Professional Documents
Culture Documents
O.VIZIKA IFP
DEFINITIONS
Petrophysics:Studyofrockpropertiesandtheirinteractionswithfluids (watersolutions,liquidhydrocarbons,gases)(Archie,1950) Accumulations:Initialhydrocarbonsinplace(atreservoirconditions) Reserves: Recoverablehydrocarbonwithavailabletechniquesand underrealisticeconomicconditions Accurateknowledgeofpetrophysicalpropertiesisrequiredfor: calculationoftheaccumulationsandthereserves efficientdevelopmentoftheoilfield oilfieldmanagement predictionoffutureperformance Thebehaviorofaspecificreservoircanonlybepredictedfrom: analysesofthepetrophysicalpropertiesofthereservoir fluid/rockinteractionsfromsamplesofthereservoir
DEFINITIONS
Sedimentaryrocks:mechanicalandchemicaldeterioration,particle transportanddeposition. Petrophysicscloselyrelatedtomineralogyandgeology.Petrophysical propertiesdependondepositionalenvironmentalconditions
Dataonlyatpointlocations.Needtoextrapolatetothefieldscaleand developmeaningfuloverallperformanceestimates.
RESERVOIRCROSSSECTION
Porousandpermeableformationsurroundedbyimpermeablerocks,
TiabandDonaldson,1996
HYDROCARBONTRAPS
A:stratigraphicpinchouttrap,B:trapsealedbyasaltdome C:trapformedbyanormalfault,D:domaltrap
TiabandDonaldson,1996
SAMPLEREPRESENTATIVITY
Needtoexaminepetrophysicalmeasurementswithrespectto
geological mineralogical welllogcorrelations
OUTLINE
Structureandpropertiesofporousmaterials porosity permeability specificsurfacearea formationresistivityfactor compressibility Staticsoffluidsinporousmedia saturations wettability capillarypressure electricalproperties Multiphasedisplacementthroughporousmedia relativepermeability
STRUCTUREANDPROPERTIESOFPOROUSMATERIALS
Porousmaterial:solidcontainingholesorvoids,
connectedornonconnected,dispersedwithinitina regularorrandommanner
greatvarietyofnaturalandartificialporousmaterials poresinterconnectedornoninterconnected wholeporespace:totalporespace interconnectedporespace:effectiveporespace (contributingtotransport)
Structureparameters:completelydeterminedbythe porestructureofthemedium
STRUCTUREANDPROPERTIESOFPOROUSMATERIALS
Examplesofnaturalporousmaterials(x10):A.beachsand,B. sandstone,C.limestone,D.ryebread,E.wood,F.humanlung
(Collins,1961)
POROSITY
f :Fractionofthebulkvolumeofthematerialoccupiedbyvoids
Usually5%< f <30%
POROSITY
f dependson grainsizeandsizedistribution grainform
Cubicpacking f =47.6% Rhombohedricpacking f =25.9%
MACROANDMICROPOROSITY
courtesyC.Durand
MEASUREMENTOFPOROSITY
Directmethod
V ,V B S (crushedsample)
V a , P 1
V b P=0
V a , P 2
V b ] V P ) P = V B - V a - V b[P 2 /( 2 - P 1 P= P 2
SPECIFICSURFACE
S : Interstitialsurfaceareaoftheporesperunitofbulkvolume ofporousmaterial Finelystructuredmaterials High S
FORMATIONRESISTIVITYFACTOR
F: RatiooftheelectricalresistanceR 0 oftheporoussample saturatedwithanionicsolutiontothebulkresistanceR w of thesameionicsolutionoccupyingthesamevolumeasthe poroussample F=R ,F>1 0 /R w Empiricalrelationship:Archieslaw
F = j -m , m= cementatio n exponent
Typically1.3<m<2.5
PERMEABILITY
K: Propertyofaporousmaterialcharacterizingtheeasewith whichafluidmaybemadetoflowthroughthematerialbyan appliedpressuregradient permeability=fluidconductivity
P 1 Q
Liquidflowrate
DP
P 2
Q = (KA/m )( DP/L )
Darcyslaw
m =fluidviscosity D P=pressuredrop A=normalcrosssectionalarea Q=flowrate L=samplelength
PERMEABILITY
Units Q A
.
