SeungSahn

Tylkoniewiem

WSTP Ta ksika jest jak akupunktura. Jak inne wielkie traktaty medyczne, zawiera wybrane przypadki,gdyktoprzedstawiaznamienitemulekarzowiswojdolegliwo,zesamopoczucie. To, na ile dana dolegliwo jest zaawansowana moe by lub nie by wyranie czytelne dla cierpicego, i jego i bliskich, ale czuj si oni ograniczeni, zamknici, jakby zdawieni. Nie rozumiejswojejprawdziwejnatury.Atowszystko,cojestkonieczne.Pogarszajcysistanzego samopoczuciawywierawpywnainnych. Naturalnie,przychodzcztymdolekarza,pacjenttowyjania.Moemiejakiepomysy natematswojegoschorzenia,alelekarzwniewielkimstopniujeliwoglebierzepoduwag jego autoanaliz. Dobry lekarz zwraca uwag na wszystko: sucha, odbiera subtelne wraenia zmysowe,patrzy,czeka,postrzeganiewnoszcdodanejsytuacjiadnychwczeniejszychocen. Sowasdlaniegotylkoczciowinstrukcj.Siedziraczejztwarzczystjakkartkapapieru, nieporuszony,wpotokuswiwyjaniepacjenta,obserwujcmigajce,niewidoczneznakiczego gbszego przebyskujce na twarzy ucznia, gdy kontynuuje on swoje wyjanienia. Delikatne plamki gorca przemieszczajce si z miejsca na miejsce, przelotne rumiece, przychodzce i mijajcenapiciaminitwarzytupodpowierzchniskry,suchobrwi,nalotnajzyku.Pacjent wci mwi, ale sowa nie poruszaj doktora jak kot przyczajony przed mysi nor jest on cakowicieskupionynarzeczachmniejlubbardziejniewidocznychdlaCiebieczydlamnie:ukryte zmarszczki, przyspieszony oddech, drobne poruszenia ciaa ujawniajce prawdziwe pooenie, prawdziwintencj. Apotemzaczynadziaa. Wszystkotojestrobionebezadnychkosztownychnarzdziigadetw.Niematutajteorii, technologiiczyterapeutycznychprocesw.Niewymagatoadnejksikowejwiedzy,tylkojednej zasadniczej rzeczy: gbokiego, niezachwianego zrozumienia wanie tego momentu. Tylko nie wiem. Tentekstjestunikalnymzbioremnauczaniajednegoznajwikszychmistrzwmedytacji naszych czasw. Mistrz zen Seung Sahn jest, by moe, najbardziej biegym, spontanicznym leakrzempraktykiem akupunktury umysu, jakiego mona spotka. W tym wyborze jego nauczajcych listw moemybywiadkaminadzwyczajnychoperacji akupunkturyumysu. Ta ksikarnisiodzwykychzbiorw korespondencjiwwieluistotnychpunktach.Klasyczne, powszechnieznanetumaczeniakorespondencjiwielkichmistrzwmedytacjirzadko,jeliwogle, prezentujlistyuczniwzpytaniamiwrazznauczaniemnauczyciela.Zwykleprzedstawiasisamo wsobienauczaniewielkiegomistrza,bezodniesieniadotego,cojezainspirowaouskaraniasi ucznianajakietrudnociwpraktycetak,jakbytonauczaniewziosiznikd.Zbir,ktry trzymaciewrkuprzedstawia,porazpierwszy,takechorob,abymymoglilepiejzrozumiei uczysizpodanegolekarstwa. Worodkazenprowadzonychpodprzewodnictwem mistrzazenSeungSahnanacaym wiecie, listy, takie jakte, scodziennie gonoczytane nazakoczenie porannej iwieczornej praktyki.Jedenlistuczniaiodpowiedmistrza.JakomodyuczewOrodkuZenwCambridge, suchajctychlistwczytanychnagoskadegodnia,byempoddawanydziaaniurnorodnej, nieprzewidywalnejwymianyzda.Najpierwsuchaosilistuucznia.Czstoprzychodzianamyl odpowied,cobysiodpisaonajakszczeglnkwestiporuszonwlicie,ijakbywcielonyw modegomistrzazennatychmiastpojawiaysiwasnepomysynauczania.Wtedyodczytywano odpowied. I pamitam, jak raz za razem byem zaskoczony, zachwycony, zszokowany wytrwazrcznociiabsolutnpewnoci,zjakmistrzzenSeungSahnrozdawadobra.Nie odnosisiwogledospraw,doktrychjabymsiodnis,leczzamiasttegodawanauczaniew kwestiach, ktre nie wydaway mi si istotne. Mwi to w inny sposb. Lub gdzie indziej przykadaprecyzyjnigswojegoowieconegowidzenia,prostowistotsprawy.Czasamirobito takbezporednio,ezdarzaosiwidzienasaliDharmywykrzywionetwarzeludzi,gdyudziela jakiegoszczeglniemocnegoibezporedniegonauczania.Alenakonieclistu,pokilkuzrcznych posuniciach,pojmowaosiwreszciesenscaoci.Stosowaneprzezniegorodkiwnikaytew
2

Ciebie,gdytytakepisaetenlistucznia,lubjegoczprzezcayczaspisalimywieleztych listw. Jego nauczanie skierowane do adresatw leczyo take co w Tobie. Tak jak lekarz akupunkturywkuwaigywTwojgow,abyuwolniCiodbluponiej,naprzykadwplecach, takjegonauczaniewjakiniespodziewanysposbodblokowywaomeridianyenergiizarwnou odbiorcwlistw,jakiusuchaczy(aterazmiejmynadziej,eiuczytelnikw).Niedawnokto zaproponowamistrzowizenSeungSahnwydaniewikszegozbiorusamychjegoodpowiedzido uczniw, bez listw uczniw, ale on odmwi, stwierdzajc: Pokaza tylko lekarstwo, bez choroby?Toniejestwaciwe.Listyuczniwtakeuczludzi,nietylkomojamowa. OpublikowanetulistyzostaywybranezbardzoduegozbioruwszystkichlistwDaeSan SaNima.Wczasieswojegoponad25letniegoniezmordowanegonauczanianacaymZachodzie zawszeosobicieodpowiadaonnakadypojedynczylistpisanydoniego.Liczbasamychtylko listwikartekpisanychpoangielskudochodzidotysicy(wszystkiezjegocharakterystycznym zakoczeniem:TwjwDharmie.S.S.),nieliczcobfitegolistownegonauczania,jakieprowadzi zrodowitymiKoreaczykami,odkd50lattemuosignowiecenieiotrzymaprzekaz,orazz wielomaswoimichiskimiuczniami,ktrychnauczapochiskuiangielsku.Jakwidaztego zbioru,zatymwdrujcymnauczycielemczstopodayplikikorespondencjiwysyanejprzez sekretariatostatniejwityni,wktrejprzebywa,prbujcdogonigozanimznikniewnoszcsi napokadziesamolotu,spieszcnakolejnsesjczymowDharmy.Opublikowaniewszystkich jegolistwpisanychtylkopoangielskuwymagaobywydania70do80ksiektejwielkoci.Tak wielkakorespondencjajestjaknamistrzzenabsolutniezadziwiajca.Pewnegorazujakiucze zapytago,dlaczegopowicatyleenergiinapisanielistw.Jegoodpowiedbyadoskonaym przykadempracy,ktrwykonuje.Powiedzia: Ktomacierpieniewswoimumyle.Ajazbyt duowkoopodrujiniemoemnieznale.Wtedypiszelistiwysyagodomnie.Jakmognie damunauczanialekarstwa? Tak wic cho ten zbir prbuje przedstawia istot tego, co nazywa on listownym nauczaniem,jestjeszczewiele,wielewicejfascynujcychlistw,ktremusiaynatenmoment pozostanieopublikowane. Tojestznaczniepoprawionawersjapierwszegowydania,opublikowanegow1982r.przez FourSeasonFoundation,apotemPrimaryPoinPress.Obecnietekstzostapowtrniezredagowany, dodanotakenowelisty.Czytelnicyzaznajomieniztamtwersjzauwarwnienowypodzia listwpowiconychpraktyceklasztornej.MistrzzenSeungSahncikopracowanadzaoeniem naZachodzieprawdziwej,zgodnejzkoreasktradycj,monastycznejsanghizcelibatemobok dynamicznej, rwnorzdnej sanghi wieckiej. To jedno z jego najbardziej udanych osigni. Podczas gdy praktyka wiecka cieszy si na Zachodzie powodzeniem, niedostateczn uwag powicasisprawieludziZachoduwybierajcychycieklasztorneicelibat.Wchwili,gdyto pisz,okoo50zachodnichmnichwimniszekpraktykujepodkierunkiemDaeSanSaNimai liczbataroniezrokunarok.Wadnejzjegoksiekwydanychdotejporyniebyoczci szczeglniepowiconejyciuitreningowimonastycznemu.Rozdziatejksikipowinienzacz wypeniatluk. Gromadzenie materiau do pierwszego wydania nadzorowali uprawnieni nauczyciele GeorgeBowman,BarbaraRhodesiLincRhodes.Pracabyakoordynowanaprzez LouiseBrown przy wsparciu Stanleya Lombardo; wiele te wniosa staranna praca redakcyjna Jakuba Perl, Merrie Fraser oraz Sherry i Lawlora Rochester. Bardzo pomocni przy dalszym redagowaniu, korekcieiprzepisywaniubylitakeBeckyBernen,JudyRoitman,CaroleKorzeniowsky,Suzanne Bowman,KatrinaAvery,MarciaPeters,iGillianHarrison.Chicabymwszystkimimserdecznie podzikowa. Obecne poprawione wydanie zawdzicza swj ksztat pracy J. W. Harringtonowi, Czcigodnemu Do Mun Sunimowi, Czcigodnemu Mu Shim Sunimowi, Czcigodnemu Mu Sang Sunimowi, Czcigodnemu Myong Haeng Sunimowi, Czcigodnemu Myong Oh Sunimowi, oraz paniom:HuhMunMyungiKimYongHyonzSeoulu.Jakzawszetechciabymwyraziswoj wdzicznoDaveO'Nealowi,naszemuwydawcyzShambhali,zajegowspczucie,kreatywno, wnikliwoisolidnyprofesjonalizm.
3

HyonGakSunim SeoulInternationalZenCenter HwaGyeSah(FlowerStreamTemple) GraSamGak,Seoul,Korea,1luty1999r

I.CZYMJESTZEN?

WACIWAMEDYTACJA

Berkeley,California 9lipca,1977 NajdroszySoenSaNimie, Dianawaniezadzwonia,abymipowiedzieoTwoichproblemachzsercemicukrzyc*. Przykromi,elesiczujesz.Pamitam,jakitobydlanasszok,gdyporazpierwszyodkrylimy, enaszsynjestdiabetykiemiebdziemusiabrainsulin.Miawtedytylko17latijegotrzustka niepracowaaregularnie,wicwielkodawkiinsulinynaleaouzaleniodjegoaktywnoci,jak rwnie i od iloci jedzenia. Lecz wkrtce nauczy si przewidywa swoje potrzeby, a take stosowa sok pomaraczowy, gdy przedawkuje. Jestem pewna, e ju nauczye si nowego dawkowania.Przykromi,eopuciamostatniekidowwityniBigSur.Szybkozdrowiej! Serdeczniepozdrawiam, Merge

*wlipcu1977SoenSaNimposzeddoszpitala,abymonitorowanieregularnpracsercaizaczstosowainsulin, zpowoduswojejzaawansowanejcukrzycy

15lipca,1977 DrogaMarge, DzikujCizaTwjlist.Jaksimasz? Waniewrciemzeszpitala.DzikujeCi,emartwiszsiomojeciao.Terazstosujsido szpitalnychzalece;izaczynambrainsulin.Przezponad15latbraempigukinacukrzyc,lecz lekarze powiedzieli, e te tabletki uszkodziy moje serce. Wic poszedem do szpitala, aby podleczyserce;iterazmojesercedziaajuprawidowo,amojeciaoniejestproblemem. Gdy byem w szpitalu; to wielu lekarzy bardzo interesowao si pewnymi technikami medytacyjnymi leczcymi ciao.Mjlekarzzasugerowamizastosowanietakiej medytacji, aby serceszybciejzdrowiaoizrobiemto.Napocztku,gdyprzyszedemdoszpitala,mojesercenie bioregularnie.Wyleczenietegotypuproblemwzajmujezwykle2do3miesicy.Medytowaem wic i ju po tygodniu praca mojego serca uregulowaa si. Lekarze byli bardzo zaskoczeni i zadowoleni.Powiedzieli,eterazwielulekarzylubimedytacj,poniewapomogauleczyciao. Kilkulekarzychciaonauczysicowicejomedytacji,wiczaaranowalispotkaniewmoim szpitalnympokojuinauczaemichtrochozen. Powiedziaemim,emedytacjaleczcaciaojestpewnymrodzajemkoncentracjijogi.Nie jestanidobraaniza.Lecztoniejestwaciwamedytacj.Tenrodzajmedytacjijogipozwala jedynieodpoczciauiuczynigomocniejszym.Pewnijoginisiedzwspokojnymmiejscuitylko oddychaj:wdechiwydech;iczasemyjprzez100,aczasemprzez1000lat.Monatakdugo utrzymaciaoprzyyciu,aleitakonowkocukiedyumrze.
5

Waciwamedytacjaoznaczaosigniciewolnociodyciaimierci.Toprawda:naszeciao podlegayciuimierci,alenaszeprawdziwejaniemaaniyciaanimierci.Jeliosignieszswoje prawdziwe ja, wtedy to, czy umrzesz za godzinie, za dzie czy za miesic, nie bdzie miao adnego znaczenia. Lecz jeeli bdziesz robi tylko medytacj leczc ciao to staniesz si skupionygwnienatymciele.Igdyprzyjdzieczas,abyTwojeciaoumaro,totamedytacjanie pomoeCi,wicniemoeszwniwierzy.Oznaczato,eniejesttowaciwamedytacja.Jeeli robiszwaciwmedytacjtoczasembyciechorymjestOK;czasembyciecierpicymjestOK; umieranie pewnego dnia te jest OK. Budda powiedzia: Jeeli z chwili na chwil bdziesz utrzymywaczystyumys,wtedywszdzieosignieszszczcie. Jakbardzowierzyszwsiebie?Jakbardzopomagaszinnymludziom?Tosnajwaniejsze pytania.WaciwamedytacjapomagaodnaleCiTwojprawdziwdrog. Powiedziaemlekarzom,ezapytaempacjentazssiedniegokaCojestcelemTwojego ycia?Onmiadobrprac,dobrrodzinidobron,aleterzeczyniemogymupomc.Wic odpowiedzia: Nic. On zrozumia nic, lecz to rozumienie nie mogo mu pomc i dlatego cierpia.Zenoznaczaosignicietegoumysunic. Jak osign umysnic? Najpierw musisz si zapyta: Czym jestem? Co jest celem mojegoycia?Jeeliodpowieszsobiesowami,tojesttylkomylenie.Moeodpowiesz:Jestem lekarzemLeczgdyzajmujeszsiswoimpacjentemimylisz:Jestemwielkimlekarzemtonie moeszpostrzecsytuacjiswojegopacjenta,gdyjestezapanywswojemylenie.Myleniejest tylkorozumieniemipodobniejaktenczowieknassiednimkuodkryjesz,etorozumienienie moeCipomc.Cowtedy?Jeeliniewiesz,topoprostuidtylkoprostoniewiem. Umys niewiem odcina cae mylenie Jest przed myleniem. Przed myleniem nie ma: lekarza,pacjenta,niemateBogaczyBuddy,niemaja,niemasw,niemanic.Wtedytyi wszechwiat stajecie si jednym. Nazywamy to nieumysem lub pierwotnym punktem. Niektrzyludziemwiotym:Bg,kosmicznaenergia,bogostan;zganicie,leczstotylko sowanauczania.Umysnicjestprzedsowami. Zenoznaczaosignicieumysuniciuyciemgo.Jakmonagouy?Czynicnieumys umysem wielkiej mioci. Nicoznacza brak jamniemoje, brakprzeszkd,zatem tenumys moe si zmieni w umys dziaania dla wszystkich ludzi. To jest moliwe. Umysnic nie pojawiasianinieznika.Jeeliwaciwiemedytujesz,wwczasumysnicstajesisilniejszyi jasno postrzegasz swoj sytuacj: to co widzisz, syszysz, wchasz, smakujesz, dotykasz jest prawd, bez mylenia. Wic Twj umys jest jak lustro. Wtedy z chwili na chwil moesz utrzymywawaciwsytuacj.Kiedylekarzjestzpacjentamiiodrzuciswojejamniemojeistanie siznimijednym,wtedymoeimpomc.Akiedylekarzwracadodomuijestzrodzin,jeliw 100%utrzymujeumysojca,wtedyjestjasnezrozumienie,cojestdlanichdobre.Wanietakjak to.Bkitnagrasinieporusza.Biaechmurypynwteizpowrotem. Wic,lekarzelubizen.Moesprbujpraktykowa! Mamnadziej,eidzieszprostotylkoniewiem,osigniesznieumys,uyjesznieumysui wyzwoliszwszystkieistotyodcierpienia. TwjwDharmie, S.S.

LISTYZWIZIENIA

Atlanta,Georgia 10lipca,1978 SzanownyPanie, Jedenzpanauczniwzasugerowami,ebymnapisabezporedniodopana.Piszwic, majcnadziej,ebdziepantakmiyidamijakrad. Jestem uwiziony w Zakadzie Karnym w Atlancie i chciabym zapyta, jak mog praktykowazen,kiedyjestemwwizieniu. Przeczytaemduoksiekozen,midzyinnymiesejeD.T.Suzukiego. Czasamiczujsi,jakbymosignsatori,apotemwydajemisi,etogubiiwpadam znwwmojstarja.Dlaczegoniejestemzdolnyutrzymaswoichosigniwzen?Dzikuj panu. Szczerzeoddany, Robert

20czerwca,1978 DrogiRobercie, DzikujeCizaTwjlist.Jaksimasz?Wspaniale,enapisaedomniebezporednio. WTwoimliciemwisz,ejestewwizieniu.Tojestwspaniayorodekzen!Jatebyem w wizieniu.* Bymoetamto wizienie sprawio,staem simistrzem zen.Bymoe Twoje wizienietesprawi,eitystanieszsimistrzemzen! Mwie,eczytaeduoksiekozen.Toniejestanidobre,nieze.JeliTwjkierunek jest jasny, wtedy wszystkie ksiki zen, Biblia, i wszystkie sutry pomog Ci znale Twoj prawdziwdrog.Alejeliniemaszkierunkuiczytaszduoksiekozen,wtedyTwjumys bdzienapenionymyleniem.Myleniejestpodaniem,apodaniejestcierpieniem.Wicto mylenieizrozumienieniemogCipomc. Co jest Twoim waciwym kierunkiem? Czy masz go? Musisz mi pokaza! Jeli nie rozumiesz,wyrzuwszystkieswojeksiki!PytamCi,czymjeste?Kiedysiurodzie,skd przyszede?Kiedyumrzesz,dokdpjdziesz?Jaksinazywasz?Ilemaszlat?Towszystkos bardzoprostepytania.Bymoepowiesz:"NazywamsiRobert."AletojestimiTwojegociaa. JakiejestimiTwojejprawdziwejnatury? Bymoepowiesz:"Mam35lat."Aletojestwiek Twojegociaa.JakijestTwjprawdziwywiek?Powiedzmi,powiedzmi!Jelinierozumiesz,id tylko prosto nie wiem. Nie sprawdzaj swoich uczu; nie sprawdzaj swojego umysu; nie sprawdzajswojegozrozumienia. Nastpniepiszesz,eczasamiczujesz,edowiadczyesatori.Tojestczuciesatori;kiedy ono znika, satori znika, wic to nie jest waciwe satori. Prawdziwe satori jest nieruchome niezmienne;niemauczucia,niemamyli.Tojestniesatori.SutraSercamwi:"Niemaosigania, aniniczegodoosignicia."Musisztoosign.
Budd. *DowiadczeniaSeungSahnSoenSaNimazwizieniaopisaneswksiceStrzepujcpopina

Czstomwiopierwotnympunkcie.Czymjestpierwotnypunkt?Wyobrasobieprost wag.Kiedynicnaniejniema,wskanikpokazujezero.Kiedypooyszconaszli,wskazwka przechylisinaodpowiedniwag.Kiedyusunieszciar,wskazwkapowrcidozera.Tenpunkt

7

zerojestpierwotnympunktem.Kiedyznajdzieszswjpierwotnypunkt,wtedydobreuczuciamog sipojawia,zeuczuciamogsipojawia,takeTwojawskazwkabdziesiprzechylaarazw jednym kierunku, raz w drugim, ale to nie bdzie miaa znaczenia. Kiedy uczucie minie, wskazwkapowrcidozera. Ale jelinie znalaze swojegopierwotnegopunktu,towwczas jesttak,enawet gdy zdejmieszcikiprzedmiotzwagi,wskazwkanadalwskazujedziesikilo,lubtylkoczciowo wracawstronzera.Wtedymaszproblem.Twojawaganiewaydokadnie.Jelipooysznaniej innycikiprzedmiot,moesizupeniezepsu. Wic po pierwsze musisz znale swj pierwotny punkt. Nastpnie musisz mocno go trzyma.Takswkimajsabeamortyzatory,wicpodskakujwgriwd,nawetnamaych nierwnociachjezdni.Pocigmadobreamortyzatory,wicjedziebardzostabilnie,bezwzglduna drog. Jeli bdzieszutrzyma swjpierwotnypunkt,Twojeamortyzatoryumysubdcoraz mocniejsze.Jelizdarzysiduyproblem,Twjumyssiporuszy,alezarazwrcidopierwotnego punktu.WkocuTwjumysstaniesibardzomocnyizdolnyzniekadyciar.Wtedybdzie moliwewyzwoleniewszystkichistotzcierpienia. Zen nie jest specjalny. Jeli robisz co, jeli robisz specjalny, wtedy masz co, masz specjalny.Aletoco,tospecjalneniemoeCipomc.Odtowszystko.Corobiszwanie teraz?Kiedyrobiszco,musisz robi to.Wikszoludzidowiadczarzeczytylkopoowicznie, poniewaichumysnadalnosiciarjakiegopoprzedniegodowiadczenia,myli,lubuczucia.Nie mogwicpoczysizinnymiludmiiztymwiatem.Alekiedyodoyszwszystkoibdziesz tylko robi to, z momentu na moment, wtedy ju jeste kompletny. Wtedy znajdziesz swj pierwotnypunkt.Wtedyzrozumieszswojwaciwsytuacjiswojwaciwprac.Abyzrobi to, musisz tylko i prosto nie wiem. Nie ma znaczenia, czy jeste w wizieniu czy poza wizieniem;jumaszwolnoodyciaimierci. OtoTwojapracadomowakongan:HyangEoma"Nadrzewie": MistrzHyangEompowiedzia,"Tojestjakczowiekawiszcynadrzewie,trzymajcysi zbamigazi.Jegorceinogiszwizane,wicniemoezapasikonaru,anidotknstopami drzewa.Innyczowiekstojcypoddrzewempytago:DlaczegoBodhidharmaprzybydoChin? Jeli nie odpowie, unika swojego obowizku i zostanie zabity. Jeli otworzy usta, aby odpowiedzie,straciswojeycie. Jelitotywisisznadrzewie,jakocaliszswojeycie? Mam nadziej, e idziesz tylko prosto nie wiem, wkrtce znajdziesz swj pierwotny punkt,skoczyszswojpracdomow,iwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie, S.S.

Atlanta,Georgia 10lipca,1978 MistrzuZenSeungSahn, DzikujCibardzozaTwjlist.Byomibardzomio,dostaodpowiediradodCiebie. NajbardziejzaintrygowaomnieTwojestanowiskodotyczcegosatori.Czyniejesttak,ecelem zenjestosigniciesatori,stanuintuicyjnejprzytomnoci?Powiedziae,eprawdziwesatorinie poruszasi,niezmienia,niemauczucia,niemamyli.Tostylkonegatywneokreleniasatori. Jakijestjegopozytywnysens?Czyniejesttostancakowitegoszczcia,caocikompletnego umysu? Powiedziae: nie ma nic do osignicia. Prosz wyjanij to przez pojcie satori. Jak mog osignsatori?Jaksidowiem,ejestemwstaniesatori?OczekujTwojejodpowiedzi.Jestem pewny, e jeste bardzo zajty, ale bardzo bym Ci prosi, eby udzieli mi wskazwek jak pogbimojpraktykzenwczasiekiedyjestemjeszczewwizieniu? Tutajjestduohaasu,imamtrudnocizkoncentracj,gdysiedzwmojejceli.Niejestem pewny,comamrobikoncentrujcsiczasiemojegosiedzeniazen.Czymgbymidoradzijakp waciwiemedytowaiczyutrzymywawumylejakicelmedytacji,ajelitak,tojaki? TwjwDharmie Robert

24lipca,1978. DrogiRobercie, Dzikuj Ci za Twj list. Jak si masz? Moja odpowied jest troch spniona gdy ukoczylimytrzydnioweyongmaengjonjinwOrodkuZenwCambridgeiwaniepowrcilimy doOrodkaZenwProvidence. Wswoimliciemwisz,echceszsatori.Jeelichceszsatori,satorijestdaleko,corazdalej. Jeeliniechceszsatori,moeszwidzie,moeszsysze,moeszwcha,satorijestwszystkim. Tak,wicporzujachcczego.Kiedytrzymaszjamniemojeiprbujeszsiedziezen,nawet gdybyprbowaprzeznieskoczonyczasnigdynieosignieszsatori?Gdyniestwarzasz ja mniemoje,umysznika,ijumaszsatori.OK.? W swoim licie mwisz, e w Twojej celi jest haaliwie, tak, e masz problem, gdy medytujesz.JeeliTwjumysjesthaaliwy,nawetnaszczyciegryjesthaaliwie.Leczgdy Twjumysniejesthaaliwy,nawetwpracujcejfabrycejestbardzocicho.Jestbardzowane, jaki umys utrzymujesz wanie teraz. Sprawdzasz wszystko wewntrz, i na zewntrz cigle sprawdzanie,sprawdzanie,sprawdzanie.Takwicmaszwielepyta.Porzutowszystko.Wtedy caywszechwiatjestbardzocichy. Mahaparanirvanasutra mwi Wszystko stworzone pojawia si i znika, jest to prawo pojawianiasiiznikania.Gdyznikapojawianiesiiznikanietaciszajestbogoci. Jakpraktykzenuczynibardziejzaawansowanijakiejejceleutrzymywawumyle? Jachcczegosprbowa.Jachcczego.Jachccodosta..Jeelispowodujesz,etoja zniknie,towwczasjachcczegosprbowa,jachccodosta,jachcczegozniknie.Wtedy staniesz si cakowicie kompletny. Skd to ja przychodzi? Znakomity nauczyciel powiedzia Bez mylenia wanie takiejakto jest prawd. Kartezjusz powiedzia myl, wic jestem. Jeeliniemyliszwtedyco? Byciewiniem czasamijestbardzotrudne.JeelizniknieTwojaopinia,Twojewarunki, Twojasytuacja,wtedytrudnasytuacjajestOK.,haasjestOK.,wtedyTwjumysniebdziesi porusza.Takwicjeelicorobisz,musisztorobi!Tojestzen.

Mam nadziej, e bdziesz szed tylko prosto nie wiem, ktre jest czyste jak przestrze, spowodujesz,ejamniemojezniknie,osignieszowiecenieizbawiszodcierpieniawszystkie czujceistoty. TwjwDharmie, S.S.

10

OSIGNNIEOSIGANIE

23maja,1977 DrogiSoenSaNimie, Podczas odosobnienia yong maeng jong jin w Cambridge w zeszy weekend czytaam ksiki o japoskim zen. Kadzie si tam duy nacisk na owiecenie. Jakie miejsce zajmuje owieceniawnaszejpraktyce?Czymjestowiecenie? Szczerzeoddana, Judy

5czerwica,1977 DrogaJudy, DzikujCizaTwjlist.Jaksimasz?UderzamCitrzydziecirazy! SutraSercamwi:niemaosigania,aniniczegodoosignicia. Awicmusiszosignnieosiganie.Towszystko. TwjwDharmie,

S.S.

11

JAKWYTUMACZYPRAKTYKZENINNYM?

Cambridge,Massachusetts 17marca,1978 DrogiSoenSaNimie, DzikujCibardzozalist. Mamtrudnocizwyjanianiemzenimojejpraktykirodzinieiprzyjacioom,szczeglniemoim rodzicom.Najbardziejlubipytania:"Cotojestycie?Cotojestmier?Cojestnaszwaciw pracwyciu?"Onimwi,ezadawalisobietepytania,aleczuj,enigdyniezdoajpozna odpowiedzi.Mwi:"Bgjedenwie." Nastpnarzecz:wieluznichmwimi,etoniemoliwewyzwoliwszystkichludziod cierpienia. Oni czuj, e ycie jest cierpieniem i e nie moemy tego zmieni. Nie mog te zrozumie,jaksiedzeniezen,piewy,czypokonymogpomagainnymludziom.Towydajeim si egocentryczne i samolubne, ycie w orodku zen , z dala od innych ludzi i bycie zawsze mylcymosobie"i"nicnierobicym".Uwaaj,epowinnosiy"wzewntrznymwiecie" pracujczludmi,ktrzypotrzebujpomocy. ChciabymspytaCi,jakabyabydobraodpowiednatepytania. DzikujCibardzozaTwojenauczanie. Zpowaaniem, Steve

22marca,1978 DrogiSteve, DzikujCizaTwjpiknylist.Jaksimasz? Wswoimliciepiszeszopytaniach:czymsycieimierorazowyzwalaniuwszystkichludziod cierpienia.Tepytaniasbardzoatwe. Twoiprzyjacieleirodzinamajrneideeipomysynatematwielurzeczy;trzymajsi tychpomysw,alenierozumiej,esdonichprzywizani.Pierwotnienicniema.Jelitworzysz co,tomaszco.Jelinicnietworzysz,wtedyjujestekompletny. Co to jest mier? Co to jest ycie? Nasze ciaa podlegaj yciu i mierci, ale nasze prawdziwejaniemayciaanimierci.Oninierozumiejswojegoprawdziwegoja,wicmaj ycieimier.Mwi,"Bgjedenwie."AlecotojestBg?CzyznajBoga?Skdwiedz,e Bgjedenwie? JelichceszzrozumieBoga,wtedymusisznajpierwzrozumieswojeprawdziweja.Tojest pierwszystopie. Jakzrozumieszswojeprawdziweja?PytamwicCiebie:Czymjeste?Czywiesz?Jelinie wiesz,idtylkoprostoniewiem.Tenumysniewiemodcinacaemylenie,wtedyznika sytuacjatylkoja,tylkomojewarunki,itylkomojaopinia.Wtedypojawiasiwaciwa sytuacja, waciwe warunki, i waciwa opinia to jest bardzo proste! Wybitny nauczyciel powiedzia: "Sam moesz zrozumie czy woda jest gorca lub zimna." Zrozumienie swojej prawdziwejnaturyniejestniczymspecjalnym. Nastpnykrok:jelimylisz,wtedyTwjumysimjumysjestrny.Jeliutnieszcae mylenie,wtedyTwjumys,mjumys,umysywszystkichludzistakiesame.Wielkinauczyciel powiedzia:"Jedenjestwieloci;wielojestjednym."Wicjeliodetnieszcaemylenie, nie
12

bdziejujamniemoje.Wtedymoesz utrzyma swojwaciwsytuacj,waciwewarunki,i waciwopinizchwilinachwil.Tojujestpokjnawiecie;juwyzwoliewszystkichludzi. Wicpopierwsze:jakodetnieszcaemylenie?JupytaemCi:"Czymjeste?"Jelinie wiesz,idtylkoprostoniewiem. Nastpnie:jakutrzymaszumysniewiemzchwilinachwil?Musiszprbowa,prbowa, prbowa. Codziennie w orodku zen kaniamy si, piewamy, siedzimy, i pracujemy razem. Czasami robimy yong maeng jong jin; czasami robimy kido. Te dziaania pomagaj nam praktykowazchwilinachwil:corobiszteraz?JeliTwjumysniejestjasny,wtedypoprostu nietrzymajsiswoichidei;tylkoniewiem.PowoliTwojemyleniepodanie,Twojemylenie gniew, Twoje mylenieignoracja znikn,aTwjumysniewiemuroniemocny istanie si jasny. Takwickiedysiedzisz,tylkosied.Kiedypiewasz,tylkopiewaj.Kiedykaniaszsi,tylko kaniajsi.Tojestnajwaniejsze.Jelipraktykujeszwtensposb,wtedy,gdynauczaszinnych ludzi,tylkonauczaj.Tylkonauczaj,tylkopomagajim.Niemartwsi,czyonirozumiejczynie, tylko prbuj. Jeli prbujesz na 100 procent, wtedy Twoje nauczanie jest kompletne i wiato Twojegoumysubdziewiecidlanich.Pewnegodniazrozumiejto. Takwicniemartwsitylkoprbuj.Prbowaniejestlepszynimistrzzen,lepszeni Budda, lepsze ni Bg. To ju jest wielk mioci, wielkim wspczuciem, i wielk drog Bodhisattwy.Niesprawdzajswoichuczu;niesprawdzajswojegoumysu,niesprawdzajswojego zrozumienia,niesprawdzajnazewntrz.Wtedyniebdziewntrza,niezewntrza;niebdzieja, anity,anioni;jestejednymzeswojsytuacj.Tojestbardzowane. Mam nadziej, e bdziesz szed prosto tylko nie wiem, utrzymywa umys jasny jak przestrze, prbowa, prbowa, prbowa przez dziesi tysicy lat non stop, osigniesz owiecenie,iwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie, S.S.

13

ZNAJDSWOJECENTRUM,JAKZABAWKADHARMY* Berkeley,Kalifornia 21padziernika,1977 DrogiSoenSaNimie, Mamnadziej,emaszsidobrze.DzikujCizadobrekido.Dostaemduoenergiizniego. Praktykuj mantrKwanSeumBosal.Prbujrobitozawsze,gdymjumysniejestzajty niczyminnym.Alenadalduojestwemniemaegoja,duomyli.Caetomylenieczynimnie nieszczliwym. Tak wic, kiedy poszam zobaczy si z Dian, powiedziaam, "Jestem przygnbiona."Iprzezgodzinrobiymyterapi.PogodzinieDianapowiedziaa:"Rbwicej Kwan Seum Bosal, i zamieszkaj w orodku zen." Tak wic zamierzam przeprowadzi si do orodkazen,gdytylkoudamisipodnajkomumojemieszkanie.Jestempewna,etowsplne dziaaniebdziedlamniebardzodobre. ciskam, Maggie

*Chodziozabawktypuwakawstaka.

7listopada,1977 DrogaMaggie, Dzikuj Ci za Twj list . Jak si masz i caa rodzina z orodka zen Empty Gate w Berkeley?Cieszsi,epodobaoCisikido. Mwisz,epraktykujeszKwanSeumBosal,gdymjumysniejestzajtyniczyminnym..To niejestanidobre,anize.PytamCiebie:gdziejestTwojecentrum?Tojestnajwaniejsze.Jelinie gubiszswojegocentrum,wtedyjakiekolwiekdziaanieniejestproblemem.Takejakmocnejest Twojecentrum?MwiCi,kiedycorobisz,rbto.Kiedyrobiszcona100procent,tojestTwoje centrum;tojestjasnyumys.Alebdbardzoostrona.Jelibdziesztrzymaswojeopinie,swoje uwarunkowania,lubswojsytuacj,tozgubiszswojecentrumwkadymdziaaniu,jakiebdziesz robi. Czstomwiotrzechrodzajachumysw,ktrychmoemydowiadcza;monajenazwa: zgubiony (zatracony) umys, jeden umys i jasny umys. Przypumy, mczyzna i kobieta uprawiajseks. Zatracaj swojeumysyisbardzo,bardzoszczliwi.Alewtedywamujesi zodziej z pistoletem ikrzyczy: "Oddawa mi swoje pienidze!" I cae ich szczcie znika, s bardzoprzestraszeni."Ratunku,pomocy!"Tojestmayumys.Stalesizmienia,gdyzewntrzne warunkisizmieniaj.Nazywamygozgubionyumys(lostmind). Nastpnie,ktorobimantr.Jegoumyswoglesinieporusza.Niemanicaniwewntrzani nazewntrz,tylkoprawdziwapustka.Pojawiamsizodziej:"Oddajmiswojepienidze!"Aleta osoba nie jestprzestraszona.Tylko "Ommanipadmehum,ommanipadmehum." "Dawaj mi pienidzealboCizabij!"Aleonaniedbaoto,dlaniejjuniemayciaanimierci,wicwcale niejestprzestraszona.Tenjestjedenumys. Nastpnyjestjasnyumys.Osoba,ktrautrzymujeumysniewiemidzieulic.Pojawiasi zodziej."Oddawajmiswojepienidze!"Taosobasprawdzajegoumys:"Ilechcesz?""Dajmi wszystko!"Tenzodziejjestembardzozawzity;nicgoniepowstrzyma."OK,"odpowiadataosoba idajemuwszystkieswojepienidze.Onaniejestprzestraszona,alejejumysjestbardzosmutny. Myli:"Dlaczegotytorobisz?Terazwygrywasz,alewprzyszocibdzieszmiaduocierpienia." Rabuspogldananiiwidzi,eniejestprzestraszona,widatylkoogromnewspczucienajej
14

twarzy.Takwiczodziejjestzmieszany.Taosobajunauczagowaciwejdrogiibymoe zodziejzapamitatoiktregodniabdziezdolnytozrozumie. Utrzymywaniejasnegoumysubierzesizmocnegocentrum.NaWschodziejesttakazabawka nazywana po Bodhidharmie zabawkdharmy(polskim odpowiednikiem jestwakawstaka przyp.t).Tojestmaafigurkazzaokrglonym,obcionymdnem,ktrakoyszesi,kiedysij puknie. Nawet jeli zupenie j przewrci, sama zaraz wraca do swojej waciwej pozycji, poniewamaobcionecentrum.JelibdzieszmocnoutrzymywaKwanSeumBosal,wtedy,gdy ktorozmawiazTobtylkorozmawiasz.Akiedyodchodzisz,moeszzarazwrcidoKwan SeumBosal.Jeliwtymczasietrzymaszcowswoimumyle,niemoeszwrcidoKwanSeum Bosal.Takwicniczegonietrzymaj.Nazwtegojest:jasnyumys,KwanSeumBosal,niewiem, Twojecentrum.Awicniemartwsi.IdtylkoprostoKwanSeumBosal. Przeprowadzasz si do orodka zen Emty Gate w Berkeley to cudowna wiadomo!. Praktykowanie iycie zinnymiuczniami zenjestnajlepszym sposobem,abywzmocniswoje centrum. Mamnadziej,eidziesztylkoprostoKwanSeumBosal,znajdzieszswojecentrumDharmy, osignieszowiecenie,iwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie, S.S.

15

CZYMJESTE?

NajczcigodniejszyPanie, DzikujePanuzapanarady.OdkadamterazPanalist,odkadamswojeopinie,odkadam swojsytuacj.Porzuciemprbowanie108000lattemu.MistrzzenMaTsupowiedzia,etalinia (________)jestalbodugaalbokrtka.Podobniejak[sic!]mojesowasalboignorancjalbo owieceniem. Zchwilinachwil odkrywammojabsurdalnJawkadymcieniu,odbiciu,iechu,w kurzu,haasie,iwutkniciuwpozorzekonganu. Aniwdoktrynieaniwniedoktrynie, Paski, Tony

[Odpowiedmistrzzenzostaanapisanaduymiliteraminadoleoryginalnegolistu,iodesanadonadawcy]

CZYMJESTE? JUTROMOESZUMRZE. COMOESZZROBI?

16

MUSISZUCZYSIODSWOJEJCRKI

IleIfe,Nigeria 5padziernika,1977 DrogiBystrookiCzcigodnyNauczycieluMocnegoTreningu, PrzyjmujschronieniewTrzechKlejnotach:Buddzie,DharmieiSandze. Pozwl,eCipozdrowizziemihebanowegomajestatu. W1975byemobecnynamowieDharmy,ktrdawaewInstytucie AricawBostonie. Ostatniozdobyemkopi StrzepujcPopinaBudd iczytaniejejsprawiaminaprawdbardzo du przyjemno. Take mojej rocznej crce Tarze sprawia ogromn przyjemno zjadanie okadki.TakemojepytaniedoCiebiebrzmi:"JakpouczyszjednorocznbrzowTar,abynie jadaBuddy?" Mamyterazsezonbardzoulewnychdeszczy,itegoranka,jadcdopracy,zobaczyempojazd znapisem"FederalneOwieceniePowszechne"*,zaparkowanynapoboczu,podczasgdykierowca zaatwiasiwkrzakach. Popizkadzidospada Ogromnygrzmot. adnenieboniejestbardziejniebieskie. Zocistykogutniemoe Stanajednejnodze. Igonimotyli KiedykotDharmysikanamap KtrastrzepujepopinaBudd. Mamnadziej,eznajdujeszczas,ebynapisadomnie. Szczerzeoddany,

Harvey

*(woryginalegrasw:FederalPublicEnlightment)

6listopada,1977 DrogiwspaniayprzyjacieluwDharmieHarveyu, DzikujCizaTwjlist.JaksimasziTwojejedzceBudddziecko?Jestebardzodalekoi bardzoblisko. Wswoimliciepowiedziae,eprzyszedenamowDharmywInstytucieAricaw1975 roku.Tocudownie.Zrobietdobrkarm,wicteraztyijastalimysibardzobliscy. Powiedziae,eczytaeStrzepujcPopinaBudd.Tobardzodobrze.Powiedziaete,e Twojacrkazjadaokadk,ipytae,jakpouczyjednorocznbrzowTar,abyniejadaBuddy? TwojacrkajestlepszaodCiebie,poniewamoejeBudd,atyniemoesz.Twojacrkajest mocniejszaniBudda,wicjeBudd.Onajuukoczyastudia JedzenieBuddyznaczynieBudda.DawnotemuktospytamistrzazenMaJo:"Cotojest Budda?"Onodpowiedzia:"UmysjestBudd;Buddajestumysem."Nastpnegodniainnaosoba zadaatosamopytanieiMaJopowiedzia:"Nieumys,nieBudda."CojestprawdziwymBudd? JelizjeszBudd,wtedyBuddaniemanazwy,nieformy,niemamowyiniemasw.Budda nazwaiBuddaforma,obajznikaj.Takwicmusiszuczysiodswojejcrkiizjewszystkich
17

Buddwprzeszoci,teraniejszociiprzyszoci.Pytasz:"Jakmognauczamojcrk?"Tojest duybd.Tymusiszuczysiodswojejcrki! Cae StrzepujcPopinaBudd jestzmow,wicTwojacrkanauczaCi:"Nieczytaj StrzepujcPopinaBudd. Tojest prawdziwadroga!"Twojacrkarozumiemojenauczanie. Mojenauczanieto:odrzucitowszystko.Idtylkoprostoniewiem.Bymoejestebardzo przywizanydosw,wicTwojacrkazjadaStrzepujcPopinaBudd.OdpowiedTaryjest bardzodobra.LepszaniTwoja. Twojahistoriaopojedzie"FederalnegoPublicznegoOwiecenia"jestbardzointeresujca. S 84 000 rodzajw owiecenia. Ale jeli dodasz Federalne Publiczne Owiecenie, otrzymasz 84001.Bymoelubisztoostatnieowiecenie. Twjpoematjestcudowny.Mwisz:"adnenieboniejestbardziejniebieskie."Tobardzo ciekawesowa.Jamwi:"Nieniebo,nieziemia."Wtedy,jakutrzymaszsiprzyyciu?Moe stanieszsibardziejniebieski.Wtedymoeszy.Awic,jakmoeszstasibardziejniebieski? Tojestbardzowanypunkt! Mamnadziej, eidziesztylkoprostoniewiem,zjeszwszystkichBuddwprzeszoci, teraniejszociiprzyszoci,osignieszowiecenieiwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie, S.S.

18

ZENJESTCODZIENNYMUMYSEM Wiscasset,Maine 29czerwca,1978 DrogiSoenSaNimie, Jestemnawakacjach,dalekoodmojegopisania,zmojonisynem.Wczorajnaplay zauwaalimy czowieka, ktry medytowa. Siedzia w formalnej pozycji typuzen, prosto, nad brzegiem morza, w samym rodku plaowego tumu. Pocztkowo uderzya mnie to jako ostentacyjne,takiepublicznesiedzenie.Wtedysiedzcywstaibezwahaniawszeddolodowatej morskiejwodywodabyatakzimna,ejedynekilkaosbnaplaybyowstaniewoglewej domorza,itoprzeamujcwielkiopr.Niktniepozostawaduejnikilkusekund,oprcztego czowieka,ktrysiada.Onzostatam,pywajc,przezpitnacielubdwadzieciaminut. Mojepytaniebrzmi:Czytobyaprawdziwapustkabyzdolnymwejdolodowatozimnej wody,najwyraniejnicnieczujc?Jelichodziomnie,tawodabyazimna.Czypowinienem,jako uczezen,spodziewasiosigniciatakiejzdolnocijakta?Mimo,eniemanicdoosignicia? Cojestprawdziwpustk?Cospecjalnego?Czypraktykajasnocizchwilinachwil? Praktykazenpozostajedlamniemocna.Prbutrzymajasnocayczas,ponoszporak, czasemmylc,aczasaminiemylc.Nadalnieznalazemdugopisuzen,ktrypomgbymojemu pisaniu.Bymoepisznimteraz,alejeszczeniewiem,nieczujtegowkociach.Takwic kontynuujmojeprzeszukiwanieimojeniewiedzenie. KwietnioweyongmaengjongjinwCambridgezGeorgeemBowmanembyobardzodobre. Miaeracj.Onjestcudownymnauczycielem,maswjwasnystylprosty,bezporedni,nie gwniany.PlanujpjnalipcoweyongmaengjongjinwCambridgeimamnadziej,eCi wtedyzobacz.DzikujCibardzozaTwjwczeniejszylist.Bardzomipomg. Ciglesiedz.Dlaczego? Katz! wiatosonecznenalenejpododze. Zotepasynakuzsosnowychigie. OtoplaowywierszdlaCiebie: Fale,ktregodzinamirozmawiajzpla,nicniemwi. Wiatr,ktryruszagaziamidrzewa,nicnierobi. wiatosonecznebezdwiczniepozacawiat,alemimototenwiatniejestnigdycichy. Wcaejtejogromnejprzestrzeni,pustemorze,piasek,iniebocigncesimilazamil. Tylkojajestempomieszany, Chodzcgodzinamipoplay, Gupioszukajc, szukajcyprawdy(lubczego), chybiajc,tuprzedemn, muszle,piasek, dwikfal. Tom

19

DrogiTom, DzikujCibardzozaTwjlist.JaksimasztyiTwojarodzina? Miaewakacjeipojechaenadoceanzeswojrodzin.Tocudownie.Powiedziae,enaplay zobaczyeczowiekasiedzcegowformalnejpozycjimedytacyjnej,ktrypotemwstaiwszeddo lodowatejmorskiejwody,ipozostatampitnacieczydwadzieciaminut.Pytaszmnie,czytobya prawdziwapustka,iczyjakouczezenpowinienespodziewasiosigniciapodobnejzdolnoci. Jeli wewntrz siebie masz jamniemoje, to si nazywa yeo hung shim, co znaczy "umys bohatera."Wbuddyzmiejestpewientrudnyrodzajpraktykinazywanytantr.Ludzie,ktrzyj praktykuj,robiduomantryiosigajjedenumys.Wtedyamildiwchodzdowodyna dziesiczydwadzieciaminut,lubwchodzdoognianadziesialbodwadzieciaminut.Albopo tymjaksprbujmantryiosignjedenumys,kpisiwgorcymlubwrzcymolejulubsiadaj nakuzgwodzi.Taswszystkoprbywytrwaociumysu.Kiedyopanujjutepraktyki, mogprzejnanastpny,wyszyetaptantry.Gdyskoczjuwszystkietepraktyki,posiadaj magicznemoce.Tosinazywapraktykatantry.Toniejestzen,OK? Zen jestjasnymumysem,zawszejasnymumysem.Jasnyumysoznacza,ecodzienny umysjestprawd.Zimnawodajestzimna;gorcawodajestgorcanicspecjalnego.Jelikto myli: "Chc dowiadczy trudnej praktyki." to nie jest ani dobre ani ze. Ale jeli zawsze utrzymujetrudnpraktyk,wtedycostwarza.Jelirobiszco,jelijesteprzywizanydoczego, wtedytarzeczprzeszkadzaCiiniemoeszosigncakowitejwolnoci. Bymoe osigniesz wolno od jakich rzeczy, ale nie doskona, cakowit wolno. A wic co jest doskonale kompletne? Nie trzymaj jamniemoje. Wtedy, kiedy widzisz, kiedy syszysz wszystko jest doskonalekompletne.Tojestrzeczywicienicspecjalnego. Nastpnie powiedziae, e nie moesz znale swojego dugopisu zen. Niele. Jeli znajdziesz swj dugopis, uderz Ci trzydzieci razy. Jeli stworzysz dugopis zen, wtedy ju zgubieswjdugopis.Nierbdugopisuzen.Wtedyjugomasz,OK? Siedziae yong maeng jong jin z Georgeem. To cudownie. George jest wietnym nauczycielem. Kady go lubi. Powiedziae, e bdziesz na lipcowym yong maeng jong jin w Cambridge.Totejestcudowne. Powiedziaete: Ciglesiedz.Dlaczego? (Iamstillsitting) Katz! wiatosonecznenalenejpododze. Zotepasynakuzsosnowychigie. Niele. Aletesowastylko"jakto."Jelimwisz:"Ciglesiedz"(Iamstillsitting)to oznaczajedenpunkt."Ja"jumaprzedmiotipodmiot.Jelibypowiedzia"Budda"lub"Umys" lub"Dharma",wtedyTwojaodpowiedbyabycudowna,wtymprzypadku,tylko"jakto"jestOK. Ale na jednopunktowe pytanie, potrzebna jest jednopunktowa odpowied. Co jest punktem wanietakjaktowJaciglesiedz"? Twjwierszjestcudowny.AotowierszdlaCiebie: Pierwotnienic.Alefalezawszerozmawiajzesob. Pierwotniepustka.Alewiatridrzewazawszemocujsizesob. wiatosoneczneniemakoloru.Alewszystkierzeczytworzkolory,jakielubi. Bardzo,bardzocicho. Ktomaoczy,wicjestpomieszany. Jeliniemaszoczu,wtedyrozlegprzestrze,niebieskimorze, Biaypiasek,dziesimilbezchmur,dziesimilczystegonieba. Socezachodzinazachodzie. Ciemuszliwcisiwydua. TwjwDharmie,
20

6lipca,1978

S.S.

ZNAJDTO?

sierpie,1978 DrogiSoenSaNimie, Zawszemwisz,ejutomam.Patrzyemwszdzie.Niemogtegoznale.Gdzietojest? Powiedzmi!Powiedz! Czule, Jim

DrogiJim, UderzamCitrzydziecirazy!Idnapijsiherbaty! TwjwDharmie,

7sierpnia,1978

S.S.

