klim Deiiklii ve evre Felaketleri

Kmil VARINCA Yldz Teknik niversitesi evre Mhendislii Blm

Ne nedir?
Tanmlar, kavramlar, sebepler

Tanmlar
Hava, herhangi bir yerde ve zamandaki atmosfer
koullarnn ksa sreli durumudur. Hava, yeryznn herhangi bir yerindeki scaklk, ya, nem, gnelenme, sis, bulut, rzgar ve hava basnc gibi ok saydaki deikenin birliktelii ile aklanr. klim, yeryznn herhangi bir yerinde uzun yllar boyunca gzlenen hava koullarnn ortalama durumudur. Ancak iklim, yalnzca ortalamaya yakn koullar deil, u deerleri (ekstremleri) ve tm istatistiksel deiimleri de ierir. klim deiiklii, nedeni ne olursa olsun (tabii yada insan faaliyetler neticesinde) iklim koullarndaki byk lekli (kresel) ve nemli yerel etkileri bulunan, uzun sreli ve yava gelien deiiklikler biiminde tanmlanr.
klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 3

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiikliinin gstergeleri

26 Mart 2004 Cumartesi

Scaklk Yalar Nem oranlar Bulutlar Rzgarlar Hava basnlar Gnelenme Sisler
klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 4

Dnyann Scaklk Deiimi

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

Scaklk deiiminin sebepleri

Dnyann durum ve hareketindeki
deiiklikler Kta kayma hareketleri ve da oluumlar Yanarda faaliyetleri Gneteki deiimler

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

Dnyann hareketinin deimesi

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

Kta hareketleri
Kta kayma hareketleri ve da oluumlar
oknayus aknt sistemi ve rzgar sistemlerini deitirdiinden iklime etki yaparlar.

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

Antarktika


Dnyann en souk blgesi, Avusturalyann iki kat byklnde, 15 milyon yldr %98i buz, Dnyadaki buzullarn %90i, temiz suyun %70i burada, Buz kalnl 1,5-4,5 km, Gelen nn %80-85ini yanstr, Dnya ikliminin soutma sistemidir, Rzgar sistemi ve okyanus aknt sistemini etkiler
klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 9

26 Mart 2004 Cumartesi

Okyanus aknt sistemi - tayc bant

Okyanuslar aras su

al-veriini salar, Dnyadaki rmaklarn 20 kat kadar su tar, Is transferini salar, Bat Avrupa bu bant sayesinde 10 derece daha scak
10

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

Yanarda faaliyetleri
Yanarda
patlamalaryla atmosfere ok byk miktarlarda toz ykselir. Bu tozlar, gne nlarnn geiini engelleyen bir tabaka oluturur ve bylece dnyann scakl da der.
11

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

Scaklk-Aerosol ilikisi

1991de Filipinlerdeki Pinatubo yanardann patlamasyla tonlarca kkrt

dioksit stratosfere yaylm ve orada slfrik asit damlacklarna dnmt. Tm dnyaya yaylan bu ayresol battaniyesi, gelen gne nlarn yanstt gibi dnyann ssn da souruyordu. Bu yznden de bir yl boyunca dnyann ortalama scakl 1C kadar dt. Bu olay bilim adamlarna, iklim modellerini gelitirme frsat salad.

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

12

Gneteki deiimler
Gne'in manyetik alanndaki deiimler
ve Gne lekeleri, yaylan enerji miktarn etkiler. Bu da doal olarak Dnya'nn ald enerji miktarnn deimesine yol aar. Ve iklimler etkilenir.

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

13

Isnyoruz
Bugn aslnda, bundan 50 milyon yl nce
balam olan souk dnemin iindeki ksa sreli scak vahalardan birindeyiz. Byk bir olaslkla da vahann sonu grnmeye balad. Buna gre dnya u anda artk souma eiliminde olmal. Ancak son 150 yllk gzlemler, bir eylerin sanki ters gittiini gsteriyor. Soumuyor, snyoruz.
klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

26 Mart 2004 Cumartesi

14

Isnmann delilleri
Scaklk kaytlar Gl ve akarsulardaki scaklk art Buzul erimeleri Deniz kabarmalar Atmosferde scakln 0 dereceye indii
yksekliin artmas
1970ten bu yana her sene 4,5 m artyor
26 Mart 2004 Cumartesi klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 15

