A.PhÇn më ®Çu:………………………………………….

2
B.néi dung:
Ch¬ng 1: Lý luËn c¬ b¶n vÒ lîi Ých Kinh tÕ
1.1.B¶n chÊt ®Æc trng c¬ b¶n cña lîi Ých kinh
tÕ………………..3
1.1.1. Lîi Ých kinh
tÕ……………………………………………3
1.1.2. Vai trß cña lîi Ých kinh
tÕ………………………………..4
1.2.C¸c c¬ cÊu kinh tÕ trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ë n-
íc ta….5
1.3. Lîi Ých kinh tÕ vµ vÊn ®Ò ph¸t triÓn céng ®ång
trong giai ®o¹n ph¸t triÓn hiÖn
nay…………………………………………… ..11
1.3.1. Quan hÖ gi÷a lîi Ých kinh tÕ vµ lîi Ých v¨n ho¸ x·
héi…12
1.3.2. Lîi Ých kinh tÕ vµ c¸c vÊn ®Ò chÝnh s¸ch x·
héi……….13
1.3.3. Lîi Ých kinh tÕ vµ vÊn ®Ò m«i trêng
sèng…………….15
ch¬ng 2:
C¸c h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp ë ViÖt Nam…
2.1.B¶n chÊt vµ vai trß cña ph©n
phèi…………………………….20
2.1.1. Ph©n phèi lµ mét kh©u cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n
xuÊt………..20
2.1.2. Ph©n phèi lµ mét mÆt cña quan hÖ s¶n
xuÊt……………...21

1
 2. 2. C¸c h×nh th¸i ph©n phèi thu nhËp
………………………….23
2.2.1. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña sù tån t¹i nhiÒu
h×nh thøc ph©n
phèi………………………………………………………………23
2.2.2. C¸c h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp
……………………….24
a. Ph©n phèi theo lao
®éng…………………………………..24
b. C¸c h×nh thøc ph©n phèi kh¸c
nhau………………………27
c. Ph©n phèi th«ng qua phóc lîi tËp thÓ ,phóc lîi x·
héi……28
d. Ph©n phèi theo vèn vµ tµi
s¶n…………………………….29
2.3. Tõng bíc thùc hiÖn c«ng b»ng trong ph©n phèi thu
nhËp…30
2.3.1. Ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc lîng s¶n
xuÊt…………………..30
2.3.2. TiÕp tôc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tiÒn c«ng, tiÒn l-
¬ng, chèng chñ nghÜa b×nh qu©n ,thu nhËp bÊt hîp lý bÊt
chÝnh……………..31
2.3.3. §iÒu tiÕt thu nhËp d©n c, h¹n chÕ sù chªnh lÖch
qu¸ ®¸ng vÒ thu
nhËp………………………………………………………31
2.3.4. KhuyÕn khÝch lµm giµu hîp ph¸p ®i ®«i víi xo¸
®ãi gi¶m
nghÌo…………………………………………………………….32

2
C.KÕt luËn…………………………………………………..34
D.Tµi liÖu tham kh¶o…………………………………..35

3
 Më ®Çu
NghÞ quyÕt ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VII mét lÇn
n÷a kh¼ng ®Þnh sù kiªn tr× chÝnh s¸ch ®æi míi cña §¶ng
vµ Nhµ níc, vµ ®Ò ra chÝnh s¸ch: C«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn
®¹i ho¸ ®Ó ®a níc ta nhanh chãng trë thµnh mét níc cã nÒn
kinh tÕ ph¸t triÓn ngay trong thËp kû ®Çu cña thÕ kû XXI.
NÒn kinh tÕ níc ta ®· chuyÓn ®æi dÇn dÇn tõ nÒn kinh tÕ
tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu
thµnh phÇn, më cöa, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù
®iÒu tiÕt qu¶n lý cña Nhµ níc.
Khi níc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, x©y dùng
nÒn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ th× vÊn ®Ò næi lªn kh«ng
chØ ë níc ta mµ ë c¶ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn lµ t×nh tr¹ng c¬
së h¹ tÇng kÐm, thiÕu kinh nghiÖm, tr×nh ®é ®éi ngò c¸n bé
c«ng nh©n viªn cha cao. V× thÕ, cïng mét lóc chóng ta ph¶i
b¾t tay vµo gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò cÊp b¸ch th× míi ®¸p
øng kÞp thêi víi yªu cÇu ®Æt ra.
§Æc biÖt vÊn ®Ò vÒ lîi Ých kinh tÕ lµ mét trong nh÷ng
vÊn ®Ò kinh tÕ lín cña Nhµ níc mµ ®¹i héi §¶ng toµn quèc
lÇn thø VII ®· ®Ò ra cho giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ níc ta
hiÖn nay.
ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ tõ
c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù
qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, trong
®iÒu kiÖn ®ã nhiÒu lo¹i h×nh Doanh nghiÖp , nhiÒu lo¹i
h×nh kinh tÕ cïng tån t¹i, cïng tham gia ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh. §Ó tån t¹i trong c¬ chÕ míi víi sù c¹nh tranh khèc
liÖt, ®ßi hái ho¹t ®éng kinh doanh nãi chung, th× lîi Ých kinh

4
tÕ cña c¸c doanh nghiÖp nãi riªng vµ lîi Ých cña toµn x· héi
nãi chung lu«n ®îc quan t©m hµng ®Çu.
Bªn c¹nh nh÷ng thµnh c«ng, tiÕn bé cña mét sè Doanh
nghiÖp th× cßn kh«ng Ýt nh÷ng Doanh nghiÖp hiÖu qu¶ kinh
doanh thÊp dÉn ®Õn nguy c¬ sa sót, kh«ng ®øng næi trong
c¬ chÕ thÞ trêng, ph¶i s¸t nhËp, ph¸ s¶n hoÆc gi¶i thÓ. MÆt
kh¸c t×nh tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh nãi chung gÆp rÊt
nhiÒu khã kh¨n lóng tóng vµ bÞ ®éng khi chuyÓn sang c¬
chÕ míi, cha t×m ra ®îc c¸c gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó n©ng
cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña m×nh. Ngoµi ra, khi chuyÓn
sang c¬ chÕ thÞ trêng, viÖc xem xÐt ®¸nh gi¸, ph©n tÝch
hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c Doanh nghiÖp cha ®îc chó ý
®óng møc, nhiÒu Doanh nghiÖp cßn cha ®ñ tiªu chuÈn ®Ó
®¸nh gi¸, c¸c gi¶i ph¸p cho viÖc ®Èy m¹nh kinh doanh .
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò hiÖu qu¶
trong viÖc ®¸nh gi¸, ph©n tÝch kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh
doanh, th× ta cã thÓ th«ng qua nh÷ng h×nh thøc ph©n phèi
thu nhËp cña doanh nghiÖp ®ã. Do ®ã t«i ®· chän ®Ò tµi:
“Lîi Ých kinh tÕ vµ c¸c h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp ë
ViÖt Nam hiÖn nay” lµm ®Ò tµi cho bµi nghiªn cøu khoa
häc cña m×nh vµ hy väng ®ãng gãp mét phÇn c«ng søc nhá
vµo lý luËn vµ ph¬ng ph¸p x©y dùng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶
kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
hiÖn nay cña ViÖt Nam.
-Môc tiªu nghiªn cøu: nh»m chØ ra cho ngêi ®äc hiÓu râ
®îc thÕ nµo lµ lîi Ých kinh tÕ nãi chung. Tõ ®ã th«ng qua lý
luËn chØ ra r»ng tÝnh tÊt yÕu cho c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i

5
quan t©m ®Õn lîi Ých kinh tÕ. Mµ tríc hÕt vµ s¸t thùc nhÊt lµ
h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp hîp lý.

6
 Ch¬ng 1

Lý LuËn c¬ b¶n vÒ lîi Ých kinh tÕ

1.1.B¶n chÊt ,®¨c trng c¬ b¶n cña lîi Ých kinh tÕ

1.1.1.Lîi Ých kinh tÕ:
Ngay tõ khi míi xuÊt hiÖn,con ngêi ®· tiÕn hµnh c¸c
ho¹t déng kinh tÕ ho¹t ®éng kinh tÕ lu«n gi÷ vai trß trung
t©m trong mäi ho¹t ®éng x· héi vµ nã lµ c¬ së cho c¸c ho¹t
®éng kh¸c.Trong ho¹t ®éng kinh tÕ,con ngêi lu«n cã ®éng
c¬ nhÊt ®Þnh.§éng c¬ thóc ®Èycon ngêi hµnh ®éng.Møc ®é
hµnh ®éng m¹nh hay yÕu tuú thuéc vµo møc ®é chÝn muåi
cña ®éng c¬- tuú thuéc vµo nhËn thøc vµ thùc hiÖn lîi Ých
cña hä.Lîi Ých kinh tÕ vµ ph©n phèi thu nhËp lµ nh÷ng vÊn
®Ò réng lín liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ,v¨n ho¸,x·
héi cña nhµ níc vµ nh©n d©n lao ®éng,trong thêi kú qu¸ ®é
lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta.ChÝnh v× thÕ mµ em chän ®Ò
tµi:Lîi Ých kinh tÕ vµ ph©n phèi thu nhËp trong thêi kú qu¸
®é lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam.
Lîi Ých lµ g×?Theo C.M¸c th× ph¹m trï lîi Ých, Ých lîi ,
cã lîi ®îc sö dông nh lµ cïng nghÜa vµ cã thÓ thay thÕ
nhau.Lîi Ých kh«ng ph¶i lµ c¸i g× trõu tîng vµ cã tÝnh chÊt
chñ quan,mµ c¬ së cña lîi Ých lµ nhu cÇu kh¸ch quan cña con
ngêi .Con ngêi cã nhiÒu lo¹i nhu cÇu(vËt chÊt,chÝnh trÞ,v¨n
ho¸), do ®ã cã nhiÒu lo¹i lîi Ých(lîi Ých kinh tÕ ,lîi Ých chÝnh
trÞ,lîi Ých v¨n ho¸,tinh thÇn)
Lîi Ých kinh tÕ lµ mét ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan,nã
xuÊt hiÖn trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tån t¹i lµ mèi quan hÖ x·
héi nh»m thùc hiÖn nhu cÇu kinh tÕ cña c¸c chñ thÓ kinh

7
tÕ.Nh÷ng nhu cÇu kinh tÕ cña con ngêi khi nã ®îc x¸c ®Þnh
vÒ mÆt x· héi th× nã trë thµnh c¬ së,néi dung cña lîi Ých
kinh tÕ.
Lîi Ých kinh tÕ lµ h×nh thøc biÓu hiÖn cña quan hÖ
s¶n xuÊt,nã ®îc quy ®Þnh mét c¸ch kh¸ch quan bëi oh¬ng
thøc s¶n xuÊt,bë hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt,tríc hÕt lµ quan
hÖ së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt.Ph.¡nghen viÕt:"nh÷ng quan hÖ
kinh tÕ cña mét x· héi nhÊt ®Þnh nµo ®ã biÓu hiÖn tríc hÕt
díi h×nh thøc lîi Ých".V.I.Lªnin còng cho r»ng:Lîi Ých cña giai
cÊp nµy hay giai cÊp kh¸c ®îc x¸c ®Þnh mét c¸ch kh¸ch quan
theo vai trß mµ hä cã trong hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt,theo
nh÷ng hoµn c¶nh vµ ®IÒu kiÖn sèng cña hä.
Lµ h×nh thøc biÓu hiÖn cña quan hÖ s¶n xuÊt,lîi Ých
kinh tÕ thÓ hiÖn trong tÊt c¶ bèn kh©u cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n
xuÊt x· héi.CÇn kh¼ng ®Þnh r»ng,ë ®©u cã ho¹t ®éng s¶n
xuÊt-kinh doanh th× ë ®ã cã lîi kinh tÕ vµ chñ thÓ s¶n xuÊt-
kinh doanh còng lµ chñ thÓ cña lîi Ých kinh tÕ.
1.1.2.Vai trß cña lîi Ých kinh tÕ:
Lîi Ých kinh tÕ lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò sèng cßn cña
s¶n xuÊt vµ ®êi sèng.ChÝnh nh÷ng lîi Ých kinh tÕ ®· g¾n bã
con ngêi víi céng ®ång cña m×nh vµ t¹o ra nh÷ng kÝch
thÝch,th«i thóc,kh¸t väng vµ sù say mª trong ho¹t ®éng s¶n
xuÊt-kinh doanh cho ngêi lao ®éng.Lîi Ých kinh tÕ ®îc nhËn
thøc vµ thùc hiªn ®óng th× nã sÏ lµ ®éng lùc kinh tÕ thóc
®Èy con ngêi hµnh ®éng.Do ®ã,lîi Ých kinh tÕ thÓ hiÖn nh lµ
mét trong nh÷ng ®éng lùc c¬ b¶n cña sù tiÕn bé x· héi nãi
chung,ph¸t triÓn s¶n xuÊt-kinh doanh nãi riªng.Ph.¡ngghen
cho r»ng,lîi Ých kinh tÕ lµ nh÷ng ®éng c¬ ®· lay chuyÓn

