vard. Yaprak hrtlar bile duyuluyordu. Genler, saray terk etmek zereyken askerlerce fark edildiler fakat askerlerden
44
kurtulmay baardlar. Dakyanus, olay duyunca bir grup askerle pelerine dmeye karar verdi. Kfrn imana tahamml yoktu, bu alt genle bizzat Roma hkmdar Dakyanus, ilgilendi. Sabahla birlikte bir grup asker, zalim Dakyanus ve yanlarnda zalim khinleri ile genleri takibe koyuldular. Genler gece boyu yol almlard, sabah da yollarna devam ediyorlard. Bir dan yamacna gelmilerdi. Koyunlarn otlatan bir obana rastladlar. obann kpei Ktmir, genlere saldrd. oban, kpeini sakinletirdi. yi yrekli oban genlerle yiyeceini paylat. ehrelerindeki endieden oban, onlarn bir eylerden katklarn anlad zaten genleri bir tren esnasnda Dakyanusun yannda grmt. Genler, bu iyi niyetli obana btn meseleyi anlattlar. oban, kinatn dilini zm, imana ermi bir oband. O da putlara inanmadn syledi, genler ok sevindiler ve obana sarldlar. mann hazzndan gzleri yaard. oban, srtndaki kepenei, elindeki kaval brakt yedinci kii olarak onlara katld. Yola dme zamanyd. Zalim Dakyanus, genlerin izini bulmutu. Genler kayor, Dakyanus kovalyordu. Genlerden biri, dt ve ayan krd. Genler, arkadalarn omuzladlar fakat yavalamlard. Sonunda askerler genleri grdler. oban, civar ok iyi biliyordu. Genler, patika bir yola saptlar bir sre orada beklediler. Askerler, gzden kaybolunca ktlar fakat askerler onlar tekrar grd ve genler orada dik yamataki kayalklar iindeki bir maaraya sndlar. Dakyanus, askerlerine genleri yakalamalar iin emir verdi. Prl prl gkyznden mucizev bir ekilde yamur yamaya balad. Yamur, Dakyanus ve askerleri zerine yaarken genlerin zerine yamyordu. n saftaki askerlerde nefes darl balad ve birka ld. Dier askerler katlar. Allahn genleri koruduunu grdler ve genlere dokunamayacaklarn anladlar. Yalanc tanr Dakyanus, btn askerlerine
Maara Ashab: Ashab- Kehf
45
ve yanndaki khine kar ok ciz dmt. Askerler, ellerine geirdikleri talarla maarann azn uzaktan kapattlar. Genler, ierde korku iinde bekleiyorlard. Zaman bir hayli ilerlemiti, Dakyanusun izlerini kaybettiine inandlar. ok yorulmulard. Ate yaktlar ve yanlarndaki az yediler. Ktmir, ilk karlatklar andaki saldrganln kaybetmi, uysal bir yol arkada olarak onlarla birlikte maaraya snmt. Yorgunluk zerlerine uyku olarak kt ve maara ashab uyudu, uyudu, uyudu. Uyandklarnda, yaktklar atein yerinde yeller esiyordu, azklar ortalkta yoktu, aya krlan arkadalarnn aya iyilemiti. Bir gariplik olduunu anlamlard ama ii zemediler. Hepsinin de karn ackmt. lerinden, kendilerine yiyecek bir eyler getirmesi iin Yemlihay setiler ve Yemliha, maaradan dar kt. Dakyanus ve askerlerinin darda beklediklerini sanan Yemliha, saklanarak ehre doru gidiyordu. Fakat yollar deimi, yolcular farkllamt. Olanlara bir mana veremiyordu. Sonunda ehre vard. Bir frnc dkknna gitti, cebinden kard parayla ekmek istedi. Frnc, Yemlihay hazine avcs sand. Ona bu paray nereden bulduunu sordu, Yemliha da parann kendi kavminin paras olduunu syledi. Frnc, onun yalan sylediini sanyordu nk Yemlihann gsterdii para, yz yl nceki imparator Dakyanus, zamannda kalm parayd. Yemlihay askerlere ihbar etti. Askerler, Yemlihay derdest ettiler ve imparatorun huzuruna kardlar. mparator, Yemlihaya kim olduunu sordu ve ondan btn maceray dinledi. mparatorluk din deitirmi, ie yaramayan putperest inancn bir tarafa brakm ve Allaha iman etmiti. mparator, mmin bir adamd ve bu hdiseyi daha nce de duymutu. Gzlerinin nnde bir mucize gerekleiyordu. Yemliha, imparatoru ald ve arkadalarnn yanna gtrd. At sesleri maarada duyulunca genler korktular ve namaza durdular. eriye Yemliha ve yeni
46
imparator girdi. Dier alt genle kucaklat. Genler maarada tam yz on yl uyuduklarn anladlar. Onlar da Allahn bu byk mucizesi karsnda imanlarndan gelen bir sarslmayla aladlar. Onlar, Allahn bykl karsnda, huu iinde kendilerinden gemilerdi ve o anda Azrail, genlerin ruhlarn kabzetti. mparatorun ve etrafndaki askerlerin bu byk mucize karsnda imanlar artt, inanlar tazelendi ve genlerin sndklar o maaraya yakn bir yere mescit yaptlar. Ashab- Kehf, imann, azgn, barbar bir kavmi dize getirmesinin kssas nanan bir grup gencin devrin en muktedir imparatoruna kar verdikleri bir iman mcadelesinin kssas Bir diriliin temsilcisi yedi gencin kssas
arkta Secde zi Bedizzaman Said Nursi
47
ARKTA SECDE Z: BEDZZAMAN SAD NURS

Heybetinden korkulur ki Erek Dadr. K, sadakta biriken bir fkedir. Sanrsnz, bu heybet k ile lm yolculuuna kmtr ve hi dinmeyecek bir uultu gibi nlayacaktr, kulaklarda. K, bir arplma, bir vurgun yeme hlidir. Yaz, aylarca kuatr bu heybeti. Kuatma; borana, tipiye, al al inen soua kardr. Kuatan, almaya sevdaldr, masum bir sevdal... Yaz herkes tanr: Gittii yere, demet demet papatya gtrr, baht ac; katmer katmer gl tar, karanlklar aydnlatc; soluk solua kalm gelincikler verir, fke unutturucu. Yaz, bir sekr hli, bir cezbe hlidir. Erek Danda, yaz, vuslat bulmam bir sevda kadar sylenmi ve sylendike ziyadelemitir. ki mevsim de Erekin dilinden baka baka hakikatler anlatr. Burada mevsimleri yorumlamak iin, yaz bilmek, k bilmek yetmez. Ereki bilmek, onu dinlemek gerekir. Gzlerinin yeili atlam, yal kadn elinde bir kitap yz Ereke doru. Kitapta Erekin bahsi geer, gzlerini kaldrr, iki damla ya sedefler iinde akar; kr kr yzn iinde kaybolur. Yorgun parmaklarn, yeili atlam gzne doru gtrr; titreyen dudaklarnda Esm-y Hsn dalr. Hey Erek Da, sende kimin konakladn unutma! Sen ki kutsal emaneti tayacak kadar gl deildin; fakat sende konaklayan o zat, senin ta-
48
maya korktuun emaneti en ar tarafndan tad. Sert esen rzgrlar karsnda, beli bklmedi, kaddi krlmad. O, rkda yay hlini alr, ruhu dosdoru; secdede aln yerde, gnl gklerde. Ey Erek! Bilesin, sen bilinmezdin, o zat seni bildirdi; sen geilmezdin, o zat sende geit oldu; sen konaklanmazdn; o zat sende konuk olmasayd. Kadn, gzlerini silmek istiyordu fakat gzya bendini ykmt. Aktka akyor, gz eperlerinde birikiyordu. Torun kapy at. O ninesini bu hlde grmeye alkt, elinde kitab, gzlerinde ya. Nineciim, alyorsun. Bu ac ne dinmez bir acdr. Bu yalar ne sevdaldr byle. Sen dindin, sevdalar kurudu fakat gzndeki ya kurumad. dedi. Ninesi: Olum, onun gznde ne cennet sevdas ne cehennem korkusu vard, btn dnyas yamal bir boha idi. O gt; ama dnya ar bir yumruk gibi kalbime indi ve ben onun sevdiklerini sevdim, onun kitaplarnda teselli aradm. diye konutu. Torun, ninesinin elindeki kitab biliyordu; ama bir defa bile kendisini vererek okumamt. Anlamyordu, anlamadka uzak kalyordu; o uzak kaldka ninesi zlyordu. Samimiyetle, ninesine sordu: Nineciim, senin okuduun kitaplar ben de okumak istiyorum, okumam senin de istediini biliyorum; ama bu kitaplar anlamyorum. Bir anlasam, srf sen mutlu olasn diye bu kitaplar okuyacam. Ninesi: Olum, bu kitaplar; ilmin, imann kaps gibidir. lim kendisini bir anda vermez, yllar iinde zihninde birikir, sen dnp baktnda ilim sahibi olduunu anlarsn ve o ilim sana yol verir, yol olur. man gibidir, bir hediye kabilinden sana sunulur. Ta derinden iman isteyen kalp er ge mukabele bulur. Sen de ta kalpten bu kitaplar istersen bu kitaplar, dilinin dmn zer ve sen o derin okyanusta en geni kulalarla yzersin. Nine, nndeki masadan bir kitap ekti: Eer bu kitab hakkyla okursan asrnn limi olursun; ama hakkyla okursan. Torun: Sadece, elindeki kitapla bitmiyor ki
arkta Secde zi: Bedizzaman Said Nursi
49
bu kadar kitab nasl okurum? mr biter, bu kitaplar bitmez. Nine: Olum, sen gnlnn sol tarafyla deil, sa tarafyla iste. Hayat, bir yol gibidir madem; bitmez sanlsa da biter. Sen hayat yolunun sonuna bu kitaplarla var, o zaman yolu hakkyla yrm olur ve yolun sonundaki saraylarda arlanrsn. dedi ve kitab torununa uzatt. Torun, nur yzl ninesini kramad, srf onun hatr iin kitab eline ald. Kitabn kapa ar ve ltlyd. Krmz cildi sanki safranla yaldzlanmt. Ninesinin dedii doruydu, sayfalar iki dnyaya da klavuzluk ediyorlard. lk sayfasnda gzleri yansland, iini ho bir rperti kaplad. Ta yrekten istemi olmalyd nk bir hudutsuz ummann iinde en geni kulalar ile yzyordu. aret parma ile kitaba, harflere, kelimelere, cmlelere, paragraflara dokundu; kelimeler, canl, konuan kelimelerdi. Sanki seslensen, ses verecek cinsten. inden ses verdi: Ey aclar, kalemi olmu kitap! Ey, aclar dindiren kitap! Ey, ruhtan bir k gibi ykselen kitap! Ey, karanlk ruhlar aydnlatan kitap! Aclarm saalt, ruhumu aydnlat. dedi. ocuk kendinden gemiti. Kitap parmaklarnn arasnda su gibi akyordu. Nineciim, kitabn dili zld. Kalk, Sekizinci Sze geldim. dedi. Ninesi Olum sesli oku, senin o gnahsz sesinden ben de dinleyeyim. dedi. Erek Da, yorgun bir mmin edas iinde, kulaklarn kabartm o da dinlemek istiyordu. ocuk, grtlan temizledi. Szler, kanatl kular gibi uuyorlard: Eski zamanda iki karde uzun bir seyahate beraber gidiyorlar. Git gide ta yol ikileiyor. O iki yol banda ciddi bir adam grdler. Ondan sordular: Hangi yol iyidir? O dahi onlara dedi ki: Sa yolda kanuna ve nizama uyma zorunluluu var. Fakat o zorluk iinde bir gven ve mutluluk gizlidir. Sol yolda ise serbestiyet ve hrriyet vardr. Fakat o serbestiyet iinde bir tehlike ve bahtszlk vardr. imdi seme hakk sizdedir.
50
Torun okumaya devam etti. stad, dnya yolculuunu yollarla anlatm, dnya hayatn bir yola benzetmiti. Sekizinci Sz, dua fasl ile bitmiti. Torun: Nineciim, niin hep yollar ve yrndke atallaan yollar anlatlyor. diye sorunca Ninenin aklna stadn birok yolculuu geldi. Hangisini anlatsa acaba? Kosturma yolculuunu mu, Avrupa zerinden Trkiyeye dn yolculuunu mu, rencilik yllarnda ilim uruna yapt yolculuklar m hangisini anlatsa? Aklna vefatndan nce bu dnyada yapt son yolculuk olan Urfa yolculuu geldi. Evet, Urfa yolculuunu anlatacakt. Evladm, sana stadn Urfa yolculuunu anlataym. 1960 ylnn Ramazan ay, stad Ispartadadr. ok ar hastadr ve lmn kendisine ok yaklatn hissetmitir. Talebelerini yanna arr ve onlardan helallik ister. O hasta hline ramen orucunu tutuyor, namazlarn klyordu. Arlam, atei ok ykselmiti. Talebeleri srayla nbet tutuyordu. Gecenin ge saatlerinde bir aralk gz kapaklar araland, glkle: Gideceiz dedi. Olum, biliyor musun, bence stadn kulana bir eyler fsldanmt ki Ispartadan Urfaya gitmek istedi. Talebeleri stada nereye gideceklerini sorduklarnda stad Urfaya gideceiz, hazrlann. dedi. Talebeleri stadn nbet geirdiini sanrlar; nk hkmetin kesin emri vardr, Ispartay terk etmemeleri iin. stadn uurunun yerinde olduunu ve gitme isteinde kararl olduunu grnce arabann arzal olduunu ve tamire ihtiyac olduunu sylerler. Durumu stada ilettiklerinde: Baka bir araba baklsn. ki yz lira verebiliriz. Hatta cbbemi de satabiliriz. cevabn alrlar. Araba saat 9.00a hazr edilir. stad, geride kalanlarla helalleir. Konuabilecek takati kalmamtr. Araba, Urfaya doru yola koyulur. stadn yannda talebesi vardr. Sabah, stadn evde olmadn fark eden polis memuru olay emniyete haber verir. Emniyet, stad bulmak iin seferber olur. Talebeleri tannmamak
arkta Secde zi: Bedizzaman Said Nursi
51
iin arabann plakasna amur srerler. stad, yolda bir tan stnde le namazn klar, talebeleri bu hl karsnda sevinirler. Konyaya girmilerdir. Ceyhanda mola verirler ve stad teravih namazn klar. Gece arabada bir aralk stadn atei ykselince talebeleri korkar. Sabaha doru biraz kendisine gelir. Sabah namazn Nur Dann tepesinde klarlar. Gaziantepe girerler ve oradan Urfaya doru yol alrlar. stad, doksan yana yaklam ve meakkatli yolculuk hasta bedeni iyice yormutur. Sonunda Urfaya varrlar, Urfada stadn sadk talebeleri onu bir otele yerletirir. stadn Urfada olduunu renen devlet erkn bu yal ve hasta adamn hline ramen onu Ispartaya geri gtrmek ister. Halkn stad sahiplenmesi ve doktor raporlar onun geri gtrlmesini engeller. stad, normal zamanlarda insanlarla ok konumazken kendisini ziyarete gelen Urfallarla grr, onlardan helallik ister. Kendisini almaya geldiini syleyen polis memuruna: Ben gideceim, belki de burada leceim. Siz benim suyumu hazrlamakla mkellefsiniz, amirinize bildiriniz. dedi. Sabah namaz vaktiydi. Minareler ezan mjdeliyordu. Talebeleri stada seslenmek istiyor; fakat bir yandan da ilerinden sylemeye ekindikleri dnce geiyordu. stada seslendiler; fakat stad ses vermedi. O oktan ebed yolculua km, dnya durandan ayrlmt. Nine, gzyalarna boulmutu. Torun da alyordu. Torun gzlerini sildi ve Erek Dana doru bakt: Hey, Erek Da sende kimin konakladn hi unutmayasn!
52
ki Denizin Bulutuu Nokta: Hzr ile Musa
53
K DENZN BULUTUU NOKTA: HIZIR LE MUSA

