030.21.

510 A4 ERS 23-11-2005 16:18 Pagina 1

Is nieuwsgierigheid jouw motor?

Breng je carrière in beweging!
Deloitte Enterprise Risk Services
Moderne, complexe organisaties worden regelmatig met ingrijpende veran-
deringen geconfronteerd. Vaak betekent dat nieuwe kansen, maar even vaak
ook risico’s. Belangrijke (beursgevoelige) informatie die onbetrouwbaar blijkt
te zijn, een stagnerend operationeel bedrijfsproces, imagoschade als gevolg van
een productiefout, een inbraakgevoelig computernetwerk, fraude door
personeel, wereldwijde logistieke problemen, het zijn slechts enkele
voorbeelden van frequent voorkomende risico’s.
Deloitte Enterprise Risk Services ondersteunt en adviseert (inter)nationale
organisaties, rijksoverheid en non-profit instellingen bij het signaleren,
analyseren, beoordelen en managen van hun risico’s; van risico’s
op strategisch niveau in de boardroom tot technische risico’s
op netwerkniveau. ERS richt zich op risicomanagement,
corporate en IT governance alsmede beheersing en
controleerbaarheid van informatiesystemen en bedrijfs-
processen. Daar hebben we echte professionals voor nodig,
dus daar ligt voor jou dé kans op een even veelzijdige
als boeiende carrière in risicomanagement.

Meer weten?
Heb je een meer dan gemiddelde interesse in
risicomanagement? Beschik je over een gezonde
dosis nieuwsgierigheid en ben je ambitieus
genoeg? Bel dan met Christine ten Duis
of Wouter van Voorst tot Voorst,
Recruiters Enterprise Risk Services,
telefoon: (020) 454 74 64
of (020) 454 76 69. Of kijk op
www.deloitte.nl en klik op ‘carrière’
voor een on-line sollicitatie op één
van onze vacatures.

Accountants • Belastingadviseurs • Consultants • Financieel Adviseurs •

Inhoud van deze Escape

Beschut met muisjes 1

VRiSBI bezoekt KLM 3
Paintballen 4
VRiSBI-bestuur stelt zich voor 5
Wat is DNA en de functie daarvan? 6
Ontwikkelingen I&E 10
Dure olie levert Saoedi’s 140 miljard euro op 13
OpenOffice.org lanceert versie 2.0 15
Bernanke gaat Fed-president Greenspan vervangen 17
Economie van het Romeinse Rijk 20
Wiskundeniveau Studiehuis-studenten van bedroevend laag niveau 23
Nieuwe DVD-standaarden op de markt 25
Microsoft Windows Vista Beta 1 27
Van de voorzitter 32
Karl Marx 33

Colofon

Redactie Bezoek- en postadres

Delano Gonzalez Studievereniging VRiSBI
Bram Borgman Kamer H10-01
Thomas Beekman Burgemeester Oudlaan 50
Arjan Hannink 3062 PA Rotterdam

! 010-408 8846 Oplage: 400 stuks

! 010-408 9167
" escape@vrisbi.nl
# www.vrisbi.nl

ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 DECEMBER 2005

Lees eerdere edities van de Escape op www.vrisbi.nl.
Tevens de aangewezen plaats voor nieuws en activiteiten!

Beschut met muisjes

Hij tuurt uit het raam. Als een koning zat
hij op zijn zetel. Geen last meer van die
onderbuikgevoelens. Al die nachten achter
elkaar die rellen in de banlieus van Parijs
en andere steden. Hij zou wel weten wat je
met dat tuig aan moet. Bij het besnijden is
blijkbaar per ongeluk ook een stuk
hersenen weggehaald!
Rita Verdonk kan zich ook al niet meer
veilig voelen. Gaten in het raam gevonden
van haar werkkamer. Wel of geen kogel,
maakt niet uit. Weet je wat ze met die
figuren moeten doen? Onder een viaduct
neerzetten en hopen dat een paar
stratenmakers wat stenen hebben laten
liggen!
Het is wel duidelijk dat het goed mis is in
de politiek. Zowel nationaal als
internationaal. En dat door partijen die
met veel meer dan 20 zetels in de politiek
zitten! Nee, over anderhalf jaar zal hij de
gemoederen eens flink laten schudden. Via
www.echtedemocratie.nl kom je vanzelf op
zijn site uit. Peter voelt zich nuttig. Goed,
die paar populistische uitspraken over het
kwartje van Kok waren misschien wat
overbodig, maar beter teveel dan te
weinig. Inspelen op onderbuikgevoelens is
niet voor niks, dat hebben andere politici
ook wel bewezen.
Peters eigen onderbuik rammelt ook een
beetje. Hij wil maar wat graag die oude
gevestigde politici op hun nummer zetten.
Waarom is er ruim 30 jaar wanbeleid
gevoerd? Al die beloofde vernieuwingen in
de politiek zijn nooit doorgevoerd. Mensen
willen daadkracht, mensen willen
rechtvaardigheid! Dat is waar de PRDV voor
staat! PRDV is een partij voor de gewone
mens!
Goed, dat in het partijprogramma wat
woorden staan die niet iedere Tokkie direct
zal begrijpen, is dan jammer. Maar je
partijprogramma moet natuurlijk wel wat
intelligentie uitstralen. En al die reacties
op de site, dat vond Peter fantastisch.

ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005 1

Onder “Hoi PRDV” staan talloze reacties.
Eigenlijk allemaal wel positief. Maar dat is
natuurlijk puur toeval. Nou ja inderdaad
niet, maar welke politieke partij is nu
eigenlijk wél eerlijk?
Peter voelt nog eens aan zijn bovenlip.
Toch had die snor ook wel wat. Maar ja, er
wordt gezegd dat mensen met een snor iets
te verbergen hebben. En dat heeft Peter
toch echt niet! Peter staat voor
transparantie. Peters partijprogramma is
een mix van alle politieke partijen bij
elkaar. Dus al die zwevende kiezers gaan
mooi op de PRDV stemmen!
Wie zegt er nu dat Peter niks toevoegt aan
de politiek? Hij volgt het nieuws gewoon >>
Al die zaken die hij weer aan de orde kan brengen in zijn tv-programma!
Peter denkt dat hij er maar een special van gaat maken.
Bedreigingen. Daar had Peter er genoeg van
gelezen. En al die opgeloste moordzaken
van hem? Ja, Peter was goed bezig. En als
zo’n kale relnicht al genoeg zetels zou
binnenhalen, waarom Peter dan niet, die
juist al bewezen diensten heeft? Als die
figuren die politicologie of bestuurskunde
hebben gestudeerd, zoals Balkenende, en
toch weinig klaarmaken, dan kan Peter dat
toch minstens net zo goed? Op HAVO heb je
immers ook maatschappijleer!
En die Jan Nagel, die kan nog wel eens van
pas komen. Want hij wist precies hoe
Pimmetje zich gedroeg. Peter had er geen
zin in dat een andere misdaadverslaggever,
zoals die kruiperige John van den Heuvel,
de moordzaak op Peter zou moeten
oplossen. Dus Peter is wat voorzichtiger
met zijn uitspraken. Ach, dat valt ook wel
onder vrijheid van meningsuiting. Vrijheid
is immers ook maar een betrekkelijk
begrip, als je onder vuur komt te staan in
een gevangenis op Schiphol.
Peter krijgt een brede grijns op zijn
gezicht. Net zo populair als Balkenende.
Wat een fantastisch nieuwsbericht was dat,
zeg. Vijfendertig procent wil dat hij de
verkiezingsstrijd aangaat. 16 december is
de dag waarop Peter moet besluiten of hij
ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005
goed! Als de ene partij niks voor een
sociale dienstplicht voor jongeren voelt,
wordt dat gewoon een onderdeel van
Peters proclamatie! Makkelijk zat! En ja,
wat voor jongeren geldt, moet ook voor
volwassenen gelden. Eigenlijk moet
iedereen zich gaan inzetten voor de
maatschappij, net zoals in de tijd dat Peter
nog in de box zat! Ineens ziet hij minister
Donner voor zich.
Die man is zo gek nog niet met zijn hang
naar vroeger. Want inderdaad, toen was
alles gewoon beter. Afijn, we hadden nog
geen technologie zoals internet. Toen
werden bedreigingen gewoon in het
dagelijks leven geuit en niet op fora.
mee gaat doen. Misschien nog maar even
wachten tot er wat meer rellen uitbreken,
dan ziet hij zijn kans wel schoon. Het zal
een hectisch 2006 gaan worden!
Sjonge, en dan al die criminelen die elkaar
ombrengen. Peter krijgt eurotekentjes in
z’n ogen. Al die zaken die hij weer aan de
orde kan brengen in zijn tv-programma!
Peter denkt dat hij er maar een special van
gaat maken. Criminelen die elkaar
afmaken. Nog even en de onderwereld ligt
allemaal onder het gras! Waarschijnlijk is
2007 inderdaad de aangewezen tijd om de
overstap naar de politiek te maken, want
dan zal er niks meer te schrijven of
presenteren zijn over de onderwereld. En
Peter wil heelhuids de politiek in gaan. Hij
heeft geen zin om in reepjes te worden
gesneden door de laatste zware crimineel
die nog leeft.
Peter schrikt op van de rinkelende
telefoon. Hij laat hem nog tweemaal over
gaan. Dan neemt hij op. “Met de
partijleider/toekomstig lijsttrekker van de
PRDV en tevens misdaadverslaggever, Peter
R. de Vries”. Het was zijn vrouw. Of hij nu
eindelijk eens van het toilet af kwam, want
de babi pangang stond op tafel. $ DG
2
VRiSBI bezoekt KLM
Een paar weken terug alweer mochten wij
(het bestuur) op bezoek komen bij de KLM,
voor een lunch en een toelichting over de
carrièremogelijkheden bij deze
luchtvaartmaatschappij.
Eerst kregen we het een en ander te zien
over het werk in het controlecenter, dat is
een hele grote zaal waarin het
"spoorboekje" van de KLM bijgehouden
wordt. Om even een indruk te geven van de
moeilijkheid van dat werk, komt hier een
voorbeeldje: Stel vliegtuig A blijkt een
technisch probleempje te hebben en kan
niet vertrekken.
Vragen die dan opkomen zijn: Hebben we
een ander vliegtuig of moeten we die huren
van een andere maatschappij? Dat andere
vliegtuig gaat later weg, dus is daar wel
ruimte voor op de startbanen? Welke
vliegtuigen moeten we ook iets vertragen,
vliegtuigen met belangrijke klanten of
vliegtuigen met veel mensen? Hoe krijgen
we zo snel mogelijk het schema weer op
rolletjes?
ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005
Je kunt het eigenlijk zien als een lineair
programmeringprobleem met enorm veel
variabelen, en te veel keuzemogelijkheden
om tot een enkele oplossing te komen. Het
management beslist wat er uiteindelijk
gedaan gaat worden. Daar zit ook tijdsdruk
bij, dus een team moet onder druk juiste
beslissingen kunnen maken.
Verder kregen we de applicaties te zien die
gaan over klantvriendelijkheid. Dat wil
zeggen, op klm.nl zelf je tickets bestellen,
waarbij de klant interessante aanbiedingen
krijgt. We kunnen alvast verklappen dat het
de doelstelling is om over een paar jaar op
een schermpje in de stoel voor je te zien
welke vlucht dit is, waar je moet
overstappen, hoe je moet lopen en welke
aanbiedingen KLM voor je heeft, naar
aanleiding van je reispatroon over de jaren
heen. Het is natuurlijk niet verrassend dat
klantenbinding belangrijk is voor de KLM,
daarom moet je tegenover de klant en
binnen een projectteam sociaal zijn en
sociaal kunnen denken.
3
De KLM wil verjongen, met nieuwe ICT-er's.
Er komt een programma wat je na je
master kan gaan volgen, en gezien de
selectie-eisen, is het niet zomaar een
programma, maar een uitstekende
carrièremogelijkheid. Steekwoorden voor
een carrière bij de KLM zijn: afwisselend
werk, goede apparatuur, veel mensen en
mooie stewardessen.
Vincent van de Ven, commissaris activiteiten 2005/2006
Paintballen
Op donderdag de 19e november hebben wij
de eerstejaarsactiviteit ingehaald, we zijn
met een groep gaan paintballen. Meteen na
de wiskundeles (want wat bouwt er meer
agressie op dan wiskunde) zijn we
vertrokken naar het Paintballcentrum in
Rotterdam-Noord.
De setting van het centrum was enorm
mooi. Het was ingericht als een heus
slagveld, met loopgraven, kuilen, bunkers
en zelfs legervoertuigen. We werden
ingedeeld in twee teams, rood en wit, en
kregen een aantal spelvormen voorgelegd.
Veiligheid was heel belangrijk, en gezien
het aantal verwondingen heeft iedereen
zich netjes gedragen.
Zodra het eerste spel startte (wit aan de
ene kant, rood aan de andere), gierde de
adrenaline door m’n lijf. Er was immers
verteld dat zo’n verfkogel behoorlijk pijn
doet, bovendien zie je heel weinig, en hoor
Vincent van de Ven, commissaris activiteiten 2005/2006
ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005
Wij raden jullie dan ook aan om de
vorderingen tussen KLM en VRiSBI in ieder
geval goed in de gaten te houden. Dat geldt
trouwens voor alle bedrijven die lezingen
komen geven, de carrièremogelijkheden
van Informatica en Economie zijn erg groot.
je door het masker heen alleen jezelf
onheilspellend ademhalen.
Zodra de eerste schoten klonken kwam
iedereen een beetje los, er werd meer
gelopen en geschoten en iedereen heeft
wel een paar kogels mogen incasseren of
uitdelen. Ikzelf (team rood), maakte mij
een beetje zorgen over onze tegenstand,
daar zat immers een Duits meisje bij, en
die hebben ons al eens verslagen op het
slagveld. Gelukkig viel het mee en mochten
wij voor een 6-0 overwinning tekenen.
Tijdens het eten mochten we nog even
neerkijken op de groep die na ons aan de
beurt was, en dan zie je toch wel dat zo’n
stelletje amateur-commando’s er
belachelijk uitziet. Maar leuk om te doen
was het zeker!
Foto’s kun je vinden op www.vrisbi.nl/
onder de kop Foto’s.
4
 Mag ik mij even voorstellen. Ik ben Alper Soylemez en ben 3e jaars Informatica en
Economie (major Informatiesystemen) en na een wissel-ALV van 2 dagen ben ik dit jaar
officieel gekozen als voorzitter van de VRiSBI. Voor iedereen die het interessant vindt:
ik ben geboren op 20 december 1984 en wordt dus deze maand alweer 21. Mijn
slaapplek is al vele jaren in Zoetermeer, en daardoor reis ik elke week weer heel wat
af naar Rotterdam en terug.
Als ik niet hoef te werken of “studeren” is de kans groot dat ik ergens aan het feesten
(lees: bier zuipen) ben. Want dat kan je nooit teveel doen in je leven. Verder hou ik
van luieren, tekenen, muziek luisteren en af en toe gamen.
Ik ben zeer tevreden met het nieuwe VRiSBI-bestuur en we gaan er dit jaar een
gezellige en interessante jaar van maken. En dan bedoel ik dus niet alleen met het
bestuur, maar ook met jou! Heb je nog vragen of aanmerkingen kan je altijd bij ons
langsgaan op H10-01, of ons even mailen.

VRiSBI-bestuur stelt zich voor

Hallo allemaal, mijn naam is Bram Borgman, en als nieuwe secretaris van VRiSBI groet
ik jullie! Ik ben geboren op 5 februari 1986 in Rotterdam, waar ik ook woon. Ik ben nu
tweedejaars I&E, en omdat het wel leuk en nuttig leek, om wat ervaring op te doen,
heb ik zitting genomen in het nieuwe bestuur voor 2005/2006.
Ik ben al vele jaren geïnteresseerd in zowel computers als economie en I&E leek me
dan ook de perfecte vervolgopleiding na het gymnasium (profiel E&M). Vorig jaar heb ik
alle vakken gehaald en ik heb het hier nog steeds naar m’n zin.
Als secretaris is een van mijn voornaamste taken het bijhouden van de
ledenadministratie. Mocht je dus verhuizen, of je willen uitschrijven als lid, mail het
mij dan even op secretaris@vrisbi.nl ! Bij voorbaat dank.

Beste mensen, mijn naam is Delano Gonzalez Möllers. Half Nederlands, half Spaans. Het
had zo mooi kunnen zijn… Geboren op 29 mei 1982; daarmee ben ik de oudste van het
stel. Ik ben masterstudent Economics & ICT. Hiervoor heb ik MBO Automatisering
(systeembeheerder MKB) en HBO Informatica en Informatiekunde gedaan. Al die IT is
leuk, maar ik wilde ook een economische achtergrond verkrijgen. Vandaar Rotterdam, 2
uur reizen van mijn huis. Omdat ik wel van een beetje gezelligheid houd, heb ik deze
bestuursfunctie aanvaard. Volgens mijn sterrenbeeld ben ik creatief onderlegd en
handig met geld. Voeg die twee samen en je hebt een penningmeester die goed is in
creatief boekhouden. Verder houd ik van hobbies…
Sinds december 2004 ben ik redactielid van de Escape en voor dit collegejaar daarvan
eindverantwoordelijke. Kortom, schiet me af als het je niet bevalt. Ik wens iedereen
een mooi en succesvol jaar toe en hoop jullie met ons bestuur veel te kunnen bieden!

Dag allemaal, ik ben Vincent van de Ven, geboren op 9 oktober 1984 in

Leidschendam, en getogen in Zoetermeer. Momenteel ben ik derdejaars I&E, en
omdat dan de verplichte stage aan het naderen is, leek het me leuk om mij eens in
het bestuur van een studievereniging te manifesteren, voor het CV en de contacten.
Maar wie mij kent weet dat ik zowel op school als in het zwembad bloedfanatiek ben,
en dus zal ik niet tevreden zijn voordat bij mijn vertrek bij VRiSBI deze vereniging
leuker, groter en rijker is.
Ik doe dit jaar de activiteiten, dus leuke ideeën zijn altijd welkom, stuur even een
mailtje naar Vrisbi en dan krijg ik het wel te lezen. Ik ben zelf in ieder geval van plan
om goed contact te houden met jullie.

ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005 5

 Wat is DNA en de functie daarvan?
Over DNA is de laatste tijd veel geschreven.
Met steeds hogere frequentie worden
nieuwe ontwikkelingen doorlopen. Maar
wat is DNA nu precies en wat hebben we
eraan?
De ontdekking van DNA was in het jaar
1869: Miescher experimenteerde met etter
afkomstig van een ziekenhuisverband en
ontdekte een witte neerslag afkomstig uit
de celkernen. Miescher had echter geen
idee wat het was. In 1930 ontleedde
Phoebus Levene deze substantie. Ook
Levene weet nog niet wat men ermee
moet, maar besluit het te bewaren. Zo ook
Oswald Avery, die in 1944 4 delen in het
DNA ontdekt. De echte doorbraak vond
plaats in 1953: James Watson en Francis
Crick zijn de ‘echte’ ontdekkers van DNA.
ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005
Ze ontdekken de structuur van DNA: 4
delen (letters: A, C, G, T). Deze zijn per
mens uniek gerangschikt.
Slechts 10% van DNA-informatie bevat
erfelijke informatie. Nut van overige 90%
nog niet bekend. Men noemt het ‘junk-
DNA’ of ‘overbodig DNA’, maar hoe kan
men zo zeker zijn dat het ‘overbodig’ is als
men de functie ervan niet heeft kunnen
achterhalen?
De mens is geëvolueerd van aapmens tot de
huidige menssoort, homo sapiens, omdat
het DNA van voorouders wordt
gecombineerd en er mutaties gebeuren in
ons DNA.
Deze mutaties kunnen zowel positief als
negatief worden opgevat, zoals je op de
volgende pagina kunt lezen.
6
V.l.n.r., in
aggregatievorm van
groot naar klein:
cel; chromosomen;
DNA; gen.
DNA bestaat uit
“twisted pair”
draden, zie het
plaatje bovenaan dit
artikel.

Hoe die chromosoomparen, en daarmee het DNA, er nu eigenlijk uitzien, is hieronder grafisch
weergegeven middels een karyogram. Hierin zijn de A, C, T en G geanalyseerd en tot
chromosoomparen geordend. Deze zijn ingekleurd, om een goed overzicht te krijgen van de
structuur van het DNA.

