You are on page 1of 60

Histologia e Embriologia dos Orgos e Sistemas

Aparelho Urinrio

Vasco Galhardo - 16 de Abril de 2013

HEOS 2013

Aparelho Urinrio

Funes: - Filtrao sangue


- Eliminar - Equilibrar - Reabsorver

- Sntese
- renina - eritropoietina - 1,25 dihidroxicolecalciferol

pelvis papila

Lobo renal
(pirmide e crtex suprajacente)
cortex

medula

Zona limitante da pirmide de Malpighi

Zona papilar da pirmide de Malpighi

LOBO RENAL (Pirmide + crtex suprajacente) Limitado pelos vasos interlobares

LBULO RENAL (raio medular central + labirinto adjacente) Limitado pelos vasos interlobulares

CORPSCULO RENAL ou de MALPIGHI

Desenvolvimento do corpsculo renal

CORPSCULO RENAL ou de MALPIGHI

A arterola aferente tem um dimetro maior que a eferente

+ clulas mesangiais

Podcitos e clulas mesangiais

Estrutura tridimensional da camada visceral

Capilar

Membrana basal glomerular Clula mesangial Podcito

Estrutura tridimensional dos podcitos

Podcito

P1 - prolongamentos primrios P2 - prolongamentos secundrios

Ultrastrutura da fenda de filtrao


Espao de Bowman
Pedicelo

Capilar

Lamina Basal Glomerular:


300 nm de espessura Lamina densa colagenio IV e laminina (reteno de 68000 Da) Laminas lucidas fibronectina, proteoglicanos (polaridade negativa)

epitlio fenestrado

O glicoclice dos podcitos possui podocalixina, uma protena importante para a manuteno da separao dos pediclios dos podcitos. A desregulao desta protena tem consequncias metastticas (no apenas no rim).

O glicoclice dos podcitos possui podocalixina, uma protena importante para a manuteno da separao dos pediclios dos podcitos. A desregulao desta protena tem consequncias metastticas (no apenas no rim).

Clulas mesangiais

Funes das clulas mesangiais


Pericitos especializados linhagem de msculo liso Marcao positiva para vimentina e desmina Suporte estrutural Sntese da matriz extracelular (colagneo IV, laminina, glicosaminoglicanos) Fagocitose de substncias/manuteno da lmina basal

As extraglumerulares (ou Clulas de Lacis) esto envolvidas na produo


de eritropoietina Regulao da circulao sangunea capilar - Contrcteis - Receptores para angiotensina II (vasoconstrio) - Receptores para Factor Natriurtico Atrial (vasodilatao) - Produo de endotelinas (vasoconstrio)

Patologias frequentes do endotlio glomerular e da membrana basal


glomerulonefrite
Sndrome nefrtico agudo: Aumento da presso sangunea Aumento de compostos azotados em circulao Hematria Edema

Imunoglobulinas na parede glomerular, diabetes mellitus


Sndrome nefrtico: Proteinria Hipoalbuminmia edema

Variaes estruturais ao longo do nefrnio

Tbulo contornado proximal

TBULO CONTORNADO PROXIMAL

parte contornada (pars convoluta) cortical

parte recta (pars recta) nos raios medulares Funo: reabsoro de toda a glicose, aminocidos, protenas, vitaminas e 80% do sdio, cloreto e gua. Na membrana basolateral a Na-K-ATPase bombeia activamente o sdio para fora da clula. Sob as microvilosidades observam-se lisossomas e vesculas endossmicas de reabsoro de molculas peptdicas

Colorao PAS

PCT - Tbulo contornado proximal BB - Bordadura em escova BM - Membrana basal

Tubulo Contornado Proximal

Absoro
Glicose AAs gua (70-80%) Bicarbonato NaCl Clcio Fosfato

Secreo
Creatinina cido rico

ANSA DE HENLE
poro grossa descendente (pars recta TCP) poro fina descendente

poro fina ascendente poro grossa ascendente (pars recta TCD)

Funo: Produzir um gradiente osmtico (mecanismo de contra-corrente em associao com os vasa recta)

Ansa de Henle
CD - Ducto colector A- Ramo grosso ascendente da ansa D- Ramo grosso descendente da ansa T - Ramos finos V - Vasos rectos

PIRMIDE DE MALPIGHI (vasa recta)

Ansa de Henle

Absoro
gua NaCl

TBULO CONTORNADO DISTAL


Poro contornada (passa pelo glomrulo e forma a mcula densa)

pars recta (ou poro grossa ascendente a. Henle)

Funo: Reabsoro de sdio, excreo de potssio e H+ (controle por aldosterona)

PCT: Tbulo contornado proximal

DCT: Tbulo contornado distal

Colorao PAS

Tbulo contornado distal

Tubulo Contornado Distal


Absoro
gua (ADH) Na+ (aldosterona) Cl-

Secreo
K+ (aldosterona) H+ Amnia

APARELHO JUSTAGLOMERULAR

DCT - Tbulo contornado distal MD - Mcula densa AA - Arterola aferente J - Clulas justaglomerulares L - Clulas lacis (extraglomerulares)

- As clulas da macula densa libertam prostaglandinas que estimulam as clulas justaglomerulares - As clulas justaglomerulares funcionam tambm autonomamente como barorecetores - As clulas da mcula densa possuem uma membrana basal especialmente delgada

DUCTOS COLECTORES (e tubulos conectores)

Clulas especficas: principais (D.C) - Reabsoro de sdio, H2O, excreo de potssio clulas do tbulo conector - mesmas funes um nico clio no mvel; sem interdigitaes laterais Clulas intercalares - alfa: Reabsoro de bicarbonato, excreta H+ beta: Reabsoro de H+, excreta bicarbonato citoplasma rico em mitocndrias ausentes na poro medular dos ductos colectores

TBULOS E DUCTOS COLECTORES

DUCTOS COLECTORES

RAIO MEDULAR ou PIRMIDE DE FERREIN


(Corte Transversal - distino entre as vrias pores)

DUCTOS DE BELLINI
(fuso de ductos colectores)

Interstcio Renal
- Pouco abundante no crtex; - Fibroblastos, fibras de colagnio, clulas monocitomacrofgicas e proteoglicanos muito hidratados; - Na medula, clulas peritubulares produtoras de eritropoetina (85%, 15% no fgado). Possuem gotculas lipdicas caractersticas.

VIAS URINRIAS Papila Renal e Pequeno Clice

URETER

BEXIGA

BEXIGA

BEXIGA
(relaxada e distendida)

Placas apicais do urotlio:


Constituio por uroplaquinas

URETRA
Segmento membranoso

Glndulas periuretrais de Littr

URETRA
Segmento peniano

You might also like