Uporedni politicki sistemi

VELIKA BRITANIJA Nema pisanog ustava, te parlament vodi porjeklo od velikog savjeta na celu sa monarhom I sacinjen od vlastele I svestenstva. Ogranicenje kraljevske vlasti I samovolje predstavlja povelja prava iz 1688. godine od strane engleskog parlamenta. Medju znacajnim ustavnim zakonima I pravilima spadaju I Velika Povelja o slobodama iz 1215. godine, Hebeud Corpus act (1679), zakon o naslijedju prestolja iz 1701.godine I sl. PARLAMENT- se sastoji od - MONARH: postavlja oficire kraljevske vojske, daje titule SIR, predstavlja zemlju,imenuje prvog ministra, daje legitimnost zakonima u parlamentu ( ovo su i funkcije zakonodavne vlasti). - Izvrsna vlast spada: izvrsavanje zakona, imenovanje komisija, upravljanje poslovima administracije. Najvaznije institucije koje predstavljaju krunu su: Kabinet, Ministri, stalna inovnika komisija, Privy council, (predtavljaju zakonodavnu vlast). DOM LORDOVA: ima aristokratsko porijeklo, pored zakonodavnih ima I sudska ovlastenja. On prestavlja najvisi apelacioni sud za gradjanske parnice. DOM KOMUNA: biran putem optih izbora I njemu odgovara vlada kojasesastoji od 1 ministra I 3 kruga clanova I ima veliki uticaj na zakonodavnu vlast. SPIKER: je na celu donjeg doma, koji nikad ne glasa te su njegove odluke konacne I neopozive

LOKALNA SAMOUPRAVA: 70-tih se sastojala od 53 okruga .okruzi se dijele na dvije vrste 1. Metropolski okruzi 2. Obinio kruzi Oni se dalje dijele na distrikte kojih ima: 1. 36 Metropolskih 2. 333 obicnih okruga 3. 3 parohije PARTIJSKI SISTEM: postoji dvopartijski sistem u kojem se dvije partije smijenjuju, Konzervativna partija i Socijaldemokratska partija koja se izdvojila iz Laburistike partije.

U domovima postoje institucije Prtijskih bieva. To su partijski aktivisti zaduzeni za odrzavanje discipline meu lanovima parlamenta, koji okupljaju, obavjetavaju, upozoravaju da prisusutvuju sastancima, a posebno kada je u pitanju glasanje. Oni naroito kontroliu kako poslanici glasaju, s obzorom da je udonjem domu jos uvijek prisutan tradicionalni nacin glasanja.

KANADA

Poslije Francuske dominacije, 1763. god ulazi u okvir Britanskog carstva. Godine 1767. Britanski parlament donosi tzv. Zakon o britanskoj SjevernojAmerici, koji je s nizom dopuna dijelom I danas na snazi, I koji predstavlja opet sa dopunama I Kanadski ustav. Kanada stice svoju samostalnost 1931. godine Vestminsterskim statutom. 1949. godine Ustav Kanade biva promjenjen/dopunjen te je politicki sistem Kanade formiran pod uticajem Britanskog politickog sistema s jedne strane, i politickog sistema SAD-a s druge strane (federalizam-SAD;parlamentarizam-Velika Britanija) Kanada je federalna drzava sa 10. centralnih drzava, podjeljena u engleska I francuska podrucija, sa centrom u Otawi. Kanadski prlament sacinjava: Britanski guverner (Kraljica), Senat, Dom Komuna. 1. Monarha predstavlja generalni guverner I imenuje se na prijedlog kanadskog prvog ministra. 2. Senat (gornji dom) sastoji se od predstavnika pokrajina 3. Dom komuna (donji dom) se bira na opstim izborima Na celu vlade je Kanadski Prvi minister. U Kanadi je dvopartijski sistem (konzervativni i liberalni).Stranka sa vecom vecinom formira vladu. Savezna vlast ubire poreze, vodi odbranu, regulira trgovinu i sl. Kanada je takoer clanica NATO saveza

