Professional Documents
Culture Documents
mbito da comunicacin
Educacin a distancia semipresencial
Introducin s TIC
Pxina 1 de 62
ndice
1. 2. Introducin.................................................................................................................3
1.1 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 Descricin da unidade didctica ................................................................................... 3 Encontro de novos escritores .................................................................................. 4 Estratexias de lectura (aspectos tericos)..................................................................... 5 Nova York noso .................................................................................................... 6 A luz da la chea ..................................................................................................... 7 OpenOffice. Uso do dicionario e do corrector ortogrfico............................................ 10 Normas ortogrficas: acento diacrtico (aspectos tericos) ......................................... 13 Crnica de ns ...................................................................................................... 14 Clases de palabras: os determinantes (aspectos tericos) ......................................... 16
2.8.1 2.8.2 2.8.3 2.8.4 2.8.5 Os artigos .........................................................................................................................................................16 Os determinantes demostrativos......................................................................................................................17 Os determinantes posesivos ............................................................................................................................18 Os determinantes indefinidos...........................................................................................................................19 Os determinantes numerais .............................................................................................................................19
2.9 Os medios de informacin dixital. O xornal (aspectos tericos) .................................. 20 2.10 Agustn Fernndez Paz debuta por segunda vez .................................................. 21 2.11 Premios da Crtica Espaola ................................................................................. 22 2.12 Un pouco de lectura .............................................................................................. 24
3.
4.
5. 6.
7. 8. 9.
Pxina 2 de 62
1.
1.1
Introducin
Descricin da unidade didctica
Esta unidade denomnase Introducin s TIC. recomendable que diariamente traballe con ela entre unha e das horas. Ademais, debe ter en conta as seguintes cuestins: A unidade contn textos e exercicios en galego e casteln, separados en das partes ben diferenciadas. Ambas as linguas, xunto coa estranxeira, intgranse no mbito da comunicacin. A unidade consta de dous tipos de textos ou contidos: uns que levan a etiqueta de "aspectos tericos", que son os que debe comprender e memorizar, e outros que carecen desa etiqueta, que son os que debe ler, comprender e comentar (aparecen precedidos do smbolo ). Os contidos e exercicios van clasificados en bloques ou partes, relacionados con distintos aspectos do estudo da lingua: comunicacin oral, comunicacin escrita, coecemento da lingua, lingua e sociedade e educacin literaria. Logo de rematada a unidade deber ser capaz de: Ler textos, en formato tanto impreso como dixital, dun xeito mis eficaz. Utilizar adecuadamente o til diacrtico e os casos especiais de acentuacin nas das linguas do mbito. Recoecer a estrutura organizativa e temtica dos medios de informacin dixitais, sobre todo os xornais, para, dese xeito, comprender mellor a informacin que hai neles. Manexar e desenvolverse con soltura no uso de dicionarios e correctores ortogrficos dos procesadores de textos. Valorar a importancia das TIC na sociedade actual. Ter unha actitude crtica ante as TIC, establecendo os seus proles e contras. Compor textos, en soporte dixital, utilizando o aprendido e lido nas lecturas desta unidade.
Pxina 3 de 62
2.
2.1
Actividades propostas S1. Vexa o vdeo e preste atencin a cada un dos conferenciantes (catro en total): os xestos, os movementos que fan, o ton e o volume de voz que empregan, etc. Responda s seguintes cuestins:
Cal dos catro conferenciantes lle parece que se desenvolve mellor como comunicador? Por que? Que discursos, dos catro que hai, lle parecen de mis doada comprensin? Por que?
S2. Se se fixa, s un dos conferenciantes produce un discurso estritamente de tipo oral, onde vemos reflectidas todas as caractersticas deste tipo de comunicacin. Hai, xa que logo, coherencia na sa comunicacin. Diga que conferenciante e que requisitos cumpre ese discurso que o caracterizan inequivocamente como un exemplo coherente de comunicacin oral.
Pxina 4 de 62
2.2
Utilizar un tipo de lectura ou outro vai depender do tipo de texto e tamn, de xeito fundamental, do obxectivo da lectura, do proxecto lector. Cando se estuda ou se consulta un texto buscando nel informacin pertinente haber que realizar os dous tipos de lectura: a rpida, para facerse unha idea xeral do contido, e a atenta, para asimilar e recoller a informacin. Se non se est seguro da utilidade dun determinado texto en funcin do que se estea a buscar, cmpre facer lectura rpida que permita decidir se escollemos ou rexeitamos ese texto para unha posterior lectura atenta. Naturalmente, cando se trata de textos literarios a lectura ten como principal obxectivo o goce esttico que proporciona no lector a creacin artstica. Nese caso faremos unha lectura atenta, mis ou menos rpida, que se pode demorar voluntariamente naquelas pasaxes que reclamen mis a nosa atencin.
Pxina 5 de 62
Imos ver algns exemplos concretos. Se le un tema do libro do mbito social para preparar un exame, realizar primeiro unha lectura rpida e, a continuacin, unha lectura atenta. Se consulta o ndice dun libro de historia para comprobar se algn dos seus captulos contn informacin relacionada cun traballo que ten que preparar, realizar lectura rpida. Se a continuacin le o captulo dese libro que trata do tema do seu interese, realizar lectura atenta. Se le unha novela ou un libro de poemas, estar realizando unha lectura de pracer.
Algns defectos de lectura que necesario suprimir
A velocidade de lectura vese con frecuencia retardada pola persistencia de certas prcticas das que debemos ser conscientes e tratar de suprimir. As principais son as seguintes: A vocalizacin, que consiste en mover os labios mentres se le e ir pronunciando en voz baixa ou mentalmente as palabras do texto. Os movementos de cabeza de esquerda a dereita seguindo o desprazamento dos ollos ao longo da lia. Os movementos de retorno, volvendo con moita frecuencia ao comezo da lia. Ir seguindo co dedo ou cun lapis as lias do texto que se estea a ler. Tea en conta que a lectura nunca se fai letra a letra senn que, cando lemos, captamos globalmente conxuntos de letras ou de palabras, o que se chama campo visual. Canto mis amplo e coherente sexa este campo visual, mis rpida e eficaz ser a lectura.
2.3
Pxina 6 de 62
2.4
A luz da la chea
Esa noite, Aghata sau do portal do edificio envolta no perfume e no clac, clac, dos seus tacns altos pola beirarra. Lizgaira, elegante, eses dedos de uas granate que colocan, afiados, a curta melena negra. Esa ollada bordeada de lapis negro e pestanas longas que se mira de esguello no escaparate da boutique. Os reflexos da la, chea e redonda, na cazadora toureira de raso negro, nas curvas do cu no pantaln de napa negra. Sente na gorxa o agarimo do lene pano de seda negra que aperta o seu pescozo longo, desexable, e contrasta coa blusa vermella. A man dereita leva o cigarro aos beizos vermellos coma o sangue, que fan arder o tabaco, mentres que coa esquerda saca as chaves do coche deportivo. Entra e arranca lanzada na procura de miradas de desexo, insinuacins, sorrisos, que remontar con elegancia, coma unha gacela a cmara lenta choutando por riba dunha rbore cada. Talmente. Na beirarra, entre os coches que quedan aparcados, mvese algo, unha sombra na luz que estra a la chea. Asoma a cabeza unha figura ancha e encrequenada, unha cabeza peluda e salvaxe que mira con tristura para a esquina por onde dobrou o coche. Ollos coma neon quente, o nariz ancho e hmido, e, por entre os dentes, grandes e afiados, escapa latexando un bafo quente, animal, de ansiedade. Xa non a fera que axexa agachada agardando o paseante solitario na noite. Agora corre fra da vista dos noctmbulos que miran estraados unha sombra que xeme e salouca nun curruncho da ra. Agardar a que volva para vela baixar do coche, arrecender o ronsel de perfume e tabaco e vela abrir o portal do edificio. Ela entn mirar para el cun sorriso de desprezo, ese sorriso que cravar no seu corpo monstruoso, e logo entrar, pechando o portal, como todas as noites de la chea. El ficar un anaco mirando para o portal por onde entrou, arrimado a ese GS verde, como un boneco zoupn e logo marchar encrequenado, polas sombras, con ese andar silencioso de animal, como todas as noites de la chea. (Banda sonora: T eres la noche, Orquestra Mondragn).
Actividades propostas S3. Texto Nova York noso. Lea con rapidez, comparndoos, o fragmento A e o fragmento B e sublie no B todas as palabras e expresins que cambian.
O neno tia algo que lles dicir aos outros nenos que andaban a enredar con el na beiramar. Tia algo que lles dicir, pero non remataba de dicilo. Por veces poa cara de malo, cheo como estaba aquel orgullo que non certaba a deixar ceibe. Ata lle rabuou a outro, as nun pronto, a lle brincar na cara os lampos dunha ntima fogueira.
Fragmento A
Fragmento B
O neno tia unha cousa que lles dicir aos outros rapaces que andaban a xogar con el no peirao. Tia algo que lles dicir, mais non remataba de contalo. Por veces poa xesto de malo, cheo como estaba daquel orgullo que non certaba a deixar ceibe. Mesmo lle rabuou a unha nena, as, nun pronto, a lle relucir no rostro os lampos dunha ntima carraxe.
S4.
Texto Nova York noso. Os pargrafos seguintes estn mutilados, faltan neles as frases que se enumeran ao final. Indique, por medio do correspondente nmero, que frase hai que inserir en cada oco.
Sacou do peto un asubo novio ( ), e pxose a chifrar cheo de coraxe. Non o quixo emprestar a ningun e gardouno outra volta ( ), domendose moito ao enfundar a man para demostrar un peto fondo, coma os petos en que se gardan as mellores cousas. ( ) seus ollos bula unha surrisa dubidosa, ningun sabe se mala ( ). Seu pai chegara de Nova York aquel mesmo da. Vrao desembarcar ( ). Traxe azul. Viseira ( ) A cara forte coma unha proa. Branco e grande o dentamio. E nos ollos, ( ), ningunha fachenda.
Pxina 7 de 62
1. Arredor dos 2. no peirao vello 3. de forasteira feitura e moito rebruido 4. de carei 5. afeitos a longanas e grandes rumbos 6. no peto 7. ou suplicante
S5. Texto Nova York noso. Fxese nas seguintes parellas de palabras. Lea rapidamente e sublie as parellas que difiran entre si.
