Uluslararas Stratejik Aratrmalar Kurumu Analiz No: 18 Mart 2012

Arap Bahar ve Suriye: Komplolar ve Propaganda Savalar

Osman Bahadr Diner & Mustafa Kutlay

ULUSLARARASI STRATEJK ARATIRMALAR KURUMU Analiz No: 18, Arap Bahar ve Suriye: Komplolar ve Propaganda Savalar

Knye

Arap Bahar ve Suriye: Komplolar ve Propaganda Savalar

Yazarlar
Osman Bahadr Diner, Ortadou uzmandr. Temel alma alanlar Ortadou siyaseti, Arap dnyasnda sosyal ve siyasal haraketler, demokratikleme ve Trk - Arap ilikileridir. Mustafa Kutlay, politik ekonomi uzmandr. Temel alma alanlar, kresel politik ekonomi, Avrupann politik ekonomisi, Kbrs sorunu, Trkiye-AB ilikileri ve Gney Avrupa (spanya, Yunanistan)dr.

USAK Analiz No: 18 USAK Raporlar Editr: Mehmet GER

Copyright 2012 USAK Dernei Tm Haklar Sakldr Birinci Bask

Tasarm
Mehmet Ger & nder ukurluz

Kurum
ULUSLARARASI STRATEJK ARATIRMALAR KURUMU Ortadou ve Afrika Aratrmalar Merkezi

letiim
Uluslararas Stratejik Aratrmalar Kurumu International Strategic Research Organization Ayten Sokak No: 21 Tandoan / Ankara Tel: (0312) 212 28 86 - 87 Faks: (0312) 212 25 84 www.usak.org.tr - www.turkishweekly.net www.usakgundem.com - info@usak.org.tr

ULUSLARARASI STRATEJK ARATIRMALAR KURUMU Analiz No: 18, Arap Bahar ve Suriye: Komplolar ve Propaganda Savalar

zet

zet
Trkiye, Suriye konusunda ciddi bir meydan okumayla kar karya bulunuyor. Suriyede yaananlar karsnda sadece siyasette deil, sivil toplumda ve medyada da ciddi bir arafta kalma durumu sz konusu. Srplara kar savaan Bonaklara destek veren, sraile kar mcadele eden Filistinlilerin her daim arkasnda duran kesimler, Suriyede Esed rejiminin uygulad katliam karsnda sessizlii ve hatta destek vermeyi tercih ediyor. Hatta Suriyede olup bitenleri ve daha geni erevede Arap ayaklanmalarn Batnn bir komplosu olarak gren, bu eksende perde arkasndaki asl messir aktr olarak ABDyi iaret eden pek ok analiz yapld grlyor. Bu alma, sz konusu yaklamlar eletirel bir perspektifle ele alyor, genelde Arap ayaklanmalar ve zelde Suriyedeki isyann dinamikleri zerine alternatif bir okuma nerisinde bulunuyor.

Giri

ULUSLARARASI STRATEJK ARATIRMALAR KURUMU Analiz No: 18, Arap Bahar ve Suriye: Komplolar ve Propaganda Savalar

Arap Bahar ve Suriye: Komplolar ve Propaganda Savalar

2010un son gnlerinde Tunusta kendini atee veren Muhammed Buazizi, byk ihtimalle farknda olmadan milyonlar ekim alanna sokacak bir bakaldr dalgasnn fitilini de atelemi oldu.1
Arap corafyasnda yaanan tektonik kaymalar, blge almalarna ilikin hlihazrdaki teorik ve metodolojik birikimin de gzden geirilmesi zorunluluunu ortaya kard.

Tunus halknn isyan bayran ekmesinin zerinden uzun bir sre gemeden, diktatr Zeynel Abidin Bin Ali lkesini terk etmek zorunda kald. Hemen akabinde, Msr 1981den bu yana demir yumrukla yneten Devlet Bakan Hsn Mbarek, koltuundan ayrlmaya mecbur brakld. Kadim Msr halk, tarihi bir dayanma rnei gstererek Msrl diktatre kar ayaklanm ve hesapta olmayan bir baar gstermiti.2 Ardndan Libya ve Suriyede kanl bir mecraya evrilen protesto gsterileri, Ortadou jeopolitiini byk lde deitirecek domino etkisinin ilemeye baladnn iaretisiydi.3 Bu nedenledir ki Tunus halknn srecin banda att mtereddit admlar, Suriye rneinde her trl kanl kar-dalgaya ramen ylmayan, kararl bir durua evrildi. Suriye Devlet Bakan Bear Esed 10.000e yakn insann lmne neden olsa da, Suriye
1

1 2

Bu almann deiik bir versiyonu daha nce Trkiye Gnl dergisinin 107. saysnda yaynlanmtr. zellikle Tunus ve Msrda neler olduunu i dinamikler zerinden anlatmaya alan kapsaml bir alma iin bkz. Osman Bahadr Diner ve Gamze Cokun, Tarih Makas Deitirirken Kuzey Afrika ve Ortadouda Deiim Arzusu, USAK Raporlar 1102, Nisan 2011, Ankara. Osman Bahadr Diner ve Gamze Cokun, Maynl Arazide Yrmenin Ad. Suriyede Deiimi Zorlamak, USAK Raporlar 11-04, Mays 2011, Ankara.

halk surda bir gedik am ve korku duvarn oktan am durumda.4 Arap corafyasnda yaanan bu tektonik kaymalar, blge almalarna ilikin hlihazrdaki teorik ve metodolojik birikimin de gzden geirilmesi zorunluluunu ortaya kard. Esasnda, Ortadou zerine alan uzmanlar yllardr garip bir epistemolojik ikilem iine hapsolmutu. Bir taraftan blgede hkm sren bask, sansr, alk, eitsizlik ve ahbap-avu kapitalizmine yol veren kurumsallam yolsuzluk, bu corafyada her an her eyin olabilecei ynnde bir karm yapmay gerektiriyordu. Dier taraftan ise, her eye ramen, kat diktatrlkler ve onlarn srtn yaslad mstebit rejimler bir ekilde hayatiyetini devam ettirmeyi baaryordu.5 Bu adan birinci dinamie bakan blge uzmanlar, Ortadouda rejim deiikliinin kanlmaz olduunu salk veriyor; ancak ayn analistler dier taraftan da statkonun gcn kmsememek ge4 Yerel unsurlarla yaplan grmeler, insanlarn sonuna kadar mcadele etme eiliminde olduunu teyit etmektedir. Bu noktada zellikle Batnn diktatrlere salad destein, kurumsallam gl brokratik yaplarn ve istihbarat rgtlerinin rol ciddiyetle analiz edilmelidir.