AUSTRALIA Kao I Kanada I Novi Zeland, Australijaje svoju nezavisnost /samostalnost stekla Vestminsterskim statutom 1931. godine. Ima epitet Kaznjenicke kolinije jer su se tu dovozili kaznjenici pocinioci teskih kaznenih djela, (udaljenost od ostatka). U 19. st I 20. st stvaraju se metropole, ali imaju mali broj stanovnika iako je multikulturalna I multinacionalna. Australija je federalna drzava, sa glavnim gradom Kamberom. Ima 6 federalnih jedinica koje imaju status drzave I glavna vlast je u rukama federalnih drzava. Ona ima parlamentarnu valdu I kabinetski sistem koji je dosta slican britanskom. Formalni sef drzave je i dalje kraljica koju predstavlja generalni guverner. Stvarna vlast (izvrsna) nalazi se u rukama kabineta, na cijem celu je prvi ministar koji je i sef vladajuce stranke u parlamentu. Kabinet je odgovoran Donjem domu parlamenta, ciji se predstavnik bira na opstim izborima, te je ovaj dom najznacajnije zakonodavno tijelo, dok Senat ili Gornji dom nema neku znacajnu funkciju te je zamisljen kao glavna federalna demokratska institucija. U Australiji postoji veliki brojpolitickih stranaka, ali je u praksi 2-partijski sistem ( Laburisticka i Konzervativno- liberalna stranka)

NIZOZEMSKA/HOLANDIJA Borba protiv Spanjolske hegemonije dovela je do stvaranja nezavisne Federalne Republike Nizozemske sto je potvreno ugovorom u Vestphaliju 1648. godine. U 17. st dolazi do procvata Nizozemske, ali porazom Napoleona 1815. god donesen je Ustav kojim se raspusta federalno (konfederalno) ureenje I odreeni tip republikanizma I uspostavlja se unitarna ustavna monarhija pod Oranskom dinastijom. Do znacajnije promijene Ustava dolazi 1948. godine, tj, slabljenja Krune I jaanja ulage parlamenta tzv. Orleanski parlamentarizam. Ustav iz 1815. se mjenjao 14 puta, ali glavne Ustavne promjene su se desile 1983 kada je text Ustava skracen I modernizovan, I prilagoen novimprilikama je r je Nizozemska ve u lanstvu Evropske zajednice. Johan Rudolf Thornbeck je glavni creator Ustavnih promjena iz 1948. godine. On je tvorac sistema tzv. KONSOCIJACIJE, koja je u osnovi sisitem sporazuma izmeu glavnih drutvenih grupa i slojeva.

Monarh- pravo na prestolje je naslijedno i to nasljednim redom. Za postupke kralja odgovaraju ministri pred parlamentom, a politicke stranke dijele ministarske fotelje u ovisnosti od rezultata izbora. Dravne sekretare imenuje vlada, a Ustavom iz 1983. se regulise vodjenje spoljne politike, zapovjedanje oruzanim snagama, objave ratova i uvodjenje vandrednog stanja. Vladu- cine Kralj i ministri. Ministri su ti koji su odgovorni za vladine odluke i postupke. Kraljevsko odredbom se imenuju I razrjesavaju prvi minister I ostali ministri. Ministri zajedno cine Vjece Ministara.Prvi je minister predsjednikvjeca ministara. Savjetodavna tijela- Drzavno vijece je najvise savjetodavno tijelo u zemlji, te daje strucne savjete s podrucija uprave,te posebno na kontrolu ustavnosti zakona. Nadzorno tijelo- Glavno finansijsko vijee obavlja kontrolu nad svim drzavnim finansijama. Parlament- se sastoji od dva doma, Gornji I Donji dom. Parlament ili Opi stale predstvljasve graane Nizozemske. Opi stale se sastoji od Prvog doma i Drugog doma, onise smatraju kao jedno tijelo prilikom zasjedanja. Domovi mogu zasijedati kada je prisutno vise od polovice clanova, i odluke se donose vecinom. Zakonodavsto- Glavnu zakonodavnu vlast vri Opi stalez, a kralj formalno potvruje ono sto oni demokratski izglasaju. Zakone donose zajedno vlada I Opi stalez. Prijedlog postaje zakon kada ga usvoji opi stalez I odobri kralj. Lokalna samouprava- Na celu pokrajina I jedinica nalazi se lokalno vijece sa 12 pokrajina I 647 jedinica lokalne samouprave.