Neno Orgullo Brincar Cara Fogueira Rebuldar Pai Adrede Proa Neno Orgullo Brindar Cara Figueira Rebuldar Pai Adrede Broa Enredar Alporizado Gato Branco Fachenda Xogos Emprestar Bgoas Enredar Enredos Alporizado Gota Branco Fachada Rogos Emprestar Bgoas Enredos
S6.
Lea de corrido as frases seguintes en horizontal facendo tres saltos coa mirada, centrando a visin no punto medio de cada tramo.
Tia algo que Seu pai chegara E as sas bgoas Non o quixo Era un raro Sacou dun peto Ergueuse con mis Quizais por iso, Ata lle rabuou Houbo un intre en lles dicir, pero aquel mesmo da dispararanse como frechas emprestar a ningun rebuldar o seu, un asubo novio cara de malo anda, porque a pregunta non chegaba, a outro, que o fillo do navegante non remataba de dicilo de Nova York quentes e coraxudas e gardouno no peto con spetos enlevos de forasteira feitura o peito en arco foi polo que rabuou as nun pronto andou a rentes de chorar
Pxina 8 de 62
S7.
Texto A luz da la chea. Nos seguintes pargrafos do texto de Suso de Toro metronse varias frases piratas que non corresponden ao texto. Localceas e subleas (sen consultar co texto orixinal ata despois de rematado o exercicio).
Esa noite, Aghata sau do portal do edificio daquel barrio marxinal envolta no perfume e no clac, clac, dos seus tacns altos pola beirarra, arrimouse ao escaparate da florera. Lizgaira, elegante, eses dedos de uas granate que colocan, afiados, a curta melena negra. Esa ollada, triste e chorosa, bordeada de lapis negro e pestanas longas que se mira de esguello no escaparate da boutique, e a adiante estaba o seor Jos da froitera arrimado porta, sempre a facer bromas. Os reflexos da la, chea e redonda, na cazadora toureira de raso negro, nas curvas do cu no pantaln de napa negra. Semellaba que a chover. Sente na gorxa o agarimo do lene pano de seda negra, regalo da sa avoa, que aperta o seu pescozo longo, desexable, e contrasta coa blusa vermella. Mirou para o espello, moito lle gustaba verse reflectida no espello do ascensor.
A man dereita leva o cigarro aos beizos vermellos coma o sangue, que fan arder o tabaco, a estaba co seu chupetio, tan tranquilia, mentres que coa esquerda saca as chaves do coche deportivo. Entra e arranca lanzada na procura de miradas de desexo, un mal momento teno calquera, insinuacins, sorrisos, que remontar con elegancia, como unha gacela a cmara lenta choutando por riba dunha rbore cada. Talmente.
S8.
Lea rapidamente o texto, localice e escriba todas as palabras nas que figure a letra z. Indique cantas veces aparecen no texto as seguintes palabras:
Negra: Portal: La: Nariz:
Pxina 9 de 62
2.5
Neste caso, imos aprender unhas nocins bsicas de como funciona o dicionario e corrector ortogrfico do paquete ofimtico OpenOffice (software libre), centrndonos na lingua galega ao longo de toda a actividade. Os pasos que debe seguir en lingua castel son idnticos que no galego; o nico que cambia que no programa, en vez de seleccionar como idioma o galego, deber seleccionar o casteln. O primeiro que debe facer descargar e instalar o paquete ofimtico OpenOffice (en caso de que non o tea xa no seu computador). Para isto, siga estas indicacins: En internet, dirxase ao enderezo http://gl.openoffice.org/ Xa na pxina, vexa que aparece un recadro que leva por ttulo Descargar, en embaixo Calquera versin OpenOffice.org 3.3.0. Pinche en Descargar; apareceranlle varias columnas. Seleccione na da esquerda o pas (Galician) e o idioma (galego) e, dentro da opcin de Windows (2 columna), pinche Download (descargar). A continuacin, apareceralle unha nova vent onde se lle pregunta se quere descargar ou gardar o ficheiro. preferible descargar e indique en que directorio do seu computador o quere gardar (o proceso de descarga pode levar varios minutos, dependendo da velocidade da sa conexin a internet). Cando finalice a descarga prema das veces co botn esquerdo do rato no ficheiro que descargou e siga os pasos que aparecen en pantalla para proceder instalacin do paquete ofimtico. Logo instalado, entre na aplicacin OpenOffice e, na pantalla Crear un novo documento, seleccione a opcin Documento de texto. Dirxase no OpenOffice ao men Ferramentas. Dentro del pinche na opcin Ortografa e gramtica. Apareceralle o seguinte cadro:
Pxina 10 de 62
O manexo deste cadro moi sinxelo. Os conceptos bsicos que debe saber para facer unha boa correccin son os seguintes: As palabras que o corrector sinala en vermello son as que probablemente necesiten ser corrixidas. Tea en conta que o corrector non fiable ao cen por cen, polo que, despois de usalo, seguramente ter que revisar o texto manualmente. Opcin Idioma do texto: aqu debe pr o idioma en que est o texto que vai corrixir. Opcin Ignorar unha vez: con esta opcin o corrector omitir unha vez a correccin da palabra marcada en vermello, e deixaraa tal e como est. Opcin Ignorar todo: con esta opcin o corrector omitir ao longo de todo o documento a correccin da palabra marcada en vermello, e deixaraa tal e como est. Opcin Engadir: con esta opcin pode engadir ao dicionario de galego do OpenOffice a palabra sinalada en vermello, no caso de que anda sendo correcta a palabra, esta apareza como incorrecta. No cadro Non consta no dicionario o pode escribir para facer as modificacins que considere necesarias. Logo de feitas prema na opcin Cambiar ou Cambiar todo. Opcin Cambiar: cambia a palabra incorrecta en vermello pola que vostede seleccionou no men Suxestins ou a que escribiu no recadro Non consta no dicionario. Opcin Cambiar todo: igual que a anterior pero o corrector, neste caso, non se limita a cambiar s a palabra sinalada nesa ocasin, senn todas as veces que esa mesma palabra se repite no documento. Estas caractersticas que acabamos de ver son as bsicas que debe saber manexar. Cando remate coa correccin debe pulsar o botn Pechar.
Actividades propostas S9. Copie e pegue no documento en branco que ten aberto no OpenOffice o seguinte texto en galego (cmbielle a letra e palle o tamao que queira), o cal est cheo de incorreccins. Feito iso, realice as cuestins que se lle indican.
Texto para copiar e pegar no OpenOffice: TELO TODO: NON TER NADA Contouno Borges en forma alegrica no seu celebre relato La biblioteca de Babel. Esa fabulosa biblioteca contia (dito en palabras de hoy) toda a informacin posible, porque calqueira posible conxunto de palabras estaba en algn dos seus inagotables anaqueis. Libros bos e malos, mediocres; falsos e autnticos, medio falsos e medio verdadeiros: todos. Salles a algo? A Web e a nosa biblioteca de Babel. Pero necesitamos utilizala Espigar o fo de un dato que necesitamos, averiguar nesta masa de informacin de moy diversa procedencia cl a que nos fai falla: comparala con outra, seguila hata donde nos sirve, e non mis al. Localizar unha terceira e unha cuarta. Sacar conclusins parciales; poelas en corentena. Buscar logo outra fonte diferente, seguir os seus fos. Volver sobre as ideas postas en reserva e avanza ren conxunto. Repetir o ciclo una, dez veces: crear documentos provisionales, difundilos e recibir a realimentacin de outros. Ao final con sorte- comprender, resumir e actuar. As operacions que acabamos de describir non son extraordinarias: son as abituais e necesarias en mltiples procesos diarios. E non se limitan simple bsqueda de informacin: implican algo ms. [] Decamos que a maior parte das operacions intelectuales que utilizan a ferramenta da Web non pretenden so recuperar informacin. Intentan construir un coecemento. Esa e a meta real de las persoas, das corporaciones e das institucions. (Milln, Jos Antonio. La lectura y la sociedad del conocimiento. Federacin de Gremios de Editores, 2001. Traducin)
Pxina 11 de 62
S10.
Agora que xa sabe como funciona o corrector, corrixa o texto proposto de Jos Antonio Milln. Logo de rematada a correccin, lembre revisar o texto manualmente para buscar fallos que o corrector pasara por alto. Imprima o texto. Probe a corrixir outros textos, en galego ou en casteln, para coller soltura no manexo desta ferramenta informtica. Para iso compoa, mediante o procesador de textos (mximo dunha cara dun folio), un texto en galego e outro en casteln de tema libre. Cando os remate, pselles o corrector de OpenOffice e revseos manualmente. Imprima os dous textos.
S11.
Pxina 12 de 62
2.6
Cando os verbos levan pronomes enclticos, no tocante acentuacin grfica comprtanse como se fosen unha soa palabra. De a que teamos: cantaraa/cantraa, mteseche; meteuse; tmao... As formas verbais que levan acento diacrtico manteno cando van seguidas dunha forma tona do pronome: /che/a; do/dme/dlle...
Os adverbios rematados en mente e as palabras compostas
Os adverbios rematados en mente non levan acento grfico en galego: dificilmente, habilmente, utilmente... Tampouco leva acento grfico o primeiro termo das palabras compostas soldadas: Riotorto, vichelocrego...
Pxina 13 de 62
Outros casos
Non se acentan as formas do demostrativo para distinguir cando determinante ou pronome: esta casa, este sitio, gstame esta, colle aquel... Non se acentan as interrogativas e exclamativas directas: Cantos anos tes? Como te chamas? Que iso?, Que desgraza!, Canto tempo sen verte!... Tampouco as interrogativas e exclamativas indirectas: pregntalle cando volve, pregntalle como se chama... Pdese exceptuar cando cumpra para evitar confusins: dille qu queres/dille que queres, xa sabes cnto lle gustou/xa sabes canto lle gustou...