21

II.PYTANIAOCIERPIENIE

LUDZKADROGA

NowyJork,NowyJork 15maja,1978 DrogiSeungSahnSoenSa, Niesdz,ebymniepamita,poniewawidzielimysitylkokilkarazy.Braamudziaw kidozTobzeszegolata.Jakkolwiek,mamnadziej,ebdzieszmgdamijakrad. WzeszymmiesicumojamodszasiostraPamumarawbardzodziwnyisamotnysposb. Karma mojej rodziny jest trudna oraz pena pomieszania i blu. Pam od ptora roku bya sparaliowanyodpasawd.Prbowaazabisiskaczczbalkonuizamaasobiekrgosupw trzechmiejscach.Paczpiszctesowa.Chociabyamznibliskojuprzedtem,potymjeszcze bardziejsidoniejzbliyam.JedziamdoTeksasuodwiedzaj,rozmawiaamzni,pisaam duo listw.Bardzojkochaam.Miaawspaniaeserce,bardzokochajceiposzukujce. Gdy naglewzeszymmiesicuodjechaagdzieswoimsamochodem(miaaspecjalnysamochd,ktry mogasamaprowadzi).PojechaadopnocnegoTeksasu,dwarazyzadzwoniadomatki,apotem przezdugiczasniemielimyodniejadnychwieci. Wkocuzostaaznalezionawlasachprzezpolicj.Prbowaawysizsamochodudo swojegowzkainwalidzkiego,spadadoziemi,powlokasidolasu,rozpaliaogieitamzmara prawdopodobniezzimnaigodu.Dlamniesamejteprzeszelatatebyywalk.Dwarazybyam wszpitalupsychiatrycznymiostatnietrzylatabyywracaniemdonormalnegoumysu.Tojestdla mniestraszliwiesmutne,poniewawaniewtedy,gdyzaczynaambysilnadlaniejimogam naprawdjejpomc,onaodeszamyl,emiaabardzoduobluizociwswoimsercu,kiedy umieraa. Terazmamjejpopioynaswoimotarzuiczujmocnyenergipyncznich.PragnCi spytaodwierzeczy.Popierwsze:comogzrobidlaniejteraz?Prbujznalej,kiedysiedz wzen.Zawszeoniejmylczasamiwydajemisi,jakbymczuajejcierpienieikadejnocy piewam,alewydajemisitoniewystarczajce.Takstraszniepragnjzobaczy,chociawiem, eniemog,pomcjej,gdziekolwiekonajest,dosignjjakoiupewnisi,eniecierpi. Podrugie:proszpowiedzmijakoczycisiebieimojrodzin,kiedyjesttamtakduo trudnychrzeczy.Jasamajestemzupeniepocztkujcanaduchowejciecezwariowaampo czcidlatego,emylaam,ejestembardzozosob.Terazmyljuniecoinaczej,aleczy mgbywytumaczymichotrochtematkarmyduegocierpienieminieszczcia? BdCigbokowdzicznazajakiekolwieksowa,ktremiprzelesz.Piszctenlist,zy wypywayzemniewrazzmoimsmutkiemipragnieniemniesieniamiocitam,gdziejesttyle blu. TwojawKandzeon, Sheila

22

27maja,1978 DrogaSheilo, DzikujCizaTwjlist.Jaksimasz?PrzeczytaemTwjlistitejestembardzosmutny. RozumiemTwjumys;rozumiemTwojemyliosiostrze.RozumiemTwojmiodosiostry.Ty iTwojasiostramaciebardzomocnkarm,tsamkarm.Takwic,kiedyTwojasiostraumiera, Twjumysteumiera. Aletowszystkouczucia.Jelitrzymaszsiswoichuczu,niemoeszpomcswojejsiostrze. Takeniemoeszpomcsobieiswojejrodzinie.Pozwlbyswoimuczuciom!Musiszznale swojwaciwdrog;wtedyTwjumysmoewiecidlaTwojejsiostryiTwojejrodziny.Wtedy wnastpnymyciutensmuteksiniepojawi.Alejelitylkotrzymaszsitychsmutnychuczu,w Twoimnastpnymyciutensamsmuteksipojawi. Wszystkomaswojpierwotnaprzyczyniskutek.Dziaaniewprzeszymyciudajeskutekw tym yciu. Jeli w tym yciu nie sprawisz, e te uczucia znikn, wtedy stan si pierwotn przyczyniwnastpnymyciuznwdadztensamskutek.Nazywasitosamsara.Wieluludzi tegonierozumie,wicsprzywizanidoskutku.Dlatego,gdypojawiasismutekipacz,wtedy cierpi. Jeli zrozumiesz karm, niebdziesz trzymaa siskutku,tak, eTwj umysnie bdzie ciasnyipeencierpienia.Kiedyjestczaspaczu,tylkopacz.Kiedytenczassikoczy,tosi koczy.Musiszutrzymywaczystyumys.Wtedystworzyszczyst,waciwkarm. Nie trzymaj si wic swoich uczu, nie stwarzaj niczego, nie bd przywizana do czegokolwiek. Od to wszystko! Wtedy Twj umys stanie si czysty, a jego wiato bdzie wieci wszdzie. To si nazywa energia Dharmy. Wtedy swj umys bdzie wieci Twojej siostrzeireszcieTwojejrodziny.Wtedypierwotnaprzyczynazniknieitocierpienieismuteknie pojawisiznowu. LUDZKADROGA Przychodzeniezpustymirkami Odchodzeniezpustymirkami Toludzkie. Kiedysirodziszskdprzybywasz? Kiedyumieraszdokdidziesz? yciejestjakprzepywajcyobok,ktrysipojawia. mierjestjakprzepywajcyobok,ktryznika. ycieimier,przychodzenieiodchodzenie srwnietakiejakto. Jesttylkojednarzecz, ktrazawszepozostajeczysta. Jestczystaniezalenieodyciaimierci. Azatem, cojesttjedn,czystijasnrzecz? Musiszosigntoprawdziweja,ktrejestniezaleneodyciaimierci,ktrezawsze pozostajejasneiczyste.Wtedyzobaczyszpierwotntwarzswojejsiostryiwyzwoliszsiebie,swoj siostr,iswojrodzin. Jelinierozumiesztej jednejczystejijasnejrzeczy,wtedyidtylkoprostoniewiem. Pozwlbywszystkiemu!Tylkoprbuj,prbuj,prbujprzezdziesitysicylatnonstop.Tojest bardzowane. Powiedziaa, e bya w szpitalu psychiatrycznym. To bardzo trudne. Kontrolowanie swojegoumysu,kiedyjestesamaisamapraktykujesztakemoebybardzotrudne.Najlepiej byoby dla Ciebie pj doorodka zen;praktykowanie wsplnie zinnymi jest bardzowane. Kiedykaniamysirazem,siedzimyrazem,jemyrazem,piewamyrazem,ipracujemyrazemz
23

innymiludmi,kadypomagaCikontrolowaTwojzkarm.Wtedyatwojestzupenieodoy swojeopinie,swojeuwarunkowania,iswojsytuacj. Dobro i zo s Twoimi prawdziwymi nauczycielami. Ale yjc samej, nie zrozumiesz dobrego i zego. Nie moesz zobaczy swojej zej karmy. Tak wic Twoja za karma zawsze kontrolujeCiebie,iTwjproblemsiniekoczy.Jelichcesz,abyTwojazakarmaznikna, proszprzyjddoorodkazen. Chceszwiedzie,jakpomcswojejsiostrze.JuCipowiedziaem,alejelichceszzrobico wicej,wbuddyzmiemamymantrdlamartwychludzi:JiJangBosal.PrbujpowtarzaJiJang Bosaltrzytysicerazydziennieprzezczterdziecidziewidni.WtedyTwojasiostraodrodzisi znwwdobrymciele. Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem:niesprawdzaszswoichuczu,swojego umysu,czyswojegozrozumienia,znajdzieszprawdziwdrogiwyzwoliszswojsiostr,swoj rodziniwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie, S.S.

24

WTYMWIECIEKADYJESTSZALONY

Berkeley,Kalifornia 25stycznia,1978 DrogiSoenSaNimie, Mam pytaniedoCiebie.Pracujcodziennie zszalonymidzieciakami, ktrewrzeszcz i krzyczspronociisbardzoautoagresywne.Jednadziewczynkagryziedoblunawetwasn rk.Jednateoriitejchorobymwi,eCiludzieswmocyduchazmarejosoby.Czytakwanie jest?Jakmogimpomc? KochamCi, Marge

30stycznia,1978 DrogaMarge, DzikujCizaTwjlist.Jaksimasz? Piszesz w swoim licie o szalonych dzieciach i jednej zwariowanej dziewczynce z ktr pracujesz.Tadziewczynkajestjakma,ktralecidopomienia,spalasobieciaoiumiera.Wtym wieciekadyjesttrochpodobnydotejmy,wickadyjestszalony. Jedna z moich uczennic pracuje w ydowskim domu dla starcw. Kilku dni temu, jaki czowiek podoy tam ogie. Kiedy przyjechaa policja, spytali go dlaczego to zrobi. Odpowiedzia:"nielubitegomiejsca."Policjesprawdzianaswoichtamachiodkrya,eten czowiekkilkanacierazypodkadajuogie,zawszepodsklepyprowadzoneprzezydw.Kiedy spytaligodlaczego,powiedzia:"Niewiem,dlaczegonielubiydw.Poprostupodkadaem ogie."Tojestszalone. Zarwnodzieci,zktrymipracujesz,jakitenczowiekspodobnimysmocnodoczego przywizani,wicrobitaksamosetkirazyniewiedzcdlaczego.Umys,ktrypodajednym wskimtoremwtensposb,jestszalony.Jeliczyjumysjesttrochszerszy,niejesttakszalony. Jeszczeszerszyumys,tylkoczasamibywaszalony.JeliTwjumysjestczystyjakprzestrze, wtedyjestecakowicieprzyzdrowychzmysach. Kiedyludzietrzymajsiswojegomyleniaipodajzatymmyleniem,skontrolowani przezswojenawyki,wicrobitaksamosetkirazyitworzswojewasnecierpienie.Jelijeste przywizana doswoichopinii,swoichuwarunkowaiswojejsytuacji, tejestejakm. Jeli przetnieszswojeopinie,swojeuwarunkowaniaiswojsytuacj,wtedyniebdzieyciaanimierci. Jakutrzymaszwaciwsytuacjzchwilinachwil?Inaczejmwic,jakpomoeszinnym ludziom? Jeli kto jest godny, co zrobisz? Jeli kto si zrani, co moesz zrobi? Ty ju rozumiesz.Niesprawdzajswoichuczu;niesprawdzajswojegoumysu;niesprawdzajniczego tylkopomagajludziom.Jeliodetnieszcaemylenieiutrzymasztenumys:"Jakmogpomc?" waciwe dziaanie si pojawi. To jest wielk mio, wielkie wspczucie, i wielka droga bodhisattwy.Tojestnaszapierwotnaprac.Jelitrzymaszsiswoichopinii,swoichuwarunkowa iswojejsytuacji,stwarzaszprzeciwiestwaja"i"oni"wtedyniemoeszpomcinnyludziom. Jeliniestwarzaszniczegoinietrzymaszsiniczego,TwjumysjujestAbsolutem.Niema jupodmiotuiprzedmiotu.Wewntrzizewntrznystajsijednym.Wszystkojestprawdtakjak to.WtedyTwojecodzienneyciejestprawd,Twojasytuacjazchwilinachwiljestwaciwa,i ju wyzwolia wszystkie istoty z cierpienia. Jeli bdziesz utrzymywa ten umys, bdziesz wiedziaajakpomcszalonejdziewczynieiinnymszalonymdzieciom,zktrymipracujesz.
25

Takwicmamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem,utrzymujeszwielkielubowanie bodhisattwy,osignieszowiecenieiwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie, S.S.

26

TRZYLETNIEODOSOBNIENIE

NewHeaven,Connecticut 20wrzenia,1977 DrogiSoenSaNimie, Wcipozostajwku,chociajunieodczuwamblu,tonadalmamproblemzmoj nog.Jestzdrtwiaaodkolanawd,wicmyl,epowinnamcorobioprczodpoczynku,aby naprawi moje plecy. Czy wiesz dlaczego kto moe mie dodatkowy krg w krgosupie i niejednakowstrukturkociwkadymbiodrze? Tenczasspdzonywkujestzwielupowodwjakodosobnienie.Pierwszyrazwswoim yciuzrozumiaam,eniemamwyboru.Ludzieprzynoszmipoywienieniemogwybra.Nie mogrobitego,nacomiaabymochot.Kadydziepoprostuprzychodziiodchodzi.Ludzie przychodziodchodz.Czasemjestgorco,aczasemzimno.Muszpozostawatutajipozwoli wszystkiemuwydarzasiwsposb,wjakisiwydarzaimuszutrzymywamjumysczystym. Niemawyboruniemogodgrywamojej karmy.Takwictachorobajestmocnnauk. Zrozumiaam co, czego nie rozumiaam nigdy przedtem: jeeli zaleysz od czegokolwiek stwarzaszcierpienie.Tozabawne,poniewajestemzalenaodkadego,alewtymsamymczasie mjumysjestniezaleny. Mamnadziej,emaszsidobrze.Duomioci. TwojawDharmie Andrea

5padziernika,1977 DrogaAndrea, Jaksimasz?DzikujCizaTwjlist.Wswoimlicienapisaa,eniemaszwyborucodo jedzeniaidziaania,iejesteodkadegozalena,leczTwjumysniezaleyodniczego.To wspaniale. To jest waciwy zen choroby: czas choroby tylko choruj. Bez wyboru, bez sprawdzania,bezzalenocitylkochorowanie.Wtedychorobajestniechorob.Tojestpraktyka wysokiejklasyiwysokiejklasynauka. Czy znasz histori Bu Sol Go Sa? By on mnichem, ktry chcia zrobi trzyletnie odosobnienie razem ze swoimi dwoma przyjacimi mnichami. Po drodze w gry oeni si. Dziewczynapodbiegadotrzechmnichwikrzykna:Jeeliniewyjdzam,tozabijsi.Tak wicBuSolGoSawykonadziaaniebodhisattwyipolubij.Jegodwajprzyjacipowiedzieli: Jestetylkoprzepenionypodaniem.Toniejestdziaaniebodhisattwy,leczegoisty.Powielu oskarajcychipenychgniewusowachdwajmnisiposzliwswojdrog. TupolubieBuSolGoSacikozachorowa.Takjaktyniemgsiporusza.Jegoona byabardzodobradlaniego.Robiadlaniegowszystkomyajegociao,karmiago.Kadego dniaprzeztetrzylatamgtylkoleewkuipatrzewsufit.Dwajmnisiukoczyliswoje trzyletnie odosobnienie i wracali do domu. Pomyleli o swoim przyjacielu w Dharmie. Zdecydowali si go odwiedzi i kiedy przybyli do jego domu, spotkali jego on zamiatajc podwrko.Mnisirzekli: Hej,jaksimasz?GdziejestTwjm? Mjmjestchoryodtrzechlat.Jesttakchory,eniemoeniczegorobi. Jedenmnichwyszeptadodrugiego:Tojestjegozakarmazamawskazaniaioenisi, wic chorowaprzez trzylata. Chcieli jednakzobaczy swojegoprzyjaciela wDharmie, wic spytali, czy nie mogliby odwiedzi go na chwil. Chocia ona czua si nieswojo, uprzejmie
27

zaprosiaichdorodka,dopokojuma.Gdyweszlidopokoju,wybuchnlimiechem:Awic chorowaeprzeztrzylata.Niele! GdyBuSolGoSazobaczyich,towsta. Jaksimacie?Dzikuj,ezechcieliciemnieodwiedzi.Mnisibylizaskoczeni. Syszelimy,ebyechoryprzeztrzylata.Jakzdoaesipodnie? Bymoedlategomogemsiterazpodnie,ewyrobiliciemocnpraktykprzeztrzylata. Wtedyodpowiedzieli: Moe.Kadegodniamartwilimysiociebie. Zgromadziemtakwielezejkarmy,eprzeztrzylatabyemchory.Leczwyrobiliciemocny treningprzezcayczas.Prosz,pouczciemnie.Coosignlicie? Dwchmnichwpowiedziao: Och przeczytalimy wiele sutr i wiele mw znakomitych nauczycieli, tak wic rozumiemy wszystkienaukiBuddy. Przezkilkanastpnychgodzinopowiadalimu,czegosinauczyli.WkocuBuSolGoSa powiedzia: Tak,rozumieciebardzodobrzemowBuddy.CzymjestumysBuddy? UmysBuddy? Tak,cotojestumysBuddy?CzyznacieumysBuddy?Noc,myl,ejeelimacieumys Buddytowszystkojestmoliwe.Takwicsprbujemyczego. Przywoa swoj on i poprosi, eby mu pomoga. Przyniosa trzy butelki z dugimi cienkimi szyjkami i szerokim denkami napenione wod. Nastpnie Bu Sol Go Sa wzi trzy kawakilinkiiprzywizajedenkoniecdoszyjkikadejzbutelekadrugikoniecdopoprzecznej belkiwpokojujadalnym.Wzimotekipowiedziadoswoichprzyjaci: Oto motek, jeeli uderzysz motkiem w butelk i woda si nie rozleje, to znaczy, e osignlicieumysBuddy.Sprbujmytego. Mnisibylibardzodumni.Niesprbowaniewygldaobyle,leczgdysprbujmogobla test.Wiczdecydowalisisprbowa.Pierwszyuderzybutelkmnich,ktryrobimocnpraktyk mantry. Caa woda chlupna w d. Nastpnie mnich sutr uderzy butelk motkiem, i znowu rozlaasicaawoda.WkocukolejprzyszanaBuSolGoSa.Nieuymotka.Wskazatylkona butelkikrzyknKatz!.ToKatzbyogonejakarmatnipodmuch.Dwajmnisipodskoczyli zaskoczeni,gdyroztrzaskanabutelkaupadanapodog,leczwodanieupadatylkokrciasi wokiniespadaanad.Wtedydwajmnisiupadlinaziemipokonilimusiipowiedzieli: Przepraszamy!Proszpoucznas. Onumiechnsiiodpowiedzia: NiemogWaspouczy.Juwszystkomacie.Leczmusicieodnaleswojeprawdziweja wtedymoeciezrobiwszystko. Nastpniewziwodoksztaciebutelkiiwylazadrzwi.OtohistoriaBuSolGoSa. Kiedy jeste chora tylko choruj. Wtedy dostaniesz wszystko i bdziesz moga zrobi wszystko.Jupowiedziaa,etachorobajestmocnymnauczaniemdlaCiebie.Towspaniale.Tak wicpytamCiebieczyTwojachorobaichorobaBuSolGoSastakiesameczysirni? Jeelipowiesztakasamatomoeszwidziegwiazdyzzamknitymioczami.Jeelipowiesz rnejujestewciemnympieklebezdrzwi.Comoeszzrobi? TwjwDharmie S.S.

28

DOMWOGNIU

Berkeley,California 22lipca,1977 DrogiSoenSaNimie, Jest pitek popoudnie, a ja ju zobaczyam trzech klientw w kolejce na psychoterapi, ktrzyczujsicakowiciezablokowani.Wszyscytrzejstworzyliswojeycia,takwicniemog zobaczy wyjcia zich sytuacji. Takwiele cierpienia! Odkiedy zaczam studiowabuddyzm lepiej zaczynam rozumie przyczyn tego cierpienia podanie, zo, ignorancj lecz pomaganieinnymludziom,byzrozumielii zdecydowalisi coztymzrobijestzupenieinn spraw.Uderzaniewpoduszkiiwyrzucanieuczujestniewystarczajce.WicejmantryKwan SeumBosal!EzraijamylimyoTobie. Pozdrawiamy, Diana

DrogaDiano, DzikujCizaTwjlist.Powiedziaa,eklienci, ktrzyCiodwiedzajbardzocierpi. Budda powiedzia, e ten wiat jest jak dom w ogniu. Powiedzia rwnie, e jest oceanem cierpienia.Przyjrzyjmysitymsowom. Wieluludzizdobywapewnerzeczy,ainnychrzeczynie.Leczzdobywanieiniezdobywanie stymsamym.Jeeliniezdobdczegocierpi,jeelicozdobd,cowkocuzniknieitak bdcierpie. Przypumy,emiaasenostatniejnocyibardzoprzywizaasidotegosnunoszcgoze sobprzezcaydzie.Kiedynia,niemylaa,esenbydobryalbozypoprostunia.Lecz pniej,jeelipolubisztensen,chceszgonosizesob,ajeelinielubisztegosnu,chceszonim zapomnie.Alesentosen.Jeelichcesztrwaprzynimlubgoodepchn,maszproblem;tojest pojawianiesiupodobainiechci.Wieluludzinierozumie,eupodobaniainiechcisrwnie snem.Marzeniasenneicodziennymylcyobydwassnami,onenieistniej.Jeelirozumieszto nieistnienietomoeszzrozumie,etrzymanieniejestkonieczneiodpychanieniejestkonieczne. Porzutowszystko! Otojeszczejedenprzykadcierpienia.Przypumy,emaszmaysoikpenysodyczy.Jeeli woyszrkdosoikaizgarnieszpengarsodyczy,niebdzieszmogawyjrki.Bdzie wiele cierpienia: Ach, nie mog wydosta mojej rki. Jeeli porzucisz umys, ktry chce sodyczy,moeszuwolniswojrkiwtedyniemacierpienia.Niemoeszuwolniswojejrki? Dlaczego?Ktostworzytocierpienie?JeeliporzuciszswojepodanieimyleniewtedyTwoja rkazatwociwylizgniesinazewntrz.Wtedyniebdzieadnegoproblemu. Powiedziaa:Uderzaniewpoduszkiiwyrzucanieuczuniewystarczy.Maszracj.Te dziaaniatylkozmieniajuczucianiepomagajczowiekowizrozumiekarmyprzyczyny i skutku.Powiedziaa:WicejmantryKwanSeumBosal.Tojestwaciwe.KwanSeumBosal spowodujeznikniciezejkarmy.Wtedy,kiedyporzucisztowszystko,wszystkobdziemoliwe. Wieluludzichcepokojuiszczcia.Buddapowiedzia:JeeliutrzymujeszumysBodhizchwili na chwil, wszdzie osigniesz szczcie. Wielkie dziaanie bodhisatwy oznacza dziaanie z wielkmiociiwielkimwspczuciem.Jeeliktocierpitycierpisz.Jakichpouczysz?Gdy ktobardzocierpicyodwiedzaCi,jeelistanieszsijednymumysemznimiibdzieszmwio tychrzeczach,tojestwielkiedziaanieBodhisattwy,tojestKwanSeumBosal.
29

26lipca,1977

MamnadziejezawszeidziesztylkoprostoKwanSeumBosal,stanieszsiKwanSeum Bosal,wkrtceukoczyszwielkpracyciaimierciiwyzwoliszwszystkieczujceistotyod cierpienia. TwjwDharmie S.S.

30

CZAS,BYRUSZYSIZRODKADACHU

Cambridge,Massachusetts, 22lutego,1978 DrogiSoenSaNimie, ChociarozmawiaemzTobwczeniejiprzyjempiwskaza,chcnapisadoCiebie, ebysiprzedstawiiformalniepoprosiCiozostaniejednymzTwoichuczniw.Biorudziaw YongMaengJoinJinimowachDharmywOrodkuZenwCambridgeoddziesimiesicy.Siedz zenwdomugodzinkadegodniaranoiczasamigodzinwieczorem.ChciabymnapisaCijak zainteresowaemsiTwoimnauczaniemipniejzadaCipytanie. Pewnegodnia,gdybyembardzomodywrazzkilkomaprzyjacimipostanowilimywspi sinadachstodoywssiedztwie.Bybardzostromyiwysoki,postanowilimydostasinaniego odwntrzastodoyprzezzapasoweokno.Gdyprzyszamojakolej,naprawdbezmyleniaotym, corobi,wszedemnadachprzezoknoizaczemsiwspina.Niebyoproblemu;byotoatwei przyjemne.Gdybyemwpoowiewysokocinaglespojrzaemwdizdaemsobiesprawgdzie jestemiprzeraziemsi.Zatrzymaemsi.Niemogemsiporuszy.Leaemtamistaraemsi trzyma.Niemogemidogryanizejzpowrotemnad.Zostawaemtaknadugiczas.W kocuposowachzachtypyncychdomniezdouodojca,przeraonyostronieprzesuwaemsi zpowrotemnadwstronoknaibezpieczestwa. W modoci dla wielu ludzi byem idealnym dzieckiem. Ciko pracowaem w szkole, dostawaemdobrestopnieistaleoddalaemsiodsiebie,byzadawalainnychtym,corobi.Nigdy niemylaemotym,corobi.Poprostupodaemzatym,czegooczekujodemnieinniludzie. Gdymiaem15latmjwiatzaczsirozpada.Zaczemwtpiwto,corobiwswoim yciu.Przestaemstrasiwszkoleizaczemunikaludzi.Kadywydawasisamolubnym wczajcmniekadywydawasimyletylkoosobie.Zastanawiaemsi,jakisensmato staraniesi.Rzeczy,dlaktrychbylimyuczenipracowasukcesizwycistwanadinnym jakoniewydajmisisuszne.Zastanawiaemsi,jakijestcelycia,dojakiegoceluwartody. Imbyembardziejzdezorientowany,immniejsistaraemtymbyogorzej.Zrozumiaem jaktojest,gdyinninieaprobujtegocorobisz,iboiszsikonsekwencjinierobieniatego,co powiniene;zrozumiaemjakczujesikto,kogouwaajzadziwnegoiumysowochorego.Byo tojakbdnekooimbardziejstawaemsipomieszany,tymbardziejinniwtpiliikwestionowali mnie,cosprawiao,ebardziejbaemsiinnychiichsposobudziaania. Stopniowozaczynaobylepiejniezadawaemjutylupytaipoprostupozostawiem rzeczy swojemu biegowi. W collegeu miaem na celu zosta lekarzem, nie dlatego, ebym zastanawia si nad tym, ale z tego powodu, e bycie lekarzem jest wartociowym zawodem. Jednegorokuzdecydowaemstudiowabardzociko,byzobaczyczypowiedziemisiiczy osign wysokie stopnie. Ale gdy udao mi si to osign, poczuem, e to osignicie jest zupeniepuste. Pocollegeu,wycofaemsi.Wnicjuniewierzyeminiewiedziaem,wcomamwierzy. Odtd przeywane lata wymykay mi si spod kontroli, jakbym dryfowa na morzu na raf, desperacko usiujc si utrzyma, poniewierany i miotany przez kad pojawiajc si fal. Dryfowaem bezradnie i bez jakiegokolwiek celu. Nie byem w stanie zaangaowa si w jakiejkolwieksytuacjwyciuwczniezprac,maestwem,miejscemzamieszkania.Niebyem nawetzdolnyzaangaowasiwobecmojejony,rodziny,przyjaci. Znowu czuem si,jakbym by wpoowie drogina dach,niezdolny bysiruszy, tylko prbujcprzeczeka.Bardzochcnauczysi,cojestmojwaciwpracimcpomagainnym ludziom. Chciabym pisa popularne piosenki lub inn muzyk, lecz obawiam si, e powody mojegochceniassamolubne.Czyjesttodobradrogabypomagaludziom,czytepowinienem tylkorobizen?Myl,ejuczasbyruszysizrodkadachu.
31

DzikujzaTwojenauczanie. Zpowaaniem Steve

4marca,1978 DrogiSteve, DzikujCizaTwjlist.Jaksimasz? Teraz rozumiem Twoj sytuacj i Twj umys. W moim dziecistwie miaem podobne dowiadczeniedoTwojego,gdybyedzieckiem.WKoreiludzieuywajcitejtrawydorobienia kompostu.cinanietrawysierpembyopracdladzieci.Gdymiaemosiemlatbardzolubiemt prac.Pewnegodniawyszedemzkolegamiiciemmnstwotrawy.Spakowalimyjcado workairazemposzlimydoszkoy.Wdrodzejedenzprzyjacipowiedziadomnie:Zaciesi wnog.Wtedyspojrzaemnamojnogizobaczyemkrewkrwawiembardzomocnoikrew chlupotaa w gumiaku,gdyszedem.Jaktylkotozobaczyem, upademzwielkim blem inie mogemsiruszy.Wszyscyuczniowiezgromadzilisiwok,byzobaczy,cosistaoipobiegli pomojmatk,bypomcmidostasidoszpitala. Wczeniejprzeszedempmilinicnieczujcbardzoszczliwy.Potemzobaczyem mojnog.Awicmiaemproblemniezpowoduranyleczdlatego,esprawdziemcoi trzymaem to uczucie. Przed sprawdzaniem nazywane jest umysem id prosto tam nie ma problemu.Posprawdzaniupojawiajsi:Jamniemoje,uczucia,problemy.Wielkiblpojawisi, gdy spojrzaem nanog,lecz niewczeniej!Wic upadem inie mogemsiporuszy.Kiedy wszede na dach miae umys id prosto. Gdy co sprawdzie, nie moge si poruszy i zaczesiba:Jakzdoamzejnad? Jeelispojrzymynatoyciezobaczymytosamo.Zobaczymy,eniktCigoniegwarantuje. Wszystkownaszymyciujestbardzoniebezpieczne:nieistnieje,jestiluzj.Jeelizobaczyszto niebdzieszmgsiporuszy.Wszystkomanazwiform,lecznazwaiformaspuste.Jeeli osigniesztoniebdzieaninazwy,aniformy. Jeeliosignieszbeznazwybezformy,wtedyzobaczysz,enazwajesttylkonazw, a formajesttylkoform.Osigniciebeznazwy,bezformyoznacza,elustroTwojegoumysujest czyste i nie porusza si. Wtedy wiele kolorw moe przychodzi i odchodzi bez adnego problemu. Takwicjeelitrzymaszco,stwarzaszco,jestedoczegoprzywizany,wtedyzwierciado Twojegoumysujestbrudneinieodbijaczysto.JeeliTwjumysjestczysty,tonicwnimniema; wszystko odbija si wanie takim, jakim jest. Gdy przychodzi czerwone czerwie, gdy przychodzibiaebiel.Jeeliktojestsmutnyjajestemsmutny,gdyktojestszczliwyja jestemszczliwy.Tenumysjestcakowitwolnoci,bezprzeszkd.Takwicmusiszporzuci swojejamniemoje.Niestwarzajniczego,nietrzymajniczego,nieprzywizujsidoniczego.Id tylko prosto nie wiem. Ten umys nie wiem wyleczy wszystkie Twoje choroby, ktre masz. Chceszwyzwoliwszystkichludziodcierpienia.Tojestmoliwe.Umys niewiem jestwielk mioci, wielkim wspczuciem, wielkim umysem bodhisattwy. Ju masz ten kierunek. Lecz jeeli chcesz pomaga innym ludziom musisz by w stanie kontrolowa swoj karm. Praktykowaniesamemuniejestanidobre,anize,leczczasempojawiasiTwojakarmaiwtedynie moeszkontrolowaswojegomyleniaiswoichdziaa.Wtedyniemoeszutrzymawaciwej drogiipraktykowaniezenzmomentunamomentniejestmoliwe.Abynauczysikontrolowa wasnkarm,dziaanierazemzinnymiludmijestbardzowane.Worodkuzenludziemieszkaj razem, kaniaj si, piewajisiedz.Jeeli sprbujesztego, niebdziesztrzyma swojej idei, sytuacjiiuwarunkowa:karmaTwojegojamniemojezniknie.Takwicidtylkoprostonie wiemizamieszkajworodkuzen,OK.?WtedyTwojakarmastaniesiczysta.
32

Czysta karma oznacza waciwe opinie, waciwe warunki, waciw sytuacj i umys bodhisattwyzchwilinachwil.JeelidlaCiebiewaciwakarmaoznacza,elubiszmuzyk sprbujmuzyki.WtedyTwojamuzykawyzwoliwszystkieistoty. Mamnadziej,eidzieszprostotylkoniewiem,oczyciszkarm,osignieszowieceniei wyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

33

III.OPRACY

MAYHAALIWYPOKJBEZOKIEN

LosAngeles,California 3maja,1977 DrogiSoenSaNimie, Trzydnitemurozpoczemnowprac.Pracujztrzemakobietamiwmaympokojubez okien.Zazwyczajniemapracydlawicejnidwjkiznaszejczwrki.Przezcaydzieonegadaj: gadajoseksie,podaniach,gniewie.Przezcaydugidzieradiogragonmuzykomiocii cierpieniu. Czymjestem?Janiewiem.Jednak,cojestodzwierciedlonymdziaaniem?Czymacierpie kadegodnia,czymogodzwierciedlabezstawaniasi.Czstoodbieramtatmosfertakjak tojakodoujc.Mjumysbodhisattwygubisiwlkuigniewie.Pienidzewanieterazsmi potrzebne,leczbojsistaniacierpicym. OK.,mammnstwodumy.Niektrzyzmoichprzyjacirobiduepienidze.Czstomyl: Corobiwtymyciu?Czuj,esimarnujwtakichpracachjakta.Buddyjskapraktykaprawie dosownie ocalia mi ycie. Wiem, e myli i uczucia, ktrych dowiadczam, nie s moim prawdziwymja,leczpoprostuprzychodziodchodz,przychodziodchodz.Wci,bkitjest bkitem,lkjestlkiem,podaniejestpodaniem. Copowinienemrobiwtejsytuacji? Dzikuj Michael

13maja,1977 DrogiMichael, DzikujCizaTwjcudownylist.Jaksimasz?Mwisz:Bezokien...pracujcztrzema kobietami... przez cay dzie mwi o seksie, podaniu i gniewie. Ta sytuacja jest Twoim najlepszym nauczycielem. Jest lepsza od mistrza zen, lepsza od sutr, lepsza od Biblii. Jeeli trzymaszsidziaatychkobiet,stanieszsidemonem.Leczjelinietrzymaszsiichdziaaprzez osdzanie,czyuleganiemu,wtedyichdziaaniazchwilinachwiluczyniCimdrym. Znakomitynauczycielpowiedzia:Mdrojestignorancj,ignorancjajestmdroci.To oznaczajakutrzymaszumyswanieteraz?Sprawdzanieswojegoumysujestignorancj.Jeeli niesprawdzaszswojegoumysu,wtedymoeszwidzie,moeszsysze,moeszwcha;wtedy wszystkierzeczywanietakiejaktosprawd.Wtedynietylko:seks,podanieigniew,lecz rwnieszczekaniepsa,pianiekogutawszystkojestwaciwDharm. Naprzykad,kiedyidzieszdokinabyzobaczykomediTwjumysiumysywszystkich innych miej si. Gdy film jest smutny Twj umys jest smutny. W tym czasie, jeeli nie sprawdzaszswojegoumysu,wtedyTwjumysnieporuszasi.Wtedymiesznejestmieszne, smutnejestsmutne,dobrejestdobre,zejestze.Wszystkopojawiasijasno.Tojestwaciwa mdro.JeeliznajdzieszwaciwmdroTwjumysstaniesiczystyjakprzestrze.Wtedy odzwierciedlanie dziaa z chwili na chwil jest moliwe. Cay wiat jest jak teatr. Jeeli nie sprawdzaszswojegoumysuiswoichuczuwtedywszystkojestsutramiiBibli.Maypokjbez
34

okienjestOK.Gadanieoseksie,podaniuigniewiejestOK.Tylkopytaj:Jakmogimpomc?. Tojestodzwierciedlonymdziaanie,dziaaniebodhisattwy,ktryzawszedziaazwielkmiocii zwielkimsmutkiem,dlawszystkichistot. Mamnadziej,eporzucisztowszystkoiniczegoniebdzieszsprawdza.Idtylkoprosto niewiem.WtedyTwjumysniewiemstaniesiczystyiodzwierciedlonedziaaniebdzie moliwe. Wtedy moesz ukoczywielkpracycia imierciiwyzwoliwszystkichludzi z cierpienia. TwjwDharmie S.S.

35

WSPOMNIENIAZWIETNAMU

Hartford,Conneticut 29maja,1979 DrogiSoenSaNimie, Ostatniowznowiemswojewysikiwsiedzeniuzen,wstyluktregotynauczasziwstylu Rosiego Kapleau w Rochester w stanie Nowy Jork. Jednak teraz, jak i w przeszoci, pewien problemodwracamojuwag,dotegostopnia,ewkocusipoddaj. Problem,ktrymamnadziej,ejakobyyonierz ,pomoeszmiprzezwyciy,zwizany jestzmojsubwWietnamie. Byemwysanytamdwarazy;pierwszyrazw1968iwtedy walczyem.Wieleosbumieraowokmniewczniezdziemizsierocica,ktredostaysiw ogiekrzyowy.Drugimrazembyemlekarzemwmarynarceipracowaemzrannymi.Wydarzenia teciminasercuiumyleiprzeszkadzajmoimwysikom,gdysiedzzen.Obiecuj,jeeli bdzietrzeba,skontaktowasizorodkiemzenwNewHeavanpodalszrad. Zpowaaniem Paul

DrogiPaul, DzikujCizaTwjlist.Jaksimasz? WswoimliciemwiszoswojejsubiewWietnamiejakoonierzilekarz,widzcywoksiebie wieluumierajcychludzi,wtymdzieci,ileczcyrannych.Mwisz,eterzeczycianaTwoim sercu i umyle. Ty ju zobaczye wielu martwych ludzi. Pewnego dnia Twoje ciao rwnie znikniemoejutro,moepojutrze.NietylkoTwojeciao,alebymoetencaywiatzniknie jutro.Wszystkiewikszekrajenawieciemajbombyatomowe.Moepewnegodniajednaosoba zrobi bd nacinie guzik, zdetonuje wszystkie pociski i sekund pniej cay wiat bdzie zniszczony. Widziae wielu zabitych ludzi w czasie wojny w Wietnamie, wic masz mocne uczucie.LeczgdyTwjumysotworzysiizobaczysztenwiat,zobaczysz,ezchwilinachwil ju jest due niebezpieczestwo i bdziesz bardzo nieszczliwy nie wiedzc, w ktr drog skrci. DawnotemuBuddaiakjamunibyksiciem,wkrtcemiazostakrlem.Miawszystko,ale niebyzadowolony,wicporzucitowszystko,ciwosy,poszedwgryiusiadpoddrzewem Bodhi.Pewnegodniazobaczywschodzcgwiazdiosignowieceniezrozumia,ejego prawdziwejaniemaaniycia,animierci.Musisztozrozumie.Jeelinaprawdtoosigniesz, wtedynicniebdzieproblemem. Czymjeste?Jeeliniewiesz:idtylkoprostoniewiem. Ztegoprzychodzipokjna wiecie.Wicmusiszprbowa,prbowa,prbowa.WtedyTwojedowiadczeniazWietnamu bdTwoimnajwikszymnauczycielemiwyzwolwszystkieistotyzcierpienia. Mam nadziej, e idziesz tylko prosto nie wiem, ktre czyste jak przestrze, wkrtce ukoczysz wielk prac ycia i mierci, osigniesz owiecenie i wyzwolisz wszystkie istoty z cierpienia. TwjwDharmie S.S.

12czerwca,1979

*MistrzzenSeungSahnwczasiewojnykoreaskiejzostawcielonyisuyjakokapitan. 36

NAUKAIZEN

Berkeley,California 28grudnia,1977 DrogiSoenSaNimie, Jaksimasz?ByomibardzomiowkocuCispotkawOrodkuZenEmptyGatew Berkeleywczasiegrudniowegoyongmaengjongjin. WczasierozmowyosobistejnayongmaengjongjinwostatnimtygodniupytaemCio konflikt midzy naukowymi studiami, a praktyk zen. Odpowiedziae wtedy, e kluczem jest nieprzywizywanie si do mylenia i ja to rozumiem. Lecz chciabym porozmawia jeszcze trochotymproblemie,poniewamyl,epogodzenienaukiizenbyobywspaniae,atake dlatego,eczasamijestmibardzotrudnopracowabadawczoniebdcprzywizanympraca naukowajestniezwyklekuszca. Naukowcy, jak sdz, prbuj zbudowa model wszechwiata opartego na logicznym, powtarzalnym,sprawdzalnymdowiadczeniu.Tenpogldjestzkoniecznocikonceptualny.Jest rwniegruntownieprzepojonyidefizycznejprzyczynowoci,gdyprzyczynypierwotnemusz byzawszezakadaneisczstowysoceabstrakcyjne.Bymoeniemawikszegoproblemu,gdy mamydoczynieniazbardzozewntrznymiproblemamitakimijak:naturawizaniachemicznego czytereakcjafizjologiczna,leczcowtedy,gdybadanekwestiewskazujbezporednionaja, tak jak biologiczna ewolucja ludzkich istot czy te natura wiadomoci? Jak pogodzi wysoce pojciowy wiatopogld naukowca z pogldem zen? Wiem, e trzeba by ostronym, aby nie pomyli poj z dowiadczeniem, do ktrego one siodnosz (tak jak z map i terenem), ale przecie pojcia s jednoczenie czci dowiadczenia. Jak to rozwika? Moe jedyn odpowiedzidlamniejestsprbowaszybkoosignowiecenie.Cotynato? ZniecierpliwociczekamnaponownespotkaniazTobwstyczniu.Dbajosiebie. Zpowaaniem Eric

DrogiEricu, DzikujCizaTwjlist.Jaksimasz? Gdyprzeczytaem Twjlist,pomylaem,etobardzointeresujce. Gdybyemwlicem, studiowaem naukitechniczne itake miaem wiele pyta.Mylaem otym jaktojest,e ten wszechwiatjestzoonyze115pierwiastkw?Skdpochodzite115pierwiastkw?Byotodla mnie due pytanie, wic zapytaem mojego nauczyciela. Mj nauczyciel odpowiedzia, e wszystkiepierwiastkipochodzz muguk cooznaczanico.Wtedyzaczemjeszczewicej myle.Jeeliszprawdziwejnicoci,tojaksipojawiy?Mjnauczycieldamiprzykad:wiato soneczneniemaadnegokoloru,dopkiniezetkniesizkroplwody,awtedytworzytcz.Gdy stuludzizobaczytcz,wtedyjeststotcz,leczgdynikogotamniema,wtedyniemateadnej tczy. Gdy widzisz tcz masz tcz. Zrozumiaem to. Wtedy nauczyciel przynis do klasy maszynzwielokolorowtarcz.Gdytarczakrciasi,niebyokolorw,gdyzatrzymaasi pojawiosiwielekolorw.PomylaemwicFormajestpustk,pustkajestform. Wszystkie rzeczy we wszechwiecie s wanie takie. Pojawiaj si z pustki i do pustki powracaj.Podczasgdynaukowcyniskiejklasyrozumiejtylko1+2=3,naukowcyredniejklasy rozumiej1+2=0.Innymisowyrozumiej,eformajestpustkipustkajestform. Lecz naukowcywysokiej kasypytaj: Ktostworzy:1,2,3i0?Ktostworzyform i pustk?Liczbyspojciami.Rwnieformajakipustkaspojciami.Pojciastworzonesprzez
37

29stycznia,1978

naszewasnemylenie.Kartezjuszpowiedzia:Myl,wicjestem.Leczgdyniemyliszwtedy co?PrzedmyleniemniemaCiebie,niemamnie,aniformy,anipustki.Nawetpowiedzieniema formyanipustkijestbdne.Wprawdziwejpustceprzedmyleniemwszystkierzeczystakie, jakies.Formajestform;pustkajestpustk. Mamywiadomoitawiadomopodobnajestdokomputera.Komputerniemoedziaa samodzielnie,ktokontrolujekomputer.Naszawiadomorwnieniedziaasamazsiebie:co kontroluje nasz wiadomo. Wtedy nasza wiadomo tworzy nauk. Wic to co kontroluje wiadomoiwkonsekwencjinauk.Toconiejestnauk,niejestwiadomoci,leczmanauki ma wiadomo. Wic mwi Ci, e jeeli osigniesz to co, to zrozumiesz wiadomo i zrozumiesznauk.Nazwdlategojestzen. WicpytamCi:Czymjesttoco?Ijeszczejednopytanie:1+2=3;1+2=0ktrejest waciwe? Moe odpowiesz uderzajc w podog. Wtedy powiem: Rozumiesz jeden, nie rozumiesz dwa. Co moesz zrobi? Jeeli rozumiesz, jeste wysokiej klasy naukowcem i studentemzenitoniczymsinierni.Jeelinierozumiesz,idtylkoprostoniewiem.Niejest koniecznewielesw.Niesprawdzajswojegorozumienia.Niestwarzajwiadomoci.Niestwarzaj nauki. Mamnadziej,eniczegoniestwarzasz,osignieszwaciwwiadomoiwaciwnauk, wkrtce ukoczysz wielk prac ycia i mierci, osigniesz owiecenie i wyzwolisz wszystkie istotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

38

TWOJAPIERWOTNAPRACA NewHeaven,Connecticut 30marca,1976 DrogiSoenSaNimie, Jaksimasz?MiobyoznowuCizobaczy.Wszyscyrobimydobrrobot.Myl,enasze ostatnieYongMaengJongJinbyobardzomocneiludzierazjeszczezgralisi,wypeniajcswoje obowizkijakprzedtem.Myl,eludzieznaszegoorodkazenmajbardzosilnwolizto stwarzawszystkimnampewneproblemy;alemylrwnie,eatwiejbdzienamprzezwyciy teproblemy,gdybdziemybardziejtrzymasirazem. SoenSaNim,jestco,coodkilkuostatnichlatpochaniawieleenergiimojegomylcego umysu,ichciabymsitymzTobpodzieli.Przezostatnie7czy8latmapewnewtpliwoci,co dotego,czywybraemwaciwezajcie.Niematonicwsplnegozmojsytuacjmaterialnczy tezjakimiwyznacznikamisukcesu.Zgodniezestandardamiobowizujcymiwnaszejkulturze jestemdobrzeznany,szanowany,wynagradzanyitd.Leczjestmitrudnouwierzywto,corobina 100 procent. To stao si ostatnio nawet wyrazistsze z powodu regularnej praktyki od ponad czterech lat. W cigu tych ostatnich kilku lat naprawd nie byem w stanie rozway jakich alternatyw,poniewapoleciemmojejoniepjdoszkoy,iwprzyszymrokujujkoczy. Dawniej wydawao mi si e mam mocn karm zarwno w dziedzinie muzyki jak i medycyny;wybraemmuzyk,leczterazmamwielkiewtpliwoci.Staramsinieprzywizywa domoichuwarunkowaisytuacji,leczwygldanato,eabyutrzymywaumyszenzchwilina chwil,musiabymprzezcayczaswierzywswojedziaaniana100procent.Totrudne,jeeli mampodstawowewtpliwoci,codomuzyki,ktrpisziwogle,odotego,czypowinienemto robi. Rosi Suzuki powiedzia kiedy; e ludzie powinni by zadowoleni, jeli mog przesun kamieiniemartwisioapaniekometyzaogon.Myl,erozumiemtonauczanie,iwiem,e amerykask karm jest cige sprawdzanie siebie i zmienianie kierunku w poszukiwaniu znaczenia!Leczsdz,ejanierobitegobdu.Wszystko,czegochc,tobydobrym,jasnym nauczycielemDharmy,znaledziaaniezchwilinachwil,istasiznimjednymumysem,i (mamnadziej)pomagawyzwoliwszystkichludzi. Gdybym rozway pjcie z powrotem do szkoy na nastpnych kilka lat, staoby si to wielkimciaremdlamojejony,zarwnozpowodwfinansowychjakibrakuczasu.Mojaona jest pena dobrej woli i bardzo wspierajca, lecz zastanawiam si czy to byoby naprawd w porzdku.Zdaemsobiespraw,emuszzrozumieiprzepracowaswojwasnkarmiejeeli bddalejpraktykowa,tozaczniesitostawadlamniecorazjaniejsze. ChciaemnapisadoCiebiezarwnodlatego,enikomudotdotymniewspominaema spisanietegopomagamirozjaniumys,jakirwniedlatego,ejeelimiabydlamniejakie pomocnenauczanie,tobybymszczliwymogcjeotrzyma. Dozobaczeniawkrtce.DzikujzaTwjczasinauczanie. TwjwDharmie John

10kwietnia,1977 DrogiJohn, DzikujCizalist.JaksimasztyiTwojaona?Mwisz,eYMJJbyomocneikady bierzeznowuodpowiedzialno.Tocudownie!

39

Pytasz mnieoswojprac. Wczeniej jaCipytaem: Cojestnajwaniejsze? Codzienna praktyka.Jelipraktykujeszcodziennie,wtedyjakakolwiekpracaniejestproblemem. KiedybyemwKorei,synnystolarzbymoimuczniem.Chociabybardzosawny,nielubi swojejpracyna100%.Pewnegodniaodwiedzimnieirzek:Mojapracaniejestanidobra,ani za.Wieluludziompodobasiona.Czasamijlubi,aczasaminie.Nierazchczmieniswoj prac.Ispytamnie:Copowinienemzrobi?Prosz,pouczmnie. Spytaemgo:CojestTwojpierwotnprac? Odpowiedzia:Jestemstolarzem Rzekemwic:StolarstwojestpracTwojegociaa.CojestTwojprawdziwprac? Prawdziwapraca?Cotoznaczy? PracaTwojegoumysuodrzekem. Powiedzia:Pracaumysu?MojpracumysujestutrzymywanieKwanSeumBosal CzyznaszKwanSeumBosal?spytaem. Niewiemodrzek. PowiedziaeNiewiem.Maszpytanieczym jest KwanSeumBosal.Wicidtylkoprosto Kwan Seum Bosal i utrzymuj to pytanie. To jest Twoja waciwa praca. Jeli utrzymujesz t pierwotnprac,wtedyosignieszumyswystarczy (enoughmind). Jelibdzieszutrzymywa umyswystarczy,wtedyjakakolwiekpracaciaaniebdzieproblemem.Taketapracaciaa, z chwilinachwil,jestprawdiwyzwoliwszystkichludzi. Sawny nauczyciel powiedzia: Gdy umys jest kompletny, wtedy wszystko jest kompletne.AwicjeliTwjumysbdziekompletny,wtedyadnapraca,adnedziaanienie bdziedlaCiebieproblemem. Myl,etymaszzaduozrozumienia.Musiszzgubitenumyszbytduozrozumienia. WtedyTwjumysbdziebardzoprosty.WtedyzmianaTwojejpracybdzieOK;niezmienianie pracytebdzieOK. Awicnajwaniejszrzeczjest,ebyniezgubiswojejpierwotnejpracy.Wtedynietylko muzyka,nietylkoinneprace,alekadykrok,ktrystawiasz,kadeporuszenieramionjestju prawdziwDharmiwybawiawszystkichludzi. Mam nadziej, e zawsze utrzymujesz umys, ktry jest czysty jak przestrze, wkrtce znajdziesz swoj pierwotn prac, osigniesz owiecenie i wyzwolisz wszystkich ludzi od cierpienia. TwjwDharmie, S.S.

40

COJESTTWOJPRAC? Berkeley,YongMaengJongJin wrzesie,1977 DrogiSoenSaNimie, Motyltylkowchakwiat, Wsuchatylkobiciaserca. Zotysmoksmakujetylkokrew. Biayabdwidzidrugibrzeg. Michael

DrogiMichaelu, Kadezwierzrozumieswojprac. Michaelu,cojestTwojprac? TwjwDharmie S.S.

