You are on page 1of 171

Mc lc

Chng 01: Nm Gii Mu Nhim ................................................................... 4 Nm gii............................................................................................................. 4 Gii th nht ......................................................................................................... 4 Gii th hai ........................................................................................................... 4 Gii th ba............................................................................................................. 4 Gii th t ............................................................................................................. 5 Gii th nm ......................................................................................................... 5 Li bt ................................................................................................................. 6 Gii th nht: Tn trng s sng ................................................................. 11 Gii th hai: M rng lng ............................................................................ 17 Gii th ba: Bo v tit hnh ......................................................................... 24 Gii th t: i ng v Lng nghe ................................................................ 36 Gii th nm: Gn gi thn tm, lnh mnh x hi ................................... 50 Chng 02: Tam Bo.......................................................................................... 64 Chng 03: Gii v S Tu Tp Nghim Tc ................................................ 88 Gii v S tu tp nghim tc ........................................................................ 88 Hnh phc n t tm ................................................................................... 93 Dng li cn nh ............................................................................................. 99 Nm Gii v s thay i x hi .................................................................. 101 Nhng cu hi nm gii .............................................................................. 105 Cu hi 1 ............................................................................................................ 105 Cu hi 2 ............................................................................................................ 106 Cu hi 3 ............................................................................................................ 106 Cu hi 4 ............................................................................................................ 108 Cu hi 5 ............................................................................................................ 109 Cu hi 6 ............................................................................................................ 110 Cu hi 7 ............................................................................................................ 111 Cu hi 8 ............................................................................................................ 113 Cu hi 9 ............................................................................................................ 114 Cu hi 10 .......................................................................................................... 116 Cu hi 11 .......................................................................................................... 118 Cu hi 12 .......................................................................................................... 119 Cu hi 13 .......................................................................................................... 120 Cu hi 14 .......................................................................................................... 122 Cu hi 15 .......................................................................................................... 124
2 | Nm Gii

X hi c th tr gii cch no ..................................................................... 129 Gii ................................................................................................................. 134 Li chu ca chng ta........................................................................... 139 Tng lai trong bn tay................................................................................ 147 Chng 04: Kinh Ngi o Trng................................................................ 154 Chng 05: Nghi Thc Truyn Th Ba Quy v Nm Gii ....................... 160
1. Thin Hnh ................................................................................................... 160 2. Thin To ....................................................................................................... 160 3. Dng Hng ................................................................................................. 160 4. Tn Dng .................................................................................................... 160 5. Ly Bt ........................................................................................................... 161 6. Tr Tng ......................................................................................................... 162 7. Tc Php Yt Ma .......................................................................................... 164 8. Khai Th ......................................................................................................... 165 9. Ly Bo n .................................................................................................... 165 10. Truyn Th Tam Quy ................................................................................ 165 11. Khai Th ....................................................................................................... 166 12. Truyn Th Nm Gii ............................................................................... 167 13. Tuyn c Phi Quy Y.............................................................................. 170 14. H Nim ...................................................................................................... 170 15. Quay V Nng Ta ................................................................................. 170 16. Hi Hng .................................................................................................. 171

3 | Nm Gii

Chng 01: Nm Gii Mu Nhim


Nm Gii
Gii th nht thc c nhng kh au do s st hi gy ra, con xin hc theo hnh i bi bo v s sng ca mi ngi v mi loi. Con nguyn khng git hi sinh mng, khng tn thnh s git chc v khng k khc git hi, d l trong tm tng hay trong cch sng hng ngy ca con. Gii th hai thc c nhng kh au do lng gt, trm cp v bt cng x hi gy ra, con xin hc theo hnh i t em li nim vui sng v an lc cho mi ngi v mi loi, chia x th gi, nng lc v ti vt ca con vi nhng k ang tht s thiu thn. Con nguyn khng ly lm t hu bt c mt ca ci no khng phi do mnh to ra. Con nguyn tn trng quyn t hu ca k khc, nhng cng nguyn ngn nga k khc khng cho h tch tr v lm giu mt cch bt lng tn s au kh ca con ngi v ca mun loi. Gii th ba thc c nhng kh au do thi t dm gy ra, con xin hc theo tinh thn trch nhim gip bo v tit hnh v s an ton ca mi ngi v mi gia nh trong x hi. Con nguyn khng n nm vi nhng ngi khng phi l v hay chng ca con. Con thc c rng nhng hnh ng bt chnh s gy ra nhng au kh cho k khc v cho chnh con. Con bit mun bo v hnh phc ca mnh v ca k khc th phi bit tn trng nhng cam kt ca mnh v ca k khc. Con s lm mi cch c th bo v tr em, khng cho nn t dm tip tc gy nn s v ca cc gia nh v ca i sng i la.

4 | Nm Gii

Gii th t thc c nhng kh au o li ni thiu chnh nim gy ra, con xin hc theo hnh i ng v lng nghe dng tng nim vui cho ngi v lm vi bt kh au ca ngi. Bit rng li ni c th em li hnh phc hoc kh au cho ngi, con nguyn ch ni nhng li c th gy thm nim t tin, an vui v hy vng, nhng li chn tht c gi tr xy dng s hiu bit v ha gii. Con nguyn khng ni nhng iu sai vi s tht, khng ni nhng li gy chia r v cm th. Con nguyn khng loan truyn nhng tin m con khng bit chc l c tht, khng ph bnh v ln n nhng iu con khng bit chc. Con nguyn khng ni nhng iu c th to nn s bt ha trong gia nh v on th, nhng iu c th lm tan v gia nh v on th. Gii th nm thc c nhng kh au do s s dng ma ty v c t gy ra, con xin hc cch chuyn ha thn tm, xy dng sc khe thn th v tm hn bng cch thc tp chnh nim trong vic n ung v tiu th. Con nguyn ch tiu th nhng g c th em li an lc cho thn tm con, v cho thn tm gia nh v x hi con. Con nguyn khng ung ru, khng s dng cc cht ma ty, khng n ung hoc tiu th nhng sn phm c c t trong c mt s sn phm truyn thanh, truyn hnh, sch bo, phim nh v chuyn tr. Con bit rng tn hoi thn tm bng ru v cc c t y l phn bi t tin, cha m v cng l phn bi cc th h tng lai. Con nguyn chuyn ha bo ng, cm th, s hi v bun gin bng cch thc tp php king c cho con, cho gia nh con v cho x hi. Con bit php king khem ny rt thit yu chuyn ha t thn, tm thc cng ng v x hi.

5 | Nm Gii

Li Bt
Ti sng phng Ty gn ba mi nm, mi nm gn y ti thng hay hng dn cc kho tu chnh nim chu u, chu c, v Bc M. Trong nhng kho tu ny, chng ti c nghe nhiu cu chuyn thng tm, v chn ngn hay rng bao nhiu au kh y u l kt qu ca s nghin ru, lm dng ma ty, lm dng tnh dc, v cc l thi tng t, truyn t th h ny sang th h khc. Trong x hi c mt s bng hoi ln. Nu chng ta t mt ngi tr vo x hi m khng tm cch bo v h, h s tip nhn nhng bo ng, cm th, s hi, v bt an mi ngy, v rt cuc s b bnh. Nhng cu chuyn ca chng ta, nhng chng trnh tivi, qung co, sch bo u ti tm cc ht ging kh au ni nhng ngi tr, v ni c nhng ngi ln. Chng ta thy c mt s trng vng trong lng, v chng ta tm cch kho lp bng cch n ung, c, ni, ht thuc, ung ru, xem tivi, i coi phim, hay thm ch lm vic qu . Nng ta vo nhng th ny ch lm chng ta cng cm thy i kht, khng tho mn hn, v chng ta mun hp th nhiu hn na. Chng ta cn mt vi nguyn tc ch o, mt vi phng thuc ngn nga phng h cho mnh, ri chng ta c th lnh mnh tr li. Chng ta cn tm cho ra phng thuc cho cn bnh ca mnh. Chng ta cn tm cho ra nhng g lnh, p v tht c th nng ta vo. Khi li xe, chng ta buc phi tun theo mt s quy lut nht nh khng gy tai nn. Hai ngn nm trm nm trc, Bt a ra cc nguyn tc ch o nht nh cho nhng ngi t ti gia ca Ngi gip h sng mt i sng bnh an, lnh mnh v hnh phc. l Nm Gii, v nn tng ca mi Gii ny l chnh nim. Vi chnh nim, chng ta thc c nhng g ang xy ra ni thn th, cm th, tm hn v th gii quanh ta, v ta trnh khng gy tn hi cho mnh v cho ngi. Chnh nim bo h cho ta, cho gia nh v x hi ta, chc chn s mang li an lc, hnh phc trong hin ti v tng lai.

6 | Li Bt

Trong o Bt, Gii, nh, v Tu lun i chung vi nhau. Ta khng th ch ni n mt yu t m khng ni n hai yu t kia. Ba php ny c gi l Tam Hc - sila, tu Gii; samadhi, tu nh; v prajna, tu Tu. Gii, nh, Tu 'tng tc' vi nhau. Thc tp Gii mang n nh, nh th cn thit cho Tu. Chnh Nim l nn tng ca nh, nh cho php ta nhn su, v Tu chnh l hoa tri ca s nhn su. Khi c chnh nim, ta c th thy rng nu trnh khng lm 'iu ny', ta c th ngn nga c 'iu kia.' Tu gic ny khng n t s p t ca quyn lc bn ngoi. N l hoa tri ca s qun st ca chnh chng ta. Hnh tr Gii, v vy, gip ta tr nn im tnh hn, tp trung hn, mang li nhiu tu gic v s sng sut hn, v do vic hnh tr Gii ca chng ta li cng thm vng chi. Ba yu t ny an quyn vi nhau; yu t ny h tr cho hai yu t kia, v c ba mang chng ta n gn hn vi s gii thot chm dt s 'r r.' Chng ngn khng ta ri tr li vo v minh, phin no. Khi bc c ra ngoi dng kh au h ly, ta gi l anasvara, 'v lu.' Chng no cn tip tc r r th chng y chng ta cng ging nh mt chic bnh rn nt, v khng sao trnh khi sa vo au bun, kh no v v minh. Nm Gii chnh l tnh thng. Thng c ngha l hiu, bo v, v mang li an vui cho i tng thng yu ca chng ta. Hnh tr Gii l thc hin iu ny. Chng ta bo v cho mnh v bo v cho nhau. Nm Gii trong sch ny c din dch theo hnh thc mi. y l kt qu ca nhng tu gic gt hi c t vic thc tp chung nh mt tng thn. Mt truyn thng tm linh cng ging nh mt ci cy, cn c chm ti cho ra nhng cnh, l mi c th tip tc l mt thc th sinh ng. Chng ta gip ci cy Pht gio pht trin bng cch sng su sc chn tinh thn ca n, s hnh tr Gii, nh, Tu. Nu chng ta tip tc thc tp Gii mt cch su sc, trong tng quan vi x hi v vn ho chng ta, ti tin rng con chu chng ta s c mt s hiu bit v Nm Gii cn su hn chng ta by gi v s c nhiu an lc hn.

7 | Li Bt

Cho n gn y, ti vn hay dng ch 'cm gii' thay v 'phng php rn luyn chnh nim.' Nhng nhiu ngi bn Ty phng ni vi ti rng ch 'cm gii' gi cho h cm gic tt xu, ngha l nu h 'phm' gii th h thy mnh hon ton tht bi. Gii khc vi nhng 'iu rn' (trong o Cha) hay 'lut l.' Gii l nhng tu gic pht sinh t s qun st chnh nim v t kinh nghim trc tip v kh au. Gii l nhng nguyn tc hng dn gip ta tp sng nh th no c th bo h cho mnh v cho nhng ngi xung quanh. Trong khi thc tp Gii, ch hiu bit v hnh tr ca ta s cng thm su sc. Khi mi bt u, v c trong thi gian luyn tp, khng ai c th hon ton c. Gii l biu hin c th nht ca s tu tp chnh nim. l l do ti sao trnh by Gii nh 'nhng phng php rn luyn chnh nim' trong ting Anh l kh c, kh l. Trong o Pht, mt trong nhng cch biu l c mun tu tp theo con ng Hiu v Thng lc ban u l quy y v tip nhn Nm Gii t mt v thy. Trong bui l truyn gii, v thy c tng gii mt, ngi hc tr lp li v pht nguyn hc hi, hnh tr theo gii c tuyn c. Trc khi quyt nh th Gii, hnh gi c th cn cm thy hoang mang, nhng vi quyt nh hnh tr Gii, nhiu si giy hoang mang, rng buc c ct t. Khi bui l hon tt, ta c th thy ngay trn gng mt ngi y mt s gii phng ln. Khi pht nguyn th tr d ch mt gii, quyt nh mnh m ny sinh t tu gic y s a ta n t do v hnh phc ch thc. Tng thn c mt ym tr v chng minh cho s ra i ca tu gic v quyt tm ca mnh. Bui l th gii c sc mnh xuyn thng, gii phng v xy dng. Sau bui l, nu chng ta tip tc thc tp Gii, nhn su c tu gic su hn v thc ti, s bnh an v gii thot ca chng ta s tng trng. Cch ta hnh tr Gii biu l mc bnh an v chiu su ca tu gic chng ta. Khi mt ngi chnh thc pht nguyn hc hi v hnh tr Nm Gii, ngi y cng quy y ni Tam Bo - Bt, Php, v Tng. Hnh tr Nm Gii l mt biu hin c th ca lng bit n v tin tng ni Ba Vin Ngc Qu ny. Bt chnh l chnh nim; Php l con ng ca tnh

8 | Li Bt

thng v s hiu bit; Tng l on th nng cho s tu hc ca chng ta. Nm Gii v Tam Bo l nhng i tng xng ng ca nim tin chng ta. khng phi l nhng ci g tru tng - ta c th hc hi, tu tp, khm ph, ni rng, v kim li vi kinh nghim ca chnh mnh. Hc hi v thc tp theo Nm Gii v Tam Bo chc chn s mang li an lc cho bn thn, cng ng, v x hi ta. L con ngi, chng ta cn c mt ci g tin tng, mt ci g lnh, p, v tht, mt ci g ta c th tip xc c. Nim tin vo s thc tp chnh nim - vo Nm Gii v Tam Bo - l iu m bt c ai cng c th khm ph, cng nhn, v a vo i sng hng ngy. Nm Gii v Tam Bo c nhng gi tr tng ng trong mi truyn thng tm linh. y l nhng g n t chiu su thm ca mi chng ta, hnh tr theo s gip ta cm r su hn trong truyn thng ca mnh. Sau khi hc v Nm Gii v Tam Bo, ti mong rng cc bn s quay v truyn thng ca mnh v chiu nh sng ln nhng vin ngc vn c . Nm Gii l phng thuc cho thi i chng ta. Ti khn thit mong cc bn thc tp Gii theo cch chng c trnh by y, hay theo cch chng c ging dy trong truyn thng ca bn. Cch tt nht hnh tr Gii l cch no? Ti khng bit. Ti vn cn ang hc hi, cng vi cc bn. Ti thm tha cm t dng trong Nm Gii: 'tm cch.' Chng ta khng bit ht mi vic. Nhng chng ta c th gim thiu ti a s ngu dt ca mnh. Khng T tng ni rng: 'Bit rng mnh khng bit tc l ch khi u ca ci bit.' Ti ngh y l cch thc tp. Chng ta cn c s khim tn v ci m c th hc hi cng nhau. Chng ta cn mt Tng thn, mt cng ng, ym tr cho ta, v chng ta cng cn phi tip cn vi x hi hnh tr gii. Nhiu vn hm nay khng tn ti trong thi ca Bt. V vy, chng ta cn phi qun chiu chung m ra nhng tu gic c th gip chng ta v con ci chng ta tm ra c cch sng mt i sng lnh mnh, hnh phc v khng kin.

9 | Li Bt

Khi c ngi hi: 'Anh c quan tm khng? Anh c quan tm n ti? Em c quan tm n cuc i? Ch c quan tm n tri t?', cch hay nht tr li l hnh tr Nm Gii. y l dy bng thn gio ch khng phi ch bng li. Nu bn tht s quan tm, xin hy hnh tr cc Gii ny bo h cho mnh v cho mi ngi, mi loi khc na. Nu chng ta thc tp ht lng th tng lai s cn c mt cho chng ta, v con chu chng ta. Thch Nht Hnh, 1993

10 | L i B t

Gii th nht: Tn trng s sng


thc c nhng kh au do s st hi gy ra, con xin hc theo hnh i bi bo v s sng ca mi ngi v mi loi. Con nguyn khng git hi sinh mng, khng tn thnh s git chc v khng k khc git hi, d l trong tm tng hay trong cch sng hng ngy ca con. S sng tht qu gi. S sng c mt khp mi ni, trong ta v quanh ta; n a hnh a dng. Gii th nht n t ch thc rng s sng khp ni ang b hy dit. Chng ta thy c nhng kh au do s st hi gy ra, v chng ta nguyn pht trin lng t bi, ly lm ngun nng lng bo v con ngi, c cy, cm th, v t . Gii th nht l mt php tu luyn tm Bi, karuna kh nng lm vi nh v chuyn ho kh au. Khi thy c ni kh th tm Bi pht sinh trong ta. Tip xc vi kh au ca cuc i l iu rt cn thit. Ta cn nui dng thc y thng qua nhiu phng tin - hnh nh, m thanh, tip xc trc tip, thm ving, v.v... gi tm Bi sng trong ta. Nhng ta phi cn thn, ch a vo nhiu qu. Bt c phng thuc no cng phi c liu lng. Ta nn tip xc vi kh au trong chng mc gip ta khng qun lng, tnh thng tun chy trong ta, v bin thnh nng lng hnh ng. Nu ly s phn n lm ng c hnh ng, ta s c th lm nhng iu tai hi, nhng iu m ta s hi tic sau ny. Theo o Bt, tnh thng l ngun nng lng duy nht c ch, v an ton. Vi tnh thng, nng lng ca chng ta c sinh ra t tu gic; khng phi l nng lng m qung. Con ngi chng ta c lm bng nhng yu t khng-phi-conngi, nh c cy, khong cht, t, my, v nh nng. cho s thc tp ca chng ta c su v c tht, chng ta phi bo v lun c h sinh thi. Nu sinh mi b tn ph, con ngi cng s b hy dit. Khng th bo v s sng ca con ngi m khng ng thi bo v s sng ca c cy, cm th, v t . Kinh Kim Cng dy chng ta rng khng th phn chia ranh gii gia cc loi hu
11 | G i i t h n h t : T n t r n g s s n g

tnh v v tnh. y l mt trong nhng kinh in c ca o Bt dy v sinh thi hc mc su. Mi hnh gi trong o Bt phi l mt ngi bo v mi trng. t cng c i sng ca chng. Trong Cha, chng ta tng: 'Tnh d v tnh ng vin chng tr.' Gii th nht l s thc tp bo v mi s sng, k c s sng ca khong vt. 'Con nguyn khng git hi sinh mng, khng tn thnh s git chc v khng k khc git hi, d l trong tm tng hay trong cch sng hng ngy ca con.' Chng ta khng th tn thnh bt c mt hnh ng git chc no; khng mt s git hi no c th c bin h c. Nhng khng git thi khng . Chng ta cn phi tm cch ngn khng cho k khc git hi. Chng ta khng th ni: 'Ti khng chu trch nhim. H lm chuyn , cn tay ti sch.' Nu chng ta sng c trong thi Nazis, ta khng th ni: 'H lm chuyn . Ti khng lm.' Nu trong cuc chin tranh vnh Gulf, chng ta khng ni hay lm g c ngn cn vic git chc th chng ta khng thc tp gii ny. Cho d nhng g chng ta ni hoc lm khng cn c cuc chin, iu quan trng l ch chng ta c lm, vn dng tu gic v tnh thng ca mnh. Khng phi ch khng dng thn git hi mi l gi Gii th nht. Nu chng ta cho s git hi din ra trong t tng, chng ta cng phm Gii. Chng ta phi nht quyt khng chp nhp s git hi, k c trong tm tng. Theo Bt, tm l nn tng ca mi hnh ng. Git trong tm l nguy him nht. Khi chng ta tin tng, chng hn nh ng li ca chng ta l ng li duy nht cho nhn loi v k no i theo ng li khc l k th ca chng ta, th hng triu ngi c th b git v nim . T duy nm ng sau mi vic. Ta cn phi con mt thc nm ng sau mi ngh ca mnh. Khng c s hiu bit ng n v mt hon cnh hay mt con ngi, suy ngh ca ta c th lm lc v gy ra hoang mang, tuyt vng, gin hn, hay th hn. Cng vic quan trng nht ca chng ta l pht trin s hiu bit ng n. Nu chng ta thy c mt cch su sc bn cht tng tc, ngha l tt

12 | G i i t h n h t : T n t r n g s s n g

c nng nhau m c mt, chng ta s thi khng cn trch mc, ci v, v git hi, chng ta s tr nn b bn vi tt c mi ngi. Mun thc tp bt bo ng, trc ht chng ta phi hc c x mt cch ho bnh vi chnh mnh. Nu ta to c mt s ho hp ch thc trong chnh con ngi mnh, chng ta s bit cch c x vi gia nh, bn b, v nhng ngi cng tc vi ta. Khi phn i chin tranh chng hn, ta c th cho rng ta l mt con ngi hin ho, i din cho ho bnh, th nhng iu ny li c th khng ng. Nu nhn su, ta s thy rng gc r ca chin tranh nm ngay trong cch sng thiu chnh nim bao lu nay ca chng ta. Chng ta cha gieo trng nhng ht ging bnh an v hiu bit ni ta v ni nhng ngi khc, v vy chng ta lin i chu trch nhim: 'V ti nh th ny, cho nn h nh th .' Li t vn c tnh ton trit hn c l li nhn 'tng tc': 'Ci ny nh th ny v ci kia nh th kia.' y l con ng ca Hiu v Thng. Vi ci thy ny, ta c th nhn mt cch sng sut v gip cho chnh ph ta nhn mt cch sng sut. Khi y ta c th i biu tnh v ni: 'Cuc chin tranh ny bt cng, hy dit v khng xng ng vi t nc cao qu ca chng ta.' iu ny hu hiu hn l gin d buc ti cho nhau. S tc gin bao gi cng gy thm v. Tt c chng ta, k c nhng ngi theo ch ngha ho bnh, u c nhng ni kh nim au trong lng. Chng ta cm thy bc tc, tht vng, v chng ta cn tm mt ngi no sn sng lng nghe v c kh nng hiu c nhng ni kh nim au ca chng ta. Trong ngh thut m t bng hnh tng ca o Bt c mt v B Tt nghn tay nghn mt tn l Quan Th m. Nghn tay tng trng cho hnh ng, v con mt trong mi bn tay tng trng cho s hiu bit. Khi chng ta hiu mt hon cnh hay mt con ngi th nhng g chng ta lm s gip c cho tnh trng v s khng gy thm au kh. Khi c con mt trong bn tay, chng ta s bit cch thc tp bt bo ng ch thc. Mun thc tp bt bo ng, trc ht ta phi thc tp vi chnh mnh. Trong mi chng ta u c mt mc bao ng v bt bo

13 | G i i t h n h t : T n t r n g s s n g

ng no . Ty thuc vo tnh trng ca chng ta lc y, cch chng ta phn ng i vi s vic s mang t hay nhiu tnh cht bo ng. Cho d ta c hnh din rng mnh l ngi n chay i na th ta cng phi cng nhn rng trong nc chng ta luc rau c bit bao nhiu l vi sinh vt. Chng ta khng th hon ton bt bao ng, nhng vi vic n chay, chng ta ang i v hng bt bo ng. Nu mun i v hng Bc, ta c th dng sao Bc u nhm hng, nhng khng th no n c sao Bc u. N lc ca chng ta ch nhm i v hng . Ai cng c th thc tp bt bo ng mt mc no , k c cc tng lnh qun i. Chng hn h c th ch huy cuc hnh qun ca mnh nh th no trnh khng git hi nhng ngi v ti. gip nhng ngi lnh i v hng bt bo ng, chng ta phi tip xc vi h. Nu chng ta chia thc ti ra lm hai phe bo ng v bt bo ng - ri ng v mt phe chng li phe kia, th gii s khng bao gi c ho bnh. Chng ta s lun trch c v buc ti nhng ngi chng ta cho l chu trnh nhim cho tnh trng chin tranh v bt cng x hi m khng h nhn ra mc bo ng trong chnh con ngi mnh. Chng ta phi ci ho chnh mnh, ng thi lm vic vi nhng ngi chng ta buc ti nu mun c mt nh hng ch thc. Vch mt ranh gii v gt mt s ngi sang hng ng k th d l ngi hnh x bo ng - chng bao gi gip c g c. Ta phi n vi h vi tnh thng trong tri tim ta v lm mi cch c th gip h i v hng bt bo ng. Nu chng ta hot ng cho ho bnh bng s phn n, chng ta s chng bao gi thnh cng. Ho bnh khng phi l im kt thc. Ho bnh khng bao gi c th n c bng nhng phng tin khng ho bnh. Quan trng nht l tr thnh bt bo ng, khi mt tnh hung xy n, chng ta s khng to thm au kh. thc tp bt bo ng, chng ta cn c s nh nhng, t, bi, h, x i vi thn tm mnh, v i vi k khc. Bng chnh nim s thc tp bnh an - ta c th bt u bng vic chuyn ho nhng cuc chin trong ta. C nhng k

14 | G i i t h n h t : T n t r n g s s n g

thut lm chuyn ny. Hi th c thc l mt. Mi khi ta cm thy bt mn, ta c th ngng nhng g mnh ang lm, trnh khng ni bt c iu g, v th vo th ra vi ln, thc tng hi th vo, ra. Nu vn cn khng vui, ta c th i thin hnh, chnh nim vi tng bc chn chm ri v tng hi th ca mnh. Nui dng ho bnh bn trong, chng ta mang li ho bnh cho x hi. Ty thuc vo ta c. Tu tp ho bnh trong ta c ngha l gim thiu n mc ti a nhng cuc chin tranh gia cm th ny vi cm th khc, nim ny vi nim khc, ri ta cng c th c ho bnh vi nhng ngi khc, k c nhng thnh vin trong gia nh mnh. Ti thng c hi: 'Nu anh thc tp bt bo ng m c ngi xng vo nh, bt cc con hay git v mnh th sao? Anh phi lm g? Anh c cn hnh x theo cch bt bo ng khng?' Cu tr li ty thuc vo trng thi ca anh. Nu c s chun b, anh c th phn ng mt cch trm tnh v thng minh, theo cch bt bo ng nht m anh c th lm. Nhng mun sn sng c th phn ng vi s thng minh v bt bo ng, anh phi c s rn luyn t trc. C th phi mi nm, hay lu hn. Nu ch cho n khi c chuyn mi hi cu hi y th s qu mun. Cu tr li theo kiu nn-th-ny-hayth-khc s l hi ht v ch. giy pht quyt nh y, cho d anh c bit rng bt bo ng th tt hn l bo ng, nu ci hiu ca anh ch trn tr c m khng nm trong ton b con ngi anh, anh s khng hnh x bt bo ng. S s hi v tc gin trong anh s ngn khng cho anh hnh ng theo cch bt bo ng nht. Chng ta cn phi nhn su mi ngy thc tp tt Gii ny. Mi ln mua sm hay tiu th mt th g, ta c th ang thao tng cho mt dng git chc no . Trong khi thc tp bo v con ngi, c cy, cm th, v t , ta bit ta ang bo v cho chnh mnh. Ta cm c mi dy lin h bn vng, thn thng vi tt c mi loi trn tri t. Chng ta c bo h bi chnh nim v lng t bi ca Bt v ca bao th h Pht t hnh tr Gii php. Nng lng t bi ny mang n cho ta cm gic

15 | G i i t h n h t : T n t r n g s s n g

an ninh, lnh mnh v hoan h, v nh vy mi xng ng vi giy pht m chng ta quyt nh th tr gii th nht. Xt thng cha . Ta phi hc cch biu l tnh thng y. l v sao ta phi c hiu bit i km. S hiu bit v tu gic ch cho ta nn hnh ng nh th no. K th ch thc ca chng ta chnh l s lng qun. Nu chng ta nui dng chnh nim mi ngy v ti tm nhng ht ging bnh an trong ta v trong nhng ngi xung quanh ta, ta s tr nn sng ng, v ta c th gip cho chnh mnh cng nh nhng ngi khc t n an n v t bi. S sng tht qu gi, vy m trong i sng hng ngy ta li thng b cun theo nhng qun lng, gin hn, v lo lng, ta m chm trong qu kh, v khng c kh nng tip xc vi s sng trong gi pht hin ti. Khi chng ta tht s sng ng, nhng g ta lm hay tip xc u l php l. Thc tp chnh nim tc l quay tr v vi s sng trong gi pht hin ti. Php thc tp ca Gii th nht chnh l mt l hi tn vinh s sng. Khi chng ta bit trn qu ci p ca s sng, chng ta s lm bt c vic g trong kh nng mnh bo v c cuc i.

16 | G i i t h n h t : T n t r n g s s n g

Gii th hai: M rng lng


thc c nhng kh au do lng gt, trm cp v bt cng x hi gy ra, con xin hc theo hnh i t em li nim vui sng v an lc cho mi ngi v mi loi, chia x th gi, nng lc v ti vt ca con vi nhng k ang tht s thiu thn. Con nguyn khng ly lm t hu bt c mt ca ci no khng phi do mnh to ra. Con nguyn tn trng quyn t hu ca k khc, nhng cng nguyn ngn nga k khc khng cho h tch tr v lm giu mt cch bt lng tn s au kh ca con ngi v ca mun loi. Bc lt, bt cng x hi, v trm cp c nhiu dng. p bc l mt dng trm cp gy ra nhiu au kh c cc nc pht trin ln cc nc th gii th ba. Gi pht chng ta pht nguyn hc pht trin lng T th lng T pht khi trong ta, v chng ta n lc ngn chn s bc lt, bt cng x hi, trm cp, v p bc. Trong Gii th nht, chng ta thy c ch 'Bi.' y, chng ta thy c ch 'T.' T v Bi l hai yu t ca tnh thng trong gio php ca Bt. Bi, ting Sankrit v Pali l Karuna, c ngha l hng v kh nng lm vi i ni kh ni mt ngi hay mt chng sinh khc. T, ting Sankrit l maitri v ting Pali l metta, c ngha l hng v kh nng mang nim vui ti cho mt ngi hay mt chng sinh khc. Bt Thch Ca Mu Ni tin on rng v Bt k tip s c tn l Maitreya hay T Th, v Bt ca Tnh Thng. ' thc c nhng kh au do lng gt, trm cp, v bt cng x hi gy ra, con xin hc theo hnh i T em li nim vui sng v an lc cho mi ngi v mi loi.' Cho d c Maitri nh mt ngun nng lng trong ta, chng ta vn cn phi hc nhn su bit cch biu l lng T y. Chng ta tp lm nh nhng c nhn, v ri tm cch lm nh mt dn tc. Mun nng cao phc li ca con ngi, c cy, cm th, v t , chng ta phi n vi nhau nh mt cng ng xem xt tnh trng ca mnh, vn dng thng minh v kh nng nhn su ca chng ta c th tm ra nhng gii php thch hp biu hin lng T gia nhng vn c tht.

17 | G i i t h h a i : M r n g l n g

Gi s ta mun gip nhng ngi ang au kh di ch c ti. Trong qu kh c th ta tng th gi qun sang lt nh cm quyn ca h, nhng ta thy rng trong khi lm nh vy, ta gy ra cht chc cho khng bit bao nhiu ngi v ti, v d vy, ta c th vn khng lt c k c ti. Nu chng ta tp nhn su hn, vi lng t, tm mt gii php tt p hn gip nhng ngi ny m khng gy kh au, ta c th nhn ra rng thi im tt nht gip l trc khi nc y ri vo tay c ti. Nu ta lm vic ba mi nm trc th by gi nc c th l mt nc dn ch, v ta khng phi b bom hay gi qun 'gii phng' h. y ch l mt v d v vic nhn su v hc hi c th gip ta tm ra nhng cch lm ph hp vi lng T ra sao. Nu chng ta i cho n khi tnh trng tr nn ti t ri th qu tr. Nu chng ta cng hnh tr Gii vi cc nh chnh tr, qun nhn, thng gia, lut s, ngi lm lut, ngh s, nh vn, v nh gio, th chng ta c th tm ra c nhng phng php tt p nht thc tp T, Bi, v Hiu Bit. Mun thc tp tm rng ri th cn phi c thi gian. Chng ta c th rt mun gip nhng ngi ngho i, nhng chng ta li b kt vo nhng vn trong cuc sng hng ngy ca ring mnh. i lc, mt vin thuc hay mt cht go c th cu mng mt em b, nhng ta li khng dnh thi gi gip, v ta ngh ta khng c gi. thnh ph H Ch Minh chng hn, c nhng em b sng ngoi h ph, cc em t gi mnh l 'bi i.' Nhng a tr ny khng nh, lang thang ngoi ng ban ngy v v ng di gc cy ban m. Chng bi nhng ng rc tm nhng th nh bao nylon bn vi gi hai xu na k. Cc thy v cc s c thnh ph H Ch Minh m ca cha cho nhng a tr ny, v nu cc em chu li bn ting bui sng hc c, hc vit, chi vi qu thy v qu s c, th cc em c mi n cm chay. Xong cc em li c th vo Pht ng ng tra. ( Vit Nam, ngi ta lun lun ng tra sau khi n v tri qu nng. Khi ngi M n, h mang sang li lm vic tm gi lin tc ca mnh, t chn n nm gi. Nhiu ngi trong chng ti th lm, nhng khng lm c. Chng ti cn gic ng tra lm lm.)

18 | G i i t h h a i : M r n g l n g

n hai gi, li c thm gi hc v chi vi cc em, nhng em sinh hot bui chiu s c n ti. Cha khng c ch cho cc em ng ban m. Trong cng ng chng ti bn Php, chng ti vn ang ym tr cho qu thy v qu s c ny. Ch tn c hai mi xu cho mt a tr n tra v n ti, v s gi em khng lang thang ngoi ng, ni em c th nh cp thuc l, ht thuc, dng ngn ng ca du cn, v tp nhng l thi xu. Bng cch khuyn khch cc em li cha, ta gip ngn khng cho cc em tr thnh du ng v phi vo t sau ny. Cn c nhiu thi gian gip nhng em b ny, ch khng phi nhiu tin. C bit bao nhiu vic n gin nh vy ta c th lm gip ngi, nhng v ta khng th t mnh tho g bt i nhng rng buc ca hon cnh v cch sng ca mnh, ta chng lm g c. Chng ta cn phi n vi nhau nh mt cng ng, nhn su, tm ra nhng cch tho g cho mnh chng ta c th thc tp Gii th hai. '... chia x thi gi, nng lc, v ti vt ca con n nhng k thiu thn.' Cu ny tht r rng. C lng v c kh nng cha . Ta cn phi th hin tm ho hip . Chng ta c th c cm tng mnh khng c thi gi mang hnh phc cho ngi khc - 'Thi gi l tin bc,' chng ta ni - nhng thi gi cn nhiu hn l tin bc na. i sng c nhiu ngha hn l dng thi gi kim tin. Thi gi l sng, chia s nim vui v hnh phc vi mi ngi. Ngi giu thng li khng c kh nng lm cho ngi khc hnh phc. Ch c nhng ngi c thi gi mi c th lm iu ny. Ti bit mt ngi n ng tnh Tha Thin, Bc Siu, khng ngng thc hnh hnh b th trong sut nm mi nm; Bc l mt v B Tt ch thc. Ch vi mt chic xe p, bc n thm nhiu lng x trong sut mi ba tnh, mang cho nh ny mn ny, nh kia mn kia. Khi ti gp Bc nm 1965, ti hi hnh din v Trng Thanh Nin Phng S X Hi ca chng ti. Chng ti bt u hun luyn cho ba trm tc vin x hi, trong c cc thy v cc s c, i n cc lng qu xa xi ho lnh gip ngi dn ct nh v i mi c cu kinh t a phng, h thng y t, gio dc. Rt cuc chng ti c mi ngn tc vin trong ton quc. Trong khi k cho Bc Siu
19 | G i i t h h a i : M r n g l n g

nghe v cc n ca trng, ti nhn chic xe p ca Bc v ngh rng vi mt chic xe p Bc ch c th gip t ngi thi. Nhng khi ngi Cng Sn tip qun v ng ca Trng chng ti, Bc Siu vn tip tc, v cch lm vic ca Bc v hnh v tng. Cc c nhi vin, trm pht thuc, trng hc, v cc trung tm gip ngi chy lon n nh ni chn ca chng ti u b ng ca hay b nh nc tch thu. Hng ngn tc vin phi ngng lm vic v n lnh. Nhng Bc Siu khng c g mt. Bc l mt v B Tt ch thc, lm vic v phc li ca k khc. Ti thy khim nhng hn by gi v cch tu tp hnh Th. Chin tranh to ra hng ngn tr m ci. Thay v gy qu lp c nhi vin, chng ti tm ngi bo tr cc nc Ty phng xin bo tr cho tng em b. Chng ti tm cc gia nh trong lng chu chm sc mt em, v gi cho h $6 mt thng nui v cho em i hc. Bao gi c th chng ti u c gi em vo nh b con, d, ch hoc ng b ca em. Ch vi $6 , em b c n v c hc, nhng em b khc trong gia nh cng c gip theo. Tr em c li lc rt nhiu khi ln ln di mt mi gia nh. Sng trong c nhi vin nhiu khi ging nh trong qun i - cc em khng ln ln mt cch bnh thng. Nu chng ta chu tm v chu hc nhng cch thc hnh hnh Th, chng ta s lun c s tin b. Con nguyn khng ly lm t hu bt c mt ca ci no khng phi do mnh to ra. Con nguyn tn trng quyn t hu ca k khc, nhng cng nguyn ngn nga k khc khng cho h tch tr v lm giu mt cch bt lng trn s au kh ca con ngi v ca mun loi.' Khi ta hnh tr mt Gii cho su sc, ta s khm ph ra rng mnh ang hnh tr c nm Gii. Gii th nht l v s git hi, mt dng ly cp ly cp i ci qu nht ca k khc: mng sng. Khi qun chiu v Gii th hai, chng ta thy trm cp, di hnh thc bc lt, n p v bt cng x hi, u l nhng hnh ng git hi git t t bng s bc lt, duy tr tnh trng bt cng, v n p kinh t, chnh tr. V vy, Gii th hai dnh dng rt nhiu n Gii khng git hi. Chng ta thy tnh 'tng tc' ca hai Gii u. iu ny cng ng vi tt c nm Gii. C nhng ngi ch th mt hay hai
20 | G i i t h h a i : M r n g l n g

Gii. Ti khng phin g c, v nu cc bn gi mt hay hai Gii cho su sc th c nm Gii u s c gi. Gii th hai l khng trm cp. Thay v trm cp, bc lt, hay n p, chng ta thc tp Th. Trong o Bt, chng ta ni c ba loi tng phm. Th nht l tng phm vt cht. Th hai l gip ngi t lc t cng, gip cho h k thut cng nh gip cho h bit cch ng vng trn hai chn mnh. Gip bng chnh Php ngi ta c th chuyn ho nhng s hi, gin hn, v tuyt vng ca mnh thuc vo loi tng phm th hai. Loi th ba l mn qu v y. Chng ta s th. Chng ta cm thy khng an ninh, s c n, s bnh, s cht. gip ngi khng b tn ph bi nhng ni s hi ca mnh, chng ta thc tp loi b th th ba. B Tt Quan Th m l ngi thc tp iu ny rt gii. Trong Tm Kinh Bt Nh, Ngi ch chng ta cch chuyn ho, vt thng s hi, v mm ci ci trn sng sinh t. Ngi ni rng khng c sinh, khng c dit, khng c c, khng c khng, khng c tng, khng c gim. Nghe nh vy gip chng ta nhn su vo bn cht ca thc ti thy rng sinh v dit, c v khng, n v i, tng v gim u l nhng nim m chng ta gn ln cho thc ti, trong khi , thc ti vt ln trn mi khi nim. Khi nhn ra c bn cht tng tc ca vn vt - rng ngay c sinh v t u l nhng khi nim - chng ta vt thng s hi. Nm 1991, ti thm mt ngi bn Nu c ang trong tnh trng hp hi, Alfread Hassler. Chng ti cng lm vic vi nhau trong phong tro ho bnh trong gn ba mi nm. C v nh Alfred i ti n thm trc khi ng ra i, v ng qua i vi gi sau cuc thm ving y. Ti n cng vi ngi ng s thn cn nht, s c Chn Khng. Alfred khng cn tnh khi chng ti n. C Laura, con gi ng, tm cch thc ng dy nhng khng c. Ti nh s c Chn Khng ht Bi Ca Khng n Khng i cho Alfred: 'Mt ny khng phi l ti, Ti khng b kt vo ni mt y. Thn ny khng phi l ti, Ti

21 | G i i t h h a i : M r n g l n g

khng b kt vo ni thn y. Ti l s sng thnh thang, Ti cha bao gi tng sinh m cng cha bao gi tng dit', ly t Kinh Tp A Hm [1] . C Chn Khng ht rt hay, ti thy nhng dng nc mt ln trn m ca v con ng Alfred. l nc mt ca s hiu bit, rt tr liu. Bng Alfred hi tnh li. S C Chn Khng bt u thc tp nhng g C hc c t Kinh Gio Ho Ngi Bnh. S C ni: 'Alfred, ng c nh thi chng ta lm vic vi nhau khng?' S C nhc li nhiu k nim hnh phc chng ti tng chia s, Alfred nh li c tng k nim mt. D au n thy r, ng mm ci. S thc tp ny mang li kt qu ngay tc thi. Khi mt ngi ang chu nhng au n v thn th, i lc ta c th lm vi i nhng au n bng cch ti tm nhng ht ging hnh phc trong h. Thng bng c ly li, v ngi y thy au. Trong lc , ti xoa bp bn chn ng, ti hi ng c cm thy bn tay ti khng. Khi hp hi, cc phn trn thn th ta tr nn t cng, ta c cm gic nh mnh mt i nhng phn thn th y. Xoa bp nh nhng trong chnh nim cho ngi hp hi cm gic ng vn cn sng v ang c quan tm, sn sc. Ngi y bit tnh thng c mt. Alfred gt u, v mt ng c v nh ni: 'C, ti cm thy tay Thy. Ti bit bn chn ti c .' S C Chn Khng hi: 'ng c bit chng ti hc rt nhiu t ng khi chng ta sng v lm vic vi nhau khng? Cng vic ng khi u, nhiu ngi trong chng ti vn ang tip tc. ng ng lo g c.' S C ni vi ng nhiu iu nh vy, v ng c v bt au n. C mt lc ng h ming ni: 'Mu nhim. Mu nhim.' V ng thip i. Trc khi ri, chng ti khuyn khch gia nh ng tip tc lm nh vy. Ngy hm sau ti c tin Alfred qua i nm ting ng h sau khi chng ti ra v. y l mt mn qu thuc vo nhm th ba. Nu chng ta c th gip cho ngi ta cm thy an ton, bt s i

22 | G i i t h h a i : M r n g l n g

sng, con ngi, v ci cht, th chng ta ang thc tp loi Th th ba. C ln, trong lc thin, ti c mt hnh nh rt mu nhim - hnh dng mt con sng, khi u v kt thc. Khi cc nhn duyn hi , chng ta thy con sng, v khi nhn duyn khng y na, chng ta khng cn thy con sng. Sng c lm bng nc. Ta khng th dn ln con sng nhn hiu c hay khng c. Sau ci m chng ta gi l s chm dt ca con sng, khng c g mt i, khng c g cht c. Sng rt v vi nc, v bng cch ny hay cch khc, thi gian s mang sng tr li. Khng c tng, gim, sinh, hay dit. Khi hp hi, ta ngh rng mi ngi u ang sng, ch c mnh ang cht m thi, cm gic c n ca chng ta c th khng chu ng ni. Nhng nu ta c th qun tng hng trm ngn ngi ang cng hp hi vi ta, ci cht ca chng ta c th s tr nn thanh thn hay thm ch vui. 'Ti ang cht trong cng ng. Hng triu chng sinh cng ang cht i trong gi pht ny. Ti thy ti ang cng vi triu triu chng sinh khc; chng ta cht c tng thn. ng lc y, triu triu chng sinh cng ang ra i. Tt c chng ta u ang lm vic vi nhau. Ti vn ang tip tc c sinh ra, v ng thi ang cht. Chng ta tham d vo ton b s vic y nh mt tng thn.' l nhng g ti thy trong khi thin qun. Trong Tm Kinh, B Tt Quan Th m chia s tu gic ny v gip ta vt thng s hi, lo lng, v au n. Mn qu V y mang li mt s chuyn ho trong ta. Gii th hai l mt php thc tp rt su. Chng ta ni n thi gi, nng lc, v ti vt, nhng thi gi khng phi ch dnh cho nng lc v ca ci. Thi gi l c cho nhau c vi mt ngi ang hp hi hay ang au kh. Tht s c mt d ch nm pht thi cng c th l mt mn qu ht sc quan trng. Thi gi khng phi ch lm ra tin bc. Thi gi l to ra mn qu Chnh Php v V y.