SJEDINJENE AMERICKE DRZAVE

Predsjednicki sistem gdje je vlast podjeljena na tri nivoa: Zakonodavnu, Izvrsnu i Sudsku vlast. Izvrsna vlast je u rukama Predsjednika, zakonodavna vlast u rukama Kongreasa sudska u rukama Vrhovnog suda. Zbog velike ovlasti predsjednika ovakav se sistem naziva Predsjednicki sistem. Nezavisnost SAD-a i ujedno nacionalni praznik uzima se 4. juli 1776. Na konferenciji u Filadelfiji 1779. usvojen je Ustav SAD-a u kojem je zacrtana podjela vlasti, a Ustav se zasniva na temeljnim nacelima: - Narodnoj suverenosti (vlast zasnovana od naroda i poslozna volji naroda)

Federalizam ( izraslo iz konfederacije i potrebe da se narodi i drzave sijedinje u cvrstu zajednicu, sa jasno dijeljenom nadleznoscu).

Prvih 10 amandmana usvojenih 1791. predstavlja americku Povelju sloboda i prava. U drugoj polovici 20. stoljeca razvija se dvopartijski sitem: Demokratska i Republikanska stranka, te je predsjednik vodeca licnost partije koju predstavlja i koja ga kandiduje. SAD je prva drzava u svijetu koja je uvela federacije jer je i ona sama do 1787. zivjela kao konfederacija. U svakoj drzavi najvisi akt je USTAV, te ako dodje do sukoba misljenja izmeu ustava i zakona tada se pojavljuje Vrhovni sud. PREDSJEDNIK- ef drzave, ef izvrne vlasti, komadant oruzanih snaga, rukovodilac spoljne politike SAD-a, dok podpredsjednik zasjeda Senatom (smatra se gornjim domom KONGRESA) Predsjednik prima strane diplomate, on licno bira ministre te njegov stab postajenosilac glavnih redornih funkcija ( sto je u Evropi vlada) te tako rekonstruira cijeli State Department. Rukovodioci sektora administracije se zovu Dipartmani, a najstariji u rangu je tzv. drzavni sekretar, sef State Dipartmenta. Oni snose odgovornost samo predsjedniku jer ih on imenuje. Tzv. Izvrsna Kancelarija- predstavlja rad niza strucnjaka i licnih predsjednikovih savijetnika i sl. , a u njen sastav ulazi najprije Bijela kuca a tu su jos Biro za upravljanju i buet, i Savjet Nacionalne sigurnosti. Predsjednik i njegova egzekutiva snose samo krivicnu odgovornost i nista vise, i u tom slucaju posebno ih tuzi predstavnicki dom, a sudi im senat (impement-krivicno gonjenje predsjednika). KONGRES- glavni zakonodavni organ, sastoji se od dva doma: - Donji dom predstavnicki - Gornji dom Senat Specijlna zasjedanja Seanata moze sazvati samo predsjednik a sastaju se jedanput godinje. Na elu predstavnickog doma nalazi se Spiker i on ima 26 zakonodavnih odbora dok senat ima 16. SUDSKI SISTEM- sudska vlast je povjerena Vrhovnom sudu, a postoje i podusdovi: Carinski sud, Vojni sud, Sud za patente i sl. Svaka drzava ima svoj Vrhovni sud ili apelacioni sud. Sudce federalnih sudova imenuje predsjednik a potvruje Senat. LOKALNA SAMOUPRAVA U SAD-u- prvo tijrlo predstavljaju zborovi graana, osnovna jedinica je opstina, a jedinica drugog stepena je okrug.Takoe se razlikuju gradska i seoska samouprava. Funkcije lokalne smouprave su: javno zdravstvo, skolstvo, socijalna sluzba i sl.