41

REPORTERSKIEPIRO Montpellier,Vermont 27lutego,1978 DrogiSoenSaNimie, Wdomuwwielkimmiecie, mistrzobjaniaDharm podczasgdypsyszczekay asamochodyprzejeday nazewntrzwnocy. Gdywrciemdomojegodomunawsi, nicsiniezmienio. Leczdzikietrawykaniaysi nadpiewajcrzek. To pracowita pora mojego ycia. Jestem reporterem prasowym, piszcym dla wadzy ustawodawczejstanuVermont.Legislaturamaobecnieswojeposiedzeniaimojegodzinypracys dugieinieregularne.Takjaksugerowaewewrzeniuprbujsiedziekadegodniaiudajemi sirobitodokonsekwentnie.Czasem,gdyjestemzmczonysiedzchoprzezkilkaminut. Czsto pragn, aby moje ycie byo troch mniej gorczkowe i mniej ograniczajce. Bardzo dokadniepamitammojespotkaniazTobworodkuzenwCambridge,chciaemmiewtedytak uporzdkowaneycie,bymmgpowiciwicejczasudlarodzinyipraktykizen. Pomimotokontynuujswojpraktyk.Wierz,emojaciekajestwartazachoduimoja pracamaznaczenie.Pracazludmioskaronymipolitycznie,radzeniesobiewwanychkwestiach jakimojeprbypisaniadokadnych,obiektywnychsprawozdanatetematywszystkotojest dobrympolemdlapraktyki.Tak,wicstaramsi. Zamierzam powrci do orodka zen w Cambridge na wiosn na dalszy mocny trening. JednakniebdmgbyzTobwmarcu,gdylegislaturamatutajsesjeadopocztkukwietnia. Wmidzyczasiekontynuujsiedzenie,prac,jedzenie,spanie;iniewiedzenie.Odkrywam,e Twoje nauczanie o niewidzeniu jest ogromnie pomocne zarwno w pracy jak i moim yciu osobistym.Odczasudoczasutenwieypowiewrozwiewamojezgryprzyjtewyobraenia. Wracamwtedydopocztku,odnowastawiajcczoaludziom,zebraniom,rodzinie,przyjacioom, polityce,debatomiinnymsprawom.Takieuderzenieprzychodziraznajakiczas. NawrzeniowymYMJJzapytaemnie,dlaczegomedytujipowiedziae,emuszsi dowiedzie dlaczego. Wtedy odpowiedziaem, e nie wiem. Powody, dla ktrych kontynuuj siedzeniewydajsizmieniazdnianadzielubraczejzminutynaminut.Otoniektreznich: 1. Jestemprzekonany,edosownieni,jestembardzonieprzytomny.Poprzezsiedzeniemam pewneprzeczucia,czymmoebyprzebudzenie.Chcsiobudzi. 2. Jesttakazaniedbana,zapomniana,bezmylnastronamojejosobowoci,ktramnieirytuje. Chciabymstasibardziejuwanywmoimyciuimyl,esiedzeniemoemiwtym pomc. 3. Chcnaprawdpomcludziomiuczyniwiatlepszymbezsplamieniaszukaniemwasnego osobistegozyskuwewszystkim,corobi.Myl,epraktykawpewnymstopniupomagami zmniejszymojesamolubstwoibymoedamidokadniejszeinformacjeorzeczywistoci,z ktrpracuj.Takwickontynuujsiedzenie,medytacj,praktyk. Inadalwszystkotojesttylkomyleniem.Dlaczegosiedz?Samochodyprzejedajulicza oknembiura.Jest14.30,poniedziaek,27lutego.Czasnaspotkanie. DzikujCizaTwojenauczanie.MamnadziejzobaczyCinawiosn.
42

Serdecznepozdrowienia,

Tom

10marca,1978 DrogiTom, DzikujCizaTwjlist.JaksimasztyiTwojarodzina? Jestem zadowolony syszc, e siedzisz codziennie i chcesz waciwie praktykowa. W swoim liciemwisz,ezdajeszraportzposiedzewadzyustawodawczejstanuVermont.Towspaniale. MoesiedzeniepomoeCiwsprawozdawaniu. Wtymwieciestrzyrodzajeostrz:ostrzepira,jzykaimiecza.Ztychtrzechnajostrzejsze jestpiro.Sowopisanemoeprzebisitam,gdziejzykimieczniemogdoj.Jzykmoe przebisitamgdziemieczniemoedoj.Znichwszystkichnajbardziejtpyjestmieczjest tylkobroni.Tyjuuywaszostrzapira.Towspaniale!Moeszpomcwieluludziom. Leczjestjeszczejednoostrze,ktrymoeprzebisitamgdzienawetpironiedotrze.Jest toostrzezen,ostrzewielkiejprawdyiwielkiegowspczucia.Inneostrzapojawiajsiiznikaj zalenieodokolicznocijednolubdrugiebywakoniecznelubbezuyteczne. Zenjestprzedtymiprzeciwiestwami,tojestniezmienneostrze,czysteijasne.Dlategoju przebijawszystko.Mamnadziej,ewkrtceosignieszwskazywaniezen,wyzwoliszwszystkie istotyzcierpieniaiosignieszwiatowypokj. WczeniejpytaemCi,dlaczegomedytujesz.Daemitrzypowodyanidobre,anize. Myl,ewieleswniejestkonieczne.Zenjestprzemianskomplikowanegoumysuwprosty. Jeelimaszprostyumysmoeszzrobiwszystkoinigdzieniemaszprzeszkd.Tak,wicTwoje siedzeniaoznaczarozumieniesiebie,cooznaczaosiganieowieceniaiwyzwalaniewszystkich istot.Leczwswojejodpowiedzimwisz:Jajestemtu,cojesttam.Jeeliutrzymujesztakiumys niemoeszosignprawdy. Jeelichceszosignprawdmusiszzrobirewolucj wswoimumyle.Komunizmjest tylkozewntrznrewolucj.Zenjestrewolucjwewntrzinazewntrz.Gdymaszwewntrzni zewntrzn rewolucj, wtedy nie ma przedmiotu, ani podmiotu. Wntrze i zewntrze staj si jednym. Kiedy patrzysz na niebo tylko bkit. Gdy patrzysz na drzewa tylko ziele. Gdy smakujeszcukiertylkosodycz.Kiedyrobiszco,musiszpoprosturobito.Niestwarzajdwch, nie stwarzaj jednego. Wtedy ju masz pokj na wiecie i cakowit wolno. To jest utrzymywaniemTwojejwaciwejsytuacjizchwilinachwil. Gdybypolitycynawiecieutrzymywalitakiumys,wtedyniebyobywalk,anicierpieniai pomoglibysobienawzajemnaciecebodhisattwy.Tojestmoliwe.Leczonizwykletrzymajja mniemoje,wicwiatmawieleproblemw.Musiszpouczyich.Abytozrobiuyjswojego wskazujcegopirazen. Tyjupowiedziae,dlaczegosiedzisz:Samochodyprzejedajulicnazewntrzmojego oknawbiurze.Jest14.30,poniedziaek,27lutego.Czasnaspotkanie.Tojestwspaniae.Lecz Twojaodpowiedjestbardzospniona.Wicmwici:Strzaaprzeleciaanadmiastem.Znowu Cipytam.Dlaczegosiedzisz?Powiedzmi!Powiedzmi!Niejestkoniecznychwielesw.Wany jesttylkojedenpunkt. Twjwierszjestbardzowspaniay.OtowierszdlaCiebie: Psyszczekayisamochodyprzejeday Noc,nazewntrz MwionaDharmajujestbdemoddalonao10000mil Wwityniwwielkimmiecie. Dzikietrawykaniaysiponadpiewajcrzek. Zmieniasi,zmieniasi,wanietakjakto Gdywrciemdomojegopierwotnegodomu.
43

TwjwDharmie S.S.

44

IV.WRELACJACH

CZTERYRODZAJEGNIEWU Berkeley,California 4listopada,1976 DrogiSoenSaNimie, JaksimaszijaktojestbyznowunaWschodzie?TsknimyzaTobtutaj!Mamnadziej, e7dnioweyongmaengjongjinidziedobrze. Dziwne,wjakisposbwydarzajsirzeczy,czasemwstecz.Poczuamsibardzoczystapo tymyongmaengjongjinprowadzonymprzezCiebie(chocia podczas weekendumylaam,e adnepraniechemicznenawiecieniezdoaoczycimojegoumysu!)Leczdwadnitemunagle przyapaam si na tym, e wrzeszcz wciekle na mojego syna do tego stopnia, e nawet prbowaamdamuklapsa.Poczuamsitakokropnie,epotrzechYMJJodbytychwprzecigu piciutygodni,codziennymsiedzeniuitd.mogabympowrcidotaktotalniegniewnegoumysu.I tozatakmarzecz!Poszamdomojegopokoju,pooyamsinakuizaczamrozpaczliwie pakanadsobiwtedystaasidziwnarzecz.Zdaamsobiespraw,estaosicobardzo wanegoipaczniejestodpowiedzi. Uwiadomiamsobie,ejuczasprzestazamartwiasiiczusiwinnwobecniegoi zrobicobyzmienijegootoczenie,atymsamymjegokarm.Terazjestonwbardzokiepskim rodowisku:szkoaniestawiaadnychwymaga,domrodzinnyniepomagamudorasta,jego przyjaciele pakuj si w kopoty i szukaj tylko mocnych wrae. On zawsze sprzeciwia si wszelkimprbomzmienieniamuszkoy,ruszeniasigdzieczyczegowtymstyluijazawsze mu ustpowaam, moe czujc, e sama tak naprawd nie znam waciwej odpowiedzi lub obawiajcsi,emgbymnieodrzuci. Tymrazemjasnozobaczyam,jakmabyonpotrzebujepjdodobrejszkoynawetna troch,bezwzgldunato,czychceczynie,czyznienawidzimniezatoczynie.Zobaczyam,e chcbywkocuna100procentnawetjeeliokazaobysi,ejestemwbdzie.Myl,e naprawdgozaskoczyamponiewawstaamzkaiposzamdoniegokuchniipowiedziaam mutowszystko,rwnieito,eniemamochotyduejpozwalamunawciskanieprzycisku mojegogniewujakwtedy. Najpierwpowiedziapoprostuniegonoijasno. Lecztymrazemniezawahaamsii powiedziaammuto,ewyranieczuj,epowiniendatemuszansisprbowa,comado stracenia? I powiedziaam murwnie,ejeeli nie zacznie podejmowanowychwyzwa, to nigdyniedowiadczywielewswoimyciuOstatniegowieczoru,tuprzedsiedzeniemzen,wszed ipowiedziami,ezmienizdanieipjdziedoszkoynajedendzie,byzobaczy,comaotym myle. Czujsitakdobrze,SoenSaNim.PoprostubardzochciaamsitymzTobpodzieli.Jest takwieledozrobieniazkonganemstrzepujcpopinaBudd:ktoprzychodzidoorodkazen, palipapierosa,dmuchadymemistrzepujepopinaBudd.Gdybytamwtedyby,comgby zrobi? Czuj, jakby robia pewien postp w osiganiu odpowiedzi na to....., co wydaje si (przynajmniejdlamnie)miecowsplnegoztymoczymciglenammwisz,eZenjestwiar wsiebiena100procent,coczego nigdyniebyabymwstaniezrobi.Odkryam,ew100 procentachwierzwswojmiodosyna,adopunktu, wktrym jestemgotowanato,eon mnie odrzuci, albo e mj pomys zawiedzie. On nie jest wystarczajco dorosy, by podj zasadniczedecyzjewswoimyciu.Twaniemusiaampodjzaniego.Inajwyraniej,gdyon
45

samwgbisiwsiebie,wiedziawswoimsercu,emamracjizdecydowabyzatympj.W kadymbdraziedzisiajjestinnymdzieciakiemicokolwiekbysiniewydarzyo,wczorajbyo dlanasobojgapunktemzwrotnym ZaczynampowolirozumieTwojenauczaniejestrozpoczciemdzikujCibardzoSoen SaNim. ciskam Diana.

10listopada,1976 DrogaDiano, Dzikuj Ci za Twj list. Jak si macie ty i Estra i caa Twoja rodzina? Wanie skoczylimysiedmiodnioweyongmaengjongjin,tutajwOrodkuZenwProvidence. PosiedzeniuyongmaengjongjinTwjumysbyczysty.Czystyumyspodobnyjestdo czystegozwierciada;gdypojawisigniew,odbijaagniewnedziaanie.Kochaszswojegosyna, wicbyagniewna.Czytojestwaciwe?Niesprawdzajswojegoumysukiedyjestegniewna, bd gniewna. Gdy jeste szczliwa bd szczliwa. Gdy smutna bd smutna. Poza wszystkim,sprawdzanieniejestdobre. Twjpoprzednigniewigniew,oktrympiszeszwliciernisi.Przedyongmaengjong jintobyprzywizanygniew,poyongmaengjongjinTwjgniew bytylkoodzwierciedlonym gniewem. Jeeli bdziesz dalej robi mocny trening, to gniew odzwierciedlony zamieni si w gniew postrzegany.Podalszejpraktycegniewpostrzeganyzniknie.Wtedybdzieszmietylko miujcygniew,wewntrzsiebieniebdzieszgniewnabdziesztylkogniewnanazewntrz.Tak wic gniew przywizania, gniew odzwierciedlony, gniew postrzegany, gniew miujcy wszystkie cigle si zmieniaj. Gniew jest gniewem; gniew jest prawd. Nie martw si, nie sprawdzajsiebie,tojumino.Bardzowanejest,jakutrzymaumyswanieteraz. Gniewprzywizaniatrwaczasemtrzygodziny,aczasemtrzydni,iniejestatwoszybko powrci do miujcego umysu. Gdy pakaa miaa gniew odzwierciedlony, ktry nie trwa dugo.Wkrtcepowrciadoumysu,ktrykochaswojegosynaiwiedziaa,corobi,abymu pomc.Wierzyszwsiebiena100procent.PodalszymmocnymtreninguTwjodzwierciedlony gniewzmienisiwgniewpostrzegany.Bdzieszodczuwagniew,alegoniepokazywa;bdziesz w stanie kontrolowaswjumys.Ostatecznie bdziesz miaa tylkomiujcy gniew,gniew na zewntrz,bypomcinnymludziom:Musisztozrobi!,bezadnegogniewuwrodku.Tojest prawdziwyumysmioci. Tyjuzrobiamocnytreningwczasietrzydniowegoyongmaengjongjin,wicwiato Twojego umysu wieci na umys Twojego syna. Wszystko pochodzi z pierwotnej przyczyny; pierwotna przyczyna oznacza karm. Jeeli zniknie Twoja karma to wtedy zniknie pierwotna przyczyna. Gdyznikniepierwotnaprzyczyna, wtedyzniknierezultat.ZakarmaTwojegosynai Twoja karma s blisko z sob zwizane. Wic gdy zniknie Twoja karma, to rwnie karma Twojegosynazniknie.TojestwiatoTwojegoumysuwieccenaumysTwojegosyna. TotakjakgdybyodbieratsamstacjTVnatymsamymkanale.Jeelistacjanadawcza zmieniaobraztowewszystkichtelewizorachnatymsamymkanaleobrazyrwniesizmieni. Buddapowiedzia:Jedenumysjestczysty,wszechwiatstajesiczysty.WicjeeliTwjumys jestczysty, toTwjwiatbdzieczysty.TwjwiatoznaczaTwojrodzin,Twoichprzyjaci, Twjkraj,wszystko.Wiczmianaszkoysynatobardzodobrypomys.Czasem,gdysytuacjajest za,wszystkojestze;gdysytuacjasizmienia,wtedymoliwajestzmianawszystkiego. TakwicwiatoTwojegoumysujuwiecinaumysTwojegosynazwielkmioci. Wielkamiooznaczawiarwsiebiena100procent.Wtedynicniejestproblemem.Przeczytaem Twjlistirwniepoczuemsibardzodobrze.TowszystkopochodzizTwojejmocnejpraktyki.
46

Musiszukoczyswojezadaniedomowe.KtoprzychodzidoorodkaZen,palipapierosa; dmuchadymemistrzepujepopinaBudd.Jaknaprawiszumysczowiekazpapierosem?Jak uczyniszgowaciwym?Szybko,szybkoodpowiedzmi! Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem,utrzymujeszumysczystyjakprzestrze, ukoczyszzadaniedomowe,osignieszowiecenieiumyswielkiejmiociiwyzwoliszwszystkie istotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

47

WIELKAPRACAYCIAIMIERCI BouldrerColorado 12sierpnia,1977 DrogiSoenSaNimie, Twjlist,biuletyn,orazzdjcierozczuliymniejestemtakwdziczny.Rozumiem:prosty umys,prosteserce,prostmow,prosteciao. Mj ojciec zmar wczoraj. Zbudowaem may otarz w moim pokoju i usiadem. Powiedziaemmu,abyrozpozna,ewszystkierzeczyswjegowasnymumylepierwotnej jasnoci.Wkocubyemgotwpowiedzie:Kochamci;zapno.Jestemwdziczny,emam Twojezdjcienaotarzu. DzikujCizaTwojwielkyczliwo. Pozdrawiam, Sheldon

18sierpnia,1977

DrogiSheldonie, DzikujCizaTwjlist.Jaksimasz? Wswoimliciepowiedziaemi,eTwjojcieczmar.OpakujCi. DawnotemuwChinach,gdyumarwielkimistrzzenNamCheon,jegouczniowieici,ktrzy goznalibylibardzosmutni.Wtymczasiebyowzwyczajuidodomuzmarejosobyizawodzi: Ajgo,ajgo,ajgo! LeczgdynajlepszyuczemistrzawieckiczowiekiemzwanyBuDaeSa, usyszaomierciswojegonauczyciela,poszeddowityniNamCheona,otworzydrzwi,stan przedtrumnizamiasi,HA,HA,HA!wielkimiech. Wielu ludzi zgromadzonych by opakiwa mier Nam Cheona byo zaskoczonych tym miechem. Gospodarz wityni rzek: Bye najlepszym uczniem naszego nauczyciela. Nasz nauczycielumar,wickadyznasjestsmutny.Dlaczegotysimiejesz? BuDaeSapowiedzia: "Ty powiedziae, e nasz mistrz umar. Ale dokd odszed? Gospodarz milcza. Nie potrafi odpowiedzie.WtedyBuDaeSapowiedzia:Tynierozumiesz,dokdodszednasznauczyciel, wicjajestembardzosmutny.Ajgo,ajgo,ajgo! Musisztozrozumie!Cotoznaczy?Jeelinieodpowiesz,bdCiopakiwa. Zenjestwielkpracyciaimierci.Cotojestycie?Cotojestmier?Jeelitoosigniesz, wtedywszystkojestjasne,wszystkojestcakowite,wszystkojestwolnoci. Powiedzmy, e mamy szklank wody o temperaturze okoo 20 C. Jeeli zmniejszysz temperaturdo0C,towodastaniesilodem.Jeelipodniesiesztemperaturdoponad100C,to wodastaniesipar.Zatemgdyzmieniasitemperatura,H2Owformiewodypojawiasiiznika, leczH2Oniepojawiasiinieznika.Ld,woda,iparasjejformami.Nazwaiformazmieniajsi, leczH2Osiniezmienia.Jeelirozumiesztemperatur,wtedyrozumieszform.Twojeprawdziwe jajesttakiejakto.Leczcotojestprawdziweja?Twojeciaomaycieimier.LeczTwoje prawdziwejaniemayciaanimierci.Mylisz:Mojeciaotoja.Toniejestwaciwe.Tojest szalone.Musiszsiobudzi! Para,ldiwoda:wszystkiesH2O;leczgdyjesteprzywizanydowodyiwodastajesi lodem,tomwisz,ewodaznikna.Wictojestmier!Podnietemperatur,wodaznowusi narodzi!Ponowniepodnietemperatur,awodazniknieistaniesipar.Wodaponownieumrze! Nakolezenjesttoobszarod0do90.Jeelijestedoczegoprzywizanyitoznika,to cierpisz.Jeelijesteprzywizanydorobieniatylkotego,colubisztocierpisz.Nieprzywizujsi dowody,OK.?Bycieprzywizanymdowodyjestbyciemprzywizanymdonazwyiformy.Nazwa
48

iformacayczassizmieniaj.Zatemnazwaiformaspustk.Inaczejmwicformajestpustk, pustkajestform.Torozumienie90nakolezen. Lecznazwaiformasstworzoneprzezmylenie.WodaniemwiJestemwod.Paranie mwi:Jestempar.Jeeliodetnieszcaemylenie,toczytyiwodajestecietymsamymczy rnym?TakiesameirnesstworzoneprzezTwojemylenie.Jakzdoaszodpowiedzie?Nie maformy,anipustki,anisw.Osignicietegoto180nakolezen.Jeeliotworzyszustatoju popeniaszbd. Jeeliodetnieszcaemylenie,towszystkozobaczysztakim,jakiejest.Bezmyleniawoda jestwod;ldjestlodem;parajestpar.adnaideaniebdzieCiprzeszkadza.WtedyTwoja waciwarelacjazH2Opojawisisamazsiebie.Nazywamytowanietakjakto.Nakolezento punkt360.Umyswanietakjaktojestczystymumysem.Czystyumysniemajamniemoje. BezjamniemojemoeszpostrzecwaciwrelacjzH2Oiswobodniejejuywa,bezpragnienia dlasiebie.Niebdzieszcierpie,gdywodaznikaistajesilodemlubpar. PierwotnatwarzTwojegoojcaniemayciaanimierci.Jegociaopojawiasiiznika,lecz jegociaoDharmyniepojawiasiinieznika.Musiszrozpozna,ewszystkierzeczyswTwoim wasnymumyle.WanietojestznajdywaniemTwojegoprawdziwegoja.Wielkamio,wielkie wspczucie, wielka droga bodhisattwy pochodz z tego osignicia. Musisz rzeczywicie to osign. Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem,prbujesz,prbujesz,prbujesz,odnajdziesz pierwotn twarz Twojego ojca, osigniesz owiecenie i wyzwolisz wszystkie czujce istoty z cierpienia TwjwDharmie S.S.

49

NAUCZANIECRKI

Providence,RodeIsland, 20wrzenia,1977, DrogiSoenSaNimie,Nauczycielu, Walcz z konfliktem. Bardzo chciaam napisa, by porozmawia z Tob, lecz bardzo chciaabymmcpowiedziecowykrystalizowanego. Wiem,eczekajctakdugo,mogabymstasibabci.Takwicpoykamnarazmojeego zenipiszdoCiebiesowaidcezamylami. JakozadaniedomowedaemizawieszonegonadrzewiekoangHyangEoma. Odpowied: gdybym wisiaa trzymajc si zbami ikto zadaby mi takie gupie pytaniem, to musiaabymkopngo,ebyprzestankamniepytaniami. Mojapraktykamasiwietnie, coznaczy,ejakdiabli.Czasamimamtakiniepokj, e znajdujsiebiesiedzcwrodkudniaworodkuzen. PewnegodniaodbylimyzBobymdobrrozmowoprzyprowadzeniumojej13letniejcrki do orodkazennasiedzenie.Tojestbardzotrudne,poniewazjejrozwojememocjonalnym i stanemumysuprzypominabardziej18latk.Niechcjejzrazidozennadobre,leczgboko czuj,epowinnazacz.Nigdyniewprowadzaamjwadnreligi,mwicpoprostu,ejak bdziewystarczajcodorosa,tosamawybierze.Leczteraz,jeelichcbyzaczasiedzie,czyto oznaczaniedotrzymanieobietnicy? Serdeczniepozdrawiam, Leslie

9padziernika,1977 DrogaLeslie, DzikujCizaTwjlist.JaksimasziTwojarodzina? Co do Twojego zadania domowego: Jeste zawieszona na gazi za swoje zby. Twoja odpowiednakonganjesttylkoide.Twojestopyszwizane,jakmoeszkopn?Wtymkong aniekoniecznejestjednopunktowedziaanie.Todziaaniejestjupozayciemimierci.Jeeli jesteprzywizanadopozostawaniaywymwtedymaszproblem Piszeszoswojejcrceimwieniuje:Musiszzdecydowa.Tobardzotrudne.Czstonawet 100 letni czowiek nie potrafi wybra tego, co jest waciwe, wic jak 13 latka moe wybra waciwdrog?Jeelichceszpomwizeswojcrkozen,moeszpowiedzie:Lubizen. Lubiteinnereligie,leczzenmadlamniesens,wicpraktykujzen.Przyjdkiedynapraktyk medytacjidoorodkazen.Sprbujtego,jeeliCisiniespodoba,toOK. Zdziemiwwiekuod12do17latjesttak,ewszystkomoewnikndoichwiadomoci Bardzochczrozumie,majmocneemocjeimocnyintelekt,lecznietakmocnwol.Wicnie mogzdecydowa.Dlategomusiszwaciwiemwidoswojejcrki.Powiedz jej,dlaczegozen jestdlaCiebiewany.Powiedzjejrwnie,czymjestczowiek,czymjestwiat,cotojestkarma, czymjestdobroizo.Musiszwyjanijejterzeczy;tenwiekjestbardzowany,poniewajestsi otwartymnauczeniesi.Jeeliwtymczasienauczyszjwaciwegokierunku,topomoejejto wybraciek,ktrniebdzietylkojamniemoje.Musiszuyswojejbliskiejkarmyzeswoj crk ipouczyj.Tojestpraca matki. Prowadzenie jej poprzezmwienie: tyzdecyduj nie wystarczy. Jeeliutrzymujeszmylcyumys,toTwojecodzienneyciebdziesneminiebdzieszw stanienauczyswojejcrkiwaciwegodziaaniazchwilinachwil. Jeeliprzebudziszsi,to bdzieszmogauyWaszejmocnejwsplnejkarmy,bynauczyjprawdziwejdrogi.
50

Otohistoriaprzebudzenianauczycielaiucznia,ktrzymielibardzobliskkarm. 500lattemuwKoreiybardzobogatyisawnymistrzsutr.Wtymczasiemnisizbogatych rodzindziedziczylipienidzeipaciliswoimuczniomuczszczaniedoszkoysutr.Bogacimnisi mieliduouczniw,abiedniniewielu.Mistrzsutrztejhistoriimia100uczniw.Setnymby mnichzwanyDolUm.DolUmowidanopienidze,byuczysisutrionwytrwalestudiowaprzez 3lata.Wtedypomyla:Tesutrynieskonieczne.WszystkiesutrytylkowyzwalajTwjumys. JeeliTwjumysjestpusty,tojakimapoytekzsutr? Zrozumia,emusipraktykowawwitynizen.Wicmodymnichpowiedziadoswojego nauczyciela: Mistrzu,samoczytaniesutrniejestdobre.Musimyudasidowitynizen.Jestestaryi wkrtceumrzesz.Dokdpjdziesz? Niewiemodpowiedziamistrzsutr.Maszracj.Pjdziemy.Leczktobdziedogldniemojej ziemi,moichstodiwszystkichdbr? Maszwieluzdolnychuczniw.Zostawimwszystko. OK.,postanowione.Jutrowyruszamy. adenzinnychmnichwniebytakijakten.Onitylkomyleli;Chcbybogaty.Chcby sawnym mistrzem sutr. Ale ten setny mnich by bardzo bystry. Jego nauczyciel pomyla: Zdecydowaemzatrzymasina100uczniach,aBuddapomgmiprzysyajctegoszczeglnie zdolnegochopca.Dobrzejestpodazajegokierunkiem. Naspotkaniucaegoklasztorunauczycieloznajmi,echciabysiudadowitynizenze swoim modym uczniem. Powiedzia wszystkim, bytroszczyli si ojego pola ryowe, wielkie stodoyikademuprzydzielizacoodpowiedzialno.Nastpnegodniawczenieranospakowali prowiant, poegnali si i wyruszyli do wityni zen. Po przejciu okoo trzech mil pod gr zatrzymali,abyodpoczinapisiherbaty.Patrzcwdnaklasztorwdolinieuczezauway ogie. Mistrzu,spjrz!Ogie! Och,nie!Tomojastodoa!Iddalejsam.Jamuszwrcidowityni! Alemistrzu,niebawemumrzesz.Dokdidziesz? Muszwraca! Tak zatem mistrz sutr wrci do swojego klasztoru. Dol Um uwiadomi sobie, e jego nauczycielmawieleprzywizaieniemoezmieniswojegoumysu.Poszedwicsamdo witynizen. Miny trzy lata. Synny mistrz sutr umar i nowina ojego mierci rozesza si daleko i szeroko.Zaplanowanotradycyjnceremoni49dniapojegomierci,zudziaem1000szacownych goci. Wielumnichwprzybyo,bypodzielisijedzeniem,piciemipienidzmimistrza.Take DolUmprzybynaceremonipogrzebow.SpotkagobratwDharmie gwnymnich,ktry powiedzia: Jesteniedobry,gdyumieraTwjnauczyciel nieodwiedzie go.Aterazprzychodzisz, by dostaczjegomienia. DolUmpowiedzia: Niechcadnejziemianipienidzy,leczjeelitomoliwe,toproszodwagarnkiryowej zupy. Tylkoto? Tak. OK. Wzwyczajubyoofiarowywaniepoywienialokalnymdemonom,bybaysiwkroczyna miejsceceremonii.WobectegoDolUmwzizupnarozlegepolepozamiejscempogrzebowym, gdzie byy olbrzymie gazy do mielenia ryu. Nastpnie wszed do najwikszej sali dharmy i uderzytrzyrazywkolumn.Natychmiastpojawisiduyw,wypeznazewntrzmidzyskay iwypicaryowzup. Nauczycielu powiedzia pochylajc si nad wem Dol Um Dlaczego dostae takie ciao?Wodpowiedzia:
51

Przepraszam.Powinienembyposuchaciebie.Terazmamciaowa. Dlaczegomistrzstasiwem?Miawspaniaceremonipogrzebow49dnia,amimoto dosta ciao wa! Stao si tak, poniewa zanim umar, jego wiadomo bya taka sama, jak wiadomowa:zawszepragnrzeczy,wicwnowymwcieleniuotrzymaciaowa.Wtedy wzaczpaka.DolUmpowiedzia: Nauczycielu,maszwielepoda.TyzjadecatzupijeszczeCiniewystarcza.Tociao waniejestdlaCiebiedobre.Totylkociaopodania.Musiszuderzygowoskayiuwolni siodtegociaa. Wodpowiedzia: Ochnie,tociaoniejesttakieze.Niemogtegozrobi! Musiszsprbowa!Tylkocisza.Musiszsprbowa! WtedyDolUmtrzyrazyuderzywaizabigo.Chmuraniebieskiegodymuuniosasinad cierwemwaiodpyna.DolUmpodyzani.Jakiptakpojawisiwpobliuichmura zaczaprzybierajegoform.Niedobrze!krzyknDolUm.Ichmurapopynadalejizacza przybieraformkrowy.Niedobrze!krzyknznowu.Wtedychmurapopynadalejidalejw gry,domaegodomku,gdzieyostarszemaestwo.Chmurawpynadoichdomu. CzterylatapniejDolUmwrcidodomkuwlesieizapytazaskoczonparozdrowieich trzyletniego synka. Parabyazszokowana.Nigdyprzedtemniewidzielitegomnicha.Skdon wiedzia,emajmodegosynka?Okazaosi,eichsynbymiertelniechory.DolUmpoprosi, czymoezobaczychopca. JaktylkoDolUmwzichopcanarce,dzieciakodrazustasi cakowiciezdrowyiszczliwy.DolUmpowiedzia:Prosz,dajciemiswojegosyna.Jeelinie zrobicietego,onwkrtcecikozachorujeiumrze.Parasiwahaa,leczostateczniesizgodzia. Widzieli,emnichiichsynmajbardzobliskwsplnkarm. Pewnegodnia,gdychopiecukoczypilatDolUmpowiedzia: Przyszedczas,abyzrozumiaswojeprawdziweja. Takjest!Alejak? DolUmpolecimu,bypatrzywoknozpapieruryowego,wktrymbyamaadziurka. Musiszsiedzieipatrzetuwtdziurk,apokaesiwniejwielkakrowa.Tylkoto.Niemyl oniczym.Tylkowypatrujwielkiejkrowy. Takwicwmaejwityniwgrachdzieckotylkojado,spaoipatrzyowdziurkzpapieru ryowego. Kiedyprzyjdziekrowa?Jegoczystyumysdzieckautrzymywatylkotopytanie.Jedendzie, dwadni,prawiestodnicorazwikszaiwikszadzaiwdziurcepojawiasiogromnakrowa. Krowawrzeszczachopiec,Mistrzu!Mistrzu!Krowa!Krowaprzysza! DolUmpopieszniezareagowaiwymierzymupoliczek. Aterazgdziejestkrowa? Och! dziecko zrozumiao siebie cakowicie iosigno owiecenie. Chopiec spojrza na swojegonauczycielaipowiedzia: Wczeniejbyemoimuczniem! Tak,panie.odpowiedziaDolUmkaniajcsi. Awicprzebudsi!Todzieckoprzebudziosiwczenie.Wswoimpoprzednimyciumiao wielepoda,wicniemogosiobudzi.DolUmlubigoidbaoniego;onzrozumiaumys swojego nauczyciela. Dol Um pomg swojemu nauczycielowi wybra dobre odrodzenie. By cierpliwyizrozumia,jakpomcmaemuchopcuotworzyumys. Ten setnyucze ijegonauczyciel mieli dobrbardzokarm,dlatego wprzyszymyciu znowu byli nauczycielemiuczniem.Matkiicrki takemaj mocnwsplnkarmycie po yciu.Tointeresujce.Posiadanietakiejsamejkarmyjestbardzowane.Lecznajwaniejszejest posiadaniemocnegokierunku.PrzedstudiamiwwitynizenDolUmniemguywsplnej karmyzeswoimnauczycielem.Dopieropozrozumieniusiebiemg,zrozumietakdobrzeumys nauczyciela. Wicnajpierwmusiszznaleprawdziwdrog,zrozumieswojkarm,apotem uy wsplnej karmy ze swoj crk, ze swoj rodzin, przyjacimi i innymi ludmi, by im pomc.Wtedybdzieszwstaniewyzwoliwszystkieistoty.
52

Mamnadzieje,eidziesztylkoprostoniewiem,obudziszsi,udzieliszcrcewaciwego nauczaniaiwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

53

NIEMOGJUDUEJPODAZAMEM

LosAngeles,California 9lipca,1978 DrogiSoenSaNimie, Wczoraj wieczorem przyszed mj m, by si ze mn zobaczy i odbylimy dug rozmow.Napocztkubyamsmutnaiczuamsiokropnie,poniewapoprosimniebymdokonaa wyboru:jeeligokocham,tomuszograniczybuddyjskmedytacj,dojednegorazuwtygodniu, podazanimiby.normalnon.Tak,kochamgo,onmawielkdobroikochajceserce. Zawszebdgouwielbiaipomagamuwkadymoliwysposb,jeelibdmniepotrzebowa. Wiccorobi?Corobi? Zdecydowaam,jakiczastemu,eterazmuszrozwijawsobieDharmBuddyna100%i bezwzgldunawszystkoniemogzawrci. Rozumiem potrzeby mojego ma i jego pragnienie towarzyszki ycia, ale nie mog ju duejpodajegodrog,spdzakadyweekendunadbrzegiemmorza,gdyonowiryby.Przy okazji,otworzyamStrzepujcpopinaBudd nastronie22. ByytamTwojesowamiej wielkwiar,wielkodwagiwielkiepytanie.Wicpowiedziaamsobietegoporankaporzuto wszystko:swojegoma,swojepodania,swojeprzywizanie.Czytowaciwe,czynie?itak dalejpozwltemuwszystkiemuodej!Poprostuidtylkoprosto.Muszprzyzna,eteraz naprawd nica nicju nierozumiem, iczasami sysz samsiebie jak mwi:O co w tym wszystkimchodzi?Zpewnociniewiem. Jedynecomogzrobi,toutrzymywaKwanSeumBosal,KwanSeumBosal,KwanSeum Bosalzchwilinachwil. Wewrzeniuprzeniossinastaedoorodkazen.WszyscymylimyoTobieitsknimyza Tob. TwojawDharmie Sumana.

DrogaSumano, DzikujeCizaTwjlist.Jaksimasz? Przeczytaem Twj list Twoja decyzja jest bardzo jasna i mocna. Wic mwi ci: Wspaniale, wspaniale! Lecz bycie bodhisattw oznacza, e kiedy ludzie przychodz, nie odrzucaszich;kiedyludzieodchodz,teichnieodrzucasz.Tojestyciebezprzeszkd,ktreju jestwyzwoleniemwszystkichludzi. Mamyczteryrodzajedziaaniabodhisattwy.Pierwszymjestszczodro:poprostudawanie ludziomtego,czegopotrzebujlubchc.Nastpnymjestdobramowadajcazacht,zaufaniei wytrway umys. Nastpnym to mwienie ludziom o Dharmie i ciece wyprowadzajcej z cierpienia.Iwkocu,jeliniesuchaj,musiszdziaawsplnieznimiwsplnedziaanie.Nie ma znaczenia czy jest to dobre czy ze dziaanie; Twoje nieporuszone centrum wieci na ich umysy.WwczaspewnegodniapoproszCiopomocibdCisucha. JeelimaszmocnenergiDharmytomoliwesteczteryrodzajedziaania.Ale,jeeli TwojaenergiaDharmyniejestmocna,towsplnedziaanieniejestmoliwe.Wic,jeeliniejest tomoliwe,wtedynajwaniejszejest,ebynajpierwuczyniswojecentrummocnym,osign owiecenieimocnenergidharmy.Wwczasmoeszsprbowatychczterechrodzajwdziaa bodhisattwyiwtedymoeszwyzwoliswojegomaiwszystkieistoty.
54

2sierpnia,1978

Powiedziaa, e od wrzenia bdziesz na stae mieszka w orodku zen. To znaczy, e rozumiesz, eTwojaenergia owiecenia niejestwystarczajco mocna, abywyzwoli Twojego ma;widzisz,eTwojwaciwdrogjestsamejsiwzmocni.Towspaniale!Pewnegodnia Twojaenergiastaniesimocnaibdzieszmogawyzwoliswojegoma. Dwadnitemuwczasielunchubawiemsimagnesamiwnaszejbibliotece.Plusiplusnie mog si poczy. Minus i plus przycigaj si bardzo mocno. Wszystkie rzeczy we wszechwieciestakiejakto.TyiTwjmlubiciepewnerzeczyusiebienawzajem,ainnychnie lubicie.TychceszPrawdziwejDrogi,aTwjmchceowiryby:jesteciejakmagnesy.Lecz jeeliTwjmprawdziwiekochaCina100%topostrzee,dlaczegochceszpraktykowazeni dlaczegozabijanieniejestdobre.WtedyprzestaniechodzirybyipodyzaTob. Rozumiesz to wszystko, wic zdecydowaa, na stae zamieszka w orodku zen. To si nazywa drogKwan SeumBosal.Tyju prbujesz KwanSeumBosal. Tojest Wielka Droga Bodhisattwy;tyjuwyzwoliaswojegoma.Tolekarstwojuwniegownikno.Jeszczenie wiesz,czyonojudziaaczynie,alepewnegodniazadziaa. Mamwicnadziej,eidziesztylkoprostoKwanSeumBosal,niesprawdzaszswojego umysuaniuczu,osignieszowiecenieiwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

55

ODRZUSWJUMYSZEN

Filadelfia,Pensylwania. 28lipca,1978 DrogiSoenSaNimie, Cze,jaksimasz?DzikujCizaTwjcudownylist.WanieterazPeterjestweFrancji. Tsknizanimbardzo,alewkrtcepowinienwrci. Tenlistwyraamojtroskorodzicw,wicnieatwomigopisa.Midzymn,amoj matkjestduozejkarmyitrudnomijasnozobaczy,ocowtymwszystkimchodzi. Jakwieszmojarodzinajestydowska.Gdybyamdzieckiem,niewydawaomisitobardzo wane. Prawie wszyscy, ktrych znaam byli ydami, wic bycie ydem nie byo czym szczeglnym. Moja matka chodzia do wityni tylko wtedy, gdy musiaa, a cho mj ojciec piewawwitynnymchrze,towswojejgowiemiaprywatnreligi.Wicgdydorosami wyprowadziamsi,niepraktykowaamjudaizmu,azpewnociniewierzyamwdoktryny.To pochodzeniebyotylkowtle,takjakposiadaniebrzowychwosw. Zarwnoja,jakimjbrat,wybralimynieydowskichmaonkw.Tojestbardzotrudnedo zaakceptowaniadlamoichrodzicwidlarodzinymojejmatki.NaszczciebardzopolubiliPetera, chocia nie mwi swoim przyjacioom o naszym lubie; s szczliwi, gdy nas odwiedzaj, chocia adnej wizyty u nich nie mona nazwa szczliw. Ta caa sytuacja jest bardzo zagmatwanazpowoduzejkarmymidzymnamojmatk,imidzymojmatk,aojcem. Mojapraktykazenbardzoichboli.NigdyniebdmogaimpowiedzieoprzyjciuPiciu Wskaza. Moje zaangaowanie w zen widz jako odwracanie si od swoich ludzi. ydzi byli przeladowaniprzeztysicelatigdyjakiydprzyjmujeinnreligi,touwaanejesttozaakt zdrady. Powiedziaam im,e niewziam sobie adnego Bogaprzeciwnego doich Boga, lecz naprawdwtoniewierz.Wicczujbliwstyd.Czuj,eniewykonalidobrzeswojejpracy. Wierz, egdybyjdobrzezrobili;tojabyabymdobrydowskkobietoenionzdobrym ydowskimmemiwychowujcwieledobrychydowskichdzieci.Wic,zamiastcieszysi,e Peterjesttakimwspaniaymczowiekiem,czyte,ejamamtakdobrprac,czytepoprostuz faktu,ejestemmilszaiszczliwszanizwykamby,onizadajsobiepytanie:cotakiegozrobili le,eichcrkapraktykujezen? Symbolemtychuczujest,oczywicie,lub.Sbardzozdenerwowanizpowodubuddyjskiej ceremonii.Nieprzyjdnaniegoimyl,emajracj,eniepowinniprzychodziodmomentu, skorostakzdenerwowali.Rwnoczeniechcinnejceremoniilubnejinalegaj,abyodbyasi onaprzedceremonibuddyjsk.Todlanichbardzowane.Trudnomitobyozrozumiedopki niepomylaam,jakwanejestdlamnie,abytobuddyjskaceremoniabyapierwsza.Dlawitego spokojuPeterijazgodzilimysinanipodkoniecmarca,alezsamymitylkorodzicami.Wic mojamatkabdziemogapowiedzie,ebyanalubieswojejcrki.Onapostrzegatojakocz mojegoobowizkuwobecniej. Prbowaamwyjanimojwiarrodzicomibliskim.Mjojcieczrozumia,aleinninawet niechcielimniesucha.Bylizbytprzestraszeni,ecojestpozaichtradycj.Cokolwiekpozaich tradycjzawieranasionaodstpstwainawetsuchanietegojestniebezpieczne. MimotoPeterijajestemyzaszczyceni,eprzyjedziesz,daszmowDharmyipoprowadzisz naszprawdziwbuddyjskceremonilubn.Inniludziezsanghirwnieszaszczyceni,enas odwiedzisz.Przepraszam,emjumysjesttakzaboconyprzezsytuacjrodzinn.Mamnadziej, estaniesiczysty. Dzisiajwieczoremwczasiesiedzeniazobaczyamsiebieidcwstronwyjcia,tylkoeja staamnadrodze. Gorcapozdrawiam Rebeka
56

 DrogaRebeko, DzikujCizaTwjlist.Jaksimacie:tyiPeter?PrzeczytaemTwjlistirozumiemTwj umys,atakeumysTwoichrodzicw.Obaspoprawne.Tymaszswojeopinie.Twoirodzice majswojeopinie.TwojeopinieiopinieTwoichrodzicwswkonflikcie,wicmaszproblem. Jeelisprawisz,eTwojeopinieznikn,towtedyniebdzieszmiaaadnegoproblemu.Tojest zen. Wtedy Twj umys bdzie szeroki i moesz ostronie obchodzi si z opiniami swoich rodzicw. Lecz gdy trzymasz si swoich opinii, to nie moesz troszczy si o opinie swoich rodzicw.GdyzniknTwojeopinie,Twjumysbdzieczystyjakprzestrzeibdzieszmoga strawikadide,kadopini.Piszeszoswojejrodzinieiswoimlubie.TyiPeterjujestecie mocnymi uczniami zen. Lecz umys zen nie jest umysem zen. To znaczy, e jeeli jeste przywizanadoumysuzen,towtedymaszproblemiTwojadrogajestbardzowska.Odrzucenie umysuzenjestwaciwymumysemzen.Tylkoutrzymujpytanie:Jaknajlepiejpomcinnym? JeeliTwjlubjesttylkodlaCiebie,totrzymaszsiswojejidei;taksamojakTwojamatkatrzyma siswojej.AlejeliutrzymujeszumysMjlubjesttylkodlawszystkichludzi,totenumysju jestpozaczasemiprzestrzeni,yciemimierci,dobremizem,upodobaniamiiniechciami. Twoirodzicechcpodkoniecmarcaceremoniilubnejdlawitegospokoju.Niemaznaczeniaczy odbdzie si ona przed czy te po buddyjskiej ceremonii. Co jest najwaniejsze? Z chwili na chwil, jak utrzymasz umys wanieteraz? To jest najwaniejsze. Jeeli utrzymujesz umys wanieteraz, wtedymoeszutrzyma waciwsytuacjeizchwilinachwilpomagainnym ludziom.Nazywasitowielkmioci,wielkimwspczuciemiwielkdrogbodhisattwy. TyiPetermaciewykwalifikowaneiszanowanezawody.Jestecierwniewysokiejklasy uczniamizen.WicWaszeidee,Waszapraca,Waszapraktykajupomagajinnymludziom.Lecz jestecieprzywizanidozen,zatemmacietakiesamewskieidee,jakiemaTwojamatka.Porzu tenumys.Jeelipomagaszinnymludziomwtedydwieceremonie,trzyceremonie,stoceremonii, tysicceremoniijestmoliwe.Dlaczegonie?NajpierwpodajzaideamiTwoichrodzicw.Lecz niezgubswojegowaciwegokierunku.Wtedypodaniezaichideamijestprawd.Wielkadroga niemabramy.Jeeliniezgubiszswojegokierunkuibdzieszutrzymywaszerokiumys,ktry tylkochcepomagainnymludziom,tojzykniemakoci.JuCitopowiedziaem.Nicniejest przypadkiem,anizbiegiemokolicznoci;leczzdarzasijakonaturalnyproces.Takwiconicsi nie martw! Tylko pomagaj swoim rodzicom. Jeeli masz dziecko, ktre duo pacze i le si zachowuje,dajeszmucukierek.Wtedydzieckoprzestaniepakaibdzieszczliwe.Musiszda swoimrodzicomcukierekDharmy.Wtedyniebdpaka.Itylkowtensposbmoeszpowoli, powoli uczy swoich rodzicw. Nie uywaj sw; uyj tylko swojego dziaania. Jeeli uyjesz swoichust,tozgubiszswojdrog.Bdbardzoostrona.Zatemcojestodpowiedzialnocicrki? Kiedy jeste ze swoimi rodzicami, w 100% utrzymuj umys pomagania swoim rodzicom. Pomaganieswoimrodzicomjestkonieczne.GdyjestezPeterem,tow100%utrzymujumysony. Zchwilinachwil,utrzymujwaciwsytuacj.Wtedyjakiekolwiekzewntrznedziaanieniejest problememdlaczegotorobisz?Kiedytodlaczegostaniesijasne,wtedykadedziaanieju jestdziaaniembodhisattwy.Wicnierbzzenwskiejdrogi.Tamniemaadnejbramy,adnej cieki,zatemjakakolwiekdrogaidrogazenstajsijednym.Jeeliwaciwierozumieszzen,to rozumiesz swoje prawdziwe ja. Jeeli rozumiesz swoje prawdziwe ja i jeste chrzecijank, to waciwechrzecijastwojestmoliwe;jeelijesteydwktowaciwyjudaizmjestmoliwy. Jeelikomunistasiedzizen;tomoliwyjestwaciwykomunizm.Leczjeeliludziesprzywizani doswoichopinii,wtedyniemogznalewaciwegochrzecijastwa,judaizmu,komunizmuczy czegokolwiek. Twojamatkastwarzawskijudaizm.LeczBgstworzywszystko.Zatemkadadrogajest drog Boga;wszystkomabosknatur. WobectegodrogaBogajestbardzoszerokainiema przeszkd. Wic gdy waciwie nauczasz codziennego umysu; wtedy by moe Twoja matka otworzyswjumysizrozumieTwojedziaanieiTwjumys.WtedydlaCiebieiTwojejmatki;i caejTwojejrodzinyniebdzieproblemu.
57

8sierpnia,1978

Mam nadziej, e idziesz tylkoprostonie wiem, odrzucisz swj umyszen,osigniesz owiecenieiwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

58

V.OPRAKTYCEKLASZTORNEJ

CZYMJESTMNICH?

DrogiSoenSaNimie: Witam z powrotem w USA! Mam nadziej, e europejska sangha mocno si rozwija. Przepraszam, eopuciem Cinaceremonii urodzinBuddy.Mojeodosobnienie skoczyo si tydziepniejityjuwyjechaedoEuropy.DzikujCizasugesti,epowinienemrobi1000 pokonwdziennie.Tojestpotnapraktyka:mjumyskadegodniapodazamoimciaem,w kadymokresiepraktyki.DzikujeCibardzo,ejestemoimnauczycielem. Rozstaem siz moj dziewczyn. Onapowrci doKalifornii, a jatuzostan. Wczasie mojego odosobnienia zobaczyem, dlaczego tak walczylimy. Ja chciaem, aby ona zostaa, uczniemzenwmoimstylu,aonachciaa,abymmieszkawKaliforniiiywedugjejstylu.Wic obojewalczylimy,nigdynieakceptujctego,ejestemyrni.Terazjupowszystkimiczujsi szczliwszy. Mojaobecnaposadakoczysiwlipcu,wicwieleczasuspdziemmylc,codalejrobi. Abysidoskonalimusiabympowiciwieleczasuipienidzynadalszedukacj.Lecztak naprawd nie chc wydatkowa tyle czasu i energii poza orodkiem zen. Mgbym rozkrci wasnyinteres,aletomoebybardzoczasochonne.Pojawiasiwielepomysw,alekadywie sizjakimiproblemami.Szukampracy,ktrabyabyprostaipomogamojejpraktyce.W66dniu mojegoodosobnieniawszystkostaosibardzojasne:chciabymzostamnichemipowiciswoje yciepomagajcinnym. Wciguostatnichdwchlatodczasudoczasumylaemozostaniumnichem.Raznawet rozmawiaemotymzmojdziewczyn,leczpozostawaotozawszetylkopomysem.Tymrazem to po prostu si pojawio, bez mylenia, jako najlepsza droga wykorzystania swojego ycia. Zobaczyem, jak szybko czas ucieka i jak wane jest, aby uczyni swoje ycie jasnym. Przed rozmow z szefem, chciaem napisa do Ciebie, proszc o Twoj rad. Wiem, e wczeniej mwie ludziom, ktrzy chcieli by mnichami, aby spdzili w wityni roczny trening. Moglibymyotymwicejporozmawia,gdyzobaczCinanastpnymodosobnieniu. Proszprzekawszystkimnazachodnimwybrzeumojserdecznepozdrowienia. TwjwDharmie Tom

DrogiTom, DzikujzaTwjlist.Jaksimasz? Powiedziae,eukoczyeswojeodosobnienieie1000pokonwdzienniebyopotn praktyk.Towspaniale.Nastpniepowiedziae,erozstaesizeswojdziewczyniterazjeste szczliwszyi espdzaszduoczasumylcnadtym,codalejrobi?Powiedziaete,enie chceszwydatkowaczasuienergiipozaorodkiemzen;ieostateczniezdecydowaesizosta mnichemipowiciswojeyciepomaganiuinnym.Tojestrwniewspaniae. Twjkierunekjestbardzomocnyijasnyimaszprbujcyumys.WicTwojeyciejestteraz bardzojasne:chceszzostamnichem.Tojestbardzorzadkie,bardzowspaniae.Czasemktochce zostamnichem.Leczczymjestmnich?Mnichtokto,ktoodciwszystkiesamolubnepodaniai tylkopomagainnymludziom.Abytozrobimusiszmiejasnykierunekicakowiciewierzyw
59

swojePrawdziweJa.Tojestbardzowanypunkt.Czegochceszwtymyciu?Jeelitojestjasne, wtedy zostanie mnichem te jest jasne. Jeeli chcesz wyzwoli wszystkie istoty, to zostanie mnichemjestmoliwe.Jeeliodpowiednatopytanieniejestjasna,wtedyzostaniemnichemnie pomoeCi,niepomoetemuwiatu.Moeichcwyzwoliwszystkieistoty,alerwniemam podaniachcdobrprac,czydobrpozycjspoeczn,miepienidzeczyoenisiimie dzieci.Jeelitakjest,tomusiszsioeni.Jeelimaszchotroszeczkpodaniadlasiebie,tonie zostawanie mnichem jest OK; lepsze jest zostanie nauczycielem Dharmy. Moesz nadal robi wsplnedziaaniezinnymiludmiwspoeczestwie. Staniesimnichemjestmoliwetylko,gdycakowicieniemaszpodadlasiebie,tylkodla wszystkichistot.Gdyzostanieszmnichem,toniemoeszuprawiaseksu,pialkoholuczycay czasywtakisposb,wjakichcesz.Musiszprzyj250wskazaipodazasanghmnichw. TopochodziodBuddy.Musiszutrzymywatewskazania.Czymoesztozrobi?Jeelimaszw swoimumylechobymamyl:bymoeoenekbybymiytoniedobrze.Tamylostatecznie staniesiTwojduprzeszkod.Powiedziaemkiedykobiecie,ktrachciaazostamniszk: Jeelichceszzostamniszkw100%tonizosta.Leczjeelichceszzostamniszktylkow 99%, a tylko na1%bymoeniechcesz,toniedobrze.Wtedyniezostawajmniszk.Nawet niektrzy ludzie,ktrzymyl,erozpoczynajbyciemnichemlubmniszkze100%intencj, czasamizmieniajswojdecyzj,gdyichsytuacjasizmienia:Och,yciemnichaniejesttak interesujce.Nielubitego.Wicjeelizaczynaszz99%pewnoci;bymoeporzuciszswoje wskazanianastpnegodnia!Jeelitaksistanie,tobdziesztegoaowaprzezcaeswojeycie. Moelepiejjestniezostamnichemwogle.Wicjeelijestew100%pewien,echceszzosta mnichem,topowiedzmiotym,azetnCiwosy. Jakieznaczeniemaciciewosw?Buddapowiedzia,ewosystrawignorancji,wic obcinaniejestkonieczne.JeeliTwojewosysdugie,tobymoeTwojaignorancjajestdua. Jeelimaszwosy,tozawszesimartwiszotojakwygldaj.Pierwszcorobiszrano,topatrzysz wlustroimylisz:Och,niedobrze!Muszwkrtcejeumy!Pniejspogldaszwlustro:Ach, wspaniale!Powicamywieleuwagi,czasuiwysikunautrzymywaniewoswwsposbwjaki lubimy. Wicnaszumyskoncentrujesiwokwosw.Byciemnichemlubmniszkoznacza odcicie wszelkich przywiza i stanie si cakowicie woln osob. Bdc przywizanym do swoichwoswniemoesztegozrobi,wicjeobcinamy.Kiedystanieszsimnichem,Twoje yciejesttylkodlainnychludzi,wicwosynieskonieczne.Aleobcinaniewoswjestkonieczne tylkodlamnichw,niedlaludziwieckich.Najwaniejszetonieprzywizywasianidowosw, anidoniewosw,mnichainiemnicha,OK?Idtylkoprosto,niewiem.Wanietakmoemy obciwszystkienaszewewntrznewosy,zchwilinachwil,awtedynaszazewntrznasytuacja staniesijasna.Wictylkoutrzymujmocnyumysniewiemibymoestaniesimnichem bdziedlaCiebiemoliwe. Lecz bd ostrony! Czasem ludzie chc zosta mnichem lub mniszk z powodw emocjonalnych. Moe rozstali si ze swoj dziewczyn lub chopakiem, albo le si czuj w spoeczestwie.Jesttonumer1zezychpowodw,abyzostamnichem!Jeelitylkoemocjachce zostamnichem,czytepowodujetojakazasytuacja,towkocuiuczucieisytuacjazmienisi. Rwnieniektrzyludziemajpewneidee,codotego,czymjestyciemnicha.Iwtedy,gdyten rodzajludziniepolubiyciamnicha,pojawiasiproblem. Wicjeelichceszbymnichem,toTwjumyswolamusistasimocny.Musiszw100% wierzywswojePrawdziweJa.NastpnieTwjintelektualnyumysmusibyjasnyikierunek stania si mnichem rwnie bdzie jasny. Gdy Twj umys woli, umys intelektualny i umys emocjonalny s zrwnowaone, i Twoje uczucia nie kontroluj Ci, wtedy jakiekolwiek przychodzce i odchodzce uczucia nie porusz Twojego umysu. Wtedy Twoje ycie nie jest problememimoeszwyzwoliwszystkieistotyzcierpienia. WicpytamCi.Ilemaszumysumnicha?Ilemaszumysuemocjonalnego?Umysuwoli? Umysuintelektualnego?Tyjurozumiesz.JeeliwierzyszwswojePrawdziweJana100%,wtedy nie ma problemu. Zrobisz to.Lecz jeeli wierzysz wswojePrawdziweJana99%,to ten 1%
60

pewnegodniazabijeCiiodbierzeCiTwojemnisiewskazania.Wicjeelijestepewienw99%, tonieprbujtego,OK? Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem,ktrejestczystejakprzestrze,wkrtce odnajdzieszswojwaciwdrog,prawdiwaciweycie,osignieszowiecenieiwyzwolisz wszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

61

RNIMNISI,RNEDZIAANIA

DrogiSoenSaNimie, Jaksimasz?WracajcdoSeulupodrujzdwomakoreaskimimniszkami.Jestemyw HonoluluijutrowyjedamydoTokio.Japoskaambasadaodmwiaimdwumiesicznejwizydo Japonii,wicwdrodzedoSeuluzostaniemytamtylkoprzez15dni.Obsugaambasadywydawaa sibardzoniegrzeczna,aleadneznasnieprzejmowaositym.Pniejwszystkiesiztego miaymy. Podrowanieztymidwomamniszkamijestdlamnierodzajemmocnejpraktyki.Tuprzed odjazdem,Lincpowiedzia,eCiniekonwencjonalnimnisiimniszki,ktrychczasemspotykasz,s dobryminauczycielamiimiaracj.Mojjedynobawjestto,eonecierpibardziejnibymsi spodziewaa. Ta mniejsza sunim wyglda zawsze na troch smutn, a starszej dokucza bl i cierpieniejejciaa.Rwnieichplanypodrowaniapotymobcymkrajuciglewydajsitroch nie wychodziiwielerazywrnychsytuacjach ichdziaanie niewygldaj nawaciwe dla mnichw.Chybachodzimioto,etrudnozrozumiebuddystwtakichjakte,ktrenaprawdnie robitego,comynazywamymocnymtreningiem.Oneniewydajsibytypaminaprawd praktykujcymi.Przypuszczam,etoichkarmaipodamtylkozaichyczeniami.Lecznaprawd trudnomiuwierzy,emiejsca,doktrychidziemy,rzeczy,ktrerobimy,etomoeinteresowa mnichw. Wtymsamymczasiestaramsiutrzymywamojedziaaniewaciwymbezprzycigania ichuwagi,aprzedewszystkimstaramsipoprostuutrzymywaumysniewiem.Jeelipojawia siduomyleniaioceniania,totenumysniewiemwszystkotoodcina.Wicpodrowaniez nimiokazujesibypotnymtreningiemimjumysniejesttaknapenionymylamijakzwykle. Kiedyzwiedzamytylkozwiedzanie.Hawajespikne! wityniatutajwHonolulujestbardzomaaijeszczenieukoczona.Zatomajtu300400 czonkwiplan,abykupikawaekziemiizbudowawityniwkoreaskimstylu.Majtuwiele energiiijestempewna,enaprawdtozrobi. Musz koczy. Prosz, pozdrw wszystkich i dbaj o siebie. Twj przykad nieprzywizywania si do ciaa (o ktrym wiem, e przez cay czas cierpi) jest wspaniaym nauczaniem,zaktrejestemCiwdziczna.Dzikujbardzo. WDharmie MuAeSunim.

