INOVACIJE I PODUZETNITVO 2.

PARCIJALA
(pitanja i odgovori)

1. Poznata je klasifikacija modela inovacionih procesa koju je dao Rothwell, od linearnih do integrativnih simultanih. Koji su to modeli i u kojem periodu? technology push (1950/60-te)-jednostavan linearno sekvencijalni proces;potencira se R&D;trite je primalac rezultata R&D, market pull (1970-te)-jednostavan linearno-sekvencijalan proces; trite je izvor usmjeravanja R&D; R&D ima reaktivnu ulogu, model povezivanja-uparivanja(coupling) (1980-te)-potencira se integracija R&D i marketinga, interaktivni model (1980/90-te)-kombinacija push i pull modela, mreni model (2000-te)-potencira se akumuliranje znanja i eksterno povezivanje.

2.Identifikuju se tri kljuna stadijuma razvoja proizvodnih preduzea.Koja? -mala preduzetnika firma sa visokom tehnologijom-firma sa jednim proizvodom ili jednom proizvodnom linijom,sa malim stepenom formalne strukture,kontrolisana od strane vlasnika, -integrisana firma-jedna proizvodna linija sa vertikalno integrisanom proizvodnjom i specijalizovanim funkcionalnim organizacijama.Vlasnik zadrava kontrolu nad stratekim odlukama, a veina operativnih odluka se delegira kroz politiku firme, -diversifikovana firma-multiproizvodna firma sa formalizovanim sistemom upravljanja koja se evaluira kroz objektivne kriterijume,kao to je stepen rasta i povraaj investicija. 3.Koje su osnovne karakteristike linearno-sekvencijalnog modela? a) proces inovacije se prati kroz izdvojene faze koje su sekvencijalno rasporeene,izmeu kojih ne postoji povratna sprega-model je jednosmjeran, b) proces inovacije se posmatra kroz sistematsku i organizovanu nauno-istraivaku aktivnost, c) faze koje proces sadri teko se mogu izdvojiti u praksi i napraviti jasna distinkcija, d) model se moe primijeniti samo za sluajeve baznih inovacija,koje prolaze kompletan proces: -osnovna istraivanja -primjena istraivanja -razvojna istraivanja -komercijalizacija -difuzija.

4.Koja je kljuna faza simultanih modela inovacija? Kljuna faza ovih modela jeste predrazvojno planiranje proizvoda,koje se smatra osnovom racionalizacije procesa,eliminacije kanjenja i greaka. 5.Koja su osnovna svojstva fleksibilnih modela inovacija? -turbulentno okruenje -prihvatanje promjena i neizvjesnosti -eksplicitnost,stvaranje razliitosti kroz iteracije -fleksibilnost,responzivnost -promjenjiva,prilagodljiva struktura -neizvjesnost,iznenaenje,adaptacija -sklonost ka ekanju informacija koja moe dovesti do kanjenja stvaranja koncepta. 6.Od ega polazi integrativni model inovacija? Integrativni modeli polaze od osnovne relacije menadmenta inovacija,po kojoj je preduzee povezano sa okruenjem preko strategije koja ini posrednu snagu,to su konceptualizovali Kline i Rosenberg,kroz poznati model LV-lanane veze. 7.ta je inovacioni dijamant? Inovacioni dijamant predstavlja model podrke menadmenta inovacija proizvoda,sa ciljem fokusiranja preduzea na elemente koji e ih dovesti do poveanja produktivnosti i performansi. 8.Ukratko pojasnite model faza-kapija? Model faza-kapija je ematski plan menadmenta procesa inovacije proizvoda,usmjeren ka poveanju efektivnosti i efikasnosti.Pristup faza-kapija dekomponuje inovacioni proces na planirani skup faza,od kojih svaki sadri skup predvienih,viefunkcionalnih i paralelnih aktivnosti.Na ulazu u svaku fazu nalazi se kapija,ija je uloga kontrola kvaliteta i donoenje odluka da/ne u procesu. 9.Koja etri modula se formiraju na osnovu modela P-S-O? -preduzee (P) -strategija (S) -okruenje (O) -uspjenost tehnoloke inovacije (UTI) 10.Kako Freeman definie Nacionalni inovacioni sistem (NIS)? Prema Freemanu NIS predstavlja mreu institucija u javnom i privatnom sektoru,ije aktivnosti i interakcije iniciraju,usvajaju,modifikuju i ire nove tehnologije.