8
nh÷ng quÇn chóng ®«ng ®¶o.Vµ khi chóng biÕn thµnh sù
kÝch thÝch ho¹t ®éng cña con ngêi :"th× chóng lÊy ®éng ®êi
sèng nh©n d©n"
Lîi Ých kinh tÕ cßn cã vai trß quan träng trong viÖc cñng
cè,duy tr× c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c chñ thÓ s¶n
xuÊt -kinh doanh.Mét khi con ngêi(chñ thÓ)tham gia vµo c¸c
ho¹t ®éng kinh tÕ ®Òu nh»m ®¹t tíi nh÷ng lîi Ých kinh tÕ t-
¬ng xøng víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh th× míi ®¶m b¶o
n©ng cao tÝnh æn ®Þnh vµ sù ph¸t triÓn cña c¸c chñ thÓ lîi
Ých.Ngîc l¹i,khi kh«ng mang l¹i lîi Ých hoÆc lîi Ých kh«ng ®îc
®Çy ®ñ th× sÏ lµm cho c¸c mèi quan hÖ ®ã(quan hÖ gi÷a
c¸c chñ thÓ)xuèng cÊp. NÕu t×nh trang ®ã kÐo dµi th× sím
muén sÏ dÉn ®Õn tiªu cùc trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt-kinh
doanh.
Lîi Ých kinh tÕ thiÕt th©n cña c¸ nh©n ngêi lao ®éng
lµ ®éng lùc trùc tiÕp ®èi víi sù ho¹t ®éng cña tõng con ngêi
nãi riªng vµ cña c¶ x· héi nãi chung.
Trong giai ®o¹n lÞch sö hiÖn nay cña ®Êt níc, c¸c lîi
Ých kinh tÕ, lîi Ých trø¬c m¾t cña c¸c c¸ nh©n ®ang lµ cÊp
b¸ch nhÊt, v× thÕ , nã còng ®ang ®ãng vai trß quan träng
h¬n c¶ trong viÖc thóc ®Èy c¸c chñ thÓ ho¹t ®éng vµ qua
®ã g©y nªn sù vËn ®éng , ph¸t triÓn cña x· héi. V× vËy vµo
thêi ®iÓm lÞch sö hiÖn nay, chóng ta ph¶i chñ tr¬ng t¹o
®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ khuyÕn khÝch c¸c c¸ nh©n , c¸c gia
®×nh còng nh c¸c nhãm x· héi thùc hiÖn c¸c lîi Ých trªn ®©y
lµ hÕt søc ®óng ®¾n, lµ ph¶n ¸nh ®óng nh÷ng ®ßi hái
kh¸ch quan cña thùc tiÔn cuéc sèng. Thùc ra, th«ng qua c¸c
chñ tr¬ng Êy, chóng ta nh»m vµo c¸c môc ®Ých lín lao h¬n-

9
®ã lµ ®a x· héi tho¸t khái khñng ho¶ng vµ tõng bíc ph¸t triÓn
®êi sèng kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc.
1.2.C¸c c¬ cÊu lîi Ých kinh tÕ trong c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ ë níc ta:
Trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta ®ang
tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ víi sù ®a d¹ng c¸c h×nh
thøc së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ ®a d¹ng c¸c h×nh thøc tæ
chøc s¶n xuÊt-kinh doanh.§¹i héi lÇn thø IX cña §¶ng ®· x¸c
®Þnh: ë nø¬c ta hiÖn nay cã 6 thµnh phÇn kinh tÕ.§ã lµ:
+Kinh tÕ tËp thÓ: Cã thÓ nãi c¸c hîp t¸c x·(HTX) ®îc
thµnh lËp vµ tån t¹i mÊy chôc n¨m qua ®îc h×nh thµnh trªn
c¬ së tËp thÓ ho¸ c¸c t liÖu s¶n xuÊt mang tÝnh phong trµo
vµ ®îc nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa bao cÊp, nu«i dìng ®Õn
nay hÇu nh bÞ tan r· hoÆc ®ang ®øng tríc nguy c¬ tan r·.
C¸c hîp t¸c x· n«ng nghiÖp vµ th¬ng nghiÖp, dÞch vô hÇu nh
®· biÕn d¹ng vµ biÕn mÊt hoµn toµn.
Riªng trong n«ng nghiÖp c¸c HTX hay c¸c tËp ®oµn s¶n
xuÊt(T§SX) diÔn ra theo hai xu híng sau:
- PhÇn lín c¸c HTX va T§SX ®îc thµnh lËp tríc ®©y
®· bÞ tan r· vµ gi¶i thÓ .
- Sè cßn l¹i tån t¹i chñ yÕu mang tÝnh chÊt h×nh
thøc lµm dÞch vô phôc vô, thóc ®Èy kinh tÕ hé gia ®×nh
ph¸t triÓn.
DÜ nhiªn, cïng víi sù tan r· vµ gi¶i thÓ hµng lo¹t cña c¸c
HTX vµ c¸c T§SX trong c¶ n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp th¬ng
nghiÖp vµ dÞch vô theo m« h×nh cò lµ sù h×nh thµnh nh÷ng
lo¹i h×nh hîp t¸c kiÓu míi ®a d¹ng ra ®êi mét c¸ch kh¸ch
quan do yªu cÇu cña ®êi sèng vµ s¶n xuÊt x· héi. LoÞa h×nh

10
hîp t¸c nµy ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së c¸c thµnh viªn x· viªn
tù nguyÖn tham gia vµ ®ãng gãp cæ phÇn trªn nguyªn t¾c
cïng cã lîi , lêi ¨n, lç chÞu. Trong c«ng nghiÖp, th¬ng nghiÖp
vµ dÞch vô nã mang tªn Tæ hîp s¶n xuÊt, c«ng ty… tuú theo
tÝnh chÊt vµ quy m«, cßn trong n«ng nghiÖp nã ®îc h×nh
thµnh vµ hiÖn cßn ë d¹ng quy m« hîp t¸c nhá.
C¸c quan hÖ kinh tÕ cña c¸c HTX vµ T§SX tríc ®©y
g¾n liÒn víi nhµ níc, cßn c¸c quan hÖ kinh tÕ cña c¸c c«ng
ty , c¸c hîp t¸c x· míi ®îc ho¹t ®éng mÊy n¨m qua g¾n liÒn
víi c¬ chÕ thÞ trêng.
HTX vµ T§SX tríc ®©y lµ mét bé phËn cña nÒn kinh tÕ
x· héi chñ nghÜa, quy ®Þnh bëi nhµ níc vµ vËn ®éng theo xu
híng chung ®ã. Cßn kinh tÕ hîp t¸c hiÖn nay lµ h×nh thøc liªn
kÕt tù nguyÖn cña nh÷ng ngêi lao ®éng, ngêi s¶n xuÊt nhá,
díi c¸c h×nh thøc hÕt søc ®a d¹ng , ®îc §¶ng vµ nhµ níc ta
coi lµ mét bé phËn quan träng trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸
nhiÒu thµnh phÇn, cïng víi kinh tÕ nhµ níc dÇn dÇn trë thµnh
nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ .ChØ thÞ ngµy 24-5-1996 cña Ban
bÝ th T¦ §¶ng vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c chØ râ: " Nhµ níc
t«n träng quyÒn tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm trong s¶n xuÊt
kinh doanh cña HTX, kh«ng can thiÖp vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cña HTX". Tuy nhiªn, nhµ níc khuyÕn khÝch ph¸t
triÓn mäi h×nh thøc kinh tÕ hîp t¸c , cã c¸c chÝnh s¸ch u ®·i ,
hç trî HTX vÒ ®Êt ®ai, thuÕ tÝn dông , ®Çu t, xuÊt nhËp
khÈu, ®µo t¹o, båi dìng c¸n bé …Trong ®iÒu kiÖn võa ®îc
nhËn sù u ®·i , hç trî tõ nhµ níc , võa ®îc hoµn toµn ®éc lËp
tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh, kinh tÕ tËp thÓ hiÖn nay
vËn ®éng theo xu híng kh¸c nhau , võa bÞ quy ®Þnh bëi c¬

11
chÕ thÞ trêng , võa phô thuéc vµo xu híng chung cña c¸c
thµnh viªn tham gia hîp t¸c.
§èi víi kinh tÕ tËp thÓ, nhµ níc víi c¸c chøc n¨ng cña
m×nh, nhÊt lµ chøc n¨ng hµnh ph¸p vµ kinh tÕ , th«ng qua
c¸c luËt doanh nghiÖp, ®Çu t…,c¸c chÝnh s¸ch thuÕ , chÝnh
s¸ch b¶o trî s¶n xuÊt, c¸c dÞch vô kü thuËt ,cung øng vËt t,
tiªu dïng s¶n phÈm vµ ng©n hµng, tÝn dông…, trong nh÷ng
chõng mùc nhÊt ®Þnh, nh÷ng ph¹m vi vµ quy m« nhÊt ®Þnh
cã thÓ ®Þnh híng ®iÒu chØnh sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña
kinh tÕ tËp thÓ theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa . DÜ nhiªn,
®ã lµ sù ®iÒu tiÕt ë tÇm vÜ m«. Ch¾c ch¾n r»ng trong t-
¬ng lai thµnh phÇn kinh tÕ tËp thÓ sÏ cïng víi thµnh phÇn
kinh tÕ nhµ níc trë thµnh nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ x· héi chñ
nghÜa mµ §¶ng ta chñ tr¬ng.
.+Kinh tÕ t b¶n nhµ níc : §ã lµ thµnh phÇn kinh tÕ míi
xuÊt hiÖn tõ khi ta thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc. Cã
thÓ kÓ 2 lo¹i h×nh chñ yÕu cña kinh tÕ hçn hîp gi÷a nhµ níc
vµ t nh©n nµy lµ: liªn doanh vµ hîp doanh, gi÷a nhµ níc vµ t
b¶n níc ngoµi; vµ liªn doanh, hîp doanh, hçn hîp , gi÷a nhµ níc
vµ doanh nghiÖp trong níc vµ t b¶n níc ngoµi.
HiÖn nay , 70-75% c¸c dù ¸n liªn doanh víi c¸c nhµ t
b¶n níc ngoµi ®Òu cã quy m« trªn díi 7 triÖu USD . §iÒu ®ã
chøng tá c¸c c«ng ty níc ngoµi ®Çu t vµo ViÖt Nam giai ®o¹n
®Çu nµy phÇn lín míi chØ lµ c«ng ty nhá, vèn Ýt, t×m kiÕm
c¬ héi cã thÓ mang l¹i lîi nhuËn ngay vµ thu håi vèn nhanh.
Do vËy, cha cã c¸c dù ¸n tÇm cì ®Çu t vµo c¸c ngµnh c«ng
nghiÖp nÆng vµ kinh tÕ mòi nhän. Thu hót c¸c nhµ ®Çu t

12
giai ®o¹n hiÖn nay phÇn nhiÒu lµ ®iÖn tö, s¶n xuÊt hµng tiªu
dïng, dÞch vô, du lÞch, kh¸ch s¹n vµ ng©n hµng.
Trong nh÷ng n¨m võa qua, c¸c nhµ ®Çu t vµo ViÖt
Nam gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n nhÊt lµ thñ tôc hµnh chÝnh m«i
trêng ®Çu t…V× vËy, muèn thu hót c¸c dù ¸n lín cÇn tríc hÕt
lµm trong s¹ch m«i trêng ®Çu t còng nh ban hµnh vµ thùc thi
ph¸p luËt nghiªm minh, ®ång bé vµ b×nh ®¼ng .
Dï nhµ níc lµ ®ång t¸c gi¶ nhng thµnh phÇn kinh tÕ t
b¶n nhµ níc vÉn tu©n theo nh÷ng quy luËt thÐp cña kinh tÕ
thÞ trêng. ë ®©y xu híng ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp
liªn doanh nµy sÏ phô thuéc vµo chñ thÓ bá vèn ®©ï t nhiÒu
h¬n trªn 50% . NÕu phÝa nhµ níc ®Çu t phÝa ®èi t¸c bªn
ngoµi gãp vèn lín h¬n th× dï nhµ níc cã tham gia ®iÒu tiÕt ë
c¶ tÇm vÜ m« vµ vi m« nh thÕ nµo ch¨ng n÷a th× xu híng
vËn ®éng tù nhiªn cña nã còng vÉn nghiªng vÒ con ®êng
ph¸t triÓn t b¶n chñ nghÜa.
Ngoµi ra cßn cã:
+Kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi.
+Kinh tÕ nhµ níc.
+Kinh tÕ c¸ thÓ,tiÓu chñ.
+Kinh tÕ t b¶n t nh©n
Nh vËy,trªn mét gãc ®é nµo ®Êy(dùa vµo c¸c mèi quan
hÖ kinh tÕ trùc tiÕp ch¼ng h¹n) ta cã thÓ thÊy ®îc 6 c¬ cÊu
c¸c lîi Ých kinh tÕ,®ã lµ:
_Thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc cã lîi Ých cña Nhµ níc(x·
héi);lîi Ých tËp thÓ;lîi Ých c¸ nh©n ngêi lao ®éng.
_Thµnh phÇn kinh t Õ tËp thÓ cã lîi Ých tËp thÓ; lîi Ých x·
héi;lîi Ých c¸ nh©n.

