Bin thin mt lng nh chu k dao ng ca con lc n

GV: Nguyn Vn t THPT Lng Giang s 1 , tnh Bc Giang Trang 1 / 5

S BIN I MT LNG NH
CHU K DAO NG CA CON LC N


1. Nguyn nhn:
Do chiu di l ca si dy thay i mt lng nh
Do gia tc trng trng g thay i mt lng nh.

2. Kin thc cn c:
1. Cng thc gn ng
Vi l mt s rt nh, ta c:
( )
n
1 1 n c c
2. Nhng cng thc vt l hc lp 10:
a. Cng thc tnh gia tc ri t do:
- Ti mt t:
2
M
g G.
R
=
- Ti cao h:
( )
h 2
M
g G.
R h
=

- Ti su s:
( )
2 2
M' M'
g' G. G.
R'
R s
= =

b. Cng thc tnh n di:
l l. . t = o

3. Xy dng cng thc tng qut tm bin thin chu k T.

Ban u, chu k dao ng ca con lc n l:
l
T 2
g
=
Khi chiu di ca si dy thay i mt lng l , gia tc trng trng thay i mt lng g th chu k
dao ng ca con lc l:
l ' l l
T' 2 2
g' g g

= =

Ta c:
1 1
2 2
T' l ' g l l g l g
. . 1 . 1
T l g' l g g l g
1 l 1 g 1 l 1 g
1 . . 1 . 1 . .
2 l 2 g 2 l 2 g

\ \

I 1 I 1
= = = I 1 I 1
I 1 I 1
I 1 I 1
( ) ( )
\ \

I 1 I 1
I 1 I 1
I 1 I 1
I 1 I 1
( ) ( )

Bin thin mt lng nh chu k dao ng ca con lc n
GV: Nguyn Vn t THPT Lng Giang s 1 , tnh Bc Giang Trang 2 / 5
T T 1 l 1 g
1 . .
T 2 l 2 g

<
T 1 l g
.
T 2 l g
\

I 1
< = I 1
I 1
I 1
( )

(nhng php tnh gn ng trn c th thc hin c l do
l
l

v
g
g

c gi tr rt nh)
T suy ra:
1 l g
T .T.
2 l g
\

I 1
= I 1
I 1
I 1
( )

Vy, tnh T, ta cn phi tnh:
l
l

v
g
g

4. Mt s trng hp thng gp:
1. chiu di si dy bin i mt lng nh do nhit thay i.
Khi , cn p dng cng thc v n di ca cht rn hc lp 10.
l l. . t = o Hay:
l
. t
l

= o
Trong : l h s n di ca cht lm si dy, t = t t l bin thin nhit ca mi trng.
2. gia tc trng trng thay i mt lng nh do cao thay i.
Gi s ban u, con lc n dao ng ti mt t. Khi , gia tc trng trng ti l:
2
M
g G.
R
=
Khi con lc n c a ti v tr c cao h, gia tc trng trng ti l:
( )
2
M
g' G.
R h
=

Ta c:
2
2 2
g' R 1 h 2h
1 1
g R h h R R
1
R

\
I 1
I 1
\ \
I 1
I 1 I 1
I 1
= = = I 1 I 1
I 1
I 1 I 1
I 1 I 1 I 1

( ) ( )
I 1
I 1
I 1
( )

g g 2h
1
g R

< . Hay
g 2h
g R


3. gia tc trng trng thay i do con lc n c a xung su s.
Gi s ban u, con lc n dao ng ti mt t. Khi , gia tc trng trng ti l:
2
M
g G.
R
=
Khi c a xung su s, gia tc trng trng ti l:
( )
2
M'
g' G.
R s
=

Vi M l khi lng ca phn hnh cu c bn knh R = R-s.
Ta c:
( )
2 2
2 2
g' M' R M' R
. .
g M M R'
R s
= =

Bin thin mt lng nh chu k dao ng ca con lc n
GV: Nguyn Vn t THPT Lng Giang s 1 , tnh Bc Giang Trang 3 / 5
Nu coi mt vt cht ca Tri t c phn b ng u th cc khi lng M v M s t l thun
vi cc th tch V v V ca cc khi cu tng ng, v do t l vi lp phng bn knh ca chng.
( )
3
3
3 3
R s
M' R'
M R R

= = V do vy:
g' R' R s g g s
1
g R R g R

= = < =
Hay
g s
g R

=

4. chiu di si dy thay i mt lng nh do c iu chnh.
Khi :
l l ' l
l l

=
5. Gia tc trng trng thay i mt lng nh do con lc c a n a im khc.
Khi :
g g' g
g g

=

Tm li, trong trng hp chiu di l hoc gia tc trng trng g thay i mt lng nh th chu k dao
ng ca con lc n cng b thay i mt lng nh.
Khi , ta cn nh cc cng thc sau:




1 l g
T .T.
2 l g
\

I 1
=
I 1
I 1
I 1
( )


Khi nhit thay i
l
. t
l

o
Khi con lc c a t mt t n cao h
g 2h
g R


Khi con lc c a t mt t n su s
g s
g R

=
Khi iu chnh ( tng hoc gim) chiu di si dy mt lng nh
l l ' l
l l

=
Khi con lc n c a n a im khc c gia tc trng trng
thay i
g g' g
g g

=

Bin thin mt lng nh chu k dao ng ca con lc n
GV: Nguyn Vn t THPT Lng Giang s 1 , tnh Bc Giang Trang 4 / 5
BI TP P DNG.