Ay, Nilin kmltsz sularnda sknet iinde uyuyordu. Bir l ceylan susuzluktan atlam dudaklarn, Nile dedirince sudaki esenlii hissetti. Nil, daha nce de barnda misafirler arlamt. En kutlusunu yllar nce arlam ve var olma gayesini yerini getirmiti. Ulul-azm Peygamberi o efkatli kollarnda bir anne gibi arlamt. Kutlu Peygambere annelik yapm, bir anneden devrald emaneti sa salim teslim etmiti. O gnler, imdi Nil iin tatl bir an olmutu ve her hatrlaynda Nilin gnl mmin bir kulun gnl kadar mutmaindi, hicran doluydu. Tek tesellisi bazen bu Kutlu Peygamberin Nilin zerine den o masum bakyd. Bu bakmalar, iki vefal dostun bakmalar gibi uzun ve anlamlyd. Kzl Denize hkmedecek Peygambere, ilk dersini Nilin bin yllk sular vermiti. Bu kutlu Peygamber Musa idi, Kpti dilindeki karl: Mu: su; Sa: aa Kutlu Peygamber, artk yanda kemale ermiti. Celal, onun en byk vasfyd. Nilin sularndan ald ders artk omuzlarndaki yk kaldrmak iin yeterli gelmiyordu. O da Rabbinden ilim diledi. lim istemenin bedeli vard, srr vard. Bu bedel ancak bir peygamber tarafndan tanabilir, bu sr ancak bir peygamber tarafndan zlebilirdi. yet ona hikmet iindeki hikmeti gsteriyordu. Musa, doar domaz yola km, imtihan yol olmu bir nebi. ki denizin birletii yer. onun ilim ehli ile buluaca yerdi. yet: ki denizin birletii yer. demiti. Yannda sadk bir gen,
54
nde kutlu Peygamber Musa. Musann zerinde beyaz, bembeyaz bir kaftan. Yanlarndaki azk, kurutulmu balk. Balk hikmetin zlmesinin vesilesi. Yol uzun; yolcu bir Nebi; menzil: ki denizin birletii yer. Sorsan bilinmez, beklesen gelmez. Hikmet yolda, yolcukta diledii ilim iin. Yol, yorgunluk; yol, ile; yol, hakikat; yol, kavuma; yol, yitirme ki kutlu dost, yemek iin mola verir. Yanlarndaki kurutulmu bal akarsuyun kysna brakrlar. Su, rivayete gre ab- hayat. Yeniden yola revan olurlar. Bir sre sonra Musa, arkadana bal sorar. Arkada, rya leminde kalan silik bir grntye benzer bir grnt hatrlar. Balk, zerine den su damlacklar ile canlanp suya karr, gider. Musaya anlatr. Musa, ilim ehli ile buluaca menzili bulmutur. Geri dnerler. Baln yerinde yeller esmektedir. Musa, bearetteki srr zer. Kiminle buluacan bilmemesine ramen bekler, bekler, bekler yet: Derken katmzdan kendisine bir rahmet verdiimiz ve tarafmzdan kendisine bir ilim rettiimiz kullarmzdan bir kul diye anlatr Hzr. Hzr, Musann nnde belirir. Musa, Allahtan ilmini istedii ahs karsnda grnce duasnn Hak katnda kabul edildiini anlar. Hzra hitaben: Doru yol olarak sana retilenden bana retmen iin sana tbi olabilir miyim? dedi. Hzr da Musaya hitaben: Gerekten sen, benimle birlikte olma sabrn gstermeye g yetiremezsin. (Byleyken) zn kavramaya kuatc olamadn eye nasl sabredebilirsin? sorusunu sordu. Hzr, baka bir lemin nebisi... Hikmetin dilinin zld lemden gelen bir nebi. Dnyada imtihan sebebin ardna gizli olduundan Hzr, Musaya: nasl sabredebilirsin? diye sorar. Musa: nallah, beni sabreden (biri olarak) bulacaksn. Hibir ite sana kar gelmeyeceim. dedi. Musa, takat yetiremeyeceini anlar ve nallah der. Hzr, yolculuktan nce Musaya bir t verir: Eer bana uyacak olursan, hibir
55
ey hakknda bana soru sorma, ben sana tle anlatp sz edinceye kadar. Yolculuk balar. lk menzil, bir gemi. Gemi denizin sularna alr. Yolculuk dinginlikle devam etmektedir. Gemi alanlar, kendilerini byk bir konukseverlikle arlar. Hzr, Musa ile koyu bir sohbettedir. Bir sere, denizden gagasyla su alp gemiye konmutu. Hzr (a.s.) bunu Hz. Musaya gstererek yle dedi: Allahn ilmi yannda, benim ve senin ilmin, u serenin denizden eksilttii su kadar bir eydir. Hzr, niden, Musann yanndan uzaklat. Musa, Hzra yetiti. nlerinde, baka bir gemi belirmiti. O gemiye binip denize aldlar, Hzr, gemiyi delmeye balad. Gemide masum insanlar vard. nsan ateten kurtarmakla, insan ebed lmden kurtarmakla vazifeli bir nebidir Musa ve Hzra: indekileri batrmak iin mi onu deldin? Andolsun, sen artc bir i yaptn. der. Hzr: Gerekten benimle birlikte olma sabrn gstermeye kesinlikle g yetiremeyeceini ben sana sylemedim mi? karln verir. Musa, yolculua balarken Hzrn kendisine vermi olduu d hatrlar. Bu yolculuun bitmesini istememektedir. lim ehlinden ders almaktadr. Yolculukta ikinci menzildeydiler. Bir grup ocuk oyun oynuyordu. Hzr, ocuklardan birine doru yneldi. Musann, akn baklar arasnda ocuu ldrd. Musa: Bir cana karlk olmakszn, tertemiz bir can m ldrdn? Andolsun, sen kt bir i yaptn. Hzr, yolculua balarken, Musann bu yolculua takat yetiremeyeceini biliyordu: Gerekte benimle birlikte olma sabrn gstermeye kesinlikle g yetiremeyeceini ben sana sylemedim mi? dedi. Musa: Bundan sonra sana bir ey soracak olursam, artk benimle arkadalk etme. Benden yana bir zre ulam olursun. dedi. Hzr, yolculuu nihayete erdirmek istemektedir. Hikmetini bilmesine ramen, kendisinden makam-
56
ca daha byk olan Peygambere ilmi stnlk gstermesi, sanki Hzr rahatsz etmektedir. nc menzil bir kydr. Ky halk Allah misafirlerini arlamaz. Yiyecek isteklerini geri evirirler. Peygamberleri arlamak belki kurtulularna vesile olacakt. Milyarlarca insan iinde, binlerce yllk tarihi insanlk iinde ka insana byle byk bir ltuf verilmitir ki? Ky halknn edepten yoksun bu davranlarna ramen kyden ayrlrken Hzr, yklmak zere olan bir duvar onard. yet, mevzuu yle anlatr: Musa ve salih kul, orada yklmak zere olan bir duvar grdler, salih kul hemen onu dorultuverdi. Musa, Hzrn bu davranna anlam veremez: steseydin buna karlk bir cret alrdn. dedi. Hzr: te bu, benimle senin ayrlma zamanmz. dedi. ki kutlu dostun yolculuklar burada nihayete erer. Musa, daha fazla srar etmez, byk bir peygamber olmas, peygamberliin izzeti buna msaade etmez. Eer yolculuun bandan itibaren Hzr, hikmetin gizli ve tlsml dilini Musaya retmi olsayd belki de yolculuk devam edecekti. Hzr ayrlmadan nce olayn da i yzn Musaya anlatr. Birinci olayn i yz: Gemi, denizde alan yoksullarnd, onu kusurlu yapmak istedim nk ileride, her gemiyi zorbalkla ele geiren bir kral vard. Hzr, gemiyi, tekrar tamir edildiinde kolayca kullanlabilecek ekilde tahrip etmitir. Bylece gemiyi gren korsanlar, kusurlu zannedecek ve gemiye el koymaktan vazgeecektir. Korsanlar uzaklatktan sonra, gemi sahipleri gemiyi kolaylkla tamir edip yeniden kullanabilecek hle getireceklerdir. kinci olayn i yz, Kuranda yle anlatlr: ocua gelince onun anne ve babas mmin kimselerdi. Bundan dolay, onun kendilerine azgnlk ve inkr zorunu kullanmasndan endie edip korktuk. Bylece onlara Rablerinin ondan temizlik bak-
57
mndan daha hayrls, merhamet bakmndan da daha yakn olann vermesini diledik. O ocuun hem ailesine ve evresine zulmetmesini engellemek, hem de gnahlara boulmasna mni olmak istemektedir. Bunun iin nceden tedbir almaktadr. nc olayn i yz; Kurnda yle anlatlmaktadr: Duvar ise, ehirdeki iki ksz ocuundu, altnda onlara ait bir define vard; babalar salih biriydi. Rabbin diledi ki, onlar erginlik ana erisinler ve kendi definelerini karsnlar; (bu) Rabbinden bir rahmettir. Bunlar ben, kendi iim olarak yapmadm. te, senin sabr gstermeye g yetiremediin eylerin yorumu. eyh- i Ekber, Muhyiddin-i Arab, Kehf sresinde geen bu kssay erh ederken Musann Hzrla beraberken bandan geen olaylar Musann hayatnn bir panoromas eklinde yorumlar. Hzr, gemiyi delme hdisesiyle, Musaya Nilde yapt yolculuu hatrlatt. ocuu ldrme hdisesiyle, Musaya, Firavundan kaarken nne kan bir Kptiye tokat att ve Kptinin lmesine sebep olduu olay hatrlatt. Yklmak zere olan duvar onarmakla da Musann Msrdan katktan sonra Medyene geldii zaman, kuyudan su eken iki kza cret almakszn yardm edip Allaha Ya rabbi, hayrdan bana indirecein eye muhakkak muhtacm. dedii olay hatrlatt. kindi Yamurlarnn yazar o enfes yorumu ile ufkumuzu aar: Bu yolculuk, her zaman ve devirde yaplmas gereken bir yolculuktur. nanan insanlar sadece zahir ilimlerle yetinmemeli, kalb ve ruh dnyalarn ilettirerek ledn ilmine vkf olmaya da almaldrlar. te Hz. Musa, yanndaki genle bu yola slk etmi ve btn genlie bu dersi vermitir. Yolculuk, bir mnya
58
gre ile ve seyr slkun remzidir. Bu uzun yolculukta her makamn kendine gre artlar vardr ve bunlar ancak erbabnca bilinmektedir. Sahabeden sonra tbin dneminde bu i hakkyla yaplm ve her trl ilmi elde etme cehdiyle insanlar uzak mesafelere yolculuk yapm ve at koturmulardr. Ayn hedefe varmak isteyenler, gnmzde de ayn ekilde davranmak zorundadrlar. Demek ki, bu hdiseden hisse alma kyamete kadar devam edecek ve her ilim insan bu hdiseden kendi seviyesine gre bir mn anlayacaktr. ki denizin birlemesi (Mecmaul-Bahreyn) ise tefsirlerde ismi geen birok denizin birbiriyle birletii yerlerden ziyade her ikisi de bir sahann denizi durumunda olan ve birisi zahir ilminin dieri de batn ilminin denizi saylan Hz. Musa ile Hz. Hzrn bir araya gelmesidir ki mecaz olarak iki denizin birlemesi olarak tabir edilmitir. inde hikmetler, gizler, tlsmlar olan bir yolculuk. Zahiren, zahirde bir yolculuk oysa en derin lednni yolculuklardan biri. Son sz, ah- Rsl sylyor: Ne olurdu kardeim Musa, sabr etseydi de Allah, onlarn hikyelerinden haber vere idi.
Eba Eyyub el Ensari
59
DNYA MSAFRHANESNDE BR EV SAHB: EBA EYYB EL ENSAR

Btn varlklar, zerlerine den ykmllkleri yerine getirme tela iindeydiler. O (s.a.s), daha domadan kinat bir hazrlk iine girmiti, yetitii toplum iinde emin sfat ile biliniyor, yle anlyordu. Toplumunun karsna Allahn en sekin kulu, bir peygamber olarak ktnda o toplumda, yrei kirlenmemi, kalblerinde iman kvlcm tayanlar tarafndan barlara baslm, ok sevilmi ve candan aziz tutulmutu; yazk ki toplumun nfuzlular Onu (s.a.s) bilememiti. Kibirleri perde olmu, hrslar duvar olmu, hesaplar bent olmu ve Onu (s.a.s) sevememi, imana erememilerdi, Ondan (s.a.s) uzak kalmak Allahtan da uzak kalmak demekti Ondan (s.a.s) uzak kalmak, insann kendisinden uzak kalmas demekti. Doduu topraklar Ona (s.a.s) dar edilmiti, demin (a.s.) cennetten ayrlndan daha dokunakl bir ayrlkt; bu ayrl ama iman; imtihan demekti. Yola koyulma vakti ilah izin ile tayin edilmiti. Btn varlklar ar bir imtihan, mesuliyet altndaydlar. Ali (r.a.), Onun (s.a.s) yatana girmi, Ebubekir (r.a.), Ona (s.a.s) yolda olmak iin hazrd. Gvercin ve rmcek maarann nnde Onu (s.a.s) karlamann Ona (s.a.s) perde olmann provasn yapyorlard. Rzgr, Onun (s.a.s) tenini serinletmek iin yola koyulmutu, l en yumuak kumlarn rzgrn nne katm; Onun (s.a.s) geecei yollara tatyor, binecei develer lde bir yakar tutturur gibi ge bakyorlard Zira Onun (s.a.s)
60
bakt, bast, dokunduu, grd, yrd, bindii deerler st bir deer kazanacakt ve yllar sonra air yle diyecekti: Yamur, seni bekleyen bir ta da ben olsaydm lde seni zleyen bir ku da ben olsaydm Dokunduun kk bir nak da ben olsaydm Sana srlsklam bir bak da ben olsaydm Urunda koparlan bir ba da ben olsaydm Bahiradan szlen bir yas da ben olsaydm Okadn bir para kuma da ben olsaydm Senin iin grlen bir d de ben olsaydm Yeryznde Seni bir grm de ben olsaydm Senin visalinle bir glm de ben olsaydm Sana hicret eden bir Kurey de ben olsaydm ehirlerin efendisi, Evrenin Efendisini (s.a.s) laykyla karlamak iin bir hazrlk nevesi iindeydi. Medineli olmak zordu, Medineli olmak: Bin yllk atmalar Onun (s.a.s) iin, bir kenara koymak demekti. Onun (s.a.s) iin anadan, yardan, candan vazgemek demekti. Onun (s.a.s) iin cenk meydannda can, bir gl gibi ahadet sakssna koymak demekti. Onun (s.a.s) iin Ensar olmak; var-yoku Onun (s.a.s) iin ve arkadalar iin ortaya koymak demekti. Onun (s.a.s) iin gitmek ve bir daha dnmemek demekti. Onun (s.a.s) iin tac, taht bir kenara koymak demekti. Onun (s.a.s) iin btn bunlar yapmak ve bunlar bir daha hatrlamamak demekti. te onlardan biri, Eba Eyyb el Ensar (r.a.), mihmandar- Nebevi
Eba Eyyub el Ensari
61
Hicret Allahn himayesinde tamamlanm, Hz. Peygamber (s.a.s) sa salim medeniyetin ehri Medineye varmt. Btn Medine halk yollara dklm, dolunay trkleri sylyorlard. Her Medineli mmin, Efendimizi (s.a.s) evinde misafir etmek, evini cennet kklerinden bir kk hline getirmek istiyordu. Zira Efendimizin (s.a.s) bulunduu eve Cibril-i Emin gelecek ve ev ilah mesajlarla yunacakt. Medineliler Efendimizi (s.a.s) arlamak iin srar ediyorlard, tercih ok isabetli yaplmalyd; zira mnafklar bu ii bir fitneye dntrebilirlerdi. Sonunda Efendimizin (s.a.s) devesi Kusbann salverilmesi ve devenin nne kecei evin Efendimize (s.a.s) misafirhane yaplmas teklifi kabul edildi. Kusba, salverilmiti fakat yularndan Cibril-i Emin tutuyordu. Sonunda deve, Eb Eyyb el Ensar Hazretlerinin evinin nnde durdu. Hane halk sevinten adeta uuyordu; ilerinden bu byk nimet iin, Reslullah (s.a.s) arlama nimeti iin krediyorlard. Ev Medinede ska grlen iki katl bir evdi. Evin yapm ile ilgili yle bir rivayet anlatlr. Meliki-i Tubba adl bir zat vard, bu zat Hanif dinine mensuptu. Ahir zamanda bir peygamberin geleceine inanyor ve Ona (s.a.s.) bir kk yaptrmak istiyordu. Bu kk yaptrd ve kyamet gnnde Son Peygamberin (s.a.s) kendisine efaati olmas iin bir mektup yazd. Kusbann nnde kt evin Melik-i Tubba tarafndan yaplan ev olduu rivayet edilir. Efendimiz (s.a.s), Eb Eyyb el Ensar Hazretlerinin evinde alt ay misafir olarak kald. Eb Eyyb Hazretleri (r.a.) st katta, Efendimiz (s.a.s) ise alt katta kalyordu. Bazen st kattaki hareketlilikten dolay alt kata toz toprak dklyordu. Hz. Eyyub (r.a.), Efendimize (s.a.s) st katta kalmas iin srar etmi; fakat Peygamberimiz (s.a.s.) kabul etmemitir. Aradan yllar gemi ve sahabe-i kiram, dnyann barna salm, hepsi birer iman tapusu olarak, hicret ettikleri yerlerde vefat etmilerdi.
62
Hicretten elli iki yl sonra, Yezit bin Muaviye komutasndaki ordu, Efendimizin (s.a.s) fethini mjdeledii stanbulu fethe kacakt. Mnadinin sesi Medine sokaklarnda yanklanyordu, Konstantinopolis, fethe klacaktr, kim ki Allah urunda cihada kmak isterse sesi duyan Hz. Eyyb (r.a.), yerinden dorulmaya alt; fakat olduu yere yld. Hane halk, bu hlini grnce onu yerine oturtmaya altlar; fakat o, fethi mjdelenen ehre gitmek, orada ehit dmek istiyordu. Daha nce de bir kez bu ehri fethetmek iin yola kan slm ordusuna katlm; fakat ehir fethedilememiti. Bu ilk seferde o, getii yollarda, grd insanlara Ondan (s.a.s) mesajlar tad. Bu ilk kuatma esnasnda, kalabalk Bizans askeri ile karlaan slm ordusundan bir mcahit, dmana saldrr, bunu gren baka bir mcahit: Kendinizi tehlikeye atmayn. yetini okur. yeti duyan Hz. Eyyb (r.a.): Siz bu yeti yanl yorumluyorsunuz, biz Medinede kendi hanemizi, malmz, mlkmz dnp dnyev hesaplar yaptk. dedi ve devam etti: Bunun zerine Allah: Elinizle cimrilik ve israf yaparak kendinizi tehlikeye atmayn. yeti ile bizi ikaz etti. Sava sonras Medineye dnerken ama urad. amda Hz. Muaviyenin saltanatn grnce onu bir hadis ile uyard. amdan sonra Basraya geti ehir halk yollara dklp Hz. Eyybu (r.a.), karlad. ehrin valisi onu konanda arlad ve: Resl-i Ekrem (s.a.s) Mekkeden Medineye hicret ettiklerinde siz nasl evinizi ona teslim ettiyseniz bugn ben de konam sizi teslim ediyorum. dedi. Allah ve Peygamber (s.a.s.) dostu Hz. Eyyb (r.a.), gittii her yerde hrmet gryor, seviliyor, saylyordu. Katld birinci stanbul kuatmasnda ehit dememi ve ya sekseni bulmasna ramen iindeki ehadet ak snmemiti. Mnadinin: Konstantinopolis, fethe klacaktr, kim ki Allah urunda cihada kmak isterse ars onu cihada davet ederken o ya ve bklm belinin arl altndayd. Hayr, ci-
Eba Eyyub el Ensari
63
hat nndeki bu engeller ona gem vuramazd! Ailesi, yaknlar yalandn ve bedeninin bu sefer iin gsz olduunu sylediler. Gerekirse beni atma balayn ve ylece sefere gtrn! diyordu. Medine valisinin tm uralarna ramen Hz. Eyyb (r.a.), ikna olmad ve iki olu tarafndan atna balanarak sefere kartld. nk Hz. Eyyb (r.a.), verilen mjdeye nail olmak istiyordu zira Hz. Peygamber (s.a.s.): Konstantiniyye elbette fethedilecektir. O, ordunun emiri ne gzel emirdir. Ve o emirin ordusu da ne gzel ordudur. buyurmulard. Hz. Eyyb (r.a.), atna balanm olarak yola kt. Son kez, Efendimizin (s.a.s.) pak Ravzasna bakt, gzleri dolmutu, ardnda ailesini, ehrini, akrabalarn brakyordu fakat onun iini yakan dert bakayd. Ravzaya dnerek: Sana layk bir mmin oldum mu y Reslallah? Bugn benim iin gitmek var, dnmek yok. ahit ol, y Reslallah (s.a.s.), Allah urunda seksen yamda cihada kyorum. dedi. Gzleri dolmutu, alyordu. At yoluna devam etti ve Hz. Eyyb (r.a.), slm ordusu saflarndaki yerini ald. Ordu elli bin kiiye ulamt. Ordu iindeki askerler, Hz. Eyybu (r.a.), grmeye geliyor, ondan dua istiyorlard. O hem dili ile hem de hli ile slm askerine rnek oluyordu. At, srtndaki emaneti esenlik iinde tayordu. Ordu, Trablus am limanna gelmiti. ki yz para gemi limandan hareket etti. Gemiler, Yedikule yaknlarna demirlediler. ehri kuattlar, kuatma alt ay srd fakat surlar bir trl alamyordu. Hz. Eyyb (r.a.) Erikap, yaknlarndaki iddetli arpmada atlan bir tala yaraland. Yaras derindi, vcudu bu yaray kaldramayacakt, artk lm deinde iken ordu komutan Yezit bin Muaviye yanna gelip bir istei olup olmadn sordu. Hz. Eyyub (r.a.): Sizin dnyanzdan hibir ey istemiyorum, ancak ldm zaman cesedimi alnz ve gcnz yettii kadar dman memleketinin iine gtrnz. Mcahit atlarnn ayakaltna defnedin. Mcahitlerin atlar mezarmn stnde kosun ve
64
mezarm dmdz etsinler zira ben Resl- Ekremden (s.a.s.) iittim ki: Konstantiniye kalesinin yanna salih bir kii defnedilecektir. O salih kii ben olaym istiyorum. dedi. Gece, defnedilmeyi ve mcahit atlarnn mezar stnde komalarn vasiyet etti ve kelime-i ehadeti syleyerek ehit oldu. Vasiyeti yerine getirildi. Defnedildikten sonra mezarndan ge doru bir nur ykseldi. En mukaddes yolculuk olan Hicretin sonunda varlan bir durakt Hz. Eyyb (r.a.), ve slm ordusunun gittii en son nokta da yine en gzel duraklardan biri oldu. En byk muhacirler Hz. Peygamber (s.a.s.) ve Hz. Ebubekir (r.a.) hicretlerinin vard noktaya defnedilmilerdi. Hz. Eyybda (r.a.), hicretinin son noktasna defnedildi. Hz. Peygamberin (s.a.s.) hicretinin nihayetinde: eytan Mekke ve Medineden midini kesmiti. Hz. Eyybun (r.a.), seferinin sonunda da Hristiyanlar, Konstantinopolisten midini kesmi nk Konstantinopolis, stanbul olmutu. Fatih Sultan Mehmet Han, stanbulu fethettikten sonra Hz. Eyybun (r.a.) mezarn arad. Akemsettin de Hz. Eyybun (r.a.), mezarn arayanlardand. Yanna seccadesini ald ve sk bir ormana doru yrd. Seccadesini serdi ve namazn kldktan sonra, seccadeye kapanp murakabeye dald. Bir mddet uyuduktan sonra uyand, gzleri kan anana dnmt. Fatihe seslenerek Mjdeler olsun efendim, seccademiz tam Hz. Eyybun (r.a.) mezar zerine serilmi, hemen buray kazsnlar. dedi ve oraya bir iaret brakld. Fatih, Akemsettini denemek iin iaretin yerini deitirdi. Mezar kazmaya gelenler iareti gremedi. Akemsettin, tekrar murakabeye dald ve daha nceden iaretledii yeri tekrar gsterdi. kii topra metre kadar kazdlar. inden drt ke, som haki yeili bir mermer kt, zerinde Haza Eb Eyyb el Ensar (r.a.) yazlyd. Safranla sarya boyal kefen iindeki mbarek cesedi sanki yeni gmlm gibi ter taze idi. Mezarn yanndakiler tek-
Eba Eyyub el Ensari
65
bir ve salvatlarla naa tekrar yerine yerletirdiler. Fatih Sultan Mehmet Han, mezarn yanna bir cami yaptrd. Bir Peygamber dostu, dnya yolculuunda uhrev bir seferde... Son sz, Son Peygamber (s.a.s) sylesin: Ashabm nerede vefat ederse kyamet gnnde, orada imanla lm olanlar cennete gtren bir komutan olarak mezarndan kalkar.
66
B a h e d e B i r G l : S e l m a n - F a r i s ( r. a . )
67
BAHEDE BR GL: SELMAN-I FARS (R.A.)