Scaklk kaytlar

1860-2000 yllar arasnda 0,7 derecelik bir art

26 Mart 2004 Cumartesi klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 16

Buzullarn erimesi
Yeni Zelanda'daki buzullar yalnzca 20 ylda ktlelerinin

n yitirdiler, spanyada 1980'de 27 olan buzul says bugn 13e dm durumda, Peru Andlar'ndaki Qori Kalis buzulu, 1963-78 yllar arasnda, ylda 4 metre kadar geri ekilirken, 1995'te buzulun yllk geri ekilme hz 30 metreye ulat, Afrika'da Kilimanjaro Da'ndaki buzul, 20. yzylda ktlesinin yaklak drtte n yitirdi, Ayn dnemde Kafkaslardaki buzullarn ktlesi yarya indi, in-Rusya snrnda, Tiyen an Dalar'ndaki buzullarsa son 40 ylda yaklak % 20 kldler.
klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 17

26 Mart 2004 Cumartesi

Buzul erimelerine rnekler

Dnyamzn snyor olduuna ilikin en gzel delillerinden

biri, orta ve alak enlemlerde dalardaki buzullarn geri ekilmeleridir. Bu geri ekili, zellikle son yirmi ylda hz kazanmtr. Buzullardan buharlaan sular da denizlerin dzeylerinin ykselmesine yol aar. Bu deer 20. yzylda 10-25 cmdir.
klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

26 Mart 2004 Cumartesi

18

Ne oluyor?
Sebep ne? Deien ne?

Atmosfer ve tabakalar
Atmosferde N2, O2, H20,
Ar, CO2, CH4, eser miktarda dier gazlar ve aerosoller bulunur. Uzaydan bakldnda Dnya -18 derecelik bir cismin yayd enerjiyi yayar ama dnya scaklk ortalamas 15 derecedir. Is troposferde tutulur.

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

20

Gelen enerjinin dalm

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

21

Doal Sera Etkisi

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

22

Sera Gazlar
Su buhar Ozon (O3) Karbondioksit (CO2) Metan (CH4) Azot oksitler (NOx) Kloroflorokarbonlar (CFC)
26 Mart 2004 Cumartesi klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 23

Kresel Isnmaya katklar

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

24

Karbondioksit
17. yzyln balarnda kefedilmi; renksiz, kokusuz; atmosferde %0,03 orannda bulunan; karbon ieren maddelerin yaklmas,

fermantasyonu ve solunmas ile ortaya kan bir gazdr.

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

25

Karbondioksitin sera etkisi

1860dan bu yana meydana gelen 0,7
derecelik artn %60 karbondioksitten kaynaklanyor. Atmosferdeki karbondioksit miktar son 200.000 yln en st dzeyinde Sorumlusu: nsanolu

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

26

Karbondioksitteki art

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

27

Olaylarn karbondioksit art ile ba

Yz elli yllk scaklk kaytlar,
Dnyann bu dnemde 0,50,7C kadar sndn ortaya koyuyor. Bilim adamlar, endstri devrimiyle birlikte atmosferde karbondioksit ve metan gibi sera gazlarndaki artmasnn bu snmayla ilikili olduunu dnyorlar. nk buz rnekleri zerinde yaplan almalar, yz binlerce yl boyunca atmosferdeki sera gaz oranlarnn Dnyann scaklyla birlikte artp azaldn gsteriyor.

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

28

Karbon evrimi

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

29

Karbondioksit al-verii

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

30

Kii ba karbondioksit salnm

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

31

Tahmini toplam salnm

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

32

Tahmini karbondioksit dzeyi

Kresel snmann
durdurulabilmesi iin tm lkelerin atmosfere saldklar CO2 miktarnda ok ciddi bir azalma olmas gerekiyor. Ne var ki ne sanayilemi lkeler ne de gelimekte olanlar bu ynde her hangi bir nlem almyorlar. Karbon dioksit dzeyi de azalmak yle dursun srekli olarak ykseliyor; bu hzla giderse 2100de 1850deki dzeyinin 3 katna kmas bekleniyor.

