You are on page 1of 37

WYKAD 1

STANDARDY KSZTACENIA DLA KIERUNKU STUDIW: PEDAGOGIKA

http://www.bip.nauka.gov.pl/_gAlle ry/23/95/2395/78_pedagogika.pdf Studia pierwszego stopnia grupa treci podstawowych Ksztacenie w zakresie poj i systemw pedagogicznych

METRYCZKA

Rodzaj przedmiotu: obowizkowy Rok studiw: I Semestr: I Liczba godzin: wykadw 15 wicze 30 Jzyk: polski

Nazwiska prowadzcych: wykad: dr hab. Marek Wasielewski, prof. UO Marek.Wasielewski@uni.opole.pl konwersatorium: mgr Grzegorz Kozdra Rodzaj zaliczenia: egzamin pisemny (egzamin zerowy zaliczenie wicze na co najmniej 4,5)

METRYCZKA

CELE PRZEDMIOTU
ukazanie podstawowego charakteru przedmiotu nauczania poprzez poszukiwania jego humanistycznego zakorzenienia, poznanie i rozumienie podstaw edukacji i jej uwarunkowa: cywilizacyjnych, kulturowych, prawnych i organizacyjnych, zorientowanie studentw w hierarchicznej strukturze wartoci edukacyjnych i moliwych sposobach ich realizacji,

CELE PRZEDMIOTU
wartociowanie skadnikw edukacji, ksztatowanie rozumienia konsekwencji, jakie wynikaj dla pedagogiki ze stosowania rnych wzorcw wiedzy o niej, ustalenie miejsca i roli pedagogiki oglnej wobec innych subdyscyplin pedagogicznych, wskazanie jej pl badawczych i metodologicznej swoistoci,

CELE PRZEDMIOTU
wprowadzenie do metarefleksji pedagogicznej nad wspczesnymi zadaniami wychowawczo-edukacyjnymi w kontekcie aktualnych przemian spoeczno-kulturowych i politycznych, prby praktycznej weryfikacji zaoe pedagogiki oglnej humanistycznie zorientowanej.

Geneza nauki, jej dzieje i wspczesne dylematy.

TRECI KSZTACENIA

Nauka jako religia XX wieku. Nauka a inne formy ludzkiego dowiadczenia: sztuka, wiedza potoczna, religia, filozofia, mit. Granice prawomocnoci wanoci wiedzy naukowej. Spory o status nauk humanistycznych. Pozytywizm antypozytywizm, naturalizm antynaturalizm.

TRECI KSZTACENIA
Rne ujcia osobliwoci nauk humanistycznych. Praktyczno wiedzy humanistycznej: wiedza techniczno-analityczna i wiedza hermeneutyczno-moralna. Nauka i technika a mentalno czowieka XXI wieku. Wspczesna humanistyka wobec pyta o waciwy jej typ refleksji oraz o jej kulturowe i spoeczne funkcje.

TRECI KSZTACENIA (2) Wychowanie a ycie spoeczne.


Geneza wychowania. Wychowanie w rnych kulturach i rnych organizacjach (porzdkach) ycia spoecznego. Wychowanie a rozwj. Funkcje wychowania. Problematyczno (nieoczywisto) wychowania i jej konsekwencje.

TRECI KSZTACENIA (2) Co to znaczy, e wychowanie jest obcione nieusuwaln dwuznacznoci i niespenialnoci?
Dlaczego wychowanie wymaga zawsze moralnego uprawomocnienia? Wychowanie jako czynno techniczna, jako dziaanie komunikacyjne oraz jako fakt kulturowy. Instytucje edukacyjne.

TRECI KSZTACENIA
Zaleno sposobu(3) uprawiania pedagogiki od rozumienia wychowania. Geneza i struktura wiedzy pedagogicznej. Spoeczno-kulturowe uwarunkowania wiedzy pedagogicznej. Zaleno pedagogiki od innych dziedzin wiedzy. Rnice midzy pedagogik rozumian jako nauka i jako filozofia wychowania.

TRECI KSZTACENIA (3) Typowe pytania pedagogiczne.


