Beste lezer,

Voordat je verder gaat lezen: print dit eerst uit, neem het mee overal waar je naar toe gaat en
werk ermee. Alleen hierdoor zul je de technieken echt onder de knie krijgen!

RAPPORT: DE KUNST VAN DEZELFDE GOLFLENGTE

Een van de eerste NLP technieken die je leert zodra je een gedegen NLP opleiding gaat doen,
is het maken van ‘rapport’ (spreek uit op z’n Frans, dus zonder de t uit te spreken). Rapport is
de basis van communicatie. Je kunt het ook afstemmen noemen, levelen, op één lijn of
dezelfde golflengte zitten.

Rapport maken doe je van nature

Een goeie NLP-er maakt heel subtiel en onopvallend rapport, de ander merkt het niet
bewust. Rapport maken doe je vaak van nature. Let maar eens op mensen die samen met de
armen om elkaars schouder heen wandelen. Valt het je wel eens op dat je op dezelfde manier
zit als je partner of een goede vriend(in)? Ook houd je vaak rekening met de gelegenheid waar
je naar toe gaat, de mensen die je gaat ontmoeten, door de kleren die je ’s morgens aantrekt.
Draagt m’n klant een pak, dan trek ik ook een keurig pak aan. Ken ik de omgeving waar ik
naar toe ga niet, dan trek ik een keurig pak aan met een sportieve blouse eronder. Kan ik altijd
m’n jasje uittrekken als m’n relatie geen pak aan heeft. Dat zijn allemaal vormen van
onbewust rapport maken. Een NLP Practitioner leert om dat bewust toe te passen bij wie je
maar wilt. Op deze manier kom je snel op dezelfde golflengte met de ander, ook bij personen
met wie dat normaal gesproken niet snel was gebeurd. Denk hierbij eens aan
sollicitatiegesprekken, ‘moeilijke’ mensen of mensen die je voor het eerst ontmoet. Allemaal
situaties waarin een snel rapport erg handig is!

Subtiel rapport maak je door bewegingen en gebaren pas later na te doen, door ze
gedeeltelijk na te doen of door ze met een ander lichaamsdeel na te doen. Als je de
bewegingen van de ander nadoet op hetzelfde moment, dan is het ‘spiegelen’ en dit kan de
irritatie van de ander behoorlijk opwekken. Waarschijnlijk is dit niet je doel! In plaats daarvan
pak je het subtieler aan. De eerste stap hierin is aandacht. De aandacht die je iemand geeft als
je observeert, is al de helft van het opbouwen van rapport. Soms observeer ik alleen maar en
ga dan later, als we niet meer samen zijn, in rapport. Dan kan ik uitgebreid oefenen om met
diegene in rapport te zijn. De volgende keer kan ik dat dan onopvallend toepassen en me beter
concentreren op bijvoorbeeld de inhoud van het gesprek.

Je kunt rapport maken met iemand door je zintuigen te gebruiken. Je kan dingen die je kunt
zien, horen en voelen nadoen.
Rapport opbouwen is een belangrijke vaardigheid die je helpt om snel op één lijn te zitten met
de ander, op dezelfde golflengte. Voordat je ook maar iets doet bij of met een ander, is een
goed rapport absoluut noodzakelijk. Rapport is een natuurlijk verschijnsel. Als jij met je
partner, een goede vriend(in) of een broer of zus aan het praten bent heb je automatisch direct
een goed rapport (als het goed is…). Bij mensen die je minder goed kent of net leert kennen,

1
is het zinvol om een goed rapport bewust te gaan opbouwen zodat het contact direct goed
verloopt.

Hoe maak je rapport met iemand?

Om een goed rapport op te bouwen, heb je als NLP Practitioner een aantal technieken tot je
beschikking. In deze korte e-cursus gaan we 1 techniek behandelen om snel en effectief
rapport op te bouwen: matchen.

MATCHING
Bij matching gaat het erom dat je je verbale en non-verbale gedrag afstemt op dat van de
ander. Belangrijk is de volgorde waarin je gaat matchen: richt je eerst op de lichaamstaal,
vervolgens op de stem en uiteindelijk op de woordkeuze van de ander. Waarom? Omdat 55%
van de communicatie bepaald wordt door lichaamstaal, 38% door de stem en slechts 7% door
de inhoud of woorden die je gebruikt!

Onderdeel 1: Lichaamstaal (55%)

Lichaamstaal betreft lichaamshouding, gezichtsuitdrukkingen, handgebaren, ademhaling en
oogcontact. Wanneer je begint te oefenen met matching, richt je je dan eerst op een bepaald
gedrag en zodra je dit beheerst, ga je verder naar het matchen van een ander specifiek gedrag.

Lichaamshouding
Wat zie je aan iemand, welke gebaren kun je onopvallend nadoen, kun je de lichaamshouding
nadoen, leunt iemand meer de ene kant op of de andere? Hoe houdt hij zijn hoofd? Hoe
beweegt hij zijn hoofd als hij praat? Hoe verdeelt hij zijn gewicht als hij staat? Hoe loopt hij?
Het gezicht van iemand geeft enorme mogelijkheden om rapport mee te maken. In je gezicht
zitten meer dan 70 spieren die op verschillende manieren bewegen. Hoe knippert hij met z’n
ogen? Hoe fronst hij zijn voorhoofd, lachrimpels, neusvleugels, de bewegingen van de mond
en ga zo maar door. Een mensengezicht beweegt! Door je bewust te worden van (enkele van
deze) aspecten bij degene met wie je communiceert, kun je ze stapje voor stapje gaan
nabootsen. Begin met bijvoorbeeld de wenkbrauwen, ga daarna door naar bewegingen met de
mond enzovoort. Stap voor stap match je de lichaamstaal van de ander.