11.U referentnim OECD dokumentima iz oblasti nacionalnih inovacionih sistema navodi se definicija Patel-a i Pavitt-a.ta nacionalni inovacioni sistemi obuhvataju prema toj definiciji? Prema ovoj definiciji NIS obuhvata nacionalne institucije,njihove strukture za podsticaj i odgovarajue kompetenttnosti,koje determiniu stepen i pravac tehnolokog uenja. 12.Koja su tri osnovna faktora koji se vezuju za znanje,inovacije i nacionalni inovativni sistem? -ekonomski znaaj znanja -sistemski pristup -povean broj institucija ukljuenih u generisanje znanja. 13.U odnosu na koje oblasti OECD se bavi nacionalnim inovacionim sistemom? -interakcija izmeu preduzea -interakcija izmeu preduzea i istraivakih institucija -difuzija znanja,inovacija i tehnologija u preduzeima -ljudski resursi 14.Prikaite komponente opte infrastrukture inovacionog sistema? OBRAZOVANJE : Novi nauni radnici,novo znanje ISTRAIVANJE I RAZVOJ : Generisanje ideja,transfer tehnologija i znanja,analiza i sinteza,prototipovi POSLOVANJE : Razvoj proizvoda,proizvodnja,marketing i prodaja. 15.Gdje su i kada uspostavljeni prvi inkubatori u Europi? Prvi inkubatori u Evropi uspostavljeni su poetkom 80-tih u Velikoj Britaniji i Njemakoj. Zanimljiv je primjer Berlina, gdje je novembra 1983 god. Zapoeo sa radom prvi poslovni inkubator u Njemakoj- Berlinski centar za inovacije i nova preduzea. 16.Neophodno je da organizacije bazirane na znanju upravljaju inovacionim procesima u cilju poveanja produktivnosti znanja. Zbog toga inovaciona politika EU polazi od nekoliko faktora koji poveavaju brzinu promjena. Koji su to faktori? Zbog toga inovaciona politika Evropske unije polazi od nekoliko faktora koji poveavaju brzinu promijena:ICT, nauno-tehnoloki progress, globalna kompetitivnost, globalno trite.

17.Ukratko navedite inovacione performanse EU koje se odnose na investicije u R&D. Kada je u pitanju inovativnost i konkurentnost EU, pokazuje se da su investicije u R&D na niem nivou u odnosu na globalne konkurente-SAD i Japan. Naime ukupno izdvajana u EU za R&D iznose manje od 2 % bruto nacionalnog proizvoda, sto je za jednu treinu manje u odnosu na SAD (2,5 %) i Japan ( vie od 3%). Istraivanja koja su preduzimala i finansirala sama preduzea u Evropi, takodje su u zaostatku za SAD i Japan. Indikativno je da se u razvoj proizvoda u vodeim, tehnoloki intenzivnim privredama-Njemaka i Francuska, ulae manje od polovine ukupnih sredstava koja se izdvajaju za R&D , sto je malo u poredjenju sa preko 60% u SAD i Japanom. Pred toga neka istraivanja pokazuju da je znatno manje ljudskih resursa u Evropi usmjereno prema R&D i to 0,47 u SAD i 0,8 % u Japanu. 18.EU u cjelini, Europska komisija i, specijalno, Generalni direktorat za preduzea i industriju(DG Enterprise and Industry) kontinuirano realizuju razliite programe iz oblasti inovacija. Nabrojte bar dva aktualna EU programa koja se odnose na podrku inovacijama: -Evropska karta (prikaz) trenda inovacija: skupljanje, analiza i difuzija informacija o inovacionoj politici svih zemalja EU, te utvrdjivanje nivoa informacionih performansi. -Transnacionalana inovaciona kooperacija: programi PRO INNO,i PAXIS, Mrea inovativnih regiona u Evropi. -Inovacije po sektorima i inovacioni klasteri: Europe INNOVA program, centralna taka analize inovacija po sektorima i formiranja mrea inovatora na nivou Evrope. -Servisi podrke transfera tehnologije: mrea centara za protok inovacija. 19.U emu se ogleda znaaj intelektualnog kapitala za preduzee? Intelektualni kapital izuzetno je znaajan faktor inovativnosti,te osnov konkurentske prednosti i profitabilnosti.Intelektualni kapital znai bogatstvo znanja" koje posjeduje jedno preduzee. 20.Na koja tri naina preduzee moe da izgubi svoju intelektualnu svojinu, odnosno kako je mogu preuzeti konkurenti? -imitacija -zastarjelost -prekraj ili kraa

