Fabryka W Patagonii. Zanon Należy Do Robotników

f
a
b
r
y
k
a
w
P
a
t
a
g
o
n
ii
Z
a
n
o
n
n
a
le
y
d
o
r
o
b
o
t
n
ik
w
2 Zanon naley do robotnikw
na pocztku
3
...Zanon naley do robotnikw
5
Aby produkowa nie potrzebni s szefowie
7
e poznalimy si
10
Nowe horyzonty
10
Brukman i Zanon: projekty trockistowskich partii? 11
Robotnicy z Zanon i bezrobotni
12
Moglimy zacz bo nie bylimy pochopni... 14
Cige Zgromadzenia 16
Ci na grze...
18
Nieudana eksmisja: Zanon wchodzi do historii
20
Chcemy wicej
21
Walki klasowe w Argentynie
23
Kooperacje - upastwowienie - kontrola robotnicza?
24
Chronologia
26
Dlaczego wydajemy t broszur w jzyku polskim ?
Jestemy czonkami berliskiego politycznego projektu, ktory zajmuje si problematyk pracy i reprodukcji.
W Niemczech, w okresie zaostrzania si sytuacji socjalnej (wicej pracy za mniejsze place, ukracanie wiadcze
socjalnych), kwestie te zajmuj coraz wicej miejsca take na poziomie spolecznej dyskusji.
W tym kontekcie, informacje docierajce do nas z Polski (np. z fabryki kabli w Oarowie, z protestw w kopalniach,
szpitalach czy stoczniach) wywary na nas wraenie. Z nadziej obserwujemy te walk w Argentynii, gdzie pracownicy
w ramach obrony przed efektami oglnowiatowego kryzysu, zajmuj fabryki i rozwizuj problemy we wasnym
zakresie. Pomimo istniejcych rnic i sprzecznoci zauwaamy tu wiele wsplnych cech na realnej drodze wychodzenia
z obje kapitalistycznego wyzysku. Uwaamy ponadto za istotne spogldanie ponad krawdziami narodowego korytka.
Ta broszura ma by krokiem w kierunku globalizowania komunikacji pomidzy prowadzonymi walkami.
Jako i mieszkamy w niedalekiej odlegosci od polskiej granicy, byoby dobrze gdybymy nawizali z wami kontakt i
regularn wymian w kwestiach prowadzonych walk i z nich wypywajcych dowiadcze.
Moecie si z nami kontaktowa w jzyku polskim, niemieckim, angielskim, francuskim i hiszpaskim pod adresem:
noservice@gmx.de, a z pracownikami ZANONa, w jzykach hiszpaskim i angielskim, pod adresem:
prensaobrerosdezanon@neunet.com.ar
NoService, Maj 2004
Caa gazeta o Zanon? Tak wiele sw o jednej
fabryce, gdzie w Ameryce Poudniowej? Tak, bo
jestemy przekonani, e to niezwyke przejcie
fabryki zasuyo przynajmniej na tyle uwagi.
Zanon to nie warsztat rzemielniczy, to nowoczesna,
calkowicie zautomatyzowana fabryka.Trudno uwierzy,
e taki obiekt, kierowany tylko przez pracownikw, moe
funkcjonowa.Pokazali, e mona. W czasach kryzysu,
zamiast ebra i prosi o miejsca pracy, przejli rodki
produkcji, i zorganizowali tak prac, e rwnolegle
z produkcj zawsze jest czas na matei rozmow.
Pracownikom Zanon wiedzie si przez to lepiej, ni innym
towarzyszom, np: w fabryce tekstylii Brukman w Buenos
Aires, ktrzy musz duo cieej pracowa, aby zapewni
sobie rodki do ycia.
Pracownicy Zanon pokazali nie tylko, e t cakowicie
zautomatyzowan, nowoczesn fabryk pod kontrol
pracownikw mona samodzielnie zarzdza, ale rwnie
zmobilizowan solidarnoci uniemoliwi dotychczasowe
prby eksmisji. Przejcie tej fabryki, to nie tylko krtki
epizod, jak wiele innych. W midzyczasie, od dwch
lat fabryka ta znajduje si w procesie samoorganizacji
i demokracji oddolnej, z cigymi
dyskusjami i przemianami.
Pracownicy Zanon nie stanli w
jednym miejscu, chc wicej. Do
dzisiaj dyskutuje si w tutaj jak
powinno wyglada to spoeczestwo
i jak to osign.
Z tymi podstawowymi przemianami
wie si w Argentynie wiele
trudnoci. Powstanie 19/20 grudnia
2001r. byo sygnaem spoecznych
przemian. To byo powstanie przeciw
polityce: pastwo i politycy zatracili
swoj prawowito, ludzie rozpoczli
bra sprawy w swoje rce.Od tego
czasu Argentyna nazywana jest
laboratorium socjalnych przemian.
Niestety zostaa jako laboratorium.
Do teraz wirus przemian pozosta w
probwce i nie rozprzestrzeni si
dalej.W caej Ameryce aciskiej
wrze od przemian, ale niestety w
wikszoci krajw jest to lokalny
problem. Prawie 2 lata po powstaniu
mona zauwayc, e tradycyjna polityka Argentyny znowu
umocnia swoj pozycj. Nowy prezydent Kirchner zaprosi
opozycj do rozmw przy okrgym stole. Usidlajca
polityka tego peronisty, pod paszczykiem lewicy, przynosi
rezultaty, a ci ktrzy nie chc si temu podporzdkowa
s poddawani starym metodom represji.
Dla przyszoci Zanon decydujce bdzie, jak
rozwinie si oglna sytuacja. Jeli ten polityczny ruch
osabnie i pracownicy Zanon pozostan sami, bdzie
trudno utrzyma ten kierunek i dynamik. Bez tego
politycznego napdu moe zaistnie niebezpieczestwo,
e zamiast samodzielnego zarzdzania znowu wrci
stara kapitalistyczna codzienno. (ci na grzestrona
19) Jedynie co moe pozostanie, to moliwo zarobku
dla pracownikw co dzisiaj w Argentynie ma wielkie
znaczenie, ale niestety ju nie przyszociowy projekt.
Mimo wszystko robotnic-e/y Zanon s przykadem,
ktry ma ogromne znaczenie nie tylko dla Argentyny.
Kryzys w Argentynie, to nie tylko wewntrzny problem
tego kraju, to odpowied na oglny kryzys kapitalizmu.
Moe ju wkrtce pytania na ktre robotnicy Zanon
szukaj odpowiedzi,bed wane dla innych. Dlatego
warto dokadniej przyje si dowiadczeniom z odlegej
Patagonii.
Brukman i Zanon pod kontrol robotnikw
Ponad 150 zakadw pracy zostao w Argentynie
przejtych przez pracownikw, od maych warsztatw
rzemielniczych i fabryk, a do cztero-gwiazdkowych
hoteli. Wikszo z nich zbankrutowaa, albo bya krtko
przed bankructwem. We wszystkich tych zakadach
nastpiy niesamowite zmiany, ale tylko nieliczne z nich
traktuj ten konikt jako konikt polityczny jak Zanon
i Brukman. Poniewa okupanci zajci s organizacj
wasnego zakadu, na polityczne akcje nie pozostajeduo
czasu.
Robotnikom Brukman i Zanon nie chodzi tylko o uratowanie
miejsc pracy, oni d do samorzdnoci. To podstawa
ich de Upastwowienie pod kontrol pracownikw,
i to wanie napisane jest na transparentach.Wiekszo
zakadw decyduje si na tzw. Kooperacj, brzmi to lepiej
ni upastwowienie. Tak naprawde jest to forma, ktr
wymyslia wadza, aby zmniejszy ilo okupowanych
zakadw Zajte przedsibiorstwa zobowizane s stworzy
form zarzdzania, uzna wasno przedsibiorcw, a
z czasem wolno im bdzie, naturalnie jeeli zakad si
utrzyma, odkupi wasn fabryk. Wiekszo decyduje
si na takie rozwizanie, to chroni ich bowiem przed
wyrzuceniem z fabryki. W kwietniu robotnic-e/y fabryki
tekstyliw Brukman si zostali usunici z fabryki. Po
wielo miesicznych akcjach protestacyjnych stworzyli
kooperacj, aby mie punkt wyjcia do pniejszego
wykupienia zakadu. Przed paroma dniami, 30 padziernika
parlament w Buenos Aires zdecydowa o wywaszczeniu
zakadu i oddanie go na 2 lata w rce robotnikw. Po
6 miesicach spdzonych na ulicy wolno im wkrtce
wrci do fabryki. Zanon produkuje nadal pod kontrol
robotnikw, bez jakiegokolwiek prawnego statusu.
na pocztku...
W laboratorium
W kwietniu byam po raz pierwszy w Argentynie. Cztery
tygodnie w Buenos Aires, kadego dnia demonstracje,
blokady, zgromadzenia;Rencici i waciciele, ssidzi i
bezrobotni, wszystkie istniejce grupy demonstrowayi
stawiay blokady. Nowe do teraz nieznane grupy, jak
Oszukani oszczdzajcy, demonstroway przed bankami,
ale o demonstrujcych fabrykach, w kraju z tak wielk
tradycj klasy walczcej nie byo wiele sycha. (Walka
klasowa w Argentynie strona 24). Z jednym wyjtkiem.
W zajtej fabryce tekstylii Brukman zorganizowano wiele
akcji, tam rwnie odbya si pierwsza wsplna akcja
Brukman i Zanon pod hasem Spotkania w obronie
zajtych fabryk, 700 robotnikw wyszo na ulic.
W lutym/marcu byam znowu w Argentynie, tym razem
z planem, dowiedzie si co bliszego o tych fabrykach,
ktrych byo coraz wicej. Miaam zamiar jaki czas
pracowa w jednej z tych fabryk aby zrozumie jak to
wszystko wyglda od wewntrz. Na pytanie o prac
odpowiedziano mi, w fabryce Brukman nie, ale w Zanon.
Zastanawiaam si, czy to dobry pomys, jecha na dalek
prowincj, nieznajc nikogo,
do fabryki, w ktrej pracuj
prawie tylko sami mczyni,
jednak ciekawo zwyciya
i pojechaam do Neuqun.
Ju po pierwszym obejrzeniu
fabryki, byo dla mnie jasne,
e z tej pracy to nic nie bdzie.
Jako niewykwalikowana
sia bez dowiadcze
przy produkcji kafelkw,
mogabym jedynie zamiata
(nie bardo przyjemne zajcie
w tak zakurzonej fabryce),
ale compaeros nie mieli
nic przeciwko, abym jako
go zapoznaa si z ich
eksperymentem. Z czci
laboratorium zrobili dla mnie
pokj gocinny i tak spdziam
3 tygodnie w tej niezwykej
fabryce.
W tej gazecie wypowiedziao
si 13 compaeros i
compaeras z Zanon. Z
nimi zrobiam wywiady i
prowadziam rozmowy.
Oczywicie poznaam duo
wicej ludzi, ktrzy pokazali
mi fabryk, tumaczyli i
wyjaniali, opowiadali jej
histori. Dyskutowaam
o wszystkim moliwym i
niemoliwym. Z tych spotka
wyniosam olbrzymi porcj
optymizmu,se puede
powtarzali cigle compaeros,
uda si, napewno si uda,
razem damy rad, nic nie jest
niemoliwe. W tym wypadku
to nie sowa rzucone na wiatr,
to przekonanie wynikajce
z dowiadcze. Zanon to fabryka w ktrej przedtem
panowaa absolutna cisza i szef, ktry pozwala sobie na
zbyt duo. Solidarno bya nieznanym sowem. Pierwsi
compaeros byli zwtpieni: z tymi ludmi, z tak klas
robotnicz nie dojdziemy do niczego. Dzisiaj z tymi
samymi ludzmi stoj na czele tego robotniczego ruchu.
Najpierw przejli Rad Zakadow, a potem Zwizki
Zawodowe. Zorganizowali w fabryce Zgromadzenia i
zaczeli si broni. Aby zapobiec zamkniciu fabryki, zajeli
j i rozpoczeli produkcj. Uzyskali poparcie spoeczestwa,
stworzyli moliwoci zarobku i platform wsppracy dla
okupantw oraz walczcych robotnikw i bezrobotnych.
Zapobiegli usunicia z fabryki. S tu nadal.
To cz historii robotnikw Zanon, opowiedziana przez
nich samych.
Alix,
Kolonia, w listopadzie 2003r.
Pracownice/y Zanon, ktrzy si w tej gazecie wypowiedzieli:
Rosa i Delia:
dwie z niewielu kobiet przy produkcji, obie pracuj na kocu linii, w punkcie
kontroli jakoci, od 14 i 20 lat. Nie piastuj adnej funkcji w zwizkach, s
mwczyniami w czasie ocjalnych wystpie i spotka prasowych.
Ana:
pracuje w kantynie. Jest matk Daniela Ferras, ktry w lipcu 2002r. zmar w
fabryce.
Mario i Eugenio: mechanicy, obydwaj od 11 lat w zakadzie, pracuj przy prasach
hydraulicznych, nie mieli nic wsplnego z organizacj przejcia fabryki, raczej s
tym koniktem zaskoczeni.
RicardoFredy:
od 7 lat w Zanon, wczeniej pracowa przy tamie, teraz pracuje na oddziale
rcznej produkcji kai. Uywajc zakadowego komputera, opracowa caa
chronologi walki.
Rolando:
od 21 lat w zakadzie, pracuje przy tamie, nie piastuje adnych funkcji.
NatalioChicho:
wczeniej pracowa przy produkcji, teraz w laboratorium mieszania glazur.
Projektuje nowe wzory kai.
Daniel:
W 1981r. rozpocz prac w Zanon. Jest mechanikiem zakadowym, bierze udzia w
spotkaniach koordynatorw i zwizkw zawodowych, nie piastuje adnej funkcji.
Julian:
od 7 lat w zakadzie, pracowa przy tamie, przy powlekaniu glazur.
Po zajeciu zakadu zosta wybrany koordynatorem oddziau.
Carlos Manotas
by brygadzist, ktry stan po stronie robotnikw i zosta wybrany gwnym
koordynatorem zakadu.
Eduardo:
czonek MTD, (Ruch Bezrobotnych Robotnikw.) W poowie 2002r. rozpocz prac
w Zanon, z pierwsz z grup MTD, ktra po zajciu fabryki zostaa zintegrowana z
zaog.
Raul:
rozpocz prac w 93r. przy tamie, w bardzo niekorzystnym dla siebie miejscu,
poniej przeszklonego pomieszczenia dyrekcji zakadu i obok biura wiernej
Rady Zakadowej.Nalea do pierwszej grupy robotnikw Zanon, ktra przeja
Rad Zakadow, dzisiaj jest przewodniczcym SOECN Zwiazku Zawodowego
Ceramikw z Neuqun.
Compaeros
Compaero pochodzi z hiszpaskiego, ma wiele znacze; przyjaciel, towarzysz, kolega, towarzysz walki, kumpel....
Kiedy robotnicy Zanon uywaj sowa compaeros ma to dzi dla nich zupenie inne znaczenie ni wczeniej, kiedy si jeszcze
nie znali. W tej walce niektrzy z nich stali si towarzyszami, inni przyjacimi, kolegami z pracy s nadal. Dlatego w niektrych
miejscach nie robi tumaczenia. eska forma to compaera, a compaeros odpowiada liczbie mnogiej.
To 15 godzinna jazda autobusem poprzez niekoczc si
argentysk pamp. Ostatnia cz drogi do Neuqun,
najbardziej na pnoc wysunit cz Patagonii prowadzi
poprzez olbrzymie plantacje jaboni w kotlinie Rio Negro.
W oddali zakurzone pustynne przestrzenie i gry. Na
dworcu autobusowym oczekuje mnie jeden z compaeros
z Zanon, atwy do rozpoznania w swoim brzowym
roboczym ubraniu z naszywk zwizku zawodowego.
Jeszcze 8 km autobusem w kierunku Centenario: przy
tej szosie znajduje si fabryka, obok nastpna fabryka
kai, par innych zakadw, wiezienie i na zboczu stromo
opadajcego wzgrza mae osiedle. Poza tym nic wicej.
Wielki rmowy napis informuje, e fabryka Zanon naley
do robotnikw.
W podwrzu w maym pomieszczeniu biurowym znajduje
si dzia prasy i dziaalnoci publicznej. Tutaj cigle kto
wchodzi i wychodzi, pomidzy komputerami i telefonem,
bbnami i innymi rzeczami uywanymi podczas
demonstracji, stertami plakatw i gazet. W jednym kcie
pij mate i dyskutuj, dwch compaeros formuuje
owiadczenie o zajciu cegielni Cermica del Valle, ktr
chc nastpnego dnia wspomc.
Od samego poczatku konikt w fabryce sta si spraw
publiczn. Od momentu pierwszego duego strajku,
demonstrowali w wielu czciach miast, od Neuqun do
Centenario. Zbierali ywno i cigle wychodzili na ulic,
ich projekt sta sie sawny, nawizali te wspprac
z innymi ruchami. W tak zautomatyzowanej fabryce
mog sobie pozwoli na szerok publiczn i polityczn
dzialalno.