13
 _Thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n nhµ níc cã lîi Ých cña doanh
nghiªp;lîi Ých cña x· héi;lîi Ých cña c¸ nh©n ngêi lao ®éng.
_Thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ,tiÓu chñ cã lîi Ých c¸
nh©n,lîi Ých x· héi.
Thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n t nh©n cã:lîi Ých chñ doanh
nghiÖp;lîi Ých c¸ nh©n ngêi lao ®éng;lîi Ých x· héi.
_Thµnh phÇn kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi cã lîi Ých
cña nhµ ®Çu t níc ngoµi;lîi Ých cña níc chñ nhµ; lîi Ých cña
ngêi lao ®éng trong c¸c doanh nghiªp liªn doanh.
Trong c¸c c¬ cÊu lîi Ých kinht Õ Êy,th× lîi Ých kinh tÕ
nhµ níc(x· héi)gi÷ vai trß"hµng ®Çu"vµ lµ c¬ së ®Ó thùc
hiÖn c¸c lîi Ých kh¸c,cßn lîi Ých kinh tÕ cña ngêi lao ®éng lµ
quan träng,nã thÓ hiÖn nh lµ ®éng lùc trùc tiÕp thóc ®Èy ng-
êi lao ®éng.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng,mçi c¸ nh©n,doanh
nghiÖp. ChØ hµnh ®éng khi hä thÊy ®ù¬c lîi Ých kinh tÕ cña
m×nh mµ kh«ng cÇn thuyÕt phôc hoÆc cìng bøc.Song,v× cã
nhiÒu lîi Ých kinh tÕ kh¸c nhau vµ v× lîi Ých riªng cña mçi c¸
nh©n,v× lîi Ých côc bé,tríc m¾t cã thÓ lµm tæn hai ®Õn lîi
Ých chung cña céng ®ång(tËp thÓ vµ x· héi).Do ®ã,nhµ níc x·
héi chñ nghÜa ViÖt Nam víi t c¸ch lµ ngêi tæ chøc c¸n bé
qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ vÜ m« ph¶i gi¶i quyÕt tèt
mèi quan hÖ gi÷a c¸c lîi Ých kinh tÕ vµ híng chóng vµo mét
quü ®¹o chung,t¹o ®éng lùc l©u bÒn,m¹nh mÏ vµ v÷ng ch¾c
cho sù ph¸t triÓn.
Gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a c¸c lîi Ých kinh tÕ lµ mét
vÊn ®Ò kh¸ phøc t¹p vµ gi÷ vÞ trÝ quan träng trong viÖc
nghiªn cøu nguån gèc,®éng lùc ph¸t triÓn x· héi nãi

14
chung,ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng nãi riªng.Theo
Ph.Angghen,"ë ®©u kh«ng cã lîi Ých chung,ë ®ã kh«ng cã sù
thèng nhÊt vÒ môc ®Ých".Qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt mèi quan hÖ
gi÷a c¸c lîi Ých kinh tÕ lµ t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn trong ®ã viÖc
thùc hiÖn c¸c lîi Ých sao cho cïng mét híng vµ ®¶m b¶o tÝnh
hµng ®Çu cña lîi Ých x· héi,c¸i cã lîi ®èi víi x· héi th× ph¶i cã
lîi Ých ®èi víi tËp thÓ, c¸ nh©n vµ mçi doanh nghiÖp. §ã lµ
nguyªn t¾c cña sù kÕt hîp kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-
êng.
Gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ gi÷a c¸c lîi Ých kinh tÕ
ph¶i tÝnh ®Õn sù ®an chÐo ,chÕ íc, t¸c ®éng qua l¹i gi÷a
c¸c lîi Ých kinh tÕ, ®ång thêi ph¶i tÝnh to¸n, mét c¸ch toµn
diÖn ,®¶m b¶o lîi Ých tríc m¾t ,l©u dµi, lîi Ých toµn bé,bé
phËn.
ë nø¬c ta hiÖn nay,sù kÕt hîp c¸c lîi Ých kinh tÕ nh»m
t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy môc tiªu:d©n giµu, níc m¹nh, x· héi
c«ng b»ng,d©n chñ ,v¨n minh.Híng c¸c lîi Ých vµo quü ®¹o
chung vµ sù kÕt hîp chóng nh»m t¹o ra ®éng lùc cho sù ph¸t
triÓn b»ng c¸ch:
_ Víi chøc n¨ng tæ chøc kinh tÕ,nhµ níc ta ®éng viªn mäi
ngêi,mäi lùc lîng,mäi thµnh phÇn kinh tÕ,thùc hiÖn tèt chiÕn
lîc ph¸t triÓn kinh tÕ 2001-2010.
_ X¸c ®Þnh vÒ lîng cña mçi lo¹i lîi Ých kinh tÕ vµ quan
hÖ tû lÖ vÒ mÆt lîng gi÷a c¸c lo¹i lîi Ých kinh tÕ (®©y lµ vÊn
®Ò phøc t¹p) cã thÓ vµ cÇn thùc hiÖn b»ng c¸c h×nh thøc
kinh tÕ thÓ hiÖn ë mét sè chÝnh s¸ch kinh tÕ cña nhµ n-
íc:tiÒn l¬ng,chÝnh s¸ch gi¸ c¶,thÞ trêng,tÝn dông,thuÕ,ph©n
phèi lîi nhuËn,….

15
 1.3.Lîi Ých kinh tÕ vµ vÊn ®Ò ph¸t triÓn céng
®ång trong giai ®o¹n hiÖn nay
Sù say mª lµm giµu hiÖn nay cña x· héi ta thùc chÊt lµ
sù say mª c¸c lîi Ých kinh tÕ- lîi Ých vËt chÊt. ThÕ nhng ®êi
sèng con ngêi kh«ng ph¶i chØ cã kinh tÕ, vËt chÊt. §êi sèng
cña mét x· héi còng kh«ng ph¶i chØ cã vËt chÊt.
§µnh rµnh , vµo nh÷ng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh cña tiÕn
tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi, cã thÓ ph¬ng diÖn nµy hay ph-
¬ng diÖn kia cña ®êi sèng x· héi ®îc u tiªn ,®îc tËp trung
nhiÒu h¬n. ThÕ nhng, ®iÒu Êy kh«ng cã nghÜa lµ h¹ thÊp
hay bá qua c¸c mÆt c¸c ph¬ng diÖn kh¸c. Sù tån t¹i vµ ph¸t
triÓn cña ®êi sèng, x· héi lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc .Do ®ã, sù
gi¸n ®o¹n hay g·y khóc cña mÆt nµy hay mÆt kia cña ®êi
sèng x· héi bao giê còng g©y ra nh÷ng tæn th¬ng, nh÷ng
biÕn ®éng, thËm chÝ t¹o ra nh÷ng lùc lîng ph¸ vì hoÆc ®Èy
lïi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña toµn thÓ céng ®ång.
ChÝnh v× thÕ, trong thêi gian võa qua,do bÞ cu«n hót
vµo thùc hiÖn c¸c nhu cÇu tån t¹i tèi thiÓu- nhu cÇu vËt chÊt-
mµ ta Ýt cã ®iÒu kiÖn quan t©m nhiÒu ®Õn c¸c ph¬ng
diÖn, c¸c khÝa c¹nh kh¸c cña cuéc sèng x· h«i. §iÒu ®ã trong
chõng mùc nhÊt ®Þnh ®· dÉn ®Õn viÖc lµm n¶y sinh mét sè
vÊn ®Ò vÒ v¨n ho¸ x· héi kh¸c kh¸ bøc xóc.
V× vËy, trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ hiÖn nay, ®Ó ph¸t
triÓn céng ®ång mét c¸ch toµn diÖn vµ bÒn v÷ng cÇn sím
t¹o lËp mét c¬ chÕ kÕt hîp hµi hoµ mét sè quan hÖ sau:
1.3.1. Quan hÖ gi÷a lîi Ých kinh tÕ vµ lîi Ých v¨n
ho¸- x· héi

16
 §©y lµ mét quan hÖ c¬ b¶n , bao trïm vµ chi phèi hÇu
nh toµn bé ®êi sèng x· héi. ThÕ nhng nã kh«ng hÒ trõu tîng
mµ hÕt søc cô thÓ trong céng ®ång. Sù chuyÓn ®æi c¬ cÊu
kinh tÕ vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ thêi gian qua còng g©y nªn sù
thay ®æi hÕt søc c¨n b¶n c¸c vÊn ®Ò v¨n ho¸- x· héi .Cã thÓ
nãi ,sù chuyÓn ®æi trong lÜnh vùc v¨n ho¸- x· héi chñ yÕu
mang tÝnh tù ph¸t vµ cã rÊt nhiÒu biªñ hiÖn lóng tóng.
Nh÷ng ho¹t ®éng v¨n ho¸-x· héi céng ®ång nµy tríc
®©y võa ®îc nhµ níc bao cÊp võa ®îc c¸c hîp t¸c x· hay c¸c
cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng hç trî vÒ kinh phÝ. HIÖn nay,
c¸c nguån kinh phÝ bao cÊp chÝnh kh«ng cßn n÷a. Do vËy,
c¸c ho¹t ®éng mang tÝnh céng ®ång nµy hÇu nh bÞ bá r¬i. ë
nhiÒu n¬i, nhiÒu lóc c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ tinh thÇn cña
céng ®ång cë së hoÆc bÞ l«i cuèn theo híng nµy , híng kh¸c,
hoÆc bÞ xuèng cÊp, tan r·, mÊt ph¬ng híng, rèi lo¹n.
Nh vËy, trong ®iÒu kiÖn chuyÓn ®æi c¬ chÕ hiÖn nay,
lîi Ých kinh tÕ cña c¸ nh©n vµ x· héi ngµy cµng ®îc thùc
hiÖn, nhng c¸c lîi Ých v¨n ho¸-x· héi híng vµo sù ph¸t triÓn
céng ®ång vµ nh©n tÝnh hÇu nh kh«ng ®îc quan t©m mét
c¸ch ®óng møc .NghÜa lµ, hiÖn ®ang cã sù vËn ®éng ngîc h-
íng nhau gi÷a kinh tÕ vµ v¨n ho¸- tinh thÇn trong céng ®ång
x· héi, v× thÕ mét sè vÊn ®Ò v¨n ho¸- x· héi hÇu nh cha ®îc
quan t©m mét c¸ch ®óng møc. NhiÒu céng ®ång c¬ së cµng
hoµ nhËp vµo ®êi sèng kinh tÕ thÞ trêng th× cµng trë nªn
phøc t¹p h¬n.
VÊn ®Ò ®Æt ra lµ, lµm thÕ nµo ®Ó t¹o lËp ®îc mét c¬
chÕ linh ho¹t:cã sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ kinh tÕ ®ång thêi
thóc ®Èy sù ph¸t triÓn phong phó vµ ®a d¹ng c¸c lÜnh vùc