2.7
Crnica de ns
Sibila Agora que, curvado por un fardel de anos neboentos, atopei de novo a sortella fronte casa do tringulo (Ra dos Loureiros 5) e vou ser certamente visitado por Sibila, rememoro a figura esgua daquel inesquecbel Domingos Areal, avantando do esquenzo. E todo comenzara ao sarmos do cine (viramos Metrpolis) e reunrmonos a cear na do Asesino, nunha fra, xeante noite do ano 1925. Concha estivera tmida s olladas de Otero Espasandn e s ledas, intrpidas bulras dos convivas excitados por espellantes Ullas e vastos coacs sen referencia. Lembro cada circunstancia daquela data que os sucedidos posteriores faran horrbel e presente sempre en min. Garca-Sabell tia un exame de ma e alandillou cara Xelmrez; Maside perdeuse antre a friaxe, ergueito coma un bido; Xess Bal quixo asistir aos ritos da Quintana e, senlleiro, fixo un adeus e partiu asobiando o Paxaro de lume. Ficamos sos Domingos Areal e quen redacta esta memoria co corazn nas gorxas. Camiamos sen rumbo decidido, ambos embrullados nos gabns, os chapeus afundidos, as paipas fumegantes con orgullo: Ra do Medio, encastelada de podentes chamins; Bonaval, coma un trnsito cinsa e miseria mesta que cada porta ou xanela bafexaban; os agros de Belvs recibindo xeada e silencio carregado de saudades, opaco; os Lagartos, canella tmida se as hai. Algn can lata nos confns da Compostela maldita mentres voltabamos de cara ao alivio da cidade con armas de pedra e chan lousado, conversando do nazonalismo, do Manoel Antonio, do Huidobro cicabes [...].
Actividades propostas S12. Lea o texto Crnica de ns. Busque nel todas as palabras que leven acento grfico e diga por que se acentan graficamente. Poa os acentos grficos que faltan nas palabras destas frases.
S13.
Vimolo cando entraba no salon. Fixemolo rapidamente porque era moi facil. O mercores imos plantar unha arbore no xardin. Andres foi ao medico e levou o seu automobil. Cesar estudiou musica e agora toca moi ben o violin. Deitate comodamente no sofa. Chamaronme por telefono? Anxo e eu estivemos pegando fotos no album. Estes son os meus avos. El ten xa oitenta anos. A gaiola e o carcere do paxaro.
Pxina 14 de 62
S14.
Nas seguintes frases, poa o til diacrtico nas palabras que o precisen.
Nos temos que marchar axia, xa nos avisaron na casa. Dame a carteira que est enriba da mesa. Anda non e inverno e xa vai moito fro. A mia irm vive fora de Galicia, pero ven todos os anos pasar aqu as vacacins. Algunhas persoas so ven a palla no ollo alleo. Vos sempre queredes mais, mais eu xa non vos fago caso. Fixo un no no amall do zapato. Se vas a praia, vai pola autoestrada; e moito mais cmoda ca estrada. Dixronlle ao rapaz que baixase da pola da cerdeira, que tian moita presa. O meu coche consome mais co teu, teo que falar co mecnico. Merca unha bola de pan e unha lata de olivas sen oso.
Proposta de exercicios de acentuacin interactivos:
[http://www.ogalego.eu/exercicios_de_lingua/exercicios/ortografia.htm]
Pxina 15 de 62
2.8
2.8.1 Os artigos
O artigo determinado presenta un nome xa coecido ou que xa apareceu antes: pon o paraugas no paraugueiro. O artigo indeterminado acompaa a substantivos que nomean algo descoecido para o falante: unha rapaza de Vigo.
Formas do artigo
Determinados Masculino Singular Plural o os Feminino a as Indeterminados Masculino un uns Feminino unha unhas
O artigo determinado contrae obrigatoriamente coas preposicins a, en, de, con e por; tamn pode contraer coa conxuncin comparativa ca.
Artigos
a coa da na pola c
Pxina 16 de 62
Actividades propostas S15. Sublie os artigos neste fragmento dun texto de Suso de Toro.
A man dereita leva o cigarro aos beizos vermellos coma o sangue, que fan arder o tabaco, a estaba co seu chupetio, tan tranquilia, mentres que coa esquerda saca as chaves do coche deportivo. Entra e arranca lanzada na procura de miradas de desexo, un mal momento teno calquera, insinuacins, sorrisos, que remontar con elegancia, como unha gacela a cmara lenta choutando por riba dunha rbore cada. Talmente.
S16. Escriba as frases facendo a contraccin das das palabras (preposicin + artigo) que aparecen entre parnteses:
Limpa a cara [_____] (con + o) pano [_____] (de + as) mans. Quedamos [_____] (en + a) cafetara e despois fomos [_____] (a + o) cine. Dille [_____] (a + o) teu av que corte o cable [_____] (con + as) tenaces. Iamos camiando [_____] (por + a) carballeira, cando apareceu teu irmn [_____] (por + o) carreiro.
Pxina 17 de 62
Actividade proposta S17. Escriba as frases seguintes facendo a contraccin das das palabras (preposicin + determinante demostrativo) que aparecen entre parnteses:
Agardarei por ti [________] (en + esta) esquina. Mentres eu traballo [________] (en + isto), ti estuda. Non souben nada [________] (de + aquela) moza. Eu non quero entrar [________] (en + ese) asunto. Gardo as lembranzas [________] (de + eses) das. [________] (de + iso) que dis, eu non creo nin a metade. Non quero que me fales mal [________] (de + esas) rapazas.
Pxina 18 de 62
Con estes determinantes obrigatorio o uso do artigo, ags nos nomes de parentesco, cos que opcional: A mia amiga traballa de avogada; A literatura da ta patria moi interesante. Pero: Meus/Os meus pais sempre viviron nesta cidade.
En xnero e nmero
Pxina 19 de 62
2.9
Pxina 20 de 62
2.10
Pxina 21 de 62
2.11
Pxina 22 de 62
Actividades propostas S18. Texto 2.10. Esta captura de pantalla pertence edicin dixital do xornal Galicia Hoxe. Fxese nela e responda s cuestins:
Como est dividida a informacin da pxina? Que informacin atopamos na columna da dereita? A publicidade atopmola no fondo da columna dereita, marxe do que informativamente importante. Por que? A columna central a que mis espazo ocupa. Por que? Enriba do titular da informacin central atopamos o ttulo CULTURA. Que tipo de informacin se lle transmite ao lector? A continuacin, fxese nas opcins que hai debaixo da lia azul que separa os titulares do desenvolvemento da noticia? Para que serven as das primeiras ( )? Deseguido, aparecen outras das opcins (
S19.
Texto 2.11. Na columna da dereita aparece un recadro titulado Blogs cultura que d acceso aos escritos dun xornalista ou escritor, neste caso, Xos Lois Garca; pero, sabe en que consisten e que contidos teen os blogs ou bitcoras de internet? Busque a informacin na Wikipedia e escriba na tboa (coas sas palabras) en que consiste e que podemos entender por blog dixital? Textos 2.10 e 2.11. Lea a noticia principal que aparece en cada un dos textos e escriba, en poucas palabras, cal o tema principal de cada unha delas.
S20.
Pxina 23 de 62
2.12
S22.
Pxina 24 de 62
3.
3.1
3.2
Pxina 25 de 62
3.3
Un prospecto de medicamento
Ibuprofeno Kern Pharma EFG Acciones. Para qu sirve. Medicamento que disminuye el dolor (ANALGSICO), la inflamacin (ANTIINFLAMATORIO), y la fiebre (ANTIPIRTICO). Tambin se usa para tratar el reuma (ANTIRREUMTICO). Principios activos. Ibuprofeno Consideraciones. Tome la suspensin con las comidas o con algn alimento para evitar posibles molestias de estmago. Agite bien el frasco antes de cada toma para que el medicamento se mezcle uniformemente. No tome este medicamento si es usted alrgico a la ASPIRINA. Si usted tiene o ha tenido lcera de estmago o duodeno, dgaselo a su mdico antes de iniciar el tratamiento con este medicamento. No beba alcohol mientras dure el tratamiento, porque pueden aumentar los efectos adversos. Procure no tomar aspirina u otros medicamentos para el dolor, la fiebre o el resfriado mientras est tomando este medicamento. Puede aumentar el efecto de los anticoagulantes orales (SINTROM, ALDOCUMAR) y de los antidiabticos orales. Este medicamento modifica la accin de otros frmacos; no tome otros medicamentos sin consultar antes con su mdico. En caso de embarazo, especialmente durante el tercer trimestre, evite tomar este medicamento. Efectos adversos. Efectos secundarios. Aunque no es frecuente pueden aparecer molestias gastrointestinales (dolor de estmago, nuseas, vmitos) o dolor de cabeza. Si estos sntomas persisten avise a su mdico. Si notase cualquier otro sntoma que cree que puede ser causado por este medicamento, dgaselo a su mdico. Presentaciones.
Ibuprofeno Kern Pharma EFG 100 mg/5 ml suspensin 200 ml. Ibuprofeno Kern Pharma EFG 200 mg 20 sobres
Actividades propuestas S23. Texto Un pueblo de la Amazona. Lea con rapidez y compare el fragmento A y el fragmento B, y subraye en el B todas las palabras y expresiones que cambian.
La menor enfermedad sola acabar con ellos. Tenan un miedo cerval al catarro, como muchas tribus de la Amazona estornudar delante suyo significaba siempre, espantarlospero, a diferencia de otras, se negaban a sanar cuando caan enfermos. Al primer dolor de cabeza, hemorragia, accidente, se dispona a morir. Rechazaban tomar medicinas o dejarse curar. Para qu, si de todas maneras hemos de irnos, respondan.
fragmento A
fragmento B
La enfermedad ms pequea acostumbraba acabar con ellos. Tenan un miedo loco al resfriado, como muchas tribus de la Amazona estornudar delante de ellos significaba siempre, ahuyentarlos- pero, a diferencia de otras, no queran sanar cuando caan enfermos. Al primer dolor de cabeza, hemorragia, accidente, se decida a fallecer. Rechazaban medicarse o dejarse curar. Para qu, si de todas formas hemos de morir, contestaban.
Pxina 26 de 62
S24.
Texto Un prospecto de medicamento. Los prrafos siguientes estn mutilados, faltan las frases que se enumeran al final. Indique, por medio del nmero correspondiente, qu frase hay que insertar en cada hueco.
Tome la (...)con las comidas o con algn alimento para evitar (...). Agite bien el frasco antes de cada toma para que el medicamento se (...). No tome este medicamento si es usted alrgico a la ASPIRINA. Si usted tiene o ha tenido (...), dgaselo a su mdico antes de iniciar el tratamiento con este medicamento. No beba alcohol mientras dure el tratamiento, porque pueden aumentar los efectos adversos. Procure (...) para el dolor, la fiebre o el resfriado mientras est tomando este medicamento. Puede aumentar el efecto de los anticoagulantes orales (SINTROM, ALDOCUMAR) y de los antidiabticos orales. Este medicamento modifica (...); no tome otros medicamentos sin consultar antes con su mdico. En caso de embarazo, especialmente durante el tercer trimestre, evite tomar este medicamento. 1. posibles molestias de estmago. 2. mezcle uniformemente. 3. no tomar aspirina u otros medicamentos. 4. suspensin. 5. la accin de otros frmacos. 6. lcera de estmago o duodeno.