Struktura i style mylenia pedagogicznego. Aporie pedagogiczne:
przymus i swoboda w wychowaniu, wychowanie jako urabianie i jako wspomaganie rozwoju, wychowanie adaptacyjne i emancypacyjne, wychowanie a manipulacja.

TRECI KSZTACENIA (3) Gwne doktryny (systemy) pedagogiczne. Pojcie doktryny pedagogicznej. Przynaleno doktryn do rnych nurtw pedagogiki. Zwizek doktryn z ideologiami i formacjami wiatopogldowymi. Znaczenie doktryn dla wspczesnej refleksji o wychowaniu. Potrzeba i sposb studiowania doktryn pedagogicznych.

EFEKTY KSZTACENIA
UMIEJTNOCI I rozumienia KOMPETENCJE istoty nauki jako jednej z form
ludzkiego dowiadczenia; rozumienia problemw wspczesnej humanistyki; rozumienia podstawowych kategorii uywanych w badaniach nad edukacj i wychowaniem; analizy odmiennych koncepcji wychowania, rekonstruowania ich zaoe oraz ideologii;

EFEKTY KSZTACENIA
UMIEJTNOCI I
rozrniania potocznej wiedzy o wychowaniu od wiedzy naukowej; rozrniania podstawowych moliwoci i ogranicze towarzyszcych procesom edukacji i wychowania; umiejtno posugiwania si jzykiem rnych koncepcji wychowania dla opisu rzeczywistoci spoecznej.

KOMPETENCJE

LITERATURA

OBOWIZKOWA Gnitecki J. (2007) Wprowadzenie do


pedagogiki oglnej. Pozna, Wyd. PTP. Hejnicka-Bezwiska T. (2008) Pedagogika oglna, Warszawa, Wyd. Akademickie i Profesjonalne. Kunowski S. (2004) Podstawy wspczesnej pedagogiki. Warszawa, Wyd. Salezjaskie. Pedagogika, t. 1: Podstawy nauk o wychowaniu (2006) red. B. liwerski. Gdask, GWPed.

LITERATURA
Dauber

UZUPENIAJCA H. (1997) Podstawy pedagogiki humanistycznej

(tum. J. Marnik, W. obicki). Krakw, Wyd. Impuls.


Dudzikowa

M., Czerepniak-Walczak M. (2007) Wychowanie. Pojcia, procesy, konteksty. Gdask, GWP. K. (2008) Podejcie caociowe do pedagogiki. Rzeszw, Wyd. Urz. J. (2004) Pedagogika oglna z metodologi. Pozna.

Duraj-Nowakowa

Gnitecki

Gnitecki

J. (2002) Filozofia nauki i edukacja w okresie nowoczesnoci i ponowoczesnoci. Pozna, Wyd. PTP.

LITERATURA UZUPENIAJCA Gutek G. L. (2003) Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji, Gdask, GWP.
Hejnicka-Bezwiska T. (1997) Tosamo pedagogiki. Od ortodoksji ku heterogenicznoci. Warszawa. Hessen S. (1933 2000) Podstawy pedagogiki. Warszawa. Idee pedagogiki filozoficznej (2003) red. S. Sztobryn, B. liwerski. d, Wyd. U.
Kwieciski Z., liwerski B. (2006) Pedagogika, t. 1 i 2, Warszawa, Wyd. Nauk. PWN.

LITERATURA

Leppert R. UZUPENIAJCA (2002) Pedagogiczne peregrynacje. Studia i szkice o pedagogice oglnej i ksztaceniu pedagogw. Bydgoszcz. Palka S. (1999) Pedagogika w stanie tworzenia. Krakw, Wyd. UJ. Palka S. (2003) Pedagogika w stanie tworzenia. Kontynuacje. Krakw, Wyd. UJ. Pedagogika oglna. Problemy aksjologiczne (2007) red. T. Kukuowicz, M. Nowak. Lublin, Red. Wyd. KUL. Pedagogika we wspczesnym dyskursie humanistycznym (2004) red. T. Lewowicki. Warszawa Krakw.