21.Na koja etiri naina preduzee moe zatititi gubitak intelektualnog kapitala kroz konstantne inovacije kao sredstvo zatite intelektualnog kapitala? -poveanje inovacija -kanibalizacija proizvoda -proizvoda platforma i porodica proizvoda -radikalna inovacija 22. ta je predmet prava intelektualne svojine, i koja dva podruja prava ono obuhvata? Predmet zatite prava intelektualne svojine su: nematerijalna dobra, duhovne tvorevine(proizvodi uma), koje su rezultat kreativnosti i intelektualnog rada, te prava stvaralaca (inovatora-pronalazaa i autora). 23.Nabrojte kategorije obuhvaene pravom industrijske svojine kao jednom od dvije sastavnice prava intelektualne svojine. U okviru prava intelektualne svojine, pravo industrijeske svojine obuhvata sljedee kategorije: -patent (zatita pronalazaka- pronalazako pravo) -ig (znaci za obiljeavanje robe i usluga) -modeli i uzorci (industrijski dizajn) -geografske oznake porijekla -topografija integrisanih kola. 24. Koje su tri komponente s obzirom na koje se moe govoriti o patentima? -patenti kao mehanizam aproprijabilnosti inovacije -patenti kao izvor informacija i podrka inovativnosti -patenti kao pokazatelj stepena inovativnosti i razvoja. 25. Koje su tri komponente s obzirom na koje se moe govoriti o igu-brendu? * brend se moze koristiti kao osnova za lansiranje inovacije-kupci lake prenose svoje povjerenje i prihvatanje postojeih proizvoda odredjenog brenda na nove proizvode istog brenda.

*fokusiranje na razvoj jakog brenda moe pomoi kod pozicioniranja proizvoda/usluga na trite. *jak i jasno definisan brend moe biti i ograniavajui faktor inovaciji, iskljuujui neke od ideja koje bi se mogle istraiti. 26. Prema predmetu zatite igove dijelimo u dvije grupe. Imenujte grupe i navedite primjere za svaku od njih? - robni igovi, koji se stavljaju na robu i njeno pakovanje, sa ciljem da obu obiljee od druge robe iste vrste; -usluni igovi, koji su namijenjeni razlikovanju usluga u privrednom prometu. Njima svoje usluge obiljeavaju preduzea koja obavljaju djelatnost u oblasti turizma, osiguranja, bankarstva i dr... Oznaka koju dobija roba zatiena igom (registrovani ig ) je slovo R u gornjem desnom uglu_ primjer : Bambi , Milka. 27. Ukratko objasnite industrijski dizajn uzorke i modele sa aspekta prava industrijske svojine kao bitne sastavnice prava intelektualne svojine? Industrijski dizajn uzorci i modeli predstavlja oblike pravne zatite crtea, slika (uzorci) i geometrijskih tijela (modeli) koji se primjenjuju u industrijskoj ili zanatskoj proizvodnji. Pravo na model i uzorak je subjektivno pravo koje pripada fizikom ili pravnom licu u koliko su ispunjeni uslovi za sticanje zatite. 28. Ukratko objasnite geografske oznake porijekta sa aspekta prava industrijske svojine kao bitne sastavnice prava intelektualne svojine. Geografska oznaka porijekla predstavlja generiki pojam za dvije svoje kategorija: oznaku porijekla i geografsku oznaku, kojima se obiljeavaju proizvodi koji se proizvode na odredjenom geografskom podruju. Za sticanje prava na odredjenu geografsku oznaku porijekla, bitno je da se na odredjenom geografskom podruju obavlja proizvodnja ili prerada proizvodakoji nosi takvu oznaku. 29. Ono to je omoguilo pojavu poduzetnike ekonomije u Americi jesu nove oblasti primjene menadmenta. Koje su to oblasti? To su oblasti: - u novim preduzeima, izloenim direktno tritu ili ne, iako je veina ljudi do sada smatrala da je menadment primjenljiv jedino u postojeim preduzeima; - u malim preduzeima, s obzirom da je veina ljudi bila do prije samo nekoliko godina apsolutno uvjerena da je menadment samo za '' velike deake '';