Basra Krfezi, bir anakaray ikiye ayrmakla kalmam; iki ayr rkn, iki ayr dilin, iki ayr medeniyetin de ortaya kmasn salamtr. Basrann, bat yakas, uzun ve zorlu Arap corafyasn; dou yakas ise kltr ve medeniyetle yorulmu kavimleri arlam, ar savalarla sarslm, sava ve fkeyi hi eksik etmemi ran corafyasn oluturmutur. ki corafya da tarihi altn yaldzlarla sslemitir. Bu corafyalarda toprak, susmak bilmez bir bilge gibi hikyeler anlatr size. Krfezin dou yakasnda Sadi-i irazi, bat yakasnda ise Halil Cibran hikmetli hikyeler anlatr. Bize ilk hikyeyi Halil Cibran anlatsn.
Hikyemizin ad: Bilge Kral

Virani ehrinde gl ve bilge bir kral hkm srmekteydi. Gc sebebiyle halk ondan korkar, bilgelii sebebiyle de onu severdi. ehrin tam ortasnda suyu temiz ve serin olan bir kuyu vard. Kral ve maiyeti de dhil ehrin tm halk, o suyu kullanyordu; nk baka kuyu yoktu. Bir gece, herkesin uykuda olduu bir srada bir cad gizlice ehre girmi ve kuyuya byl sudan yedi damla damlatarak demi ki: Bundan byle bu kuyudan ien herkes ldrsn! Ertesi sabah, Kral ve vekilharc hari, ehrin tm sakinleri kuyudaki sudan imi ve hepsi ldrm.
68
ldran halk, gn boyunca sokak ve meydanlara dklerek dedikodu fsltlarn srdrmler: Kral delidir, kralmz ve vekilharc akllarn karmlar; deli bir kral tarafndan idare edilmeyi reddediyoruz. Kendisini tahttan indirmemiz gerek. Ayn akam kral altn bir kseyi kuyu suyu ile doldurtmu ve kendisine getirdiklerinde o sudan bolca imi, sonra vekilharcna da iirmi. Virani ehrindeki halkn mutluluk ve cokusunu tarif etmeye imkan yok. Gerekten de kral ve vekilharc yeniden akllarna (!) kavumular. Basrann bat yakasnda iyi ile ktnn birbirine kart ve ilerin her geen gn ktye gittii dnemde bir ranl, hakikati aramak iin yola km batya doru yol almaya balam; yolcu, Selman- Faris (r.a.) yola kmadan nce, biz bir hikye de Halil Cibranla ayn edebiyat ve irfan damarndan beslenen Sadi-i irazi den dinleyelim.
Hikyemizin ad: Tacir

Bir tacirin yz elli deve yk mal ve krk hizmetkr klesi olduunu iittim. K adasnda (Basrada) bir gece beni odasna gtrd. Btn gece dank szler sylemekten geri durmad: Filan ortam, Trkistanda; filan malm, Hindistanda; u senet filanca lkenindir; filan eyin kefili filan. Bir ara: skenderiye gnlmdedir, zira ho havas vardr. diyordu. Tekrar: Hayr, Akdeniz frtnaldr. Ey Sadi! nmde baka bir yolculuum var, onu yapnca mrmn geri kalannda bir kede oturacam. diyordu. Hangi yolculuktur? dedim. Cevap verdi: Fars kkrdn ine gtreceim. nk byk bir kymeti olduunu duydum. Oradan Ruma in ksesi getireceim, Rum ipeini Hindistana ve Hint eliini Halepe, Halep camn Yemene, Yemen elbisesini Farsa ve ondan sonra ticareti brakp bir dkknda oturacam.
69
nsaf! Bu ham hayalden o kadar ok sz etti ki artk, sz sylemeye mecali kalmad. Ey Sadi! Sen de duyduklarndan ve grdklerinden bir sz syle. dedi. Dedim: Dnya sever kiinin dar gzn, ya kanaat doldurur ya da mezar topra. ki bilge kii iki hikye anlatt bize. Dnyann o sihirli kuyudan su itii dnemlerdi ve hakikat syleyen insanlara deli muamelesi yaplyordu. Selman- Faris (r.a.) byle bir dnemde bir yol sevdals gibi yola dmt ve susuzluunu en berrak en duru kuyudan dindirmiti. Btn insanlarn yaratl sebeplerini unuttuu, dank szler syledii, ihtiyalarn tabulatrdklar bir dnemde Selman- Faris (r.a.) yaratl sebebini sorgulam ve hakikati bulmak iin Basrann dou yakasndan bat yakasna revan olmu bir hakikat eriydi ve hakikat aln Hakikatin znde dindirmiti. Basrann dou yakas da bat yakas da Selman- Farisyi (r.a.) tanr ve krfezin dalgalar sahile her vurduklarnda onun btn hikmetli yklerini anlatr. Kendileri ibadete adam, zahit bir Mecus ailesinin ocuuydu. Babas ile tapnaklara gider, adaklar adard. Hayat tekdze bir ekilde akyordu fakat onun iindeki hakikat ekirdei filiz vermeye balam, btn ruhunu sarmt. Mecusi, inanlar onun o engin manev ihtiyalarn karlamyordu. O, bu hl iindeyken bir hristiyan manastrnn nnden gemekteydi, ieri girdi, ayini seyretti ve edilen dualara itirak etti. Ayr bir manev zevk alm, kendisinden gemiti. Yeni bir dine geen her samimi yrek gibi onun da yrei pr pr arpyordu. Dinin yeni merkezinin am olduunu rendi. Zaman erimi, gn kovuuna girmiti. Babasna yeni dininden bahsetti fakat zalim babann ikencelerine maruz kald. Selman, evin sevimli ocuu, yeni inancndan dolay zincirlere vu-
70
rulmu vcudunda mecusi ateleri sndrlmt. kence tahamml snrn zorluyordu. Selman ise kendisine yaplan ikenceler altnda direniyordu. Birgn, bir yolunu bulup evden kat. Gizlice bir kervana katld, klk deitirdi. Artk en yaknlar bile onu tanyamazd. Kervanc bana yklce bir para verdi. Kervan, onu dalardan, llerden, sulardan geirdi; kurtlardan, ekyalardan, tuzaklardan ard ve selametle ama gtrd. Selman- Faris (r.a.) hayatnda ilk kez ailesinden bu kadar uzaklara gitmiti. Yllar sonra lkesine slmn anl bir kumandan olarak dneceini o zaman elbette bilemezdi. Bir an iini derin bir korku kaplad fakat yeni inancna sarld ve teselli buldu. amda hristiyanlarn en eski manastrlarndan birine gitti ve orada kendisini ibadete verdi. Zhd iinde yaad. Manastrn papaz, sahtekrn biriydi; buna ramen Selman (r.a.) yeni dininden soumad, inancn kaybetmedi. Papaz lnce yerine samimi ve bid bir papaz geldi ve bu yeni papaz da ok gemeden hastaland, lmek zereyken Selman (r.a.) yanna artt ve Olum, ben lmek zereyim karanlk bulutlar her geen gn daha fazla gkyzn kaplyor, ben lnce sen buralarda kalma Musula git oradaki papazdan hakikat dersini al. dedi. Papaz lnce Selmana (r.a.) tekrar yol grnmt. Bu kez geldii douya doru gidecekti. Kader, onu Son Peygamberle (s.a.s) buluturmak iin yollara drmt. Selman (r.a.), skntlar, yokluklar, tehlikeler atlatm yolun bedelini deyip Musula ulamt. Musuldaki papaz da hayatnn son dnemlerini yayordu. Ksa bir sre sonra bu papaz da ld. Selmana (r.a.), yine yol grnmt. Hakikati bulma sevdas onu, yine yollara drmt. Dereler at, dalar geti ve Nusaybine oradan da Sivrihisara geti. Sivrihisardaki rahip: Olum, dnyada bizim yolumuzu takip eden kimse kalmad. brahimin (a.s.) dini zerine gnderilecek Peygamberin gelmesi yakndr. O,
71
Arap topraklarnda zuhur edecek ve iki taln arasna hicret edecektir. Baz alametleri olacaktr: Hediyeyi kabul etmesine ramen sadakay yemeyecektir. Ayrca iki krek kemii arasnda Nbvvet Mhr bulunacaktr. Bir yolunu bul ve oraya git. dedi. Selman (r.a.), oradan da ayrld. Hakikat ou kez yrdmz yollarn sonunda gizlidir ve Selman (r.a.) yolun sonunu grmek iin yryordu. Artk, bir yol ehli hline gelmi, yolu kendisine sla bilmi, yola knca huzur bulmu, yrdke hakikat aynasnn kendisini daha yakn daha net gsterdiini grmt. Yanndaki cz parayla Arabistana gidecek kervanla anlat. Kzgn gnein altnda gnlerce yol aldlar. Dudaklar kurudu, gzleri ksld, sabrlar azald. Kervan, bir yerde mola verince kervandaki zalimler Selman (r.a.) bir yahudiye kle olarak sattlar. Selman (r.a.), bir sre bu yahudiye klelik yapt fakat o hr bir insanken Son Peygamberin (s.a.s) peine dmt, imdi bir kleydi, buna ramen iinde Ona (s.a.s) kavuma arzusu dinmemiti. Medineli zengin bir yahudi Selman (r.a.) satn ald ve Medineye gtrd ve bu yolun sonunda, papazn kendisine mjdeledii, iki talk arasndaki hurmalk gerek olmutu. Selman (r.a.) Ona (s.a.s) bir adm daha yaklamt. O, Medinedeyken bir haber iitti. Habere gre, Mekkede sz emin, hli emin bir zat peygamberlik iddias ile ortaya kmt. Selman (r.a.) bu haberi duyunca hemen Mekkeye gitmek, Son Peygamberi (s.a.s.) grmek istedi fakat iinde bulunduu hl buna izin vermiyordu. Selman (r.a.) bu itiyak iinde gnden gne eriyor, takatsiz kalyordu. Salman (r.a.), bahede alrken bir haber duydu, habere gre Hz. Peygamber (s.a.s.) Medineye yakn bir yer olan Kubaya gelmiti. Selman (r.a.), hummaya tutulmu gibi titredi, rperdi ve yere yld. Hayatnn ne nemi kalmt. Uruna hayatn yollarda geirdii Son Peygambere (s.a.s.) vasl olmasna ok az kalm-
72
t. Hava kararnca o aydnlk yrei ile yola kt ve Kubaya gitti. Efendimizin (s.a.s) yanna kt: Sizin salih bir insan olduunuzu duydum. Yanmda biriktirdiim bir miktar sadakam var, ltfen kabul eder misiniz? Allah Resl (s.a.s), sadakay ald ve yanndaki sahabelere datt. Selmann (r.a.) vakti yoktu fakat iindeki dm zlmeye balamt, msaade isteyip kalkt. Bir sre sonra Reslullah (s.a.s) Medineye gelmiti. Selman (r.a.) onun yanna geldi ve: Bu sefer arz ettiim bir hediye olarak hazrlanmtr. dedi. Allah Resl (s.a.s), hediyeyi alm ve hediyeden bir miktar yemiti. Dmler, birer birer zlrken Selman (r.a.) ferahlyor, ii aydnlanyordu. Sra, Nbvvet Mhrne gelmiti. Allah Reslnn (s.a.s) kabristanda olduu birgn Selman (r.a.) yanna yaklam ve merakl gzlerle peine dmt. Meseleyi anlayan Allah Resl (s.a.s), ihramn syrarak, Selmann (r.a.) mhr grmesini salad. Salman (r.a.), Reslullahn (s.a.s) ayaklarna kapand, hkra hkra alad. Gzleri, o derin itiyakna tercman olmu, gzyalar inci taneleri gibi yere dyordu. Tatl bir ryann iine girmi ve bu ryann bitmesinden korkuyordu. Ruhundaki hasretin durulduunu, sorularn cevaplandn, benliinin skna erdiini hissediyordu. Artk, arad her eyi bulmutu, gerek dnyann sahibi olmutu. Reslullahn (s.a.s): Bu tarafa dn! hitab ile kendine geldi. Yrd yollar onu, btn hak erlerinin bulutuu dupduru pnarn bana kadar gtrm. ektii ileler, hakikat iei olarak am ve ruhu dnyadaki asl huzuru bulmutu. Selmann (r.a.) aramakla verdii imtihan, bulduu zaman da devam etmiti. Reslullah (s.a.s), onu klelikten kurtarm ve o da inanc, iman ile slmn anl sahabelerinden biri olmutu. Reslullah (s.a.s): Allah bana ashabmdan hususi olarak drt kiiyi sevdirip bildirdi, benim de onlar sevmemi emretti.
73
Bunlar: Ali, Mikdad bin Esved, Selman ve Eb Zerdir. buyurdular. Hendek Savanda, Hendek kazma fikri Hz. Selmandan (r.a.) km ve fikir ok beenilince Ensar ve Muhacir arasnda, Selman (r.a.) bizdendir. eklinde bir sahiplenme yar balamt. Olay duyan Reslullah (s.a.s): Selman (r.a.) bizdendir, Ehl-i Beytimizdendir. dedi. Efendimizin (s.a.s) vefatndan sonra, Hz. mer (r.a.) zamannda, Medayine vali olarak tayin edildi. Medayinde Reslullahn (s.a.s) anl bir sahabesi olarak uzun sre hizmet etti. Valilii dneminde kendisinin syledii u sz hi unutmad: Bir eye karar verirken veya bir meselede hkmn belirtirken yahut mal taksim ederken Rabbini hatrla. Hz. Selman (r.a.) randa balad inan yolculuunu randa sonlandryor. Yrd yollarda, azmini ve sabrn hi kaybetmeden dnya zerine gelmi en talihli insanlardan biri olmay baarm: Son Peygamber Hz. Muhamamedi (s.a.s) ve Onun (s.a.s) iltifatlarna mazhar olmutur. Yola nerde baladnz, yolu nerde bitirdiiniz deil nemli olan, asl nemlisi, yola karken niyetiniz ve yolun sonunda o niyetinizi ne kadar muhafaza ettiiniz. Selman (r.a.), yola karken arnm ve adanm bir niyetle kt, yolun sonunda umduundan ok daha byk bir ltfa mazhar oldu. Son sz Fahr-i lemin (s.a.s): Cennet kiinin hasretini eker: Ali, Ammar bin Yasir ve Selman.
74
G n l l e r d e Yo l A l a n Yo l c u : Ve y s e l K a r a n i
75
GNLLERDE YOL ALAN YOLCU: VEYSEL KARAN

