Dariusz Butrymowicz

Politechnika Białostocka

TERMODYNAMIKA
Roztwory gazów doskonałych
i gazy rzeczywiste

Click here to get your free novaPDF Lite registration key

 Roztwory gazowe
Skład roztworu gazowego:
udział molowy:
ni
zi 
nj
udział masowy:
mi
gi 
mj
udział objętościowy:
Vi
ri 
 Vj 2

Click here to get your free novaPDF Lite registration key

 Relacje pomiędzy udziałami w roztworach gazowych:
mi niMi niMi ni Mi Mi
gi      zi
 m j  n jM j M  n j  n j M M
Zastępcza masa molowa roztworu gazowego:
m  nM  n1M1  n 2 M 2  n 3 M 3
n1 n2 n3
M  M 1  M 2  M 3  z1M 1  z 2 M 2  z 3 M 3
n n n
 kg 
M   z jM j  kmol 
Dla gazów doskonałych i półdoskonałych:

n i Mi R iT
Vi p n iMiR i n i M i R i 
ri      zi
 Vj  n jM jR jT  n jM jR j  n j M jR j 
p 3

Click here to get your free novaPDF Lite registration key

 Zastępcze ciepła właściwe:
mc p T  m1c p1T  m2 c p 2 T  m3c p 3 T

m1 m2 m3
cp  c p1  cp2  c p 3  g1c p1  g 2 c p 2  g 3c p 3
m m m
 J 
c p   g jc p j  kg  K 
 
Gęstość roztworu:
m m1  m 2  m 3 V1 V2 V3
   1   2  3  1r1   2 r2  3 r3
V V V V V
 kg 
   rj j  m 3 
4

Click here to get your free novaPDF Lite registration key

 Zastępcza indywidualna stała gazowa roztworu:
pV  mRT  m1R 1T  m 2 R 2 T  m 3R 3T

m1 m m
R R1  2 R 2  3 R 3
m m m

 J 
R   g jR j  kg  K 
 

Click here to get your free novaPDF Lite registration key

 Ciśnienie cząstkowe składnika roztworu gazowego:

p i V  n i M i R i T
pV  n MR T

pi ni
Prawo Daltona:  i   z i  ri n  nj
p n
p   p j   j z j

Każdy składnik roztworu gazów doskonałych zachowuje się

tak, jak gdyby sam zajmował całą objętość, pozostając pod
ciśnieniem cząstkowym, zaś ciśnienie roztworu jest równe
sumie ciśnień cząstkowych.
6

Click here to get your free novaPDF Lite registration key

 Równanie stanu gazu doskonałego (termiczne):

pV  n MR T; P  MR T

pv  RT h  cpT

Równanie stanu gazu doskonałego (kaloryczne):

cp p cp p  p
h  
R  cp  cv   1 

Click here to get your free novaPDF Lite registration key

 Współczynniki termoelastyczne dla cieczy
1  V 
Izobaryczny współczynnik rozszerzalności cieplnej:   V  T 
 p

1  V 
Izotermiczny współczynnik ściśliwości:     
V  p  T

 p 
Izochoryczny współczynnik prężności:    
 T  V

  x   z    y   V    p   p  
       1         
 z  y   y  x   x  z  T  p  V T  T  V 
8

Click here to get your free novaPDF Lite registration key

 Przybliżone empiryczne równania stanu faz ciekłych

V  V0 T  T0    10 K5 1

V   V0 P  P0    10 10 Pa 1

p  T  T0  5
  10 Pa  K 1

T  10K  P  106 Pa  1 MPa

Izochoryczne ogrzanie cieczy powoduje znaczny wzrost ciśnienia,
co może prowadzić np. do pęknięcia zbiornika lub butli. Oznacza
to, że nie wolno napełniać cieczami całkowicie zbiorników -
należy pozostawić nieco fazy gazowej nad cieczą.
9

Click here to get your free novaPDF Lite registration key

 Gazy rzeczywiste

pv  ZRT

Współczynnik ściśliwości Z,
powietrze
postać wirialna

BT  CT  DT 

Z  1  2  3 
v v v
Z  1  BT p  CT p 2  DT p 3 

10

Click here to get your free novaPDF Lite registration key

 Gazy rzeczywiste: równanie van der Waalsa

 a 
 p  2 v  b   RT
 v 
Kowolumen
(objętość wyłączona)

 a 
równanie Berthelota  p  2 v  b   RT
 Tv 
 a 
równanie Redlicha-Kwonga  p  v  b   RT
 T vv  b 
 b  c   a
równanie Beattie-Bridgemana pv 2  RT v  B1  1  
3 
 A 1  
  v  v T   v

11

Click here to get your free novaPDF Lite registration key

 Równania stanu pary wodnej przegrzanej:

równanie Moliera
10
 14
T  T  3  T 
v  0.4619  2
p

2
 1.9757p   m 3
kg 
 100   100 
T 1K, p 1kPa
równanie Wukałowicza

pv BT  CT  DT  ET 

 1  2  3  4
RT v v v v

12

Click here to get your free novaPDF Lite registration key

 13

Click here to get your free novaPDF Lite registration key

 Energia wewnętrzna i entalpia gazu rzeczywistego

u  u T, v  ; h  h T, p 
 u   u 
du    dT    dv
 T  v  v  T

 u 
du  c v T, v dT    dv
 v  T
T v
 u 
u   c vo T, v o dT     dv  u o
To vo 
v  T
T p
 h 
h   c po T, p o dT     dp  h o
To po 
p  T
14

Click here to get your free novaPDF Lite registration key