Ta olbrzymi, nowoczesn fabryk mona rownie
obejrze, wikszo pracownikw robi to chtnie, z du
znajomoci tematu, z odrobin dumy posiadacza i z
zachwytem nad tym politycznym projektem. Cepillo,
robotnik, ktry pokazywa mi fabryk, pracowa wczeniej
przy mynach. Przedtem zna przebieg pracy tylko w tym
jednym oddziale. W zwizku z prac w Radzie Zakadowej
pozna cay proces produkcji i po zajciu fabryki zosta
wybrany koordynatorem. Wsplnie z innymi compaeros
zarzdza caym procesem produkcji .przy czym nie
mam nawet matury! W nastpnych tygodniach, zdanie
to syszaam dosy czsto.
Daniel:
Dopiero poprzez ten konikt tak naprawd poznaj fabryk.
Dawniej jak tylko opuciem oddzia, podchodzil inynier
i pyta co ja tu robi. I jak nie miae przekonywujcego
wyjanienia, to mogo skoczy si to nawet upomnieniem.
Dzisiaj chodz po caej fabryce i poznaje innych. W cigu
tych 20 lat, ktre tu pracuj, nigdy nie widziaem jak
wyglda praca na innych oddziaach, teraz podchodz do
...Zanon naley do robotnikw
compaeros i pytam co i jak funkcjonuje, jak gdybym
dopiero zaczl tu prac. Dopiero dzisiaj uzmysawiasz
sobie, gdzie pracowae.
Zanon produkuje wysokiej jakoci, pokryte glazur cienne
i podogowe kae oraz Porcellanato. Fabryk otwarto w
1980r. Zaistalowana w 1993r. i w 1997r. rozbudowana linia
produkcyjna Porcellanato jest najnowsz z dwunastu.
Proces produkcyjny rozpoczyna si w mynach, w ktrych
mielona jest ziemia. Systemem rur, sit, wanien, pomp,
suszarek i dmuchaw oczyszczona glinka lduje w silosach,
ktre zaopatruj prasy w materia. Z pras wychodz na
tamy gotowe w surowym stanie kae, ktre poddawane
s kolejnym procesom: pokrywania glazur, drukowania
wzoru, powlekanie substancj zapobiegajc sklejaniu
si kai przy wypalaniu. Z tam na regay (po 5 w
rzdzie), ktre poruszaj si automatycznie po szynach,
przebiegajcych rodkiem hal i su zarowno jako rodek
transportu oraz przejciowy magazyn. Nastpn stacj s
piece a ostatni oddzia to kontrola jakoci i opakowania.
Z regaw znowu na tamy, gdzie pojedynczo sprawdzana
jest wytrzymao i kontrolowana wielko. Jak z tego
wida waciwie dotychczasowy proces produkcyjny
skada si z kontrolowania, czekania i przygotowa. Jest
te kilka staych miejsc pracy. Tu pracuj te nieliczne
kobiety nalece do zaogi.
Siedz przy tamie, kontroluj jako i klasykuj kae
na 3 klasy, zaznaczajc je pisakiem z luminofarb.
Te oznaczenia odczytywane s maszynowo. Po
odpowiednim przesortowaniu zostaj automatycznie
Neuqun: stolica provincji Argentyny o tej samej nazwie, jest pooona w
pnocnozachodniej Patagonii. Najstarsi autochtoni to Mapuche, ktrzy yj do dzisiaj po
obu stronach Andw w Chile i w Argentynie.
W 1980r. Neuqun miao 90 000 mieszkacw, Dzisiaj jest ich wicej ni 200 000.
W czasie boomu budowlanego w zwizku z budow tamy zjechao wielu migrantw.
Rwnie z blisko pooonego Chile. Ci tamtejsi bezrobotni z walecznych budowniczych
zwizkw zawodowych s podstaw dzisiejszych organizacji bezrobotnych. W miasteczku
Cutral Co o 100 km oddalonego od Neuqun odbyo si w 1996r. pierwsze powstanie
bezrobotnych. Protest przeciwko prywatyzacji ranerii YPF jest godzin narodzin
piqueteros, organizacji bezrobotnych blokujce ulice.
W prowincji ropy w Neuqun byo czym dzieli i wielu yo si dostatnio. Zuboaej klasy na
wiksz skal tak jak w Buenos Aires nie byo w bogatym w rop Neuqun. Nie powstay
tam adne zgromadzenia dzielnic. Byo wicej walk robotnikow, bezrobotnych i urzdnikw
pastwowych.Walka o Zanon zyskaa wiele sympatii wrd klasy redniozamonej.
Oglna wcieko spoeczestwa zakoczya si poparciem dla walk robotnikw.
zapakowane, z nazw modelu, jakoci i numerem
kontrolnym. Na jednej z tam gotowe kartony odbieraj
robotnicy i ukadaj je na palety, przy innej tamie
automat wykonuje t prac.
W przeciwiestwie do politycznego wrzenia w
pomieszczeniach biurowych, w fabryce nie odczuwa si
adnego niepokoju. W tym dniu wygldaa prawie na
opuszczon, z powodu braku surowca tylko jedna linia
byla uruchomiona, ale te w nastpnych tygodniach
spokj ten by zauwaalny. Panowaa przyjemna atmosfera
wsplnoty i przyjani.
Rolando:
Tu nikt nikogo nie pogania, nie ma kontroli. Wczeniej byo
okropnie. Szef i brygadzista siedzieli tobie na plecach. Im
wicej robie, tym wicej chcieli. Cigle chcieli wicej i
wicej.
Eugenio:
Musiae zrobi norm, uwaa na jako i do tego jeszcze
myle o bezpieczestwie pracy.
Wiele godzin musielimy pracowa, po omiu godzinach i
tak musiae zosta duej, zmuszali ci.
Mario:
Cigle nas obserwowali, jak tylko 30 min nie bye
widziany ju ci szukali. Brygadzici wci patrzyli ci na
rce. Nie mogli znie tego, e kto stoi i nic nie robi.
W rogach hal compaeros urzdzili miejsca do siedzenia
i picia mate. Dawniej byo to zabronione. W cieniu
fabrycznych drzew dyskutuje si o produkcji,
o polityce i naturalnie te o pice nonej. Po
zajciu fabryki, odnaleli byego ogrodnika i
zapytali czy nie chce wrci. Teraz zajmuje si
pielgnacj trawnikw i drzew. Dostaje now,
rwn z innymi pensj.Wszyscy pracownicy
Zanon dostaj 800 pesos (okolo 270 dolarw)
pracownicy produkcji, pracownicy labolatorium,
przewodniczcy zwizkw zawodowych, kobiety
pracujce w kuchni, compaeros z organizacji
dla bezrobotnych MTD, oddwierni i adwokat
te.
W padzierniku 2001r. robotnice/y Zanon zajli
fabryk, 270 osb (8 kobiet i 262 mczyzn).
Teraz zaoga liczy 320 compaeros. Fabryczne
wizienie przeksztacio si w eksperymentalne
pole dla rozwoju samorzdnoci i demokracji
oddolnej.
Delia:
W czasie strajku rozstawilimy przed bram
namiot. Ktrego wieczoru poszam tam z
moj crk. Pilimy mate i rozmawialimy.
To wszystko tu ruszy, to tylko marzenia. A
gdyby poprostu zaj fabryk, i ruszy myny,
prasy i linie produkcyjne? To mrzonki. Wszyscy
wtpilimy, czy powinnimyto zrobi.
Aby produkowa nie potrzebni s szefowie
W padzierniku 2001r. zaoga Zanon zaja fabryk, po tym
jak znowu nie wypacono zarobkw i pojawiy sie pogoski,
e bd zamyka fabryk. Przed sdem pracy osignli
niezwyke orzeczenie. Pracownikom fabryki sd przyzna
40 % stanu magazynw w zastpstwie nie otrzymanych
zarobkw, poniewa przedsibiorstwo Zanon postpio
niezgodnie z prawem. W styczniu Zanon przedstawi plan
ponownego rozpoczcia produkcji, ale tylko dla 62 ludzi
z zaogi. Robotnic-e/y odrzucili t propozycj. Dotychczas
yli z datkw i sprzeday towarw z magazynw. Pod
koniec lutego 2002r. postanowili samodzielnie wznowi
produkcj. Z 370 robotnikw pozostao 270. Nie byo
specjalistw, technikw i inynierw, zarzdu i caej tej
hierarchii. Tylko dwch brygadzistw stano po stronie
robotnikw.
Manotas:
Byem jednym z 82 brygadzistw. Ju w 1999r
rozpoczy si akcje protestacyjne, chodzio
o prawa dla robotnikw i bezpieczestwo
pracy, o problemy opieki zdrowotnej zakadu.
To byo w czasach pierwszej walczcej rady
zakadowej. Jako brygadzistom, nie wolno nam
byobra udziau, poprostu by nas wyrzucili.
Potem zaczy si problemy z opnianiem
wypacania zarobkw. Kiedy nam dali po
100 pesos,dzie wypaty by nieznany, nie
wiedziae kiedy i ile dostaniesz. Byem
zrozpaczony i rozmawiaemz innymi
brygadzistami na ten temat. Najpierw
przyznali mi racj, e co trzeba zrobi ale
z pozycji brygadzisty nie moglimy przecie
wsppracowa z robotnikami, a na koniec
wycofali si..
Poza czasem pracy prowadziem rozmowy
z niektrymi z rady zakadowej. W fabryce
nie monabyo z nikim rozmawia, gdyby
tylko zobaczyli, e rozmawiasz z kim z rady
natychmiast by ci wyrzucili. W grudniu 2000r.
wstpiem do zwizku zawodowego.
Marzec 2001r., to dziesity miesic bez
wypaty. Odbyo si te zgromadzenie w
sprawie zarobkw, poprosiem, aby wzi w
nim udzia. To byo wielkie poruszenie, e
brygadzista chce walczy razem
z compaeros. Powiedziaem, e rozumi ich
dania i e chc si doczy. Byem sam.
Dopiero pniej doszed jeszcze jeden. Z 82
brygadzistw bylimy we dwch.
Rozpoczcie produkcji nie byo adnym
problemem dla zaogi. Nikomu nie brakowao
brygadzistw i majstrw a nawet przeciwnie.
Fredy:
Najwaniejsz zmian jest to, e teraz my
robimy plany. Wczenie jak chcielimy co
ulepszy,bo to my wykonujemy prac i wiemy
najlepiej co i jak si odbywa, to brygadzista
albo dyrektor mowi- nie. Wszystko musiao by tak jak
oni powiedzieli. Dzisiaj robimy tak, jak ju duo wczeniej
chcielimy robi, ale nie byo nam wolno, bo szef,
brygadzici i majstrowie, ktrzy wykonywali jego rozkazy
nie pozwalali. Dzisiaj wszystko oparte jest na wsppracy.
Wczoraj by problem z materiaem. Przy tamie, przy ktrej
wczeniej pracowaem, zapytaem o co chodzi. Potem
podzieliem si z compaeros moj ca wiedz. Przyjli i
powiedzieli: dobry pomys, tak zrobimy. Pniej zostaem
zapytany przez compaeros dlaczego nie wprowadzimy
tego ulepszenia rwnie w innym miejscu.
Wczeniej byo inaczej: mielimy map z przebiegiem
produkcji, ktr podpisywa inynier -kapo. Oczywicie
niczego nie kontrolujc.
Raz zmarnowaa si olbrzymia ilo surowca, bo byo o
jedn literk za duo. Zamiast 15 g byo napisane 15 kg,
a chodzio o pigment. Compaeros wiedzieli, e to musi
by bd.
Jeeli codziennie to robisz, to wiesz ile to 15 g, a ile 15
kg. Ju tak czsto naprawialimy ich bdy a wic: 15-
kilogramowy worek mamy tam domiesza. Dobra, robimy!
Niech bdzie.
Zarzd fabryki przeprowadzi ledztwo i znalaz podpis
inyniera przy 15 kg.
Julian:
Jak rozpoczlimy produkcj, kady z nas wiedzia, co
ma robi, ale wiele musielimy si uczy. Rzeczy ktrych
wczeniej nie robilismy. Pomysowo nie miaa granic.
Pokazalimy, e jestemy wystarczajco pomysowi, aby
przej rne funkcje, stworzy nowe modele produkcji,
wymyle nowe modele kai.To bya olbrzymia zmiana.
Stalimy si lepsi, nie chodzi tu o konkurencj, ale o to, e
wszyscy pracowalimy dla wszystkich. Kady da z siebie
ile mg. Pokazalimy umiejtnoci, ktre dotychczas
znaa tylko rodzina. Kreatywno skrztnie ukrywana, bo
kiedy szef tylko wydaje polecenia i cigle da od ciebie
wicej i wicej nic w zamian nie dajc, to wtedy mwisz:
wystarczy. Nie dam z siebie nic wicej. W tej nowej erze
rozkwita caa ta pomysowo, ochota, ch pracy i nauki
nowych rzeczy, a uczy musielimy si duo. Na przyad
wprowadzi nowe struktury. Musielimy si nauczy, e
nie moemy chodzi po fabryce, nie wiedzc co jest do
roboty.
Nauczylimy si wszystkiego. Na pocztku robie to co
umiae, ale potem chciae wicej umie, zarzdzanie i
sprzeda. Wczeniej kiedy tego od ciebie dali, mwie
: robi tylko moj robot, reszt moecie si sami zaj,
jestem wystarczajco wykorzystywany i nie wezm
tej odpowiedzialnoci na swoje barki. Teraz chcemy.
Nauczylimy si bardo duo.
Po wielu miesicach pracy, bez jakiegokolwiek
strukturalnego porzdku, robotnic-e/y zdecydowali si na
wybory koordynatorw.
Fredy:
To podstawowy krok ktry zrobilimy. Koordynatorzy
przekazuj nam informacj i na tej podstawie
produkujemy. Jak odbywaj si spotkania koordynatorw
i chodzi o produkcj, to przychodz do naszej pitkii
mwi: brakuje nam surowca, pigmentu, moemy
produkowa jutro co innego? Kady z koordynatorw
wyjania to na swoim oddziale i informuje innych na
spotkaniu, rwnie robotnicyjeeli chc mog bra udzia
w tych spotkaniach.
Manotas:
Kady z nas zna swoj prac i wiedzia, co jest do
zrobienia, ale nie mielimy dobrej organizacji. Jak to
zrobi, aby praca kadego z nas stworzya wsplny
produkt. Brakowao organizacji. W lipcu ostatniego roku
byo jasne, e musimy si lepiej zorganizowa. Na jednym
ze spotka zdecydowalimy o wyborze koordynatorw
poszczeglnych oddziaw. Fabryka podzielona jest na
oddziay - rozdrabniania surowca, pras hydraulicznych,
piecw, kontroli jakoci, sprzeday.Przy kadej linii
produkcyjnej pracuje 12 compaeros i my koordynatorzy
spotykalimy sie dwa razy w tygodniu.
Nie trwao dugo i mona zauway zmiany, produkcja
przebiegaa duo lepiej, moglimy lepiej planowa.
Wybrano mnie gwnym koordynatorem. To wielka
odpowiedzialnoc, ale jestem dumny, e to robi.
Julian:
Jestem koordynatorem oddziaw pras hydraulicznych i
glazury. Moi compaeros demokratycznie mnie wybrali,
ale jestem nadal jednym z nich.
Dawniej byo inaczej, jak tylko
kto wspi si na wyszy szczebel
traktowa innych z gry.
Trudnoci mieli tylko w
oddziaach specjalistycznych.
Wczeniej nikt nie mia wstpu
do warsztatu sitodruku, oddziau
kupna-sprzeday, zarzdu i
laboratorium.
Chicho:
W labolatorium mielimy problemy
z powodu braku pracownikw
technicznych. Nawizalimy
kontakt z compaeros, ktrzy
wczeniej tu pracowali i zgodzili
sie nam pomc. Ze wzgldu
na to, e byli to moi znajomi,
rozpoczem razem z nimi tutaj
prac. Wczeniej pracowaem
przy produkcji. Nieustannie si
uczymy, wiedz podstawow ju
mamy, ale codziennie pojawiaj
si nowe problemy, ktre z czasem
udaje nam si rozwiza.
Eduardo:
Nigdy jeszcze nie pracowaem w labolatorium. Przedtem
byem przy zaadunku i wyadunku, nosiem listy.Teraz
jestem tutaj. To praca umysowa. Mieszanie skadnikw
wymaga koncentracji...
Daniel:
Prawie nikt z nas nie pracowa w dziale organizacji
zakadu. Wszyscy jestemy robotnikami. To trudna rola
dla nas, ale zorganizowalimy spotkania i rozmawialimy,
pomagaj nam rwnie ludzie z zewntrz, ktrzy maj
dowiadczenia. Do pomocy zgoili si rni specjalici.
Wycigamy wnioski i zorganizujemy si.