ULUSLARARASI STRATEJK ARATIRMALAR KURUMU Analiz No: 18, Arap Bahar ve Suriye: Komplolar ve Propaganda Savalar

Giri

rektiini telkin ediyorlard.6 Dolaysyla, son dnemde yaanan halk ayaklanmalar, konunun uzmanlarn byk bir boluk ve ynszlk duygusuna hapsetti. Her ne kadar halkn mobilize olarak sonu elde etmesi, sadece Batl sosyal hareketlere ait bir keyfiyetmi gibi anlatlagelse de, son dnemde bunun Batya zg bir durum olmad yaplan bilimsel almalarla da desteklenmitir.7 zellikle son bir yldr yaananlar, sosyal hareketlerin olumas iin gereken birok artn bu blgede de olgunlatn gsteriyor. Her eyden nce iinde yaad siyasi, ekonomik ve sosyal evreyi iyiletirmek adna geerli nedenlere sahip insanlarn mobilize olmasn mmkn klan gerekli motivasyon salanmtr. Sistem dzeyinde kendilerine frsatlar sunulduunda ve gerekli artlar salandnda Araplarn da dier btn rasyonel milletler gibi kolektif eylemler iine girebildikleri grlmtr. Ortadouda halkn sokaklara dklmesi, imdiye kadar blgede snrl bir ekilde incelenen sosyal hareketlerin nmzdeki dnemde daha titiz bir biimde masaya yatrlacana da iaret etmektedir. Baka bir deyile, Arap dnyasndaki sosyal hareketlenme, siyaset bilimi literatrnde nemli bir sayfa aacak gibi duruyor.8 Bu srete, dnyann pek ok lkesinde olduu gibi Trkiyenin entelektel birikiminin de olup-biteni laykyla muhasara etmeye msait olmad ortaya kt. Zira Trkiyenin ekonomik ve sosyopolitik adan doal bir uzants olmasna ramen Ortadou blgesi, lkemizde hep
6 Devrimler ve sosyal hareketler literatrnn nemli figrlerinden biri olan Skocpola gre de rejimlerin sert politikalar uygulama konusundaki tekelleri, gei srelerini zorlatrmakta hatta bazen imknsz klmaktadr. Theda Skocpol, States and Social Revolutions, Cambridge: Cambridge University Press, 1979, s. 34. Bu husustaki temel kaynaklardan biri iin bkz. Asef Bayat, Life as Politics: How Ordinary People Change the Middle East, Stanford: Stanford University Press, 2009. Diner ve Cokun, Tarih Makas Deitirirken, s. 4.

uzaktaki yaknlar olarak kalm; hatta Trk hariciyesinin doal refleksi Ortadou bataklndan uzak durmak ekseninde ekillenmiti.9 Bu hkim paradigmaya paralel olarak, olaylarn patlak verdii ilk gnden itibaren Trkiyenin blge uzmanl konusundaki mktesebatnn derinlii de dramatik biimde zuhur etti.10 Blgeye dair yetersiz envantere sahip Trkiyenin, Ortadou uzman yetitirme konusunda da olmas gereken seviyenin ok uzanda kald grlm oldu. Medyann youn ilgi gsterdii ilk dnemdeki szel analizler bir kenara braklrsa, srecin kapsaml muhasebesini yapan yayn says olduka azd.11 Bu kapsamda, bu almann amac, tartmann kalk noktasn oluturan makro-anlatlar ve bu balamda kresel hegemon ABD bata olmak zere d aktrlerin rolne ilikin ortaya atlan speklatif yorumlar zerine eletirel bir analiz yapmaktr. Dier bir deyile bu almann amac, Trk matbuatnda da olduka rabet gren, olaylar ABDnin planlad ve Byk Ortadou Projesi erevesinde uygulamaya koyduu tezini terih masasna yatrmak suretiyle bu tezin varsaymlarn ve dourduu normatif sonular tartmaya amaktr.
9 Trk d politikasnn Ortadouya nasl baktn daha detayl grebilmek iin iin uzmanlar ile yaplm olan mlakatlar iyi bir fikir verebilir. Bkz. Habibe zdal, Osman Bahadr Diner, Mehmet Yegin, Mlakatlarla Trk D Politikas, 4 Cilt, Ankara, USAK Yaynlar, 2010-2011.

Her ne kadar halkn mobilize olarak sonu elde etmesi, sadece Batl sosyal hareketlere ait bir keyfiyetmi gibi anlatlagelse de, bunun Batya zg bir durum olmad yaplan bilimsel almalarla da desteklenmitir.

10 Bahadr Diner, Yeni Ortadouya Yeni Nesil Uzmanlar, USAK Stratejik Gndem, 16 ubat 2011. 11 Konuya ilikin detayl dosya hazrlayan dier dergi ise Analist dergisi oldu. Analist dergisi Ortadouda Krlan Fay Hatt isimli birinci; anlar Esed in alyor isimli drdnc ve arklar Yeniden Dnmeli: Trkiye Ortadouya Model Olur mu? isimli altnc saysnda konuya ilikin kapsaml dosyalar hazrlad. Dier taraftan Birikim dergisi de Bakaldr ve Deiim balyla hazrlad bir sayda konuyu terih masasna yatrd. phesiz bunlarn dnda da pek ok yayn organnda, ke yazs, dosya konusu ve rportaj yaynland. Ancak bu yazlarn sistematik saylabilecek bir erevede neden-sonu ilikileriyle btncl bir resim ortaya koyduunu syleyebilmek mmkn deildir.

Giri

ULUSLARARASI STRATEJK ARATIRMALAR KURUMU Analiz No: 18, Arap Bahar ve Suriye: Komplolar ve Propaganda Savalar

Ortadou ve Kuzey Afrikada tarihin makas deitirmesine neden olabilecek aptaki son olaylarn nasl yorumlanmas gerektiine ilikin entelektel duru, sre ve sonuca giden yolda fikirsel/ epistemolojik ereveyi de belirleyecek lektedir.