17
v¨n ho¸- x· héi. NghÜa lµ, t¹o lËp ®îc mét sù ph¸t triÓn ®ång
hµnh tæng thÓ cña mét céng ®ång x· héi.
§ã lµ mét c¬ chÕ ®îc thiÕt lËp vµ chÕ ®Þnh thèng
nhÊt tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng, ®îc qu¶n lý, ®iÒu tiÕt
vµ tµi trî , tµi chÝnh theo c¸c cÊp chÝnh quyÒn cña nhµ níc.
DÜ nhiªn, ®©y lµ mét c¬ chÕ më ®Ó cã thÓ thu hót vµ huy
®éng ®îc c¸c nguån tµi chÝnh vµ tµi trî trong nh©n d©n.
ChØ cã nh thÕ míi t¹o cho x· héi ph¸t triÓn mét c¸ch thùc sù
bÒn v÷ng.
1.3. 2. Lîi Ých kinh tÕ vµ c¸c vÊn ®Ò chÝnh s¸ch x·
héi
Trong giai ®o¹n kinh tÕ thÞ trêng më cöa hiÖn nay, sù
®Ò cao lîi Ých kinh tÕ cña c¸c chñ thÓ ho¹t ®éng bÞ quy
®Þnh bëi tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan chø kh«ng ph¶i do ý muèn
chñ quan cña bÊt cø c¸ nh©n nµo. §ã ch¼ng qua chØ lµ sù
tu©n thñ c¸c quy luËt kh¸ch quan ®ang chi phèi ®êi sèng
kinh tÕ x· héi ®Êt níc
ThÕ nhng c¸c quy luËt kh¸ch quan khi xuÊt hiÖn vµ ho¹t
®éng thêng bÞ chi phèi bëi c¸c ý muèn chñ quan cña c¸c chñ
thÓ mµ thêng mang tÝnh"tù nã" .Do vËy, nã kh«ng tÝnh ®Õn
khÝa c¹nh t×nh c¶m vµ nh©n v¨n cña con ngêi, còng kh«ng
tÝnh ®Õn c¸c duyªn nî qu¸ khø cña c¸c chñ thÓ ho¹t ®éng.V×
lÏ ®ã, trong c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc hiÖn nay cïng víi sù
t¨ng trëng m¹nh mÏ vÒ kinh tÕ, nhiÒu vÊn ®Ò thuéc vÒ
chÝnh s¸ch x· héi ®ang ®îc ®Æt ra hÕt søc cÊp b¸ch.
§ã lµ do , x· héi ta võa bíc ra khái nh÷ng cuéc chiÕn
tranh kÐo dµi vµ khèc liÖt.X¬ng m¸u cña hµng triÖu ngêi ®·
®æ, tµi s¶n cña hµng triÖu ngêi ®· ®îc huy ®éng ,gãp vµo

18
cuéc ®Êu tranh vµo nÒn ®éc lËp tù do cña d©n téc. Râ rµng,
khi bíc vµo x©y dùng l¹i ®Êt níc trong ®iÒu kiÖn hoµ b×nh,
trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh sù nghiÖp ®æi míi, ta kh«ng thÓ
quay lng l¹i víi thÕ hÖ qóa khø cña cha anh, kh«ng thÓ ®Ó
mÆc cho nh÷ng quy luËt kinh tÕ thÞ trêng l¹nh lïng chi phèi
vµ dÉn d¾t x· héi ta.
VÊn ®Ò lµ, trªn c¬ së nh÷ng thµnh qu¶ hÕt søc ®¸ng
khÝch lÖ do nÒn kinh tÕ thÞ trêng mang l¹i, ta cÇn sím tËp
trung vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thuéc vÒ chÝnh s¸ch x·
héi,cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò lu«n ®Æt ra
trong mäi x· héi, nhng riªng víi níc ta cã nh÷ng nÐt rÊt ®Æc
biÖt
Thø nhÊt,x· héi ta võa tr¶i qua hai cuéc kh¸ng chiÕn, sù
mÊt m¸t víi mét bé phËn d©n c lµ v« cïng lín, kh«ng g× bï
®¾p næi, chóng ta ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch hËu chiÕn nh
thÕ nµo ®Ó t¬ng øng víi c«ng tr¹ng vµ nh÷ng hy sinh cña hä.
§©y lµ nh÷ng khÝa c¹nh hÕt søc nh¹y c¶m vµ nã cµng nh¹y
c¶m h¬n, do sù ph©n ho¸ giµu nghÌo ngµy cµng diÔn ra
m¹nh mÏ trong x· héi ngµy nay. Gi¶i quyÕt ®óng ®¾n vÊn
®Ò nµy lµ nh÷ng hµnh ®éng thùc tiÔn kh¼ng ®Þnh lÝ tëng
cao ®Ñp cña §¶ng vµ nhµ níc ta.
Thø hai, x· héi ta mÊy chôc n¨m qua ®· thùc hiÖn c¬
chÕ qu¶n lý mang tÝnh bao cÊp .Nh÷ng h¹n chÕ cña nã th×
kh«ng ai cã thÓ bµo ch÷a ®îc nhng nh÷ng u ®iÓm cña nã
th× ch¾c ch¾n kh«ng ai cã thÓ phñ ®Þnh ®îc. Trong nh÷ng
u ®iÓm thÓ hiÖn tÝnh u viÖt cña x· héi chñ nghÜa cña chóng
ta cã nh÷ng vÊn ®Ò thuéc chÝnh s¸ch x· héi, trong ®ã ®Æc
biÖt lµ khÝa c¹nh phóc lîi x· héi vµ ®¶m b¶o x· héi.

19
 HiÖn nay chÕ ®é bao cÊp b×nh qu©n kh«ng cßn n÷a,
sù ph©n ho¸ giµu nghÌo trong x· héi ngµy cµng m¹nh mÏ th×
kh¶ n¨ng vµ c¬ héi cña ngêi d©n th× ngµy cµng c¸ch biÖt
nhau. Sù bÊt b×nh ®¼ng vÒ kinh tÕ sÏ dÉn ®Õn bÊt b×nh
®¼ng vÒ x· héi. Thãi quen, nÕp nghÜ vµ nèi sèng cña thêi
bao cÊp khi va ®Ëp vµo c¬ chÕ thÞ trêng ®· t¹o nªn nh÷ng
"có sèc" kh¸ nÆng nÒ vÒ t©m lý ®èi víi kh«ng Ýt ngêi.
VËy lµm thÕ nµo ®Ó thùc hiÖn ®îc phóc lîi x· héi
chung nh»m t¹o ra c¸c c¬ héi b×nh ®¼ng cho mäi ngêi
d©n , nghÜa lµ t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho mäi ngêi
®Ó hä cã chung mét nÒn t¶ng, mét ®iÓm xuÊt ph¸t, cïng
hoµ nhËp, cïng ph¸t triÓn? Lµm thÕ nµo ®Ó h¹n chÕ vµ ng¨n
chÆn xu híng ph¸t triÓn chñ nghÜa c¸ nh©n cùc ®oan vµ
ph¸t huy ®îc tinh thÇn tËp thÓ , céng ®ång s½n cã trong
truyÒn thèng v¨n ho¸ , d©n téc?
Cè nhiªn, nÕu kinh tÕ kh«ng phat triÓn, nÕu d©n
kh«ng giµu ,níc kh«ng m¹nh th× ch¾c ch¾n th× kh«ng thÓ
thùc hiÖn ®îc nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh s¸ch x· héi ë mét møc
®é nµo ®ã. ThÕ nhng, sù t¨ng trëng kinh cña ®Êt níc trong
giai ®o¹n võa qua ®· bíc ®Çu t¹o ra mét c¬ së nhÊt ®Þnh
®Ó thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn c¸c vÊn ®Ò thuéc vÒ chÝnh
s¸ch x· héi nh phóc lîi x· héi ,b¶o hiÓm x· héi vµ b¶o trî x· héi.
MÆc dï x· héi nµo còng cã nh÷ng chÝnh s¸ch x· héi,
nhng do trong ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt cña x· héi ta mµ trong
t×nh h×nh hiÖn nay chóng ta cÇn hÕt søc quan t©m gi¶i
quyÕt . §©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò lín cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi
vµ chÝnh nã cho thÊy tÝnh u viÖt cña mét chÕ ®é x· héi. V×
vËy , viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy mét c¸ch ®óng ®¾n kÞp

20
thêi sÏ ®ãng gãp , kh¼ng ®Þnh sù ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi ta giai ®o¹n hiÖn
nay.
1.3.3. Lîi Ých kinh tÕ vµ vÊn ®Ò m«i trêng sèng:
Trong nhiÒu n¨m qua chóng ta rÊt Ýt quan t©m ®Õn
vÊn ®Ò m«i trêng sèng- c¶ m«i trêng tù nhiªn vµ m«i trêng x·
héi. V× vÊn ®Ò nµy trong suèt gÇn nöa thÕ kû qua cã thÓ
nãi cha khi nµo ®Æt ra mét c¸ch gay g¾t, ®ßi hái x· héi ph¶i
®Çu t gi¶i quyÕt nh hiÖn nay.
Thùc vËy,cã thÓ nãi viÖc qu¶n lý vµ ®iÒu khiÓn céng
®ång theo m« h×nh hµnh chÝnh thèng nhÊt tríc ®©y ®· t¹o
ra mét m«i trêng x· héi thùc sù æn ®Þnh vµ thuÇn nhÊt.
Nh÷ng chuÈn mùc x· héi, nh÷ng gi¸ trÞ ®¹o ®øc, nh÷ng
®Æc trng c¬ b¶n cña con ngêi míi ®îc ®Ò cao t¹o nªn nh÷ng
khu«n ®óc s½n cã vÒ thÕ hÖ con ngêi .Khi Êy, nÕu cã mét
ngêi nµo ®ã hay nh÷ng biÓu hiÖn nµo ®ã kh¸c víi khu«n
mÉu th× sÏ bÞ céng ®ång, toµn x· héi nªn ¸n,ng¨n chÆn vµ
c« lËp.
B©y giê nh×n l¹i, ta cã thÓ phª ph¸n nh÷ng h¹n chÕ
cña c¸ch qu¶n lý vµ ®iÒu khiÓn x· héi theo m« h×nh Êy.Nhng
râ rµng, m«i trêng x· héi ngµy ®ã thùc sù trong s¹ch vµ lµnh
m¹nh. Nh÷ng tÖ n¹n x· héi nh t×nh tr¹ng ph¹m ph¸p, m¹i
d©m, nghiÖn hót, cê b¹c, bu«n lËu…gÇn nh bÞ lo¹i bá ë ®êi
sèng x· héi trong nhiÒu chôc n¨m.
§èi víi tù nhiªn còng thÕ. Cã lÏ lµ do tríc ®©y d©n c cßn
tha thít nhu cÇu con ngêi cßn ®¬n gi¶n vµ ®îc qu¶n lý tËp
trung thèng nhÊt, h¬n thÕ, chóng ta l¹i ®îc ®iÒu kiÖn tù
nhiªn u ®·i , ®ång thêi c¶ x· héi ta cßn ®ang dån søc vµo sù

21
nghiÖp thèng nhÊt ®Êt nø¬c ë mét chõng mùc nhÊt ®Þnh
,cã thÓ nãi trong hµng chôc n¨m chóng ta kh«ng ph¶i bËn
t©m ®Õn n¹n ph¸ rõng , « nhiÔm m«i trêng hay chÊt th¶i
c«ng nghiÖp….
Nhng trong kho¶ng h¬n mêi n¨m trë l¹i ®©y nhÊt lµ
mÊy n¨m qua, vÊn ®Ò m«i trêng sinh sèng cña x· héi ta næi
lªn hÕt søc gay g¾t .
a.M«i trêng x· héi:
Thùc hiÖn kinh tÕ thÞ trêng , më cöa vµ d©n chñ ho¸
®êi sèng x· héi ®· lµm thay ®æi c¨n b¶n diÖn m¹o cña x· héi
ta . NÐt ®Æc biÖt dÔ nhËn thÊy lµ cïng víi sù t¨ng trëng kinh
tÕ, n©ng cao møc sèng cña con ngêi lµ sù thay ®æi c¸c
chuÈn mùc x· héi vµ lèi sèng. §¸ng lo ng¹i lµ sù xuÊt hiÖn trµn
lan nh÷ng tÖ n¹n x· héi cã nguy c¬ kh«ng kiÓm so¸t næi. §ã
lµ nh÷ng b¨ng nhãm téi ph¹m cã tæ chøc vµ vò khÝ ®e do¹
tµi s¶n , tÝnh m¹ng cña ngêi d©n; ®ã lµ n¹n m¹i d©m vµ ma
tuý ph¸t triÓn trµn lan tµn ph¸ nh÷ng tÕ bµo cuèi cïng cña x·
héi vµ th¸ch thøc gièng nßi tríc n¹n dÞch thÕ kû; ®ã lµ n¹n
bu«n lËu ,lõa ®¶o vµ tham nhòng…nh÷ng tÖ n¹n x· héi nµy
dêng nh ®· gÆp ®îc m«i trêng thuËn lîi ®Ó sinh s«i n¶y në.
Trong nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn tÖ n¹n x· héi nµy
xÐt ®Õn cïng th× nguyªn nh©n kinh tÕ ®ãng vai trß c¬ b¶n
. V× nh÷ng lîi Ých kinh tÕ cña c¸ nh©n m×nh mµ nh÷ng ®èi
tîng nµy bÊt chÊp tÊt c¶ mµ kh«ng trõ mét thñ ®o¹n nµo kÓ
c¶ giÕt ngêi. Sù ph¸t triÓn cùc ®oan cña lèi sèng c¸ nh©n, lèi
sèng tiªu dïng , sù say mª ®êi sèng vËt chÊt mét c¸ch bÖnh
ho¹n ®· lµm cho kh«ng Ýt ngêi mÊt nh©n tÝnh. §ã thùc sù lµ
mét nguy c¬ ®e do¹ sù ph¸t triÓn lµnh m¹nh vµ æn ®Þnh x·