[1]. Tng ng vi Tng ng B ca tng Pali (Samyutta Nikaya.)

23 | G i i t h h a i : M r n g l n g

Gii th ba: Bo v tit hnh


thc c nhng kh au do thi t dm gy ra, con xin hc theo tinh thn trch nhim gip bo v tit hnh v s an ton ca mi ngi v mi gia nh trong x hi. Con nguyn khng n nm vi nhng ngi khng phi l v hay chng ca con. Con thc c rng nhng hnh ng bt chnh s gy ra nhng au kh cho k khc v cho chnh con. Con bit mun bo v hnh phc ca mnh v ca k khc th phi bit tn trng nhng cam kt ca mnh v ca k khc. Con s lm mi cch c th bo v tr em, khng cho nn t dm tip tc gy nn s v ca cc gia nh v ca i sng i la. Hnh ng t dm gy tn hoi cho khng bit bao nhiu cuc i, lm v khng bit bao nhiu gia nh. Thc tp Gii th ba l hn gn cho mnh v hn gn cho x hi. l sng c chnh nim. Gii th nm - khng tiu th ru, ma ty, v cc c t gy ra - c lin h vi Gii th Ba. C hai u lin quan n li sng c tnh cch ph hoi v lm mt i s vng chi. Cc Gii ny l liu thuc thch ng nht cho chng ta. Ta ch cn t mnh gi gii, v th no nhng ngi xung quanh ta cng s thy c s tht. S vng chi ca bn thn ta cng nh ca gia nh ta khng th c c nu khng c s hnh tr hai Gii ny. Nu nhn vo nhng c nhn v gia nh khng c vng chi v hnh phc, ta s thy nhiu ngi trong s h khng thc tp hai Gii ny. Ta c th t mnh chn bnh, v ta nhn ra rng thuc tr cng c . Thc tp nhng Gii ny l cch hay nht khi phc li s vng chi trong gia nh v x hi. Vi mt s ngi, Gii ny rt d thc tp, nhng vi mt s ngi khc th Gii ny li rt kh gi. Nhng ngi ny cn phi n vi nhau v chia s kinh nghim. Trong truyn thng o Bt, ta ni n tnh thng nht ca thn tm. Ci g xy ra cho thn cng ng thi xy ra cho tm. S trong sch ca thn th cng l s trong sch ca tm hn; s bo ng ca thn cng chnh l s bo ng ca tm. Khi gin, chng ta ngh mnh gin trong tm ch khng phi gin ni thn, nhng iu y khng ng.
24 | G i i t h b a : B o v t i t h n h

Khi thng ai, ta mun gn ngi , khi gin ai ta li khng mun ng n h, hay b h ng n mnh. Ta khng th ni thn l ring v tm l ring. Quan h gii tnh l mt kt hp gia thn th v tm hn. y l mt cuc gp g ht sc quan trng, khng th hnh ng mt cch ty tin, b bi c. Trong tm hn ta c nhng vng ring t nhng k nim, nhng ni au, nhng b mt , ta ch mun chia s vi ngi ta thng v tin cy nht m thi. Khng phi vi ai mnh cng em tm can ra th l. Trong Hong Thnh c mt khu vc khng ai c bc n, gi l T Cm Thnh; ch c nh Vua v thn tc mi c qua li trong m thi. Trong tm hn ta cng c mt vng nh vy, ta khng cho php ai bc vo, ngoi tr ngi m ta thng v tin cy nht. Vi thn th cng vy. C nhng vng ni thn th ta khng mun ai li gn hay ng n, tr phi l ngi m ta knh trng, thng v tin cy nht. Khi ta b ng chm mt cch ba bi, ty tin, vi mt thi thiu nh nhng t nh, ta cm thy b s nhc trong thn th v tm hn. Mt ngi n vi ta bng s tn trng, nh nhng, t nh, v ht lng quan tm mang li cho ta mt s truyn thng v cm thng su sc. Ch trong trng hp ta mi khng cm thy b tn thng, xc phm, hay li dng, cho d mt my may. iu ny khng th xy ra nu khng c tnh thng v s cam kt ch thc. Quan h ba bi khng th c gi l tnh yu. Tnh thng th su, p, v trn vn. Tnh thng ch thc phi c s knh trng. Trong vn ho ng, v chng phi trn trng nhau nh khch, khi thc tp knh trng nh vy, tnh thng v hnh phc s tip tc lu di. Trong quan h gii tnh, s tn trng l mt trong nhng yu t quan trng nht. S kt hp gii tnh phi ging nh mt nghi l, c c hnh trong chnh nim vi s tn trng, quan tm, v thng yu ln. Tham mun khng phi l tnh thng. Thng l mt ci g thin v trch nhim. Trong tnh thng c s quan tm chm sc.

25 | G i i t h b a : B o v t i t h n h

Chng ta phi khi phc li ngha ca ch 'yu.' Chng ta s dng t ny mt cch ba bi. Khi ta ni, 'Ti yu (thch) c rem,' ta khng phi ni v tnh yu. Ta ang ni v s thm n ca ta, thm mn c rem. Ta khng nn ni phng i v dng sai t nh th. Lm nh vy, ta khin cho cc t ng nh 'yu' b bnh. Chng ta phi n lc cha lnh cho ngn ng chng ta bng cch thn trng trong khi dng t. T 'yu' l mt trong nhng t rt p. Ta phi khi phc li ngha ca n. 'Con nguyn khng n nm vi nhng ngi khng phi l v hay chng ca con.' Nu ch 'yu' c hiu theo ngha su sc nht ca n, ti sao chng ta phi ni n 's cam kt lu di'? Nu tnh thng c tht, ta khng cn phi c cam kt di hay ngn, hay thm ch m ci. Tnh thng ch thc phi c thc trch nhim, chp nhn ngi kia nh l chnh h, vi nhng im mnh v yu km ca ngi . Nu ta ch thch nhng g tt p nht ni ngi th khng phi l tnh thng. Ta phi chp nhn nhng yu km ca ngi kia v mang s kin nhn, hiu bit, v nng lng ca mnh gip ngi kia chuyn ho. Tnh thng l phi l T, maitri, kh nng mang li nim vui v hnh phc, v Bi, karuna, kh nng chuyn ho ni kh nim au. Tnh thng theo cch ny ch mang li s tt p. N khng th c din t l tiu cc hay hy hoi. Tnh thng nh vy an ton, v bo m c tt c. Ta c nn thay i 'cam kt lu di' bng 'cam kt ngn hn' khng? 'Cam kt ngn hn' c ngha l ta c th sng vi nhau vi ba ri sau kt thc lin h. khng phi l tnh thng. Nu ta c mt lin h nh vy, ta khng th ni lin h n t tnh thng v s quan tm chm sc. 'Cam kt lu di' gip ngi ta hiu c ngha ca ch 'thng yu.' Trong mt tnh thng ch thc, cam kt ch c th l cam kt lu di. 'Ti mun thng em. Ti mun gip em. Ti mun chm sc cho em. Ti mun phn u cho hnh phc. Nhng ch trong vi hm thi.' C hp l cht no khng? Ta s phi cam kt vi Gii, vi la i, v vi mi th. Ta mun c t do. Nhng hy nh rng, ta phi cam kt thng yu con mnh

26 | G i i t h b a : B o v t i t h n h

mt cch su sc, gip n i qua hnh trnh cuc i cho n khi no ta khng cn sng na. Ta khng th ni, 'Ba khng thng con na.' Khi ta c mt ngi bn tt, ta cng lm mt cam kt lu di. Ta cn ngi y. Hung h l vi ngi mun cng ta chia s cuc i, tm hn, v thn th. 'Cam kt lu di' khng th din t c chiu su ca tnh yu, nhng ta phi mn t ni cho ngi ta hiu. S cam kt lu di gia hai ngi ch l im khi u. Chng ta cn cn c s nng ca bn b v nhng ngi khc na. l v sao x hi chng ta c l ci. Hai gia nh cng n vi bn b lm chng cho s kin hai ngi v chung sng vi nhau nh mt i la. V ch hn v t hn th ch l nhng biu tng. iu quan trng l s cam kt ca hai ngi c chng minh bi hai h v nhiu b bn. By gi hai ngi c s ym tr ca nhng ngi ny. Mt cam kt lu di s mnh v di lu hn nu c lm trong khung cnh ca Tng thn. Tnh cm su m ca hai ngi rt quan trng, nhng khng duy tr hnh phc. Khng c nhng yu t khc, ci m ta gi l tnh yu chng bao lu s c th tr thnh chua cht. S cng n ym tr ca gia nh v bn b dt nn mt mng li. Sc mnh ca tnh cm hai ngi ch l mt si t trong mng li . c ym tr bi nhiu yu t, i la y s vng hn, nh mt ci cy. Nu ci cy mun kho mnh, n cn phi cm mt s r su vo lng t. Nu ci cy ch c mt ci r, n c th s b gi lt trc. i sng la i cng cn c s h tr ca nhiu yu t khc nhau - gia nh, b bn, l tng, tu tp, v Tng thn. Lng Mai, cng ng tu tp ni ti sng ti Php, mi khi c mt L Ci, c cng ng c mi ti n mng v h tr cho hai ngi. Sau L ci, mi ngy rm, hai v chng c li Nm iu c nguyn vi nhau, nh li rng bn b khp ni u ang nng cho lin h ca h c vng bn v hnh phc [2]. Cho d lin h ca hai ngi c c kt hp bi lut php hay khng, n cng s mnh v bn hn nu c cam kt vi s hin din ca Tng thn

27 | G i i t h b a : B o v t i t h n h

nhng ngi bn thng mn v mun ym tr mnh trong tinh thn ca Hiu v T Bi. Tnh yu c th l mt cn bnh. Ty phng cng nh Chu u c t 'bnh tng t.' Ci lm chng ta bnh l s rng buc. D l mt ni kt ngt ngo, th tnh thng rng buc ny cng ging nh thuc phin. N lm cho chng ta thy khoan khoi, nhng mt khi nghin ngp, ta khng cn mt cht bnh an no na. Ta khng th hc, khng th lm vic g, thm ch khng th ng. Ta ch ngh n i tng kia thi. Ta b bnh v tnh. Th tnh ny dnh lu n c mun chim hu v c quyn ca ta. Ta mun i tng tnh yu ca ta phi hon ton thuc v ta v ch ring cho ta m thi. l s chuyn ch. Ta khng mun ai ngn khng cho ta gn ngi c. Th tnh yu ny c th c gi l nh t, ni ta giam cm ngi ta thng v ch gy kh au cho ngi y. Ngi b thng b tc ot i t do quyn c l mnh v vui sng. Th tnh yu ny khng th c gi l T (maitri) hay Bi (karuna.) N ch l c mun dng ngi khc tho mn nhng nhu cu ca mnh m thi. Khi c nhng nng lng tnh dc lm cho ta khng hnh phc, mt i s an n ni ti, ta cn phi bit thc tp khng lm nhng vic mang li kh au cho ngi v cho mnh. Ta phi hc iu ny. chu , ta ni c ba loi nng lng - tinh, kh, v thn. Tinh, nng lng tnh dc, l loi u. Khi ta c nhiu nng lng tnh dc hn mc cn thit, c th v ton b con ngi ta s mt qun bnh. Ta cn phi bit lm sao ti lp li qun bnh, nu khng ta s c th hnh x mt cch v trch nhim. Trong o Lo v o Bt, c nhng php thc tp gip ti lp li s qun bnh ny, nh tp thin hay v thut. Ta c th hc nhng cch chuyn nng lng tnh dc ny sang nhng mc thnh t su trong ngh thut v thin tp. Ngun nng lng th hai l kh, hi th. S sng c th c xem nh mt tin trnh t chy. t, mi t bo trong c th ta cn thc n v dng kh. Trong Kinh La, Bt ni, 'Mt ang chy, mi

28 | G i i t h b a : B o v t i t h n h

ang chy, thn ang chy.' Trong i sng hng ngy, ta phi nui dng nng lng ca mnh bng cch thc tp th cho ng. Chng ta nh khng kh v oxygen trong , v vy ta phi cn thn trnh khng kh nhim. C nhng ngi nui dng kh bng cch trnh ht thuc v chuyn tr, hay thc tp hi th chnh nim sau khi phi ni nhiu. Khi ni, ta nh dnh th gi th. Lng Mai, mi khi nghe chung chnh nim, mi ngi u dng li nhng g h mnh ang lm v th ba hi th c thc. Chng ti thc tp nh vy pht trin v gi gn nng lng kh. Ngun nng lng th ba l thn, nng lng ca tinh thn. Khi khng ng ban m, ta mt mt s nng lng ny. H thn kinh ca chng ta tr nn mt mi v ta khng th hc, hnh thin hay quyt on tt c. Thn tr ta khng minh mn v thiu ng hoc lo lng qu . Lo ngh, bn chn lm kit qu nng lng ny. Vy th ng lo lng. ng thc khuya qu. Gi h thng thn kinh ca mnh cho kho mnh. Trnh bn chn. Nhng thc tp nh vy nui dng ngun nng lng th ba. Ta cn nng lng ny thc tp thin cho tt. S khai m tm linh cn sc mnh tinh thn, c c nh nh v nh bit bo tn ngun nng lng ny. Khi c nng lng tinh thn mnh, ta ch cn chuyn tm vo i tng, v ta s c s khai m. Khng c thn, nh sng nh s khng to sng, v ngn n pht ra rt yu t. Theo y hc ng, thn lc c lin h n tinh lc. Tiu xi tinh lc th cn phi c thi gian mi khi phc li c. Trong y hc Trung Quc, mun c mt tinh thn v mt nh lc mnh, ta c khuyn phi trnh c lin h gii tnh hay n ung qu . Ngi ta dng dc tho, r cy v thuc bi b thn, v trong khi ung thuc ta phi trnh cc lin h gii tnh. Nu thn yu m ta vn tip tc quan h tnh dc, Trung Y cho rng thn lc s khng th no cu vn c. Nhng ai tp thin nn tp gn gi tinh lc v h cn n nng lng ny trong thin tp. Nu l mt ngh s, c l bn cng nn thc tp chuyn tinh v thn ca mnh vo tc phm.

29 | G i i t h b a : B o v t i t h n h

Trong cuc tranh u dnh li c lp cho n t tay ngi Anh, ng Gandhi tuyt thc nhiu ln, v ng khuyn nhng ngi bn tham d tuyt thc vi ng trong khi nhn n khng nn giao hp. Khi nhn n nhiu ngy ri m cn c quan h gii tnh th c th cht; phi bit bo tn nng lng. Mt ngi bn ca ti, thy Tr Quang, nhn n mt trm ngy nh thng Si Gn nm 1966, bit rt r khng hnh dc l iu rt c bn. D nhin, l mt thy tu, Thy khng c vn g vi chuyn y. Thy cng bit r rng ni chuyn lm hao hi tn kh, thy cng trnh ni chuyn. Khi cn g, Thy ch ni mt hay hai ch, hoc vit xung. Vit, ni, hay c ng nhiu u ly i nng lng t ba ngun ny. Vy th hay nht l nm xung v tp th su. Th nh vy s mang li cho ta sc sng cn thit i qua cn tuyt thc mt trm ngy. Mt khi khng n, ta khng th tip vo nng lng dinh dng. Nu ta bt i vic hc, nghin cu, hay lo ngh, ta c th bo tn c ngun nng lng ny. Ba ngun nng lng u c lin h vi nhau. Tu dng mt ngun, ta cng gip nhng ngun kia. l v sao anapanasati, s thc tp hi th c thc, l rt quan trng trong np sng tm linh. S thc tp ny tr gip cho tt c mi ngun nng lng khc trong ta. Nhng ngi xut gia, nam hay n, khng c nhng quan h gii tnh v h mun dn ht nng lng ca mnh c s khai m trong thin tp. H hc cch chuyn tinh lc ca mnh sang tng cng cho nng lng tinh thn c s khai m. H cng thc tp th su tng thm nng lng tinh thn. Sng i sng c c, khng c gia nh, h c th dn hu ht thi gian ca mnh cho thin tp v ging dy, gip nhng ngi cung cp t s cho mnh. H tip xc vi dn trong lng chia s Chnh Php. V khng c nh hay gia nh phi chm sc, h c khng gian v thi gian lm nhng vic h a thch nht - i thin, ngi thin, th, gip nhng ngi xut gia v ti gia tu hc - v t c iu h mong mun. Ngi xut gia khng lp gia nh bo tn thi gi v nng lng cho s tu tp. 'Trch nhim' l t then cht trong Gii th Ba. Trong mt cng ng tu tp, nu khng c t hnh, nu cng ng thc tp Gii ny
30 | G i i t h b a : B o v t i t h n h

gii, th s c s vng chi v an bnh. Mi ngi u cn phi thc tp Gii ny. Ta tn trng, ym tr, v bo h ln nhau nh nhng ngi anh, ngi ch, ngi em trong o. Nu khng thc tp Gii ny, ta c th s tr nn v trch nhim v to vn rc ri cho cng ng tu tp ca ta v cng ng ln bn ngoi. Chng ta tng thy iu ny. Nu mt v thy m khng t ch c, ng vi t, th v y s hy hoi tt c, c th l vi th h ln. Chng ta cn chnh nim c thc trch nhim ny. Chng ta khng t hnh v chng ta c trnh nhim n s an nguy ca bao nhiu ngi. Nu v trch nhim, ta c th s lm v tt c. Thc tp Gii ny, ta gi cho Tng on cn p mi. Trong quan h gii tnh, ngi ta c th b thng tn. Thc tp Gii ny l ngn khng cho mnh v k khc b thng. Thng ta ngh rng ch c ngi ph n mi b thng, nhng ngi n ng cng b thng rt nng. Chng ta phi ht sc cn thn, nht l trong nhng cam kt ngn hn. Thc tp Gii th ba l cch hu hiu nht khi phc li s bnh an v vng chi trong ta, trong gia nh v x hi ta. Chng ta phi dnh thi gian tho lun v nhng vn lin quan n s thc thp Gii ny, nh c n, qung co, thm ch c vn mi dm. Cm gic c n rt ph bin trong x hi ta. Khng c truyn thng gia ta v ngi khc, k c nhng ngi trong gia nh; cm gic c n thc y ta i n ch quan h tnh dc. Ta tin tng mt cch ngy th rng quan h tnh dc s gip ta cm thy bt c n, nhng iu y khng ng. Khi khng c truyn thng vi ngi khc v mt tm hn, quan h tnh dc s o su thm h ngn cch v hy dit c hai bn. Quan h ca ta s y bo t, ta s ch lm kh nhau. Nim tin rng quan h gii tnh s gip ta gii to c n l mt th m tn. Ta khng nn b n nh la. Trn thc t, ta s cm thy cn c n hn sau . S kt hp ca hai thn th ch tch cc khi no c hiu bit v cm thng v mt tm hn. Ngay c gia v v chng, nu s cm thng v tm hn khng c , th s n vi nhau ca hai thn th ch lm

31 | G i i t h b a : B o v t i t h n h

cho hai ngi xa cch nhau thm. Trong trng hp , ti khuyn cc bn hy trnh quan h thn xc v tm cch ti lp truyn thng trc . Ting Vit c hai ch tnh v ngha, rt kh dch ra ting Anh. Hai ch u c ngha gn ging vi thng yu. Trong tnh, ta thy c yu t say m si ni. S say m ny c th rt su, trn ngp c con ngi mnh. Ngha l mt loi tip ni ca tnh. Vi ngha ta thy m hn, c nhiu hiu bit hn, sn sng hy sinh lm cho ngi kia hnh phc hn, trung thnh hn. Ta khng cn hng say nh trong tnh, nhng tnh thng ca ta su hn v bn hn. Ngha s gi hai ngi vi nhau lu di. l kt qu ca s sng chung v chia s nim vui v gian kh trong thi gian di. Ta bt u bng s am m, nhng sng vi nhau ta gp phi kh khn, v nh tm cch ng ph vi nhng kh khn ny m tnh yu ca ta su m thm. Trong khi s am m phai lt th ngha li mi lc mt tng trng. Ngha l mt th tnh thng su hn, vi nhiu tr tu hn, tng tc hn, on kt hn. Ta hiu ngi kia hn. Ta v ngi kia tr nn mt thc th. Ngha ging nh mt tri cy chn. N khng cn chua cht na; ch c v ngt thi. Trong ngha, ta thy bit n ngi kia. 'Cm n v chn ti. Cm n v lm v hay chng ti. C bit bao nhiu ngi ngoi kia, ti sao li chn ti? Ti rt bit n.' l ch bt u ca ngha, cm gic bit n ngi y chn mnh lm ngi bn ng hnh chia s nhng g tt p nht ca ngi y, cng nh nhng hnh phc v kh au ca mnh. Khi sng chung, ta h tr ln nhau. Ta bt u hiu c cm th v nhng kh khn ca nhau. Khi ngi kia t ra hiu c nhng vn , kh khn, v ch hng su xa ca mnh, ta cm thy bit n s hiu bit . Khi thy c ngi khc hiu, ta khng cn kh s na. Hnh phc, trc ht l cm thy c hiu. 'Ti bit n v anh chng t l anh hiu ti. Trong khi ti ang gp kh khn v thao thc trng m, anh sn sc ti. Anh t cho ti thy rng s an nguy

32 | G i i t h b a : B o v t i t h n h

ca ti cng l s an nguy ca anh. Anh lm nhng iu khng th lm c mang li an n cho ti. Anh sn sc ti theo mt cch m khng ai trn i ny c th c c. V vy ti bit n anh.' Nu hai ngi sng vi nhau lu di, 'cho n khi u bc rng long', l v ngha, khng phi l v tnh. Tnh l tnh thng say m bng bt. Ngha l th tnh thng c nhiu hiu bit v bit n trong. Mi tnh thng u c th bt u bng s say m, nht l vi ngi tr. Nhng trong qu trnh sng vi nhau, h phi hc v thc tp yu thng, s ch k khuynh hng chim hu s bt i, v yu t hiu bit, thng yu s t li dn dn, cho n khi tnh thng ca h tr nn nui dng, bo v, v bo m, yn tm. Vi ngha, ta bit chc ngi kia s chm sc ta v thng ta cho n khi u bc rng long. Khng c g bo m c ngi kia s mi vi ta, ngoi tr ngha. Ngha c bi p bi hai ngi trong i sng hng ngy. Thin l nhn vo bn cht ca tnh thng ca mnh xem nhng yu t no c mt trong . Ta khng th ni tnh thng ca mnh ch l tnh hay ngha, chim hu hay v tha, bi trong tnh thng c th c cng mt lc hai yu t. C th c chn mi phn trm l tnh yu chim hu, ba phn trm tnh thng v tha, hai phn trm s bit n, v.v... Hy nhn su vo bn cht tnh thng ca mnh nhn din ra. Hnh phc ca ngi kia v hnh phc ca bn ty thuc vo bn cht ca tnh thng ca bn. L ng nhin ta c tnh thng, nhng iu quan trng l bn cht ca tnh thng . Nu ta nhn thy c nhiu T v Bi trong tnh thng ca mnh, th tnh thng y rt ng yn tm. Ngha s bn trong tnh thng y. Con ci, nu chu kh nhn k s thy iu gi cha m mnh li vi nhau chnh l ngha ch khng phi tnh say m. Nu cha m bit sn sc cho nhau, trng nom con ci vi s bnh tnh, du dng, quan tm, th ngha chnh l nn tng ca s quan tm . l th tnh thng chng ta rt cn cho gia nh v x hi ta.

33 | G i i t h b a : B o v t i t h n h

Trong vic thc tp Gii th ba, chng ta phi lun lun nhn vo bn cht tnh thng ca mnh thy r v khng b gt bi cm th ca mnh. i khi ta ngh ta thng mt ngi, nhng tnh thng y c th ch l mt c gng tho mn nhng nhu yu v k ca mnh m thi. C th ta cha nhn su thy nhng nhu yu ca ngi kia, trong c nhu yu c an ton, c bo v. Nu c ci nhn khai m , ta s nhn ra rng ngi kia cn s bo v ca ta, v ta khng th xem ngi y n thun nh mt i tng ca s ham mun ca mnh. Ngi kia khng nn b xem l mt mn hng. Tnh dc trong x hi ta b dng nh mt phng tin bn cc mt hng. Chng ta cn c c ngnh kinh doanh tnh dc. Nu ta khng nhn k khc nh nhng con ngi, vi kh nng thnh Bt, ta c nguy c ph Gii ny. V vy, vic thc tp nhn su vo bn cht ca tnh thng chng ta c lin h rt nhiu n s thc tp Gii th ba. 'Con s lm mi cch c th bo v tr em, khng cho nn t dm tip tc gy nn s v ca cc gia nh v ca i sng i la.' Nhng ngi b quy ri tnh dc khi cn nh vn tip tc au kh rt nhiu. Nhng g h ngh, ni, v lm u mang du tch ca vt thng . H mun chuyn ho mnh v lm lnh vt thng , cch hay nht lm vic ny chnh l hnh tr Gii th ba. T kinh nghim ca chnh mnh, h c th ni: 'L nn nhn ca vic lm dng tnh dc, ti nguyn bo v tt c mi tr em v ngi ln khi nn xm phm tnh dc.' Kh au ca ta bin thnh mt loi nng lng tch cc, gip ta tr thnh mt v B Tt. Ta nguyn bo v mi tr em cng nh mi ngi. V ta cng nguyn gip nhng ngi li dng tnh dc tr em, v h l nhng ngi bnh, cn s gip ca ta. Nhng k lm ta au kh tr thnh i tng ca tnh thng v s bo h ca chng ta. Nhng k s xm phm tr em trong tng lai cng tr thnh i tng ca tnh thng v bo h ca ta. Ta thy rng cho n bao gi nhng ngi bnh hon c bo h v gip , th tr em vn tip tc b lm dng tnh dc. Ta nguyn gip nhng ngi ny h khng cn xm phm tr em na. ng thi, ta nguyn gip tr em. Ta khng ch ng v pha nhng tr em b

34 | G i i t h b a : B o v t i t h n h

xm phm, ta cng ng v pha bn kia na. Nhng ngi quy nhiu tr em l nhng ngi bnh, sn phm ca mt x hi bt n. H c th l mt ng ch, b d, ng, b, hay cha, m. H cn phi c theo di, gip , v, nu c th, tr lnh. Khi ta quyt tm gi Gii ny, nng lng pht sinh trong tm ta gip ta tr thnh mt v B Tt, v s chuyn ho ny c th cha lnh cho ta thm ch trc khi ta bt u thc tp. Cch hay nht cho nhng ngi b xm phm thi th u cha lnh vt thng l th Gii ny v pht nguyn bo v tr em v nhng ngi ln b bnh, nhng k c th s tip din nhng hnh ng ph hoi, khin cho mt a tr s b thng tch sut i.

[2]. Nm iu c Nguyn: 1. Chng con nguyn sng i sng hng ngy sao cho xng ng vi o c ca t tin v ni ging chng con. 2. Chng con nguyn sng i sng hng ngy sao cho xng ng vi k vng m t tin v ging ni t ni mi chng con. 3. Chng con nguyn nng vo nhau, xy dng cho nhau bng tnh thng, s tin cy, s hiu bit v lng kin nhn. 4. Chng con nguyn thng t nhc nh rng s trch mc, s hn gin, v l lun ch lm hao tn ho kh v khng gii quyt c g. Chng con bit ch c s hiu bit v lng tin cy mi bi p c hnh phc v s an lc. 5. Chng con nguyn trong i sng hng ngy dn ht tm lc v phng tin xy dng cho th h con chu ca chng con trong tng lai.

35 | G i i t h b a : B o v t i t h n h

Gii th t: i ng v Lng nghe


thc c nhng kh au o li ni thiu chnh nim gy ra, con xin hc theo hnh i ng v lng nghe dng tng nim vui cho ngi v lm vi bt kh au ca ngi. Bit rng li ni c th em li hnh phc hoc kh au cho ngi, con nguyn ch ni nhng li c th gy thm nim t tin, an vui v hy vng, nhng li chn tht c gi tr xy dng s hiu bit v ha gii. Con nguyn khng ni nhng iu sai vi s tht, khng ni nhng li gy chia r v cm th. Con nguyn khng loan truyn nhng tin m con khng bit chc l c tht, khng ph bnh v ln n nhng iu con khng bit chc. Con nguyn khng ni nhng iu c th to nn s bt ha trong gia nh v on th, nhng iu c th lm tan v gia nh v on th. Tc ng Vit Nam c cu: 'Li ni chng mt tin mua.' Ta ch cn cn nhc la li l c th lm cho ngi khc p lng. Dng ngn ng cho c chnh nim, vi tm T, l thc tp hnh rng ri, hin tng. V vy Gii ny c lin h trc tip ti Gii Th Hai. Ch cn thc tp i ng ta c th lm cho nhiu ngi hnh phc. Mt ln na ta li thy tnh tng dung ca Nm Gii. Nhiu ngi ngh rng h ch c th thc tp hnh Th khi no h tch t c mt mn ti sn nho nh. Ti bit nhng ngi tr m c giu c c th mang hnh phc li cho ngi khc: 'Ti mun tr thnh bc s hay thnh ch tch mt cng ty ln c th lm tht nhiu tin v gip nhiu ngi.' H khng bit rng thng khi giu ngi ta li kh thc tp hnh Th hn. Nu ta c thc y bi t bi th c rt nhiu cch mang hnh phc li cho k khc ngay by gi, bt u bng ngn ng thn i. Cch ta ni c th mang li cho ngi khc nim vui, hnh phc, s t tin, hy vng, lng tin, v gic ng. Ni nng c chnh nim l mt thc tp su sc. B Tt Quan Th m l mt ngi hc c ngh thut nghe v ni mt cch su sc gip ngi ta bung i nhng s hi, kh au, v tuyt vng ca mnh. Ngi l mu mc ca php tu tp ny, cnh ca Ngi m ra gi l 'Ph Mn', cnh ca m ra tt c. Nu chng ta thc tp nghe v ni theo hnh B Tt Quan Th m, ta
36 | G i i t h t : i n g v L n g n g h e

cng s c th m c cnh ca Ph Mn v mang nim vui, an lc n cho bao ngi v lm vi i ni lm than ca h. 'Hi chn triu m thuyt Ph Mn Cu lin hoa l hin ng chn Dng chi nht ch chn Cam L Tn tc sn h i a xun.' (Ph Mn vng ting triu dng B th xut hin gia lng o sen Cam L mt git ri ln Xun v trn khp mi min ni sng.) Ti bit bi th p ny khi hc Kinh Php Hoa tui mi su. Khi ta nghe 'ting hi triu', php tu ca B Tt Quan Th m, tng trng cho cnh ca Ph Mn, ta bin thnh a b sinh ra trong lng hoa sen. Ch mt git nc t bi t cnh dng liu ca B Tt, ma xun tr v trn tri t kh cn ca chng ta. Tri t kh cn tng trng cho th gii ca lm than, au kh. Git nc t bi l s tu tp tm T, tng trng bi git nc trn cnh dng liu. B Tt Quan Th m c ngi Trung Quc, Vit Nam, Triu Tin, v Nht Bn miu t nh mt ngi cm nhnh dng liu. Ngi nhng nhnh dng vo nc t bi trong tri tim Ngi, ni no Ngi ry nc y ln th ni y u c s hi sinh. Khi Ngi ry nc Cam L y ln nhng cnh cy kh, cht, th nhng cnh cy y xanh ti tr li. Nhng cnh cy cht cng tng trng cho au kh, lm than; cy c xanh ti tng trng cho s quay v ca an lc. Ch cn mt git nc y thi, ma Xun tr v trn i a. Trong Phm 'Ph Mn' ca Kinh Php Hoa, ting ni ca B Tt Quan Th m (Avalokitesvara) c din t bng nm cch: 'Ting Nhim, Ting Quan m, Ting Phm, ting Hi Triu, Ting Vt Thot Ting i. Hy thng nn qun nim.' Trc ht l ting Nhim mu (Diu m.) y l th ngn ng m ra cnh ca Ph Mn v khin cho tt c u c khai thng tr li. Th ting ny rt d nghe. Th ting ny lm cho kho khon, em
37 | G i i t h t : i n g v L n g n g h e

n s bnh tnh, yn i, v tr liu cho tm hn. Bn cht ca m thanh ny l t bi. Th hai l ting Quan m (Qun Th m.) Avalokitesvara c ngha l 'ngi nhn su vo cuc i v lng nghe ting ku thng ca cuc i.' Ting ny lm vi i nhng ni kh nim au ca chng ta, v l ting ca ngi hiu ta mt cch su sc nhng au n, tuyt vng, v s hi ca ta. Khi thy mnh c hiu, chng ta bt kh i rt nhiu. Th ba l ting Phm (Phm m.) Phm (Brahma) c ngha l cao qu - khng phi l ting thng tnh, m l ngn ng cao qu, pht sinh xut t c mun mang li hnh phc v ly i kh au. T, Bi, H, v X l T Phm Tr (Brahmaviharas), ch c tr cao qu ca ch Bt v ch v B Tt. Nu ta mun chung sng vi ch Bt v ch v B Tt, ta c th an tr trong bn to nh ny. Trong thi ca Bt, mc ch tu tp ca nhiu ngi l sinh v sng chung vi Phm Thin. iu ny cng ging nh php tu ca o Ki-t, mun ln thin ng sng vi Thng . 'Trong nh ca Cha ta c rt nhiu to nh ln,' v cc bn mun sng trong mt trong nhng to nh . Vi nhng ngi mun cng tr vi Phm Thin, Bt ni: 'Hy thc tp bn ni c tr cao qu: T, Bi, H, v X.' Nu ta mun chia s mt li dy ca Bt vi nhng ngi bn theo o Ki-T th cng vy: 'Thng l tnh thng, bc i, nim vui, v s cng bnh khng thin v.' Nu anh mun sng vi Thng th hy thc tp bn ni an tr . Nu anh khng thc tp bn iu ny, th cho d anh c cu nguyn hay ni v sng vi Cha bao nhiu i na cng khng lm sao c c chuyn ln Thin ng. Th t, ting Hi Triu (Hi Triu m) l ting ca Pht Php. y l mt th ting mu nhim, th ting c th lm im bt mi t kin v c on. l ting S T Hng, mang li s im lng tuyt i cho ni rng, v mang n s chuyn ho v tr liu. Th nm, ting Vt Thot Ting i (Thng b Th Gian m) l ting ni khng c g snh kp. Ting ni ny khng nhm vo danh,
38 | G i i t h t : i n g v L n g n g h e

li, hay mt kha cnh ua tranh no. y l s im lng sm st lm tiu tan mi nim v khi nim. Ting Nhim, ting Quan m, ting Phm, ting Hi Triu, ting Vt Thot Ting i l nhng ting m ta cn phi lu ti. Qun chiu v nm th ting ny tc l chng ta ang gip B Tt Quan Th m m ca Ph Mn, cnh ca ca lng nghe ch thc, ni nng ch thc. Bi v Ngi sng mt i sng c chnh nim, lun lun qun chiu vo cuc i, bi v Ngi l ngi qun st th gian, Quan Th m nhn ra bao nhiu l au kh. Ngi bit rng rt nhiu kh au c sinh ra t li ni thiu chnh nim, v t s khng bit lng nghe; v vy Ngi thc tp li ni chnh nim, t i, v lng nghe su. B Tt Quan Th m c th c xem nh mt ngi c th dy ta cch hay nht hnh tr Gii th T. ' thc c nhng kh au do li ni thiu chnh nim (v s khng bit lng nghe) gy ra, con xin hc theo hnh i ng v lng nghe dng tng nim vui cho ngi v lm vi bt kh au ca ngi.' y chnh l php mn Ph Mn m B Tt Quan Th m thc tp. Cha bao gi trong lch s nhn loi chng ta c nhiu phng tin truyn thng nh by gi truyn hnh, vin thng, in thoi, my fax, radio, ng dy nng, ng dy nhng chng ta vn tip tc l nhng hn o tch ri. C qu t truyn thng gia nhng thnh vin trong gia nh, gia nhng c nhn trong x hi, v gia cc quc gia. Chng ta khn n v bao nhiu cuc chin tranh v xung t. R rng chng ta cha trau di ngh thut nghe v ni. Chng ta khng bit lng nghe nhau. Chng ta t c kh nng theo ui mt cuc m thoi thng minh v c ngha. Cnh ca vn nng ca s truyn thng cn phi c m ra mt ln na. Khng truyn thng c ta s bnh, v mt khi bnh nng ln, ta s au kh v vung vi kh au ca mnh ln k khc. Chng ta tr tin cho cc nh tm l tr liu lng nghe ni kh nim au ca chng ta,

39 | G i i t h t : i n g v L n g n g h e

nhng nu cc nh tm l tr liu khng thc tp Ph Mn, h s khng thnh cng c. Nhng nh tm l tr liu cng l nhng con ngi, cng phi i din vi nhng kh au nh tt c chng ta. H c th c kh khn vi v hay chng, vi con ci, bn b, v x hi. H cng c nhng ni kt. H c th c nhiu kh au cht cha, khng th ni vi bt c ai, k c ngi thn thng nht trong i h. Lm sao h c th ngi lng nghe nhng kh au ca ta v thu hiu c nhng kh au ? Cc nh tm l tr liu cn phi thc tp Ph Mn, tc l Gii Th T lng nghe v ai ng. Tr phi chng ta chu kh nhn su vo bn thn mnh, vic thc tp ny s khng d cht no. Nu trong ta c qu nhiu kh au th ta kh c th lng nghe hay ni nhng li d thng vi k khc. Trc ht ta phi nhn su vo bn cht ca cn gin, s tuyt vng, v au kh ca mnh t tho g cho mnh, xong ta mi c th rnh tay cho k khc. Gi d chng mnh hm th Hai ni iu g khng d thng, lm mnh au. Anh ta dng li l thiu chnh nim, v li khng c kh nng lng nghe. Nu ta tr li ngay lc y, t s bc bi v au kh ca mnh, ta c nguy c lm anh ta au, cng nh o su thm nhng nim au c ca anh y. Ta phi lm g y? Nu ta nn cn gin ca mnh hay lm thinh, ta c th gy tn hi cho mnh, bi nu ta n p cn gin trong ta th ta cng ang n p chnh mnh. Ta s kh sau ny, v ni kh ca ta s mang li thm nhiu au kh cho chng ta. Cch thc tp hay nht lc l th vo v th ra lm lng xung cn gin ca mnh, xoa du nim au: 'Th vo, ti bit l ti gin. Th ra, ti lm lng du cm gic gin ca ti.' Ch cn th cho su vi cn gin ca mnh, ta s lm cho n lng li. Ta c chnh nim v cn gin ca mnh ch khng nn n. Khi chng ta c bnh tnh, ta c th s dng ngn ng chnh nim. Mt cch thn i v chnh nim, ta c th ni: 'Anh i, em mun anh bit rng em ang gin. Nhng li anh ni lm em rt au, em mun anh bit iu .' Ch ni nh vy thi, mt cch bnh tnh v chnh nim, s lm cho ta vi nh phn no. Th vi chnh nim lm lng xung cn gin ca mnh, ta s c th ni cho ngi kia bit l mnh ang kh. Trong thi
40 | G i i t h t : i n g v L n g n g h e

gian , ta sng vi cn gin ca mnh, tip xc vi n bng nng lng chnh nim. Ta khng h chi b n. Khi ni vi cc nh tm l tr liu v iu ny, ti gp phi mt vi kh khn. Khi ti ni ci gin lm chng ta kh, h cho iu ny c ngha l ci gin l mt ci g tiu cc, cn phi b ly ra. Nhng ti lun ni rng ci gin l mt hin tng c tnh hu c, cng ging nh tnh thng vy. Gin c th tr thnh thng. Phn xanh ca chng ta c th tr thnh mt hoa hng. Nu ta bit cch chm sc rc hu c, ta c th bin n thnh mt hoa hng. Ta nn gi rc l tiu cc hay tch cc y? Rc c th l tch cc, nu ta bit x l n. Ci gin cng vy. N c th l tiu cc, nu ta khng bit x l n, nhng nu ta bit cch x l cn gin ca mnh, th cn gin c th rt tch cc. Chng ta khng cn phi b i mt th g ht. Sau khi th vo, th ra vi ln ly li bnh tnh, cho d cn gin vn cn c , ta c chnh nim v n, ta c th ni vi ngi kia rng ta gin. Ta cng c th ni vi ngi y rng ta mun nhn su vo n, v cng mun ngi y cng nhn su vo n. Ri ta c th hn gp nhau ti th Su cng nhn vo vn . Mt ngi nhn vo nhng gc r ca kh au ca mnh l hay lm ri, hai ngi nhn th hay hn, v hai ngi cng nhn vi nhau th hay nht. Ti ngh ti th Su v hai l do. Th nht, lc ny ta ang cn gin, nu ta bt u bn tho by gi th c th rt mo him. Ta c th ni nhng iu lm cho tnh trng t thm hn. T by gi cho n chiu th Su, ta c th thc tp nhn su vo bn cht ca ci gin ca mnh, v ngi kia cng c th lm nh vy. Trong khi li xe, ngi kia c th t hi: 'Ci g nghim trng vy? Ti sao c y khng vui? Phi c nguyn do.' Trong khi li xe, ta cng s c c hi nhn su vo . Trc ti th Su, mt hay c hai ngi c th thy gc r ca vn v c th ni v xin li vi ngi kia. V ti th Su, hai ngi c th ung tr v vui v vi nhau. Nu hn ngy gi, hai ngi s c thi gian lng li v nhn su. y l thin tp. Thin l lm lng con ngi mnh li v nhn su vo bn cht ca nhng ni kh nim au ca mnh.

41 | G i i t h t : i n g v L n g n g h e

n ti th Su, nu ni kh vn cha c chuyn ho, ta s c th thc tp ngh thut ca Quan Th m. Hai ngi ngi li vi nhau v thc tp lng nghe su mt ngi pht biu trong khi ngi kia lng nghe tht su. Khi ni, ta ni ln s thc su xa nht m ta thy, v ta thc tp i ng. Ch vi ngn ng ngi kia mi c c hi nghe hiu v chp nhn. Trong khi lng nghe, ta bit rng ch bng cch lng nghe su nh vy ta mi c th lm vi i ni kh ca ngi kia m thi. Nu ch lng nghe bng na l tai thi th ta khng th lm c chuyn . Ta phi c mt ch thc v su sc. Phm cht lng nghe ca ta phi cao th mi c th gip c ngi kia vi i ni kh. y l s thc tp Gii th T. L do th hai i n ti th Su l nu ta ho gii c s bun bc vo ti th Su th ta s c vui v vi nhau vo hai ngy cui tun. Gi s ta c mt ni kt no vi mt thnh vin trong gia nh hay cng ng, v ta khng vui khi gp ngi . Ta c th ni nhng cu n gin, s s, nhng khng thoi mi ni nhng chuyn su hn vi ngi . Ri mt ba n, trong khi lm vic nh, ta nhn thy ngi kia khng lm g c, khng chia x nhng cng vic cn phi lm, v ta thy kh chu. 'Ti sao ti phi lm nhiu nh vy, cn c y khng lm g c? ng l c ta phi lm ci g mi phi.' V s so snh ny, ta mt an lc. Nhng thay v ni vi ngi kia: 'Em lm n n y ph bt cng vic,' ta li bo mnh: 'C y ln ri. Ti sao mnh li phi ni vi c y? L ra c y phi c trch nhim hn!' Ta ngh nh vy bi v ta sn c ni kt vi ngi kia. Con ng ngn nht bao gi cng l con ng thng. 'B' c th n vi 'A' v ni, 'Em i, lm n n ph mt tay.' Nhng ta khng lm nh vy. Ta gi trong lng v phin trch ngi kia. Ln sau li xy ra y ht nh vy, cm th ca ta li cng mnh hn. Ni kt ca ta ln ln t t, cho n khi ta kh qu v cn phi than th vi ngi th ba. Ta cn tm mt s cm thng chia bt ni kh tm . Thay v ni thng vi 'A,' ta li ni vi 'C.' Ta chn 'C' v ta ngh 'C' l mt ng minh, sn sng ng vi ta l 'A' c x khng tt.