DrogaMuAeSunim, DzikujCizaTwjlist.JaksimasztyiTwojepodrujcetowarzyszki?Myl,eteraz praktykujeszwewaciwysposbieprzedtpodrpraktykowaawatwy,toznaczypraktyk siedzenia.Tennowyrodzajpraktykowanianiejestatwy,tapraktykapodrowania;todziaanie zen. Wswoimliciepiszesz,eHawajespikne;iegdyzwiedzasztopoprostuzwiedzasz. DzisiajranowLosAngelesmielimyrozmowyosobiste;zapytaempewnegostudenta:Cotojest zen?Jegopierwszaodpowiedwskazywaanapierwotnypunktuderzywpodoganastpnie powiedzia:Niebojestniebieskie,adrzewojestzielone.Prbowawielutakjaktoodpowiedzi, leczjanakadznichmwiemnie.Wkocuniemgodpowiedzie; wicpowiedziaem: Powiedzmy, e jest tu bliskie Ci dziecko. Wanie wchodzi i pyta Ci Co teraz robisz? Ty odpowiadasz: Siedz tutaj. Dziecko pyta: Czy tylko siedzisz? Odpowiedziaby: Nie, take rozmawiam. Dziecko pyta: Jaka to rozmowa? Ty odpowiedziaby, e to rozmowa osobista: Siedznapoduszceimamrozmowkonganowzmistrzemzen.Tojestwaciwa,kompletna
62

1czerwca,1976

odpowied,kompletnadroga.Tojestzen.Tylkowanieteraz,umysrozmowyosobistej.Gdy jesz tylko umys jedzenia; kiedy prowadzisz samochd tylko umys prowadzenia; gdy zwiedzasztylkoumyszwiedzania.Niewiemjestzwiedzaniem,aprawdziwezwiedzaniejest niewiem.Wicniestwarzajniczego:idtylkoprosto. Wswoimliciemwiaodwchkoreaskichmniszkach,itym,eichdziaania,niezawsze wydaj si by waciwe. Pierwotnie nie ma dobra, ani za. Lecz jeeli stwarzasz w swoim umyledobroizo,tomaszdobroizo.Wicjumoeszzobaczy,edobroizosTwoimi wielkiminauczycielami.WcaejAzjijestwiele rodzajwbuddyzmuiwielernychrodzajw mnichwimniszek.ZwaszczawKorei,ktramawielestaroytnych,buddyjskichtradycji.Prawie kadymnichlubmniszkamyli,ejegodrogajestwaciwa,ijestmocnodoniejprzywizany. Wielemniszekodsamegodziecistwabyowswoichwityniachiczasemichmyleniemoeby wskie.Niektrzyznichmogbyprzywizanidobyciamnichem,niektrzydoswoichopinii,a niektrzy bywaj bardzo przywizani do wysokiej pozycji starszego mnicha. (S mnisi, ktrzy zaczlibymnichemwczenieiCiktrzyzostalimnichempniej.CzstoCiwczeniejsimnisi strochdumniimogbydotegoprzywizani.) Jestwielerodzajwbuddyjskichpraktykoprczzen.Musisztozrozumie.Jestbuddyzmsutr, buddyzm mantr, buddyzm ceremonii, wiele rodzajw. Wszyscy Ci mnisi maj rne rodzaje praktyki.Mimoe,ichwewntrznapracawyzwoleniewszystkichistotzcierpieniajesttaka sama;toichzewntrznapracawmnisiejsandzejestrna.Rnapracaoznaczarnformi funkcj. Niektrzy s nauczycielami, wic ich praktyka jest profesorskiego stylu, inni s mnichami biurowymi, inni tylko pracujcymi michami, mnichami biznesmenami, mnichami artystami, mnichami lekarzami, czy te mnichami wielu innych stylw.Kiedy ju zetn swoje wosyizostanmnichami,czuj,ejucikopracujdlawyzwoleniawszystkichistot,wicpo prostu robi swoj prac: biurowi mnisi tylko biuro, mnisi profesorscy tylko styl profesorski, mantrujcytylkomantruj,mnisizentylkozen.Tojuwystarczy.Jedenzmoichprzyjaciw Korei, wielki mistrz zen Boek Cho Sunim, robi tylko kamienne schody do wityni, ktra znajdowaasinagrze.Tojestbardzo,bardzocikapraca,bardzotrudna,pracujeonodranado nocy, zwykle samotnie. Lecz teraz, po wielu latach jego cikiej pracy, ludzie mog atwo i bezpieczniewejpotychschodachdowityni.Wielelattemubyototrudne, czasamiwrcz niebezpieczne,aobecniejestatwe.Itak,podczasgdyjegozewntrznafunkcjawydawaasiby rnaodmnichwpiewajcychwsaliDharmyczysiedzcychzen,jegowewntrznapracabya takasama:tylkopomaganieinnymludziom.Rwniemnisizarzdzajcyrobitylkozarzdzanie jakodziaaniebodhisattwy,mnisisztukirobitylkosztuk,mnisiksigowitylkoksigowo. Najpierw, gdy zostajesz mnichem, musisz zawsze robi wsplne dziaanie ze wityni, przynajmniejprzezpierwszychpilat.Musiszcakowicieporzuciswojeprywatneopinieiswoj sytuacjidziaatylkowsplniezinnymi.Tojestnaszamocnatradycja,naszmnisitrening.Gdy stajesz si starsza, pojawia si praktyka rnej pracy. Wic czasami mnisi nie robi wiele wsplnegodziaania.Srnestyle,czasamimnisimajrneopinie,anawetkcsi,czasamis przywizanidoswoichprac.Wszystkotorazemnazywanejestbuddyzmemkoreaskim.Tosamo jest w innych azjatyckich krajach. Gdy pojedziesz do Korei, lepiej to zrozumiesz. Czy ten pracownikbiurowyjestmnichem?OnniekaniasiBuddziekadegorana108razy.Ontylko pracujewbiurzewityni.Jeelirozumiesztylkobuddyzmzenipraktykzen,wtedymoebyCi trudnozrozumieinnestyle.Jednakonimyl,eswaciwymimnichamiipoprawniepraktykuj. Wbuddyzmiemamy84000sutr,poniewarniludziemajrnkarmirnedrogi. Jeeliprawdziwiezrozumieszchociajedn,tozrozumieszwszystkie.Otoprzykad:mamywiele rnych wej do sali dharmy. Moesz wej przez wielkie frontowe drzwi, lub przez drzwi kuchenne,przezwerand,anawetprzezokno.Wieluludziuywawielernychdrzwi.Takczy inaczejichistotajesttakasama,celjesttensam,wszystkieprowadzdosaliDharmy,ponauki Buddy.Wchodzenieprzezoknomoewydasiniecodziwnedlaniektrychludzi,aletojest lepsze od nie wejcia w ogle. Tak wic drzwi same w sobie nie s ani dobre, ani ze, jeli waciwiejeuywasz.Cotojestwaciwybuddyzm?Jakutrzymaumyswanieteraz?Mnisi biurowi,mnisiprofesorowie,mnisiodceremoniiimnisizen,znimiwszystkimijesttaksamo.
63

Kadyznichmawasnedrzwi.Leczjedneztychdrzwisnajszybszeinajbardziejwprost.Budda powiedzia:JeelitylkoutrzymujeszumysBodhi,wszdzieznajdzieszszczcie Takwicniczegoniesprawdzaj.Inajwaniejsze:niestwarzajmurumidzysob,atymi mniszkami.IchdziaanianiezalenieczypostrzegaszjejakodobreczyzejupokazujCi prawdziwdrog.Jaktylkobdzieszprbowarobirzeczysama,zawszebdzieszmieproblemy. Pamitaj: jeste mod mniszk, tylko niemowlakiem. Wic Twj trening oznacza tylko tyle: sprawi, aby Twoja sytuacji, Twoje opinie i Twoje uwarunkowania cakowite znikny. Wtedy moeszimpomciwszystkimistotom. Mamnadziej,eniestwarzaszdobregodziaania,zegodziaania,niestwarzaszmocnej praktyki,niestwarzaszwaciwejdrogi,niestwarzasz niczego iidziesztylkoprosto.Utrzymuj tylkoumysczystyjakprzestrze.Wtedywkrtceosignieszowiecenie,ukoczyszwielkprac yciaimierciiwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

64

PROSTEYCIE,WIELKAODPOWIEDZIALNO DrogiSoenSaNimie, MamnaimiMarekimam23lata.NapisaemdoCiebiewczeniej,alepoprzednilistby peen ignorancji. Zgubio si to gdzie i jest OK. Ten list jest dla mnie wany, poniewa zdecydowaemsizostamnichemwTwojejtradycji.ChciabymzTobotymporozmawia,ale tyniemoeszprzyjechadonaszegoorodkazen.ZapytaemotoMuBulSunima,aonporadzi mi,ebymprzynajmniejnapisadoCiebie. Nie potrafi wyjani, dlaczego zdecydowaem si zosta mnichem. Mylaem o tym od dugiegoczasu,alebyototylkomarzenie.Terazjesttodecyzja.Chcprowadziprosteycie,a byciemnichemupraszczawielerzeczy.Tadecyzjajestdlamniewana.ProszCioodpowied. Zpowaaniem Marek

18grudnia,1980 DrogiMarku, DzikujCizaTwjlist.Jaksimasz? NiemogprzyjechadoTwojegokrajuizobaczysizTwojsangh.Przykromi.Aleza sytuacjajestdobrsytuacj,adobrasytuacjajestzsytuacj.DostaemTwjlist,wicjestem szczliwy. Chceszzostamnichem.Aletadrogamnichajestbardzo,bardzotrudna.Jednakzdrugiej stronyjestbardzoatwym,prostymyciem.Najwaniejsze,abymiajasnowtym:Dlaczego chceszzostamnichem?Jeelitodlaczegostaniesijasne,wtedyTwojeycie,Twjkierunek, Twojapraca,stansijasna.Jeelitodlaczegoniejestcakowiciejasne,wtedymoezostaniesz mnichem,aleniemocnymmnichem.Wtedybymoepewnegodniaprzestanieszbymnichem,a znowuzostanieszwieckimczowiekiem. Powiedziae, e nie moesz wyjani, dlaczego zdecydowae si zosta mnichem. Powiedziaetylko,echceszprowadziprosteycie.Jeelichcesztylkoprowadziprosteycie,to jesttomoliwenawetbezzostawaniamnichem. Wrzeczywistoci,tomogobybydlaCiebie atwiejsze. Gdy jeste mnichem, musisz ponosi odpowiedzialno za ycie mnicha, ktre jest cikie,trudneinieatwe.Niemoeszrobitego,cochcesz,kiedychcesz.Musiszprzestrzega regumnisiejsanghi,zawszesucha iszanowastarszychbracimnichw.Jedzenieniejestza dobre,ubranieniejestzadobre,sytuacjaniejestdobrainiemaszpienidzy.Jestrwniewiele, wielerodzajwcikiejpracydozrobieniadlawityni.Atymylisz,etobardzoproste.Leczja mwi,etojestbardzoskomplikowane,wcalenieproste. OtocodlaCiebie.NazywasiUmyspocztkujcego.Zostaotonapisaneprzezmistrza zen Won Hyo za czasw dynastii Shilla. Won Hyo by jednym z najwikszych mnichw w buddyzmie koreaskim. Czytaem go kadego dnia, gdy przygotowywaem si, aby zosta mnichem, a nawet pniej, gdy ju byem mnichem, zawsze go czytaem. To bardzo wane nauczanie.Pomogowielu,wieluludziom.MoeiTobiepomoe. WszyscyBuddowiemieszkajwPaacuWyganiciagdyodcilipodanieipoddalisitrudnej praktyce.Czujceistotywniezliczonychwiatachpodlegajnieustannemukreniupowtrnych narodzinwponcymdomu,poniewanieodciypodaniaipragnienia.Chowielucenitrzy skalania:gniew,podanieiignorancj,jakbybyyrodzinnymiklejnotw,jednaknielicznispord ludziosigajniestrzeoneniebo.Niemapokusy,amimotowieluludzisamychzsiebieschodzina za drog, poniewa ich zwiedzione umysy uznaj cztery elementy (powietrze, ogie, wod i ziemi)ipipoda(jedzenia,snu,seksu,bogactwaisawy)zaskarby.
65

Kt,jakoistotaludzka,niechciabywycofasiwgryipraktykowazgodniezeswojciek? Lecz,zwizaniwzamimiociipodania,ilujestwstanietozrobi? Mimo,eniejestewstaniepjwgrylubdolasu,abytrenowaumys,niezaniedbujdobrych dziaazgodniezwasnymizdolnociami.Jeeliodetnieszswojeosobistezadowolenie,bdziesz powaanyiszanowanyjakowityczowiek;jeelibdzieszwstaniewykonywatrudnedziaania, bdziesz czczonyjaksamBudda.Podajc rzeczyjeste czonkiem rodziny demonw;robic ofiarzmiosierdziem,jestedzieckiemkrlaDharmy. Wysokie szczyty i wyniose szczeliny skalne s mieszkaniem mdrej osoby. Zielone drzewa sosnoweigbokiedolinysmiejscemdlatych,ktrzypraktykujbuddyzm.Gdyjestegodny, jedzdzikieowoce,abyzaspokoiswjgd.Gdyjestespragniony,pijzpyncegostrumienia,aby ugasi swoje pragnienie. Jakimikolwiek by nie odywia swego ciaa przysmakami, ono i tak zginie.Jakimikolwiekmikkimiubraniamibygoniechroni,Twojeycieitaksiskoczy.Niech jaskiniaodbijajcagosechemstaniesiTwojsaldowypiewaniaimieniaBuddy.Niechsmutny krzyk latajcych kaczek bdzie przyjacielem twego serca. Nawet jeli Twoje kolana s zlodowaciae,kiedyrobiszpokony,niemyloogniu.Nawet,jeliTwojejelitaskrcajsizgodu, niemyloszukaniupoywienia. Stolatszybkoprzeminie,jakmoeszpozwalasobienanieuczeniesi?Jakmylisz,jakdugiejest ycie,skoromarnujeszczasbezpraktyki? Bycieoddzielonymodmiocijestbyciemwdrownymmnichem.Niepodaniedoczesnychrzeczy jestpozostawieniemyciadomowego.Jeeliten,ktopraktykujezakadapikneubrania,tojestjak piesprzyodzianywskrsonia.Ucze,ktrychcemiocijestjakjeozwierz,ktrywczogasi doszczurzejnory;atwowszed,aleniemoesiwydosta,bezwzgldunatojakbardzosistara. Jeeliposiadasztalentimdro,amieszkaszwdomuwmiecie,wtedywszyscyBuddowiesmuc si z Twojego powodu. Lecz jeeli yjesz w grskiej wityni, to nawet nie majc osigni, wszyscywiciszachwyceni.Nawetjeelimasztalentiwiedz,anieutrzymujeszwskaza,to tak,jakbyCipokazanodrogdoskarbu,atytamnieidziesz.Jeelijestepilnywpraktyce,anie masz mdroci, totak, jakby prbowa i na wschd zwracajc siku zachodowi. Dziaanie mdrej osoby jest jak gotowanie ryu, z ktrego odsiano piasek. Dziaanie tego, kto nie ma mdroci,jestjakgotowanieryurazemzpiaskiem.Wszyscyludziewiedzjakzaspokoiswj gdjedzeniem,leczniewieluwietyle,bynauczysiDharmyjakolekarstwanaichignorancje. Mdroipraktykasjakdwakoajednegopowozu.Przynoszeniepoytkuinnym,jakrwnie przynoszenie poytku sobie to jak dwa skrzyda ptaka. Otrzymujc poywienie jako ofiar i recytujc modlitwy do Buddy za ofiarodawc: czy nie jeste zawstydzony, i nie rozumiesz znaczeniatychmodlitw?OtrzymujcjedzeniejakoofiarirecytujcimiBuddyzaofiarodawc, czyniejestezawstydzonyprzedmdrymiwitym,enierozumieszznaczeniatejrecytacji? Wanie tak jak ludzie s napenieni obrzydzeniem przez robaki, ktre nie mog odrni schludnociodbrudu,takwitychimdrychnapawawstrtemmnichnowicjuszem,ktry nie rozrniaczystociodnieczystoci. Wskazaniasdrabin,ktrapozwalawspiCisidonieba;pozostawiajczasobhaastego wiata.Prbamodleniasizainnych,gdyamieszwskazaniajestjakbycieptakiemzpoamanymi skrzydamiusiujcymlatazwiemnaplecach.Jeeliniejestewolnyodwasnychgrzechw, toniemoeszodkupizgrzechwinnych.Nieutrzymujcwskaza,jakmoeszotrzymywaofiar odinnych? Nie jest warte zachodu podtrzymywanie pustego ciaa pozbawionego rzeczywistej praktyki. Jakkolwiek by tego nie pragn, to nietrwae, przemijajce ycie nie moe by utrzymane na zawsze.Jeelichceszosignwielkprawo,musiszumiewytrzymawielkiecierpienie.Jeeli chceszsiedzienamiejsculwa,musisznazawszeporzucipodanieiprzyjemno.Gdyumys kogo,ktopraktykujejestczysty,topochwalagocaeniebo;leczgdystajesionuwikanywseks, caajegozbawiennaboskoopuszczago. Czteryelementywkrtcerozproszsi,niemogbydugoutrzymane.Gdynadcigawieczr, aujesz,eniepraktykowaewczenierano.Doczesneprzyjemnoci,ktrymiterazsicieszysz,
66

stan si cierpieniem w przyszoci. Dlaczego wic jeste przywizany do tych przyjemnoci? Jedenmomentwytrwaocistajesitrwaprzyjemnoci.Dlaczegowicniepraktykujesz? Jeeli czowiek Drogi ma podania; to jest hab dla tych, ktrzy za nim podaj. Jeeli czowiek,ktryzostawiyciedomowezdobywabogactwa,toprawiludziemiejesizniego. Sowomprzestroginiemakoca,amimotopragnienianiegasn.MwicNastpnymrazem, nastpnymrazemniespowodujeszodciciaprzywiza.Niekoczcesrzeczy,ktrewcinas zajmuj,dlaczegowicpoprostunieporzuciwszystkichtychziemskichspraw?Planyrwnienie majkresu,dlaczegowicnieodcimylcegoumysu? Dzisiajnigdynieprzestajeprzychodzi,leczwkadymdzisiajtworzonejestwicejkarmy.Jutro rwnieniezawodnieprzychodzi,leczniewieleznichjestprzeznaczonychdladobregodziaania. Tenroknigdyniezapomniprzyj,aleskalaniasnieskoczone.Zawszeprzychodzitenastpny rok,atyciglenieszukaszBodhi. Chwilanastpujepochwili,itakwkrtcemijajdzieinoc.Jedendzieprzychodzipodrugim: miesic umyka. Miesic pynie za miesicem i ju mamy nowy rok. Szybko mijaj lata, a znajdzieszmieruprogu.Zepsutypojazdniemoejecha;staryczowiekniemoepraktykowa. Gdyleysz,jestebezczynny,gdysiedzisz,maszpomieszanyumys.Jakwielewcielezmarnujesz bezpraktyki,trwonicnoceidni?Spdzaszswojeyciebezpraktyki,leczczybdzieszwstanie zatrzymawtympustymcieleycie?Tociaonieuchronniezbliasidoswojegokoca.Jakie bdzie nastpne ciao? Czy nie jest to sprawa niecierpic zwoki? Czy nie jest to spraw najwyszejwagidlaTwojegoumysu? Zatem nie stwarzaj prostego, OK.? Jeeli naprawd chcesz zosta mnichem na 100%, przylijmijeszczejedenlist. Alenajpierw,zanimzdecydujesz,czyzostanieszmnichem,czytenie,Twojapraktykamusi stasimocna.WicpytamCi,Czymjeste?10000DharmpowracadoJednoci.Dokdpowraca Jedno?Powiedzmi,powiedz!Jeelinierozumiesz,idtylkoprosto:niewiem.Jelirozumiesz, przylijmiproszdobrodpowied. Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem,ktrejestczystejakprzestrze,pozwolisz swojemuumysowipowrcidojasnoci,osignieszowiecenieiwyzwolisz wszystkieistotyz cierpienia. TwjwDharmie S.S.

67

9lutego,1981 DrogiSoenSaNimie, OtrzymaemTwjlistijestembardzoszczliwy.Mamnadziej,emaszsidobrze. Powiedziae,edrogamnichajestbardzo,bardzotrudna,azdrugiejstronyjesttebardzoatwym, prostymyciem.Rozumiemto.Zdecydowaemsiw100procentachbymnichem.Sprbujtylko niewiem. Wysaemikongan:"DziesitysicyDharmwracadoJednoci;dokdwracaJedno?" Moj odpowiedzi jest "KATZ! Kiedy wiosna przychodzi, kwitnie wiele kwiatw." Podczas rozmwosobistychzMuBulSunimemotrzymaemkongan,oczowieku,strzepujcympopina Budd.Mojaodpowied:niewiem. Twoja wielkamiojestobecnawrdnas,nawetjakCiebietuniema.Wszyscymamy nadziejniebawemCizobaczy. ciskam, Marek

DrogiMarku, DzikujCizaTwjlist.Jaksimasz? Tychceszzostamnichemna100procent.Tocudownie.Alemimo,enajpierwmoeszpragn tegona100procent,jakzostanieszmnichemto100procentbdziezmniejszaizmniejsza.Wtedy pojawiasiumys,ktrychcezapuciwosy,oenisiimiedzieci.Wtedyco?Atake,jak moeszudowodni,echceszzostamnichemna100procent?Konieczniesprawdswjumys jeszczeraz. NastpnieTwojaodpowiedna:"DziesitysicyDharmwracadoJednoci;dokdwraca Jedno?"jestbardzocudowna.Alekiedypewnegorazuktospytaotosamowielkiegomistrza zenJoJu,onodpowiedzia:"KiedybyemwChingCh'ou,zrobiemszat,ktrawayasiedem funtw."TakwicpytamCi:TwojaodpowiediodpowiedJoJuktrajestwaciwa? Nastpnie,codokonganustrzepujcpopi,tymwisz:Niewiem.Niewiemjest takecudowne.Takwicidtylkoprosto.WtedytoniewiemdaCidobrodpowied. Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem,ktrejestjasnejakprzestrze,skoczysz wkrtceswojpracdomow,osignieszowiecenieiwyzwoliszwszystkichludziezcierpienia. TwjwDharmie, S.S.

11marca,1981

68

7kwietnia,1981 DrogiSoenSaNimie, DzikujCizaTwjlist,ktrymnieuszczliwi.Napisae,eponowniemuszsprawdzi czychcbymnichemna100%.Jakmogtoudowodni.Jestemgotowy,abyzostamnichem,co wicejmogdoda?Towszystko. Nastpnie: 10000Dharmpowracadojednoci;zatemdokdpowracajedno?Pytasz, ktraodpowiedjestwaciwa:odpowiedmistrzazenJoJuczymoja?Katz!JoJu:Gdybyemw Ching Chou zrobiem sobie szat wac siedem funtw. Marek: Na wiosn rozkwita wiele kwiatw. TwjwDharmie Marek

7lipca,1981 DrogiMarku, DzikujCizaTwjlist.Jaksimasz? Mwisz,ew100%chceszzostamnichem.JakmamCiuwierzy,ew100%chceszzosta mnichem?Tojestpunkt.Kady,ktozostajemnichemmwiwanietakjakTy.Leczporokuczy dwchbyciamnichem,znowuzapuszczajwosy.Bymnichem,czyniebymnichemtoniema znaczenia Jeelinaprawdchceszzostamnichem,topopierwszeprzyjmijPiWskazaizamieszkaj narokwwityni(poczekajdwalata,jeelimieszkaszpozawityni).TouprawniCidozostania nauczycielemDharmy.PorokubycianauczycielemDharmymoeszprzyjwskazaniamnicha nowicjusza.Jeelinaprawdchceszzostamnichemtosprbujtejdrogi. Nastpnie: 10 000 Dharm powraca do Jednoci; dokd powraca Jedno? Twoja odpowiedjestbardzodobra,aleniewierzCi.Comoeszzrobi?Powiedzmi!Powiedz!Jeeli niewiesz,idtylkoprostoniewiem,zawszeiwszdzie,OK? Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiemktrejestjasnejakprzestrze,wkrtce ukoczysz wielk prace ycia i mierci, osigniesz owiecenie i wyzwolisz wszystkie istoty z cierpienia. TwjwDharmie S.S.

[Mareknigdyniezostamnichem]

69

PIERWOTNATRADYCJA 1padziernika,1978 DrogimistrzuSeungSahn: PozdrowieniawTrzechKlejnotach!Jestemtutajgocinnymwykadowciostatniopowtrnie przeczytaem(zwielkimzainteresowaniem!)TwojksikStrzepujcpopinaBudd.Tojest poprostunajwikszawspczesnaksikazen,jakspotkaemnauczajctegotematuprzezponad 25 lat pracy akademickiej. Czytajc j po raz smy, nadal zaskakiwaa mnie wieoci i spontanicznoci,takjakprzymoimpierwszymczydrugimczytaniu,kilkalatwczeniej.Polecam jnietylko studentom,ktrzychodznamojezajcianaPnocnoZachodniem Uniwersytecie (gdziejestlekturobowizkownapopularnym,jesiennymseminariumzmistycyzmuizen),ale rwniemoimkolegomiprzyjacioom,ktrzyczstoproszopodanietrzechnajlepszychtekstw opojawieniusizennaZachodzie.(znajdujesitamrwnieWprowadzeniedobuddyzmuzen SuzukiegoiThomasaMertonaZeniptakidzy).Byemnamowie,ktrdaewSeattlekilka lat temu i musz przyzna, e Twoje nauczanie na ywo jest tak samo a nawet bardziej! zniewalajce jak to w ksice. Myl, e upynie wiele lat zanim zdamy sobie spraw, jak szczliwi jestemy, e mistrz takiego formatu jak Ty, yje wrd nas wanie tutaj, w tym brutalnym,penymnieadu,codziennymwspczesnymyciunazachodzie. Niemawtpliwoci,codosiyiniezwykejjasnoci,jakprezentujeTwojenauczanie;kilka latrozwaaemmoliwonapisaniadoCiebielistuzparomaswoimipytaniami.Pytaniatewydaj sipowracanamoichzajciachorazwosobistymzmaganiusizdylematami,ktreprezentuje Twjpierwszorzdny,bystrookizen.Wiem,eniejesttoTwoimzamierzeniem,leczukazujesz naprawdpotnpostaw,itakizwyky(akademicki)miertelnikjakjadrynasammylo nawizaniukontaktuztakimumysemjakTwj.Wiczajomitrochczasu,zanimzdobyemsi naodwag,abydoCiebienapisa.Powiedziaby:Zaduosw!.Zatem,abyuniknTwojego cikiegokija,zaczynam: 1. Czy jeste pierwszym, ktry uywa umysu nie wiem jako celowego nauczania? Czy stworzye umys nie wiem, czy te byo to co, czego uczy Twj nauczyciel (77 Patriarcha)icotyodziedziczye,jakospadkobiercajegoDharmy? 2. Niektrzy ludzie mwi mi, e pozorna samoabsorpcja, ktrego jestemy wiadkiem w fizycznymakciemedytacji,ukazuje,ewprzeciwiestwiedotego,doczegomedytacja(a tym samym i zen) roci sobie pretensje, to ostatecznie jest ona jednak aktywnoci podejmowangwniedlasiebie. 3. Jestenaprawdwdrownymnauczycielem,podrujcympocaymwiecie,abynaucza zen.Czytocigejedeniewkkoniejestzaprzeczenieznaczeniazen,ktryzasadniczo oznaczaosigniciestanuspokojuinieporuszonociwnaszymjuporuszajcymsiwiecie? 4. Rozumiem,ejestezestyluklasztornejreguycelibatu.JakajestrnicamidzyTwoj tradycjmonastyczn,ajaposkimimnichami;zwaszczawstosowaniuwskaza? 5. Nauczasz cakowitej wolnoci i stawania si niezalenym przez zen. Dlaczego wic stworzye swoje reguy wityni, ktre zdaj si (przynajmniej z zewntrz) ogranicza i przywizywakogodozrzeszenia? Chciabym Ci powiedzie, e bardzo ceni sobie otwarcie dialogu z Tob na temat tych zagadnie,poniewawydajmisionetrafiawsednonowychtradycji,ktrewaniesitworz tu, na Zachodzie. Cokolwiek powiesz / lub nie powiesz bdzie docenione z najwysz wdzicznoci. Moesz przysa swoj odpowied z nagwkiem: biuro Wydziau Filozofii i Religii;wtedymigoprzeka. Chciabymskorzystazokazji,abypodzikowaCizaprbyobracaniakoemDharmytutaj, wrdnas,barbarzycw.Zgry,pokorniedzikujzaTwjwysiektrwajcyodwieluwciele. StephanP.Winthrop
70

DrogiStephan, DzikujCizaTwjlist.Jaksimasz?WrciemdoKoreipodugiejnauczajcejpodry,a Twj list zosta przesany najpierw do Los Angeles zanim mnie tu znalazem. Wic moja odpowiedjestspniona.Przepraszam. Wswoimliciepowiedziae,eprzeczytaeStrzepujcpopinaBuddosiemrazyie bardzoCisispodobao.Powiedziae,ejesttojednaznajlepszychksiekozennaZachodzie. Towspaniale!Alebymoetaksikajesttylkonumer1z,diabelskksik.Wyrzujdo mieci!Jeelibdzieszczytazaduo,tobdzieszmylazaduoiwtedytaksikazabijeCi,a takeBiblialubjakakolwiekinnaksikate Ci zabije.Pococzytajakksikosiemrazy? NawetjeelibardzoCisipodoba,toniejesttokonieczne.Przepraszam,bymoemojaksika stworzyaCiproblem.Przeczytajjtylkojedenraz,potemidtylkoprostoniewiem.Tojest lepszeodczytaniaczegokolwiekwielerazy. Nastpniezadaekilkapyta: 1. Uderzam Ci! Nie stworzyem nie wiem. Mj nauczyciel nie stworzy nie wiem. NawetBuddaniestworzyumysuniewiem.Wanieteraztystwarzaszumysniewiem.To niemoeCipomc.Niewiemniejestniewiem,OK.?Nieprbujzrozumieumysunie wiem.Niestwarzajniewiem.Niestwarzajniczego.Wtedydostanieszwszystko. 2.Mylisz,ezenjesttylkodlasiebie.Tojestwaciwe.Twojeprawdziwejajestwszystkim; wszystkojestTwoimprawdziwymja.ConiejestTwoimprawdziwymja?Jeeliodnajdzieszswoje prawdziwe ja, to odnajdziesz Wielk Drog. Wielka Droga jest wielk mioci; jest mioci bodhisattwydlawszystkichistot.Wielkamiooznaczaosignicie,ewrzeczywistociniema adnegoprzedmiotuanipodmiotu.Wieluludzistajesijednym,wszystkieistotystajsijednym. Tojestwielkamio.Tojestprawdziwyzen,Twojeprawdziweja,prawdziwamio. 3.Powiedziae,ejedijednauczajc.Moiuczniowieproszmnie,abympojechado nich,wicpoprostujad.Wrzeczywistocikrcymistrzzenniejesttakdobrymmistrzemzen. Jeelijestenaprawdmocnymmistrzemzen,topozostajeszwjednymmiejscu,awszyscyludzie przychodzdoniego,abyCizobaczy.Wicjajestemmistrzemzenbardzoniskiejklasy. Dawniej wszyscy wielcy uczniowie spotykali wielkich mistrzw zen tylko raz, a potem powracalidoswoichmiejsc,abypraktykowa.Niektrzyprzezsze,niektrzyprzezosiem,a jeszczeinniprzezdziesilatpraktykowaliidtylkoprosto.Gdyosigaliowiecenieodwiedzali mistrzazen,abyichsprawdzi,bymoedaprzekazisamemuzostawalimistrzamizen.Lecz obecnie ludzie bardzo chc widzie mistrza zen, chc sucha mw Dharmy, chc mie wiele rozmwkonganowych.JeliTwojawielkawiara,wielkaodwagaiwielkiepytaniesnaprawd silne,wtedyjedenrazwystarczy.Toznaczy,ejeliTwjumysniewiemjestsilny,totenumys niewiemjestlepszynijakikolwiekmistrzzen,lepszyniBuddaczyBg.Myl,ejuraz mniespotkae,wictojuwystarczy.Jelichceszwicej,tooznaczaniskklas,OK.?Ajeli wciczytasz,czytasziczytaszmojksik,tojestjeszczeniszaklasa.Tylkoniewiem,zawszei wszdzie. 4. Ja jestem koreaskim mnichem. Pochodz z dugiej mnisiej tradycji buddyzmu koreaskiego. Wstylu naszej szkoy obowizuje celibat mnichw i tradycja przekazu wskaza bikkhu,ktrawywodzisiodczaswBuddy.Buddastworzyswojsanghipowiedzia,emnisi powinniprzestrzegawskaza.Wicniemoemyzawieramaestw,animierodzin.Niemal wszyscyjaposcymnisiniesbikkhu,niestradycyjnymimnichami.Niemajtychwskaza bikkhu,ktredaBudda,cojestzerwaniemztradycjwszystkichinnychbuddyjskichmnichw.To jestjaposkatradycjamnisia,ichwasnypomys,pomysmnichwztegokraju,anietradycja bikkhu.Koreaniemaleposzatsamdrog.Okoo80lattemuJapoczycyprzejlipanowanie nadKore.Dotegoczasu,koreaskibuddyzmbykompletny,wszyscymnisimocnoutrzymywali wskazania. Koreascy mnisi nie mogli zawiera maestw. Wtedy przysza Japonia i zamaa buddyzmkoreaski.Rzdkolonialnynieuznawanieonatychmnichw.Niemonabyozosta opatemwitynianidostapienidzyadnychnaszko.Tobybardzotrudnyokres.Koreascy mnisibylizmuszanidozawieraniemaestw.MaestwabyyOK.,jedzeniemisabyoOK.,
71

16stycznia,1988

piciealkoholubyoOK.,wszystkobyoOK.Wkocuwielumnichwzaoyorodziny.witynie zamieniysiwrestauracje,poniewamnisipotrzebowalipienidzy,abyutrzymaswojerodziny. Byotamduomuzyki,taca,piciaijedzeniamisa.witynieznajdowaysiwprzepiknych miejscachwgrach,wicprzychodziotamwielu,wieluludzi.Mnisiwybudowalidomydlaswoich rodzinwpobliuwitylubylinimiwbudynkachwitynnych.Robiliporannpraktykwtych domach,adowitynirestauracjichodziwcigudnia.Czasaminierobiliwoglepraktyki,bozbyt bylizajciswojrodzinirobieniempienidzy. Po drugiej wojnie wiatowej wszyscy Japoczycy wrcili di Japonii. W buddyzmie koreaskim potrzebna byarewolucja.Waciwimnisiutrzymujcy celibat walczyli zonatymi mnichami. Mwili im: Jestecie mnichami w japoskim stylu. Nie utrzymujecie waciwych wskaza!Tojestnieprawidowe!Musicieodej! Wtymczasiebyo7000onatychmnichwitylko400nieonatychmnichwutrzymujcych celibat,wicCipojedynczymnisiniemieliadnejrealnejsiy.Takeniemalwszyscynieonaci mnisibylizwizanizjednwityniwKorei,ktracayczasopieraasijaposkiemustylowi onatychmnichw.TobyawityniaSuDokSah,wktrejpraktykowaemjakomodymnichiw ktrejpraktykowamjnauczyciel,ijegonauczycielmistrzzenManGong,ijegonauczyciel mistrzzenKyongHo.Takwic,mimoibyoduowicejonatychmnichwimielioniwszystkie pienidzeiwitynie,ludziewKoreirozumiejcswojpierwotntradycjwolelisamotnych mnichwiichwaniepoparli.onaciisamotnimnisitoczylibojeprzezpitnacielat.Tobya wielkarewolucja.OstateczniewszyscyonacimnisimusieliopuciZakonChogieizaoyliswoj oddzielnszko.ObecnienaszZakonChogierozrssidoponad15000mnichwimniszekw regulecelibatu,gdziepraktykautrzymywaniawskazajestbardzowana.Jesttonajwikszaszkoa wKorei. NaZachodziewielumodychludzichcezostamnichemlubmniszk.Toteci,ktrzychc byonatymilubmiezwizki,niemogzostamnichemwtradycjiChogielubSzkoyZenKwan Um,poniewajesttowaciwatradycjamnichwbikkhu.Leczmogoniprzyj5wskaza,a pniej zosta nauczycielem dharmy.Obecnie wieluwieckich ludzi zostaje nauczycielami. To wspaniale!Uczniowiejaposkiegozenmogmiepartnerklubpartneralubbywmaestwie, niemaproblemu.Tojestichtradycja. Pierwotnie:wskazania,mnichlubniemnichniesspecjalneinieskonieczne.Wicjeeli maszumys,towskazaniasbardzowanedlaTwojegoycia.Leczjeelinieutrzymujeszadnego rodzaju umysu i masz jedyne wskazanie: kierunek, aby wyzwoli wszystkie czujce istoty, to wskazanianieskonieczne,Buddaniejestkonieczny,nicniejestkonieczne. 5.Pytaeoreguywityni.Powiedziae,estworzyemje,apotemmwiszoosiganiu cakowitej wolnoci. Uderzam Ci! Niczego nie stworzyem; ty to stworzye! Lecz ty nie rozumiesz,wicCiwyjani: Naszeciaomawielepoda.Marwnieszeciuzychrabusiw,ktrzyzawszekradn Twojeprawdziweja.Czasemnazywamyjeoczami,uszami,nosem,jzykiem,ciaemiumysem. Tychszeciurabusiwzdajesinigdyniemiedo.Jeelimaszdobrsytuacj,toonichclepszej sytuacji.Leczjeelimaszzsytuacje,totymszeciurabusiomwoglesitoniepodobaimwi ci: Nie lubi tego! Nie mog tego sprbowa! Gdy Twoje centrum nie jest mocne, wtedy podasztylkozatymiszeciomarabusiami.Wtedyciglemaszumysniewystarczy,czasem jestebardzopomieszanyijuzgubieswojeprawdziweja. JeeliTwojecentrumjestmocne,totychszeciurabusiwmoemiewielepoda,gniewu iniewiedzy,aleTwojecentrumsinieporusza.WtedyTwojecodzienneyciejestzawszebardzo jasneiwaciweinicniejestproblemem. Powiedziaemi,etojastworzyemReguywityni.Leczjaniczegoniestworzyem;w ogleniemamjakiegospecjalnegorodzajunauczania.Szczekajcypies,wiejcywiatrizielone drzewaslepszyminauczycielamiodemnie,lepszymiodBuddy,lepszymiodwszystkiego.Natura ju ma swoje wasne reguy; nikt tego nie stworzy. W naturze wszystko poda za tymi naturalnymireguamiiosigaharmoni.Leczludzkieistotyniestakie.Wszyscyscakowicie pogreni we nie, cay czas, i poniewa nie podaj za pierwotnymi reguami tego wiata,
72

stwarzaj cierpienie dla siebie i innych. Ludzkie istoty nie uwiadamiaj sobie, e niebo jest niebieskie, a drzewa s zielone. Poniewa podaj tylko za swoimi podaniami, gniewem, ignorancj,aswojemylceumysyuwaajzaskarb,niewidz,ezawszetenwiatwanietaki jakijestzawszeuczynasprawdy.Kadymazbytmocneopinie,zaduozrozumieniaizaduo sprawdzaniaswoichuczu.Kadylubibyokradanymprzezswoichszeciurabusiw. Dlategowicpojawiysireguyiwskazania.Jeelizchwilinachwilutrzymujeszwaciw sytuacj,wtedywskazaniaBuddyireguywityninieskonieczne.Wielewskaza,reguiform nauczaniajesttylkodlaCiebie.BymoeTwoichszeciurabusiwnielubitego.LeczTwoje prawdziwejabardzojelubi,poniewawskazania,reguywityniiformynauczaniazmieniaj Twoichszeciurabusiwwszeciuwielkichprzyjaci.Cowolisz? Wswoimliciepowiedziae,euczyszfilozofii.WicpytamCi:cojestnajwaniejszew tym yciu? Pienidze? Sawa? Jedzenie? Rodzina? Wszystkie s wane, ale ktre z nich jest najwaniejsze?Jeeliumrzeszjutro,comoeszzrobi?Czypienidzesniezbdne?Czysawajest niezbdna?Czyjedzeniejestniezbdne?Czyrodzinajestniezbdna? MamdlaCiebiepytanie.Kartezjuszpowiedzia:Myl,wicjestem.Jamyl,wicja jestem.Agdyniemyl,wtedyco?Innymisowy:czymjeste?Powiedzmi!Powiedzmi!Jeeli rozumiesz,tojestenajwyszymzezwierzt,leczgdynierozumiesz,toniejestelepszyodpsaczy kota.Poniewazarwnopiesjakikotrozumiejswojpracizchwilinachwilpoprosturobij. Leczludzkieistoty majzaduozrozumieniaiintelektualnegopodaniaiwcinierozumiej, czyms.Jeeliznajdzieszodpowied,toproszprzylijmij. Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem,ktrejestczystejakprzestrze,cakowicie odrzucisz ja, co oznacza osignicie prawdziwego ja, osigniesz owiecenie i wyzwolisz wszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

73

VI.FORMYPRAKTYKIZEN

CZYMJESTMOCNESIEDZENIE?

Toronto,Kanada 29stycznia,1977 DrogiSoenSaNimie, BardzotsknizaTob.auj,emieszkamtakdalekoodCiebie.Kadegodniasiedzzeni kaniamsi108razyrobitorazemzLawlor.Aleczsto,gdykaniamsilubsiedz,myl:Co zrobinakolacj,copowinnamubradopracy?Mylenieniejestdobre.Wszystkomylenie! Tymwisz:Odtowszystko.Idtylkoprosto.Leczczyniemapewnejrwnowagiw praktyce?Moepowinnamwicejsiedzie.Mwieomocnymsiedzeniu.Czymonojest? Czymjestem?Pytamtakcorazczciejprzezcaymjdzie.Leczjesttakduomylenia! Mamnadziej,emaszsidobrze.PrzesyamCigorcepozdrowienia. Sherry.