22
héi trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay.
b. M«i trêng tù nhiªn:
Kh«ng ph¶i chØ cã vÊn ®Ò m«i trêng x· héi ®ang
®øng tríc nguy c¬ vµ th¸ch thøc lan gi¶i mµ m«i trêng tù
nhiªn còng ®ang ®Æt ra nh÷ng vÊn ®Ò v« cïng nghiªm
träng. Cïng víi sù tµn ph¸ m«i trêng tù nhiªn, sù c©n b»ng
sinh th¸i mang tÝnh tæng thÓ quèc gia, qu¸ tr×nh huû ho¹i
qu¸ tr×nh sinh th¸i còng ®ang phæ biÕn ë tÇm vi m«. ChÝnh
viÖc sö dông mét c¸ch v« téi v¹, kÐm hiÓu biÕt ph©n ho¸ häc
vµ thuèc trõ s©u víi nång ®é cao mµ m«i trêng sèng n«ng
th«n bÞ « nhiÔm nÆng nÒ, ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ vµ
tÝnh m¹ng cña mäi ngêi.
VÊn ®Ò « nhiÔm m«i trêng ®Æc biÖt nghiªm träng
®èi víi c¸c ®« thÞ lín cña chóng ta trong giai ®o¹n hiÖn nay.
HÇu nh c¸c thµnh phè ®Òu qu¸ t¶i , mËt ®é d©n c qu¸ lín mµ
c¸c h¹ tÇng c¬ së l¹i thÊp kÐm. Qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ diÔn ra
nhanh chãng kh«ng tu©n thñ quy ho¹ch tæng thÓ ®· ph¸ vì
m«i trêng sinh th¸i vµ m«i trêng thÈm mü. C¸c chÊt th¶i ®«
thÞ vµ chÊt th¶i c«ng nghiÖp kh«ng ®îc sö lý ®· ®Æc biÖt
lµm « nhiÔm kh«ng khÝ vµ nguån níc sinh ho¹t…TÊt c¶ nh÷ng
vÊn ®Ò gay g¾t nµy ®ang th¸ch thøc sù ph¸t triÓn c¸c ®«
thÞ chóng ta .
Nh thÕ , trong giai ®o¹n hiÖn nay nh÷ng vÊn ®Ò m«i
trêng sinh sèng cña con ngêi- c¶ tù nhiªn vµ x· héi- ®ang
®Æt ra hÕt søc gay g¾t ®èi víi sù ph¸t triÓn cña x· héi ta.
Kinh tÕ sÏ kh«ng thÓ t¨ng trëng víi tèc ®é cao, x· héi sÏ kh«ng
ph¸t triÓn nÕu c¸c tÖ n¹n x· héi lµm cho c¸c ®êi sèng x· héi
trë nªn rèi lo¹n , bÊt æn , kh«ng kiÓm so¸t næi, nÕu m«i trêng

23
tù nhiªn bÞ « nhiÔm vµ sù c©n b»ng sinh th¸i ë tÇm vi m« vµ
vÜ m« bÞ ph¸ vì.
VÊn ®Ò m«i trêng sinh sèng cã t¸c ®éng tíi sinh mÖnh
cña tõng con ngêi cô thÓ, tng gia ®×nh cô thÓ .ThÕ nhng
®Ó gi¶i quyÕt ®îc vÊn ®Ò nµy ®ßi hái vÊn ®Ò ph¶ ®îc chó
ý ë tÇng vÜ m«. Bëi lÏ, mçi con ngêi chØ quan t©m ®Õn lîi
Ých thiÕt th©n cña m×nh. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, do thóc
Ðp cña ®êi sèng thêng nhËt mµ hä chØ quan t©m ®Õn lîi
Ých kinh tÕ, lîi Ých vËt chÊt tríc m¾t cña b¶n th©n vµ gia
®×nh. ë ®©y kh«ng thÓ quy kÕt ®ã lµ sù Ých kû hay thiªn
tÝnh cña con ngêi mµ nªn xem lµ mét sù quy luËt, mét tÊt
yÕu kinh tÕ cña c¶ giai ®o¹n lÞch sö hiÖn t¹i buéc c¸c c¸
nh©n ph¶i suy nghÜ vµ hµnh ®éng nh vËy.
Râ rµng, trong giai ®o¹n hiÖn nay, vÊn ®Ò m«i trêng
sèng g¾n bã hÕt søc chÆt chÏ víi khÝa c¹nh lîi Ých kinh tÕ.
Trong khi ®ã, lîi Ých kinh tÕ ®ang lµ mèi quan t©m hµng
®Çu cña tõng c¸ nh©n riªng lÎ còng nh cña c¶ x· héi níc ta .
Bµi to¸n ®Æt ra lµ, lµm thÕ nµo ®Ó võa ®¹t ®îc nh÷ng lîi
Ých kinh tÕ , l¹i võa b¶o ®¶m ®îc m«i trêng sinh sèng trong
s¹ch vµ lµnh m¹nh .
H¼n lµ bµi to¸n tríc hÕt ph¶i ®îc gi¶i quyÕt ë tÇm vÜ
m«. Vµ , dÜ nhiªn, kh«ng ph¶i chØ quy gi¶n ë vÊn ®Ò lîi Ých
kinh tÕ cña c¸ nh©n vµ c¸c nhãm ngêi , mµ cÇn ®Æt nã
trong c¸c quan hÖ réng lín h¬n. §ã lµ kh«ng chØ dõng l¹i ë
tÇm chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ chiÕn lîc x· héi mµ h¬n thÕ
cÇn ph¶i cã nh÷ng c¬ chÕ thùc thi vµ kiÓm so¸t thùc hiÖn cô
thÓ c¸c chiÕn lîc ®ã nh thÕ nµo. DÜ nhiªn, c¬ chÕ ®ã cÇn
thÓ hiÖn mét c¸ch trung thµnh , nhÊt qu¸n tÝnh thèng nhÊt

24
vµ ®ång bé cña chiÕn lîc, sao cho sù triÓn khai chiÕn lîc vµ
®êng lèi t¹o lËp ®îc sù ph¸t triÓn hµi hoµ gi÷a lîi Ých vËt chÊt
vµ lîi Ých tinh thÇn, gi÷a lîi Ých chung vµ lîi Ých riªng, gi÷a lîi
Ých trø¬c m¾t va lîi Ých l©u dµi.
Tãm l¹i, trong qu¸ tr×nh t¨ng tèc sù ph¸t triÓn hiÖn nay
mét vÊn ®Ò mang tÝnh nguyªn t¾c lµ ph¶i qu¶n lý mét c¸ch
s¸t sao vµ kh«ng ngõng ®iÒu tiÕt ®Ó t¹o lËp ®îc c¸c mèi
quan hÖ thèng nhÊt vµ hµi hoµ gi÷a c¸ nh©n vµ x· héi, gi÷a
con ngêi vµ tù nhiªn.
Cã t¹o lËp ®îc sù hµi hoµ vµ thèng nhÊt hai mèi quan hÖ
nªu trªn , chóng ta míi thùc sù ®a ®Êt níc vµo quü ®¹o ph¸t
triÓn toµn diÖn vµ bÒn v÷ng. Cã nh thÕ chóng ta míi tõng bíc
thùc hiÖn ®îc lý tëng tèt ®Ñp cña §¶ng vµ nh©n d©n ta, ®ã
lµ x©y dùng thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam.

25
 ch¬ng 2
C¸c h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp ë
ViÖt Nam

Lý luËn vÒ ph©n phèi cã vÞ trÝ quan träng trong kinh tÕ

chÝnh trÞ.Nã lµ vÊn ®Ò réng lín ,liªn quan ®Õn c¸c ho¹t
®éng kinh tÕ,v¨n ho¸,x· héi…cña nhµ níc vµ nh©n d©n lao
®éng.PhÇn nµy kh«ng tr×nh bµy toµn bé vÊn ®Ò chi phèi
mµ chØ bµn vÒ ph©n phèi thu nhËp quèc d©n ,h×nh thµnh
thu nhËp cña c¸c tÇng líp d©n c.Ph©n phèi thu nhËp trong
thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi lµ mét vÊn ®Ò v« cïng
quan träng ®Ó t¹o ra ®éng lùc m¹nh mÏ gãp phÇn tÝch cùc
thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn ,æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ-x·
héi ,n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n,thùc hiÖn môc tiªu d©n
giµu ,níc m¹nh,x· héi c«ng b»ng,d©n chñ ,v¨n minh.
2.1.b¶n chÊt vµ vÞ trÝ cña ph©n phèi:
2.1.1.Ph©n phèi lµ mét kh©u cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n
xuÊt x· héi
Qu¸ tr×nh t¸I s¶n xuÊt x· héi,theo nghÜa réng,gåm 4
kh©u:
+ S¶n xuÊt
+Ph©n phèi
+Trao ®æi
+Tiªu dïng
C¸c kh©u nµy cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau,trong ®ã
kh©u s¶n xuÊt lµ kh©u c¬ b¶n ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh;
c¸c kh©u kh¸c phô thuéc vµo s¶n xuÊt, nhng chóng cã quan
hÖ trë l¹i ®èi víi s¶n xuÊt còng nh ¶nh hëng tíi nhau.Trong

26
qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi, ph©n phèi vµ trao ®æi lµ c¸c
kh©u trung gian nèi s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, võa phôc vô vµ
thóc ®Èy s¶n xuÊt,võa phôc vô tiªu dïng.
Ph©n phèi bao gåm:
Ph©n phèi cho tiªu dïng s¶n xuÊt (sù ph©n phèi cho t
liÖu s¶n xuÊt, søc lao ®éng cña x· héi vµo c¸c ngµnh s¶n
xuÊt) lµ tiÒn ®Ò ,®IÒu kiÖn vµ lµ mét yÕu tè s¶n xuÊt , nã
quyÕt ®Þnh quy m«, c¬ cÊu vµ tèc ®é ph¸t triÓn cña s¶n
xuÊt,ph©n phèi thu nhËp quèc d©n h×nh thµnh cña c¸c tÇng
líp d©n c trong x· héi.
Ph©n phèi thu nhËp lµ kÕt qu¶ cña s¶n xuÊt, do s¶n
xuÊt quyÕt ®Þnh. Tuy lµ s¶n vËt cña s¶n xuÊt, song sù ph©n
phèi cã ¶nh hëng kh«ng nhá ®èi víi s¶n xuÊt: cã thÓ thóc
®Èy hoÆc k×m h·m sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt . Ph.Angghen
viÕt:" Ph©n phèi kh«ng ph¶i chØ ®¬n thuÇn lµ kÕt qu¶ thô
®éng cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi: nã còng cã t¸c ®éng trë l¹i
s¶n xuÊt vµ trao ®æi." Nã còng cã liªn quan mËt thiÕt víi
viÖc æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ- x· héi vµ n©ng cao ®êi
sèng nh©n d©n.
Nh vËy,ph©n phèi lµ ph©n phèi tæng s¶n phÈm x· héi
vµ ph©n phèi thu nhËp quèc d©n vµ nã ®îc thùc hiÖn d¬Ý
c¸c h×nh th¸i:
+ Ph©n phèi hiÖn vËt
+ Ph©n phèi díi h×nh th¸i gi¸ trÞ
+Ph©n phèi qua quan hÖ tµi chÝnh
+ Ph©n phèi qua quan hÖ tÝn dông
………….