Przy zakupie surowca pomogli im Mampuche. Ju wczeniej
nawizali kontakt z robotnikami, bo przedsibiorstwo
Zanon brao od nich ziemi, ale nie pacili. Po przejciu
fabryki zaproponowali robotnikom Zanon dostarczanie
surowca i wspprac. Jako podzikowanie zaoga Zanon
wyprodukowaa now seri kai Mapuche.
Sprzeda odbya si w fabryce. Z powodu tego, e Zanon
do dzi nie ma legalnego statusu, nie mog wystawia
rachunkwi dlatego nie maj wielkich zamwie. Z
pomoc przychodzi Organizacja Praw Czlowieka Madres
del Plaza de Mayo i reguluje sprawy ksigowoci.
Rolando:
Kto to wie, ile si na nas wzbogacili. Nawet z tymi
niewieloma maszynami pokrywamy nasze koszta.
Gdyby ruszyy wszystkie mielibymy niesamowicie duo
pienidzy. Mogo by tu 1000 ludzi pracowa i kady
mglby dobrze zarabia. Wiemy, e to jest moliwe.
Widzielimy jak codziennie wyjedao z Zanon nawet do
20 ciarwek. Wielkie zamwienia dla hurtowni. 20 palet
na kadej ciarwce, rano o 6 godzinie byo ladowane i o
22 te jeszcze. Wysyalimy te towar na export, a dzisiaj
yjemy ze sprzeday pojedynczych paczek.
Ten nielegalny status przynosi ze sob z jednej strony
wiele biurokratycznych problemw i przede wszystkim
niepewno z powodu grocego niebezpieczestwa
usunicia nas si z fabryki.
Z drugiej strony ma to swoje zalety. Nauczyli si obsugiwa
maszyny i za ten na 120 milionw dolarw oszacowany
kapita nie musz paci adnych odsetek. Do teraz udao
si to jako obej. Legalizacja w jakiejkolwiek formie,
ktra przyniosa by prot wacicielom Zanon byaby
olbrzymim obcieniem dla compaeros. Udowodnili, e
jest mozliwe, na podstawie demokratycznej koordynacji
samodzielnie zarzdza tym skomplikowanym procesem
produkcyjnym. Wzrastajcy nacisk, jeli chodzi o popyt
i poda, mgby stworzy niebezpieczenstwo powrotu
starych struktur i hierarchii. Przyszo tego zakadu bez
szefow w samym rodku kapitalistycznej rzeczywistosci
jest nie znana.
Fredy:
Jeeli te typy z Zanon chc tu wrci, to tylko pod
warunkiem, e wszyscy, ktrzy tu pracowali, wczesniej
wrc. Jeeli to zaakceptuj, to moemy dyskutowa. W
wielu punktach bdziemy musieli pj na kompromis,
ale musimy mie pewno, e wszyscy znowu bdziemy
mogli tu pracowa. Oczywiscie nie bdzie to po myli
przedsibiorcw, poniewa nigdy wicej nie bd mogli
decydowa bez nas. Nasza pozycja tutaj nabraa zupenie
innej wartoci.
Od momentu przejcia fabryki robotnicy zaprojektowali wiele nowych modeli kai, seria Mapuche jako
podzikowanie dla zaogi za pomoc i wspprac, model Hebe, nazwany na cze przewodniczcego
Organizacji Praw Czowieka Madres de la Plaza de Mayo i model Obrero- robotnik trway i nie drogi. Kae
z Zanon sprzedawane s pod now nazw - FASINPAT. W nazwie tej ukryta jest informacja, gdzie kae s
produkowane.
jedna z najczstrzych odpowiedzi na pytanie, co byo
najwaniejsze po przejciu fabryki.
Daniel:
Zawsze byem w tej hali, i do innych nie byo nam wolno
wej. Aby mona nas byo zidentykowa wszystko
byo oddzielnie, mielimy te ronych kolorw ubrania
robocze.
Julian:
Nawet 5 min. nie wolno nam byo z innymi compaeros
rozmawia. Oni nie chcieli ebymy si poznali, nie
pozwalali abymy si do siebie zbliyli.
Fredy:
To co wsplna walka przyniosa:
Poznalimy si i jestemy zjednoczeni. Wczeniej, po
podstplowaniu karty szedle na swj oddzia. Znae
tylko compaeros ze swojego oddziau. Czasami przez
przypadek, bo musiae zmieni oddzia, widziae kogo
innego. Dzi idziesz na zgromadzenie, stoisz wrd wielu
innych,uczysz si i wierzysz, e ta walka przyniesie
oczekiwane rezultaty.
Po zajciu fabryki jako pierwsze compaeros zlikwidowali
ciany dziaowe pomidzy oddziaami. Z nieznanych
wsptowarzyszy pracy stali si compaeros i ze
znienawidzonej fabryki,
miejscem w ktrym chtnie przebywaj. Droga od
stanowiska pracy do bramy trwa nawet godzin, bo jest
tak duzo do omwienia, albo zasiedzi si przy mate.
Czsto jednak musz zosta duej ze wzgledu na
problemy produkcyjne. Produkcj utrzymali po zajciu
fabryki w 3 zmianowym systemie pracy.
Nocna zmiana doglda piecw, bo nie mona ich
wyczy. Ranna i popoudniowa pracuj na zmian.
Ranna zmiana pracuje rwnie w sobot. Oddziay
specjalne, rzemielnicy i koordynatorzy pracuj od 8 do
16-17, ale czsto i duej.
Daniel:
Dawniej robiem swoje i szedem do domu.To byo
monotonne.To by tylko obowizek, aby przynie
pienidze do domu. Dzi jest to trudne ze wzgldu na
sytuacj, w ktorej si znajdujemy.
Na zgromadzeniach czsto rozmawiamy o tym, bo
niektrzy compaeros nie maj wicej siy.
U mnie jest odwrotnie. To mnie motywuje. Czasami do
mnie mwia, zobacz jak jest pno
a ty jeszcze tutaj, ale mnie si to podoba. Jeeli mam
problemy, ktre mog rozwiaza dzisiaj, to robi to.
Nawet jeeli musz zosta w fabryce 15-16 godzin. Inni
compaeros po omiu godzinach id do domu, mwi,
e duej nie mog kady z nas jest inny, mylimy
inaczej, mamy inne charaktery.
e poznalimy si
Compaeros z Zanon przed tym koniktem byli cakiem
normalnymi robotnikami. W zakadzie rozmawiali o pice
nonej, polityk interesowao si niewielu. Dzisiaj fabryka
jest miejscem dyskusji. Sowa takie jak walka klasowa albo
rewolucja uywane s z pen swiadomoci.Struktury na
bazie demokracji oddolnej i zgromadzenia doprowadziy
do tego, e polityka staa si spraw wszystkich.
Poszerzyy si mylowe horyzonty. Nawizujemy te nowe
kontakty.Robotnicy Zanon zaczynaj podrowa, a do
Neuqun przyjedzaj ludzie z rnych panstw i miast.
Daniel:
Na spotkanie w Rosario pojedzie delegacja z rady
zakadowej mowi.Zwizkowcy mwi, e inni compaeros
te powinni pojecha, eby zbiera doswiadczenia.
Aby dowiedzie si co inni myl o tym projekcie,
abymy nie zatracili kontaktu z rzeczywistosci i wiatem
zewnetrznym, wielu compaeros podrowao
w rne czci kraju opowiadajc o swoich
przeyciach. Nie wierzylibymy, e a tak wielu
ludzi interesuje si nami, e jestemy dla nich
idolami bo rozpoczlimy rewolucj.
Chicho wraz z Mariano, prawnikiem z Zanon,
byli pod koniec 2002r. we Woszech, Londynie i
Paryu.
Chicho:
Ta podr do Woch to bya wielk rzecz.
Codziennie bylimy gdzie indziej,
nierozumiejc ani jednego sowa. Byo nam si
trudno tu odnale. Na organizowanych imprezach
opowiadalimy histori naszego koniktu,o przejciu
zwizkw zawodowych, o innych fabrykach, o regionalnej
koordynacji, (we Wloszech z Coordinadora del Alto Valle),
o wsplpracy z fabryk Brukman, o zgromadzeniach w
zajtych fabrykach. Chodzio o odpowied na pytanie:
dlaczego kontrola robotnicza zamiast kooperacja?
Przedstawilimy nasz pogld, potem rozpocza si
dyskusja. Pytali nas o sytuacj w Argentynie, jak dugo
jeszcze damy rad i wiele innych rzeczy. Poznalimy ludzi
rnych brany. Imprezy organizowane przez wielkie
zwizki zawodowe FIOM, COBAS i rnych inne grupy.
W poowie podry bylimy ju znani, wszyscy wiedzieli
kim jestemy i co chcemy przekaza. Debaty te staway
si coraz bardziej interesujce, ze wzgldu na pytania
i referaty. Nasza podr zostaa pokazana w telewizji.
Spotkania te nabieray innego charakteru i przychodzio
coraz wicej ludzi.
Nowe horyzonty

Potem bylimy w fabryce Fiata na Sycylii. Tu spotkania
nabray zupenie innego charakteru.
Nie przypuszczaem, e co takiego moe si wydarzy,
ale tak wanie byo z compaeros
z Fiata. Strajkowali. Nie zajli fabryki, ale strajkowali. To
tysice, a nie tylko 270 robotnikw.
A to jest rnica. Oczywicie w iloci robotnikw, a
nie w sensie sprawy. Strajk by spowodowany pseudo
kryzysem, tak jak w Zanon. Wzilimy udzia w jednym z
ich zgromadze. Pojawiy si artykuy w prasie i reportae
w radiu. Od tego momentu pytali nas, czy te nie mogli
by zaj fabryki i co im radzimy. Powiedzielimy, e
moemy opowiedzie o swoich dowiadczeniach. Naszym
posannictwem jest jedno, jeeli chcemy dalej prowadzi
walk, to musimy si zjednoczy, bo szefowie napewno
bd prbowali nas osabi, to nasze najwaniejsze
posannictwo.
30 dni bylimy we Woszech. Kadego dnia jedno
spotkanie, czasami dwa, nawet w niedziel. To bylo
szalestwo. Rozmawialimy z wieloma grupami, ktrym
podobao si to co robimy i te chc si usamodzielni.
Bez wielkich aparatw zarzdzania i duych zwizkw
zawodowych.
Delia, jedna z nielicznych compaeras, na pocztku 2003r.
bya razem z Alejandro Lpez, przewodniczcym SOECN,
na wiatowym socjalnym forum w Porto Alegre.
Delia:
Compaeros naprawd wybrali mnie jako reprezentantk
na swiatowe socjalne forum!
Podr nie bya wana, ale to, e mnie wybrali! Nawet
gdyby wybrali inn z kobiet, te bym si cieszya, bo
jest nas tak niewiele.To wielki krok. Na zgromadzeniu
zdecydowano, e szeciu mczyzn i jedna kobieta bd
towarzyszy Alejandro Lpez. Nie dwch ze Zwizku
Zawodowego, tylko jeden ze Zwizku, i drugi z pord
robotnikw. Wtedy jeden z compaeros zapyta: Nie
moe pojecha kobieta? Wwczas mnie wybrano.
Niewymiernie poszerzy si dla mnie horyzont. Pochodz
z rodziny, w ktrej nie rozmawiao si o polityce. Dzi
denerwuje mnie ta niesprawiedliwo, i przeciw temu
chc co wicej zrobi.
Ten kto zajmuje si ruchami w Argentynie, nie ominie
poznania wielu trockistowskich awangardowych
ugrupowa. Tradycyjnie w lewicowym ruchu argentyskim
Trockizm ma wielkie znaczenie i wanie tam, gdzie si
co dzieje, spotykaj si ludzie dla ktrych ten polityczny
kierunek mia znaczenie.
Compaeros potra z regy lepiej si artykuowa w
ruchach socjalnych, przez co byli bardziej zauwaalni od
tych ktrzy stawiali pierwsze kroki na scenie politycznej.
Nie zagbiajc si w temat, wyglda to tak jak gdyby
kady ruch by produktem partii.
Wszystkie trockistowskie partie w Argentynie prbuj
z tych socjalnych ruchw i walk robotnikw wycign
polityczne zyski. Przez co oczywicie narobiono wiele
szkd. Na przykad Interbarrial, miejsce cotygodniowych
po powstaniu spotka w parku w Buenos Aires, zostao
zniszczone przez midzypartyjn konkurencj. Wikszo
ludzi miaa dosy tego politycznego nacisku i przestaa
przychodzi. O fabrykach Brukman i Zanon cigle
jeszcze si polemizuje, czy to zajcie fabryki to zasuga
kadr politycznych trockistowskiej PTS. To prawda i nie
tajemnica, e Ral Godoyi i paru innych compaeros jest
czlonkiem PTS. W wyborach prowincji we wrzeniu 2003r.
w Buenos Aires do PTS kandydowao z Brukman dwch
bezpartyjnych robotnikw.
To absurdalne wyobraenie, e paru politycznych
kadrowcw potrao wcisn swoje przekonania 300
robotnikom. Wpywy te mona zauway w hale
upastwowienie pod kontrol robotnikw i czasami w
dyskusjach w fabryce o wadzy robotniczej i rewolucji.
Oczywicie nie trzeba dzieli przekona trockistowskich
partii o rozbudowie pastw socjalistyczych. To nie jest te
wane.
Wane jest, e w ogle si dyskutuje na tematy jak powinno
wyglda to inne spoeczestwo. Jak doj do tego?
Czy rewolucji potrzebna jest partia, czy chcemy rzdow
robotniczych, czy chodzi o stworzenie przeciwwadzy z
wasnymi strukturami? Walka klas czy Multitude?
W Zanon w czasie produkcjii prowadzone s dyskusje,
Brukman i Zanon: projekty trockistowskich partii?
ktre s typowe raczej w akademickich krgach. To
bardzo konkretne pytania. Jak strategi powinna
przyj organizacja bezrobotnych i co dalej z Zanon.
Upastwowienie pod kontrol robotnikw i rzdy
robotnicze nale do repertuaru Trockizmu. W zajtej
fabryce nabiera to innego znaczenia. Pokazalismy,
e bez szefw potramy zarzdza produkcj, w
zwizku z czym moemy rownie zarzdza pastwem.
Politykw te nie potrzebujemy tak samo jak szefw.
Upastwowienie pod kontrol robotnikw znaczy
dla wielu compaeros poprostu nie to, e chc by
wacicielami. Chc aby pastwo udostpnio im
fabryk.
W fabryce, w ktrej nikt nie omiela si otworzy
ust, powstao miejsce do takich wanie dyskusji.
Tego miejsca nie stworzya adna z partii, chocia
wszystkie chciay wykorzysta to do wasnych celw.
To miejsce robotnicy zdobyli samodzielnie. Tak jak
w wywiadzie powiedzia Ral: Jeeli uda nam si
stworzy demokracji miejsce, wwczas compaeros
sami zdecyduj co i jak dalej. I to wanie robi ku
zdumieniu ich zorganizowanych compaeros.
W czasie wyborw w marcu w Prowincji Neuqun,
wiele lewicowych partii miao na ulotkach robotnikow
z Zanon. Byy propozycje wystawienia kandydatw. Na
jednym ze zgromadze robotnicy zdecydowali, e tego
nie zrobi. Z przyczyn taktycznych PTS nawoywaa do
bojkotu tych wyborw.
Wystawili w Neuqun bojkotujcy plakat. Na plakacie:
robotnik z Zanon z bezrobotnym z MTD, z widoczymi
znanymi koszulami z naszywk zakadu. Plakat ten
wywoa w zakadzie wzburzenie. Robotnicy zdecydowali,
e nie wystawi kandydatw, ale te nie zbojkotuj
wyborw, jak sugerowa plakat.
Robotnicy z Zanon naleeli kiedy do dobrze opacanej
robotniczej elity. Wielu z nich mieszka we wasnych
domach, ktre zbudowane byy wedug socjalnego planu
mieszkaniowego. Ten kto mia prac, mg za niewielk
miesieczn opat dosta taki dom. Na parkingu rmy
par ciekich motorw i sporo samochodw. Pozostao
byego dobrobytu.
Dzisiaj wielu nie paci za domy i nikt nie moe sobie
pozwoli na zatankowanie do pena. Ale dopki szef nie
ogosi konkursu fabryki, robotnicy z Zanon czuli sie
zabezpieczeni i nale do klasy sredniozamonej.
Eugenio:
Przy 100% produkcji, robotnikom z Zanon powodzio si
dobrze. Nie miae problemu dosta kredyt. Jako robotnik
z Zanon znaczye duo i nagle ta klska.........
Daniel:
Te konikty widzielimy wokl nas, na zewntrz, ale
my pracowalimy w Zanon. Nie mielimy problemw
nansowych. Czsto bylimy wsciekli na tych, ktrzy je
mieli. Musz do pracy,a oni blokuj ulic! Moim jedynym
zmartwieniem byo to, e nie dojad do pracy.Nie pytaem
o co idzie i dlaczego blokuj ulic.
