You are on page 1of 16

Faqe 1 nga 16

E DREJTA TRASHEGIMORE


1 OBJEKT STUDIMI i s drejts trashgimore sht studimi i normave juridike t cilat rregullojn
trashgimin dhe marrdhniet trashgimore juridike q kan t bjn me kalimin e pasuris nga
trashgimlnsi te persona t tjer q quhen trashgimtar.


2 ME PASURI TRASHGIMORE kuptojm nj pasuri t caktuar e cila prbhet nga sende t
palujtshme dhe te luajtshme si dhe t drejta reale t lidhura me kt pasuri.


3 PRBRJA E OBJEKTIT t trashgimit jan.
a- T drejta reale (pronsia, pengu, servitudet, posedimi)
b- T drejtat e detyrimeve (kontrata, shprblimi i dmit, premit e sigurimeve etj.) dhe
c- T drejtat e autorit dhe e drejta industriale.


4 PASURIA TRASHGIMORE prbhet nga aktiva dhe pasiva. Caktimi i vlers s pasuris
trashgimore bhet ashtuq para se t caktohet madhsia e pjesve q ju takojn trashgimtarve,
pra hiqet pasiva prej aktives dhe ajo q mbetet sht pasuria trashgimtare.


5 PARIMET THEMELORE
Parimi i barazis (n kushte t njejta t gjith trashgimtart jan t njejt
Parimi i trashgimis tastamentare (pasuria u takon trashgimtarve testamentar ose ligjor, vetm
personi q ka interes juridik mund t krkoj anulimin etestamentit)
Parimi i kufizimit t bazave juridike t trashgimis (askush nuk mund t trashgoj pa baz jurdike)
Parimi i sukcesorit universal (sht personi q trashgon tr pasurin ose nj pjes t saj dhe pos q
fiton t drejtat e caktuara ai prgjigjet edhe pr borxhet e trashgimlnsit pra ai e pranon edhe
pasivn.)
Parimi i sukcesorit singular (i veqant) quhet personi i cili fiton vetm dobi nga trashgimi pra t drejta
nga aktiva dhe nuk prgjigjet pr borxhet e trashgimlnsit (pasivn)
Parimi ipso jure i trashgimit. Q do t thot se trashgimtart n momentin e vdekjs s personit fizik
fitojn t drejtn trashgimtare ( dhe duhet q trashgimtari t mos ket hequr dor nga e drejta e
trashgimit)
Parimi i zbatimit paralel t bazave pr thirrjn n trashgim.Pra nj person mund t trashgoj n t
njjtn koh sipas ligjit dhe sipas testamentit.


6 TRASHGIMTART SINGULAR QUHEN EDHE LEGATAR


7 MOMENTI I VDEKJS s trashgimlnsit q njherit sht edhe momenti i hapjs s trashgimis
quhet DELACION.

Faqe 2 nga 16


8 BURIMET E S DREJTS NDAHEN
A-burime materiale, q shprehin fuqin e shoqris q i krijon dhe ju jep prmbajtje dhe
B- burime formale, forma me t ciln shprehen normat juridike


9 BURIMET E S DREJTS NDAHEN N.
a- Burime t drejtprdrejta (kushtetuta dhe ligji) dhe
b- Burime t trthorta (doktrina juridike dhe praktika gjyqsore). E drejta zakonore dhe
shkenca juridike nuk jan burime t s drejts trashegimore.


10 METODAT E ZBATIMIT t s drejts trashgimore jan.
A- Metoda normative juridike dhe
B- Metoda historike


11 METODA NORMATIVE juridike. Me an t ksaj metode konstatohet prmbajtja e s drejts ,
funksionimi i saj dhe mnyrat si kryhen detyrat para saj ( kjo mundson dhe kritikn shkencore ,
ide t reja pr menjanimin e t metave)


12 METODA HISTORIKE aplikohet n studimin dhe analizimin e marrdhnieve t trashgimis q nga
lindja e tyre e deri ne ditt e sotshme.


13 TRASHGIMI ME LIGJ. sht kalim me ligj i pasuris s personit t vdekur tek nj apo m shum
persona sipas rregullave t caktuara me ligj. Kjo zbatohet kur trashgimlnsi nuk ka ln testament
ose ka ln testament vetm pr nj pjes t pasuris ose kur testamenti sht plotsisht apo
pjesrisht i pavlefshm. Si fakte, m t rndsishme pr formimin e radhve te trashgimis ligjore
jan marr. a- gjinia dhe b- martesa


14 GJINIA- trashgimtar ligjor jan. Fmijt e trashgimlenesit, t birsuarit e tij dhe pasrardhsit e
tyre, bashkshorti, prindrit, vllzrit e motrat dhe pasardhsit e tyre, gjyshi dhe gjyshja dhe
pasrardhsit e tyre,. Trashgimtart e radhs m t afrt I prjashtojn trashgimtart e radhs m
t largt. Por nse trashgimlenesi nuk l trashgimtar athere trashgimi i takon komuns ku
trashegimlnsi ka pasur vendbanimin e fundit. Nse nuk dihet vendbanimi dhe vndqndrimi,
trashgimi i takon shtetit t Kosovs.


15 MARTESA- si fakt pr caktimin e radhs ligjore t trashgimis historikisht ka pasur ndikim t vogl
pr shkak t pozits diskriminuese q ka pasur dhe q ka gruaja n shoqri. Tani bashkshortt
jan t barabart sa i prket trashgimis prfshi ktu edhe bashkshortt jashtmartesor.
Faqe 3 nga 16
Trashgimi n mes t bashkshortve nuk zbatohet kur martesa e tyre anulohet apo
shkurorzohen.
16 Sipas ligjit t Kosovs t drejtat e personave ndaj t cilve trashgimlenesi ka pasur = paguar
detyrimin pr ushqim pse mbajtje nuk shuhen mortis causa por ato t drejta kalojn t trashgusit
t cilt jan prgjegjs pr pagimin e ktij borxhi.