.
SI
3 m /s 2 m
.
CGS Practical
3 cm /s 2 cm
.
3 cm /s 2 cm
P L m
Pa
.
.b
bar yes
.
.a
atm
.
m
.
cm
cm
.
Pa.s
.m
poises
.p
cp
2 m
per m
Dar cy
PERMEABILITY
1 Darcy=
1 ( cm /s ) 1 ( cp ) 1 ( cm ) 1 ( atm/cm )
2 2
Ordersofmagnitude:0.1mD<K<10000mD
PERMEABILITY Radialflow
Q=2 p Kh(P P )/(m ln(r /r )) 2 1 2 1
Q=Flowrate r 1 =drainageradius r 2 =wellradius P ,P 1 2 =Pressure h=Layerthickness m=Viscosity K=Permeability
r 1 P 2 r 2 P 1 h
PERMEABILITY DarcyslawforpermeabilitytoGAS
2 2 A P P 1 2 = K 2 LP 2
Axialflow
Q =
2 h
2 2 P P 1 2 r 1 2 P ln 2 r 2
Radialflow
b Kgas = K + liquid1 m P
P +P )/2=meanflowingpressure m =(P 1 2 b=constantcharacteristicofthegasandtheporousmedium
Athighpressureslipeffectcanbeneglected Atverylowpressuretheflowprocessreducestoadiffusionalprocess
PERMEABILITY Klinkenbergeffect:exercise
Q 2 LP2
K gas b K liquid
Correction LowforhighK(<1%) HighforlowK(>50%)
1/P m
PERMEABILITY Compositeporousmedia
L l Q 1 h 1 h 2 K 1 K 2 P Q 2
( Q 1 + Q 2) L P =Q = Q = 1 L 2L lh lh l(h K 1 K 1 2K 2 1 1 + h 2K 2)
L P = (Q 1 + Q 2) l(h 1+ h 2)K e h 1K 1 + h 2K2 Ke = h 1 + h 2
QL 1 P 1 = lhK 1
QL2 P 2 = lhK 2
L L L 1 + L 2 1 = + 2 Ke K K2 1
Q L Q L L 1 2 1 + L 2 P = + = lh K lh K K 2 e 1
PERMEABILITYPOROSITYCORRELATION
Experimentalcorrelation log(k)=Af +B
10000000
1000000
100000
10000
Permabilit
1000
100
10
1 0 0.1 5 10 15 20 25 30 35
0.01
Porosit
PERMEABILITYPOROSITYCORRELATION
STATICSOFFLUIDSINPOROUSMEDIA
Saturations
V V W SW = SO = O V V P P
S g =
V g V P
S W +S O + S G = 1 V V W + O + V G = V P
Grains Oil Water
WETTABILITY
Onaflatsurface
Tendencyofonefluidtospreadonortoadheretoasolidsurfacein presenceofanotherimmisciblefluid
w ater w ater o il
q
o il
Oilw etrock
Wettabilitytooilduetopolarcomponentsinoilortoadsorbedproducts ontherocksurface
CONTACTANGLEMEASUREMENTS
FromDullien(1992)
CONTACTANGLEHYSTERESIS
FromCraig(1971)
SURFACEORINTERFACIALTENSION
s =forceperunitlengthnecessarytocreatemoresurface(interface)by bringingmoleculesfromtheinteriorofonephaseintothesurfaceregion
STATICSOFFLUIDSINPOROUSMEDIA
Interfacialtension
s =forceperunitlengthnecessarytocreatemoresurface(interface)by bringingmoleculesfromtheinteriorofonephaseintothesurfaceregion
CAPILLARYPRESSURE
Laplacesequation
1 1/r = 1/r 1/r m 1)+ ( 2)] 2[(
EFFECTOFSURFACEROUGHNESSONCONTACTANGLE
qT<90
WETTABILITYANDCAPILLARITY
Insideacapillarytube
2r q A Air Water B
h
Capillarypressure=pressuredifferenceincapillarymediumbetweenthe wettingfluidandthenonwettingfluid
CAPILLARYPRESSUREINAPOROUSMEDIUM
Air 2r q A B
h 0 S W Pcd 100
Air
P C
Water
Water
P C =
2scos q
CAPILLARYPRESSUREINAPOROUSMEDIUM
r0 r3 r1 r2
P C
P C
P C
2s cos q P C = r0