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

33

Metan
Havadan hafif, renksiz, kokusuz, Atmosferde CO2 miktarnn 1/200 kadar, Is tutma kapasitesi CO2in 20 kat, Atmosferde kalma sresi 10 yl, Kresel snmann %10-15inden sorumlu, Her yl %1 orannda artyor.
26 Mart 2004 Cumartesi klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 34

Ozon bilgisinin zamansal geliimi

1840 : ozon kefedildi, 1880 : gnein ultraviyole nlarna kar

bir filtre vazifesi yapt ve stratosferde bulunduu fark edildi, 1920 : Ozon tabakas ile ilgili ilk sistematik lmler balad, 1985 : Ozon delii kefedildi, 1987 : Montreal Szlemesi imzaland.
26 Mart 2004 Cumartesi klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 35

CO2

CH4 yksek

N2O

CFC'ler yksek Azaltc

O3 yksek yok

H2O yksek Azaltc

sera etkisindeki yksek yksek rol ozon tabakasna artrc-azaltc artrc-azaltc etkisi balca doal doal evrim sulak alanlar kaynaklar pirin tarlalar, fosil yaktlar, balca insani hayvanlar, fosil ormanszlatr kaynaklar yaktlar, biomas ma yanmas kal sresi endstri ncesi younluk (ppb) 50-200 yl 10 yl

artrc-azaltc

topraklar, tropikal yok ormanlar buzdolaplar, gbreler, toprak aerosoller, kullanmnda endstriyel deiim ilemler 150 yl 60-100 yl

hidrokarbonlar buharlama Nox'li hidrokarbonlar sulama , biomas yanmas haftadan aya kadar 10 gnler

280.000

700

285

0 CFC-11: 0,26 CFC-12: 0,52 CFC-113: 0,08 4%

bilinmiyor

imdiki younluk 363.000 art hz

1.670

310

20-40 (kuzey 3.000-6.000 yarmkrede) (stratosferde) %0,5-2 bilinmiyor

0,50%

0,90%

0,30%

kresel snmaya 1 katks insani sera etkisindeki pay 60%

11

270

3400-7100

15%

5%

12%

8%

Bilinmiyor

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

36

Ne olacak?
ngrler ve tahminler

Kresel iklim modelleri

Matematik modelleme Bilgisayar destekli modeller
Tm modeller bir kresel snma
olacanda birleiyor. Ancak ne kadar olaca ve etkileri konusundaki ngrler deiiyor.
26 Mart 2004 Cumartesi klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 38

Muhtemel etkiler

Hidrolojik dngnn deimesi Enerji temin gvenlii Su kaynaklarnn hacminde ve kalitesinde azalma Kara ve deniz buzullarnn erimesi Kar ve buz rtsnn alansal olarak daralmas Deniz seviyesinin ykselmesi Kuraklk ve seller klim kuaklarnn yer deitirmesi Yksek scaklklara bal salgn hastalklarn ve zararllarn artmas sonucunda dnya leinde sosyo-ekonomik sektrleri, ekolojik sistemleri ve insan hayatn dorudan etkileyecek nemli deiiklikler
klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 39

26 Mart 2004 Cumartesi

Buzullarn erimesi
Kuzey kutbundaki buzullarn tamamnn eriyecei

ngrlyor, Deniz seviyesinin 15-95 cm artaca ngrlyor, Milyonlarca insann yaad Nil ve Yangtze deltalar, Po ovas, ukurova, Banglade kylar, Pasifik'teki ada lkeleri sular altnda kalacak, evrede mlteci patlamas ve toplumsal atmalar ortaya kacaktr. Temiz su kaynaklarnn denizlere karmas ve su skntlar
klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

26 Mart 2004 Cumartesi

40

Scaklk art
Scaklktaki artn 1-3,5 derece olaca
ngrlyor, Artan scaklktan dolay insan lmlerinde art, scak dalgalar, kuraklk, ar yalar, seller, ortalama scaklklarda deiiklikler, vb. ar doa olaylarnda da bir art bekleniyor.
26 Mart 2004 Cumartesi klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 41

Tayc bandn deimesi

Aknt sistemi durabilir, Akntnn stt yerler sour, Akntnn getii yerlerde iklim farklar

azalr, Yangnlar, ormanszlama, erozyon, sel, frtna ve kasrgalarn artmas

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

42

Ozon tabakasnn delinmesi

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

43

nsan sal
Scak oktan kaynaklanan insan lmleri Ozon tabakasnn incelmesinden
kaynaklanan cilt ve deri hastalklar, yanmalar Stma gibi salgn hastalklarn yaylmas Virs eitliliinin ve dalmn artmas

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

44

Canllara etkisi
Bitki ve hayvanlarn yaam alanlarnda

deiiklikler Baz bitki ve hayvan poplasyonlarnda azalma Aalarn erken ieklenmesi, bceklerin erken ortaya kmas, kularn erken yumurtlamas Bitki ve kara hayvan trlerinin drtte birinin yada 1 milyondan fazlasnn yok olabilecek
klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 45

