folleto 10/10/08 10:46 Página 1

folleto 10/10/08 10:46 Página 2

Documentación
Juan J. Burgoa
Arquivo Municipal de Ferrol

Coordinación
Mónica Dopico

Producción
Pluma Estudio Gráfico

Patrocinio

Ferrol, outubro 2008

folleto 10/10/08 10:46 Página 3

PRESENTACIÓN

Ferrol, a cidade, cumpre 150 anos. Unha data para sentírmo-

nos orgullosos. Unha data para releer as miles de follas que conforman
a súa historia, en continua transformación, cun sinfín de protagonistas,
recoñecidos pola historia ou anónimos nos libros pero que, ao fin e ao
cabo, configuraron o pasado e están a construir o presente. 150 anos
despois, e nunha data tan sinalada, é o momento de reivindicar as nosas
raíces e de participar activamente no noso presente.
Esta obra, grazas ao Real Coro Toxos e Froles, á Fundación
Ferrol Metrópoli e ao Ateneo Ferrolán, pon voz aos cidadáns e ás ci-
dadás que fixeron de Ferrol cidade. Nós, todos xuntos, farémola gran-
de.

Vicente Irisarri
Alcalde de Ferrol

Cidade e cidadanía. Cumpre a nosa cidade, Ferrol, 150 anos

portando a condición de cidade. As celebracións ao seu redor son unha
oportunidade magnífica para divulgar e valorar a nosa memoria co-
lectiva. Unha oportunidade para botar unha ollada sobre a nosa his-
toria, en particular a social, a atenta a vida e arelas da cidadanía tra-
balladora, cidadanía anónima, mais imprescindible. Investigar, coñe-
cer e divulgar para poder pór en valor todo o que temos feito, e
propiciar o que podemos chegar a ser. A mellor garantía de sermos para
o porvir unha cidade e unha cidade cohesionada no social e sustenta-
ble reside en coidar e fomentar a condición cidadá. Concepto de ci-
dadanía de resoancias revolucionarias pola súa carga crítica, esixen-
te e reflexiva; elementos que presentes na nosa veciñanza nos anuncian
un futuro venturoso para Ferrol, para a nosa cidade.

Yolanda Díaz
Concelleira de Cultura e Turismo
folleto 10/10/08 10:46 Página 4

PRÓLOGO
Co gallo do 150 aniversario da concesión do título de
cidade a Ferrol o ano 1858, o Real Coro Toxos e Froles, o
Ateneo Ferrolán e a Fundación Ferrol Metrópoli queren con-
tribuír a esta celebración cun acto de lembranza no que pre-
sentamos esta publicación. Na mesma reprodúcense as ins-
cricións e os versos do arco de triunfo que saudaron a chega-
da da raiña Isabel II e unha escolma dos versos cos que os
poetas ferroláns da época celebraron a súa visita a Ferrol, que
se atopan obrantes no Arquivo Municipal de Ferrol. Na de-
vandita visita realizada entre os días 1 e 5 de setembro do ano
1858, o Concello solicitou o título de cidade para a entón vila
de Ferrol, título que sería concedido por un Real Decreto de
13 de Outubro de 1858.

Con motivo deste acto de lembranza, a Fundación

Ferrol Metrópoli tamén presenta o DVD Ferrol da Ilustración,
patrocinado pola Xunta de Galicia, que será entregado aos co-
lexios e asociacións culturais do concello de Ferrol. No de-
vandito DVD faise un percorrido pola pegada material e as
construccións do Arsenal e fortificacións da Ría, que o sécu-
lo XVIII deixou na nosa cidade.
Pedro Sanz Sánchez Alfonso García Ascaso Eliseo Zaera Rios
Presidente do Real Coro Presidente da Fundación Presidente do Ateneo
Toxos e Froles Ferrol Metrópoli Ferrolán
folleto 10/10/08 10:47 Página 5
folleto 10/10/08 10:47 Página 6
folleto 10/10/08 10:47 Página 7
folleto 10/10/08 10:47 Página 8
folleto 10/10/08 10:47 Página 9
folleto 10/10/08 10:47 Página 10
folleto 10/10/08 10:47 Página 11

1858. Arco Triunfal levantado para la visita de Isabel II

folleto 10/10/08 10:48 Página 12
folleto 10/10/08 10:48 Página 13
folleto 10/10/08 10:48 Página 14
folleto 10/10/08 10:48 Página 15
folleto 10/10/08 10:48 Página 16
folleto 10/10/08 10:49 Página 17
folleto 10/10/08 10:49 Página 18
folleto 10/10/08 10:49 Página 19
folleto 10/10/08 10:49 Página 20