RUSIJA Historije Rusije do 1917. godine se dijeli na 4 perioda: 1. Kijevska Rusija 2. vladavina Mongolskih i Tartarskih vladara 3. Period Ivana Groznog 4. Period vladavine Romanovih (od oktobarske revolucije 1917.) Ruska marksisticki orijentisana socijaldemokratska stranka se 1903. godine podjelila na boljevike i manjevike (vecinu i manjinu). Pocetkom xx. st industrija se naglo pocinje razvijati, te ovaj proces dovodi do pada 300. godina vladavine Romanovih, i javlja se Rusko-Japanski rat (1904-1905)u kojem Rusija trpi poraz. 09.01.1905. godine (krvava nedjelja) kaludjer Gapon sa stotoinjak radnika nastojali su iznijeti svoje prituzbe i trazili su intervenciju, medjutim policija je pucala na njih i mnoge ubila sto je izazvalo revolucionarni pokret. Na poticaj grof de Witta u oktobarskom manifestu car Nikola II proglasava ustavnu monarhiju sa parlamentom nazvanim DUMA. Vlada je trebala biti odgovorna Dumi, te su zagarantovane slobode, prava udruzivanja i sloboda svijesti. Grof de Witte je prvi odgovorni predsjednik vlade u historiji. U februaru 1917. dolazi do obaranja vlasti cara idolazi privremen vlada. 25.10.1917. kongres daje podrsku novoj vladi i Lenjin usvaja Dekret o miru i o zemlji. U julu 1918. donesen je Prvi Ustav Ruske Sovjetske Federativne Socijalisticke Republike, no 1922. ujedinjuju se sve ddrzave u SSSR, a u januaru 1924. donesen je prvi Ustav SSSR-a (prepisan iz 1918). Odluceno je federativno uredzenje, ali su izostavljeni propisi o ljudskim pravima, na vrhu drzavne organizacije nalazio se savezni kongres sovijeta, ono jebiralo CIK (centralni izvrsni komitet) kao svoj izvrsni organ. Staljinski Ustav iz 1936. je recepcija parlamentarizma i demokratije jer tada svi gradzani punoljetni dobijaju pravo glasa. Nakon Staljinove smrti dolazi do promjena ali samo na vrhu partijske piramide izmedju 1953-1956., te je Plitbiro postao glavni stvaralac drzavne politike. Po Ustavu iz 1936. postoje zakonodavni organi (Vrhovni savjet sovjetskog saveza i sl.), Izvrsni organi (Vijece ministara, Prezidijum vrhovnog sovjeta) te sudski organi na celu sa Vrhovnim sudom SSSR-a. Po ustavu Vrhovni Savjet je najvisi organ vlasti u drzavi i ima vrhovnu zakonodavnu vlast. 1977. godine donesen je slijedeci ustav te je Vrhovni Sovjet vajvisi organ u SSSR-U koji se sastoji od dva vijeca. SSSR se raspada 1991. i formira se novih 15 nezavisnih drzava, a u decembru 1993. godine donesen je Ustav Ruske Federacije te se vlast dijeli na Sudsku, Zakonodavnu i Izvrsnu vlast i ovaj sistem nVajvise podsjeca na Americki predsjednicki sistem.