De karyogrammen zijn afkomstig van H.J. Tanke, hoogleraar nucleaire celbiologie en tijdens de
Wetenschapsdag 2004 in het LUMC aan deze schrijver ter beschikking gesteld.

Alle chromosoomparen zijn gekleurd; het x en y chromosoom zijn geel omcirkeld. In dit geval
gaat het om een man, gezien de twee verschillende geslachtscellen.
We zien dat alle chromosomen gepaard zijn en dat elk onderdeel van een paar dezelfde
kleuren heeft. Deze man is een gezond persoon.

ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005 7

Dit DNA is door een tumor gemuteerd. Het is eigenlijk overhoop gegooid. Dat is goed te zien
aan de hoeveelheid chromosoomparen en kleurovergangen. Zo zien we bijvoorbeeld in paar 1
drie leden, waarvan met name het eerste lid een afwijkende kleur heeft.

Erfelijke aandoeningen voorspellen

In dit stukje laten we een voorbeeld zien hoe erfelijke aandoeningen kunnen worden voorspeld.

De vader heeft Ne als geslachtscelen: een

Ne NN normaal chromosoom en een met een erfelijke
aandoening. Deze zit in de cellen. In de
geslachtscellen zit bij de moeder alleen de N; bij
vader kan dit N of e zijn. Het kind ontvangt dus
óf de normale óf de erfelijke aandoening van de
vader; van de moeder de N. Zodoende is er dus
N e N N 50% kans op overerving: de moeder biedt geen
risico, maar de vader wel.

Verzekeringsmaatschappijen kunnen hier op

inspelen door de premie te verhogen: als het kind
een e heeft, blijft de kans 50% dat nakomelingen
NN eN ook de e krijgen. Naast een aantoonbare e kan de
mens ook slechts drager van een e zijn, zonder
dat deze zich openbaart.
Deze kan dan bij het kind zich wel openbaren, of deze blijft drager ervan. Het ligt aan de
aandoening of deze na een aantal generaties zo afgezwakt is, dat de aandoening niet meer kan
voorkomen.

ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005 8

Genetische manipulatie
Een samensmelting van een eicel en
zaadcel wordt een zygote. Deze zygote
bevat een dubbele portie genen. Deze
genen worden vervolgens opgedeeld naar
meerdere cellen. Dat is de normale gang
van zaken.
Bij Dolly, het befaamde gekloonde schaap,
is uit de eicel van de moeder de kern
gehaald en een andere kern in die eicel
ingebracht. Zodoende bevat zij een
dubbele portie chromosomen, afkomstig
van een ouder: de moeder.
Genetische manipulatie is het veranderen
van de erfelijke eigenschappen van een
plant, dier of micro-organisme. De genen
worden direct veranderd, bijvoorbeeld in
de zygote. Op die manier kunnen
bijvoorbeeld erfelijke ziektes worden
gestopt.
Feiten over DNA
Als men alle DNA-draden van één
volwassene achter elkaar zou leggen, kan
men 500.000 keer aarde rond, ofwel 20
miljard kilometer per persoon!
Chromosomen: de mens heeft er 46 per
cel. Behalve bij geslachtsgenen: daar zijn
het er 23. 44 chromosomen zijn
geslachtsonafhankelijk. Een man heeft een
x en een y chromosoom; een vrouw heeft 2
keer een x chromosoom. De mens heeft
ongeveer 20.000 tot 25.000 verschillende
genen, elk met hun eigen functie en
informatie.
Over 25.000 jaar zullen er geen
mannen meer bestaan, tenzij de mens het
voor elkaar krijgt toch mannen te
produceren met enkel een x chromosoom,
zoals een muis in het Kaukasus-gebergte dit
voor elkaar krijgt.
DNA afnemen
Door een microscoop en een kennisbank
van DNA kan men onderzoeken op
Referenties:
http://www.ornl.gov/sci/techresources/Human_Genome/home.shtml
http://www.stamcel.org/html/stamcellen2.htm
National Geographic Magazine juli 2005, groot hoofdartikel over oogsten van stamcellen
http://www.nrc.nl/W2/Lab/DNA/970301.html (over Dolly)
ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005
overeenkomsten van het DNA van een
verdachte. Na een misdrijf wordt DNA soms
aangetroffen op bijvoorbeeld een
baseballpetje. Voorheen was er een kans
van 1 op 4 dat deze dezelfde
eigenschappen had als een niet-dader (door
de bloedgroep), nu een kans van 1 op 50
miljard (door DNA)
Echter, bij identieke tweelingen is dit niet
voldoende; hun DNA is echt identiek en dan
moet er dus ander bewijs ten laste worden
gelegd.
Vóór het bestaan van de databank kon men
alleen matchen met bekende verdachten,
anders liep het onderzoek en dus ook zaak
stuk. Voorheen konden per onderzoeker
100 maal per week overeenkomsten worden
gezocht, nu 500 per dag. Dit is te danken
aan de ICT-technologie.
Voorheen had men lange stukken DNA
nodig, daarna STR (klein stukje DNA).
Tegenwoordig is zelfs LCN soms al
voldoende, dat is erg minuscuul en van
slechts een paar cellen afkomstig.
Zo is de moordzaak op Mary Gregson na 23
jaar opgelost. Zij was verkracht, vermoord
en daarna in een rivier gegooid, maar na
9000 verhoren was nog steeds de dader niet
gevonden. Op basis van het gevonden LCN
heeft men toch nog uit sperma LCN kunnen
matchen. De dader van dit misdrijf woonde
250 meter bij haar vandaan…
Stamcellen oogsten
Stamcellen zijn lichaamscellen die
onbeperkt kunnen delen en zorgen voor de
aanmaak van gespecialiseerde cellen, zoals
bijvoorbeeld hartspiercellen, rode
bloedlichaampjes en huidcellen. Stamcellen
spelen een hoofdrol bij de ontwikkeling van
een mens.
De theorie hier achter is vrij complex. Wil je
hier meer over weten, zie dan de referenties
onderaan dit artikel voor meer informatie.
$ DG
9
Ontwikkelingen I&E
Econometrie & Informatica?
Dag in dag uit volgen wij onze colleges van
Informatica & Economie op het Erasmus
alsof deze al 20 jaar op deze manier
worden gegeven. Achter de schermen
echter is er het afgelopen jaar zeer veel
veranderd in de organisatie van onze
studie. In de tweede Escape van vorig jaar
is al gespeculeerd over dit onderwerp,
maar gelukkig zijn dingen toch anders
gelopen dan gedacht.
Wat stond er ook alweer in deze tweede
Escape? Het was toen al zeker dat de studie
Informatica & Economie bij de
capaciteitsgroep Econometrie geplaatst zou
worden. Dit in verband met bezuinigingen.
Onze studie zou een naamsverandering
ondergaan; Economie & Informatica, ofwel
E&I. De meeste informaticavakken zouden
vervallen, en de economische vakken
zouden uitgebreid worden met
econometristische vakken.
ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005
In de wandelgangen waren er nog meer en
heftigere geruchten. Zowel de heren
Trienekens, Kindervater en de Bruin,
alsmede mevrouw van der Made zouden de
studie en de universiteit vaarwel zeggen in
verband met de verregaande bezuinigingen.
De heer van Asperen zou de
programmeervakken overnemen, zover
deze nog werden voortgezet. Ook de heer
van de Berg zou worden ingezet in de
eerste jaren van onze studie.
Nu de verhuizing van de capaciteitsgroep
Informatica & Economie naar de etage van
Econometrie (H10) geheel is voltooid, is het
duidelijk geworden dat de veranderingen
voor ons lang niet zo ingrijpend zijn als
werd gedacht.
Zo geven de oud-Laurentiaan Trienekens en
zijn collega Kindervater nu samen Inleiding
Programmeren in het eerste jaar. De altijd
vrolijke heer van Asperen heeft zich
voorlopig nog steeds vooral gericht op de
10
modelleervakken, en tot dusver is ook de bekend, maar dat hij als vaste kracht van
heer van de Berg nog niet ingezet in de de Integratievakken, gemist zal worden, als
eerstejaarsvakken. collega evenals docent, staat vast.

Mensen die wij echter niet meer zo vaak
zien zijn de heer de Bruin en mevrouw van
der Made. De laatstgenoemde was altijd
onze grote steun als wij niet uit een
programmeerprobleem kwamen. Ook
stonden haar vakken, Databases A en B,
altijd bekend om hun hoge gemiddelde
cijfers. Als hoofddocent voor deze vakken
staat zij echter dit jaar weer vernoemd,
dus wij wachten met spanning af.
De heer de Bruin heeft de universiteit
echter wel vaarwel gezegd. De exacte
redenen voor zijn vertrek zijn echter niet
Tot slot nog een opsomming van de
nieuwste geruchten uit de wandelgangen.
Alle pc’s in het H-gebouw worden vanaf
begin volgend jaar uitgerust met Linux als
bezuiniging. Verder worden de multiple
choice tentamens afgeschaft en met ingang
van volgend jaar wordt gestopt met de
programmeervakken in Java. De vakleiding
wil het niveau van programmeren ophogen
voor de markt, en zodoende is er gekozen
voor Assembly. Deze bezuinigingen zullen
menigeen’s grijns doen verdwijnen,
zweetplekken doen vergroten en laatste
haren doen verdwijnen… $ TB

__________________________________________________________________________________

Oproep voor commissieleden

Congrescommissie
Het VRiSBI-bestuur wil ook dit jaar weer een congres organiseren. Dit zal vermoedelijk begin
maart plaatsvinden. Vind je het leuk om er een interessant congres voor onze leden van te
maken, reageer dan op deze commissie!

Eerstejaarscommissie
In het weekend vóór de Eurekaweek vindt traditioneel het Eerstejaarsweekend plaats. Vorig
jaar was dat er niet, dit jaar willen we het wel weer aanbieden. Dit kan alleen met hulp van
enkele huidige eerstejaars. Geef de komende eerstejaars een goede indruk, reageer!

Escapecommissie
Vind je de Escape goed, of misschien juist superslecht? Beide meningen zijn een goede reden
om mee te werken aan de volgende Escape(s). Denk je dat je schrijftalent hebt en wil je dat
eens in de praktijk brengen, reageer dan!

