KRVNE GRUPE

UVOD
Krvne skupine (tj. dananji ABO sustav) bile su nepoznate sve do 1901. godine, kada je austrijski lijenik i patolog Karl Landsteiner otkrio taj sustav, a neto kasnije i Rh faktor. To njegovo otkrie bilo je rjeenje velikog problema koji je nastajao pri transfuzijama krvi meu osobama nesrodnih krvnih grupa. Naime, dolazilo je do procesa sljepljivanja eritrocita ili aglutinacije, a zatim i do procesa raspadanja eritrocita ili hemolize. Takvi procesi uzrokovali su zaepljenje krvnih kapilara i opu disfukcionalnost krvi, te time dovodili do smrti. Landsteiner je uoio na membrani eritrocita specifine bjelanevine (antigene), od kojih je najee i najvanije nazvao A i B. Kako upravo ti antigeni uzrokuju specifine reakcije aglutinacije nakon nepodudarne transfuzije krvi, oni su nazvani aglutinogenima. Na temelju toga ustanovljene su etiri osnovne krvne grupe koje ine ABO sustav: grupa A (na membrani eritrocita nalazi se aglutinogeni A) grupa B (na membrani eritrocita nalazi se aglutinogeni B) grupa AB (na membrani eritrocita nalaze se i aglutinogeni A i aglutinogeni B) grupa O (na membrani eritrocita ne nalaze se niti aglutinogeni A niti aglutinogeni B)

Slika 1 Prosjena zastupljenost krvnih grupa u ljudskoj populaciji

Osim aglutinogena, pripadnici pojedine krvne grupe imaju u svojoj krvnoj plazmi i specifina protutijela, a kako su ona odgovorna za reakciju aglutinacije eritrocita, nazivaju se aglutinini. Tako pripadnik grupe A ima anti B aglutinine (koji, dakle, reagiraju protiv eritrocita sa aglutinogenima B), pripadnik grupe B ima anti A aglutinine, pripadnik grupe AB nema aglutinina, dok pripadnik grupe O ima i anti A i anti B aglutinine. Osim to kod transfuzije krvi treba voditi brigu o podudarnosti krvnih grupa ABO sustava, treba voditi brigu i o podudarnosti s Rh (rhesus) sustavom. Naime, eritrociti mogu imati na svojim membranama i tzv. Rh aglutinogene i to su Rh pozitivne osobe (oko 85 % populacije), dok one ostale (oko 15 %) su onda Rh negativne.

MATERIJALI I METODE
U naem kolskom pokusu samostalno smo ispitivali krvne grupe svakog od nas. Za to su nam posluila tri predmetna stakalca, jedan stakleni tapi, igla, i serumi za dokazivanje prisutnosti pojedinih aglutinogena. Naime, dobili smo plavi anti A serum (koji slui za dokazivanje prisutnosti A aglutinogena), uti anti B serum (koji slui za dokazivanje prisutnosti B aglutinogena) i bezbojni tzv. anti D serum (koji je sluio za dokazivanje Rh aglutinogena). Na prvo predmetno stakalce kapnuli smo nekoliko kapi anti A seruma na jedan kraj i nekoliko kapi anti B seruma na drugi kraj stakalca, a na drugo stakalce smo kapnuli neto anti D seruma. Zatim smo se uboli u prst iglom i kapnuli na svaki od seruma po jednu kaplju krvi i promijeali ih koristei se tapiem i preostalim, treim, predmetnim stakalcem. Zatim smo promatrali promjene.

REZULTATI
Nakon nekog vremena mogle su se uoiti granulaste nakupine na predmetnom stakalcu sa anti D serumom, dok na drugom stakalcu sa anti A i anti B serumima to nije bio sluaj.

Slika 2 Igled krvi prije i poslije dodavanja anti D seruma

ZAKLJUAK
Dakle, moglo se zakljuiti da je moja krv reagirala samo sa anti D serumom, ime se dokazala prisutnost Rh aglutinogena (dakle, ja sam Rh pozitivna osoba), te da nije reagirala niti sa anti A niti anti B serumom, to znai da ja na svojim eritrocitima nemam niti A niti B aglutinogene. Dakle, moja krvna grupa je O+.

Opi zakljuak bi bio da doista pri kontaktu aglutinogena sa njegovim aglutininima dolazi do pojave aglutinacije, tj. sljepljivanja eritrocita. Takvo to dogaa se kada doe do transfuzije krvi izmeu nesrodnih krvnih grupa, te na temelju toga zakljuujemo da takva reakcija moe dovesti do smrti, te da je pri transfuziji prijeko potrebno voditi brigu o krvnim grupama, ma koliko ona hitna bila.

POPIS LITERATURE
1. Springer, dr. sc. O. P. i Pevalek Kozlina, dr. sc. B., Biologija 3, Profil, Zagreb, 1997.

Andrej Ficnar, 3.b