Drzavnu vlast ima predsjednik Federacije, Federalni sabor, Vlada Ruske federacije, isudovi Ruske Federacije. U nadleznost Ruske federacije spadaju: Spoljna politika, Regulisanje i zastita prava i sloboda, federalnadrzavna sluzba i sl. Predsjednik Ruske Federacija- je sef drzave i garant Ustava Ruske Federacije, i prava i sloboda covijeka i gradjanina. Utvrdjuje osnove spoljne i unutrasnje politike, te predstavlja zemlju. Raspisuje izbore, raspusta Dumu, potpisuje i objavljuje federalne zakone i sl. Federalni sabor- parlament Ruske Federacije je predstavnicki i zakonodavni organ. Sastoji se od dva doma: Savjeta federacija i Drzavne dume. VLADA- predstavlja izvrsnu vlast i sastoji se od predsjednika, zamjenika i federalnih ministara.

INDIJA Indija je federalna drzava od donosenja prvog Ustava Republike Indije (26.11.1946) sa sistemom parlamentarne demokratije. Proglasila je nezavisnost 15.08.1947. Historija razvoja Indije se dijeli na 4 perioda: Stara Indija, Muslimanski Period, Britanski period i period nezavisnosti. Stara Indija- je imala razvijenu civilizaciju i procvat dozivjela kad i civilizacije u dolinama Tigrisa, Eufrata i Nila. Prastanovnici Indije se uglavnom identificiraju sa Dravidima. Posljedni kralj stare Indije bio je Hara koji je umro 647. godine. Muslimanski Period- osnovna jedinica feudalnog drustva bila je seoska opstina, a glavni zemljoposjednik rada, koji je upravljao zemljom. Indijsko drustvo je ustvari kastnozatvorena drustvena grupacija. Pocetkom muslimanskog perioda smatra se invazija sultana Mahmuda el Gazanija, ali kasnije pod tursko-afganistanskom dinastijom muslimanska vlastprosiruje se na cijelu Indiju, no Timu Lenka 1398. zadaje tezak udarac Delhijskom sultanatu i raspada se na mnoge male drzavice. Babur osnivac dinastije MOGULA osniva mogulsku dinastiju ali se ona raspada dolaskom Britanaca. Britanski Period- 1858. Britanski parlament dodnosi dokument o upravljanju Indijom od strane britanske vlade, te je ustanovljeni indijsko vijece koje je bilo savjetodavni organ za poslove s Indijom. Generalni guverner je izvrsavao politikukja jestvarana u Londonu a administrativnu upravu vrsio je Indijski civilni servis. Poslije I svj. rata vodja kongresne stranke postao je Mahatma Gandi a njegov prvi saradnik Davharalal Nehru, te su prisilili Britance na popustanje.

Indijsak Ustavotvorna skupstina se sastala 09.12.1946 te je tek nakon dvije godine 26.11.1949 izglasan ustav kojim je postala Republika, a velika paznja je posvecena ljudskim pravima. Zsnovna je na federalizmu s tim da njene drzave nemaju vlastite ustave. Organi izvrsne vlasti su: Predsjednik Unije, Podredsjednik, i Kabinet. Predsjednik ima vecu vlast od Britanske kraljice, imenuje guvernera drzave i suce drzave, vrsi funkciju vrhovnog komandanta oruzanih snaga. Potpredsjednik predsjedava Vijecem Drzava. Kabinet je najvisi organ izvrsna vlasti (vijece ministara) na celu je prvi ministar, koji je odgovoran domu naroda. Zakonodavna vlast ima parlament sa dva doma, dom naroda (Lok Saba) i Vijece drzava (Rada saba), a najvazniji sudski organ je Vrhovni sud.