17 QELJA E TRASHGIMIS (DELLATIO) Trashgimia qelet n momentin e vdekjs s trashgimlnsit ,
pra i gjalli nuk trashgohet. Trashgimtarve u kalojn vetm ato t drejta pasurore dhe detyrime q
trashgimlnsi i ka pasur n kohn e qeljs s trashgimis. Pasuria e gjetur, m von nse
vrtetohet me fakte se i ka takuar trashgimlnsit n momentin e vdekjs s tij po ashtu u kalohet
trashgimtarve te tij. Vdekja faktike vrtetohet me aktvdekje t lshuar nga ofiqari dhe vdekja e
personit t shpallur si I vdekur me aktvendim t gjykats. Me kohn e qeljs s trashegimis lidhet
momenti I parashkrimit t krkess pr zvoglimin e disponimeve me testament dhe krkesave
tjera sipas dispozitave ligjore.


18 VENDI I QELJS S TRASHGIMIS sht vendqndrimi ose vendbanimi i fundit i trashgimlnsit
(sht me rndsi par caktimin e gjykats kompetente.)


19 TRASHGIMLNSI mund t jet qdo person fizik dhe kushti sht q ai t ket vdekur dhe pas vets
t ket ln pasuri trashguese ( t ket mbushur moshn madhore 18 vjet ose 16 vjet pr persona
t martuar dhe t ket zotsi pr t vepruar.)


20 TRASHGIMTARI- Nj person q n momentin e delacionit ka qen i gjall ose ka lindur Brenda
afatit prej 300 ditsh nga dita e vdekjs s trashgimlnsit dhe sht thirrur n trashgimi n baz
t ligjit ose testamentit (zbatohet parimi I prjashtimit nga trashgimi t trashgimtarve t radhs
m t largt.)


21 ZOTSIA PT T TRASHGUAR- e ka trashgimtari q ka prjetuar qastin e delacionit dhe q ka
lindur I gjall Brenda afatit prej 300 ditsh nga vdekja e trashgimlnsit.


22 BAZAT PR THIRRJEN NE TRASHGIM JAN.
a- me ligj dhe b- me testament


23 SISTEMET PR CAKTIMIN E RADHVE pr thirrje n trashgimi ligjore jan.
Sistemi i gjakut t prbashkt- sht sasia e gjakut t prbashkt t personave n gjini me
trashgimlnsin (vllzrit dhe motrat, fmijt e tij, prindrit, vllzrit dhe motrat q rrjellin
vetm nga njri prind) N praktik nuk zbatohet ky parim.
Faqe 4 nga 16
Sistemi i shkallve t gjinis Bazn e ka nga e drejta romake (fmijt e trashgimlnsit-
prindrit, radha e dyt niprit, mbesat dhe gjushrit dhe radha e tret strniprit, strgjyshrit,
dajt , tezet , kusherinjt)
Sistemi parentelar-Parantele( Brez) quhej grupi i personave n gjini t cilt kan prejardhje prej nj
personi si paraardhs i prbashkt. Paranteln e par e prbjn t gjith personat q rrjellin nga
trashgimlnsi si plak i tyre i gjinis fmijt e tij dhe dhe paraardhsit e tij. Plaku i parantels
sht trashgimlnsi i vdekur.
Sistemi parentelar linear. Zbatohet e drejta e prfaqsimit dhe personat n gjini thirren si
trashgimtar n baz t vijave. Pra nse njri nga t dy fmijt e trashgimlnsit ka vdekur para
trashgimlnsit n trashegim vendin fmijs s vdekur do ta zr fmija i tij-prktsisht nipi i
trashgimlnsit dhe kshtu derisa t ket edhe nj trashgimtar t fundit n vijn e drejt zbritse.
Parantela e par sht e pasardhsve ndrsa e dyta e prindrit dhe kusherinjt e trashgimlnsit.

24 RADHT E TRASHGIMIS Radhitja npr radh trashguese sht br duk marr parasysh
sistemin ligjor parantelar t trashgimit. Trashgimtart e radhs m t afrt i prjashtojn nga
trashgimia personat e radhs m t larget (ky sht parimi I prjashtimit).


24 RADHA E PAR E TRASHGIMIS. Rrethin e par e prbjn fmijt dhe bashkshorti I
trashgimlnsit . T gjith trashgimtart marrin pjes t barabarta.( me t drejtn e prfaqsmit
kuptojm t drejtn e pasardhsve n kuadr t nj vije t drejt zbritse q t paraqiten si
zvndsim n vend t paraardhsit t vdekur t tyre, dhe ata trashgojn at pjes t ciln do ta
kishte trashguar paraardhsi i vdekur. Kjo e drejt vazhdon edhe deri tek i fundit n kuadr t
vijs. Kur nuk mund t zbatohet kjo e drejt zbatohet e drejta e shtimit q do t thot se kur e
drejta e prfaqsimit nuk mund t zbatohet n kuadr t nj vije t radhs trashgimore athere
pjesa trashgimore do tu shtohet trashgimtarvet tjer q jan n radh. E drejta e shtimit
zbatohet edhe te trashgimia ligjore e edhe te trashgimia tastamentare ( pr dallim e drejta e
prfaqsimit zbatohet vetm te trashgimia ligjor).


21 RADHA E DYT E TRASHGIMIS -Jan prindrit dhe bashkshorti i trashgimlnsit kur
trashgimlnsi nuk ka trashgimtar n radhn e par t trashgimit ( pra nuk ka ln pasardhs).
Ndrsa vllzrit dhe motrat e trashgimlnsit do t trashgojn n rastet kur njri ose t dy
prindrit e trashgimtarit kan vdekur para trashgimlnnsit( pjesn q do tu kishte takuar
prindrve te trashgimlnsit).