LITERATURA

UZUPENIAJCA Pedagogika oglna a filozofia nauki. Wybrane problemy i konteksty dydaktyczne (1997) red. A. Pluta. Czstochowa.
Pluta A. (1997, 1999) Pedagogika pogranicza. Cz. I i II. Czstochowa, Wyd. WSP. Pogranicza pedagogiki i nauk pomocniczych (2004) red. S. Palka. Krakw. Problemy, antynomie, dylematy i kontrowersje w myleniu o pedagogice i edukacji (2003) red. T. Hejnicka-Bezwiska. Bydgoszcz.

Pluta A. (1996) Pedagogika oglna jako humanistyczna autorefleksja edukacji i jej kultury.

LITERATURA UZUPENIAJCA Przeamywanie stereotypw (pedagogicznych i edukacyjnych) (1996) red. T. Hejnicka-Bezwiska, R. Leppert. Bydgoszcz. Rozwj pedagogiki oglnej. Inspiracje i ograniczenia kulturowe oraz poznawcze (2001) red. A. Bogaj. Warszawa-Kielce. Schulz R. Wykady z pedagogiki oglnej. Toru, UMK: t.1. Perspektywy wiatopogldowe w wychowaniu. t. 3. Logos edukacji. Such J., Szczeniak M. (2000) Filozofia nauki, Wyd. 3 popr. Pozna, Wyd.. Nauk. UAM. Wielkie eseje w nauce (1998) red. M. Gardnem. Warszawa, Prszyski i S-ka.

WYKAD I
POWSTANIE I ROZWJ PEDAGOGIKI

POWSTANIE I ROZWJ PEDAGOGIKI PEDAGOGIKA

z gr. pais (w dopeniaczu paidos) dziecko, chopiec ago prowadz agagos prowadzcy Paidagogos () prowadzcy chopca w staroytnej Grecji niewolnik prowadzajcy dziecko na miejsce wicze fizycznych (do palestry
chopcy wiczyli gwnie agone zapasy, modzie pentathlon: bieg, skok, dysk, oszczep, mocowanie).

Paidagagos prowadzcy chopca: poczatkowo tylko w sensie fizycznym, pniej take moralnym i duchowym (etycznie).

POWSTANIE I ROZWJ PEDAGOGIKI


Cao czynnoci paidagogosa paidagogija. Dzi pedagogie samo dzieo wychowania, zesp konkretnych czynnoci, umiejetnoci i praktyk wychowawczych w formie zwerbalizowanej, istniejcych w postaci doktryn pedagogicznych. Mog by: twrczym oddziaywaniem na dzieci i modzie, pyncym z talentu wychowawcy graniczy ze sztuk, a nawet staje si sztuk sztuk; rzemielniczym naladowaniem wzorw postpowania wychowawczego technik pedagogiczn, ktr m.in. mona przekaza kandydatom na wychowawcw. Paidagogike techne wiedza o wychowaniu, wymagana od paidagogosa; std pedagogika.

POWSTANIE I ROZWJ PEDAGOGIKI

Pedagogia czynnosci praktyczne, pedagogika wiedza teoretyczna i nauka o wychowaniu. Etymologia sw: pedagogika i pedagogia wskazuje, e pedagogika nie miaa pierwotnie charakteru nauki. (nazwy nauk: nazwa przedmiotu bada + okrelenie ich charakteru analitycznego lub bardziej opisowego; np. bio-logia nauka opisujca ycie; nauka o wychowaniu powinna nosi nazw pedago-grafia, albo pedago-logia, ale nazwy takie nie powstay).

POWSTANIE I ROZWJ PEDAGOGIKI

Paideia (sofici) wysze formy dziaalnoci wychowawczej: ksztacenie osobowoci na dobrach kultury (czy dziaalno wychowawcz z refleksj nad ni). Paideia okrela te formacj duchow czowieka, mieci w sobie najwyszy idea humanistycznego ksztacenia (idea jako najwyszy cel wychowania). Cycero przetumaczy to jako humanitas ludzko, czowieczestwo. Wspczesny jzyk angielski education: czy w jedno dziaalno wychowawcz i refleksj nad ni. W innych jzykach na og rozdzia.

POWSTANIE I ROZWJ PEDAGOGIKI Helleski paidagogos wychowawca-praktyk.


Mniejsze znaczenie nauczania (gramatyka, retoryka, dialektyka), zajmowa si nim kto inny.