S25.
Lea con rapidez las frases siguientes en horizontal dando tres saltos con la mirada, centrando la visin en el punto medio de cada tramo.
La menor enfermedad Tenan Estornudar delante suyo Sus brujos o curanderos El enfermo Tome Agite bien No tome Este medicamento sola un miedo cerval significaba siempre, eran consultados se acostaba la suspensin el frasco este medicamento modifica acabar con ellos. al catarro. espantarlos. para exorcizar los malos espritus. junto al ro. con las comidas. antes de cada toma. si es alrgico. la accin de otros frmacos.
S26.
Texto Un pueblo de la Amazona. Lea de nuevo el texto de Vargas Llosa y realice este ejercicio. Se han introducido varias frases piratas que no figuran en ese texto. Localcelas y subryelas (sin consultar otra vez el texto original hasta despus de acabar el ejercicio).
La menor enfermedad contrada en sus correras por el ro sola acabar con ellos. Tenan un miedo cerval al catarro, a la gripe y a la pulmona, como muchas tribus de la Amazona estornudar delante suyo significaba siempre, espantarlos y respondan violentamente- pero, a diferencia de otras, se negaban a sanar cuando caan enfermos. Al primer dolor de cabeza, hemorragia, accidente, se dispona a morir entre grandes gritos y aspavientos. Rechazaban tomar medicinas o dejarse curar. Para qu, si de todas maneras hemos de irnos hacia el reino de las tinieblas, respondan. Sus brujos o curanderos los seripigaris- eran consultados y requeridos para exorcizar los malos espritus, los pecados y los daos del alma; pero una vez que stos se manifestaban en males del cuerpo los tenan poco menos que por irreparables. Era un espectculo frecuente y divertido, entre ellos, ver que el enfermo se iba a acostar junto al ro, a esperar la muerte.
S27.
Texto Un prospecto de medicamento. Lea de nuevo el texto y responda a las siguientes cuestiones.
Localice y escriba todas las palabras en las que figure la letra . Indique cuntas veces aparecen en el texto las siguientes palabras.
Pxina 27 de 62
Suspensin:
Frmaco:
Estmago:
Medicamento:
A continuacin le proponemos unos ejercicios interactivos relacionados con la comprensin de lectura: http://www.xtec.cat/~jgenover/entrada.htm. Ah podr ordenar unidades, completar textos, relacionar textos y/o unidades y discriminar informacin
Pxina 28 de 62
3.4
En castellano, tambin se utiliza el acento diacrtico para diferenciar en la lengua escrita dos palabras homgrafas (que se escriben igual pero que tienen distinto significado o funcin). Algunos casos muy frecuentes:
ms (adverbio de cantidad) t (pronombre personal) l (pronombre personal) m (pronombre personal) t (sustantivo: infusin) s (pronombre personal; adverbio de afirmacin) d (forma del verbo dar) s (forma de los verbos saber o ser) an (adverbio temporal o modal, equivale a todava) mas (conjuncin adversativa, equivale a pero) tu (determinante posesivo) el (artculo) mi (determinante posesivo; sustantivo: nota musical) te (forma tona del pronombre personal) si (conjuncin condicional; sustantivo: nota musical) de (preposicin) se (forma tona del pronombre personal) aun (resto de casos)
Cuando un verbo monosilbico lleva tilde diacrtica y se une con un pronombre tono, el verbo sigue conservando el acento. De ah que se acenten: d, dme, dle
Otros casos
Los adverbios que terminan en mente llevan acento grfico si la palabra original ya lo tena: difcilmente, rpidamente... Palabras compuestas: Si la palabra compuesta procede de la unin de dos palabras simples, se escribe con tilde si le corresponde segn las reglas generales de acentuacin, sin tener en cuenta si la llevan los elementos que la forman cuando aparecen independientemente: contrapi, decimosptimo, cortafros, radiocomunicacin... (pierde su tilde siempre la primera componente de la misma aunque la llevara cuando era simple: asimismo, decimosptimo, tiovivo...). Si las palabras se unen mediante guin (conservando la primera la terminacin masculina singular), cada vocablo conserva su tilde si ya la tena previamente: fsicoqumico, anglo-sovitico... Se pueden acentuar las formas del demostrativo para distinguir cuando es determinante o pronombre: esta casa, este sitio, me gusta sta, coge aqul...
Pxina 29 de 62
Se acentan las interrogativas y exclamativas directas: Cuntos aos tienes? Cmo te llamas?, Qu desgracia!... Tambin se acentan las interrogativas y exclamativas indirectas: pregntale qu quiere, ya sabes cunto gasto...
Reglas de acentuacin del espaol:
[http://www.dat.etsit.upm.es/~mmonjas/acentos.html#compuestas]
Actividad propuesta S28. Ponga acento diacrtico a las palabras que deban llevarlo.
El es un gran chico; el sabe lo que hace; el es mi amigo. Yo tengo mi libro; el tiene el suyo. El primer premio y el segundo son poco para el. Tu recibiras tu parte como los demas. Tu no tienes miedo, tu eres un valiente. A mi me gust mucho tu regalo. Si tu no lo paras, se lo llevara todo para si. No se de quien es, pero no se lo de a nadie. De mucho o de poco, siempre da algo. El te que te estoy preparando es un te estupendo. Si no te esfuerzas te quedaras rezagado.
3.5
Pxina 30 de 62
Actividad propuesta S29. Texto Molloy. Lea el texto y busque en l todas las palabras que lleven acento grfico. Escrbalas y diga el motivo por el cual se acentan.
Pxina 31 de 62
3.6
En castellano slo existen dos contracciones del artculo con las preposiciones: al (a+el); del (de + el).
Formas de los demostrativos
Masculino Singular Plural Este, ese, aquel Estos, esos, aquellos Feminino Esta, esa, aquella Estas, esas, aquellas Neutro Esto, eso, aquello
Pxina 32 de 62
Actividades propuestas S30. Lea el siguiente texto y subraye los determinantes que encuentre. Despus, clasifquelos.
Todos los das miro por la ventana de mi habitacin antes de salir a la calle. Me interesa saber el tiempo que hace para ponerme la ropa adecuada. Aquel da, por culpa de las prisas no lo hice. Cuando puse un pie en el exterior, una fuerte lluvia me sorprendi. Me puse como un autntico pito con solo dar dos pasos. As que decid volver a subir a nuestra casa. Por las escaleras tuve un presentimiento. Met con cuidado la llave en la cerradura y mis sospechas se hicieron realidad. Un desconocido se haba llevado algunas cosas del saln.
Artculos Posesivos Demostrativos Numerales Indefinidos
S31.
Complete las siguientes oraciones con determinantes, de modo que tengan sentido.
A [_______] vecinos les gusta criticar a [_______] espaldas. Ha aparcado [_______] coche en [_______] garaje. [_______] padres vienen [_______] fin de semana. [_______] casa es la que ha comprado Luis. [_______] da cometer [_______] locura. Nos dijimos [_______] cosas en [_______] [_______] tiempo! El [_______] piso es de [_______] padres; la [_______] vivienda an est en venta. A continuacin le proponemos unos ejercicios interactivos relacionados con la morfologa: http://www.xtec.cat/~jgenover/entrada.htm. Ah encontrar el apartado exclusivo de determinantes, y tambin los apartados sustantivos, adjetivos, que le servirn de repaso para las unidades anteriores.
Pxina 33 de 62
3.7
Actividad propuesta S32. Texto 3.7. Captura de pantalla de la edicin digital de El Pas. Responda a las siguientes cuestiones.
En el primer prrafo de la noticia encontramos un elemento de hipertexto: premio Cervantes de 2003). Sabe usted lo que eso significa? Busque en internet, con la ayuda de la Wikipedia, la definicin de ese trmino y ponga por escrito (con sus propias palabras) en la tabla qu podemos entender por hipertexto.
Pxina 34 de 62
Qu otros hipertextos se pueden apreciar en la pgina? Qu documentos de audio aporta la pgina? Diga en qu lugar de la pgina aparecen indicados.
3.8
Actividad propuesta S33. Textos 3.7 y 3.8. Lea la noticia principal que aparece en cada uno de los textos y escriba, en pocas palabras, cul es el tema principal de cada una.
Texto 3.7 (Fallece el poeta chileno Gonzalo Rojas).
Pxina 35 de 62
3.9
La llave de plata
Un personaje del escritor fantstico H. P. Lovecraft emprende la bsqueda de una ciudad con cuyas cpulas doradas en el sol de la tarde haba soado tantas veces. Perdido entre las maraas de callejuelas puede, por fin gracias al auxilio de una mgica llave de plata-, acceder a ella. Cuando lo logra, descubre que no es otra que su propia ciudad natal: manifestada o revelada bajo una nueva luz. S: la ciudad onrica estaba dentro de su ciudad real (podemos extrapolarla nosotros ahora) como el conocimiento est dentro de la informacin: agazapado, polvoriento, esperando la llave mgica. Y ya es hora de revelar nuestro secreto: la llave mgica del conocimiento es la lectura. Ser necesario repetirlo porque estamos subyugados por la magnitud y las virtudes de los nuevos prodigios tecnolgicos, y al tiempo deberemos reaprender las potencialidades y las maravillas de algo que consideramos trivial, solo porque lo poseemos ya, y porque nos acompaa desde hace muchsimo tiempo. La lectura es la capacidad de los humanos alfabetizados para extraer la informacin textual. (Existe tambin la lectura de las imgenes de la que habremos de hablar igualmente) Y es hora de avanzar la tesis central de estas pginas: la lectura es la llave del conocimiento en la sociedad de la informacin. La colosal acumulacin de datos que ha constituido la sociedad digital no ser nada sin los hombres que los recorran, integren y asimilen. Y esto no ser posible sin habilidades avanzadas de lectura. Es cierto que el acceso a la informacin digital exige nuevos saberes. Algunos de ellos antes estaban confinados a profesiones muy especializadas (los documentalistas, los bibliotecarios). Pienso en la capacidad de manejar bases de datos, en la utilizacin de palabras clave para las bsquedas [] Todo ello es real: son saberes nuevos, antes reducidos a una prctica profesional, y hoy necesarios hasta para el escolar que prepara un trabajo. Pero adems de ellos, y vitalmente necesaria para la conversin de las informaciones halladas en conocimientos, est la habilidad tradicional de la lectura. Que no nos extrae: el desarrollo humano no avanza en zigzag ni a saltos, sino que normalmente construye sobre lo anterior. La lucha por comprender y utilizar las nuevas tecnologas digitales exige muchas cosas nuevas, s; pero presupone las antiguas. Y la ms importante de ellas es la lectura.