22 RADHA E TRET Radha e tret e trashgimis jan gjyshrit dhe gjyshet e trashgimlnsit ( kur
trashgimlnsi nuk ka ln pasardhs dhe as bashkshort dhe prindrit e tij nuk kan ln
pasardhs t tjer)Me kt rast nj pjes I takon trungut t atsiss dhe nj pjes trungut te
amsis. Karakteristik re radhs s tret sht se trashgimtart ligjor thirren sipas faktit t gjinis
s gjakut pr dallim prej radhs 1 dhe 2 ku konkurronin trashgimtart edhe sipas gjinis civile (
birsimit) dhe faktit t lidhjs martesore.


Faqe 5 nga 16
23 KOMUNA SI TRASHGIMTAR LIGJOR Kur trashgimlnsi nuk l as trashgimtar dhe as testament
athere trashgimi I takon komuns ku trashgimlnsi ka pasur vendbanimin ose vendqndrimin
e tij t fundit. Nse ky trashgimlns vnedbanimin e fundit e ka jasht Kosovs athere pasurin e
tij e trashgon komuna ku ai kisht pr her t fundit vendqndrimin. Nse ai nuk ka pasur kurr
vendbanim ose vendqndrim n kosov athere trashgimtar I pasuris s tij sht shteti i
Kosovs.


24 TRASHGIMIA E DOMOSDOSHME-Personave t cilve ju sht garantuar e drejta e trashgimis
quhen trashgimtar t domosdoshm ndrsa pasuria quhet pjes e domosdoshme. Ose m sakt
pjesa e pasuris trashgimore n t ciln personat e caktuar kan t drejt n trashgim dhe t
ciln nuk mund t ndryshoj trashgimlnsi me deklarimin e vullnetit t fundit quhet pjes e
domosdoshme.


25 TRASHGIMTAR T DOMOSDOSHM jan . pasardhsit e trashgimlnsit, t birsuarit e tij dhe
pasardhsit e tyre , prindrit dhe bashkshorti i tij.. Nse gjyshrit e trashgimlnsit, motrat dhe
vllzrit e tij jan plotsisht t paaft pr pun dhe nuk kan mjete pr jetes bhen trashgimtar
t domosdoshm. Pra trashgimtart e domosdoshm trashgojn sipas radhve t caktuara m
ligj ( rregullat e sistemit parentelar-linear)


26 LLOGARITJA E PJESS S DOMOSDOSHME-Kjo sht rregulluar me dispozita ligjore( n kt pasuri
hyjn edhe dhuratat q trashgimtari ka prfituar nga trashgimlnsi.)


27 PRJASHTIMI NGA TRASHGIMI i trashgimtarit t domosdoshm-kuptojm heqjen e cilsis s
trashgimtarit ligjor nga ana e trashgimlnsit me deklarimin e vullnnetit t fundit ashtu q ai nuk
fiton asgj nga pasuria trashgimore (kjo bhet pr shkaqe t ndryshme si psh . kur trashgimtari
sht sjellur n mnyr t vrazhd ndaj trashgimlnsit , fmijve t tij, t birsuarit, prindrve
ose ka kryer vepr t rnd penale ndaj tyre dhe nse sht plangprishs (nuk do t punoj dhe
sht dhn pas jets s pandershme).Trashgimtart t cilit i sht cenuar pjesa e domosdoshme
mund t krkoj m padi, zvoglimin e disponimit me testament dhe kthimin e dhuratave pr
shkak t cenimit t pjess s domosdoshme


28 PRIVIMI NGA PJESA E DOMOSDOSHME n dobi t trashgimtarve. N qoft se trashgimtari I
domosdoshm ka shum borxh ose sht plangprishs , trashgimlnsi mund ta privoj
pjesrisht ose trsisht nga pjesa e domosdoshme n dobi t pasardhsve t tij. T drejtat e
trashgimit me kt rast do t zbatohen te trashgimtart e tjer.


29 PADENJSIA PR T TRASHGUAR. Personi i padenj nuk mund t trashgoj as n baz t
trashgimit me ligj dhe as me testament. Por kjo nuk i pengon pasardhsit e tij t trashgojn. I
padenj t trashgoj sht personi q

Faqe 6 nga 16
a-Me dashje ka vrar ose ka tentuar t vras trashgimlnsin, bashkeshortin ose fmijt dhe
prindrit e tij,
b-Nse personi ka br dshmi t rreme pr kryerjn e nj vepre pernale nga trashgimlnsi pr
t ciln sht parapar denimi me heqje lirie
c-Nse personi me mashtrim, kanosje ose dhun ka shtyr trashgimlnsin t bj , ndryshoj
testamentin ose ka prpiluar vet nja testament t rrem.
d-Personi q sht sjell ndaj trashgimlnsit n mnyr poshtruese dhe e ka keqtrajtuar at
dhe
e-Personi q nuk e ka prmbushur detyrimin pr t mbajtur ose pr t ndihmuar trashgimlnsin.


30 PENGIMI I VULLNETIT T TRASHGIMLNSIT bhet n dy mnyra .
a- Me asgjsimin ose fshehjen e testamentit dhe
b- Me falsifikimin e tastamentit (ky trashgimtar sht i padenj pr t trashguar)
Vlersimi i padenjsis pr trashgim pr disa shkaqe( shkeljen e detyrimit pr mbajtje dhe
mosdhnie t ndihms trashgimlnsit) kujdeset zyrtarisht gjykata, Ndrsa pr disa raste t tjera
vetm kur pala e ngre kundrshtimin

31 DHURIMET-Konsiderohen qdo heqje dor nga nj e drejt , falja e borxhit, qdo transferim I
pasuris ose interesit t nj trashgimtari n emr t pjess trashgimore ose pr t themeluart a
pr t zgjeruar familjen, si dhe qdo disponim tjetr pa shprblim.


32 KTHIMI I DHURATAVE-Nse pjesa e domosdoshme nuk plotsohet me zvoglimin e disponimit me
testament atehere kthehen dhuratat. Kthimi I dhuratave bhet Brenda afatit prej tre vjetash nga
vdekja e trashgimlnsit.