42 | G i i t h t : i n g v L n g n g h e

Nu ta l 'C' th ta phi lm g? Nu ta c sn nhng ni kt v 'A,' th ta c th s rt mng khi c ngi cng cm thy nh ta vy. Ni vi nhau nh vy c th s lm ta thy kho hn. Hai ngi tr thnh lin minh - 'B' v 'C' chng li 'A.' T nhin 'B' v 'C' thy gn vi nhau hn, v c hai thy xa cch vi 'A,' A s nhn ra iu y. 'A' c th rt d thng. C s c kh nng p li trc tip vi 'B' nu 'B' ni c cm th ca mnh cho c y. Nhng 'A' khng hay bit g v s ut c ca 'B.' 'A' ch cm thy c mt s lnh nht gia mnh v 'B,' m khng bit ti sao. A nhn thy 'B' v 'C' tr nn gn gi, trong khi c hai u nhn mnh mt cch kh chu. V c ngh: 'H khng mun mnh, th mnh cng chng cn h.' C rt lui, v tnh trng cng t hn. Th tam gic c thit lp. Nu l 'C' th trc ht, ti s lng nghe 'B' mt cch chm ch, hiu rng 'B' cn chia x ni kh tm ca mnh. Bit rng con ng thng l con ng ngn nht, ti s khuyn khch 'B' n ni thng vi 'A.' Nu nh 'B' khng lm c chuyn ny, ti s ngh n ni vi 'A' dm cho 'B,' vi s hin din ca 'B,' hoc ch i ni mt mnh. Nhng quan trng hn c l ti s khng ni vi ai khc nhng g 'B' tin tng ni cho ti. Nu khng c chnh nim, ti c th ni vi ngi khc nhng iu ti bit v cm th ca 'B,' v th no gia nh hay cng ng cng s ln xn. Nu ti lm nhng iu ny khuyn khch 'B' ni thng vi 'A' hoc ni vi 'A' dm cho 'B,' v khng ni li vi ai nhng iu 'B' ni vi mnh - ti s c th b gy th tam gic. Lm nh vy s c th gip ho gii vn , mang li an lc cho gia nh, cng ng, v x hi. Nu ta thy trong cng ng c ngi ang gp kh khn vi ngi khc, ta phi gip ngay. Nu s vic cng ko di lu th s cng kh gii quyt. Cch hay nht gip l thc tp ngn ng chnh nim v tp lng nghe su. Gii th T c th mang li ho bnh, hiu bit, v hnh phc cho mi ngi. Ph Mn l mt cnh ca nhim mu. Ta s c sinh li mt ln na trn o sen v gip cho nhng

43 | G i i t h t : i n g v L n g n g h e

ngi khc, trong c gia nh, cng ng, v x hi ca ta, cng c sinh ra trn . Li ni c th c gi tr xy dng hay c tnh ph hoi. Ni vi chnh nim c th mang li hnh phc tht s; li ni thiu chnh nim c th git hi. Khi mt ngi ni vi ta nhng iu lm cho ta kho mnh v hnh phc, th l mn qu qu ho nht ngi y c th hin tng. Thnh thong, c ngi ni vi ta nhng iu rt c v rt au lng khin ta mun i t t; ta mt tt c mi hy vng, tt c nim vui sng ca mnh. Ngi ta git nhau v li ni. Khi ta cung tn bin h cho mt ch thuyt, ni rng ch c ng li suy ngh hay t chc x hi ny mi l hay nht, v nu c ngi lm vng ng mnh th mnh phi n p hay loi tr ngi . iu ny lin h mt thit vi Gii Th Nht th ngn ng ny c th git, khng phi ch c mt ngi m rt nhiu ngi. Khi ta tin vo mt iu g mnh m nh vy, ta c th b hng triu ngi vo phng hi ngt. Khi ta dng li ni nng cao mt ch thuyt, xi dc ngi ta git bo v v nng cao ch thuyt ca mnh, ta c th git hng triu ngi. Gii th Nht v th T ca Nm Gii tng tc vi nhau. Gii th T cng lin h vi Gii th Hai, v trm cp. Cng nh c 'k ngh mi dm,' c mt th gi l 'k ngh ni di.' Nhiu ngi phi ni di thnh cng nh mt nh chnh tr, hay nh mt ngi bn hng. Mt gim c lin hip ch tc cc phng tin truyn thng ni vi ti rng nu ng ta ni s tht v cc sn phm ca cng ty mnh th ngi ta s khng mua. ng ni n nhng iu tch cc v sn phm m ng bit l khng ng, v trnh khng ni n nhng hiu qu tiu cc ca sn phm. ng bit l mnh ang ni di, v ng cm thy rt ti t v vic ny. Nhiu ngi cng ang b kt vo nhng tnh hung tng t. Trong chnh tr cng vy, ngi ta ni lo c bu. l v sao ta c th ni n th 'k ngh ni di.'

44 | G i i t h t : i n g v L n g n g h e

Gii ny cng lin h n Gii th Ba. Khi mt ngi ni, 'Ti yu em,' c th l mt li ni di. c th ch l mt biu l ca s ham mun. C qu nhiu qung co lin h n tnh dc. Trong truyn thng o Bt, Gii th T lun c din t nh l trnh lm bn vic: 1. Khng ni s tht (ngoa ngn.) Nu l en m mnh li ni l trng. 2. Phng i ( ng.) Ba t, hoc din t s vic p hn hay xu hn thc t ca n. 3. Ni lt lo (lng thit.) n ngi ny ni th ny, n ngi khc li ni th khc. 4. Ngn ng th c (c ng.) Lng m hay xc phm ngi khc. 'Con nguyn ch ni nhng li c th gy thm nim t tin, an vui v hy vng, ....' iu ny cn phi c thc tp vi tr em. Nu ta ni vi em b rng em khng c tch s g c, em b s kh trong tng lai. Cn phi lun lun nhn mnh nhng iu tch cc, v y ha hn vi con mnh, v vi v hay chng mnh na. '(Con nguyn ch ni)... nhng li chn tht c gi tr xy dng s hiu bit v ho gii. Con nguyn khng ni nhng iu sai vi s tht, khng ni nhng li gy chia r v cm th. Con nguyn khng loan truyn nhng tin m con khng bit chc l c tht, khng ph bnh v ln n nhng iu con khng bit chc. Con nguyn khng ni nhng iu c th to nn s bt ho trong gia nh v on th, nhng iu c th lm tan v gia nh v on th.' Ho gii l mt php tu su, ta c th thc tp c vi s lng nghe v ngn ng chnh nim. Ho gii c ngha l mang li ho bnh v hnh phc cho quc gia, con ngi, v thnh vin trong gia nh ta. y l cng vic ca mt v B Tt. ho gii, ta phi c ngh thut lng nghe, cng nh nm c ngh thut i ng. Ta phi trnh lin kt mnh vi mt bn c th hiu c c hai pha. y l mt php tu kh.

45 | G i i t h t : i n g v L n g n g h e

Trong cuc chin Vit Nam, chng ti c gng thc tp iu ny. Chng ti c khng lin minh vi mt phe tham chin no, cng sn hay quc gia. Ta ch gip c khi no ta ng vt ln trn mu thun v thy c c kha cnh tt ln kha cnh xu ca hai bn. Lm nh vy, ta t mnh vo mt tnh th nguy him, v ta c th b c hai bn ght. Bn ny nghi ta l cng c ca bn kia, v bn kia li nghi ta l cng c ca bn ny. Ta c th b git cng mt lc bi hai phe. chnh l iu nhiu Pht t Vit Nam phi chu ng trong chin tranh. Chng ti khng lin kt vi cng sn, nhng cng khng lin kt vi phe theo M. Mt bn ni anh khng th ho gii vi phe theo M. Bn kia ni anh khng th ho gii vi cng sn. Nu ta nghe li hai pha th tht chng bao gi c th ho gii vi ai c. Chng ti o to cc tc vin i n cc vng ho lnh gip v cc vn sc kho, kinh t, gic dc, v chng ti b c hai pha nghi ng. Cng vic ho gii ca chng ti khng phi ch l vic ni, m cn l vic lm. Chng ti n lc gip nhng ngi nng dn tm thy hy vng. Chng ti gip nhiu ngi t nn n nh li i sng nhng ngi lng mi. Chng ti gip bo tr hn mi ngn c nhi. Chng ti gip nng dn dng li nhng ngi lng nt. Cng vic ho gii khng phi ch c tnh ngoi giao; n l nhng g rt c th. Trong lc y, chng ti cng ng thi ni ln ting ni ho bnh t trong tim mnh. Chng ti ni ngi trong nh phi nhn nhau nh anh em v chp nhn ln nhau. Mnh khng nn git nhau v mt ch thuyt. Thng ip y khng c a chung cht no trong tnh trng chin tranh. Nhng bi vit ca ti b kim duyt t c hai pha. Th ca ti b cm bi hai bn. Cc bn ti in chui mt trong nhng tp th y v chnh ph Si Gn khng cho php xut bn. V pha cng sn cng kch tp th ny trn i, ni rng n c hi cho cuc u tranh, v c th b xi gic bi CIA. Cnh st quc gia ti cc nh sch tch thu nhng bi th ny. Hu, mt ngi cnh st t t n mt nh sch Pht gio v ni rng cun sch ny khng nn by ra; n cn phi c du v a ra khi c ngi hi m thi. Khng phi
46 | G i i t h t : i n g v L n g n g h e

ch c nhng c gng ni ln ting ni quan tm v ngh nhng gii php dn xp vn gia anh em ca chng ti mi b n p, m c nhng c gng gip ng bo ca chng ti cng b n p. Nhiu tc vin ca chng ti b git v bt cc bi hai pha. Mt s tc vin b m st bi nhng ngi Ca-t-lic cung tn, nghi chng ti lm vic cho cng sn, v mt s tc vin b pha cng sn bt i. Nhng tc vin ca chng ti rt c dn vng qu thng mn. H l nhng ngi tr tn ty, trong c c cc thy v cc s c tr. H lm vic khng lng, h ch mun phng s v thc hnh Pht Php. Trong tnh trng chin tranh, hnh trang ca h l t bi v phng s ht lng, h ch nhn mt cht th lao nh b sng m thi. H i n nhng vng qu, khng mong mt cht g n p li. Ti nh mt thanh nin tn n, chuyn gip dn hc cc phng php nui g tn tin. Anh by cho h nhng k thut nga bnh. Khi mt ngi nng dn hi anh: 'Ch c chnh ph tr lng bao nhiu mt thng vy?' n ni, 'Ti con khng c chnh ph tr g ht. Ti con khng phi t chnh ph, ti con n t cha. Cha gi chng con ti y gip qu bc.' n khng ni vi bc nng dn cht phc rng mnh thuc trng Thanh Nin Phng S X Hi, sng lp bi V X Hi ca Gio Hi Pht Gio Vit Nam Thng Nht. Ni nh vy th phc tp qu, cho nn n ch ni l mnh c cha gi ti. 'Sao li n t cha?' n ni, 'Ti con lm cng qu.' Bc nng dn ngc nhin: 'Tui nghe ni mun lm cng qu th phi ti cha. Sao by gi ch li ti y lm cng qu?' Chng thanh nin tr li: 'Bc thy , by gi b con kh qu, Pht cng phi ra ngoi ny gip. Ti con l Pht t phi lm cng qu y, ni c ng bo kh.' Tuyn b tr thnh nn tng cho trit l phng s x hi ca chng ti, o Bt nhp th. Bt phi

47 | G i i t h t : i n g v L n g n g h e

trong x hi. Ngi khng th nn li trong cha lu hn na, v con ngi ta kh qu. Ch trong vi nm, chng ti tr nn rt quen thuc vi b con nng thn. Chng ti khng c nhiu tin, nhng v chng ti lm vic theo li lm cng qu cho nn c b con thng. Pha cng sn bit vy v khng mun chng ti , ban m h n v hi ai cho php chng ti lm vic y. Cc tc vin ni chng ti khng c php t pha no, d l quc gia hay cng sn. Chng ti ch ti y lm cng qu thi. Mt ln, ngi cng sn ra lnh cho cc tc vin rt khi mt vng, ni rng: 'Chng ti s khng chu trch nhim cho s an ton ca qu v nu qu v y qu hai mi bn ting.' Ln khc, nhng ngi cung tn n t pha chnh ph, mt cch khng chnh thc, v hi cc tc vin h c phi l tc vin x hi ca Pht gio khng. V h mang nm hc vin ra b sng, v sau khi kim li mt ln na cho chc y l nhng tc vin x hi ca Pht gio, h ni: 'Chng ti rt tic, nhng chng ti phi git qu v.' H bn c nm ngi. Chng ti b c hai bn n p vo ban m. H bit nu n p chng ti vo ban ngy th nng dn s phn i. Mt tri lu n nm vo phng ti b tm mn lm cho chch hng. Mt m khc, nhiu qu lu n c nm vo k tc x ca trng, lm hai ngi cht v nhiu ngi b thng. Mt thanh nin b bi lit, v sau ny c iu tr c. Mt thiu n b hn mt ngn ming n cm vo mnh. C mt rt nhiu mu, v c mt ngi bn Nht, cng tc vi chng ti, cu sng. Sau , chng ti mang c c sang Nht gii phu. Ngi ta c ly cc mnh st vn ra, nhng vn cn 300 mnh khng th ly ra c v vn cn nm trong thn th c. Mt hm, trong khi ti ang i din cho Phi on Ho Bnh ca Pht Gio tham d m Phn Ho Bnh ti Paris, ti nhn c mt tin nhn qua in thoi t Si Gn cho bit bn tc vin va b bn cht. Ti khc. Chnh ti ku gi h n c o luyn nh nhng tc vin. Mt ngi bn c mt lc y ni vi ti: 'Tha Thy, Thy cng nh mt v tng lnh o i qun bt bo ng,

48 | G i i t h t : i n g v L n g n g h e

v khi qun i ca Thy lm vic cho tnh thng v s ho gii th th no cng c nhng thng vong. Thy u cn phi khc.' Ti ni, 'Ti khng phi l mt ng tng. Ti l mt con ngi. Ti cn c khc.' Su thng sau, ti vit mt v kch v ci cht ca nhng ngi hc tr ny, vi ta : No V Tip Ni ng i. [3] Cng vic ho gii khng phi n thun l cng vic ngoi giao. Khng phi v mnh i gp vi chc v Ngoi Trng m mnh lm cng vic ho gii. Ta phi dng thn th, thi gian, v cuc i mnh lm cng vic ho gii. Ta lm vic ny bng nhiu cch, v ta c th b n p bi nhng ngi ta ang tm cch gip . Ta phi lng nghe v hiu ni kh ca bn ny, ri li n lng nghe ni kh ca bn kia. Nh vy ta s c th ln lt ni cho mi bn v nhng ni kh m pha bn kia phi gnh chu. y l cng vic ct yu, v i hi phi c can m. Chng ta cn nhiu ngi c kh nng lng nghe, Nam Phi, Trung ng, ng u, v nhiu ni khc. Gii th T l mt Gii B Tt. Chng ta cn hc hi cho su sc c th thc tp gii, trong phm vi c nhn, gia nh, cng ng, x hi v th gii.

[3]. Love In Action: Writings on Nonviolent Social Change (xut bn bi Berkeley: Paralax Presss, 1993.)

49 | G i i t h t : i n g v L n g n g h e

Gii th nm: Gn gi thn tm, lnh mnh x hi


thc c nhng kh au do s s dng ma ty v c t gy ra, con xin hc cch chuyn ha thn tm, xy dng sc khe thn th v tm hn bng cch thc tp chnh nim trong vic n ung v tiu th. Con nguyn ch tiu th nhng g c th em li an lc cho thn tm con, v cho thn tm gia nh v x hi con. Con nguyn khng ung ru, khng s dng cc cht ma ty, khng n ung hoc tiu th nhng sn phm c c t trong c mt s sn phm truyn thanh, truyn hnh, sch bo, phim nh v chuyn tr. Con bit rng tn hoi thn tm bng ru v cc c t y l phn bi t tin, cha m v cng l phn bi cc th h tng lai. Con nguyn chuyn ha bo ng, cm th, s hi v bun gin bng cch thc tp php king c cho con, cho gia nh con v cho x hi. Con bit php king khem ny rt thit yu chuyn ha t thn, tm thc cng ng v x hi. Khi tm, ta c th nhn vo thn th thy l mn qu ca cha m, ng b. Cho d nhiu ngi trong chng ta khng mun dnh dng g n cha m ca mnh c cc ngi lm kh mnh qu nhiu - nhng khi nhn su, ta thy mnh khng th hon ton chi b mi dy lin h y. Nhn vo tng phn ni thn th, ta c th hi mnh, 'Thn ny l ca ai? Ai truyn trao thn th ny cho ta? Ci g c trao truyn?' Qun nh vy, ta s khm ph ra c ba thnh phn: ngi trao truyn, vt c trao truyn, v ngi tip nhn s trao truyn. Ngi trao truyn l cha m ta. Chng ta l s tip ni ca cha m v t tin mnh. Vt c trao truyn chnh l thn th. Ngi tip nhn s trao truyn l chng ta. Nu ta tip tc qun chiu v vn ny, ta s thy r rng ngi trao truyn, vt trao truyn, v k tip nhn s trao truyn l mt. Ba thnh phn u c mt ni thn ta. Khi ta tip xc su sc vi giy pht hin ti, ta c th thy tt c t tin v tt c cc th h tng lai u c mt trong ta. Thy iu ny, ta s bit mnh phi lm g v khng lm g - cho mnh, cho t tin, v cho con chu. Ban u, khi nhn cha, ta c th khng thy mnh v cha mnh l mt. Ta c th gin cha nhiu chuyn. Nhng gi pht ta hiu v thng

50 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

c cha mnh, ta nhn ra tnh trng rng ca s trao truyn. Ta nhn ra rng thng mnh chnh l thng cha mnh, v thng cha mnh chnh l thng mnh. Gi gn thn, tm cho lnh mnh chnh l gi gn cho t tin, cha m, v cc th h tng lai. Ta lm vic y cho x hi, v cho tt c mi ngi, khng phi ch lm cho ring mnh. iu ta cn phi nh trc tin l ta khng thc tp nh mt c nhn ring l. Nhng g ta hp th th ta cng hp th cho mi ngi. Tt c t tin v cc th h tng li u ang hp th vo vi ta. l ngha ch thc ca tnh khng trong s truyn trao. Gii th Nm cn phi c thc tp trong tinh thn ny. C nhng ngi ung ru say sa, h tn hoi thn th, gia nh, v x hi ca mnh. H cn phi dng li vic ung ru nh. Nhng mnh trong sut ba mi nm qua, ch ung mi tun mt ly vang, chng hi g, ti sao li cn phi ngng chuyn ? Thc tp Gii ny lm chi nu ung ru khng lm hi g n ai c? Mc d ta khng lm hi n mnh trong ba mi nm qua v vic ung mt hay hai ly vang mi tun, nhng iu y li c th lm hi n con, chu, v x hi chng ta. Ta ch cn nhn su thy iu ny. Ta ang thc tp, khng phi ch cho ring mnh, m cho tt c. Con ta c th c thin hng nghin ru, v khi thy ta ung ru vang mi tun, mt ngi trong s cc con ta c th tr nn nghin ru trong tng lai. Ta b hai ly ru y l t cho con ci, bn b, v x hi thy rng cuc i mnh khng phi ch cho ring mnh m thi. Cuc i ta l cho t tin, cc th h tng lai, v c cho x hi. Dng vic ung hai ly ru mi tun, cho d vic ny cha mang li iu g tai hi cho ta c, l mt thc tp rt su. l tu gic ca mt v B Tt, bit rng nhng g mnh lm u l lm cho tt c t tin v con chu ca mnh. Tnh khng ca s truyn trao l nn tng ca Gii th Nm. Vic s dng ma ty ca nhiu ngi tr cng phi c chm dt vi cng mt th tu gic y. Trong i sng hin i, ngi ta ngh rng thn th mnh l ca mnh, v mnh c th lm g th lm vi n. 'Chng ta c quyn sng i sng ca ring mnh.' Khi ta tuyn b nh vy, lut php ng h chng ta. y l mt trong nhng biu hin ca ch ngha c nhn.
51 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

Nhng, theo gio l v Khng, thn ny khng phi l ca mnh. Thn ny thuc v t tin, cha m, v cc th h tng lai. Thn ny cng thuc v x hi, v tt c mi loi chng sinh khc. Tt c n vi nhau, lm nn s c mt ca thn th ny - cy ci, my, v tt c. Gi thn mnh cho lnh mnh l t lng bit n i vi ton th v tr, vi tt c t tin, v cng l khng phn bi cc th h tng lai. Chng ta thc tp Gii ny cho ton th v tr, v cho c x hi. Nu chng ta lnh mnh, th ai cng li lc c khng phi ch trong x hi loi ngi, m c trong x hi c cy, cm th, v t . y l Gii B Tt. Trong khi thc tp Gii th Nm, chng ta trn con ng B Tt o. Khi ta c th ra khi ci v bn ng nh hp v thy rng mnh c lin h vi tt c mi ngi v mi vt, ta thy rng mi hnh ng ca mnh u dnh lin vi ton th nhn loi, ton th v tr. Gi cho mnh lnh mnh tc l t t vi t tin, cha m, cc th h tng lai, cng nh vi x hi ca mnh. Sc kho khng phi ch l sc kho thn th, m cn l sc kho tm hn. Gii th Nm chnh l v vn sc kho v tr liu. ' thc c nhng kh au do s s dng ma ty v c t gy ra, con xin hc cch chuyn ho thn tm, xy dng sc kho thn th v tm hn bng cch thc tp chnh nim trong vic n ung v tiu th. Con nguyn ch tiu th nhng g c th em li an lc cho thn tm con, v cho thn tm gia nh v x hi con.' Bi ta khng phi lm vic y cho ring mnh, ngng ung mt hay hai ly ru vang mi tun ch thc l hnh ng ca mt v B Tt. Ta lm vic y cho tt c mi ngi. Trong ba tic tip tn, khi c ngi mi ta mt ly ru vang, ta c th mm ci v t chi: 'Cm n. ti khng ung ru. Nu anh cho ti mt ly nc tri cy hay nc lnh th ti s cm n lm.' Ta t chi nh nhng, vi n ci trn mi. iu y rt ch li. Ta lm gng cho bao nhiu bn b c mt, trong c cc tr em. D vic ny c th c lm mt cch l , thm lng, n chnh l hnh ng ca mt v B Tt, lm gng bng chnh i sng ca mnh.

52 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

Nhng g b m n, ung, lo, hay s u s nh hng n bo thai trong ngi b. Cho d em b trong bng b vn cn rt nh, tt c u dn ht trong em. Nu b m khng thc v bn cht tng tc ny, b c th s gy thng tn cho c hai m con ng mt lc. Nu b m ung ru, b s hy hoi, n mt mc no , nhng t bo c trong thai nhi. Nghin cu hin i chng minh iu ny. Tiu th c chnh nim l mc tiu Gii ny nhm n. Ta l sn phm ca nhng g ta tiu th. Nu ta nhn su vo nhng th ta tiu th hng ngy, ta s bit c bn cht ca mnh rt r. Ta phi n, ung, tiu th, nhng nu lm vic y mt cch thiu chnh nim, ta c th tn hoi thn tm mnh, v n vi t tin, cha m, v cc th h tng lai. Khi n c chnh nim, ta tip xc c vi thc n. Nhng thc ta n n t thin nhin, t cc sinh vt, v t v tr. Tip xc vi thc n bng chnh nim ca mnh tc l by t s bit n. n trong chnh nim c th l mt nim vui ln. Ta gp mt ming thc n ln, nhn vi giy trc khi b vo ming, ri nhai k vi chnh nim t nht nm mi ln. Nu ta thc tp nh vy, ta s c th tip xc c vi ton th v tr. Tip xc cng c ngha l bit c trong thc n c c t hay khng. Ta c th nhn bit thc n c lnh mnh hay khng nh chnh nim. Trc khi n, nhng ngi trong gia nh c th thc tp th vo, th ra, v nhn cc thc n trn bn. Mt ngi c th gi tn cc mn n, 'khoai ty,' 'x lch,' v.v... Gi tn mt vt gip ta tip xc c mt cch su sc vi vt y, v thy c bn cht ch thc ca n. Trong lc , chnh nim cho ta bit s hin din hay vng bng ca cc c t trong mi mn n. Tr em thch lm vic ny nu ta by cho cc em. n c chnh nim l mt php gio dc tt. Nu ta thc tp cch ny mt thi gian, ta s thy mnh n c chnh nim hn, v s thc tp n c chnh nim ca ta s lm gng cho k khc. n nh th no mang chnh nim vo i sng ca mnh l mt ngh thut.

53 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

Ta c th c mt ch king c cho thn th, v cng c th c mt ch king c cho tm thc, sc kho tm hn ca mnh. Ta cn trnh hp th cc 'mn n' tinh thn a c t vo tm thc. Mt s chng trnh truyn hnh gio dc v gip ta c mt np sng lnh mnh, v ta cn phi dnh thi gian xem cc chng trnh nh vy. Nhng mt s chng trnh khc mang li c t cho ta, v ta cn phi trnh khng xem chng. y c th l mt thc tp cho tt c mi ngi trong gia nh. Chng ta bit rng ht thuc khng tt cho sc kho. Chng ta n lc vt v khin cc nh sn xut phi in mt dng trn bao thuc l: 'CNH CO: HT THUC C TH NGUY HI N SC KHO.' l mt tuyn b mnh, nhng cn thit v cc qung co khuyn khch vic ht thuc rt thuyt phc. Nhng qung co ny mm cho ngi tr nim rng nu khng ht thuc th khng thc s sng. Nhng qung co ny dnh n hnh nh thin nhin, ma xun, xe c t tin, nhng ngi p trai, p gi, v nhng mc sng cao. Ngi ta c th cho rng nu khng ht thuc hay ung ru, th mnh s khng c hnh phc g trn i c. Th qung co ny rt nguy hi; n thm vo tm thc mnh. C bao nhiu th mu nhim v lnh mnh n v ung. Chng ta phi tr cho ngi ta thy th tuyn truyn ny ph phnh con ngi ra sao. Cnh bo trn bao thuc l cha . Chng ta phi ng ln, vit bi, hay lm bt c g ta c th lm y mnh cc cuc vn ng chng ht thuc v ung ru. Chng ta ang i ng hng. Cui cng chng ta c th i may bay m khng phi chu ng khi thuc l. Chng ta cn phi c gng thm na theo hng y. Ti bit vic ung ru vang n su vo vn ho phng Ty. Trong L Rc Thnh Th ca o Ki-t v L Qu Hi ca o Do Thi, ru vang l mt yu t quan trng. Nhng ti ni chuyn vi cc linh mc v gio s Do Thi v vn ny, v h ni vi ti rng c th thay th ru vang bng nc nho p. Cho d ta khng ung, ta vn c th b ngi say ng cht ngoi ng. Thuyt phc

54 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

mt ngi khng ung ru tc l lm cho th gii an ton hn cho tt c chng ta. i lc ta khng cn phi n hay ung nhiu nh vy, nhng n, ung tr nn mt th nghin ngp. Ta cm thy qu c n. C n l mt trong nhng ni kh ca cuc sng hin i. Cng ging nh trng hp ca Gii th Ba - ta cm thy c n cho nn ta gia nhp vo mt cu chuyn, hay thm ch vo mt quan h tnh dc, hy vng rng cm gic c n s bin i. n ung cng c th l hu qu ca c n. Ta mun ung, hay n cho nhiu qun i s c n trng tri, nhng nhng g ta n c th mang c t i vo thn th ta. Khi c n, ta m t lnh, xem tivi, c bo hay tiu thuyt, hoc nhc in thoi ln ni chuyn. Nhng tiu th khng c chnh nim bao gi cng lm cho tnh trng xu thm hn. C th c rt nhiu bo ng, cm th, v s hi trong mt cun phim. Nu ta b ra mt gi xem cun phim , ta s ti tm nhng ht ging bo ng, cm th, v s hi trong ta. Chng ta lm nh vy, v cng cho con mnh lm nh vy. V vy ta cn phi c mt cuc hp gia nh bn tho mt chnh sch thng minh lin quan n vic xem tivi. Chng ta c th cng cn phi dn ln my truyn hnh ca mnh mt hng ch ging nh ta dn trn cc bao thuc l: 'CNH CO: XEM TRUYN HNH C TH NGUY HI N SC KHO.' l s tht. C nhng thiu nin vo bng ng, v nhiu em khc rt bo ng, mt phn v cc em thy nhiu cnh bo ng trn tivi. Chng ta phi c nhng chnh sch thng minh lin h n vic s dng truyn hnh trong gia nh. Chng ta nn thu xp thi kho biu ca mnh nh th no c nh c thi gi hng li ch t cc chng trnh lnh mnh v tt p trn tivi. Chng ta khng cn phi p b my truyn hnh; chng ta ch cn s dng n vi tr tu v chnh nim. iu ny c th c bn bc trong gia nh v cng ng. C mt s vic ta c th lm, nh yu cu i truyn hnh lp chng trnh lnh mnh hn, hay ngh cc nh sn xut ch ra nhng my truyn hnh ch nhn sng ca cc i pht ra nhng chng trnh gio dc, lnh mnh, chng

55 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

hn nh i PBS. Trong cuc chin Vit Nam, qun i M th hng trm ngn chic radio vo rng, nhng chic my ny ch c th tip nhn sng t mt i pht thanh m thi, l i tuyn truyn cho pha chng cng. y khng phi l chin tranh tm l, nhng ti ngh nhiu gia nh s hoan nghnh chic my truyn hnh ch cho php ta xem nhng chng trnh lnh mnh. Ti hy vng cc bn s vit cho cc hng sn xut Tivi v cc i truyn hnh by t kin ca mnh v vn ny. Chng ta cn c bo v v cc c qu ngp trn. Chng ang hy hoi x hi, gia nh, v c nhn ta. Chng ta phi dng mi cch c th bo v chnh mnh. Tho lun v ti ny s mang li nhng kin quan trng, nh lm sao bo v mnh khi cc chng trnh truyn hnh c hi. Chng ta cng cn phi tho lun vi gia nh v cng ng mnh v nhng tp ch m mnh v con em mnh thch c, ng thi ta nn ty chay cc tp ch tung nh c t vo x hi chng ta. Khng phi ch khng c cc tp ch ny, ta cn cn phi n lc cnh bo cho mi ngi tc hi ca vic c v tiu th cc sn phm ny. Vi cc sch bo v chuyn tr khc cng vy. V c n, ta mun ni chuyn, nhng cu chuyn ca ta li c th mang li nhiu c t. Thnh thong, sau khi ni chuyn vi mt ngi xong, ta cm thy t lit v nhng g mnh va nghe. Chnh nim s cho php ta ngng loi chuyn tr thm vo cho ta nhiu c t. Cc nh tm l tr liu l nhng ngi lng nghe ni kh nim au ca thn ch ca h. Nu h khng bit thc tp trung ho v chuyn ho nhng ni kh nim au trong h, th h s khng th gi s ti mt v lnh mnh chu ng lu di. Bi tp ti ngh c ba im: Trc ht, nhn su vo thn tm mnh v nhn din cc loi c t c sn trong ta. Mi ngi phi l v lng y ca chnh mnh, khng phi ch cho thn m cn cho tm na. Sau khi nhn din nhng c t y, ta c th tm cch trc chng ra ngoi. Mt trong nhng cch l ung cho nhiu nc.

56 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

Cch khc l thc tp xoa bp, kch thch mu n ch c c t mu c th ty sch chng. Cch th ba l th su vo khng kh trong lnh. Cch ny s mang nhiu kh oxy vo mu, gip mu tng cc cht c ra khi thn th. C nhng vn hnh trong thn th trung ho v trc xut cc cht ny, nhng thn th ta c th qu yu c th t lm vic y. Trong khi lm nhng vic ny, ta phi ngng hp th thm vo cc cht c. ng thi, ta nhn vo tm thc thy cc loi c t nm sn trong . Chng ta c nhiu gin hn, tuyt vng, s hi, cm th, tham lam, v ganh t tt c nhng th ny, Bt gi l cht c. Bt ni n ba cht c cn bn l tham, sn, v si. Cn nhiu na, ta phi nhn din s c mt ca chng trong ta. Hnh phc ca chng ta ty thuc vo kh nng chuyn ho cc cht c ny. Chng ta cha tng tu tp, do b cun theo np sng thiu chnh nim ca mnh. Phm cht ca i sng chng ta ty thuc rt nhiu vo vn ling bnh an v nim vui c mt trong thn tm chng ta. Nu c qu nhiu cht c trong thn th v tm thc mnh, th nim vui v s bnh an trong ta s khng mnh lm cho ta hnh phc. V vy bc u tin l nhn din cho ra nhng cht c ang c mt trong mnh. Bc th hai ca s thc tp l thc v nhng g mnh ang a vo trong thn th v tm thc mnh. Ti ang a loi c t no vo thn th ngy hm nay? Ti ang xem cun phim no hm nay? Ti ang c cun sch no? Ti ang coi t bo no? Ti ang c loi chuyn tr no? Hy tm cch nhn din cho ra cc c t. Phn th ba ca s thc tp l t k cho mnh mt ch king c. thc v s kin c qu nhiu c t nh vy trong thn tm mnh, thc v s kin mnh ang a ht c t ny n c t khc vo thn tm mnh mi ngy, khin cho mnh b bnh v gy au kh cho nhng ngi thng ca mnh, mnh nguyn khng a thm c t vo thn th v tm thc na. Do , mnh nguyn trnh khng a vo thn tm nhng th ny na, v mnh lit k ra nhng th . Chng ta bit c bao nhiu th

57 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

b dng, lnh mnh, v th v ta c th tiu th hng ngy. Khi ta khng ung ru, c bao nhiu chn la khc ngon v lnh mnh: nc tri cy, tr, nc khong. Ta khng cn phi ly i ca mnh nim vui sng, hon ton khng. C bao nhiu chng trnh p , sc tch, v th v trn truyn hnh. C bao nhiu sch bo rt hay c. C bao nhiu con ngi tuyt diu v bao nhiu ti lnh mnh cng nhau m lun. Khi pht nguyn ch tiu th nhng g nui dng sc kho v an lc cho mnh, cho gia nh v x hi, ta khng cn phi tc i ca mnh nim vui sng. Thc tp bi tp th ba ny mang cho ta nim an lc su xa. Thc tp king c l thc cht ca Gii ny. Chin tranh, bom n l nhng sn phm ca tm thc c nhn v cng ng. Tm thc cng ng ca chng ta c qu nhiu bo ng, s hi, thm kht, v cm th, c biu hin bng chin tranh v bom n. Bom l sn phm ca s hi. V k khc c nhng tri bom c sc cng ph ln, cho nn ta phi lm sao ch to ra nhng tri bom cn hu hiu hn. V khi cc nc kia nghe ta c nhng tri bom thng thng ny, h li tm cch ch to ra nhng tri bom cn mnh hn th na. Dp b nhng tri bom khng . Cho d ta c th ch bom n mt hnh tinh xa xi khc, ta vn khng c an ninh, v gc r ca chin tranh v bom n vn cn nguyn vn trong tm thc cng ng ca chng ta. Chuyn ho cc cht c trong tm thc cng ng mi l cch ch thc nh tn gc chin tranh. Khi chng ta xem cun bng Rodney King b nh trn ng ph Los Angeles, chng ta khng hiu ti sao nm cnh st li phi nh i nh li mt ngi hon ton khng t v nh vy. Chng ta thy s bo ng, cm th, v s hi trong nhng ngi cnh st. Nhng y khng phi ch l vn ca nm ngi cnh st y. Hnh ng ca h l biu hin ca tm thc cng ng chng ta. H khng phi l nhng ngi duy nht bo ng v y dy s hi, cm th. Hu ht tt c chng ta u nh vy. C qu nhiu bo ng trong tt c cc thnh ph ln, khng phi ch Los Angeles, m cn San Francisco, New York, Washington D.C., Chicago, Tokyo, Paris, v nhiu nhiu na. Mi sng, khi i lm, nhng ngi cnh st nh
58 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

thm: 'Mnh phi cn thn nu khng th c th b git. Mnh s khng th tr v vi gia nh c.' Mt ngi cnh st hun tp s hi mi ngy, v v vy, anh ta c th lm nhng vic hon ton thiu khn ngoan. Nhiu khi khng thc s c e da, nhng v nghi mnh c th b bn, anh ta cm sng v bn trc. Mt tun trc khi Rodney King b nh, mt n cnh st b bn vo mt v cht. L ng nhin cc cnh st trong vng phn n khi nghe tin, v ng ti m tang biu dng s tc gin v cm hn ca h i vi x hi v chnh quyn v khng phng b cho h y an ton. Chnh ph cng khng an ton - cc tng thng v th tng b m st. V x hi nh vy, cho nn cnh st nh kia. 'Ci ny c, v ci kia c. Ci ny nh th ny, v ci kia nh th kia.' Mt x hi bo ng to ra cc cnh st bo ng. Mt x hi y s hi to ra cc cnh st y s hi. B t cnh st khng gii quyt vn . Chng ta phi thay i x hi t tn gc r, l tm thc cng ng ca chng ta, ni tim n cc nng lng s hi, tham, gin, v ght b. Chng ta khng th bi b chin tranh bng cc cuc biu tnh y phn n. Chng ta phi thc tp mt ch king c cho mnh, cho gia nh, v x hi mnh. Chng ta phi lm vic y vi nhng ngi khc. c nhng chng trnh truyn hnh lnh mnh, ta phi lm vic vi cc ngh s, nh vn, nh lm phim, lut s, v cc nh lm lut. Chng ta phi y mnh cuc tranh u ny. Thin tp khng nn l mt th thuc phin lm cho ta qun i nhng vn thc s. Thin tp phi mang li s tnh gic trong ta, cng nh trong gia nh, v x hi ta. Gic ng phi c tnh tp th th chng ta mi t ti cc kt qu. Chng ta phi ngng cc loi tiu th u c tm thc cng ng ca chng ta. Ti khng thy cch no khc hn l thc tp nhng Gii B Tt ny. Chng ta cn phi thc tp nh mt x hi c th to ra nhng thay i mnh m cn thit. Thc tp nh mt x hi ch c th c c khi mi ngi trong chng ta pht nguyn thc tp nh mt v B Tt. Vn rt ln. N lin h n s sng cn ca chng ta cng nh s sng cn ca nhn loi v tri t. y khng phi l vn thng thc mt ly ru. Nu ta ngng vic ung ly ru ca mnh,
59 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

ta lm iu y cho c x hi. Chng ta bit rng Gii th Nm cng y ht nh Gii th Nht. Khi ta thc tp khng st hi v bit bo v sinh mng ca c nhng loi vt nh, ta nhn ra rng n t tht c lin quan n vic thc tp Gii th Nht. Nu ta khng th chm dt hon ton vic n tht, th t nht hy c gim n tht. Nu gim c nm mi phn trm vic n tht v ung ru, th ta to ra c mt php l; ch t n thi c th gii quyt nn i th gii th ba. l v sao trong sut bui l tng Gii, chng ta lun p li cu hi ta c c gng hc hi v hnh tr Gii hay khng bng hi th su. l cu tr li hay nht. Th su c ngha l ti c c gng, nhng ti c th lm hay hn. Gii th Nm c th cng ging nh vy. Nu ta khng th ngng ung hon ton, th hy bt bn phn nm, hay ba phn t. S khc bit gia Gii th Nht v Gii th Nm l ru khng ging nh tht. Ru gy nghin. Mt git ny ko theo nhiu git khc. l v sao chng ta c khuyn khch b lun d l mt ly vang. Mt ly c th dn theo ly th hai. Mc d trong cng mt tinh thn nh Gii th Nht, ta li c khuyn mt cch mnh m b lun ly ru u tin. Khi ta thy mnh trong him ho ln, trnh t ly u tin l mt biu hin ca s thc tnh ca mnh. Ta lm cho tt c. Ta phi lm gng cho con em v b bn ca mnh. Trn truyn hnh Php ngi ta ni: 'Mt ly th khng sao, nhng ba ly th s dn ti nguy c hy dit.' (Un verre ca va; trois verres bonjour les dgts.) H khng ni ly th nht a n ly th hai, v ly th hai a n ly th ba. H khng ni, v h thuc vo nn vn minh ru vang. Lng Mai, thuc vng Bordeaux ca nc Php, chng ti c bao quanh bi ru vang. Nhiu lng ging ca chng ti ngc nhin v chng ti khng nhng khng hng li lc g khi vng ny, m cn l mt khng. Ti nghip chng ti qu. Khi cn l ch iu, ti c bit rng i khi chng ta phi dng ru lm thuc. C nhiu loi r, v dc tho cn phi ngm trong ru th mi c hiu nghim. Nhng lc y, ru c cho php. Khi cc dc tho c iu ch xong, chng ta b tt c hn hp vo ni v nu ln. Chng s khng cn tc dng c hi na. Dng ru
60 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

trong khi nu nng cng vy. Khi thc n nu chn, ru trong mn n s khng cn tnh c hi na. Chng ta khng nn hp hi qu v chuyn ny. Khng ai c th tr Gii mt cch hon ho, k c Bt. Cc mn chay cng dng ln Ngi khng hon ton chay lm. Trong rau luc c vi khun cht. Ta khng th thc tp Gii th Nht hay bt c Gii no hon ton. Nhng v him ho ch thc trong x hi chng ta nn nghin ru ph hoi khng bit bao nhiu l gia nh v gy ra khng bit bao nhiu l au kh cho nn chng ta phi lm mt ci g . Chng ta phi sng nh th no bng tn gc mi nguy hi ny. l v sao d bn c th rt lnh mnh vi mt ly ru mi tun, ti vn tha thit khuyn bn hy b ly ru y i. Ti cng xin c ni v vic khng s dng ma ty. Cng nh ru tng l tai ho ca mt th h, ma ty l tai ho ca mt th h khc. Mt thiu n c ni vi ti c cha gp ai ng trang la m khng dng ma ty loi ny hay loi khc. Thng nhng ngi tr ht xch n cc trung tm thin tp x l vn i din vi cuc sng nh t thn ca n. H thng l nhng ngi rt c ti v nhy cm ho s, thi s, v nh vn - v trong khi tr nn nghin ngp, h t nhiu lm h hoi mt s t bo c. iu ny c ngha l by gi c t kh nng hay t ch, c khuynh hng mt ng v gp c mng. Chng ti lm nhng g c th khuyn khch h trn kho tu trong thin vin, nhng v h rt d v mng, cho nn hay ri khi s vic tr nn kh. Nhng ngi tng nghin ma ty cn c k lut. Ti khng chc rng trung tm thin tp nh Lng Mai l ni tt nht cha cc nn nhn nghin ma ty. Ti ngh rng nhng nh chuyn mn v chuyn khoa trong lnh vc ny c trang b y hn chng ti. Mt trung tm thin tp nn c kh nng n tip cc nh gio dc v chuyn mn trong lnh vc cai nghin, cng nh tip nhn cc nn nhn nghin ma ty trong cc kho thin ngn hn ngi ta bit nhng ch phi tm khi tht s cn n.

61 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

Thc tp m chng ti cng hin l Gii th Nm, ngn ngi ta dnh dp n ma ty ngay t u. Ph huynh c bit cn phi bit nn cho con loi thc n tinh thn no. Rt thng khi, con ci cm thy i kht v tinh thn bi cch nhn hon ton thin v vt cht ca cha m. Ph huynh khng c kh nng trao truyn li cho con ci nhng gi tr ca di sn tinh thn ca h, v v vy con ci i tm s tho mn trong ma ty. Ma ty c v nh l gii php duy nht, khi ph huynh v thy gio ngho nn tr tri v tm linh. Tui tr cn c tip xc vi cm gic an n nm su trong h m khng phi i qua con ng ma ty, v cng vic ca cc nh gio dc l gip cho tui tr tm c thc n tm linh v s an lc. Nhng nu cc nh gio dc cng cha tm ra c cho mnh ngun nui dng ca tm linh, th lm sao h ch c cho ngi tr lm sao c th tm ra c ngun nui dng y? Gii th Nm khuyn ta tm nhng thc n tinh thn lnh mnh, khng phi ch cho ring mnh m cn cho con chu v cc th h tng li na. Nhng cht liu nui dng lnh mnh, tm linh c th c tm ni o hoa ma xun, nh mt em th, hay vng trng sng. Nhng bi thc tp cn bn nht, thc v thn, tm, v ngoi cnh c th a ta ti mt trng thi y , giu c m ma ty khng th no em ti c. Chng ta c th vui c ci vui sn c, trong nhng hnh phc n s nht. Vic s dng ru v ma ty gy ra khng bit bao nhiu l tai hi cho gia nh v x hi. Cc chnh ph lm vic rt nhiu ngn chn s bun bn ma ty. H dng my bay, sng ng, v qun i lm vic ny. Hu ht u bit ma ty tn hoi n u, nhng ngi ta khng th cng li c v ni au v s c n trong h qu ln, vic s dng ru v ma ty gip h qun i trong chc lt ni mun phin su xa . Mt khi nghin ru v ma ty, ngi ta c th lm bt c chuyn g min l c thuc m thi - ni di, n trm, n cp, cho n git ngi. Ngn chn s bun bn ma ty cha phi l cch hay nht ngn nga vic s dng ma ty. Cch hay hn c l thc tp Gii th Nm v gip mi ngi thc tp.

