N-418 NAAT MHENDSL LABARATUARI

HDROLK GRUBU DENEY RAPORU

DENEYN ADI : LME SAVAKLARI VE KAPLARTE

DENEYLER

DENEY GURUBU : C1
DENEY TARD
DENEY NO

: 08.05.2008
: 4

DENEY SORUMLULARI : MURAT OBANER

AD SOYAD :

MER KARAOLU

RENC NO:

2004232058

YAPILAN DENEYLER
lme savaklar; geni balkl savaklar, keskin kenarl dikdrtgen savaklar vr keskin
kenarl gen savaklarn deneyleri yapld.
DENEYN AMACI
lme savaklar yardmyla skmayan bir akmdaki debi deerini veya savak
katsaysn (Cs) bulmak amalanmaktadr.
TEOR
Deney srasnda gzlenen bulgular aadaki denklemler yardmyla Q (debi)
hesabnda kullandk. C s , Q gerek , Qteorik arasnda bant elde edilir. 3 farkl yntem iin
formller aada verilmektedir.
V12 P1
V 2 P

+ + z1 = 2 + 2
2g
2g

+ z 2

(Bernolli Denklemi)

1. Geni Balkl Savak

Qteorik =
Cs =

g bhkr

3/ 2

1 Q ger
1,7b H 3 / 2

Q gerek = C s 1,7bH 3 / 2

(Teorik debi)
(Savak katsays hesab)
(Gerek debi)

2. Keskin Kenarl Dikdrtgen Savak

1

Q ger

3/ 2
C s = 2b
2g H
3

Q gerek = C s

2
2 g bH 3 / 2
3

(Savak katsays)

(Gerek Debi)

3. Keskin Kenarl gen Savak

1

Q ger

3/ 2
Cs = 8
tan 2 g H
15

Q gerek = C s

8
tan 2 g bH 3 / 2
15

(Savak katsays)

(Gerek Debi)

DENEY DZEN VE YNTEM

Suyun bir taraftan verilip dier taraftan tekrar alnmas eklinde alan kanal tipi
yapda, mansaptan suyun boalmas srasnda nne konulan engeller sonucu debi ve su
ykseklii deiimleri kontrol edildi. Gerek debiyi bulmak iin 35x35x5cm boyutlarnda bir
hacmin ne kadar srede dolduu tespit edildi. Q =

V
yardmyla hesapland. Deney
t

balamadan nce enerji izgisinin ykseklii llerek referans ykseklii belirlendi.

A.Geni Balkl Savak

B. Keskin Kenarl Dikdrtgen Savak

C. Keskin Kenarl gen Savak

BULGULAR VE TARTIMALAR
Deneyden elde edilen sonular ve hesaplamalar tablolar halinde verilmi, ilgili grafikler
tablolarn altna konulmutur.
A. Geni balkl savak deneyi iin okumalar:
Deneyde bulunan deerler yardm ile aadaki tablo oluturuldu.
referans
(cm) 19.3
v (m) 0.0245
b (cm) 20

1
2
3
4
5

hk (cm)
2.2
2.0
1.7
1.5
1.1

H (m)
0.040
0.035
0.027
0.022
0.018

t (sn)
10.45
12.78
18.45
23.21
35.21

Ortalama Cs=0.9010 bulundu.

Q (m/s)
0.00234
0.00192
0.00133
0.00106
0.00070

Q for.
(m/s)
0.00204
0.00177
0.00139
0.00115
0.00072

Q/H/
0.25551
0.27059
0.31296
0.35267
0.29926

Cs
0.7515
0.7958
0.9205
1.0373
0.8802

0.370
0.350
Q/H/

0.330
0.310
0.290
0.270
0.250
0.010

0.059

H
y = -3.213x + 0.3894

0.00230
0.00210
0.00190
0.00170
0.00150
0.00130
0.00110
0.00090
0.00070
0.00050
0.010

0.015

0.020

0.025

0.030
0.035
0.040
y = 0.0564x - 0.0002
H

0.045

B. Keskin kenarl dikdrtgen savak deneyi iin okumalar;

Deerler formllerde yerine konulup, tablolar halinde yazlacak olursa;
b (cm)
referans
(cm)
v (m)

7
14.8
0.0245

No

H (m)

t (sn)

Q
(m/s)