Bu kapsamda analizin ilk blmnde olan-biteni ABDnin hegemonik projesi olarak gren yaklamlarn argmanlar ele alnacak, ardndan bu argmanlarn dayand iki temel varsaym olan (1) ABDnin bu operasyonlar yapabilecek tek hegemon g olduu ve (2) blgede isyan ateini yakan kitlelerin zne deil, esasnda nesne olduu varsaymlar eletirel bir incelemeye tabi tutulacaktr. Sonu olarak analizin iddias udur: Ortadou ve Kuzey Afrikada tarihin makas deitirme-

sine neden olabilecek aptaki son olaylarn nasl yorumlanmas gerektiine ilikin entelektel duru, sre ve sonuca giden yolda fikirsel/epistemolojik ereveyi de belirleyecek lektedir. Bu nedenle, bu nemli dnm noktasn hegemonik bir proje olarak yorumlayan tezlerin varsaymlaryla birlikte detayl bir eletirel incelemeye tabi tutulmas, sadece metodolojik bir kayg deil, reel politikteki sonular itibariyle ahlaki armlar da olan hassas bir konudur.

ULUSLARARASI STRATEJK ARATIRMALAR KURUMU Analiz No: 18, Arap Bahar ve Suriye: Komplolar ve Propaganda Savalar

Arap Bahar Hegemonik bir Projedir Tezi: Ksa bir Literatr Taramas
Sosyal bilimler ayn anda farkl hakikatlerin var olabildii disiplinleri kapsar. Hal byle olunca analiz yapanlar, kendi dncelerini merulatrmak, durularna hakllk kazandrmak, hatta kitleleri belli ynlere kanalize etmek iin hakikat denen prizmaya deiik boyutlarndan yaklamay tercih ederler.
Bu yaklam z itibariyle yanl olmamakla birlikte, nedensellikler doru kurulmadnda en iyi durumda eksik, en kt durumda ise tamamen yanl karmlara varlmasna sebep olur. Zira bu bak asyla, meselenin sadece bir ynne odaklanlmtr. Son dnemde, Ortadou ve Kuzey Afrika corafyasnda meydana gelen olaylarda yukarda iaret edilen keyfiyet aka ortaya kt. Ortadou corafyasn alt st eden kitlesel hareketleri, ABDnin tasarlad ve ynettii ynndeki argmanlar bir anda poplarite kazand. Zira olaylar izah etmeye alrken, fazlaca dnmeden fikir beyan edebilmenin en kolay yolu budur. Dier bir ifade ile bu yaklam, blge gereklerini dikkate almamak demektir. Birok analist olaylarn arkasnda ABDnin olduunu, Byk Ortadou Projesi kapsamnda mezkr corafyann yeniden yaplandrldn ve hatta bu srete Ilml slam modeli erevesinde ABDnin yedeinde bir lke olarak Trkiyenin de n plana srldn iddia etti. rnein Sinan Oan, 24 ubat 2011 gn katld Siyaset Meydan programnda u ifadeleri kulland: ABD demokrasi projesi erevesinde eski Sovyet kua lkelerinde ve byk Ortadou corafyasnda yer alan lkelerde byk bir dnm projesini hayata geirmek istemektedir. Oana gre ABD, STK devrimleri ile eski Sovyet blgesinde edindii tecrbeyle devrimleri Ortadouda yaymaya almaktadr.12 Bu bak asna gre, Arap corafyasnda i dinamikleri harekete geiren d gler oldu. En temel d dinamik de kresel hegemon olan ABD idi. Bu balamda Oan Trkiyede uygulamaya konan lml slam modelinin de bugn Tunusta da [] Msrda da byk bir plann paras olarak model alnacan iddia ediyordu.13 Oan bir baka yazsnda her ne kadar bu devrimlerin ABDnin tetikleyerek bir dnm projesine evirmesi Tunus ve Msr halknn hakl demokrasi taleplerini ve gayretlerini batl klmaz dese de aslan payn ABDye vererek, olaylar ABDnin kapsaml bir projesi olarak yorumlamak gerektiini ne sryordu.14
12 Gerek sosyolojik gerekleri gerekse stratejik nemleri farkl lkeleri renk krl iinde analiz etmek indirgemeci yaklamlara kap amaktadr. Bu hataya dmemek adna blgedeki olaylarn temelinde yatan zgn dinamiklerin iyi analiz edilmesi gerekir. 13 Siyaset Meydan, program deifreleri, 24 ubat 2011. http://www.siyasetmeydani.net/arsiv.asp?id=126 14 Sinan Oan, Arap Corafyasnda Renkli Devrimler: Tunus ve Msr Tamam, Yemen ve randa Ne Olur? Trksam, 15 ubat 2011, http://turksam.org/tr/ a2329.html

ULUSLARARASI STRATEJK ARATIRMALAR KURUMU Analiz No: 18, Arap Bahar ve Suriye: Komplolar ve Propaganda Savalar

Komplo teorilerinin yaratt mistik ekicilii ve ierdii stratejik armlarn neden olduu cezbedici etkiyi de yedeine alm olan hegemonik proje tezlerinin dier izah denemelerine gre nispeten daha ok rabet grdn, bir noktada i tutarllnn da bulunduunu teslim etmek gerekir.

zellikle Suriye ile ilgili kaleme ald yazlarnda blgede yaananlar byk bir komplonun paras olarak nitelendiren Hsn Mahalli de benzer ekilde her eyin arkasnda ABDyi ve Batl gleri gren yazarlardan. Demokrasi adna verilen mcadelenin meruiyetini yok sayan bir yaklamla, Mahalli aslnda ABDnin blgeyi yeniden ekillendirdiini ifade ediyor. Demokrasi Bahane balk yazsnda Mahalli yle diyordu: Amerikan gazeteleri bile kp CIA, Suriye muhalefetine yardm ediyor diyor ama bazlar hala bu lkede demokrasi mcadelesinden sz ediyor ve orada oynanmaya allan byk oyunu grmyor, grmek istemiyor ya da grmesine izin verilmiyor.15 Benzer bir mantkla bir baka yazsnda Mahalli, ben bandan beri Suriye ve blgedeki gelimelere Batllarn corafyamza ynelik yeni bir plan erevesi iinde bakyorum16 diyerek olan-biteni d glerin byk projesi erevesinde ele almak gerektii konusunda net bir tutum taknyor. Mahalliye gre, her eyi planl programl yapan bir hegemonik g ile kar karyayz: Devrim ya da ayaklanma yaanan blge lkelerine bakldnda bunu ok net olarak grebilirsiniz. rnein Bahreyn Hrmz Boazn, Yemen Kzl Denizin giriini, Msr ise Svey kanaln kontrol etmektedir. Batnn petrol gereksiniminin % 60 buralardan gemektedir. Hristiyanlk ise Suriyeden tm dnyaya yaylmtr. Romallar, Grekler ve daha sonra emperyalist smrgeci lkeler Hristiyanl Afrikann ortalarna Tunus ve Libya zerinden yaymlard.17 Hatta bu argman desteklemek iin iki hafta sonra yazd bir baka yazda da unlar ifade ediyor Mahalli: 8 Haziran 2004te ABDnin Sea Island kasabasnda bir araya gelen G-8 liderleri Yemen, Bahreyn, Cezayir, rdn, Irak, Afganistann yan sra
15 Hsn Mahalli, Demokrasi Bahane, Akam, 23 Nisan 2011. 16 Hsn Mahalli, Medyann Rol, Akam, 30 Nisan 2011. 17 Hsn Mahalli, Trkiye Ne Yapyor?, Akam, 11 Mays 2001.