62 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

Tiu th c chnh nim l cch thng minh thi a vo thn th v tm hn mnh nhng c t, v cng ngn khng cho s mun phin i n ch trn ngp, ln p. Hc ngh thut tip xc v tip thu nhng yu t ti mt, nui dng, tr liu l cch khi phc li s qun bnh, v chuyn ho nhng ni au v nim c n sn c. Mun lm nh vy, ta phi thc tp chung vi nhau. Vic thc tp tiu th c chnh nim nn tr thnh mt chnh sch quc gia. Vic ny cn c xem nh gio dc ho bnh ch thc. Ph huynh, gio vin, nh gio dc, y s, nh tr liu, lut s, tiu thuyt gia, phng vin, nh lm phim, nh kinh t, v cc nh lm lut phi thc tp vi nhau. Nht nh phi c nhng cch t chc hnh thc thc tp ny. Vic thc tp chnh nim gip ta c thc v nhng g ang xy ra. Mt khi chng ta thy c mt cch su sc kh au, v nhng gc r kh au, ta s c thc y hnh ng, tu tp. Nng lng chng ta cn khng phi l s hi hay tc gin; nng lng chng ta cn l nng lng ca hiu bit v thng yu. Trch mc v buc ti khng c ch li g. Nhng k t hy hoi mnh khng lm vic y mt cch c . Ni kh v nim c n ca h qu ngp trn, v h mun thot ra. H cn s gip , khng phi s trng pht. Ch c tnh thng v s hiu bit mc tp th mi c th gii phng chng ta. S thc tp Gii th Nm chnh l s thc tp chnh nim v t bi. cho tng li cn c mt cho con chu chng ta, chng ta cn phi tu tp.

63 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

Chng 02: Tam Bo


Con v nng ta Bt, Ngi a ng ch li cho con trong cuc i. Con v nng ta Php, Con ng ca tnh thng v s hiu bit. Con v nng ta Tng, on th ca nhng ngi nguyn sng cuc i ha hp v tnh thc. (Tam Bo: Bt, Php, Tng) Trong truyn thng o Bt, khi pht nguyn hc hi v hnh tr Nm gii, chng ta cng qui y Tam Bo. Thc tp Nm Gii tc l c nim tin vo con ng ca chnh nim, tnh thng v s hiu bit, bi v Nm Gii c lm bng nhng cht liu ny. Tam Bo cng c lm bng nhng cht liu y. Chnh nim, hiu bit v tnh thng l nhng gi tr ph qut vt ra ngoi nhng bin gii vn ha. Trong mi truyn thng tm linh u c nhng gi tr tng ng vi Nm Gii v Tam Bo. Khi cn nm trong bng m, chng ta cm thy c bo v mt cch an ton khi nhng nng, lnh, i kht, v nghch cnh khc. D cha thc c nh by gi, nhng chng ta vn bit l ni an n. Gi pht chng ta cho i v tip xc vi nghch cnh, chng ta bt u khc ln v t lc chng ta khng ngng kht khao s an ninh trong bng m. Chng ta sng trong mt th gii v thng, y nhng kh au, v chng ta cm thy bt an. Chng ta ao c s thng hng, nhng mi th u bin i. Chng ta khao kht mt bn sc tuyt i, nhng khng c nhng thc th c nh, k c ci m ta gi l 'ci ta' ca mnh. Tm ni nng ta, trc ht, l tm mt ni an ton, vng chi, v khng i thay, mt ni m ta c th trng cy lu di. Chng ta mun mt chn nh Thin ng, ni c mt ng hng mnh, vng vng nh c Cha Cha che ch cho chng ta, v chng
64 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

ta s khng phi lo lng v bt c iu g. Nhng Thin ng li nm tng lai. Trong vn chng ng, mt s thi s din t nim tin cho rng h tng sng mt ni an n, hnh phc trc khi b y xung trn gian, v lc qua i, h s c th tr v li c ci ci an vui, hoan lc . Li c nhng ngi ng khc tin rng h l nhng v tin trong nhng kip trc, nhng v phm li h b y xung trn gian. Nu i cng chuc ti i ny, h tin mnh s c tr li chn bnh an kia. c mun c nng ta l c mun ca tt c mi ngi, mong c tr v mt ni an ton, bo m. Trong ting Vit, cm t 'Quy y' c ngha l "quay v v nng ta. Nhng lm sao ta c th cm thy an ninh c by gi? S vt l v thng. Nu mt ht bp khng v thng, n s chng bao gi c th mc thnh cy bp. Nu con gi ca bn khng v thng, c y s khng bao gi ln ln thnh mt thiu n xinh p. Nu nhng ch c ti khng v thng, s chng c hy vng g thay th c h. Chng ta cn v thng v chng ta nn vui v ni: "Vn tu V Thng, v nh m s sng c mt. Trong o Bt c hai cch thc tp: thc tp tn m v thc tp chuyn ha Thc tp tn m tc l trng cy ch yu vo tha lc, c th l mt v Bt hay mt Thng . Thc tp chuyn ha tc l trng cy phn ln vo t lc v con ng mnh ang theo. Sng m vo gio php khc vi thc tp gio php. Khi ta ni "Con v nng ta Php," ta c th ang by t lng tin vo Php, nhng cha hn l s thc tp Gio php. 'Ti mun tr thnh mt bc s' l din t ci quyt tm mun hnh ngh y. Nhng tr thnh mt bc s, ta phi b ra by hay tm nm hc v thc tp y khoa. Khi ta ni 'Con v nng ta ni Bt, Php v Tng', th y c th mi ch l thin ch mun tu tp. Khng phi v tht ln cu m ta ang thc tp. Ta ch i vo con ng chuyn ha khi no ta bt u thc tp nhng iu ta tuyn b.

65 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

Nhng nhng li tuyn b cng c tc dng. Khi ta ni 'Ti nht nh hc y khoa', th li ni c tc ng ln trn i sng ca ta, ngay c trc khi ta np n vo trng y khoa. Ta mun lm iu , v v s t nguyn v mong mun , ta s tm cch i hc. Khi ta ni 'Con v nng ta Php', th ta ang biu l lng tin tng vo Chnh Php. Ta thy Chnh Php l mt ci g lnh thin, v ta mun hng i mnh v . l s sng m. Khi ta hc hi v p dng Chnh Php vo i sng hng ngy, l s thc tp chuyn ha. Trong mi tn gio u c s phn bit gia s thc tp tn m v s thc tp chuyn ha. Nhiu Pht t tng Tam Qui nh s thc tp tn m. Chng ta cn c tin v s xc quyt (tin cy) tu tp. Trong o Bt c tin v s xc quyt (tin cy) c lin h vi nhau v i khi c cng mt ngha. Tuy vy, nim tin m qung li khng c khuyn khch. Chng ta phi thy, phi s chm, th nghim v kim chng s vic trc khi thc s tin vo chng. Bt, Php v Tng l nhng g ta c th tip xc c. Tam Bo khng phi l nhng vn ca s c on. Bt l mt ngi tng sng trong lch s. Cuc i v gio php ca Ngi chng ta c bit. Chng ta c th s dng thi gian, nng lc v tr thng minh ca mnh tip xc vi Bt. Nim tin v s xc quyt (tin cy) ch thc ny sinh t vic c tip xc, khng phi ai mi ni iu g l chng ta phi buc tin ngay. Chng ta c th n thng vi Php. Php tn ti trong vn t, trong truyn thng, v trong s tu tp ca con ngi. nhng ni ngi ta hnh tr Chnh Php, chng ta c th thy hoa tri ca s tu tp ca h. Php cng l nhng g c th m ta c th tip xc, th nghim v kim chng, v iu ny dn n nim tin v s xc quyt ch thc. Tng l on th tu tp Php. Mt tng thn tt th hin c Chnh Php. Khi chng ta thy mt tng thn tu tp biu l mt mc no ca bnh an, tnh lc v chuyn ha, nim tin v s tin cy s pht khi trong chng ta. Hy tng tng ti l mt ngi t lu khng c g tin tng c. Ti khng c bnh an. Nhng bng ti gp mt nhm ngi qua s tu tp chuyn ha n mt mc no

66 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

. By gi ti c nim tin v s xc quyt (tin cy), v iu mang li cho ti mt mc bnh an no . S sng m trong o Bt khng phi l vic chp nhn mt l thuyt m khng c s tip xc vi thc t. Nhiu c s trong cc quc gia Pht gio tng: 'Con v nng ta Bt, con v nng ta Php, con v nng ta Tng' nhng li trng cy cc thy v cc s c tu tp dm cho h. H ym tr Tng chng tu tp qua vic cng dng thc phm, ch , v nhng th khc gip cho Tng Chng thnh tu vic tu tp Chnh Php. H cm nhn rng s thc tp ca mt ngi an tr trong chn hnh phc mang li hnh phc cho nhiu ngi. y l s thc tp tn m. Vi nhng ngi ny, khi c ln: 'Con v nng ta Bt, con v nng ta Php, con v nng ta Tng' l c an lc ri. Nhng Bc M v chu u ngi ti gia mun thc tp chuyn ha. Cng ng tu thin Vipassana (minh st) Ty phng chng hn, gm c nhng hnh gi khng phi ch trng cy vo ngi xut gia v c nhiu gio th c s. Khi c c s Cp C c sp qua i, thy X Li Pht , bit ng thng qu Bt v c nim tin ni Php v ni Tng nh th no, mi ng qun nim v Tam Bo. ng Cp C c cm thy vi nh hn, v li c thy X Li Pht mi qun nim cc ti khc thng ch c dnh cho nhng v xut gia. Nhng kinh nghim ny ti tm nhng ht ging an lc ca ng Cp C c. Vi thng trc khi th tch, Bt dy cc t ca Ngi hy nng ta vo chnh mnh. 'Ny Cc v t kheo, cc v hy l mt hi o cho chnh mnh. ng nng ta vo bt c mt iu g khc. Hy nng ta vo Chnh Php. Ly Chnh Php lm ngn n ca mnh. Ly Chnh Php lm hi o ca mnh.' Ngi chun b rt k cho vic ra i ca mnh. Bt ni, 'Nhc thn ti khng cn y na, nhng Php thn (Dharmakaya) ti s lun cn li vi qu v. Nu mun nng ta vo Php thn ti th bt c lc no qu v cng c th lm c iu

67 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

y.' Trong lch s o Bt sau ny, Php thn tr thnh tinh thn hay linh hn ca Bt, tc l c Bt tht s, lc no cng c mt. Nu bit cch tip xc vi Php thn, th Php thn lc no cng c mt cho chng ta, v con chu chng ta. Thy r c rng nhc thn khng quan trng bng Php thn l mt an i ln cho cc hng t ca Bt. Ngy nay x hi chng ta c qu nhiu kh nn, nh mt dng nc phng phng cun chng ta vo bin kh. t bo h, chng ta cng c th thc tp lm hi o ca t thn. Tng thn (Sanghakaya) l mt t mi. Mi c Bt v mi hnh gi u c Tng thn ca mnh. Mt v Bt ch c th thc s l mt v Bt khi Php c mt trong v y. Mt ngi khng c Php, th khng th gi l Bt. Bt v Php l hai, nhng cng l mt. Mt v Bt khng th c nu khng c Php. Php khng th c nu khng c Bt. Tng thn l on th thc tp Chnh Php. Nu khng c Tng th ai l ngi thc tp Php? Php khng th s m c nu khng c ngi hnh tr. Nu mun Chnh Php c hnh tr, ta cn phi c Tng. V vy trong Tng c cha ng Bt v Php. Bt, Php v Tng tng tc vi nhau. Chng ta c th gi l Ba Ngi ca o Bt: triratna (hay ratna traya), Tam Bo. Trong Tam Bo, mi Bo cha ng hai Bo kia. Khi qui y mt Bo, ta qui y lun c ba Bo. Khi ta c s tin cy, ph thc ni Tng v thc tp vi Tng, ta cng ang biu l s tin tng ca ta ni Bt v ni Php. Thc tp Nm Gii vi Tng thn, mt cng ng tu tp, l rt thit yu. Ta cn c mt Tng thn nng ta trong s tu tp. Mt Tng thn ch thc lun mang trong ct li yu t Bt v Php. Trong o Bt, thc tp tn m t nn tng trn nhng g ta c th thy, nghe, v tip xc. Nu chng ta khng tip xc c vi bo thn ca Bt, chng ta cng khng th tip xc c vi Php thn, hay Tng thn ca ngi. V chng ta c cc thng tin v cuc i ca bo thn Bt, lng m o ca chng ta c c s. iu ny cng ng trong o C c. Cha Jesus l mt ngi ta c th tip xc c. Nhng thng tin v cuc i v gio l ca Ngi hin c .

68 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

Trong Tng Chi B (Anguttara Nikaya), Bt ni rng khi ta bt an, s hi, thiu t tin hay yu ui, nu ta thc tp quay v nng ta ni Bt, Php v Tng th s s st v thiu vng chi ca ta s tan bin. Ngi k cu chuyn chin u gia vua tri Thch (Sakra) v cc A Tu La (Asuras.) Thch ra lnh cho cc thin binh ging l c by bu ca mnh cho tung bay pht phi. Mi ln h thiu t tin trong vic chin u vi A Tu La, nu h nhn vo l c, h s tm c sc mnh v s t tin cn thit. y l chuyn t nhin. Nu ta c lng tin ni v th lnh, ta s chin u tt vi t cch mt ngi lnh. Khi tin tng vo mt chnh ngha, ta c can m gi vng lp trng ca mnh. Bt dng th d ny ni v vic quay v nng ta. Khi ta c nhng nghi ng, yu ui v bt an, nu ta chuyn tm qun tng v Bt, Php v Tng, ta s thy vng li. y l hoa tri ca s thc tp Tam Quy di dng sng tn. Nhng quay v nng ta cng c th l mt s thc tp chuyn ha. Ci lm cho Bt thnh Bt chnh l s gic ng, l Php sng tc hoa tri ca s thc tp. Tam tng kinh in (Tripitaka) l Php nhng khng phi l Php sng. Php trong cc bng ghi m, ghi hnh hay trong sch v khng phi l Php sng. Php sng phi c nhn bit t ni mt Bc Ton Gic, mt v Bt, hay ni cc bc chn tu cha gic ng hon ton. Tinh ba ca Php l s gic ng, tc l tnh hiu, bit. Thc tp chnh nim l cha kha i ti gic ng. Khi ta bt u nhn bit iu g, ta bt u c gic ng. Khi ta ung mt ly nc v bit rng mnh ang ung nc mt cch su sc vi c con ngi mnh, s gic ng dng phi thai c mt ngay lc . Gic ng l gic ng v mt iu g. Ti gic ng v s kin l ti ang ung mt ly nc. Ti c th c an lc, hnh phc ch bi s gic ng . Khi nhn ln bu tri xanh v thc c bu tri xanh, bu tri xanh tr nn c thc v ta cng tr nn c thc. l s gic ng, v gic ng a ti i sng chn tht v hnh phc chn tht. Bn cht ca mt v Bt l chnh nim. Mi ln ta tr v vi hi th v thc tp th mt cch su sc trong chnh nim, ta l mt v Bt

69 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

sng. Khi chng ta phn vn khng bit phi lm g, hy tr v vi hi th hy th vo v th ra mt cch c thc v hy nng ta vo chnh nim. iu tt nht phi lm trong nhng giy pht kh khn l tr v vi chnh mnh v an tr trong chnh nim. Khi trn trc trn ging khng th ng c, iu hay nht lm l tr v vi hi th. Ta an n v hnh phc bit rng d chuyn g c xy ra i na, ta ang lm nhng g tt nht ta c th lm c. Vic quay v nng ta Bt, khng phi nh mt s sng bi, m nh mt s thc tp ch thc, cho ta nhiu yn i. Mi khi ta cm thy ri ren, gin d, hoang mang, bt an, hay s hi, ta lun lun c mt ni chn tr v. Chnh nim v hi th l hi o ca ring ta. Ni rt an ton. 'Hy lm hi o ca chnh mnh' c ngha l ta nn bit cch quay v vi chnh mnh trong trng hp him nguy, thiu vng chi, hay hoang mang bi ri. S thc tp quay v nng ta ny rt c th. Khi ta tr v vi hi th ca mnh th vo, th ra mt cch su sc v thp sng ngn n chnh nim trong ta, th ta c an ton. Trong trng thi chnh nim , ta ch thc l ta. Ngn n c thp ri, kh nng thy c s vt mt cch r rng hn gi y rt ln. Gi d ta ang trn mt con thuyn vt i dng. Nu gp bo, ta hy gi bnh tnh, ch ht hong. lm c iu , ta quay v vi hi th v vi chnh mnh. V ta bnh tnh, tht s l hi o ca chnh mnh, ta s bit iu g nn lm v iu g khng nn lm. Nu khng lm nh vy, con thuyn c th b lt nho. Chng ta t hy hoi mnh do lm nhng iu m ta l ra khng nn lm. Nng vo chnh nim, ta s thy s vic r rng hn v bit phi lm g ci thin tnh trng. iu ny l mt s thc tp rt su sc. Chnh nim a n nh, v nh a n tu gic v tr tu. y l ni an ton nht quay v nng ta ngay chnh lc ny, ch khng phi ch dnh cho tng lai. S an ton v vng chi m hi o ca ta c th cung cp ty thuc vo s thc tp ca ta. Tt c mi th nng mt ci bnh, dng mt cn nh, chi bng u ty thuc vo s thc tp ca ta. Nu ta l mt ngi mi tu, thc tp quay v hi o t thn mi khi ta thy
70 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

bt n, ta s c hng phn no yu t nim, nh v an. Gi pht ta bt u thc tp, Bt, Php v Tng c mt cho ta n mt mc no . Nhng mc ny khng th so snh c vi mc nim, nh v an ca ngi tu tp lu ngy. Ban u, Bt ca ta c th ch l vi kin thc ta c c v Ngi, Php ch l nhng g ta nghe c t bn, v Tng ch l mt cng ng ta mi tip xc mt i ln. Trong khi ta tip tc thc tp, Bt, Php v Tng s t hin l cho ta mt cch ton din hn. Bt ca anh khng ng vi Bt ca ti. ng l Bt, nhng mc hin l ty thuc vo s tu tp ca chng ta. Bt dy rng i sng c ba c tnh cn bn: v thng, v ng v Nit Bn. Gio l no i ngc li vi bt c mt trong ba Php n ny u khng phi l gio l ch thc ca o Bt. Nu chng ta khng bit mi s u v thng th chng ta s au kh. Nu chng ta khng bit mi s u khng c ng, khng c mt ci ta tuyt i, th chng ta s au kh. Nhng khng kh au l iu c th c c, nh c Nit Bn. Nit Bn l s vng bng ca o tng v bn cht ca v thng v v ng. Khi ta nhn su vo bn cht ch thc ca thc ti, nu ta nhn ra c bn cht ca v thng v v ng, ta thot ra khi kh au. Ta c th cho rng Nit Bn l iu ngc li vi v thng v v ng. Nhng nu tip tc thc tp, chng ta s thy rng Nit Bn c tm thy ngay trong th gii ca v thng v v ng. Hy tng tng i dng vi v vn t sng. Mt mt ta thy mi t sng u bt u bng sinh v kt thc bng dit. Sng c th ln hoc nh, cao hoc thp. Nu nhn vo bn cht ca sng, chng ta thy rng nhng t sng l v thng v v ng. Nhng nu nhn su hn na, chng ta s thy sng cn l nc. Gi pht sng nhn ra mnh l nc, tt c nhng lo s v cht, v thng, v v ng u s tan bin. Nc ng thi l sng v khng-phi-sng, th nhng sng li ch c lm bng nc m thi. Nhng nim nh ln hay nh, cao hay thp, sinh hay dit ch c th p dng vi sng, nhng nc th vt thot ra ngoi nhng phn bit . Nit Bn c th c tm ngay trong lng s sng c biu th bng sinh v dit.
71 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

l v sao nu ta thc tp quy y mt cch su sc th c ngy ta bit mnh thot khi sinh t. Ta thot ra khi nhng him nn v ang bc bch ta. Khi thy c iu , ta c th lm mt chic thuyn ci trn sng sinh t, mm ci, nh mt v B Tt. Ta khng cn s sinh t na. Ta khng phi la b th gii ny v i tm mt thin ng xa xi no c gii thot. Bt him khi ni ti Nit Bn, ci khng do iu kin lm ra (v vi), v Ngi bit rng nu Ngi ni v iu , chng ta s dng tt c thi gi ca mnh ni v n m khng chu tu tp. Nhng Ngi c tuyn b vi cu rt him hoi lin quan ti Nit Bn. Chng ta hy c cu ny t Udana VIII, 3: 'Qu tht, c mt ci khng sinh, khng c khi u, khng c to lp, khng c hnh thnh. Nu khng c ci khng sinh, khng c khi u, khng c to lp, khng c hnh thnh ny, th s khng th no c c s thot ly ra khi th gii c sinh, c khi u, c to lp, v c hnh thnh.' o Bt thi ban u cha nhum mi bn th hc nh o Bt sau ny. Bt lm vic vi th gii hin tng nhiu hn. Li dy ca Ngi rt thit thc. Cc nh thn hc tn rt nhiu hi, mc, v th gi ni v Thng . y chnh l iu Bt khng mun hc tr ca Ngi lm, v Ngi mun h c th gi thc tp samatha (ch, dng, lng), vipassana (qun, nhn su), nng ta vo Tam Bo, Nm Gii v..v... nhng ch khc, li dy ca Bt tit l cho chng ta ci v vi. Th d nh Ngi ni: 'Khi nhn duyn y , con mt c chng ta nhn thc l c mt. Khi nhn duyn khng cn y na, con mt khng c ta nhn thc l c mt. Con mt khng t u n c. Con mt khng i v u c.' Cc nim n, i, c, khng l nhng miu t v khi nim cn c dp tr. Nu iu g ta khng th bn v n c th tt nht hy ng bn v n. Wittgenstein cng ni nh vy trong quyn Tractatus Logicos-Philosophicus ca mnh: 'Vi nhng g chng ta khng th bn ti c th chng ta ch nn ni g v n.' Chng ta khng th bn v n, nhng chng ta c th chng nghim v n. Chng ta c th chng nghim c ci bt sinh, bt dit, v th, v chung bi v n chnh l t thn thc ti. Con ng chng nghim iu l t b thi quen nhn thc mi s qua cc
72 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

khi nim v miu t. Cc nh thn hc b ra hng ngn nm ni v Thng nh mt biu tng. y gi l Bn-th hc, v mn ny bn v ci m chng ta khng nn bn v. c Bt m chng ta chng nghim by gi v y l chnh nim. Chnh nim l mt tm hnh nh bt c mt tm hnh no khc. N c ht ging trong tm thc c nhn v tm thc cng ng. N l mt vin ngc qu vi su trong lng t chng ta pht hin v khm ph. Khi chng ta lm cho n hin l ra, chng ta c th chuyn i ton b tnh trng. l s xut hin ca mt v Bt - khng phi t h v, khng phi t khng c g m t ht ging Bt, tnh Bt. Tnh Bt, trc ht, l chnh nim. S thc tp chnh nim l s thc tp lm cho c Bt to sng trong giy pht hin ti. y l c Bt ch thc. l ti sao trong o Bt i Tha, Bt i khi c xng t l Nh Lai (Tathagata, 'ngi t Chn Nh ti, t thc ti nh-chnh-n-l.') Chn Nh khng th din t c bng ngn t, hay khi nim. Nit Bn, chn l tuyt i, thc ti nh-chnh-n-l, l i tng ca nhn thc ng n v tu gic ca chng ta. Nhng i tng ca nhn thc lun bao hm ch th nhn thc. Vi chnh nim, chng ta c th thy r bn cht thc ti. Chnh Nim, vi s h tr ca nh, hi th c thc, v s qun chiu tr nn mt nng lc c th xuyn thng su vo lng s vt. khng phi l c tng, dng khi nim v ngn t, m l nhn mt cch trc tip. Cui cng, bn cht ch thc ca thc ti s c hin by cho chng ta nh chnh chn nh. Thc ti nh-chnh-n-l khng th m t c bng khi nim v ngn t, nhng c th thm nhp c bng Bt Nh (prajna), s hiu bit ch thc. Trong mi chng ta, ht ging chnh nim c th c m t nh Nh Lai Tng (tathagatagarbha). Tt c chng ta u l m ca Bt, v mi chng ta u ang thai nghn mt v Bt. Nu chng ta bit cch chm sc em b Bt trong ta, th mt ngy kia v Bt y s hin l cho chng ta. l v sao Lng Mai chng ti x cho nhau, nh thm: 'Sen bp xin tng ngi, Mt v Bt tng lai.' Chng ta nhn ngi kia nh m ca mt v Bt tng lai. Trong mi chng ta u c mt v Bt phi thai, ht ging
73 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

ca chnh nim, v y l ci chng ta cn quay v nng ta trong i sng hng ngy. Bt c cho l c mi danh hiu, v danh hiu u tin, Nh Lai, c ngha l 'ngi n t Chn Nh, vn khng ri Chn Nh, v s tr v Chn Nh.' Cng nh Bt, chng ta ti t Chn Nh, vn khng ri Chn Nh v s tr v Chn Nh. Chng ta khng phi i u, khng n t u, v cng khng ang i u c. Khng phi ch c thc ti tuyt i l khng th ngh bn. Khng phi ch c Bt l khng th ngh bn. Tt c chng ta cng u nh vy. Khng mt iu g c th khi nim hay bn v c c. Mt ly nc cam chnh n l thc ti tuyt i. Chng ta khng th ni v nc cam cho ngi cha tng nm v nc cam. Chng ta c ni g i chng na, ngi kia cng khng th bit c hng v ch thc ca nc cam ra sao. Ch c mt cch duy nht l ung n. Cng ging nh mt con ra k cho mt con c nghe v i sng trn cn. Ta khng th m t t lin cho mt con c. C s khng bao gi hiu ni lm sao ngi ta c th th m khng c nc. S vt khng th m t c bng ngn t v khi nim. S vt ch c th c tip cn bng kinh nghim trc tip. Khi Wittgenstein ni: 'Vi nhng iu ta khng th bn ti c, th chng ta ch nn ni g v n', ta c th ngh rng c nhng iu chng ta c th bn v c nhng iu ta khng th bn. Nhng thc ra, khng mt iu g c th bn ti, khi nim, hay m t c bng s biu t. Nu ta bn v nhng iu mnh cha tng kinh nghim, th ta ang lng ph th gi ca mnh cng nh ca ngi. Khi ta tip tc s thc tp quay v nng ta, ta s cng thy r iu ny, v chng ta s tit kim c khng bit bao nhiu l th gi, giy mc, cc hot ng xut bn, v c thm th gi ung tr v sng cuc sng hng ngy trong chnh nim. Danh hiu th hai ca Bt l ng Cng (Arhat), c ngha l 'Bc xng ng c tn knh v cng dng.' Th ba l Chnh Bin Tri (Samyaksambuddha), 'Bc t thc tnh mt cch ch thc.' v ton vn.' Th t l Minh Hnh Tc (Vidyacaranasampana), 'Bc c y

74 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

cng hnh v tu gic.' Th nm l Thin Th (Sugata), 'Bc qua ti mt cch nhim mu.' Th su l Th Gian Gii (Lokavida), 'Bc hiu thu th gian." Th by l iu Ng Trng Phu (Anutta-rapurusadamyasarathi), 'Bc thy iu phc cao tt ca nhng con ngi c th iu phc c.' Th tm l Thin Nhn S (Sastadevamanussana), 'Bc Thy ca tri v ngi.' Th chn l Bt (Buddha), 'Bc Gic Ng.' Th mi l Th Tn (Bhagavat), 'Bc c tn qu trn i.' Mi khi quay v nng ta Bt, chng ta quay v nng ta ni bc c nhng c tnh ny. Khi tr v nng ta ni chnh nim, chng ta tr v nng ta ni ht ging ca nhng c tnh y trong chng ta. Trong o Bt i Tha, Nh Lai Tng (tathagatagarbha) tng ng vi Php-thn (Dharmakaya.) Khi chng ta ni v Chn Nh hay Nit Bn, chng ta ang ni v ci m l ra khng nn bn v. Bt hu ht trnh ni v nhng iu ny, nhng thnh thong Ngi cng c gi bng cch nhc n nhng iu khc. Gio l khng n, khng i, khng c, khng khng rt r trong o Bt bui ban u. Trong o Bt i Tha (Mahayana), nhng khi nim ny c trin khai ht mc, i khi cn qu trin khai na. Chng ta khng nn eo ui qu nhiu vo nhng vn nh vy. Chng ta nn gi tnh cht thc tin ca Pht Php. Bng khng, chng ta s tr thnh nhng trit gia thay v nhng hnh gi. Khi thc tp quay v nng ta ni hi th ca mnh, ti ni: 'Th vo: quay v nng ta. Th ra, hi o t thn. Chnh nim l Bt soi sng xa gn.' Ti thc tp hi th chnh nim nh l mt s thc tp quay v nng ta. Chng ta sng trong mt th gii ca v thng, v ng, mt th gii m trong c bao nhiu l t sng ang chc ch cun chng ta i. Chng ta thc tp an tr trong chnh nim nh l an tr trong hi o ca chnh mnh. Chnh nim l t thn ca Bt. Chnh nim cng l Php v Tng. Thc tp hi th c chnh nim, chng ta chiu nh sng chnh nim vo nm un (skandhas), hay nm nhm t hp ca s hin hu, gi l sc, th, tng, hnh v thc. Trong ta c mt

75 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

Tng thn (Sangha) gm nm yu t, v c th c s thiu ho hp gia cc yu t y. Kh l hu qu t s xung khc gia cc un. Hi th chnh nim c th lm lng du s xung khc, v thit lp li s ho hp trong ta. Hoa tri ca s thc tp ny l an lc. Khi nhn su, tnh bt sinh, bt dit, khng n, khng i s hin l ra cho chng ta, v ni lo s mnh c th b mt i ci ny hay ci kia s tan bin. Ta khng cn phi b th gii ny. Ta khng cn phi n Thin ng nng ta. Ta khng cn phi i n tng lai c ni nng ta. Ta quay v nng ta ngay y v by gi. Chiu su ca ni nng ta ty thuc vo s thc tp ca mnh. Bt, Php v Tng lun c . Nh Lai Tng lun c . Chng ta ch cn quay v c an ton. Trong nh th Chnh Thng Gio Hy Lp, cc nh thn hc ni v ' Thn hc Apophatic' hay 'Thn hc ph nh'. 'Apophatic' c gc t ch 'apophasis' trong ting Hy Lp, c ngha l 'ph nhn. Ta c th ni Thng khng phi l th ny, Thng khng phi l th kia, cho ti khi ta tho b c tt c mi nim v Thng . Thy Long Th (Nagarjuna), nh lun s Pht gio ca th k th hai, khai trin mt php bin chng tng t ly i cc nim v thc ti. Thy khng m t thc ti, v thc ti l nh vy , khng th no m t c. Khi cc Pht t trong nh thin ni n vic st Pht, h mun ni rng nim v Bt phi c dit tr c Bt ch thc c trc tip chng t. nim v Ba Ngi trong phi C c Chnh Thng kh thm o. C khi nhng ngi bn Chnh Thng gio ca chng ta ni rng Ba Ngi l chng trnh x hi ca h. H bt u vi c Cha Con v Cha Thnh Thn. Cha Cha c l kh tip xc, t duy v lnh hi hn. c Cha Cha thuc v lnh vc khng th din t, v ng c yn trong a ht huyn b . c Cha Con v Cha Thnh Thn th c th tip xc c. Tng t, trong o Bt, chng ta ni n vic thc tp vi Php v vi Tng, ri sau n vic tip xc vi Nit Bn, 'Nh Lai Tng.'

76 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

Cha Thnh Thn to ra Cha Con Cha Con c th dn dt chng ta n vi c Cha Cha. Ti tng ni vi mt tu s Kit gio: 'Bt u bng Cha Thnh Thn th an ton hn nhiu. Ta c kh nng nhn ra c s c mt ca Cha Thnh Thn bt c lc no v bt c ni no Cha Thnh Thn hin l. l s c mt ca chnh nim, hiu bit, va thng yu, nng lng lm nn sc sng khng ch ni c Jesus m cn ni mi chng ta. Nng lng y gip chng ta nhn ra c c Cha Ngn i v tip xc c vi nn tng ca hin hu l c Cha Cha. Trong o Bt, Cha Thnh Thn c gi l chnh nim, s tnh thc, Bt Nh (prajna), T (maitri), v Bi (karuna). Tip xc vi nng lng ny, chng ta tip xc vi Bt v Nit Bn.' Thuyt thn hc v ci cht ca Thng , t tng v thn v o C c th tc cng nm trong tinh thn . Ta da vo con ngi ca c Jesus Christ, li dy v s hnh tr ca Ngi. y l iu rt thng minh v thc dng. Nu ta bt u vi khi nim Thng , chng ta c th b kt. Trong Chnh Thng gio Hy Lp, t tng thn thnh ho, cho rng con ngi l hnh nh thu nh li ca Thng , l rt th v. l iu rt hin nhin th k th t ri, v rt gn vi truyn thng ng cho rng 'thn ngi l mt tiu v tr.' Thng to ra con ngi con ngi c th tr thnh Thng . Con ngi l mt tiu Thng , mt mm mng thnh thn. iu ny gn vi t tng Nh Lai nm trong mi ngi chng ta. Tt c chng ta u ang thai nghn mt c Bt. Theo gio thuyt c khuynh hng thnh ho con ngi, th con ngi c to ra tham d vo tnh thn thnh ca Thng , ch khng phi ch l nhng to vt ring bit vi Thng . S thnh ho khng phi ch lm bng phn hn, m cn lm bng phn xc. Theo gio l Ba Ngi Mt Th trong Chnh Thng Gio, Cha Cha l ngun thnh thing sinh ra Cha Con. Vi 'Phc m' ('Li Thnh Phn', ting Hy Lp: Logos) Ngi to nn linh hn sng ng trong c Cha Con. iu ny c th so snh vi tnh bt nh ca Bt, Php, v Tng. iu quan trng nht trong mt cuc i thoi gia cc tn gio l mi bn chia s cho nhau h thc tp nh th no. Nu chng ta n
77 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

vi nhau trong nm hay mi ngay, th th no chng ta cng phi c dp chia s vi nhau cch chng ta sng i sng hng ngy, cch chng ta thc tp quay v nng ta, cch chng ta cu nguyn, hnh thin, v.v... Vi ti, Nm Gii l s thc tp chnh nim. Ba S Quay V Nng Ta cng l s thc tp chnh nim. "Con v nng ta Tng" l mt s thc tp, ch khng phi l mt s sng m. Huyn b trong o C c i khi c m t nh bng ti. Khong th k th ba hay th t, trong Chnh Thng Gio Hy Lp c khi nim bng ti, v khi nim ny tr thnh ngun gc cho ch ngha thn b trong o C c. Bng ti c ngha l ta khng bit c n; khng th thy n mt cch r rng bng tr nng; n b n. Khi Victor Hugo mt c con gi, Leopoldine, ng than rng: 'Con ngi thy ch mt b s vt, B bn kia ang ngp chm trong m en ca b n hi hng.' Trong o Bt, s huyn b c din t bng nh sng. Trong Kinh Hoa Nghim (Avatamsaka Sutra), Bt l nh sng. Nu chng ta c mt trong nhng tia sng chm ti, chng ta s c gic ng. Trong Kinh Hoa Nghim, Bt thuyt php di hnh thc ca c Bt T L Gi Na (Vairocana), tc l c Bt Php Thn, mi ngi trong chng hi ngi, tri, ch Bt, ch B Tt, th thuyn, vua, quan... u cm nhn hnh phc tt cng v h c nh sng t Bt pht ra chm ti. Trong o Bt, t 'v minh' (avidya), c ngha l s thiu tr tu, tu gic v nh sng. Minh (Vidya), s hiu bit, c lm bng nh sng. Tt c nhng g huyn b v mu nhim u nm bn pha nh sng, ch khng phi bn pha bng ti. N l nh sng, mc du n khng th nm bt c bng kin thc khi nim. Trong mt truyn ngn, Alphonse Daudet ni n mt ngi chn cu trn ni lm du thnh gi khi anh ta trng thy mt ngi sao bng. Theo nim tin dn gian th lc ta trng thy mt v sao bng cng l lc mt linh hn ang bc vo thin ng. Lm du thnh gi l mt hnh thc tr v nng ta ni Ba Ngi: Cha, Con v Thnh Thn. Khi bn cho mt ci g l hin thn ca xu c th bn a thnh gi ra xua ui n i. Trong o Bt dn gian, khi thy

78 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

mt iu g h ngh l bt thin, ngi ta cng nim danh hiu Bt. l s thc tp tn m. Khi c nh sng, bng ti s tan bin. Nhng nu hc l bt nh, ci hiu ca chng ta s thay i. Khi bt n, chng ta c bi k ny nh mt thc tp chnh nim: Tht nim l bng m Chnh nim l nh sng a tnh thc tr v Cho th gian t rng. Chng ta c th hiu y l mt cuc chin gia nh sng v bng ti, nhng trn thc t y l mt s m p. Chnh nim, nu c thc tp lin tc, s sc m p cn gin hay ci s ca ta v chuyn ho chng. Nim Ch khng ging vi vic a thnh gi ra xua ui t ma. Vic i tr vi ci bt thin phi c thc tp mt cch bt bo ng v bt nh. Trong o C c, vic tr v nng ta c biu t qua hnh hi ca cha Jesus. Vi mt s ngi, hnh nh cy thnh gi biu l qu nhiu au kh. Phi c nhng cch tng trng cho c Cha Cha, Cha Con, v Cha Thnh Thn nh s an bnh, h lc, khc hn l bng hnh nh cy thp t. Mt s ngi ni h cm thy bnh an hn khi trng thy hnh nh c Bt ngi mm ci. Nhn mt ngi b ng inh vo thp t gi trong hai ngn nm c th l qu nng n. Ti rt thch s kin s thc tp c biu hin qua mt hnh hi, bn ngh sao vi hnh nh cha Jesus m mt ch cu non? C v d thng hn. Khi chng ta ngi thin, s thc tp quay v nng ta cng c biu hin ni thn th. Khi chng ta ly, th cng l hnh ng quy y. C nm un u tp trung v mt hng, chnh nim l ch quy v. Trong o C c, L Ban Chu Mnh Thnh l mt hnh ng tr v nng ta ni Jesus, Thng . t nghe ni n vic tip xc su sc vi Php v Tng. Khng c Tng thn, cng ng gio x, khng c vic n bnh v ung ru vang trong s tnh gic, th cha Jesus s khng th c mt. Tng thn tr nn quan trng trong o C c.
79 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

Ngi ta khng bao gi lm L Ban Chu Mnh Thnh mt mnh m n vi nhau lm L vi t cch mt Tng thn. Trong gio on lc u, thnh ng 'chng ta u cng mt c th' thng hay c s dng. Nhng h thng th bc ca nh th tr nn nng n ngt ngt, v hu qu l Tng thn yu i. Trong thc tp o Bt, chng ta nhn mnh n Tng thn. Hnh gi xa la Tng thn c v nh mt con h xa la ni. Mt con cp xung ng bng c th b ngi ta bt, git. Mt hnh gi khng c Tng thn c th nh mt s thc tp. Tng c ngha l chng. C bn chng: xut gia nam, xut gia n, ti gia nam, ti gia n. Ti xin thm vo cc yu t h tr khng phi ngi nh c cy, to c, , nc, v chim mung. Mt ht si, mt t l, mt bng hoa thc dc, mt ci cy, mt con chim, mt con ng ... thy u ang thuyt Php Hoa Kinh' (Saddharmapundarika Sutra), nu chng ta bit cch lng nghe. Trong Kinh A Di (Sukhavativyuha Sutra) ni rng mi khi c gi nh xao ng cc hng cy, chng ta u nghe c ting din xng cc php mn T Nim X, Bt Chnh o, T Thn Tc v.v... C v tr u ang thuyt v hnh tr Php Bt. Nu , chng ta c th tip xc c vi Tng thn . Ai mun tu cng cn phi c Tng thn. Chng ta phi lp nhng Tng thn nh quanh mnh ym tr mnh trong vic tu hc. Khng c Tng thn th khi ui sc chng ta s khng c phng tin nui dng bn thn mnh. Qua vic to ra mt Tng thn nh, chng ta c th tm c mt Tng thn ln hn quanh ta v trong ta. S thc tp quay v nng ta c th c lm mi ngy, nhiu ln trong ngy. Mi khi ta cm thy bt an, bn chn, bun, s, hay lo lng - th l nhng lc tr v ni hi o chnh nim. Nu ta tng thc tp tr v hi o t thn khi khng c vn , th khi gp kh khn, vic thc tp s d dng v th v hn. ng i sng gi p n ri mi chu quay v ni hi o t thn. Hy thc tp quay v ni hi o ca chnh mnh bng cch sng chnh nim trong tng

80 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

pht giy ca s sng. Nu s thc tp tr thnh thi quen ri, th khi kh khn n, vic thc tp s t nhin, d dng. Thin hnh, thin to, th, n cm im lng, ung tr trong chnh nim u l nhng php thc tp quay v nng ta. Mi php thc tp chnh nim u cha ng tt c cc php thc tp khc. Nu ch thc tp quay v nng ta thi, chng ta cng ang thc tp Bt Chnh o, T Nim X, v cc php khc. Mt Php mn cha ng tt c cc Php mn khc. Quay v nng ta khng phi l vn tn ngng. S thc tp ny t cn bn trn kinh nghim ca chng ta. Ta bit trong ta c ht ging ca chnh nim. Ta c hi o ni t thn. y khng phi l mt vn siu hnh. Hi th vo, hi th ra c ; ht ging chnh nim lun c . Quay v nng ta l vn thc tp hng ngy. Trong cc cha, chng ta dng ch 'cng phu' (ting Tu l: kung fu), c ngha l 's thc tp hng ngy', ch khng phi l 'v ngh.' Mt ngi hc tr hay mt v thy gii lun bit quay v nng ta ni php qun nim hi th mi khi c lo u, bun bc. Khi ta nhn tin bun v b chn ng, iu hay nht lm lc l quay v nng ta. Ty phng, khi phi bo cho ai mt tin bun, ta u mi ngi ngi xung. Ngi xung l tt, v ta s ngi s xu. Nhng ta cng c th mi ngi th vo-ra cho c bnh tnh v vng chi. Ngay tin vui cng c th lm ngi ta xu. Nu nghe tin mnh va trng s mi triu , ta c th cng b ng tim m cht. Thc tp quay v nng ta nh vy khng phi lc no cng d. Bi v chng ta c khuynh hng tin vo mt ci ng thng hng, cho nn chng ta cn thc tp cho su chng nghim c tnh khng n, khng i. Bng khng, chng ta s khng khng vi nim trc khi sinh ra, mnh tng mt ni no , v sau khi cht mnh s i v mt ni no . V khng bit mnh s i v u cho nn chng ta cm thy s hi. Gio l Tnh bo m vi ngi ta rng nu thc tp tt by gi, h s c sinh v Tnh ca c Bt A Di . Cn c nhng Tnh khc nh ci Diu H (Abhirati)

81 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

ca Bt A Sc B (Aksobhya hay Bt Dc S.) Nhiu Pht t mun sinh v ci tri u Sut (Tushita) c gn gi c Bt Di Lc (Maitreya), v n khi Ngi h sinh v ci Ta B th h mun c cng sinh v vi Ngi. c sinh v Tnh , ta phi thc tp nim Bt (buddharusmrti.) Sut trong i sng hng ngy, ta phi nim danh hiu Bt v hng tm v Bt. y l mt hnh thc quay v nng ta. Ta c th thc tp bng cch qun tng v Bt vi ba mi hai tng tt, hay bng cch nim danh hiu Ngi. Danh hiu ca Bt c th gi ln nhng phm cht tt p ca Ngi. Trong sut thi gian thc tp, ta an tr trong vng bo h y ca Bt. Ta gn vi Ngi, vi hi o. Ta ti tm ht ging Bt - chnh nim v s hin thin trong ta. Sau ny, ta c hc t Thy ta rng Tnh vn ni tm ta. y l nhng bc dn dn n gio l khng n - khng i. Nhiu ngi cn mt ni ti trc khi nhn ra rng mnh khng cn phi i u c. Chng ta cn phi nh rng Tnh l v thng. Trong o C c, nc Cha l ni ta s n cho n mun i. Nhng trong o Bt, Tnh l mt th trng i hc, ni ta s thc tp vi mt v thy trong mt thi gian, tt nghip, v sau quay li ci ny. Mt bc gic ng c tn l Bt A Di mi nhng ai thch php mn thc tp ny n thc tp vi Ngi, mt ngy kia h c th tt nghip v tr thnh nhng bc gic ng hon ton. Nu ta nhn ra rng Tnh ngay trong tm mnh, nh gio l ca Kinh Hoa Nghim (Avatamsaka Sutra), th ta khng cn mt ni chn xa xi, hay mt khong thi gian no thit lp Tnh . Ta c th thit lp mt Tng thn, mt tiu Tnh ngay tc th, ti nh. Ti xin trnh by li cng thc quy y c in: 'Quay v nng ta Bt trong con, con xin nguyn th nhn o C pht c tm v thng.' Tm v thng l tm B (bodhicitta), hng hay nguyn tu tp v gip v lng chng sinh cho n khi gic ng hon ton. C nhng ngi thc tp ch lm vi i ni kh nim au ca mnh m khng mng n ni kh nim au ca k khc. khng phi l tm v thng.