1. Mt con lc n ban u dao ng vi chu k T = 2s. Hi khi tng chiu di ca n thm 1% th chu
k dao ng ca n l bao nhiu.
Gii:
Cch 1.
T' l ' 101 101 101
T' T. 2. 2.0099s
T l 100 100 100
= = = = = =
Cch 2.
1 l 1 1
T .T. .2. 0, 01s
2 l 2 100

= = = . Suy ra T = T + T = 2,01s.
Nhn xt: kt qu trong hai cch ny chnh lch nhau mt cht v cch 2 s dng cng thc gn ng.
2. Mt con lc n dao ng vi chu k 2s ti ni c g = 9,8m/s
2
. Hi ni c g = 9,75m/s
2
th con lc
n ny dao ng vi chu k bao nhiu?
Gii:
Cch 1.
T' g 9, 8 9, 8
T' 2. 2, 0051s
T g' 9, 75 9, 75
= = = = =
Cch 2:
1 g 1 9, 75 9, 8
T .T. .2. 0, 0051s T' T T 2, 0051s
2 g 2 9, 8

= = = = = =
3. Mt con lc n c dy treo lm bng kim loi c h s n di = 2.10
-5
K
-1
dao ng vi chu k 2,5s khi
t ti mt t v nhit 20
0
C. Hi khi a con lc ln cao 1000m v 10
0
C th chu k dao ng ca
con lc l bao nhiu? Bit bn knh ca Tri t l 6400km.
Gii:
( )
5 4
l
. t 2.10 . 10 20 2.10
l

= o = =
g 2h 2.1 1
g R 6400 3200

= = =
4
1 l g 1 1
T .T. .2, 5. 2.10 0, 00014s
2 l g 2 3200

\ \

I 1 I 1
= = = I 1 I 1
I 1 I 1
I 1 I 1
( ) ( )

T = T + T = 2,50014s.
4. Mt con lc n c chu k dao ng 2s mt t v nhit 30
0
C. a con lc ln cao 3200m th
chu k dao ng ca n vn l 2s. Hi nhit cao 3200m l bao nhiu C? Bit bn knh tri t l
6400km, h s n di ca dy treo lm con lc l = 4.10
-5
K
-1
.
Gii:
g 2h 2.3, 2
0, 001
g R 6400

= = =
Bin thin mt lng nh chu k dao ng ca con lc n
GV: Nguyn Vn t THPT Lng Giang s 1 , tnh Bc Giang Trang 5 / 5
V ti cao ny th chu k dao ng ca con lc vn l 2s nn: T = 0.
Vy phi c:
5
l g 0, 001
0, 001 . t 0, 001 t 25
l g 4.10

= = < o = = = =
Nhit cao 3200m l t = t + t = 30 25 = 5
0
C.
5. Mt con lc n c chu k 2s H Ni khi nhit l 20
0
C. Hi con lc khi c a vo TPHCM
v 30
0
C th chu k dao ng l bao nhiu? Bit gia tc ri t do H Ni l 9,787m/s
2
TPHCM l
9,786m/s
2
, h s n di ca thanh treo lm con lc l 2.10
-5
K
-1
.
Gii:
( )
5 4
l
. t 2.10 . 30 20 2.10
l

= o = =
4
g 9, 786 9, 787
1, 022.10
g 9, 787

= =
( ) ( )
4 4 4
1 l g 1
T .T. .2. 2.10 1, 022.10 3, 022.10 0, 0003s
2 l g 2

\

I 1
= = = = I 1
I 1
I 1
( )

T = T + T = 2,0003s
6. Mt con lc n c chu k dao ng ti mt t v 30
0
C l 2s. Khi a con lc ny xung mt ging
su 320m th chu k dao ng ca n l 2,0003s. Hi ti nhit l bao nhiu? Bit bn knh Tri t l
6400km v h s n di ca dy treo lm con lc l 10
-4
K
-1
Gii:
Ta c:
5
g s 0, 32
0, 5.10
g R 6400

= = =
T cng thc
5
1 l g l g l 2 T 2.0, 0003
T .T. 5.10 0, 0003
2 l g l g l T 2

\

I 1
= = = = = = I 1
I 1
I 1
( )

Suy ra:
5 4
l
t 0, 0003 5.10 2, 5.10
l

= o = =
4 4
4
2, 5.10 2, 5.10
t 2, 5
10

= = =
o

Nhit ti ging l t = t + t = 32,5
0
C.