Ademhaling
Rapport maken met de ademhaling kun je vaak zien (meebewegen van het lichaam bij in- en
uitademen) en soms kun je het ook horen. In het spreektempo van iemand kun je ook de
ademhaling horen. Als iemand inademt, dan kan hij niet praten. Dat kan alleen tijdens het
uitademen. Dus de stiltes die vallen in zinnen zijn vaak de momenten van inademen. Ademt
iemand hoog in de borstkas, lager of heeft hij een diepe buikademhaling? Je kan daar dus het
ritme en de diepte van jouw ademhaling op aanpassen.De ademhaling van iemand nadoen kan
wel eens lastig zijn, omdat je dan meer of minder zuurstof dan je gewend bent naar binnen
krijgt. ‘Kruislings matchen’, het nadoen met een ander lichaamsdeel, zoals ik later verder nog
omschrijf, is dan de oplossing. Ik tik het ritme van je ademhaling met m’n voet op de grond of
zachtjes met m’n vinger op tafel.

2
Onderdeel 2: Stem (38%)
Je kunt letten op toonhoogte, tempo, volume, timbre en intonatie. Praat de ander snel en
hoog of juist laag en langzaam. Legt hij de nadruk op bepaalde woorden. Gebruikt iemand
veel klanken? Praat hij diep vanuit zijn buik of hoor je neusklanken? Let eens op de rijkdom
van een stem.

In openbare of drukke gelegenheden kan je oefenen om naar deze kwaliteiten van een stem te
leren luisteren. Als je zo ver van een paar mensen afzit dat je niet kunt verstaan wat ze zeggen
maar wel kunt horen dat er gepraat wordt, zul je snel de verschillen ontdekken.

Stem kun je matchen op toonhoogte (praat iemand hoog, laag of er tussen in), volume (hard of
zacht), ritme, duidelijkheid, intonatie (veel, weinig). Begin ook weer eenvoudig. Praat iemand
heel erg langzaam? Pas dan jouw tempo ook, wel zodanig dat het nog natuurlijk voor jou
aanvoelt. Praat iemand heel erg zacht? Ga dan ook zachter praten dan je normaal zou doen.
Enzovoort.

Onderdeel 3: Woorden (7%)

Woorden kun je matchen door te letten op de soort woorden, ook wel “predikaten” genoemd,
die de ander gebruikt. Als je gesprekspartner voornamelijk ‘zie’ (visuele) woorden gebruikt,
let er dan op dat je ook voornamelijk ‘zie’ woorden gebruikt. Denk hierbij aan woorden en
zinnen als “ik zie wat je bedoelt” of “met het blote oog” etc. Hetzelfde geldt uiteraard voor
‘hoor’ woorden (“hoor je wat ik zeg?”) en ‘gevoels / aanraking’ woorden (“ik voel dat
intuïtief aan”). Zonder te letten op predikaten, kun je ook hetzelfde woordgebruik hebben van
specifieke woorden. Herhaal dezelfde soort woorden die iemand gebruikt. Neemt iemand het
woord ‘geweldig’ in de mond, herhaal dit woord dan later in het gesprek in plaats van een
woord met gelijke betekenis zoals ‘fantastisch’. In het laatste geval ben je aan het mismatchen
en zul je minder snel rapport krijgen.

Een speciale vorm van matching: kruislings matching

Cross-over matching is een vorm van matchen waarbij je een soortgelijke, maar niet
identieke gedraging van je gesprekspartner overneemt. Als je gesprekspartner een snellere
of langzamere ademhaling heeft dan je zou kunnen matchen, kun je dit wel doen door je
vinger of voet op hetzelfde tempo te bewegen. Cross-over matching is zinvol wanneer je
rapport wilt opbouwen met iemand maar waarbij je niet de stemming van die ander wilt
overnemen. Denk bijvoorbeeld aan een depressie, angst of vijandigheid.

3
Rapport oefenen

Rapport maken kun je op verschillende manieren oefenen:

• Ga ergens zitten waar veel mensen zijn. Kies iemand uit waar je naar gaat luisteren.
Kijk niet naar de persoon; luister alleen naar woordgebruik. En schrijf zoveel mogelijk
op. Doe dat een week, overal waar je bent.
• De week daarop ga je je concentreren op de toon, het ritme et cetera. Tik met je
vingers het ritme dat je oppikt zachtjes op je benen na (kruislings matchen). Luister
niet naar de woorden van degene naar wie je luistert.
• Oefen apart op verschillende onderdelen van rapport. Eerst de ademhaling, dan
gebaren, dan woorden (of in een andere volgorde) totdat je ze kunt combineren.

Een goeie NLP-er maakt heel subtiel en onopvallend rapport, de ander merkt het niet
bewust. Doel: het tot stand brengen van vertrouwen, harmonie en samenwerking in een
relatie.

Veel succes!

Drs. Vincent A.M. van der Burg

Internationaal gecertificeerd N.L.P.-Trainer & Coach

p.s. volgende week ontvang je deel II van deze mini e-cursus, dus houd je e-mailbox in de
gaten!

Meer weten over NLP en rapport?

Schrijf je dan in voor één van onze
NLP Practitioner Opleidingen.
Kijk op www.unlp.nl voor meer informatie!