26 Mart 2004 Cumartesi

Tarmdaki deiimler
Farkl ya sistemleri tarm alanlarnn
deimesini salayacak, Maliyet artacak, Kuraklk artan yerlerde tarm azalacak,

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

46

Enerji sektrne etki

Fosil yakt yerine alternatif enerji kayna
araylar Temiz ve yenilebilir enerji kaynaklarna verilen nemin artmas

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

47

Pentagon Raporu
2007de Holanday su basacak, Lahey yok

olacak 2010 - 2020 arasnda Avrupa ktasnda scaklk ortalama 14.5 santigrat derece decek. Ancak ABD ve Avrupa ktasnda, scakln 35 santigrat dereceyi getii gn says da artacak. klimdeki dengesizlikler, tarm ve lke ekonomilerini vuracak. ngiltere souk ve kurak olacak, iklim Sibirya'ya benzeyecek.
klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 48

26 Mart 2004 Cumartesi

Pentagon Raporu
Deniz kabaracak, kylardaki Avrupa kentleri,

ykselen sularn altnda kalarak Lahey'le ayn kaderi paylaacak. Hindistan, Gney Afrika ve Endonezya kuraklk ve alk yznden i karklklarn penesinde dalacak. Kitlesel yama olaylar balayacak. Suya sahip olmak iin savalar kacak. Nil, Tuna ve Amazon nehirleri evresi, sava alanna dnecek.
klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 49

26 Mart 2004 Cumartesi

Pentagon Raporu
Su ve enerji kaynaklarn korumak iin
Japonya, Almanya, Kuzey Kore, Gney Kore, ran ve Msr nkleer silah gelitirecek. Din, ideoloji yada ulusal onur gibi gerekelere dayanan savalar tarihe karacak, savalarn tek amac "hayatta kalmak" olacak.
26 Mart 2004 Cumartesi klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 50

Pentagon Raporu
ABD ve Avrupa, kurakln 400 milyon
insan tehdit edecei Afrika'dan kitlesel g aknlaryla bouacak. Zengin lkeler, gten korunmak iin birer "kale" olacak. skandinav lkelerinden de gneye g balayacak. 8200 yl nce iklim deiikliinin yol at dev kitlesel gn bir benzeri yaanabilir.
klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 51

26 Mart 2004 Cumartesi

Pentagon Raporu
20 yl iinde, dnyann doal
kaynaklarnn, nfusu besleme kapasitesi azalacak. Sava ve alk nedeniyle milyonlarca insan lecek, sonunda yeryznde doal kaynaklarn besleyebilecei sayda insan kalacak.

26 Mart 2004 Cumartesi

klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

52

Hawkingin Kyamet Teorisi

2000-2400 Yllar aras:
El Nino yznden iklim deiiklikleri olacak. klim deiikli nedeniyle stma,tifo gibi hastalklar yeniden ba gsterecek. Kasrga ve hortumlar dnyay kasp kavuracak. Sera etkisi iddetini arttracak. nmzdeki 100 yl iinde meydana gelecek s deiimleri bitki rtsn etkileyecek. Buzullarn erimesi su basknlarn arttracak. Alp dalar bata olmak zere birok blge byk felaketlerine sahne olacak. Isnma bugnk sratiyle devam ederse 400 yl iinde Alp dalarnda kar kalmayacak. 2400-2500 Yllar aras zellikle Gney Yarmkre etkilenecek. Gney Yarmkreden, Kuzey Yarmkreye byk gler balayacak. Su seviyesi okyanuslarda sratle ykselecek. Ayn dnemlerde Gney Avrupa'da byk bir kuraklk balayacak. Kuzey Avrupa ise sel sular ile bouacak.
klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 53

26 Mart 2004 Cumartesi

Hawkingin Kyamet Teorisi

2500-2800 Yllar aras
Gney Yarmkrede lmden kaan insanlar,Kuzey Yarmkreye gnce, gler lkeler aras savalara neden olacak. evre kirlilii doal kaynaklar kurutacak. Kuzey ve Gney kutbundaki buzullar eriyecek, karalarn ounu su kaplayacak. 2800-? Yllar aras Dnyann atmosferi deiecek ve Dnya, Mars gibi slfrik asitlerden oluacak, hi bir canl yaayamayacak.
klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 54