- u vanprivrednim djelatnostima ( zdravstvena zatita, obrazovanje, itd. ) iako veina ljudi jo uvijek uje izraz '' biznis '' kada se sretne sa rijeju '' menadment ''; - u djelatnostima koje se jednostavno ne smatraju '' preduzeima '', kao to su mali, lokalni restorani; - i, prije svega, u domenu sistematskih inovacija: na istraivanje i koritenje novih mogunosti zadovoljenja ljudskih elja i potreba. 30. Na koji nain se inovacije mogu uiniti atraktivnim za menadere? 31. Postojea preduzea i to ona srednje veliine, prije nego mala, upravo jesu ta koja imaju najveu sposobnost da budu voena na poduzetniki nain. Zbog ega? Ona imaju neophodne resurse, posebno ljudske, kadrovske potencijale. Ona imaju ve steenu menadersku sposobnost, kompetentnost, kao i izgraen menaderski tim. Ona dakle, imaju kako mogunost, tako i odgovornost za efikasno ostvarivanje poduzetnikog menadmenta. 32. Poduzetniki menadment zahtjeva usvajanje i provoenje odreenih politika i prakse u etiri glavne oblasti. Koje su to oblasti? Prvo, organizacija se mora uiniti prijemivom za inovacije i spremnom da opazi promjenu kao mogunost, a ne kao opasnost, prijetnju. Ona mora da bude organizovana da obavlja teak posao poduzetnika. Drugo, obavezno je sprovesti sistematsko mjerenje, ili bar ocjenjivanje ostvarenih performansi kompanije kao poduzetnika i inovatora, kao i '' ugraeno '' uenje kako se mogu poboljati te performanse. Tree, poduzetniki menadment zahtijeva postojanje i primjenu odreene prakse prilagoene organizacionoj strukturi preduzea, politici stvaranja rukovodeeg kadra i upravljanja preduzeem, kao i politici davanja kompenzacija, subvencija i nagrada. etvrto, postoji nekoliko stvari koje ne bi trebalo raditi: stvari koje '' ne treba initi '' u jednom poduzetnikom menadmentu. 33. ta poduzetniki menadment u okviru postojeeg posla ne bi trebao da ini? 1. Najvanijeupozorenje glasi da ne treba mijeati menaderske jedinice sa poduzetnikim jedinicama 2. Inovativni napori koji izvlae postojee preduzee iz njegovog normalnog i redovnog polja aktivnosti, veoma rijetko uspijevaju. Bolje je za inovacije da nisu bile '' diverzifikovane '' 3. Najzad, skoro uvijek je uzaludno izbjegavati da se sopstveni posao ili preduzee uine poduzetnikim putem '' kupovina iznutra '', to e rei putem pribavljanja u svojinu malih poduzetnikih poslova 34. Koja su tri glavna razloga zbog kojih je vea prepreka uvoenje inovacija u ve postojee ustanove za javne usluge?

1. Prvo, ustanova javnih slubi bazira se na '' budetu '', odnosno po pravilu uopte nije plaena u zavisnosti od postignutih rezultata 2. Drugo, usluna ustanova zavisi od mnotva sastavnih dijelova 3. Najvaniji razlog je ipak taj, to ustanove javnih slubi postoje, na kraju krajeva da bi '' inile dobro '

35. Koja su tri koraka za izgradnju sistema mjerenja poduzetnikih i inovativnih performansi u okviru redovne kontrole poslovanja? 1. Prvi korak sastoji se u ugraivanju povratnih informacija od rezultata do oekivanja, u svaki inovativni projekat jedne kompanije. 2. Sledei korak sastoji se u razvoju sistematskog pregleda svih moguih inovativnih napora kompanije, uzetih zajedno. 3. Najzad, poduzetniki menadment obavezno preduzima ocjenjivanje ukupnih inovativnih performansi kompanije u odnosu na inovativne ciljeve, kompanije, u odnosu na njene performanse i poziciju na tritu, i u odnosu na njene performanse kao preduzea u cjelini posmatranog. 36. Postoje etiri specifine poduzetnike strategije. Koje? 1. biti '' prvi, ali istovremeno i najbolji '', 2. '' pogoditi ih tamo gdje nisu '' ( jaki, sigurni, i sl. ); 3. Pronalaenje i osvajanje specijalizovanih '' ekolokih nia ''; 4. Promjena ekonomskih karakteristika proizvoda, trita ili privredne grane. 37. ta ima za cilj poduzetnik u okviru strategije Biti prvi ali istovremeno i najbolji? U okviru te i takve strategije, poduzetnik ima za cilj da osvoji vodeu poziciju, ako ne i potpunu dominaciju na nekom novom tritu, ili u nekoj novoj grani privrede. Biti '' prvi, ali i istovremeno i najbolji '' ne znai obavezno da se veliki posao, veliko preduzee, mora odmah stvoriti, mada to, u sutini, obino biva pravi cilj. Meutim, ta strategija od samog poetka ima za cilj osvajanje trajne vodee pozicije. 38. Koja su dva rizika strategijePogodite ih tamo gdje ne oekuju? - Kreativni imitatori relativno lako dolaze u iskuenje da usitne i razbiju na komade svoje napore, u nastojanju da se obezbijede protiv gubitaka u opkladama. - Druga opasnost sastoji se u pogrenom tumaenju trenda, u smislu da se kreativno imitira neto to se preokrene u suprotnom smijeru od oekivanog pozitivnog trenda i uspjenog razvoja na tritu.

39. Postoje tri razliite strategije ekolokih nia, svaka sa svojim zahtjevima, ogranienjima i rizicima. Koje? strategija '' naplatne rampe ''; strategija specijalizovanih vjetina znanja; i strategija specijalizovanog trita.

40. Poduzetnika strategija promjene vrijednosti i karakteristike, kreira muterije ali to radi na etiri razliita naina. Putem ega? Putem: kreiranja koristi; utvrivanja odgovarajuih cijena; prilagoavanja drutveno ekonomskoj realnosti klijenta; isporuke onog to za klijenta zaista predstavlja pravu vrijednost