Rosa:
Do momentu koniktu nie byam zaangaowana
politycznie. Przeciwnie, jak bezrobotni blokowali ulic to
mwilam, aby znalezli sobie nowa prac i nie robili gupot.
Dopiero kiedy mnie sam to dotkno, zrozumiaam, e
musimy sobie wzajemnie pomaga.
Delia:
Klasa sredniozamona musi najpierw straci pienidze,
aby zrozumie te blokady ulic.Niestety musimy pozna to
na wasnej skrze, aby to zrozumie. Wczeniej mielimy
karty kredytowe i konta w banku, a potem ebranie o
jedzenie i demonstrowanie na ulicy, to byo zbyt duo dla
nas. Zaliczaam si do klasy sredniozamonej, to znaczy
chciaam do niej nalee.Paciam crce prywatn szko.
Nie mam luksusu, ale chciaam, aby moje dziecko zdobyo
dobre wyksztacenie. Nie interesowaa mnie walka o
lepszy system nauczania, ja za to paciam.
Rosa:
Na pocztku nie byo to atwe wyj na ulice i
demonstrowa. Jakkolwiek enujce, czowiek czu si
dziwnie, ale chodzio o nasze prawa, o nasz dum.
Niewielu byo tych, ktrzy podjli na pocztku walk.
Wiedziaam, e nadszed ten moment, ale byam jedyna
na moim oddziale. Starych zwiazkowcw wogle nie byo
wida w zakadzie,nic nie robili.
Robotnicy z Zanon i bezrobotni
W padzierniku 2001r. robotnicy z Zanon zajli fabryk, a
bezrobotni zorganizowali si w MTD w Neuqun.
Eduardo:
Konikt ten rozpocz si 01.10.2001r. MTD zaoono
4 padziernika. Wczeniej dziaa pod nazw Komisja
Bezrobotnych w San Lorenzo. Kiedy ich dziaalno
rozszerzya si na inne czci miasta zmienia nazw na MTD
- Ruch Bezrobotnych Robotnikw. Compaeros z Zanon
zrobili wtedy blokad ulic w centrum i zablokowali most
czcy Neuqun i Cipolletti. MTD uznao walk robotnikow
za znaczc, bo nie chcemy wicej bezrobotnych, chcemy
miejsc pracy. Robotnicy walczyli o swoje miejsca pracy i
gdyby przegrali, to byliby w takiej samej sytuacji jak my,
i w kocu przyszliby do MTD. Pomagalimy im, eby nie
stracili pracy, bo nie chcemy, eby byo jeszcze wicej
bezrobotnych.
W czasie jednej z blokad mostu, poszlimy eby im pomc.
Na pocztku dugo dyskutowano. Niektrzy compaeros z
MTD pytali: dlaczego mamy pomaga robotnikom, ktrzy
maj prac, na co compaeros z fabryki odpowiadaj:
dlaczego mamy pomaga betrobotnym, s ju przecie
bezrobotni. Na pocztku patrzyli na nas z gry, ale kiedy
zablokowalimy jedn z ulic, przyszli z pomoc i kiedy
oni robili blokad te pomagalimy im.Tak rozpoczea si
nasza znajomo.
Ral:
Wyjcie na zewntrz byo trudne.To nie byo czym
normalnym demonstrowa razem z nauczycielami albo
rozpozna wrd bezrobotnych twojego compaero.
Wystarczajco dugo walczylimy
tu w fabryce jako mniejszo.
Na pocztku przegralimy na
zgromadzeniu gosowanie, co
znowu nam si ostatnio zdarzyo.
Wszystkie nasze propozycje zostay
odrzucone, ale kiedy pojawiy si
problemy w praktyce to jednak z
nich skorzystano.
To, e robotnik nie chce mie
nic wsplnego z bezrobotnym
spowodowa rzd i biurokracja
zakadowa. Wikszo zwizkw
zawodowych traktuje bezrobotnych
compaeros z gry. Nie s uznawani
za czonkw naszej klasy. To bardzo
nam pomogo, e tutaj w Neuqun
powsta naprawd niezaleny Ruch
Bezrobotnych, i do tego bardzo
postpowy. Bo tak naprawd to nie
typowe, e bezrobotni pomagaj robotnikom. Niestety s
to tylko nieliczni. Wikszo z nich prowadzi korporacyjne
walki, kada grupa z wasnymi daniami.
Daniel:
Na pocztku wielu nie chciao mie z MTD nic wsplnego -
z tak brutalnymi ludmi. Po pierwszych wsplnych akcjach
byo to tematem na wielu naszych zgromadzeniach.
Nie chcemy takiego partnera. Ludzie ze zwiazkw
zawodowych zapewnili nas, e postaraj si aby nie
doszo do przemocy. Powiedzieli tym z MTD, e jeeli
chc nam naprawd pomc, to musz pokaza jedno z
robotnikami. Zaakceptowali to, sami nigdy nie postawili
adnego warunku.
Dzisiaj robotnicy Zanon i bezrobotni MTD tworz
strategiczn jedno. Wsplne wystpienia roboczych
koszul ze znaczkiem zwiazkw i kamizelek z napisem MTD
stay si w miedzy czasie czym zupenie naturalnym w
czasie demonstracji, blokad, albo spotka koordynacyjnych
na szczeblu regionalnym i krajowym, ktrymi probj
stworzy nowy niezaleny Ruch Robotniczy.
Eduardo:
Demonstracj na mocie uwaam za bardzo piekn.
Kiedy robotnicy z Zanon zdecydowali si ponownie na
blokad mostu, poszlimy, aby im pomc. Compaeros
blokowali ju most, kiedy przyszlimy w naszych bialych
kamizelkach z napisem MTD, ktre zawsze zakadamy w
czasie demonstracji. piewalismy piosenk, ktra staa
si prawie hymnem: Chod tu, chod tu, zapiewaj ze
mn, tu znajdziesz przyjaciela, my z prac i bez pracy,
razem wygramy t walk. Obie grupy pieway t pie i
ten moment spotkania... to byo pikne, brzowe koszule
i biae kamizelki, wszyscy poczeni w jedno. To byo
naprawde pikne. Ale konkretnym wyrazem tej symbiozy
jest fakt, e my bezrobotni przyszlimy tu do fabryki.
Od momentu zajcia fabryki ponad 50 bezrobotnych
zostao zintegrowanych z zaog. Robotnicy Zanon
zdecydowali, e kady bdzie zarabia 800 pesos. Jeeli
z produkcji bedzie wicej pienidzy to nie podnios
zarobkw, tylko stworz nowe miejsca pracy.
800 pesos to przyzwoity zarobek w Argentynie, ale mimo
wszystko do ycia niewiele. Niektrzy compaeros s
zdania, e nadszed czas podniesienia ich zarobkw, nie
tylko solidaryzowania si z innymi. Dotychczas jeszcze
nikt nie poruszy tego tematu na zgromadzeniu, a wic
stare decyzje nadal s aktualne.
Fredy:
Jak stwierdzilimy, e potrzebujemy pomocy wielu
ludzi, bezrobotnych te, wielu nie mogo tego poj.
Szczeglnie dla starszych byo to trudne do zrozumienia.
Czego takiego jeszcze nie przeyli. Do momentu, kiedy
na jednym ze zgromadze dokadnie wytumaczono,
dlaczego jest to takie wane. Ludzie zrozumieli, e bdzie
to dla nas korzystne i do tego bdzie to politycznym
sukcesem: podczas kiedy robotnicy z Zanon z wasnej
inicjatywy zatrudniaj bezrobotnych - rzd nie robi nic.
Raul:
Jasne, e dyskutowalismy o tym, czy podnie zarobki
czy nie, ale gwne pytanie to, co z fabryk. Teraz
wykorzystujemy tylko 10% jej moliwoci. Jeeli
dojdziemy do 100 %, to pojawi si konkretne zyski. I to
jest nasz projekt, aby te zyski zostay wykorzystane dla
ogu.
Zajcie i samoorganizacja fabryki ma dug przedhistori.
Pod kontrol zarzdu i starych zwizkw nie bylo moliwe
z kimkolwiek rozmawia. Robotnicy organizowali si poza
zakadem. Jedna z grup organizowaa turniej piki nonej,
aby przy tych niedzielnych spotkaniach mc porozmawia
z innymi compaeros.Turniej ten trwa cay rok. W kadym
oddziale bya druyna i w kadej druynie jeden delegat. W
ten sposb mogli nawiza kontakty z innymi oddziaami.
I tak powstaa opozycja, ktrej w 1998 udao si przej
rad zakadow (Comisin Interna) i wywalczy prawo do
zgromadze w zakadzie.
Ral:
Pocztkowo spotykalimy si na piwie, gralimy w nog
z compaeros, ktrzy mieli podobne zdanie.Tak to si
zaczo. Potem zmienia si sytuacja zewntrzna. Tu w
Neuqun ju w 1996r. odbyo si pierwsze powstanie
bezrobotnych w tym kraju, w Cutral Co,
par kilometrow std. O tym si mwio,
nawet w fabryce o tak rozbudowanej
kontroli. Opinie byy podzielone, od
zdania e nic z tego nie bdzie i jak
mona da pienidzy od rzdu jeli si
nie pracuje, a po nasze zdanie, e nale
do naszej klasy i ich walka jest nasz
walk. W tym czasie w fabryce panoway
jeszcze struktury biurokracji zwizkowej.
Nie byo adnych akcji, nie mwic o
wyjanieniach. To byla kombinacja tych
dwch elementw.
My zrobilimy pierwszy krok i sytuacja
w fabryce zaczea si zmienia. Wtedy
jeszcze ma grup bralimy udzia w
demonstracjach nauczycieli, pracownikw
umysowych i bezrobotnych. Na pocztku
byo nas dwch, trzech albo piciu. Doszo
dwch z transparentem, jeden z jednej
strony, drugi z drugiej, a z tyu nikogo.
Mimo tego pokazalimy e jestemy.
Opowiedzielimy o tym w fabryce.
Zdoalimy przynajmniej zatrzyma
zgromadzenia. Wiele nas to kosztowao.
Zarzd zakadu bezustannie nam grozi, zrobiono nam
proces. Zgromadzenia w fabryce byy zabronione. Tylko
w pomieszczeniach zwizkowych i poza godzinami pracy
mogy one si odbywa. Prawnie jest to niejasne. Wszystko
to co osignelimy, osignelimy dlatego, e zamalimy
panujce reguy.
Dugo trwao zanim moglimy organizowa zgromadzenia
w fabryce. Najpierw wykorzystywalimy pierwsze pl
godziny przerwy, aby rozmawia z ludmi. Przerwy
byy czasowo przesunite,podczas kiedy jedni jedli,
inni dogldali maszyn. Jak ju si lepiej poznalimy,
zadalimy wsplnej przerwy. To bylo uderzenie dla
zarzdu. Wnieli spraw do sdu. Wsplna przerwa dla
wszystkich, to byo nasze pierwsze osignicie. Wydaje
si moe nie duo, ale to by olbrzymi sukces. To byy te
pierwsze kroczki mae, ale wane. Potem zgromadzenia
trway godzin, albo i duej, tyle ile potrzeba, ale to ju
w czasie walki.
Robotnicy przeciwstawiali si szykanom i zwalnianiu
z pracy. Umowy czasowe o prac byyprzyczyn
nerwowoci. Znaleli paragraf, ktry mwi, e jedna z
kopii rozwizania umowy o prac musi zosta przekazana
do zwizkw zawodowych. W zwiazku z tym, e to nie
nastpio, rozwizanie umowy o prace nie jest prawne.
daj staego zatrudnienia, pod grob strajku.
Do pierwszego strajku dojdzie w czerwcu 2000r.,
po tym jak 22 letni Daniel Ferras zmar w fabryce z
powodu nie udzielenia mu pierwszej pomocy, z braku
suby medycznej. Po dziewiciu dniach strajku zostaa
wprowadzona na ponownie.
Rosa:
Smier Daniela staa si wyzwaniem do walki. Przecie,
to nie moliwe, eby taki zakad nie mia zaplecza
medycznego! Jak bye chory, to przysyali ci lekarza do
domu, aby sprawdzi czy naprawd chorujesz, na to mieli
pienidze! Ju wczeniej byy wypadki w fabryce, jeden z
compaeros spad i teraz jest sparaliowany.
Ana:
Jak usyszeli co stao si z moim synem zatrzymali
produkcj. Zmar z powodu nie uzyskania pierwszej
pomocy. Wydaje mi si, e wtedy pracowao tu 600 osb.
Lekarz przyszed na dwie godziny, a odpowiedzialny za
pierwsz pomoc nie wiedzia, co ma robi. Nie byo aparatu
tlenowego, nie byo karetki, a jak wreszcie przyjechaa z
Neuqun, to byo ju za pno.
Matka Daniela, Ana, naley do zaogi od koca 2002r.
Pracuje z dwoma innymi compaeras w kuchni, gdzie po
wasnych kosztach, robi dla rannej i nocnej zmiany buki
i wypieki, a dla dziennej gotuj obiad.
Ana:
Wczeniej pracowaam w hali z owocami, 26 lat w
paczkarni. To byla praca sezonowa. Pracowao si 5-
6 miesicy w czasie zbiorw. Przed 10 laty z dnia na
dzie zostaa zamknita. Podczas sezonu pracowaam
tam 26 razy. Wszyscy stali si nagle bezrobotni. A w
tych czasach trudno jest znale prac. Jak jeste po
czterdziestce, to ci nie zatrudni,bo jeste za stara.
Bardzo si ucieszyam, kiedy zaproponowali mi tu prac.
Zawsze pomagaam chopakom tu w fabryce. Czsto do
nich przychodziam kiedy tu byli.Jak demonstrowali w
Centenario, to te byam z nimi. Zawsze jak co robili,
byam z nimi. Utrzymywali ze mn kontakt. Odwiedzali
Moglimy zacz bo nie bylimy pochopni...
mnie, sprawdzali jak mi si powodzi, pytali czy czego
nie potrzebuj. Za to jestem im wdziczna. Nigdy nie
przestali mnie odwiedza.
Pod zdjciami Daniela, ktre wisz w wielu miejscach
fabryki jest napisane: Bye napdem siy, ktr dzi
jestemy. Jego mier, to pocztek walki przeciw
morderczym warunkom pracy. Gdy drug stron
relatywnie dobrych zarobkw by wiezienny klimat i cige
wypadki.
Ral:
Dostawalimy czasowe umowy o prac, 4 umowy
szeciomiesiczne i jak nie robie nadgodzin to ci
zwalniali. Jeli miae wypadek, to te ci zwolnili, bye
chory, tak samo. Fabryka ta powstaa w czasie dyktatury i
panowa w niej dyktatorski rezim. adna z grup politycznie
zaangaowanych nie miaa szans.Tylko ty policyjny
zwizek zawodowy mia co do powiedzenia. Dla ludzi z
zewntrz, byo przywilejem tu pracowa.
Pierwsze sze miesicy pracy byy najgorsze w moim
zyciu. Majc 11 lat zaczem pracowa. Na pocztku by to
szok.Ta caa maszyneria, okropny haas. eby rozmawia,
trzeba byo krzycze. I to szalone tempo pracy prowadzio
do tego, e co 2 dni by wypadek, szczeglnie uszkodzenia
rk. Jeli miae wypadek, to sam sobie bye winny.
Zabierali ci do biura i obrabiali,a jak nie wsppracowe
to bye zwalniany. Kazali nam pracowa dwie zmiany -
po 16 godzin! od 6 do 22. Praktycznie sze miesicy nie
miaem wolnego dnia. To byy okropne lata.
Nawet koledzy ci poganiali, bo mona byo dosta
premi. Dlatego donosili, jak kto z nowych z powody
bdw czciej zatrzymywa maszyny, niektrzy skaryli,
e produkcja nie idzie, bo ten i ten le pracuje. To byo
extremalne napicie psychiczne.
Fredy:
Firmie szo dobrze, duo sprzedawali, zapacili nam
nadgodziny, ale zarobili na nas bardzo duo. Potem
chcieli zmniejszy wypaty, ilo godzin i wprowadzi
nowy, bardziej elastyczny system pracy. Jak nie miaes
na grze nic do roboty, to musiae i na d miesza
glazur lub pomc compaerom, albo nawet zamiata.
Jak im si to udao, to zaczli zwalnia ludzi. Niechcc
paci nadgodzin, obciali robotnikw olbrzymi iloci
pracy. I tak rozpocz si konikt pomidzy kierownictwem
zakadu a robotnikami.
Julian:
mier Daniela zczya nas wszystkich. Dzi nie ma
prawie adnych wypadkw. Wynika to z naszego sposobu
pracy. Jak pracujesz w popiechu to jest wiele wypadkw.
Teraz ilo ich zmniejszya si o 99%. Czasami jeszcze
si zdarzaj, ale tylko lekkie. Wczeniej byy zwichnicia,
duo uszkodze rk. Wszystko z tego popiechu, cigle
tylko mylae eby da rad i nie dosta upomnienia,
albo zosta zwolnionym.