Milln, Jos Antonio, La lectura y la sociedad del conocimiento. Federacin de Gremios de Editores, 2001
3.10
Pxina 36 de 62
Facebook ha recibido todo tipo de crticas desde que alcanz difusin global. Especialmente por la difusin que est teniendo entre menores, por sus efectos psicolgicos y por sus polticas de privacidad. Quizs el aspecto ms dramtico de la expansin de Facebook sea el cambio de los hbitos intelectuales. En el momento de aceptar las condiciones de uso de Facebook, el usuario cede la propiedad exclusiva y perpetua de toda la informacin e imgenes que agregue a la red social. Aunque el director ejecutivo Mark Zuckerberg, declar, para tranquilizar a los usuarios, que "nunca se utilizar esta informacin fuera del servicio Facebook", la red social obtiene facultad de utilizar esta informacin como desee.
Actividades propuestas S34. Conteste las siguientes preguntas relacionadas con el texto La llave de plata.
Cul es, segn el autor, la llave mgica del conocimiento, incluso en la sociedad de la informacin? Para alcanzar el conocimiento, basta con la ingente cantidad de datos que nos proporciona una sociedad digital como la nuestra? Qu combinacin de elementos exige el acceso a la informacin digital? Indique en qu prrafo se encuentra la conclusin del autor y diga cul es.
S35. Lea estos textos detenidamente y responda a las cuestiones.
Qu es una red social? Qu es Facebook? Por qu recibe ese nombre? Participa o ha participado en redes sociales del tipo Facebook? Que opinin le merecen? Lea los dos ltimos prrafos del texto anterior y comente su opinin sobre el hecho de que Facebook controle y sea propietaria de toda la informacin que sus usuarios cuelgan en la plataforma (fotos, historias, mensajes...).
Pxina 37 de 62
Educacin literaria
Actividad propuesta S36. Lea las pginas que le indique su tutor o tutora del libro o libros de lectura obligada en este mdulo.
Continuidad en los parques, de Julio Cortzar [http://www.ciudadseva.com/textos/cuentos/esp/cortazar/continui.htm] A la deriva (cuento de selva), de Horacio Quiroga [http://www.ciudadseva.com/textos/cuentos/esp/quiroga/deriva.htm] La felicidad (alumbramiento), de Andrs Neuman [http://aperezmorte.blogia.com/2006/111201-la-felicidad-un-cuento-de-andresneuman-.php]
Pxina 38 de 62
4.
4.1
Resumo de contidos
Contidos en lingua galega
Bloque de comunicacin escrita: estratexias de lectura. OpenOffice. Uso do dicionario e do corrector ortogrfico
Estratexias de lectura. Para realizar con xito calquera aprendizaxe indispensable posur unha boa capacidade lectora. Para ser un bo lector necesario: Ler cun obxectivo, xa que as finalidades da lectura non son sempre as mesmas; en definitiva, ter un proxecto lector. Adecuar a velocidade lectora ao tipo de texto que se le e intencin coa que se fai a lectura. Faremos unha lectura rpida se o que precisamos ter un idea xeral do contido do texto, e unha lectura atenta e intensiva, se pretendemos captar a organizacin do texto e as ideas principais que transmite. Tratar de corrixir os posibles erros de lectura para acadar unha boa velocidade lectora. Comprender ben o que se le. OpenOffice. Uso do dicionario e do corrector ortogrfico. Descargue e instale o paquete ofimtico OpenOffice (no caso de que non o tea xa no seu ordenador), seguindo as indicacins dadas nesta unidade. Entre na aplicacin OpenOffice e, na pantalla Crear un novo documento, seleccione a opcin Documento de texto. Dirxase ao men Ferramentas e pinche na opcin Ortografa e gramtica. Apareceralle un cadro con distintas opcins. Siga as indicacins dadas na unidade e vaia comprobndoas sen medo, para realizar a correccin do texto. Cando remate lembre pulsar o botn Pechar.
Bloque de coecemento da lingua: normas ortogrficas: o acento diacrtico. Clases de palabras: os determinantes
O acento diacrtico utilzase para diferenciar na escrita das palabras homgrafas, dicir, que se escriben igual pero teen distinto significado ou funcin. Nalgns casos, esas das palabras diferncianse porque a vogal tnica se pronuncia nunha delas como aberta e na outra como pechada: cmpre/compre; ou porque unha palabra tnica e outra tona: vs/vos. En galego non levan acento grfico: os monoslabos, salvo nos casos que leven acento diacrtico; os adverbios rematados en mente (utilmente); o primeiro termo das palabras compostas soldadas (Riotorto); as formas do pronome demostrativo (esta non me gusta); os interrogativos e exclamativos directos e indirectos (Que queres?;Cntame que pasou; Que sorpresa!). Os determinantes son unha clase de palabras que teen como funcin presentar o nome limitando ou precisando a sa significacin. Sitanse preferiblemente antes do nome e concordan con el en xnero e nmero. Distinguimos varios tipos:
Pxina 39 de 62
O artigo. Ser determinado se presenta un nome xa coecido: o rapaz, ou indeterminado, se acompaa a substantivos que nomean algo descoecido para o falante: unha rapaza. Demostrativos. Indican a posicin do substantivo ao que acompaan no espazo e no tempo (proximidade, distancia media e afastamento), con relacin ao falante: este, ese, aquel. Posesivos. Indican unha relacin de propiedade entre o posuidor e a cousa posuda: mia nai, ta curm. Indefinidos. Expresan unha idea inconcreta de cantidade ou identidade: algn rapaz. Numerais. Fan referencia cantidade (cardinais) ou orde nunha sucesin (ordinais): dous cans, segundo andar.
Bloque de lingua e sociedade: os medios de informacin dixital. O xornal
Na actualidade, a importancia de internet fai que os medios impresos de informacin se vexan relegados polos medios de informacin dixital. As vantaxes que ofrecen son: Permiten unha actualizacin constante das noticias e sucesos. Permiten que o texto da noticia se vexa acompaado de elementos multimedia. Permiten o acceso a nmeros anteriores da publicacin. Ofrecen moita e mis variada informacin que os medios impresos. Mais non todo son proles; tamn teen algunha desvantaxe: A amplsima informacin que achegan produce un efecto colateral que o exceso dela. O soporte dixital, a pantalla do ordenador, non resulta tan cmoda para unha lectura prolongada coma un libro ou un xornal.
4.2
Realizar con xito un aprendizaje supone una buena capacidad lectora. Para ello es necesario tener un objetivo o proyecto lector, adecuar la velocidad lectora (rpida o atenta) a la finalidad que persigamos con la lectura y comprender bien lo que se lee. La lectura rpida es aqulla que se hace sobre un texto cuando lo que se pretende es tener una idea general del contenido de ese texto. La lectura atenta es una lectura intensiva, tendente a comprender el texto, es decir, a captar cmo est organizado ese texto y cules son las ideas principales que se transmiten.
Bloque de conocimiento de la lengua: clases especiales de acentuacin. El acento diacrtico. Clases de palabras: los determinantes en castellano
El acento diacrtico se utiliza para diferenciar en la lengua escrita los significados de dos palabras homgrafas.
Pxina 40 de 62
Casos especiales de acentuacin. Solo se acentan los monoslabos que requieren tilde diacrtica; se acentan los adverbios terminados en mente si el adjetivo del que proceden la llevan: fcilmentee; se acentan las segundas palabras de los compuestos si le corresponde llevarla: cortafros; se acentna los interrogativos directos e indirectos: qu quieres?, dime qu quieres. Los determinantes. Su definicin, caractersticas y clasificacin son semejantes a las estudiadas en lengua gallega.
Pxina 41 de 62
5.
Exercicios de autoavaliacin
1.
Que condicin necesaria para realizar con xito unha aprendizaxe?
Ser quen de escribir moi rpido. Ler cantos mis libros mellor. Posur unha boa capacidade lectora. As das primeiras respostas. 2.
Que elementos son necesarios para ser lector ou lectora eficaz?
Ter un proxecto de lectura, comprender ben o que se le, ler rapidamente e adecuar a velocidade de lectura ao tipo de texto que se le e intencin coa que se fai a lectura. Comprender ben o que se le, ler rapidamente e adecuar a velocidade de lectura ao tipo de texto que se le e intencin coa que se fai a lectura. Comprender ben o que se le. Ter lido moitos libros. 3.
A nosa actitude ante a lectura ten que ser sempre a mesma?
Si, independentemente do tipo de texto que teamos diante. Depende. algo totalmente persoal que depende do lector ou a lectora. Si, pois se non resulta imposible comprender a maiora dos textos. Non. Algns textos requiren mis concentracin (lectura atenta) e outros permiten unha lectura mis superficial (lectura rpida). 4.
Que a lectura rpida?
cando lemos un texto maior velocidade posible. Neste caso, a sa comprensin non relevante. a que se fai sobre un texto cando o que se pretende ter unha idea xeral do contido dese texto, fixndose nos datos e detalles mis salientables. ser capaz de ler moitos libros ao mesmo tempo. ler un nmero reducido de pxinas cada vez que lemos unha obra escrita, para as non ter un exceso de coecementos.
Pxina 42 de 62
5.
unha lectura intensiva, tendente a comprender o texto, dicir, a captar como est organizado ese texto e cales son as ideas principais que se transmiten. un mtodo de lectura que incle a lectura rpida, segundo as ocasins. As das primeiras respostas. ler un texto, polo menos, cinco veces seguidas. 6.
Que defectos de lectura debemos suprimir?
A lectura lenta. Depende do tipo de texto que teamos diante. A vocalizacin, os movementos de cabeza, os movementos de retorno e ir seguindo co dedo ou cun lapis as lias do texto que se estea a ler. A vocalizacin, os movementos de cabeza e os movementos de retorno. 7.
Que permiten os medios de informacin dixital?
Non ter que ler as noticias senn escoitalas no computador. Unha actualizacin constante das noticias e os sucesos que se producen ao longo das horas e dos das. Facer menos cousas que os medios de informacin impresos. As mesmas posibilidades que os medios de informacin impresos. 8.