g NJEMAKA

Na Beckom kongresu 1815. godine nastala je njemacka konfederacija sa 38 drzava, a 18.1.1871 u Versaju je Vilijm I Pruski proglasen Njemackim carem, a carstvo je organizirano na federalnom principu. Glavni organi bili su car, kancelar, Bundesrat, Rajhstag. Nadleznost je bila podjeljena izmeu cara i drzave, a izvrsna vlast izmeu cara i kancelara. U februaru 1916 u gradu Vajmaru nastaje Vajmarski ustav i drzava (1919-1933). Period nemake istorije od 1919. do 1933. poznat je kao Vajmarska Republika (na nemakom "Weimarer Republik"). Ime dolazi od grada Vajmara, gde je odrana nacionalna skuptina sazvana da donese novi ustav nakon to je nemaka monarhija ukinuta posle poraza u Prvom svetskom ratu. Ovaj prvi pokuaj uspostavljanja liberalne demokratije u Nemakoj, u vreme velikih tenzija i unutranjih konflikata bio je bezuspean i doiveo je konanu propast sa dolaskom Adolfa Hitlera i Nacistike partije na vlast 1933. Mada tehniki, ustav iz 1919. nije u potpunosti ukinut do kraja Drugog svetskog rata, pravne mere koje je preuzela nacistika vlada 1933, poznate pod imenom Gleichschaltung su u stvari unitile sve mehanizme tipinog demokratskog sistema, pa se kao uobiajeni kraj Vajmarske Republike uzima 1933.god Ponovno regulisana kao federalna osnova, zakonodavna vlast je bila podjeljena na dva doma Rajhstag i Rajhsrat, dokjepredsjednik ef drave, a kancelar ef vlade. Nacisticka partija Njemacke osnovana 1919. te nezadovoljna u Vajnmarsku republiku vrsi sa Adolfo Hitlerom drzavni udar koji propada, a Hitler dobija 5. godina zatvora.

Hitler se kandiduje 1932. za predsjednika i trpi poraz, te postaje kancelar sto pomaze pocetak II svj. rata Njemacka bezuslovno kapitulira 08.05.1945, a od 1945-1949 u Njemackoj nije postojala nikakva vlada. 23.05.1949 donosi se Ustav SR Njemacke, gdje je izvrsna vlast podjeljena izmeu Predsjednika i Kancelara, dok je zakonodavna vlast u rukama donjeg doma Bundestag, i gornjeg doma Bundestrata,a sudska vlast je bila odvojena od 2 doma jer je po prvi put uspostavljen federalni ustavni sud. Ujedinjenje Njemacke desilo se 03.10.1990, te je utvreno naelo socijelne drzave, te se desava ujedinjenje Njemacke sa glavnim gradom Berlinom.

FRANCUSKA

Moderna Francuska politicka historija pocinje od 1789. pocetkom francuske revolucije a zavrsava donosenjem USTAVA III. REPUBLIKE 1875. koji je bio karakteristican po cestim promjenama vlasti i politickim eksperimentima. Revoluciju je smjenila Napoleonova vlast, te je taj period dao 3. Ustava 1. Prvi Ustav iz 1791- predviao je monarhiju sa jednodomnim parlamentom, 2. Dugi Ustav iz 1793- trebao je posluziti kao osnov za demokratsku republiku, ali nikada nije primjenjen, 3. Trei ustav iz 1795- zadrzava repblikanski oblik vlasti a demokratski potpuno odbija Cetvrti ustav iz 1799. koga je propisao Napoleon, je davao mnogo prostora izvrsnoj vlasti. Zakonodavna vlast je bila ogranicena u korist drzave. Izvrsna vlast nalazila se u rukama 3 konzula koje je birao Senat, a stvarnu vlast imao je Prvi konzul. Napoleon je 1802. proglasen za dozivotnog konzula, a 1804. proglasio se carem, te je regulisao lokalnu upravui i zmjenio odnose drzave i crkve. Nakon revolucije 1848. Francuska po drugi put postaje republika a na celo dolazi prvi predsjednik republike Luj Napoleon koji 1851. vrsi udar i proglasava novi Ustav republike. USTAV III REPUBLIKE je bio kompromis izmeu razlicitih snaga sa predjednikom republike. Skupstina je imala dvavijeca, a 1940 dozivljava totalni poraz i slom 3. republike. Nakon I svj. rata Marsal Paten postaje predsjednik vlade a zatim mu u Viiju skupstina predaje svu vlast. Njegova vlast trajala je do 1942, kada se uspostavila funkcija sefa drzave i sefa vlade. Sa Patenom je bila otvorena diktatura, te nakon 1944 na celo drzave dolazi general De Gol sa privremenom vladom. Novi ustav se izrauje 1945. a suvaja se 1946. kdje je kabinet bio ovisan o Parlamentu, a ukinit je bio Senat. (4. ustav republike) Ustav 5. Republike U septembru 1958. donesen je nacrt ustava novog poretka gdje je predsjednik sef drzave i sef vlade, koji imenuje prvog ministra, daje pomilovanja i amnestije.