Po strajku z powodu mierci Daniela Zanon ogosi
upado zakadu. Chc si pozby caej zaogi. Wypaty
s nieregularne i skpe. Compaeros nie wierz w ten
kryzys. W kocu widz ile palet z kaami opuszcza
fabryk. daj ujawnienia bilansu. Poprzedzony wieloma
maymi strajkami, w marcu 2001r. rozpocz si ten 34
dniowy.
Rolando:
To co tu przeywamy nie bylo jeszcze w Argentynie.
Wyszlimy i zablokowalimy ulic, zbieralimy grosze na
jedzenie. Bylimy w wielu czciach miasta i zyskalimy
spor pomoc od ludzi. Samochodem dostawczym
jedzilimy od domu do domu, proszc o jedzenie. Potem
dzielilimy wszystko. Rozdawalimy ulotki i zbieralimy
pienidze. Nigdy nie byem zwizkowcem albo kim takim.
Zawsze byem tylko robotnikiem, ale t histori uwaam
za suszn, dlatego bior w niej udzia.
>Manotas<:
Ten konikt, ktry trwa 34 dni, by pierwszym w ktrym
braem udzia. Bardzo mocny. Najmocniejszy jak do dzi.
Byo bardzo zimno wwczas, deszcz i wiatr. Nie mielimy
rodkw do ycia ani pienidzy. Postanowilimy si rozdzieli
na komisje. Byem w komisji ktra rozpowszechniaa nas
w rnych dzielnicach Neuqun. Rozdawalimy ulotki
w zamian za jedzenie. Ludzie reagowali w najlepszy do
pomylenia sposb. Kadego dnia wracalimy ciarwk
pen rodkw ywnociowych. Kady compaeros
mg zabra troch prowiantu do domu. Pienidzy nie
mielimy.
Robotnicy na wzr metod piqueteros blokuj ulice i
zamykaj krytyczny punkt miasta Neuqun - most
pomidzy dwiema rzekami do ssiedniej prowincji Rio
Negro.
>Manotas<:
Kadego dnia bylimy w centrum Neuqun i kadego dnia
blokowalimy ulic. Tam gdzie byy banki zablokowalimy
wszystko, majc nadziej, e rzd zainteresuje si
sytuacj robotnikw. Nic jednak nie zrobili. Ktrego dnia
zdecydowalimy si na zablokowanie mostu. To by wielki
wyczyn. Poszlimy wszyscy razem i o smej rano cakowicie
go zajelimy. O idmej wieczorem poinformowano nas,
e odbdzie si spotkanie w urzdzie pracy i e rma chce
z nami pertraktowa.
O jedenastej w nocy rma i rzd prowincji, ktry
naturalnie trzyma stron zakadu, obiecali, e dugi bd
wyrwnane. Do trzeciej nad ranem witowalimy przed
strajkowym namiotem. Osignelimy to, o cowalczylimy.
Bylimy bardzo dumni. Wrcilimy do fabryki. W
czerwcu i lipcu pojawiy si znowu podobno problemy ze
sprzeda. Wiedzielimy, e miesicznie zakad sprzedaje
500 000 metrw kwadratowych i robi milionowy obrt.
Ale twierdzili, e nie maj pienidzy. Na zgromadzeniu
podjlimy decyzj e natychmiast strajkujemy, jeeli w
dniu wypaty nie bedzie pienidzy. I tak si te stao. 1
padziernika znowu nie byo pienidzy. Produkcja zostaa
zatrzymana. Ostatnio potrzebowalimy 34 dni, teraz
moe dwa miesice. I robilismy znowu to samo, co w
czasie tego 34-dniowego strajku. Zbieralimy ywno,
popularyzowalimy ten konikt. Compaeros pojechali do
Buenos Aires. Wiele organizacji przyszo nam z pomoc.
Duo pomogo rozpowszechnianie tego koniktu przez
wszystkich ktrzy byli zainteresowani.
Najlepszym sposobem, aby konikty w fabryce stay sie
spraw kadego, byy i s zgromadzenia. zgromadzenia
oddziau, zmian, tygodniowe zebrania koordynatorw
i zgromadzenia oglne. Czasami organizowane s Dni
Dyskusyjne, podczas ktrych produkcja ograniczana jest
do minimum i w grupach prowadzone s dyskusje.
W tych strukturach rozpatrywane s wszystkie decyzje
dotyczce produkcji i polityki.
Mario:
Jest jeszcze sporo do zrobienia, i wiele mogoby by jeszcze
lepiej. Ale tak jak to robimy z naszymi zgromadzeniami
to jest ju cakiem niele. Wszystko na zebraniach to
podstawa. Tam rozpatrywane s wszelkie decyzje, a
decyduje wikszo. Tak to wyglda.
>Manotas:<
Uwaam, e jeli ta walka co daa, to dziki demokracji
jak bya i jest prowadzona.
Jedynym autorytetem s zgromadzenia i sprawa ogu. O
tym co bdzie, a co nie bdzie zrobione nie roztrzygam
ja jako koordynator i nie Ral Godoy jako sekretarz
generalny zwizku zawodowego, tylko pracownicy na
zgromadzeniach. Wprowadzio to dzisiejsze kierownictwo
zwizku zawodowego. Musimy to zaakceptowa. Na
szczcie nie byli to adni biurokraci.
My nie mielimy adnego dowiadczenia. Prowadzili to ludzie
z rady zakadowej, ktrzy pniej przejli kierownictwo
zwizku zawodowego.
W p r o w a d z i l i
zgromadzenia jako
demokratyczny sposb
na rozwizywanie
problemw. Tak
jest do dzisiaj i tak
jest duo atwiej.
Na zgromadzeniach
wszyscy mamy prawo
powiedzie co mylimy
i odda gos. Nie w
tajnym gosowaniu jak
robi to wadza, ktra
potem niczego nie moe
sobie przypomnie.
Tu o niczym si nie
zapomina. Tu gosuje
zgromadzenie i
decyduje wiekszo.
Ja te ju zostaem
na zgromadzeniu
przegosowany. Tej
zasady trzeba si
trzyma, obojtnie
czy kto wygra
gosowanie czy przegra.
Najwaniejsze, e
wsplnie podjlimy decyzj. Tak pracowalimy i nadal
bdziemy pracowa. No i te dni dyskusyjne. Zgromadzenia
s bardzo wane, ale czasami brakuje midzy nami
pynnej komunikacji. W czasie dni dyskusyjnych
rozdzielio si nas 270-ciu na pie grup. Rozmawialimy
na wszystkie tematy. Jak na spotkaniach koordynatorw:
o polityce, o produkcji. To pobudzio nasz swiadomo,
a to jest bardzo wane, bo u nas w Argentynie istnieje
duy problem kulturowy - dyktatura militarna lat 70-tych
odciea nam nasze korzenie.
Cige Zgromadzenia
wanie na jednym ze zgromadze w lutym 2002r.
zdecydowalimy si wznowi produkcj. Cz
pienidzy ze wyprzeday wykorzystalimy do ruszenia
produkcji. Dzisiaj produkujemy wicej niz 100 000
metrow kwadratowych miesicznie, nie zaniedbujemy
polityki. Ja myl, e polityki i produkcji nie mona
rozdzieli.
Historia tego niezwykego zajcia fabryki rozpocza
si tradycyjnie przejciem rady zakadowej (Comision
Interna), a pniej jej zarzdu (Comision Directiva)
Zwizkw Zawodowych SOECN.
Fredy:
Trudno to wyjani.Teraz kiedy jest ten konikt nie
zwracamy uwagi na poszczeglne gremia, teraz
wszyscy jestemy rdzeniem ktry jest motorem
dziaa. Normalnie byoby tak: komisja zarzdzajca w
Kiedy Zanon wyczy piece, by to znak grocego
niebezpieczestwa zamknicia fabryki. W padzierniku
2001r. robotnicy zajli fabryk. Decyzj sdu, usunicie
si stao si nieprawne. Pod koniec listopada 380
zatrudnionych otrzymao pisemne zwolnienie.
30.11.2001r. robotnicy pod siedzib sdu pal
umowy o zwolnieniu. Budynek rzdu staje prawie w
pomieniach. Dochodzi do brutalnych zamieszek, w
ktrych zostaje aresztowanych 19 robotnikw Zanon.
Po poudniu wyszo na ulic prawie 3000 ludzi, i jeszcze
tego samego dnia robotnicy zostali zwolnieni z aresztu.
W grudniu sprzedaj materiay z magazynu, ktre sd
przyzna im za nie wypacone pensje.

>Manotas<:
Kiedy zaczlimy wyprzeda, pytalimy si na jak
dugo nam to wystarczy. Ludzie dawali nam jedzenie,
ale nie chcielimy, by nas wiecznie utrzymywali. Tak
Julian:
Generalnie funkcjonuje zasada, e nikt nie moe zasiedzie
si na swojej posadzie i nie ma niedomwie. Jeli jest co
do przedyskutowania, to bdzie o tym dyskutowane.Te
ju kiedy zostaem
w c i g n i t y
w polityczn
dyskusj. Wszyscy
maj t moliwo.
Moesz bra
udzia i czu si
p o t r z e b n y m .
Zauwaysz, e
twoje zdanie si
liczy. Moesz
powiedzie co
twoim zdaniem
mogoby by lepiej
zrobione. Po to
s zgromadzenia
oddziau. Wszyscy
powinni si
zastanowi jak ta
caa sprawa ma
dalej lecie. Na
przykad sprzedarz:
by plan, ale ludzie
chcieli to zrobi
inaczej. O tym
rozmawia si na
oddziaach, tam
ludzie mwi co
im nie pasuje,
a na oglnych
zgromadzeni ach
rozpatrywane s
wszystkie opinie
i szukamy najlepszych dla nas rozwiza. Nie chodzi
o to, co jest dobre dla zwiazku zawodowego, albo dla
poszczeglnych ludzi. Liczy si sprawa ogou, i to jest
wane.
Daniel:
Co dwa, trzy miesice organizujemy dni dyskusyjne.
Na nich odwaaj si dyskutowa nasi compaeros. Na
oddziaach tworzy si mae grupy do ktrych przychodz
compaeros z kierownictwa zwizku zawodowego,
koordynatorzy i delegowani prowadzcy te grupy. Jest
odczyt, ludzie pytaj, wycigaj wnioski, mowi swoje
zdanie i wszystko to jest zapisywane. Wyniki kadej grupy
przedstawiane s na zgromadzeniach oglnych.
I to jest w miar demokratyczne. Teraz akurat chodzi o
to, e nie wszystkie decyzje podjte na zgromadzeniach
z rnych powodw mogy zosta zrealizowane. Nadal
prbujemy znale moliwie jak najbardziej demokratyczny
sposb aby je urzeczywistni. Ostatni dzie dyskusyjny
by 15 listopada. Ju teraz na rnych spotkaniach
rozmawiamy o nastpnym. Prawdopodobnie w marcu.
W peni uznaj to co zrobili chopcy, ktrzy przejli rad
zakadow i kierownictwo zwizku zawodowego. Zrobili
duo dobrej roboty. Tutaj w fabryce i na zewntrz.
Dlatego te bior udzia w obchodach koordynatorw.
Te wszystkie dyskusje z ludmi ze zwizku zawodowego,
o tym e musimy si bardziej zorganizowa by zrobi
kolejny krok na przd, w rezultacie prowadz do tego, e
bdziemy lepsi.
Kiedy ludzie mwi: Tak dalej by nie moe,
odpowiadamy: Dobra, szukajmy innego rozwizania.
Nie wolno zastygn w jednej pozycji. Wielu compaeros
ze zwizku zawodowego, delegaci albo compaeros z
kierownictwa zarzdu ma te potrzeb jak ja cigego
szukania nowych rozwiza. Jeli co nie wychodzi, to
siadamy i rozmawiamy o tym. Kady mwi jak zrobiby
najlepiej.
Poniewa na pocztku na zgromadzeniach koordynatorw
zajmowano si wycznie produkcj, zostay one rozszerzone
o compaeros z funkcj zwizku zawodowego.
>Manotas<:
Prbowalismy pracowa bardzej zorganizowani. Spotkania
koordynatorw byy ok, ale odlege od politycznych pyta.
Od tego bylimy odcici. Tak pojawia si potrzeba, eby
w spotkaniach koordynatorw bra rwnie udzia zwizek
zawodowy.Teraz spotykamy si w kady poniedziaek o
9.00. Godzina rozpoczcia jest wiadoma, zakoczenia
nie, czasami dyskusje na niektre tematy trwaj bardzo
dlugo. Rozmawia si o produkcji i polityce: sytuacji
oglnokrajowej, polityce lokalnej, o tym jak poradzimy
sobie z problemami i co z produkcj.Koordynatorzy
przekazuj to potem naszym compaerom. W tych
spotkaniach bior rownie udzia delegaci-compaeros z
kadego oddziau. To wszystko pomaga nam pracowa
bardziej zorganizowanie. Jestemy przecie zwykymi
robotnikami. Musimy kierowa fabryk, a to nie zawsze
jest atwe.
Zebrania odziaw i zmian z reguy zwoywane s przez
koordynatorw i zwizki zawodowe.
Mario:
Kierownictwo zwizku zawodowego przynosi gotowe
propozycje. Zwouj zgromadzenie, bo jest sporo tematw
do omwienia. Zawsze masz jednak moliwo zabra
gos, czy zada pytanie o co chcesz.Nie musisz trzyma
si tematu, moesz pyta o wszystko. Nasze zebrania
trwaj tak dugo ile musz. Dwie, trzy, cztery godziny,
dopki nikt nie ma nic wicej do powiedzenia.
Przy caym zachwycie do tego politycznego projektu, to co
w fabryce gwnie si robi to praca. Uciliwa konieczno,
przed ktr chetni uciekaj rwnie compaeros z
Zanon. W fabryce jest stra zakadowa, zegary kontrolne
i kontrole toreb - symbole reimu, ktrych nie oczekuje
si w samorzdnej fabryce. W pierwszej linii suy to do
ochrony terenu i atakiem z zewntrz. Na pocztku byway
akcje sabotau jak np. przecicie pasw napdowych. Nie
wszyscy robotnicy s zadowoleni ze spolityzowania fabryki.
Rwnie w tej samorzdnej fabryce wykonuj tylko swoj
prac. Zegarw kontrolnych w ogle nie zlikwidowano,
wraliwe pomieszczenia s nadal niedostpne, a kontrole
toreb wprowadzono ponownie po decyzji zgromadzenia
- ze wzgldu na cige ginicie narzdzi i srodkw
czyszczcych.
Rosa:
Niektrzy pracownic-e/y nie rozumiej tego, e to jest
teraz nasza fabryka i szkodz nam wszystkim twierdzc,
e kiedy tak czy tak wrci stary Zanon, i dlatego jest im
wszystko jedno.
Daniel:
W przyszoci, aby robota sza, wystarczy jeden
koordynator na oddzia. To kwestia mentalnoci. Nie tak
jak kiedy, na kadego pracownika jeden koordynator.
Nie tej wiadomoci potrzebujemy: pracuj eby
zarobi, tylko: wszyscy pracujemy, eby zarobi na nas
wszystkich, dla kadego rwno. Do niektrych to jeszcze
nie dotaro. Nie rozumiej, e wszystkich nas to dotyczy
jeli kto nie zrobi swojej roboty. Zarobi tyle samo co
inni, ale jego compaeros musz pracowa za siebie i za
niego. Na szczcie nie ma takich wielu, a niektrzy s
naprawd czasami zmczeni.
Fredy:
Rzadko si to zdarza, ale niekiedy niektrzy compaeros
zachowuj sie nie w porzdku. Bez uprzedzenia wychodz
wczeniej z pracy, albo zamiast pracowa znikaj. No i
problem braku respektu. By moe rwnie dlatego, e
wszyscy mamy napite nerwy. Niektrzy wyadowuj to
na innych compaeros.
Ze wzgldu na problemy z dyscyplin wprowadzono
katalog sankcyjny. Kto czsto spnia si do pracy
lub bez zwolnienia w ogle nie przychodzi, albo po
podstemplowaniu zegara kontrolnego znika, musi si liczy
z obciciem zarobku. Katalog wisi w gablotce jako groba,
ale do tej pory nie zosta uyty. Byo par zawiesze pod
zarzutem groenia innym pracownikom.
Cepillo, wybrany
na jednego z
dwch gwnych
k o o r d y n a t o r w
produkcji, nie ukrywa,
e dziki tej funkcji
ma teraz inn pozycj
w hierarchii. Wiele
czasu spdza na
bieganiu po fabryce
i rozwizywaniu
koniktw, zanim
stan si one wielkimi
problemami albo
powodem do sankcji.
Na produkcji mimo
demokracji wyzywa
si na tych na
grze.
Mario:
Czasami mam
problem z tymi na
grze, z dziaaczami
zwizku zawodowego.
Nie z compaeros
z oddziau i nie z
koordynatorami, oni
te s compaeros
z twojego oddziau.
Ale wadza zakadowa
to co innego. Oni robi inn robot. I wsrd nich s
niektrzy... Na szczcie nie wszyscy, tylko mniejszo.