82 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

'Quay v nng ta Php trong con, con xin nguyn t c tr tu v hiu bit rng ln nh bin c.' Php sng ch c th c tip xc qua s th hin ca mt v Bt, mt Tng thn, hay mt hnh gi gii. 'Quay v nng ta Tng trong con, con xin nguyn cng vi mi loi, gip xy dng nn mt Tng thn khng c chng ngi.' Nu ta c thc y bi mun xy dng mt Tng thn nh tu tp v lm hnh phc cho ngi xung quanh bng s thc tp, th ta ang thc tp iu Nng Ta th Ba. Nu ta au kh v khng c nim tin vo s thc tp ca mnh, v cm thy sp sa ri b tng thn, th l mt iu bt hnh. Nu ta cm thy khng hnh phc trong Tng thn, nu ta thy Tng thn mnh qu kh, th tt nht l hy phn u duy tr. Chng ta khng cn mt Tng thn ton ho. Mt Tng thn khng ton ho l tt ri. Chng ta c th n lc bin mnh tr thnh mt phn t tch cc ca Tng thn, v nng nhng ngi trong nhm bng n lc ca mnh. Tam Quy l mt thc tp rt su sc. Chng ta n gin ho cch hnh vn thnh nhng cu n gin tui tr cng c th d dng hiu c: Con v nng ta Bt, ngi a ng ch li cho con trong cuc i. Con v nng ta Php, con ng ca tnh thng v s hiu bit. Con v nng ta Tng, on th ca nhng ngi nguyn sng cuc i tnh thc. Chng ta bit Tam Bo tng tc vi nhau. Khng c Php v Tng, Bt khng phi l Bt. Ngay c nhng v Bt-s-thnh cng cn c Php thn v Tng thn. Nhng thn ny ty thuc vo s xy dng ca chng ta. Php thn ca chng ta phi l mt thc th sng ng, ch khng phi ch l mt m t tng, gio iu. Tng thn ca chng ta phi l mt cng ng sinh ng, ch khng phi ch l mt m c i tm mt vng t hay i tm nhng con ngi c cng mt tm hn. Hay nht l lm cho n hin l ra by gi v y, bin

83 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

Tng thn ny thnh mt Tng thn sng ngay ngy hm nay, bin Php ta va hc thnh Php sng ngay ngy hm nay. Nu chng ta c quyt tm th th no cng thnh. Ly bi hc t Kinh Ngi Bit Sng Mt Mnh, chng ta thc tp ngay trong gi pht ny, vui vi ci hin ti, l Tng thn by gi v y. Mt c Bt nh c Thch Ca Mu Ni c th c nhn qua Php thn v Tng thn ca Ngi. Khi tip xc vi Php thn hay Tng thn Ngi, ta tip xc c Ngi. Chng ta khng nn than rng mnh sinh ra tr n 2500 nm, v vy m khng tip xc c vi Ngi. Chng ta ang tip xc vi Ngi. Chng ta ang tip xc vi Php thn v Tng thn ca Ngi ngay lc ny. Tt c nhng v Bts-thnh chng ta cn phi th hin mnh qua Php Thn v Tng thn chng ta. Khi c ai ni iu g khiu khch chng ta, chng ta c th mm ci, quay v vi hi th, v ngi kia s c c hi tip xc vi Php thn chng ta. Khi chng ta c x c chnh nim v t bi, Php ca ta l Php sng. Mi khi c kh khn hay bun bc, nu chng ta tr v vi hi th v an tr trong hi o chnh nim, mi ngi c th tip xc vi Php sng ca chng ta. Khi chng ta c mt nhm nhng ngi bn cng nng nhau trong s tu tp, th mi khi n ung tr vi chng ta, ngi ta tip xc vi Tng thn chng ta. Bt ni Php thn Ngi s li vi hc tr Ngi, nhng Php thn c tn ti c hay khng l ty ni h. Nu chng ta khng chu thc tp th ch c bng sch m thi, nhng nu chng ta c tu tp th Php thn s l Php sng. 'Php Thn' (Dharmakaya) sau ny c thm ngha l 'linh hn ca Bt', 'tinh ty ca Bt', 'c Bt ch thc', 'nn tng ca Bt.' T ny pht trin thm hi hng bn th hc, 'nn tng ca mi chng sinh', 'nn tng ca mi s gic ng.' Cui cng, t ny tr thnh mt ci tng ng vi 'chn nh', 'Nit Bn', v 'tathagatagarbha' (Nh Lai Tng.) l mt pht trin t nhin. Php l cnh ca dn n tt c nhng ngha y. Chng ta ch phi lu tm xem mnh dnh bao nhiu thi gi ni v nhng vic ny.

84 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

Php thn (Dharmakaya) l Bt trong bn th. C khi chng ta gi l T L Gi Na (Vairocana), c Bt bn th, c Bt nn tng, hin thn ca Php, lun to sng, lun chiu soi c cy, chim chc, con ngi v.v... lun pht ra nh sng. Chnh c Bt ang thuyt Kinh Hoa Nghim ngay by gi, ch khng phi ch vo 2500 nm trc. Ai tip xc vi c T L Gi Na th khng cn phi c c Thch Ca Mu Ni (Shakyamuni.) c Thch Ca Mu Ni ch l mt o ho quang phng ra t c Bt T L Gi Na. c Thch Ca Mu Ni l Nirmanakaya, ng Ho Thn, nh mt m sng phng ra t ng la, mt tia sng phng ra t mt tri. Ta khng phi lo u nu mt tia sng ngng biu hin. Mt tri lun c . Php thn lun . Nu ta khng c nghe trc tip t Thch Ca Mu Ni, th nu m tm cho , ta c th nghe c c Bt T L Gi Na. Ngoi c Thch Ca Mu Ni cn c bao nhiu l c Bt ng Ho Thn ang thuyt php. C cy, chim chc, trc tm, hoa vng u ang thuyt cng Diu Php m c Thch Ca Mu Ni thuyt cch y 2500 nm. Chng ta c th tip xc c vi ng Ho Thn (Nirmanakaya), qua cch ny hay cch khc. Thn u tin l Php Thn (Dharmakaya), thn th hai l Bo Thn (Sambhogakaya), thn th ba l ng Ho Thn (Nirmanakaya.) Bo Thn l thn phc tr. Ta c th tip xc vi thn v Bt thnh tu vin mn ch nguyn gic ng. Chnh nim l nn tng ca hiu bit, t bi, v an lc. Khi chng ta th vo, th ra, thc c bu tri xanh, th chng ta hng c nim vui y. Khi chng ta ung tr trong chnh nim, th chng ta ang tip xc. Bnh an, h, lc l hoa tri ca chnh nim. Bt l ngi thc tp chnh nim, Ngi c v lng bnh an, h, lc, v chng ta c th tip xc c vi thn th dng ny. Mi khi ta tip xc vi mt yu t ho hp, to sng, ta tip xc vi Bo Thn (Sambhogakaya) ca Bt. l thn phc bo, thn th dng, tng trng cho s an lc ca Bt, hoa tri ca s tu tp ca Ngi. Bo thn c th c din t theo hai cch. Th nht l t th dng. Th hai l tha th dng. Khi ta thc tp chnh nim, ta t hng hoa tri ca s thc tp. Nhng ngi chung quanh ta cng c tha
85 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

hng t hnh phc v hoa tri ca s thc tp ca ta. Khi mt ngi c an lc, s an lc y to ra quanh h cho nhng ngi khc c hng. Nu ta thc tp gii, ta s c th gi nhiu Bo Thn vo cuc i gip lm vi nh kh au ca chng sinh. Mt ngi c kh nng chuyn ho nhiu chng sinh nu ngi y bit cch khm ph ht ging gic ng trong mnh. Mt hm, khi ang trn my bay, ti c ngh ny: Gi d phi cng bo tin my bay sp sa ri m xung th ti s lm g? R rng l ti s thc tp hi th v n ci c chnh nim. l iu hay nht ti c th lm c trong gi pht y. V nu di ny, cc bn bit rng ti ang thc tp th v ci trong gi pht kh khn y, th cc bn s c nim tin ni chnh mnh. Ct yu l chng ta ng i cho n gi pht nguy ngp y mi bt u thc tp. Ti lun thc tp hi th chnh nim trong sut thi gian my bay ct cnh v h cnh. Khng c ngha l ngoi nhng lc y ti khng thc tp, nhng ti khng bao gi qun thc tp trong nhng lc y. iu khng phi v ti s m v n tr thnh mt thi quen. Ti bay qua bay li qu nhiu. Ti cn c thi quen thc tp thin hnh cc phi trng. Ti lun tm cch ra phi trng sm khng phi vi vng khi n . Ai ny u vi v, nhng ti bit chng ta c th bnh tnh v i thin hnh c, ngay c phi trng. Tam Bo v Nm Gii u l nhng gio l v s thc tp chnh nim. Tam Bo cha ng mi gio l v l nn tng ca mi thc tp. y l loi thc tp ta c th o lng. Ta s thy c s tin b ca mnh. S tin tng v c tin ni Tam Bo ca ta s ln mnh mi ngy. Thc tp tn m v thc tp chuyn ho nghe c v nh hon ton khc bit, nhng iu khng ng. C hai u l nhng thc tp tch cc (ch ng.) Thc tp tn m cng c th l thc tp chuyn ho. Thc tp tn m nng nhiu vo tha lc, d cng c t lc. Thc tp chuyn ho th nng vo nhng g mnh c, nhng v ta

86 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

cn thy, cn Tng thn, ta cng phi nng vo k khc. S khc bit khng tuyt i, nhng c s khc bit. Thc tp chnh nim c th c tm thy trong c hai php thc tp tn m v chuyn ho. Nhiu ngi cho rng thc tp chnh nim l thc tp duy nht ca o Bt. Hi th chnh nim hp nht li thn tm. l iu kin trc tin tip xc vi nhng g ta mun tip xc, k c ng cao c. Khi thc tp hi th chnh nim, ta tr nn an n, vng vng, v con ngi ta bc ln mt bc cao hn.

87 | G i i t h n m : G n g i t h n t m , l n h m n h x h i

Chng 03: Gii v S Tu Tp Nghim Tc


Gii v S tu tp nghim tc
L nhng ngi theo o Bt Ty Phng, chng ta tha nhn di sn tinh thn ca truyn thng xut gia, nhng li c khuynh hng t coi mnh vt thot ra ngoi l li tu tp xa c, gii hn v loi tr ny. Hu ht chng ta u khng phi l tu s. Nhng trung tm Pht gio ca chng ta khng th gi l tu vin theo bt c mt nh ngha truyn thng no. Du vy chng ta theo ui cng mt mc ch l a s nghip ca Bt Thch Ca Mu Ni v cc hu du ng ca Ngi i ti trong thi i, a phng v vn ho chng ta. Chng ta c ang lm iu y hay khng? Li tu ti gia ca chng ta c phi l mt sn phm t nhin ca truyn thng c trong hon cnh mi hay khng? Hay khng kho chng ta li ang to ra mt ci g t nhng vt liu ng thi v vn vn t ln bn ngoi mt lp sn Pht gio? Chng ta khng phi l nhng ngi u tin phi i din vi nhng cu hi nh vy. o Bt, sau bc du nhp vo Trung Quc, chuyn sang bc k tip l kin lp cc t vin v on th phc in cho gii c s sng o vi sc thi Trung Quc. Np sng khng lao tc thi nguyn th c gc sang mt bn. 'Mt ngy khng lm, mt ngy khng n', l tuyn b ca Thin s Bch Trng, ngi sng lp ra Thin Mn Thanh Quy. Tuy nhin, phn ln cng vic u l bo tr. B th cng dng (Dana) xa nay vn l nn tng ca nhng on th Pht Gio ng . Ngi ti gia ng gp ln vo vic cp dng cho ngi xut gia v cha chin. Nht, khun hi c nhm hp bi cc gia nh n Vit (Danka.) S th tc ho o Bt ln ng. Hy li ly Nht Bn lm v d, s ci t thi i Kamakura vo th k 13 chuyn phn no trch nhim thc hnh gio php sang gii c s. Pht Gio nhn chung c mt s suy hoi trong tin trnh ny, du vy ta li c th thy nhng ngi bnh dn nim danh hiu Bt hay ngi ch to, tham vn

88 | G i i v S t u t p n g h i m t c

vi tu s v s tu tp hay cng tham d khoa tu vi ngi xut gia. Trong cc phi Tn Pht Gio, nh Rissho Koseikai, ngay n nhng ngi ch tr cng chng phi l ngi xut gia, vai tr ca h cng ging nh cc mc s Tin Lnh. Trong cc o Trng Pht gio i Tha ca ngi Ty Phng chng ta, cc tu s nam hay n u c l cng nhn, th nhng i cc gii c v Phm hnh, b xoi mn qua cc cuc ci cch, th by gi gn nh khng my ai hnh tr. Cc iu l v lao tc ca dng Bin ch (Benedictine) [4] c p dng v mt s o trng tm cch t tc bng con ng kinh doanh. Ngi ti gia chim s ng, v cng tu chung vi cc tu s. Cng c cc o Trng Pht gio Nam Tng va Mt Tng xut hin Ty Phng Nam Tng th chng my t nng truyn thng xut gia, cn Mt Tng th li t c ngi i tu. Thi im n lc chn mui nhng ngi Pht t Ty Phng chng ta kim im li vn ling. Hy bt u bng ch ca Bt: Chc chn Ngi mun Tng on l mt ci g nhiu hn l mt hi i hu nhng ngi chia s cng nhng c vng tn gio chung. L mt vin ngc qu trong o, Tng Gi, theo Bt, l tp th nhm hp mt cch t nhin, cng hin nhng phng tin tt nht cho con ngi c th t ti s gii thot kh au. Thm na, Gii Lut, bt ngun t nhng c l t thu xa xa no trn x n v Ba T, theo Bt, chnh l cch ng x ca mi ngi tu o. Qua bao nhiu i thay trong o Bt, nhng ngi theo o Pht vn trung thnh vi quan im Tng on l gio on tu theo Pht Php, v Gii Lut l np sng ca Tng on. Tuy nhin, nh mt thc th sinh ng, Tng on cng ang tin ho. B Joanna Macy cho ta thy cc thy Nam Tng Tch Lan thay phin nhau cm xng nh th no trong phong tro Sarvodaya Shramadaya, mt phong tro t tc t lc trn nhiu bnh din trong mi lng p ti Tch Lan. Cc Pht t ti gia Ty Phng ngh, nh mt l ng nhin, rng h chu trch nhim cho s tu tp ca chnh mnh.

89 | G i i v S t u t p n g h i m t c

Thin s Thch Nht Hnh, ngi 'Thy' hay 'S' i din cho truyn thng Pht gio Vit Nam phng Ty, u t nhiu v Tng Bo. Dng tu Tip Hin ca Thy gm c nhng Tip Hin nam v n chu u v khp ni trn th gii. Nhng kho tu di ng cua Thy cung ng cho nhng ngi Tip Hin ny v cc thin sinh mt dng phc hi ca Tng on m cc bc Hin Thnh ngy xa c c trong nhng k An C ma Ma [5]. Cng nh vi Tng on nguyn th ca Bt, gio php c bn hng u l Gii Lut, con ng ca c hnh. Hc tr ca Thy hc sng ng hong t t vi nhau, v nh nhng ngi ng hong t t, h bt tay vo vic cu cho nhiu ngi. Pancasila, Nm Gii cn bn ca gio l nguyn th, c Thy Nht Hnh ly lm nn tng cho s tu tp ny. Thy trnh by mi Gii theo chiu hng tch cc trong khi vn duy tr sc mnh ph nh, dt khot ca chng. Cch trnh by ca Thy trung thnh vi dng su xa ca Bt, v ng thi li ph hp vi nhng mn thi i, sn sng nhn lnh hon ton trch nhim cho s tu tp ca mnh. V vy, 'Ti nguyn khng git hi' tr thnh: ' thc c nhng kh au do s st hi gy ra, con xin hc theo hnh i Bi bo v s sng ca mi ngi v mi loi. Con nguyn khng git hi sinh mng, khng tn thnh s git chc v khng k khc git hi, d l trong tm tng hay trong cch sng hng ngy ca con.' Bin li nguyn ny thnh li nguyn ca ring ta, ta cng bin li sng ny thnh li sng ca ring mnh, chp nhn mt cch khim nhng rng: 'Vi tt c nhng yu km v sai st ca mnh, con xin gnh nhn vai tr B Tt.' Con ng ca mt v B Tt l s thc tp 'khng git hi', nhng 'khng git hi' ngha l g, nu khng phi l nui dng cuc i, c th bng mi n ci v li ni khch l? V nhng iu 'khng' trong cc gii - 'khng trm cp', 'khng ni di', v...v... kia l g nu khng phi l s tu tp, t mi c nhn, hnh i bi v bo v mi ngi, mi loi, c cy, cn th v t ! Ngn ng hay p ca Thy Nht Hnh ni rng tm c ca Gii - v ti ngh rng y l iu m hu ht cc v thy Ty phng u nhm ti. Nu trong nhng th k va qua, Gii l nhng cam kt hnh
90 | G i i v S t u t p n g h i m t c

thc hay nhng th thc tru tng, th thi y khng cn na. Trong hu ht cc trung tm ca chng ti, Gii c tham cu trong cc lp hc v cc hng dn cn thit cho l Quy Y. S tm hiu Gii v cc bui l Quy Y nh vy, a ta n ch hiu bit r rt rng mnh l con ngi, d trnh chng c ca mnh n u. Khng c ci tuyt ho, ngoi tr ci tuyt ho trong tm m chng ta c gng vn ti vi ht kh nng mnh khi sng gia gia nh, bn b, ng nghip, v cuc i. L thy cng nh tr, chng ta cn lun ht lng nh ngh v hnh tr Gii trong i sng hng ngy, bng khng th phi chng chng ta ch l nhng ngi Pht t b ngoi, c th lm ly lan ra nhiu iu tai hi nh chng ta au lng trng thy. Trong Kinh Hoa Nghim, cui chuyn du hnh di, khi chng thanh nin Thin Ti ng T bc vo bo in ca B Tt Di Lc, chng nhn ra c v s cung in bn trong, ngi no cng p trang nghim. Bc vo mt trong nhng cung in bn trong y, chng li thy c v s cung in cha ng bn trong na. n y Thin Ti ng T nhn ra - th nghim - tm Li Chu Bu ca Vua Tri Thch, mi im trn l mt vin lu ly phn chiu trn vn tt c nhng vin lu ly khc. Mi chng sanh, mi yu t ca mt chng sanh, u cha ng trn vn tt c nhng thnh phn khc. Cui cng, Thin Ti ng T, vi tt c s tnh gic, th nhp vo t tnh, vi t cch mt vin ngc khng th tch la ca mng li tng tc. Cng nh mi cu chuyn dn gian, cuc hnh trnh ca Thin Ti ng T t thn n l mt ngi n mi chng ta t dn thn v th nghim, nh mt ng anh th hay mt trang ho kit, vi t cch ca ngi trng thnh, b lo hay thiu nin. Cuc hnh trnh ca Thin Ti ng T l mt s nhn cch ho, khng phi ch ni ln mc tiu ti hu ca cuc hnh trnh tm linh, m cn v ln kch c ca mi bc trn ng hnh o. 'Kch c ca mi bc' ny c chiu soi bi gii lut ca Bt. 'Khng git hi' l g nu khng phi l th hin s thn thit cng cc m ta tn thn ni Thin Ti ng T, lm cho s thn thit y

91 | G i i v S t u t p n g h i m t c

cng ngy cng tr nn hin thc hn, c th bng mi n ci nui dng v mi li ni khch l. Cn nhng iu 'khng' trong cc gii - 'khng trm cp', 'khng t dm', v...v... kia l g nu khng phi l vic cc anh, ch Thin Ti ng T y v by gi ph by nhng chu ngc ngn nm ca h! Cn vi s thng ng ph hoi nho bng cc n d, c th a cc nn vn minh ca B Tt Quan m , c M Maria, n vn ho Murasaki [6] v nhc s Bach ln dn ho thiu th sao? Bng cch ny hay cch khc, chng ta phi tm nhng phng tin thch hp bin mng li chu bu tr thnh hin thc ngay bn trong v ngay bn cnh cc vn khai thc khch tiu th v quyn li quc gia. y l mt bc nm bn kia cng cha, ch t cha tng lu gt n. Nhng n l mt bc i, mt con ng nht thit phi c do s c mt ca khi lin minh t ngy ca tham lam, t i quc gia, k th chng tc, trng nam khinh n, v k thut. Tt nhin, y khng phi l mt con ng d dng. Ti xin tri n Thy Nht Hnh, bi ngn n v chng ca Thy ang a ng ch li cho chng ta.

[4]. Theo iu l ca dng Benedictine ca Ki T gio, cc tu s dng nay phi kim sng bang vic lm ca mnh. Vi d cc tu s trong tu vin Portsmouth, Rhode Island, Hoa K iu hnh mt trng hc. Nhiu tu vin khc ch to ru Benedictine. [ch thch ca ngi dch] [5]. C nhng ng nhn cho rng dng tu Tip Hin l mt phi 'Tn Tng.' K thc, dng tu Tip Hin hnh tr theo 14 Gii Tip Hin vi hng o Bt nhp th (tip ni tinh thn B Tt o), dng Tip Hin bao gm hai gii xut gia v ti gia. Ngi Tip Hin xut gia, ng nhin, th tr Gii Ba La Mc Xoa cng vi Gii Tip Hin. [ch thch ca ngi nhun.] [6]. N vn s Nht (973-1025), vit vn c ting v tng lm quan. Lc cui i b t quan i tu. [ch thch ca ngi dch]

92 | G i i v S t u t p n g h i m t c

Hnh phc n t tm
Hnh x c thc hay c Hnh c ngha l c x mt cch hi ha v n cn ln mn n s sng quanh ta. c s pht trin trong i sng tm linh, thit lp mt nn tng o c trong i mnh l thit yu. Nu chng ta lm nhng vic gy tn hi v mu thun cho mnh v cho ngi, ta s khng th no yn lng, tp trung v chuyn ch c trong thin tp; tm ta s khng th no khai m. Trong mt tm hn an tr vng chi trn nn tng ca s chn tht v khng v k, nh v tu s pht trin d dng. Bt tho ra nm phm tr o c cn bn a n mt i sng tnh gic. Cc Gii ny c trao cho nhng ngi hc tr mun i trn con ng tnh thc. Chng khng c a ra nh nhng cm on cc oan, k thc, chng l nhng hng dn thc tin gip ta sng mt cch ha iu hn, c thm bnh an v sc mnh ni tm. Hnh tr Nm Gii, ta nhn ra rng nhng Gii ny c tnh cch ph thng v c th p dng vo bt c vn ha no, bt c thi im no. Nm Gii l mt phn ca s thc tp chnh nim cn bn v c th c vun trng trong i sng tm linh chng ta. Gii th nht l trnh vic git hi. Ngha l tn trng mi s sng, khng hnh ng pht xut t s him hn hay ght b gy tn hi cho bt c mt sinh vt no. Chng ta tp lm ny n lng knh trng v ln mn i vi s sng di mi hnh thc. y chnh l mt kha cnh ca Chnh Nghip trong Bt Chnh o. V d Gii ny nghe c v hin nhin, chng ta vn qun nh thng. Cch y vi nm, trong ma i sn, bo New Yorker c mt bc bim ho. Mt ch nai quay sang hi bn: 'Sao h khng ta bt m th nui ca h i?' Chng ta sa vo nhng bo cha ngy bin: 'm, nai qu nhiu!' Cng c thc v cng tip cn vi s sng bao nhiu, ta cng thy r l khng nn gy tn hi cho k khc, v git hi cng l gy thng tn cho chnh mnh. u ai mun b git; nhng loi sinh vt b nh nht cng cn mun sng thay. Vy th thc tp Gii th nht,

93 | H n h p h c n t t m

chng ta hc dng li vic gy au kh cho k khc v cho chnh mnh. Gii th hai l khng trm cp, tc l khng ly nhng g khng phi l ca mnh. Khng trm cp chnh l iu bt hi cn bn. Chng ta cn bung b tnh tham lam v khng gom cha qu nhiu. Ni mt cch tch cc hn, l hc trn trng vi nhng g mnh s dng v bit sng nhng nhn, chan ho vi mun loi ang cng ta chung sng trn tri t ny. sng, chng ta phi cn n c cy, cm th, v cc ging cn trng. Trn t M vn vt phi cng nhau chia s. Qu t cng ging nh mt chic thuyn ln n mt kch c no vi bit bao sinh vt ang sng trn. Chng ta c lin h vi nhng con ong, nhng con giun, con d. Nu khng c nhng ch giun lm thong t, nu khng c chng ong rc phn cho hoa mu, chng ta s i. Chng ta cn nhng loi ong, chng ta cn nhng loi su b. Tt c u cng nhau an quyn. Nu bit thng yu t M th lm g chng ta cng c hnh phc, th hnh phc n t s vn ton. y l ci ngun ca sinh thi hc ch thc. Ha bnh th gii cng pht sinh t ch chng ta bit mnh cha bao gi tch ri t M, rng tht ra tt c chng ta u t t sinh ra v c lin quan rng rt vi nhau. T thc lin i ny, chng ta c th t nguyn st chia, sng mt i sng rng ri, v li tha. Ch ng trau di tm rng ri (Th) l mt phn c bn khc trong np sng tm linh. Ging nh Gii v cc php ni qun, tm rng ri (Th) tht s c th c tu tp. Vi s tp luyn, tinh thn Th s nh hnh hnh ng chng ta, v tm ta s tr nn vng chi hn, nh nhng hn. Thc tp ny c th a ta n nhng trnh bung b v an lc ln hn. Bt nhn mnh tm quan trng ca Th khi Ngi ni: 'Nu qu v c c ci thy nh ti v sc mnh ca Th, th qu v s khng mt ba n no i qua m khng tm cch st chia.' Theo truyn thng th c ba hng Th, v chng ta c khuyn khch t ngay ni ch pht tm ca mnh lc y m pht huy. Trc ht l cho vi tm do d. y l trng hp ta cm mt mn ln v cn nhc: 'Ch, chc mnh cng chng dng n n u. Hay l cho n i. Khng, mnh phi dnh n cho nm ti. Thi, em cho i.' Cho
94 | H n h p h c n t t m

mc ny l tch cc. N cho ta nim vui v gip c k khc. l chia x v tng giao. Trnh k n ca Th m ta cn khm ph l cho vi tm thn thin. Ging nh ta i i vi anh hay ch em mnh. 'Ti c g y xin anh/ch hy c dng; hy t nhin nh l ca anh/ch vy.' Rng ri cho i thi gi, nng lng v ti vt mnh c, vy m ta li thy vui hn. S tht l ta khng cn phi c tht nhiu ca ci mi hnh phc. Hnh phc hay au kh ca chng ta ty thuc vo mi tng quan ca chng ta vi cuc sng bin thin ny. Hnh phc n t tm. Trnh th ba ca Th l cho nh bc Vng. y l trng hp ta chn ci tt nht m ta c thi gi, nng lng, hay vt hin tng mt cch hoan h cho ngi khc v ni: 'Mong bn cng c vui vi n.' Ta mang tng i cho k khc v c nim vui trong s san s y. Th bc ny l iu rt hay cn phi hc. Trong khi ta bt u tp m rng lng ra, tp cho thm thi gi, nng lng, v ti vt, ta c th hc cho nh th no khng phi lm tho mn ci hnh bng mnh t to cho mnh hay lm va lng mt quyn lc bn ngoi, m v cho l mt ngun hnh phc ch thc trong i ta. D nhin, y khng c ngha l chng ta phi cho ht mi th. Lm nh vy dng nh thi qu v chng ta cng cn phi thng v lo cho mnh na. Du th no i na, hiu c sc mnh ca vic tu tp tm m rng ny l rt qu. Mang c tnh cht khong t y vo trong cuc i mnh l mt i phc. Gii th ba, khng t dm, nhc chng ta khng hnh ng theo tham dc gy phng hi cho k khc. iu ny i hi ta phi c trch nhim v chn tht trong cc quan h gii tnh. Nng lng tnh dc c sc mnh rt ln. Trong thi bui m cc mi lin h nhn tnh v cc quan nim v tnh dc thay i nh chong chng, chng ta cn phi tnh thc trong vic s dng nng lng ny. Nu lin kt nng lng sinh l ny vi tham lam v chim hu, li dng v cng p, chng ta s c nhng hnh ng gy tn hi cho chnh chng ta v

95 | H n h p h c n t t m

cho k khc, chng hn nh ngoi tnh. Kh hon ln s theo cng nhng hnh ng y, v dim phc ca s gin n khng rc ri s i km vi s vng bng nhng t nghip kia. Tinh thn ca gii ny i hi ta phi xem xt nhng ng lc nm ng sau cc hnh ng ca mnh. tm nh vy cho php chng ta, nhng ngi ti gia, nhn ra bn nng sinh dc c th c gn lin vi tri tim nh th no, v c th tr thnh mt biu hin ca thng yu, chm sc v ch thn ch thit ra sao. Chng ta hu ht u tng l nhng k di kh trong i sng tnh dc, v chng ta cng dng dc tnh tip cn vi ci p, tip xc mt cch su sc vi ngi kia. Vn tnh dc c thc l mt yu t thit yu trong np sng chnh nim. Gii th t ca np hnh x c thc l trnh nhng li sai vi s tht. Bt Chnh o gi Gii ny l Chnh Ng. Khng di tr - Gii ny rn. Ch ni nhng li chn tht v c gi tr; ni cho khn ngoan, c trch nhim v ph hp. Chnh ng tht s t vn . N i hi chng ta phi thc xem mnh s dng nng lc li ni nh th no. Chng ta dnh phn ln i mnh cho no m thuyt, no lun bn, no huyn thuyn thin h s, no d phng. Hu ht nhng cuc chuyn tr ny u thiu s phn tnh hay tnh gic. Thc tp chnh ng tr nn tnh thc l iu c th thc hin c. Ta c th c chnh nim v nhng g mnh ang lm trong khi ni, v ng c thc y v v nhng cm th ca mnh khi y. Ta cng c th c chnh nim trong khi nghe. Chng ta lm sao cho li ni ca mnh ph hp vi nhng nguyn tc chn tht, t t hay li lc. Qua vic thc tp chnh nim, chng ta c th bt u hiu v nhn ra sc mnh ca li ni. Mt ln n, mt v thy c mi n gip mt em b b bnh vi vi li ch nguyn. Mt k hoi nghi trong bn qun st t u n cui v by t s nghi ng vi ci cch cha bnh nng ni nh vy. V thy quay li ni vi ngi ny: 'Anh chng bit g ht v nhng vic ny; anh l mt k ngu di!'. K hoi nghi tr nn rt bt rt kh chu. Anh ta mt ta tai v run ln v gin. Th nhng, trc khi anh ta

96 | H n h p h c n t t m

kp ly li bnh tnh p li, v thy hi tip, 'Khi mt li c sc lm cho ng nng gin, th ti sao mt li khc li khng c sc cha lnh?' Li ni ca chng ta rt mnh. Li ni c th c tnh cch ph hoi hoc khai m, ngi l i mch hay th hin t bi. Chng ta c yu cu phi c chnh nim v cho php ting ni ca mnh c pht xut t tm. Khi chng ta ni ln nhng iu chn tht v li lc th t thn ta s c sc thu ht. Sng chnh nim v thnh tht s khin cho tm ta lng yn v ci m hn, tm ta s an n v hnh phc hn. Trnh vic s dng mt cch v thc cc c t l Gii th nm. Gii ny c ngha l trnh dng cc c t cho n mc lm cho tm tr m n, ng thi dng hin cuc i mnh vo vic pht trin s trong sng v bn nhy. Ta ch c mt tm hn, v vy phi gn gi n. Trong t nc M ny, c hng triu ngi nghin ru v bit bao nhiu ngi lm dng cht ma ty. S v thc v vic s dng c t mt cch ng s ny ca h gy ra khng bit bao nhiu l au kh cho chnh bn thn h, cho gia nh h v cho tt c nhng ai h dnh dp n. Sng tnh thc khng phi d c ngha l ta thng phi ng u vi nhng s hi v au nhc d chn lng. Lm dng cc c t hin nhin khng phi l li thot. Ti xin ngh vi bi tp c th gip chng ta s dng Nm Gii trau di v cng c chnh nim. Cch hay nht l chn mt trong s cc bi tp ny v thc tp tht k lng trong vng mt tun. K n ta kim im li kt qu v chn mt bi khc cho tun sau. Nhng thc tp ny gip chng ta hiu v tm ra cch hnh tr tng Gii mt. 1- Trnh vic git hi: tn trng s sng. Cam kt trong sut mt tun, nht quyt khng gy tn hi cho bt c sinh vt no d l trong tng, li ni, hay hnh ng ca mnh. c bit, hy lu tm n nhng chng sinh sng quanh mnh (con ngi, cm th, v c c cy) m mnh thng b qua khng l ti, v trau di thc tn trng v quan tm i vi cc loi ny.

97 | H n h p h c n t t m

2- Trnh vic trm cp: biu l s chm sc bng ca ci vt cht. Cam kt trong sut mt tun, th hin ngay tc thi mi mt tng rng ri ho phng no khi ln trong tm lc . 3- Trnh vic t dm: vn tnh dc c thc. Cam kt trong mt tun l, qun st k lng xem cc cm gic tnh dc thng khi ln trong tm thc mnh ra sao. Mi ln nh th, lu xem nhng tm trng no ang i km vi chng, chng hn nh luyn i, cng thng, p buc, chm sc, c n, mong mun truyn thng, tham lam, khoi lc, gy hn v.v. 4- Trnh li ni sai vi s tht: Ngn ng t tri tim. Cam kt trong sut mt tun, khng ni thin h s (tch cc hay tiu cc) hay ni v bt c mt ngi quen bit no trong khi h khng c mt (bt c mt ngi th ba no.) 5- Trnh vic s dng c t cho n hn tr m n. Cam kt trong mt tun hay mt thng, trnh tt c mi c t v cc cht gy nghin (nh ru, cn sa, k c thuc l v/hoc c ph nu mun.) Qun chiu nhng s thi thc phi dng cc cht ny, v thc nhng g ang din ra trong tm khi c nhng s thc y ny. c sinh vo ci ngi, thit lp nn tng cho i sng tm linh, i hi chng ta phi mang s tnh gic n mi sinh hot trong i sng mnh, trong cch ta dng cc c t v ngn ng, trong mi hnh ng ca chng ta. Thit lp mt lin h c o c v hi ha vi cuc i mang li cho tm s nh nhng thanh thn v mang li cho s sng sut thng trc. Mt nn tng c hnh t thn n mang li gii thot v an lc ln, v cng chnh l iu kin tin quyt cho s tp thin ng hng. Vi nn tng y, chng ta c th tnh to v khng lng ph ci c hi hy hu c sinh ra lm ngi, ci c hi c cm r vo trong mnh t ca t bi v hiu bit chn chnh trong i ta.

98 | H n h p h c n t t m

Dng li cn nh
vit li Nm Gii, chng ta phi trn tr vi chng v gn gi chng; ta xy dng trong ta tnh ngi, v gi gn cho nhn tnh y sng trong ta. Sau khi Bt cng hin cho cuc i Nm Gii, c rt nhiu bn sao, dch, c tm ngn ng c th soi sng lng ngi trong cc bi cnh khng gian v thi gian thay i. Thy Thch Nht Hnh c vit mt bn Gii rt c sc, s mang li cho chng ta v cho th gii cui th k 20 y cam go ny nhng lung sinh kh mi. T duy ca Thy Nht Hnh c th la chin tranh trong v ngoi Vit Nam, s tn ph v ti thit ca cc thn lng, cc hon cnh sng phng ng v phng Ty. V y l Nm Gii ca o Bt, vn ln qua bao nhiu th thch cc k kht khe. Chng ta, nhng ngi tng hc hi trc tip hay gin tip qua sch v vi Thy Nht Hnh, nn t xem mnh cng l tc gi ca tp sch ny. Thy ca chng ta hc khi chng ta trn tr tm cch sng theo Nm Gii. Mt s trong chng ta cn nhc cch dng t trong Gii Bn ht nh nhng lut s (nht l vic bn ci v Gii th Ba, tng c vit l 'Khng quan h tnh dc nu khng ci nhau.'); mt s khc li chng i ngay chnh nim phi theo lut l. Qua s hiu bit y chnh nim v nhng li sng hin i, phc tp ca ngi M, qua s giao tip - 'tng tc' vi chng ta, Thy vit i vit li Nm Gii cho n khi chng c c hnh thc cht ch nh hin ti. (Trong phn bn tho v Gii th Ba, Thy gip chng ta phn bit gia 'hn nhn' v 'cam kt', iu sau c tnh bn vng hn.) Mi Gii c hai phn: 'Con nguyn (lm) ...' v 'Con nguyn khng (lm) ...' i xa hn nhng iu mnh s khng lm, chng ta khng nh nhng hnh ng tch cc. Cc hnh gi v tc gi ca Gii Bn ny cu binh chin tranh v cu binh ho bnh, nam v n, cng dn ca nhiu quc gia, ngi c khuynh hng luyn i d tnh hay ng tnh - qua ngn ng v hnh ng ca mnh, u ang gp phn to dng mt cng ng th gii y nhn i.

99 | D n g l i c n n h

Thy gi Nm Gii l Nm Gii Mu Nhim. Mu nhim v Nm Gii ny sng sut hn 2500 qua, qua nhng cuc hy dit v tn ph. Mu nhim v Nm Gii ny l mt bn hu ch, kh thi v mt phng n c gi tr cho cuc sng chng ta trong th gii thc. Nm Gii dy ta tc ng ln th gii y vi nhng th cch hp tnh, hp l v ng n hon ton khng phi l mt php l khng tng. Mu nhim v Nm Gii c kh nng bo v chng ta, ch cho chng ta cch sng mt i sng an lc, mt i sng th v, y tnh khm ph, khong t v su sc, cng nh ch cho chng ta cch chung sng vi mi ngi, vi c cy, cm th, ton th a Cu v v tr. Mu nhim v mt khi hnh tr Gii chng ta chc chn tr nn nhn hu hn, biu hin c nhiu t bi hn. Trong trn bo la dc sut cc ngn i t Oakland n Berkeley nm 1991, ti ng gia lng ng mnh , nhng ngi nh hai bn ng u bc chy. Ti b tc i ca nh, chm xm, quyn sch vit d dang, v cha ti, ra i trc ba tun. Bng nhin, ti thy tt c nhng g mnh sng v ngh xa nay chng qua ch l mt s rng khng, cht cha bng nhng t tng, tinh thn, v lch s. ng gia m tn tch cn ang chy d, ti mng rng mnh c bit n Gii. Mc d ti gi cc nguyn tc y cha c hon ho, nhng vi ni c mun gi Gii thi, ti cng to c nhng iu phc thin v hnh khng th no hy hoi. C mt thc ti bao trm, thm thu qua ngn ng v s vt, tn ti c ngay khi vng bng nhng th ny. Nm Gii mu nhim ra nhng phng hng r rng, gin d tm v i sng . Trong nt iu tn, ti c nhng s lm li cn nh.

100 | D n g l i c n n h

Nm Gii v s thay i x hi
Sau khi tham d hai kho tu vi Thy Thch Nht Hnh, ti thy mnh 'b chinh phc' bi Thy Nht Hnh, S C Chn Khng, cng ng tu hc v cch sng ni chung. n lc pht nguyn th tr Nm Gii, ti li thy nh mnh ang lm mt cam kt h trng v su sc ht nh khi cam kt vi hn nhn. Ti khng nghi ng g tc ng ln lao v su rng m Gii c th mang li cho cuc i mnh nu ti chu tm tr Gii. Song, trong cc kha tu, mt vn thng quay i tr li trong ti l liu s tu tr Nm Gii ca c nhn ti c thc s gip thay i x hi hay khng. ng trc khi bo ng v bt cng ln lao trn th gii, th vic gi Gii ca mt c nhn ti liu c nh hng c g, v thm ch nu ht thy my ngn ngi c Thy cm ho ht lng sng vi nhng iu Thy dy i na, th liu s nh hng c g? Lm sao vic y li c th dn n nhng thay i cn bn cn thit ca x hi. Ti thy mnh khng c thoi mi cho lm vi iu ti hiu nh l tin c bn ca kha tu: nu c c nhn thay i, x hi s thay i. Nh ch ti hiu, x hi khng n gin ch l s kt hp ca nhng c nhn. X hi cng c nh hnh bi cc c cu x hi v s tp trung quyn lc v ca ci. C nhng quyn li c bo m mt cch bt di bt dch, khuynh o quyn lc, v lo li duy tr, trc li t chnh s bt cng v ch ngha qun phit. Nhng th lc ny cn phi c thch thc v chuyn i trc khi c th c c ho bnh v cng l ch thc. Nhn li mt thong, ti thy c rng bao nhiu chnh sch ca nc ti v ca cc quc gia khc u da trn s bt chp trng trn cc iu khon trong Nm Gii. Trn thc t, phn ln nhng xu xa c hi trn i u n t s vi phm cc iu khong trong Nm Gii mt cch c h thng - vi s ng tnh ca x hi - t pha cc chnh ph, tp on kinh ti, v cc dng t chc khc. Chng ta hy

101 | N m G i i v s t h a y i x h i

th thm nh t cch ca x hi mnh ang sng bng thc o ca Nm Gii. Gii th nht. Hy ngh n Cuc Git Chc vng Vnh (1991) lin h n Gii ny, v s t son im phn cho vic tn st hn phn t triu ngi, trong c rt nhiu thng dn. Chng ta sng trong mt nn kinh t chin tranh c duy tr bng lin minh qun s - k ngh rng ri v hng t -la tin bun bn v kh. Chnh sch vkh nguyn t ca chng ta cn c trn s e da tn st hng lot, chnh sch ngoi giao ca chng ta da trn c s ca bo lc c t chc. Nn kinh t ca chng ta ty thuc vo s hy hoi hng lot mi trng sinh sng. Gii th nh. Ngi M chng ta chim 6% dn s th gii, tiu th 40% ti nguyn th gii. Nhiu ngun ti nguyn a v nc M t cc quc gia cai tr bi nhng ch c ti do chng ta t ln, ng h v iu khin. B li, h lp ra nhng iu khon bun bn thun li cho M, trong khi bc lt v khng b chnh nhn dn mnh vi s ym tr ngm ca chnh ph Hoa K chng ta. khc no n cp gia ban ngy, u phi l "trao i." Phn ln sc mnh qun s ca chng ta c dng iu khin nhng ci ng ra khng thuc v mnh. Gii th ba. Hy ngh n nng lng v ti nguyn m x hi chng ta dnh cho vic kch thch nhc dc vng bng tnh thng yu v s cam kt gn b qua cc hnh thc qung co, sch bo v hnh nh khiu dm, v vn ha bnh dn ni chung. Gii th t. Cc chnh ph v chnh tr gia ni di. H thng bo mt tn ti gi b mt i vi k th th t, m ngn khng cho qun chng bit s tht th nhiu. Chnh ph chng ta thng xuyn dng n v lc thay v dng cc phng tin ha bnh gii quyt tranh chp, trong khi tuyn b nhng iu ngc li, nh trong trng hp vi Panama, Libya, Nicaragua, Grenaa v Iraq. Gii th nm. Chng ta dn dp b tn cng bi cc qung co cho ru, thuc l, ca-f-in, dc phm. c hi hn na, chnh ph
102 | N m G i i v s t h a y i x h i

chng ta, qua b my gin ip ngm, b mt nhng cng su m dnh dp n vic khuyn khch nhng k u c bun bn ma-ty, nh r rng trong v b bi dnh dp vi Iran v nhm Phn ng Nicaragua. [7] Trong kha tu y, bng c lc ti nhn ra c con ng m Nm Gii c th ng dng ph hp nht trn phng din x hi. Chng ta phi xem Gii nh nhng nguyn tc ng x dnh cho cc quc gia, t chc, tp on, cng nh cho nhng c nhn. Chm dt vic c hai tiu chun tri nghch trong o c cng v o c t l iu chng ta nht thit phi lm. Chng ta phi i hi t nc ta nhng g ta i hi chnh mnh. Nhng ai trong chng ta ang c sng trong mt c ch dn ch phi c bn phn lm sao a t nc tin ln, cng vi cuc i mnh, i v hng tr Gii. Chng ta phi t mnh v cng nhau hnh ng ngn chnh ph m mnh c ra, khng cho h ng h vic khng b v git ngi hng lot, n cp, ni di, tip tay nhng k bun ma ty, v cng bc tri t. Trn thc t, s tn ti ca chng ta, v lu v di, u ty thuc vo iu y. Cng vy, cng hon thin trong vic gi Gii bao nhiu, ta cng c sc mnh by nhiu trong vic hnh ng thay i x hi. Tht vy, cng tc chnh tr l phn ni di ca i sng c nhn. Trong tinh thn ca Nm Gii c din t li bng ngn ng tch cc, ta hy hnh dung mt th Gii trong nhng c nhn v t chc u hnh ng vi t bi, cc chnh ph cng nh ngi dn ca h u c chnh nim, vun p mt mi trng lnh mnh, v tht s bo v s sng ca con ngi, c cy v cm th. Hy tng tng mt ngy kia khi ti nguyn ca tri t c chuyn hng, xa ri s git hi nhm v hng t bi cho s sng. Gi nh cc chnh sch ca Tng Thng Hoa K thun theo nhng nguyn tc ca o Bt, ngi M nguyn trung thnh vi Nm Gii cng vi l quc k, v chng ta lm l k nim Ngy Tng Lin Tng i song song vi Ngy Bn thng By (L c Lp) th mi

103 | N m G i i v s t h a y i x h i

vic s nh th no? T nhng ngh ny, n trong ti mt n ci ca Bt.