Studiereiscommissie
Vorig jaar is de studiereis niet doorgegaan, maar dit collegejaar gaan we naar Zaragoza!
Zaragoza ligt tussen Barcelona en Madrid in, dus een uitstapje naar een (of beide) steden is een
leuke optie. Het zal een uitwisseling worden waarin wij de Spanjaarden opvangen en zij ons.
Heb je zin om I&E-ers de studiereis van hun leven te bieden, reageer dan op deze commissie
om dit te regelen, uiteraard met hulp van het VRiSBI-bestuur en contacten op locatie aldaar!

Geïnteresseerden voor alle commissies kunnen reageren via commissie@vrisbi.nl.

Uiteraard mag je op meer dan één commissie reageren!

Het VRiSBI-bestuur.

ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005 11

Uitspraken binnen Economie
Advertising is the modern substitute for argument; its function is to make the worse appear the
better.
--George Santayana--

Economic controversy is generally a thankless task. You cannot hope to make any impression on
your opponent. Yet he is the only reader on whose interest you can count.
--F.Y. Edgeworth--

I am stretching out this volume, since those German dogs estimate the value of books by their
cubic contents.
--Karl Marx--

Uitspraken binnen Informatica

If computers get too powerful, we can organize them into a committee -- that will do them in.
--Bradley’s Bromide--

Electronic aids, particularly domestic computers, will help the inner migration, the opting out
of reality. Reality is no longer going to be the stuff out there, but the stuff inside your head.
It’s going to be commercial and nasty at the same time.
--J.D. Ballard--

When I took office, only high energy physicists had ever heard of what is called the Worldwide
Web.... Now even my cat has its own page.
--Bill Clinton—

ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005 12

Dure olie levert Saoedi's 140 miljard euro op

Het zal de meeste autorijdende leden van VRiSBI niet ontgaan zijn dat de benzineprijzen flink
gestegen zijn. Toch is het moeilijk te geloven dat het zoveel duurder is geworden om olie te
winnen. Waar gaat al dat geld toch naartoe?

ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005 13

 Saoedi-Arabië verdient dit jaar aan de
export van zijn olie naar schatting 163
miljard dollar (140,4 miljard euro). De
afgelopen twintig jaar heeft het land nog
nooit zulke hoge olie-inkomsten gekend.
Termijnmarkt
Dat zegt de Samba Financial Group, een
van de grootste banken van Saoedi-Arabië.
De stijging is te danken aan hogere prijzen
en meer vraag. Op de termijnmarkt in New
York is ruwe olie dit jaar ruim 40 procent
duurder geworden. Ruwe Saudische olie
kost 51 dollar per vat (159 liter). In 2004
bedroeg de prijs 35,17 dollar, citeert
persbureau Bloomberg de Saoedische bank.
Booming
,,De Saoedische economie is 'booming' en
beleeft zijn beste periode ooit'', aldus de
Samba Financial Group. Ze gaat uit van een
economische groei voor dit jaar van 6,8
procent, de hoogste in ruim twee decennia.
Effectenbeurs
Ook de koersen op de effectenbeurs van 's
werelds grootste olieproducerende land
hebben recordhoogtes bereikt. De
gemiddelde waarde van de aandelen zijn
de afgelopen drie jaar vervijfvoudigd.
Oliestaatjes
Volgens een Britse internationale
handelsbank, Standard Chartered, komen
de olie-inkomsten van Saoedi-Arabië,
Koeweit, de Verenigde Arabische Emiraten
en andere oliestaatjes aan de Perzische
Golf dit jaar uit op 305 miljard dollar,
eenderde meer dan in 2004.
Referentie:
http://www.rtlz.nl/
ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005
Shell
Ook Shell vaart goed bij deze olieprijs. Op
deze manier heeft het concern weer een
goed excuus gecreëerd voor het verhogen
van de prijzen. Zoals bekend gebruik Shell
voor de prijzen het Last-in First-out model.
Toekomst
De benzinepompen zien voorlopig nog niet
hun toekomst met grote vrees tegemoet.
Zo als het er nu voorstaat, kan de mensheid
met huidig gebruik van de fossiele
brandstoffen het nog minstens honderd jaar
uithouden. Er wordt al veel
geëxperimenteerd met alternatieve
brandstoffen, maar deze technologie is nog
verre van volwassen. Mochten er
alternatieve brandstoffen of
energieverwekkers worden ontwikkeld
welke kunnen concurreren met de huidige
brandstoffen, dan zal dit zeker een grote
impact hebben op de benzinebedrijven.
Echter, deze bedrijven schijnen erg goed te
zijn in het tegenhouden of vertragen van
de ontwikkelingen van deze nieuwe
energieverwekkers… $ TB.
14
 OpenOffice.org lanceert versie 2.0
Met de vrijgave van OpenOffice 2.0 vorige
maand is een einde gekomen aan het
ellenlange ontwikkeltraject van de tweede
volledige release van dit ambitieuze open
source project.
Het uitbrengen van dit pakket, wat wordt
gezien als het uitgebreidste initiatief vanuit
de community na Linux, heeft ruim een
half jaar vertraging opgelopen. Dit kwam
vooral door een gebrek aan ontwikkelaars
en verschillende andere problemen die men
tegenkwam gedurende de queeste om een
volledig en professioneel product neer te
zetten dat zou kunnen concurreren met de
onbetwiste leider op het gebied van office
suites, Microsoft Office.
Versie 2.0 is, net als zijn voorganger,
nagenoeg volledig compatible met alle
andere bekende office suites zoals
Microsoft Office en is op het moment
beschikbaar in 36 verschillende talen.
Verder hebben er enkele uitbreidingen en
verbeteringen plaatsgevonden aan het al
ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005
vrij complete pakket. Zo biedt versie 2.0
volledige ondersteuning van de XML en
OASIS Standard OpenDocument
standaarden. Verder is er een groot gemis
uit de vorige release opgevuld door de
toevoeging van een database module.
Ook op grafisch gebied is het een en ander
veranderd. Zo is er een compleet nieuwe
grafische user interface ontwikkeld die zich
aanpast aan het besturingssysteem waarop
de suite draait. Dit zorgt voor een Windows
interface in Windows, en een Gnome of
KDE look in de Linux versie.
Het nieuwe pakket, dat bestaat uit de
modules Writer, Impress, Math, Draw, Calc,
en Base, heeft meer ondersteuning
gekregen vanuit professionele
ontwikkelaars dan de voorgaande releases.
Zo was er onder mee ondersteuning vanuit
Sun, Novell, Red Hat, Debian, Propylon en
Intel. Verder heeft Google aangekondigd
voor OpenOffice programmeurs in te huren
15
om zo een positieve bijdrage te leveren aan
de kwaliteit van toekomstige releases.
Nu is het natuurlijk de vraag of deze
uitbreidingen en verbeteringen ook
daadwerkelijk tot een product hebben
geleid dat een serieuze concurrent kan
vormen voor de heerschappij van Microsoft
Office. OpenOffice 2.0 is zonder twijfel een
aardig alternatief voor Office 2000, en zelfs
Office XP. De release van Microsoft Office
12, die gepland staat voor de tweede helft
van 2006, kan wel eens roet in het eten
gooien.
Ondanks dat het OpenOffice project veel
steun heeft gehad van Linux gebruikers, de
grootste supporters van de open source
community, zijn er erg veel Linux machines
die Microsoft Office gebruiken als office
suite. Hoewel de overstap van Windows
naar Linux al vrij groot is blijkt dat veel
gebruikers de overstap naar een nieuwe
office suite blijkbaar nog groter vinden.
In het geval OpenOffice is dit echter een
onterecht excuus om deze overstap niet te
maken. De 2.0 release heeft alles wat een
professionele gebruiker in een office suite
zou verwachten, en is compatible met de
Microsoft Office standaarden. Verder
hoeven er geen peperdure licenties te
worden betaald aangezien de suite gratis te
downloaden is van www.openoffice.org.
Het feit dat het een volledig open source
project is biedt echter ook enkele nadelen
Referenties:
www.zdnet.com
www.tweakers.net
www.openoffice.org
ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005
voor de grote professionele gebruikers. Zo
is er geen directe techsupport in de vorm
van SLA’s, maar moeten hiervoor externe
partijen gecontracteerd worden of kan
worden overgestapt naar de commerciële
variant van Sun: StarOffice.
In het gebruiksgemak verhoudt OpenOffice
2.0 zich goed met de suite van Microsoft.
Gebruikers die vaak met Microsoft Office
gewerkt hebben zullen makkelijk door de
menu’s kunnen navigeren en binnen enkele
dagen vertrouwd zijn met het nieuwe
pakket.
Voor thuisgebruikers van een Microsoft
Office, die normaal gesproken maar zo’n 5%
van de capaciteiten van het pakket
gebruiken, vormt OpenOffice 2.0 een
goedkoop alternatief met een nagenoeg
dezelfde functionaliteit. Voor mensen die
gebruik maken van de meer geavanceerde
functionaliteit van Microsoft Office, zoals
geïmporteerde objecten, is het
waarschijnlijk beter om voorlopig nog
gebruik te maken van de suite van
Microsoft. Dat er echter ook onder
professionele gebruikers een trend is naar
gebruik van deze goedkopere optie voor
een volledige office suite, blijkt wel uit het
feit dat verschillende professionele
organisatie serieus aan het nadenken zijn
om de overstap te maken naar OpenOffice,
of dit reeds gedaan hebben. Het moge
duidelijk zijn dat het prijskaartje hierbij,
vooral voor overheidsinstanties, een grote
rol speelt. $ AH
16
Bernanke gaat Fed-president Greenspan vervangen
Ben Bernanke (51) wordt de nieuwe
voorzitter van de Amerikaanse Federal
Reserve (Fed), de machtigste financiële
autoriteit ter wereld.
“Alan Greenspan zal er niet eeuwig zijn, ”
waarschuwde Ben Shalom Bernanke in 2000
in The Wall Street Journal. In zijn artikel
riep Bernanke de Federal Reserve, het
Amerikaanse stelsel van centrale banken,
op om na te denken over de tijd na
Greenspan. “Zijn succesvolle beleid moet
in stand blijven - zelfs als toekomstige Fed-
voorzitters minder bekwaam zijn of minder
toegewijd aan prijsstabiliteit dan meneer
Greenspan ooit was.”
Als de Senaat akkoord gaat met Bernankes
voordracht, moet de bankier eind januari,
zes jaar na zijn ingezonden stuk, laten zien
of hij zelf toegewijd en bekwaam zal zijn
in die functie.
ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005
Maar of Bernanke in Greenspans schaduw
wil blijven staan is maar de vraag. De
bankiers delen misschien een geschiedenis,
maar ze verschillen op elementaire punten,
bijvoorbeeld over de vraag of monetair
beleid zoals onder Greenspan op inzicht en
gevoel moet worden gevoerd, of volgens
een strakkere methode.
Hoewel veel landen betrekkelijk of zeer
anti-Amerikaans zijn ingesteld, is
Greenspan een geliefd persoon. Greenspan
weet dat hij president is van de machtigste
financiële autoriteit ter wereld en dat deze
vanuit de V.S. wordt bestuurd. Maar hij ziet
de Fed, zoals deze autoriteit wordt
genoemd, vanuit mondiaal gezichtspunt.
Aan hem is het patriottisme van de
Amerikanen niet zo besteed. Hij hangt een
ideologie aan die veel mensen aantrekt.
Mensen wereldwijd houden van hem. Dr.
Alan Greenspan heeft een uitstrekende
staat van dienst. Deze inmiddels bijna 79-
17
jarige Greenspan is bezig aan zijn vijfde
termijn als Fed-president. Op zijn conto
staan naast de “gewone” titels (bachelor
summa cum laude, master en PhD) ook vele
eredoctoraten, onder andere van Yale en
Harvard.
Met de toekomstige aanstelling van Ben
Bernanke gaat op het gebied van titulatuur
weinig veranderen. Ook Bernanke kan goed
leren. Maar of dat hem net zo succesvol zal
maken als Greenspan, is een twijfelachtig
punt. De economie onder Greenspan is Greenspan
namelijk beduidend verschillend dan de
‘networked economy’ waarin Bernanke Er zijn vele cartoons gemaakt met
terecht gaat komen. Greenspan als mikpunt.
Hij mag dan zeer intelligent zijn; moeders
Dat wil echter niet zeggen dat Greenspan mooiste is hij niet.
een makkelijke tijd heeft gehad. Wat te Maar verandert dat met Bernanke wel dan?
denken van de huidige tijd, waarin George
W. Bush president is? Greenspan heeft Bush
al meermaals gewaarschuwd tegen de
gevaren van het exorbitant hoge
begrotingstekort van de V.S. Het mag dan
gunstig zijn voor de handelsbalans;
nationaal gezien maakt Bush de mensen
allesbehalve gelukkig. In zijn ‘fight against
terrorism and for justice’ schuwt Bush geen
enkel financieel middel. Wie daarvan nu
uiteindelijk de rekening zal krijgen
gepresenteerd, is nog ongewis.
Bernanke
Bernanke zal daar echter theoretisch
gezien weinig moeite mee hebben. Hij Bernanke zal de lastige taak wachten om
heeft niet op z’n luie achterwerk gezeten het immense begrotingstekort van de V.S.
met z’n studie en heeft flink gescoord. Dat terug te dringen. Daarbij zal hij ook
zou moeten betekenen dat hij veel rekening moeten houden met het laag
verstand heeft van economische processen. internationaal aanzien van de V.S. De
Als hoogleraar economie aan Princeton mag economische wereld zal met veel interesse
de wereld wel wat van hem verwachten. de overgang van Greenspan naar Bernanke
Tijdens zijn studie raakte Bernanke volgen. Zo ook de Escape-redactie, die hier
gefascineerd door de Amerikaanse ongetwijfeld nog op terug zal komen.
Depressie en bestudeerde hij de invloed
van de Fed hierop. Tot 2002 had hij geen Ook zou Bernanke mee kunnen schrijven
andere ervaring bij de overheid, afgezien met de Escape, want zijn spellingskunsten
van een functie in een lokaal zijn uitmuntend. Hij is in zijn middelbare
schoolbestuur. Dat veranderde toen hij schooltijd bijna landelijk spellingskampioen
Fed-gouverneur werd. geworden; hij wist echter het oer-
Amerikaanse woord ‘edelweiss’ niet goed
te spellen... $ DG