Sami zaproponowali aby odwoa na zgromadzeniu
tych funkcjonariuszy, ktrzy le pracuj. Jeszcze si to
nie zdarzyo. Nigdy jeszcze nie rozmawialimy o takich
przypadkach, a uwaam e powinnimy.
Teoretycznie na zgromadzeniach kady ma prawo do
krytyki i wasnych propozycji. Pomimo tego nawet w
samorzdnych fabrykach gono wypowiada si raczej w
maych krgach. Do tego potrzebna jest wiara w siebie.
Fredy:
Jeli mam co do zarzucenia, mog gono to powiedzie.
Ale ma to te i drug stron. Nie wszystko to o czym
jest tu mowa jest rowe. Jeli gono skrytyzuj moe
wywoa to ktni. Na przykad wczoraj na spotkaniu
poszo o jeden problem, na co jeden z compaeros mwi
do mnie: jesli ten problem jest ju od dwch miesicy,
to dlaczego nie przyszede z tym wczeniej, ju dawno
moglibymy to wyjani. Odpowiadam mu, e to nie tak
Ci na grze...
SOECN Zwizek Zawodowy Robotnikw
i Pracownikw Umysowych Przemysu
Ceramicznego Neugun
W Argentynie s dwa peronistyczne stowarzyszenia
zwizkw zawodowych (CGT i CGT-d). Obydwa to
biurokratyczne aparaty pastwowe ze skorumpowanymi
funkcjonariuszami. Trzeci, CTA, stowarzyszenie
zwizkow zawodowych zaoony waleczn retoryk przed
dziesiecioma latami jako alternatywa i reprezentujcy
przede wszystkim urzdnikw pastwowych, w
midzyczasie nie rni si od dwch pozostaych. Te
zwizki zawodowe okrelane s przez robotnikw
zwizkami biurokracji, albo krtko biurokracj.
SOECN by jednym z takich przedsibiorczych
peronistycznych zwizkw zawodowych. Zorganizowano
400 pracownikw z czterech fabryk: z fabryki Kai
Cermica Zanon, z ssiedniej Cermica Neuqun, z
Cegielni Cermica del Valle, ktra w lutym 2003r. po
dugich sporach i dysputach zostaa zajta przez siedmiu
pozostaych tam pracownikw, i z fabryki Cermica
Stefani w Cutral Co. Dzisiaj SOECN jest niezalenym
Zwizkiem Zawodowym, kierowanym przez grup ludzi
z Zanon, ktra w 1998r. przeja Rad Zakadow.
W grudniu 2000r. udao im si przej biurokratom
zwizek zawodowy. Dla wikszoci robotnikw jest to
wany krok w ich walce.
Historia tego roztrzygajcego zgromadzenia jest
wci na nowo opowiadana: Biurokraci z nadziej,
e robotnic-e/y z Zanon nie bed mogli wzi w nim
udziau, zwolali zgromadzenie w Cutral Co na pitek o
13.00. Bez powodzenia pozosta wniosek robotnikw
o wolne na ten dzie i odrobienie go kiedy indziej.
Pomimo tego zdecydowali si pojecha. Przyjechali
kilkoma autobusami do odlegej od Zanon miejscowoci
Cutral Co, gdzie wygrali gosowanie. Ci ktrzy musieli
zosta, solidarnie zbojkotowali pjcie do pracy.
Zwizek Zawodowy, wraz z zajciem tej fabryki
nabra innej, bardziej znaczcej roli. Nie jest
ju tylko porednikiem pomidzy robotnikami a
przedsibiorstwem. Dzi w nowych strukturach
zgromadze i koordynatrw kieruje fabryk i
politycznym procesem. Ale nawet teraz jeli
jestemy rdzeniem istnieje nadal rada zakadowa i
funkcjonariusze zwizku zawodowego. Niektrzy z nich
od czasu przejcia fabryki nigdy wicej nie pracowali
przy maszynach. Rownie i w zajtej fabryce istnieje
zagroenie biurokracji i nadmiaru funkcjonariuszy i
dziaaczy. Krytyka tych na grze dotyczy w mniejszym
stopniu koordynatorw, ktrzy rownie pracuj przy
produkcji, ale tych dziaaczy, ktrzy wykorzystuj swoj
funkcj i zamiast pracowa udaj aktywno w biurze.
Compaeros z Zanon jest ten problem wiadomy.
Teraz w Zanon dyskutuje si o zmianach statusu i
nowych propozycjach np. ograniczenie do dwch lat
wykonywanych funkcji.
byo i ju rozpoczyna si sprzeczka. Tylko dlatego, e
powiedziaem prawd. Jeli o sprawie mwi si otwarcie,
moliwa jest i ktnia. Ale jeli trzymasz jzyk za zbami
to w kocu wszystko pjdzie na marne.
Pocztek roku by dla Zanon raczej spokojny. Za wyjtkiem
ostrzeenia przeprowadzenia w marcu 2003r. kolejnej
eksmisji, politycznych akcji byo niewiele. Wewntrzne
problemy nabray przez to wikszej wagi. Nie mam ju
ochoty wysuchiwa tego cigego narzekania, e jaka
zmiana si obija, albo nie sprzta, mwi po kolejnym
obchodzie po fabryce zdenerwowany Cepillo. Cigle trzeba
na zgromadzeniach wyjania tego rodzaju sprzeczki o
prac.
Sia okupacji, ktra jest motorem tego politycznego
projektu, nie polega na samorzdnym kierowaniu tej
fabryki, tylko na tym, e staa si ona krystalizacyjnym
punktem caego ruchu.
Kiedy zabraknie siy, w codziennej rzeczywistoci puszczaj
compaerom nerwy. Zarzdzanie takimi problemami jest
bardzo mczce. Niektrzy chtnie zrezygnowaliby z tej
odpowiedzialnoci, przede wszystkim dlatego, e jako
mniejszo czuj si w Argentynie wci zagroeni.
Eugenio:
Jeli pytasz mnie o przyszo.... Chciabym, eby
si tu wszystko uoyo, eby by szef albo waciciel i
wszystko ruszyo jak naley,eby nasza wypata nie
bya uzaleniona od sprzeday kai, ebym nie mia
jeszcze tego zmartwienia. Przedtem martwie si tylko
o rodzin. Dzisiaj musisz si te martwi o rm, eby
funkcjonowaa,a ty mgby przynie grosz do domu.
Masz poprostu podwjne zmartwienie na gowie.
Mario:
Dobrze byoby, eby znalazo si jakie rozwizanie.
Obojtnie czy z Zanon, czy z innym wacicielem, albo
z rzdem. ebymy mogli si martwi tylko o to, co
potramy o prac. A kierownictwo zostawi lepiej
wykwalikowanym ni my. Pomijajc fakt, e mimo
wszystko cakiem niele sobie radzimy.
Eugenio:
Tak. Ale jestemy te zmczeni. Ta walka trwa ju tak
dugo i jeszcze potrwa. Koo krci si teraz wolniej.
Gdyby mnie zapyta kiedy krcio si na caego, to
odpowiedziabym: spieprzaj szee, sami damy rad
zarobi nasze pienidze. Ale to jest mczce, kiedy
wszystko tak wolno posuwa sie do przodu.
Mario:
Nie pozwalaj nam spokojnie pracowa: produkowa i
sprzedawa. Zawsze znajd si tacy co rzucaj kamienie
pod nogi. Czy to Zanon, czy rzd. Nie pozwol nam. Tak ja
to widz. Mimo tego, e byoby najlepiej gdybymy mogli
dalej tak pracowa. Ale oni nie zostawi nas w spokoju.
Nie pasuj im te wszystkie zmiany.
Gdybymy byli bardziej zjednoczeni, inne fabryki te, to
nabraoby to wikszej siy.
Wwczas napewno by si udao. Na dzie dzisiejszy to nie
takie proste, jest nas zbyt mao.
Niewiele pniej po tych rozmowach wydany zosta
nakaz eksmisji. Ta ciga niepewno zaamuje wielu
compaeros, niczego nie mog na duej zaplanowa
ani te podj jakichkolwiek nansowych decyzji. Ta
walka wymaga ogromnego osobistego zaangaowania,
doprowdzio to nawet do rozamu paru maestw. Mimo
tego compaeras i compaeros s przekonani o susznoci
tej sprawy i zdecydowani broni swojego projektu.
Delia:
Nikt z nas nie da si std o tak poprostu wysa do domu.
Temu, ktry podejmie t decyzj, musi by swiadome, e
nie bdzie mia atwo. Bd musieli nas std wycign i
te koszty.......
Fredy:
Tu jest sporo takich, ktrzy bed broni swoje miejsce
pracy. Lepiej byoby, ebymy byli tu wszyscy jak si
zacznie. Mam jednak nadziej, e nie, bo jeli, to co zego.
Wielu ludzi zdecydowanych jest odda ycie za spraw.
Chodzi o dum, nie o sprawy materialne
To, e pracownic-e/y Zanon w potrzebie gotowi s broni
fabryki rownie przemoc,
udowodnili w padzierniku 2002r. podczas akcji byych
pracownikw starej biurokracji z Zanon, ktrzy przedtem
i dzisiaj s po stronie wacicieli Zanon i z pomoc
opaconych dzieci i modziey z przedmiecia prbowali
przej fabryk. Robotnicy zbudowali mur obronny z palet
na kae, a napastnikw wygnali na ulic procami, ktre
stay si pniej przez jaki czas nieodczn czci
roboczego ubrania. Naboje pochodziy z produkcji. W
mynach z ziemi wiruj kamienie, ktre podczas rotacji
cieraj si do wielkoci szklanych kulek.
Te sawne biae kulki, ktre stay si ulubionym upominkiem
odwiedzajcych fabryk.
W poowie marca 2003r. zosta wydany nowy wyrok na
Zanon, ktry umoliwi syndykowi ponowne przejcie
zakadu. Compaeros z Zanon natychmiast reaguj
mobilizacj przeciwko grocej eksmisji. 29 marca na
akcj w fabryce przyjechay z Buenos Aires trzy pene
popierajcych akcj autobusy. Na czele z Matkami
[Madres de Plaza de Mayo] i ich przedstawicielk Hebe
Bonani, ktra w wypadku eksmisji deklaruje pozostanie
w fabryce.
CTA, jeden z trzech biurokratycznych zwiazkw
zawodowych, ogasza przeciwko eksmisji
zwoanie w caej prowincji strajku. Po oprowadzeniu
po fabryce, konferencji prasowej i debacie, 1500 ludzi
demonstruje w centrum Neuqun. Pomimo szerokiego
poparcia sigajcego od organizacji bezrobotnych,
prominencji, deputowanych a do biskupa Neuqun
nie udao si unikn nakazu eksmisji zaplanowanej na
smego kwietnia.
T noc z 7/ 8 kwietnia robotnic-e/y spdzaj w fabryce
gotowi broni jej yciem. Bram zabarykadowano
paletami od kai. Na dachu osoniona paletami stra.
Grupy uzbrojone w proce kontroluj teren fabryki. Pomimo
zimna w Patagoni ju w nocy stoj przed fabryk licznie
reprezentowani popierajcy. Do przedpoudnia liczba
demonstrujacych wzrasta do 3000. Strajkuj nauczyciele
i urzdnicy pastwowi. Kiedy o 13.00 wiadomo e
syndyk rusza w kierunku fabryki, milkn bbny i piewy.
Przedstawiciele przedsibiorstwa przychodz bez eskorty
policji i wycofuj sie po krtkiej dyskusji z robotnikami
i ich prawnikami. Ze wzgledu na zdecydowanie
robotnikw i szerokie poparcie, guwernator prowincji z
obawy przed nieobliczalnymi skutkami podj decyzj o
nieudostepnieniu policyjnej eskorty podczas eksmisji.
Potem jak byo ju jasne, e nie dojdzie do eksmisji, ten
historyczny dzie zakoczono wielkim witem. Zanon
wchodzi do historii pisay nastpnego dnia lokalne gazety.
Tak rwnie traktuj to robotnic-e/y: Myl, e piszemy
tym ksiak z historii, i wierz, e na nastpnej stronie
skoczy si dobrze, twierdzi w tym dniu jeden z nich.
Po pozytywnym zakoczeniu tych wydarze robotnic-
e/y chc wicej.
Te dzisiejsze wydarzenia wskazuj na to, e znalelimy
si w punkcie zwrotnym naszej walki. Dziki poparciu
spoeczestwa nie boimy si kolejnej eksmisji. Rzdamy
jedynego moliwie dlugotrwaego rozwizania tego
koniktu, a mianowicie upastwowienia fabryki Zanon.
Na poczatku chcielimy przej rad zakadow i
zwizek zawodowy. Odda fabryk w rce robotnikw.
Dzisiaj chcemy sprawiedliw spoeczno dla wszystkich
pracownikw, i nie odstpimy tego od kroku.
(Ral Godoy i Alejandro Lpez, robotnicy Zanon i
przewodnicy SOECN, 8 kwietnia przed fabryk)
Nieudana eksmisja: Zanon wchodzi do historii
Chcemy wicej Od dawna ju nie chodzi w fabryce tylko o utrzymanie
miejsca pracy. W tej fabryce dyskutuje si o innym
spoeczestwie. Walcz o to compaeros, i udao im si
zrobi pierwsze kroki. Celem produkcji jest nie tylko
prot, ale lepsze ycie dla wszystkich pracownikw
fabryki Zanon. Sami regularnie organizuj darowizny
na szkoy, szpitale, kuchnie ludowe i projekty socjalne.
Jest to rownie gest podzikowania za poparcie
i solidarno jak otrzymali. Nawet wieniowie z
ssiedniego wizienia wspomagali w pocztkowej fazie
walki pracownikom z Zanon. Przekazywali za pomoc
organizacji praw czowieka cz swoich skromnych
dziennych racji. W podzikowaniu jest teraz w wizieniu
dla odwiedzajcych wykafelkowana podoga.
>Manotas:<
Odwdziczamy si ludzi jak moemy. W nastpnym
tygodniu robimy akcj darowizny dla dzieci specjalnej
troski. Nasz compaero ma tak creczk. Mam
nadziej e moemy im pomc darujc kaow
podog. Zadbamy rwnie o to, aby i inni przyczyli
si solidarnie do tej akcji. Od rzdu nie dostan nic.
Dalimy rownie datek na szpital, eby odwdziczy si
lekarz i sanitariusz. Wykazali ogromn solidarno
pomagajc nam honorowo bez wynagrodzenia. Niekiedy
przychodzili tu na piechot i wdrapywali sie po murach.
Nigdy im tego nie zapomnimy.
Ral:
Te podstawowe pytania w odpowiednim momencie, w
momencie walki o obron fabryki zostay zrozumiane
jako podstawa walki. Wwczas zrozumielimy, e sami
nie damy rady. Tak stwierdzi og. I dlatego musimy
suy t fabryk spoeczestwu.
Wszystkim compaerom jest jasne, e sami nie
osigniemy celu. To jest duga walka. Niektrzy chc
wicej, innym wystarcza to co osignelimy, jeszcze
inni mwi dotd tak, dalej nie. Ale jasne jest, e
sprawa jest wsplna i bez nas wszystkich nie mamy
szansy.
Nie wszyscy s tego wiadomi. Nie wszyscy uwaaj,
e rwno midzy pracujcymi i bezrobotnymi
jest suszna. Albo, e musimy obali rzd i utworzy
rzd robotniczy. Nie wszyscy widz to tak samo, ale
wszystkim jest jasne e wsplnie musimy si broni i
walczy.
Compaeros z Zanon s mniejszoci. Te okupywane
przez 15 - 20 000 pracownikw zakady s mniejszosci
w porwnaniu z omioma milionami zatrudnionych w
Argentynie, a walczca frakcja z Brukman i par innych
zakadw jest mniejszoci w tym ruchu.
Eduardo:
Pierwszego dnia 19/20 (powstania w grudniu 2001r.)
wyszo 100 000 ludzi na ulic. Jest nas ale 35 milionw!
Zatrudnionych robotnikow - 8 milionw, bezrobotnych
- 5 milionw, - i tylko 100 000 na ulicy! na plaza de
Mayo! I na dodatek tych 100 000 nie ma wsplnego
zdania. Brukman, Zanon, MTD, okupowany supermarket
Tigre, i par innych dzielnicowych zgromadze czy
partii......Zbierzemy na ulic 2 - 300 ludzi. To wszystko
jest trudne, ale nie niemoliwe. Tak czy tak musimy
sprbowa.
Robotnicy nie brali udziau w powstaniu z 19 /20,
ktre obalio rzd De La Ra, dlatego nie czuj si
jego czci, tak jak klasa redniozamona i modzie.
To oni powiedzieli Basta,- dosy, i zmobilizowani
zaatakowali i obalili De La Ra. Klasa redniozamona
jest socjaln podstaw Radykalnej Partii, klasa
robotnicza - peronizmu, i jeszcze od tego nie odesza.
Taki krok wymagaby wikszej siy, star z policj,
obalenie Duhalde.