Permiten os medios de informacin dixital que ao texto se lle acheguen elementos multimedia?
Non. Depende, pero polo xeral non. Si. Cantos mis mellor. Si. 9.
Que efecto colateral produce a inmensa cantidade de informacin dispoible nos medios dixitais?
Un exceso de informacin. Non produce ningn efecto colateral. Que esa informacin sexa mis rigorosa. Que teamos mis informacin da que necesitamos.
Pxina 43 de 62
10. Que pode facer na opcin Idioma do dicionario do corrector ortogrfico de OpenOffice? Nada. Dixala tal e como vn por defecto. Pr o idioma que un queira sen ter en conta o idioma en que est escrito o texto a corrixir. Pr o idioma en que est o texto que se vaia corrixir. Consultar varios dicionarios en lia. 11. Que pode facer na opcin Engadir do corrector ortogrfico de OpenOffice? Engadir ao dicionario de galego do OpenOffice a palabra sinalada en vermello, no caso de que a palabra sexa correcta. Engadir ao dicionario de galego do OpenOffice a palabra sinalada en vermello, anda que a palabra sexa incorrecta. Engadir mis texto ao que xa temos diante. Engadir debuxos e formas ao texto que temos diante. 12. Indique cal das seguintes afirmacins a correcta. Na lingua galega non levan acento grfico as palabras rematadas en mente, as formas do demostrativo, os exclamativos e interrogativos directos e indirectos, pero sempre se acentan os monoslabos. Na lingua galega non levan acento grfico as palabras rematadas en mente, as formas do demostrativo, os exclamativos e interrogativos directos e indirectos, nin os monoslabos, a excepcin dos que precisan acento diacrtico. Na lingua galega non leva acento grfico o primeiro termo das palabras compostas soldadas, nin manteen o acento diacrtico as formas verbais que van seguidas dunha forma tona do pronome. Na lingua galega leva acento grfico o primeiro termo das palabras compostas soldadas, e manteen o acento diacrtico as formas verbais que van seguidas dunha forma tona do pronome. 13. Sinale cal a serie de palabras acentuadas correctamente na sa totalidade. Ds (presente do verbo dar), compre ( mester), cha (che + a), d (compaixn). Ds (de + as), cmpre ( mester), cha (che + a), d (compaixn) Ds (presente do verbo dar), cmpre ( mester), cha (che + a), d (compaixn). Ds (presente do verbo dar), cmpre ( mester), cha (plana), do (de + o).
Pxina 44 de 62
14. Indique cal das seguintes oracins est correctamente acentuada en lingua galega. Nos non sabamos que iades facer vs. Ns non sabiamos qu iades facer vs. Ns non sabamos que ades facer vs. Ns non sabiamos que iades facer vs. 15. Elixa a opcin correcta, canto forma e clasificacin dos seguintes determinantes en lingua galega.
Estos (demostrativo), calqueira (indefinido), os (artigo indeterminado), meus (posesivo). Estes (demostrativo), calqueira (indefinido), os (artigo determinado), meus (posesivo). Estes (demostrativo), calquera (indefinido), os (artigo determinado), meus (posesivo). Estos (demostrativo), calquera (indefinido), os (artigo determinado), meus (personal). 16. Sinale a afirmacin verdadeira. O artigo indeterminado contrae obrigatoriamente coas preposicins en, de e con, e o determinante demostrativo contrae coas preposicins de, en e co indefinido outro. O artigo indeterminado non contrae obrigatoriamente coas preposicins en, de e con, pero o determinante demostrativo contrae coas preposicins de, en e co indefinido outro. O artigo indeterminado contrae obrigatoriamente coas preposicins en, de e con, pero o determinante demostrativo non contrae coas preposicins de, en e co indefinido outro. As contraccins en galego pdense empregar de xeito optativo. 17. Sinale a serie de palabras ou frases acentuadas correctamente en lingua castel. Decimosptimo; dme qu esperas; hbilmente; qu problema! Decimosptimo; dime qu esperas; hbilmente; qu problema! Dcimosptimo; dime qu esperas; habilmente; qu problema! Decimosptimo; dime qu esperas; hbilmente; que problema!
Pxina 45 de 62
18. Indique cal a oracin que est correctamente acentuada en lingua castel. No s por qu se sirvi ms te. Difcilmente lo tomar. No se por qu se sirvi ms t. Difcilmente lo tomar. No s por que se sirvi ms t. Dificilmente lo tomar. No s por qu se sirvi ms t. Difcilmente lo tomar. 19. Escolla a opcin que clasifique correcta e ordenadamente, de esquerda a dereita, os determinantes que aparecen na seguinte oracin en casteln: Algunos de mis amigos vinieron esta maana a la manifestacin muy cansados del viaje.
Demostrativo, posesivo, demostrativo, artculo determinado. Indefinido, posesivo, demostrativo, artculo determinado. Indefinido, posesivo, demostrativo, artculo determinado, artculo determinado. Numeral, posesivo, demostrativo, artculo determinado, artculo determinado. 20. Sinale cal das afirmacins correcta. Os determinantes demostrativos indican proximidade, distancia media ou distancia con relacin ao falante. Os posesivos expresan unha relacin indefinida entre o posuidor e o substantivo ao que acompaan. Os numerais ordinais indican o nmero ou cantidade exacta das cousas. Os numerais cardinais indican a orde ou a posicin dos substantivos aos que acompaan.
Pxina 46 de 62
6.
6.1
Solucionarios
Solucins das actividades en lingua galega
S1.
Rubn Ruibal. o que mellor e mis adecuadamente utiliza os recursos verbais e non verbais pertencentes comunicacin oral. Os outros e outras conferenciantes teen xestos e movementos inadecuados (os brazos cruzados, non se expresan corporalmente...) e ademais o seu discurso lido; polo tanto, estas accins son incorrectas dentro dun discurso oral ou presentacin coma a que temos no vdeo. O discurso de mis fcil comprensin o de Rubn Ruibal pois o conferenciante que mellor se desenvolve na comunicacin oral, como consecuencia da correcta utilizacin dos recursos que se dan nese tipo de comunicacin.
S2.
O nico discurso de tipo estritamente oral o de Rubn Ruibal, porque emprega os recursos deste tipo de comunicacin: non le un texto, senn que mira directamente ao auditorio; emprega unha entoacin axeitada, elevando o ton cando quere destacar algo; axdase con xestos faciais e cos movementos das mans para transmitir maior expresividade; busca a complicidade dos receptores, provocando algunha gargallada con alusins a referencias por eles coecidas: aos poderes pblicos, ao Gais.
S3.
O neno tia algo que lles dicir aos outros nenos que andaban a enredar con el na beiramar. Tia algo que lles dicir, pero non remataba de dicilo. Por veces poa cara de malo, cheo como estaba aquel orgullo que non certaba a deixar ceibe. Ata lle rabuou a outro, as nun pronto, a lle brincar na cara os lampos dunha ntima fogueira. O neno tia unha cousa que lles dicir aos outros rapaces que andaban a xogar con el no peirao. Tia algo que lles dicir, mais non remataba de contalo. Por veces poa xesto de malo, cheo como estaba daquel orgullo que non certaba a deixar ceibe. Mesmo lle rabuou a unha nena, as, nun pronto, a lle relucir no rostro os lampos dunha ntima carraxe.
Fragmento A
Fragmento B
S4.
Sacou do peto un asubo novio (3), e pxose a chifrar cheo de coraxe. Non o quixo emprestar a ningun e gardouno outra volta (6), domendose moito ao enfonda-la man para demostrar un peto fondo, coma os petos en que se gardan as mellores cousas. (1) seus ollos bula unha surrisa dubidosa, ningun sabe se mala (7). Seu pai chegara de Nova York aquel mesmo da. Vrao desembarcar (2). Traxe azul. Viseira (4) A cara forte coma unha proa. Branco e grande o dentamio. E nos ollos, (5), ningunha fachenda.
Pxina 47 de 62
S5.
Neno Orgullo Brincar Cara Fogueira Rebuldar Pai Adrede Proa Enredar Alporizado Gato Branco Fachenda Xogos Emprestar Bgoas Neno Orgullo Brindar Cara Figueira Rebuldar Pai Adrede Broa Enredos Alporizado Gota Branco Fachada Rogos Emprestar Bgoas
S6.
S8.
lizgaira, cazadora, pescozo, beizos, lanzada, luz, cabeza, cabeza, nariz, desprezo, zoupn. Negra: 3 veces / Portal: 4 veces / La: 4 veces / Nariz: 1 vez.
Pxina 48 de 62
S9.
S11.
Cumprir crear dous textos nas das linguas do mbito e corrixilos, primeiro, co corrector do OpenOffice e, despois, revisalos manualmente. Para finalizar, dbense imprimir.
S12.
Agora que, curvado por un fardel de anos neboentos, atopei de novo a sortella fronte casa do tringulo (ra dos Loureiros 5) e vou ser certamente visitado por Sibila, rememoro a figura esgua daquel inesquecbel Domingos Areal, avantando do esquenzo. E todo comenzara ao sarmos do cine (viramos Metrpolis) e reunrmonos a cear na do Asesino, nunha fra, xeante noite do ano 1925. Concha estivera tmida s olladas de Otero Espasandn e s ledas, intrpidas bulras dos convivas excitados por espellantes Ullas e vastos coacs sen referencia. Lembro cada circunstancia daquela data que os sucedidos posteriores faran horrbel e presente sempre en min. Garca-Sabell tia un exame de ma e alandillou cara Xelmrez; Maside perdeuse antre a friaxe, ergueito coma un bido; Xess Bal quixo asistir aos ritos da Quintana e, senlleiro, fixo un adeus e partiu asobiando o Paxaro de lume. Ficamos sos. Domingos Areal e quen redacta esta memoria co corazn nas gorxas. Camiamos sen rumbo decidido, ambos embrullados nos gabns, os chapeus afundidos, as paipas fumegantes con orgullo: Ra do Medio, encastelada de podentes chamins; Bonaval, coma un trnsito cinsa e miseria mesta que cada porta ou xanela bafexaban; os agros de Belvs recibindo xeada e silencio carregado de saudades, opaco; os Lagartos, canella tmida se as hai. Algn can lata nos confns da Compostela maldita mentres voltabamos de cara ao alivio da cidade con armas de pedra e chan lousado, conversando do nazonalismo, do Manoel Antonio, do Huidobro cicabes [...]. (das veces), s: til diacrtico. Esgua, sarmos, fra, faran, Ra, lata: hiatos acentuados. Inesquecbel, horrbel: graves rematadas en l. Tringulo, metrpolis, reunrmonos, tmida (das veces), trnsito: esdrxulas. Espasandn, ma, Xess, corazn, gabns, chamins, Belvs, Algn, confns: agudas rematadas en n, -s, grupo ns ou vogal.