33 LLOGARITJA E DHURIMEVE- Qdo trashgimtar ligjor i llogaritet n pjesn trashgimore qdo gj q
ka marr dhuurim nga trashgimlnsi n qfardo mnyre. Ktu nuk llogariten prfitimet e tjera q
ka pasur trashgimtari nga sendi i dhuruar deri n vdekjn e trashgimlnsit. Mirpo dhurimi nuk
llogaritet nse trashgimlnsi ka deklaruar n kohn e dhurimit ose m von me testament se se
kjo dhurat nuk hyn n pjesn trashgimore ose pr shkak t rrethanave mund t konkludohet se
ky ka qen vullneti itrashgimlnsit. Dhurimet e rndomta nuk llogariten.


34 HEQJA DOR NGA TRASHGIMIA-Trashgimtari mund t heq dor nga trashgimia me deklarat
t dhn para gjykats derisa t prfundoj sanca mbi trashgimin. Heqja dor nga trashgimi
mund t bhet vetm para vdekjs se trashgimlnsit dhe kjo vlen edhe pr pasardhsit ( heqja
dor nga trashgimia). Vetm n rast se trashgimtari shprehet se heq dor vetm n emr t
vetin athere pasardhsit e tij do t trashgojn n zvndsim.


35 ANULIMI I DEKLARATS PR HEQJEN DOR NGA TRASHGIMIA-mund t bhet nse deklarimi
sht br nn kanosje, mashtrim, ose lajthitje. Ndrsa heqja dor nga trashgimia nuk mund t
Faqe 7 nga 16
revokohet sepse do t shkaktohet pasiguri juridike dhe sepse ka fuqi obliguese ndaj deklarat
dhnsit.


36 PASOJA E HEQJS DOR NGA TRASHGIMI me ligj dallohen nga pasojat e heqjs dor nga
trashgimi me testament. Nse ka hequr dor trashgimtari me testament ather pjesa e tij
trashgimore do tu ndahet trashgimtarve ligjor. (Dhe Jo vetm n raste kur n testament sht
emri i personit zvendsues nse trashgimtari i caktuar me testament ka hequr dor nga
trashgimia.) Ndrsa trashgimtari me ligj, q ka hequr dor nga trashgimi konsiderohet se nuk ka
qen kurr trashgimtar. Andaj pasurine tij do ta trashegojn trashgimtart e tjer ligjor.
Jan dy afate sa i prket parashkrimit t s drejts pr krkimin e pasuris trashgimore. --- Afati i
parashkrimit pr posedimin e sendit me mirbesimsht nj vit nga dita kur trashgimtari sht
vn n dijni dhe - Afati objektiv i parashkrimit pr poseduesin e sendit nga pasuria trashgimnore
sht 10 vjet. Ndrsa pr poseduesin n keqbesim Brenda afatit 20 vjet nga dita e shpalljs s
testamentit ose vdekjs s trashgimlnsit. Nse Brenda 20 vitesh nuk ka trashgimtar athere
pasuria trashgimore do ti takoj komuns.
N rast se pasuris nuk i dihet trashgimtart ose vendbanimi i tyre gjykata cakton kujdestarin e
prkohshm.

37 PRANIMI I TRASHGIMISJan dy raste kur pranimi i trashgimis nuk varet nga vullneti i
trashgimtarit.
A- Kur komuna sht trashgimtar li radhs s fundit dhe
B- Kur shtetasve te huaj u kushtzohet e drejta e trashgimit n vendin e tyre me kusht q
vendi nga vijn tu njoh t drejtn e trashginis shtetasve Kosovar.
Ndarja e trashgimis nuk parashkruhet dhe trashgimtart nuk mund t heqin dor nga e
drejta e ndarjs s pasuris s trashguar.


38 TRANSAKSIONET N MES T GJALLVE. Paraardhsi pr s gjalli mund t ua cedoj dhe t ua pjestoj
pasurin e vet pasardhsve t tij. Kjo bhet me marrveshje e cila duhet t prpilohet me shkrim
dhe t vrtetohet nga gjyqtari. Pra kjo sht nj kontrat e dyanshme dhe formale n mes t
paraardhsve dhe pasardhsve. Kushtet pr cedim jan.
a- Pajtimi i t gjith pasardhsve
b- Kontrata me shkrim dhe
c- E vrtetuar nga gjykata. N kontratn e cedimit dhe pjestimit prfshihet vetm pasuria q
n qastin e vdekjs s cedusit ka ekzistuar dhe t ciln pr s gjalli e ka ceduar , e nuk
prfshihet pasuria e cila sht fituar m von dhe e cila nuk sht prfshir me cedim te
plotfuqishm


39 SHUARJA E KONTRATS MBI CEDIMIN dhe pjestimin e pasuris bhet me marrveshje por mund t
behet edhe prmes gjykats. Pra cedusi ka t drejt t krkoj kthimin e pasuris nse pasardhsi ka
treguar shenja mosmirnjohse.


Faqe 8 nga 16
40 TRASHGIMI ME TESTAMENT-Testamenti sht nj veprim juridkiI njeanshm i kryer nga vet
trashgimlnsi me ann e t cilit ky disponon pasurin pr kohn pas vdekjs( ose testamenti
sht deklarat e fundit e vullnetit e njanshme personale e personit me zotsi testamentare dhe e
rregulluar me ligj).


41 PRMBAJTJA E TESTAMENTIT-Caktimi i trashgimtarve, Prcaktimi i pasuris q do ti kaloj
trashgimtarit. Detyrimet q u ngarkohen trashgimtarve ligjor ose testamentar dhe Caktimi i
zbatuesit t testamentit.


42 INSTITUTI I SUBSTITUTIT-Kuptojm caktimin e prfaqsuesit ose zvendsuesit t trashgimtarit
n rastet kur ai nuk nuk mund ose nuk do t trashgoj trashgimlnsin.