Ostatnio rozmawiaem z compaero, ktry opowiada,
e w latach 70tych nalea do bardzo walecznego
peronistycznego zwizku zawodowego. Nadal uwaa
si za peronist. Niedawno temu poszed do partyjnego
lokalu peronistw i wyzwa ich za brak poparcia dla
Zanon. Wyzwa ich od skurwysynw i wyszed. Pomimo,
e uwaa si za peronist, przeklina na parti. Odcicie
si od peronizmu znaczyoby dla niego, e nie byby
wtedy peronist.Musimy si tego wyzby to co wkuto
nam do gowy z tym peronizmem. Modzie juz nie ma
z tym problemu, klasa robotnicza cigle jeszcze tak.
Compaeros z Zanon prbuj swoj akcj stworzy
punkt wyjciowy do wikszego powstania. W Neuqun
istnieje ju regionalna koordynacja Coordinadora
Regional del Alto Valle, sprzymierze okupywanych
zakadw, bezrobotnych, robotnikw opozycyjnych,
ruchu socjalnego i lewicowych ugrupowa czy
partii. Podobna koordynacja istnieje na szczeblu
krajowym. To s zacztki duej siy, ktra jest w stanie
eksperymentowa samorzd nie tylko na marginesie,
ale rwnie zdolna jest zaatakowa kapitalistyczne
struktury.
Eduardo:
Traktujemy to jak historyczny proces, nie jak normalne
miejsce pracy. Jestemy robotnikami z Zanon i MTD,
Madres de Plaza de Mayo w Zanon w padzierniku
2002r. Madres czyli matki byy pierwsze, ktre stawiy
opr dyktaturze. Od 1977r kadego tygodnia wychodz
demonstrowa na ulic. daj wyjanienia losu 30
000 zaginionych i pocignicia do odpowiedzialnoci
tych, ktrzy si tego dopucili.
Krtko przed ich wizyt w Zanon, byli pracownicy ze
starej clique Zanon i opacon mlodzie z przedmiecia
prbowali ponownie przej fabryk. Po tej akcji proce
to jest jak podwjna zasuga. By tu w samym rodku,
tu pracowa, chodzi na demonstracje, by czci
tego wszystkiego, to znaczy dla mnie....no, nie wiem,
to e jestem czci historii. Niewane, czy wygramy
czy nie. Chcemy aby ludzie, ktrzy przyjd po nas
wiedzieli, e to zrobili robotnicy z Zanon. Mieli poparcie
spoleczestwa, wymagali otwartego przedoenia
bilansu, zajli t fabryk, ruszyli produkcj i stworzyli
miejsca pracy.
Tak jak na Plaza de Mayo powiedzia compaero
Lpez: Maymi krokami udowadniamy, e potramy
samodzielnie kierowa fabryk. Dlaczego mielibymy
nie potra prowadzi caego kraju. Powiedzia to
compaero, ktry nie naley do adnej partii.
Ral:
Jestemy optymistyczni, poniewa mimo e jestemy
tylko maa grup, uzyskalimy sympati i respekt. To
ordzie, ktre chcemy przekaza, nie brzmi: okupujcie
fabryki i sami ruszcie produkcj - bo jest to trudne
do wyobraenia. Proponujemy rozpocz organizacj
sieci i pokazujemy, e wszystko przecie jest moliwe.
Musimy tylko zacz, stworzy warunki do demokracji,
tak jak te p godziny przerwy, ktre przeforsowalimy
na poczatku. Zacznijmy to realizowa. Jeli stworzymy
miejsce demokracji wwczas compaeros sami poka
nam jak dalej. Ale my musimy przygotowac grunt.
Przed nami jeszcze sporo roboty. Musimy to
rozpowszechnia, to nie odbywa si automatycznie.
Ale czsto reszt zaatwiaj okolicznoci. Niestety nie
jest to tak, e jedna maa grupka zacznie, i potem
bdzie nas coraz wicej i wicej. W spontanicznych
powstaniach dzieje si co nowego. Musimy by na to
przygotowani.
Eduardo:
Po 19/29 zmienio si co wielkiego w Argentynie.
To aro na mnie ogromne wraenie. Byem w Buenos
Aires te dwa dni. Pniej zreszt te, przy wielkiej
mobilizacji, ktra obalia Rodriguez Sa. Myl, e to
zmienio wiadomo ludzi, nawet jeli teraz jest cicho.
Modzie bardzo si zmienia. Od 19/20 nie jest ju
tak jak przedtem. Wwczas nazywano nas generacj
x, ktra tylko gapi si w telewizor, jest nastawiona
na konsumpcj i kady chce by gwiazd. W styczniu
byem w Buenos Aires na spotkaniu 170-osobowej
grupy modziey, ktra jest zacztkiem ruchu No
Pasarn. Modzie z partii lewicowych, niezaleni,
gimnazjalici, i chopaki rebelianci z grupy rockowej,
ktrzy si poprostu tam spotkali. S polityczni. W
sercu powstania obedne spolityzowanie. Oni chc co
zrobi. Po spotkaniu rozeszli si roznosi ulotki. S
w internecie by organizowa modzie, eby doj do
tysicy modziey we wszystkich dzielnicach, szkoach,
i fabrykach. Sporo rozmawiaj o wojnie w Iraku, s
zaangaowani.
Bronimy zajte fabryki. Zanon i Brukman s wrd
nich wszystkich awangard. Jeli nie uda nam si
doj do pozostaych robotnikw, to nie ma to adnej
przyszoci. Przyszo ley w rkach tych robotnikw,
ktrym dzi jeszcze depcz po gowach biurokratyczne
aparaty. Kraj jest w kryzysie. Ci na grze nie mog ju
rzadzi tak jak przedtem. A my tu na dole nie chcemy
yc tak dalej jak dotd.
Musi pojawi si nowy 19/20, i to na wiksz skal. Nie
moe przy tym wyj znowu sprawa Duhalde. Potem
rzdy powinien przej rzd robotniczy. To nie jest
jeszcze w zasigu rki, jak wielu mylao. To nie bya
rewolucja. To bya forma przygotowania. Ostrzeenie
przed czym wielkim, co po tym nastpi. Mam teraz
28 lat i wiem, e jeszcze przeyj wielkie zmiany
pomijajc, e ju teraz jestem w Zanon. W przyszoci
nadejd wielkie wstrzsy. Ameryka acinska jest na tej
drodze.
Argentyna ma dug histori walk robotniczych. Pod
koniec dziewitnastego wieku wraz z emigrantami z
europy pojawiy si anarchistyczne i socjalistyczne idee.
Przy Ro de la Plata zaoono pierwsze zwizki zawodowe
w Ameryce aciskiej. Argentyna ma rwnie dug
histori dyktatury i rzdowych masakr. Specycznym
argentyskim fenomenem jest peronizm, nazwany od
Perna, ktry w 1943r. zorganizowanym puczem przej
rzdyi trzy lata pniej wygra wybory. Z mieszank
nacjonalizmu i sprytnej polityki socjalnej udao mu si
wraz z on Evit zosta idolem klasy robotniczej i ubogich.
Zdoa poczy ruch robotniczy
z pastwem i zbiurokratyzowa
zwizki zawodowe.
Z kocem lat 60-tych pojawiy
si pierwsze rebelie przeciwko
aparatom zwizkowym i dyktaturze.
W 1969r. w przemysowym miecie
Crdoba doszo do powstania
robotnikw i studentw przeciwko
dyktaturze Ongana. W kolejnych
latach organizowano ostre strajki
i okupacje fabryk. Przeforsowali
zgromadzenia i demokracj
oddoln. 40 % przemysu ciekiego
naleao wwczas do pastwa. Walki
robotnikw szybko zyskay przez to
politycznego wymiaru. Na ulicach
walczyli razem robotnicy i studenci.
Hasa zwizku zawodowego fabryki
Fiata aden pucz, adne wybory
rewolucja! zostay przejte
przez aktywistw. Powstay
rne grupy Guerilla, midzy
innymi lewicowo peronistyczny
Montoneros. Peronizm by od 1955
roku zabroniony, teraz mia ratowa
zagmatwan sytuacj: cignito
z wygnania Perna. Prawie milion
ludzi oczekiwao go na lotnisku.
Pernistyczna prawica pod
pretekstem podejrzenia o planowanie zamachu na Perna
przez Montoneros dokonaa tam na nich masakry. We
wrzeniu 1974r. Pern wybrany zosta wikszosci gosw
i natychmiast rozpocz illegalizacj i przeladowania
lewicy. Po mierci Perna w 1976r. w marcu doszo do
kolejnego militarnego puczu, ktrym rozpocza si
najbrutalniejsza dyktatura w Ameryce aciskiej. Do 1983
znikno 30 000 ludzi. Najczciej byli to zaangaowani
politycznie i zwizkowo robotnicy. Cienie tej dyktatury s
w Argentynie widoczne do dzi.
Wojsko miao na pocztku poparcie klasy redniozamonej,
ktra wierzya w ustabilizowanie si sytuacji i gospodarcze
oywienie. Przeciwko cigym aresztowaniom nie byo
prawie adnych protestw. Co musia zrobi byo
oglnym wytumaczeniem. Niewymiernie wzbogacia si
cz wojskowych. Ale zrywu gospodarczego nie byo, co
miao wpyw na spadek zaufania do dyktatury, ktra wojn
falklandzk przeciwko Anglii o Wyspy Malwiny prbowaa
zreperowa jeszcze swj wizerunek. Po niepowodzeniu
wzrasta opr wsrd spoeczestwa. W 1982r. rzd
militarny dopuci do wyborw.
Kolejni cywilni prezydenci wznowili neoliberalny kurs
wojska. Sprywatyzowali raneri YPF, telekomunikacj i
inne pastwowe przedsibiorstwa. Do poowy lat 90-tych
po raz pierwszy bezrobocie wzroso do 20 %. W 1993r.
- dziesi lat od zakoczenia dyktatury i po skrceniu
wypat urzdnikom pastwowym, dochodzi w Santiago del
Estero do powstania. Godzin narodzin piqueteros, blokad
ulicznych, ktrymi nazwano Organizacj Bezrobotnych,
jest powstanie w Cutral Co w prowincji Neuqun. Z
protestu przeciwko zwolnieniu pracownikw ranerii,
w 1996r. mieszkacy blokuj miasteczko. Ze wzrostem
kryzysu w 1998r. pojawia si coraz wicej blokad ulicznych
i lokalnych demonstracji. W grudniu 2001r. dochodzi do
Argentinazo do powstania oglnego.
19/20 grudnia 2001r. zosta pokonany strach, ktry panowa
w kraju od czasu dyktatury. Pomimo wprowadzonego
stanu wyjtkowego na ulic wychodzi masa ludzi. Obalaj
rzdy i zaczynaj sami organizowa swoje ycie. Podczas
zgromadze dzielnicowych eksperymentuj demokracj
i organizuj solidarne projekty samopomocy. Nie udao
si jednak poczy tego z walkami robotniczymi lat 70-
tych. W zakadach panuje spokj. Od czasu powstania nie
byo adnego wikszego strajku. Robotnicy nadal s pod
kontrol aparatw zwizkowych. Do dzisiaj w Argentynie
peronizm ma wielki wpyw nadzieja, e pastwo albo
odpowiedny czowiek na szczycie zadba o lepsze ycie.
Aktywni w tym ruchu s oczywicie robotnicy jako ssiedzi
na zgromadzeniach dzielnicowych, jako demonstranci
na ulicy ale ich waciwej siy jak jest zaprzestanie
produkcji, jeszcze nie uyli. Ta sia demonstrowana jest na
marginesie. Zorganizowani bezrobotni i okupanci dzisiaj
s najwaniejsz si w walce klasowej Argentyny.
Walki klasowe w Argentynie
Byem na tym niezapomnianym zgromadzeniu w Neuqun, na zewntrz, w
wietrze i zimnie. Z walczcymi, z cudownymi mwcami... Przypominao mi
to anarchistyczne zgromadzenie z pocztku tego stulecia, na ktre robotnicy
przyszli ze swoimi onami i dziemi. Jaka jedno, jakie uczucie poezji, piekna
i walki. Wemy z tego przykad...
Osvaldo Bayer. Kwiecie 2002r. na pierwszym spotkaniu okupowanych fabryk
na ulicy przed fabryk Brukman w Buenos Aires
Rozszerzona historia walk klasowych w Argentynie,
powstanie grudniowe 2001r. i jego historia s w
zaczniku do wildcat- Zirkular Nr. 63 Marzec 2002r.:
El Argentinazo - Powstanie w Argentynie
Adnotacja do dylematu samorzdzania w
kapitalimie
Ponad poowa przemysowych moliwoci Argentyny jest
nie wykorzystywana. W tym dramatycznym kryzysie
coraz wicej robotnikw decyduje si zajmowa fabryki
i zakady aby prowadzi je wasnymi siami. Te okupacje
rodz si z projektw na przeycie w defenzywnej sytuacji.
Prowokuj pytania sigajace dalej ni bezporedni
cel, dalej ni utrzymanie miejsca pracy. Ponad 10 000
robotnikw stawia wasno prywatn pod znakiem
zapytania. Przed przemoc pastwa zmuszeni s broni
si rownie rkoczynem. S na drodze dowiadcze i prb
samodzielnie prowadzi produkcj. W fabryce bez szefa
nic nie jest nagle oczywiste. Nie ma ju brygadzistw
ani majstrw; odpowiednio do ich potrzeb sami ustalaj
godziny pracy i na zgromadzeniach podejmuj decyzje
o produkcji co i jak bdzie produkowane. Nie prot i
maksymalny zarobek s celem produkcji, tylko dochd
dla moliwie jak najwikszej iloci ludzi i produkcja rzeczy
przydatnych w znonych warunkach. To brzmi ju troch
jak komunizm.
Samorzdne zakady jak wyspy na morzu kapitalistycznego
kryzysu s jednak sprzeczn prob, ktra szybko moe
utkwi w samozarzdzaniu niedoborem. To, e par
tysicy robotnikw w opuszczonych fabrykach pracuje
na wasny rachunek nie znaczy, e jest to znaczce dla
przyszoci. Gazeta The Economist [09.11.2002] martwi
si erozj praw wasnoci prywatnej, deklaruje jednak,
e ruch ten, nie jest zagroeniem dla kapitalistycznych
przedsibiorstw. Ponowne zakadanie rm pod kontrol
pracownikw, nie tylko pomogoby im samym, ale rownie
kapitalistycznym bosom. Chociaby dlatego, e uchroni
maszyneri przed zniszczeniem i wandalizmem. T ocen
nie wymylili dziennikarze gazety The Economist, cytuj
tym dwch przedstawicieli MNER, Nacjonalnego Ruchu
Zajtych Zakadw.
Do MNER naley okoo 80 samorzdnych kooperacji z 8000
zatrudnionymi. Wikszo okupywanych przedsibiorstw
zdecydowaa si na stworzenie kooperacji, dziki czemu
udao si przynajmniej zapobiedz eksmisji i licytacji
przymusowej. Warunkiem zalegalizowania jest czsto
przejcie na siebie dugw poprzednich wacicieli.
Odpowiedni jest wwczas nacisk na produktywn i
odpowiedni dla rynku produkcj. adne samorzdne
przedsibiorstwo jeszcze si nie poddao, ale wiele z
nich jest w stanie zapewni tylko minimalne zarobki i
zmuszone s skraca socjalne zaplecze lub nawet zwalnia
zatrudnionych. Niektrym wystarcza ledwo na przeycie.
W zajtych zakadach mona ignorowa to kapitalistyczne
komando, ale nad rynkiem nie maj kontroli. Tu traaj
na inne przedsibiorstwa, z ktrymi mog tylko wwczas
konkurowa, jeli sami wzmo wyzysk. Ta tendencja do
kooperacji pod presj tych ukadw, wzmoenie nacisku
na prac i reprodukowanie kapitalistycznych struktur,
licznie pojawia si w historii.
W zwizku z iloci i zaparciem okupujcych zakady
w stolicy i w prowincji Buenos Aires wydane zostao
rozporzdzenie o prawie wywaszczeniowym, ktre
umoliwia wywaszczenie i ponowne zaoenie kooperacji.
Te postpowania wywaszcze s dwusieczne. Wasno
prywatna srodkw produkcji, ktra bya
na pocztku wielkim znakiem zapytania,
ostatecznie zostaje potwierdzona. Na
okrelony czas [ z reguly na 2 lata, w
wyjtkach na duej ] zostaj oddane
pracownikom zakady i maszyny. W tym
czasie pastwo gwarantuje wacicielom
czynsz. Po upywie tego terminu,
pracownicy maj prawo pierwokupu
tego przedsibiorstwa. Odbywa si to
pod okiem sdu i syndyku upadosci,
ktry broni interesu wierzycieli.
W przeciwiestwie do wacicieli
pracownicy pozbawieni s wszelkich
subwencji. Z pozostaego w fabrykach
bezwartociowego zomu musz zrobi
kapita. Jeli im si uda, mog wwczas
j kupi, a wierzyciele przywaszczaj
tym samym sobie ich prac. W tym
czasie nie s wascicielami, ale ponosz
cae ryzyko i odpowiedzialno, s
pozbawieni wszelkich praw i roszcze
do wynagrodze.