Nowoytny pedagog to:


twrca znaczcego systemu pedagogicznego (np. M. Montessori); wielki wychowawca narodu pisarz, polityk, wity (np. J. I. Krasicki); nazwa honorowa po II wojnie wiatowej kady praktyk, nauczyciel (wychowawca!).

POWSTANIE I ROZWJ PEDAGOGIKI

Ateny i Sparta dwa rne systemy i ideay wychowania: czowieka wszechstronnie rozwinitego oraz wzr surowego wychowania obywatelskiego (wychowanie demokratyczne vs. wychowanie totalitarne). redniowieczny ustrj feudalny (V XV wiek): wychowanie rycerskie, wychowanie mieszczaskie, wychowanie chopskie, kocielny idea wychowania.

POWSTANIE I ROZWJ PEDAGOGIKI

Renesans, Owiecenie nawizanie do staroytnego ideau wychowania; naczelnymi wartociami Prawda, Dobro i Pikno, wiara w czowieka i jego rozum. Od XVII wieku (gwnie dziki J. A. Komeskiemu) pedagogika nabiera cech odrbnej i samodzielnej dyscypliny naukowej (tworzone s jej podstawy teoretyczne).

POWSTANIE I ROZWJ PEDAGOGIKI

Trzy nurty mysli pedagogicznej:

pedagogika demokratyczna (Comenius Jan Amos Komeski), pedagogika empiryczna (John Locke), pedagogika naturalistyczna (Jean Jacques Rousseau).

Nauk pedagogika staje si (zaczyna stawa?) w pocztkach XIX wieku.

POWSTANIE I ROZWJ PEDAGOGIKI 1809 katedra filozofii w Krlewcu: J. F. Herbart:


oddziela pedagogik od filozofii; po powrocie do Getyngi (1833) tworzy system pedagogiczny oparty na etyce i psychologii. Cel wychowania ksztatowanie charakteru moralnego, rodki wyrobienie karnoci i nauczanie wychowujce. Nowy kierunek dydaktyczny herbartyzm.

POWSTANIE I ROZWJ PEDAGOGIKI Polska pocztku XIX wieku:


Jzef M. Hoene-Wroski: Filozofia pedagogii (1822): gwnym celem wychowania stworzenie si wasne czowieka. Bronisaw F. Trentowski Chowanna (1842): pedagogika jako systematyczna umiejtno majca na celu wskazanie czowiekowi rodkw i drg, jak ma nie wasne lub obce dzieci do prawdziwego dojrzenia, czyli penoletnoci. Teodor Sierociski 1846: pierwszy podrcznik pedagogiki: Pedagogika, czyli nauka o wychowaniu.

POWSTANIE I ROZWJ PEDAGOGIKI

Przeom w uprawianiu pedagogiki wpyw psychologii eksperymentalnej: Wilhelm Wundt (Lipsk, 1879);
pierwsze psychologiczne laboratorium eksperymentalne; badania pedagogiczne nad wychowawczym i szkolnym rozwojem dzieci i modziey, problemami dydaktyki i higieny nauczania.

Przeom XIX i XX wieku oparta na tych badaniach pedagogika naukowa. Nowa eksperymentalna wiedza o dziecku i jego wychowawczym rozwoju pedologia (w Polsce J. Dawid, J. Joteyko, M. Grzegorzewska, J. Korczak).

POWSTANIE I ROZWJ PEDAGOGIKI


XIX/XX wiek idee nowego wychowania (John Dewey), urzeczywistnione w praktyce w ramach m.in. takich kierunkw pedagogicznych, jak:
pedagogika naturalistyczna (Janusz Korczak), pedagogika socjologiczna (Emil Durkheim), pedagogika pragmatyczna (m.in. Henryk Rowid).

Generalnie w rozwoju pedagogiki 3 gwne fazy:


pedagogika naturalistyczna, pedagogika spekulatywna, pedagogika autonomiczna.

POWSTANIE I ROZWJ PEDAGOGIKI

Podsumowanie. Przedstawiono:
charakterystk przedmiotu, warunki zaliczenia, cele i treci ksztacenia, podane umiejtnoci i kompetencje; literatur przedmiotu; genez i etymologi pedagogiki; pocztki pedagogiki jako nauki.

You might also like