Pcd 0 S W 100 0
2s cos q P C = r 1
Pcd S W 100 0
2s cos q P C = r2
Pcd S W 100
Wettabilityofaporousmedium
Thewettabilitydetermineswhichfluidwillbeincontactwiththerock surface Waterwetrock:watercoverstherocksurface,oiloccupiesthe bulkoflargepores Oilwet:oilcoverstherocksurface,wateroccupiesthebulkof largepores Intermediatewetorneutralwet:nopreferenceforeitherfluid Mixedwetorfractionalwet:Continuouspartsofthesolidsurface arewaterwet,othersoilwet Thewettabilityplaysamajorroleonthefluiddistributionwithinthepore structure.Thusitaffects Relativepermeabilities Capillarypressures ResidualSaturations
Wettabilityanddisplacementmechanisms
Craig,1971
Wettabilityandresidualsaturations
ROCK
Interstitialwater
Smallpore water
Largepore water
oil
Wettabilityandresidualsaturations
ROCK
Interstitialwater
Smallpore water
Wettabilityandresidualsaturations
Nonwettingphaseblocking 2r
PA P B= PC P D = 2s R 2s r cos q
2R
cos q
PAPD= 2 s (
1 1 )cos q r R
(q = 0)
Supposesolidisperfectlywaterwet
mm et r = 0,5 mm R =5 s = 30dynes / cm
PAPD= 1bar
MAINDRAINAGEANDIMBIBITIONMECHANISMS
FromDullien(1992)
THEPOREDOUBLETMODEL
Imbibitiontypedisplacement
FromDullien(1992)
THEPOREDOUBLETMODEL
Imbibitiontypedisplacement:experimentalvalidation
ndecane
water
FromDullien(1992)
THEPOREDOUBLETMODEL
Drainagetypedisplacement
FromDullien(1992)
THEPOREDOUBLETMODEL
Drainagetypedisplacement:experimentalvalidation
ndecane
water
air
FromDullien(1992)
HYSTERESISOFCAPILLARYRISE
FromDullien(1992)
ReservoirWettability
FACTORSAFFECTINGWETTABILITY
WETTABILITYvs.HEIGHTABOVEOWC
Oilwet
Waterwet
WETTABILITYvs.HEIGHTABOVEOWC
1 AmottWettabilityIndex
0,5
0,5
4%NaCl+0.5%CaCl2
1 0 10 20 Swi,%
Jadhunandan&Morrow,SPE22597
30
40
RESIDUALOILSATURATIONvs.WETTABILITY
Morrow
MEASUREMENTOFWETTABILITY
AMOTT/HARVEYWETTABILITYTEST
PluginitiallycontainingwaterisoilfloodedtoS wi Plugimmersedinbrine,spontaneousimbibitionismeasured, DS ws Brineisinjected,forcedimbibitionismeasured, DS wf DS = DS wt ws+DS wf Plugimmersedinoil,spontaneousimbibitionismeasured, DS os Oilisinjected DS of DS = DS ot os+DS of
DSws I w = DSwt
DS Io = os DSwt
WI = Iw - Io
COMPLETEPcCYCLE
DSws I w = DSwt
DS Io = os DSwt
WI = Iw - Io
TERNARYDIAGRAMFORWETTABILITY
USBMWETTABILITYTEST
6
WI = log(A 1 /A 2)
4 2 Pc,bar
A1
0 0 2 0,2 0,4 0,6 0,8A2 1
4 6 Sw
WETTABILITYCLASSIFICATION
WIRange +0.3to1.0
Slightly Water Wet +0.1to+0.3 Neutr al 0.1to0.1 SlightlyOilWet 0.3to0.1 OilWet 1.0to0.3
FLUIDDISTRIBUTIONINAHOMOGENEOUSRESERVOIR
CAPILLARYPRESSUREINTHERESERVOIR
Well Z
MeasuresRFT
P C
P =gh CD 1
FWL:FreeWaterLevel
CoteFWL#CoteWOCWOC: WaterOilContact
CAPILLARYPRESSUREANDTRANSITIONZONE