MNER domaga si Treuhand i
zmian prawa upadoci, aby zinstytuowa tego typu
wywaszczenia. Popierana przez koci, cz biurokracji
zwizkw zawodowych, przez peronistw, lewicy i partii
rodka. W takich okolicznociach pojawia si podejrzenie,
e w pierwszej linii tym poparciem chc zapobiec, aby
ruch ten nie przekroczy granicy legalnoci. Przekonuj
o zalegalizowaniu jako kooperacji i znalezienie
realistycznych rozwiaza.
Ral:
MNER jest mieszank zwiazkw zawodowych, porozumie
z rzdem i wielkiego powiecenia ze strony robotnikw,
nie tych ktrzy stoj na grze. Kiedy byo coraz wicej
zajtych fabryk, rzd przej polityk, ktra miala to
stumi. Odgrnie pojawiy si cae aparaty z sdziami,
deputowanymi, urzdnikami i prawnikami. Tak jak
hamuj ruch biurokracj zwizkw zawodowych, albo te
piqueteros negocjuj z czci z nich i tworz biurokracj
piquetero. To samo dzieje si z fenomenem okupowanych
fabryk. Prbuja rozbudowa tak biurokracj, ktra jest
gotowa do negocjacji, ale odlega od robotnikw. MNER
Kooperacje - upastwowienie - kontrola robotnicza?
Ulica Jujuj w Buenos Aires przed fabryk Brukman:
Brukman walczy o upastwowienie pod kontrol
robotnikw, pracujcie i sprzedajcie
spenia troch tak funkcj. Na pocztku, kiedy to nie
bylo takie jasne, proponowalimy wsplne spotkania,
ale oni nie chcieli mie z rebelistami i z chaosem nic do
czynienia. Wybrali drog prawn. Pomimo, e czsto
mwi o walce, praktyka pokazuje co innego. Wikszo
zakadw zostaa zajta z egzystencjalnych potrzeb. Nie
byo adnego planu.
W wiekszoci przypadkw nie byli to zorganizowani
ludzie czy compaeros z konkretnym wyobraeniem.
Z egzystencjalnej potrzeby i wciekoci zareagowali
spontanicznie. Nastpnego dnia nie wiedzieli co dalej.
Na przykad, czy powinni zoy podanie do ministerstwa
pracy. Pierwsz reakcj jest czsto w takich przypadkach
pjcie do prawnika. A wrd nich s tacy ktrzy rozdajc
wizytwki mwi: Jeli macie jakikolwiek problem,
jestem do waszej dyspozycji
Wielu compaeros, ktrzy nale do MNER, bierze te
udzia indywidualnie lub w grupach w naszych spotkaniach.
Nie chc wystpi z MNER, ale jest im jasne, e tylko
razem moemy prowadzi t walk. Kooperacja czy nie,
wszyscy jestemy zaleni od rynku. Musisz konfrontowa
si z konkurencj, obniy zarobki i koszta przez co
staniesz si konkurencyjny dla innych. Dlatego damy
upastwowienia, nie ze wzgldu na to e pastwo jest
czym piknym.To jest pastwo przedsibiorstw, pastwo
kapitalistyczne, aparat represyjny przeciwko robotnikom i
ludowi,ale my damy zabezpieczenia podstaw produkcji,
ebymy mogli si organizowa, dalej pracowa i aby
obali to pastwo i zbudowa inne.
Zanon i pare innych zakadw daja upastwowienia
pod kontrol robotnikw zamiast tworzenia kooperacji.
Nie chc by przedsibiorstwem, ale te nie urzdnikami
pastwowymi. Od pastwa daj stworzenia im
podstawowych warunkw: denitywnego wywaszczenia
budynkw, maszyn i patentw bez odszkodowa i
przekazania im w uytek, aby mogli w nich samorzdnie
produkowa oglnie potrzebne rzeczy. Nie chc kupi
srodkw produkcji. Chc je dosta od pastwa do
dyspozycji i zaj si produkcj. Ta propagowana
produkcja rzeczy dla wszystkich jest nie tylko moralnym
daniem. Przy zagwarantowaniu przez pastwo odbioru
produktw takich publicznych projektw, zmniejszy si
nacisk konkurencji rynkowej.
Pod presj istniejcych stosunkw compaeros z fabryki
Brukman zaoyli kooperacj 18 Grudnia, nazwan
od daty zajcia fabryki, w dzie przed powstaniem w
Argentynie. W Wielkanoc 2003r. zostali wyeksmitowani.
Ta fabryka w dzielnicy Once w centrum Buenos Aires bya
od tego czasu ogrodzona metalowymi kratami i pod sta
kontrol policji. Prba ponownego zajcia zakoczya
si ulicznym starciem. Pniej na ulicy stay roztawione
przez robotnikw namioty. Ca argentysk zim
demonstrowali, organizujc liczne akcje. Jednoczenie na
drodze prawnej daj wywaszczenia fabryki Brukman.
Byo to uzalenione od dwch warunkw : robotnic-
e/y musz zaoy kooperacj, a rma Brukman musi
ogosi upado. Jedno i drugie zostao zrealizowane i
30.10.2003r. parlament miejski w Buenos Aires wyda
nakaz wywaszczenia. Po wielokrotnym odrzucaniu
przez robotnikw tej formy legalizacji i przedstawianiu
bardziej radykalnych projektw jest wielkim ustpstwem,
e wanie ta najbardziej reprezentatywna fabryka pod
kontrol robotnikw staa si jednak kooperacj. Z drugiej
strony jest to ogromne powodzenie, e po tak dugim
czasie udao si robotnikom powrci do symbolicznej
fabryki w centrum stolicy. Nie pozwolili wyrzuci si na
obrzee miasta i mog razem dalej pracowa. Bez ich
uporczywych akcji nie byoby to moliwe. Nie mogliby te
nie okreslony czas spdza w namiocie i y z datkw. Jakie
rozwizanie musiao si pojawi. Po decyzji parlamentu
rado bya ogromna - nawet jeli compaerom jest jasne,
e nie jest to rozwizanie. Dla przyszoci tego ruchu
forma prawna jest mniej decydujca ni pytanie na jak
skal powiedzie si rozpowszechnianie. Jeli samorzdne
zakady zostan jedynymi - pozostan wyspami. Albo bed
czci szerokiego [miedzynarodowego] ruchu. Ruchu,
ktry jest w stanie wasno prywatn oraz struktury
produkcji postawi pod znakiem zapytania? To czy te
zajte zakady pojawi si kiedy jako pikny epizod czy
bd pocztkiem czego nowego, nie zaley to tylko od
rozwoju w Argentynie. Robotnicy z pewnoci ju jedno
zyskali, co czego nikt im nie odbierze dowiadczenia
- a my moemy wiele si z tego uczy.
Julian:
Myle e najwaniejsze jest, e pokazalimy e w ogle
mona. Cigle bylimy dyskryminowani.Mwili, e robotnik
oprcz pracy nic innego nie potra. Udowodnilimy e jeli
wsppracujemy, to sami damy rad. To tu rozpoczo si
walk o utrzymanie miejsc pracy, walk o godn prac
zamiast marnych wypat. I to powinno dotrze do innych
robotnikw: e strata miejsca pracy i walka nie musz
znaczy prowadzenie bezsensownej rzezi. Ta ord jest
niezalena jak potoczy si historia Zanon. Moe skoczy
si rnie: moe wrci byy waciciel, moe sprzeda
fabryk. Wszystko jest moliwe. Ale nasz cel jest jasny:
chcemy t fabryk suy ogowi. Chcemy tak produkowa
aby nam wszystkim polepszy ycie. Niekiedy wyobraam
sobie co byoby gdyby takich jak Zanon byo wicej.
To byaby zupenie inna realno, wszyscy mylelibymy
Jest to zaktualizowan form artykuu napisanego
na pocztku tego roku jako dodatek do ksiki Que
se vayan todos! Kryzys i powstanie w Argentynie.
Colectivo Situaciones.
Wydawnictwo: Assoziation A.
MATE, GLINA I PRODUKCJA
Zanon fabryka pod kontrol robotnikw
D./ Arg. 2003, AK KRAAK, 55 min.
Pracowa bez hierarchii tak daleko jak mona. Wielu twierdzi, e to nie moliwe.
Ale rownie zajcie fabryki wydawaoby si niemoliwe, i wiele innych rzeczy, ktre realizujemy.
Christian naley do tych 300 pracownikow zajtej fabryki kai Zanon w Patagoni. Od ponad ptora
roku produkuj samodzielnie kae. Walka o Zanon staa si symbolem nowego socjalnego ruchu
w Argentynie.Film ten porusza si w wiecie produkcji kai i pytek ceramicznych na wasn rk.
Pomidzy herbat mate i produkcj okupanci opowiadaj o swojej osobistej codziennej walce i
dowiadczeniach. W najbliszych tygodniach lm ukae si w polskiej wersji jzykowej i bdzie do nabycia
u lokalnych grup Inicjatywy Pracowniczej FA (www.ip.hardcore.lt )
www.akkraak.squat.net
Chronologia
Grudzie 2000: Otwarcie fabryki Cermica Zanon w
Neuqun.
1983: Koniec dyktatury militarnej w Argentynie.
1993: Wprowadzenie nowej technologii porcellanato
w fabryce Zanon.
1996: Powstanie przeciwko prywatyzacji ranerii YPF
w Cutral Co, w prowincji Neuqun. Pocztek piquetes,
ulicznych blokad jako formy protestu
Padziernik 1998: Przejcie w Zanon przez
opozycyjn list Marron kierownictwa rady zarzdu
[Comisin Interna].
Czerwiec 2000: mier pracownika Daniela Ferras w
fabryce Zanon, przyczyna brakujca opieka lekarska
w fabryce. Po 9-dniowym strajku wprowadzono
ponownie sub medyczn.
Grudzie 2000 : Opozycyjna lista przejmuje
kierownictwo [Comisin Directiva] zwizku
zawodowego SOECN.
Stycze 2001: szeciodniowy strajk z powodu
wstrzymaniu wypat.
Marzec 2001: Ze wzgldu na narzekanie wadzy
Zanon na kryzys robotnicy z Zanon daj
przedstawienia bilansu.
Kwiecie / Maj 2001: 34-dniowy strajk z powodu
zalegajcych zarobkw. Po zoobowizaniu si wadzy
Prowincji i przedsibiorstwa do ich wypacenia.
Czerwiec- Wrzesie 2001: Wstrzymanie wypat,
wstrzymanie pracy, pastwowe subwencje.
Wrzesie 2001: Pocztek likwidacji pojedyczych
oddziaw fabryki.
Padziernik 2001: Zajcie fabryki. Samoorganizacja
produkcji przez robotnikw zostaje przerwana przez
wstrzymanie dostawy gazu.
Listopad 2001: Wyrok zamknicia dla Zanon.
Pracownicy otrzymali wypat w towarze z magazynw.
28 Listopad 2001: Zanon zwalnia wszystkich
pracownikw.
30 Listopad 2001: Demonstracja w czasie posiedzenia
rzdu zakoczona starciem i aresztowaniami.
Uwolnienie zatrzymanych po kolejnej tego samego dnia
demonstracji
Grudzie 2001: Rozpoczcie produkcji i sprzeday
kai.
19 Grudzie 2001: Pracownicy z Zanon organizuj
datek w postaci kai na szpital regionalny w
Centenario przeniesiony przez bezrobotnych
pracownikw MTD.
19/20 Grudzie 2001: Powstanie w Argentynie.
Stycze 2002: Odrzucenie przez robotnikw
propozycji wznowienia produkcji w Zanon z 62
zatrudnionymi i skrcona wypat.
27 luty 2002: Zgromadzenie robotnikw decyduje
rozpocz produkcj z rwnym dla wszystkich
wynagrodzeniem w wysokoci 800 pesos. Produkcj
dziel na 3 zmiany. Tworz komisje, pras, kupno,
sprzeda, administracj, ochron, produkcj
planowanie i bezpieczestwo pracy.
Marzec 2002: Objcie produkcji pod kontrol
robotnikw. Mapuche proponuj robotnikom z Zanon
glin do produkcji - materia z ich terenu.
Kwiecie 2002: Pierwsze spotkanie zajtych fabryk w
Brukman w Buenos Aires. Pierwsze wydanie wsplnej
gazety robotniczej Nuestra Lucha
Maj 2002: Piersza prba eksmisji. Sd najwyszy
zezwala syndykowi odebranie fabryki. Robotnicy
barykaduj fabryk.
Czerwiec 2002: Po pierwszej serii kai Obrero
[Robotnik] wychodzi druga Mapuche. Cztery modele
ze wsplpracy z Mapuche nazwane na cze ich
wojownikw: Kalfukura, Meripan, Lexfaru i Puran.
26 Czerwiec 2002: Masakra w Avellaneda: Po
blokadzie mostu przez organizacj bezrobotnych w
Buenos Aires zostaje zastrzelonych policjc dwch
demonstrantw: Maximiliano Kostek i Dario Santilln
Sierpie 2002: 20 czonkw organizacji Zwizku
Bezrobotnych MTD Neuqun rozpoczo prac w Zanon.
Druga prba eksmisji.Pierwsze spotkanie Coordinadora
Regional del Alto Valle.
Wrzesie 2002: Drugie spotkanie zajtych fabryk w
Brukman.
Padziernik 2002: Trzecia prba przejcia fabryki
przez poprzednie zwizki zawodowe z pomoc
wynajtej do tego modziey. Podanie o wywaszczenie i
upastwowienie fabryki Zanon.
Luty 2003: 30 nowych zatrudnionych w zajtej fabryce.
Marzec 2003: Powtrna groba eksmisji po wyroku
sdu.Dzie Akcji w fabryce i w Neuqun z poparciem
karawany z Buenos Aires z Matkami Plaza de Mayo.
Trzecie spotkanie zajtych fabryk w Rosario.
8 Kwiecie 2003: Czwarta i jak dotd ostatnia i
nieudana prba eksmisji.
Czerwiec 2003: Produkcja wzrosa do 120 000 m2 w
miesicu.Odpowiada to 15 % cakowitych moliwoci
fabryki i 50% produkcji Zanon przed zwolnieniem jej
przez przedsibiorc.
25 Listopad 2003: W Neuqun policja strzela do
demonstrantw z kul gumowych i ostrej amunicji, w
skutek czego 10 osb odnosi rany. W efekcie policyjnej
przemocy Pedro Pepe Alveal traci oko. Pepe ma 20 lat,
od 3 lat jest aktywny w modzieowce MTD i od sierpnia
2003 pracuje w fabryce Zanon. Aby wesprze jego rodzin,
zgromadzenie pracownikw Zanona podejmuje decyzj o
przyjciu do zaogi bezrobotnego ojca Pepe.
2 Grudzie 2003: Siedmiu zamaskowanych i uzbrojonych
mczyzn wpada do fabryki Zanona i rabuje 32 000 Peso.
Jest wielce prawdopodobne i nie by to zwyczajny rabunek
lecz wymierzona prba zastraszenia zaogi zajmujcej
fabryk.
Kwiecie 2004:
Od momentu wznowienia produkcji w przejtej przez
robotnikw fabryce, zaoga moga poszerzy swe szeregi
o 100 nowych compaeras. Od ostatniej prby odbicia
fabryki mina rok. Obecnie w Zanonie pracuje i wsplnie
sprawuje kontrol nad produkcj ju 300 osb.
Jako iz mieszkamy w niedalekiej odleglosci od polskiej granicy, byloby dobrze gdybysmy nawiazali z wami kontakt
i regularna wymiane w kwestiach prowadzonych walk i z nich wyplywajacych doswiadczen.
Mozecie sie z nami kontaktowac w jezyku polskim, niemieckim, angielskim,
francuskim i hiszpanskim pod adressem: noservice@gmx.de, a z pracownikami
ZANONa, w jezykach hiszpanskim i angielskim, pod adressem:
prensaobrerosdezanon@neunet.com.ar
NoService
Zanon naley do robotnikw
www.wildcat-www.de
Na pocztku byo nas dwch, trzech albo piciu.
Doszo dwch z transparentem, jeden z jednej strony, drugi z drugiej, a z
tyu nikogo.
Mimo tego pokazalismy e jestemy. Opowiedzielismy o tym w fabryce
Jeden compaeros zosta zapytany: jestecie lewicowym zwizkiem
zawodowym?
Nie- odpowiedzia. Nie jestemy ani lewicowi ani prawicowi. Jestemy
rewolucyjnym zwizkiem. Nie chce okrela si jako lewicowiec, poniewa
lewica sama sobie zawinia psujc swoimi aparatami cay ten proces. Nie
zgadzamy si z tym. Wierzymy e my robotnicy sami damy rad.
www.obrerosdezanon.org
www.nuestralucha.org

Fabryka W Patagonii. Zanon Należy Do Robotników

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Fabryka W Patagonii. Zanon Należy Do Robotników

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

f

You might also like