22lutego1977 DrogaSherry, Jaksimasz?DzikujCizaTwjlist.Powiedziaa,ecodzienniepraktykujeszrazemz Lawlorem to wspaniale! Duo mylenia, bez mylenia, troch mylenia: nie ma znaczenia. Powiedziaa:Mylenieniejestdobre.Toniejestdobre.Tojestbycieprzywizanymdoswojego mylenia.Tylkoprbuj,prbuj,prbuj,aTwojemylenieodpocznie.Wtedywkocuwczasie pokonwtylkopokony,wczasiesiedzeniasiedzenie,wczasiepiewaniatylkopiewy.To jestmoliwe.Jeelibdzieszpraktykowa,tosizdarzy. Wswoimliciepytaszmnieorwnowagwswojejpraktyceiomocnesiedzenie.Jelijeste doczegoprzywizana,toTwjumysiTwojeciaobdniezrwnowaone.Jeliniczegonie stwarzasz, Twj umys i ciao stan si jednym. Wtedy bd one doskonale zrwnowaone i wszystkobdziecakowiteijasne.Mocnesiedzenieoznaczaniesprawdzanieswojegoumysui uczu.Odczasudoczasukadymawczasiesiedzeniawielemyliiuczu.Tojestwaciwe.Nie martwsi.Leczwieluludzisprawdzasiebie:Niejestemdobry.Coinniludziemylomnie? Ciglemyl.Jakmogodcitocaemylenie?Jakitylkoprosto?Jakodrzucitowszystko? Tojestbyciemprzywizanymdomylenia.Myleniesamowsobieniejestanidobreanize.Po prostuniebdprzywizanadomylenia.Niemartwsiowszystko.Myleniejestmyleniem; uczuciasuczuciami.Niezajmujsitym.Idtylkoprostoniewiem.Tojestmocnesiedzenie. Jeeli utrzymasz ten umys mocnego siedzenia to Twj umys bdzie czysty z chwili na chwil.Czystyumysoznaczautrzymywanieswojejwaciwejsytuacji.Gdyprowadziszsamochd po prostu prowad. Wtedy, gdy podjedasz do czerwonego wiata, zatrzymujesz si. Gdy wiatozmieniasinazielonejedziesz.Tojestwaciwasytuacja.Waciwasytuacjaoznacza wanietakjakto. Rozumiem Twj umys. Twj umys cigle sprawdza Twj umys. Lecz jeeli bdziesz kadegodniapraktykowaiprbowa,toTwjsprawdzajcyumysodpocznieibdzieszwstanie utrzymywaumyswanietakjakto.Wtedy,gdywidziszniebo,tylkoniebieskie,gdywidzisz
74

drzewo tylko zielone. Twj umys jest nieruchomy. Wtedy wyzwolenie wszystkich istot jest moliwe. Mamnadziej, eidziesz tylkoprostoniewiem,utrzymujesz umys,ktryjestjasny jak przestrze,osignieszowiecenieiwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

75

WCZASIESIEDZENIATYLKOSIED Milwaukee,Wisconsin 15marca,1977 DrogiSoenSaNimie, Jestemjednzuczennic,ktrabraaudziawodosobnieniumedytacyjnymwChicagokilka miesicy temu. Tydzie po tym, jak wrciam z Chicago do domu, utrzymanie dyscypliny i praktykistaositrudne.Zawszewiedziaam,ejestemtypemucznia,ktrypotrzebujewsparcia grupy lub przynajmniej kontaktu znauczycielem, natyle czsto,abywzmacnia ipomaga mi wzmocnimojpraktyk.Jestemuczniemzenniskiejklasy!Jeelimgbyodpowiedziemina kilkapyta,tobdmogawzmocniswojpraktyk. Popierwsze,muszCipowiedzie,ejestempocztkujcawpraktycezen.Powiedziaemi, egdysiedz,powinnamwdychanatrzypowtarzajc:Czystyumys,czystyumys,czystyumys, a wydycha na siedem z nie wiem. Pytanie: Co powinnam zrobi, jeli mam trudnoci w skoncentrowaniu mojego centrum i energii w hara? Zamiast po prostu siedzie, myl: Co powinnamzrobi?iprzeztoniesiedz.NaostatniejrozmowieosobistejnaYongMaengJongJin w Chicago dae mi kongan Hyang Eoma Zawieszony na drzewie. Moja odpowied: Pozwalammuspazdrzewawd.Czywczasiesiedzeniapowinnamwdychana3iwydycha na7,czykoncentrowasinakonganie? SoenSaNim,cogbokoniepokoimnie.Czujsibardzowolna,aleobawiamsi,eto przygniatajceuczuciewolnocimoewjakisposbmnieogranicza.Jestemprzywizanado wolnociimyl,etoskrajneuczuciewolnociniejestpodstawdlaadnegorodzajuduchowego wzrostu. Czy to prawda, e w rzeczywistoci nie ma adnego waciwego lub niewaciwego zachowania?Jeelitakjest,toniemaznaczeniaczywyjdnazewntrzipopenimorderstwolub stansizodziejem.Jeelijestemwolna,toniejestemdoniczegoprzywizananiemaznaczenia, co robi. Obawiam sipopaw zudzenie i chorobzen. Czymgby wyprostowamnie w kwestiiwolnoci? Pozwl,edamCiprzykad.Jakaosobamogabyskrzywdziwieleludzicozatrzymat osob? Ranienie jesttworzoneprzez mylcyumys,wicwrzeczywistoci niemaadnego ranienia;czyliniemaznaczenia,cosirobiinnym!Iniemarwnieznaczeniaczypraktykuj zen.Gdysiedzipraktykuj,tojestemprzywizanadosiedzenia. Gorco dzikuj Ci za to, e zatrzymae si w Chicago i podzielie si z nami swoj mdroci.Prosz,odwiednasznowu.Obyciglenaucza! Dziki! Dusanka

21kwietnia,1977 DrogaDusanka, Dzikuj Ci za Twj list. Jak si masz? Powiedziaa, e trudno jest praktykowa samodzielnie.Mwiszrwnie,ejesteuczniemzenniskiejklasy.PytamCi:Czymjeste?Skd przychodzisz?Jakmasznaimi? Ilemaszlat?Tyjurozumiesz,e10000pytapowracado jednegopytania: Czymjestem?Niewiem!Cotojestniewiem?Powiedzmi!Bardzoproste. Niestwarzajniczego.Idtylkoprostoniewiem.OK? Nastpnie,wczasiesiedzeniatylkosied.Niestwarzajhara,niestwarzajenergii,niestwarzaj konganu,niestwarzajniczego.Oddychajliczcna3:czystyumysczystyumys,czystyumys,a wydychajna7Niewiem.
76

WTwoimkonganie,jeeliotworzyszswojeusta,tojujestemartwa!Nietrzymajkong anuwswojejgowie!Musiszitylkoprostoniewiem.Tobardzowane!Tojesttakjakmatka, ktrawysaaswojegosynanawojnmimo,epracuje,je,rozmawiazprzyjacimi,oglda telewizjwswoimumyleonazawszeutrzymujepytanie:Kiedymjsynwrcidodomu?Tak samojestzutrzymywaniemumysuniewiem.Musiszwicitylkoprostoniewiemwswoim codziennym yciu, a nie tylko wtedy, gdy siedzisz. A gdy jest czas odpowiedzi na kongan, odpowiedsipojawi. Piszesz o wolnoci. To jest mylenie o wolnoci. Musisz osign wolno. Twoja idea wolnociniemakierunku.Dlaczegochceszwolnoci?Cojestcelemwolnoci?Pozwlswojemu umysowipodabezprzeszkdwjakiekolwiekmiejsce;wtedyzrozumieszwaciwwolno. Jeelicakowicieosignieszwolno,niebdzieaniyciaanimierci.Umys,ktrycakowicie osignwolnojestczystyjakprzestrze.Jaktoosigniesz?Ijakuyjeszwolnoci? Mwiaokim,ktozabijalubraniinnych,wicmwici:niestwarzajjamniemoje.Jaki jestcelTwojegoycia?Tymwisz:ja,ja,ja,ja,ja................Jakiegorodzajujestto ja?Musisz zabi toja.Wtedyniebdzieadnegoja.Gdyniemaadnegoja,towtedy Twjumysjestczystyjakprzestrze.Wtedyjestewolna!Gdyjestewolna,tomoeszdosta wszystko.Utrzymywanieumysuczystegojakprzestrze,z chwilinachwil,oznacza,eTwj umysjestczystyjaklustro.Gdyprzychodziczerwoneczerwie;gdybiaebiel. Zatem;jakuywaszwolnociodyciaimierciwswoimcodziennymyciu?Umysczysty jakprzestrzejestumysembodhisattwy.Gdyktojestsmutny;jajestemsmutny;gdyktojest szczliwyjajestemszczliwy.Wtedyniemawntrzaizewntrza;wewntrzneizewntrzne stajsijednym.Wtedydobroizopojawiajsisamezsiebieimusiszuywszystkiego,aby pomcinnymludziom.Tojestwielkamioiwielkadrogabodhisattwy. Mam nadziej, e zawsze utrzymujesz nie wiem, osigniesz owiecenie i prawdziw wolnoiwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

77

ZGUBIONYUMYS,JEDENUMYS,CZYSTYUMYS ForestKnolls,Kalifornia 28lipca,1977 DrogiSoenSaNimie, Cze,jaksimasz? PrzyszamnaMowDharmy,ktrdaewOrodkuZenEmptyGatewBerkleypodczas Twojejostatniejwizyty.Pomylaam,eusidtrzydnioweyongmaengjonjin,gdynastpnym razemprzyjedziesznaZachodnieWybrzee.Leczmamobowizkiwtenweekendizamiasttego zdecydowaamsisprbowatrzydniowejsesjipiewaniakido. Rozumiem, e gdysiedz iutrzymuj umys niewiem, tomog dowiadczy, jasnego, waniewtejchwili, widzeniarzeczy.Lecznierozumiem,jakmasitozdarzy,gdypiewasz przezduszyczas.Myl,emogabymniezrozumie,ocochodzi,wicczymgbypowiedzie mitrochopiewaniuprzedkido,abymwiedziaajakprbowa. DzikizaTwjczas.ZniecierpliwociczekamnaspotkaniezTobwewrzeniu. Serdeczniepozdrawiam, Bonnie

DrogaBonnie, DzikujCizaTwjlist.Jaksimasz? Przysza do Orodka Zen Empty Gate i zdecydowaa si sprbowa praktyki kido w przyszymmiesicu.Towspanialepiewaniejestbardzodobrpraktyk. WczasiekidopiewamyKwanSeumBosal,KwanSeumBosalprzez3dnipo10godzin dziennie.Gdypierwszyrazprbujeszkido,toniebdzieszrozumiaa,jakuywapiewaniaw utrzymywaniuczystegoumysu.CzasamiTwojeustarobiKwanSeumBosal,aleTwjumysjest wdomu,SanFrancisco,czytewNowymJorku.AlewtedyTwojemyleniemwi:Niedobrze, wracaj!ipowracaszdodowiadczaniapiewuwanieteraz. Wbuddyzmiemamynaukio8wiadomociach.SzepierwszychzwizanychjestzTwoimi zmysami oczami,uszami, nosem,jzykiem, ciaem iumysem.piewaniesw KwanSeum Bosal jestdziaaniemTwojejszstejwiadomoci;podanieTwojegoumysudoSanFrancisco, NowegoJorkulubostatniegotygodniajestdziaaniemsmejwiadomoci;Wracaj!tosidma wiadomowakcji.TwojaszstawiadomokontrolujeTwojeciao.Sidmawiadomojest Twojwiadomocirozrniajc:lubito,nielubitego,lub:zrobito,niezrobitego. Twoja sma wiadomo jest Twoj pamici lub wiadomoci magazynujc. Jeeli chcesz utrzymywajedenumyswtedysidmawiadomomwidosmejwiadomoci:Wracaj!Lecz jeelitetrzywiadomocidziaajoddzielnietopiewaszniewaciwie.Tojestzgubionyumys. Jeeli bdziesz kontynuowaa praktyk piewania, to dowiadczysz jednego umysu piewania.Niesyszyszdwiku,wchodziszwdwikdwikitystajeciesijednym.Tylko Kwan Seum Bosal, Kwan Seum Bosal, Kwan Seum Bosal. To jest tylko Kwan Seum Bosal samadhitylkojedenumys. Sutra Serca mwi: Bodhisattwa Awalokitewara postrzega pustk wszystkich piciu skandh.Oznaczato,eforma,uczucia,postrzeganie,wolaiwiadomowszystkiespuste. Twojawiadomojestpusta,czyliTwojaszsta,sidmaismawiadomoscakowiciepuste. Jeeliutrzymujesztakiumys,wtedyTwojeoczy,uszynos,jzykciao,iumysspuste. Sutra Sercamwi:Niemaoczu,uszu,nosa,jzyka,ciaaaniumysu,niemasferywzrokuidalejado przedmiotwumysu.WtedyTwjumysjestnieumysem.Nieumysoznacza,eniemauczu, Buddy,Boga,niemawogleniczego.TakwicTwjumysjestczystyjakprzestrze.Wtedy
78

10sierpnia,1977

moeszsyszeswjgos,moeszsyszewszystkiedwikibardzojasno.Twjumysjestczysty jakprzestrze.Postrzegaszwszystkiedwikitakimi,jakimis.Tojestczystyumys. Jedenumysjestnieporuszajcymsi;pustymumysem;czystyumysuywategoumysu precyzyjnie z chwili na chwil. Jeden umys jest jak wciskanie klawisza czy na Twoim kalkulatorze,abypowrcido0;czystyumysoznaczauywaniekalkulatora:1+2=3. KwanSeumBosaljestbardzowane. Kwanoznaczapostrzeganie; se oznaczawiat; um to dwik; bosal znaczybodhisattwa.Musiszpostrzegadwikwiata.Musiszpostrzegadwik swojegogosu.Tojestczystyumys. WicpytamCi:CzyTwjdwikidwikwiatastymsamymczysirni?Wtym czasiedwikjestniedwikiem:formajestpustk;pustkajestform.Leczgdyniemadwiku niemaja,niemaBuddy,aniBoga,wicniemaformy,niemapustkiniemawogleniczego. Jeliniczegoniema,wtedyTwjumysjestczysty.Twojeprawdziwejajestzawszebardzoczyste, jakczystezwierciado. Wtedyformajestform,pustkajestpustk.Wickolorjestkolorem;dwikjestdwikiem. Gdy widzisz niebo, tylko niebieskie; gdy widzisz drzewo, tylko zielone. Podczas kido, gdy suchasz,jesttylkodwikmoktaka,dwikbbnw,dwikpiewajcychgosw. Mamnadziej,epodczaskidobdzieszszatylkoprostoKwanSeumBosal.Postrzegaa dwik wiata.TojestTwojeprawdziweja.Prbuj,prbuj,prbujprzez10000latnon stop. Wtedybdzieszmogasyszewszystkojasno,postrzegawszystkojasnoiuyjeszumysuKwan SeumBosalabystasiwielkimbodhisattwiwyzwoliwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

79

PRAKTYKANISKIEJKLASY Allston,Massachusetts 14wrzenia,1977 DrogiSoenSaNimie, Jaksimasz?Mamnadziej,edobrze,mimoepracujesztakciko.KadyzOrodkaZen wCambridgepozdrawiaCiicanaszrodzinzZachodniegoWybrzea. Musz Ci co powiedzie. Tego lata uwierzyam w buddyzm na 100%, i jestem bardzo szczliwa.Przedtemwielebyowmoimumylewalki:praktykowaczytenie.Lecztegolata zniknowielezejkarmy.Ustaatawalka;wicpraktykowaniestaosimoliwe.Zdoaamtake rzucipalenieco,oczymmylaam,eniebdwstanietegozrobizamilionlat.Jaktosi stao? Pamitasz, jak dwa lata temu, gdy pojawio si duo zej karmy w moim umyle, wyprowadziamsizorodkazeniprzestaempraktykowa?Daemiwtedymantr; Gategate paragateparasamgatebodhiswaha!Wcigutrzechmiesicybyamjuzpowrotempraktykujcw orodkuzen.WtedypowiedziaeOK,Twjumysjestmocniejszy,terazmusiszpraktykowana wdechumwicczystyumys,anawydechuniewiem.Robiamtpraktykprzezchwil,mimoi nielubiamjej.AlenapocztkulatapojawiasistarazakarmaNienawidzzen,niechc praktykowa.Wicznowupowrciamdorobieniamantry.Iznowutazakarmaznikna. Teraznierozumiemjumantr.Wszystko,cowiemto,egdyzaczynamgubikierunek,ta mantrananowoprostujego.CzytoOK,ebyrobijcayczas,nawetgdymjumysjestmocny? Niektrzyludziemwi,euywaniemantryjestpraktykbardzoniskiejklasy.Czytoprawda? Proszpowiedzmicoouywaniumantry. DzikujCizanauczaniemniebuddyzmu. Pozdrawiam, Dyan 21wrzenia,1977 DrogaDyan, DzikujCizaTwjlist.Jaksimasz?RodzinazZachodniegoWybrzeapozdrawiaCii wszystkichzOrodkaZenwCambridge. Powiedziaa,ewierzyszwbuddyzmna100%.Bardzosiciesz!GratulujCi,eTwoja praktykastajesicorazmocniejsza.Mwisztake,eprzestaapali,towspaniale. Wswoimlicienapisaaomantrzeioumyleniewiem.Pewniludziemwi,euywanie mantryjestniskiejklasy.Tobd.Toichmyleniejestniskiejklasy. KompasZen mwi:Bez mylenia, praktyka sutr, praktyka mantry, yom bul (recytacja imienia Buddy) i praktyka zen, wszystkie stymsamym;leczjelijesteprzywizanydomyleniaiprzywizanydosw, to wtedywszystkiepraktykisrne.Gdyjemy,toniektrzyuywajpaeczek,inniwidelca,inni yki,ajeszczeinnijedzpalcami.Toczegouywasz,toniejestwanealeczymaszpeen brzuch? Niejestwaneto,czyuywaszmantryczykonganw.Wanejestto,wjakisposb utrzymujesz umys wanieteraz z chwili na chwil. Jeeli rozumiesz to, zawsze moesz utrzymywaumyswystarczy. TojestWielkielubowanie,nietylkowtymyciu,aleprzeznieskoczoniloywotw wyzwoliwszystkichludzi. Ty ju maszmantr: Gategateparagateparasamgatebodhjiswaha! Maszbardzodobr karmztmantr,wicuywajtejdobrejkarmydlawszystkichczujcychistot.Niesprawdzaj swojego umysu; nie sprawdzaj swoich uczu; nie sprawdzaj umysw innych ludzi. Id tylko prostoniewiemzeswojmantrwtedyniebdzieproblemu.
80

Wieluludzichcesiwspinaszczytgry.Jednaosobazaczynawspinasiodpoudniowej strony; inna rozpoczyna od strony pnocnej; inna od strony zachodniej, a jeszcze inna od wschodniej.Onitylkoidprostoiprzybywajnaszczyt,aleosobazpoudniowejstronymyli,e kierunek osoby z pnocnej strony jest niewaciwy. Kady myli, e kierunek innych jest niewaciwy.Niesprawdzajkierunkuinnych;toniejestdobre.Wszyscyprzybywajnaszczytw tymsamympunkcie,tojestnajwaniejsze. Zmantrjestjedenistotnypunkt,ktrymusiszzrozumie.Osigniciejednegoumysulub samadhi z mantr jest bardzo atwe. Lecz nie odnajdziesz swojej Prawdziwej Drogi, gdy przywieszsidomantry.Samamantraniemakierunku.Jednakcigepytaniesiebie:Ktomwi mantr? oznacza posiadanie kierunku. Posiadanie kierunku oznacza utrzymywanie pytania i pozwolenieswojemupoznaniustasiczystymtak,emoeszpostrzecswojwaciwsytuacj. Wictylkomantrajestjednymumysem,alejeliutrzymujeszwielkiepytanieimantrtojest czystyumys. Umysidtylkoprostoniewiemjestczystyjakprzestrze.Niemapodmiotu,przedmiotu, wntrza czy zewntrza.Kiedycorobisz,musisztorobi.Jeelinie mylisz,tojest waciwa mantra,waciwyumysniewiem.Comwikot?Comwipies?Tyjurozumiesz. Mam nadziej, e idziesz tylko prosto nie wiem ze swoj mantr, wkrtce staniesz si wielkimbodhisattw,ukoczyszwielkpracyciaimierci;osignieszowiecenieiwyzwolisz wszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S

81

KORESPONDENCJAZDIAN Berkeley,Kalifornia 29lipca,1976 DrogiSoenSaNimie, Bardzo mocno prbuj utrzymywa Kwan Seum Bosal w swoim umyle, poniewa najbardziej ze wszystkiego chciaabym czyni robi wszystko, co tylko moliwe, aby kroczy ciekbodhisattwy. RozpoczamwielelistwdoCiebiewzeszymtygodniu,leczwszystkieoneskoczyyw koszunamieci.Telistyzemietnikatumaczyygwniemojeproblemyiprzeszkodywpraktyce. Jednake,odmomentu,gdyproblemyiprzeszkodyciglesizmieniaj,musibytak,ejestto wana dla mnie cz procesu stawienie czoa moim niepokojowi, znudzeniu, gniewowi, krytycyzmowiinieprzywizywaniesidonich.Jestempewna,ejestewiadomytychwszystkich rzeczy,ktrychdowiadczajludzie,gdysiedz,robiKwanSeumBosallubcokolwiekinnego! WczorajznalazamwsklepieTwojksikStrzepujcpopinaBuddztego,cozdyam j szybko przejrze, wygldaa wspaniale! Jedno pytanie: czytaam rozdzia o Twoim yciu dlaczego potrzeba robi tak surowe rzeczy ze swoim ciaem, aby sta si owieconym? Mog zrozumieizaakceptowacierpienie,ktresamopojawiasiwyciu,aledlaczegozadawaje samemusobie? KwanSeumBosal.Igorcepozdrowienia. Diana

10sierpnia,1976 DrogaDiano, Jaksimasz?DzikujCizaTwjlist. Mwisz,ecodzienneprbowanieutrzymywaniawumyleKwanSeumBosaljestbardzo trudne.Jeelimantrujeszwolno,pojawiasimylenie;ajeelimantrujeszszybko,tomylenienie jest moliwe. W ten sposb moesz stworzy now karm. Wtedy czy siedzisz, rozmawiasz, ogldasztelewizjczytegraszwgolfa,wTwoimumylebdzie:KwanSeumBosalKwanSeum BosalKwanSeumBosal.JeelipraktykujeszwtensposbtoKwanSeumBosalsiedzi,rozmawia, ogldatelewizjczytegrawgolfa.Tylkoniewiem.Tojestwaciwepraktykowanie. Powiedziaa,estawiaszczoaswojemuniepokojowi,znudzeniu,gniewowiikrytycyzmowi. Tooznacza,ejestmoliwe,abyzmieniswojeycie.Ostateczniezdaszsobiespraw,etoycie jesttylkosnem.Cojestwaciwymyciem?Waciweyciejestpozaczasemiprzestrzeni.A wic nie ma ani ycia, ani mierci. Wtedy osigniesz wolno od ycia i mierci cakowit wolno. Zapytaamnie,dlaczegociaomusicierpie.Gdyposzedemnaodosobnieniebyembardzo mody ibardzosilny,wicmiaemwielepoda.Czasamibyembardzozybardzozyna innych ludzi i na cay wiat. Czasem pojawiaa si rwnie ignorancja. Patrzyem na te trzy: podaniegniewiniewiedzipytaem,skdonepochodz?Onepochodzznaszychcia.Jeeli potrafisz kontrolowa swoje ciao, to potrafisz te cakowicie kontrolowa podanie gniew i niewiedz. Wszyscybuddowieprbowalitrudnychpraktyk.Kiedypojawiajsitetrzyrzeczy:gniew podanieiniewiedza,wtedynaszeumysystajsiciemne.Pomocnejpraktycetetrzyrzeczy znikaj. Po moim odosobnieniu mj umys by jasny i czysty jak przestrze. Czasem musisz sprbowaodosobnienia,wtedyzrozumieszdlaczegomocnapraktykajestwana. OtomowykongandlaCiebie:MistrzSoengAmwoaMistrza.
82

MistrzSoengAmEonzwykkadegodniawoadosiebie: Mistrzu!iodpowiadasobie:Tak? Musiszutrzymywajasno! Tak! Nigdyniedajsizwienikomu,adnegodniaioadnejporze Tak,tak! MistrzSoengAnEonzwykpytasamegosiebieisamemusobieodpowiada;dwaumysy. Ktryznichjestwaciwymmistrzem? Mamnadziej, eidziesztylkoprostoniewiem,wkrtceznajdzieszdobrodpowiedna swojezadaniedomowe,osignieszowiecenieiwyzwoliszwszystkieczujceistoty. TwjwDharmie S.S. P.S.WysyamCikilkazdjikasetzkido.

83

18sierpnia,1976 DrogiSoenSaNimie, W ostatni pitek wrciam z 12 dniowego mocnego siedzenia medytacji vipassana prowadzonejprzezJackaKornfielda,ktregoznasz.AwdomupowitamnieTwjlist,kasetaz kidoizdjcia!Dzikujbardzo!Chociacaetamtosiedzeniebyodobredlamnie,tojakim prezentem byo usysze Ci piewajcego! Tskni za pokonami i ceremoni pieww i za dwikiemTwojegodzwonu. Toodosobnienietomjpierwszyrazodlat,gdybyamzdalaodmojejrodzinyipozamoim zwykymyciem.Bardzodziwne.Mieszkalimybardzoprosto:miejscedalekonawsi,bezprdu, wszystkotoczyosibardzowolno,bezrozmawiania, jednakwokaijedenacie kurczt,penia ksiyca,gorcemineralnerdananaszeobolaeminieidobrenauczanieodJacka.Mimoto byatojednaznajtrudniejszychrzeczy,jakkiedykolwiekzrobiamstawienieczoawielumoim przywizaniom. Podczaspobytutam,znalazamodpowiednapytanie,ktreCizadaam:dlaczegokonieczne jestzadawaniecierpienianaszymciaom?Takwaniejest;towszystko!Osiekoamuszpkn, abyumysmgstasinieruchomym.Czujsizniechconatym,comisiwciprzydarza: mimotomyl,eprzeraamsipatrzcnaogromngrswojegoego,swoichnawykw,nato jakiejestmojemaeja. Prbujtraktowakadminutjakszans,abypozwoliprzyjwielkiemuja.Pokonys dlamniewcinajatwiejszymsposobemzrobieniatego.LepszymniKwanSeumBosalpotrafi jurobi3000w30do40minut,takszybkojakpowiedziae,alezawszekoczzblemgowy! Kademuwedugzasug!Gdyranowiczbiegam,lubiutrzymywarytmKwanSeumBosal,co sprowadza mnie do tu i teraz, niemylce mylenie. Rwnie, gdy sucham moich klientw (prowadzma,prywatnpraktykjakopsychoterapeutka),KwanSeumBosalczstopojawiasi wmoimumyleipomagamiskupiuwagnaosobie,anietylkonajejsowach. Sowastakokropnymsposobemkomunikacji,mimotojakludziemoglibysibeznich wzajemniepozna?Zwaszczanaodlego? Obiegorliwiepragniemy,abybyczcitego,corobiszwyzwoliwszystkieistotyz cierpienia.Czyjestcowaniejszego? Pozdrawiam, Diana

25sierpnia,1976 DrogaDiano, DzikujCizaTwjlist.Jaksimasz,tyiEzra? Powiedziaa,emiaa12dniowemocnesiedzenie.Tocudownie!Mocnytreningjestjak czyszczeniechemiczneumysu.Ludzieuywajswoichumyswkadegodnia,alenieczyszcz ich,wicichumysybrudzsi.Wtedypojawiasizakarmaitrudniejjeststasiczystym.Zatem mocnapraktykajestbardzowana. Powiedziaa, e praktykowaa z Jackiem. Jack jest bardzo dobrym nauczycielem. I ty rozumiesz o sprawianiu naszym ciaom cierpienia: Tak to jest. To wspaniae. Ta intuicja pochodzi z czystego umysu. Intuicja oznacza bez podmiotu i przedmiotu wewntrzne i zewntrzne stajesijednym.Jeeli zawszeutrzymujesztenumys,zchwilinachwil,moesz zrozumieswojwaciwopini,swojewaciweuwarunkowanieiswojwaciwsytuacj. Wikszoludzi oddzielaswojeopinie,swojeuwarunkowaniaiswojsytuacj,leczjeeli maszczystyumystoTwojeopinie,uwarunkowaniaisytuacjastajsijednymdziaaniemnie moesz ich rozdzieli. Kiedy pracujesz tylko praca; gdy wracasz do domu, wtedy tylko utrzymujeszumysmatki;gdyrozmawiaszzeswoimmem,totylkoutrzymujeszumysony;gdy prowadziszsamochd,totylkoprowadzisz;gdyspacerujesz,totylkospacerujesz;gdyjesz,tylko
84

jesz. Waciwe dziaanie z chwili na chwil jest Twoj waciw opini; waciw sytuacj i waciwymuwarunkowaniem.Niesprawdzajniczego.IdtylkoprostoKwanSeumBosal.Wtedy dostanieszwszystko. Chcesz,abyzniknoTwojemaeja,chceszstasiswoimwielkimja.Tojesttylko Twojemylenie:porzuto.RwniegdysiedziszirobiszKwanSeumBosal,jesteprzywizanado KwanSeumBosal,wicmaszblgowy.Gdyjestenazewntrz,spacerujesziprbujeszKwan SeumBosal,toniemaszblugowy.NieprzywizujsidoKwanSeumBosaltylkoprbuj. WtedywkrtcebdzieszumiaauywaKwanSeumBosaldoutrzymywaniaczystegoumysu. Powiedziaa,esowasokropnymsposobemkomunikacji.Leczsowaswane.Jeeli jesteprzywizanadosw,wtedysowabdCikontrolowa.Wictymusiszkontrolowaswoje sowa.Tooznacza,eTwojesowaiTwojamowanieprzeszkadzaTwojemuprawdziwemuja. Jeelimylisz;jesteograniczonaprzezswojesowa.Dlategowaniepraktykujemyzen.Jeelinie mylisz,tomaszwolnoodswoichswiwtedyniemaproblemu. JaktamTwojezadaniedomowe?MusiszwkrtceznalemistrzaSoengAmaipowiedzie mi!Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem,odnajdzieszswojegoprawdziwegomistrza, osignieszowiecenieiwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

85

ZROZUMIECHOROBIWZIWACIWELEKARSTWO Vancouver,Canada 8sierpnia,1977 DrogiSoenSaNimie, DzikujbardzozabardzospecjalniwyjtkowodugooczekiwanCeremoniWskaza. Kilkadnitemujademlunchzmojprzyjacik,ktrapytaamnieopraktykzen,aja bardzomocnostaraemsidajejjakiwgld.Kiedysprbowaemketaminyidowiadczyem przepywaniaprzezblaskpastelowychkolorwbyemiznaempytaniaiodpowiedzi;staemsi prawd.Itendziwnyparadoksprzepywaniaprbowaemwyjaniiporwnadozen,leczsowa sniewystarczajce bezdowiadczenia.Kiedywspomniae,eczasemwczasieodosobnienia monazobaczyswojkarm.Czyjzobaczysz,toczyzatrzymujeszprzepyw,czytepoprostu utrzymujeszumysniewiem?Czyzwidzeniemswojejkarmyjesttaksamo,jakzoddychaniem imyleniemwczasiemedytacji,gdyogldamynaszemylibezichzatrzymywania? Mwisz,ewczasiemedytacjiidtylkoprostoczystyumysniewiem;potemmwisz Musiszprbowa,prbowa,prbowa.Niektrzymwi:Musiszsipoddaieprbowa jestzbytpnocnoamerykaskieiindywidualistyczne,topyniciepodprdstrumienia. BardzodzikujCizaTwjczystyumysniewiem. Matthew

16sierpnia,1977 DrogiMattew, DzikujCizaTwjlist.Jaksimasz?PodobaaCisiceremoniawskaza.Towspaniale!W przeszymyciustworzyekarmpraktykiiterazwtymyciuzbieraszjejrezultat.Sdz,emasz do rzadk karm, mocn buddyjsk karm. Ta specjalna karma obraca si wok pierwotnej przyczyny,zalenegopowstawaniaiskutku,stwarzajcychwielkmio,wielkiewspczuciei wielkiedziaaniebodhisattwy.Jakietowspaniae! Powiedziae,ewzieketaminidowiadczyebyciaprawd.Wanieteraz,corobisz? Jeeli osigniesz prawd, z chwili na chwil moesz widzie, moesz sysze wszystko jest prawd. Jeeliniemoeszosignprawdy,wtedyto,comwisz,ejestprawdniejestprawd.To jest prawda Twojego mylenia. Twoja prawda mylenia jest iluzj. Wic musisz by bardzo ostrony.Umysketaminyiumyszensrne.UmysketaminyjestzgubieniemTwojegoumysu; umyszenjestczystymumysem. ZgubienieTwojegoumysuoznaczazgubienieTwojegoprawdziwegoja.Niebdzieszmg odnaleswojegoprawdziwegoja,jeelimylisz,e:kolorjestprawd.Twojemyleniestwarza: kolorjestprawd.Skdprzychodzikolor?KolornieistniejeW samsarze nazwyiformyco zmieniasiistajesikolorem.Kolorjestpusty.WobectegoTwojaprawdajestpusta.Jeelijeste przywizanydokoloru,tojuzgubieswojeprawdziweja.Mwimy:Piesbiegazakoci. Czystyumysoznacza,egdyprzychodzikolor,wtedykolor;gdykolorodchodzi,wtedy kolor odchodzi. Czysty umys oznacza osignicie swojego prawdziwego ja. Jeeli nie jeste przywizanydokoloru,toznajdzieszswojeprawdziweja. LSD i ketamina pomagaj pewnym ludziom. Niektrzy ludzie s bardzo przywizani do nazwy i formy, wic te specjalne lekarstwa daj dowiadczenie pustki, i wtedy odcicie przywizaniajestbardzoatwe.Leczniemoesz osign prawdywtensposb.Abyosign prawd,musisz praktykowa wewaciwysposb.Wieluludziejestprzywizanychdodobrych uczu, wic bior coraz wicej i wicej lekarstwa. To jest bardzo niebezpieczne. Znamienity
86

nauczycielpowiedzia:Ludziezchorobzudzeuywajlekarstwazudze.Gdychorobamina, odrzulekarstwozudze.Wtedypowrciszdotego,cojestpierwotnymczowieczestwem. Wieluludzijestbardzoprzywizanychdonazwyiformy.Jesttochorobailuzji.Lekarstwem iluzjijestLSD,ketaminaczymarihuana.LeczgdyTwojachorobailuzjiodejdzie,musiszodrzuci telekarstwa.Tojestnaprawdkonieczne.Jelinieodrzucisztychlekarstwtozapieszchorob lekarstwiluzji.Tojestbardzoniebezpieczne.Jeeliprzywieszsidotychlekarstw,tozgubisz swojprawdziwdrog. Pytaeopojawianiesikarmynaodosobnieniu. Twojakarmaniepojawiasitylkonaodosobnieniu;pojawiasitakegdybierzeszspecjalne lekarstwo.Rwniegdymocnopraktykujesz,wtedywkadymczasieiwkadymmiejscupojawia siTwojakarma.Aleniemartwsioswojkarm.Idtylkoprostodotykajswojejkarmy.Wic mwiCi,rozumienieswojejkarmyjesttylkorozumieniem:niedotykaj! Praktykaoznacza,emusiszpostrzegaswojkarm.Gdybdzieszmocniejpraktykowa,to postrzeesz, e Twoja karma jest stworzona przez Twoje mylenie. Gdy odetniesz cae swoje mylenie to zobaczysz, e pierwotnie Twoja karma jest pusta. Nazywamy to osigniciem pierwotnegopunktu.Widzcto,monarozwinumys,ktrynieprzywizujesidoniczego.To oznacza,eniejestejuduejprzywizanydoswojejkarmy;TwojakarmajuCiniekontroluje. Wtedymoeszwidzie,moeszsysze:wanietakjaktojestprawd.Wtedymoeszjasnoi waciwie uywa swojej karmy, aby wyzwoli wszystkich ludzi z cierpienia. Zatem karma przychodziiodchodzi;koloryprzychodziodchodztoniemaznaczenia.Idtylkoprostonie stwarzajniczego.WtedyTwojakarmastaniesiczysta,bezprzeszkdibdzieszmguywa swojejkarmy,abypomagainnymludziom. Powiedziaeprbowaipoddawasi.Jeelijesteprzywizanydosw,tonierozumiesz znaczeniaprbowaiznaczeniapoddawasi.Jeszczerazmwi:idtylkoprostoniewiem. Czasemprbuj,prbuj,prbuj;czasemniestwarzajniczego;czasemporzutowszystko; czasemuwierzwsiebie.Totylkosowanauczania.Tesowanauczaniatylkowskazujkierunek; niemajadnegoznaczenia.Wieluludzimachorobsw;wictesowaslekarstwemsw. Jeelijesteprzywizanydosw,tojupopeniaszbd.Jeeliniejesteprzywizanydosw, wtedy:prbuj,poddajsi,porzutowszystko,idtylkoprosto,utrzymujczystyumyswszystkie stymsamym.Leczjeelipowiesz,estymsamym,uderzCi.Jeelipowiesz,esirni, rwnieCiuderz.Comoeszzrobi?Tyjurozumiesz.WicmwiCi,idtylkoprostonie wiem.Prbuj,prbuj,prbuj. Musiszukoczyswjkonganowezadaniedomowe.Kiedymusiszzjeposiekumysu,co oznaczacakowiteosigniciekonganu,ktryCidaem.Wnaszejpodstawowejpraktycekong anwmamyDziesiBram.JeeliprzejdzieszcaeDziesiBram,bdzieszmgzrobiwszystko bezadnychprzeszkd.Leczjeeliichjeszczenieprzeszede,tomusiszzawszebralekarstwo niewiem.TolekarstwomoestrawicaTwojkarmiskomplikowanchorobblugowy. WtedyTwojeoczy,uszy,nosjzyk,ciaoiumysstansitakczystejakBudda.Wtedyjeste Budd!Czegochceszwicej? Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem,wkrtceodrzuciszniewiem,stanieszsi wielkmiociniewiem,iwielkimwspczuciemniewiem,iwielkimbodhisattwniewiem,i wyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

87

VI.OPRAKTYCEKONGANW

BUM! DrogiSoenSaNimie, Jaksimasz? Odnoniemojegoostatniegozadaniadomowego:kiedymnichzapytamistrzazenJoJu: Mistrzu,wanieprzybyemdowityni.Prosz,pouczmnie. JoJuzapyta: Czyzjadejuswojeniadanie? Tak,zjadem Wicidiumyjswojemiski. Usyszawszytomnichosignowiecenie. Coosignmnich? Moja odpowied: Miskimnicha nadalszbyt brudne.Gdyjeumyje, powiedz mu, aby poszeduebraryu. Mnichbezmiskijeswoimirkami.Comnichzrobibezrk? Wiec,dosignijtuzProvidenceisprawdmnieswoimDuymKijem! DzikujCizaTwojelisty.Miejwiosny! Pozdrawiam, Dale

12maja,1977 DrogiDale, DzikujCizaTwjlist.Jaksimacie,tyiLinda? Twojaodpowiedjestw90%OK,alemusiszmida100%owodpowied.Jeelimasz bombilontspalasitylkow90%swejdugoci;towszystkozatrzymujesiikoczysifiaskiem, bombaniemoeeksplodowa.Jeelilontspalasiw100%,wtedyBUM!! Taksamojestzkonganami.Jeelicakowiciepostrzeesztenlubjakikolwiekkonganw 100%,Twjumyseksploduje.GdyTwjumyseksploduje,wtedyniemaumysu,czyliczystyjak przestrze. Czysty jak przestrze oznacza, e wszystko jest czyste jak lustro: gdy przychodzi czerwie;pojawiasiczerwone,gdyprzychodzibiel,biae.Zatemgdyjestegodny,tylkojedz; gdy jeste zmczony, tylkopij. Wanietakjakto.Tojestbardzoproste,nieskomplikowane, wicuderzamCi30razy! Pytam Ci raz jeszcze: Co osign mnich? Nie jest konieczne wiele sw, aby odpowiedzienatotylkojedenpunkt,wanietakjakto. Mam nadziej, e idziesz tylko prosto nie wiem, niczego nie stwarzasz, niczego nie sprawdzasz,pozwoliszswemuumysowiwybuchn,osignieszowiecenieiwyzwoliszwszystkie istotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.
88

PSIEHAU!HAU!JESTLEPSZENIMISTRZZENJOJU LosAngeles,Kalifornia 28padziernika,1976 DrogiSoenSaNimie, ChciabympodzikowaCizaprzyjazdnaZachodnieWybrzee.Twojenauczaniezawsze jest cenione przez wielu ludzi. Kiedy przyjedasz, zawsze jestem cigany do podstawowego nauczania:porzuto,tylkoprostoprzedsiebieiwanietakjakto.Podwchmiesicachznw wracamdotegopunktu. Kiedy wyjedasz, ja wracam do rosiego Kozana, duo czytam i odwiedzam innych nauczycieli,poniewakadyznichpodkrelaswojzayozwszystkimikonganamiitekstami zen. Chwilowo,powstaopomieszanieizagubieniepierwotnegopunktu.Alenawetzanimwrcie zeWschodniegoWybrzea,pomieszaniezaczynaozniknikiedyprzyjechae,znikocakowicie. Zakadymrazem,kiedytosizdarza,mamnowenauczanie,ktremnieprzenikaiktrepuszczam. To przenikanie i puszczanie pozwala mi stawa si lepszym nauczycielem dla ludzi uczszczajcychnamojezajcianauniwersytecie,gdystotypynaukowe,ci,ktrzy"wiedz." Pomimotego,ucztylkoniewiedzieiuywamwiedzenia,abyskoczywiedzenie.(use theknowingtoendknowing.) Kiedyprzyjedasz,tojestjakotwarcierki,rozlunienie.Kiedywychodzisz,wracaniedo tradycyjnejpraktykizenjestjakzamknicierkiicinicie.Tozamykanie,potemotwieranie, napinanieirozlunianiejestdobre. Mamnadziej,ewszystkieorodkiwzrastaj.Tobardzowane,ebyTwojezrozumienie byoprzekazywanetakwieluludziom,jaktomoliwe. DzikujCibardzo. Szczerze, Ed

DrogiEd, Jaksimasz?DzikujCizaTwjlist.Twjlistniejestanidobry,anizy,aletynie suchaszmnie. Zawszemwi,"Niestwarzajniczego,wtedydostanieszwszystko."Aletystwarzaszcocay czas.Dlaczegostwarzaszmnie?DlaczegostwarzaszrosiegoKozana?Dlaczegostwarzaszinnych nauczycieli? Dlaczego stwarzasz czytanie ksiek? Jeli nie stwarzasz niczego, wtedy nic nie bdziedlaCiebieprzeszkod:anija,aniKozanroshi,aniinninauczyciele,aniksiki.Wtedyte niezgubiszpierwotnegopunktu. ZawszemartwisioCiebie.Jestezbytinteligentny ipodaszzaswoiminteligentnym myleniem.Mwisz:"Pomimotego,ucztylkoniewiedzieiuywamwiedzenia,abyskoczy wiedzenie."Cotoznaczy?UderzamCitrzydziecirazy! Nieuywajmartwychsow.Jesteuczniemzen!Musiszuywaywychsw.Martwesowa szawszesowamimylenieprzeciwiestw.ywesowassowamiwanietakjakto.Wanie takjakto sowa niemaj podmiotu, przedmiotu; wewntrznego izewntrznego, tylkostaj si jednym. Waniedlategouywamypraktykikonganw.Konganysjakhaczykinaryby.JeliTwj umys niejestczysty,haczyk zprzynta wpadniedobasenuTwojegoumysu,pojawisi cae Twojemylenie,poknieszhaczykizapieszsinaswojemylenie.Jeliodcinaszcaemyleniei
89

idziesztylkoprostoniewiem,wtedyhaczykwpadniedoczystegoumysuiwyjdziezczystego umysu.Dostrzeeszwaciwsytuacjwkonganieiniedotknieszhaczykanaryby. PewnegorazumnichspytamistrzazenJoJu:"CzypiesmanaturBuddy? JoJuodpowiedzia:"Mu!"(Nie!) Tojestbardzozamowa!Dlaczego?Jakiejestznaczenie"Mu?"Jelitoznaczynie,nie tak,totworzyprzeciwiestwa;przeciwiestwastylkomyleniem.Jelitoniemaprzeciwiestw, wtedyniemaznaczenia,wicniemaprawdy.MistrzzenJoJuuytejzejmowy,abydaswoim uczniomwielkiepytanie.Tjestpracamistrzazen.JoJubybardzowielkimmistrzemzen,ijego zamowajestjednymznajwaniejszychkonganwwpraktycezen. TakwicniewolnoCipoknrybiegohaczyka.CzypiesmanaturBuddy?Musiszodci caemylenieprzeciwiestwnaturaBuddy,nienaturaBuddyBUM,stajsijednym.Cojest waciwsytuacjpsa?Jelinadalnierozumiesz,musiszspytapsa,OK?Copowiepies? Daem CiPokarmUmysujakopracdomow.Mu!"mistrza zenJoJujestpierwszym konganemzDziesiciuBram.PokarmUmysutestujeTwjumys:czyzapieszprzynt?Jeli sprawdzasz Dziesi Bram, dziesi konganw, czy pojawia si godny umys, umysdzy, umysniedo(notenoughmind)?Jelitak,musiszzjeswjposiekumysu.Musiszcakowicie przetrawiaswojezrozumienie.Wtedymoeszzakoczyposiekumysu.Wtedymaszumysdo (enoughmind),umysbezprzeszkd,umysniejamniemoje.Umysdoniezapiesina przynt,wicwszystkojestjasne,moeszpostrzegakonganyikadsytuacjwswoimyciu jasno,iwyzwoliwszystkieistoty. Takwic"Mu!"mistrzazen JoJu jestodpowiedziwyzwalajcwszystkieistoty.Mistrz zenPoDepowiedzia:"Jeliprzychodziwiato,uderzwiato.Jeliprzychodziciemno,uderz ciemno.JeliprzychodziBudda,uderzBudd."Musiszuderzyswjsprawdzajcyumys,swoje myleniemartwychsw.Wtedymoeszuyywychswiskoczyswjposiekumysu. Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem,wkrtceskoczyszswjposiekumysu, osignieszowiecenieiwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie, S.S.

90

A!

DrogiSoenSaNimie, WszystkieposgiBuddyspenekamieni. Wszyscypatriarchowiezenspenigwna. Comoeszzrobi? Czulepozdrawiam,

MuJin

25stycznia,1979 DrogaMuJin, UcinamCijzyk.Comoeszzrobi?

S.S.

91

ZNACZENIEPRAKTYKIKONGANW

Londyn,Anglia 9stycznia,1978 DrogiSoenSaNimie, JaimjmRichardwypatrujemyCiebie,gdyprzyjedziesztudonasnawiosn.Przyjemnie jest przyjecha o tej porze do Anglii. Prbuj zaaranowa dla Ciebie spotkania w Oxford i CambridgejakrwniewLondynie. PrzedTwoimprzybyciem,bardzochciaabymzaczkontaktowasizTob,takabymynie byli dla siebie obcy i mogli stworzy autentyczny, waciwy kontakt. Twj ucze Stephen zasugerowa,epowinnammoerozpoczodkomentarzaokonganie,ktrydostaeodswojego nauczyciela;mistrzazenKoBonga:Myszzjadajedzeniekota,alekociamiskajestrozbita.* Pierwsza cz odpowiedzi, jak dae Ko Bongowi Niebo jest niebieskie, a trawa jest zielonawydajesiodnosidostanukogo,ktojestosadzonywswojejprawdziwejnieporuszonej jani. Tak jest, gdy rzeczywisto jest tam, gdzie ja jestem, cay zewntrzny wiat jest przejawianiem si i nie skada si z wszechpotnych oddzielnych bytw, ktre mylimy, e widzimy,gdysamijestemynierzeczywici. Niemaprzeszkd.Moemydowolniereagowanakadsytuacj.Wtymstaniewidzisi prawdtakichstwierdzejakto:Niemaadnejduchowejwiedzy,ktrejmusielibymyszuka., bojakamoebyduchowawiedzawodkryciu,eistnienie,takiejakiejest,jestnirwanieforma jestpustkapustkajestform?Tenstanniemanicwsplnegozwiedz,gdyjesttostanstawania siywym.Natomiastwiatbymartwywczeniej,poniewabytylkodomojegouytkuisamw sobieniemiaadnegoznaczenia,aterazmacakowiteznaczenieiwszystkojestjednakowowane. Tenstanporazpierwszyprzydarzymisikilkalattemu.Przyszedzbkitu,gdyjeszczenic nie wiedziaam o buddyzmie, i trwa przez 3 i p dnia. Mylaam, e bdzie trwa zawsze i poczuamsiopuszczona,gdyodszed.Takzaczysimojeposzukiwania,aodkryambuddyzm, a w szczeglnoci zen. Od tamtego czasu to czsto wraca przelotnie, ale obecnie mniej tego potrzebuj. Dwa czy trzy lata po tamtym pierwszym razie zostaam przedstawiona roshi Yasutaniemu,gdytenodwiedzaLondyniopowiedziaammuotym.Pniejpowiedzianomi,e roshiumiecicertyfikatsatorizmoimimieniemwKioto,lecznieutrzymywalimyjukontaktu. Gdytrawajestzielona,aniebojestniebieskie,wszystkierzeczysprawdiniemanicdo osignicia.AmimotomistrzzenKoBongpowiedziaCi,emusiszdapeniejszodpowied. Gdyotymmyl;towydajemisi,enieodrzuciejzykawswojejodpowiedzi.Gdytrawajest zielona,tonadalcojeszczejest.Myl,enazywaniejestbdem. Niemaznaczenia,czyyjwefemerycznymwiecieetykiet,ktrezbudowaamwswoim umylefaktycznie,musztakrobi,poniewajestemistotludzkaleto,conaprawd ma znaczenieto,toepowinnamzdawasobiesprawztego,emjponazywanywiatjestwanie tym, ponazywanym wiatem, ktry jest w zasadzie cakowit tajemnic. Nie powinnam myli etykiet z rzeczywistoci, zawsze mylc, e powiedzenie: Niebo jest niebieskie jest uchwyceniemistotyrzeczy.Niebojestniebieskie. Alepowiedzie,ejestniebieskieimyle,etocakowitaodpowied,znaczybyblisko,ale niewystarczajcoblisko.Dlamniejeszczeniedawnobyoniebieskie.Teraztowaniejest.Wic gdyodpowiedziaewanietakiejakto,wszystkowyjanie.Przynajmniejotyle,oilesiga mojezrozumienie. Znajlepszymiyczeniami; Szczerzeoddana, Anna *DialogmidzymistrzemzenSuengSahnemamistrzemzenKoBongiemjestzawartywrozdzialeBiografiaSoenSa
Nimawksice:StrzepujcpopinaBudd 92

DrogaAnno, DzikujeCizaTwjlist,Jaksimacie,tyiTwjmRichard?Stephanopowiedziamio Tobie,myl,ejestewspaniauczennic. Mwiaokonganach.Konganyniesspecjalne.Jeelistworzyszcospecjalnego,tomasz co specjalnego, lecz to specjalne nie moe Ci pomc. Jeeli utrzymujesz swoj waciw sytuacj z chwili na chwil, to kongan z mysz i wszystkie inne 1 700 konganw nie s problemem.Powiedziaawielerazy,eniebojestniebieskie,atrawajestzielona.Tobyomoje zrozumieniezanimukoczyemkonganzmysz.Anidobre,anize.Mwimy,ejesttotylko takiejakto, a nie wanietakjakto. Wanietakjakto oznacza utrzymywanie Twojej waciwejsytuacjizchwilinachwil.Jeelijestegodna,wtedyco?Jeeliodpowieszmwic: Niebo jest niebieskie, atrawa jestzielona, tonie wystarczy. Musisz zje.To jestwaciwa sytuacja,gdyjestegodna. Powiedziaa,ewanietakjaktojestnirwanieformajestpustk,apustkajestform. Ietenstanniemanicwsplnegozwiedz,poniewajeststanemstawaniasiywym.Uderzam Ci30razy!Jeelijeszczerazotworzyszswojeusta,tostraciszswjjzyk!Tytylko wyjaniasz wanietakjakto. To si nazywa zrozumieniem. Zrozumienie nie moe Ci pomc. Musisz osignwanietakjakto.Powiedziaa:Kiedytrawajestzielona,tonadalcojest.Oznacza to,ejesteprzywizanadoczego.Byciemprzywizanymdoswiuywanieswsczym rnym.Byciemprzywizanymdoswoznacza,emaszprzeszkod.Uywanieswjesttylko dlainnych,zwielkmiociizwielkimwspczuciem.Tojestwielkadrogabodhisattwy.Oto przykad:powiedzmy,emamytudzwon.Pytaniemjest:Czyjesttodzwon,czynie?Jeeli powiesz,etojestdzwon,tojesteprzywizanadonazwyiformy.Jeelipowiesz,etoniejest dzwon,tojesteprzywizanadopustki.Comoeszzrobi?Moeodpowieszprzezcisz.Tojest 180naKoleZen.Totakjakbyniemowa,ktrymiasen.Moeszodpowieszuderzajcwpodog lubkrzyczc Kaatz!. Totylkodemonstracja180naKolezeninadalnieodpowiedziaana pytanie.Rozumiesztylkojeden,anierozumieszdwa.MoewtedypowieszNiebojestniebieskie; trawajestzielona,lubcianajestbiaalubDzwonjestty.Anidobrze,anile.Wszystkie onesprawdziwe,wictenrodzajodpowiedzinazywamytakjakto.Aleczyodpowiadajone napytanie?Tojestjakdrapaniemsipoprawejnodze,gdyswdziCilewa.Czytojestdzwon,czy te nie? Jaka jest Twoja relacja z dzwonem? Podnie dzwonek i zadzwo nim. Sowa nie s konieczne.Tojestwanietakjakto.Bezpodmiotu,bezprzedmiotuwewntrzneizewntrzne stajsijednym.Postrzegaszswojwaciwsytuacjidziaaszzgodniezni. Powiedziaa,espotkaaroshiegoYasutaniiTwjcertyfikatsatorizostawysanydoKioto. Towspaniale!DamCikongan:DukSahnnioscymiski. PewnegodniaDukSahnwszeddoSaliDharmynioscswojemiski.Widzcto,gospodarz SeolBongpowiedziaStarymistrzu,wdzwonjeszczeniezadzwoniono,iwbbenjeszczenie uderzono,dokdzmierzasznioscswojemiski?DukSahnwrcidoswojegopokojumistrza.Seol BongpowiedziagwnemumnichowiAmDu.AmDuodpowiedzia:WielkimistrzDukSahnnie zrozumiaostatniegosowa.DukSahnusyszatoiposapoAmDu:Czymnienieuznajesz? zapyta.WtedyAmDuwyszeptacomistrzowinaucho.DukSahnodetchnzulg.Nastpnego dniaDukSahnpodczasMowyDharmybycakowicieinnyniprzedtem.AmDuwyszednaprzd wSaliDharmy,zamiasigono,zaklaskawdoniezirzek:Wielkrado!Starymistrz zrozumiaostatniesowo!Odterazniktniemoegosprawdza! Jeelirozumiesztenkongan,tomusiszdamiodpowied.Wtedyrozumieszwanietak jaktoirozumieszkonganzmysz.Jeelinierozumiesztegokonganu,tonierozumieszwanie takjaktoinierozumieszkonganuzmysz.Idtylkoprostoniewiem.Niesprawdzajswojego zrozumienia;niesprawdzajniczego.Dobraodpowied,zaodpowied,brakodpowiedziniema znaczenia.Jakbardzowierzyszwsiebie?Tojestbardzowane.Jeeliwierzyszwsiebiena100% towszystko,cowidzisz,syszysz,smakujesz,wchaszidotykaszjestprawdwanietakjakto. Tojestywy,prawdziwykongan.
93

20stycznia,1978

 Mamnadzieje,eidziesztylkoprostoniewiem,wierzyszwsiebiena100%,stanieszsi wielkimbodhisattwiwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

94

GOWASMOKA,OGONWA ZachodniaPensylwania 1listopada,1977 DrogiSoenSaNimie, Jaksimasz?WswoimostatnimlicieznowuzapytaemnieDlaczegoBodhidharmanie mabrody?Powiedziaemi,emuszznaleobrazzBodhidharmizobaczy,ezawszemaon brod.WmoimostatnimliciedaemCiodpowiedna90%,ibombakonganunieeksplodowaa. OK. DlaczegoBodhidharmaniemabrody? Broda. Tooczywiciekiepskistrzawciemno,leczmamnadziej,ewkrtcebdoprnionyz odpowiedzi.NiejestemwstaniewoycaegowysikuiczasuwTwjkongan,jakwczeniej planowaem, ztegopowodu,ewikszomojegowolnegoczasuprzeznaczamnastudiowanie elektroniki w nadziei otrzymania dobrej pracy. Ceni sobie moje studia elektroniczne jako dyscyplin zen, nabywam w tym biegoci z zapaem i bezporednioci szczerego umysu. Pomimotojestwemniepotrzeba,abypowrcidokonganuirozstrzygntspraw.Pragn pomcwszystkimczujcymistotom,takjakmoetozrobitylkoPatriarcha. Zaduosw!Lindaijabdziemyszczliwi,gdyznowusidonasodezwiesz. Proszdbajosiebieiwszystkieistoty. TwjwDharmie Dale