[7]. Iran-Contra Affair 1983-1988: M (thi tng thng Regan), vi phm cng c quc t, ln lt bn v kh cho Iran nh Iraq v dng tin li bn v kh tip tay cho nhm Phn Cch Mng chng chnh ph Sandinista ca Nicaragua. M b Nicaragua kin trc to n quc t, trong li b thm vic chnh ph M dnh dp ti ng dy ma ty ti tr cho nhm Phn Cch Mng Nicaragua. M b to n quc t x thua v pht tin bi thng, M khng chu n bi, vic li a ra Lin Hip Quc v M c Israel (Do Thi, c M ti tr 4 t mi nm) binh vc cho khng phi pht tin. [Ch thch ca ngi nhun.]

104 | N m G i i v s t h a y i x h i

Nhng cu hi nm gii
y l mt s gii p chng ti ngh vi nhng v mn m nhng tiu chun rt p, rt lnh v rt su sc ca Nm Gii, nhng ngn ngi cha dm th. Cu hi 1 Ti thy nm gii l phng php gip mnh t rn luyn mnh tht hay. Tuy nhin ti c dy d rng ngi tin b th khng nn tin v thn no c d l Tri hay l Pht v ch l sn phm tng tng ca con ngi. V th, ti khng tin vo o no v cng khng tin vo v thn linh no. Ti ch trng duy vt nhng ti mun rn luyn mnh thnh mt ngi tt ca gia nh v ca x hi. Ti nhn nm gii ny c khng? p: Bn khng tin vo v Tri hay v Pht no nhng bn cng mun rn luyn mnh thnh mt ngi tt cho mnh, cho gia nh mnh v cho x hi. Bn mun hnh x ng mc, ng nhng tiu chun tht p, tht lnh v tht su sc. Bn mun sng cho cao thng. Nhn nm gii s gip bn sng mi ngy mi gn s chn tht, s tt lnh, s p (Chn Thin M). Vy l , u cn tin Tri Pht g? C th bn l ng vin mt ng no v khng tin Tri Pht, bn theo ch ngha duy vt, nhng bn nghe ni n nhng bc n anh, nhng bc cha ch, sng rt xng ng, l nhng tm gng cho i, v h l nhng ngi ng vin. Vy th nm gii ny l tiu chun st thc t nht trong i sng hng ngy cho bn i v hng ca ton tht, ton lnh v ton p , nht l khi m cc hnh nh p ca cc bc cha anh ch l nhng nim thi, bn cha chng kin bng mt mnh nhng ci hay mt cch c th. V th nhng nim Chn Thin M ngy cng m nht trong i sng qu bn rn ca bn. Nu khng c nhng tiu chun ch o cn c, tng (t nhc nh mnh) v qun chiu thng xuyn mi tun hay mi hai tun chung vi bn b th bn c th tut dc t t m chnh bn cng khng hay.

105 | N h n g c u h i n m g i i

Cu hi 2 Th tht ti cha thy php tu tp no hng dn mnh tr nn ngi lnh v ngi tt c th bng nm gii qu bu ny, nhng cha m ti theo o Thin Cha v bn nh v ti th theo o Tin Lnh. Chng ti u tin c Thng , vy nu gi nm gii th c phn bi Thng hay khng? p: Mt ci cy khng c r th khng th sng ni, bn khng th pht trin tt v mt tm linh nu bn khng c gc r. Bn khng nn b o gc ca mnh. Hy ly s thc tp chnh nim lm nn tng. Chnh nim l dng li, nhn k, nhn su, hiu cho thu vi lng t bi. Vi Nm Gii nh nhng nguyn tc ch o, v bng chnh nim bn c th nhn su vo truyn thng gc ca bn v khm ph ra nhng chu bu trong . Bit u bn li chng nhn ra, ngay trong truyn thng mnh, nhng gi tr ch o m bn c th mang ra chia s cng nhng ngi theo v c nhng ngi khng theo o ca bn. Trong khi ch i tm ra trong o gc ca bn nhng cch dy tng ng, bn nn em nm tiu chun hnh tr chnh nim ny v thc tp v c tng thng xuyn mi hai tun, gip bn mi ngy c th sng gn vi nhng g tht p (M), tht lnh (Thin) v tht thm su (Chn). Nu bn cho rng Thng l Chn Thin M th hnh tr nm gii sng theo Chn Thin M tc l bn s cm thy Thng ang c mt trong bn trong tng pht giy chnh nim. Cu hi 3 Ti l Pht t nhng lc ti th Nm Gii, gii tng khng c r rng nh cch S ng Thch Nht Hnh trnh by. Ti c th th li khng? Lm nh vy c phn thy bn s ca ti khng? p: Nn th li tha bn. y l cch rt hu hiu, bn c th em nm gii ny v thc tp mt cch r rng v su sc hn. Nm Gii l ca Bt dy. Bn s ca bn vn l v thy gc. Trnh by Gii theo cch mi ch nhm gip ta thc tp tt li dy ca c Th Tn trong bi cnh ca thi i chng ta. Bn s ca bn s hi lng khi bn lm
106 | N h n g c u h i n m g i i

mi li gii th ca c Th Tn. Nh vy c Th Tn Thch Ca Mu Ni vn lun lun l v thy u tin ca bn. Ngoi thy bn s a ta vo o, chng ta cn c th c thm nhiu v thy khc hc hi v lm tng trng i sng tm linh ca mnh. Nhn gii li trc mt tng thn ng o cng th gii vi bn, l lm mi li Nm Gii m thy bn s bn trao khng phi l hnh ng phn phc m l c hiu. V khi thy bn s trao gii cho mnh, thy ch mun mnh tr nn ngi tt, gi gii cho gii ch u c mun mnh l ca ring ca thy. Nhng m t ti nay mnh c tri st hoi v vic tu tp. By gi c cch trnh by gii rt r rng, li c buc phi nng ta v tu tp vi mt s bn cng tu bn bc v tm cch p dng tng gii vo i sng kh khn hng ngy, iu ny khin bn gi gii gii, thy bn s ca chc chn bn s rt vui. Th nm gii theo li ch dy ca S ng Nht Hnh bn phi thm mt iu kin mi na l phi c tng v bn bc thm v tng gii vi cc bn cng tu mi thng hai ln. Nu khng c tng v php m trong vng ba thng th bui truyn gii xem nh b hy b. Th nm gii li v c tng thng xuyn s gip bn c nhc nh, v nu qun chiu thng xuyn thm, hnh tr thng xuyn thm, bn s lm p thm cuc i. Bn ch cn ghi r tn quy y vi v thy u tin v tn thy bn s bn khng qun gc r v vn l t ca thy bn s mnh l . Trong trng hp bn mun va gi gc r lm t thy bn s m cng va l t ca S ng Lng Mai th mnh xin thm ch TM trc tn thy bn s mnh cho nh c hai thy. V d mnh tn Diu Phc ca bn s cho, th quy quy y vi S ng s c tn Tm Diu Phc. S ng l Trng Quang Thch Nht Hnh . Trng l th h th 42 Dng Thin Lm T v th h th 8 Phi Liu Qun. Mnh bt u ch Tm l th h th 43 dng thin Lm T v th h th 9 Phi Liu Qun l mt trong nhng nhnh Vit Nam ca Dng Lm T.

107 | N h n g c u h i n m g i i

Cu hi 4 Ti mun th tr Nm Gii, nhng ti sao li cn th Tam Quy tc l Ba S Quay V Nng Ta Pht, Php v Tng? p: Khng c nim tin vng chc vo ba iu rt qu bu v cn bn l Pht, Php v Tng (Tam Bo), ta kh c th thc tp Nm Gii c. Quy y Pht cng c ngha l ''T quy y Pht" c ngha l ta tin tng vng chc vo kh nng gic ng ca chnh mnh, kh nng chuyn ha c nhng kh khn v gii thot c mi kh au cho chnh mnh, tin rng ta s tr thnh mt ngun sui an lc cho mnh v cho mun loi. "T quy y Pht", ni theo ngn ng bnh thng ca S ng Lng Mai l: 'V nng ta Bt trong con'. Bt trong ta ngha l tim nng gic ng trong ta. Ta bit rng Bt Thch Ca Mu Ni l Bn s, l Thy gc, bc thy rt sng sut v c lng t ln, c th dn dt chng ta vt thot nhng kh khn trong cuc i. Ngi khng phi l Thng ban phc v t quyt nh cuc i ca ta. Nng Bt trong ta l c nim tin vng chi rng nu ta luyn cho ta mi ngy th t t ta s tr thnh ngun sui an lc cho ta v mi ngi xung quanh, ta s tr thnh mt c Pht. 'Con v nng ta Php' c ngha l ta tin tng vo phng php m Bt Thch Ca Mu Ni truyn trao li t kinh nghim ca chnh Ngi. Ngi lm c v thnh cng c trong s chuyn ha chnh mnh v tr nn sng sut gic ng hon ton th chng ta cng s lm c thot khi tnh trng b tc ca mnh v ca x hi. 'Con v nng ta Tng' c ngha l ta tin tng vo s tr gip ln nhau ca cc bn cng tu, cng tin thm trn con ng chuyn ha nhng tp kh yu km trong thn tm ta, tin tng vo tu gic cng ng ca nhng ngi cng nguyn i trn con ng gii thot nhng kh au nh mnh. Chng ta cn c s nng v trao i kinh nghim tu tp vi cc bn cng tu ci thy ca chng ta ngy cng gn vi thc ti v cch hnh x chng ta ngy cng tr nn hi ha hn. Nng ta ni tp th cng tu tp chung, ta mi hy vng c tu gic chung kh ln, bit cch chuyn i nhng tnh trng b tc ca gia nh, ca x hi v ca t nc mnh cng nh
108 | N h n g c u h i n m g i i

ca ton cu. Khng c c tin ni ba s nng ta qu bu th kh m hnh tr tt Nm Gii. Cu hi 5 Ti mun th mt, hai, ba, hoc bn gii thi c c khng? p: Bn c th ch nhn mt gii thi cng c. Hung chi l thm hai, ba hay bn gii na?! Ngay ch thc tp mt gii cho su sc, bn cng s nhn ra rng mnh cng ang gi gn bn gii kia d bn khng chnh thc pht nguyn th tr. Nm Gii gn lin mt thit vi nhau. V d bn hay mau ming, ni nng khng chnh nim nn thng lm thin h bc mnh v c khi gin ght bn m bn khng sa i c. Bn quyt tm gi gii th t, tp thi quen mi l dng li trc khi ni. Qun chiu thm v nhng nhn xt ca mnh v ngi no v t hi trc: Mnh thy nh th c r v su vn cha? Ni nh vy th c kho khng? C lm tn thng ngi khng? C gip ngi sa i khng? Hay ch khin ngi kia li gin thm v lm ngc li? Nh nhn su bn s nhn ra l may qu, lc y bn khng ni li ph bnh kh nng, kh tn thng vi ngi kia. Bn s nhn su tm cch ni li d thng hn nhng cng chuyn ch mong mun xy dng cho ngi kia sa i. Mc ch l ngi kia sa i ch u phi ni cho h d ri ngi kia gin lun v chng thm sa i chi ht. Mt li ni khng c nhn su c th lm tan nt tri tim ngi kia v git nim hy vng ca ngi ta v lm cho ngi mc cm sut i. Lm nh th l phm gii th t m cng phm lun gii th nht l git cht nim t tin ni ngi. V d nh ba a con kh kho ca bn em hc b v nh vi im hc qu t. Nhn thy n hc t qu, bn bc qu chng, bn c th vt ming ni khng c chnh nim l: My tht l ti, hc hnh g m khng ng xch giy cho con ca bc X cng bng tui my. c mt cu con trai 14 tui nhy xung sng t t v b m c so b sc hc ca chu vi nhng ngi con trai ca cc bn b ca b m. Th l nh gi gii th t ni nng c chnh nim, v vi lng t bi lng nghe ni kh ca con hiu chu gip chu vt kh khn m hc tt hn - m bn gi
109 | N h n g c u h i n m g i i

lun gii th nht, ngha l khng lm cho chu ti thn m t t cht. Bn cng gi lun gii th hai l thm th gi, hin tng thm th gi cho con, ngi lng nghe nhng kh khn ca con. Cu hi 6 C phi nu th gii th nht th phi n chay trng hay khng? p: Khng hn. Ngi nhn gii c th tp bt n tht c t t. Bt khuyn ta nn thc tp chnh nim mi khi n hoc ung. C ngha l khi sp n hay ung ta nhn su hn ci mn m ta sp n, sp ung , thy n t u ti v nu ta a vo trong bng th hu qu nh th no? Nu thc tp nh vy, ta c th s thy mnh bt u hi ngi ngi, khng cn hng hi ct c vt lm tit canh na, khng cn mun ct c g i bn khi c khch ti nh, khng cn mun ng nhn c bn c p u c na. C nh n con c giy gia tuyt vng khi mi b p u hay con g con vt a nc mt b kha c hay cht u mnh c mn n hm nay th lng thng khin ta bt thm nhng mn n kia ri. Nht l khi ta c dp i thm mt l st sinh th vt bn ra cho ta n th ta kh m nut tri nhng mn tht c ta a thch na. Quan trng l thc v nhng g mnh ang tiu th. Bt khng bt buc bn n chay u, chnh lng thng ca bn khuyn bn gim n t t nhng thc n khng c t bi y. Ti tng gp nhng ngi v l do sc khe khng n chay trng c nhng li tn trng s sng hn rt nhiu ngi n chay. Mt s ngi n chay c thi rt cc oan, v khng d thng vi nhng ai khng b c c tht. Ti thy thoi mi vi mt ngi n tht c m lng rt hin t hn mt ngi n chay cc oan, y t ph. Mnh n chay v mnh thng con c, con g, con heo, con b, v.v... Chng cng chy nc mt, au kh v cm hn khi b ngi git, nn mnh khng n ch mnh khng c g t ho. Mnh ngi n chng vo v e rng nim cm hn ca chng s thm vo mnh v khin mnh nng ny d gin v d bc nh chng vy thi. Chng ti n chay m vn n c canh chua c (tu h mi, chc v thm) c gi, c chua, ng gai v rau om thm lng m khng cn phi git c. Nc canh nm va ming, rau om thm, cng gi
110 | N h n g c u h i n m g i i

va chn ti rt dn, ming u h mm chc v thm chm vo nc x du c tri t . Ngon v cng v thanh khit v cng v nhn su vo t canh khng thy con c lc giy gia tuyt vng v b p u. Mn c kho tiu cng c th lm bng ph chc hay u h cun rong bin, gi cht, hp trc ri ngui, sau xt kha v em kho tiu. Va ngon va thanh khit v m lng t bi (khng phi bt mt con c phi cht). Trong cc mn chay ny ta cng thy c tnh thng ca ngi nu canh chua hay kho tiu mn thanh khit nui dng lng t bi ca ta. Ta c th n chay mt ngy trong tun, ri t t hai hay, ba ngy. Nhng n chay hay tht c ta u tp nhn su, gi l n trong chnh nim, tm mnh vo mn n, nhn su thy chng t u ti, ming tu h hay ming c, ming tht ti t u. Nhn nh th tnh thng chng ta s tng trng v ta s thch thc n chay hn v khng cn ngon ming khi n tht c na. Cu hi 7 Bn b ti, k c bn thn ti u c hai, ba ngi b cng mt lc. S C khuyn ti gi gii th ba nh th no? (Cu hi ny ca mt ngi c) p: Gi s nh cng mt lc bn lm n hai ba vic: va dng cm, va xem tivi, va chuyn tr vi bn b, th chc chn bn chng lm vic no mt cch su sc c. Bn khng tht s nm v tn hng c hng v ca mi ming n c ngi thng lm cho mnh. Bn khng chuyn ch c vo chng trnh truyn hnh, v cng s khng th lng nghe nhng g bn mnh ang ni mt cch chm ch. C hai hoc ba ngi b mt ln li cn kh khn hn. Hy xt li chuyn ny cho su. S chng c mt mi lin h no su m c! Mt lin h nng ni cn ct, khng c cam kt lu di th s khng th no dn n hnh phc hay bnh an thc s c. S n nm tr nn phm tc v nhm chn. Trong khi theo Thy ti, Thin S Thch Nht Hnh, i hng dn hng trm kha tu cho ngi u Chu, c Chu, M chu v chu, chng ti tng c hng ngn nhng bn Ty phng v qu kh au xin tham vn ring.
111 | N h n g c u h i n m g i i

Trong nhng cu chuyn ca h, ti hc c rng t ngy c thuc nga thai, s n nm ca nam n khng s hu qu nguy hi na th s trao i thn xc tr nn qu nhm chn, phm tc. Ngi ta nhm chn nhau v thay i ngi tnh, thay chng i v qu d dng. ng cha ta ngy trc cn bn bc tht su xa i n hn nhn ri mi trao thn cho nhau, tht l cn trng l v ngh n vic tip ni gia phong, c con c chu ni di. Ngy nay c nhiu ngi sng n bn mi, nm mi tui, ng vi hng chc ngi ri (bn nam cng nh bn n) m khi ngh ti chuyn lp gia nh th vn khng sn sng, vn do d, s hi. H thy cuc i phm tc qu, nhm chn qu v lun t hi: mnh sng lm g? Nu m c con th cn gh hn na v mnh cn cha bit lm g vi s sng ca mnh m? C con th s a chng i v u? Ri ngh t t c lng vng trong u h. l hu qu ca cuc sng qu phm tc, khng c chnh nim, khng bit nhn su trn qu mi s kin mu nhim ca s sng. C mt c bc s ngi c 36 tui, qu ch s sng bung th, n ung, khiu v thu m..., c cng tng n nm vi rt nhiu ngi b, c ngi th ba thng, c ngi c tm thng v cng c ngi ko di c hai nm, ri cng gin hn, ch trch, r tan. Sau khi c d 21 ngy tu chnh nim Lng Mai c quyt nh th nm gii qu bu v nht l gii khng n nm vi ngi m mnh cha chc l s sng sut i vi nhau. Sau hai nm xa Lng Mai, khi gp li ti, c vui mng bo tin l c sp ly chng, v cui cng c tm ra c ngi yu l tng ca mnh. T ngy ri Lng Mai, c y quyt tm ni nng trong chnh nim, i ng trong chnh nim, n ung trong chnh nim v lm vic trong chnh nim, thong th, thnh thi v trn qu tng vic nh nht ca s sng. C hnh x nh vy vi tt c nhng ngi bn trai hay bn gi ca c. Np sng ca c tr nn tht su sc v giu c vi nhng ngi chung quanh. C c vi bn trai c u i chi, u chia s np sng su sc ca mnh, c khi c cng chu i ni chi vo ngy cui tun, v cng c khi ti gia nh anh ny chi nm ba ngy, nhng khng bao gi chu trao thn cho anh y. Cho n khi mt trong ba anh chng theo

112 | N h n g c u h i n m g i i

c t ra ht sc trn qu nhng gi tr tm linh su sc ca c th ci tnh gia hai ngi cng ngy cng su m. Hai ngi mi quyt nh ci nhau, khng ci th chu khng ni. V ci m tn hn c y ni - em tin chc l s trao thn ca chng em s v cng su sc v hnh phc. Cu hi 8 trng, cc bn cng tui vi chu u c sinh hot sinh l. Ti sao chu li khng nn c? Nu chu khng lm nh h, cc bn chu s ngh l chu khng bnh thng. C khi thy c gio li cn pht thuc hay dng c nga thai cho mnh na! (Cu hi ny ca mt thiu n ngi Anh) p: Vic kt hp thn th l mt vic lm su sc dnh cho s ha iu ca hai tm hn v cho vic bo tn ni ging. Hnh x mt cch hi ht s gy tn thng cho thn v tm ta. Khi tm mnh cha sn sng cho hnh ng su xa , cm th, tri gic v s cm thng ca ta i vi ngi kia s khng su, v vic lm ny s lm tng nguy c hy hoi tnh bn. Chu c th cho rng chuyn sinh l cng ging nh nhng chuyn lm tiu khin cho vui khc, tuy nhin, rt nhiu ngi tr th nhn vi ti rng sau ny h mi bit l mt quan nim sai lm. Kt hp thn th l chuyn i vo chiu su ca tm hn nhng hnh ng khc. S tn thng do vic phi hp th xc mt cch hi ht, thiu trch nhim, thiu s tn trng mnh v tn trng nhau c th s rt su, v vt thng c th bao nhiu nm vn cha lnh c. Vic nga thai khng dnh dng g n nhng vt thng tm l ny ht. Nhiu thiu nin cho bit h chng cn nim vui sng, v chng cn thit sng na sau khi phi nhn mt vt thng tm l t mt quan h dc tnh m h cha sn sng. Thng thng ta ch th l nhng chuyn su kn ca mnh cho nhng ngi mnh tht tin v tht qu. Vi thn th mnh cng vy, cng c nhng vng su kn m ta ch c th chia s vi ngi m ta tht tnh trn qu, m ta ngh rng ch c ngi ny ta mi tin cy v ta s mi mi chia ngt s bi sut trn i. Con trai cng nh con gi, ta khng nn chung ng vi ngi mnh khng nh gn b lu
113 | N h n g c u h i n m g i i

di trnh nhng vt thng kh lnh v trnh hin tng nhm chn nh ni trn. c Thch Ca ni trong kinh H Tr Su Cn rng thn l i dng su vi nhng t sng ngm vi nhng loi thy qui, ta phi lun lun h tr thn tm khng b chm trong bin xc mnh mng. (xc l s xc chm ca thn th)V vy cc bn tr mun khng b kt vo nhng trng hp m b ngi kia p chuyn trao thn khi ta cha sn sng (hoc l chnh ta qu cng bng bt trong mt lc cha suy ngh chn chn) th ng bao gi i chi ring vi anh chng (hay c nng) nhng ch vng ngi trnh c nhng vt thng kh lnh v trnh nhng trng hp nhn tm kh x nh phi i no thai xy ra. Cc bn nn nga bnh hn l tr bnh. Cu hi 9 No thai c hu qu nh th no? p: Nu bn gi Nm Gii, c tng thng xuyn vi bn b v php m vi nhm bn cng tu tp th chuyn ny s khng xy ra. Sut i S ng Nht Hnh ch i khuyn ngi ta gi gii khng git ngi, git sinh vt, d l git ngi vi l do chnh ng nh i ra trn cu nc. S ng mong ngi c tr, c th tm ra nhng gii php ha gii c th trnh c chin tranh m vn ha gii c mt cch tha ng. Nh th th d nhin S ng hon ton khng ng chuyn no thai. Th nhng khi cc linh mc nh Daniel Berrigan rt thn vi S ng mi S ng k vo bn tuyn ngn chng vic no thai th S ng khng k tn vo tuyn ngn . S ng khng mun vi ci vn kin , cc ng linh mc truyn gio qu khch, cc tri t nn, s dng cm on v ln n vic no thai ca nhiu thiu n b hi tc hm hip. Khi mi mi ba mi bn tui m phi b linh mc bt gi chic thai nhi ca hi tc th lm sao c b c th sng ni vi nhng cn c mng hng m, khi thai nhi ca quy trong bng. Chng ti i thm cc tri t nn v cc bnh vin Thi Lan, ni c cc thiu n b mang thai v b hm hip. Chng ti ni vi cc em: Trong ci thai nhi ny phn na l ca hi

114 | N h n g c u h i n m g i i

tc nhng phn na v rt nhiu phn l ca em v em mang thai nhi, em nui n n bng thn v bng tm, suy t cho n, v ni chuyn vi n. Nu em c sc mnh tinh thn ngh rng tn hi tc kia khi mi ra i c th l mt a con m cha khng nhn, m th u tr, khng bit nui, hoc khng c tin nui nng v cho n hc hnh. N i cng khng ai cho cm n, n b bt lm lng cc nhc v lc no cng sn sng b bc lt sc lao ng v nh p. Sut c i ngi hi tc kia c th cha c ai thng v v th cha tng bit thng l g. Cho nn, khi ln ln ngi ch c th hnh x nh cch m cuc i dnh cho h. Thng c nh vy em s c can m gi thai nhi v quyt tm cho n ra i trong tnh m v em s lm cha lun. Nu em cha sn sng v c lng t nh trn v hon cnh cng khng cho php th em c th ni vi chu (thai nhi trong bng) l: M cha sn sng nui con khn ln, vy th m nui con chn thng ri m s cho con vo mt gia nh m khng c con h iu kin nui nng v chm sc con nh. Hoc l con rng ch vi nm, m ln ln, lp gia nh ng hong, c cha c m y , m s n con tr li trong bng m nh. Nh th th vic ph thai v hi tc hm hip, c b thuyn nhn s khng b mc cm ti li. Vi nhng ngi thiu n hi ht, l bng bt, qun ung nga thai v mang thai th chng ti cng thnh cng bng cch n nh khuyn c i gia nh chp nhn thai nhi v c nh cng c trch nhim nui chu khi chu c sinh ra vi b m nh. Chng ti thnh cng vi rt nhiu trng hp. C trng hp c C mang thai vi mt ngi khng ng n, ri hai ngi chia tay. V gia nh c C l mt gia nh nhn hu, nghe li ti nn quyt tm gi thai nhi. Sau c C ly c mt ngi chng rt hiu bit, hiu c C v hiu hon cnh ca c, hon ton chp nhn con ca c C l con ca mnh. Nhiu bn gi Ty phng, v khng sng theo Nm Gii nn n nm khng gi gn, v vy c vi nm li i no thai (v lut php cho php m!). Nhng sau khi nhng c y c gia nh th rt kh, nht l khi tui ln, nhng ray rt v vic no thai trong qu kh lm h rt kh, h b mt ng v b bnh trm cm nng. V vy y l ting chung chnh nim, tha thit nhc nh cc bn tr nn gi gn gii th ba - khng n nm khi cha c cam kt di lu, cha
115 | N h n g c u h i n m g i i

ci hi ng hong - rt k ng dn n phm gii th nht l no thai - nht l cc qu ng, xin qu v c chnh nim hnh ng n nm ca mnh. Chnh nim l c thc vic mnh sp lm trong pht giy hin ti, ng thi cng thy c nguyn nhu v hu qu ca hnh ng . Cu hi 10 Ti c th th gii th nm m vn lu lu, trong ba n, ung mt hai ly ru c khng? p: Thy chng ti, Thin S Nht Hnh khuyn nu b hn c ru th tt. Nu bn thy vn cn phi ung th khoan nhn gii th nm v khi ung th hy ung trong chnh nim. Hy nhn k vo tnh trng tim, gan ca bn, v qun chiu thc trng nhn loi ang ph phm bao nhiu thc go v tri cy sn xut ru, thay v dng nui sng nhng ngi thiu n v cht i trn th gii. Qun chiu nh vy mnh s thy lng t bi ca mnh b soi mn mt cht mi khi ung ru, v ta s bt ung ru t t. Nu bn cha sn sng dt hn ru th hy th bn gii u v tp ung trong chnh nim cho ti khi c th b hn c. Thy chng ti khuyn nhng ngi th gii th nm nn hon ton khng ung ru, d ch mt ly bia hay mt ly ru vang trong tun. Cc nh lnh o Php khuyn co dn h qua nhng li ku gi c ng khp cc ng ph rng mt ly th cha chi, nhng ba ly th nguy tn i cho mi. Nhng nu khng c ly ru u th lm sao c th c ly th hai, th ba? Khi ngi ta say mm th ngi ta ng ln ra ng. Nhng thng nhng thm kch thm lng trong gia nh xy ra khi ng b, ng ch hay mt ngi ln ung n ly th hai. Khng say nhng ngi khng cn tnh to na. B c th nh m, p con khi ng ng say m khng phi l say hn. Khi c nh i vng, sau khi ung xong ly ru th hai, ng ng say, ng ch, ng dng, ng cu hay ngi anh c, c th s m v c th lm dng tnh dc mt c b by tm tui hay mi tui cn qu ngy th ang nh vi mnh. iu ny khng ch xy ra x hi Ty phng. Nhiu thm kch thm lng xy ra trong nhng gia nh Vit nam t ngn xa ri v
116 | N h n g c u h i n m g i i

chng ti tng c nghe cc ng s va khc va k li s vic xy ra nm mi nm v trc cho v y. Vn l mt c b mi tm tui hay mi mt tui, s hi khng dm cho m bit, c b kh au, hoang mang, mt nim tin v l hn lo vi nhng ngi ln. Nm nay c b ngy xa y 58 tui. Cuc i b v nhng vt thng y chu bit bao l v. D bn l ngi rt iu , v khi mi s trong i bn xy ra tht bnh thng, c th bn ch ung mt hoc hai ly bia khi gp bn b v khi c khch sang mi ung ru vang. Nhng trong nhng giy pht tuyt vng, bn c th ung ti nm, su hay by ly cho khuy ni mun phin. iu ny c th dn n nghin ngp. Mt b c kh i trong mt kha tu bn Anh hi v sao b phi b ung hai ly ru vang mi cui tun vi con chu b v b khng h say sa bao gi? Ti trnh by vi b rng: B l ngi ung ru c iu , nhng b c chc l con v cc chu b u c nh b khng? Nu trong mt i ln tuyt vng, h ung tng nhiu ly t t, ri tr nn nghin ngp, tn hoi thn tm, nh con p v th ai l ngi chu trch nhim? H khng phi l b cng c can d phn no trong tin trnh ny? Nay nu b gi gii th nm th b c th lm gng cho cc th h con chu mai sau. B gi gii vi t cch mt v B Tt lm gng cho con chu ch khng phi v l iu b b bt buc phi lm. Th l ngy truyn gii khng ai ng l b dng dc nhn gii th nm. C mt b trng nhm Tn Hu Tin Lnh Canton de Vaud, Thy S qu thch Nm Gii v mun th ht nm gii vo dp S ng truyn gii vo tun ti. Nhng iu m b lo ngi l nh b c hm ru vang rt xa v rt ngon. Con trai, con du v chu ni b u ti nh b vo ngy Ch nht n tra chung v cng ung ru chung vui mi cui tun. Nu b gi gii v khng ung ru th chc con chu b s khng thm ti na, v nh vy th tui gi ca b s bun lm. Nghe b ni th nn ti ngh b ch gi bn gii u thi. Nhng b nht quyt khng chu, b bo rng: Ti lnh o tinh thn nhm tn hu Ky T ca ton tnh ny m ch gi gii na vi th khng xng ng! Nghe th ti - tc l S C Chn Khng 117 | N h n g c u h i n m g i i

bn ni: 'B bit khng, Php, vng m Lng Mai chng ti c bao quanh bi nhng rung nho lm nhng loi ru vang ni ting th gii, no l ru Bordeaux ny, ru Bergerac, ru Montbazillac v..v.., nhng con s thng k v nhng ngi b cht v bnh gan v bnh ng tim trong tnh ny rt ln, ln nht nc Php b '. Nghe th b bng git mnh tht ln: 'i ng ri, chng ti cht v bnh ng tim, con trai ti cng c bc s cho bit l gan v tim ca cu rt yu! Thi, ti quyt nh ri. Nht nh ti phi b hm ru thi gi gn sc khe cho gia nh ti!' Cu hi 11 Nu phm gii, ti phi th ti vi ai? p: Sm hi vi c Bt ni chnh bn. Cch thc tp hay nht l mi hai tun ta t chc tng gii vi mt tng thn, d ch c hai ngi. Nu bn mt mnh th tng nm gii vi mt bnh hoa v mt nn trm trn mt chic bn sch s by bin nh mt bn th Bt. c xong mt gii bn li qun chiu xem trong hai tun qua v khng tu tp chnh nim gii nn c vi phm, c hnh x, khng xng ng vi li ha m mnh long trng quyt nh khi th tr nm gii trc thy v cc bn khng? Nu c mt vi ngi bn cng c tng nm gii (d cc bn ny cha chnh thc th gii nhng h c khen nhng tiu chun Chn Thin M ca nm gii ny), th sau khi tng xong nm gii ta nn b thm mi hay mi lm pht bn bc thm vi cc bn v tng gii p dng trong i sng hng ngy. Bn c th chia s vi h nhng thnh cng cng nh nhng tht bi ca mnh. Thng xuyn tng gii vi tng thn mi gip s tu tp ca chng ta c r rt v c tin b. Trong phn tng gii, sau mi gii c c, c cu hi: 'trong hai tun qua, qu v c c gng hc hi v hnh tr gii y hay khng?' Nu c phm th bn c th thm t tr li: 'Ti rt thc rng mnh khng c chnh nim v phm gii ny. T gi pht ny, ti s c gng lm gii hn.' ng mc cm ti li. Tp kh ca bn vn cn dy. S kin bn nhn bit nhng l thi tiu cc s lm tp kh

118 | N h n g c u h i n m g i i

y gim i trong mi ln tng gii, v chng bao lu chng s c chuyn ha. Cu hi 12 Khi chm nom vn tc ti thng hay thy l cn phi dit mt s sinh vt tai hi ang ph hoi khu vn - su, b v cc loi chut t cn cht r cy rau ci. Nh vy c i ngc li Gii Th Nht hay khng? V ti cng khng bit phi x l th no vi s lan trn quy ph ca kin, gin, v nhng sinh vt tai hi khc trong nh. Mt ngi Pht t c tu tp th x l cc vn ny ra sao? p: Ngay c khi un mt m nc, ta cng phi thc rng trong tin trnh ny c rt nhiu vi sinh vt ang b git. C gng ca mnh l i v hng trn qu s sng cng nhiu cng tt, l bt git hi cng nhiu cng tt, cho nn ta phi tm nhiu cch t gy tn hi nht cho mi loi m thi ch khng th no ta c th bo v sinh mng ca mi loi c 100% c. thuc tr sn, tr chut t th d ri nhng lng t bi ca ta tn thng qu khi thy chng cht. Ta nn hi cc bn cng tu, s c nhiu bn ch cch. V d, trong vic lm vn, chng ta hc cch trng bn cnh nhng rau tri, hoa qu ca mnh nhng loi rau khc k cc loi su, b. C khi ta rc tro quanh nhng cy x lch con th sn, c s khng n gn c n x lch ca ta. Chng ta trnh dng nhng loi thuc tr su c hi, v nu c th dng nhng loi thuc hu c khng gy cht chc. Cng vy, chng ta c ngn kin v gin bng nhng phng tin v hi nh trnh thc n nhng ni chng c th b ti. V i lm, nu thy bt buc phi git nhng sinh vt ny, th quan trng nht l phi n ni ngt ngo, mi chng i chi ch khc, v ni rng ngy hm sau ta s phi xt thuc. l trng hp ca cc v phi chm sc lng Mai nhng nm u khi phng ng ca thin sinh ch l nhng chung b c ra sch vch v ng vn lm sn phng. Ma h trn vch c c rt nhiu con vt li ti tn l con thng tm (aoutas). Nhng con ny bm vo da tht cc chu b v Lng v lm thnh nhng mt sng to bng u ngn tay trn da non mn mng ca cc chu. Thy rt ti nghip. V thng cc chu b con
119 | N h n g c u h i n m g i i

thng tm tn cng nn cc s c chm sc Lng Mai phi nn n cc ch Aoutas i di c sm mt cht, trc khi Lng m ca. Cc s c em chi qut rt k cc ng ngch, va qut va khuyn cc ch thng tm hy di c mau mau, v th no cc s c cng phi em thuc v xt trn vch khi cc chu v Lng khng cn b cn sng tay sng mt nh khi cc s c khng xt thuc. Sau khi xt thuc trn vch v ng kn ca li vi gi th vch s sch cc con thng tm. Nh c khuyn cc ch thng tm i di c nn lng t bi ca cc s c cng b tn thng. Bt hi khng bao gi c th tuyt i. Nhng chng ta c th tip tc lm ht sc mnh hn ch mc tn hi n ch ti a v lm tng trng lng trn qu, tn trng i vi s sng ca mun loi, trong c con ngi, c cy, cm th v t , c nhiu chng no hay chng y m thi. Cu hi 13 Ti u cn phi gi gii th hai l khng trm cp v sng trong x hi ngy nay, nu ti trm cp ti s vo t. y l gii chung ca ngi i u cn phi tu chnh nim mi gi ? p : Chnh nim l nhn su hn nhng g xy ra trong giy pht hin ti trong tng hnh ng mnh lm, thy r gc r ca hnh ng v hu qu ca hnh ng. Hnh ng trm cp, nhn phn th bn trn th l trm cp, mc ti thin h. Nhng nhn su th ta thy nhng ngi phm gii trm cp ny nhan nhn trn x hi chng ta ngy nay v khng ai b bt c. Lm vic trong s ta thy thin h xi tha thi, ph phm giy vn phng. Ngi xi ph vn phng phm ca s cng l phm gii th hai. Vn phng phm l xi va ng nhng g cn xi, nu ta ph phm giy vn phng, ph phm tt c nhng g ca s lm cung cp cho nhn vin, thm ch ta cn em mt t v nh, l phm gii th hai. Khi em giy, em mt t bt mc vn phng phm v nh, bn c xin php ng ch khng? Bn ang sng trong c x sinh vin hoc tr tin phng hng thng, bn c th tha h m in trong phng lm vic trong phng ng ca

120 | N h n g c u h i n m g i i

bn. Nhng bn c bit rng bn ang phm gii th hai (trm cp), nu bn i ra khi phng v trong phng khng cn ai m bn khng tt n hay khng? D B Gio Dc tr tin in nc cho c x sinh vin, bn vn phm gii n cp in ca nhn loi nh thng! V c in, ngi ta phi lm p ngn nc v lm ri lon sinh mi ca bit bao loi sinh vt quanh vng ngn nc, to p sut nc bin thnh in. V ta cn in nn phi lm p nc sn xut in. C nhng nc sn xut in bng nguyn t lc th phi xy dng nhng nh my nguyn t. Nh my nguyn t nh nh my nguyn t Chernobyl chng hn, khi b nt tht thot nhng cht rt c (radio actif) c th gy ra nhiu bnh cc k nguy him cho tnh mng bao nhiu ngi sng nhng thnh ph vng ln cn. Nhng nh my nh vy cng cn nhng nguy him khc, nh l cha gii quyt c nhng cht ph thi nguyn t ca nhng nh my nguyn t ny. Cc chnh ph ch trng lm nh my nguyn t nh vy vn cha tm c cch gii quyt cho n tha nhng cht ph thi nguyn t kia. Trong khi cc cht rc hu c ch cn vi thng l bin thnh t tr li th tri t phi cn hai triu nm mi bin c nhng cht ph thi nguyn t ra thnh phn. Cc chnh ph c nh my nguyn t lu nay vn im lng ln b cht ph thi nguyn t vo nhng sa mc hay nhng nc ngho Nam M bng cch chn s s trn nhng vng rng ni. Khi khm ph ra nh vy, qun chng quanh vng biu tnh o vic lm thiu trch nhim . Ta ph phm in v trch nhim nh vy l ta ang n cp s trng tn ca qu a cu m con chu ta s sng. Cn mt v d kh quan trng v vic phm gii th hai - gii trm cp, l vn tham nhng. Mt nhn vin hay mt vin chc, trn nguyn tc l phi lm vic ht lng phng s ng bo, phng s dn tc, gi gn ti nguyn quc gia, bo v v gip nhng ngi tr b sa vo nn x ke ma ty. Nhng gi y, tuy php lut cm on m ma ty vn lan trn khp ni l v sao? Ti nguyn quc gia c b tht thot trm trng, nh trng hp m ai cng bit, l c nhng tu ln ca ngi nc ngoi ch y g qu n trn rng
121 | N h n g c u h i n m g i i

nc ta (Vit Nam) bn cho nhng ti phit Nht vi gi rt r. Nghe tht au lng. T mt ming giy tm vng n nhng giy tm tr ca ngi dn, ngi dn ngho mun c cung cp d dng i xa lm n, c c bao nhiu nhn vin cng lc gi gii th hai cung cp nhanh cho ng bo? Phn ng ngi dn vn phi gip nhn vin cng lc phm gii th hai bng cch bit r vn 'u tin' (l tin u !) th mi c c tm giy tm vng v tm tr. Mun i thm con chu nc ngoi cng phi bit vn gip thin h phm gii th hai th mi c th i nhanh c! Ring giy tm vng tm tr cho ngi tu th tht l nhiu kh, nht nh phi c vn 'u tin' th mi i nhanh c! l cha k nu i nc ngoi bng h chiu ca ngi tu th cn trm ngn kh khn. Lm bt c vic g m nu c vn 'u tin' th mi nhanh c. V vy nu mi ngi u gi gii th hai th t nc s p bit bao! Cu hi 14 Ti nh rng Gii th 5 Bt ch cm ung ru m sao by gi gii th nm li c khng c xem nhng chng trnh truyn hnh bo ng, nhng phim nh i try, c nhng sch bo dm lon v.v.. l sao ? S ng Nht Hnh c i xa li Bt dy qu hay khng ? p : Ngy xa, khi dy nm gii ln u cho cha m thy Yasa Bt cn dn gii th nm l khng ung cht lm mnh say. Khi mnh say th mt sng sut v hay lm nhng vic m khi tnh dy mnh s rt hi hn. V th Bt dn khng nn ung ru. Nhng trong kinh T Thc Bt dn d k hn l mnh phi chnh nim khi cho vo ngi nhng thc n ca thn v nhng thc n ca tm. Thc phm ca Thn qua ng Ming l nhng g mnh n v ung. Thc phm ca Tm qua ng mt, mi, tai, li, thn v . V thn v tm khng ri nhau nn n thc phm ca thn khng chnh nim nh dng ru th tm cng say v y mnh lm by. Nu mnh khng chnh nim khi cho vo tm nhng thc phm c hi cho tm th tm cng y mnh hnh ng rt sai quy bng ci thn mnh. Thc n c hi i qua ng mt (xem sch bo phim truyn dm lon, bo ng d dn) qua ng tai (nghe ni li th tho, tc tiu sm s..), qua
122 | N h n g c u h i n m g i i

ng mi (ngi nhng mi thm say m kh qun), qua ng li (thm nhng thc n ngon ming nhng khng nhn su kt qu ca thc n y gy c hi cho phi, tim gan v.v..), qua ng thn (thm kht nhng xc chm say lng..) v qua ng (c ci thy sai lm, tng tng by b..) m khng c ci li chnh nim lc qua th thn v tm u say, s y a vo ng sai quy. Li chnh nim l tp DNG LI v NHN CHO K, CHO SU HU QU ca hnh ng vi tt c sng sut v lng t bi. Ti xin k cho cc bn mt cu chuyn tht v mt ngi tn James mt ngi cc k au kh v ln ln trong mt mi trng m khng ai bit n nm gii v khng ai gi gii. Hi nm tui, khi ch b James xin m cho i xung lu p xe i chi. Ch b b m nh v x ch ln lng lc xung 40 nc cu thang cng vi chic xe p ca mnh, ch v m ang ng ng say ru. Mt ba khc, ch b b nh n sng bm mt tri. Khi ti trng, thy gio hi ti sao mt sng th anh k li s tht. Thy gio gi in v nh nhng m anh chi phng v ni s d anh b sng mt l v chi xe p b t m thi. 'Th m thy gio li tin m ti, v ti b pht v ti ni di. Ti cng tm cch ni ln s tht th h li cng pht ti nng!' - James ni. 42 tui ri m James vn mu mo nh mt a tr nm tui khi k li nhng chuyn ny. Anh nh li l nhng trn nh p ca m khi anh cn b thng ch din ra sau mi ln b ung ru say. Sau m anh gi anh v vi b ngoi, mt ngi nghin ru v cn sa. Khi ln chn tui, b ngoi anh mi khi ln cn say li sinh ra tt s m dng vt ca anh. Nu anh s hi y ra th b b nh. James chy trn v vi m th m cng li say sa v lm nhng vic ti t khc. Rt cuc anh dnh dm tin i xe t mt tiu bang Min Nam Hoa K sang Canada v vi b. Khi anh gi in bo cho ng cho bit anh n thnh ph ca ng bng xe ri v ch b mun v vi ng, cha anh ra tn bn xe, thay v ch anh v nh, ng gii thch vi anh l b v mi ca ng khng th chp nhn anh c v rt cuc th ng mua v xe gi anh tr v li vi m. Khi anh mi by tui, b anh khuyn khch anh nn tng qun vo qun i sm v nn tnh nguyn sang Vit Nam. Trc khi chia