Vlada je podreena predsjedniku,odgovorna je pred parlamentom i ima specijalna svojstva. Parlament donosi zakone, te se Francuska vratila dvodomnom parlamentu. (Narodna skupstina i Senat) Sistem lokalne samouprve sacinjen je od opcina i okruga. Na vrhustoji drzavni savjet kao najvise sudsko vijece.

VICARSKA Kao federalna drzava vicarska postoji od 1848. godine. Ona se sastojiod 26 kantona, od kojih je 20 pravih, a ostalih 6 ima status polu-kantona. Polu-kantoni imaju isti ustavni status kao i puni kantoni, razlika je u tome sto polu-kantoni imaju jedno a ne dva mjesta u Gornjem domu vicarskog parlamenta-Vjeu kantona(drava), te da u ustavotvornim referendumu mose pola od onoga sto imaju puni kantoni. Njemaki jezik je slubeni jezik u 17 kantona, Francuski u 4, Talijanski u 1. a cetri kantona su visejezicna. vicarska je jedinstvena meu svim federacijam i po tome sto je njen Vrhovni SudFederalni tribunal- nije ovlasten da kontrolira ustavnost saveznih zakona. U vicarskoj se na ustavgleda, prije svega, kao na izraz volje naroda, kao nesto sto se veoma lako moze promjeniti (narod a ne sudovi odreuje sta je ustavno a sta ne). Izvrna vlast u vicarskoj nalazi se u rukama Saveznog vijea. Njime predsjedava jedan od rotirajucih predsjednika konfederacije, sto se jednom godisnje biraju meu clanovima saveznog vijeca. Savezno vijece nije odgovorno parlamentu. Ono odrzava ravnotezu izmeu Njemakog, Francuskog i Italijanskog govornog podruja, protestanata i katolika, i ravnotezu izmeu 4 glavne partije. vicarski federalizam jeduboko decentraliziran. Na federalnom nivou je carina i odbrana zemlje. vicarska primjenjuje radikalno drugaciji model od onog koji se uporno na Zapadu namee kao model vladavine veine.