Deniz, karanlkta pusuya yatm bir hayalet gibi duruyor. Karay tehdit eden bir hareketlilii var, sanki gizliden gizliye bir saldr hazrl iinde. Derinden, ok derinden soluyor; ama grltl, hrltl bir soluma. Yzeyinde bir grlt, derinlerinde ise sessizlik var. Balklar, derinlerde bir sknet iindeler. Kydaki, kayalardaki yosunlar denizin hat izgileri gibi uzam. Deniz, snrlarna boyun eer mi, ya emezse? Aden Krfezinden denizi seyre dalan, esmer Arap ocuu, denizin gece nasl grndnden habersizdi; denizin ihtiam karsnda rpermi, teninde ince bir serinlik akmt. Gne, denizin zerine bir merhamet gibi dklverdi. Denizin yz aydnland, derinlikleri hareketlendi. Deniz, bir sahneye dnmek zereydi. Dalgalar, provas defalarca yaplm bir dansa hazrlanyorlard. Ay, dans efi gibi son komutlar veriyordu. Drt koldan, kaykla bkle ileri gitme, hep bir azdan hey diye barp sonra geriye gelme ve tekrar ileri gitme eklinde bir danst. Dalgalar, el ele tutuup Ayn bala komutu ile dansa baladlar. Esmer Arap ocuu, sahilde bylenmiti. Dalgalar bir gizli tehdit tutmu, kyya kadar geliyor; kayalara arpp ark tutturuyor, sahildeki kumlarn iine gmlp arknn namesini tamamlyorlard. ocuk paalarn svad, ayaklarn suya soktu; dalgalar onu kendilerine ekiyordu. Su, ayaklarn okarken o gzlerini kapad, gvdesi cam gibi l l yanan bir gemi ile denize almt. Yanndaki tayfalar bir kouturma iindeydi. Geminin kor-
76
kak miosu, bir keye pusmutu. Geveze papaan, Simbatn omzuna konmu ona bu yolculuun uursuzluk getireceini sylyordu. Simbatn bunlara aldrd yoktu. O uzak seferlere kmak, ktlere kar savamak iin yaratldn dnyordu. Gemi, denize iyice almt. Simbat, denize her aldnda kendisinden geiyor; verdii bir sz, ettii bir yemini yerine getirmenin mutluluunu yayordu. nlerine bir korsan gemisi kmt, geveze papaan havalanm korsan gemisine bir ajan olarak inmiti. Gemide olup biteni rendikten sonra tek gzl, kanca bacakl korsan reisi tarafndan yakalanmak zereyken havalanp geri Simbatn gemisine dnmt. Korsan gemisinde, btn halk tarafndan sevilen; korsanlar limanlarna almayan o iyi kalpli padiahn olu vard. ocuk daha sekiz-on yalarndayd ve korkudan ka gndr azna bir lokma koymamt. Simbat, bu padiah tanyordu, olunu kurtarmak istiyordu fakat korsan gemisi ok bykt ve ateli silahlarla donatlm bir gemiydi. Geveze papaann anlattklarn dinleyen mio, girdii delikten kt ve: Gidip o ocuu kurtaralm. dedi. Simbat: Vay korkak mio, imdi de kahraman m oldun? deyince Mio: Ben canm korumak iin saklandm, imdi madem masum bir ocuu kurtarmamz gerekiyor, yoldamz Allah olur ve biz kimseden korkmayz. dedi. Tayfalar da ocuu kurtarmak istiyor, denizi korsanlara brakmak istemiyorlard. Simbat, gemi ahalisine gsz olduklarn fakat iyilik iin savaacaklar iin gc her eyin stnde olan Allahn onlarla olduunu, onlardan Allaha dua etmelerini istedi. Simbat, deniz savalarnn yapt en gzel planlardan birini yapt ve kan dkmeden ocuu korsanlarn elinden kurtard. ocuu, padiaha vermek iin saraya doru yryordu ki geveze papaan omzuna kondu. Aslna omzuna konan babasnn sa eliydi. Esmer Arap ocuu, hayalinden uyand denizin dalgalar ondan uzaklarken o hayalinde Simbatn peine dmt. Simbat, destanlar iinde kal-
77
maya mahkum bir destan kahraman; veys el Karan, hayatn stne km, destanlam bir kahraman. Aden Krfezinde denizi dinlemeyi bilenler, dalgalardan veys el Karan Hazretlerinin hikyesini dinlerler. Karende yaayan veys el Karannin gnl hakikat rpertileriyle arpmaya balamt. veys, toplumunun sapk dinine iman etmemi, peygamberlerin piri Hz. brhmin kalbi ve vicdan ile Allah bulmasna benzer bir arayla kendini ve dier btn varlklar yaratan aramt. Bu aray esnasnda ne vicdan ne kalbi ne de akl putlarn yaratc olabileceini kabul ediyordu. Putlara her baknda Hz. brhmin baltasn hatrlar ve puta tapnan toplumunun hline zlrd. Kinat tuzlu bir deniz gibi onun susuzluunu arttryordu. O, susuzluunu dindirecek, ona Allah anlatacak, kinatn srl dilini zecek Son Peygamberi (s.a.s.) bekliyordu. Kinat yllardr, onu bekliyordu, atlam, llemi topraklar; sesi, bir figan yanks gibi arpan denizler; lk lk byyen rzgr; dallar mahcup mahcup boyun buran aalar; gkyznde avare avare uan kular Onu bekliyordu. Bekleyi, gnlleri kurutmu, dudaklar atlatm ama mitleri azaltmamt. Evet, O, gelecekti. O daha gelmeden dmanlar kllarn kuanmt. Kutsal kitaplar tahrif etmi, Onun adn silmeye almlard; oysa Onun ad Allahn gvencesi altndayd ve tahrif edilmi kitaplarda bile Onun ad silinememiti. Dmanlar; kin, gayz, nefret duygularn kalplerine yerletirmiken dostlarn da iman sevgiyi ve sadakati kendilerine rehber yapmalar gerekmiti. veys, Ona (s.a.s) itiyak duyuyor, Ona (s.a.s) kavumak istiyordu. Yllardr, iklim deimi, yollar kervanlara alm, insanolu yordam hatrlamt. veys, bu deiiklii sezebilen birka kalb gz ak kiiden biriydi. Bir haber bekliyorlard. O haber bir gelse Dudaklar, Onun peygamberliini ilan ettiini bir sylese Gnler, haftalar, aylar, yllar bu haberi beklemekle geti. Sonunda
78
o haber, Karene ulat. Mekke tarafndan gelen bir tccar, Hz. Muhammedin (s.a.s) peygamberliini ilan ettiini syledi. veys, tccara defalarca Son Peygamberi (s.a.s) grp grmediini sordu. Tccar Onu (s.a.s) grmediini ama hakknda szne, hline sadk, emanette emin, gnahn knden dahi beri duran, insanlar seven, uzlatran bir kii olarak anlatldn duydum. dedi. veys, emindi artk. Gelen Oydu (s.a.s). veys, bu haberi aldktan sonra Mekkeye gitmek ve yz Kevser suyu ile yunmu Peygamberi (s.a.s), grmek istiyordu ama yatalak bir annesi vard ve annesinin btn ihtiyalarn olu veys, karlyordu. Konuyu annesine at, rzasn istediini, gnlnn iman atei ile yandn syledi fakat annesi izin vermedi; yatalak olduunu ve kendisine bakacak kimsesi olmadn O da anne rzas almadan yola kmay doru bulmadndan bekledi ne de olsa iman, imtihand; o da beklemekle anne sz dinlemekle imtihan oluyordu. man onu hilm sahibi bir insan yapmt. O, gittii her yerde insanlar etkilemeye balam ve onlar hak dine davet eder olmutu. Kfrn, zalim, amansz kllar veysin banda sallanmaya balamt. nk veys, klelere kendileri gibi birer insan muamelesi yapyor ve btn insanlarn Allah tarafndan eit yaratln sylyordu. Ksa sre sonra, Karende de son din ilk filizlerini vermeye balamt. Eski dinin banaz savunucular, veysi Karenden ve Karenlilerden uzaklatrmak istiyorlard ve zm olarak onu develerinin oban yapmaa karar verdiler. veys, deve oban olmutu. Gne domadan develeri alyor, gne batnca geri brakyordu. veysin otlatt develer sanki dile gelmi ve hakikati anlatmaya balamlard. Derisi kemiklerine yapm, susuzluktan memeleri kurumu develer, semirmeye balam, memeleri stle dolmutu. veysin otlatt develer bakra bakra st verirken dier develerin memelerinden st bir iki damla olarak akyordu. Karen halk develerindeki bu ani dei-
79
iklii fark etmiti ve bu iin srrnn veyste olduunu biliyorlard. veys, fakirler ve yallarla da ilgileniyordu. Btn Karen ondan memnundu; yalnz Musaddak isimli bir zat inat ediyor, veysi sapknlk yapmakla suluyordu. Hatta bir akam veysi esir etmi ve onu epey hrpalamt. man Karende cokun nehirler gibi akyor ve etrafn yeertiyordu. Sonunda Karenin ileri gelenleri bir meydanda toplandlar ve ilerinden byk bir ounluu veysin inand dine iman ettiklerini syledi. veys, olanlar karsnda Rabbine krediyordu, o krettike nimet ziyadeleiyordu. ki Karen soylusu, Mekkeye gidip Hz. Peygamberi (s.a.s) grmek iin yola ktlar. l, yol olmu onlar Mekkeye tayordu. Tepeler atlar, aki kabileler getiler, vahi hayvanlar geride brakp Mekkeye vardlar. Hz. Peygamberin (s.a.s) nurlu yzne vasl oldular, veysin selamn ilettiler. Sohbette bulunup feyiz aldlar, mrleri bereketlendi, yrekleri arnd, gzlerine fer geldi. Mekkede artlarn mslmanlar iin ar olduunu grdler, buna ramen oradan ayrlmak istemediler. Ama geride braktklar insanlar vard ve mjdeyi veyse gtrmeleri gerekiyordu nk onlarn mslman olmalarna veys vesile olmutu. Karenliler, gideli uzun zaman olmu ve aileleri onlar iin telalanmaya balamt. Karende mslman olmayan art niyetli kiiler de bu gecikme iini bahane edip veysi ldrtmek istiyorlard. Gnler gittike arlayordu. veys, Karenlilere mjdeli haberi vermek iin onlar ehrin en yksek tepesine karmt. veys, mjdeli haberi verdikten sonra halk beklemeye balamt. Dakikalar getike henz iman etmemi kiiler bekleyenlerin akrabalarn kkrtyorlard. Fakat sabrlarn tkendii hengmede Karenli iki soylu grnm ve veys, Rabbine kretmiti. Karenli iki soylu dndkten sonra veysin gitme istei artk zapt edilmez olmutu. Annesinin yanna oturdu, ellerine kapand, kendisinin Onu (s.a.s) grmedii srece yaayan bir l olduu-
80
nu ve artk gitmek istediini syledi. Annesi, yolun uzak olmas ve Hz. Peygamberin (s.a.s) evde olmamas gibi sebepler ileri srd. veys Bir rpda gider; eer evde bulamazsam dner gelirim. dedi. Annesi, alad: Olum sen benim gren gzm, tutan elimsin, sen gidersen ben ne yaparm. dedi. veys, tam orta yerinden atlam, iki bklm, gzyalar iinde kendisini dar atmt. Gidemeyecekti, Onu (s.a.s) grmeyecekti. Btn Karen halk mslman olmutu. Bir dnem veyse her trl komployu kuran, ona ikenceler eden Musaddak bile mslman olmutu. veys, insanlardan iyice uzaklam ve kendisini btnyle ibadete vermiti. Kendisini ziyarete gelen bir dostuna u nasihati vermi ve bu nasihat Karende kulaklara kpe olmutu: lm, yatnca yastnn altnda, kalknca da nndedir. lemlere rahmet Hz. Muhammed (s.a.s) bir vefa peygamberiydi. O, Yemen illerindeki veysi Allahn izni ile bilmi ve vefat etmeden nce Onu (s.a.s) sevenleri sevdiini gstermi, hrkasnn veys el Karanye gndermiti. Hz. mer ve Hz. Ali (r.a.) Karene kadar gelmilerdi. veys el Karanyi sormu ve onu ehrin dnda bir yerde bulmulard. Yanna yaklap selam vermi, adn rendikten sonra avucuna bakmak istemilerdi. Avucuna baknca da Reslullahn (s.a.s) haber verdii ekilde, ayasnda bir gm para byklndeki beyazl grm bu durum karsnda imanlarn ziyadeletirmilerdi. veys, olanlar karsnda arm ve iin i yzn sormutu. ki hak dostu anlatmaya balamt: Reslullah Efendimiz (s.a.s), hrkasn sana gnderdi. Elindeki beyazl da bize Efendimiz (s.a.s) haber verdi. Hatta u hadisi zikretti: veys el Karan, ihsan ve iyilikte kavminin en hayrlsdr. Kyamet gn mminlere efaat edecektir. dedi ve ekledi: Bu hrkay giysin ve mmetime dua etsin. diye buyurdular. veys, anlatlanlar karsndan kendisinden gemi ve gzyalarna boulmutu.
81
Aslnda Efendimiz (s.a.s) veysten haberdard ve bir hadislerinde: Yemen taraflarnda rahmet rzgrlar esiyor. buyurmulard. veys, hrkay giydi ve Efendimizin (s.a.s) dua emrini hatrlad, ellerini at, gznden saanak saanak yalar boanyordu, sesi titrek ve perdeli bir ekilde duyuldu, nce salt u selam getirdi, sonra da: Ey, veyse bu esiz erefi baheden yce Allahm, veysi ve mmet-i Muhammedi yine Onun (s.a.s) hatrna affet. diye dua etti. veys ile Efendimiz (s.a.s) hi grmemelerine ramen Efendimizin (s.a.s) veysin ayasndaki beyazl bilecek kadar onu tanmas dorusu insan iman merkezli bir hayrete dryor. Yunus Emre yllar sonra veysin itiyakn anlatrcasna yle demitir: Aray aray bulsam izini zinin tozuna srsem yzm Hak nasip eylese grsem yzn Ya Muhammet canm arzular seni Yemen, o dnemde akiler diyar olarak bilinir ve Sana ile Hadramut arasnda birok masum insann canna kastedilirdi. Efendimiz (s.a.s) o gayb mucizesini bildirdii zaman, Sahabe-i Kiram verilen mjdenin grlecei gn itiyakla beklemilerdi ite o mucizev, mjdeli haber: Gn gelecek bir kadn Sanadan Hadramuta kadar gidecek ve tek korkusu yrtc hayvanlar olacaktr. Sahabe-i Kiram anlatyor: Biz zamanla grdk ki kadnlar, tek korkular yrtc hayvanlar olarak Sana ile Hadramut arasnda yol aldlar.
82
krime bin Ebu Cehil
83
CEHALETN BABASININ NANMI OLU: KRME BN EBU CEHL