Trkiyeyi de toplantya davet etmi ve bugn blgemizde yaanan gelimelerin temelini atmt.18 Mahalliye gre, Arap corafyasnda gerekleen son ayaklanmalar, Fransa, Japonya, ABD, Rusya, Almanya gibi d politika karlar birbirinden olduka farkllaan ve blgeye ilikin youn bir rekabet iinde olan G-8 yelerinin ortak kararyla yedi yl nce uygulamaya konulmu; ardndan CIA marifetiyle muhalefet gruplar aktive edilmitir. Bu tr argmanlarn dile getirildii rneklerin says arttrlabilir ancak son olarak bir de Mahir Kaynaktan bir rnek vererek bu fasl kapatmak istiyoruz. Kaynak, Star gazetesinde yazd bir ke yazsnda, bir lkede demokrasinin olmas byk gler asndan bir hedef deildir. Bu lkelerdeki rejim deiiklikleri onlarn stratejilerine uygunsa desteklenir. Yani deiikliklere yol aan dinamikler bu lkenin iinde deil uluslararas plandadr19 diyerek, nispeten daha dengeli, ancak son tahlilde i dinamikleri kim olduklar konusunda ok net olmadn grdmz uluslararas aktrlerin iradesine ram ettiini ortaya koyuyor. Komplo teorilerinin yaratt mistik ekicilii ve ierdii stratejik armlarn neden olduu cezbedici etkiyi de yedeine alm olan hegemonik proje tezlerinin dier izah denemelerine gre nispeten daha ok rabet grdn, bir noktada i tutarllnn da bulunduunu teslim etmek gerekir. Ancak bu analizlerde ilk elde nemli olan nokta, kurduklar nedenselliklerin tutarl olup olmamas deil, dayandklar varsaymlardr. Bu argmanlar iyi bir hikyeye sahip olsa bile, ancak ierdikleri ak ya da rtl varsaymlar geerli olduu lde dikkate alnmas gereken perspektiflerdir. Bu balamda, analizin bundan sonraki blmnde, bu varsaymlar detayl incelemeye tabi tutularak, Arap Baharnn hegemonik bir proje olduu ynndeki tezin meruiyet dayanaklar sorgulanacaktr.
18 Hsn Mahalli, ler Zor, Akam, 28 Mays 2011. 19 Mahir Kaynak, nc Boyut, Star, 13 ubat 2011.

ULUSLARARASI STRATEJK ARATIRMALAR KURUMU Analiz No: 18, Arap Bahar ve Suriye: Komplolar ve Propaganda Savalar

Arap Bahar Hegemonik bir Projedir Tezinin Varsaymlar

Ortadou ve Kuzey Afrikada ortaya kan sosyal hareketleri, ABDnin planlad ve ynlendirdii tezini ileri srenlerin dayand iki basit, ama karmlar ok kuvvetli, varsaym olduu sylenebilir.
Bu varsaymlardan birincisi, ABDnin bu tarz kapsaml operasyonlar yapabilecek tek ve mutlak hegemon g olduu; dieri ise Arap dnyasnda olaylarn amil faktr olan kitlelerin kendilerini zne olarak telakki etseler bile aslnda nesne olduudur. Aada bu iki varsaym zerinde akl yrtmelerde bulunulacak ve bu sayede ABDnin hegemonik projesi tezlerinin dayand varsaym kmesi tartmaya alacaktr.
Varsaym 1: ABD, dnyann tek hegemon gc ve olan biten her eyi kontrol edebilecek yegne byk akldr.

ABDnin ekonomik, askeri ve entelektel adan dnyann en byk gc olduuna phe yok. Zira ABD, hlihazrda dnya ekonomik hslasnn yzde 25ini tek bana retmekte, Amerikan halk in ve Hindistann toplam tketiminin yaklak drt kat kadar tketim yapmaktadr. ABD dnyann en byk askeri gcne sahip olup, tm okyanuslarda filosunu dolatrabilen tek aktrdr.20 Amerikan niversiteleri, medyas ve diplomatik misyonlar ok
20 rnein Ortadouda 5. Filo ve 6. Filo blgeyi sk skya kontrol altnda tutmaktadr.

byk bir organizasyon kapasitesiyle dnyann her kesine ait bilgi birikimini ksa zamanda retebilmekte, retilen bu bilgiyi siyasal amalara mstenit bir biimde stratejik operasyonlara tahvil edebilmektedir. Yksek operasyon kabiliyetine sahip olan ABDnin siyasal hedefleri dorultusunda i karklklar karmak ya da sivil toplum unsurlaryla rejim deiiklikleri yaratmak gibi yntemleri sklkla kulland da vakidir.21 Ancak sz konusu apta ayaklanmalar ortaya karmak ve belirli bir siyasal proje erevesinde ynlendirebilmek iin en byk g olmak yetmez. Halklar makro projeler erevesinde harekete geirebilmek iin kurumsallam yapsal ve ilikisel alarla btn sistemi tek bana kontrol eden g, yani kelimenin szlk tanmyla, tam bir hegemon olmak gerekir. Gramsciye gre hegemonya rza ve zor boyutu olan iki-yzl bir kavramdr. Bu yaklama gre hegemonik aktrn, askeri yeteneinin ve ekonomik gcnn yannda entelektel ve moral stnle de sahip olmas gerekir.22
21 Renkli Devrimler bunun ak bir rneidir. Daha nceki dnemlerde, Latin Amerikada yaanan devrimlerde ve darbelerde Amerikann rol de bilinmektedir. 22 Gramscinin izdii teorik ereveden hareketle uluslararas ilikiler analizi gelitiren kapsaml bir yaklam

Halklar makro projeler erevesinde harekete geirebilmek iin kurumsallam yapsal ve ilikisel alarla btn sistemi tek bana kontrol eden g, yani kelimenin szlk tanmyla, tam bir hegemon olmak gerekir.