Pxina 49 de 62
S13.
Vmolo cando entraba no saln. Fixmolo rapidamente porque era moi fcil. O mrcores imos plantar unha rbore no xardn. Andrs foi ao mdico e levou o seu autombil. Csar estudou msica e agora toca moi ben o violn. Ditate comodamente no sof. Chamronme por telfono? Anxo e eu estivemos pegando fotos no lbum. Estes son os meus avs. El ten xa oitenta anos. A gaiola o crcere do paxaro.
S14.
Ns temos que marchar axia, xa nos avisaron na casa. Dme a carteira que est enriba da mesa. Anda non inverno e xa vai moito fro. A mia irm vive fra de Galicia, pero vn todos os anos pasar aqu as vacacins. Algunhas persoas s ven a palla no ollo alleo. Vs sempre queredes mis, mais eu xa non vos fago caso. Fixo un n no amall do zapato. Se vas praia, vai pola autoestrada; moito mis cmoda c estrada. Dixronlle ao rapaz que baixase da pola da cerdeira, que tian moita prsa. O meu coche consome mis c teu, teo que falar co mecnico. Merca unha bola de pan e unha lata de olivas sen so.
S15.
A man dereita leva o cigarro aos beizos vermellos coma o sangue, que fan arder o tabaco, a estaba co seu chupetio, tan tranquilia, mentres que coa esquerda saca as chaves do coche deportivo. Entra e arranca lanzada na procura de miradas de desexo, un mal momento teno calquera, insinuacins, sorrisos, que remontar con elegancia, como unha gacela a cmara lenta choutando por riba dunha rbore cada. Talmente.
S16.
Limpa a cara _co_ (con + o) pano _das_ (de + as) mans. Quedamos _na_ (en + a) cafetera e despois decidimos ir _ao_(a + o) cine. Dille __ao_ (a + o) teu av que corte o cable _coas_ (con + as) tenaces. Iamos camiando _pola_ (por + a) carballeira, cando apareceu teu irmn _polo_ (por + o) carreiro.
Pxina 50 de 62
S17.
Agardarei por ti nesta (en + esta) esquina. Mentres eu traballo nisto (en + isto), ti estuda. Non souben nada daquela (de + aquela) moza. Eu non quero entrar nese (en + ese) asunto. Gardo as lembranzas deses (de + eses) das. Diso (de + iso) que dis, eu non creo nin a metade. Non quero que me fales mal desas (de + esas) rapazas.
S18.
Nunha cabeceira horizontal na que figuran as seccins do xornal e as fotos dos colaboradores de opinin co seu nome e o ttulo do artigo debaixo. O resto da pxina divdese en das columnas. Aparecen os ttulos seguintes: Tambin te puede interesar, que incle referencias a noticias interesantes; Fotos de la noticia, coa foto de Agustn Fernndez Paz, relacionada coa noticia principal da pxina; Titulares del da, escolma dos principais titulares do da, e Tienda xornal, coa publicidade de artigos de venda dixital. Para que cando leamos a noticia da columna central ou queiramos ir s diversas informacins que temos na columna da esquerda do xornal esa publicidade non nos moleste, pois sobre todo, o que lle interesa ao lector ler comodamente a noticia escrita na columna central. A publicidade algo secundario. Porque nela aparece a informacin mis relevante. Esa informacin ten que estar ben desenvolvida e matizada para que o lector ou lectora se informe adecuadamente. En que seccin do xornal est. Neste caso, na seccin cultural. A primeira serve para imprimir en soporte papel a noticia que acabamos de ler en soporte dixital. A segunda, lvanos a unha pxina na que podemos enviarlle a un coecido ou a quen nos interese, mediante e-mail, a referencia da noticia que acabamos de ler no xornal. o zoom. Ampla ou dimine a tipografa da columna central.
S19.
Un blog, chamado tamn unha bitcora, un sitio web periodicamente actualizado que compila cronoloxicamente textos ou artigos dun ou varios autores, aparecendo primeiro o mis recente, onde o autor conserva sempre a liberdade de deixar publicado o que crea pertinente. O termo weblog provn das palabras web e log ('log' en ingls = diario). O termo bitcora, en referencia aos antigos cadernos de bitcora dos barcos, utilzase preferentemente cando o autor escribe sobre a sa vida propia como se fose un diario, pero publicado en internet (en lia). Habitualmente, en cada artigo dun blog, os lectores poden escribir os seus comentarios e o autor darlles resposta, de forma que posible establecer un dilogo. Non obstante necesario precisar que esta unha opcin que depende da decisin que tome ao respecto o autor do blog, pois as ferramentas permiten desear blogs nos que non todos os internautas ou mesmo ningn- poidan participar. O uso ou tema de cada blog particular: hainos de tipo persoal, periodstico, empresarial ou corporativo, tecnolxico, educativo (edublogs), polticos, etc.
Pxina 51 de 62
S20.
Texto 2.7. Cntrase na prxima publicacin en Xerais da novela do vilalbs Agustn Fernndez Paz. A novidade que se trata dunha novela para adultos nun autor que adoita escribir literatura infantil e xuvenil, anda que el non partidario desta clasificacin feita polos editores. Incle tamn un breve argumento da obra. Texto 2.8. A noticia refire o recoecemento do Premio da Crtica Espaola na modalidade de literatura galega aos autores Marga do Val, polo seu poemario intimista A cidade sen roupa ao sol, e a Vctor Freixanes pola sa novela Cabalo de ouros, na que recompn os tempos das minas de wolfram despois da Guerra do 36.
S21.
Pxina 52 de 62
6.2
fragmento B: La enfermedad ms pequea acostumbraba acabar con ellos. Tenan un miedo loco al resfriado, como muchas tribus de la Amazona estornudar delante de ellos significaba siempre, ahuyentarlos- pero, a diferencia de otras, no queran sanar cuando caan enfermos. Al primer dolor de cabeza, hemorragia, accidente, se decida a fallecer. Rechazaban medicarse o dejarse curar. Para qu, si de todas formas hemos de morir, contestaban.
S24.
Tome la (4) con las comidas o con algn alimento para evitar (1). Agite bien el frasco antes de cada toma para que el medicamento se (2). No tome este medicamento si es usted alrgico a la ASPIRINA. Si usted tiene o ha tenido (6), dgaselo a su mdico antes de iniciar el tratamiento con este medicamento. No beba alcohol mientras dure el tratamiento, porque pueden aumentar los efectos adversos. Procure (3) para el dolor, la fiebre o el resfriado mientras est tomando este medicamento. Puede aumentar el efecto de los anticoagulantes orales (SINTROM, ALDOCUMAR) y de los antidiabticos orales. Este medicamento modifica (5); no tome otros medicamentos sin consultar antes con su mdico. En caso de embarazo, especialmente durante el tercer trimestre, evite tomar este medicamento. 1. posibles molestias de estmago. 2. mezcle uniformemente. 3. no tomar aspirina u otros medicamentos. 4. suspensin. 5. la accin de otros frmacos. 6. lcera de estmago o duodeno.
S25.
S27.
l es un gran chico; l sabe lo que hace; l es mi amigo. Yo tengo mi libro; l tiene el suyo. El primer premio y el segundo son poco para l. T recibiras tu parte como los dems.
Pxina 53 de 62
T no tienes miedo, t eres un valiente. A m me gust mucho tu regalo. Si t no lo paras, se lo llevar todo para s. No s de quin es, pero no se lo d a nadie. D mucho o d poco, siempre d algo. El t que te estoy preparando es un t estupendo. Si no te esfuerzas te quedaras rezagado.
S29.
Estoy en el cuarto de mi madre. Ahora yo soy quien vive aqu. No recuerdo cmo llegu. En una ambulancia, en todo caso en un vehculo. Me ayudaron. Yo solo no habra llegado nunca. Quizs estoy aqu gracias a este hombre que viene cada semana. Aunque l lo niega. Me da un poco de dinero y se lleva los papeles. Tantos papeles, tanto dinero. S, ahora vuelvo a trabajar, un poco como antes, slo que ya no me acuerdo de cmo se trabaja. Tampoco parece que eso tenga mucha importancia. A m lo que ahora me gustara es hablar de las cosas que an me quedan, despedirme, terminar de morirme de una vez. No me dejan. S, parece que son varios. Pero siempre viene el mismo. Ms tarde, ms tarde, me dice. Bueno. La verdad es que mucha voluntad ya no me queda. Cuando viene a recoger los nuevos papeles trae los de la semana anterior. Vienen sealados con signos que no comprendo. Tampoco me tomo la molestia de releerlos. Y cuando no he hecho nada no le doy nada y grue un poco. Pero no trabajo por dinero. Por qu trabajo? No lo s. No s gran cosa, si he de ser franco. La muerte de mi madre, por ejemplo. Haba muerto ya cuando llegu? O muri ms tarde? Muerta para enterrarla, quiero decir. No lo s. A lo mejor no la han enterrado todava. Sea como sea, soy yo el que estoy en su cuarto. Duermo en su cama. Uso su vaso de noche. He ocupado su lugar. Cada vez debo de parecerme ms a ella. Slo me falta tener un hijo. Puede que tenga alguno en cualquier parte [...]. Aqu (dos veces), llegu, muri, Quizs: las palabras agudas que terminan en vocal o s llevan siempre acento grfico. Cmo (dos veces), Por qu: las partculas interrogativas indirectas y directas llevan siempre acento grfico. Vehculo. Esdrjula. Las palabras esdrjulas llevan siempre acento grfico. Habra, gustara, Haba, todava. Hiatos acentuados. l, S (dos veces), m, slo, an, ms (cuatro veces), s (tres veces), Slo: tilde diacrtica.
S30.
Todos los das miro por la ventana de mi habitacin antes de salir a la calle. Me interesa saber el tiempo que hace para ponerme la ropa adecuada. Aquel da, por culpa de las prisas no lo hice. Cuando puse un pie en el exterior, una fuerte lluvia me sorprendi. Me puse como un autntico pito con solo dar dos pasos. As que decid volver a subir a nuestra casa. Por las escaleras tuve un presentimiento. Met con cuidado la llave en la cerradura y mis sospechas se hicieron realidad. Un desconocdo se haba llevado algunas cosas del saln.