10listopada,1977 DrogiDale, DzikujCizaTwjlist.Jaksimacie:tyiLinda? Twjlistmiawieleenergii,leczTwojaodpowiednakonganniemiaaadnejenergii.Co sizTobdzieje?Musiszwierzywsiebiena100%!Coterazrobisz?Kiedyrobiszco,musisz robito.TojestTwojawaciwasytuacja;tojestczystyumys,tojestniewiem.Mylisz,ekong anjestoddzielonyodTwojegoyciaiodTwojejpracy.Tenkongan,umysniewiem,czysty umys, Twoja praca, Twoje ycie wszystko: Uderzenie! staj si jednym. Wanie teraz, co robisz? Powiedziae:Niemamczasu,wicniemogpracowazkonganem.Tojestbardzoza mowa!Kadykonganwskazujenajegowasnwaciwsytuacj.Zatemkadegodnia,wszdzie, gdyutrzymujeszwaciwsytuacjzchwilinachwil,towszystkiesytuacjewTwoimcodziennym yciusjasne.Wtedykadykongan,ktrymtestujeszswjumysjestTwojsytuacjwanie terazitakebdziebardzojasny. Powiedziae,estudiujeszelektronik.Tojestzen.Energiaelektrycznamoesizmieniw cokolwiek.Czasemrobitak,erzeczystajsigorce,czasemzimne;czasemtworzywiatr,czasem wiato;czasempodajewaciwyczas,aczasemprodukujeywno.Tapierwotnaenergianiema nazwy, ani formy. Wic ta energia jest jak Twj umys. Jeeli rozumiesz jedn form elektrycznoci,tomoeszzrozumieistotelektrycznoci.Gdywidziszwiato,czywieszskdono pochodzi?wiatojestenergielektryczn;energiaelektrycznajestwiatem.Energiaelektryczna jestczcinaszegocodziennegoycia.WtensamsposbTwojewaciwedziaaniezchwilina chwiljestTwoimprawdziwymja,czystymumysemiprawd.Wicgdynauczyszsiwaciwej drogiodelektrycznoci,toadenkonganCiniezatrzyma. TwojaodpowiednazadaniedomowetoBroda.Lecztenkonganjestkonganemataku. Jakzdoaszsiobroni?Musiszzaatakowa!
95

Wczasierozmowyosobistejmistrzzenpytaucznia:Jakiegokolorujesttaciana?Biaa. Wtedymistrzpyta:Czytoprawda?Jeelisizawahasz,waniewtedy,tojujestemartwy.To tak jak z owienie ryb. Musisz zaatakowa! Gdy on zapyta: Czy to prawda, ty opowiadasz: Jestegodny? Jeeli zapytasz dziecka: Ile jest 1+2?, to odpowie Trzy. Czy to prawda? Tak, to prawda.Dzieckowierzywsiebie,wicniesprawdzasiebie.1+2nierwnasi3...Tojesttak. Mjnauczycieltakpowiedzia!Umysdzieckanieporuszasi:nietrzymasiswimylenia. Jeelimocnorzuciszpikocian,topowrcimocnoodbita.Rzuciszwolno;wolnowraca. Gdymistrzchwytazamiecz,tytemusiszchwycizaswj!Tojestodzwierciedlonedziaanie. Jakiegokolorujesttaciana?pytaCi.Tojeststrasznepytanie! Tyjurozumiesz. Nierozumiem. Nie?WicCipoucz:biaa!Musiszwierzywsiebiena100%! Kiedychceszcozrobiinierobisztego,toniewierzyszwsiebie:maszgowsmoka,ale ogonwa. Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem,uwierzyszwswojecodzienneyciena 100%,osignieszowiecenieiwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

96

JUMARTWY

DrogiSoenSaNimie, DzikujCibardzozaTwojeprzybycie,nauczanie,Twojobecno,Twoje.......................... Wszystkotobardzomniepobudzadomocniejszejpraktyki. MamkilkapytadoCiebie: 1.ZostawietutajjednoubranieiDharm.TerazwysyamCitoubranie,alenieDharm,ktr zostawie wBerlinie.Zatem obecniejestemistrzem zenbezDharmy.Jakmoeszterazdalej naucza?Comoeszzrobi,gdyniemaszjuDharmy,ktrwrzucilimydowielkiegoognia? 2.Prosz,zatrzymajto.(Autorlistuprzykleiprzylepcemdolistuwyuskaneziarnosonecznika).Po tygodniuuronieondorozmiarumilionrazywikszegoodZiemi.Jakzdoaszmigoodda,gdy przyjedzieszwprzyszymroku?Niezadawajotopyta! 4. Jakajestrnicamidzy770a007?Czysonetymsamym,czysirni? Raz jeszcze, wielkie dziki za wszystko, co dla nas zrobie. ycz Ci wszystkiego najlepszego.Przyjemnejpodryidbajproszoswojezdrowie. Serdeczniepozdrawiam. KlausDeiter

Berlin 16padziernika,1981

6listopada,1981 DrogiKlaus, Dzikuj Ci za Twj list i za przysanie mojego szalika. Jak simacie: ShutetsuSeinsei z rodzinicaaTwojasanghazen?BardzolubiTwjorodekzeniwszystkich,ktrzytammocno praktykuj.Tobardzowspaniae. ZadaemikilkapytaOtomojeodpowiedzi: 1. Powiedziae:ZostawietutajubranieiDharm.WysyamCitoubranie,alenieDharm. Wicterazjestemistrzemzenbezdharmy...AleKlaus,japierwotnieniemamDharmy, wicjakmogstraciswojDharm?JeeliznajdziesztamjakDharm,tobdzieto TwojaDharma,niemoja!WicmusisztroszczysioswojDharm,dobrze? 2. Powiedziae:Prosz,zachowajto.PotygodniuuroniemilionrazywikszeniZiemia. Jakmitooddasz,gdyprzyjedziesztuzarok?UderzamCi30razy!Comoeszzrobi? ZenoznaczaNiestwarzajniczego,lecztycostwarzasz.SzstyPatriarchapowiedzia: Pierwotnienic.Gdziezatemzbierasikurz?Klaus,tenwiatjestcakowitymbezruchem, zatem skd pochodz soneczniki? (Mistrz zen Seung Sahn przyklei to samo ziarenko sonecznikanaswoimlicie) 3. Nastpnie pytasz: Jaka jest rnica midzy 770 a 007? Czy s tym samym, czy si rni?Popierwsze:770jest007.Nastpnieniemaani770,ani007.Potrzecie:770jest tylko770;007jest007.Ktreznichwolisz?Jeeliwoliszktre,uderzCi30razy!Jeli adnegoniewolisz,teuderzCitrzydziecirazy. BdcwBerliniedaemCizadaniedomowekonganStrzepujcpopinaBudd.Czyju goukoczye?Powiedzmi!Powiedzmi!Jeelinieodpowiedziaenaniego,idtylkoprostonie wiemprzez10000latbezprzerwy,dobrze? Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem,ktrejestczystejakprzestrze,wkrtce ukoczyszswojezadaniedomowe,osignieszowiecenieiwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.
97

ZENICHRZECIJASTWO

NowyJork,NowyJork 4maja,1977 DrogiSenSaNimie, ObojechcielimyjeszczerazpowiedzieCi,jakradocibyospotkaniezTobimoliwo pracyzTobprzeztetrzydninayongmaengjonjinwNewHeaven.JestemCigbokowdziczny zatszans,chokrtkimamnadziej,ebdziepierwszzwielu. PowiedziaemCi,ejesttakaniewielkaksika,ktrchciabymCidaiotoona.Tomaa pracazawierajcakontemplacyjnmodlitwsprzed500lub600laty,gdywprzedprotestanckiej Angliibyaywapraktyka.Pomylaem,etentytu: Obokniewiedzy, itodoczegosiodnosi, mogobyCizainteresowa.Japrzezlataodnajdywaemtampikneipouczajcewersy. OstatnietygodniewypeniaymipodredoNowegoJorkuipoNowejAngliizodczytami poezji i spotkaniami ze studentami, ktrzy na nie przychodzili. Praktykowalimy jak i kiedy moglimy,ajatrzymajcsiTwoichswiprbowaemstasiznimijednymadopunktu,w ktrymoniijarazemzniknlibymy.Niewiem.Wtymmiejscujestwtejchwilimojezadanie domowei niemwijakoswojeusprawiedliwienie.Tojestnatenmomentodpowiedna pytanie o czowieka strzepujcego popi na Budd. Od czasu do czasu mylaem, e mam odpowiedzinato,lecztobyomylenie.Nieprzywizanydoodpowiedzi,alewciprzywizanydo mylenia.Wobectegoniewiem. Prosz,dbajdobrzeosiebie,zewzgldunainneczujceistoty.idobrzesimiewajtegolata. Hapczang, William

5czerwca,1977 DrogiWilliamie, JaksimacietyiDana?DzikujeCizaTwjlistizaksik.Przepraszam,espniam sizodpowiedzi;TwjlistzostadopierocowysanyzProvidence,apotembardzozajtywielk ceremoniurodzinBuddyiyongmaengjonjinwLosAngelesiBerkeley. Buddapowiedzia,ejeeliktoocierasioCiebienaulicy,tojesttorezultatwsplnej karmyz500ywotw.Zatemnaszetrzydnipraktykowania,jedzeniaimieszkaniarazemoznacza, espotkalimysiprzezwiele,wieleywotwtojestmocnawsplnakarmy.Ionanieskoczy siwprzyszoci.Bdziemysispotykawciiwciprzeznieskoczonyczas.LeczTy,jainasi przyjacielewDharmiemusimypamita:cojestnaszymkierunkiem?Tojestbardzowane.Ty,ja inasi przyjacieledzielcytsamkarmtooznacza,enaszymkierunkiem jestosignicie owiecenia,ukoczeniewielkiejpracyyciaimierciiwyzwoleniewszystkichczujcychistotz cierpienia. To jest nasze wielkie lubowanie. Tak jak nieskoczona jest przestrze, tak nieskoczoneswszystkieczujceistoty.Wobectegonaszewielkielubowaniejestnieskoczone. ZatemrazemweszlimynaoceanwielkiejdrogiBodhisattwy. Mwie o Oboku niewiedzy. Tak, niektrzy mistycy chrzecijascy mwili w podobny sposbdostylunauczaniazen.LeczwikszoznichniemoezburzycianymidzyBogiema czowiekiem.Niektrzymwi:WyrzuBogaiwszystkierzeczy.Tenstylprzypominazen,lecz koniecznyjestjeszczejedenkrok.JeelimaszBogadowyrzucenia,tonadalmaszBoga. Mamstudenta,ktryjestbiskupemwWaszyngtonie.Czasamiprzychodziondoorodkazen wProvidence,abyznamisiedzie.NajegozaproszenienieraznauczamwtutejszejKatedrze,gdzie ministranci i ksia katoliccy przychodz, aby praktykowa zen i mie konganowe rozmowy osobiste.NiektrzymwioBoguiprawdziwymjajakoojednym;niektrzyoodrzuceniuBoga.
98

To znaczy, e nadal maj Boga. Mwi im: Jeeli nie moesz zabi swojego Boga, to nie zrozumieszprawdziwegoBoga.PrawdziwyBgniemanazwyaniformy,niemamowyanisw WieluludzistwarzaBogawswoichumysachidlategoniemoezrozumieprawdziwegoBoga. MusiszzabiswojegoBoga;wtedyzrozumieszprawdziwegoBoga.Wtedyzenichrzecijastwos tymsamym.Wicmwiim,abyzrobilijeszczejedenkrok. OtokonganwanietakjaktomistrzazenKoBonga,ktryywChinach700lattemu. Stworzyontrzybramy,abysprawdzaumysyswoichuczniw. TRZYBRAMYKOBONGA: Pierwszabrama: Soncewieciwszdzie,dlaczegochmurajezasania?Jeelirozumiesz tenkongantorozumieszwwczas:Boga,Budd,ycie,prawd,karmwszystko. Drugabrama:Kadymaswjcie.Jaknienastpisznaswjcie?Jeelirozumieszten kongan,toniebdzieszmiaproblemwzjakimkolwiekswoimdziaaniem. Trzecia brama: Cay wszechwiat jest w ogniu. Jaki rodzaj samadhi uchroni Ci od spalenia?. Tojestsawnykongan.Jeelimaszczas,toproszsprbujgo.Mamnadziej,eprzylesz midobrodpowied.Jeeliskoczysztenkongantobdzieszmgpjdokdkolwiekipozosta gdziekolwiek. Jeste bardzozajtym czowiekiem przezswojepodreiodczyty. Lecz niezgubswojej gowy.Jeelichceszodnaleswojgow,tojestegupcem.Napisae,estaraszsistajednym zmoimisowami.Tojujestbd.Porzutowszystko! JelichodzioTwojezadaniedomowe:powiedziaetylkoniewiem.Wspaniale!Toniewiem jest lepsze od mistrza zen, lepsze od Boga czy Buddy. Nie sprawdzaj swojego umysu, nie sprawdzajswoichuczu;niczegoniesprawdzaj. Mamnadziej,ebdzieszszedtylkoprostoniewiem,prbowa,prbowa,prbowa przez10000latbezprzerwy,wkrtceukoczyszswojezadaniedomowe,osignieszowieceniei wyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

99

TWARZWLUSTRZE Findhorn,Szkocja 28listopada,1976 DrogiSoenSaNimie, DzikujCibardzozaTwjlist.Przyszedjaksoceowicie. DzisiajwieczoremzobaczyamBuddnawieczkupudekazlodami. Midzyjednymadrugimzdaniempodniosamwzrok.Twarzwlustrzejestpodobnadomnie. Cotojest? NajlepszeyczeniaBoonarodzenioweiNoworocznedlaCiebieiwszystkichzOrodkaZen wProvidence. Pozdrawiam, Jane

15grudnia,1976 DrogaJane,dzikujCizaTwjwspaniaylist. Mwisz,espojrzaawlustroipowiedziaa:Ktotojest?WrodkubyoodbicieTwojej twarzyorazTwojarealnatwarz.PytamCi:TwarzwlustrzeiTwojaktraznichjestwaciw twarz?Czystakiesameczysirni? JeelipowiesztakiesametouderzCiwtwarz.MoepowieszA!.Lecztwarzw lustrzenicnieczuje.Jeelipowieszrne,topowiemCi,ezanimsinarodzia,Twojatwarz byapusta;gdyumrzesztoTwojatwarzstaniesipusta.ZatemTwojatwarzjestpusta.Odbita twarzjestrwniepusta;wictwarzwlustrzeiTwojatwarzstymsamym. WicpytamCirazjeszcze:czystakiesameczysirni?Jeelipowiesztakiesameto nierozumieszswojejpierwotnejtwarzy.Alegdypowieszrnetotakenierozumieszswojej pierwotnejtwarzy.CzymjestTwojapierwotnatwarz? Dawnotemuznakomitynauczycielpowiedzia:Niemyldobrzeanile.Wtymmomencie, cojestTwojpierwotntwarz?Tojestsynnykongan.Niestwarzajniczego;wtedyosigniesz swoj pierwotn twarz i dostaniesz wszystko. Jeeli nie rozumiesz swojej twarzy, to id tylko prostoniewiem. Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem,ktrejestczystejakprzestrze,wkrtce osignieszswojpierwotntwarz;osignieszowiecenieiwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

100

JESZCZEJEDENKROK 7grudnia,1976 DrogiSoenSaNimie, Ksiycniemanazwy. DzikujCi. Stewart

13grudnia,1976 DrogiStewardzie, Powiedziae:Ksiycniemanazwy. Wtedyco? S.S.

101

VIII.PRAKTYKOWANIEZINNYMI

PRAKTYKOWANIESAMEMU

NowyJork 26czerwca,1978 DrogiSeungSahnSoenSaNimie, DzikujCizalistiobrazekbodhisattwywspczuciaKwanSeumBosal.BardzodzikujCi zaTwojtrosk. Pozwl,ezabiorCiczas,abycowyjani.Gdypraktykowaamwinnymorodkuzen,to stawaamsiszalonaipowodowaamduozamieszaniaikopotu.Wostatniweekendposzamna yongmaeng jonjinwdomuBobanaLongIsland,iznowuokazaosi,epraktykazinnymi ludmijestbardzotrudna.Totakjakbymwalczyazgbokozakorzenionbarier;przyludziach stajsibardzodziwna,takeniejestemwstanieodpowiedniosizachowywaidomagamsi wielespecjalnejuwagi.Wiem,eniejesttodobredlainnychludzi.Niemogznietego,eto robi,alewydajesi,eniepotrafitetegokontrolowa. Powiedziae,epraktykazinnymipomoemojejzejkarmie.Leczczuj,egdybymwzia duowicejnimogda,tostaabymsiciarem.Niechceznowutegozrobi.Waniedlaczego mieszkamipraktykujsama.Bardzojestdlamniewane,abyutrzymamojrwnowag. George Bowman powiedzia, e aden z nas nie jest specjalny, szczeglnie dobry lub szczeglniezy,leczjaczujesitakbardzornaodinnychludzi.Todziwne.Samasiebienie rozumiemijestmiprzykro.Czuj,emuszkontynuowamojpraktyksamotnie. DzikujCibardzozaTwojezainteresowanie. Zpowaaniem Gail

6lipca,1978 DrogaGail,DzikujeCizaTwjlist.Jaksimasz? PrzeczytaemTwjlist.Znamtenrodzajmylenia.Niejestejedynosobztymrodzajem karmy;wieluuczniwpraktykujesamotnie.Toniejestanidobre,anizelepszeninic.Lecz jeelipraktykujeszsama,toTwojapraktykaniewzrasta.Gdypraktykujeszsama,tomoeszzgubi waciwperspektywwobecswoichopinii,swojejsytuacji, swoichuwarunkowa;Twojeidee tylko si wzmacniaj. Moesz sama nie zrozumie tego wzrostu. Jeeli praktykujesz z innymi ludmi,tozobaczyszswojkarm.Tylkojeelizobaczyszswojkarm,moeszspowodowa,aby znikna.Zenoznaczanietrzymaniesiniczego.Jeelitrzymaszco,stwarzaszcolubjestedo czegoprzywizana,towtedyniepraktykujeszzen.Jeeliprbujeszpraktykowazenwtensposb, toniemoeszosignowieceniainiemoeszzrozumieswojegoprawdziwegoja,nawetjeeli prbujeszprzezcaeswojeycie.Zatembardzowanejest,abyporzuciswojeideeiuczucia. Czymjeste?Jeeliniewiesz,idtylkoprostoniewiem. Ty zawsze sprawdzasz, sprawdzasz, sprawdzasz: moje uczucia, czyje uczucia, mj umys, czyje zrozumienie. Wanie tak stwarzasz swoje problemy. Mwisz, e nie moesz pomaga innym ludziom i e jeste dla nich ciarem. Nie martw si o innych ludzi. Jeeli
102

praktykujeszzinnymi,toTwojedobreizedziaaniajupomagajinnymludziom.Nazywamyto wsplnymdziaaniem. Wsplnedziaaniepodobnejestdomyciaziemniakw.WKorei,gdymyjesiziemniakito zamiastmykadyzosobnatowrzucasiwszystkiedobaliipenejwody.Potemktowkadado baliikijiruszanimwgriwd.Topowoduje,eziemniakitrosiebieigdytakuderzajo siebie,wtedytwardy,zaschnitybrudodpada.Jeelimyjeszziemniakipojedynczo,zabieratoduo czasuitylkojedenziemniakstajesiczystynaraz.Jeeliwszystkiesrazem,toczyszczsi nawzajem.Naszapraktykapokonw,piewania,siedzeniarazemiwsplnegomieszkaniejestjak tarcie si o siebie ziemniakw, wzajemne czyszczenie si. Czasem rano jeste zmczona i nie chceszwychodzizka,czytepopracychcesztylkoogldatelewizj.Alegdymieszkaszw orodku zen, to musisz praktykowa z innymi, musisz porzuci swoje wasne uczucia i robi wsplnedziaanie.Todziaanieoznaczaniebykontrolowanymprzezswojzkarmpodania, gniewuiignorancji.Czasamicieraszsi zinnymi:Niechcsikania!czyteJestemzbyt zmczona,abymynaczynia!Leczwkrtcezauwaasz,ecieraszsizeswojzkarm.Jeeli jestesama,toatwojesttrzymaswojewasneidee.Jeelijesteoddzielonaodinnychludzito Twojemylenieiopiniewzmacniajsi.WtedyTwjumysstajesiwskiiciasny;mawiele cian. Zenoznacza:wewntrzneizewntrznestajsijednym.Tooznacza,ewkadejchwilityi Twojawaciwasytuacjastajeciesijednym.Gdypraktykujeszzinnymiludmitokadypomaga CizobaczyTwojwaciwsytuacj.WtedyTwojeyciestajesijasneiproste.cianyTwojego mylenia stan si sabsze i sabsze, a wkrtce znikn. Wtedy moesz zobaczy i usysze; wszystkojestprawd,wanietakie,jakiejest.Gdyktojestszczliwy,tyjesteszczliwaznim. Gdy kto jest smutny, postrzegasz jego smutek i pomagasz mu. To si nazywa wolnoci. Nazywamytotakewielkmioci,wielkimwspczuciemiwielkdrogbodhisattwy. Gdypraktykujeszsama,tostwarzasztylkoswojeciany.Kiedywyjdzieszzeswoichmaych cian?Tenwszechwiatjestbardzoszeroki,nieskoczonywczasieiwprzestrzeni.Niestwarzaj wicmojejprzestrzeni,iniestwarzajmojegoczasu.Porzujamniemoje,tylkoprbuj, prbuj,prbuj.Tobardzowane!Pierwszyrazjestbardzotrudny,alegdyniesprawdzaszswojego umysu, nie sprawdzasz swoich uczu, nie sprawdzasz swojego zrozumienia, wtedy nie ma problemu.Mylenieprzychodziiodchodzipozwlnato.Gdypraktykujeszwaciwieistajeszsi mocniejszatoTwojedemonyrwniestajsimocniejsze.Gdywsplnedziaaniestajesitrudne znaczyto,ezarwnoTwojaDharmajakikarmasbardzomocne.Wtedymusiszitylkoprosto niewiemimusiszwytrwa.Wtedyzwyciysz,OK?Wtedyniebdzieproblemu.Leczjeeli TwjdemonstaniesimocniejszyodTwojejdharmy;wtedyTwjumyswytrwaocimoesta si sabszy i moesz zwariowa. Wiec musisz prbowa, prbowa, prbowa. Jeeli bdziesz utrzymywaumysprbowaniatostanieszsiwielkkobiet. Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem,nietrzymaszswoichuczu,osigniesz owiecenieiwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

103

WSPLNAPRAKTYKA Berkeley,California 22listopada,1977 DrogiSoenSaNimie, Dzikuj Cibardzo zaprzedstawienie mnie Dianie iEsrze.Bardzo jelubi i wszystkich innychtutaj,wOrodkuZenwBerkeley. Zdarzyomisicozabawnego.Wczorajranoczytaemksikkonganwizastanawiaem sidlaczegotakwieluludzipiszedoCiebielisty.Wkocu,zawszemwiszIdtylkoprostonie wiem,wicdlaczegopotrzebnestelisty?Wtedy,wczorajwieczorem,sytuacjadojrzaainagle poczuempotrzebnapisaniadoCiebie.Byskawicznakarma! Jak wiesz, Michael mieszka tu, w orodku zen. Najpierw, gdy przyby do orodka, praktykowamocnoidawaorodkowiwieleenergii.JakiedwatygodnietemudostapracwSan Franciscoiodtamtejporyoddalisiodnas,opuszczajcwikszonaszychwsplnychporannych iwieczornychpraktyk.Wczorajbyonajgorzej.Miarobiobiad,alena45minutprzedobiadem niktgoaniniewidziaaniniesysza,wicnieczekajcnaniegosamizrobilimyobiad.Przyszed dodomuna5minutprzedwieczornpraktyk,cakowicienieprzejmujcsitym,esispni. Dziwniesipraktykowaoztegopowodu.Popraktyceusiedlimy,ebyporozmawia. Michaelmwitosamo,coprzezostatnie2tygodnie;czylienierozumie,dlaczegotorobi jak rnic, czy jest tutaj czy nie, skoro gdziekolwiek jest praktykuje umyswanieteraz. Prbowalimy mu wyjani, e gdy mieszka si w orodku zen to bardzo wane jest wsplne dziaanie, oraz e robienie jego pokonw w San Francisco i nasze robienie ich tutaj nie s wsplnymdziaaniem. Przezcaeyciechciaembynauczycieleminauczaemludzi,kiedytylkomogem,lecz dopkiCiniespotkaem,niemiaemnicwanegodonauczania.Wczorajstanemwobecsytuacji, wktrejmusiaemkogopouczy,leczniepotrafiemwystarczajcojasnopostrzega,ebymcto zrobi.WczorajwieczoremMichaelmwiowyjedzie.Mogemzobaczy,eniemaznaczenia, cosiwydarzy,tasytuacjanauczacayorodekinauczamnie;pokazaami,emuszpraktykowa mocniej. Przez ostatnie 2 tygodnie sprawdzalimy Michaela, tworzc opinie o nim. Potem, kiedy wszyscyrozmawialimyznim,tosdz,ekadyznaszdoaodoyswojeopinie,chcctylko: pomc. DzisiajMichaelpodjdecyzj,ezostajeworodkuzen;samsinaprawi.Mynie musielimy nic robi; tylko porzuci swoje opinie. Wczeniej miaem tylko intelektualne zrozumieniejaknaszeopiniemogstannadrodzeczystegoumysu.Terazrozumiem,eopinie stwarzajprzeszkodynietylkodlamnie,alerwniemojeopiniemogbyprzeszkoddlakogo innego!Terazstaosidlamniebardzowane,ebyrobimocnytreningiporzuciswojeopinie, upodobania,niechciisprawdzanie.DzisiajranoponownieprzeczytaemReguywityniinagle nabray dla mnie o wiele wicej sensu ni miay w przeszoci. Jak mog wystarczajco podzikowaTobieiMichaelowizatonauczanie? Zadanie domowe: Czowiek strzepujcy popi na Budd. Ustawiam Budd na gowie i kaniammusi. Porzucajcwszystkieopinie, Jakumysmoebyprzeszkod? Gdyprzychodziczerwone,tylkoczerwone. Wczorajpadadeszcz, Dzisiajchmuryodeszyiwiecisonce. Zwdzicznoci Jeff
104

5grudnia,1977

DrogiJeff, DzikujCizaTwjlist.JaksimasztyicaarodzinazorodkazenwBerkeley? Powiedziae,eprzedstawiemCiDianieiEsrze,leczobecnietojestjuTwojawsplna karmazDianiEsrzprzeszychywotw.Buddapowiedzia,ejeelimijaszkogonaulicyi ocierasz si o niego rkawem, to dlatego, e stworzylicie t sam wspln karm przez 500 ywotw. W poprzednich yciach stworzylicie wspln karm, wic teraz mieszkacie w tym samym domu i robicie razem t sam praktyk; macie szczcie; walczycie, sprawdzacie i pomagacieinnymludziomrazem.Najwaniejszejestto,ejelimoeszkontrolowaswojadobri zkarmzchwilinachwil,towtedymoeszuytego,abywyzwoliwszystkieistoty.Leczjeli niemoeszkontrolowaswojejkarmy,wtedyonabdziekontrolowaCiebie,nietylkowtym yciu,alewniezliczonychywotachwprzyszoci,stwarzajcdobroizo;szczcieismuteki prowadzcCiwciwkoo.Nazywasitokoemcierpienia. MwieoMichaelu.Tojestbardzointeresujcedobryprzykadwaciwejpraktyki.Strzy rodzaje ludzi. Najniszy poziom to ludzie, ktrzy nie potrafi si kontrolowa. Dla tych ludzi wsplne dziaanie, wsplne mieszkanie, wsplne praktykowanie jest bardzo wane. Oni musz tylkopodazasangh.Czasem,gdyichlubiinielubismocne,wtedypojawiasiichkarma. Leczjeelidalejpraktykujirobiwsplnedziaanie,toichsilnakarmalubinielubistaniesi sabszaiwkocuniebdzieadnychprzeszkddowsplnegodziaania.Utrzymywanieczystego umysu,zchwilinachwil,bdzieatwe. Dlakogonatympierwszympoziomiecaasanghajestnauczycielem.Michaeljestczasem tego rodzaju uczniem. On jest bardzo dobr osob, lubi wsplne dziaanie i rozumie, co jest waciwdrog.Leczodczasudoczasupojawiasijegozakarma,aponiewajestonbardzo bystry,togdyjegointeligencjaczasemgokontroluje,wtedynielubionwsplnegodziaania.W takichrazachmwi:Praktykaniejestwana.WszystkojestOK,wicniemaznaczenia,corobi. Takiumysjestbardzoniebezpieczny.Bardzointeligentnaosobamoemietegotypuopinie.Tego rodzajuosobamawieleproblemwwewntrz,lecznazewntrzpotrafiusprawiedliwiwszystko, corobi.Wicdlatakiejosobybardzowanejestrobieniewsplnegodziaania,abymcoczyci swojkarm.Wtedymoliwebdzie,abywewntrzneizewntrznestaysijednym. Na nastpnym poziomie znajduj si ludzie, dla ktrych wsplne dziaanie nie jest problemem.Alegdysamiwyjdnazewntrzicozobaczlubusysz,toichumysynadalsi poruszaj.Jeeliznajdujsisamiwcichymmiejscu,czywgrach,tosamotnapraktykaniejest dlanichproblemem.Jednakwzejsytuacjiichkarmasiporuszainiemogkontrolowaswojej sytuacji.Dzikimocnemutreningowimogdostaenergidharmyistansiuczniamiwysokiej klasy. Umys uczniw wysokiej klasy nie porusza si w adnej sytuacji, ani w samotnoci ani pordinnychludzi.Chociamoesiwydawa,ewzejsytuacjirobizedziaaniezinnym,to jednakdziaajwsplnietylkozewntrznie.Wewntrzmajwielkiewspczucieiwielkmio. Wicadnemiejsce,adnapora,adnesytuacja,adnewarunkiniesprzeszkod.Gdynadchodzi waciwyczas,mognauczaprawdziwejdrogi. Powiedziae,echcesznauczainnychludzi.Zatemmusiszstasiuczniemwysokiejklasy. Myl,ewrodkujujesteuczniemwysokiejklasyniemaproblemuwicmoesznaucza Michaela.Powiedziae,eMichaelzmienizdanieidalejpozostanieworodkuzenwBerkeley. Jegowyjedanieczypozostawanie,posiadanielubnieproblemw;robienieczyniewsplnego dziaania;iwkocujegodobreizedziaania,wszystkojestTwoimprawdziwymnauczycielem. Powiedziae,egdytrzymaszsiswoichopinii,jelistajeszsidonichprzywizany,tonie moeszpomcinnymludziom.Tojestwaciwe.Jeelipodaszzasytuacjzchwilinachwil, wtedyodnajdzieszswojwaciwopiniiwaciwewarunki.Tojestrdomdrociidziaania bodhisattwy. Jeeli masz taki umys, to Reguy wityni nie s dla Ciebie konieczne. Reguy witynisbardzowanedlauczniwzpierwszegopoziomu.Uczniowiezeredniegoiwysokiego poziomuuywajreguwityni,abynauczainnychludzi.
105

Twojaodpowiednakonganczowiekazpapierosembrzmi:UstawiamBuddnagowiei kaniammusi.Wtedytenczowiekmwi:Och,wspaniale,wspaniale!Jaksimasz,przyjacielu wDharmie?Wtedyco?Wtensposbwciniemoesznaprawijegoumysu.Jemupodobasi Twojedziaanie: toznaczy,etyion jestecietacysami.Alejak naprawisz jegoumys? Jak nauczyszgojaktoiwanietakjakto?Tojestnajwaniejsze.Dajmidobrodpowied.Popiesz si!Popiesz!CzasniebdzienaCiebieczeka. Twjwierszjestbardzo,bardzowspaniay.OtowierszdlaCiebie: Opiniesprawd,gdysiichnietrzymasz. Przeszkodyibezprzeszkdniesmojprac. Ilekolorwmatcza? Pieslubiko. Dziecilubicukierki. Cotylubisz? Mam nadziej, e idziesz tylko prosto nie wiem, ktre jest czyste jak przestrze. Jeli odnajdzieszco,colubisz,musisztorobiznajdzieszrzecz,ktrlubisz,musiszjzrobi.Wtedyj osignieszibdzieszmgwyzwoliwszystkieistotyodcierpienia. TwjwDharmie S.S.

106

TWOJEPALIWOJESTNIEWYCZERPANE AnnArbor,Michigan 28listopada,1977 DrogiSoenSaNimie, Jestem uczennic roshiegoAitkena, ktra byanaYongMangJonJinworodkuzen w Nowym Jorku, 2528 listopada. Roshi Aitken bardzo zaleca mi, abym pojechaa do Twojego orodkazen.DzikujCibardzo.JestemwdzicznazaszansspotkaniasizTob. Skdprzychodzisz? Klaskamobiemarkami. Jestmilionsangh: sanghanaHawajach, sanghawNowymJorku... Jesttylkojednasangha. Niemaadnejsanghi. GdyusyszaamTwjpiew Wtedydowiedziaamsiskdpochodzicaakoreaskamuzyka. piewajcrano,piewajcwieczorem kayageumsanjogradlajednejchwili. Ranobudzimnieciszadzwonu SoenSaNim,chodzdoszkoytutaj,wMichigan.Jakmog utrzymapraktykzen?To trudne,poniewatutajniemaadnejgrupy,zktrmogabympraktykowa.Prbowaamsiedzie sama,alemojepaliwociglewycieka.MamnadziejzobaczyCiznowu. Aloha, Peggy

DrogaPeggy, DzikujeCizaTwjlist,jaksimasz?MiobyoCispotkawMidzynarodowymOrodku Zen Chogye w Nowym Jorku. To wspaniale, e uczniowie roshiego Aitkena odwiedzaj nasz orodekirazemznamipraktykuj.RoshiAitkenjestwielkimmistrzemzen. Twjwierszjestbardzo,bardzowspaniay.OtowierszdlaCiebie: Przychodzenieiodchodzeniezpustymirkoma. Skdpochodzidwikklanicierk? Bezucha,bezdwiku,wtedyco? Uwaaj!Uwaaj!Niedotykajhaczykanaryby. Jeelimylisz:milionsanghiadnejsanghi todemonspanianatychmiastzegnieCigowwd. DwikfalnaHawajachprzycigaumysywszystkichsangh.
107

8grudnia,1977

HaasulicznyNowegoJorkurozdzieraumysywszystkichsangh. Bdjasna!Bdjasna! Dawnotemuwielkiczowiekzobaczyrybpyncwwodzie, IstworzymelodigrskiejrybyOeSan* Kayageumsanjo,yoengsangok,taryeong wszystkopochodziztego. Dung,dung,daeng,daeng,la,la,la,la.

Cieszsi,echodziszdoszkoy.Powiedziaa,epraktykowaniezensamemujestbardzo trudne. Lecz praktykowanie zen oznacza: jaka jest Twoja sytuacja wanie teraz? Nie masz wsplnego dziaania, na razie nie moesz praktykowa z grup. To trudna sytuacja. Lecz za sytuacjajestdobrsytuacj;adobrasytuacjajestzsytuacj.Musisztozrozumie. Powiedziaa, e Twoje paliwo wycieka, lecz w rzeczywistoci jest ono niewyczerpane. Kiedy kaniasz si, kiedy siedzisz, to pojawia si zasilanie z niewyczerpanej energii. Nie ma problemu.Musiszrobito.Moeszzrobiwszystko.Jeelistwarzasztrudne,tomasztrudne.Jeeli stwarzaszbezpaliwa,tomaszbezpaliwa.Jeelistwarzaszpaliwo,tomaszpaliwo.Nigdy nie zatrzymujswojegosamochodu,tojestnajwaniejsze.Zatrzymywaniaswojegosamochoduoznacza sprawdzanieswojegoumysu,swoichuczuiwszystkiego.Zatempostrzeswojsytuacj,apotem idtylkoprostoniewiem.WtedyTwojepaliwojestjakgejzerniemaproblemu. Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem,ktrejestjasnejakprzestrze,nigdynie zatrzymaszswojegosamochodu,ukoczyszwielkpracyciaimierciiwyzwoliszwszystkie istotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S. *Mwisi,e koreaskiepiewybuddyjskiewziyswjpocztekznaturalnychmelodiitworzonychprzezmnichw
naladujcychwysiekrybypyncejwgrgrskiegostrumienia.Wrezultacie,tenpiewmanaturalnysmutek,ktry wyraa wielkie uczucie i mocny kierunek. Kayagun sanjo, yoeng san go i ta ryeong s wszystkie celebrowanymiformamimuzycznymi.

108

SENOZANIECHANEJPODRY

Boston,Massachusetts 31sierpnia,1977 DrogiSoenSaNimie, Ostatniej nocy miaem sen. Wyruszyem razem z kilkoma przyjacimi w podr. Przybylimydodomupotnejczarownicy,ktraspeniawszystkienaszeyczenia.Jaotrzymaem wspania kobiet. Cakiem zadowoleni pozostalimy tam przez dugi czas, a obudzilimy si uwiadamiajc sobie, e zaniechalimy nasz podr. Czarownica odrzucia nasz prob opuszczenia jej domu, wic zdecydowalimy si uciec. Lecz gdziekolwiek nie poszlimy, czarownicazawszepodaanaszymtropem.Wkrtcezdalimysobiespraw,ejeelichcemy odej,tomusimyoddawszystko,conamdaanicnienaleaodonas,nawetmojadoskonaa kobieta. Skoro tylko wszystko zostao zwrcone, czarownica znikna i moglimy podrowa dalej. Munindraprzyszedzwizytdodomu,wktrymmieszkam.RamDasregularnieodwiedza ten dom. To bardzo interesujce miejsce, gdy mona zaobserwowa tu rnorodno cieek Dharmy. Prbowaem kilku, lecz bd si trzyma prostej ciek: Czym jestem?. To jest waciwe miejsce dla mnie. Chocia duo tutaj si nauczyem, to jest jeszcze duo wicej do nauczenia.Nieaujwyprowadzeniasizorodkazen,alemamnadzieje,ewkrtcedamtam kilkawykadw. Mamnadzieje,emaszsidobrze. Fred

21wrzenia,1977 DrogiFredzie, DzikujCizalistipiknkartk.Jaksimasz? Wswoimliciemwieonie.Towspaniaysen.Leczsenjestsnem.Jeelitrzymaszsi tegosnu,tojestetylkonicymczowiekiem.OtowierszdlaCiebie: Gomwioswoimnie. Gospodarztemwioswoimnie. Wicgoigospodarzrazemmwioswoichsnach. Nierozumiej,eobajswenie. Tojestsen. WicmwiCi,musiszobudzisizeswegosnu! WieleodmianDharmyprzychodziiodchodzizTwojegodomu.Towspaniale!Leczgdynie rozumieszswojejPrawdziwejDrogi,wtedynawetgdyBgiBuddaprzyjddoTwojegodomu,to stan si Twoimi demonami. Wobecnych czasachwieluludzilubi zbierawiele nauktak jak kwiaty;lecznigdyprawdziwienieosigajnawetjednejznich.Mwisz:Nauczyemsiwiele. Pamitaj,erozumienieiuczucianiemogCipomc.Powiedziae,eprbowaekilkucieek Dharmyie Czymjestem?jestdrog.Leczjeelitrzymaszsiwielurnychcieek,jeeli trzymasz si jakiego smaku lub jakiej idei, wtedy Twoje Czym jestem? nie moe sta si mocne. Zarwno mylenie jak i nienie s dziaaniami Twojej wiadomoci. nienie jest bardzo prostetoaktywnoTwojejsidmejismejwiadomoci.Sidmaismawiadomonies ograniczoneprzezczasiprzestrze.ZatemwswoichsnachbardzoatwojestodwiedziNowyJork,
109

Kore,czyteLosAngeles.Moeszpowrcidowydarzeniazprzeszoci,rozmawiazbogami lubdemonamiczytaczyzdawnostraconprzyjacik.Leczwsnachnajawiemamyszst wiadomo, ktra jest poczeniem z naszymi oczyma, uszami, nosem, jzykiem i z naszym ciaem. Wic w naszym istnieniu w cigu dnia jestemy ograniczeni przez czas i przestrze. Dlategotesnyniezdarzajsitakczstowczasie,gdyinnezmysypracujlubsprzebudzone. Nocne nienie jest bardzo interesujce: Zoom odchodz! Zoom przychodz! Lecz w czasie snw na jawie, nie jest tak atwo zmieni swoj sytuacj. Czasem jest pacz i wielkie cierpienie.Wsnachzadniajestwieleprzeszkd.Wicmusiszsiobudzi.Abysiobudzi,musisz tylkoiprostoniewiem. Itylkoprostoniewiemoznaczabezformy,bezuczu,bezpostrzegania,bezwrae, bezwiadomoci.Gdydowiadczasztego,toniemaanioczu,aniuszu,aninosa,anijzyka,ani ciaa,aniumysu,cooznaczabezkoloru,bezdwiku,bezzapachu,bezsmaku,bezdotyku,bez adnegoprzedmiotuumysu.Jeeliniemaszadnegoprzedmiotuumysu,tojujestekompletny; stajeszsiAbsolutem.WtedyBUM!Budziszsi.Wtedymoeszwidzie,moeszsysze,moesz wcha;wszystko,wanietakiejakto,jestprawd.Taprawdaniezaleyodadnegonauczyciela Dharmy.Zenoznaczawiarwsiebiena100%. Abyosignabsolutnyumys,musiszkontrolowaswojkarm.RozumiemTwojkarm tylubiszwielernychsmakw.DlaCiebie,abynauczysikontrolowaswojkarm,konieczne jest zamieszkanie w orodkuzen. Mieszkanie w orodkuzen oznacza praktykowanie zinnymi ludmi,porzucaniejamniemojezchwilinachwil.WtedywszystkojestTwoimnauczycielem. CzytajcTwjlist,myl,eTwjumysmaciglelubiinielubi.Czegochcesz? JeelichceszPrawdziwejDrogi,tomusiszporzuciwszystkielubiinielubiwswoim umyle.JeeliniechceszswojejPrawdziwejNatury,towtedyjestOK.PytamCitylko,coteraz robisz?Jeelirobiszco,musiszpoprosturobito!Niestwarzajsnw! Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem,kontrolujeszswojkarm,utrzymujesz umys czysty jak przestrze, wkrtce osigniesz owiecenie i wyzwolisz wszystkie istoty z cierpienia. TwjwDharmie S.S.

110

STWARZANIEWIELKIEGOOCEANUDHARMY Lawrence,Kansas 2marca,1978 DrogiSoenSaNimie, DzikujeCizaTwjostatnilist.Ty,ludziezBerkeleyiludziezCambridgejesteciewmoich mylach. Wspaniaawiadomo!Tutajjestmocnapraktykazen!Rozpoczasiokoomiesicatemu,a jadowiedziaamsioniejdwatygodnietemu.JestdwchuczniwroshiegoMaezumi,jedenucze Eidoroshiego,jedenuczeroshiegoKapleau,ja,atakekilkuludzi,ktrzyjeszczeniespotkali mistrza zen, ale mocno siedz. Jeszcze nie ustalilimy wszystkich form naszej praktyki, ale wypracowujemyjezesporymhumoremiwszyscysszczliwi,emogsiedziewtaklicznym gronie. Ostatniego wieczoru byo nas okoo tuzina. Dotychczas spotykalimy si dwa razy w tygodniu,aleoddzisiajsprbujemyspotykasipirazywtygodniu. Jakwiesz,przyjedajctutaj,nigdynieniam,eznajdjaksangh,atymbardziejtak mocn.Popraktycewszyscystakszczliwi,mogcrazemsiedzie,eniktniechcewychodzi. Wkrtce tak si do tego przyzwyczaimy, e bdzie to jak mycie zbw i to naprawd bdzie wspaniae. Serdeczniepozdrawiam Judy

14marca,1978 DrogaJudy, DzikujCizaTwjlist.Jaksimacie:tyiwszyscyTwoiprzyjacielewDharmie? Wswoimliciepowiedziaa,epraktykujeszwsplniezuczniamizwieluorodkw.To wspaniale!JeelikadezWaszrobitak,eznikniejegojamniemoje,towtedybdziecieuczy siodsiebieiwzajemnienaucza.Czasembyzwieluludmizrnychszkzenjestlepsze,ni gdybywszyscybylitylkozjednejszkoy.Jeeliludziebardzomocnotrzymajsitylkoswojej tradycjiiswojegostyluinielubiwsplnegodziaania,wtedy majmayproblem.Alejeeliw Twojejgrupiestacyludzie,wtedyoninauczajwszystkichwgrupie,atakeuczsiodgrupy. Jest bardzo wane, abyzniky: moja idea, moje uwarunkowania i moja sytuacja. Wtedy pojawisiwaciwaopinia,waciweuwarunkowaniaiwaciwasytuacja.Jeeliutrzymujesztaki umys,wtedywsplnedziaaniewkadymmiejscu,zkadymiuczniami,wkadymstyluniejest problemem.Tojestzenitojestwielkiedziaaniebodhisattwy.Tyjutorozumiesz. Wielernychrodzajwrzekwpywadooceanu.Alewoceaniewszystkieoddzielnewody rnychrzekznikajistajsijednoceanicznwod.adnazrzekniemoeutrzymaswojej sytuacjiiuwarunkowa.Znamienitynauczycielpowiedzia:WielkaDrogajestjakocean. Mam nadziej, ezrobisz Wielki Ocean Dharmy, e kadywpynie doTwojegoOceanu Dharmy,osignieumyswystarczy,ktryjestwielkmioci,wielkimwspczuciemiwielk drogbodhisattwy. TwjwDharmie S.S.