43 TESTAMENTI SHT AKT RIGOROZ PERSONAL-Testatori personalisht shfaq vullnetin e fundit (
andaj personat e paafte nuk munden t ln testament)


44 TESTAMENTI SHT PUN JURIDIKE MORTIS CAUSA, pra prodhon efekte juridike vetm n qastin e
vdekjs s trashgimlnsit


45 TESTAMENTI SHT PUN JURIDIKE bamirse pa kundrshprblim sepse edhe kur trashgimtaret
ngarkohen me borxhe vlera e borxheve s paku duhet t jet n proporcion me vlern e trashguar


46 TESTAMENTI SHT PUNE JURIDIKE E NJANSHME ngase lind dhe prodhon efekte vetm me
deklarimin e vullnetit t fundit . Dhe sht I pavlefshm nse sht br me kanosje , shtrngim,
mashtrim. Testamenti sht akt formal juridik, Pr t qen I vlefshm testamenti krkohet forma e
parapar me ligj.


47 REVOKIMI I TESTAMENTIT-Testamenti mund t revokohet vetm ne formn e parapar me ligj dhe
n qdo koh nga trashgimlnsi. Trashgimlnsi mund t revokoj testamentin me shkrim dhe
me asgjsimin e dokumentit dhe me an t nj deklarate t trashgimlnsit prpara notarit


48 ME TESTAMENT ndahet pasuria trashgimore.


49 ZOTSIA PR T BR TESTAMENT-Testamentin mund t bj qdo person q ka zotsi juridike pr
t vepruar dhe q ka mbushur 18 vjet. Testamentin mund ta bj edhe personi q ka mbushur 16
vjet dhe sht i martuar.


Faqe 9 nga 16
50 PAVLEFSHMRIA E TESTAMENTIT- jan tri shkaqe:
A- Kanosja, shtrngimi dhe lajthitja.
B- Mungesa e forms s krkuar me ligj dhe
C- Brja e testamentit pa vullnetin e testatorit.
Nj testament mund t jet plotsisht ose pjesrishtiI pavlefshem


51 TESTAMENTI ABSOLUTE NUL- sht nse dispozitat e tij jan n kundrshtim me dispozitat ligjore
me rendin juridik dhe me rregullat e moralit


52 TESTAMENTI RELATIVE NUL- sht kur shkaqet e nulitetit cenojn vetm interesat e individve t
caktuar. Pr shkaqet e nulitetit relative nuk kujdeset gjykata sipas detyrs zyrtare por personat
interesat e t cilve jan cenuar mund t krkojn nulitetin e testamentit.


53 RUAJTJA E TESTAMENTIT- Me Norma juridike sht rregulluar vetm, mnyra e dorzimit dhe e
ruajtjs s testamentit gjyqsor. Testatori testamentin e vet t shkruar nga dora e tij, ose n prani
t dshmitarve dhe testamentin gjyqsor mund t ja dorzoj n ruajtje gjykats kompetente me
zarf t hapur ose t mbyllur. Pr kt gjykata do t bj procesverbal dhe testamentin do ta vendos
n zarf t veqant q do ta vulos dhe ruaj n gjykat. Po ashtu edhe kur dshmitart e testamentit
gojor kan ardhur n gjykat pr t dshmuar pr deklarimin e vullnetit t fundit t testatorit,
gjykata do t marr deklaratat e tyre dhe vrtetoj pr saktsin e vullnetit t fundit t
trashgimlnsit. Testamentin mund ta ruaj vet testatori apo tek qdo person fizik apo juridik(
miku , avokati,ekzekutori I testamentit apo edhe ne gjykat).


54 INTERPRETIMI I TESTAMENTIT-Nnkupton gjetjn e qllimit t vrtet t testatorit te shprehur n
deklaratn e fundit.


55 LEGU- sht urdhr n testament I trashgimlnsit me t cilin legatarit I l nj apo m shum
sende apo t drejta dhe e urdhron trashgimtarin ose personin tjetr q nga pasuria e trashguar
ti jep ndonj send nj personi t caktuar,ti paguaj nj shum t hollash, ta liroj nga ndonj borxh.
Pra si legatari ashtu edhe e drejta apo sendi duhen t caktohen me testament. Legatari si rregulle
nuk sht trashgimtar I trashgimlnsit por person q fiton nga legu dhe ai vihet ne marrdhnie
juridike me trashgimtar.


56 PR T QEN I VLEFSHM LEGU- duhet t prfshij tre persona>
1. TESTATORIN i cili duhet t ket zotsin pr brjen e testamentit,
2. ONERATIN-personin e ngarkuar pr ta prmbushur legun dhe
3. LEGATORIN-prfituesin e legut ( trashgimtar ligjor ose i domosdoshm)


Faqe 10 nga 16
57 PRMBAJTJA E LEGUT-Prfshin caktimin e nj ose m shum legatorve si sukcesor singular t
cilt kan t drejtn e krkimit t dhnjs ose veprimit mosveprimit t caktuar


58 LEGU I LN INSTITUCIONEVE PUBLIKE-Kur testatori ua l me testament pasurin organeve
publike ose te tjera ka t drejt t krkoj dhe caktoj qllimin pr t cilin duhet t prdort
pasuria.


59 HEQJA DOR NGA LEGU- Legatori e fiton t drejtn e legut n baz t testamentit por jo n
kundrshtim me vullnetin e tij. Sipas rregullave legatori me kontrat mund t krijoj obligimin q
objekti I legut ti jepet nj trashgimtari apo personi t tret


60 EKZEKUTIMI I LEGUT-Legatori ka t drejt t krkoj ekzekutimin e legut nga trashgimtari i cili
sht i detyruar q nga trashgimia e tij ti jap sendin e leguar. Me vdekjn e trashgimtarit t
ngarkuar me leg ose q sht br i padenj, ose q ka hequr dor nga trashgimia, me detyrimin
e ekzekutimit t legut ngarkohen bashk trashgimtart ose trashgimtart e tjer ligjor. Ndrsa
nse legatori vdes para testatorit athere sendi i leguar i mbetet ekzekutorit n qoft se nuk sht
parapa ndryshe me testament. Trashgimtari nuk sht i detyruar t ekzekutoj legun nse vlera e
legut sht m e madhe se pjesa e e trashguar nga ai.