Artculos Los, la, el, las, un, una, del (contraccin) Posesivos Mi, nuestra, mis Demostrativos Aquel, Numerales dos Indefinidos Todos, algunas
S31.
A mis vecinos les gusta criticar a mis espaldas. Ha aparcado un/su coche en el garaje. Sus padres vienen este fin de semana.
Pxina 54 de 62
Esta casa es la que ha comprado Luis. Cualquier da cometer una locura. Nos dijimos tantas cosas en tan poco tiempo! El primer piso es de nuestros padres; la segunda vivienda an est en venta.
S32.
En informtica, es el nombre que recibe el texto que en la pantalla de una computadora conduce a su usuario a otro texto relacionado. La forma ms habitual de hipertexto en documentos es la de hipervnculos o referencias cruzadas automticas que van a otros documentos. Si el usuario selecciona un hipervnculo, hace que el programa de la computadora muestre inmediatamente el documento enlazado. En la parte central de la columna derecha los tres titulares que vienen en letra azul y los dos recuadros que contienen un documento en PDF, poema Contra la muerte, y la seccin A FONDO, con el artculo Gonzalo Rojas. Extracto de su discurso cuando recibi el Cervantes y El poeta lee uno de sus poemas. Estn destacados en letra azul y situados justo antes del comienzo de la noticia, separados de esta por una lnea discontinua.
S33.
Texto 3.7. (Fallece el poeta chileno Gonzalo Rojas) La muerte por infarto cerebral del poeta chileno Gonzalo Rojas a los 93 aos. Breve semblanza de su vida y de su obra. Referencia al discurso intimista, emotivo y sincero de la autora Ana Mara Matute tras recibir el Premio Cervantes de manos del Rey.
S34.
La lectura. No, es necesario que las personas los asimilen, y eso no ser posible sin habilidades avanzadas de lectura. Exige combinar nuevos saberes relacionados con las nuevas tecnologas con la habilidad tradicional de la lectura. La conclusin est en el ltimo prrafo y es la siguiente: la comprensin y el manejo de las nuevas tecnologas digitales exige cosas nuevas pero presupone las antiguas, especialmente la lectura.
S35.
Un grupo de personas que se relacionan entre s y tienen algn tipo de contactos, intereses o aficiones en comn forman. Es una red social de Internet que fund el 4 de febrero de 2004 Mark Zuckerberg mientras estudiaba en Harvard. En la actualidad cuenta con millones de participantes. Se llama as porque en las universidades americanas es muy corriente darle a los alumnos, cuando se inscriben, un libro con los datos fundamentales y fotos de sus compaeros. Este libro se llama en ingls Facebook, libro de caras.
Pxina 55 de 62
Pxina 56 de 62
7.
2.
Ter un proxecto de lectura, comprender ben o que se le, ler rapidamente e adecuar a velocidade de lectura ao tipo de texto que se le e intencin coa que se fai a lectura.
3.
Non. Algns textos requiren mis concentracin (lectura atenta) e outros permiten unha lectura mis superficial (lectura rpida). 4.
Que a lectura rpida?
a que se fai sobre un texto cando o que se pretende ter unha idea xeral do contido dese texto, fixndose nos datos e detalles mis salientables.
5.
unha lectura intensiva, tendente a comprender o texto, dicir, a captar como est organizado ese texto e cales son as ideas principais que se transmiten.
Pxina 57 de 62
6.
A vocalizacin, os movementos de cabeza, os movementos de retorno e ir seguindo co dedo ou cun lapis as lias do texto que se estea a ler.
7.
Unha actualizacin constante das noticias e os sucesos que se producen ao longo das horas e dos das.
8.
Permiten os medios de informacin dixital que ao texto se lle acheguen elementos multimedia?
Si. 9.
Que efecto colateral produce a inmensa cantidade de informacin dispoible nos medios dixitais?
Un exceso de informacin.
10. Que pode facer na opcin Idioma do dicionario do corrector ortogrfico de OpenOffice?
Pxina 58 de 62
11. Que pode facer na opcin Engadir do corrector ortogrfico de OpenOffice? Engadir ao dicionario de galego do OpenOffice a palabra sinalada en vermello, no caso de que a palabra sexa correcta.
Na lingua galega non levan acento grfico as palabras rematadas en mente, as formas do demostrativo, os exclamativos e interrogativos directos e indirectos, nin os monoslabos, a excepcin dos que precisan acento diacrtico.
14. Indique cal das seguintes oracins est correctamente acentuada en lingua galega.
Ns non sabiamos que iades facer vs. 15. Elixa a opcin correcta, canto forma e clasificacin dos seguintes determinantes en lingua galega.
Pxina 59 de 62
16. Sinale a afirmacin verdadeira. O artigo indeterminado contrae obrigatoriamente coas preposicins en, de e con, e o determinante demostrativo contrae coas preposicins de, en e co indefinido outro.
18. Indique cal a oracin que est correctamente acentuada en lingua castel.
No s por qu se sirvi ms t. Difcilmente lo tomar. 19. Escolla a opcin que clasifique correcta e ordenadamente, de esquerda a dereita, os determinantes que aparecen na seguinte oracin en casteln: Algunos de mis amigos vinieron esta maana a la manifestacin muy cansados del viaje.
20. Sinale cal das afirmacins correcta. Os determinantes demostrativos indican proximidade, distancia media ou distancia con relacin ao falante.
Pxina 60 de 62
8.
Glosario
unha rede social de internet que fundou o 4 de febreiro de 2004 Mark Zuckerberg mentres estudaba en Harvard. Nun primeiro momento o acceso estaba limitado aos propios alumnos da universidade, progresivamente ampliouse a alumnos doutras universidades. Na actualidade calquera persoa maior de 13 anos cunha conta de correo electrnico pode rexistrarse. Conta con 120 millns de usuarios activos que se poden organizar en grupos e unirse a redes concretas, relacionndose segundo a sa situacin xeogrfica ou acadmica. O seu nome provn do costume que existe en moitas universidades norteamericanas de darlles aos alumnos sa chegada un libro con fotografas dos alumnos e profesores desa universidade e que recibe o nome en ingls de Facebook, literalmente libro de caras. Existen versins do sitio en diversas linguas, entre elas o galego,. Google Inc. a empresa propietaria da marca Google, cuxo principal produto o motor de procura do mesmo nome. Foi fundada o 27 de setembro de 1998 por Larry Page e Sergey Brin (dous estudantes de doutoramento en Ciencias da Computacin da Universidade de Stanford). Malia ser o buscador o seu principal produto, a empresa ofrece tamn entre outros servizos: un comparador de prezos chamado Froogle, anda que logo pasou a chamarse Google Product, un motor de procura para material almacenado en discos locais Google Desktop Search, e un servizo que revolucionou o mundo do correo electrnico gratuto chamado Gmail. Tamn famoso o seu programa Google Earth, mapamundi en 3D con imaxes de alta resolucin. Recentemente lanzou a sa versin beta de mensaxera instantnea Google Talk. En outubro de 2006, Google adquiriu a famosa pxina de vdeos YouTube. O 11 de xuo de 2008, Google recibiu o Premio Prncipe de Asturias de Comunicacin e Humanidades por impulsar unha "xigantesca revolucin cultural" que permitiu o "acceso xeralizado ao coecemento". Actualmente Google est traballando en varios proxectos para aumentar o nmero de usuarios de internet e facilitar os recursos para que estes poidan acceder rede. Na actualidade, este servizo de Google (en galego: busca de libros de Google) que posibilita a consulta de libros en lia xa dispn dun catlogo en galego, xa sexan clsicos ou escritores e escritoras actuais.
Google Books
PXOM
Software libre
Segundo a Free Software Foundation (FSF), o software libre est formado por aqueles programas que teen unha licenza que d a todos aqueles que reciban unha copia do programa as seguintes liberdades: Liberdade para executar o programa, con calquera propsito. Liberdade para estudar o seu funcionamento e adaptalo s tas necesidades; unha condicin a priori para isto ter acceso ao cdigo fonte. Liberdade para redistribur copias e as poder axudar o vecio. Liberdade para mellorar o programa e publicar as melloras, beneficindose as toda a comunidade. Tamn condicin a priori para isto ter acceso ao cdigo fonte.
Pxina 61 de 62
9.
Bibliografa e recursos
Bibliografa
Alarcos Llorach, Emilio, Gramtica de la lengua espaola, Espasa, Madrid, 1999. Beckett, Samuel, Molloy, Alianza/Lumen, Madrid, 2007. De Toro, Suso, Polaroid, Xerais, Vigo, 2004. Dieste, Rafael, Dos arquivos do trasno, Galaxia, Vigo, 2005. ILG & RAG, Normas ortogrficas e morfolxicas do idioma galego, ILG e RAG, Vigo, 2003. ILG & RAG, Vocabulario ortogrfico da lingua galega, ILGa e RAG, 2004. Mndez Ferrn, Xos Luis, Crnica de Ns, Xerais, Vigo, 1992. Milln, Jos Antonio, La lectura y la sociedad del conocimiento. Federacin de Gremios de Editores, 2001 (traducin). Vargas Llosa, Mario, El hablador, Seix Barral, Barcelona, 1991.
Ligazns de internet
[http://www.anosaterra.org] [http://www.elpais.com] [http://www.fragmentosgutenberg.blogspot.com] [http://www.galicia-hoxe.com] [http://www.galipedia.org] [http://es.wikipedia.org] [http://es.youtube.com] [http://lv.galiciae.com] [http://gl.openoffice.org/] [http://www.xtec.cat/~jgenover/entrada.htm] [http://centros.edu.xunta.es/iesoteropedrayo.ourense/dptos/gal/exercicios.htm] [http://www.ogalego.eu/exercicios_de_lingua/exercicios/ortografia.htm] [http://www.ogalego.eu/exercicios_de_lingua/morfoloxiaexercicios.html] [http://www.ciudadseva.com/textos/cuentos/esp/cortazar/continui.htm] [http://www.ciudadseva.com/textos/cuentos/esp/quiroga/deriva.htm ] [http://aperezmorte.blogia.com/2006/111201-la-felicidad-un-cuento-de-andresneuman-.php]
Pxina 62 de 62