111

IX.NAUCZYCIELIUCZE

WYBIERANIENAUCZYCIELA

10stycznia,1977 DrogiSoenSaNimie, Jaksimasz?Mamnadziej,edobrze. Siedziaam w Orodku Medytacji Wgldu w Barre w Massachusetts, w czasie gdy przyjechaetamwodwiedziny.Twojamowapomogamiwtedywmojejpraktyce. ChciaabymCizadakilkapytaimamnadziej,ezdoaszznaleczas,ebyminanie odpowiedzie. Cosdziszovipassanie,ktrajestnauczanawOrodkuMedytacjiWgldu?Czydobrzejest pozostaprzyjednejformiepraktykiczychodzidowielunauczycieli,korzystajczwielunauk? Lubi zen, ktrego nauczasz, poniewa pomaga mi utrzymywa umys niewiem. Ale stwierdzam,eformazenjestzagmatwana.Czymuszzrozumiemowiformzen,abyuczysi zTwojegonauczania? Pytasi:JeeliwszystkierzeczypowracajdoJednoci,dokdpowracaJedno?Leczja chciaabymCizapytadlaczegonajpierwwszystkierzeczyopuciyJedno? Sdz,ezadaemwystarczajcilopyta.Cieszsi,ezobaczCinamarcowymyong maengjonjinwProvidence. DzikujCi. Pax, Steven

DrogiSteven, Jak si masz? Dzikuje Ci za Twj list. Powiedziae, e moja mowa pomoga Ci. To wspaniale!Cieszsi,ewybieraszsinayongmaengjonjin. Zapytaemnieczymedytacjavipassanyjestdobraczyteza?Jeelimylisz,towtedyjest bardzoza.Jeeliodciewszelkiemylenie,toniejestza.DobroizoswTwoimumyle;anie wmedytacjivipassany.Czegochcesz?Tojestbardzowane. OdpowiadamnaTwojenastpnepytanie:gdyludzieiddosklepu,toniektrzychcmyda; innichcubra,ajeszczejedzenia.Stamtylkopoto,czegochc;innerzeczyniesimpotrzebne. Kadynauczycielmakierunekistylnauczania.Jeeliznajdziesznauczycielaztakimsamym kierunkiemjakTwj,topodajzatymnauczycielem.Jeeliniemaszkierunku,tobdzieszsi krciwkkoodnauczycieladonauczyciela.Awicznowu:czegochcesz?Tojestbardzowane. Jeelichceszpraktykowazen,tomusisznauczysistylupraktykizen.Jeeliniechcesz praktykowazen,tostylzenniejestpotrzebny.Bardzoproste.To,cojestnajwaniejsze,topowd dlaczego praktykujesz? Gdy zrozumiesz, dlaczego praktykujesz, to znalezienie nauczyciela nie bdzie problemem. Wtedy styl nauczyciela nie bdzie Ci przeszkadza. Moe nie zrozumiesz
112

19stycznia,1977

wszystkiego na temat stylu, ale zrozumiesz kierunek swojego nauczyciela, wic po prostu sprbujesz. ZapytaedlaczegowszystkieistotyopuciyJedno?OdpowiemCi,ejeelistworzyszjedno, touderzCi30razy,ajeelistworzysz10000,torwnieuderzCi30razy.Niestwarzaj jednego.Niestwarzajniczego.Wtedydostanieszwszystko. Mam nadzieje, e idziesz tylko prosto nie wiem, ktre jest czyste jak przestrze, odnajdzieszswjkierunek,osignieszowiecenieiwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

113

DZIKIESCENYDHARMYIZAMANEWSKAZANIA Boulder,Colorado 26lipca,1977

DrogiSoenSaNimie, Mamnadziej,emaszsidobrze.ProszCi,takbardzojaktomoliwe,dbajoswojeciao. NiewidziaemCijuodjakiegoczasu.JatakepodrowaemnauczajcDharmy.Jaksi marodzinazeWschodniegoWybrzea? MieszkamwcizPaulett.Onamasidobrzeinadalpraktykujezeswoimnauczycielem.Jej nauczycieljestbardzodobryibardzoszalony.Wieluzjegouczniwmyli,e majcakowit wolno i mogrobiwszystko,cochc.Odbywasiwielealkoholowychimpreziwskazania praktycznie nie s przestrzegane. Ogldanie takich dzikich scen dharmy jest dla mnie dobrym nauczaniem: z pewnoci pomaga mi odci pomysy o dobrej i zej Dharmie. Poza tym; ja generalniejestemdotrzewytopijanawolnonieprzemawiadomnie. Obecnieczujsimocnywcieleiumyle.atwomizapomnieosobie.Cieszymniecieka bodhisattwy. Obywszystkieistotybyyszczliweiwyzwolone. SerdecznepozdrowieniadlaCiebieiTwojejrodzinywDharmie. Richard

4sierpnia,1977 DrogiRichard, DzikujCizaTwjlist.JaksimasztyijaksimaPauletta?Martwiszsiomojeciao,ale onojestmocneniemaproblemu.To,ePaulettapraktykujezeswoimnauczycielemniejestani dobre,anitenrodzajbuddyzmujestwspaniapraktyk.Leczwskazaniasbardzowane. GdyBuddaumieraMahakajapaorazinnywielkiuczezapytaligo:Gdyumrzesz,tonie bdziemy mieli nauczyciela. Jakmoemy kontynuowanaszpraktyk? Jakzdoamy kierowa sangh? Budda odpowiedzia: Daem Wam ju wskazania. Te wskazania s Waszym nauczycielem. Jeeli praktykujecie waciwie i waciwie utrzymujecie wskazania, to moecie kierowasanghipomcimodnalePrawdziwDrog. Zatem wskazania s bardzo wane. Jeeli utrzymujesz wskazania, to bd one Twoim nauczycielem, leczjeeli amiesz wskazania, tozabijasz swojegonauczyciela. Jeeli osigniesz owiecenie,Twjkierunekjestnieporuszony,wicutrzymywanieczynieutrzymywaniewskaza niemaznaczenia:zawszerobiszdziaaniebodhisattwy.Leczjeelinadalmaszkarm,jelinie potrafiszkontrolowaswojejkarmy,wtedyTwojenieskrpowanedziaaniewyrastazignorancjii tworzytylkojeszczewicejzejkarmy.Kiedywydostanieszsiztegooceanuyciaimierci? SutraAvatamsakamwi:PiciealkoholuiseksniesprzeszkodamidlaPradni(Mdroci). Innymisowy,jeelipotrafiszkontrolowakarm swojepodanie,gniew,ignorancjwtedy adnedziaanieniejestproblemem;kadedziaanie,ktrerobiszbdzienauczainnychludzi.Mj nauczyciel,mistrzzenKoBong,nauczawtensposb. WwityniJungHaeSahwKorei,planpraktykobejmowa3miesicznesiedzenie,aponim 3miesicznprzerw.Wczasieprzerwykadymnichzbierapienidzeczyteywnoiprzynosi naczassiedzenia.GdymistrzzenMaGongnauczycielmojegonauczyciela,zakadawityni, wogleniebyoadnychpienidzy.MnisiudawalisidodomwwieckichludziipiewaliSutr Serca,abydostatrochryuczypienidzyipowracalidoklasztoru.LeczgdymjnauczycielKo BongSunim,gdydostawary,tonakoniecdniacaysprzedaiszedpi.Kadypodkoniec przerwypowracazworkamiryu.AleKoBongSunimwracatylkozwinem.Gdynapisiwina, tozaczynanarzeka:Tawityniajestdoniczego!MaGongniczegonierozumie!Jestniskiej klasy!
114

PewnegorazumistrzzenMaGongpojawisiwczasiejednejzKoBongatyradiwrzasn naniego:Cotyrozumiesz? Kadyczeka,ebyzobaczy,cosiwydarzy. KoBongu!!! Tak? Dlaczegozawszeubliaszmizamoimiplecami? KoBongSunimspojrzabardzozdziwionyizgorszony. Mistrzuzen!NigdynicniemwiemoTobie!MwiemotymnicponiuMaGongu! MaGongu?Conasznamylimwic:MaGongu? JajestemMaGongiem! Jakajestrnica midzyMaGongiemamn? KAAAATZ! krzyknKoBongSunim,takgono,eomaoconiepopkaywszystkim bbenkiwuszach.Taktosizakoczyo. IdtoprzepijpowiedziaMaGongiopucipokj. Mj nauczyciel by czsto pijany, uywa obraliwej mowy, okazywa lekcewace zachowanie. Lecz zawsze utrzymywa czysty umys. Ma Gong? Jaka jest rnica midzy Ma Gongiem,amn?KAAAATZ!ToKAAATZ!jestbardzowanelepszeodpienidzyczy workwryu.KoBongSunimcakowiciewierzywsiebie. Jeelicakowiciewierzyszwsiebie;wtedyTwojedziaaniebdzienauczainnychludzi. Bdzieszmgrwnierobikadedziaanie,abypomcinnymludziom.Tojestwielkadroga bodhisattwy. Istniejczteryrodzajedziaaniabodhisattwy.Pierwszymjestdawanieludziom,ktrzynie maj tego, co chc lub potrzebuj. Nastpnym jest mwienie w agodny sposb i okazywanie mioci do nich. Trzecim jest mwienie o Dharmie. Lecz jeeli ludzie nie suchaj, to musisz dziaarazemznimi.Wsplnedziaanieoznacza,ejeeliludzielubiseks,touprawiajwsplny seks;jeelilubipicie,topijznimi;jeelilubipiosenki,topiewajrazemznimi.Bezadnego podania dla siebie, Twoje dziaanie jest tylko dla innych ludzi. W kocu, gdy przychodzi cierpienie,onibdCisuchaiwtedymoeszichnaucza. Jeeli masz wielk mio, wtedy w kadej sytuacji nie bdziesz ograniczany przez podanie, gniew i ignorancj. Lecz jeeli jeszcze nie masz tego umysu bodhisattwy, wtedy najpierwmusiszosignswojePrawdziweJa.Jesttonaprawdkonieczne. Jeelijestemykontrolowanipoprzezpodanie,gniewiignorancj,toniemoemyodnale naszejPrawdziwejDrogi.Jeeliutrzymujemynaszwaciwsytuacj,zchwilinachwil,tonasz umyswanieterazstajesisilniejszy.Gdyjestemypomieszanilubniemoemysikontrolowa, wtedywskazaniapokazujnam,cojestnaszwaciwsytuacj.ZatemdamCizadaniedomowe: NAMCHEONZABIJAKOTA. Pewnegorazumnisizewschodniegoimnisizzachodniegoskrzydaklasztorusprzeczalisio kota.MistrzNamCheonzapakotaiwyjmujcswjnwskazapowiedzia:Wy!Dajciemi jednosowo,auratujtegokota.Jeeliniezdoacie,tozabijgo!Niktnieumiadawaciwej odpowiedzi. W kocu Nam Cheon zabi kota. Wieczorem, gdy mistrz zen Joju powrci do wityni,NamCheonopowiedziamucaewydarzenie.Jojupooysobieswojebutynagowiei odszed.NamCheonpowiedzia:Gdybywtedytamby,mgbymoszczdzitegokota. NamCheonpowiedzia:Dajmijednosowo!.Gdybywtedytamby,cobyzrobi? Jojupooyswojebutynagowie.Cotooznacza? Jeeli osigniesz umys bodhisattwy Nam Cheona, wtedy zrozumiesz utrzymywanie i amanie wskaza. Mam nadziej, e zawsze bdziesz utrzymywa umys czysty jak przestrze, bdziesz cakowiciewierzywsiebie,osignieszowiecenieiwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.
115

LEPSZYNIMISTRZZEN Chicago,Illinois 12wrzenia1977 DrogiSoenSaNimie, Miousysze,eodwiedzisznaswpadzierniku.ChtnieCizobacz.Aletutajzdajesi,e nie ma jakiego wielkiego entuzjazmu na mowy mistrza raz na p roku.. Szukamy mistrza medytacji,ktrymgbyzamieszkaworodkunastaeiwokktregouformowaabysigbsza i szersza praktyka. Osignlimy taki poziom, e jestemy w stanie zaofiarowa miejsce do mieszkaniainauczaniaorazwynagrodzenie,jeeliszczliwieudaobysinamkogoznale. Jeelimgbypomcnamznaletakosob,tobdziemyCibardzowdziczni. Jakiedugieyongmaengjongyinprzycignobysporoludzi,jaksdz. Mamnadziej,emiewaszsidobrze. Serdeczniepozdrawiam, Richard

DrogiRichard, Jaksimasz?DzikujCizaTwjlist. Mojaodpowiedjestspniona:przepraszam.NauczaemwTahlMahSahwLosAngelesiw Berkeley.Mojeuczennice,DianaiEzraClarkprzerobiyswjdomwBerkeleynaorodekzen, wicpojechaemtamizrobiemznimiyongmaengjonjin. ChciaemodwiedziChicago,aletymrazemniebyotomoliwe.Przykromi.Niemogteraz pomcuczniomwChicago,alebymoebdmgWampomcwprzyszoci.Kilkorozmoich uczniwwinnychmiastachwaniezaoyoorodkizen.Terazteorodkizenpotrzebujmojej pomocy, aby sta si mocnymi. Potem bd mg pomc orodkowi w Chicago. Ale ty powiedziae,epotrzebujeciemistrzazenmieszkajcegonastae.Towspaniaypomys!Jeeliuda Wamsiznalejakiegowielkiegomistrzazen,topowinniciesprbowa. ZnamTwjumys.Twjumysniemadosymojegonauczania.Czyznaszhistorimistrza zenNaMakHoHyan?ByonSidmymPatriarchZenwChinach.Gdyporazpierwszyspotka SzstegoPatriarchHuiNengapowiedzia:Prosz,nauczmnieDharmy.NazywamsiHoHyan zgrySeungSahn.HuiNengpowiedzia:CojesttutajtrzeczzgrySeungSahn?HoHyang nicniezrozumia,wicutrzymywatenumysniewiem,opuciwityniHuiNengaipowrci nagrSeungSahn,gdzietylkosiedziaprzez8lat.Wkocuosignowiecenie.WrcidoHui Nenga,pokonimusiipowiedzia:Jeelinazwiesztorzecztorwniejestewbdzie.Gdy HuiNengusyszatesowatozrozumia,eHoHyanosignowiecenie.WkrtceHoHyan otrzymaprzekazizostaSidmymPatriarch. Dawniejwieluwielkichuczniwzen odwiedzaomistrzazentylkoraz,potemwracalido swoichdomwipraktykowali,aosignliwielkieowiecenie.Jeelimaszwaciwyumysid tylkoprostoniewiem,tojuwszyscymistrzowiezen,wszystkiesutryiwszyscybodhisattwowie sTwoi.JednakTwjumyschceczego,wicchceszmistrzazen. Myl,ejestebardzodobrymuczniem.Leczchceszczego,wicmaszproblem.Porzuten umyschcenia.ZatempytamCi:czymjeste?Jeeliniewiesz,toidtylkoprosto niewiem. Tenumysniewiemjestlepszynimistrzzen,lepszyniBudda,lepszyniBg,lepszyni wszystko.
116

7padziernika,1977

Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem,ktrejestczystejakprzestrze,bdziesz prbowa,prbowa,prbowaprzez10000latbezprzerwy,osignieszowiecenieiwyzwolisz wszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie S.S.

117

29JA DrogiMistrzuZenSeungSanhn, PiszzprobCiorad.Mamproblemzwizanyzsamodyscyplin.Odkilkalatzgbiam liczne tematy duchowe intelektualnie; zdaje si, e jestem w czym, co mj przyjaciel nazwa duchowymdomemtowarowym.Cozawprawiajcywdezorientacjwachlarztechnikifilozofii! Przezlatadocieraotodomnie,ejesttylkojednadroga,mojadroga.Leczmamwielktrudnoz samodyscyplinogromnielubiseksiwysokokalorycznejedzenieiwydajesi,ejestembardziej nitrochleniwy.WBhagawadGicienapisano: Asceciuciekajodpoda,leczcignpodaniazesob. GdywkraczasiwRzeczywisto,pozostawiasipodaniezasob. Gdysprbowaemsizdyscyplinowatoodkryem,estaemsiosobbardzouraajcyio przykrymusposobieniuwtejwewntrznejwalcestraciemswojkoncentracj.Poddaemsii skoczyo si na poczuciu winy, e si podaem. Tak jak odgade, duo myl. Prbuj nie walczysamzesob,leczgdyporzucamwewntrznwalk,tokoczysinatym,ewoglenie praktykuje. To jest rwnie frustrujce. Wiem, e powinienem porzuci to wszystko, ale nie umiem. Czuj si rozdarty pomidzy odczuwaniem potrzeby zdyscyplinowanej praktyki, a niechcidozmuszaniasidozaprzestaniaswoichleniwychipobaliwychnawykw.Obecnie oscylujpomidzytymiskrajnociami,niemogcznalerwnowagi.MoeTwojesowapomog? Bybymbardzowdziczny. Zwyramiszacunku, Dave. DrogiDave, DzikujeCizaTwjlist.Jaksimasz?Przysaemi29razyswojeja.Waniedlatego masz problem. Przysae mi tylko may kawaek papieru, ale masz ju na nim 29 swoich problemw.Uywaszja,alenierozumiesztegoja,wicmaszproblem.Musiszspowodowa, abytoja,mnie,moje,znikno,awtedyniebdzieja.Gdyniemaja,toniemaproblemu. Jeelimaszja,tobdzieszmiaproblem.Jeelistwarzaszja10razytobdzieszmia10 problemw.Jeelistworzyszja,20razytobdzieszmia20problemw.Gdystworzyszich1000, to bdziesz mia 1000 problemw. Jeeli stworzysz ja 10 000 razy to bdziesz mia 10 000 problemw.Jakduochcesz? Wswoimliciepowiedziae:Jalubiseks;Jalubiwysokokalorycznejedzenie;Jajestem leniwy;Jastaramsipowstrzymywa;Japrbujesizdyscyplinowa;Jaczujsiwinny;Jaduo myl; Ja walcz ze sob; Ja prbuj nie walczy ze sob; Ja jestem w duchowym domu towarowym;Jaoscyluj...Ja,Ja,Ja,Ja,Ja,Ja,Ja,Ja,Ja,Ja,Ja.Otodlaczegomaszproblem. Gdybytylkozdasobiespraw,ewrzeczywistociniemaszadnegoja,toskdbysiwziy Twojeproblemy?Gdziemogybypozosta?Gdyuwiadomisztosobietoonejuzniky. Wicjakniestwarzategoja?PytamCibardzomocno: Czymjeste? Powiedzmi! Powiedz!Jeelinierozumiesz,idtylkoprostoniewiem,prbuj,prbuj,prbujprzez10000lat bezprzerwy.Niesprawdzajswojegoumysu;niesprawdzajswoichuczu;niesprawdzajswojego zrozumieniaO.K?Idtylkoprostoniewiem.TopomoeTwojemuyciu.Alebduwany!Mj kijzenmaoczyiledziTwojgow.Jeelistworzyszja,mjkijdowiesiotymiuderzyCi zawszeiwszdzie. Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem,ktrejestjasnejakprzestrze,ukoczysz wkrtce Wielk Prac ycia i mierci, osigniesz owiecenie i wyzwolisz wszystkie istoty z cierpienia. TwjwDharmie S.S.
118

TWOJEIDEESTWOJKLATK

3sierpnia,1977 DrogiSoenSaNimie, Po wielu rozmylaniach, smutku i blu zdecydowaem si zrzec si bycia Nauczycielem Dharmy. Bardzo chciabym utrzyma prywatne relacje z Tob, ale jako osoba, a nie jako NauczycielDharmy.PodczasweekenduNauczycieliDharmystaotosidlamniebardziejjasne, czym jest dobry Nauczyciel Dharmy. Wydaje si, e nie speniam wikszoci wymaganych warunkw wicbycieNauczycielem Dharmyjestdlamnieogromnymciarem.Odsamego pocztkumojakarmabyazdalaodceremonii,organizacji,walkDharmy,konganw.Zczasem tendystanstylkors.Byembardzoszczliwywczasieweekendu,widzctakwieleradocii energiimidzywszystkimiNauczycielamiDharmy.Ajednakposuyototylkopoczuciamojego mocniejszegodystansudotegowszystkiego. Mojadecyzjarezygnacjibyabyatwiejsza,gdybyniemojaogromnamioiszacunekdo Ciebie jako osoby i nauczyciela, Twojej czystoci i siy Twojego podstawowego, pierwotnego nauczania.Jestenajwspanialszymnauczycielem,jakiegokiedykolwiekmiaem,leczpomimoto czuj,emuszisam.Wierzywsiebieoznaczadlamniestanicietwarzwtwarzzeswoim lkiem, ktry przychodzi z odrzucenia: Ja jestem profesorem, oraz Ja jestem Nauczycielem Dharmyzen. Prosz,niemartwsiomnieczujsibardzomocny,atakesmutny,e muszodej. Wkrtcewybieramsinastudnioweodosobnienie.SpotkamsiprzedtemzTobosobicie,abyto omwiizwrcimojeszaty. DzikujCizaTwojzawszeobecnmioiszczodro. TwjwDharmie, Andrew 12sierpnia,1977

DrogiAndrew, Jaksimasz?DzikujCizaTwjpiknylist.Twjumysjestbardzosmutny;mjumys rwniejestbardzosmutny. Twjumysmawieleprzeszkd.RwniejajestemdlaCiebieprzeszkod.Przestajeszby Nauczycielem Dharmy i oddajesz swoje miski i szat. Lecz ten tytu, miski i szata s tylko zewntrznymiformami,wicjesttotylkozewntrznedziaanie.AlezawszepytaemCi:Cojest najwaniejsze? Dlaczego yjesz na tym wiecie? Dlaczego praktykujesz? Dlaczego robisz odosobnienie?Czegonauczasz? Czymjeste?Jeelimaszodpowied,topowiedzmi.Jeelinie potrafiszodpowiedzie,tomusiszspowodowa,abywTwoimumylezniknojamniemoje. Powiedziae,erozumieszswojkarm.Leczwrzeczywistocinierozumieszswojejkarmy. Jeeliwaciwierozumieszswojkarm,tomoeszsprawi,abyTwojakarmaznikna.Tytylko trzymaszsiswojejkarmyiczyniszjswoimskarbem.Tojestignorancjaiiluzja. BardzoCilubi,aletymnieniesuchasz.adnedziaanieniejestanidobre,anize:po prostuniestwarzajniczego!Jeelistwarzaszkomplikacje,tomaszkomplikacje.Jeeliniczegonie stwarzasz,Twjumysjestpusty.Wtedynicniejestprzeszkod.Twojetwierdzenie,eTwoja karmajestdalekoodczegooznacza,estworzyecowswoimumyleimocnositego trzymasz. Nie bdziesz mg naprawi tego umysu robic studniowe odosobnienie, czy tysicdniowe odosobnienie, czy nawet odosobnienie trwajce przez cae nie odnajdziesz tak swojejPrawdziwejDrogi.
119

Zwrcenie mi swojej szaty Nauczyciela Dharmy i misek jest tylko jeszcze wikszym trzymaniemsiswoichopinii.ZawszeCipowtarzam,musiszsprawi,abymojeopinie,moje uwarunkowanieimojasytuacjaznikny.WtedypojawisiTwojewaciweopinie,waciwe uwarunkowaniaiwaciwasytuacja. KiedydaepiknmowDharmyoniedwiedziuwklatce.Towspaniaahistoria. ykiedywgrachwielkiczarnyniedwied.Byszczliwyiwolny.Wikszoswojego czasu,gdyniespa,spdzawposzukiwaniupoywienia.Czasemznajdywaje,aczasemnieto byojegoycie. Pewnegodniaprzyszliludzie,schwytaligoiwzilidowielkiegocyrku,gdziezamknligow maejklatce.Wkrtcetreserdlazwierztnauczygowykonywa cyrkowesztuczki.Zakadym razem,gdyniedwiedpoprawniewykonywasztuczk,bykarmiony.Przezresztczasuchodziw tizpowrotemwswojejklatce.Tobyabardzomaaklatka,wicbardzodobrzejzna.Zawsze miapoddostatkiempoywienia,wicbardzoszybkozapomniaoswoimyciuwgrach. Upynokilkalat,gdypewnejnocydocyrkuzakradlisiwandaleiotworzyliwszystkie klatkidlazwierzt.Niedwiedstasinaglewolny,odszedzcyrkuiodnalazpowrotndrogw gry,ktrekiedybyyjegodomem.Leczterazgrybyynieprzyjazne,niebyomuatwoznale poywienie.Wiczaczfikakoziokidoprzoduidotyu,dotyuidoprzodu.Inneniedwiedzie przygldaymusiprzezchwilizapytaygo,corobi.Robisztuczkiodpowiedziaabydosta poywienie. Tyzakutapaozamiaysiniedwiedzie.Jestewgrach.KtoprzyniesieCitutaj poywieniezafikaniekoziokw?Musiszsamjeznale! Tenniedwiedtakbardzoprzywizasidoswojejklatki,ecakiemzapomniaowolnoci. Kadytakrobi.Kadymaklatk,doktrejstajesiprzywizanyklatklekarza,klatkprawnika, klatk profesora, klatk swojego zawodu, klatk przyjani, klatk rodziny. Ludzie yj w tych klatkach,wicnaprawdnierozumiejwolnoci.Oznaczato,enierozumiejcaejresztywiata. Rozumiejtylkoyciewswojejklatce. TerazTwojagowajestjakgowategoniedwiedzia.Tybardzolubiszswojklatk,wic mwisz:Jajestemmocny;aletooznacza,Mojaklatkajestmocna.MwicNigdywicej byciaNauczycielemDharmymwiszmnie:Niewchoddomojejklatki.Leczjachcrozbi Twoj klatk i uczyni Ci cakowicie wolnym i wielkim czowiekiem. Wic jestem bardzo smutny,eumacniaszswojklatk.PewnegodniaTwojaklatkaniebdziemocnaiwtedybd mg Ci pomc. Jeeli porzucisz swj trzymajcy umys, wtedy Twoja klatka zniknie. Tym trzymajcym umysem jest ja. Musisz zabi swoje ja. Jest to naprawd konieczne. Gdy trzymasztoja,tonawetgdybypraktykowaprzeznieskoczonyczas,nieznajdzieszPrawdziwej Drogi. Musisz zrozumie, e 11= 0. Bardzo proste, nic trudnego. Jeeli nie rozumiesz tej arytmetyki, to musisz wrci do szkoy podstawowej. Zbyt duo rozumiesz. Jak bardzo to rozumienieCipomaga?Kadegodniawiczyszjog.Dlaczegowiczyszjog?Todlaczegojest wane.TylkodlaTwojegociaa?TylkodlaTwojegoycia?TylkodlaTwojegoumysu?Tylkodla prawdy?Dlaktregoznich? DlaCiebieidlamnie,naszeyciawkrtcesiskocz.KtogwarantujeCiycie?Czego chcesz? Wszystko ju masz. Wszystko ju Ci powiedziaem. Lecz nie moesz obudzi si ze swojegosnu.Wicmwici:Obudsi!Obudsi!Idtylkoprostoniewiem.Niestwarzaj niczego.Nietrzymajsiniczego.Niemartwsioszatczymiski,czyinnyrodzajformynauczania. Tojestmojapraca,anieTwoja.Powiedziae,echceszzrobistudnioweodosobnienie.Jeeli chceszporozmawiaoswoimodosobnieniu,zanimpjdziesznanie,towporzdku.Wtedy po TwoimstudniowymodosobnieniuspotkamysiznowuiporozmawiamyobyciuNauczycielem Dharmy. Powiedziae: Jestem mocny i niczym si nie przejmuj Nie mog Ci zatrzyma: bardzosimartwioCiebie,borobiszswojklatkmocniejsz. Mam nadziej, e idziesz tylko prosto nie wiem, zabijesz swoje mae ja, bdziesz utrzymywa umys czysty jak przestrze, wkrtce ukoczysz wielk prac ycia i mierci,
120

osigniesz cakowit wolno, zostaniesz wielkim czowiekiem i wyzwolisz wszystkie istoty z cierpienia. TwjwDharmie S.S.

121

SENOODPUSZCZANIU

DrogiSoenSaNimie, Przypuszczam,esyszaeotym,edostalimypismowsprawieopuszczeniado18lipca budynku zajmowanego dotychczas przez orodek zen Tahl Mah Sah. Chocia musimy wyprowadzisiwpopiechu,tozdecydowalimy,ezostaniemyrazem,jelibdzietomoliwe. Przezcaytydzieprbowalimyznalejakiemiejsce.Jakdotdniezdoalimyznaleadnego domuimusimyzamieszkaoddzielnie,dopkicosiniepojawi.Wszyscyjestemysmutni,e orodekzenniejestrazemiemusimypraktykowaoddzielnie. Obecnie mieszkam z Pam; rano i wieczorem kaniamy si i siedzimy w naszym maym mieszkaniualetsknizatowarzystweminnychludzi. Kilkatygodnitemumiaambardzointeresujcysen.Przezkilkalatmiewaampodobnesny, aletymrazembyoinaczej.Zwyklenimisi,ektoprbujezabiczyzranimnie,ajaprbuj krzyczeopomoc,aleniewydajadnegodwiku.Jestemwiadoma,eniiwiem,egdybym tylkozmusiasidoobudzenia,towszystkobyobyO.K.Zwykletakrobiipodrywamsizesnu, caaspoconaiprzestraszona.Aletymrazem,gdyniam,ektoprbujemniezrani,zamiast szukapomocywwydostaniusizsytuacji,taczmojegoumysu,ktrabyawiadomatego,e ni,naglepowiedziaami,ejestinnysposbporadzeniasobieztsytuacj.Taczpowiedziaa domojejpicejjani:Odpuprzestawalczyzgi,jeelitokonieczne,irozluniamsi, pozwalajczdarzysitemu,comiaosizdarzy.Obudziamsitrochpniej,niebyamteani przestraszona, ani zlana potem. Czy nie jest to zabawne, jak wci trzymamy si niektrych aspektwsiebie,chociawidzimyiwiemy,essamolubneiohydne?Umieranietychrzeczynie jestatweajednak,jakiejestinnewyjcie? Nateraztotyle.DbajosiebieipozdrwwszystkichwProvidenceodemnie.Mamnadzieje wkrtceCizobaczy. Pozdrawiam, Alicia

4sierpnia,1977 DrogaAlicia, Jaksimacie,tyiTwoiprzyjacielewDharmie?DzikujeCizaTwjinteresujcylist. See Hoy przyjecha na yong maeng jon jin Nauczycieli Dharmy i powiedzia mi to, co napisaaosytuacjiorodkazenTahMahSah.Zasytuacjajestdobrsytuacj,adobrasytuacjajest z sytuacj. Teraz mieszkacie oddzielnie i praktykujecie oddzielnie i macie problemy ze znalezieniemnowegomiejsca.Alemaciewaciwsytuacj,wicwszystkieproblemysdobrym nauczaniemdlaWas. Jeeli nie masz kierunku, to kady problem jest duym problemem i przynosi wiele cierpienia; lecz naszpraktykjestitylkoprostoniesprawdzajamniemoje. Wtedy ze sytuacje, dobre sytuacje i due problemy, wszystko to jest dobrym nauczycielem. Nic nie jest problemem. PrzeczytaemTwjlist.Jestebardzomocna.Tojestwspaniae!Jestemocniwspania uczenniczen.Moewkrtcedostaniecienowydomiznowuzbierzeciesiwszyscyrazemiznowu bdziecierazempraktykowa.Terazmamyzyczas.Leczgdyniestwarzajzegoczasu.Wtedy bdziesz miaa dobry czas. Wic id tylko prosto niczego nie stwarzaj. Wtedy dostaniesz wszystko. Wcaymwieciewszystkosizmieniaizmienia,leczwszystko,zchwilinachwil,jest doskonalekompletne.Tooznacza,egdyTwjumysjestkompletny,towszystkojestkompletnei rwnie kada chwila jest kompletna. Gdy Twj umys nie jest kompletny, wszystko jest
122

niekompletne,wickadachwilastajesiwielkimproblemem.Niekompletneoznaczastwarzanie czego,cooznaczabycieoddzielonymodczego:ztegosipojawiajaity,podmiotiprzedmiot. Podczasgdykompletneoznaczaniestwarzanieniczego.Wszystkojujestdoskonae.Wicmwi Ciidtylkoprostoniewiem. Miaasen.Wprzeszocibudziasizeswoichsnwspoconaiprzestraszona.Teraznie boiszsijuiniepocisz.MwiCi,etowspaniale!Tooznacza,eTwojazakarmawduej mierzeznikna,atystaasimocniejsza.nienietoaktywnosidmejismejwiadomoci. Wczeniejcostworzya.TocopozostajewTwojejsmejwiadomoci,iwnocyTwojaszsta wiadomooddzielasiodwiadomocisidmejismej.Caadobraizakarmazmagazynowana jestwsmejwiadomoci;wwiadomocimagazynujcej,lubwpoluwieejpamici.Gdykto mawielezejkarmy,wickadejnocymazesny.Ktomawieledobrejkarmy,wickadejnocy madobresny.Lecztesnypierwotniespustenic.Jeeliutrzymujeszumysnicprzezdugiczas, towtedyznikadobroizo,aTwojawiadomostajesibardzoczysta. Twjsenbyzy,alemaszkontrol.Tooznacza,eTwjumysstajesiczysty.Wicid tylkoprostoniewiem.WtedyTwjumysbdziestawasicorazczystszy,ikontrolowanie Twojego ycia rwnie nie bdzie problemem. Wtedy zrozumiesz sny. Wtedy zrozumiesz prawdziwdrog. DawnotemuwChinachbyopiszkzen:Rinzai,Soto,PoepAhn,UnMuniWiAhn.Wi AhniAhnSahnstworzylirazemjednszko.WiAhnbynauczycielem,aAhnSahnuczniem. PewnegorazuWiAhnucisobiezadniadrzemk.WtymczasieAhnSahnbyzaledwiejego sekretarzem.Taksizoyo,eotworzydrzwi,agdyzobaczy,emistrzzasn,powolizamkn drzwi.Mistrzzenobudzisinatoipowiedzia:Waniemiaemsen.Czyrozumiesz? Tak,wanieterazrozumiempowiedziaAhnSahniumywodtwarzMistrzowi.Mistrz powiedzia:Och,dzikujCizaumycietwarzy.Wtedyinnyucze,HeangOm,ktrypniej zosta mistrzem zen, wszed do pokoju mistrza. Mistrz powiedzia: Wanie rozmawialimy o moimnie.Czyrozumieszmjsen? HaengOmodpowiedzia:Tak,panie,poszeddokuchniiprzynisherbaty.Mistrzzen powiedzia:Ach,moiuczniowieswspaniali.Wszyscyrozumieciemjsen. Cooznaczatahistoria?PowiemCi.Gdyobudziszsi,toumyjswojtwarz.Potemnapijsi herbaty.Towszystko!Tojestwaciwadroga.Jeelicakowicierozumieszsny,wtedyrozumiesz waciw drog. Zbyt proste, czy nie? Ale wszyscy lubi skomplikowane ycie, wic nie rozumiej. Musisz zrozumie, ecaytenwiatjestsnem.WtedyTwojepodanie jestsnem,Twj gniewjestsnemirwnieTwojeyciejestsnem.Musiszzrozumiesny;wtedyniebdzieszmiaa pragniedlasiebie,bdzieszdziaatylkodlainnychludzi.Wtedybdzieszmiaasenbodhisattwy tylko pomaga innym ludziom. Lecz rozumienie nie wystarcza; musisz osign sen.Wtedy zrozumieszswojePrawdziweJa. Mojeciaojestbardzomocne,niemaproblemu.WszyscywOrodkuZenwProvidenceCi pozdrawiaj. Mamnadziej,eidziesztylkoprostoniewiem,osignieszsen,osignieszowieceniei wyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie, S.S.

123

OBRAZOWENAUCZANIE Waszyngton, 1grudnia,1976

DrogiSoenSaNimie, Chciaam Cipoprostupowiedzie,ebardzopodobamisiwarsztatprowadzonyprzez Ciebie i Twoich Nauczycieli Dharmy w Waszyngtonie. Od dawna nie byam ju w takim towarzystwie. Bdc nieobeznan z rytuaami praktyki, zamwiam kaset i szat i planuj ma prac domowprzednowojorskimyongmaengjongjin. Dzieckowewspanialeobcejkrainie; Wchakwiatyi Zjadadrzewa. DzikujzaprzyjciamniezaTwojuczennic. Merrie

15grudnia1976 DrogaMerrie, Twjwierszjestbardzointeresujcy,alenierozumiemjegoznaczenia.Ostatniesowazjada drzewacotoznaczy?Ktozjadadrzewa?Jakdrzewasjedzone? OtowierszdlaCiebie: Dwiebotnekrowywalczsumo Cigncsinawzajemwewszystkiestrony Dooceanu. Ktoprzegra,ktojestzwycizc? Niewiadomo. Mewyprzelatujnadwod Oceanjestbkitny. TwjwDharmie, S.S.

124

27grudnia,1976 DrogiSoenSaNimie, Pierwszelekcjewjakimkolwieknowymjzykuidwolnoipotrzebapraktyki,aby stasi biegym.Otomojadotychczasowapraktyka: Abynauczysipywa, wskoczdowody! PodstertmiecileyPrawdziwyMistrz. Niewywomieci! ZnajdPrawdziwegoMistrza, astertamiecizniknie. Jakradonierozczarowujcy! Tobyozawszepodmoimnosem! Leczja,szukajcczegoinnego Minamsiztym!....... Nicspecjalnego! Nicrnego! NapocztkusReguy I...............Reguy Ateraz........... Nic!!! Tylko..... Reguy. ZapytaamPrawdziwegoMistrza:Dlaczegotutajjestem? Abynauczaprzyszaodpowied. Czegonaucza? Tyjuwiesz Leczniewiemjak!!! Wszystkowporzdku;SoenSaNimnauczyCijak.

Rybawstawie, Merrie

30grudnia,1976 DrogaMerrie, DzikujCizalistiwspaniaywiersz.Twjwierszjestpynnyipikny,aledotykasztylko gowyistopy.GdziejestTwojeciao?GdziesTwojeramiona? DawnotemuwielkimistrzzenKoBongkadegodniamwiswoimuczniom: OtowierszdlaWas.Wtymwierszumusicieznalejednozdanie,ktrejestwolneodyciai mierci.Jakietozdanie? Podmorzembotnakrowazjadaksiyc. Przedskakamiennytygryspi trzymajcniemowlwramionach. Stalowywwwiercasiwokodiamentu. GraKunLunjedzienagrzbieciesonia cignitegoprzezmaegoptaszka.
125

Czyznalaza zdanie,ktrejestwolneodyciaimierci? Gdytozrobisz,toodnajdziesz swojeciao,swojeramionaiswojenogi. TwjwDharmie, S.S.

126

4lutego,1977 DrogiSoenSaNimie,

Zpowaaniem, Merrie

DrogaMerrie, Czytorozumiesz?Cotojest? TwjwDharmie,

23lutego,1977

S.S.

127

12marca,1977 DrogiSoenSaNimie,

Zpowaaniem, Merrie

17marca,1977 DrogaMerrie,

128

Twojaodpowiedjestwspaniaa.Alejestemap.. Ponownie,pytamCi,cotojest? TwjwDharmie,

S.S.

129

3kwietnia,1977 DrogiSoenSaNimie, Przepraszamzaspnionodpowied.

Zpowaaniem,

Merrie

12kwietnia,1977 DrogaMerrie,

130

TwjwDharmie,

S.S.

131

22kwietnia,1977 DrogiSoenSaNimie,

Zpowaaniem,

Merrie

26kwietnia,1977 DrogaMerrie,

Twojagowajest smokiem,ale twjogonjest

wem

132

Koniecznyjestjeszczejedenkrok! TwjwDharmie, S.S.

133

10maja,1977 DrogiSoenSaNimie, OdwiedzamrodzicwwArizonie,alepo17majabdwWaszyngtonie. Miejpodry.

Zpowaaniem,

Merrie

5czerwca,1977 DrogaMerrie, DzikujzaTwjlist.Jaksimasz? Chcrysunkowejodpowiedzi. TwjwDharmie, S.S.

134

25sierpnia,1977 DrogiSoenSaNimie,

Zpowaaniem, Merrie

DrogaMerrie, Twojaodpowiedniejestanidobra,aniza,aletojest350,nie360. Cotojestformajestform,pustkajestpustk? DamCipodpowied.WReguachwitynijestpowiedziane: WielkieOkrgeZwierciadoniemaupodobainiechci. TwjwDharmie,

16wrzenia,1977

S.S.

135

6listopada,1977 DrogiSoenSaNimie,

Chmuryprzychodz,..............chmury.Samolotprzylatuje,...........................samolot. Zpowaaniem, Merrie

DrogaMerrie,

7listopada,1977

JakwspaniaajestTwojaodpowied!Wspaniaa,wspaniaabardzowspaniaa! Teraz rozumiesz wanietakjakto. Rozumienie wanietakjakto jest bardzo atwe; utrzymywaniewanietakjaktojestbardzotrudne. Mam nadziej, e zawsze bdziesz utrzymywa wanietakjakto, wkrtce skoczysz WielkPracyciaimierciiwyzwoliszwszystkieistotyzcierpienia. TwjwDharmie, S.S.

136

KOO ZEN

Prawdziwapustka Janicoci Przywizaniedopustki

180

niemaformy,niemapustki 1000x0=0 1x0=0

270

Absolutneistnienie JaWolnoci przywizaniedowolnoci Wolnoformy Wolnopustki 3x3=9 1000x100=1000x9

Istnienieinieistnienie JaKarmiczne przywizaniedomylenia Formajestpustk, pustkajestform 0=1,1=0

90

Zwykykurz(lgnicie) MaeJa Przywizaniedonazwyiformy 1+2=3

360
Absolut WielkieJa nieprzywizanemylenie wanietakjakto Formajestform, pustkajestpustk 3x3=9

137

138

Nazywamsi niewiem

139

Spistreci: 1.WierszS.S,zdn.3.08.77r. 2.FragmentlistuS.S.zdn.11.0l.78r. 3.WierszS.S.zdn.30.12.75r. 4.WierszS.S.zdn.03.76r. 5FragmentmowydharmyS.S.wygoszonejpodczasceremoniiHaeJae,1981r. 6.WierszS.S,zsierpnia73r. 7.FragmentlistuS.S.doroshiegoAitkenaz05.02.78r. 8.Fragmentlistuzdn.26.01.78r. 9.WierszS.S.zdn.23.02.75r. 10.WierszS.S.zdn.l8.03.76r. 11.FragmentlistuS.S.zdn.1.02.78r. 12.WierszS.S.zdn.11.12.76r. 13.FragmentlistuS.S.zdn.8.02.78r. 14.WierszS.S.zdn.10.08.76r. 15.WierszS.S.zmaja74r. 16.FragmentlistuS.S.zdn.9.01.78r. 17.WierszS.S.zdn.17.06.75r. 18.WierszS.S.zdn.1.03.8r. 19.WierszS.S.zsierpnia73r. 20.FragmentlistuS.S.zdn.17.02.78r. 21FragmentlistuS.S.zdn.5.03.78r. 22FragmentlistuS.S.zdn.4.03.78r. 23.FragmentlistuS.S.zdn.9.03.78r. 24.WierszS.S.(bezdaty) 25.FragmentlistuS.S.zdn.14.03.78r. 26.FragmentlistuS.S.zdn.14.03.78r. 27.FragmentlistuS.S.zdn.14.03.78r. 28.FragmentlistuS.S.zdn.21.03.78r. 29.FragmentlistuS.S.zdn.7.03.78r. 30.FragmentlistuS.S.zdn.22.03.78r. 31.FragmentlistuS.S.zdn.17.03.78r. FragmentlistuS.S.zdn.22.03.78r. 32.FragmentlistuS.S.zdn.31.l2.77r. 33FragmentlistuS.S.(bezdaty) 34.WierszS.S.zdn.1.07.81r.
140

35.WierszS.S.zdn.l0.12.77r.

141

1
Zanimrozdzieliysinieboiziemia,pojawisiwielkiczowiek. NazywasiNIEWIEM. Stworzynieboiziemi,stworzywszystko. Potemstracijednakswojeimiiwszystkozapomnia Iwtedywszystkopokn:gry,rzeki,soce,ksiyc,niebo,ziemiiBudd. Ktozapytago:kimjeste? Powiedzia:Niewiem. Czegochcesz? Powiedzia:terazmamwszystko. Coterazrobisz? Tylkoniewiem. Wicnicniewiesz? Napocztkunicniemanazwyaniksztatu. Stworzyemnazwy,terazwicpowodujichzniknicie. Kimjeste? NazywamsiNIEWIEM. Wicjestewszystkim?Toprawda.Wicco? Idtylkoprostodrogniewiem. Wtedyosigniesz"niewiemtojestniewiem".Cotoznaczy? Znaczyto,ejeeliniejesteprzywizanydo"niewiem", wszystkojestpoprostutakiejakiejest. Grysgrami,rzekirzekami,niebojestniebieskieadrzewozielone. Och,cudownie!Jestewielkimczowiekiem. Tak,jestemNIEWIEM.

142

2
Jabko nie powiedziao "jestem jabkiem". Soce i ksiyc nie powiedziay "jestem socem","jestemksiycem".WszystkienazwyiformystworzonezostayprzezTwojemylenie. Jeeliposiadaszswojemylenie,ksiyc,soce,jabkoityjestecieoddzieleni.Jeeliutrzymujesz pierwotnemylenie,wtedysoce,ksiyc,jabkoitystajeciesijednym.Jakutrzymawaciwy stosunekpomidzyTobaczymkolwiek?PomidzyjabkiemiTob,socemiTob,ksiycemi Tob,drzewemiTob.Comoesz.zrobi? Mwimy,enaleyzchwilinachwilutrzymywawaciwsytuacj.Tojestzen.Awic zen nie jest niczym szczeglnym. Codzienny umys jest umysem zen. Waciwa sytuacja dla Ciebieijabka;zjedzjabko;dlaCiebieiksiki:czytaj;dlasamochoduiCiebie:prowad;dla herbatyiCiebie:poprostupij.Jedz,kiedyjestegodny,gdyjestezmczony,pij.Otowaciwa droga. Jeeliposiadasz"ja"i"moje",maszwielepyta:"dlaczego?co?jak?"Jeelinieposiadasz "ja"i"moje",pytaniateznikaj,niemabowiempodmiotu,niemawntrzaaniotoczenia.Wntrzei otoczenie stajsijednym.Kiedywidziszniebo,jesttylkobkit.Gdywidziszdrzewotylko ziele. Nie twrzniczego,nietrzymaj siniczego,nieprzywizujsidoniczego.Wtedy, gdy widzisz,kiedysyszysz,kiedyczujesz,wszystko,poprostuwanietak,jestnaprawd. WicpytamCiebie:czegopragniesz?Pienidzy,sawy,seksu?Dobregojedzenia,adnego domu,wolnoci,pokojuiprawdy?Czegochcesz?Terzeczyswanewnaszymyciu,alecojest najwaniejsze?Wicpytamjeszczeraz:kimjeste?Jeeliniewiesz,idtylkoprostodrogniew iem.Niesprawdzajswoichuczu,niesprawdzajumysu,niesprawdzajswegorozumienia.Wtedy znajdzieszswojeprawdziwe"ja". Jeeliznajdzieszswojeprawdziwe"ja",rzeczyte(pienidze,sawa,seksitd.)mogbyprzez Ciebieuyte.Alejeeliniemoeszznaleswojegoprawdziwego"ja",rzeczyteuywajtwego prawdziwego "ja", co znaczy, e jeste ich niewolnikiem. Wtedy nie moesz znale swojej prawdziwejdrogiinierozumieszswojejprawdziwejsytuacji.Uwaaj!

143

3
Zoidobrosdobryminauczycielami. Zoidobrotopotnedemony. Pocztkowoniecauczu,postrzee,impulsw,wiadomoci. Zatrzymaszinieposidziesztego. Porzuciszitaketegonieposidziesz. Comoeszzrobi? Jeelichcesztoposi, Musiszwjechanakociprzestrzeniwdiamentoweoczy. Bduwany!Bduwany! Szczenipaczepoddrzwiami. Niezabijajgodobroci.

144

4
BodhisattwaAwalokitewara, dziesitysicyrk,dziesitysicyoczu. Ktrarkajestwaciwa, ktreokojestwaciwe? Dziesitysicyust,dziesitysicysw skdsibior? Jeden,dwa,trzy,cztery ktotostworzy? Czyzerojestliczb? Jeelirozumieszzero, rozumieszwszystkieliczby. Aleniestawiajgo. Jeelipostawiszzero, pjdzieszdopieka. KATZ! niegtopisi kap,kap,kap.

145

5
PodczasceremoniiKyolCherozmawialimyorozumieniunaszejprawdziwej jani.To znaczyoowieceniu.Owiecenieniejestniczymszczeglnym.Oznaczaonostuprocentowwiar w swoj prawdziw ja. Czym jestem? Musisz wierzy w swoj prawdziw ja w stu procentach. Dzie ma 24 godziny. Mona wierzy w siebie w stu procentach. Kiedy jestem spragniony,pij.Kiedywaniepij,mogwierzywsiebieniemamylenia.Niema"ja"i "moje",zgoda?Kiedyjestepogronywenie,"ja"i"moje"nieistnieje.Gdzieodeszo?"Ja"i "moje"znikno,awicmojaopinia,mojewarunki,mojasytuacjawszystkoznikno.Takwic senmoebylepszyodmyleniaczymedytacji. Owiecenie jest nazw dla rozumienia wasnego prawdziwego "ja". Aby zobaczy, jak dawnotemu mistrzowiezenorazuczniowieosigaliowiecenie,zajmiemysiksigMuMun Kwan.NajpierwprzyjrzyjmysidrugiejhistoriizksigiMuMunKwan:"LisPaiChanga".Kady znatoopowiadanie. Dawno temu w Chinach, mistrz zen Pai Chang mia zwyczaj dwa razy w miesicu wygasza Mow Dharmy, siedzc na wysokiej trybunie. Zawsze, kiedy wygasza mow, przychodzi staryczowiek isucha razem zmnichami. Pewnegodnia,kiedywszyscyodeszli, czowiektenpozostaduej.PaiChangspytago: "Kimjeste?" "Niejestemczowiekiem.Jestemlisem" "Lisem?"zdziwisiPaiChang.Dlaczegoprzyszedetu,lisie?" Mczyznaodpowiedzia: "Mam problem mistrzu. Dawno temu, w czasach Buddy Mahakajapy, byem mistrzem, takim samymjakty.Kiedyprzyszeddomniemnichizapyta:Czyowieconyczowiekpopadaw samsar/przyczyniskutek/? Odpowiedziaem: Nie,niepopadawsamsar(niemapodmiotudlaprzyczynyiskutku). Zpowodumojejbdnejodpowiedzijupisetrazyodradzamsijakolis.Aterazmistrzu,prosz, powiedzjednozdanie,abyuwolnimnieodlisiegociaa!" PaiChangpowiedzia: "Zadajmitosamopytanie". "Czyowieconyczowiekpopadawsamsar?" Mistrzpowiedzia: "Przyczynaiskuteksjasne." Pousyszeniutychswstaryczowiekosignowiecenie. Kaniajcsipowiedzia:"Jestemjuwolnyodlisiegociaa;ktremonaznalewpieczarzepo drugiejstronietejgry.Czymgbyjepochowatakjakzmaregomnicha?" Jesttobardzointeresujcahistoria,alemowaPaiChangajestzmow."Przyczynaiskutek s jasne" odpowiedzia. Jake lis mgby opuci swoje lisie ciao i osign owiecenie po usyszeniutychsw?Mamwielkiepytanie;czytooznacza,ekadyopuszczaswojeludzkieciao, kiedydostpiowiecenia?Jeelitak,tokimsistaje?Bogiem?Budd?Ktrymznich? Nastpnieprzyjrzyjmysiinnemukonganowi(trzeciwksidzeMuMunKwan),"GuJi podnosipalec".Kiedykolwiekpytanogooco,mistrzGuJipoprostupodnosijedenpalec.Kiedy pytanogo:"CzymjestBudda?","Czymjestdharma?",poprostupodnosijedenpalec.Posugujcy muchopiecobserwowatokadegodnia.Pewnegorazu,kiedyGuJiwyjecha,przyjezdnymnich zapyta:"KimjestTwjnauczycieldharmy?"Chopiecpodnisjedenpalec.KiedyGuJiusysza otym,odcichopcupalecnoem.Wmomencie,gdychopiecwybiegakrzyczczblu,GuJi zawoa:"Chopcze!" "Sucham,mistrzu?",chopiecobrcigow.GuJipodnisjedenpalec.
146

Chopiecosignowiecenie. Kiedywnaszejszkolepytamuczniw:"Skdprzybywasz?",kadyuderzaopodog."Jak sinazywasz?uderzenieopodog."Ilemaszlat?"uderzenieopodog.Nastpnymrazem przyniosniobetnCigow,jasne?Bdostrony!(Wszyscymiejsi)potembymoe osignieszowiecenie.Pytamwic: Tenmodychopaktylkozobaczyjedenpalecipaff!osignowiecenie.Coonosign?By moektopodniesiejedenpalec.Wtedyutnmugo,Nastpnymrazembdostrony!Jasne? Omwimyterazsidmyprzypadek.KtopoprosimistrzazenJoJu: "Wanieprzybyemdoklasztoru.Prosz,pouczmnie,mistrzu." JoJupowiedzia "Czyzjadeniadanie?" "Tak,zjadem."odrzekmnich "WtakimraziepowiedziaJoJuumyjswojemiski." Usyszawszytopaff!mnichosignowiecenie.Tojestwspaniae,prawda?Krtkiecicie, bardzoatwe!/Wszyscymiejsi./Modychopakdoposugstracipaleciosignowiecenie. Mnichzjadniadanieiosignowiecenie.Otowspaniaysposbnaosiganieowiecenia.Cooni osignli?Tojestbardzoproste,czytak?WszyscyuczestniczcywKyolCherozumiej;oniju stalisiBudd.(MoestaniesiBuddniejestkonieczne!).Aletojestbardzowanykongan.Czy kadyosignowiecenie?Czyjadekolacjprzedtceremoni?Corobiszwtakimraziepo kolacji? Przyjrzyjmy si nastpnie innemu konganowi o mistrzu zen JoJu (19ty przypadek w ksidzeMuMunKwan) KiedyJoJubymody,zostamnichemistudiowasutry.Wkocu,powielulatach,zaczsiedzie zen. Przez trzydzieci lat tylko siedzia, siedzia, siedzia bezmylenia, tylko poprostu "nie wiem"Rozumia,ewszystkojestprawd,alebyoco,czegonierozumia. Pewnegodnia,kiedymiajuszedziesitlat,ajeszczenieosignowiecenia,odwiedzi mistrzazenNamCheona.Zapytago: "Cojestprawdziwdrog?" NamCheonodpowiedzia: "Codzienny,urnysjestprawdziwdrog." "Czywobectegopowinienemutrzymywago,czynie?" "Jelistaraszsigoutrzymywa,topopeniaszbd!" "Alejelinieprbuj,tojakmogzrozumieprawdziwdrog?"spytaJoJu. "Zakuta pao! Prawdziwa droga nie zaley od rozumienia czy nierozumienia. Rozumienie jest zudzeniem,nierozumieniejestpustk.Jeeliosigaszprawdziwdrogniemylenia,tojestjak przestrzeczystaipusta.Dlaczegowictworzyszpoprawnelubniepoprawne?" Syszctopaff!JoJuosignowiecenie. To takejestbardzoatwe.Niestwarzajniczego.WtedyTwjumysbdzieczysty jak przestrze.Dlaczegocostwarza?KiedyJoJutousysza,osignowiecenie.Coonosign? Otosednosprawy.Awickadyjuwie,emylenieniejestdobre.Jeelimylisz,nierozumiesz. Przypadek23jesttakeznanymkonganem"Niemyldobreanize!" Szsty Patriarcha, mistrz zen Hui Neng osign ju owiecenie i otrzyma przekaz. Kiedy podrowapopoudniowychChinach,przezduszyczaspodazanimHaeMyung,mnich, ktrypoprzedniobywybitnymgeneraem. Patriarcha,ujrzawszynadchodzcegoHaeMyunga,pooyswojszatimisknakamieniu irzek:"Taszataoznaczawiar.Jakmonajzdoby?Pozostawiamj,abymgzabrajsobie." Odszedischowasizadrzewem.HaeMyungprbowatakmocno,jaktylkomg,podnieszat i misk, ale byyonenieruchome jakgra."MoeSzstyPatriarcha posiadamagiczn si? pomyla.Potemrzek: "Niepotrzebujtejszatyanimiski.PragndharmylProszCi,braciewdharmie,pouczmnie!"
147

SzstyPatriarcha wrciipowiedzia:"Dobrze,echcesztylkodharmy;tojestprosteiatwe. PouczCi:niemyldobreanize.JakiejestprawdziweobliczeHaeMyungawtejchwili?" HaeMyungnagleosignowiecenie. Niestwarzajdobreanize.JakiejestTwojeobliczewtejchwili?Tojestbardzoatwe. Patrzctylkonato,copoprzedzaojegoowiecenie.Czyosigneto?Czycoosigne?Czy jestegodnyalbospragniony?Takwicbardzoatwojestodpowiedzienapytanie,coonosign. Wielehistoriimwioowieceniu.Osiganiegoniejestwicniczymszczeglnym.Odrzu swoje opinie, swoje warunki, swoj sytuacj. Wtedy w umyle nie bdzie "wewntrz" ani "na zewntrz",niebdziepodmiotuaniprzedmiotu.Wtakiejchwiliwewntrzneizewntrznestajsi jednym.Tojestosiganieowiecenia.Jeelijeszczetrzymaszcokolwiekwewntrz,niemoesz osignowiecenia.Owiecenieniejestniczymszczeglnym.Onooznacza:kiedycorobisz,rb to.Kiedypatrzysz,poprostupatrz.Kiedysuchasz,poprostusuchaj.Kiedywchasz,poprostu wchaj.Kiedysmakujesz,poprostusmakuj.Kiedydotykasz,poprostudotykaj.Dobrze?Kiedy mylisz,poprostumyl.Poprostumyl,jasne?Niekontrolujswoichmyli.Poprostumyl.Tojest owiecenie.Niejestononiczymszczeglnym.DlategomistrzzenNamCheonpowiedzia: "Codziennyumysjestumyemzen".

148

6
Takwielecierpieniawzamkachnirwany, takcudowniewtopisiutenwiat. JelinazywaszsiBudd,gdyjestewachmanach, jaknazwieszsiebieubranegowjedwab? Drewnianyczowiekwyszednocwnaszychbutach, kamiennakobietawrciaranowkapeluszu. Ujrzyszporazpierwszy,kiedytrzyrazywyowisz pywajcynastawieksiyc.

