Televizija (od grke rei tele - daleko i latinskog glagola video, videre - videti, gledati, u bukvalnom prevodu: gledanje

na daljinu, daljinsko gledanje) je telekomunikacijski sistem za emitovanje i primanje pokretnih slika i zvuka sa velikih daljina. Ovaj pojam se odnosi na sve aspekte televizijskog programa i transmisije, takoe. Televizija je elektronski sistem, pomou koga optiku sliku i zvuk pretvaramo u elektronske signale, koji se prenose do prijemnika, gde se pretvaraju u optiku sliku i zvuk. Prvi put re televizija upotrebljen je 1900. godine, na meunarodnom kongresu u Parizu, u delu Elektrina televizija Perskog, a u gotovo isto vreme jedan francuski bibliotekar je grupiui radove koji se odnose na elektrino prenoenje slike na daljinu upotrebio isti izraz televizija. Iako je ovaj izraz u sutini netaan (budui da je televizija prenos i slike i zvuka, dakle prisutan je i element sluanja), opte je prihvaen i bilo ga je nemogue promeniti.. Dok je u Britaniji, a kasnije i u drugim zemljama, monopol nad televizijom imala drava te emitiranje televizijskog programa financirala iz budeta i televizijske pretplate, dotle se u SAD televizija razvijala preko privatnih televizijskih stanica, a program je financiran preko reklamiranja.

Elementi televizijskog sistema

Elementi jednostavnog televizijskog sistema su:

Izvor slike - ovo moe biti kamera za direktni prijenos ili skaner letee toke za prijenos filma Izvor zvuka. Odailja, koji modulira jedan ili vie televizijskih singala s informacijama o slici i zvuku. Prijemnik koji prikluplja signale slike i zvuka iz televizijske emisije. Televizijski ureaj (televizor), koji pretvara elektrine signale u sliku u zvuk.

Praktini televizijski sistemi ukljuuju opremu za izbor razliitih izvora slike, miksanje slika iz nekoliko izvora odjednom, ubacivanje prethodno snimljenih video signala, sinkroniziranje signala iz vie izvora te direktno generiranje slika iz kompjutera u svrhu identifikacije stanice. Odailjanje se moe obavljati preko zemaljskih odailjaa, preko metalnih i optikih kablova, odnosno preko radija i sinkronih satelita. Svuda u sistem se mogu ubaciti digitalni sistemi kako bi osigurali bolji kvalitet odailjanja slike, smanjile njegov bandwidth, donijele posebne efekte ili osigurale prijenos signala od neeljenih korisnika

Ciklus funkcionisanja tehnikog sistema

Televizija kao elektronski sistem pretvara optiku sliku i zvuk u elektronske signale, prenosei ih dalje do prijemnih ureaja putem elektromagnetnih talasa kroz vazduh ili direktno kablovskom vezom, gde se u obrnutom procesu elektronski signali pretvaraju u optiku sliku i zvuk. Ovaj proces se odvija brzinom svetlosti. Kada je u pitanju direktni prenos, onda na prijemni ureajima vidimo sliku i ujemo ton u isto vreme kada se oni snimaju, odnosno pretvaraju u elektronske signale u televizijskoj stanici. Sistem funkcionisanja tehnikog sistema moe se prikazati u etiri faze:

Pretvaranje optike slike i zvuka u elektronske signale Kontrola, podeavanje i selekcija signala Prenos signala do prijemnika Pretvaranje signala u optiku sliku i zvuk

Da bi se ovaj sistem ostvario neophodan je tehniki sistem elektronskih ureaja, iji broj i vrsta zavise od toga kakav je sistem.

Televizijska kamera
Televizijska kamera je ureaj pomou koga se otpika slika transformie u elektronske signale. Kamera se sastojala iz analizatorske cevi, koja je ovu transofrmaciju i vrila. Sa prednje strane nalazila se analizatorska ploa, koja reaguje na svetlost koja se reflektuje sa objekta i u zavisnosti od jaine svetlosti dobijaju se razliita naelektrisanja na ploi. Nasuprot analizatora je katoda, koja je vezana za izvor elektrine energije. Elektronski mlaz nosi konstantnu struju elektrona, koji prelazi preko ploe velikom brzinom. Pod uticajem naelektrisanja ploe konstantna struja mlaza se menja i postaje modulisana. Modulisani elektronski mlaz je zapravo video signal televizijske slike.

Nain prikaza slike

U posljednje vrijeme se, zahvaljujui napretku tehnologije, televizori koriste nekoliko naina na kojima se prikazuje slika na ekranu:

CRT, najstariji i najrasprostranjeniji nain, temeljen na katodnoj cijevi koja ini sr vedine televizora. stranja projekcija LCD i plazma

Potonja dva su u posljednje vrijeme poeli istiskivati klasine CRT televizore u modernim industrijskim zemljama.

Analogna televizija
Danas (krajem 2005. godine) jo uvijek prevladavajua tehnika emitiranja, u veini drava svijeta.