123 | N h n g c u h i n m g i i

tay, b anh v vo lng anh ni: 'Qun i s rn luyn con thnh ngi trng thnh, con .' James li khc tip. Mt bui tra lng Mai, James k, anh ngp trn trong tuyt vng khi ngm nhn cc em trai, em gi Vit Nam ti ci trong Lng. Cc gng mt ny khin anh lin tng n nhng ngi con trai con gi nm co qup hay trn trng mt cm hn nhn anh, sau khi anh n sng t trc thng git h . Sau my ngy m n n t trn trc thng xung, anh bc ra khi my bay v bng hong pht hin nhng xc ngi chng cht ln nhau nh nhng khc cy, nm hng hng lp lp n vi trm mt. 'Lm sao ti c th mang s sng tr li cho nhng thn th ny?' James m mt khc hu hu. Cc bn anh c an i anh rng: 'Chin tranh l vy , James . Cu chng th lm g khc c u.' James c th ni cho cc bn bit, qua cuc i mnh, mm mng chin tranh bt u ra sao t s x xt trong cuc ly d ca cha m anh, v t s nghin ru v lm dng tnh dc ca h. Cu hi 15 Ti sao thin h thc mc nhng chuyn nh nht nh s git gin, git kin th phm gii. Ti mun mi cc bn vo thm bnh vin T D chng kin bao nhiu chic thai b no. Nh vy th nhng ngi nh bc s no thai c phm gii th nht khng? p : Nh ti tr li qua cu hi th 9. Mi trng hp mi khc, khng nn qu a c nm v ln n chung tt c nhng ngi no thai. Nhng ngi no thai bnh vin T D khng phi l nn nhn ca hi tc trn bin nhng c th cng l nn nhn ca ngi c quyn hm hip, m v c qu nh, qu di nn khng dm la li v cng li. C th c b ngi dng, hay k ph, hay ng ch s lm da dm, d d, phc ru ri hm hip. Mt s nhng c b mi ln rt di dt v s hi. Khi b hm hip c rt kh au nhng khng dm cng li m cng khng dm ni vi ai, d l vi m. C khi c l nhn vin m ch lm vic c lng ln, nui mt gia nh m gi, em bnh v.v... c rt cm hn trong lng, c rt ut c,

124 | N h n g c u h i n m g i i

nhng v s mt vic lm nn c khng c cch g cng li. C nhng cp v chng lng thin nhng v qu ngho, con qu ng v khng th nui ni thm mt chu na, nh phi lm nh vy. D nhin no thai s lm tan nt tm hn ca ngi ph n ng s. Cho nn xin nhng ngi chng, nhng thanh nin thanh n ang yu nhau nn nh NGA bnh hn l TR bnh. Xin cc qu ng gi chnh nim, nui dng lng t bi, ng tr thnh tc gi ca nhng thm kch, buc ngi kia phi no thai. Nu hai ngi yu nhau m cha sn sng lp gia nh v c con, th ti sao c anh v c ch li hp tp, hi ht, thiu cnh gic, sng bt cn, ri ngi thiu n phi gnh chu vic git b mm sng tnh yu ca hai ngi (trong khi ngy nay c nhiu bin php nga thai)? Hnh ng no thai c hu qu tm l rt su cho ngi ph n, cc em c bit iu khng? Nhiu thiu n sau chon con ng t t, v nhiu thiu ph bn mi, nm mi tui vn cn kh au v chuyn ph thai ngy xa. Ti tng cng vi qu thy v qu s c Lng Mai lm ph t cho Thy ti, Thin s Nht Hnh hng dn nhiu kha tu cho ngi Vit v ngi Ty phng t nm 1983. Ti lun khuyn khch ngi ta th l vi Thy chng ti nhng kh khn ca h Thy c th gip h chuyn ha nhng ni au thm su nht. Nhng Thy u c th tip tt c mi ngi c, cho nn Thy bt chng ti, nhng ngi hc tr lu nm ca Thy, ngi nghe ni kh nim au ca tng ngi v chia s vi h. Chuyn ca James l mt trong hng chc cu chuyn tng t ca nhng cu chin binh cng nh ca nhng ngi khc. Ban u chng ti c tng l y l vn ca ngi M, nhng sau ny, trong khi ph t Thy chng ti ti cc kha tu Anh, c, Ha Lan, Thy S, , Php, Ty Ban Nha, Nga, Ba Lan, c, Nht, i Hn v.v... v nhiu kha tu cho ng bo Vit Nam, chng ti nghe nhng thm kch no lng tng t. V kinh hi hn l c nhiu ph n Vit Nam, ln ln t nc Vit Nam, cng c nhng bi kch thm lng gh gm v ngi cu, ngi ch, ngi dng v.v... khng gi gii th ba l khng t dm. V phn ng nhng thm kch xy ra khi ng ch hay ng dng ung n

125 | N h n g c u h i n m g i i

ly bia th ba. C bit bao au kh trn i n t chuyn ngi ta ung ru qu nhiu, t chuyn thiu trch nhim trong vic quan h tnh dc, t chuyn ni di hay gy au kh t li ni thiu chnh nim, hoc loan truyn nhng tin m mnh khng bit chc l c tht. C bit bao tr em c nui ln bi nhng k ru ch, trong mt mi trng m thin h m ming ra l ch ni nhng chuyn tc tu, dm dc, chia nhau xem nhng phim nh dm lon. Nhng k hm hip tr em v chnh h cng l nn nhn ca th h ngi ln i trc h khi h cn th u. Ti thy ra rng nhng ngi nh p v hay con mnh thng l nhng ngi tng b cha m hay anh ch nh p. H l nn nhn ca nhng ngi ln thuc th h trc khng gi Nm Gii qu bu. H khng bit rng nu p dng nhng phng php thc tin nh iu Bt dy v chuyn tm rn luyn th t t mnh c th chuyn ha nhng tp kh xu tr thnh mt ngi sng sut, ti mt, thanh bch, bit lng nghe hiu v nhn k thng, v khng cn l hung thn ca con chu mnh v nhng ngi chung quanh na. V nhng ngi con, nn nhn ca nhng th h trc v bit khng tu, khng c chnh nim nn tp kh xu do cha ng trao truyn, tip tc lm kh i con, i chu mnh. Lun hi nhng tp kh kh au ny t th h ny sang th h khc cho n mi mi v sau. No thot cho kh au l tham d vo mt tp th vui ti v ang c gng thc tp i v hng chn, thin, m. Nhng ngi trong nhm phi thnh khn nhn vo nhng im yu ca mnh, ci vi chng, t ch tc ra nhng cch nhc nh mnh bit dng li, nhn k v chuyn ha nhng tp kh khng p khng lnh . X hi chng ta sau hn 30 nm thanh bnh, i sng kinh t ngy thm d di, con ngi qun phn phn u rn luyn tm linh nn d b thi h, thiu o c ko i. Nu cho cn kht khao tin bc, danh vng, ch k y a n nhng hnh ng tn bo th chng ta nh mt t t gia ti vn ha tm linh thing ling m t tin li t my ngn nm. Np sng thanh bch, hy sinh, mn yu sng i lim khit, cao thng, bit lo cho hnh phc m no ca mi ngi, mi nh m khng ch lo ring cho mnh, ngy cng tha
126 | N h n g c u h i n m g i i

bt i. Chng ta cn phi phc hi li gia ti tm linh ca ng cha ta li. Nm Gii tiu biu cho mt li i sng p a ti s tnh thc, trn qu nhng mc thc rnh rt phc hi gia ti tm linh y. Cho d khng b hnh h khi cn nh, hay khng c vn vi nn ru ch nghin ngp, giao du v trnh nhim v.v... chng ta cng c th gip rt nhiu ngi qua vic th nhn v hnh tr Nm Gii. Chng ta c th lm gng, v hng dn mi ngi i v no an lc. hnh tr Nm Gii nhng im sau y cn c ghi: - Chnh nim l nn tng ca tt c cc gii. Ta s khng cn gi mt gii no nu ta gi c chnh nim hai mi bn gi trong ngy - ngha l tp dng li tng hnh ng, li ni v t duy, nhn k v nhn su vi s sng sut v lng t bi. Nhng v cha lm c vy, ta cn phi thc tp Nm Gii l nhng nguyn tc ch o tng ng. - Gii tng ca Nm Gii c S ng Nht Hnh trnh by trong sch ny l nm trong tinh thn ca gii do Bt Thch Ca ra, c cp nht ha p ng nhng nhu yu v kh khn ca con ngi trong thi i ngy nay. - Khng ai c th gi gii mt cch hon ton. Ngay chnh Bt cng khng th lm iu y. Khi luc rau, ta git cc vi sinh vt trong nc, hay khi dng thuc khng sinh, ta cng git cc loi vi khun trong rut. Nu chng ta sng mt cch chnh nim, i v hng bt bo ng mt cch nh nhng l tt ri. - Hng ca Nm Gii l hng Chn, Thin, M. chuyn ha tm thc cng ng n ch Chn, Thin, M, chng ta tin v hng , ging nh i v hng mt tri. Ta khng th leo ln mt tri, v cng khng cn lm vy. i v hng l ri. - Trong khi gng ht sc mnh i v hng , bit rng khng my ai c th sng theo c mc cao nht ca mnh,

127 | N h n g c u h i n m g i i

chng ta cn c mt nhm nhng ngi bn c th cng nhau thc tp u n v chia s cc kinh nghim khi hnh tr theo Nm Gii. Khi gp phi kh khn, S ng Nht Hnh khuyn ta cn nn thc tp vi tng thn v thng xuyn cng nhau tng gii nhc nh, sch tn nhau, v tm nhng no thot cho cc tnh trng b tc ca gia nh v x hi. l l do ti sao S ng ni bui l truyn Gii s v hiu ha nu gii t khng tng gii t nht l ba thng mt ln vi tng thn mnh. Nh Patricia Marx Ellsberg ch ra trong bi vit ca b, tnh trng th gii hm nay y hoang mang v bo ng, cho tng lai cn c mt, khng ch cc c nhn, m cc quc gia u cn phi tr gii vi t cch ton dn cng gi gii th mi mong sm lnh mnh ha cho x hi mnh.

128 | N h n g c u h i n m g i i

X hi c th tr gii cch no
Tt c nhng ngi theo o Bt u chp nhn Nm Gii (pancasila) nh nhng nguyn tc cn bn v o c. Nm vng c Nm Gii chng ta s bit cch gii quyt nhng vn thc t hng ngy. Gii th nht l 'Con nguyn khng git hi sinh mng.' Git th vt v n tht chng hn, c th thch hp cho mt x hi tiu nng hay cho np sng thu hp sau ly tre lng, nhng trong nhng x hi cng nghip, tht c xem nh mt trong mi sn phm, v s sn xut tht hng lot l khng tn trng s sng ca loi vt mt cht no. Nu ngi dn trong nhng nc c n tht c th c gng lm gim bt vic chn nui tiu th, th khng phi ch l t bi vi loi vt m cn vi c nhng ngi ang lt ly trong cnh bn cng, cn n la go sng. Thc phm trn tri t c nui sng tt c mi ngi. i l do s phn phi khng ng u, v thng nhng ngi thiu thn li l nhng ngi sn xut. Ta cng phi nhn vo cc v bun bn v kh v thch thc nhng c cu ang gy ra git chc tng tn. S git hi trn ngp cuc sng ng i - cc cuc chin tranh, cc xung t v chng tc, vic chn nui cung cp cho th trng ca con ngi, v vic s dng cc loi thuc tr su c hi. Lm sao ta c th cng li dng chy y v gip to nn mt x hi khng bo tn? Gii th Nht v nhng cng nng hng thng ca n c th c p dng nh th no kin to mt th gii cng bng v nhn i? Ti s khng tm cch tr li nhng cu hi ny. Ti ch mun nu chng ra chng ta cng suy gm. Gii th Hai l 'Con nguyn khng trm cp.' Trong 'Kinh Chuyn lun Thnh Vng S T Hng' (Cakkavatti Sihanada Sutta [8]), Bt ni rng mt khi nh vua cho s ngho i xy ra trong nc, ngi dn s trm cp di di sng. Chnh Mng gn lin vi cng bng kinh t. Chng ta phi b cng dc sc bo m c c cng n vic lm hp l cho nhng ngi c kh nng lao ng.
129 | X h i c t h t r g i i c c h n o

Chng ta cng phi chu trch nhim v s trm cp n tim trong cc h thng kinh t ca chng ta. Sng np sng Chnh Mng v gin d mt cch t nguyn v thng xt vn loi, v t b vic ui theo danh, li, quyn hnh l t t mnh vo th i khng vi s bo tn t trong c cu ca tnh trng p bc hin nay. Nhng sng cuc sng gin d t nguyn liu cha nu ta khng ng thi ra sc lt nhng c cu ang buc bao nhiu ngi phi sng trong cnh ngho nn bt c d? S thit lp mt trt t cng bng trong nn kinh t quc t l mt phn thit yu v c tnh h tng trong vic xy dng mt th gii ha bnh. S bo tn trong mi hnh thc - quc, dn s, v gia ngi vi ngi - u lp cn c trn kht vng chung v tim nng kinh t v quyn lc chnh tr. Mi ngi nn c khuyn khch nghin cu v lun bn v mt 'Trt t Mi trn Th Gii' t vin cnh ca o Bt, ly lm tiu chun xt cc m hnh pht trin l thch hp hay khng thch hp, s tiu dng l hp l hay sai lm, vic khuyn mi l chn chnh hay bt chnh, s dng hp l hay lm suy thoi ti nguyn thin nhin, v nhng bin php lm vi i nhng bt hnh ca cuc i. Quan im ca ngi theo o Bt nh th no v mt o c mi trong phm vi quc gia v quc t? Nhiu nhm Thin Cha Gio nghin cu trng hp ca cc cng ty lin quc gia v h thng ngn hng quc t. Chng ta nn hc hi v s dng nhng khm ph t pha h. Gii th ba l 'Con nguyn khng t dm.' Cng nh nhng gii khc, chng ta phi thc tp gii ny trong chnh i t mnh, ng thi khng li dng hoc hi ngi khc. Thm vo , ta cn phi xt li cc c cu x hi thin v n ng cng nh s bc lt ph n khp ni trn th gii. Nhng c cu ca tham lam, th hn, v si m vi tnh cht ph quyn c lin h n s bo tn trn th gii. Ch ngha qun phit hin i cng lin quan mt thit vi ch ph quyn. S tu tp trong o Bt hng ti s pht trin nhng con ngi ton din v qun bnh, vt thot c nhng l li suy ngh, ni nng v hnh x hun tp t x hi v th no l 'Nam', 'N', tip xc c vi c hai kha cnh y ni chnh con ngi mnh.
130 | X h i c t h t r g i i c c h n o

Gii th t l 'Con nguyn khng vng ng.' Chng ta cn nhn k li cc phng tin truyn thng i chng, nn gio dc v nhng kiu thng tin quyt nh cch chng ta nhn thc th gii. Pht t chng ta i sau xa nhng anh ch em Hi Gio v Thin Cha Gio v phng din ny. Cc c quan gio dc Hi Gio Pesantran Nam Dng p dng nhng nguyn tc Hi gio c truyn trong bi cnh hin i dy nhng ngi tr s tht v th gii v d phng mt vin tng tng lai [9]. Ngi phi Quaker c php thc tp 'ni ln s tht vi bc quyn hnh.' Ta ch c th thot khi cn bnh ni di c h thng nhan nhn trong hin trng x hi nu chng ta cng nhau cam kt ni ln s tht. Phm cch con ngi phi c ch trng hn l vic khuyn khch s tiu th cho n con ngi ham mun nhiu hn l h thc s cn. Ly s trung thc lm nguyn tc ch o, bc i hc phi c cc nghin cu v vic t gii hn cho cc tuyn truyn chnh tr v qung co thng mi. D vn khng qun nhng gi tr qu bu ca t do ngn lun v t do bo ch, nhng nu chng ta khng m c nhng ng li truyn thng mi thay th cung cch loan truyn nhng iu di tr v phng i hin thi, th chng ta s khng th vt qua c tnh trng nhi s ang din ra khp ni nhn danh an ninh quc gia v m no vt cht. Gii th Nm l 'Con nguyn khng tiu th sn phm c c t lm che m tm tr v cng nguyn gip cho ngi khc khng lm ti m tm tr ca mnh.' Trong o Bt, tm sng t l mt vin ngc qu. Chng ta phi nhn vo ni tm v thc s i ph vi nhng nguyn su xa ca nn nghin ru v lm dng ma ty. ng thi, chng ta phi kim tra cc k ngh sn xut ru v ma ty nhn din c cn c quyn lc ca h. Chng ta phi lt cc th lc khuyn khch s say sa, nghin ru v nghin ma ty. y l mt vn lin quan n ha bnh v cng bnh quc t. Nng dn nhng nc th gii th ba trng bch phin, ka-cao, c-ph, v thuc l bi v h thng kinh t khin cho h khng th sng ni nu h trng la hay trng rau. Nhng cn c sng ng vai tr

131 | X h i c t h t r g i i c c h n o

trung gian cho h, v thng l nhng du kch dn tc, nhng k cp i lt chnh tr, qun i ring ca cc chnh tr gia khuynh hu, hay mt th cch mng gia no . C quan tnh bo trung ng ca Hoa K (CIA) bun ma ty Vit nam, du kch qun Min in bun ma ty, v nhng nh cch mng Nam M bun ma ty. Nhng cuc chin tranh ton din, nh Chin Tranh Phin, c gy ra bi cc chnh ph mun duy tr vic bun bn ma ty [10]. Khng km phn nghim trng l s cng bc kinh t trong vic p nng dn phi trng cc loi cy xut cng nh c ph hay tr v trong vic bn tng bn nhng thuc l thng d cho ngi tiu th cc nc th gii th ba bng nhng chin dch qung co o t. Ma ty v ti c lan trn trong cc nn vn ha b lm cho qu qut bi s phn b bt bnh ng ti sn trong x hi, nn tht nghip, v s chn ght ngh nghip. Vic Reagan v Bush dng qun i Hoa k chng nn bun bn ma ty rt cuc cng v ngha nh chin dch chng nn nghin ru trong gii cng nhn ca Gorbachev; c hai cch gii quyt u nhm vo ngn (triu chng) m khng nhm vo gc (nguyn nhn) ca bnh. Theo o Bt th gii php duy nht c hiu qu cho nhng vn ny c th xy ra trong s thay i ton din nhng gi tr ca con ngi. Nhng gio l o c cn bn ny ng hp vi chng ta nh nhng c nhn v nh nhng thnh vin ca x hi. Nhng kin ca ti v Nm Gii v lm sao p dng Nm Gii vo tnh trng th gii hin nay ch c khi ra nh mt bc m u. Ti mong rng nhng vn ny s tip tc c bn tho. Chng ta cn mt nn tng o c cho cch n v cch gii quyt vn ca chng ta.

[8]. Nguyn bn vit l Cakkavatti Sahananda Sutta tc l vit sai, ch c Kinh Cakkavatti Sihanada Sutta = Chuyn Lun Thnh Vng S T Hng m thi. (Sihanada = S T Hng, Lion's Roar. Cn Sahananda = khnh l, delightful companion.) Chng ti chnh li trong bn dch. [cc ch ca ngi nhun bn dch.] [9]. iu ny cha hn tt, ta phi ht sc chnh nim v cn trng. Tn gio c th gio dc nhi s, nhi nht nhng ci thy ch quan ca nhng ngi

132 | X h i c t h t r g i i c c h n o

trong tn gio v ci gi l 's tht v th gii.' Gn y th gii thy s tht ca cc t nn ny trong cc nc m gio quyn ng vai tr th quyn (v ngc li, khi th quyn ng vai tr lnh o tn gio th tnh trng cng nguy hi khng km.) Mc d Tn gio, chnh tr v gio dc c th h tng cho nhau nhng mi lnh vc nn ng ng v tr ca n, khng nn trn ln vai tr. Cc nc Ty phng c truyn thng Ki T gio (m ngy xa nn gio dc ch yu do nh th ch tr) hc kinh nghim v tch ri h thng tn gio khi nh trng, cc trng t thc ca o Ki T (ngoi tr trng Dng) cng phi tn trng nguyn tc ny. ( kin ca ngi nhun bn dch.) [10]. Cc cuc chin tranh Ma Ty (Opium Wars) xy ra t u n gia th k 19 (1800-1858) do cc nc Anh, Php (v sau ny l M v Nga) mun p Trung Quc (nh Thanh) phi cho h tip tc bn ma ty vo Trung Quc (nh Thanh mun ngn cm vic cc nc Ty Phng bun ma ty vo, u c v lm cho nc Trung Quc yu i v tnh trng nghip ngp.) Cuc chin Ma Ty ny m ng cho Thin Cha Gio v cc th lc Ty Phng i vo Trung Quc. [Cc ch ca ngi nhun bn dch.]

133 | X h i c t h t r g i i c c h n o

Gii
Vi ti, Gii c mt sc thu ht ln. iu ti mun ni y, khng phi l vic gi Gii, m l tnh cht mun mu mun v ca Gii khp mi ni. Qui tc o c ca cc thi i v cc nn vn ho khc nhau cho ta thy nt phong ph trong tnh cch a dng ca con ngi; chnh s a dng ny thu ht ti. S thch th y lm ti lin tng n hp nt o ca m ti hi ti ln nm tui; hay nhng chic v s ti nht v sau mt chuyn i do bui sng ngoi bi bin, by bin trn bn theo kch c, mu sc v hnh dng. l s thch th u tin ca con ngi trc ci ng trong ci d, v ci d trong ci ng. Anh Graham Carey bn ti khi c ngun rung cm ny khi dnh cho cc con anh s ngc nhin trong mt dp Ging Sinh n, vi quyn sch do anh t lm ly; cun sch sau ny c xut bn vi nhan 'K chuyn ui': t trang ny sang trang khc ch ton l hnh ui ng vt, t co ti thn ln, t s t ti chim n, t chic qut ca con cng cho ti t xng ct gn nh khng thy c ca con ngi. Tr con cha bao gi qun tm s thch th trong nhng bin thin. V a tr trong mi chng ta cng cha h nhm chn vi nhng bin thin y, chng l cc bin tu ca Mozart trong 'Twinkle, Twinkle, Little Start' (Lp lnh v sao nh) hay v vn bin thi ca B M Thin Nhin trn vm tri m. l mt trong nhng l do v sao ti thy tnh cht a dng khp ni ca Gii v cc iu cm k tht l th v. Vi chic m chm v bao trm tai, anh bn i nh xe, ti cho qu giang dc ng New England ba n, lo lng nhn chm chp vo con dao nhp Thy S ti sp dng ct to v ph mt ra chia nhau. Ti tng ct g vi con dao ny? Tht? Ti khm phc s t ca anh trong vic ct cc vt dng dng cho thc phm lm t sa ring bit vi nhng vt dng cho tht, theo lut ca Chnh Thng Gio Do Thi. Ti cng tn trng cng mt mi lu tm v lng tn ty y, khi chng ti phi li xe nhanh a anh n nh bn

134 | G i i

trc khi mt tri ln ti th Su hm , khi ngy ngh Sabbath bt u. Cng nhng mi quan tm trong vic gi gii y gy n tng cho ti pha bn kia a cu, ni x Tn Ty Lan. Aotearoa, 'Min My Trng', nh cch gi ca th dn Maori, l mt trong s t vng m dn s bn a cha h b ln lt bi nhm ngi da trng thng tr. Pakiha (ngi da trng), sng bn cnh ngi Maori, nhng li thng khng hay bit g n nhng cm k ca ngi lng ging. Ti nh n s ru r ca mt ngi n b Maori khi nhng ngi hng xm Pakiha mi ca b em phi khn lau chn cnh nhng chic o thun. Ch! ch bao gi li cho vt dng vi thc n chung ng vi o qun. n , mt du khch y thin ch cng c th lm no ng m ng nu v i ngc chiu kim ng h quanh mt hnh nh thing ling. Hng vai tri v pha nhng g thing ling Calcutta cn thm t hn chuyn cha tay tri cho ngi ta bt Lun n na. D nhin, ln ranh gia nhng gii lut thing ling v tp tc x hi nhp nhng y. Th nhng, hai lnh vc ny c th lin quan mt thit hn chng ta tng. Nhn k vo nhng gii lut, cm k, v tp tc c v nh ty tin i vi chng ta, chng ta c th bt gp pha di b mt mt nn tng chung cho tnh khc bit ln lao ca cc hin tng. Lng nghe s khc bit n hoang mang ca cc gii iu, ta c th bt u nhn ra giai iu m cc gii iu ny l bin tu. y, chng ta phi i din vi cu hi c tnh cht quyt nh: liu c mt ch nht qun th hin trong tnh cht mun mu mun v ca cc gii lut trn i? Cu tr li ca ti l c, v ch y l thc ng iu, thy mnh thuc v u . Ta c th gi l 'l lng, lc iu,' khi mt ai dng tay tri bt, thay v dng tay phi. Ni mt cch chnh xc: khng phi l cch mt ngi ng x vi ta lm. Mt ngi ca chng ta s khng lm nh vy. Vi cc tn n , i kinh hnh ngc chiu kim

135 | G i i

ng h cng ng vi l lng, nhng cn cng thm vo kha cnh l lut tn gio na. Mi hnh ng tn ngng lm mnh thm nhng mi dy lin h gn b ta vi ci V Cng. ng thi, lm mnh thm cc si dy lin h gn b ta vi nhng ngi cng ang sng knh nh ta. Sng knh - theo ngha gc - l s th hin lng tn knh vi nhng g ng knh nht. T ny khng bt buc phi nm trong phm vi hn hp ca thuyt hu thn hay ca tn gio. Mt khc, n mang li sc thuyt phc tn gio cho nhng g ta lm vi tm hng v nhng gi tr tuyt i. Trong ngha ny, lm theo nhng gii lut tn gio l mt hnh ng sng knh. Vi nhng ngi Maori, s cm r ca h trong truyn thng l mt gi tr tuyt i. iu ny ni lin h vi t tin v nhng g t tin h cho l linh thing t, Bin, Tri, mi loi chung sng vi chng ta, v cc ng v hnh ang c mt trong trn th. Vic gi iu cm k lm mnh thm nhng si dy gn b, thy mnh thuc v ngi nh ca tt c chng ta, ni m Gary Snyder gi mt cch rt thch ng l Cn Nh Tri t. Anh bn theo Chnh Thng Gio Do Thi ca chng ta mang trong tm mt cng ng nh hn, ci vng hn hp ca nhng ngi th phng ging anh ta. Song, chnh ra, anh ta c mang con ngi no trong tm u, ngoi Thng . Nhng anh hc gii lut ca Thng t u, nu khng phi l t cng ng? V h khng phi do lin h gn b vi cng ng y m anh ta thuc v Thng ? V h khng phi cm gic thuc v Thng y l hnh phc m anh ta theo ui qua nhng lu t m trong thc tp hng ngy? T nhng iu, m theo mt s ngi, dng nh ch l tc l x hi, cho n ch mn Cha v yu ngi bn cnh, gii lut gm thu tt c, theo cc tn chnh thng, v gii lut l nhiu cch th hin khc nhau ca vic ng thuc v tuyt i. V chnh chuyn thuc v ny dn n s ngn chia vi nhng ngi khng thuc v. Trn thc t, bao nhiu lut l v s phn chia - tch sn phm t sa ra khi sn phm t tht, tch vic n ra khi cc hot ng khc ca c th, v v s cc iu cm k tng t trong

136 | G i i

nhng truyn thng khc tt c u by t v nhn mnh ch : tch khi nhng ngi khng thuc phe ta. y l ci bng ca ch thy mnh thuc v u . Ch t tch cc ca mi quy tc o c, nu c, c th c tm tt trong nhng li ny: y l cch ngi ta c x vi nhng ngi h thuc v phe. Vt qua vng hn thuc ny l ngi ngoi. Qui tc o c ny khc vi qui tc o c kia khng phi t trong c bn, hon ton khng phi vy, m n thun ni cch chng ta, loi tr hay bao gm, vch ra vng hn thuc. Ngy hm nay, chng ta bc ti mt ngng ca trong lch s nhn loi. T nay tr i o c phi bao dung tt c, bng khng th tr thnh v o c. Trong th gii ca chng ta, khng cn ch cho ngi ngoi cuc na. V thc thuc v, ng iu ca chng ta phi bao gm khng ch con ngi, m cn c cm th, c cy, v vn vt v tri ni Cn Nh Tri t ca chng ta. S chng c g ph hp na ngoi chn tri bao la nht c th t ca s ng iu. l ti sao chng ta thy hai bin ci quan trng v o c xy ra trong thi i chng ta. Mi cu trc gii lut cn c trn s loi tr u ang phn r, v thuc v qu kh. Tro lu mi cho nhng gii lut cn c trn thc ho ng cng v tr ang i ti rt nhanh, v thuc v tng lai. Trong tt c cc gii lut tn gio ca chng ta, ch nhng gii lut no din t thc ho ng khng bin gii mi tn ti c, nhng chng s tht s tn ti. Chng s nh hnh cho tng lai nu c mt tng lai. Cng ngy ngi ta cng bt u nhn ra rng s sng cn ca hnh tinh chng ta ty thuc vo thc ho ng ca chng ta vi tt c mi ngi, vi nhng con c heo b bt trong li vt, vi nhng con g, con ln, con b nui trong cc tri tp trung sc vt, vi nhng khu rng an mc n i v nhng cnh rng gi nhit i, vi nhng lp to b di i dng, v vi tng ozone. Cng ngy ngi ta cng bt u thc rng mi hnh ng khng nh s ho ng ny l mt hnh ng o c ca s sng knh, l s thc hnh gii lut sn ghi trong tm khm mi ngi.

137 | G i i

l l do sau cht ti sao gii lut thu ht ti, nhng iu b b i khng dng n, cng nh nhng iu s tn ti khi no con ngi vn cn l con ngi: chng l nhng bin tu ca cng mt giai iu, giai iu i hi tri tim con ngi phi mi qua mi thi i. iu li cun ti ngay t u l tnh cht ht sc a dng ca gii. iu lm ti thch th sau khi nghin ngm l s thch ln lao, ni ln bng bao nhiu loi ngn ng khc nhau y, s thch ni 'vng' mt cch ht lng, ch 'vng' khng gii hn vi s ho ng.

138 | G i i

Li chu ca chng ta
Trong trang cui ca bi tiu lun 'Mng li ca vua tri Thch di dng Dy Chuyn Thc Phm Vin cnh Sinh Thi ca Gary Snyder,' David Barnhill ni: 'Theo Snyder, li Chu c p dng trong vic sn bt v n tht, trong loi b sn bt/n tht biu l lng thng, v k sn bt/n tht biu l s trong sch v tn trng.[11]' Ti xin ni rng cu y ni rng bt c hnh thc thu hoch hay trng ta no cng u cn n lng thng, s trong sch, v tn trng t mi pha: k n chay v ngi sn bt u i hi phi c bng chnh nim nh nhau. David Barnhill ni tip rng: 'o Bt, theo truyn thng, ng nhin cm n tht, nhng ta c th thy v sao Snyder li chn khng theo nguyn tc .' K thc, ti chp nhn nguyn tc , nh mt quan nim, mt thch , v mt mc ch, ty thi phi ch. Chn khng n tht l mt bc trin khai s ng ca Gii th Nht, ahimsa, bt hi, khng gy 'tn hi khng cn thit.' Nhng y l th gii Ta-b (saba) ca kh au h ly (dukkha), con ngi sng trong s thiu ngho, c cy, cm th sng trn s sng ca nhau. Ci ny c din t trong Kinh nh l cnh gii ca Dc (kama), ca ham mun v nhu cu sinh hc vn ang chi phi tt c. H c th tc c i. n khi Barnhill dng nh i n l lun rng ngi ta do nn n tht, th ti phi xin php khng ng . l kt lun ca Barnhill, khng phi kt lun ca ti, rng 'nu chng ta gng p rt mnh ra khi thn phn n tht trong mng li lng thc ... th chng ta c v nh ang khng nh cho mnh mt v tr c bit trong mng li.' Quan im ca ring ti l bt c lc no, u nu ngi ta c th sng c ton bng rau qu v ng cc, th iu y rt ng hoan nghnh. Song, vi nhiu ngi, y khng phi l mt chn la c th ng vng. Dn min cc Bc l trng hp r rng nht, nhng cn c nhng ngi vng tho nguyn, sa mc, nhng ngi vng ven bin, vng ni quen sng nhiu i vi cc thc phm khng n t tho mc. Hu ht mi ngi phi thng xuyn sng bng mt nn kinh t lng thc hn hp, trong c c s

139 | L i c h u c a c h n g t a

sng ng vt. Nhng ngi o Bt chng ta c nn gt h ra ngoi ra chng? 'L dn bin a khng th nm c Chnh Php' (quan nim xa ca Ty Tng.) Tinh thn B Tt chc chn khng cho php chng ta lp tc loi ra ngoi cc nn vn ho v kinh t lng thc khc trn th gii. Theo cch sn xut lng thc hin i, mc d r rng ngnh kinh t tht b ca Hoa K v mt s nc khc l mt s xa x ph phm, th cng khng chc g Th Gii Th Ba li c th sng st c nu khng nh n b, g, heo, cu, v hi sn. Cu hi su hn l cu hi ta tr Gii Th Nht nh th no. Khi Lo S (Roshi) Oda Sesso, v thy Daitokuji sodo ca ti, dy n cng n 14 trong V Mn Quan (Mumonkan), 'Nam Tuyn trm miu' [12], ng khng ngi trn to cao, m chn ngi di chiu Tatami, ngang hng vi ngi cu o (unsui)[13] . Lo s ni: 'y l trng hp d b hiu lm. Nht, chng ta i lc c l lm dng n.' Lc y, ti ngh ng ang ni n tnh trng thiu phn khng r rt ca gii Thin Mn trc s tri dy ca ch ngha qun phit Nht vo nhng nm ba mi, dn n Th Chin th hai. By gi ti li ngh ng ng rng: trong cuc tho lun, bt c ai nu ln cu hi v vic c tnh ot i mng sng u ng phi ngi di t. Vi vn ny, ngi ta khng th khng khim nhng. Khi lng nghe li khai th (teisho) ca Lo S vo nm 1961, ti phi th nhn ti cm thy mnh kh chn chnh, ti l ngi c i theo ch ngha ho bnh (v l ngi n chay tng giai on), v ti ngh mnh bit cch hiu gii. u d vy. Ti cng thy c mt s roshis (cha k cc thy tu) n c khi ra ngoi tu vin. C ln ti ang ving cha ca mt roshi gn ni Fuji, ti hi ng: ti sao c mt s thy t v thy tu n c tht? ng tr li rt ngon lnh: 'Mt thin gi phi c kh nng n c ct ch v ung c du hi.' Thy ti, Oda Roshi, l mt ngi n chay nghim tc. Nhng c ln ng ni vi ti: 'Chng phi v ti n chay tnh, cn cc thy khc khng n, m c ngha l ti hn h. y l cch tu ca ti. Nhng v khc c cch ca h. Mi ngi u phi ly Gii Th Nht lm th thch ln ca mnh, v tm ra con ng ring qua s sng ca mnh vi n.'
140 | L i c h u c a c h n g t a

Ti khng phi v cng cha bao gi l ngi i sn theo ngha ngi ta thng gi. Ti vn ang l mt hc tr sn bt v thu thp cc nn vn ho, v vn c tm hiu vai tr c bn ca con ngi trong khi qun chiu kinh nghim nh ph hng nghn nm ca nhn loi. Ti tng git vi con vt trong s qu khch c bo m. Trong hai ln, ti h nhng con hu b nhng k i sn gii tr lm b thng, v lang thang quanh qung rng ca chng ti trong tnh trng . Khi nui g, chng ti bo qun by n, sinh thi, v kinh t, bng cch n nhng ch trng choi nhiu qu lng v, chiu bn kia ca chu k s sng, hm mt con g mi gi l c la. Lm nh vy ti mi bit c ni bun v ci th chng ng ng ang vy p ngi nng dn ngoi i. H (v ti) khng th lm sao hn l cai qun n gia sc theo cch y, v lm khc hn l xa x, hay cn gi l phi kinh t. Cn na, n g mi ca ti (khng ging nhng con g cng nghip nht trong chung cht nch) c chy nhy t do v bi t sut ngy, chng c anh trng c lm bn, v sng mt cuc sng sinh ng, thoi mi ca nhng con chim rng. Thnh thong chng b mo rng, gu trc, ch rng, v ch si bt i. Vy ti c ght mo rng v ch si khng? i lc, v phe my con g, ti cng hi ght chng. Chng ta phi chu kh gc li ring ca mnh, v khim tn ng sang mt bn khi Gung My Ln i bng qua nhng bc ng ca n. Ti b nui g v ti thy vic y khng mang li li g. Nhng n g sung sng c th lng khng sao cnh tranh ni vi ngnh sn xut trng cng nghip, ni nhng con g b bin thnh nhng ci my (nhng c bo v khi ho mo rng.) Trong thm su, ti thy mnh kh m chp nhn vic thun ho chim, th: bn cht hoang d, c lp ca chng b tc ot qu nhiu. Cn vi tht hu nai: bao nhiu nm nay vi gia nh trong vng ny tn dng k lng xc hu nai va b xe c cn cht dc ng thay v tht ph b. (Th nhng, xc y cho kn kn hay di b n th u phi l ph b.) Ch chng ti , ngh vn tc khng c tt my, nhng rng rm li mnh mng.
141 | L i c h u c a c h n g t a

S phn bit n gin gia 'n chay hay n mn' qu l qu n gin. Dn c mt s vng, c bit n v ng Nam , l nhng ngi n chay t nguyn. Hu ht phn cn li ca dn chng cc nc Th Gii Th Ba l nhng ngi n chay bn phn, do khng c tht. Ngi M, c, Tn Ty Lan, v mt s ngi chu u l gii i tiu th tht ca th gii hin i. cc nc pht trin, gii n chay thng l nhng thnh phn c hc thuc giai cp c u i. Phn ln Pht t Bc M khng c nhu cu n tht, v ti cng khng khuyn h nn n tht bao gi. Thay vo , c l h nn tm hiu thm nn kinh t l thuc vo nhin liu v nn nng nghip sn xut rau qu v ng cc bng cch lm suy thoi t, nc, khng kh, v gy nguy him cho sc kho nhng ngi di dn lm cng vi ng lng r mt. Thc vy, chng ta u nn tm nhng phng cch sn xut lng thc khc thay th. Cch n vi thc phm ca ring ti l t m v bit n. Ti mun bit thc n ca mnh n t u, v l g, tho mc hay ng vt. (u Bp thuc h Cn (Hibiscus) [14], xut x t Phi Chu! C Chua, Thuc L, Khoai Ty, C Tm ging Nht (Nasubi), n (Brinjal), hay Php (Aubergine) , v C c Dc u cng l h nh C (Solanaceae [15]), vi nhng bng hoa hnh phu. Nhng s tht ny lm ti thy bit n hn.) C nh ti u ni li t n v thc tp qun nguyn v thc n trc ba, nh c thc hin trong cc k tht (sesshin [16].) Trong phn kt ca quyn 'S Hnh Tr ca Hoang D [17],' vi tiu 'n in,' ti c vit mt on v 'ni li t n.' Vy th ti sao, vi t cch mt hnh gi trong o Bt, ti li lm th, vit vn v nhng ngi i sn, nhng ngi ct c nui gia sc, v v dy chuyn thc phm. L v: trn bnh din vt l Gii th nht l cn bn, v s sng ca chng ta, theo gc thc phm, l cu hi hng u ca ngnh kinh t v sinh thi. Thc phm l lnh vc trong ta mi ngy khm ph 'vic gy tn hi' ca mnh i vi th gii, cng nh cch ta i ph vi vic ny. Hn nhin, n gin dng li v bo rng i l b kh cn chng ta u v minh s khng phi l cch gii quyt. Thay vo , chng ta i hi phi tu tp. Trong
142 | L i c h u c a c h n g t a

qu trnh tu tp, chng ta s khng thay i thc ti, nhng chng ta c th chuyn ho chnh mnh. Mc cm ti li v trch mc bn thn khng phi l hoa tri ca s thc tp, nhng ta c th trng ch mt ci nhn thong rng hn. Ci nhn thong rng l ci nhn c th cng nhn nim au ang c mt cng nh ci p ca thc ti tng quan chng cht ny. Chnh s nhn thc ny, phn no, l nhng g m hnh nh li Chu c gng biu th. Cho n nay, chnh nhng nn vn minh s khai cn tn ti trn th gii, c bit ni nhng ngi th sn v hi lm, tht nghch l, li l ni ngi ta biu hin lng bit n ca mnh i vi tri t v mun loi mt cch thm thy nht. Pht t chng ta cn phi hc nhiu v l . Nhng iu ti va ni trn, khng mt iu no nn b xem l s hp thc ho, hay bo cha cho vic 'ph' gii. Nh Ryo Imamura [18] gn y c vit: 'Trong o Bt, khng c ci gi l cuc chin tranh 'c chnh ngha.'' Nu thy mnh ang i ngc gii bt hi trong mt tnh hung quyt lit, git hoc gy thng tch cho ai, t v chng hn, chng ta cng ch tm cch bin minh cho hnh vi y. Chng ta ch c th ni: y l quyt nh ca ti, ti rt tic s vic xy ra nh vy, v ti chp nhn mi hu qu c th xy ra. Gii l Gii, ng vai tr ca kim ch nam, thc o, l tng, v cng n. Gii khng phi l mt l lut hiu theo ngha en nh mt trong Mi iu Rn ca Cha. 'Khng tc ot s sng' hay 'khng lm hi' l iu khng th no gi c mt cch tuyt i. Nhng ngi K Na gio (Jains) n c gi gii bt hi (ahimsa) theo ngha en (bt k logic), v nhng k trong sch nht trong h m u mt tng phi ly vic nhn i cho n cht lm mt hnh ng o c. Nhng y l s bo hnh i vi thn th ca chnh mnh. Mi sinh vt u tc ng n tng sinh vt khc. Thuyt Darwin ph cp, vi s nhn mnh vo qu trnh chn lc t nhin (loi no thch nghi th sng st), hiu cu trn theo ngha thin nhin l mt bi chin trng cnh tranh m mu. 'Thin nhin ngu nanh vut' nh ngi chu u a trch dn. Quan nim ny ngm nng

143 | L i c h u c a c h n g t a

con ngi ln v th ng cao hn nhng thnh phn khc ca thin nhin v mt o c. Gn y khoa hc sinh thi, vi nhng lun chng v s cng-tin-ho, s cng sinh, s gip h tng, tnh tng lin, tng i sut mi h thng t nhin, dy chng ta thi khim tn trong vn tnh c bit ca loi ngi. Khoa hc sinh thi cng dy chng ta rng s hiu bit ca chng ta v nhng g c hi v khng c hi trong lnh vc thin nhin hoang d cn qu th thin, do vy chng ta ch vi theo phe k sn mi hay vt b sn, cc loi cy xanh t dng hay cc loi b, nm k sinh, s sng hay ci cht. Thy Nht Hnh c ln ni ti mt bui hp mt cc nh lnh o Hi i Hu Pht t cho Ho Bnh (Buddhist Peace Fellowship) Tassajara Zen Mountain Center rng chng ta nn bit n tng biu hin b nh ca bt hi (ahimsa) d bt gp ni u trong cuc i. Ti tin Thy ni rng nu mt v s quan trong cuc chin cm qun vi t nhiu tinh thn bt hi, th iu y ng c tn thn. l cch hiu ca ti, rng mi ngi chng ta phi t tm cch ring ca mnh thc tp gii bt hi, trong phm vi rng ri ca nhng iu ta c th lm, bit rng s khng c g hon ton trng tro c, v cho d bt c chuyn g xy ra, cng khng theo ui mc ch rng mnh phi ng. y tht s l 'cng n sng cn' ca ta. l v sao ti ch gii gii ny, trong tinh thn i Tha, nh 'Khng gy tn hi khng cn thit.' Ngi ta c th t hi khng bit i vi loi mo rng th s tr gii bt hi (ahimsa), trong Pht cnh ca chng, s ra sao? Nh li thin s o Nguyn (Dogen) ni: 'Loi rng xem nc l lu i,' th vi loi mo rng, rng c l l mt jikido (thc ng) sang trng trong chng th thm cc bi k (gathas) lng l bit n loi chim ct, chia x (trong tm tng) phn n vi d xoa v qu i. 'Ngi hc Bt khng nn gii hn vo nhng quan im ca con ngi khi hc v nc.' V th gii i vi loi chim ct s nh th no? Ti ch bit iu ny: khi cht, ni kh v ci cht y l ca ring ti, v ti hy vng mnh s khng li cho con cp (hay ung th, hay g g i na)

144 | L i c h u c a c h n g t a

lm ti ng xung. Vi con cp, ti s ch yu cu: 'Lm n ng ph phm.' V c th cng gm g chung vi n. Khi bt gp mt chic a b vt b trong cng rnh, v thy s qu t rng: 'Ch lm ri i chic a,' chng ta c th nhn vo chic a b ph phm, v bit n b x t nh th no. V cu ny cng ng c thm vo: 'Ch ang git rng gi,' bi v vic s dng mt cch i tr loi a dng mt ln ri b Nht v M cho thy iu y. V Thy c bit bc k theo? Khng hn. p dng tnh thng tch cc i vi mun loi nc Trung Hoa Pht gio thng c ngha l lm l phng sanh cho c, chim b by bt. Lng t bi i vi nhng mnh i ring ch l mt phn ca cu chuyn. Nc Trung Hoa Pht gio buc phi chng kin s tuyt chng ng k ca cc loi, v s mt rng hng lot trong khong thi gian gia th k th nm v th mi lm. n th mt i phn ln rng t trc thi cn i. Lng t bi i vi nhng mnh i khn kh phi c ni rng n phm vi ca ton b lu vc mt con sng, h thng t nhin, mi trng sng ca sinh vt. Cu mng mt con vt hay mt con kh l iu ng qu. Nhng chng s cht, nu rng khng c cu. C hnh tinh rn sit di s bt chp th bo gii bt hi ca nhng x hi t chc cao v cc nn kinh t tp on trn th gii. Hng ngn loi ng vt, v hng vn loi thc vt c th i n tuyt chng trong th k ti. Ti mong rng cc bn c ca cun sch ny s hiu phong tro bo v ho bnh, phong tro bo v mi sinh, v Hi i Hu Pht t v Ho Bnh ca chnh chng ta di nh sng ny, v s t n lc CU VN MI TRNG SINH SNG CA MI LOI vo mt v tr u tin hng u.