61 EKZEKUTORI I LEGUT mund t caktohet vetm personi q ka zotsi pr t vepruar. Gjykata mund t
shkarkoj ekzekutorin si me propozim ashtu edhe ex officio.


62 DETYRAT E EKZEKUTORIT TE TESTAMENTIT JAN. Ruajtja e pasuris trashgimore, Administrimi i
pasuris trashgimore dhe Pagimin e borxheve dhe legeve sipas vullnetit t fundit t
trashgimlnsit. Ekzekutori ka t drejt pr shprblimin e shpenzimeve t cilat bien n barr t
pasuris s disponuar.
Testatori mundet te ia lr legun kreditorit t tij i cili edhe m tej ka t drejt t krkoj borxhin e
mparshm dhe n t njejtn koh edhe legun nse nuk prcaktohet ndryshe me testament.


63 SHUARJA E LEGUT Legu shuhet kur legatori vdes prpara trashgimlnsit, heq dor nga legu ose
sht I padenj. Po ashtu legu mund t shuhet nse objekti I legut ka pushuar se ekzistuari derisa
testatori ka qen gjall.


64 PARASHKRIMI I LEGUT- Afati i parashkrimit sht 1 vit dhe jan dy momente kur fillon t rrjell
parashkrimi. A- Dita kur legatori ka marr n dijeni t drejtn e vet dhe B- dita kur ka qen i
autorizuar pr t krkuar ekzekutimin e legut.


65 LLOJET E TESTAMENTIT :
Faqe 11 nga 16
Testamenti me shkrim,
Privat ,
I rndomt,
Me goj,
Public ,
I jashtzakoshm,
I veqant.


66 TESTAMENTI ME SHKRIM krkon formn e shkruar dhe vetm kur testatori nuk sht n gjendje ta
bj me shkrim mund ta bj m goj.


67 TESTAMENTI PUBLIK-sht e domosdoshme pjesmarrja e gjyqtarit ose prfaqsuesit konzullar ose
kapitenit t anijs pra organit zyrtar.


68 TESTAMENTI PRIVAT nuk marrin pjes persona zyrtar si barts t funksioneve publike.


69 TESTAMENTII RNDOMT- mund t bhet n qfardo rrethane dhe qdo koh dhe krkesat pr
formn nuk jan rigoroze.


70 TESTAMENTI I JASHTZAKONSHM-mund t bhet n rrethana t jashtzakoshme. Por ky
testament vlen vetm derisa t pushojn rrethanat e jashtzakoshme


71 TESTAMENTI I VEQANT-mund t bhet vetm n rrethana te veqanta.


72 E DREJTA JON I NJEH KTO LLOJE TE TESTAMENTIT1
1-testamenti i shkruar nga vet testatori
2- testamenti me shkrim n pranin e dshmitarve
3- testamentin gjyqsor dhe
4- testamentin n rrethana t jashtzakoshme.


73 TESTAMENTI I SHKRUAR NGA VET TESTATORI quhet edhe HOLOGRAF. sht testament ii shkruar
nga vet testatori dhe i nnshkruar me dorn e tij. Nse jan shum faqe mjafton t nnshkruhet
vetm e fundit edhe pse krkohet q t nnshkruhet secila faqe veq e veq. Ky testament sht i
pavlefshm kur testatori nuk e ka shkruar me dorn e vet por me mjet mekanik t shkrimit (mjetet
e shkrimit jan me ngyr, laps, shkums dhe , letr, plhur , n dru apo metarial tjetr).


Faqe 12 nga 16
74 TESTAMENTI ME SHKRIM N PRANIN E DSHMITARVE (ALOGRAFIK) bn pjes n testamentin
privat. Testatori q di t shkruaj dhe t lexoj mund ta bj testamentin duke e nnshkruar me
dor domumentin pa marr parasysh se kush e ka prpiluar dhe n pranin dy dshmitarve q e
kuptojn gjuhn duke deklaruar para tyre se testamenti sht i tij.


75 TESTAMENTI GJYQSORquhet testamenti t ciln e prpilon gjyqtari sipas tregimit te vullnetit t
fundit t trashgimlnsit n mnyrn dhe kushtet e parapara sipas ligjit. Testamentin gjyqsor q
testatori sht n gjendje ta lexoj dhe pastaj e nnshkruan dhe testamenti gjyqsor q testatori
nuk sht n gjendje ta lexoj vet, e lexon gjyqtari n pranin e dy dshmitarve dhe me kt rast
nuk krkohet nnshkrimi i testatorit.


76 PROCEDURA E BRJS S TESTAMENTIT-Kompetente shjt gjykata komunale. Gjyqtari e prpilon
testamentin sipas vullnetit t fundit t testatorit . Mirpo para qdo veprimi duhet te vrtetohet
identiteti I trashgimlnsit ( gjyqtari mund ta njh testatorin personalisht apo sipas pamjes s
jashtme dhe sipas emrit e mbiemrit familjar). Mund t bhet n baz t dokumeteve te lshuara
nga organet kompetetnte me fotografi dhe nnshkrim.


77 DEKLARATA MBI PRMBAJTJEN E FUNDIT-Prmbajtja e vullnetit t fundit t testatori e deklaron
pra gjyqtarit me goj ndrsa gjyqtari e qet ne procesverbal ose testatori e dorzon me shkrim
tprpiluar me par dhe gjyqtari e prshkruan n procesverbal. Me kt rast gjyqtari e luan rolin e
kshilltarit juridik p t sqaruar kuptimin e fjalve dhe shprehjeve t prdoruar nga testatori.
Gjat shnimit t vullnetit t testatorit gjyqtari duhet prpiqet ta shnoj me fjalt e
trashgimlnsit por mumnd ta bj edhe duke prdorur terme prkatse juridike si psh. N vend
t fjales SI LE ASGJE mundet t shkruaj E PERJASHTOJ .