27
 2.1. 2. Ph©n phèi lµ mét mÆt cña quan hÖ s¶n
xuÊt:
C.M¸c ®· nhiÒu lÇn nªu râ quan hÖ ph©n phèi còng bao
hµm trong ph¹m vi quan hÖ s¶n xuÊt :"quan hÖ ph©n phèi
vÒ thùc chÊt còng ®ång nhÊt víi quan hÖ s¶n xuÊt Êy,r»ng
chóng cÊu thµnh mÆt sau cña quan hÖ s¶n xuÊt Êy". XÐt vÒ
quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi th× ph©n phèi do quan hÖ s¶n
xuÊt quyÕt ®Þnh.V× vËy, mçi ph¬ng thøc s¶n xuÊt cã quy
luËt ph©n phèi cña c¶i vËt chÊt thÝch øng víi nã. Quan hÖ
s¶n xuÊt nh thÕ nµo th× quan hÖ ph©n phèi nh thÕ Êy. C¬
së cña quan hÖ ph©n phèi lµ quan hÖ së h÷u vÒ t liÖu s¶n
xuÊt vµ quan hÖ trao ®æi ho¹t ®éng cho nhau.Sù biÕn ®æi
lÞch sö cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt kÐo theo sù
biÕn ®æi cña quan hÖ ph©n phèi.Quan hÖ ph©n phèi cã t¸c
dông trë l¹i ®èi víi quan hÖ së h÷u vµ do ®ã ®èi víi s¶n
xuÊt: cã thÓ lµm t¨ng hoÆc gi¶m quy m« së h÷u, hoÆc còng
cã thÓ lµm biÕn d¹ng tÝnh chÊt cña quan hÖ së h÷u. C¸c
quan hÖ ph©n phèi võa cã tÝnh ®ång nhÊt ,võa cã tÝnh lÞch
sö . TÝnh ®ång nhÊt thÓ hiÖn ë chç,trong bÊt cø x· héi
nµo,s¶n phÈm lao ®éng còng ®îc ph©n chia thµnh:
+ Mét bé phËn cho tiªu dïng s¶n xuÊt
+ Mét bé phËn ®Ó dù tr÷
+ Mét bé phËn cho tiªu dïng chung cña x· héi
+ Mét bé phËn cho tiªu dïng cña c¸ nh©n
TÝnh lÞch sö cña quan hÖ ph©n phèi lµ mçi x· héi cã
quan hÖ ph©n phèi riªng phï hîp víi tÝnh chÊt cña quan hÖ
s¶n xuÊt cña x· héi ®ã,nghÜa lµ quan hÖ ph©n phèi lµ mét
mÆt cña quan hÖ s¶n xuÊt vµ còng nh quan hÖ s¶n xuÊt,

28
quan hÖ ph©n phèi cã tÝnh chÊt lÞch sö. C.M¸c viÕt"Quan hÖ
ph©n phèi nhÊt ®Þnh chØ lµ biÓu hiÖn cña mét quan hÖ s¶n
xuÊt lÞch sö nhÊt ®Þnh." Do ®ã,mçi h×nh th¸i ph©n phèi
®Òu biÕn ®i cïng mét lóc víi ph¬ng thøc s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh
t¬ng øng víi c¸c h×nh th¸i ph©n phèi Êy.ChØ thay ®æi ®îc
quan hÖ ph©n phèi khi ®· c¸ch m¹ng ho¸ ®îc quan hÖ s¶n
xuÊt ®Î ra quan hÖ ph©n phèi Êy.Ph©n phèi cã quan hÖ rÊt
lín ®èi víi s¶n xuÊt nÒn nhµ níc c¸ch m¹ng cÇn sö dông ph©n
phèi nh lµ mét c«ng cô ®Ó x©y dùng chÕ ®é míi,®Ó ph¸t
triÓn kinh tÕ theo híng x· héi chñ nghÜa
2.2.C¸c h×nh th¸i ph©n phèi thu nhËp trong thêi
kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi
2.2.1 TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña sù tån t¹i nhiÒu
h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp trong thêi kú qu¸ ®é
lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam
XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu cña c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch
quan vµ tõ ®Æc ®IÓm kinh tÕ_ x· héi níc ta,trong thêi kú qu¸
®é lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta tån t¹i nhiÒu h×nh thøc
ph©n phèi thu nhËp.§ã lµ v×:
Thø nhÊt,nÒn kinh tÕ níc ta lµ nÒn kinh tÕ nhiÒu
thµnh phÇn,cã nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau.
Thø hai, trong nÒn kinh tÕ níc ta cßn tån t¹i nhiÒu ph-
¬ng thøc kinh doanh kh¸c nhau.
NÒn kinh tÕ níc ta lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng
x· héi chñ nghÜa. Trong nÒn kinh tÕ nµy, cã nhiÒu chñ thÓ
s¶n xuÊt ,kinh doanh thuéc nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham
gia. Mçi thµnh phÇn kinh tÕ cã ph¬ng thøc tæ chøc s¶n xuÊt-
kinh doanh kh¸c nhau.Ngay trong mçi thêi kú, kÓ c¶ thµnh

29
phÇn kinh tÕ nhµ níc cògn cã c¸c ph¬ng thøc kinh doanh kh¸c
nhau, do ®ã, kÕt qu¶ vµ thu nhËp lµ kh¸c nhau.
H¬n n÷a,trong ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng,
c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt, kinh doanh tham gia vµo nÒn kinh tÕ
®Òu cã sù kh¸c nhau vÒ së h÷u cña c¶i, tiÒn vèn, tr×nh ®é
chuyªn m«n, tay nghÒ, n¨ng lùc së trêng, thËm chÝ kh¸c nhau
c¶ may m¾n… Do ®ã, kh¸c nhau vÒ thu nhËp.
V× vËy , kh«ng thÓ cã mét h×nh thøc ph©n phèi thu
nhËp thèng nhÊt, tr¸i l¹i cã nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau.
2.2.2.C¸c h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp trong
thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi.
§¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng ta ®·
kh¼ng ®Þnh vµ §¹i héi §¶ng lÇn thø IX còng tiÕp tôc kh¼ng
®Þnh ®IÒu ®ã:"Thùc hiÖn nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi, lÊy
ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ chñ
yÕu,®ång thêi ph©n phèi dùa trªn møc ®ãng gãp c¸c nguån
lùc kh¸c vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt- kinh doanh vµ ph©n phèi
th«ng qua phóc lîi x· héi ".
a.Ph©n phèi theo lao ®éng:
Ph©n phèi theo lao ®éng lµ ph©n phèi trong c¸c ®¬n
vÞ kinh tÕ dùa trªn c¬ së h÷u c«ng céng vÒ t liÖu s¶n xuÊt
(kinh tÕ nhµ níc) hoÆc c¸c hîp t¸c x· cæ phÇn mµ phÇn gãp
vèn cña c¸c thµnh viªn b»ng nhau ( kinh tÕ hîp t¸c). C¸c thµnh
phÇn kinh tÕ nµy ®Òu dùa trªn chÕ ®é kh¸c nhau. Ngêi lao
®éng lµm chñ nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt ,nªn tÊt yÕu còng lµm
chñ ph©n phèi thu nhËp.V× vËy,ph©n phèi ph¶i v× lîi Ých
cña ngêi lao ®éng.

30
 Trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi vµ ngay c¶
trong giai ®o¹n thÊp cña chñ nghÜa céng s¶n,tøc lµ chñ
nghÜa x· héi còng cha thÓ thùc hiÖn ph©n phèi theo nhu cÇu
vµ còng kh«ng thÓ ph©n ph«Ý b×nh qu©n mµ chØ cã thÓ
ph©n phèi theo lao ®éng.
TÊt yÕu ph¶i thùc hiÖn ph©n phèi theo lao ®éng trong
c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ thuéc thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn c¬ së
c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt lµ v×:
_ Lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn cha cao, cha ®Õn møc cã
®ñ s¶n phÈm ®Ó ph©n phèi theo nhu cÇu.V× ph©n phèi do
s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh, cho nªn C.m¸c ®· viÕt:" QuyÒn kh«ng
bao giê cã thÓ ë mét møc cao h¬n chÕ ®é kinh tÕ vµ sù ph¸t
triÓn v¨n ho¸ cña x· héi do chÕ ®é kinh tÕ ®ã quyÕt ®Þnh"
_ Sù kh¸c biÖt vÒ tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é lao ®éng dÉn
tíi viÖc mçi ngêi cã sù cèng hiÕn kh¸c nhau, do ®ã ph¶i c¨n
cø vµo lao ®éng ®· cèng hiÕn cho x· héi cña mçi ngêi ®Ó
ph©n phèi.
_Lao ®éng cha trë thµnh mét nhu cÇu cña cuéc sèng, nã
cßn lµ ph¬ng tiÖn ®Ó kiÕm sèng, lµ nghÜa vô vµ quyÒn lîi
,h¬n n÷a cßn nh÷ng tµn d ý thøc, t tëng cña x· héi cò ®Ó l¹i
nh : coi khinh lao ®éng ,ng¹i lao ®éng ch©n tay, ch©y lêi,
thÝch lµm Ýt hëng nhiÒu,so b× gi÷a cèng hiÕn vµ hëng thô…
Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã , ph¶i ph©n phèi theo lao
®éng ®Ó khuyÕn khÝch ngêi ch¨m, ngêi giái, gi¸o dôc kÎ lêi,
ngêi xÊu, g¾n sù hëng thô cña mçi ngêi víi sù cèng hiÕn cña
hä. §©y còng lµ h×nh thøc nh»m kh¾c phôc nh÷ng tµn d t t-
ëng cña x· héi cò, kh«ng chØ trong thêi kú qu¸ ®é mµ c¶ khi

31
chñ nghÜa x· héi ®· ®îc x¸c lËp, ph©n phèi theo lao ®éng
vÉn lµ h×nh thøc ph©n phèi chñ yÕu
Ph©n phèi theo lao ®éng lµ h×nh thøc ph©n phèi thu
nhËp c¨n cø vµo sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng cña tõng ngêi
®· ®ãng gãp cho x· héi. Theo quy luËt nµy, ngêi lµm nhiÒu h-
ëng nhiÒu, ngêi lµm Ýt hëng Ýt, cã søc lao ®éng mµ kh«ng
lµm th× kh«ng hëng; lao ®éng cã kü thuËt cao, lao ®éng ë
nh÷ng ngµnh nghÒ ®éc h¹i trong nh÷ng ®iÒu kiÖn khã kh¨n
®Òu ®îc hëng phÇn thu nhËp thÝch ®¸ng.
C¨n cø cô thÓ ®Ó ph©n phèi theo lao ®éng lµ:
_Sè lîng lao ®éng ®îc ®o b»ng thêi gian lao ®éng
hoÆc sè lîng cña s¶n phÈm lµm ra.
_ Tr×nh ®é thµnh th¹o lao ®éng vµ chÊt lîng thµnh
phÈm lµm ra
_ §iÒu kiÖn vµ m«i trêng lao ®éng:
+ Lao ®éng nÆng nhäc
+ Lao ®éng trong hÇm má
+ Lao ®éng ë nh÷ng vïng cã nhiÒu khã kh¨n,x a x«i
hÎo l¸nh nh miÒn nói ,h¶i ®¶o ,…
_ TÝnh chÊt cña lao ®éng
_ C¸c ngµnh nghÒ ®îc khuyÕn khÝch
Ph©n phèi theo lao ®éng ®îc thùc hiÖn qua nh÷ng
h×nh thøc cô thÓ nh:
_ TiÒn c«ng trong c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt_ Kinh doanh
_ TiÒn thëng
_ TiÒn phô cÊp
_ TiÒn l¬ng trong c¸c c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp
Ph©n phèi theo lao ®éng cã t¸c dông:

32
 _ Thóc ®Èy mäi ngêi n©ng cao tinh thÇn tr¸ch
nhiÖm,thóc ®Èy n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, x©y dùng
tinh thÇn vµ th¸i ®é lao ®éng ®óng ®¾n, kh¾c phôc nh÷ng
tµn d t tëng cò, cñng cè kû luËt lao ®éng
_ Thóc ®Èy mäi ngêi n©ng cao tr×nh ®é nghÒ
nghiÖp,tr×nh ®é v¨n ho¸, æn ®Þnh lao ®éng, t¹o ®iÒu kiÖn
thuËn lîi cho viÖc tæ chøc lao ®éng x· héi
_ T¸c ®éng m¹nh ®Õn ®êi sèng vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cña
ngêi lao ®éng ,võa ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt, søc lao ®éng, võa
t¹o mäi ®iÒu kiÖn cña ngêi lao ®éng ph¸t triÓn toµn diÖn.
Ph©n phèi theo lao ®éng lµ hîp lý nhÊt, c«ng b»ng
nhÊt so víi c¸c h×nh thøc ph©n phèi ®· cã trong lÞch sö. C¬
së cña sù c«ng b»ng x· héi cña sù ph©n phèi ®ã lµ sù b×nh
®¼ng trong quan hÖ së h÷u vÒ t liªô s¶n xuÊt.
Tuy v©y, theo C.M¸c, ph©n phèi theo lao ®éng vÒ
nguyªn t¾c vÉn lµ sù b×nh ®¼ng trong khu«n khæ:" Ph¸p
quyÒn t s¶n", tøc lµ sù b×nh ®¼ng trong x· héi s¶n xuÊt
hµng ho¸ theo nguyªn t¾c trao ®æi hoµn toµn ngang gi¸. Sù
b×nh ®¼ng ë ®©y ®îc hiÓu theo nghÜa quyÒn cña ngêi s¶n
xuÊt lµ tû lÖ víi lao ®éng mµ ngêi Êy ®· cung cÊp; sù b×nh
®¼ng ®ã cßn thiÕu sãt lµ" víi mét c«ng viÖc ngang nhau vµ
do ®ã, víi mét phÇn tham dù nh nhau vµo quü tiªu dïng cña
x· héi th× trªn thùc tÕ, ngêi nµy vÉn lÜnh nhiÒu h¬n ngêi kia,
ngêi nµy vÉn giµu h¬n ngêi kia"
Ph©n phèi theo lao ®éng cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nhng
®ã lµ nh÷ng h¹n chÕ kh«ng thÓ tr¸nh khái trong giai ®o¹n
®Çu cña x· héi céng s¶n chñ nghÜa. ChØ khi nµo cïng víi sù
ph¸t triÓn toµn diÖn cña c¸ nh©n , n¨ng suÊt cña hä cµng

33
t¨ng lªn vµ tÊt c¶ c¸c nguån cña c¶i x· héi ®Òu tu«n ra dåi
dµo th× khi ®ã ngêi ta míi cã thÓ vît ra khái giíi h¹n chËt hÑp
cña c¸i ph¸p quyÒn t s¶n vµ x· héi míi cã thÓ thùc hiÖn ph©n
phèi theo nhu cÇu . ChØ khi ®ã míi cã sù b×nh ®¼ng thùc
sù.
b. C¸c h×nh thøc ph©n phèi kh¸c:
ë níc ta ®ang tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ víi sù
®a d¹ng c¸c h×nh thøc së h÷u vµ c¸c h×nh thøc tæ chøc s¶n
xuÊt- kinh doanh. Do ®ã , ngoµi h×nh thøc ph©n phèi theo
lao ®éng, trong thêi kú qu¸ ®é cßn tån t¹i c¸c h×nh thøc
ph©n phèi thu nhËp kh¸c.§ã lµ:
_ Trong c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ tËp thÓ bËc thÊp cã sù kÕt
hîp ph©n phèi theo vèn vµ ph©n phèi theo lao ®éng.
_ Trong thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ ,tiÓu chñ th× thu
nhËp phô thuéc vµo së h÷u t liÖu s¶n xuÊt, vèn ®Çu t s¶n
xuÊt vµ tµi n¨ng s¶n xuÊt, kinh doanh cña chÝnh nh÷ng ngêi
lao ®éng
_ Trong kinh tÕ t b¶n t nh©n vµ t b¶n nhµ níc, viÖc
ph©n phèi ë ®©y dùa trªn c¬ së së h÷u vèn cæ phÇn, së
h÷u søc lao ®éng, së h÷u t b¶n…
c. Ph©n phèi th«ng qua phóc lîi tËp thÓ, phóc lîi x·
héi:
§Ó n©ng cao møc sèng vÒ vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cña
nh©n d©n ®Æc biÖt lµ c¸c tÇng líp nh©n d©n lao ®éng, sù
ph©n phèi thu nhËp cña mäi thµnh viªn ,x· héi cßn ®îc thùc
hiÖn th«ng qua quü phóc lîi, tËp thÓ vµ x· héi. Sù ph©n phèi
nµy cã ý nghÜa hÕt sù quan träng v× nã gãp phÇn :

34
 _ Ph¸t huy tÝnh tÝch cùc lao ®éng cña mäi thµnh viªn
trong x· héi
_ N©ng cao thªm møc sèng toµn d©n, ®Æc biÖt ®èi víi
nh÷ng ngêi cã thu nhËp thÊp, ®êi sèng khã kh¨n lµm gi¶m sù
chªnh lÖch qu¸ ®¸ng vÒ thu nhËp gi÷a c¸c thµnh viªn trong
céng ®ång.
_ Gi¸o dôc ý thøc céng ®ång, x©y dùng chÕ ®é x· héi
míi
_ Quü phóc lîi tËp thÓ vµ x· héi lµ mét bé phËn kh«ng
thÓ thiÕu trong qu¸ tr×nh ph©n phèi thu nhËp cho c¸ nh©n
trong céng ®ång, song quü ®ã chØ cã ý nghÜa tÝch cùc khi
®îc quy ®Þnh vµ sö dông mét c¸ch hîp lý phï hîp víi yªu cÇu
vµ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan.
TÝnh hîp lý cña quü phóc lîi tËp thÓ vµ x· héi ®îc biÓu
hiÖn nh sau:
_Quü phóc lîi tËp thÓ, x· héi kh«ng thÓ më réng qu¸ kh¶
n¨ng cña nÒn kinh tÕ cho phÐp.
_ Tèc ®é t¨ng trëng thu nhËp trùc tiÕp cña c¸ nh©n
trong céng ®ång ph¶i t¨ng nhanh h¬n tèc ®é t¨ng trëng
phóc lîi tËp thÓ vµ x· héi.
_ Trong giíi h¹n ®· x¸c ®Þnh, cÇn sö dông cã hiÖu qña,
tiÕt kiÖm ,hîp lý c¸c quü phóc lîi tËp thÓ vµ x· héi. ViÖc sö
dông ph¶i nh»m môc ®Ých thiÕt thùc, tr¸nh l·ng phÝ xa hoa,
ph« tr¬ng h×nh thøc. V× c¸c quü nµy cã quan hÖ víi lîi Ých
thiÕt th©n cña mçi thµnh viªn tËp thÓ céng ®ång, cho nªn
cÇn ph¸t huy ®Çy ®ñ d©n chñ, trng cÇu ý kiÕn cña qu¶ng
®¹i quÇn chóng, sao cho mçi lo¹i phóc lîi ®Òu cã thÝch hîp víi

35
nhu cÇu bøc thiÕt cña quÇn chóng, ph¸t huy ®îc t¸c dông vèn
cã cña nã.
_ Quü phóc lîi x· héi lµ chÝnh s¸ch x· héi cÇn ®îc gi¶i
quyÕt theo tinh thÇn x· héi ho¸. Nhµ níc gi÷ vai trß nßng cèt;
®ång thêi ®éng viªn mçi ngêi d©n, c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ
chøc trong x· héi, c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc níc ngoµi cïng
tham gia ®ãng gãp .
d. Ph©n phèi theo vèn vµ tµi s¶n:
Trong thêi kú qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi, nÒn
kinh tÕ tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn, t¬ng øng víi mçi thµnh
phÇn kinh tÕ cã mét h×nh thøc ph©n phèi nhÊt ®Þnh. NÕu
thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh tËp thÓ ph©n phèi theo lao
®éng, th× c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c l¹i cã nh÷ng h×nh
thøc ph©n phèi kh¸c, rÊt ®a d¹ng, rÊt kh¸c nhau. Tuy nhiªn,
®iÒu ®ã kh«ng lµm mÊt tÝnh ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa
bëi chóng ta ®¶m b¶o nguyªn t¾c lÊy ph©n phèi theo lao
®éng lµm chÝnh nhng ®ång thêi sö dông c¸c h×nh thøc
ph©n phèi kh¸c, miÔn lµ nã phï hîp víi t×nh tr¹ng nÒn kinh tÕ
cña ®Êt níc vµ thùc hiÖn nã cã t¸c dông tèt cho sù ph¸t triÓn
kinh tÕ x· héi còng nh phï hîp víi lîi Ých ngêi lao ®éng; ngêi
lao ®éng b»ng lßng chÊp nhËn nã.
§iÒu nµy thÓ hiÖn ë h×nh thøc ph©n phèi theo tµi
s¶n, vèn, nh÷ng ®ãng gãp kh¸c...
§©y lµ h×nh thøc ph©n phèi thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn
cña ®Êt níc ta trong giai ®o¹n qu¸ ®é. V× do ®Æc ®iÓm níc
ta trong thêi kú nµy lµ ®i lªn chñ nghÜa x· héi tõ mét nÒn s¶n
xuÊt nhá. T×nh tr¹ng thiÕu vèn, ph©n t¸n vèn lµ phæ biÕn.
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tÝch tô, tËp trung vèn cha cao, mét phÇn

36
t¬ng ®èi lín vèn l¹i n»m trong tay ngêi lao ®éng t h÷u nhá, t
s¶n nhá...
§Ó sö dông nguån vèn nµy, chóng ta kh«ng thÓ sö
dông c¸ch chÝnh s¸ch ¸p ®Æt nh trng thu, ®ãng gãp cæ
phÇn mét c¸ch b×nh qu©n. Nh÷ng biÖn ph¸p ®ã chØ lµm
suy yÕu lùc lîng s¶n xuÊt x· héi.
Do ®ã, tõ sau nghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø VI Ban
chÊp hµnh trung ¬ng (kho¸ VI), ë níc ta ®· xuÊt hiÖn c¸c biÖn
ph¸p huy ®éng vèn díi nh÷ng h×nh thøc nh vay vèn, gãp cæ
phÇn kh«ng h¹n chÕ, tr¶ møc l·i hîp lý... C¸ch lµm nh vËy ®·
kh«ng nh÷ng gãp phÇn t¨ng lîng vèn vµo qu¸ tr×nh chu
chuyÓn mµ khu vùc kinh tÕ quèc doanh l¹i ®îc sö dông nguån
vèn to lín h¬n nhiÒu nguån vèn tù cã. §ång thêi, mÆc dï vèn
cña t nh©n nhng sö dông ®· mang tÝnh x· héi. Víi quan
®iÓm ®æi míi nµy, chóng ta chÊp nhËn viÖc ph©n phèi kÕt
qu¶ cña s¶n xuÊt kinh doanh díi h×nh thøc "lîi tøc" vµ "lîi
nhuËn", vµ ph¸p luËt b¶o vÖ nh÷ng thu nhËp hîp ph¸p ®ã.
2.3.Tõng bíc thùc hiÖn c«ng b»ng x· h«i trong
ph©n phèi thu nhËp
Chñ nghÜa x· héi ph¸t triÓn míi cã ®iÒu kiÖn ®Ó thùc
hiÖn mét bíc c¬ b¶n vÒ c«ng b»ng x· héi trong ph©n phèi
thu nhËp.
Trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ
®é t b¶n chñ nghÜa tõ mét nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp l¹c hËu,
§¶ng vµ nhµ níc ta chñ tr¬ng thùc hiÖn nhÊt qu¸n vµ l©u dµi
chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ theo ®Þnh híng
x· héi chñ nghÜa, th× vÉn tån t¹i bÊt b×nh ®¼ng vÒ ph©n
phèi thu nhËp . Sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi ®ßi hái