ULUSLARARASI STRATEJK ARATIRMALAR KURUMU Analiz No: 18, Arap Bahar ve Suriye: Komplolar ve Propaganda Savalar

ABD, Bush dnemindeki politikalaryla g boyutuna ar yklenmi ve uygulanan iddet yanls saldrgan ve meruiyetten uzak politikalar nedeniyle moral stnln yitirmiti.

Hegemonyann mahiyeti konusundaki dier nemli kavramsallatrmann sahibi Susan Strangee gre ise hegemonya ilikisel gcn tesinde yapsal g unsurlarna sahip olmay gerektirir. Strange, yapsal gcn birincil unsurlarn retim, finans, gvenlik ve bilgi alanlar olarak tasnif etmi, hegemon olmak iin sadece birincil yapsal gcn dahi yetmeyeceini vurgulayarak ticaret, ulam, enerji ve refah alanlarnda baat aktr olmann gerekliliini vurgulamtr.23 Bu kavramsal ereveden bakldnda, ABDnin olan biteni her eyiyle kontrol edebilecek tek hegemon g ve byk akl olup olmad, gnmz dnyasnda olduka tartmal bir konu. Zira Gramscinin perspektifinden bakldnda ABD, Bush dnemindeki politikalaryla g boyutuna ar yklenmi ve uygulanan iddet yanls saldrgan ve meruiyetten uzak politikalar nedeniyle moral stnln yitirmiti.24 Obama ile birlikte rza boyutunu n plana karmak gibi bir stratejiye meyledilmise de bu ynde ikna edici admlarn atlabildiini syleiin bkz. Robert W. Cox, Production, Power and World Order: Social Forces in the Making of History, New York: Columbia University Press, 1987. 23 Susan Strange, States and Markets, London: Pinter Publishers, 1989. 24 ABD hegemonyasna ilikin ilk tartmalar 1970lerde yaand. Petrol krizleri, Bretton Woods sisteminin k ve alternatif g bloklarnn ortaya kmaya balamas, kimi aratrmaclara gre, ABDnin hegemonik gcndeki gerilemenin ak iaretleriydi. Buna gre ABD geriliyor, buna mukabil Japonya ve Avrupa Ekonomik Topluluu gibi yeni g odaklar ykselie geiyordu. Petrol kriziyle birlikte yaanan ekonomik bulanm, akabinde nc dnya lkelerinin Yeni Uluslararas Ekonomik Dzen sloganyla ABDye kafa tutmas, bu tezi daha da glendiriyordu. Hatta ABD sonras dnyada istikrarn nasl salanaca, 1970lerde ateli akademik tartmalara konu olmutu. Siyasi iktisatlarn byk ounluu iin ABD gerilemesi ok akt ve gelecein nasl ekilleneceine dair bir karamsarlk hkimdi. Ancak, ABD sendelemi ama dmemiti. Hatta ABD, 1980lerde, hzl ekonomik byme ve diplomatik aktivizm sayesinde adeta kllerinden yeniden domutu. Bu konuda bir tartma iin bkz. Mustafa Kutlay ve Mehmet Yegin, Amerikan Hegemonyasnn Sonbahar m?, Analist, Say 4, 2011, ss. 13-15.

Obamaya ramen ABD ve temsil ettii deerler sistemi gnmzde Arap halklar asndan yknlecek ve rnek alnacak bir hikye sunmuyor.

mek olduka g. Zira Obamann balangta yaratt etkinin Arap dnyasnda yerini zamanla hayal krklna brakt grlm durumda. Shipley Telhaminin dzenli olarak Arap dnyasnda yapt kamuoyu aratrmalar bu durumu teyit eder niteliktedir.25 Telhaminin yapt son aratrmalarn sonularna gre Arap halklar asndan byk umutlarla baa gelen Obamann giderek poplaritesini kaybettii ve bu anlamda insanlarda artan bir umutsuzluun olumaya balad sylenebilir. Zira 2009 ylnn Nisan/Mays dneminde yaplan aratrmada Obamaya pozitif yaklaanlar yzde 45lik bir oran temsil ederken, 2010 Haziran/Temmuz dneminde yaplan ankette bu olumlu yaklam yzde 20ye dyor. Ya da farkl bir adan olaya bakldnda, 2009da Obama ynetiminden mitli olanlarn oran yzde 52 gibi yksek bir oran iken bu orann 2010da ciddi bir dle yzde 16ya geriledii grlyor ki bu, Obamann Ortadouda her geen gn silikletiinin bir gstergesidir. Ayrca bu rakamlar Araplarn Amerikann Ortadou politikalarnda hala samimi olmadn dndnn de bir ifadesidir. Ksacas Obamaya ramen ABD ve temsil ettii deerler sistemi gnmzde Arap halklar asndan yknlecek ve rnek alnacak bir hikye sunmuyor. Konuya, Strangein perspektifinden bakldnda ise, ABD hegemonyasnda sonbaharn yaand bir dneme girildiini artran bir tablo ortaya kyor. Zira 2007de ortaya kan ve ksa srede Avrupay da etkisi altna alan ekonomik kriz, daha ncekilerden farkl olarak, kapitalizmin kalpgahnda yaanan bir bunalma iaret ediyor.26 ABDnin bir
25 Shibley Telhami, 2010 Arab Public Opinion Poll: Results of Arab Opinion Survey Conducted June 29-July 20, 2010, www.brookings.edu/reports/2010/0805_arab_opinion_poll_telhami.aspx 26 Avrupay da saran ok boyutlu yapsal krizi ele alan arpc bir analiz iin bkz. Rana Foroohar, The End of Europe, Time, 22 Austos 2011, ss. 21-25.