78 TESTAMENTI GJYQSOR q testatori nuk sht n gjendje ta lexoj Me kt rast gjyqtari ja lexon
n pranin e dy dshmitarve dhe pas ksaj testatori n pranin e po ktyre dshmitarve e
nnshkruan ose e v shenjn e gishtit t vet pasi deklaron se testamenti sht i tij. Nse testatori
nuk mund t vr as gisht , athere gjyqtari duhet t shkruaj arsyet. Nse testatori sht shurdh-
memec athere bhet prmes interpretit gjyqsor.


79 TESTAMENTI ME GOJ- mund t bhet para dy dshmitarve vetm kur pr shkak t rrethanve t
jashtzakonsshme nuk mundet ta bj me shkrim.


80 DSHMITART E TESTAMENTIT ME GOJ-Keta nuk sht e domosdoshme t ftohen p t marr
pjes n brjen e testamentit.por ata mund t jen persona t cilt rastsisht do t ken ndodhur n
vendngjarjen e rrethans s jashtzakonshme. Pra testatori nuk mund t zgjedh as vendin as
kohn dhe as dshmitart. Kta dshmitar krkohet t paktn t mund t shohin dhe t dgjojn.


Faqe 13 nga 16
81 DETYRAT E DSHMITARIT T TESTAMENTIT ME GOJ-sht t prpilojn me shkrim deklaratn e
fundit t testatorit dhe sa m par ta dorzojn n gjykat, ose te prsrisin deklaratn m goj
prpara gjykats dhe duke treguar kur, ku dhe qfar rrethanash testatori ka deklaruar vullnetin e tij
t fundit. Afati I ktij deklarimi sht 30 dit.


82 TESTAMENTI NE ANIJE Mund ta bj testatori qoft gjat udhtimit zytar apo privat. |Ky
testament sht i shkruar , publiK dhe i jashtzakonshm. Nse ai di shkrim dhe lexim n anije
mund ta prpiloj testamentin HOLOGRAF ose ALOGRAF . Me kt rast komandanti I anijs e kryen
funksionin e gjyqtarit. Ky testament vlen n afatin prej 30 ditsh nga dita e kthimit t testamentit
n atdhe.


83 TESTAMENTI KONSULLAR DIPLOMATIK- sht testament t cilin e prpilon prfaqsuesi I
konsullats diplomatike sipas tregimit t trashgimlnsit dhe n mnyrn e parapar me ligj. Kt
testament e bn shtetasi i cili ndodhet me pun n botn e jashtme apo n udhtim zytar a privat
n shtetet e huaja.


84 TESTAMENTI NDRKOMBTAR- sht i shkruar i rndomt dhe publik dhe sht i rregulluar me
dispozita ligjore, Testamenti i till bhet ne pranin e gjyqtarit t gjykats komunale sipas rregullave
r parapara dhe me kt rast mund t paraqitet edhe prfaqsuesi I konsullats i shtetit shtetas I
t cilit sht testatori. Ky testament nuk kufizohet me koh dhe zgjat deri ne revokiminm e tij
eventual. Dhe ky testament dorzohet ne ruajtje organit punblik t autorizuar.


85 TESTAMENTI USHTARK-Bhet me shkrim, sht publik dhe bn pjes n grupin e testamentit t
jashtzakonshm dhe mund t bhet vetm gjat lufts ose mobilizimit. Qdo person ushtarak
mund ta bj testamentin ushtarak. N rolin e organit public paraqitet eprori ushtarak. Me kt
rast zbatohen rregullat ligjore q vlejn pr testamentin gjyqsor. Vlefshmria kohore e ktij
testamenti sht i kufizuar. Po ashtu me rastin e prpilimit t ktij testamenti si organ publik
paraqitet edhe ndonj avokat apo student drejtsije I cili rastsisht qllon aty. Mirpo prezenca e
eprorit ushtarak sht e domosdoshme.


86 PROCEDURA E SHQYRTIMIT TE PASURIS TRASHGIMORE-Paraqet nj trsi veprimesh nga gjykata
pr vrtetimin e pasojave juridike t trashgimis pas vdekjs s trashgimlnsit dhe caktimin e
masave pr mbrojtjn e ksaj pasurie dhe t drejtave q burojn nga ajo. Pra menjher gjykata
posa informohet pr vdekjen e trashgimlnsit fillon procedurn zyrtarisht pr t konstatuar se
kush jan trashgimtaret, pasurin trashguese dhe cilat jan t drejtat e trashgimtarve,
legatarve dhe personave tjer.


87 PARIMET E PROCEDURS S SHQYRTIMIT T TRASHGIMIS-

a-parimi i urgjentitetit (shqyrtimi i trashgimis t bhet sa m pare),
Faqe 14 nga 16
b-parimi i socialitetit ( t kihet parasysh realizimi dhe mbrojtja e personave t smur mental , t
mitur et)j.
c-parimi i zyrtaritetit ( ex officio) procedurn e shqyrtimit t pasuris trashgimore , gjykata e fillon
sipas detyrs zyrtare posa t informohet se nj person ka vdekur ose sht shpallur si i vdekur.
d-prjashtimi i parimit te drejtprdrejtshmris. Gjykata e ka pr detyr t vrtetoj edhe faktet t
cilat palt nuk i kan propozuar prveq qshtjeve tjera t parashtruara lidhur me pasurin
trashguese. N fund pas vendimit gjykata ju jep t drejtn palve t deklarohen lidhur me provat.


KOMPETENCA E GJYKATAVE N PROCEDURN TRASHGIMORE


88 KOMPETENCA VENDORE- Gjykata e cila ka kompetencn vendore pr shqyrtimin e psuris
trashgimore quhet ndryshe gjykat trashgimore. Kjo kompetenc caktohet n baz t tri
kritereve kryesore..
a-N baz t vendit ku trashgimlnsi e kishte vendbanimin e prhershm n kohn e vdekjs.
b-N baz t vendit ku trashgimlnesi e kishte vendbanimin e prkohshm n kohn e vdekjs.
c-N baz t vendit ku ndodhet pjesa m e madhe e pasuris s trashgimlnsit n kohn e
vdekjs s tij.