PAL - prenosi se 50 poluslika u sekundi koje imaju 625 linija SECAM - prenosi se 50 poluslika u sekundi koje imaju 625 linija NTSC - 60 poluslika s 525 linija

Digitalna televizija
DVB standard (Digital Video Broadcasting) odnosno digitalno emitovanje televizije, je grupa internacionalno prihvaenih standarda za digitalnu televiziju, organizaciju sa seditem u enevi zaduenu za standardizaciju sistema za prenos digitalizovanog audio i video sadraja.

Ideja je nastala devedesetih godina dvadesetog veka, a inicijativu je 1990. dala EBU. Projekat je osnovalo 83 lana iz redova radiodifuzije, telekoma, proizvoaa i regulatornih agencija 1993. godine. Danas ima preko 270 lanova. U mnogim zemljama DVB standard zamenjuje PAL, SEKAM i NTSC standarde (i to u Nemakoj, Velikoj Britaniji, Italiji, Francuskoj, paniji, Maarskoj, Australiji, Singapuru itd). Razlog za prelazak na novi standard emitovanja su mogunost da se bolje iskoristi tv kanal, budui da se u kanalu u kome se danas emituje jedan program u TVB standardu mogu pomou jednog predajnika emitovati etiri razliita programa. Na ovaj nain broj mrea, odnosno programa mogao bi biti mnogo vei. Bitno se poboljava kvalitet slike i tona, koji je jednak studijskom, tedi se elektrina energija na predajnicima, omoguio bi se prijem signala u pokretu (automobilima, vozovima, autobusima i sl.), to bi omoguilo pruanje novih servisa. Da bi se uveo ovaj sistem potrebno je da televizije proizvedu nove sadraje i da poveaju efikasnost, telekom operateri (ili TV stanice) moraju da obnove svoj emisioni sistem, proizvoai moraju da razviju novu generaciju predajne i prijemne opreme, drave moraju da prilagode i primene novu regulativu i eventualno daju neke subvencije. A krajnji korisnik gledalac mora da kupi novi prijemni ureaj.

Interaktivna televizija
Ono to je televiziju uinilo interaktivnim medijem je internet. Glavne strategije u povezivanju interaktivne tv i interneta su:

Digitalni brodkasting Pristup internetu putem TV-a (Intercast}-, WebTV}-) Sinteza prve i druge strategije Pristup internetu putem kablovskih mrea

Interaktivna digitalna televizija zahteva ureaj koji e je pribliiti konceptu personalnih raunara. Komuniciranje izmeu televizije i brodkastera omoguuje set-top kutija. Trenutno ne postoji jedinstveni standard za sve proizvoae (OpenTV}-, MediaHighway}-, WebTVi Java). OpenTVje operativni sistem za interaktivnu televiziju, koji predstavlja zajedniki projekat San Majkrosistemsa (eng. Sun Microsystems) i Tomson Multimedije (eng. Thomson Multimedia), koji se razvio u kompaniju za proizvodnju aplikacija za interaktivnu televiziju. MediaHighwayje interaktivni sistem za emitovanj, koji su razvili Kanal + (eng. Canal+ Technologies). Ovaj sistem omoguava rad na razliitim platformama pruajui mogunost elektronske kupovine (eng. online shopping) elektronski televizijski vodi (eng. electronic program guide), zatim vremensku prognozu na zahtev, oglase, video igrice, telebankarstvo itd. WebTVomoguava uslugu - internet putem televizije. U vlasnitvu je Majkrosofta, a nudi interaktivnu televiziju koja se prati i na televizorima i na raunarima uz komatibilnu karticu. Paketi usluga koje nudi su: klasini (WebTV Classic}-), plus (WebTV Plus}-) i satelit (WebTV Plus Satellite}-).

Format televizijske slike

Format slike se u oblasti televizije odnosi na omjer izmeu duine i irine slike na televizijskom ekranu. Iako je John Logie Baird koristio format 3:7, a BBC od 1936. do 1950. koristio format 5:4, sve donedavno je standardni format slike bio 4:3. Razlozi za to su bili uglavnom tehnoloke prirode, odnosno ogranienja koja je nametala proizvodnja katodnih cijevi, odnosno njihovo smjetanje u praktine televizijske aparate po domainstvima. Drugi vaan razlog za format 4:3 bio je taj to ga je holivudska filmska Akademija 1930-ih - neposredno prije razvoja komercijalne televizije u SAD - ustanovila kao standardni format za igrane filmove. Meutim, od 1950-ih, otkako su u Hollywoodu, a i drugdje, ustanovljen widescreen formati filmske slike, postavlja se pitanje kako filmove prikazivati na televizijskom ekranu. Tek je razvoj digitalne tehnologije krajem 20. vijeka omoguio da se ponu proizvoditi praktini televizori s mogunou prikazivanja slike u formatu slike 16:9, pa se postupno taj format ustanovljava kao novi televizijski standard.

Televizija u Bosni i Hercegovini

Na podruju Bosne i Hercegovine prva televizijska stanica imena Televizija Sarajevo poinje s svojim radom 15 marta 1969. godine. Najzasluniji za osnivanje ove televizije koja sada postoji pod imenom Bosanskohercegovaka radiotelevizija su bili bosanskohercegovaki politiari Hamdija Pozderac i Branko Mikuli