[11]. Xut bn trong tp ch Thp Phng (The Ten Directions), ca Zen Center of Los Angeles, s Spring/Summer 1990. Barnhill m t li Chu nh sau: ' nu ln bn cht ca mng li tng lin tng i, Hua Yen khai trin hnh tng mng li ca Thin (Indra.) Trong hnh tng ny, v tr c xem nh mt mng li rng ln lm bng nhng ht chu a din, sng long, mi ht chu l mt tm gng nhiu mt. Theo mt ngha, mi

145 | L i c h u c a c h n g t a

ht chu l mt thc th n c. Nhng khi nhn vo mt ht chu, ta chng thy g hn ngoi s phn chiu ca nhng ht chu khc, m nhng ht chu khc li chnh l s phn chiu ca nhng ht chu kia, c nh vy trong mt h thng phn chiu bt tn. V nh vy, trong mi ht chu cha ng hnh nh ca ton b tm li. Theo Hua Yen, mc ch ca tn gio l t n mt trng thi tm, thy th gii l s soi bng ln nhau, v khin ta sng i sng ca mnh theo ngha ca s tng quan t cn bn y.' Xin cng xem bi tr li ca David Barnhill trong t Tam Lun (Tricycle), s Summer 1993. [ch thch ca tc gi.] [12]. Cc nh s hai vin ng v Ty tranh ginh mt con mo. Ho thng Nam Tuyn nhc con mo ln, bo rng: 'Cc ng ni c chuyn ng th tha mo, cn khng th mo phi chm.' i chng khng ng i c. Nam Tuyn bn chm con mo. n ti Triu Chu v, Nam Tuyn k li chuyn. Chu bn ci dp, i ln u mnh m bc ra ngoi. Nam Tuyn ni: 'Nu c ng lc y, mo c cu ri.' [ch thch ngui nhun] [13]. Unsui: Vn Thy, l 'hnh vn lu thy', ch ngi hc tr i y i cu o. [ch thch ngi nhun bn dch.] [14]. Cn gi l cy Dm Bt, cy Bng Bt. [ch thch ca ngi nhun] [15]. Solanaceae n t ting Latin l solanum, c ngha l 'bng mt ca m', nhng ngha ca t ny khng r. Ngi ta cho rng t Solanaceae n t ng t 'solari' trong ting Latin, c ngha l 'lm du' v dc tnh an thn ca mt s cy trong h. Tuy nhin, tn ny phn ln n t hnh dng ca hoa, xo ra nh nhng chic d di nh mt tri. [ch thch ca ngi nhun] [16]. Sesshin ('tip tm'), chng ta quen gi l ' tht' l thi gian thc tp nghim ngt, by hay nhiu ngy, trong Thin Tng. Hu ht thi gian l im lng, v thc tp thin to, thin hnh. K tht c kt thc bng bui tham vn vi Thin S (ch tr k tht.) [ch thch ca ngi nhun] [17]. 'The Practice of the Wild', Berkeley: North Point Press 1992. [18]. Ryo Imamura: tn tng Nht thuc Tnh Tng (Jodo), gio s i hc Evergreen State College Olympia, Washington State, USA. [ch thch ca ngi nhun]

146 | L i c h u c a c h n g t a

Tng lai trong bn tay


'Bn tu g?' Nhiu hnh gi trong o Bt s cho rng cu hi ny nhm vo loi thin m h thc tp, v h c khuynh hng tr li: 'Ti theo thin Minh St (vipassana),' hay 'thin Dzogchen [19],' hay 'Ch qun to (shikantaza) [20].' Nhng cu tr li nh vy phn nh mt quan nim ph bin rng tu tp ct yu l vn k thut tm linh. o c, theo phi cnh ny, c xem nh l tp hp ca cc gi tr v l lut h tr cho s tu tp. Tuy nhin, Bt li ni n vic tu hc (siksa) nh l bao gm ba mt: gii c, thin nh, v tr tu. Song, n khi cc t Bt tm cch th hin mnh trong vn ho ly k thut lm trung tm im ca Ty Phng, h thng hiu vic tu 'hnh' ch yu theo mt th hai ca Tam Hc, tc l thin nh. Bi v ci nhn ny khp vi th gii quan trong cch gii quyt vn bng bin php k thut c xem l cao hn c. Kha cnh ng k nht ca phong tro o Bt nhp th ang ln l vic nh ngha li th no l 'tu hc.' Do nhn mnh mt dn thn, trng tm ca s tu tp chuyn t ch gn b ring i vi thin sang ch k vo phn o c. iu nguy him y l 'cc Pht t dn thn' tr nn xem thng mt cch vi t (hay t vi t) nhng Pht t khc 'ch' c hnh thin. V vi khuynh hng ly k thut lm trng tm ca cc thin gi, Pht t dn thn li c nguy c thua thm ln na ni m nh khc ca Ty Phng: nim tin rng ch c hnh ng mi ng k m thi. o c, nh l s thc tp, bt u bng vic a nhng vn o c nan gii vo phm vi thin qun - thc v nhng thi thc tri ngc xm chim ly tm thc trong khi thin tp. Thay v gt b chng nh nhng th lm ta phn tn (iu hon ton chnh ng khi tu bi nh), ta nhn din chng nh nhng tim nng ca nhng hnh ng c th mang li kh au cho mnh hay cho ngi.

147 | T n g l a i t r o n g b n t a y

Thc tp chnh nim nh vy lm tng thm s nhy bn vi s tri ln ca cc tng v cm xc trong tng giy tng pht. Thng th phi i cho n khi b cm xc, nh cn gin chng hn, ko i ri mnh mi bt u nhn ra n. Tp thin nh vy luyn cho mnh quan st cc trng thi ca tm ngay t lc chng mi chm. iu ny khng c ngha l mnh nn hoc coi nh nhng thi thc khng ph hp vi hnh tng tm linh ca mnh. Chnh nim c ngha l chp nhn nhng g ang xy ra v nhn din chng nh t thn s vic. Tn su ni gc r ca s tu tp gii c ca mnh l kh nng chp nhn rng mnh cng c tim nng ca mt k st nhn, n trm, cng hip, v lm dng ma ty nh nhng k phm ti trong t. Tu tp gii c tc l chp nhn c s thc ca nhng thi thc y - v bung x chng. Bung x chng c ngha l cho chng i qua mt cch t nhin. V ch khi no mnh xc nhn mt lc thc y (', ti ght hn!'), mnh mi ko theo mt lot hin hnh khc, cui cng dn n hnh ng bng thn hay bng li. Khi nim lc gia tng, mnh c thm t do chn la nhng g phi lm. Chnh nim c cho thm sc mnh, nhng khng phi ch bng vo kh nng chnh nim ln hn tt c chng ta c l u tng c kinh nghim ngi nhn mt cch rt chnh nim s ph gii ca mnh. Chnh nim cn c cho thm sc mnh bi cc nng lc 'ch em' vi n l tn, tn, nh v tu (bn nng lc khc ca gio l Ng Lc, indriya, m Bt dy.) Gi nh chnh nim y hon ton vng mt, th mi chn la gn nh ch l thuc vo sc p ca thi quen tm l v c nh x hi. Ch khi no chnh nim c y sc mnh mnh mi hon ton y t do chn la. Ci g khin mnh bo ci ny l i nghch vi ci kia? Ci g khin mnh tin tng rng hnh ng ny l ng cn hnh ng kia l sai? Chnh nim c th gip mnh nhn ra c nhng ng lc no ang khi ln trong tng giy pht, nhng n khng bo mnh nim no nn nm v nim no nn x. bit iu ny, mnh cn phi thc c nhng g mnh t gi tr v u tin vo. V thc y nm ngay ct li nim tin Pht gio ca mnh.

148 | T n g l a i t r o n g b n t a y

S thc tp gii c o Bt t nn tng ni lng tin. Bi v mnh khng th chng minh c bng lun l (logic) hay qun st c bng gic quan nhng g mnh cho l ng sai, thin c. Cho d mnh c th bin h cho s xc quyt ca mnh v ng v sai bng cch vin n lng tm, trc gic, hay Pht tnh i na, th s vin dn cng vn l mt hnh ng ca c tin, tin vo mt ci g (lng tm chng hn) mnh khng th no chng minh hay qun st c. 'Lun l Pht gio' thng ch cho cc nhm gii lut m mnh t nguyn theo vi t cch mt ngi ti gia, mt ngi xut gia, mt ngi theo B Tt hnh, mt ngi tu theo Thin Tng, hay mt ngi theo Kim Cng Tha (Vajrayana.) Gii lut l nhng tuyn ngn v nhng gi tr mnh chn, cn c trn nim tin, sng theo. Mnh phi nng vo cc gi tr tng tr trong Gii lut ny mi khi lm mt chn la c tnh cht lun l. Khi c trnh by mt cch kh khan (nh 'Khng c git'), Gii c v nh ch n thun ra lnh cm on iu n iu kia. Tuy nhin, lm nn tng cho nhng gii ny l cc gi tr, rng: s sng l qu, lm vi nh kh au l tt, lng thng l tt, bo v v nng cao s sng l tt. mi truyn thng o Bt u c mt s gng go gia nhng ngi ch trng ngha da trn ch ngha ca Gii lut v nhng ngi ch trng cc gi tr lm nn tng cho nhng Gii lut y. Trong nhiu truyn thng u c cu chuyn v hai v s thy ngi n b ang sp cht ui di sng. Mt v lao xung nc cu, trong khi v kia nhn mt cch khng bng lng. Khi h v n tu vin, v sau bo v trc phm vo Gii xc chm n thn th ph n. Bn ng ta tr li: 'Ti c ta li b sng. Thy vn cn gi hoi c y.' Mi vn nan gii ca lun l u trnh by cho mnh thy mt tnh hung phc tp, c mt khng hai, cha tng xy ra trc , v s khng xy ra li bao gi. Bao nhiu gii cng s chng lut cho con s v hn ca nhng vn lun l nan gii trn i, nhng vn mnh c th phi i mt. Trong khi Gii c th ra phng

149 | T n g l a i t r o n g b n t a y

hng cho nhiu chn la n gin, th nhng vn nan gii trong i, khin ta phi trn tr, li i hi s trau di gii c. V nhng vn y buc ta phi nhn su vo tnh trng v chn la, vi tr tu, nhng g phi lm. Tr tu y i hi ta phi nhn vt ra ngoi ngn t ca gii lut thy c cc gi tr m chng gi gn. Bt ni hnh ng (nghip, karma) l hng. nh lm g, tc l chn hnh ng theo mt cch no . Song, mi chn la nh vy l mt s mo him; bi v mnh khng sao bit c kt qu ca mt hnh ng. Tt c nhng g ta c th mong i l tr tu bit c ci g l tt nht mt tr tu i hi s khim tn nhn rng mnh c th sai. Cho nn, s tu tp gii c cng ko theo s tu tp nh, tu. Ba Php Trau Di (Tam Hc) ca Bt c mt trong bt c mt hnh ng c tnh cht lun l ng k no: nh s cam kt sng theo mt lot gi tr gi ghm trong cc gii lut; nh tnh trong sng, an tnh, v v ngi ca chnh nim, cho php ta thc c nhng g ang xy ra trong pht giy hin ti; nh tr tu chn la iu g l hay nht nn lm. Ma xun nm 1993, ti may mn nm trong mt nhm gio th Pht gio Ty Phng gp g c Dalai Lama tho lun, cng vi nhiu vic khc, vn o c ca Pht gio, c bit l o c gia cc v thy vi nhau. c Dalai Lama ng thi l mt ct tr u t ca dng Php thuc v lch s, v mt trong nhng ngi din gii li lc nht ngha ca dng Php y. Ngi, cng mt lc, hon ton phng khong trn phng din din dch gio l, trong khi li ht sc bo th trong cc vn mang tnh chnh thng o c. c Dalai Lama bo chnh ngi t tuyt i trao quyn cho thy khi t ngi thy vo vai tr . Ti sao mt s gio th M v u Chu b li ko vo cc v tai ting? Ti sao h c th li dng v i x ti t vi t ca mnh? l vn m c Dalai Lama ht sc quan tm.

150 | T n g l a i t r o n g b n t a y

Ngi t, Ngi nhn xt, thng khng xem xt cc phm cht o c v tm linh ca ngi kia trc khi nhn ng ta (thng l 'ng') lm thy. Tuy nhin, truyn thng Ty Tng ni r rng mt ngi cn phi dnh nhiu nm xem xt k lng trc khi i n bc nhn thy. Nhng li phn ln nm ngi thy. c Dalai Lama nhn xt: 'Nhiu ngi bn m ti bit y [ n v Ty Tng] rt khim tn, nhng sang Ty Phng th h li tr nn kiu mn t ho.' Mt ng thy tu gin d, bay t mt khu nh c cng kit ca n n mt th chu u hay chu M c tn sng v t trt vo ph qu, th, d hiu thi, s c khuynh hng cho s u i y lm cho mnh kiu mn. 'Ru,' Ngi bn, 'thng l cn do ca nhng vn ny.' L ng nhin: mt chin lc hp dn cho mt ngi b bng khi vn ho quen thuc ca mnh, ri nm vo mt th gii y hoang mang v i hi m anh ta thiu cc k nng cn thit trn phng din x hi v tnh cm ng u. Mi chuyn nh th cng cha n ni g, ngoi tr s kin hu ht cc v thy Chu, v nhng t k tha ngi Ty phng ca h u c xem l gic ng. 'Gic Ng' c ngha g nu nh nhng ngi gic ng vn cn l thuc vo nhng cung cch thiu o c m nhng k phm phu cha gic ng chng ta ang tm cch thot ra khi s km kp ca chng? Ti thiu nht, ta mong rng s gic ng hm ngha mt trnh tho mn, khng cn khao kht na. Nhng nu mt ngi tho mn, ht kht khao, ti sao ngi y li chu thua thi kiu cng cho mnh l quan trng? Ti sao ngi y li tr nn l thuc vo ru? Ti sao ngi y li theo ui mt chui truy hoan nht thi? Ngay nhng ngi hi lng cha gic ng cng cn chng cn n nhng th ny. Nu hnh vi ca v thy l phi o c, c Dalai Lama tr li, th cho d v c tu lu nm i na, s tu tp cng sai lm. Rt n gin, h khng c mt s hiu bit ng n v Gio Php. C mt 'khong cch' gia Php v i sng ca h. Ngi bc b t tng mt khi c tu gic v chn l ti hu ca tnh Khng, th ngi ta khng cn b rng buc bi nhng quy tc o c na. Ngc li:
151 | T n g l a i t r o n g b n t a y

nh khm ph c mng li lin h ni kt mi loi chng sanh mt cch thun theo lun thng o l, ci hiu v tnh Khng khng b him vt ra ngoi o c m truyn th cho lnh vc ny (o c) nhng hiu bit vng vng v kinh nghim. c Dalai Lama by t s quan ngi rng thnh thong kinh nghim Ng (satori) ca Thin Tng b ln ln vi trng thi nh (samadhi) hay ch n thun l trng thi v tng, trong t thn chng, chng c trng thi no hm ch v ci hiu c tnh cht chuyn ho c. S ch trng vo nhng mc chng ng cao ca Thin Tng, Ngi nhn xt, c th dn theo nguy c b b, khng chm sc nhng mc thp hn, l tu chnh t nhng hnh vi n gin. Ngi cng bn khon v nhng Pht t m Ngi gp, ni v chng nhp tnh Khng nhng xem ra ngui lnh tnh ngi, chng t h i lc vo ch hon ton v tng, hay 'trm tr' (mt dng vi t ca s m n.) 'V vy,' Ngi kt lun, 'ti thch con ng t t tng bc hn.' Mt ngi trong s chng ti nhn xt rng nhng ngy gp g 'c mt nhn thc ng n n tn xng ty' v h. Cuc gp g vi c Dalai Lama lm cng vic khng nh nhng g nhiu ngi trong chng ti trc nhn l ng, nhng cha tm ra can m hay ngn t ni ra. 'Qu kh l qu kh,' c Dalai Lama ni vo ba cht ca cuc gp g. 'Ci g l quan trng? Tng lai. Chng ta l nhng ngi sng to. Tng lai trong bn tay chng ta. Cho d c tht bi, cng khng g hi tic - chng ta phi n lc.'

[19]. Dzogchen: 'i Vin Mn' hay 's hon ho ln lao' nm trong mch Pht gio Ty Tng. 'Theo Tng Th Sng Cht' ca Sogyal Rinpoche th 'Dzogchen l trng thi ton ho ca bn tnh nguyn y ca ta, khng cn phi lm cho ton, v n ngay t khi thy ton vn, nh bu tri.' 'S tu luyn theo Dzogchen c m t l 'Kin, Thin, Hnh. Thy c mt cch trc tip trng thi tuyt i, CNH hay nn tng bn th chng ta - t tnh, tnh bn nhin - l Kin; ci cch lm cho ci thy y khng gin on gi l Thin; v hi nhp ci thy y vo trong ton th thc ti v cuc i

152 | T n g l a i t r o n g b n t a y

chng ta, gi l Hnh.' (chng 10, bn dch ca Ni S Tr Hi.) [ch thch ca ngi nhun.] [20]. Shikantaza (): 'Ch Qun To' (only focused on doing sitting), 'ch cn chm sc vic ngi thi', l ch trng ca Thin S o Nguyn (Dogen Zenji 1200-1253), ngi du nhp phi thin To ng (Toso) t Trung Quc sang Nht Bn. [ch thch ca ngi nhun]

153 | T n g l a i t r o n g b n t a y

Chng 04: Kinh Ngi o Trng


(u B Tc Kinh, Kinh s 128 ca B Trung A Hm, Gotama Sanghadeva i ng Tn (397-398) dch t Phn ra Hn. Nht Hnh dch ra Quc Vn, nm 1992. Tham kho Anguttara Nikaya, A. III.211.) y l nhng iu ti nghe Bt ni vo mt thi m ngi cn lu tr ti tu vin Cp C c, trong vn cy K . Hm y, c s Cp C c cng vi nm trm v c s khc tm n ni c ng ca thy X Li Pht. Cc v ci u lm l thy v ngi xung mt bn. Tn gi X Li Pht s dng nhiu phng tin kho lo thuyt php cho cc v c s ny, em li cho h nim vui v lm pht khi ni h nim kht ngng i vi Tam Bo v s hnh tr chnh php. Sau , tn gi ti ving Bt, lm l di chn Ngi v ngi xung mt bn. C s Cp C c v nm trm v kht s cng theo gt thy, n ving Bt, lm l di chn Ngi ri ngi xung mt bn Bt. Sau khi thy mi ngi an ta, Bt bo thy X Li Pht: "Ny thy X Li Pht, thy c bit rng nu mt v t o trng o hnh bit h tr nm Gii php v tu tp bn tm cao p (tng thng tm) th c th dt ti rt d dng v khng kh khn g kh nng an tr hnh phc ngay trong hin ti, v bit chc chn rng mnh s khng cn a lc vo a ngc, ng qu, bng sinh v cc no c khc trong tng lai? Mt ngi nh th l c qu Vo Dng, khng s cn b ri vo ng c, chc chn ang i v no chnh gic. Ngi y ch cn qua li ti a l by ln na trong cc ci tri v ngi l c th t ti bin Gii ca s hon ton gii thot dit kh. X Li Pht, v t o trng h tr nm Gii php tu tp v bn tm cao p (tng thng tm) nh th no? V t o trng xa la s git hi, chm dt s git hi, bung b kh Gii, bit h thn, tp t tp bi, bo h cho mi loi sinh vt, k c cc loi cn trng. V y dit tr tn gc tm nim git hi.

154 | T n g l a i t r o n g b n t a y

l Gii php th nht m ngi t o trng h tr. V t o trng xa la s khng cho m ly, chm dt s khng cho m ly, thng a b th, tm nim vui trong s b th v b th m khng cu n p. V ny khng b tm trng tham lam che lp, lun lun bo h s lim khit ca mnh v dit tr tn gc s khng cho m ly. l Gii php th hai m ngi t o trng h tr. V t o trng xa la t dm, chm dt s t dm, bo v cho bt c ai, d ngi y nm trong s bo h ca cha, m, hoc c cha ln m, hoc ch em, hoc anh em, hoc cha m bn sui gia, hoc gia nh sui gia, hoc bi ngi ng tnh, hoc l v con hay chng con k khc, k c k b cung dm khng b, hoc k bn phn bun hng. V ny dit tr tn gc tm nim t dm. l Gii php th ba m ngi t o trng h tr. V t o trng xa la ni di, chm dt s ni di, ch ni s tht, tm nim vui trong s ni ln s tht, an tr ni s tht khng lc no i di, c th c tin cy hon ton v khng bao gi dm mit th k khc. V y dit tr tn gc s ni di. l Gii php th t m ngi t o trng h tr. V t o trng xa la ru, chm dt s ung ru, dit tr tn gc thi quen ung ru. l Gii php th nm m ngi t o trng h tr. Ny thy X Li Pht, cc v t o trng lm th no th t ti bn tm cao p (tng thng tm) v an tr hnh phc trong hin ti mt cch d dng v khng c kh khn? Trc ht, v t o trng thc tp qun nim v Nh Lai. V y qun nim nh sau: Nh Lai l bc gic ng chn chnh khng cn dnh mc, l bc Minh Hnh tc, l bc Thin th, l bc Th gian gii, l bc V thng s, l bc iu ng trng phu, l bc Thin nhn s, l Bt, l Th tn. Qun nim v Nh Lai nh th th nhng dc vng xu xa u c tiu dit,
155 | T n g l a i t r o n g b n t a y

trong tm ngi qun nim khng cn nhng yu t bt thin, u nhim, su kh v lo u. Nh tng nim ti Nh Lai m tm t ngi y lng trong, c c nim vui, v ngi y t ti tm cao p th nht, an tr trong hin ti mt cch d dng, khng kh khn g. X Li Pht, v t o trng thc tp qun nim v Php. V y qun nim nh sau: Gio php c c Th tn ging dy l gip php din by kho lo, c kh nng a ti gii thot hon ton, a ti trng thi khng phin no, khng nng bc, c tnh cch thng ti v khng di i. Qun nim v gic tri nh th v php th nhng dc vng xu xa u c tiu dit, trong tm ngi qun nim khng cn nhng yu t bt thin, u nhim v lo u. Nh tng nim ti Php m tm t ngi y lng trong, c c nim vui v t ti tm cao p th hai, an tr hnh phc trong hin ti mt cch d dng, khng kh khn g. X Li Pht, v t o trng thc tp qun nim v Tng. V y qun nim nh sau: Thnh chng ca Nh lai ang i v no thin, ang i trn ng chnh, ang hng theo gio php, ang thc tp theo gio php v sng ng tinh thn gio php. Trong thnh chng y c cc bc A la hn thnh v ang thnh, cc bc A na hm thnh v ang thnh, cc bc T hm thnh v ang thnh, cc bc Tu hon thnh v ang thnh, tc l c c bn i v tm bc. Thnh chng ca Nh lai thnh tu c Gii, c tam mui, c bt nh, c gii thot, c tri kin gii thot; thnh chng ny ng c tn knh, ng c qu trng, ng c phng s, ng c cng dng, v l rung phc tt p cho cuc i. Nh tng nim ti tng m tm t ngi qun nim lng trong, c c nim vui v ngi y t ti tm cao p th ba, an tr hnh phc trong hin ti mt cch d dng, khng kh khn g.

156 | T n g l a i t r o n g b n t a y

X Li Pht, v t o trng thc tp qun nim v Gii. V y qun nim nh sau: Gii lut ny khng c khuyt im, khng b st m, khng b cu u, khng b trc, c kh nng gip ta an tr trong lnh th ca Nh lai. Gii lut ny khng c tnh cch gi di, thng c cc bc hin thnh khen ngi, tip nhn, thc tp v h tr. Nh tng nim ti Gii m tm t ngi y lng trong, c c nin vui v ngi y dt ti tm t cao p th t, an tr hnh phc trong hin ti mt cch d dng, khng kh khn g. X Li Pht, thy nn ghi nh rng mt ngi t o trng nu thc tp c nh th l chm dt c s sa a vo a ngc, ng qu, sc sinh v cc ng d khc, chng t c qu v Tu hon, khng cn thi a vo cc c php. Ngi y chc chn ang i v no chnh gic v ch cn qua li ti a l by ln na trong cc ci tri v ngi l c th t ti bin Gii ca s hon ton gii thot dit kh. By gi, c Th Tn ni bi tng sau y: "K tr sng ti gia Thy s cnh a ngc Nn th tr chnh php Dt tr mi no c. Hc hiu m hnh tr Khng git hi chng sanh Chn tht khng ni di Khng ly ca khng cho. Trung kin bn hn phi Thi t dm ka b Nht quyt khng ung ru tm chng lon cung Thng thc tp nim Bt Thng thc tp nim Php Nim Tng v nim Gii

157 | T n g l a i t r o n g b n t a y

Tm an lc thnh thi. Mun thc tp b th vun trng phc c Ngi y hc tiu chun Gii thot v gic ng. X Li Pht lng nghe Ta ni v im ny Hy nhn n b kia V th quan st chng: C con vng, con trng C con , con en Mu nu c m vng Hoc mu chim b cu. D chng mu sc g Hoc xut x t u Gi tr tht ca chng L sc chuyn ch. Nhng con no mnh khe Ko xe mnh v nhanh Chuyn ch c nhiu chuyn L nhng con hu dng. Trong ci nhn gian ny C cc Gii phm ch St li, c s Thng gia v cng nhn. Nhng ai tr tnh Gii Thc chng c gii thot Tr thnh bc cao c Bc Thin th thnh thi. Cng dng nhng bc y

158 | T n g l a i t r o n g b n t a y

L c qu phc ln. Ta khng cn phn bit Giai cp v ngun gc. K thiu c ngho tu Khng soi sng cho ai, Cng dng nhng k y Qu phc khng ng k. Ngi con Bt tu hu Tm hng v Th tn Gc lnh thm vng chi Ch sinh v no lnh. Qua li ci nhn thin Nhiu lm l by ln Cui cng s t c Cnh Nit bn tnh lc. Bt ni nh th, Tn gi X Li Pht, cc v kht s, c s Cp C c v nm trm v c s khc nghe li Bt dy, vui v lm theo.

159 | T n g l a i t r o n g b n t a y

Chng 05: Nghi Thc Truyn Th Ba Quy v Nm Gii


Ngi ch l nghi thc ny l mt ngi c o c c i chng knh n, ang hnh tr Gii Kht S, Gii N Kht S, Gii B Tt Xut Gia hay Gii Tip Hin Xut Gia c truyn ng lm Gio Th hoc c c bit cho php trao truyn Nm Gii. 1. Thin Hnh (30 pht, sau khi c hng dn) 2. Thin To (12 pht, sau khi c hng dn) 3. Dng Hng i chng chp tay trc bn th. V ch l dng hng ln v xng k Dng Hng sau ba ting chung bt u, trong khi mi ngi qun tng theo li k: L bu t danh hng Khi trm quyn to khp mi phng Tm B dng lit phi thng Tip xc u cng phng ho quang Khp chn an nh t tng Knh thnh phng hin c T Tn. Chng con knh dng hng ln Bt v ch v B Tt. (C) 4. Tn Dng Hng cm vo bnh, v ch l xng, i chng chp tay qun tng theo: Xinh tt nh hoa sen

160 | T n g l a i t r o n g b n t a y

Rng ngi nh Bc u Xin quay v nng nu Bc Thy ca nhn, thin. Sen qu n i gic ng Ho quang chiu rng mi phng Tr tu vt tm php gii T bi thm nhun non sng. Va thy dung nhan iu Ng Trm ngn phin no sch khng Hng v tn dng cng c Tinh chuyn o nghip vun trng. Nam m c Bn S Bt Thch Ca Mu Ni. (C) 5. Ly Bt V ch l xng cc danh hiu sau y, v i chng ly xung mt ly theo ting chung gia tr sau mi danh hiu: Nht tm knh l Bt, Php, v Tng thng tr trong mi phng (C) Nht tm knh l c Bn S Bt Thch Ca Mu Ni (C) Nht tm knh l c B Tt i Tr Vn Th S Li (C) Nht tm knh l c B Tt i Hnh Ph Hin. (C) Nht tm knh l c B Tt i Bi Quan Th m. (C) Nht tm knh l c B Tt i Nguyn a Tng Vng. (C) Nht tm knh l Tn Gi Thng Th Ma Ha Ca Dip. (C) Nht tm knh l Tn Gi i Tr Trng Lo X Li Pht. (C) Nht tm knh l Tn Gi i Hiu Ma Ha Mc Kin Lin. (C) Nht tm knh l Tn Gi Lut S u Ba Ly. (C) Nht tm knh l Tn Gi Khi Gio A Nan . (C) Nht tm knh l Tn Gi Ni Trng Kiu m Di. (C) Nht tm knh l lit v T S qua cc thi i t Thin Trc cho n Vit Nam. (CC.)

161 | T n g l a i t r o n g b n t a y

6. Tr Tng i chng an to trn to c thnh hai hng i din nhau. Duy Na v Duyt Chng khai chung m. V ch l xng K Khai Kinh v Tm Kinh: Nam m c Bn S Bt Thch Ca Mu Ni. (ba ln) (C) Gii lut cao siu mu nhim C duyn may c th tr Xin nguyn i vo bin tu Tinh thng gio ngha huyn vi. (CC.) Kinh Tinh Yu Bt Nh Ba La Mt a (C) B tt Qun T Ti Khi qun chiu thm su Bt Nh Ba La Mt Tc diu php Tr Bng soi thy nm un u khng c t tnh Thc chng iu y xong Ngi vt thot tt c Mi kh au ch nn. (C) "Nghe y, X Li T: Sc chng khc g Khng Khng chng khc g Sc Sc chnh thc l Khng Khng chnh thc l Sc Cn li bn un kia Cng u nh vy c. (C) X Li T nghe y: Th mi php u Khng Khng sanh cng khng dit Khng nh cng khng sch Khng thm cng khng bt. Cho nn trong tnh Khng
162 | T n g l a i t r o n g b n t a y

Khng c sc, th, tng, Cng khng c hnh, thc Khng c nhn, nh, t, Thit, thn, - su cn Khng c sc, thanh, hng, V, xc, php - su trn Khng c mi tm gii T nhn n thc Khng h c v minh Khng c ht v minh Cho n khng lo t Cng khng ht lo t Khng Kh, Tp, Dit, o Khng tr cng khng c. (C) V khng c s c Khi mt v B Tt Nng diu php Tr Bt Nh Ba La Mt Th tm khng chng ngi V tm khng chng ngi Nn khng c s hi Xa la mi mng tng Xa la mi in o t Nit Bn tuyt i. (C) Ch Bt trong ba i Y diu php Tr Bt Nh Ba La Mt Nn c v thng gic. Vy nn phi bit rng Bt Nh Ba La Mt L linh ch i thn L linh ch i minh L linh ch v thng L linh ch tuyt nh
163 | T n g l a i t r o n g b n t a y

C nng lc tiu tr Tt c mi kh nn Cho nn ti mun thuyt Cu thn ch Tr Bt Nh Ba La Mt." Ni xong c B Tt Lin c thn ch rng: Gate Gate Paragate Parasamgate Bodhi Svaha. (3 ln) (CC) 7. Tc Php Yt Ma V Yt Ma: i chng tp hp y cha? V Th Chng: Tha, i chng tp hp y . V Yt Ma: C s ho hp khng? V Th Chng: Tha, c s ho hp. V Yt Ma: i chng hm nay tp hp c ch ch g? V Th Chng: Tha, thc hin Yt Ma truyn Nm Gii. V Yt Ma: Xin i chng lng nghe! Hm nay l ngy (.../.../...), ngy c chn truyn th Tam Quy v Ng Gii, chng ta tp hp ng gi gic, i chng ng sn sng h nim vic truyn th quy gii trong tinh thn ho hp, nh vy, vic truyn gii l hp php. Bch nh th, th php tc bch c thnh hay khng? (i chng p:) Thnh.

164 | T n g l a i t r o n g b n t a y

8. Khai Th Hm nay i chng tp hp chng minh v h nim cho l Quay V v Nng Ta Tam Bo ca cc v ... v ... Xin i chng theo di hi th v an tr trong chnh nim khi nghe ba ting chung gia tr. Ting chung l ting gi ca Bt mi ngi tr v trong trng thi tnh thc. (CCC) (Khong thi gian gia hai ting chung l ba hi th vo v ba hi th ra) 9. Ly Bo n Cc v Gii T c tn sau y ng dy, chp tay thnh bp sen trnh din trc Tam Bo (c tn.) Nghe li xng v ting chung th ly xung mt ly: Gii t mang n cha m sinh thnh, ci u knh l Tam Bo thng tr trong mi phng. (C) Gii t mang n s trng gio hun, ci u knh l Tam Bo thng tr trong mi phng. (C) Gii t mang n bng hu v cc bc thin tri thc tc thnh cho, ci u knh l Tam Bo thng tr trong mi phng. (C) Gii t mang n mi loi chng sanh, cy c v t , ci u knh l Tam Bo thng tr trong mi phng. (CC) 10. Truyn Th Tam Quy Hm nay i chng tp hp chng minh v h nim cho cc v... trong l pht nguyn th tr php Quy Y Tam Bo. L ngi c duyn vi o, qu v thy r c con ng ca tnh thng v s hiu bit m t tin chng ta i theo trong bao nhiu th h, v hm nay qu v c ch pht tm quy y Tam Bo. Quy y Tam Bo l quay v nng ta ni Bt, ni Php, v ni Tng. Bt, Php, v Tng l ba vin ngc qu. Quay v nng ta ni Bt l quay v nng ta ni bc tnh thc, c kh nng a ng ch li
165 | T n g l a i t r o n g b n t a y

cho ta trong cuc i. Quay v nng ta Php l quay v vi con ng ca tr tu v t bi, ngh l con ng ca hiu bit v thng yu. Quay v nng ta Tng l quay v nng ta ni on th ca nhng ngi ang thc tp theo con ng tr tu v t bi v sng trong tnh thc. Bt, Php, v Tng c mt trong mi phng th gii m cng c mt trong mi ngi v mi loi. Quay v nng ta ni Bt, ni Php, v ni Tng cng c ngha l tin tng kh nng gic ng ni t tnh mnh, kh nng khai m v pht trin hiu bit v thng yu ni bn thn mnh v kh nng thc tp hnh o ca c nhn v on th mnh. Xin cc v gii t cung knh c theo y ba li pht nguyn ln: - Con v nng ta Bt, ngi a ng ch li cho con trong cuc i. (lp li, chung) - Con v nng ta Php, con ng ca tnh thng v s hiu bit. (lp li, chung) - Con v nng ta Tng, on th ca nhng ngi nguyn sng cuc i tnh thc. (lp li, chung) 11. Khai Th Qu v Pht t! Qu v chnh thc tip nhn php Tam Quy, a Ba Vin Ngc Qu vo lng v vo i sng hng ngy ca qu v. Hm nay qu v tr nn nhng ngi hc tr ca bc Gic Ng, v nguyn sng theo np sng tnh thc ca Ngi. Bt u t hm nay, qu v phi tm hng ngy hc hi v hnh tr theo con ng ca tr tu v t bi, ngha l pht trin kh nng hiu bit v thng yu ni qu v. V cng bt u t hm nay, qu v phi bit nng ta vo on th ca qu v hc hi v hnh tr, tham d

166 | T n g l a i t r o n g b n t a y

nhng kho tnh tu, tham d nhng bui c tng quy gii v nhng sinh hot tu hc khc ca on th. Thy gio th ca qu v l Ho Thng (Thng To, i c) ... v php danh ca qu v l do chnh Ho Thng (Thng To, i c) ban cho. Qu v phi nng vo thy ca qu v m hc o v tu o. 12. Truyn Th Nm Gii Cc gii t! y l giy pht long trng ca s truyn th Nm Gii. Nm Gii l nn tng cho mt cuc sng c hnh phc v c ch hng v tha, c nng lc bo v s sng v lm p cho cuc i. Nm Gii l nhng nguyn tc hng dn chng ta v hng an lc, gii thot v gic ng. Nm Gii l nn tng ca hnh phc c nhn, hnh phc gia nh v x hi. Hc hi v thc hnh theo Nm Gii, ta s i ng con ng chnh php, ta s trnh c li lm, kh au, s hi v tht vng, ta s xy dng c an lc hnh phc cho ta, cho gia nh ta v ng gp vo phm cht an lc v ho bnh ca x hi. y l Gii tng ca Nm Gii. Xin qu v lng nghe tng Gii mt vi tm hn thanh tnh. Xin tr li 'd c' mi khi thy mnh c kh nng tip nhn, hc hi v hnh tr gii lut c tuyn c. Cc v sn sng cha? (tr li: Sn sng.) y l Gii Th Nht: thc c nhng kh au do s st hi gy ra, con xin hc theo hnh i bi bo v s sng ca mi ngi v mi loi. Con nguyn khng git hi sinh mng, khng tn thnh s git chc v khng k khc git hi, d l trong tm tng hay trong cch sng hng ngy ca con. l Gii Th Nht ca Nm Gii. Qu v c pht nguyn tip nhn, hc hi v hnh tr Gii y hay khng? (p: 'D c', chung) y l Gii Th Hai:

167 | T n g l a i t r o n g b n t a y

thc c nhng kh au do lng gt, trm cp v bt cng x hi gy ra, con xin hc theo hnh i t em li nim vui sng v an lc cho mi ngi v mi loi, chia x th gi, nng lc v ti vt ca con vi nhng k ang tht s thiu thn. Con nguyn khng ly lm t hu bt c mt ca ci no khng phi do mnh to ra. Con nguyn tn trng quyn t hu ca k khc, nhng cng nguyn ngn nga k khc khng cho h tch tr v lm giu mt cch bt lng tn s au kh ca con ngi v ca mun loi. l Gii Th Hai ca Nm Gii. Qu v c pht nguyn tip nhn, hc hi v hnh tr Gii y hay khng? (p: 'D c', chung) y l Gii Th Ba: thc c nhng kh au do thi t dm gy ra, con xin hc theo tinh thn trch nhim gip bo v tit hnh v s an ton ca mi ngi v mi gia nh trong x hi. Con nguyn khng n nm vi nhng ngi khng phi l v hay chng ca con. Con thc c rng nhng hnh ng bt chnh s gy ra nhng au kh cho k khc v cho chnh con. Con bit mun bo v hnh phc ca mnh v ca k khc th phi bit tn trng nhng cam kt ca mnh v ca k khc. Con s lm mi cch c th bo v tr em, khng cho nn t dm tip tc gy nn s v ca cc gia nh v ca i sng i la. l Gii Th Ba ca Nm Gii. Qu v c pht nguyn tip nhn, hc hi v hnh tr Gii y hay khng? (p: 'D c', chung) y l Gii Th T: thc c nhng kh au o li ni thiu chnh nim gy ra, con xin hc theo hnh i ng v lng nghe dng tng nim vui cho ngi v lm vi bt kh au ca ngi. Bit rng li ni c th em li hnh phc hoc kh au cho ngi, con nguyn ch ni nhng li c th gy thm nim t tin, an vui v hy vng, nhng li chn tht c gi tr xy dng s hiu bit v ha gii. Con nguyn khng ni nhng iu sai vi s tht, khng ni nhng li gy chia r v cm th. Con nguyn khng loan truyn nhng tin m con khng bit
168 | T n g l a i t r o n g b n t a y

chc l c tht, khng ph bnh v ln n nhng iu con khng bit chc. Con nguyn khng ni nhng iu c th to nn s bt ha trong gia nh v on th, nhng iu c th lm tan v gia nh v on th. l Gii Th T ca Nm Gii. Qu v c pht nguyn tip nhn, hc hi v hnh tr Gii y hay khng? (p: 'D c', chung) y l Gii Th Nm: thc c nhng kh au do s s dng ma ty v c t gy ra, con xin hc cch chuyn ha thn tm, xy dng sc khe thn th v tm hn bng cch thc tp chnh nim trong vic n ung v tiu th. Con nguyn ch tiu th nhng g c th em li an lc cho thn tm con, v cho thn tm gia nh v x hi con. Con nguyn khng ung ru, khng s dng cc cht ma ty, khng n ung hoc tiu th nhng sn phm c c t trong c mt s sn phm truyn thanh, truyn hnh, sch bo, phim nh v chuyn tr. Con bit rng tn hoi thn tm bng ru v cc c t y l phn bi t tin, cha m v cng l phn bi cc th h tng lai. Con nguyn chuyn ha bo ng, cm th, s hi v bun gin bng cch thc tp php king c cho con, cho gia nh con v cho x hi. Con bit php king khem ny rt thit yu chuyn ha t thn, tm thc cng ng v x hi. l Gii Th Nm ca Nm Gii. Qu v c pht nguyn tip nhn, hc hi v hnh tr Gii y hay khng? (p: 'D c', chung) Qu v Pht t! Qu v tip nhn xong Nm Gii Qu Bu, nn tng ca hnh phc gia nh v cht liu ca ch nguyn li tha. Qu v phi n tng thng xuyn gii tng mi thng t nht l mt ln, s hc hi v hnh tr Nm Gii cng ngy cng su sc v ln rng. L tng gii c t chc ti cha, ti thin ng, nim pht ng, hay ti t gia, c s tham d ca nhng ngi bn tu ca mnh. Qu v cng c th t chc l tng gii trong phm vi gia nh mnh, hoc nu sng c thn xa cha, xa bn, th cng c th tng gii mt
169 | T n g l a i t r o n g b n t a y

mnh. Nu trong vng ba thng m khng tng gii t nht l mt ln th qu v t ng mt gii th v l Quy Y Truyn Gii ny s mt hiu lc. Qu v Pht t! L t ca Bt, qu v nn tinh tin tu hc theo con ng m Bt dy cng ch dy to an lc v hnh phc cho chnh mnh v cho mi ngi. Nghe chung, xin ng dy v ly xung ba ly t lng tn knh v bit n Tam Bo. 13. Tuyn c Phi Quy Y Cc Pht t! Xin qu v lng tai nghe thy tuyn c phi quy y (c phi quy y, trong c php danh ca ngi mi c quy y v ca v bn s mnh. c xong, phi quy y c trao li cho ng s. Gii t quy y ra qu trc in Bt nghe c phi v nhn phi.) 14. H Nim h nim cho cc Pht t mi th php Quy Y c o tm kin c v o nghip tng trng, xin i chng nhip tm tr nim hng danh ch Bt v ch v B Tt theo phng php tr danh nht tm bt lon. (mi danh hiu ba ln) Nam m c Bn S Bt Thch Ca Mu Ni (C) Nam m c B Tt i Tr Vn Th S Li (C) Nam m c B Tt i Hnh Ph Hin (C) Nam m c B Tt i Bi Quan Th m (C) Nam m c B Tt i Nguyn a Tng Vng. (CC) 15. Quay V Nng Ta Con v nng ta Bt, ngi a ng ch li cho con trong cuc i. Con v nng ta Php, con ng ca tnh thng v s hiu bit. Con v nng ta Tng, on th ca nhng ngi nguyn sng cuc i tnh thc. (C) v nng ta Bt, con ang c hng i sng p trong cuc i.

170 | T n g l a i t r o n g b n t a y

v nng ta Php, con ang c hc hi v tu tp cc php mn chuyn ho. v nng ta Tng, con ang c tng thn soi sng, du dt v nng trn con ng thc tp. (C) V nng Bt trong con, xin nguyn cho mi ngi, th nhn c Gic Tnh, Sm m lng B . V nng Php trong con, xin nguyn cho mi ngi, nm vng cc php mn, cng ln ng chuyn ho. V nng Tng trong con, xin nguyn cho mi ngi, xy dng nn bn chng, nhip ho c mun loi. (CC) 16. Hi Hng Truyn tr Gii thm diu To cng c v bin t xin hi hng Cho chng sinh mi min. (C) Php mn xin nguyn hc n ngha xin nguyn n Phin no xin nguyn on Qu Bt xin chng nn. (CCC)

171 | T n g l a i t r o n g b n t a y

You might also like