HRVATSKA

Nakon raspada SFRJ, bivsa Socijalisticka Republika Hrvatska je postala nezavisna, suverena i meunarodno priznata drava. Ustav Republike Hrvatske proglasen je istupio na snagu odlukom hrvatskog sabora od 21.12.1991. godine Politicki sistem savremene Hrvatske i hrvatski ustav raen po uzoru na razvijene zapadne demokracije,po sirokim ovlastima predsjednika Republike on slii Ustavu SAD-a, a po odnosu predsjednika i vlade najslicniji je Ustavu Pete Francuske republike. Predsjednik republike je vrhovni drzavni poglavar. On zastupa drzavu u zemlji i inostranstvu. Predsjednik je fakticki neodgovoran prema Saboru. On je vrhovni komadant oruzanih snaga, on imenuje clanove vijeca odbrane i nacionalne sigurnosti (VONS), predsjedava VONS-u, te imenuje, unapreuje i razrjesava vojne zapovjednike. Po Ustavu predsjednik objavljuje rat i zakljucuje mir. (IZVRSNA VLAST) Sabor je najvise predstavnicko tijelo. Hrvatski sabor ni izbliza nema ulogu kao sto imaju zakonodavna tijela u drugim parlamentarnim sistemima. Obaveza je predsjednika vlade da nakon imenovanja od strane Predsednika Republike vladu predstavi Saboru i zatrazi glasanje o povjerenju vladi. Sabor je satavljen od Zastupnickog doma i Zupanijskog doma. (ZAKONODAVNA VLAST) * Zastupnicki dom je zakonodavno tijelo Sabora. On donosi zakone, drzavni budet, odlucuje o donisenju i promjeni Ustava, o ratu i miru, i promjeni granica, raspisuje referendum, obavlja izbore, kontrolise rad vlade itd. * upanijski dom raspravlja i predlaze zakone,uzima stavove i daje svoje misljenje o odreenim pitanjima iz djelokruga svog rada i obavlja druge poslove odredjene Ustavom. * Vlada je organ koji obavlja dio izvrsne vlasti koji Ustavom nije povjeren predsjasniku Republike. Ona moze donositi uredbe, predlagati zakone idrzavni budet, te provoditi zakone i druge propise koje donosi sabor. Njena odgovornost je dvostruka i odnosi se jednim djelom prema predsjedniku a drugim prema Saboru. Sudska vlast se u politickom sistemu Hrvatske temelji na nacelu neovisoih sudova. Ustavni sud odlucuje o suglasnosti zakona sa ustavom i drugih propisa s ustavom i zakonom, stiti slobode i prava covjeka i graana, te posebno rijesava sukobe nadleznosti izmeu zakonodavne i izvrsne vlasti, nadzire ustavnost i zakonitost izbora i referenduma itd. Vrhovni sud je najvisi sud u hijerarhiji sudova sa osnovnim zadatkom da osigurava jedinstvenu primjenuakona i punu ravnopravnost graana.

Politicki sistem Republike Hrvatske zasnivan je na nacelu podjele vlasti na zakonodavnu, sudsku i izvrsnu, te na uzajamnu kontrolu i odgovornosti jednih institucija prema drugim. KINA Historijat KINE

U Kini je 1911. je izvedena butoaska demokratska revolucija tzv. Sun Jat Senova revolucija. Program se sastojao fakticki od tri tacke: * Prvo je bio nacionalizam ili narodna vlada * druga tacka je bila demokracija ili narodna vladavina * treca tacka je bila socializam kojise ogledao u radikalnim reformama u zemlji. Druga znamenita licnost bio je ang Kaj ek koji naslijeuje Sun Jet Sena u stranci (1925). Kineska Sovjetska Republika osnovana je 1931. sa Mao Ce Tungom kao predsjednikom. U kini je Vrhovni sud najvisi sudski organ, ona ima visepartijski sistem, dok je Dravni savjet ustvari Kineska vlada koja ima izvrsnu vlast. PRVI USTAV: Kina je 1954. proglasena drzavom narodne demokratije i ustav je raen na principu Staljinskog ustava. DRUGI USTAV: 1975. proglasena socijalistickom drzavom diktature proleterijata. Vrhovni komadant je predsjednik CKKPK, a ukida se funkcija predsjednika.Primarnu ulogu je imao Mao Ce Tung. TRECI USTAV: 1978. daje se veca uloga vladi kao izvrsnom organu. Na poziciju dolazi reformator Teng Hsijao Ping (otac kineske ekonomske reforme). Zadnje promjene ustava donesene su 1982. a narodna skupstina je jednodomno zakonodavno tijelo, predsjednik je sef drzave, komadant vrhovnih snaga i dr. Najvaznije institucije Kineskog politickog sistema su: Nacionalni narodni kongres, Stalni komitet Nacionalnog narodnog kongresa, Predsjednik Republike i Drzavni Savjet.

JUGOSLAVIJA (SFRJ)

Smrt Josipa B. Tita (1980), raspad Jugoslavije 1992. i formiranje novih nezavisnih drzava. Saveznu skupstinu cine: Vijece graana i Vijece Republika i ona bira predsjednika. Savezna vlada vodi unutrnju i vanjsku politiku, mobilizaciju i sl.