149

7
StylkoreaskiejwalkiDharmyprzypominawalknamiecze.Szermierznajwyszejklasyza pierwszymuderzeniemzabijeswegoprzeciwnika.Szermierzniszejklasymusizaatakowalub zadaciosdwualbotrzykrotnie.Mistrzzenjestjakmistrzmiecza,zawszesprawdzajcyumys swojegouczniapoprzezdawaniemupoladoataku.Jeeli umysucznianiejestczysty,wtedy mistrzuderzyizabijeucznia,alejeliuczejestbystry,wykorzystatprzestrzeijednymciosem powali mistrza. Ten styl jest uywany do sprawdzania czystoci umysu, to znaczy ile energii medytacyjnejmaucze. Poznanieuczniasprawdzanejestzatemprzyuyciutakichkonganw,jak"NamChoen zabija kota", "Duk Sahn nioscy swoje miski" itd. Daj one uczniowi czas na odpowied i sprawdzajjakdziaajegoumys. Przykadstylupierwszegorodzaju(energiimedytacyjnej)wkoreaskiejwalceDharmy: Pyt:JakidziesidoNansena? Odp:(Podnoszcsierp)Zapaciemzatensierptrzydziecicentw. Pyt:Niepytaemciebieosierp! Natdrugkwestibystryuczeodpowiedziaby: "Piesuciekazkoci",cooznacza:"Jesteprzywizanydomoichsw". Wtedymistrzpowiedziaby: "Czytoprawda?",nacouczeodpowiada:"Niepozwalasinaponownzniewag". Mistrzpowiedziabywtedy: "Och,wspaniale!" Iobrona,iataksbardzowane.Jesttoprzykadsprawdzaniaenergiimedytacji,niedajcy szansnamylenie;przeznaczonyonjestnaprzesuchania. Nastpniestosujesikonganydosprawdzeniapoznaniaucznia.Tutajuczniowidajesiczas i kongan jestmuprzedstawianywielokrotnie. Sprawdzasimdrouczniaiuzyskanieprzez niegowaciwejsytuacji. Takwicbezproblemwmonatosprawdzalistownie. Otokilkaprzykadw: 1.NamChoenzabijakota 2.DukSahnnioscyswojemiski 3.Myszzjadapoywieniekota,alemiskakotajestrozbita.Cotoznaczy? 4Jedenczowiekuderzamieczem,eadwiczy,innywycigachusteczk,jeszczeinnymacha rk.Cotoznaczy? Wedug stylukoreaskiego, wtakich konganachatak iobrona niespotrzebne. Bardzo wanejesttylkosowolubdziaanie Mwimywic,euywasiczterechrodzajwkonganw: 1.Kongan"wanietak". 2.Kongan"stasijednociwanietak" 3.Kongan"tylkotak". 4.Kongan"poprostuwanietak" W pierwszym, drugim i trzecim konganie stosowanie ataku i obronyjest moliwe, a ze wzgldu na to, e s one otwartymi pytaniami, moliwych jest rwnie wiele odpowiedzi. Natomiast w czwartym rodzaju konganu, "po prostu wanie tak", jest tylko jeden sens, wic moliwejesttylkojednosowolubdziaanie.Takijestnaszstylnauczania.

150

8
CzyznaszUniwersalnRecept?NazywasionaPrawd,nazywasionaNatur,nazywa si ona Waciwym Kierunkiem. Jeeli rozumiesz t Uniwersaln Recept, wtedy zen, fizyka, psychologia, sztuka, literatura, mechanika samochodowa, czy cokolwiek nie jest problemem. WtedyTwjkomputerreagujeautomatycznie.Nazywasitoprzesuchaniemkonganowym. OtowierszdlaCiebie:
Bodhidharmaniemabrody, pgwek. Badhidharmamabrod, kompletnywariat. Bodhidharmaniematwarzy, uderzciebietrzydziecirazy. Bodhidharmanigdyniegolibrody, siedziaprzezdziewilatwSorim.

Mam nadziej, e idziesz prosto drog "nie wiem", ktra jest czysta jak przestrze, e ukoczyszniebawemwielkpracyciaimierci,osignieszowiecenieiuwolniszwszystkich ludziodcierpie.

151

9
Buddapowiedzia,ewszystkierzeczymajnaturBuddy, JoJupowiedzia,epiesniemanaturyBuddy. Ktryznichmaracj? Runieszdopieka,jelitylkootworzyszusta. Dlaczego? KATZ! Obokiwznoszsinaniebie. Deszczspadanaziemi.

152

10
Prawdziwe"ja"pojawiasiwyranie niezalenieodszeciukorzeni,popiowiwiadomoci. Prawdziweciaozawszejestczyste, niezanieczyszczagoanijzyk,anisowa. Prawdziwanaturajestbezskazy, penawswojejistocie. Niemylc, wanietakjakjest,jestBudd.

153

11
Twjprzyjacielpragniesatori.Stworzysatori,atakejeutraci,cooznacza,ejesttojego satori.Musiszmupowiedzie,eprawdziwymsatorijestnieosiganiesatori.Niestwarzajsatori, nietwrzswaniuczu,nietwrzniczego.Wtedywszystkobdziepene. Acorobiszteraz?Czyjestsatori,czynie?Jeelipowiesz,etosatori,uderzCiebie.Co moeszzrobi?Jeelimoeszodpowiedziepoprawnie,jestejuabsolwentksatori.Satoriniejest szczeglne.Tytworzyszszczeglno,wicjmasz,aletoniejestprawdziwesatoriinicniemoe Cida. Piszesz o piosence "Zelizgujc si" i pytasz, jak si ty zelizgujesz. Piszesz o kaligrafowanej winiecie Orodka Zen w Berkeley, ktra znaczy "co to jest". Piszesz, e si zakochaa,alepotemporzuciagodlaobecnejpracyimylisz,ewszystkojestwporzdku.I nagleprzychodzial.Dodajesz: "Teraz, gdy to pisz, jest tylko smutek. Co to jest?" Wreszcie napisaa; "Do, czas na matematyk,czasnanauk,nasprztaniedomu.Do,do,do!" Dlaczegokryszwok,wok, wok?JakijestTwjwaciwykierunek?Jeelimasz waciwykierunek,wtedytowokniejestproblemem.Jeeliniemaszkierunku,wtedytowok, jest jak pies podania. Chcje,wickr,kr, kr.Piespodania jestTwojkarm, musiszznalejegopanaTobardzowane. Jestemamatematykiem.Otowierszdlaciebie
9x9=81 81xO=O 10000x.O=O BuddaxO=O WszystkoxO=O O=81/0 O=Budda/O 0=0 Budda=Budda 81=9x9

Takwiczerotworzywszystko.Zeromoewszystkozrobi,alektostworzyzero? Czymaszzero?Odpowiedz!Jeeliotworzyszusta,uderzCitrzydziecirazy. Jeelizamknieszusta,uderzCitrzydziecirazy. Comoeszzrobi?

154

12
WrocznicowieceniaBuddy
Buddazobaczygwiazd, dostpiowiecenia. SeungSahnzobaczygwiazd, utraciowiecenie. WiatrKATZ zdmuchnowiecenieinieowiecenie. JasnyjestBuddawpokojudharmy. Jasnajestgwiazdananiebie.

155

13
Piszesz,esiedziaenaprowadzonejwP.Z.C.przezGeorge'aYongMaengJongJinie spaewnocypoczterygodziny.Towspaniale.Piszesztake,eczyciszumysnasucho.Jeeli Twj umys zniknie, czyszczenie na sucho nie bdzie potrzebne. Jasne? Pomagaj tylko innym ludziom,conazywanejestWielkimBodhisattw,WielkMiociiWielkimWspczuciem. Piszesz: "Kiedy przychodz i odchodz pragnienia, bl i. przyjemnoci jednym; ptaki piewajowicie".Bardzodobrze,wspaniale!WicpytamCiebie,czyptakipiewajwewntrz, czynazewntrzTwojegoumysu?Szybko!Odpowiedzmi!Jeelizawahaszsinamoment,uderz Ci. Nastpniepytaszowaciwestosowanieigiewczasietwegowiosennegoodosobnienia. Najpierw bierzesz igliwie sosnowe i suszysz je w cieniu, potem ucierasz je na proszek. Przy kadymposiku,trzyrazydziennie,bierzeszdwieykistooweproszkudoustipopijaszwod,jak lekarstwo.Jeeliniemaszwyprnienia,namoczstrczkisoiwodzie,aspczniej,potemzjedz jednykstoowTobardzotrudne,alejeelisamsobieniebdzieszutrudnia,wtedyokaesi tobardzoatwe.Lawlor,adwokatzToronto,zrobisobiedwudziestojednodnioweodosobnienieze spoywaniemigliwiasosnowegoimwi,ebyotoznakomite.Jestemody,wicbezproblemw moeszrazsprbowa. Czyskoczyeswpracdomow?Jelinie,idtylkoprostodrog"niewiem",dobrze? Mam nadziej, e idziesz prosto drog "nie wiem", ktra jest czysta jak przestrze, skoczyszniedugowielkpracyciaimierci,osignieszowiecenieiuwolniszwszystkichludzi odcierpie.

156

14
Tam,gdzieobracasikoomyli, Nawetmistrzpopadawzamieszanie. Czterykierunki,graid, Poudnie,pnoc,wschd,zachd.

157

15
Wielkiczowiekwyruszanastudnioweodosobnienie. Tworzywieledemonw,wielubogw,wielezwierztiwieluBuddw. Stodnijesttymsamym,cotrwaniejednegooddechu. Strzsnezsiebiekurziwdychaenieboiziemi. WielkaDrogajestnatwejdoni,WielkaWolnojestwTwoichstopach. Wiosnaidzie,wszdzierosnkwiaty.

158

16
W swoim pierwszym licie, w odpowiedzi na "Czego chcesz?", piszesz: "Chc by w towarzystwieposzukujcychiwiedzcych,takabywiedza,ktrposiadam,mogarosn,areszta opada.Towszystko,czegochc". Jeeliposiadasz"ja"i"moje",tonierozumieszswojegoprawdziwego"ja"inierozumiesz prawdziwejwiedzy,nierozumieszpomocydlainnychludzi.Musiszsprawi,eby"ja"i"moje" znikoWtedypojawisiTwojeprawdziwe"ja". Nastpnie, praca nad konganem oznacza odcicie si od caego mylenia, utrzymywanie nieporuszonegoumysuistaniesiczystym.Aletyciglekontrolujesz,kontrolujeszitrzymaszsi czego.UderzamwicCiebietrzydziecirazy.Jeelinierozumiesz,idtylkoprostodrog"nie wiem".Nietwrzniczego,dobrze? OwyjedziedoIndii.DlaczegochceszjechadoIndii?Przeczytaeksik"Pustelustro". Jeelichceszzrozumiewaciwdrog,tomaszprzedsobczterytrudnerzeczy. Popierwsze,urodzisiczowiekiem.Podrugie,usyszeozen.Potrzecie,spotkaprawdziwego mistrzazen.Poczwarte,osignowiecenie. Zyskaejudwieznich.Jestjeszczetrzeciaiczwarta.Ktostworzy"Pustelustro".Gdyby spotkaprawdziwegomistrzazen,moeniewycierpiabytyleiniesiedziatakdugo.Moeszybko osignbyowiecenie.Ale"Pustelustro"mwi,epracowacikoprzezwielelat,niemogc dojdoowiecenia.Znaczyto,ejegopraktykaniebyawaciwa.Niewaciwapraktykaoznacza czasami niewaciwe nauczanie, alboeuczeniewaciwie rozumie swojegonauczyciela. Tak wic jest bardzo wane, aby praktykujcy ucze i bystry nauczyciel stali si jednym. Wtedy moliwejestszybkieowiecenie. DawnotemuwChinachmistrzzenKoBongpowiedzia: "Ludziewysokiejklasysyszjednosowoiosigajowiecenie.Ludzieredniejklasysiedztylko siedemdniidochodzdoowiecenia.Jeeliludzieniskiejklasysiedzprzezdziewidziesitdni, mogosignowiecenie". Jakbardzowierzyszwsiebie?Jeeliwierzyszwsiebiewstuprocentach,moeszosign owiecenie,syszcjednosowo.Alejeeliniewierzysz,niemoesz;osignowiecenianawet gdyby pojecha do Indii, nawet gdyby pojecha do samego Buddy. Wic najwaniejsze jest wierzywsiebiewstuprocentachiutrzymywawaciwsytuacjzchwilinachwil.Tobardzo wane.

159

17
Senjestjaw,jawajestsnem. Ktostworzysen?Ktostworzyjaw? Jedenumysjestczystyprzeznieskoczonyczas. Soceprzezcayczaswieciwszdzie

160

18
Napisae,epracujeszterazzLinkiemiLarrym.Towspaniale.Myl,erozumieszbardzo wiele. Ale to rozumienie nie moe pomc twemu prawdziwemu "ja". Tworzy ono takie komplikacje i brak rwnowagi pomidzy Twoim 'rozumieniem i dziaaniem. Rozumienie i dziaaniestaroytnychbyojednolite.Wdzisiejszychczasachmwimy,enawetuludziwysokiej klasyrozumienieidziaanietodwiernerzeczy.Czasemwiccierpioninablgowy.Nie potrafi panowa nad swoim ciaem. Stwarzaj wic problemy. Ale teraz zajmujesz si prac fizyczn.Pracafizycznatopraktykanumerjeden.Jelicorobisz,musisztorobi.Praktykazeni pracafizycznaniernisiodsiebie.Nieuywaszswegorozumienia,uywasztylkoprostego umysu.Wickiedyronieprostyumys,Twojerozumienieodpoczywa.Iwreszciebdzieszmia stoprocentprostegoumysu.Znaczyto,ebdzieszwierzywsiebiewstuprocentach.Innymi sowymoeszopanowaswojeciaoiumyswstuprocentach.ZwiesitoWielkimBodhisattw, WielkimWspczuciemiWielkMioci. Twojamatkachciaaby,abymiazawdwysokiejklasy.Alejakizawdjestwysokiejklasy? Onirozumiejtylkoformzewntrzn.Zawdwysokiejklasyjestzawodembardzoniskiejklasy,a zawdniskiejklasyjestzawodembardzowysokiejklasy.Zawdwysokiejklasytworzyzkarm. Zawdniskiejklasypowoduje,ezaczynaszmocniejwsiebiewierzy.Alenietwrzzawodw wysokiej klasy i niskiej klasy. Nie twrz niczego. To jest Twj oryginalny zawd. To najwaniejsze. ZnamTwojkarm.Wiemtake,ejestesilnymczowiekiem.Terazmusiszprzechodzi ciki trening, prac fizyczn i praktyk wewntrzn. Za sytuacja jest dobr sytuacj. Dobra sytuacja jest z sytuacj. Niech tak bdzie. Prbuj, prbuj, prbuj. Id cay czas prosto przez dziesi tysicy lat, bez przerwy. To bardzo wane. Ju powiedziae "KATZ" i powiedziae "Tylkobkitnenieboprzeztysicemil".'MamdlaCiebietylkojednopytanie: Dlaczegoniebojestbkitne?

161

19
Skadamdonieispogldamwstrongrnapoudniu. Gstebiaeobokiprzybierajrneksztaty: psa,tygrysa,czowiekaiwreszcieBuddy. Alepotem,niestety,rozpywajsi,znikajzagrami.

162

20
PracujesznadcodziennymumysemJoJu.Bardzodobrze.Myl,etenkonganbardzoCi pomoe. Mwi on, e jeli chcesz prbowa, jest to ju bd. Znaczy to: nie kontroluj swego umysu,aniuczu,niesprawdzajswegorozumienia.Idtylkoprosto"niewiem".Tenkongan mwi, e prawdziwa droga nie zaley od rozumienia czy nierozumienia, to znaczy, e Twoja opinia,TwjstaniTwojasytuacjaznikn.Wtedypojawiasiprawdziwadrogaimoeszposiada waciwopini,waciwewarunkiiwaciwsytuacj.AwicpytamCiebie:coterazrobisz? Jeelicorobisz,musisztorobi.iojestwaniecodziennyumysJoJu.Myl,erozumieszzbyt duo. To rozumienie nie moe Ci pomc. Musisz nad nim panowa. Teraz Twoje rozumienie panujenadTob.Tobardzoniebezpieczne,emniepytaszornicpomidzyzenabuddyzmem tybetaskim. Jeeliutrzymujeszumys"niewiem",ktryodcinacaemylenie,wtedywTwoimumylenie mazen,niemabuddyzmutybetaskiego,aniamerykaskiego,anizagranicznego.Kadyumys stajesijednociumysBuddy,umysBodhisattwy,umyschrzecijaskijustaysijednym. Dlaczegotworzyszumyszen?Dlaczegotworzyszumysbuddyzmutybetaskiego?Awicmasz problem. Nie tylko zen i buddyzm tybetaski, chrzecijastwo i joga, ale take jakakolwiek filozofia,psychologia,jakikolwiekprzedmiotakademickiniesprzeszkodami. MwiCiwic:Nietrzymajsiczego,nietwrzczego,nieprzywizujsidoczego. Wtedybdzieszpeny.Niedotykajjakichkolwiekmyli,ktreprzychodziodchodz;pozwlim by.Wtedyuczuciateirozumieniebdsipojawiayiznikaysame.Nieprzejmujsi.Idtylko prosto"niewiem"."Niewiem",zawszeiwszdzie,jestbardzowane.Czytojasne? PytamCiebie:kongan"Codziennyumysjestprawdziwdrog"mwi:"NamChoenrzek; Prawdziwadrogajestniezalenaodrozumieniaczynierozumienia.Rozumieniejestzudzeniem, nierozumieniejestpustk.WtedyJoJunagledoznaowiecenia".CoosignJoJu?Odpowiedz! Jeeli nie rozumiesz, id tylko prosto "nie wiem". Nie twrz zen, nie twrz tybetaskiego buddyzmu. To jest Twj waciwy kierunek. Jeeli masz waciwy kierunek, zen i tybetaski buddyzm,ipraktykajogi,inaukaszkolna,dobroizo,wszystkojestTwoimdobrymnauczycielem. Jeelistracisz"niewiem"istraciszswjkierunek,niepomoeCinawetBudda,gdyprzedstawiCi specjalnmowdharmy.CaamowaBuddystaniesidemonem. Musiszwicutrzymywaumys"niewiem"zawszeiwszdzie.Prbuj,prbuj,prbujprzez dziesitysicylat,bezprzerwy.Tobardzowane. Mam nadziej, e zawsze utrzymujesz "nie wiem, ktre jest czyste jak przestrze, e ukoczysz wielkpracycia imierci,osignieszowiecenie iuwolnisz;wszystkichludzi od cierpie.

163

21
DawnotemuBuddapowiedzia;"JeeliktorazzobaczyBudd,dobraizamowaniemaj znaczenia.Wprzyszocibdoniowieceni,poniewastworzylijubuddyjskkarmiziarno owiecenia istnieje ju w ich umysach". Nazywane to jest Zotym Budd. Zoty oznacza niezmiennyinieznikajcy.WtymwiecieprzyczynaiskuteksbardzowyraneWictyiBudda macieobajbardzosiln,bardzobliskibardzoczystkarm.MwiCi,tojestwspaniae! Sutramwi:"Maedzieciposzynadrzek.PokpieliulepiyBuddzpiaskuikaniaysi mu.Niedugopotymdzieciuzyskayowiecenie".NiemiayWielkiejWiary,WielkiejOdwagii WielkiegoPytania,atylkolepiyBudd,tylkorobiypokony.Bawiysitylkosamymumysem dziecka. Umys samazabawa jest umysem tylkoprostoid. Umys tylkoprostoid ma ju WielkWiar,WielkOdwagiWielkieWtpienie,poniewanietworzyjuniczego,nietrzyma siniczego,niejestdoniczegoprzywizany. Itojujestpene.

164

22
Piszeszwswoimlicie,ejestezatrwoony,eklatkapiersiowaibrzuchCibol,ie dowiadczaszsilnychemocji.Wszyscychorujwtensposb.Prbujemywicpraktykowazen. Skdsitobierze?Zumysu"ja"i"moje".Jeeliniemasz"ja"i"moje",jakmoesipojawialk i bl brzucha? Ju rozumiesz. Ale rozumienie nie moe Ci pomc. Musisz to osign. Jeeli chcesz Co osign, nie kontroluj swoich uczu, nie kontroluj umysu, nie sprawdzaj swojego rozumienia. Porzu to wszystko! Nie dotykaj jakiegokolwiek rozumienia czy uczucia, co przychodziodchodz.Pozwlimby. Kiedykontrolujesz,kiedytrzymaszsiczego,wtedypowstajeproblem.JaksilnyjestTwj umys "nie wiem"? Jeeli Co pidziesit procent, Twoje ycie jest ludzkie w pidziesiciu procentach.JeeliTwjumys"niewiem"todziewidziesitprocent,wwczasTwojeyciejest waciwe w dziewidziesiciu procentach. Jeeli Twj umys "nie wiem" jest silniejszy, na dziewidziesitdziewiprocent,tojestanidobrze,anile.Aletenjedenprocentjestsilniejszyod dziewidziesiciudziewiciuprocent.Musisztozrozumie.Jeelipojawiasijedenprocentzej karmy,wtedydziewidziesitdziewiprocentumysuznika.Awicpenestoprocentumysu "niewiem"jestbardzowane. Myl,eTwjumys"niewiem"jestczasem30,50,80,90,99procentowy.Musiszzrobi jeszczejedenzdecydowanykrok.Wtedybdziepenestoprocent!WtedyTwojaWielkaWiara, WielkaOdwagaiWielkieWtpieniestansijednymiutrzymasztylko"niewiem".Zawszei wszdzie.ZwiesitoWielkMioci,WielkimWspczuciemiWielkDrogBodhisattwy.

165

23
Prawiewszyscyludziecowidzitakujawniasiichumys.Widzbrylantimyl;"chc tego",albopiknestroje,piknegomczyznczykobiet.Wtedyichumysporuszasipragn tego. Ludziewschodunazywajto"gyeonmulsaengshim"."Gyeon"znaczy"widzie","mul" oznacza"rzeczy","saeng"znaczy"pojawiasi","shim"to"umys".Awickiedycowidzisz, wtedypojawiasiTwjumys.Gdywidziszpiknmiejscowo,doznajeszprzyjemnychuczu. Take kiedy widzisz dobr sztuk posiadasz zupeny umys. Jeeli widzisz silnego Budd, w Twoim umyle pojawia si Wielka Wiara, Wielka Odwaga i Wielka Praktyka. Tak wic silny Buddajestpotrzebny.PocztkoweotoczeniepanujenadTwoimumysem.Potem,kiedymoeszw siebieuwierzy,typanujesznadotoczeniem.Wreszciepotemwntrzeiotoczeniestajsijednym. AzatemBuddajesttrzemafuntamilnu,Buddajestsuchymajnemnapatyku,prawdziwyBudda jestzotymBudd.Jutorozumiesz. Kenchcezostamnichem.Czuje,ew99procentachjesttomoliwe,aleniejestpewien. Powiedziaemwicdoniego:"Jeeliniejestepewienw100procentach,pozostaniemnichemjest trudne.Tenjeden.procentjestsilniejszyoddziewidziesiciudziewiciu.Wic,jelizostaniesz mnichemiciglebdzieszmiatenjedenprocentprzeciwsobie,toonCiebiezabije.Bdbardzo ostrony! Jeeli bdziesz pewien, w stu procentach, powiedz mi to zaraz. Wtedy pozostanie mnichembdziemoliwe". Myl,emoetakby,alemoeinieby.Pozostaniemnichemjestbardzotrudne,alete bardzo atwe. Jeeli jeste mocno zdecydowany i nasz Wielkie lubowanie, wtedy nie ma problemu.Alejeliciglemaszwsobiechotroch"ja"i"moje",totrudnojestbardzodua.A wicmnichwnieprzybywacodziennie.Niecodzienniludziesjednakcodziennymiludmi.Za codzienniludziesniecodziennymi.Jeelitorozumiesz,pozostaniemnichemjestbardzoatwe. Mamnadziej,eKentorozumie.

166

24
WiersznaDzieOwieceniaBuddy
Biaewiatoksiyca biaynieg biaewosyumysu biayjestcaywszechwiat. Gbokiegry gbokanoc gbokieniewiem gbokiejest:owiecenie. Czystywit czysteniebo czystagwiazda czystyjest8grudnia

167

25
Powiedziaa,epraktykujeszwrazuczniamizinnychorodkw.Towspaniale.Jeelikade zWassprawi,ezniknieja"i"moje",bdzieciesiuczyliodsiebienawzajem.Czasemjestlepiej, kiedywszyscyszjednegomiejsca.Bdostrona.Nierazludziebardzosilnietrzymajsiswojej tradycjiorazstyluinielubiwsplnegodziaania.Potempowstajproblemy.Aletacyludzieucz wieluinnych.Najwaniejszeje,abyTwojaidea,TwjstaniTwojasytuacjaznikny,Wtedy pojawisiwaciwaopinia,waciwystaniwaciwasytuacja.Tojeststylnaszegonauczania. Jeeli bdziesz o tym pamitaa, wtedy w dowolnym miejscu, z dowolnymi uczniami i w jakimkolwiek stylu wspdziaanie nie bdzie problemu. To jest waciwa droga zen, a take dziaaniaWielkiegoBodhisattwy.Jutorozumiesz,mylwic,eniebdzietrudnoci. Wielewd,wielerzekwpadadooceanu.Woceaniekadyrodzajwodyniknieistajesi tylko wod morsk. Poszczeglne wody nie mog utrzyma swojej sytuacji i stanu. Dlatego znakomity nauczyciel powiedzia: "Wielka Droga jest jak ocean" Mam nadziej, e stworzysz WielkiOceanDharmyiewszyscydoniegowpynistansijednymWielkimSmokiem,ikady zdobdzie dosy rozumu, co oznacza Wielk Mio, Wielkie Wspczucie i Wielk Drog Bodhisattwy. Nastpnie piszesz, e znalaza pana psa. Ale znalaza zewntrznego psa. Musisz znale psa wewntrz.WtedyTwjpiesnauczyCiebieczegojakoswojegopana.Powiadasz:Tenpiesjest dobrymnauczycielem.Twjpiesitenpiesczymsionerni?Jeeliznajdzieszswojegopsa, nauczyonCiebiewicejnitenpies.Jeeliniemoeszznaleswojegopsa,niemoeszznale takepanapsa. Wswoimdrugimlicienapisaa:"Wntrze=zero.Otoczenie=zero".Anitodobrze,anile. Twjpiesjesttakezerem,panpsajesttakezerem.Niemaproblemu.Mwiszwic:Zero= zero.Alepotemmwisz:"Bezzera"."Bezzera"znaczy"zzerem".Jeelikiedykolwiekpojawisi Twjpies,bdzieCiebiewwczaskontrolowa."Zero=:zero"jestdobre,ale"bezzera"jest. drapaniemsipoprawejstopie,kiedyswdzilewa. OtowierszdlaCiebie:
Wewntrznezero=zewntrznezero. Cisza=cisza Jeden=jeden Gra=gra 3x3=9 Niebojestniebieskie. Kiedyjestemgodny,jem. Kiedyktojestgodny,dajmuje.

Istniebez"wanietak","stasijednymwanietak","tylkowanietak",ipoprostu wanietak.Musisztozrozumie.Jeelimaszoczy,torozumiesz,,Jeeliniemaszoczu,idtylko prosto"niewiem.Wtedywszystkierodzaje''wanietak"pojawisisameprzezsiiCiebie poucz.Rozumiesz? Zobaczyafilm,ktrybardzoCiebieporuszy.ObrazporuszasiiTwjumystakesi porusza. Poruszyy si uczucia i poruszyo si rozumienie. Ale jeli poprawnie rozumiesz mj wiersz,moeszstrawikadezdarzenieimoeszprzyswoisobieprawdiwaciwsytuacj."Bl jestblem",alejeelimaszkierunek,wtedymoliwajestzmianabluwszczcie.Znaczyto,e formajestpustkapustkajestform,iuczucia,spostrzeenia,impulsyiwiadomosform,a tymsamymuczucia,spostrzeenia,impulsyiwiadomospuste.Jeelimoeszzmieniuczucia, wtedyprawdjest,e"bljestblem".Alejeliutrzymujeszbl,tonierozumieszprawdyinie
168

moeszbluzmieni.Niemoeszwiczrozumie,e"bljestszczciem".Jestbardzowane, aby znalaza pewny, konkretny kierunek. Wtedy dowolna sytuacja i dowolny stan nie bd problemem.Jeeliktojestszczliwy,tytakejesteszczliwa.Jeeliktojestsmutny,tyjeste takesmutna.WszystkieTwojeczynystylkodlawszystkichludzi.MwiCiwicznowu,eto jestWielkMioci,WielkimWspczuciemiWielkDrogBodhisattwy.

169

26
Piszeszomojejlascezen.Jestwspaniaa.KiedywrciemdoLosAngeles,SeeHoyzdj kor,nadadrewnuksztatiwypolerowaje.Uywaemtejlaskiwielokrotnie:wBerkeley,wTahl MahSah,wProvidence,wCambridge,nasesjachYongMaengJongJinwszkoleShimGumDo. Talaskazenmabystrywzrok.Odrniasmokiodwy,bystrelwyodlepychpsw.Zabiorj take w podr po Europie. Moe kiedy europejscy uczniowie j zobacz, doznaj wszyscy wielkiegoprzebudzenia. PodczasostatniejYongMaengJongJinwProvidencepowiedziaemmoimuczniom:"Nie suchajcie kierowcy z tylnego siedzenia (backseat driver pasaera, ktry udziela niepotrzebnychradkierowcy).Jeeliposuchaciego,straciciewasnykierunek.Musicieprowadzi swj samochd: macie oczy, uszy, jzyk, swoje ciao, swoj wiadomo. Ale czasami ta wiadomo myli jako "ja" i chce kontrolowa wszystko i prowadzi Wasz samochd. wiadomomawielechciiniechci,chcesidobrzebawiimieprzyjemneodczucia.Wic siedzinatylnymsiedzeniuimwizawsze,gdziemaszjecha.Wicsamochdniemawaciwej drogi i jedzie w kko po drodze cierpienia, awersji i problemw. Musisz kierowa swoim samochodem. Jeeli "kierowca z tylnego siedzenia" mwi co do Ciebie, musisz po prostu odpowiedzie: "Zamknij si!" Ucisz go i jed prosto. Wtedy dotrzesz do miejsca swojego przeznaczenia.JeeliTwojakarmanadTobpanuje,tomaszproblem.Musiszpanowanadswoj karm. To jest bardzo wane. Yong Maeng Jong Jin oznacza, e musisz szybko znale swj waciwy kierunekipanowanadswoimsamochodem.Wtedyniebdzieproblemu.AleTwj "kierowcaztylnegosiedzenia"jestbardzosilny.Niesuchajgo,nieprzywizujsi.Jedprosto przed siebie. Wytrwale. Wtedy Twoje prawdziwe "ja" bdzie coraz silniejsze. I sta Ci na wszystko.PotorobimyYongMaengJongJin". Napisae,eumaramatkaroshiegoAitkena.Tobardzosmutne.AleAitkenjestwielkim mistrzemzen.Prawdjest,esmutekjestsmutkiem,aumieraniaumieraniem.Jeelitrzymaszsi czego,maszproblemy,alejeelinietrzymaszsiniczego,smutekimierniesprzeszkodami. KiedyumarwielkimistrzzenNamChoen.Napogrzebprzybyjegouczenumerjeden,Bu DaeSa.Przybyotewieluludzi,wieluuczniwimnichw.Wszyscybylibardzosmutni.GdyBu DaeSasipojawi,stanprzedwszystkimi,popatrzywnieboirozemiasigono:"Ha,ha,ha!" Wtedywystpimnichprzeoonyikrzykn:"Czyzwariowae?!" Bu DaeSpopatrzy naprzeoonego, zapa gozaszatirzuci pytanie: "Powiedz mi,gdzie odszedmistrzzenNamChoen?! Aleprzeoonyniemgodpowiedzie.WtedyBuDaeSpowiedzia:"Nierozumiesz,wic jestmlbardzosmutno.Aigo!Aigo!"(wydaokrzyksmutku). TakwicBuDaeSanajpierwrozemiasi,apotembybardzosmutny.Czybyytotesame uczucia, czyrne?UmarmistrzzenNamChoeniumaramatkaroshiegoAitkena.Czytoto samo,czycoInnego?Jurozumiesz.Myl,eAitkenniemaproblemu.

170

27
Piszeszouczuciachwy.Tak,wydajemisi,eniektrewedoznajmocnychuczu. NiektrewewIndiach,gdysyszdwikfletu,przypezaj,tacz,obracajsiwokrobi takierzeczy.Znaczyto,ewpewnych,szczeglnychmomentachmajsilneuczucia.Nawschodzie we jadaj zwykle aby, ale unikaj ropuch. Jeeli zjedz ropuch, zdychaj, a jaja ropuchy wylgaj si w ich wntrznociach i wydaj mae ropuszki. Wic kiedy w widzi ropuch, odpeza,poniewaniepodobamusijejzapach.Aleczasamiropuchagonizawemitrcagotak dugo,atenbardzosizezoci,zawrciizjej.Awicwmoebyzy,wicmauczucia. Uwaajzatemnaswojegowa.Niezogo. Pytasz, czy moesz le odrodzi. Na pocztku nie ma przeszoci, czasu obecnego ani przyszoci.Jeelitworzyszprzeszo,tomaszprzeszo.Jeelijejnietworzysz,niemaszjej.Co wtedy?PytamCiebie!Niemoeszprzyswoisobieprzeszegoumysu,niemoeszprzyswoisobie umysuteraniejszego,niemoeszsobieprzyswoiumysuprzyszego.Ktrywolisz?Porzuje wszystkie.JeelipodobajCisiprzeszeywoty,jujestewpiekle.Bdostrona,bduwana! Niestwarzajniczego.

171

28
Piszesz,ezakoczyeodosobnienie.Towspaniale.Niekontrolujeszsijutakbardzo,a takeodkrywaszczymniejeste.Tobardzodobrze. Jeeli"ja"znika,wtedyznikai"nieja".Jeeli"ja"nieznika,wtedy''nieja"takenieznika. JeeliwTwoimumylzniknie"ja"i"moje",wtedyadnasytuacjaistanniebdproblemem. Wtedymoeszwidzieisysze;wszystko,takjakjest,jestprawd.Cojest,kiedywidziszniebo? Cojest,kiedywidziszdrzewo?Jurozumiesz.Niekomplikujwic.Prawdajestbardzoprosta. Jeeli co tworzysz, trzymasz si czego, jeste przywizany, wtedy Twj umys wszystko komplikuje. Robisz pokony kadego dnia. Ten kaniajcy si umys, siedzcy umys s codziennymumysem. Pokonyoznaczajzabijanie"ja"i"moje".Siedzenieoznacza,ewszystkostajesijednoci. Niemawtedywewntrzinazewntrz,niemapodmiotuiprzedmiotu.Wewntrzneizewntrzne stajsijednymumysem.Jeelijestegodny,musiszje.Jeeliktojestgodny,karmiszgo.To jestpoprawnerobieniepokonwipoprawnesiedzenie.Jeelitworzymycospecjalnego,naszco specjalnego,aletoniemoeCipomc.Juzrozumiae.Mojesowasjaknogiwa.Niebd przywizanydomoichsw,idtylkoprosto.

172

29
Dawni ludzie, Ci sprzed dwustu lat, bardzo dobrze rozumieli taoizm, konfucjanizm i buddyzm. Ale panowali oni nad swoim rozumieniem, wic ich umysy byy bardzo proste, co znaczy,eichrozumienieidziaaniebyyjednoci.Ludziewspczenirozumiejwiele,wicnie praktykuj, wic nie mog panowa nad swoim rozumieniem, wic staj si skomplikowani. Znaczyto,ekierunekichrozumieniajestrnyodkierunkudziaania.Ciglewickontroluj swojewntrzeiotoczenie.Trzymajsiczego,tworzco,sdoczegoprzywizani.Scigle wiczajciiniemogoponowaswoichumysw.Dlategobojsi,szagubieni,poirytowani, penipragnie,niewiedzcy,smutniitd..Sbardzocierpicy.Takewieluludzisizabija.Tojest choroba wspczesnego czowieka. Nikt nie gwarantuje nam ycia. Gdzie odchodzisz, kiedy umierasz?Czymjestycie?Czymjestmier?Tospodstawowepytania.Jeeliodpowiesznate podstawowepytania,bdzieszcakowiciewolnaizyskaszprawdziweszczcie. Wspczeni ludzie pragn wolnoci i szczcia. Ala nie rozumiej, czym jest cakowita wolnoiprawdziweszczcie.Onitylkorozumiej,eistniejedrogawolnociidrogaszczcia. Tedrogiwolnociiszczciamajwsobiecozmiennego.Wolnoniejestwolnoci,istnieje wieleprzeszkd.Szczcieniejestszczciem,istniejewielecierpienia.Skdsitobierze?Tylkoz przywizaniadoswoichpogldw,doswojejsytuacjiistanu.Jeeliichpogldy,stanisytuacja znikn,wtedypojawisiwaciwepogldy,waciwystaniwaciwasytuacjaijelibynawet mieliumrzewcigugodziny,niestanowitodlanichproblemu.Jeeliutrzymujeszzupenyumys zchwilinachwil,jesttomoliwe.Taoizmmwi:"JeelizobaczPrawdziwDrogrankiemi umr wieczorem, niemaproblemu". Alezenmwi,ewpocztkowym"ja"niemaycia ani mierci.Tojestnaszstylzen. Jurozumiesz.

173

30
Jeste bardzoprzywizanydosw.Jeeliniemoeszzrozumie, idtylkoprosto"nie wiem". To jest najwaniejsze. "Skd bierze si to pytanie?", "niewiadomo" itd. to jest kontrolowanie wasnego umysu. Te wszystkie sowa, to mylenie przeciwiestwami. zen Jest przewrceniwTwoimumyle.Znaczyto,eprzeciwiestwaznikajistajsiabsolutem.Niema podmiotu,niemawntrzaaniotoczenia.Wntrzeiotoczeniestajsijednoci.Niematake nazwy,formy,anisw.Tylkopatrz,tylkosuchaj.Tyiprzedmiotumysustajeciesijednoci. Mistrz zen Ding Sahn way len. W tym czasie kto zapyta go: "Czym jest Budda?". Odpowiedzia:"Trzemafuntamilnu",cooznacza,ejegoumysbytylkotrzemafuntamilnu. Wic "trzy funty lnu" oznaczaj brak formy, sw, nazwy.Wntrze i otoczenie staj si tylko jednymzwrotem.Temojesowastakeduymbdem.Trzyfuntylnu,totylkotrzyfuntylnu. adneznaczenieniejestwielkie.Jeelitorozumiesz,adenkonganniestanowiproblemu.Nie twrzniczego,nietrzymajsiniczego,nieprzywizujsidoniczego.Wtedyjestejuzupeny. Jasne?Idtylkoprosto"niewiem".Niekontrolujswoichuczuaniumysu.Prbuj,prbuj,prbuj przezdziesitysicylat.Tobardzowane.Porzuwszystko.Jesttylko"niewiem".

174

31
DrogiSoenSaNimie, Mamtrudnocizwyjanieniemzenipraktykimojejrodzinieorazprzyjacioom,azwaszczamoim rodzicom.Wikszociznichpodobajsipytania:"Czymjestycie?Czymjestmier?Jakiejest naszewaciwezadaniewyciu?".Mwi,estawialisobietepytania,aleczuj,enigdynie znajdziemynanieodpowiedzi,e"Bgraczywiedzie".Uwaajte,euwolnieniewszystkich ludziodcierpiejestniemoliwe.Sprzekonani,eyciejestcierpieniemieniemoemytego zmieni.Niemogtakezrozumie,jaksiedzenielubpiewyczyrobieniepokonwmoepomc innymludziom. Wydajeimsiegocentryczne isamolubnezawsze"myleosobie"i"nic nie robi"worodkuzen,zdalaodinnychludzi.Uwaaj,enaley"wyjnawiat",pracujcz ludmi,ktrzypotrzebujpomocy.

DrogiSteve, Pytasz jak uwolni wszystkich ludzi i czym jest ycie i mier. A wic, siedzimy, piewamy, czynimypokonyiwsplniedziaamy.Tepytaniasbardzoproste.Pocztkowoniemaniczego. Jeelicostwarzasz,maszto.Jeelinicnietworzysz,wtedyjestezupeny.Toonicotworz, czegositrzymaj,sdoczegoprzywizani,aletocojestniczym.Totylkoonicostworzyli. Czymjestmier?Czymjestycie?Ichciaomaycieimier,aleichprawdziwe"ja"niema yciaanimierci.Nierozumiejprawdziwego"ja",wicmajycieimier.Mwi:"Bgraczy wiedzie".CzymjestBg?NieznajBoga.Skdwiedz,etylkoBgwie?Tokamstwo!Niedaj siinnymzwie.AbyrozumieBoga,musisznajpierwrozumieprawdziwe"ja".Tojestpierwszy stopie.Otonaszapodstawowanauka.Musiszjejuywa,abynauczainnych. Ludzkadroga
Przychodziszzpustymirkami,odchodziszzpustymirkami tojestludzkie. Skdprzychodzisz,kiedysirodzisz? Gdzieodchodzisz,kiedyumierasz? yciejestpojawiajcymsinaniebieobokiem. mierjestznikajcymnaniebieobokiem. Samoboknieistniejerealnie. ycieimierspodobne,sprzychodzeniemiodchodzeniem. Alejednarzeczjestzawszeoczywista. Jestczystaijasna,wolnaodyciaimierci. Cojesttoczywistijasnrzecz?

Jak nauczasz innych ludzi? Znakomity nauczyciel powiedzia: "Jedno jest wieloci, wielojestjednoci".JeeliTwjumysjestwolny,touwolnie juwszystkichludzi.Twj umysiumyswszystkichludziniesoddzielne.Jeeliutrzymujeszwaciwsytuacj,waciwy stan i waciwe pogldy z chwili na chwil, jest to ju pokojem na wiecie, uratowae ju wszystkich ludzi. Kiedy wic siedzisz, sied tylko. Gdy piewasz, piewaj tylko. Kiedy robisz pokony,tylkosikaniaj.Tojestnajwaniejsze.Jeelimasztakiumys,togdynauczaszinnych ludzi,tylkonauczaj.Tylkonauczaj,tylkopomagaj.Niemartwsioto,czyrozumiejczynie. Prbuj,prbuj,prbujprzezdziesitysicylat.Bdwytrway.Awictenwytrwayumysjest juzupeny.Juwiatotwegoumysuwiecidlanich.Nieprzejmujsijelinierozumiej.Tylko prbuj.Tenprbujcyumysjestlepszyodmistrzazen,lepszyodBuddy,lepszyodBoga.Maon
175

juWielkMio,WielkieWspczucieiWielkDrogBodhisattwy.Niekontrolujswoichuczu, niekontrolujswojegorozumienia,niekontrolujzewntrznegowiata.Wtedyniebdziewntrza, niebdziewiatazewntrznego.Niebdzie"bezemnie","bezciebie","bezniego".Zawszestawaj sijednym.

176

32
Dlaczegoczytaszcorazwicejksiek,zawszecosprawdzajc?Znaczyto,echceszco zrozumie. AlerozumienieniemoepomcTwojejprawdziwejdrodze.Jeelinierzucisztego wszystkiegoswimowytoniepomoeCinauczajcyBuddawewasnejosobie. Znakomity nauczyciel powiedzia: "Jeden czyn jest lepszy od dziesiciu tysicy myli". Powiedziaeju:"Porzucammjstan,mojepogldy,mojsytuacj".Jeelitoosigniesz,yciew TahlMahSah,ycienazewntrz,mieszkanieworodkuzen,ktowierzcywChrystusa,czyje pogldy,stanczysytuacja,niebdprzeszkodaniproblemem.Jeelinaprawdrozumieszsowa: Porzutowszystko".Twojepogldysbardzosilne,ciglekontrolujeszswjstanisytuacj,a wicmaszproblem.Dlategopowiedziae,epobytwTahlMahSahstasizwariowany,bardzo dramatyczny,trudnyidziwaczny. Teraz,kiedyznalazesobiemiejscezaczynaszodczuwadorastanie.Piszeszte,emoe, gdypraktykastaniesiwaniejszawTwoimyciu,znowudoczyszdogrupy.Powiedziaemci: zasytuacjajestdobra,dobrasytuacjajestza.Musisztozrozumie.Jeelimieszkacierazemi codzienniewaciwiepraktykujecie,Waszazakarmaznika,natomiastmieszkanieipraktykowanie samemuzwikszatylkozkarm.Tytakepragnieszwolnoci,awictazakarmabdzierosa, rosa i rosa. W kocu nie bdziesz mg panowa nad umysem, nad swoim myleniem i pragnieniami. Jeeli mieszkasz razem z wariatami, razem z chrzecijanami, razem z wytrwale praktykujcymi,wtedydobroizosstrawdlaTwojegoumysu. NiemwiCi,emusiszmieszkaworodkuzenTahlMahSah,worodkuwBerkeley. Jakikolwiekorodekzenbdziedobry.Musisztamsiuda.Niepozostawajwswoimmieszkaniu! Napisae:"Niewydajemisi,abymchciabawisiwtcagr,wrodzinzen,alepodziwiami szanujTwojenauki".Tobardzocikachorobaumysu!Jeeliciglejeszczemaszsilnepogldy, mojalaskauderzyCiebietrzydziecirazy.Jeelinieczujeszblu,maszzakutyeb.Wschodnie przysowiemwi,ejestto"czytaniesutrkrowiejgowie". WielkaDroganiemabramy,Twjjzykniemakoci.Kadamowajestmoliwa,alejeeli naszchciiniechci,izawszecokontrolujesz,tostraciszjzyk.Uwaaj! ZnowuCiebiepytam:czymjeste?Jeelinierozumiesz,Twojepogldy,TwjstaniTwoja sytuacjamuszznikn.Koniecznie.Idtylkoprosto"niewiem".Tobardzowane.Otokongan dlaCiebie: SeongAmwzywaMistrza MistrzSeongAmEonzwykbywoadosiebiecodziennie:"Mistrzu!"iodpowiada:"Tak". "Musiszutrzymywaczysto!""Tak!" "Nigdyniedawajsizwieinnym"."Tak!Tak!" SeongAmEonzwykbywoadosiebieiodpowiadasobiebyywicdwaumysy.Ktry znichbywaciwymmistrzem?Odpowiedz!Niestwarzajdwch"ja",nietwrzdwch"moje". Id tylko prosto "nie wiem". Nie kontroluj umysu, uczu ani rozumienia. Wtedy bdziesz zupeny.Musiszwierzywsiebiewstuprocentach.

177

33
Piszesz,esiedziaezenprzezpilat,alepytanie"czymjestem?"nkaoCiprzezlat jedenacie. I dalej: "Zdaj sobiespraw, ejaniejestrzeczywista, alejesttylkowytworem spoeczestwa". Kontrolujesz siebie. Kontrolujesz spoeczestwo, kontrolujesz wszechwiat. Oznaczato,ecotworzysz,wicmaszjakipogld.TenpogldjestTwoimpogldem,alenie pogldem waciwym. Jeeli chcesz zrozumie swoje prawdziwe "ja", spoeczestwo i wszechwiat,odrzuswojepogldy,swjstanisytuacj.Jurobiemedytacjsiedzcprzezpi lat i "czym jestem" przez lat jedenacie. Jeeli podtrzymujesz swoje pogldy, nie zdobdziesz prawdziwejdroginawetprzezdziesitysicylat.Wanieterazporzutowszystkoswjumys "ja"i"moje".Wtedybdzieszmgujrze,usyszeipoczu,ewszystko"poprostuwanietak" jestprawd.JakiegokoloruJestniebo?Comwipies?Comwikurcz?Znaczyto,eTwjumys jestzupeny,wszystkojestzupene. Zupene oznacza prawdziwe. Ale Twj umys taki nie Jest. Powiedziae: pusty, nie istniejcy,wicwszystkojestpusteinieistniejce."Pusty"i"nieistniejcy"totylkosowa.Awic uderzam Ciebie trzydzieci razy. Co powiesz? Moe' powiesz "Oooch!" To jest waciwe, to oznaczawaciwsytuacj.Jeelispowodujesz,eTwjpogld,TwjstaniTwojasytuacjaznikn, wtedypojawisiwaciwypogld,waciwystaniwaciwasytuacja.Cozrobisz,jeelijeste godnyczyzmczony?Comoeszzdobi,gdyktojestgodnyalbosprawiony?UderzamCiebie. Cotynato?Comwisz,gdydotykaszczegogorcego?Otowaciwasytuacja.Jeelizachowujesz czswoichpogldw,niemoeszutrzymawaciwejsytuacji. Twojasytuacjazawiera"ja"i"moje".Jeeliistnieje"ja"i"moje",istniejetakeprzedmiot umysu.Waciwasytuacjaoznacza,eniema"ja"i"moje"."Poprostuwanietak"jestprawd. Niemawntrza,niemaotoczenia,niemepodmiotuaniprzedmiotu.Wntrzeiotoczeniestajsi jednym.Tojestwaciwypogld,waciwystan;waciwasytuacja,cooznaczaWielkMio, WielkieWspczucieiWielkDrogBodhisattwy.Wtedyporuszenierk,zrobieniekroku,kade dziaaniejestprawdziwe.Znaczyto,emoeszutrzymywawaciwsytuacjzchwilinachwil. Znaczy to, e masz do wszystkiego waciwy stosunek. Nietrudne. Ale i nieatwe. Nie twrz atwociinietwrztrudnoci.Jeelicorobisz,rbto.Kiedyprowadzcsamochdpodjedaszdo znaku"stop",zatrzymujeszsi.Jeliwiatojestzielone,jedzieszdalej.WtymmomencietyiTwj samochd, ty i otoczenie stajecie si jednym, poniewa nie ma "ja" i "moje". Jest tylko prowadzenie.Awic,jeelicorobisz,musisztorobi.Niekontrolujsiebie,niekontrolujswoich uczuanirozumienia.Jeelicokontrolujesz,maszproblem.MwiCi.:porzutowszystko.Kim wtedybdziesz?Jeeliniewiesz,idtylkoprosto"niewiem"."Niewiem"toTy.Awic"nie wiem"jestprowadzeniemsamochodu,"niewiem"jestjedzeniemalbogrwtenisa,"niewiem"jest poprostusiedzeniem,"niewiem"zawierawszystko.Idtylkoprosto"niewiem"przezdziesi tysicylat,bezprzerwy.Prbuj,prbuj,prbuj.Jasne?

178

34
Rzekapyniebezpocztkuikoca, najwikszestajesinajmniejszym,najmniejszestajesinajwikszym, wspokojujestruch,ruchjestspokojem. Odnieskoczonociidziedonieskoczonoci. Cotojest? Jestjednowiatobezadnejnazwyczyformy.

Dwarogiwyrastajzgowykrlika: Jedenrgmierzywsoce,drugimierzywksiyc. Drewnianekurczlecinaniebie, zakadapaszczzprzestrzeniinaszyjnikzczasu. Zupazgwiazdzrobionaprzezkamiennmap. Czytenwiatjestprzeciwkomnie? Czyjajestemprzeciwtemuwiatu? Niedbamoto. Kadsinaskalnej,grskiejpoduszce, przykrywamsikocemzbkitnegoniebaibiaychchmur. Osigamsenstrumienianicocinaziemskimou.

Wruum,wruum,wruum!Hok,hok,hok! La,la,la,gong,gong,gong! Ha,ha,ha,aj,aj,aj! Ilemaszlatrobocie?Piip,piip,piip:SXS+J=LG

179

35
Senogwiazdach
Staroytniujrzeligwiazdidostpiliowiecenia. Comajujrzewspczeni,abygodostpi? Czyjatemogujrzegwiazdidostpiowiecenia? Wielejestgwiazd.Ktrpowinienemujrze? wieccegwiazdy,piewajcegwiazdy,taczcegwiazdy, generalskiegwiazdki,gwiazdynasztandarze, herbatnikiwksztaciegwiazdek, spadajcegwiazdy,gwiazdyz"Gwiezdnychwojen", gwiazdydrzew,gwiazdyrzek. Chciabymzobaczyprawdziwgwiazd. Ktrajestprawdziwa? Skdsibiorwszystkiegwiazdy? Gdzieodchodzwszystkiegwiazdy? Czasupywa.Jakjeznale? Jeelijepochwycisz,uciekn. Jeelijeznajdziesz,nicnieznajdziesz. Wgwiedziejestgwiazda. Wtejgwiedziejestgwiazda. Gwiazdawidzigwiazd. Gwiazdypiewajpiegwiazd. Gwiazdytacztaniecgwiazd. Wielkinauczycielzapyta:CojestTwojgwiazd? Uczepatrzywziemi,naladujeposzukiwanie. Potemklaszczewdonie,miejesi.Podaje. Jakajestwspaniaa! Znalegwiazdnaziemi,zostawielkimczowiekiem! Czychceszpodniewieccgwiazd? Czychceszznalegwiazdnaziemi? Kamiennylewwynurzasizchmur. Wszystkiegwiazdysiboj,chowajsiwcieniutygrysa.
180

Gdziejestpnoc,poudnie,wschd,zachd? Nieznasznieba,nieznaszziemi,nieznaszdrogi,nieznaszdomu. Nieznasz,niewiesz.Ciemno,ciemno.Tylkoniewiesz. Urwisko...UUCH!...Martwy...Obudsi. Rajskagwiazdawieccananiebie. Dwiegwiazdynaziemi.Jasnypokjdharmy!

181