ULUSLARARASI STRATEJK ARATIRMALAR KURUMU Analiz No: 18, Arap Bahar ve Suriye: Komplolar ve Propaganda Savalar

trl gereken ekonomik toparlanmay salayamamasnn, isizlik rakamlarnn ABD iin ok ciddi bir seviye olan yzde 10 barajna ulam olmasnn, kamu borcunun GSYHnin yzde 100ne yaklamasnn, ABDnin byk oranda sarslmasna ve ie kapanmasna neden olduu grlyor. En son Standart&Poors isimli kredi derecelendirme kuruluunun dnyann en byk ekonomisinin kredi notunu drmesi, 1917den bu yana hep en st seviyede notlanan bir ekonominin iine dt zor durumu yanstmas balamnda sembolik bir etki oluturdu. Son ekonomik kriz ve borlanma tavannn arttrlmas tartmalar da gsteriyor ki maddi kaybn tesinde, ABD hegemonyasnn bilisel temelleri asndan derin bir prestij kayb olumu durumda. Zira Fareed Zakariann dedii gibi son krizle Amerikallar kendilerine, dnyaya ve piyasalara politik sistemlerinin tkandn ve mantkl bir kamu politikas tasarlama ve uygulama yeteneinden mahrum olduklarn gstermi oldu.27 Benzer ekilde, Irak igalinin byk maliyetler dourmas ve Afganistan mdahalesinin baarszlkla sonulanm olmas gibi nedenlerle, ABDnin yapsal gcnn dier unsurlar asndan da bir sonbahar yaad tezi kuvvet kazanyor.28 Dolaysyla son on ylda, Amerikan hegemonyasnn de getiine dair tartmalar giderek daha fazla n plana kt. Hatta Arrighi gibi siyasal iktisatlara gre dnya sisteminde, ABD hala en byk g olsa da hegemonya asndan topal r27 Fareed Zakaria, The Debt Deals Failure, Time, 15 Austos, 2011, s. 14. 28 2000li yllarn ikinci yarsndan itibaren, ABD ekonomisinin in ile nasl rekabet edecei asl tartma konusu haline gelmi durumda. Kresel krizden daha da glenerek kan uyuyan dev, gelecee ynelik tahminlerde, ABDnin en byk rakibi konumunda: Mevcut eilimin radikal deiikliklere uramadan devam etmesi halinde in, 2025te ABD ile eit ekonomik bykle ulaacak; 2050 ylnda ise ABDnin iki kat bykle eriecek. Tam da bu noktada, in rzgr, kadim tartmann stndeki al yeniden kaldrd.

dek konumuna geriledii, hegemonyasz hkimiyet dnemine girmi bulunuyor.29 Byle bir ortamda, uluslararas dengeleri etkileme ve kapsaml snr-d rejim mdahaleleri yapma konusunda Amerikann kapasitesi ve istei eskiye nispetle daha zayf durumda.30 Zira ABDnin iine kapanma eilimine girmesi, sistemin kontrol mekanizmalarnn zayflamas gibi bir jeostratejik boluk ortaya kard.31 Dier taraftan in, Rusya, Trkiye, Brezilya gibi blgesel aktrlerin uluslararas sistemde daha fazla manevra alan bulabildii ve alt-hegemonik projelerini uygulamaya koyabildikleri bir gei dnemine girilmi oldu.32 te bylesi bir uluslararas konjonktr ierisinde Arap halklarnn isyan ateini yaktn gryoruz. Ancak son dnem olaylarn, ABDnin hegemonik projesi eklinde aklamaya alanlarn, yukardaki jeopolitik denklemi dikkate almadan, dolaysyla varsaymlarn test etmeye ihtiya duymadan, dorudan test edilmemi bir varsaym zerine analize giritikleri grlyor. stelik ayn yaklamlarn, ABD hegemonyasnn geriledii bir dnemde tm Arap corafyasn yeniden dizayn edebilecek kapasiteye sahip olup olmadn tartmaya aanlar, stratejik oyunu anlayamayan ve byk resmi gremeyenler kategorisine dhil ederek, kendi varsaymlaryla yzlemekten kandklar grlyor. Tekrar etmek gerekir ki son olaylarda iin arka29 Giovanni Arrighi, Adam Smith in Beijing: Lineages of the Twenty-First Century, London: Verso, 2007. 30 ABDnin Libya konusunda taknd tavr bu duruma bir rnek tekil ediyor. Leading from behind (arkadan liderlik) gibi mulk kavramlarla zevahiri kurtarmaya alan bir ABD profilinin arlk kazandn belirtmek mmkn. 31 Trk d politikasnn bu tarz bir perspektiften analizi iin bkz. Mustafa Kutlay, Economy as the Practical Hand of New Turkish Foreign Policy: A Political Economy Explanation, Insight Turkey, Cilt 13, Say 1, 2011, ss. 67-89. 32 Michael Cox, 9/11 Anniversary: From Empire to Decline, The World Today, Cilt 67, Say 8/9, Austos 2011.

in, Rusya, Trkiye, Brezilya gibi blgesel aktrlerin uluslararas sistemde daha fazla manevra alan bulabildii ve alt-hegemonik projelerini uygulamaya koyabildikleri bir gei dnemine girilmi oldu.

ULUSLARARASI STRATEJK ARATIRMALAR KURUMU Analiz No: 18, Arap Bahar ve Suriye: Komplolar ve Propaganda Savalar

Ortadou ve Kuzey Afrikada olan biten her ey byk bir akln rn ise ve hikayenin sonu en bandan belirlenmise, srete rol alan aktrlerin bir inisiyatif almasn beklememek -ya da varsaymamakgerekir.

snda temel ynlendirici olarak ABDnin olduunu dnenler asndan, ortada halen daha test edilmeyi bekleyen olduka byk bir varsaym bulunmaktadr: okkutuplulua doru evrilen uluslararas sistemde ABD, bu operasyonlar yapabilecek apta bir hegemonik g mdr? Bu varsaymn test edilmesi ile ortaya kacak sonu, ABDnin hegemonik projesi tezini ortaya atanlarn ima ettii ikinci varsaym asndan da belirleyici olacaktr.
Varsaym 2: evre lkelerin halklar herhangi bir irade ortaya koyabilen zneler deil, srecin iinde ynlendirilen nesnelerdir.

Ortadou corafyasnda ne zaman bir hareketlilik olsa d gler yani Batllar hemen her eyin mutlak planlaycs olarak karmza karlr. Bu gr sahiplerine gre, ok tehlikeli planlar kusursuz bir ekilde uygulayan mkemmel Bat, Ortadouda yaanan tm gnahlarn yegne sahibi ve sorumlusudur. Bu durum Ortadou halklarnn adeta narkoz yemi ruh haliyle edilgen bir rol stlenmesine yol aar.