Referenties
http://www.nrc.nl/economie/artikel/1130216461556.html
http://www.federalreserve.gov/bios/greenspan.htm
http://www.politicalcartoons.com/ (voor cartoons over o.a. Greenspan)

ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005 18

 6 8 5 4 2 9 1 8
4 5 9 3 2 8 3 2 7
2 7 6 8 4 2
2 7 6 5 3 9 8 3 5 7 4 1
5 1 2 9 3 8
8 9 7 6 8 3
3 2 9 3 9 6 2 8 7
4 5 3 4 7 1
5 6 7 8 1 2 1 9 5

Antwoorden op laatste pagina!

8 1 6 2 4 9
1 7 6 8 9 2 9 5 1
4 2 8 7 9 5
1 4 9 6 4 9
9 4 3 2 6 1 2 6 4
5 8 4 1 8 2
7 6 9 7 4 9
3 6 5 4 7 2 9 2 7
4 7 6 1 5 2

ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005 19

Economie van het Romeinse Rijk
Het Romeinse Rijk is (volgens de legenden
althans) gesticht in 753 v.C. door Romulus
en Remus, twee vondelingen die door een
wolvin waren opgevoed. Het koninkrijk was
maar klein, maar nadat Rome een republiek
werd in 509 v.C. werd het rijk steeds
verder uitgebreid. Later werd Rome een
keizerrijk, en in 117 n.C. was het rijk op
zijn grootst.
De Romeinse beschaving heeft zijn sporen
overal in Europa nagelaten. Onder andere
in de taal die we spreken, maar ook veel
steden en dergelijke. Een enigszins
onderbelicht punt hierbij is toch wel de
economie van dit wereldrijk. Daarover gaat
dit artikel dus.
Voor een enorm rijk als dat van Rome was
er (in vergelijking met moderner tijden)
eigenlijk een economie van niks. De
economie was gebaseerd op landbouw, en
hoewel dat natuurlijk logisch is voor die
tijd valt het op dat de handelsstromen
ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005
binnen het rijk nooit erg gecompliceerd
werden.
Dit wil niet zeggen dat er niet genoeg werd
gehandeld. Het Romeinse Rijk zou niet lang
hebben bestaan als er geen handel was.
Met name over zee werd veel gehandeld,
omdat dit de goedkoopste en in zekere zin
veiligste manier van reizen was. Dit laatste
ging met name op tijdens de bloeiperiode
van het keizerrijk, vanaf het begin van
onze jaartelling, toen keizer Augustus een
sterke vloot instelde en piraten uitroeide,
tot ongeveer 170 n.C., toen de eerste
burgeroorlogen begonnen. Routes over land
waren nogal gevaarlijk, er waren meer
rovers, en ook vijandige (“barbaarse”)
stammen die af en toe het rijk
binnenvielen. Het transport was ook
duurder, omdat er met dure lastdieren
gewerkt werd die niet al te veel last
konden dragen. Het wegennet was echter
wel erg uitgebreid (met name om legioenen
snel te kunnen mobiliseren), zodat enige
20
handel (met name in dure en/of zeldzame
producten) wel lonend was.
Landbouw
De meeste Romeinen hielden zich echter
bezig met landbouw, en dan niet alleen de
Romeinen maar ook hun vele slaven.
Slavernij was een noodzaak voor het rijk,
om de voedselproductie op pijl te houden
voor het enorme aantal inwoners en het
machtige (maar dure) leger.
Landbouw in het Romeinse Rijk was
bijzonder inefficiënt. Weliswaar werden er
2 oogsten per jaar gehouden, maar door
een speciaal systeem van belastingen was
het nauwelijks de moeite veel te
produceren. Dit systeem was in de
republikeinse tijd ingevoerd ten behoeve
van voedselvoorziening aan de armen.
Keizers en consuls konden zich zo populair
houden door het uitdelen van graan. Ook
was het een goedkope manier van betalen
van soldij aan het leger.
Boeren werden echter niet aangemoedigd
om meer te produceren. Derhalve was het
noodzakelijk om meer en meer gebieden te
veroveren om maar aan de stijgende
voedselvraag te kunnen voldoen. Met name
de provincie Africa, ongeveer het huidige
Tunesië, was zeer belangrijk voor de
aanvoer van graan in het keizerrijk. Toen
deze provincie in handen van de Vandalen
kwam rond 440 n.C. was dat een zware
klap voor het toch al verzwakte rijk.
Door alle burgeroorlogen van 170 n.C. was
groei sowieso onmogelijk geworden, en
raakte het land in de problemen.
Graan werd van alle kanten van het land
aangevoerd naar Ostia, de haven van Rome,
daar gecontroleerd, gewogen en verstuurd
naar de hoofdstad, vanwaar het verder
verdeeld werd. Op het afwijken van deze
route stonden zware straffen zoals
deportatie en executie.
Naast graan en andere levensmiddelen
werden van het land ook olijven voor hun
olie en druiven voor de wijn van het land
gehaald. Veeteelt voor wol, vlees en melk
was er natuurlijk ook. Andere
landbouwproducten moesten worden
geïmporteerd, zoals de luxeproducten zijde
ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005
en ivoor, die van de andere kant van de
wereld soms kwamen.
Mijnbouw
Mijnbouw was de belangrijkste vorm van
industrie voor Rome, vanwege alle metalen
die benodigd waren voor wapens, en zeker
net zo belangrijk, om munten van te
maken.
In Italië zijn niet zoveel metalen in de
grond, en deze moesten dus van elders
komen. Veel metaal werd verkregen van
strooptochten in barbaars gebied, en toen
dit door interne problemen steeds
moeilijker werd kwam er dus een zwaar
tekort aan metalen. Dit is terug te zien in
de munten van het rijk, die vanaf 170
duidelijk in kwaliteit, monetaire waarde en
grootte afnamen, totdat de kleinste
munten op een gegeven moment niet
groter waren dan de gum op een potlood.
Belangrijke mijnbouwgebieden in het rijk
waren Spanje (voor goud en zilver) en
Engeland (voor ijzer, tin en koper). In Italië
kon wel steen en marmer worden
gewonnen voor de bouw van grote paleizen
en tempels.
Industrie
De overige industrie in het rijk was niet al
te groot. Het belangrijkst waren de
metaalverwerkende bedrijfjes zoals
juweliers en smeden, die in de meeste
steden wel te vinden waren. Ook was er in
een aantal steden een munt, waar de
keizer munten liet slaan.
Overige industrie was er nog voor textiel
(wolwevers en spinners) en pottenbakken.
De meeste, zo niet alle, industrie was van
betrekkelijk laag niveau en vereiste veel
handarbeid. Romeinen staan ook niet
bekend om hun innovaties wat de industrie
betreft, eerder om die van civiele
bouwtechnieken. De aquaducten zijn
daarvan bekend, om schoon water naar de
stad te krijgen, en vanwege de
boogconstructies om gebouwen stevig te
krijgen. Rome (een stad met op haar
hoogtepunt in de oudheid meer dan een
miljoen inwoners), stond ook vol met flats.
21
Handel
Handel is waar de Romeinen dus nog het
meeste in uitblonken, hoewel dat niet naar
de zin was van filosofen zoals Cicero. Deze
vond handel oneerlijk omdat de koper een
hogere prijs betaalde dan hij had kunnen
doen (de handelaar maakte immers winst).
Cicero had meer respect voor boeren, die
tenminste eerlijk werk deden. Senatoren
en andere mensen van hoge adel mochten
overigens (officieel) niet aan handel drijven
doen.
Rome was niet altijd de grote
handelsmacht op de middellandse zee. Pas
na de tweede Punische Oorlog, waarin
Carthago (een handelsstad die lag waar nu
ongeveer Tunis ligt), met de bekende
generaal Hannibal, werd verslagen kon men
de handel beheerste.
Met het uitdijen van de rijksgrenzen
verspreidde zich ook de invloed van de
Romeinse handel, en tot ver in India zijn
Romeinse munten gevonden. Van Romeinse
zeelui is bekend dat ze zeker tot Zuid-India
(ongeveer tot Pondicherry) vaarden. Op
dergelijke routes werden echter alleen de
allerduurste en zeldzaamste zaken
vervoerd omdat het anders niet de moeite
was. Zelf binnenlands verkeer bleef hiertoe
beperkt. Landbouw was vrij kleinschalig en
voornamelijk lokaal.
De Romeinse god van de handel was
Mercurius. Op 14 mei was zijn feestdag,
waarop alle handelaren een aantal rituelen
volgden en onder andere aan de god
vroegen om vergiffenis voor alle mensen
die ze hadden opgelicht.
Conclusie
De Romeinse economie was voor zo’n
enorm rijk weinig geavanceerd, door
inefficiënte landbouw en weinig industriële
innovaties. Handel is waar het rijk in
uitblonk, en waar mensen rijk mee werden.
Toen het rijk echter steeds meer
afbrokkelde door interne problemen kwam
het gebrek aan een goede economie pas
echt naar voren, en ging het des te sneller
bergafwaarts. $ BB