Cs

Q/H^1.
5

0.0750

0.00306

0.7213

0.1491

0.0710

9.92

0.00247

0.6316

0.1305

0.0670

10.31

0.00238

0.6629

0.1370

0.0570

12.6

0.00194

0.6912

0.1429

0.1948

16.3

0.00150

0.0846

0.0175

0.1600
0.1400

Q/H^1.,5

0.1200
0.1000
0.0800
0.0600

y =-0.9483x +0.2036

0.0400
0.0200
0.0000
0.0000

0.0500

0.1000

0.1500

0.2000

0.2500

0.00350
0.00300
0.00250
Q

0.00200
0.00150

y=-0.0067x +0.0029

0.00100
0.00050
0.00000
0.0000

0.0500

0.1000

0.1500

0.2000

0.2500

C. Keskin kenarl gen savak deneyi iin okumalar;

Deerler formllerde yerine konulup, tablo halinde yazlacak olursa;
referans
(cm)
v (m)
1
2

13.6
0.024
5
H (m)
0.097
5
0.095

t (sn)

Q (m/s)

4.78
5.02

0.0051
0.0049

Cs

Q/H

0.1721 0.1684
0.1703 0.1667

0
0.090
0
0.085
0

0.0057
0.0052
0.0047
0.0042
0.0037
0.0032
0.0027
0.0022
0.0017
0.0012
0.084

0.086

5.79

0.0042

0.1602 0.1567

6.65

0.0037

0.1519 0.1487

0.088

0.090

0.092

0.094

0.096

0.098

0.100

y = 0.049x

0.1750
0.1700

Q/H

0.1650
0.1600
0.1550
0.1500
0.1450
0.084

0.086

0.088

0.090

0.092
H

0.094

0.096

0.098

0.100

y = 1.6481x + 0.0087

SONU
Geni balkl savak deneyinde bulunan sonular ve grafikler olmas gerektii gibi
kmtr. Q gerek ve Qteorik deerleri birbirlerine olduka yakn kmtr. Keskin kenarl

dikdrtgen ve gen deneylerinde ise deerler biraz farkl kmtr. . Bunun nedeni,
deney dzeneinin ok salkl olmamasdr.

KAPLARTE DENEY
AMA

Boru ap ile kapiler ykselme arasndaki ilikiyi eitli aplardaki borular ile bulmak.
TEOR
p w = Su younluu
T = Su yzeyindeki ekme kuvveti(0,076gr/cm)

= Su ile cam yzeyinin slanma asdr. (Temiz cam tp iin sfrdr)

x d x T x cos = ( x d 2 )/4xh c x w x g ------------------------------- (1)
Hc = (( 4 x T x cos ) / ( w x g )) x (1 / d) --------------------------------------- (2)

=0
T = 0,076gr/cm yerlerine konulursa;
Hc = 0,3 / d ---------------------------------------------------------------------- (3)
elde edilir.
DENEY DZENE ve YNTEM
Kullanlan malzemeler:
Farkl aplarda deney tpleri
Su
Kapilarite: Zeminde bulunan suyun klcal boluklardan kapiler etki sayesinde yer ekimi
kuvvetine ters ynde hareket etmesidir. Dier bir ifade ile Kapilarite le tanmlayabiliriz:
Kohezyon ve adhezyon kuvvetleri bir svnn bulunduu ortamdaki davrann belirler. Svnn
kohezyonu, bulunduu kabn uygulad adhezyondan byk ise sv bulunduu kabn eperine
yapamaz. Yani kab slatamaz. Bir cam kaba konulan suyun kohezyonu kabn uygulad
adhezyondan kk kalr. Bylece su cama yapr ve cam slatr. nce bir boru iersindeki su
ise boru eperleri tarafndan ekilerek adhezyonun sv arl ile dengelendii noktaya kadar
ykselir. Bu olaya kapilarite(klcallk) tesiri denir.
Deneyimizde de farkl aplara sahip deney tplerimize su koyarak oluan kapiler ykselmeyi
gzlemledik.

BULGULAR
Hc 1 = 0,3 / 2,65 = 0,1132 mm

Hc 6 = 0,3 / 9,85 = 0,0305mm

Hc 2 = 0,3 / 3,30 = 0,0909mm

Hc 7 =

0,3 / 12,10 = 0,0248mm

Hc 3 = 0,3 / 3,65 = 0,08219mm

Hc 8 = 0,3 / 14,90 = 0,02mm

Hc 4 = 0,3 / 5,40 = 0,056 mm

Hc 9 = 0,3 / 19,95 = 0,015mm

Hc 5 = 0,3 / 7,80 = 0,0385mm

Hc 10 =

0,3 / 22

= 0,0136mm

SONU
Boru aplar kldke kapiler ykselmenin artt grld. Kapiler ykselmenin boru aplar
ile ters orantl olduu anlald.

KAYNAKLAR
M. SALH KIRKGZ AKIKANLAR MEKAN
DENEY NOTLARI