89 KOMPETENCA NDRKOMBTARE-Pasi ta ket marr aktvdekjn dhe qertifikatn nga librat amz t
t vdekurve gjykata me vendim do t shpallet jo kompetente nse gjen se kompetente sht
gjykata e huaj. N qoft se pasuria trashgimore e shtetasit t Kososvs shqyrtohet n shtetin e
huaj sipas ligjeve t atij shteti athere edhe pasuria trashgimore e shtetasit t atij shtetti do t
shqyrtohet sipas ligjeve t Kosovs. Ky sht parimi I reciprotetit t s drejts ndrkombtare.
Kompetenca lndore e ka gjykata komuale trashgimore.


90 PRGADITJA E SEANCS TRASHGIMORE Veprimet q gjykata I kryen para fillimit t seancs
trashgimore quhen veprime paraprake dhe jan. Masa e prkohshme pr sigurimin e pasuris,
Regjistrimi dhe Vlersimi I pasuris, Emrimi I kujdestarit pr prkohshm t pasuris.


91 PERPILIMI I AKTVDEKJSKur nj person vdes apo shpallet si I vdekur , npunsi I gjendjs civile
duhet t bj regjistrimin e vdekjs n librin amz t t vdekurve dhe Brenda afatit 30 ditsh
duhet t ja drgoj aktvdekjn gjykats trashgimore. Nse nga shnimet n aktvdekje del se
trashgimlnsi nuk ka ln pasuri me aktvendim gjykata do t vendos q pasuria trashgimore t
mos shqyrtohet. Prkundr ksaj palt kan t drejt q t fillojn vet procedurn pr shqyrtimin e
pasuris trashguese.


92 REGJISTRIMI DHE VLERSIMI I PASURIS- Me kt veprim bhet n form t shkruar dhe sipas
kritereve t caktuara ekzistimi I pasuris trashguese, vlera e saj dhe borxhet ekzistuese. Ky
regjstrim bhet me vendim t gjykats por ka raste kur bhet edhe pa vendim t gjykats.

Faqe 15 nga 16

93 OBJEKTI I REGJISTRIMIT DHE I VLERSIMIT T PASURIS-N kt regjistrim prfshihet pasuria e
luajtshme dhe e paluajtshme q ka poseduar i vdekuri n kohn e vdekjs s tij pastaj pasuria q i
ka takuar t vdekurit dhe gjendet te personi tjetr dhe krkesat dhe borxhet e vdekurit n veqanti
tatimi i papaguar.


94 SEANCA E TRASHGIMIS-Me kt rast gjykata do ti shqyrtoje t gjitha qshtjet q kan t bjn
me pasurin trashgimore, me t drejtn e trashgimit, me madhsin e pjess trashgimore dhe
me t drejtn e legut.


95 URDHRI I PALVE N KONTEST CIVIL-Nse ndrmjet palve jan kontestuese faktet athere
gjykata do t ndrpres shqyrtimin e pasuris dhe do ti udhzoj palet q t fillojn kontestin para
organit kompetent. Mirpo nse midis palve ka kontest rreth s drejts s Legatarit ose t ndonj
t drejte nga pasuria trashgmore gjykata nuk do t ndrpres shqyrtimin e trashgimis. Ndrsa
faktet pr t cilat gjykata do t ndrpres shqyrtimin jan. E drejta pr trashegim, plotfuqishmria e
testamentit, madhsia e pjess trashegimore, nse ndonj person sht ipadenj apo nse ka
hequr dor nga trashgimia
Pas shqyrtimit gjykata shpall aktvendimin pr trashgim (kujt i takon pasuria gjykata i shpall
trashgimtar)


96 PASURIA E GJETUR PAS MARRJS S AKTVEDNIMIT PR TRASHGIM-Gjetja e me vonshme e
pasuris trashgimore obligon gjykatn q qoft sipas detyrs zyrtare, qoft n baz t t krkess
s palve t filloj procedurn dhe t marr aktvendim plotsues pr trashgim dhe ate mundet
prpara plotfuqishmris s aktvendimit t mparshm.


97 N RAST SE PASI Q SHT BR I PLOTFUQISHM AKTVENDIMI PR TRASHGIM GJENDET
TESTAMENTI, gjykata trashgimore nuk do ta shqyrtoj prsri pasurin trashguese por do ti
njoftoj palt se t drejtat e veta n baz t testamentit mund ti realizojn n procedurn
kontestimore. E njejta vlen edhe nse nj person paraqitet si trashgimtar pasi q sht br I
plotuqishm aktvendimi pr trashgim pra ai do t udhzohet n procedur kontestimore.


98 MJETET E GOTITJS S AKTVENDIMIT JAN.
a- t zakonshme dhe b- t jashtzakonshme.
Si mjet i zakonshm sht ankesa. Pala e paknaqur mund t ushtroj ankes kundr aktvendimit n
afatin prej 15 ditsh nga dita e pranimit t aktvendimit. Kjo ka efekt suspenziv q do t thot se
shtyhet mundsia q aktvendimi t marr formn e prer. N ankes mund t paraqiten faktet
dhe prova t reja t cilat m hert nuk jan marr parasysh. Mjeti i goditjs do t merret
parasysh nse sht i lejueshm n t kundrtn gjykata do ta hedh posht.


Faqe 16 nga 16
100 AKTVENDIMI MERR FORMN E PRER - Kur kundr tij n afatin e caktuar ligjor nuk sht paraqitur
ankesa.
Pas shqyrtimit t ankess gjykatra n shkall t dyt merr vendim ose e refuzon anksen
dhe l n fuqi aktvendimin ose abrogon aktvendimin e gjykats n shkall t par dhe e kthen
lndn pr shqyrtim.


101 ETTT E JASHTZAKONSHME T GODITJS JAN.
A- Revizioni bhet kundr aktvendimit t shkalls s dyt kur hidhet posht ankesa ose kur vrtetohet
aktvendimi i shkalls s par.
B- Krkesa p mbrojtjn e ligjshmris, nse me rastin e marrjs s aktvendimit shkelet ligji material ose
procedura ligjore.

You might also like