Referenties:
http://www.unrv.com/economy.php
http://nl.wikipedia.org/wiki/Romeinse_rijk

__________________________________________________________________________________
OPROEP
Wil je iets kwijt over de Escape? Vind je de Escape fantastisch of vind je het niveau zo laag dat
je deze het liefst ritueel verbrandt?

Laat het ons weten op escape@vrisbi.nl. In de volgende Escape willen we namelijk een
mailtjesrubriek neerzetten. En dat kan uiteraard alleen met hulp van jullie input!

De Escape-redactie.
__________________________________________________________________________________

ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005 22

Wiskundeniveau Studiehuis-studenten
van bedroevend laag niveau

De Studiehuis-generatie heeft het er maar

moeilijk mee. Deze generatie is opgegroeid
met Google. Kennis is overbodig; zolang je
maar weet hoe je de kennis kunt opzoeken,
komt je opdracht geheid in orde. Maar is
een beetje kennis in je hersenen nu echt
teveel gevraagd?
Wellicht heb je het tijdens Wiskunde I zelf
al gemerkt. Misschien is het je wel verteld.
Maar als je wiskundeniveau net zo
belabberd is als de gemiddelde Studiehuis-
student, is het misschien raadzaam om
eens een bijspijkercursus te gaan volgen.
Of ben jij soms zo iemand die alles met 1
keer lezen wel snapt, zelfs wiskunde dat
juist bekend staat om het doen en niet het
leren?
Wiskunde. Sommigen vinden het ideaal,
anderen haten het. Sommigen hangen er
tussen in. Mijn eigen mening zal ik hier niet
geven, maar ik zit in 1 van de zojuist
genoemde uitersten.
Een verrassing was de staartdeling die
Mark moest maken. ,,Die had ik sinds de
basisschool niet meer gezien.'' En: ,,Op de
middelbare school deden we alles met een
formulekaart en een rekenmachine, zelfs
bij het eindexamen. Je hoefde geen enkele
formule uit je hoofd te leren. Maar hier
mogen we geen formulekaart en
rekenmachine gebruiken.''
Sinds drie jaar klagen docenten aan de
Universiteit Twente over de
wiskundekennis van eerstejaars, zegt
Stephan van Gils, hoogleraar niet-lineaire
analyse en opleidingsdirecteur van de
afdeling wiskunde. Vooral de algebraïsche
vaardigheden, het manipuleren met
formules, schieten tekort. Met de
technische universiteiten in Delft en
Eindhoven besloot men dit jaar voor het
eerst die 'instaptoets' af te nemen. In Delft
en Eindhoven scoorden de studenten beter,

ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005 23

maar daar lag de norm lager en was er
sprake van meerkeuze-antwoorden.
Volgend jaar willen de drie TU's de toets
gelijkschakelen.
Volgens Van Gils bestaat er een direct
verband tussen het dalende wiskundeniveau
en de didactische aanpak van het
studiehuis. ,,Op papier geeft het studiehuis
de leerling meer verantwoordelijkheid. In
de praktijk gebeurt het omgekeerde: ze
kennen juist geen eigen
verantwoordelijkheid. Ze verwijzen naar
Google, hulpmiddelen of leerlingen in hun
werkgroep.''
Had je een hekel aan Henry Martyn Mulder
of vond je hem juist een toffe peer die je
veel heeft geleerd over het nut van
wiskunde in de economie? Is het zelfs zo
erg dat je misschien wel wilt switchen naar
Econometrie?
Dat tentamen op zaterdag is niet bepaald
prettig natuurlijk. En dan kom je ook nog
eens met je belabberde kennis en inzicht in
wiskunde. Bepaald geen pretje.
Om het wiskundeniveau wat op te vijzelen,
volgen hierna een aantal vraagstukken.
Onze Escape-norm: 1 van de 5 vraagstukken
goed vinden wij voldoende, want wiskunde
is voor de meeste studenten nu eenmaal
erg lastig.
Antwoorden op pagina 34.
Referenties:
http://www.nrc.nl/binnenland/artikel/1130302828898.html (tekst)
http://www.rdzl.nl/ (wiskundevraagstukken, behalve 5; die is zelf bedacht).
Op deze site staat ook de uitleg van de vraagstukken.
ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005
Vraagstuk 1
Een boekenworm eet zich een rechte weg
door een tiendelige encyclopedie die in een
boekenkast staat. Elk deel bestaat uit
duizend bladzijden. De boekenworm begint
aan de voorkant van het eerste deel en
eindigt op de achterkant van het laatste
deel. Van hoeveel bladzijden heeft de
boekenworm gegeten?
Vraagstuk 2
Tussen twee hoogspanningsmasten hangt
een elektriciteitskabel met een lengte van
60 meter. De kabel is vastgemaakt op een
hoogte van 50 meter. In het midden hangt
de kabel 20 meter van de grond. Hoe ver
staan de hoogspanningsmasten uit elkaar?
Vraagstuk 3
Maak het getal 24 door al de volgende
cijfers een keer te gebruiken: 1,3,4,6. Je
mag alleen gebruik maken van optellen,
aftrekken, vermenigvuldigen, delen en
haakjes. Probeer hetzelfde met 3,3,7 en 7.
Vraagstuk 4
De Eiffeltoren in Parijs is inclusief de tv-
antenne 321 meter hoog en gemaakt van
7000 ton staal. Iemand wil een schaalmodel
maken met een gewicht van 1 kg. Hoe hoog
wordt het schaalmodel dan?
Vraagstuk 5
Hoeveel is twee maal de helft van het
kwadraat van -2? $ DG
24
Nieuwe DVD-standaarden op de markt
Al enige tijd is er discussie over de
opvolging van de huidige DVD standaarden.
De capaciteit van DVD+ en DVD- is niet
langer genoeg om de grote hoeveelheden
data op te zetten die nodig blijken te zijn
bij het ontwikkelen van next-gen
consolespellen en de verbeterde
audiovisuele weergave van films (HD).
Gelukkig staat de huidige techniek het toe
schijfjes te produceren met een veel
grotere opslagcapaciteit dan de huidige
DVDs. Er is een verscheidenheid aan opties
gepresenteerd door wetenschappers en
bedrijven ter opvolging van de huidige DVD.
Nadat het kaf van het koren was
gescheiden bleven er twee varianten over
die de meeste kans maken om de opvolger
van de DVD te worden, namelijk Blu-ray
Disc, en HD DVD.
De ontwikkeling van de Blu-ray disc startte
in 1996, direct nadat een partnerschap van
Philips en Sony het gevecht om de opvolger
van de CD, de DVD, hadden verloren van
ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005
Toshiba. De disc was gebaseerd op de
ProDATA disc die Sony al in ontwikkeling
had. Dit mondde vervolgens uit in de Blu-
ray Disc standaard, die verder ontwikkeld
werd door de Blu-ray Disc Association
(BDA), gesteund door een grote
verscheidenheid aan multinationals
waaronder Apple, Dell, HP, LG, Philips,
Samsung, Sony, Sharp, en enkele grote
filmmaatschappijen. De discs verschijnen in
zowel single als dual layer formaat, en
bieden een opslagcapaciteit van 23.3, 25 of
27 GB voor de single layer, en het dubbele
voor de dual layer schijfjes.
De grootste concurrent van het Blu-ray Disc
systeem is HD DVD. Deze standaard is
ontwikkeld door Toshiba en NEC, welke ook
de enige twee grote producenten zijn die
zich achter deze standaard hebben
geschaard. Ook de HD DVD verschijnt in een
single en dual layer versie, met een
opslagcapaciteit van respectievelijk 15 en
30GB.
25