Zalim bir kl ustasyd. Cehennem alevler iinde rste demir dverdi; yapt kllar yedi iklimde bilinirdi, ad yapt kllarla anlrd. Pazular demir sertliindeydi, iindeki kin ve kfr kllara nak olarak iler. Sanki ate semenderi gibidir, btn varl ate ile kuanmtr. Kzgn kaplar alr, erimi demirleri kalplara boaltr ve ylan terbiyecileri gibi erimi demirlere dans ettirirdi. Ylan terbiyecisinin algsna benzer bir sl vard, ald slkla demire ekil verir ve demiri maskara edilmi ylanlar gibi pazara karrd. Klcndaki demir, demirin has; demire katt su, en sert sulardan daha sert olan teriydi. Yapt her klc uzun uzadya inceler, kllarn azna dudaklarn dedirir, dudan hafife kanatr ve kirli kan ile kllar acmaszlatrrd. Yapt hibir kl, Hak yolunda kullanlmam, zulme hizmet etmi, mazlum kan aktmtr. O, kllar zerine anlatlan acmasz hikyeleri dinler, gururunu kabartr, gbeini kar ve zevkten drt ke olurdu. Anasnn ahn almtr, anas: Olum, kl ylan gibidir, ylan terbiye edilmez ki kl terbiye edilsin. nsann bo bir ann yakalayan ylan insan nasl sokarsa, kl da bo bir annda brne bir ylan gibi sokulur. demitir; ama kl ustas bu sz dahi sadana almamtr. Kl, bir sevdadr, ona sarldka var olursunuz, onu braktnzda ise yok olursunuz. diyordu. Onun bu hli, yaad ehir ibretlik bir hldi. Kfr, kalbine girmi ta nuru iman karm ve kalbi
84
kaskat kesilmiti. Anas, sonunda dayanamam: Olum, olun senin katline sebep olsun, kydn her tatl cann intikamn senden olun alsn. demiti. Haberler kara, haberler dillerde kular misali, yedi iklimden, drt ktadan yol alarak ehre gelir. Bir haber arktan: - Kl ustasnn pasl klc adil hkmdar Nuirevann srtna hain bir ylan gibi zehrini aktmtr. Ahali, bu haber karsnda sa ba yolmu ve Nuirevan iin yas tutmutur. Bir haber garptan: - Kl ustasnn klc bir havarinin kalbini armhta paralanr gibi paralamtr. Ahali, havariye dua eder ve Hz. say vesile edip Allahtan yardm ister. Bir haber imalden: - Kl ustasnn klc ilkbahar ahularnn gzlerini oymu, onlar yar yolda koymutur. Ahali, bu mazlum ilkbahar ahularnn ahnn ehirlerini yakmasndan korkmu, tvbe etmilerdir. Bir haber cenuptan: - Kl ustasnn klc Yusufa karde olmu ve onu kr kuyulara atmtr. Ahali, kanl gmlein diyarlarn kana brmesinden korkmutur. Haberler, haberlere eklenir; zulm ile bd olann sonu berbat olur. Ka kii kapsn alm: Yaptn her kl, aldn bir ahtr. Mazluma uzanan her kl sana vebal getirir, sadece seni deil yedi ceddinin kahrna sebep olacak gnahlar iliyorsun. Vazge bu batl yoldur, insann katline sebep olan iflah olmaz. demise de kl ustas batl yoldan dnmedi. Hatta ilminden, edebin-
krime bin Ebu Cehil
85
den cokun sularn yol verdii bir pir-i fni dahi onu bu yoldan geri evirmeye alm; fakat kl ustas onu ldrmekle tehdit ve: Zulmn kadar bilir/Zulmn kadar anlrsn. diyerek pir-i fniyi karglam, onun bedduasn almt. Yllar, kl ustasn rste dvlen bir demir gibi dvmtr. Artk yolun sonuna doru yaklamtr; pazlar snm, teri kurumu ama kini ve kfr dinmemitir. Olunu, atele terbiye etmitir. Olunu yanna arr: Olum, benim kllarm sana emanet, zulm balatrsn ama bitiremezsin. Zulm balad fakat bitmeyecek, zulm bizim ekmek kapmzdr. Bilesin ki baban bu kapya hi ihanet etmedi. Kllarm ne peygamberler ne Hak dostlar ne mazlum ahular ne padiahlar katletti. Bizim nammz zulm, azmz dahi zulmdr. Sen, bu zulm ile payidar olacaksn. Eer kllarm, analar gz yal koymaz, yavrular yetim brakmaz, aclara ac katmazsa sana babalk hakkm helal etmem. Al bu klc ve git bizi kl yolundan etmeye kalkan o pir-i fniyi ldr. dedi. Oul, yreini babasndan devralm, belinde kl, dilerinde fke pir-i fniyi katle gider. Gider, lakin karsna ei dikilir: Bey, baban klca hizmet etti, klca hizmet eytana hizmettir; biz eytana kul olmaya gelmedik vazge bu yoldan, uyma eytanlara. dedi. Olun, iinde bahar glleri aar, yrei ferahlar, azndan siyah bir su akar. Geri dner, klc babasna verir ve: Ben ne klca ne de eytana hizmet ederim! Senin yolun sapkn bir yoldur, urun kapal, vicdann mhrldr. der. Babas, annesinin ettii bedduay hatrlar: Olum, olun senin katline sebep olsun, kydn her tatl cann intikamn senden olun alsn. Klc eline ald ve kendi kalbine saplad. ehre gmen kular dnd, bahar uzun bir zaman sonra filizlendi ve ehrin kirli sular arnd. ehrin bir mezar var ki yllardr zerinde ot bitmez, ziyaret edeni olmaz. O mezarda, zalim kl ustas gmldr.
86
ocuklar, kl ustasnn ibretlik hikyesi ile byr, kin ve kfrden arnrlar. O, mslman olunca Reslullah (s.a.s.) yle buyurdu: krimenin de mslman olmasyla Ebu Cehilin nesebi kesilmitir. Efendiler Efendisi (s.a.s.) Mekkeyi fethe gelirken krime, yanndaki birka adam ile Efendimize (s.a.s) kar direnmiti, Efendimiz (s.a.s) herkesi affettii hlde, onu ve yanndaki birka kiiyi affetmemi, grldkleri yerde ldrlmelerini istemiti. krime, bir yolunu bulup Mekkeden kat. Klk deitirdi, yolda kervanlara katld, kervanlar deitirdi ve Mekkeden iyice uzaklat. lde, beraber yol ald kervan, bir kuyunun banda mola verdi. Kervanc ba, kuyunun banda bir kssa anlatt, yolcular gzleri dolu dolu anlatlan kssay dinlediler. Kssa Yusuf Peygamberin (a.s.) kssasyd. Kssa, kuyudan saraya, saraydan babaya uzanan bir yol hikyesiydi. Kervanc ba, kssay bitirdikten sonra: Btn peygamberler Son Peygamber (s.a.s) iin geldiler. dedi. Kssay dinleyen bir delikanl ayn kssay Medinede Ebubekir (r.a.) adl bir zattan dinlediini syledi. Kervanc ba, Ebubekirin kim olduunu sordu. Ebubekiri tanyan kimse kmad, krime, Ebubekiri tandn ve onun peygamber olduunu syleyen Muhammed (s.a.s) adl bir zatn en yakn arkada olduunu syledi. Kervanc ba, Vallahi o zat Son Peygamberdir. dedi. Kervan yolunu deitirdi ve Mekkeye doru yol ald. krime, o kervandan ayrld ve Yemen taraflarna giden bir kervana katld. Bir zamanlar, kalbi kfr ile kararmt ve dnyasn, kin, nefret, fke ve zulm zerine kurmutu; oysa o kervana katldktan sonra sanki kalbi bir buz gibi zlm, iinde serin serin bir rmak yol bulmutu. Yemene ulat. Bir gemiye bindi, nereye gittiini bilmiyordu, kendisini yola emanet etmiti. Gemiden, Kzl Denizi seyrediyordu. Yanna beyaz tenli bir gen yaklat. Kalb gz ak olanlar, onu havarilere benzetiyorlard. krimenin yanna yakla-
krime bin Ebu Cehil
87
t ve onunla sohbet etti. krime, ona neden katn ve kendisini yola emanet ettiini syledi. Gen anlatlanlar can kula ile dinledi ve anlatlan kiinin, krime ve babasnn can dmannn, Son Peygamber (s.a.s) olduunu anlad ve kfrn hissizletirdii krimeye Yunus Peygamberin (a.s.) kssasn anlatt. Yunus Peygamber, Allahtan izin almadan halkn terk edip bir gemiye binip halkndan uzaklat. Bindii gemi, dingin sularda yol alrken, birdenbire bir frtna kopar. Hz. Yunus, o frtnada denize der ve bir yunus bal onu yutar. Hz. Yunus, baln karnnda iken yaptn anlar ve yine Rabbinden yardm ister. Yardm isterken unu hesaplar, yle birinden yardm istemeliyim ki kudreti hem suya hem bala hem de frtnaya gesin. Eer birine bile g yetiremezse ben bu denizde boulur, yiterim, diye dnr. Sonunda ettii dua Allah tarafndan kabul edilir ve yunus bal Hz. Yunusu kyya brakr. Hz. Yunus halknn yanna geri dner ve onlara Allah anlatmaya devam eder. krime, Yusuf ve Yunus Peygamberlerinin kssalarn arka arkaya dinlerken yreinin arndn ve hafiflediini hissetti. Deniz atlastan bir kumaa benziyordu. Birden bir rzgr balad ve iddetli bir frtnaya dnd. Frtna, geminin gvdesini dvmeye, dalgalarn geminin stnden armaya balad, geminin kaptan, yolculara: Samimi olun ve Allahtan kurtulmanz isteyin. dedi. krime, bu sz duyunca deta arpld ve kaptana: Halis ve samimi olmak iin ne yapmam gerekiyor? diye sordu; kaptan: Gerekten samimi olmak istiyorsan Allahtan baka ilah olmadn syle. dedi. krime, kaptann sylemesini istedii szleri sylememek iin kap buralara kadar gelmiken imdi kurtuluu bu szleri sylemesine balanmt. Kalbinin derinlerinden gelen bir itiyak ile dudaklar araland: Ey Allahm! Eer beni bu frtnadan kurtarrsan, Muhammede gidip ellerine sarlacam ve ondan af dileyeceim. dedi.
88
O, frtnal denizde yreinden gelen iman arzusu ile dua ederken, ei mm Hakim, Efendimizin (s.a.s) huzuruna km ve Efendimizden (s.a.s) krimeyi affetmesini ve kendisine eman vermesini istedi. mm Hakim, yollara dt, yanna klesini ald. Vefal bir eti, iman bulmu, iman tatm eini de iman ile tantrmak, onu her iki dnyada da aziz klmak istiyordu, aylarca llerde yol ald. Kervanlara, kuyulara, rzgrlara, ekiyalara, kurda, kua krimeyi sordu. Sonunda izini buldu ve devesini Tihameye doru srd. krime, bir gemi ile Tihameden ayrlmak zereydi ki mm Hkim onu buldu. mm Hkim, ok urat ve sonunda krimeyi ikna etti. krime, ikna olmuyordu; nk Efendimize (s.a.s) ettii ktln haddi hesab yoktu. Bu kadar ktl ancak bir peygamber affedebilirdi, phesiz Hz. Muhammed (s.a.s) Son Peygamberdi. mm Hkim ve krime gnlerce sren yolculuun ardndan Medineye ulatlar. Mescid-i Nebeviye vardlar. Efendimiz (s.a.s) bir sre sonra mescide geldi ve eski ktlklerden hi bahis amadan, mucizev bir cmle ile krimeye iltifat etti: Merhaba, ey gemiyle hicret eden muhacir. dedi. krime, ehadet getirdi ve mslman oldu. Efendimiz (s.a.s) krimeye te, sana bugn hi kimseye vermediim eyi vereceim. dedi. Allahn geri evirmedii mbarek ellerini kaldrd: Allahm! Bana yapt btn ktlkleri, Senin nurunu sndrmek iin att her adm affet! Yzme kar veya gyabmda benim aleyhimde syledii szleri de affet! diye dua buyurdu. krime de Efendimize (s.a.s) Y Reslallah (s.a.s) Allaha yemin ederim ki insanlar Allah yolundan evirmek iin sarf ettiim maln iki mislini Allah yolunda harcayacam. Allah yolundan evirmek iin yaptm savalarn iki mislini Allah yolunda yapacam. dedi. krime, Sahabe-i Kiram arasnda sekin bir yer edinmiti, btn benlii ile bir Reslullah (s.a.s) sevdals olmutu. Efen-
krime bin Ebu Cehil
89
dimizin (s.a.s) vefat onu ok etkilenmiti, tek istei Allah yolunda ehit olmak ve Reslullaha vasl olmakt. Mnadi, Yermuk Sava iin sokaklar inletirken, krime yolun sonuna geldiini hissetmiti. Yermukta tam bir slm kahraman olarak savat, ecaati dier mminlere rnek oldu. Savan kzt bir hengmede, ok ar bir kl darbesi ald ve oraca dt son szleri, btn mminlere ibret olacak kadar derin ve manalyd: Ya Reslallah! Bugn Yermukta Allah uruna ehit dyorum, krler olsun; ama bilmem ki sizin gemiyle hicret eden muhacir diye iltifat ettiiniz krime, size ektirdiklerine karlk cann verirken borcunu deyebiliyor mu? Allah Reslnn (s.a.s) azl dman Ebu Cehilin (cehaletin babas) olu krime bin Ebu Cehil, kamak iin dt yola dnmek iin dyor; stelik bu yol kfr ile balamken iman ile sonulanyor. Azl bir kfirin olu iken bir Peygamber sevdals oluyor ite, iman ve inan budur. te Reslallahn mucizesi budur ki en azl dmanlar bile Onu urunda lecek kadar sevmilerdir. Yermuk, hl konuur. krimenin sesi, rzgrla tanr ve dt yollara, kuyulara, kervanlara, gemilere Yola nasl baladnzdan ok, yolu nasl bitirdiiniz nemlidir.
90
Menzil
91
MENZL
Duyuyor musun ngraklar seherin nefeslerinden? pek yolundan belki Yine bir tccar kervan geiyor Isnd ark masalnn mutfa Bu kervanlarn ateinden Efsane dolu tarihin kula AZER
l nedir ki kumun kibrinden baka? Da ba deil, dile kolay l ortas. Kalakaldk bu ku umaz kervan gemez lde. Arabamz, bir sarsnt ile duruyor. Gzlerim aralanyor. zerimde bir arlk var. Ne olduunun farknda deilim. Bu ara, buradan bir metre teye gitmez! Dostum diyor Kemal: Eer daha fazla para istiyorsan verelim; ama bizi burada brakma. Az sinirle kpkleniyor ofrn: Kardeim, benim gzm parada deil, ekmek teknemi kurtarsam kra sayacam. Mustafa Aabeyler de arabadan inmiler. Biri ince, dal gibi sanki yel esse t diye bir sesle krlacak Mustafa; dieri eti kalbndan taan, yrrken hr hr bir sesle tkenen Mustafa. kisi de akn. Biz aresiziz. En son konumas gereken benim. Hem en kkleriyim hem de Trkmenceyi en az ben biliyorum. Kemal, iimizde en mahirimiz, diller dkyor, yalvarr gibi vaat eder gibi tehdit eder gibi ama ofr buzdan bir heykel, ii d buz. Bu ln ortasnda kaldk. Ters yne giden bir kamyon geliyor. Sanki bu ie yaramaz ofr de bizi Karakumun kara lne,
92
kara gne brakp giderse maaradaki son mz da snecek ve karanlklar iinde kalacaz. ofr, arabasn yklyor. Kemal, anlatmz parann yarsn veriyor. Kamyon gidiyor, biz aresizlikten olsa gerek kamyona doru bakyoruz. Sanki l, tenhalatka geniliyor ve umutlarmz azaltyor. Gldane Hanma, Bizim ii zer misin? demitim. zerim, sen meraklanma. demiti. Bana bu kadar umut vermeseydi keke, imdi kurdun, akaln dahi kmaya cesaret edemedii yola kmayacaktk. Ama ne yapsn kadncaz, yeminler etti. Yer yok, demiler. Daouza uacak btn uaklarda bir hafta yer yokmu. Biz de tam zamann bulduk. Yarn bayram. Bayram cokusu... Sanki daha fazla dnsem gzlerime yenileceim, imdi diri grnmem lazm. Daouzlu btn renciler memleketlerine gideceklermi, onlar gidince Akabatn ii boalyor zaten. imdi havaalannda ine atsan yere dmezmi. Uaklar dolu, dopdolu. Ama bizim Akabattan dnmemiz lazm. Bayramda okulda, kurbanmzn banda olmalyz. Veklet vermedik. Namazda saf tutmaya benziyor, kurbanda hep beraber brahim ibadeti eda etmek. Gurbette bayram, bir gn sryor. Zaten hepi topu ka kiiyiz, onu gemez. Allahm senin urunda kurbanmz kesmeyi bize nasip et. Duam hafi bir zikir gibi iimde birikiyor. Eminim, dier Aabeylerim de ilerindeki yakar ocan alevlendirmilerdir. Kemal: Tevekkl, gidelim. diyor. Yanmza krmz bir Jiguli yanayor. Biz Juguliye Hac Juguli diyoruz, Hac Murattan bozma bir ad. n tarafa iimizde en iman olan Mustafa geiyor. Arkada kiiyiz. Hava kararmak zere. Grubun reisi, Kemal, sk bir pazarlkdr. Vereceimiz paradan eminiz. Drt kiiyiz ve kiiyi anca basz, yola klmayacan biliyoruz. ofr, n tarafta bir sigara tellendiriyor. Mustafa, arkadan sesleniyor. ofr, Mustafay duymuyor. Kemal, Mustafay susturmaya alyor. Aabey, yoldayz brak adam iecekse isin. Adama kaza m yaptracaksn. Szler bolukta ar ar biriki-
Menzil
93
yor. Mustafa susuyor. Henz ehirden kmadk. Araba, bir bfenin nnde. Gazl su, iklet, erez alyoruz. Mustafa, bir hayli tedirgin. Aabey yol nasl? Yaklak yl nce, bu yolu bir kez gemeyi baarmtm. O zaman, ok ktyd. imdi de daha iyi deildir. diyor ofr. Szleri, bir bak gibi szlerimizi kesiyor. Kimse konumuyor. Yol, insana zavallln, kendine yetmediini hissettiriyor. Birka gndr, bir hayli kouturduk. Ben yorgunum. Uyuyakalmm. Gzlerimi atm. ldeyiz. nmz arkamz, samz solumuz karanlk. Zifiri karanlk. Vahi gzler parlyor. Tilkiler, vaaklar, tavanlar gecenin iinde ln ev sahipleri. Araba, bu yolun ahengine uyuyor. Sanki Hac Jugulinin iinde deiliz de deve zerindeyiz. Alalp ykseliyoruz, ykselip alalyoruz. Biz yol aldka yol uzuyor. ofr, arabay durduruyor. Derin derin sigarasn ekiyor. Sanki bir pimanlktan ne kadar erken dnersem hesaplar ttyor sigarann kor ucunda. ofrn midi, tkenen sigarayla birlikte azalyor. Arabann kaputunu ayor. Bir bezle ellerini siliyor. nallah araba sorun kartmaz. diyor. Mustafa: Bu adam bizi lde brakr, bunun devam etmeye hi niyeti yok. diyor. Galiba, Mustafa hakl, sylemeye dilim varmyor. Kemal, sesini diri tutmaya alarak: Mustafa Hocam, adam gzet sakn uyuma, adam da uyutma. diyor. Arabann ii gittike souyor. Mustafa, ortaya gemi. imizde en dirensiz olan o. l nedir ki kumun kibrinden baka. Bu lde ne iin var? Biri sana yardm etse ne diyeceini bilmiyorsun! Biri canna kastetse kendini savunmaya dahi gcn yetmez. Ne iin var bu lde. im sorular harman. im sorularla kabaryor. Yldzlar, annelere benzer, ok uzakta olsalar da insan onlar kendisine her zaman ok yakn hisseder. Seslensem annem, sesimi duyar m? Her babayiidin harc deilmi, lden Hamza olarak dnmek ve: Anladm ki Allah drt duvarn arasna sktrlamaz. demek.
94
Gk prl prl. Yldzlar, bize elik ediyor. Gkteki yldzlardan biri de kimbilir Hamzadr. Da banda deil, l ortasnda kaldk. Buras Orta Asyann insan yutan l Karakumun yollar. ofr, birka dakika nce bizi burada brakp gitti. be kilometre tede kamyoncularn dinlendikleri birka adrlk bir mekn varm. Elimizde antalarmz, dizlerimize arpyor. Glkle yryorum. Dokunsalar alayacam. yi ki dokunan yok. Dierleri nasl bilmiyorum. nsann kzacak kimseyi yannda bulamamas ne kt! Btn su bana kalm. Ardmz sra oalan bir grlt. Clz bir k. Gelen bir cip. Yanmzda duruyor. Askeri cip. Stalin zamanndan kalm. Stalin zamanndan kalm viraneler gibi. stndeki branda yrtlm, Kemal, konuuyor. Mehmet, iki kiilik yer var, istersen Mustafa Aabeyleri gnderelim. Biz bamzn aresine bakarz. aresizim. Kelimeler azmdan bir trl kmyor. Cip, bizden kopuyor. Bu adamlar Daoguza kadar hasta olurlar. Arabann iine dolan kuru l rzgr onlar yakmasa dahi piirir. ki ift gzle belki de son kez gz gze geldim. Belleimi kazmak istercesine dal gibi Mustafann apaydn gzlerine derin derin bakyorum. Sarlyor, helalleip ayrlyoruz. Biz Kemalle yryoruz. Kim bilir bu lde bu saatte, ka kurt, ka akal, ka post azgn vahi yryor. ime korku birikiyor. Selam verip ieri giriyoruz. Bir adr. eride orta yerde bir ate yanyor. Darnn souk havas yerini bu adrda dumanl havaya brakm. Yerde, kirli bir kee var. zerinde krntlar ve leke izleri. Birka ofr yan yatm, o iri, gl ellerinde kseler, ay yudumluyorlar. Oturuyoruz. On be yalarnda bir ocuk bize ay ikram ediyor. Btn korkularmdan kurtuldum. nsan, insana yaslanmasn biliyor. Darya bir Volga yanam, Daouza gidiyormu. Heyecanla dar kouyoruz. Kemal, yalvar yakar. Dili en mahir kelimelere niyetli. Adam raz olmuyor.
Menzil
95
Yannda bir kadn var. Adam da hakl. ki genci bu saatte, bu yolda nasl yanna alsn? Volga uzaklayor. adra geri dnyoruz. erisi dumandan is balam. Kim bilir ne ok kii iz brakt, bu kirli adra. Hangi leke, kimden kalm belli deil. ofrlerden biri bizi Daoguza gtreceini sylyor. Aman Aa, aman dikkatli gidelim, evde annem beni bekliyor. nan, benim lm haberimi kaldramaz. Kemalin bu sz benim de iimi yakyor. nsan hayat, lme yaklatka kymetleniyor. Aman Aann yz, insana gven telkin ediyor. Sen merak etme ben bu yolun kurduyum. Ka akal eskittim bu yolda. Biz, kamyonda dalmz. Aman Aa, direksiyona muavinini geirmi. Araba derin bir ukura giriyor. iddetli bir sarsnt ile uyanyorum. Neredeyse, kamyon devrilecekmi. Anlalan muavin de bize uymu, hepimiz uyumuuz. Aman Aa, kzyor, direksiyona kendisi geiyor. Yanmda bir kaset var. Srf grlt niyetine Aman Aaya uzatyorum. Yol uzuyor. Gn yor. Yanaklarm slak. Sebebini bilmiyorum. Az kalm, drt saat sonra ehre ularmz. Kyler geiyoruz. Kasabalar ardmzda kalyor. Kemal: Acaba Mustafa Aabeyler gitmiler midir? Bilmiyorum; ama Allahn saklad kuzuya hangi kurt iliir. imdi Kemali ferahlatma sras bende: Nasl, buralarda retmenlik yapmak zor deil mi? Kemal glyor: Aman Aam retmenlik zor deil ama inan yolculuk ok zor. nsan en zor annda bile glebiliyor. Daouza giriyoruz. Kemalin kk, tombul parmaklar paralar sayyor. Bilmem ka manat, Aman Aa raz, biz razyz. Aman Aa, uzaklayor. Kasetim Aman Aann kamyonunda kald, varsn kalsn. Okula giriyoruz. Birka saat uyuyoruz. Kurbanlklarn sesleriyle uyanyoruz. Allah, cennetten ko gndermekle insann kurban edilmesini yasaklad, bayram gn hepiniz kurbanlarnz kesin ve insanlar kurban edenlere hep bir azdan deyin ki insan kurban etmeyin! Bir kitaptan uup gelen cmleler zihnimde konak-
96
lyor. Kurbanlar kesiliyor. Mustafa Aabeyler gelmiler. Onlar bizi merak etmi, biz onlar merak etmiiz. Ayn zamanda farkl meknlara blnmz.
Bu yollar ylan gibi kvrlan yollar