37
ph¶i t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò , nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó tõng bíc
thu hÑp vµ xo¸ bá sù bÊt b×nh ®¼ng ®ã, tiÕn tíi mét x· héi"
kh«ng cã chÕ ®é ngêi bãc lét ngêi, mét x· h«i b×nh ®¼ng
nghÜa lµ ai còng ph¶i lao ®éng vµ cã quyÒn lao ®éng, ai lµm
nhiÒu th× hëng nhiÒu, ai lµm Ýt th× hëng Ýt, ai kh«ng lµm
th× kh«ng hëng"
§Ó ®¹t môc tiªu nµy,tõ thùc tiÔn níc ta cÇn ph¶i thùc
hiÖn:
2.3.1.Ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc lîng s¶n xuÊt
Bëi nh Ph.Anghen , ph¬ng thøc ph©n phèi vÒ c¨n b¶n
lµ phô thuéc vµo sè lîng s¶n phÈm ®îc ph©n phèi
2.3.2 TiÕp tôc hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tiÒn c«ng
,tiÒn l¬ng, chèng chñ nghÜa b×nh qu©n vµ thu nhËp
bÊt hîp lý, bÊt chÝnh
§Ó tõng bíc thùc hiÖn ph©n phèi c«ng b»ng hîp lý
,cÇn cã chÝnh s¸ch ph©n phèi b¶o ®¶m thu nhËp cña nh÷ng
ngêi lao ®éng cã thÓ t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng.G¾n chÆt
tiÒn c«ng , tiÒn l¬ng víi n¨ng suÊt, chÊt lîng vµ hiÖu qña sÏ
®¶m b¶o quan hÖ hîp lý vÒ thu nhËp c¸ nh©n gi÷a c¸c
ngµnh nghÒ .Nghiªm trÞ nh÷ng kÎ cã thu nhËp bÊt chÝnh, cÇn
ph¶i tiÒn tÖ ho¸ tiÒn l¬ng vµ thu nhËp, xo¸ bá nh÷ng ®Æc
quyÒn, ®Æc lîi trong ph©n phèi.
2..3.3. §iÒu tiÕt thu nhËp d©n c, h¹n chÕ sù chªnh
lÖch qu¸ ®¸ng vÒ møc thu nhËp
Trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta mét
mÆt ph¶i thõa nhËn sù chªnh lÖch vÒ møc thu nhËp gi÷a c¸c
tËp thÓ , c¸ nh©n lµ kh¸ch quan; mÆt kh¸c, nhµ níc ph¶i h¹n
chÕ sù chªnh lÖch thu nhËp qu¸ ®¸ng ®Ó kh«ng dÉn ®Õn sù

38
ph©n ho¸ x· héi thµnh hai cùc ®èi lËp, b»ng c¸ch ®iÒu tiÕt
thu nhËp vµ c¸c gi¶i ph¸p qu¶n lý.
§iÒu tiÕt thu nhËp lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan trong
nÒn kinh tÕ thÞ trêng nãi chung, ngay c¶ trong c¸c níc t b¶n
chñ nghÜa còng ph¶i ®iÒu tiÕt thu nhËp nh»m duy tr× sù æn
®Þnh x· héi. ë nø¬c ta viÖc ®iÒu tiÕt thu nhËp cµng quan
träng, nh»m h¹n chÕ sù chªnh lÖch qu¸ ®¸ng vÒ thu nhËp
®Ó kh«ng dÉn ®Õn sù ph©n ho¸ x· héi thµnh hai cùc ®èi
lËp.
§iÒu tiÕt thu nhËp ®îc thùc hiÖn th«ng qua h×nh thøc
:
_§iÒu tiÕt gi¶m thu nhËp th«ng qua h×nh thøc thuÕ thu
nhËp vµ h×nh thøc tù nguyÖn ®ãng gãp cña c¸ nh©n cã thu
nhËp cao vµo quü phóc lîi x· héi , tõ thiÖn…
Trong ®ã thuÕ thu nhËp lµ h×nh thøc quan träng nhÊt
chñ yÕu nhÊt vµ ®iÒu tiÕt lµm t¨ng thu nhËp ®îc thùc hiÖn
th«ng qua ng©n s¸ch nhµ níc, ng©n s¸ch cña c¸c tæ chøc
chÝnh trÞ- x· héi, c¸c quü b¶o hiÓm qua gi¸, trî cÊp, phô cÊp
c¸c lo¹i, tÝn dông tiªu dïng vµ cã thÓ mét phÇn hiÖn vËt cho
mét sè ®èi tîng nhÊt ®Þnh , qua c¸c ho¹t ®éng tõ thiÖn cña
c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n. Nh÷ng ®iÒu ®ã nh»m trî gióp th-
êng xuyªn cho nh÷ng ngêi cã thu nhËp thÊp, trî gióp nh÷ng
ngêi thÊt nghiÖp, nh÷ng ngêi tham gia b¶o hiÓm khi gÆp rñi
ro, nh÷ng ngêi thuéc diÖn chÝnh s¸ch x· héi , bæ xung thu
nhËp mang tÝnh chÊt b×nh qu©n trong c¸c tæ chøc, trong
c¸c doanh nghiÖp vao c¸c dÞp lÔ tÕt…
2.3.4. KhuyÕn khÝch lµm giµu hîp ph¸p ®i ®«i víi
xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo.

39
 Môc tiªu phÊn ®Êu cña nh©n d©n ta lµ d©n giµu,nø¬c
m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. D©n cã giµu th×
níc míi cã thÓ m¹nh, níc m¹nh míi cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn sù
c«ng b»ng x· héi vµ cã cuéc sèng v¨n minh. V× vËy, ph¶i ph¸t
huy nç lùc lµm giµu cho mäi c«ng d©n. Nhµ níc kh«ng nh÷ng
khuyÕn khÝch mäi ngêi lµm giµu mét c¸ch hîp lý, hîp ph¸p mµ
cßn t¹o ®iÒu kiÖn, gióp ®ì b»ng nhiÒu biÖn ph¸p.
KhuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ, mäi c«ng d©n,
mäi nhµ ®Çu t më mang ngµnh nghÒ, t¹o nhiÒu viÖc lµm cho
ngêi lao ®éng, Mäi c«ng d©n ®Òu ®îc tù do hµnh nghÒ ,
thuª mø¬n nh©n c«ng theo ph¸p luËt, ph¸t triÓn dÞch vô
viÖc lµm. Ph©n bè l¹i d©n c vµ lao ®éng trªn ®Þa bµn c¶ n-
íc .Më réng kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng.
T¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ngêi lao ®éng tù t¹o, t×m kiÕm viÖc
lµm.
Thùc hiÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo , ®Òn ¬n ®¸p nghÜa b¶o
hiÓm x· héi vµ c¸c ho¹t ®éng nh©n ®¹o, tõ thiÖn. §Ó tõng
bø¬c ®¹t tíi sù tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi trong ph©n phèi
thu nhËp, xuÊtph¸t tõ ®iÒu kiÖn cô thÓ, nhiÖm vô tríc m¾t
lµ ph¶i thùc hiÖn tèt ch¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo nhÊt lµ
vïng c¨n cø c¸ch m¹ng, vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè.

40
 KÕt luËn
Ngµy nay ViÖt Nam ®ang trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ
nghÜa x· héi. Theo con ®êng mµ §¶ng vµ nhµ níc ®· lùa chän
lµ x©y dùng nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh híng x· héi
chñ nghÜa. Trong ®ã lÊy kinh tÕ nhµ níc lµm trung t©m cho
môc tiªu ph¸t triÓn. ChÝnh v× tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh
tÕ nªn lîi Ých kinh tÕ cña tõng thµnh phÇn lµ kh«ng gièng
nhau. Nhng b¶n th©n mçi thµnh phÇn kinh tÕ l¹i lu«n muèn lî
Ých cao nhÊt cho m×nh. ChÝnh v× lÔ ®ã bµi nghiªn cøu sÏ
nh mét kim chØ nam gióp cho nh÷ng nhµ ho¹ch ®Þnh kinh tÕ
cña ®Êt níc nãi chung vµ c¸c nhµ doanh nghiÖp nãi riªng cã
thÓ tù t×m cho m×nh mét híng ®i ®óng ®¾n vµ phï hîp.

Bµi nghiªn cøu còng nhÊn m¹nh cho ngêi ®äc hiÓu ®îc
r»ng: vÊn ®Ò c¬ b¶n ®Ó ®¸p øng ®îc lîi Ých kinh tÕ lµ cao
nhÊt ®ã chÝnh lµ khi môc ®Ých, lý tëng vµ hµnh ®éng cña
c¸c chñ thÓ kinh tÕ ph¶I nhÊt trÝ víi nhau. Muèn vËy th× vÊn
®Ò tríc m¾t ®Æt ra cho c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i ®¸p øng
®îc c«ng b»ng mong muèn cña c¸c chñ thÓ. §ã chÝnh lµ ph¶i
quan t©m tíi viÖc ph©n phèi thu nhËp phï hîp cho c¸c ®èi t-
îng lao ®éng kh¸c nhau. Sao cho hä c¶m thÊy tho¶ ®¸ng nhê
®ã thóc ®Èy ®îc mong muèn vµ lßng say mª lao ®éng, gãp
phÇn ®¹t lîi nhuËn cao nhÊt cho doanh nghiÖp nãi riªng vµ
cho nÒn kinh tÕ cña ®Êt níc nãi chung.

Trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi cña níc ta

hiÖn nay tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. M¹c dï quan hÖ
ph©n phèi cã sù ®an xen gi÷a tÝnh chÊt ph©n phèi cña c¸c
thµnh phÇn kinh tÕ nhng trong ®ã tÝnh chÊt ph©n phèi cña
c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc vÉn gi÷ vai trß chñ ®¹o. Do

41
nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn víi nhiÒu quan hÖ së h÷u kh¸c
nhau vÒ t liÖu s¶n xuÊt nªn tÊt yÕu tån t¹i nhiÒu quan hÖ
ph©n phèi thu nhËp. VÝ nh trong c¸c doanh nghiÖp nhµ níc
vèn vµ tµi s¶n ®Òu lµ cña chung do vËy kh«ng thÓ lÊy vèn vµ
tµi s¶n lµm thíc ®o mµ buéc ph¶i lÊy sè lîng vµ chÊt lîng lao
®éng lµm c¬ së ph©n phèi. Do ®ã h×nh thøc ph©n phèi thu
nhËp theo lao ®éng. Cïng tån t¹i t¬ng øng víi quan hÖ së h÷u
tËp thÓ, së h÷u x· héi vÒ t liÖu s¶n xuÊt th×. Víi ®Æc trng
cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thanh phÇn th× h×nh thøc së h÷u t
nh©n vÒ t liÖu s¶n xuÊt còng kÐo theo h×nh thøc ph©n phèi
thu nhËp kh¸c n÷a cho ViÖt Nam. §ã lµ ph©n phèi theo vèn,
tµi s¶n vµ c¸c nguån lùc kh¸c. §Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n
ngµy nay khi bíc ®Çu h×nh thµnh c¸c c«ng ty cæ phÇn t¹i níc
ta th× h×nh thøc nay cµng thÓ hiÖn râ nÐt th«ng qua lîi tøc
cæ phÇn mµ c¸c cæ ®«ng nhËn ®îc t¬ng øng tõ sè vèn mµ
c¸c c¸ nh©n trong héi ®ång qu¶n trÞ bá ra ®Î mua cæ phiÕu.
Kh«ng chØ dõng l¹i ë viÖc gãp chung vån kinh doanh mµ tõng
bíc ®· h×nh thµnh rÊt nhiÒu c¸c lo¹i gãp vèn kh¸c nhau nh
gãp t liÖu s¶n xuÊt, ®Çu t yÕu tè s¶n xuÊt, m¸y mãc, nhµ x-
ëng vµ c¸c nguån lùc kh¸c. Cïng víi c¸c h×nh thøc ph©n phèi
thu nhËp nh ®· nªu th× ë ViÖt Nam ta cßn tån t¹i ph©n phèi
th«ng qua phóc lîi tËp thÓ vµ x· héi. Mçi h×nh thøc ph©n phèi
l¹i tá ra cã mét u thÕ nhÊt ®Þnh, mét kh¶ n¨ng riªng. Nhng
tÊt c¶ ®Õu híng tíi môc ®Ých c«ng b»ng x· héi, d©n chñ v¨n
minh. V× thêi gian nghiªn cøu còng nh kiÕn thøc sinh viªn
n¨m ®Çu cßn h¹n chÕ. Nªn bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái thiÕu
sãt. RÊt mong ®îc sù gãp ý vµ nhËn xÐt tõ phÝa c¸c thÇy c¸c
c« còng nh c¸c b¹n sinh viªn ®Ó bµi viÕt cã thÓ hoµn chØnh

42
vµ cã kh¶ n¨ng thùc tiÔn cao. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù
gióp ®ì cña thÇy CÇn ®· gióp ®ì em trong viÖc hoµn thµnh
bµi viÕt nµy.

43