Ortadou ve Kuzey Afrikada olan biten her ey byk bir akln rn ise ve hikayenin sonu en bandan belirlenmise, srete rol alan aktrlerin bir inisiyatif almasn beklememek -ya da varsaymamak- gerekir. nk zne olmak ngrlememek; ngrlememek de sonucun planlanandan farkl bir noktaya gitmesi ihtimali demektir. Bu kapsamda yukardaki tez erevesinde Tunusta kendini yakan gen, Msrda Tahrir Meydann dolduran yz binler, her trl askeri mdahaleye ramen mcadeleye devam eden Suriyeliler, olan bitenden etkilenen dier blge halklar, sonunu grnmez elin yazd bir senaryonun sadk aktrleri olmaktadr. Bu varsaymn yaratt ruh halini hsan Bal u ekilde zetliyor; Ortadou corafyasnda ne zaman bir hareketlilik olsa d gler yani Batllar hemen her eyin mutlak planlaycs olarak karmza karlr. Bu gr sahiplerine gre, ok tehlikeli planlar kusursuz bir ekilde uygulayan mkemmel Bat, Ortadouda yaanan tm gnahlarn yegne sahibi ve sorumlusudur. Bu durum Ortadou halklarnn adeta narkoz yemi ruh haliyle edilgen bir rol stlenmesine yol aar.33
33 hsan Bal, Ortadounun Dayanlmaz Komplo Hastal, USAK Stratejik Gndem, 26 Mart 2011.

Analizin banda da deinildii gibi ABDnin hegemonik projesi tezinin kendi i tutarll olabilir. Ancak bu tutarllk, onu destekleyen yukardaki iki varsaym dikkate alnmadka salanamaz. Son olaylarn izahn bu perspektiften yapanlarn, sz konusu varsaymlardan ie balamamalar metodolojik adan ciddi bir eksik, normatif adan ise nesne konumuna indirgenen halklara kar ar bir ithamdr. Olup bitenler Batnn oyunudur tezini dillendirenlerin aslnda bugne kadar eletirdikleri Oryantalist yaklamlar yeniden rettiklerini fark edemiyor olmalar kendi iinde ilgin bir eliki tekil ediyor. Bugne kadar bu blge insann birer nesne olarak tasvir eden sanki Oryantalist mantk deilmi gibi davranlmas, tarih boyunca birok medeniyet kurmu bu insanlar bugne kadar pasifize eden elitist yaklamlarn bilerek ya da bilmeyerek desteklenmesi, hele de bunun blge entelektelleri tarafndan yaplyor olmas olduka garip bir mahiyet arz ediyor. Bu noktada alt izilerek belirtilmelidir ki, bu almada sre boyunca ABDnin hibir dahli olmad gibi bir argman ileri srlmemektedir. phesiz dnyann en byk askeri-sna-politik kompleksi olan ABD, ortaya kan her nemli olay yakndan takip etmekte, hatta olaylarn bidayetinde deilse bile, ilerleyen aamalarda srece dhil olmak, engelleyemese bile ynlendirmek istemektedir.34 Zaten kresel aktr olmann en doal gerei de budur. Bu kapsamda, ABD Msrda Mbarek sonras dnemi kendi karlar erevesinde ekillendirmek istemekte, lkedeki kilit aktrlerle dirsek temas iinde bulunmaktadr.35 Ayn ekilde, Libyada karlarna tehdit oluturduunu dn34 Bahadr Diner, Ortadouda ABD: Jonglrn Elinden Den Toplar, USAK Analiz No. 2, ubat 2011. 35 ABD bugne kadar ittifak ilikilerini kiiler zerinden deil, kurumlar zerinden ekillendirme yolunu semitir. Bu anlamda Msr rneinde, ordu ile kurulan yakn ilikiler devam etmektedir ve bu sayede ABD Msrda halen en etkili d aktrdr.

10

ULUSLARARASI STRATEJK ARATIRMALAR KURUMU Analiz No: 18, Arap Bahar ve Suriye: Komplolar ve Propaganda Savalar

d Kaddafiye kar askeri operasyon dzenlemekte beis grmemekte, Suriyeye kar ise bambaka kar hesaplar erevesinde farkl bir politika izleyebilmektedir. phesiz ABD, srecin iinde hem de merkezinde yer alan kresel bir aktrdr. Ancak btn bunlar, nedensellik asn-

dan, ABDnin Arap Baharnn mimar olduu tezini ve kitlelerin nesneletirilerek analiz edilmesini gerektirmez. Haddizatnda bu iki nokta ayr tartmalarn konusudur ve birbiriyle nedensellik ilikisi iinde dahi deildir.

ABD, srecin iinde hem de merkezinde yer alan kresel bir aktrdr. Ancak btn bunlar, nedensellik asndan, ABDnin Arap Baharnn mimar olduu tezini ve kitlelerin nesneletirilerek analiz edilmesini gerektirmez.

11

Sonu

ULUSLARARASI STRATEJK ARATIRMALAR KURUMU Analiz No: 18, Arap Bahar ve Suriye: Komplolar ve Propaganda Savalar

znesini Nesneletiren Analiz

Uluslararas ilikilerde komplonun olmadn kimse iddia edemez. Tam tersine, komplo teorileri zerine bina edilmi hacimli bir literatr de bulunmaktadr.
Ancak kural olarak komplo, her trl nedensel ilikiler analiz edildikten ve izah tarzlar gelitirildikten sonra, anlaml bir sonuca ulalamad durumlarda,36 bavurulan bir izah tarzdr.37 Bu durumda bile ayrca iletilen kurallar bulunmaktadr. Yukarda izah edildii zere komplonun zerine bina edildii varsaymlar net olarak ortaya konmal ve test edilmelidir. Peki, bu hassasiyet gsterilmezse ne olur? Bu tr analizler dikkatle ele alnmad ve bir rpda benimsendii durumlarda, bizzat analizin sahibini nesneletiren, merkezin hegemonyasnn evrede yeniden retildii bir operasyona dnme riskini tamaktadr. te bu noktada yorumcu,
36 Hlbuki Ortadouda hlihazrda yaanan alt st olularn i dinamiklerini aklayan hacimli bir siyaset bilimi ve sosyoloji literatr bulunmaktadr. Sosyal hareketler iin gerekli olan artlar salandnda bu corafya insannn da neticeye ulaabilmesi mmkndr. Zira sosyal hareketlerin rgtlenme stratejileri, dnem dnem oluan sistemik yapsal frsatlar, devlet kurumunun sonuca ulamay zorlatran ya da kolaylatran yaps ve kltrel deerler balamnda insanlarn deiime inanmas gibi faktrler analiz edilmeden komplolara bavurmak, mevcut literatr de grmezden gelmek demektir. 37 Erol Kuruba, Bir Kuram Sorunu: Trk Uluslararas likilerinde Komplocu Aklama Eilimi ve Kuramsallamaya Etkisi, iinde Erol Kuruba, Ersel Aydnl ve Haluk zdemir, Yntem, Kuram, Komplo: Trk Uluslararas likiler Disiplininde Vizyon Araylar, Ankara: Asil Yayn Datm, 2009.