Kara haber tez duyulur. Hasan Aabey, Daouz Agabat yolunda kaza geirip vefat etmi. O yolculuu hatrlyorum. O yolu Hasan Aabeyin bir avize gibi renklendiren gln hatrlyorum. O gl sanki lde biriken kum ynlar, yz gitmiyor gzlerimin nnden. kr, kr! Yolda can brakan da var, yola can koyan da. kr. Birka gn sonraki uakla stanbula gndereceklermi. Sznde sadk kalanlar, hayatlaryla da lmleriyle de sadk kaldklarn gsteriyor. Biz o yolu getik mi? O yolculuk bitti mi? Hayr! nsan, yaadklarn yannda tadka o yol ve yolculuk srecek.
Bezm-i Hicran
97
BEZM- HCRAN
Miraca an, hepiniz peygamber soyusunuz. Mevlana
Tevazu
Derghn bahesindeki izgiye gz iliiyor ve hznle gemii yd ediyordu. Dervi, o izgiyi izerken ona doru bakm, glmsemi: Bu izgiye Necai izgisi diyelim demiti. O hikmetine mn yormu ve tebessm etmiti; lakin merak iinde kalan dier mritlere dnen dervi: Bu izgiye Necai izgisi dedim nk ilk muhacirler, Habee sndklarnda onlar dinleyen Necai, bir izgi izmi ve: Dininizle dinimiz arasnda bu izgi kadar fark var. demiti. Dervi, srekli bu izginin zerinden geiyor ve zihinleri diri tutuyordu. Zira sakallarna aklar dm papazn elini ptnde etrafndaki mritler onu knaynca o: Tevazu bir mmine yakan hasletken onu neden ben tamayaym? demiti. Mrit de o gn dergha dndkten sonra bu izgiyi izmiti.
Hicran vakti bir k gn

Bir tatl mr gibi gitmeye niyetlendin, Ayrlk atna eyer vurdun inadna. Ama bizi unutma, hatrla ama. K gn, sabaha kar kar serpitiriyor. Konya uykuda, yalnz, klarn ve zahitlerin gzleri kan ana. Onlar, geceyi uykusuz geirmiler. airin kaleminden tm zamanlara serta bir beyit yol alyor:
98
eb-i yelday mneccimle muvakkit ne bilir Mbtela-y gama sor kim geceler ka saat Celleddin, ak kozasn ryor. Gn henz aarmadan derghtaki baz mritler ellerinde fenerler, frnlara odun tamlar. Fenerler, zahitlerin gri alvarlarnn diz stn aydnlatm. Celaleddin, yryen dizlere bakm ve yryenlerin dervi olduklarn anlam. Bu adam, krlar dm salar, yzn evreleyen sakal, kan km gzleriyle sabaha kadar dilinin derununda yank ak szleri sylemi. Btn varl dile gelmi; ak solukluyor. Bu dergh, bir zamanlar iki kutlu dostun, vuslat hlinde tek bir sesle zikir ykselttiine ahit ama imdi dostlarndan bir gitmi, dieriyse Yani ne giden tam gitmi ne de kalan kalm. Yazk ki nadanlar ayrl ve kavumay uzaklk ile lmler. kisi de birbirlerini kendi yanlarnda, bir bak gibi tayor; birbirlerini her anlarnda her hatrlaylarnda ruhlar kanyor, soluklar nefessiz kalyor. Gitmek, kefen; kalmak, lm. Ak varsa yaknlk da uzaklk da ayrlk. Birazdan derghta ekmek kokular duyulacak ve tandr duman, sema hlindeki bir dervi gibi dne dne ykselecek ve havaya karacak. Ekmek kokular duyuluyor. Derviler, nimet tadp kr klacaklar; ama Celleddin her lokmay bir aulu a gibi yutacak. Yutkunduu lokmalar saylr, benzi sararm. Bir dervi kapy alyor, ierden bitap bir ses: Gel! diyor, dervi elindeki tepsiyi halvete brakyor. Dervi, tepsiyi almaya geliyor; Mevlana, birka lokma yavan ekmekten bakasn yememi. Mevlana, gzyle krann belirtiyor. Can, ruha yk olmu; cann tadka ruhu arlayor.
Dergh, Sz ve Ak
Ne gnlmn derdini sor bana, Ne sararan yzm sor bana,
Bezm-i Hicran
99
Ne iimin ateini sor bana, Gel gznle gr, gel artk Kar, kap ve pencere pervazlarna kuruluyor. Pencerenin kenarnda iekler var, su verilmi fakat Mevlana susuz kaldndan iekler suyu zlerine tamamlar. Kurumu, dklmler. Odada, Arab ve Faris lisanlarnda yazlm cilt cilt kitaplar toz tutmu, Rumca bir kitap ak unutulmu rafta. Rahlenin zerindeki krmz ciltli Kuranda Rahman suresi henz aralanm. Bu halvethanede mumlar rk hlinde. Burada mumun ibadeti yanmaktr, hayat ate, sz atetir. Onun hli atele hem dem olmaktr. Ate, bu derghn serzakiri. Ve her varlk ham olur, yanar ve sonra pier. Bu hcrede btn varlklar hlleriyle klk secde halidir, diyor. Kul secdede Rabbinden gayrisini bilmez, k da akta mauktan gayrisini... Mevlana, her hliyle secde ann yayor. Gzleri baka bir varlk grmyor, gnl o varln sesi ile arnyor. Baz ham ruhlar cann skmlar. Kendini bo yere bu kadar harap etme. demiler. Gel bu klktan vazge. demiler: Ben klktan vazgeemem, buna niyetlensem bile varacam menzil yine aktr. demi. Eer, bu klk hli bir crmse size sorarm: Tvbe etmi bir kul mu olaym, tvbesini bozmu bir kul mu? Ham ruhlarn szlerine kezzap dklm, btn sz eikleri rmcek balamtr. Bir adam insafa gelmi ve hayret makamna km: lhamn kendinden alan bir k! demi, daha insafl olan: In Medineden alan bir mum! demi. Yllar sonra bir Hak dostu: Bu ism-i veduda mazhar olmu. Onun iin felek mest, ncm mest, serser lem mest. demi. O yine ilah akla comu hayret makamndan bahsetmekte: yle ki sanki banda bir ku varm da uacakm korkusu ile cann titrer. Gzel kuun uup havalara gitmesin diye yerinden bile kmldamazsn. O Hma kuu uar diye nefes bile almazsn. ksrn gelse bile kendini skar ksrmezsin. O srada birisi sana tatl da sylese, ac da sylese parman dudana gtrr:
100
Sus! diye iaret edersin. Hayret ite o kutur, arp kalmaktr. Seni susturur, tencerenin kapan kapatp seni kaynatr. Bir an yakalyor Mevlana; iinden sz rmaklar tayor; fakat anlyor ki gelen ilham hayra davet etmiyor ve: Kendimi bu ilhama kolayca brakmayaym, varsn szm sadakta beklesin. diyor. Bir hadis hatrlyor: krimeden ektiimi Ebu Cehilden ekmedim. Dostum dn gel artk! Ayardan ektiim dert deil senin firakndr, kaddimi bken. Dn artk, ruhumun karanln aydnlat, ne de olsa sen emssin szleri kalbinin eperlerinden kopuyor. Szleri diniyor ama gzyalar hl konuuyor, aklar den sakallar slanm. Bir aralk yine aznda hicran bestesi nameleniyor: Varlma ak fleyen, eteime gller diken Efendim! Sensizlikte varlm prsd, eteim talarla doldu. Biliyorum, bu dnya lnde Allah bizim bir ahmz bile zayi etmez. O ah ki Allah lafznn ilk ve son harfinden libas giymitir. Dn artk. Beni byle melil mahzun koyma!
Hat, Name ve Yolculuk

Hastalklar senden uzak olsun, ey canlarmzn rahat Ey gren gzmz Kem gzler senden uzak olsun Bizim canmza gelsin Senin bedenine gelen ar Celleddin, Onun elinde Halla gibi olmadka iimdeki ate dinmeyecek. demi ve btn varlndan soyunurcasna bu sz, bir hattata yazdrmtr. Sultan Veled, Baba, yataklara dtn, bir mum misali eridin. Ay yzn, birka kara bulutla glgelendi. Ben senin can evinden smbl verdim. Yolda aki var, yol bal bana bir harp meydan. Gel, rak dur bu sevdadan, kyma can olunun canna. Celleddin: Oulcazm! Bu sevdalk dnyev bir ak deil; uhrev bir helecan, ilah bir ltuftur. u dnyada herkesin bir nasibi vardr, benim nasibim ise
Bezm-i Hicran
101
aktr, ak datlrken onda dokuzu bana, biri tm insanlara datld. Ben ak ocuuyum, beni ak dourdu. Anam da babam da aktr. Sultan Veled anlyor ki bir alayann eiindedir, yle bir alayan ki btn sesleri yutar. Baba, sabah namaz ile yoldaym hakkn helal et! Celaleddin olunu sarar, gzlerinde akan yalarn yata iyice derinlemi. Gzlerini silmiyor bile. Olu ayrlrken iinden u cmleler geiyor: Benim akrabam, eim, dostum klardr. klardan baka akrabam da soyum da sopum da yok. ve zikrine kald yerden devam ediyor. Defalarca, Ya Vedud, Ya Vedud diye inliyor. Veled, onu duymuyor ama o zamana konuuyor: A oulcazm! Hi ate, pamuk ve yn iinde gizlenir mi? Sen istediin kadar gizlemeye al, o alevlenir. Ben, onun srrn gizlemeye gayret etsem de o, bayrak gibi kendini izhar eder. Benim inadma ramen o, kulam ekip Bu hl nasl gizlenebilir? der. Mehtab aya, geceyi gnee devretme zaman. Mevlana bitap dm, cannda derman yok. O, hafi bir zkir; lakin sesi ta amda emseddinin can evinde yank buluyor. am semas adeta atrdyor. Mevlanann her zikrinde gk para para dyor, yldzlar yzlerinden hicap ediyor, ksuf tutuyor; yamurlar tufan habercileri gibi yayor, yer akla lerzeye geliyor. Bu k adamn dilini, btn kinat dinliyor. Sultan Veled yola revan olmu; yol, insann ve akn en gl imgesi. Yol, aktr insan iin; insan yoldur, ak iin. Sultan Veled, btn korkulardan arnm, ilah akla akan rman en byk kolu olmu. ini dinliyor; akam, ruhun saran korku, yerini vecde brakm, o can evinde ak halvetine ekilmi. Bir cmle slanyor gnl yamacnda, klk mkil hldir, her gnl onu tayamaz. Babasn daha iyi anlyor. Altndaki doru at aka alyor, sanki kanatl bir at olmu. Doru at, dalar ayor, dereler geiyor, ukurlar yutuyor, kayalara arpyor, dalar
102
srtlyor hayret ki ne hayret: At bir kez bile tkezlemiyor sanki Celaleddin ve emseddin arasndaki firak yolu bu atn sarsnda vuslata erecektir. Veled, bir ayla karlayor, ay deli deli akyor. Rzasz kimseyi geirmiyor, rza ister gibi kpryor. Veled, ellerini ayor, aznda dua slanyor, ter taze: Allahm sana ak iki dostu vuslata erdirmek iin yoldaym, yolumu ak eyle, zorluklar san kl. Medinede ellerinde tef tutan ocuklar kadar helecan iindeyim, sen hakk grp hakk gzeten bu kutlu dostlarn gzlerini yolda koyma. Hzr, Sultan Veledle yol alr, kanatl at sanki uar ve bir esatir yeniden yazlr.
Sz Etmek ve Zan
Dman sama sapan laflar eder, duyar can kulam. Benim iin kt eyler dnr, gtr can gzm. ok aclar ekerim, ok aclar. Payna aibe denin nasibi, fitnedir. Dedikodular, iftiralar, aslsz masallar gibi kirli azlarda yol alyor fakat birka gnl ar derviin imanlar ile krlp parampara oluyor. kindi vaktidir, gne, emsettini hatrlatyor. Mevlana, yeryzne dalan atlar topluyor ve onlar besteliyor. Bu atlar, bu feryatlar neyin vatanndan ayrln sesleridir. klar, akta asl vatanlarn, z yurtlarn aryorlar. Bir dervi soruyor: Efendim, ak nedir? Mevlana, Elest Bezminde edilen yemini hatrlamaktr. Ak, kulluun en zirve hlidir. Ak, tvbe-i nasuhtur. Dervi susuyor; ama sanki dudanda bir karnca yryor sesi kesik kesik geliyor. Bir dervi cmleye gnln katyor: Ateten libas giydin de can evine Szn ab- hayata dahi alev biti Suskunluk, hafi bir zkir; konuma ise cehri bir serzkir. Bu derghta her hl, bir ibadet nevesi iinde yoruluyor. Mevlana
Bezm-i Hicran
103
yine ilhama kesmi, Hallac, Enel Hak derken tevazu yapt ama nadanlar onu kibre yordular. Yani: Yokluk ne kadar gzel bir buraktr; yok olduysan o seni varlk lemine gtrr. demi, ama sz sar kulaklarn dibine ylm kalm.
am, emsettin ve Vuslat