Hoewel het aantal primaire leden van de
beide consortia duidelijk in het voordeel
ligt van Blu-ray, moet ook worden gekeken
naar de sponsoren van beide projecten. Dit
zijn alle grote producenten en gebruikers
van de toekomstige standaard die zich
hebben uitgesproken voor één van de twee
opties. Deze lijsten zijn ongeveer even
lang, en er staan bekende namen op zoals
Adobe, EA, Lite-On, nVidia, en Sun voor
Blu-ray, en Acer, Hitachi, Paramount, en
Warner Home Video voor HD DVD.
Opmerkelijk is dat Microsoft hier
ontbreekt, terwijl deze wel een
licentieovereenkomst heeft gesloten met
Toshiba voor het toepassen van HD DVD op
Windows CE. Verder valt het op dat Apple
zitting heeft in de Blu-ray Disc Association
terwijl hun DVD Studio software HD DVD
support.
Algemeen wordt verwacht dat het gevecht
om de nieuwe standaard beslist gaat
worden in Hollywood. De productieprijs in
verhouding met de benodigde en
beschikbare capaciteit speelt hierin
natuurlijk een grote rol. De huidige
productieprijzen voor de Blu-ray discs en
bijbehorende branders en dergelijke liggen
om dit moment beduidend hoger dan die
van HD DVD producten. De BDA claimt
echter dat deze prijzen onder de invloed
van de techniek snel zullen dalen naar HD
DVD hoogte, en de Blu-ray discs bieden
voor deze hogere prijs wèl een grotere
capaciteit.
Qua techniek verschillen de systemen niet
zoveel als met op het eerste gezicht zou
Referenties:
www.engagdet.com
www.tweakers.net
www.hddvdprg.com
www.blu-ray.com
ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005
denken. Beide systemen maken gebruik de
blauwe laser in plaats van de rode laser die
gebruikt wordt bij CD en DVDs. Bij de Blue-
ray disc staan de putjes in het
schijfoppervlak (de nullen en enen) echter
dichter bij elkaar dan bij de HD DVD.
Hierdoor kan er een grotere hoeveelheid
aan data op worden gezet, maar moet een
fijnere, en duurdere, laser gebruikt worden
voor het uitlezen van deze data. Verder is
de beschermlaag op het Blue-ray schijfje
zes keer zo dun (0.6mm vs 0.1mm) dan dat
van de HD DVD, wat er voor zou kunnen
zorgen dat Blue-ray schijfjes sneller
onleesbaar worden. Het grootste
prijsverschil in de discs wordt door dit
verschil veroorzaakt. De aard en dikte van
de coating van de HD DVD is precies
dezelfde als die van de oude DVD. Die van
de Blu-ray schijfjes is echter anders, wat
kostbare aanpassingen vereist van de
huidige DVD productiefaciliteiten, die voor
productie van de HD DVD niet nodig zijn.
Analisten zijn van mening dat, gezien de
grootte van de aanhang, de Blu-ray
standaard waarschijnlijk wordt verkozen als
opvolger van DVD. Of NEC en Toshiba
vervolgens het kunstje van Philips en Sony
herhalen door over een enkele jaren de
slag om de verdere opvolging in hun
voordeel te beslechten valt nog maar te
bezien. Feit is wel dat op dit moment de
toekomst van de DVD standaard nog niet
helder is. Er is nog altijd een kans dat
beide standaarden naast elkaar op de
markt gebracht gaan worden, met alle
nadelige gevolgen voor de consumenten.
$ AH
26
Microsoft Windows
Vista Beta 1

Codename: Longhorn

Microsoft is begonnen met het verspreiden van de eerste bètaversie van de clientversie van
Windows Vista, het besturingssysteem dat voorheen nog met de codenaam Windows Longhorn
door het leven ging. Deze release is bedoeld voor een groep van enkele tienduizenden
softwareontwikkelaars, hardwarefabrikanten, it-professionals en tweakers. Een groot deel van
de veranderingen in deze Windows-versie ten opzichte van voorgaande releases is al
langsgekomen op Tweakers.net, maar voor de volledigheid volgt een overzicht van de
belangrijkste features van Windows Vista Beta 1.

Windows Vista Beta 1 - All Documents

Beveiliging
Windows Vista zal een groot aantal
verbeteringen bevatten op het gebied
van veiligheid. Een van de wijzigingen is
de mogelijkheid voor administrators om
gebruikers en programma's specifieker
rechten toe te kennen. Om gebruikers
met beperkte rechten in staat te stellen
gemakkelijk taken uit te voeren die aan
beheerders zijn toebedeeld, is de
functionaliteit uitgebreid.

ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005 27

Als een gebruiker met beperkte rechten
bepaalde zaken wil wijzigen in het
configuratiescherm, kan hij kortstondig
inloggen als beheerder; na uitvoering van
de taak wordt de beheerderslogin weer
afgesloten. Het voordeel hiervan is dat het
niet langer noodzakelijk is om doorlopend
ingelogd te zijn als beheerder, maar dat
beheerdersfunctionaliteit op afroep
toegevoegd kan worden.
Verder worden Windows-services voortaan
gecontroleerd op abnormaal gedrag in het
register of het bestandssysteem of op het
netwerk. Dit is bedoeld om virussen,
wormen en andere malware in een vroeg
stadium op te merken. Daarnaast zijn
zogenaamde 'advanced data protection'-
technologieën ontwikkeld om te voorkomen
dat opgeslagen data door
ongeauthoriseerde gebruikers bekeken kan
worden. Om dat te bereiken kan een
complete partitie of schijf versleuteld
worden zodat deze niet via andere
besturingssystemen bekeken kan worden.
Encryptiesleutels kunnen hardwarematig
worden opgeslagen in Trusted Platform
Model v1.2-chips.
Een andere nieuwe feature is de
uitgebouwde firewall die nu zowel ingaand
als uitgaand verkeer kan monitoren en
filteren. Verder is Network Access
Protection-technologie toegevoegd
waardoor het voor computers en laptops
onmogelijk wordt om aan te melden op een
netwerk als er niet voldaan is aan bepaalde
veiligheidscriteria. Daarnaast mag Internet
Explorer 7 niet onvermeld blijven. Om
gebruikers te beschermen tegen spoofing
en phishing krijgt de adresbalk voortaan,
net als in Firefox en Opera, een speciale
kleur als een SSL-site bezocht wordt en kan
het bijbehorende certificaat eenvoudig
opgevraagd worden. Ook is het mogelijk
gemaakt alle data in de cache, de
geschiedenis, in cookies et cetera met een
druk op de knop te verwijderen. Verder
bevat IE7 nieuwe functies op het gebied
van RSS en is de user interface gewijzigd
met de toevoeging van tabs en een
zoekbox. Outlook Express is uitgebreid met
spamfilters.

Windows Vista Beta 1 -

Control Panel

Deployment
Een van de features die het
uitrollen van Windows Vista
eenvoudiger moet maken is
het Windows Imaging-
formaat. In een image
kunnen meerdere complete
Windows Vista-installaties
opgeslagen worden en
vervolgens kunnen deze
images uitgerold worden
binnen het netwerk. In het
image wordt van dubbele
bestanden slechts één versie bewaard en het image wordt gecomprimeerd. Het voordeel
hiervan is dat één image voldoende is voor alle Windows Vista-installaties binnen een
organisatie. Verder is de Windows Pre-installation Environment uitgebreid en kunnen voortaan
hardwareproblemen opgemerkt en opgelost worden voordat de daadwerkelijke installatie
begint. Ten slotte is de Application Compatibility Toolkit toegevoegd om eventuele

ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005 28

compatibiliteitsproblemen van software met Windows Vista voor installatie al te kunnen
vaststellen.

Windows
Vista
Beta 1 -
Pictures
and
Video

Beheersbaarheid
Om het beheer van Windows Vista-systemen verder te vereenvoudigen is ook het een en ander
veranderd. Zo zullen meer taken geautomatiseerd kunnen worden en zal meer gebruikgemaakt
worden van diagnostische software en van het automatisch oplossen van bekende problemen.
Verder is technologie toegevoegd om het aantal reboots na het installeren van software te
verminderen. De Task Scheduler is ook veranderd, zodat deze bepaalde taken kan uitvoeren op
het moment dat een bepaalde gebeurtenis zich voordoet; op het moment dat een harde schijf
te weinig vrije schijfruimte heeft kan bijvoorbeeld een melding verstuurd worden. Windows
Vista biedt ook ondersteuning aan WS-Management, waardoor alle software die gebruikmaakt
van deze specificatie via webservices beheerd kan worden. Tot slot is versie 3.0 van de
Microsoft Management Console in Windows Vista aanwezig, met daarin de nodige aanpassingen
op het gebied van user interface en technische mogelijkheden.

ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005 29

Windows Vista Beta 1 - Search Results

Prestatieveranderingen
Evenals bij vorige Windows-versies is ook met Windows Vista weer geprobeerd een beter
presterend besturingssysteem neer te zetten. Of dat gelukt is, mag iedereen zelf bepalen.
Microsoft heeft in ieder geval de volgende zaken gewijzigd: het opstarten is versneld en de
slaapstand is veranderd. Door allerlei taken en achtergrondprocessen niet al tijdens het booten
op te starten, maar vlak erna terwijl de gebruiker al bezig kan gaan, is de computer eerder
klaar voor gebruik. De wijzigingen in de slaapstand komen erop neer dat de snelheid van het in-
en uitschakelen van de stand-bymodus is gecombineerd met het lage energieverbruik van de
hibernatefunctie. Ten slotte is er gewerkt aan het reactiever maken van verschillende vaak
opgevraagde menu's, zoals het startmenu en contextmenu's.

ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005 30

Windows Vista Beta 1 - Start Menu and Search Results
Overige vernieuwingen, systeemeisen,
Avalon en Indigo
Beta 1 is in een 32- en 64-bit versie
verschenen. Na Beta 1 van Windows Vista
zal in december van dit jaar nog een
bètaversie verschijnen, te weten Beta 2.
Die versie zal op het gebied van de user
interface nog meer nieuwigheden bevatten,
zoals Aero Glass dat nog niet in deze bèta
zit, en zal daarnaast ook meer functies
bevatten om informatie te organiseren en
om met anderen in contact te komen. Een
preview van al deze functionaliteit is al in
Beta 1 beschikbaar. Dit betreft onder meer
de virtuele mappen waarin bepaalde
zoekopdrachten bewaard kunnen worden.
Ook is in een aantal programma's, zoals
Explorer, Internet Explorer en Outlook
Express, een zoekbox toegevoegd waarmee
snel naar documenten en informatie
gezocht kan worden. In de huidige
bètaversie zit verder een vernieuwd
startmenu met de applicatiezoekfunctie.
Een laatste nieuwe feature is de Sync
Manager, een programma dat het
synchroniseren met andere al dan niet
ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005
draadloze apparatuur moet verbeteren.
Tegelijk met de bèta van de clientversie
van Windows Vista is ook een eerste
testversie vrijgegeven van de serverversie
van Windows Longhorn, waarvan de
introductie gepland staat voor een jaar na
die van Windows Vista. De definitieve naam
van deze Windows-servereditie is nog niet
bekendgemaakt en deze gaat dus nog
steeds onder de codenaam Windows
Longhorn door het leven. Wat de precieze
features van deze serverversie zijn, is niet
bekend, maar deze zullen voor een deel
overeenkomen met die van Windows Vista.
De basis voor beide besturingssystemen is
namelijk gelijk.
Verder zijn de definitieve namen van de
Avalon- en Indigo-technologie
gepresenteerd. Avalon zal voortaan door
het leven gaan als Windows Presentation
Foundation en Indigo is Windows
Communication Foundation gedoopt. WinFS
is niet aanwezig in deze bètaversie en zal
ook niet in de officiële release van
Windows Vista zitten. Wel zal deze extra
31
software ongeveer rond de bètaversie, naar verwachting zullen de
introductiedatum van Windows Vista te eisen voor de definitieve release, die
downloaden zijn. Tot slot de systeemeisen gepland staat voor eind 2006, lager zijn.
voor Windows Vista Beta 1: 512MB RAM, $ TB.
een DirectX 9.0-videokaart en een moderne
Intel Pentium- of AMD Athlon-pc. Deze
systeemeisen gelden voor de nu vrijgegeven

Referenties:
www.tweakers.net

Van de voorzitter
Beste VRiSBI leden,

Het eerste trimester zit er alweer bijna op en we hebben al weer heel wat meegemaakt. Van
de hectische boekenverkoop, die elk jaar toch weer laat zien dat we meer leden hebben dan
dat men zou verwachten, tot de eerstejaarsactiviteit (begon zelf toch te twijfelen of we
daadwerkelijk I&E’rs hadden en geen doorgewinterde mariniers). En we hebben nog van alles in
petto voor jullie!

Maar natuurlijk kunnen we niet zonder jullie al deze plannen uitvoeren, let dan altijd op onze
site voor de laatste activiteiten en nieuws-updates. Want des te meer mensen er meedoen, des
te gezelliger het wordt voor iedereen.

Ik kan in ieder geval zeggen dat wij als bestuur ons steeds intensiever willen inzetten voor onze
leden. En wij hopen dat dit ook wederzijds is.

Ik wens jullie allen veel geluk met de tentamens (en anders bij de herkansingen) en natuurlijk
prettige feestdagen, en een gelukkig nieuw jaar.

Alper Soylemez
Voorzitter VRiSBI
2005/2006

ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005 32

Karl Marx
Karl Marx mag wel als bekend worden
verondersteld bij de lezer. Zijn filosofie,
het communisme, zou de wereld enorm en
bijna onherkenbaar veranderen. Als filosoof
wordt Marx onder de grootsten gerekend,
met bijvoorbeeld Plato en Machiavelli, en
dat kwam ook tot uiting toen Marx
(onverwachts) door het Britse publiek werd
uitverkozen tot de grootste filosoof aller
tijden. Minder bekend is misschien dat in
een door economen samengestelde top van
grootste economen aller tijden Karl Marx
de derde plaats inneemt (na de
onvermijdelijke nummers 1 en 2: Keynes
(zie Escape nr. 50) en Smith).
Karl Heinrich Marx werd geboren in een
joods gezin op 5 mei 1818 in Trier. Zijn
vader was advocaat en Karl ging ook
rechten studeren. Tijdens zijn studie werd
Marx meer en meer aangetrokken door de
filosofie, en zijn denkbeelden werden
steeds radicaler. In 1842 ging Marx werken
als journalist voor de Rheinische Zeitung,
ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005
een radicale krant die het jaar erop werd
gesloten door de staat.
Marx werkte hierna als freelance journalist
en filosoof, en moest vanwege zijn
denkbeelden regelmatig verhuizen naar
andere landen. In 1848 was hij in Brussel,
samen met zijn goede vriend en rijk
industrieel Friedrich Engels, met wie hij
het Communistisch Manifest schreef. Het
werd hun bekendste werk, met de
pakkende openingsregel:
“Een spook waart door Europa – het
spook van het communisme.”
In 1867 verscheen Marx’ andere grote werk:
Het Kapitaal. Hoewel het boek uiteindelijk
zeer populair werd is Marx er nooit rijk van
geworden; in zijn latere leven leefden hij
en zijn gezin in armoede. Hij stierf op 14
maart 1883
Marx’ filosofie was er op gebaseerd dat de
slechte arbeidsomstandigheden van de
33
industriële revolutie uiteindelijk zouden
ontaarden in een opstand van de arbeiders,
die dan de fabrieken en andere
productiemiddelen in handen zouden
nemen, en ook de maatschappij zouden
beheersen. Dit noemde Marx de “dictatuur
van het proletariaat”, of ook wel
socialisme. Na verloop van tijd zou deze
dictatuur worden omgevormd tot
communisme 1 , een soort ideale
samenleving met perfecte democratie.
Een achterliggende theorie bij Marx is de
arbeidswaardetheorie (Labor theory of
value). Deze houdt in dat een kapitalist
(fabrikant dus) slechts daar meerwaarde
(winst) kan behalen waar hij zijn
werknemers minder betaalt. Hij zal hen dus
steeds meer uitbuiten teneinde zijn winst
te vergroten. Deze theorie is inmiddels
deels achterhaald, maar nog steeds van
groot belang in de economie. Veel
economen zijn uitgesproken aanhanger van
de theorie.
Marx’ ideeën werden voor het eerst
officieel in de praktijk gebracht in de
Sovjet-Unie, nadat daar de burgeroorlog in
1917 was afgelopen. Vladimir Lenin
nationaliseerde (eigenlijk: collectiviseerde)
alle industrie en boerenbedrijven. Van het
idee van zelfbestuur door de arbeiders
bleef echter al snel weinig over.
Toch staat Karl Marx niet voor niets bij de
top-3 belangrijkste economen aller tijden.
Marx’ denkbeelden hebben vele arbeiders
en anderen geïnspireerd om op te komen
voor hun rechten. De grote industriëlen
zagen uiteindelijk in dat ze maar het beste
beter voor hun werknemers konden zorgen,
in plaats van een revolutie te reiskeren. In
grote delen van Europa was de situatie
rond 1900 dan ook sterk verbeterd. Van een
ineenstorting van de kapitalistische
maatschappij zoals Marx die voorspelde
was geen sprake.
Hoewel Marx wel enige vorm van revolutie
voorstond was hij het niet altijd eens met
alle socialisten. In een briefwisseling met
1
Merk op dat de termen socialisme en
communisme niet door Marx of Engels
bedacht zijn.
Wel hebben zij er een duidelijke invulling
aan gegeven.
ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005
zijn schoonzoon, de Franse socialist Paul
Lafargue, schreef hij ooit dat als wat deze
Marxisme vond dat was, dat Karl dan zeker
geen marxist was.
Marx ideologie heeft de wereld voor altijd
veranderd, voor een deel waarschijnlijk
wel ten goede. Zonder hem zaten we
mogelijk nog steeds in de industriële
revolutie, of was er inderdaad een
spontane arbeidersrevolutie uitgebroken en
bestond er nu een wereld-sovjet-unie. We
zullen het nooit weten.
Karl Marx stierf op 14 maart 1883 in
Londen. Friedrich Engels sprak bij zijn graf:
“Op 14 maart, om kwart voor drie ’s
middags heeft de grootste levende denker
opgehouden te denken. Nauwelijks twee
minuten alleen gelaten, vonden wij hem bij
het binnenkomen in zijn leunstoel rustig
ingesluimerd – maar voor altijd.” $ BB
Referenties:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Karl_Marx
_____________________________________
Antwoorden Vraagstukken van pagina 24
Vraagstuk 1
De boekenworm heeft van 8000 bladzijden
gegeten.
Vraagstuk 2
0 meter.
Vraagstuk 3
24 = 6 / (1 - 3/4).
En: 24 = 7 * (3 + 3/7)
Vraagstuk 4
Als het schaalmodel 1 kg weegt, wordt het
1,68 meter.
Vraagstuk 5
4. Heb je toch nog een voldoende!
34
 1 3 6 8 2 4 5 9 7 7 4 2 9 5 3 1 8 6
4 5 7 6 9 3 1 2 8 3 9 1 8 2 6 5 4 7
9 8 2 7 5 1 6 4 3 8 6 5 7 4 1 3 9 2
2 7 1 4 6 5 8 3 9 2 8 3 5 6 7 4 1 9
3 9 5 1 8 7 2 6 4 9 5 7 1 3 4 6 2 8
6 4 8 9 3 2 7 5 1 6 1 4 2 8 9 7 5 3
7 1 3 2 4 6 9 8 5 5 3 9 6 1 2 8 7 4
8 2 4 5 1 9 3 7 6 4 2 8 3 7 5 9 6 1
5 6 9 3 7 8 4 1 2 1 7 6 4 9 8 2 3 5

Antwoorden Sudoku’s van pagina 19

8 2 9 4 1 7 5 6 3 3 5 2 1 4 8 7 9 6
5 1 7 6 3 8 9 4 2 4 9 6 2 7 5 3 8 1
4 6 3 9 2 5 1 8 7 7 1 8 9 6 3 5 4 2
1 3 8 7 4 6 2 9 5 6 8 3 4 1 2 9 5 7
7 9 4 3 5 2 6 1 8 9 2 7 3 5 6 8 1 4
6 5 2 1 8 9 3 7 4 5 4 1 7 8 9 6 2 3
2 7 5 8 6 1 4 3 9 2 7 5 8 3 4 1 6 9
3 8 6 5 9 4 7 2 1 8 3 9 6 2 1 4 7 5
9 4 1 2 7 3 8 5 6 1 6 4 5 9 7 2 3 8

ESCAPE MAGAZINE - JAARGANG 15 - EDITIE 51 -DECEMBER 2005 35