26 Mart 2004 Cumartesi

Ne yapmal?
Tedbirler, szleme ve anlamalar

Toplantlar - Szlemeler
1979 : WMO I. Dnya klim Konferans Eyll 1987 : Montreal Szlemesi
1988 : Deien Atmosfer Toronto Konferans
BM klimin Korunmas Karar
Ozon tabakasna zarar veren kimyasallarn azaltlmas

1990 : WMO II. Dnya klim Konferans 1992 : BM evre ve Kalknma Konferans (Yeryz
Zirvesi)
BM klim Deiiklii ereve Szlemesi

Ama: Atmosferdeki sera gaz birikimlerini, insann iklim sistemi

zerindeki tehlikeli etkilerini nleyecek bir dzeyde durdurmak
klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

26 Mart 2004 Cumartesi

56

Toplantlar - Szlemeler
Hkmetler aras klim Deiiklii Paneli (IPCC) Nisan 1995 Almanya : 1. Taraflar Konferans
DS Berlin Buyruu

Aralk 1997 Japonya : 2. Taraflar Konferans

DS Kyoto protokol
Gelimi Taraf lkeler insan kaynakl karbondioksit (CO2) edeer sera
gaz salmlarn 2008-2012 dneminde 1990 dzeylerinin toplam olarak en az % 5 altna indireceklerdir

Kasm 1998 Arjantin : 3. Taraflar Toplants

DS Buenos Aires Eylem Plan
26 Mart 2004 Cumartesi klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 57

klim deiiklii ereve szlemesi

199 ylna Rio evre ve Kalknma Konferansnda
kabul edilip 50 lkenin onaylamasn mteakip 21 Mart 1994te yrrle girmitir. Szlemenin amac; atmosferde tehlikeli bir boyuta varan insan kaynakl sera gaz emisyonu konsantrasyonunun iklim sistemi zerindeki olumsuz etkisini nlemek ve belli bir dzeyde tutulmasn salamak. Ek II listesi: 1992de OECD yesi 24 lke, Avrupa Birlii lkeleri Ek I listesi: Ek II listesine ek olarak Pazar ekonomisine gei srecinde olan lkeler
klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 58

26 Mart 2004 Cumartesi

Kyoto Protokol
DSnin yetersiz olduu dnlerek
ykmllklerin daha sk hale getirilmesi ve yasal balayc bir belge olmas amacyla Kyoto Protokol hazrlanm olup 16 Mart 1998-15 Mart 1999 tarihleri arasnda imzaya ak kalmtr. Protokole gre Ek I listesinde yer alan lkeler 2008-2012 birinci taahht dnemi sonunda toplam sera gaz emisyonlarn ortalama olarak 1990 yl seviyesinin en az %5,2 altna indirme ykmlln kabul etmitir.
klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

26 Mart 2004 Cumartesi

59

Kyoto Protokol
Protokoln yrrle girmesi iki arta baldr; Birincisi; protokoln 55 lke tarafndan onaylanmas kincisi; 1990 ylnda hesaplanan toplam CO2
emisyon miktarnn en az %55inden sorumlu Ek I lkelerinin bu 55 lke iinde yer almas %36,1 paya sahip ABD imzalamamtr. %17lik paya sahip Rusya Federasyonunun imzalamas ile 16 ubat 2005 tarihinde protokol yrrle girmitir. Protokol bugne kadar 141 lke ve Avrupa Birlii tarafndan onaylanmt.
26 Mart 2004 Cumartesi klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA

60

Esneklik mekanizmalar
Emisyon ticareti
Ortak uygulama
Madde 17 ile dzenlenmitir. Ek I lkeleri arasnda emisyon ticaretini mmkn klmaktadr. Madde 6 Sera gaz azaltmn amalayan projelerden Emisyon Azaltma Kredisi elde edilir. Madde 12 Ek I lkelerinin Ek I d lkelerde gerekletirecekleri projelerden Sertifikalandrlm Emisyon Azaltm Kredisi elde etmeleri
26 Mart 2004 Cumartesi klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 61

Temiz kalknma mekanizmas

Ne yapmalyz?
Akll ve gereki olmak Gelimeleri yakndan takip etmek Frsatlar deerlendirmek Esneklik mekanizmalarn iyi kullanmak Milli menfaatleri n planda tutmak lke gereklerini iyi tahlil etmek
26 Mart 2004 Cumartesi klim Deiiklii ve evre Felaketleri - Kmil VARINCA 62

Teekkrler