Yayndan frlad ok. Hedefe ha vard ha varacak Baheler selama durdu. Selviler ayaa kalkt. ayr imen yollara dt. te konca ata binmi geliyor. Sultan Veled, ama varyor. Hayret ki ne hayret! Aramas gereken Veled iken emseddin onu ehrin giri kapsnda karlyor. Sultan Veled sadece selam verir, sonrasn emseddin anlatr: Dostumun mektubunu ver. Mektubu alr, amaz per gzlerine srer. Onun elinde Hallac gibi olmadka iimdeki ate dinmeyecek. der, Sultan Veled hayret eder, ems: Benim ateim dindi mi ey kutlu hak dostu! der. Sultan Veled, anlar ki bu ak, ilah akn semasndan n almaktadr. Tek sual sormaya mecali yoktur. Bir han odasnda uykuya henz ekilmitir ki dne babas gire. Olum canm tamaya durdu, dn ve semamn gneini bana getir. der. Oul irkilir bir de ne grsn emsettin darda atnn stne kurulmu onu beklemektedir. Evlat, sana dte nasip olan bize hakikatte nasip oldu. Dostumun, efendimin can tayor, bakalm benim takatim bu yolu amaya yetecek mi? der. Yola koyulurlar. Uzun zamandr bir hzn dura olan Mevlana, bir ocuk gibi endir. Derghn kuyusuna koar ve: Ey sr tutmasn bilen kuyu, Ey dertlere sine kuyu! Dostum yola revan oldu. Senden en son ne zaman su ektiimi bile hatrlamyorum; ama inan Yusufla
104
karlaan o talihliler kervan kadar talihliyim. Sendeki suyu Yusuf mutusu almasna ekeceim ve dostuma seni ab- Kevser gibi sunacam. Kuyu dile gelir ama syleneni sadece Celaleddin anlar. Bu sr, sonsuza dein ikisi arasnda kalr. Kuyudan ald suyu, pencerenin kenarndaki ieklere dker, iekler can bulur, hayat bulur. Anlar ki ems yakndadr.
Koku ve Hitam
Bu ne gzel koku byle, bu ne gzel koku. Gl bahesinden gelen yoksa o mu? Gece mi bu gelen, misk mi bu, amber mi bu? Bu ne gzel koku byle bu ne gzel koku. Yusufun kokusunu alan Yakubtu. O Yakup ki onun kazasna ba koydu da olunun kokusu ile gz aydn oldu. Biline ki sevmenin almeti sevdiinin kokusunu almaktr. ems, Bir koku alyorum, bu koku bahar dallar gibi kokuyor. der. Mevlana: O gmlei gzme srsem de krelen can gzm aydnlk bulsa. der. Bekleyi Hicretin en kutlu iki yolcusunu bekleyenlerin bekleyiini hatrlatyor. ems, dergha yaklamtr. Mevlana bir edep abidesi, iki bklm, hicab dosta kardr. Vefa eksiklii, sadakat eksiklii, ak eksiklii ems, kendisini tutamaz gzleri yaldr, iner atndan. ki dost hkra hkra alar, ili ili syleirler. Duyanlar: Bir sema ayininden yank ney sesleri ykseldi. derler. Vuslat, Elif ile Lamn vuslat gibi olur. Bu ham anlat brak, kalsn; haslarn ksesini avama sunma! Sus yeter artk, Var git yoklua haydi, Yoklukta yok ol. Git yokluklardan tan Yokluktan var olan.
Bezm-i Hicran
105
Hitaml Misk
Senden yara, gayrnn devasndan ho Cimriliin ayarn ltfundan ho Senin cefan lemin vefasndan ho Svmen bile gayrnn vgsnden ho Bu dnya, ah u efgn diyardr. Akta vuslat bu dnyada deildir. Refikil la demesini bilen Efendimden rendim akn bu dnyaya smadn. Yatanda sekerat anna yaklayordu. O, vefat annda yannda kimseyi tutmak istemedi. Ben iyiyim. dedi. Sultan Veled, gzyalarn gizleyerek yanndan ayrld. Kulana, olunun acyla inleyen sesi gelince babalk efkati ile gzleri yaard. Seksen yanda lm gzlerini yumarken o akrabalar olan klara kavumutu. Onun hlini olu Velede sordular. Veled: Anszn emseddin geldi, ona ulat. Mevlanann glgesi, onun nn parltsnda yok oldu. Ardndan ak lemi defsiz, sazsz avazn eritirdi. Ona maukun hlini anlatt. Bu suretle Mevlanann srr gkleri at. ems dedi ki: Eer sen btna balanmsan; ben, btnn btnym, srlarn srrym. emsin hakikat gnei Mevlanann kalbine tesir edip onu kendine klavuz seince onun iareti zere sema balad ve semda zhd ve perhizlerde elde ettii hllerin, tecellilerin yz kat daha fazlasn buldu.
106
Kbrs'ta Hala Sultan
107
KIBRISTA HALA SULTAN

Kadnlk semas yldzlarla doludur. Hayatta rotasndan sapmamak iin bir pusula arayan kadnlar, ban ge kaldrrlarsa greceklerdir ki orada onlara yol gsterecek hakikat ehli kadnlar vardr. Onlar, bazen bir Peygamberin (s.a.s.) zevcesi, mminlerin annesi olarak grrz bazen de Firavun saraynda bir Peygambere (a.s.) dayelik ederken grrz. Gzmz ksp uzaklardan onlara baktmzda da onlar pak ve iffetli bir anne olarak grrz ki bir erkein eli eline demeden mucizev bir douma annelik yaparlar. Bunlar kadnlk leminin yakut, zmrtle sslenmi talar gibi balarda tanr. Bir de talihsizler talihsizleri vardr ki Peygamberin yan banda dalalete derler dnyada ilenir, ahirette de lanetlenirler. Zulmn, yeni domu ocuklar kyd gnlerde bir Peygamber (a.s.) sandukann iinde rmakta akm ve kapsn aldnda Peygamberi (a.s.) evinde evlatlk edinmi ve onu azl dmann yannda selamet ve emniyet iinde bytm. Ad: Asiye asaletin ve teslimiyetin simgesi. O, bir Peygamberin yolunun en uzun sreli dura oldu. Gkteki yldzlar gibi asrlardr kadnlk lemini aydnlatr. O, Son Peygamberin (s.a.s.) zevcesiydi. Babas Ebubekir bile Peygamberin (s.a.s.) yaknln kendi yaknlnn stnde tutmu ve kzna Kuran bir seslenile seslenmi: Annem! demitir. Kadnlk leminde iffetin ve ilmin kaps olmutur. Bir sefer srasnda, mnafklarn o kyc ve krc iftirasna maruz kal-
108
m, gnlerce ac soluklam aklanmay beklemi. Sonunda yet onun iffetine ve edebine bir delil olarak inince srtndaki dalar arlndaki yk kalkmt. Ad: ie, Peygamberin (s.a.s.) ei ve Hz. Sddkin (r.a.) kz. O, bir yolun duranda iftiraya maruz kalmt. Gkyz yldzlar bakmay bilenlere yol gsterir. ehitlik, en emin yolculuk. slamda ilk kadn ehit odur. Fakir ve korumasz bir ailesi vard. Baht, olunun slm ile ereflenmesi ile ald. Zulm, fakir ve gszlerin etrafn sarnca o imandan bir kale gibi doruldu. Gnlerce ikenceler grd. O, btn varln Halikn bulmuken tatan tahtadan yaplan yalanc tanrlar azna almam ve slmn en byk dmannn o meymenetsiz, cehaletin babasnn yzne tkrmt. Cehalet, zulmn zrh. Cehaletin babas elindeki pasl mzra karnna saplaynca o oktan cennete yelken amt. ehitlik leminde ad altnla ilenmi slmn bir yldz olarak anld. Ad, Smeyye. slmla ereflenmi ve slmn sayfalarnda erefelice anlan bir ailenin dayesi olmu. mtihan dnyasnda ar imtihanlardan biri verilir Uhutun barnda. Srr: mtihan iinde imtihand. O gn Peygamber (s.a.s.) dahi yaralanm, Sahabe-yi kiram kor atelere atlm, kl ve mzraklarla adeta doranmt. Mnafklar kara haberi Medineye ulatrdnda o ekmek yapyordu, arada bir dalyor sanki maveray seyrediyordu. Haberi duyar duymaz kendisini Uhutun barna att. Son Peygamberin, Allahn Sevgilisinin, Kinatn Varlk Sebebinin (s.a.s.) ehit edildii haberi onu vurgun yemie evirmiti. Uhuta varnca eini, olunu ve kardeini ehit olmu buldu ve: Onlara ehitlik kutlu olsun. dedi. O, Reslullah (s.a.s.) aryordu. Onu grd, gzlerinden ya boald, yaralar sarld ve topraa kapand: Siz (s.a.s) yayorsunuz ya dedi. O ahadet yolunda can vermi, cann dahi Canlar Canna (s.a.s) adamaya hazr bir kahramandr. Ad: Smeyra, Uhut destann kahramanlarndan.
Kbrs'ta Hala Sultan
109
Ehl-i Beytin annesi. Hz. Peygamberin (s.a.s.) kz. Reslullahn (s.a.s) manev kardei, ilmin kaps, Hayber fatihinin zevcesi. Hz. Ali, Reslullahn mbarek bedenini ykarken, o zlen bir da gibi erimiti; fakat Peygamber Babasnn (s.a.s.) kendisine verdii mjde ile teselli bulmutu. Mjde: Ehlimden bana ilk kavuan sen olacaksnd. Babasndan bu dnya zerinden ayrlm olmak onun iini yakarken, te tarafta Hz. Peygamber (s.a.s) ile olacan bildiinden dolay iine bir ferahlk suyu serpilmiti. Reslullah (s.a.s) defnedilirken bir aralk kendini tutamad ve mezara toprak atanlara: Siz, Allahn Reslnn (s.a.s) zerine toprak atmaktan ekinmiyor musunuz? dedi. Hz. Ali (r.a.) onu teselli etmiti. Oullar Hasan ve Hseyin zalimlerin kllar altnda can verip ehit edilmiti; zevci Hz. Ali (r.a.) de mnafklar tarafndan ehit edilmiti. Ama belki Peygamber Babann (s.a.s.) kzna verdii mjde, ona bu aclar grmeyeceini de mjdeliyordu. O vefat ettiinde ei ve oullar ehit edilmemilerdi. Ad: slmn en erefli kadn. Ehl-i Beytin annesi, Hz. Fatma. Bu gn biz onun ehlinin ardndan yas tutarken mbarek annemizin hayat ile teselli buluyoruz. Seksen alt yana gelmiti ama biliyordu syleyen azdan hibir hilaf sz kmamt. Hz. Peygamberin (s.a.s) ona verdii mjde er ge gerekleecekti. Bir an bile bu mjdenin gereklemeyecei phesini duymad. Yllar nceydi, Fahr-i lem Efendimiz (s.a.s.) hayattayd ve st teyzesine misafir olmutu, izzet ve ikramdan sonra Efendimiz (s.a.s) uyumutu. St Teyzesi mm Haram (r.a.) Peygamberimizin (s.a.s) uyandktan sonra tebessm ettiini grd. Bu bulunmaz bir frsatt ve bunu deerlendirmeliydi. Y Reslallah, annem babam Size feda olsun, niin glyorsunuz? diye sordu. Peygamberimiz (s.a.s) cevap verdi: Ey mm Haram, mmetimden bir ksmnn gemilere binip kfirlerle savamaya gittiini grdm. mm Haram, bu szlerdeki mjdeyi sezdi ve bu haberi dua ile talandrmak iste-
110
di. Y Reslallah, dua etseniz de ben de onlardan biri olsam. dedi. Reslullah (s.a.s), onu krmad: Y Rabbi, bunu onlardan eyle. diye duada bulundu. slm devletinin snrlar Akdenize kadar genilemiti. am Valisi Muaviye, dnemin halifesi Hz. Osmandan Kbrsn fethi iin izin almaya alyordu fakat Hz. Osman (r.a.) izin vermiyordu. nk slm ordular denizde hi savamamlard ve deniz gleri yeterli deildi. Muaviye, eksiklerini tamamlad ve Kbrs fethi iin halifeden tekrar izin istedi ve bu sefer srarc oldu. Sonunda istedii izni ald. slm ordusu ilk kez deniz seferine kacakt. Seksen alt yana gelmi mm Haram, Reslullahn verdii mjdeye ok yaklatn hissetti. Orduya itirak etmek istiyordu fakat Muaviye onu kabul edemeyeceini, yann ilerlediini sylyordu, srar ediyor fakat netice alamyordu. Eini yanna ald ve Muaviyenin huzuruna kt, ona Reslullahn (s.a.s) kendisine verdii mjdeyi syledi. Muaviye, bu cmle karsnda aresiz kalm ve mm Haramn orduya katlmasna izin vermi, onun katlm ile ordusunu ereflendirmi, Reslullahn mjdesini ordusuna tamt. Hazrlklar tamamlanmt, donanma sefere kacakt. mm Haram, yaknlar ile helallemi ve ehit dmekle mjdelendii beldeye doru yola kmt. Namazn kld, duasn etti ve geminin gvertesine kt. Askerler, ona kar ihtiram iindeydiler. Kiminle yolculuk yaptklarn biliyor ve verilen mjdenin iinde kendilerine yer aryorlard. Gemi, Akdenizin mavi sularn yararak yol alyordu. Su, gne, martlar, balklar bu necip orduya duac olmulard. Geminin gvdesine arpan dalgalar, yelken direklerine konan kular, gemiye yol gsteren yunuslar bir zikir meclisi kurmu gibiydiler. Yolculuk, uzun srmedi ve ordu selametle Kbrsa yaklarken gr sesli asker: Kbrs, ufkumuzda belirdi. dedi. Ordu, tekbir-
Kbrs'ta Hala Sultan
111
ler getirdi ve kr namazlar klnd. mm Haram bir ara endielendi: Ya nail olduum mjdenin liyakatini kaybettiysem. dedi. Abdestini tazeledi, namazn kld, secdesini ok uzun tuttu. Namazdan sonra eine endiesini at ei: Bu hayrl ve mukaddes yolculukta eytann vesveselerine kendini brakma, eer liyakatini kaybetseydin Allah, 86 yanda sana bu yolculuu nasip eder miydi? dedi. slm ordusu, Kbrs kuatt. Kbrsllar ne mslman olmay ne de cizye vermeyi kabul ettiler. Kbrsa bir kartma yaptlar ve zayf bir direnile karlam olmalarna karlk Kbrs fethettiler. Ordu, geri dnyordu ve mm Haram, ehit dmemenin azabn duyuyordu. ine den, phe onu kemirmeye balamt, ne yapmt da liyakatini kaybetmiti? Ei, onu teselli ediyordu. O, bu durum iindeyken mjde bindii atn srtndayd, at birdenbire huysuzland, mm Haram atn srtndan dt, orada ehadet erbetini iti. O, mjdesini yllar nce almt: Ey mm Haram, mmetimden bir ksmnn gemilere binip kfirlerle savamaya gittiini grdm. Ya Rabbi, bunu onlardan eyle slm ordusunun ilk deniz seferinde, hayat yolunun son yolculuuna kan bir iman abidesinin kutsal bir mjde ile talanm bir yol hikyesidir. Larnakada bir mezar vardr ve orada Hz. Peygamberin st teyzesi mm Haram yatmaktadr.
112
B a l n K a r n n d a B i r P e y g a m b e r : H z . Yu n u s
113
BALIIN KARNINDA BR PEYGAMBER: HZ. YUNUS