Kural olarak komplo, her trl nedensel ilikiler analiz edildikten ve izah tarzlar gelitirildikten sonra, anlaml bir sonuca ulalamad durumlarda, bavurulan bir izah tarzdr.

belki de hi fark etmeden, kendi yapt analiz neticesinde bir nesneye dnecektir. Bu balamda son yaanan olaylarda ortaya kan risk de bu olmutur. Yeterince test edilmeden ne srlen varsaymlar zerine bina edilen ABDnin hegemonik projesi tezi, ABD hegemonyasnn, aslnda reel temeli olmasa bile, evrede yeniden retilmesi sonucunu dourabilir. Gerekte yle olmasa da, her eyin mutlak bir g tarafndan kontrol edildiini ileri sren -ou kez de dinleyeni cezbeden- izahlar, esasnda olduundan kuvvetli bir merkez fikrini evrede ileyerek, bu halklarn pasifletirilmesi ve nesneletirilmesi ynnde yanl bir alg ina edebilir. Bu srete de yorumcu bilerek ya da bilmeyerek hegemonyann yeniden kendisini ina etmesi srecinde arasallam olabilir. stelik hegemonik g asndan maliyetsiz bir ekilde Bu durum ayn zamanda entelektel geliime de ciddi anlamda zarar veren bir geri kalmlk emaresidir. Sonu olarak belirtmek gerekir ki, ABDnin hegemonik projesi tezi de dier tezler gibi zerinde dnlmeyi hak etmektedir. Kald ki Bretton Woods sistemini ina eden de bizatihi tek hegemonik g olan ABDdir. Ancak ABDnin, Keohanenin ifadesiyle szlk anlamyla

12

ULUSLARARASI STRATEJK ARATIRMALAR KURUMU Analiz No: 18, Arap Bahar ve Suriye: Komplolar ve Propaganda Savalar

Sonu

bir hegemon olduu dnemlerin zerinden uzun yllar gemi, literatr Amerikasonras yeni dnya dzenini oktandr tartmaya balamtr. Bylesi bir durumda, yukardaki izah varsaymlarn sorgulamadan sahiplenenler, giritikleri entelektel iin metodolojik ve normatif sonularn bir kere daha dnmelidirler. Zira metodolojik adan yanl kabul zerine temel-

siz bir analiz gelitirme ihtimalleri olabilir. Normatif adan ise merkezin hegemonyasn evrede yeniden retmek gibi ahlaki bir ikilemle kar karya kalabilirler. Sokaklarda canlarn ortaya koyanlarn tamamen nesneletirilmelerinin yaratt vicdani muhasebe gerei ise akademik analizin dnda olmakla birlikte iin nirengi noktasn oluturmaktadr.

Gerekte yle olmasa da, her eyin mutlak bir g tarafndan kontrol edildiini ileri sren -ou kez de dinleyeni cezbeden- izahlar, esasnda olduundan kuvvetli bir merkez fikrini evrede ileyerek, bu halklarn pasifletirilmesi ve nesneletirilmesi ynnde yanl bir alg ina edebilir.

13

ULUSLARARASI STRATEJK ARATIRMALAR KURUMU (USAK)

USAK, ulusal ve uluslararas siyaset, ekonomi, hukuk, toplumsal bilimler ve gvenlik alanlarnda faaliyet gsteren bamsz bir dnce kuruluudur (think-tank). ncelikli olarak kamuoyunun tarafsz, doru ve yeterli bilgi ihtiyacn karlamay amalar. Bu ama erevesinde zel ve kamu kurulularnn, firmalarn ve medya kurulularnn taleplerinin yan sra, bireysel talepleri de karlamaya alr. USAKn yerine getirmeye alt nemli amalarndan biri Trkiyenin ve dnyann ihtiya duyduu bilgileri toplamak ve bilgi ynlar iinden gerekli sekiyi yapmaktr. htiya sahibine, ihtiya duyduu anda istedii nitelik ve nicelikte bilgiyi sunmaya alr. Ayn erevede bilgilerin deerlendirilmesi ve analiz edilmesi de USAKn ama ve grevleri arasndadr. Gerekli nitelikli personelin yetitirilmesi ve eitim hizmetlerinin verilmesi, uzmanlar ve uygulayclar arasndaki iletiim eksikliinin giderilmesi USAKn amalar arasndadr. Alan almalarna ek olarak USAK kuramsal ve kavramsal alanda da kendisine grevler dtnn bilincindedir. Gnmzde anlamazlklarn nemli bir ksmnn kavram karmaasndan doduunu dnen USAK, kavramlarn doru tanmlanmasna byk nem verir. zellikle Trkiyenin son yllarda yaad sorunlarda kavram karmaasnn rol byktr. USAK Trkiye iin dnyal, dnya iin Trkiyeli kavramlar sunmaktadr. 2004 ylnda kurulan USAK merkez binas Ankara Mebusevlerindedir. Merkezde 34 tam zamanl akademisyen, uzman ve aratrmac ile 7 teknik personeli bulunan USAK ayrca Trkiye ve dnya apnda 100n zerinde akademisyen, alannda uzman, aratrmac ve yazar ile almaklarn zenginletirmektedir. Bunlara ek olarak anlamal, yar-zamanl ve gnll alanlar da zaman zaman USAK almalarna katkda bulunmaktadr. Staj ve eitim programlar erevesinde her dnemde eitim vermektedir. Katlmclar sadece Trkiyeden deil, dnyann dier lkelerinden de gelmektedirler. USAK bir tr emsiye rgt yaplanmas modelini izlemektedir. Kendisine bal 7 aratrma merkezi araclyla almalarn yrtr. USAK doru bilginin, daha iyi bir eitimin ve daha iyi bir iletiimin Trkiye ve insanln daha mutlu ve refah iinde yaamasna katkda bulunacana inanr. USAKn en temel ilkesi udur: Bilgi doru kullanld srece gtr.