reservoirwatersaturationvs.Depth P c S wi
CAPILLARYPRESSUREMEASUREMENTMETHODS
MercuryInjectionforporesizedistribution(mercuryporosimetry) Porousplatetechnique ambientorreservoirconditions(P,T) modelorreservoirfluids Centrifugetechnique ambientconditions(modelfluids)
Commonlyusedfluids
airbrine airoil wateroil specificreservoirfluids
CAPILLARYPRESSUREMERCURYINJECTION
Fast Porousstructurecharacterization(porediameters) Hg/vacuumnonrepresentativeofreservoirfluids wettability,Swi,trappingmechanismsnonrepresentative
CAPILLARYPRESSUREPOROUSPLATEMETHOD
Poroussamples
wettingfluid (oil)
Wettability,Swirepresentative(realfluids) Long(severalmonths)
CAPILLARYPRESSURECENTRIFUGEMETHOD
P c (R 1) = D r
R2 R1 oil w water
w 2
2 ( R22 - R 1 ) 2
Sw
Pc(R2)=0
S w
S1
CAPILLARYPRESSURE CorrectingPcdatatoreservoirconditions
CAPILLARYPRESSURE CorrectingPcdatatoreservoirconditions
CAPILLARYPRESSURE Correlatingexperimentaldata
K J( Sw) = (P c /s cosq ) f
LeverettsJfunction:reducedcapillarypressurefunction
SuccessfulincorrelatingPcdataforaspecificlithologic typewithinthesameformation Cannotcapturethestructuredifferencesfromonerock typetoanother Notofgeneralapplicability
RECONCILINGSwDATA
WatersaturationdistributionfromLogcalculations
RECONCILINGSwDATA
Differentcapillarypressuresfordifferentrocktypes
RECONCILINGSwDATA
ReconcilingSwfromLogsandcapillarypressuredata
ELECTRICALMEASUREMENTS
FormationfactorF=R /R 0 w
F = j -m , m= cementatio n exponent
ResistivityIndex RI=R /R /(FRw) T 0=R T Archieslaw
R -n RI = T = Sw , n= saturationexponent R 0
R n w Sw = F R T
1
ROCKCOMPRESSIBILITY
sv sh sH P p
porepressure
Compressibility Changeofporevolumewithpressure
1 Unit:Pressure Orderofmagnitude Water Sandstone Limestone
1 V p C p = - V P p
ROCKCOMPRESSIBILITY
sa er sr
s e
e = f( s ) Isotropictest
sa and sr areincreased P p constant Measurement: ea and er
ea
stress strain
Oedometrictest
sa isincreased P p constant er controls sr : er =0 Measurement: ea and sr
ROCKCOMPRESSIBILITY
Reservoirpropertiesaffectedbythestress zporevolume zporosity zresistivity zpermeability zfracturing
Assumptioninreservoirsimulations Compressibility=constantinsidethesameRockType Inspecificcases(perRockType) Compressibility=f(P p ) Compressibility=f(S w ) Chalk:Ekofisk Futuredevelopment(perRockType) Compressibility=f(s (x,y,z,t),s (x,y,z,t)) a r
ROCKCOMPRESSIBILITY
Effectofnetoverburdenpressureonporosityasa functionofrockcompressibility
Tiab&Donaldson,1996
ROCKCOMPRESSIBILITY
Effectofnetstressonpermeability
Importantforpressuretransient tests,drawdown,buildup Couldaccountforskineffects
notnecessarilycausedbymud filtrateinvasion
Tiab&Donaldson,1996