Beyaz gvdesi Ak Denizin mavi sularna gmlnce denizin sadece mavi olmadn anlad. Gvdesi o tuzlu suyun iinde kabard, iini keskin bir kamama sard. O, iine gmlmek istedike gvdesi kabaryor ondan uzaklayordu. Engin sularda yol alsn, insanlar sahil-i selamete tasn diye yaplmt ama o varln tayan, varlna mana katan sudan korkuyor, ondan bir an evvel uzaklamak istiyordu. Ad: Rzgr Gl. Yllar gemiti, bir zamanlar tuzlu suyla kamaan o alml beyaz gvdesi imdi bir limanda demirlemi ve paslanmt. Denizlerin usuz bucaksz yolunu unutmutu; ama sular onu unutmamt. Dalgalar, haber postaclar gibi yklerindeki haberleri ona tayor, o da insanlarca unutulmulua terk edilmenin acsn bu haberleri dinleyerek dindirmeye alyordu. Anlaryla avunuyor, onlar hatrladka aclar diniyordu. Denizin rzgr tuz, ter kokular iinde gemiyi sarmt. Kpetesinde bir zamanlar kr bir ocuk arlamt. Annesi, ocuun elinden tutmu ona gzden mahrumun hibir zaman bilemeyecei gzellikleri anlatyordu. Bak, sular alalp ykseliyor ve gemimizin gvdesine arpyor deta onunla dans ediyorlar. ocuun yznde erbet tadnda bir glmseme dalyor. Bir mart suya konuyor ve gemiye nispet yaparcasna suda kayklyor ve adeta sularn gerek sahipleri biziz diyordu. Anne, heyecanla marty ocuuna anlatyor ama ocuk hi oral bile olmuyor. Gzleri ok yaknna bile kr kalan bu ocuk sanki uzaklara bakyor, kalb gzyle birilerini selamlyordu. Anne ieri girmek iste-
114
di ama ocuk: Anne uzaklardan iki dost geliyor, onlar selamlayalm. dedi. Anne aknlk iindeydi, ocuu krmak istemedi. ki yunus ok uzaklardan skn etti. Anne beklenen misafirlerin bu mavi yunuslar olduunu ok sonra fark etti. Yunuslar, geminin yannda yzyor, batyor, kyor seyredenler onlar, onlarsa sadece o kr ocuu selamlyorlard. Yazk! diye zlenlere yazk nk ocuk yunuslarla selamlayordu. Yunuslar uzun sre gemiyle birlikte yzd. Herkes ieri gemesine karlk ocuk uzun sre kpetede kalmt. Rzgr, siyah salarna mfik bir el gibi deiyor ona aslnda grmenin tek tarafl olmadn anlatyorlard. ki gz kr olsa ne kar, herkesi gren Allah yok mu! ocuk yzn ge evirdi gzyalar mavi boncuklar gibi yanaklarndan szld, yznde birikti. Annesi glkle ocuu ald ve beraberce ieri getiler. Tuhaftr, varlk en ok kendisine yabancdr. Varlk, her yabancya alr ama kendi yabanclna asla alamazm. Dnyada misafir olan insan, kendisinde dahi misafirdir. indeki yabancdan (kendisinden) lmle kurtulurmu ama tam kurtulacakken kendi evini kendisi sanarak yanlanlar da okmu. ocuk kpetedeyken Rzgr Gl ocuu gryor ve onu barna basyordu oysa ocuk imdi barndayken o ocuktan kopmu kpetede kalan ocuun imgesini kovalyordu. Gzyalar denize dklyordu ama heyhat gzyalar tuzlu iken kim fark eder ki gzyann deniz suyu olmadn! Has denizciler denize balanr ve ondan bir daha kopamazlarm. Hatta hristiyanlar Ortaada denizcilii ho karlamam ve denizcilerin uzaklara almamalar iin denizle ilgili trl c hikyeleri tretmilerdi nk deniz insan kulluundan uzak tutar, ona baka baka dnceler fsldarm ve denizci taifesinden yle veli, ermi, pir kmazm ve denizciler de bylelerini ok sevmezlermi.
115
Rzgr Glnn bir hikyesi vard ki can gz kapal, kalb gz ak ocua anlatmak isterdi. Hikyeyi yllar nce Yafa limannda bir dede torununa bu hikyeyi anlatrken o da kulaklarn kabartm hikyeye ortak olmutu. Hikye incinin oluumunu anlatyordu. Dnyann en gzel incileri Hint Okyanusunda ve Aden Krfezinde karm. Denizin derinliklerinde yaayan sedefler, nisan ayna yakn suyun yzeyine karlarm. Yamurun yaaca zaman sezerlermi kapaklarn aar yamurdan nasiplerini beklerlermi. yi bir inci iin art, iri bir yamur tanesidir. Eer clz bir yamur tanesi ya da iki yamur tanesi alrsa sedefin incisi de kt olurmu. Sedefler yamuru yklenir sularn derinliklerine doru inerlermi. Gel zaman, git zaman sedef bir salg salglarm ve o salg yamur tanesi ile karlnca su arlar inciye dnermi. Bu inci sedefin cann actmaya balarm, deta doum sancs. Allah insanolunu sedefin imdadna yetitirirmi. Dalglar sedefe yaklar, kapan aar, iinden inciyi alrlarm. Sedefin hastal inci, insana ziynet olurmu ve insan bu ziynet iin cana kymaktan bile ekinmezmi. Dede: Evlat, sen kymetli ol, kymet bil. Suyun derinliklerinde gizlensen de kadir bilir biri elbet senin kapakklarn aar ve iindeki ziyneti bulur. Yine evlat dnya malna tamah etme dnya mal sedefinin hastal, diyattan bir nesnedir. Sakn ola onu insandan aziz tutma! Torun, gzel bir hikye dinlemi, bendini ktlkten koruyacak iki nasihat yklenmiti. Dede, genliinde bir yanl i yapm ve dostun dahi ilencine uramt. nsanlar iinde bir insana denk gelmiti. O insan bir aydnlk nur halesiymi sanki. Olum demi dedeye: Bir yanl i ettin, lakin Allahn rahmetinden midini kesme. Bir vakitte eyh Sana diye bir ermi varm. Ya kemale ermi Hacc- Ekberi grm, mbarek gzleri her yl Beytullahla ereflenmi. Birgn bir d grm. Dnde hareminden gm, Rum lkesini yurt tutmu, durmadan bir puta secde ediyor. eyh anlyor, bu bir beladr ki: Akbe. Bu bir beladr ki: En-el
116
hak demeye benzer. Bu bir beladr ki: arh- Yusuf. eyh, bu badirelerden amal sahil-i selamete ermelidir. eyh, kasvetli dnceler iinde bir gemi tuttu. Ruhu gvdesinden tat. Derviler, yolumuz marip; menzilimiz Rum lkesidir. dedi. Yola revan oldu. Yannda tam drt yz dervii ile. Az gittiler uz gitmeye kalmadan bir kiliseyi seyre durdular. Kilisede bir kz vard, yz dolunay misali, bir iveli ayna, bir alml suret. eyh, kendinden tat mr bu suretin iinde bir kandil gibi aydnland sanki bir yola km ve artk menzili maksuda vasl olmutu. eyhin iinde slak bir ate yrd ve derinde kalan kle can verdi. eyh anlad ki, yol sadece bir ylan deil; znde, bir ylandili, auyla pimi, atallanm. eyhin iman sarayn kfrn kalle ylanlar yurt tuttu. eyh iman hrkasn kard, kfr zrhn kuand. Artk hibir sz eyhe tesir etmedi varsa yoksa gavur kz ve onun ak. Uykusu gzlerine zehir gibi kan gibi kt. Sevgiden, ba kesilmi bir ylan gibi kvrand, eleminden figan bir ney gibi boumland, sz tel tel dillendi. Sevgilisi neredeyse eyhin can oradayd, sevgilisinin yokluu eyhin lm gibiydi, elini ayan bkarar eder, tek hamleye mecal brakmazd. Ameli aka balanm eyhten rak dt eyh bir sanemperest oldu. Namaz, virdi, secdeyi unuttu aka sema durdu. Kz, eyhin akln ald, Harut Marut kssasn hatrlad. eyhe drt art kotu, birini yerine getirmesini istedi. Ya puta secde edecek ya arap iecek ya Kurn yakacak ya da imandan beri duracakt. eyh Gzelliini seyre koyuldum gayr arap akn erbetidir onu imeye koyulur dier artndan uzak dururum. dedi. eyh, arab iti annda hfzndaki Kurn unuttu, hristiyan oldu, kiliseye gitti, domuz obanl yapt. eyh, sapknlk yoluna dnce mritleri, dostlar onu terk ettiler. lerinden biri eyhini unutmad. Kbede, yreinin ta derinlerinden bir dua kopard. Dua ar ly lerzeye getirdi. Gk atrdad. Duas kabul edildi. Mridin ryasna Fahr-i lem (s.a.s) girdi: Ey himmeti yce mrit yr, var eyhini dml badan
117
kurtardm, himmetin tesir etti, eyhini affettirdi. dedi. Derviler, Kerbela yasllar gibi gzyalar kana bulanm bir ekilde eyhin bulunduu ovaya vardlar. eyhi domuz obanl yaparken buldular. eyh, mritlerini grnce ar u namus iesini giydi, stn ban yrtt, zerine toprak sat. Tvbe etti. lmi, ameli geri yol bulup eyhe vard. Dervilerle birlikte Hicaza yol ald. Gvur kz da tvbe etti, mslman oldu; lakin bir tvbelik can kalmt orackta ld. eyh Sanann hikyesi byleyken Grcistanda Sana Tepesine medresesinin plannn yapan yolcunun hikyesi de nur yzl zatta sakl kalm. Dedeyi bu kssa yola getirmi, dede o gnden sonra tvbe etmi ve hak yolun yolcusu olmu. Bordas yanp snerken Rzgr Gl bebeklik uykular sonras insan tutan huysuzlua benzeyen bir sarsnt ile sarslmaya balad. Bir frtna onu denizin tam ortasnda yakalad. Frtna ona yol vermeye niyetli deildi, hani mmkn olsa Rzgr Gln alp tersine evirecek insann yz bir daha onu gremeyecekti. Gemide bir tela, bir velvele Ses, sz birbirini yutuyor, ortalkta can pazar var. Tam bu esnada tevekkl ehli kadn, kr olunu barna bast ona Hz. Yunusun kssasn anlatt. Yafa Limanndan bir peygamber geti. Bu peygamber adn bir bala da vermi olan Hz. Yunustur. Ninova halkna peygamber olarak gnderilmiti. Onlara Allah anlatsn, onlar doru yola iletsin diye gelmiti. Otuz yl bir peygamber olarak ldrlme tehlikesine ramen kavminden ona inanan sadece kii kmt. Otuz yl kavminden sadece Allaha iman etmelerini istemiti ama kavmi inat etmi iman etmemiti. Bir an Allahn bu ulu peygamberi feveran etmi, dilinden kayalar kadar sert, uurumlar kadar dik szler dklm, bu szler Allah indine beddua olarak varmt. Allahtan gelen vahiy yle diyordu: Ey Yunus, kullarma ne abuk beddua ettin! Dn ve onlar krk gn daha davet et! Bu vahiy geldiinde Hz. Yunus kavminin uzandayd, emri yklendikten sonra mmetinin karsna kt fakat etrafnda-
118
ki insanlar mstehz tavrlar, inat durular ile onu karladlar. Hz. Yunusun szleri onlara tesir etmiyordu. Otuz yedinci gne kadar emri insanlara ulatrd. Da, ta titriyor; kurt, ku dinliyor fakat insanlar dinlemiyordu. gn daha bekleseydi vahyin hkmn yerine getirecekti. Otuz yedi gnde deimeyen insanlar, kalan gnde de deiecek gibi grnmyorlard. Kavminin karsna geti: Bilmi olasnz ki evvelki mmetlere gelen azap eidinden bir azap size de gelmektedir. Bu azabn ilk lametleri yzlerinizin deimesidir, bozulmasdr. dedi ve kavmini terk etmeye karar verdi. Sinirliydi, Rabbinden bir izin gelmesini beklemeden Ninova ehrini terk etti. Hz. Yunus ehrin dndayd. Krknc gnn sabahnda ehir, uykudan uyand. Yzleri deimi, ilerini kyamet korkusu sarmt. Yazklandlar, dvndler: Dalara talara Yunusun syledikleri meer doru imi, azap bizim gibi azgn bir toplumu buldu. dediler. Gne yakc bir azapla tenlerini kavlatt, bir bulut gam perdesi gibi yzlerini gnllerini glgeledi. Azgn kavim, yana yakla Hz. Yunusu arad, gizli kaplarn ardna baktlar, yollarda ayak izi srdler, katar katar gvercinlerle haber uurdular heyhat ki Hz. Yunusu bulamadlar. ehirde atlar imek gibi akyor, dt yerleri yakyordu. Karada uzun bir yol kat eden Hz. Yunus Yafaya gelmiti. Limandaki gemi hareket etmek zereydi. Ama msterih deildi, Allahn emrini almadan yola kmt. Gemi hareket etti. Gne klar suya dyor, suyun koyu mavisi aydnlk, ltl bir mavilie brnyordu. Mmin bir dima denizi grnce Allahn kudreti karsnda acziyetini anlar, iman artard. O aydnlk havada, birdenbire bir frtna koptu, su azgn dalgalar ile gemiyi sarsmaya balad. Geminin gvdesi ar ar suya gmlyor, gemide bir kyamet gn yaanyordu. Kaptan yllarca denizin mavisini gzne alm, tuzunu ekmeine katk etmiti. Bir balk kadar bilirdi, denizin dilini. Bu frtna, o bilindik frtnalara benzemiyordu. Gnein ardna gizlenmi, bu gemimin
119
denize almasyla hkm giyen bu frtna ilah bir ikaz belki bir azapt. Azap da ancak gnahkr kullara gelirdi. Bu gemide hangi kul Allahn azabn bu gemiye tamt. Yolculara dnd: imizdeki gnahkr kimse ortaya ksn, bu gemideki insanlara bela olmasn. Kimseden ses kmad. Kaptan bu szlerini tekrarlad ama szler muhatap bulmad. Gemi sarslyor, insanlarn feryatlar ykseliyor; ama kimse cevap vermiyordu. Allahn bir kulu: Kura ekelim, sulu olan tayin etmesini Allaha brakalm ve kime isabet ederse onu denize frlatalm. dedi. Teklif btn yolculardan kabul grd. Kura ekildi ve kura Hz. Yunusa isabet etti. Yz ikindi gnei kadar aydn, szleri seher vakti kadar serin Hz. Yunusa kurann isabet etmesi yolcular da artt. Bu ite bir yanllk var dediler. Kura tekrarland, yine Hz. Yunusa isabet etmiti. nc ekilite de kura yine Hz. Yunusa isabet etmiti. Hz. Yunus bir peygamber feraseti ile hdiseyi yorumlamt: Ben Allahn peygamberiyim. Bana verilen grevi yllarca ciddiyet ve titizlikle yerine getirdim. Fakat otuz yl sren almann sonunda sadece insan iman etti. Dierleri kfrde srar etti, taknlklarndan vazgemediler. Ben de Rabbim henz izin vermeden, o ehri terk edip ktm. Suum budur benim, cezam verin. dedi. Hz. Yunus denize braklmt. Deniz durulmu, gemidekiler doru bir i yaptklarna inanmlard. Hz. Yunus, denizdeydi byk bir balk onu yutmutu. Deniz karanlk, baln karn karanlk, gelecek karanlkt Hz. Yunus, Rabbine yakard. Bu karanlklar iinde onu gren ancak bu karanla hkm geen Allaht. La ilahe illa ente sbhaneke inni knt minez zalimin. (Allahm, Senden baka hibir ilah ve mabut yoktur. Seni her trl kusurdan uzak bilirim. Hi phem yok ki ben kendime zulmedenlerden oldum.) Hz. Yunus bu szleri syledi. Bu karanlklar, Yusufun kuyusuna, hapishanesine benziyordu. Kurn bu olay anlatrken: Baln arkadan da an Habibim. Hani
120
o gazaplanarak gitmi ve bizim kendini sktrp ceza vermeyeceimizi sanmt. Ama balk onu yutunca karanlklar iinde Allahm, Senden baka hibir ilah ve mabut yoktur. Seni her trl kusurdan uzak bilirim.Hi phem yok ki ben kendime zulmedenlerden oldum. diye seslendi. Baln karnnda bir mddet kald. Sonra balk onu sahil-i selamete kard. Vcudu pelte olmutu, yorgundu, kalkmaya takati yoktu. Sahilde bir sre kald, Allah onu her trl zarardan korudu. be gn iinde eski salna, gcne kavutu. Gcne kavutuktan sonra Cibril-i Emin karsna geldi. Ona vazifesini vazetti. Bu arada Hz. Yunusun kavmi inatlarndan vazgemilerdi. Hz. Yunus yeniden Ninovaya dnmt. ehir ahalisi: Ho geldiniz ey Allahn Peygamberi! diyerek bu kutlu peygamberi karlad. Biz senin Allahn peygamberi olduuna iman ediyor emirlerini bekliyoruz. dediler. Ninova halk ilah mesajla yeniden muhatap oldu. Hz. Yunus Kurnn bir yerinde de: Hi phe yok ki Yunus da gnderilen peygamberlerdendi. Hani o ykn alm, harekete hazr bir gemiye kamt. Derken gemi halkyla kura ekmi ve maluplardan olmutu. Denize atldnda o kendini knamakta iken balk onu yutuverdi. diye anlatlr. Annesi kssay bitirmi, kr ocuk Hz. Yunusun duasn ezberlemi ve o alkantl denizin dinmesi iin derin bir imanla bu duay etmiti ki duas kabul edilmi ve dalgalar ekilmiti. Rzgr Gl kr ocuu Yafa Limanna brakrken ocuk ar aksak limandan uzaklarken o ocuun ardndan dolu gzlerle uzun uzun bakmt. Rzgr Gl, denizde paslanm fakat deniz ka yolcunun hikyesini anlatr, ka hikye denizde yol bulur bilinmez. Son sz bir hadis, lal gher: Beni, Yunus bin Mettadan stn grmeyin!

Yol Hikâyeleri: Mehmet ÖZTUNÇ

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Yol Hikâyeleri: Mehmet ÖZTUNÇ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

YOL HKYELER Mehmet ZTUN

KALBNDEN BAKA MUSKA KUANMAYAN ADAM EYH AML

MUMUN DB: TOLSTOY

amzda Bir Muhacir

amzda Bir Muhacir

amzda Bir Muhacir

Maara Ashab Ashab- Kehf

MAARA ASHABI: ASHAB-I KEHF

Maara Ashab: Ashab- Kehf

Maara Ashab: Ashab- Kehf

arkta Secde zi Bedizzaman Said Nursi

ARKTA SECDE Z: BEDZZAMAN SAD NURS

arkta Secde zi: Bedizzaman Said Nursi

arkta Secde zi: Bedizzaman Said Nursi

ki Denizin Bulutuu Nokta: Hzr ile Musa

K DENZN BULUTUU NOKTA: HIZIR LE MUSA

ki Denizin Bulutuu Nokta: Hzr ile Musa

ki Denizin Bulutuu Nokta: Hzr ile Musa

Eba Eyyub el Ensari

DNYA MSAFRHANESNDE BR EV SAHB: EBA EYYB EL ENSAR

Eba Eyyub el Ensari

Eba Eyyub el Ensari

Eba Eyyub el Ensari

BAHEDE BR GL: SELMAN-I FARS (R.A.)

Hikyemizin ad: Bilge Kral

Hikyemizin ad: Tacir

GNLLERDE YOL ALAN YOLCU: VEYSEL KARAN

krime bin Ebu Cehil

CEHALETN BABASININ NANMI OLU: KRME BN EBU CEHL

krime bin Ebu Cehil

krime bin Ebu Cehil

krime bin Ebu Cehil

Bu yollar ylan gibi kvrlan yollar

Hicran vakti bir k gn

Hat, Name ve Yolculuk

am, emsettin ve Vuslat

Kbrs'ta Hala Sultan

KIBRISTA HALA SULTAN

Kbrs'ta Hala Sultan

Kbrs'ta Hala Sultan

BALIIN KARNINDA BR PEYGAMBER: HZ. YUNUS

You might also like