LEKSIONI III

ASISTENCA N KIRURGJI
- Shtrimi n kirurgji
- Kirurgjia ambulatore
- Asistenca pre-operatore
- Asistenca brnda PACU
- Transferimi n repart
- Planifikimi i nxjerrjes nga spitali
1. Shtrimi n kirurgji
api i par n organi!imin e nj shtrimi n ambientin kirurgjikal !h"illohet brnda dhoms s
pranimit pr shtrim# Ktu kr$hen procedurat % kan t bjn me regjistrimin e t dhna"e&
gjeneralitetet e pacientit dhe mbushja e kartels klinike# Tri tipet e shtrimit jan' shtrimi ditor&
kirurgjia ambulatore& shtrimi (a$- ospital#
Shtrimi ditor ) pacienti % ka ne"oj pr nj ndrh$rje kirurgjikale prgatitet me kujdes dhe m
pas i nnshtrohet operacionit# *bas nj kon"aleshence pas operacionit del nga spitali ku i jepen
edhe mjekimet % duhet t bj gjat ksaj periudhe# Periudha e trajtimit pas daljes nga spitali
sht pr disa dit& por sigurisht ktu ka t bj edhe gjendja e t smurit# Ambientet e nj reparti
jan' dhoma e mjekimit& dhoma e mjekut t rojes& salla e pritjes& ambientet ku %ndron perdoneli&
maga!inat# +do repart ka d$ dhoma me tri ose katr shtretr# +do shtrat ka panelin ku jan t
"endosur oksigjeni& aspirimi dhe pri!e elektrike#
Ambulatori sht shrbimi ku jepet asistenca ditore# ,bjekti"at e ambulatorit jan' funksionimi i
filtrit& "i!it e speciali!uar pr pacientt % mund t-i nnshtrohen operacionit& kontrolli i
pacient"e % jan duke u shruar& ndjekja dhe pas operacionit#
!" ho#$it!% ) . origjinn e saj u krijua pr krkime diagnostike dhe m pas u mor edhe me
procedura terapeutike dhe bn t mundur kr$erjen e ek!aminime"e t prgjithshm ose
specifike gjat nj dite#
!" #urg&r" - kirurgji! ditor&# Prbn nj "ariant kirurgjikal ku mund t kr$hen procedura
kirurgjikale me aneste!i lokale me %ndrim n spital pr /-0 or& m pas pacienti largohet nga
spitali# .j da$ surger$ prmbledh procedurat kirurgjikale dhe diagnostike t kr$era me aneste!i
dhe parashikojn %ndrim /1 or dhe daljen nga spitali ditn tjetr# (a$ surger$ parashikon tri
h$rje'
'"rj! & $!r ) prmbledh pritjen& marrjen e t dhna"e t prgjithshme& hapjen e kartels
klinike& "lersimet e para para operacionit#
'"rj! & d"t ) parashikon "erifikimin e kushte"e klinike& ndrh$rjen kirurgjikale
'"rj! & tr&t ) ka t bj me follo-up 2"a!hdimin& ndjekjen3 dhe me mb$lljen e kartels
klinike#
. marrjen e t dhna"e t prgjithshme duhet % mjeku t "endosi nj dialog me pacientin
sipas nj skeme t ngjashme % prfshin'
- T dhnat demografike t pacientit
- Anamne!n familjare
- Anamne!n fi!iologjike
- Anamne!n patologjike t shkuar e t tashme
T gjitha kto t dhna prmblidhen n karteln klinike e cila para%et nj mjet shum t
dobishm pr punn e prditshme# Kirurgut i intereson nse pacienti ka kr$er ndrh$rje t
mparshme kirurgjikale& smundjet % mund t rrisin rre!ikun operator dhe prania e alergji"e
ndaj medikamente"e# Anamne!a familjare do t fokusohet pr t krkuar smundje t mundshme
familjare dhe pranin e faktor"e t mundhsm t rre!ikut familjar# Kshtu p#sh# sht e
rndsishme t "erifikohet d$shimi pr ndonj neopla!i#
An!mn&(! )i(io%ogjik& do t "lersoj !h"illimin dhe ecurin e lindjes t pacientit& ush%$erjen
me %umsht gjiri apo jo& te grat moshn e menopau!s& numrin e fmij"e dhe moshn e
shtat!anis s par# Kto element jan t rndsishm duke %en se mund t tregojn re!ikun e
nj gruaje pr t !h"illuar tumor t gjirit# (o t merret paras$sh mn$ra e jetess& n "e4anti pirja
e kafes& alkolit& lloji i ush%imit dhe pirja e duhanit# .ga studimet epidemiologjike sht s%aruar
se disa substanca jan t lidhura me nj rre!ik n rritje pr t !h"illuar nj tumor# P#sh#
Carcinoma bronko-pulmonare sht n relacion me pirjen e duhanit ashtu si dhe carcinoma e
"e!iks urinare dhe shum lloje t tjera tumoresh malinj# Prdorimi i kafes ka lidhje me nj
rre!ik n rritje t !h"illimit t kancerit t pankreasit& nj diet e "arfr me fibra& fruta dhe perime&
sho%rohet me nj pr%indje t lart t kancerit kolo-rektal# 5esi pr t konsumuar alkol n
mn$r t tepruar shkakton cirro!n alkolike ose pankreatitin kronik#
An!mn&(! $!to%ogjik& na lejon t grumbullojm t dhnat e t gjitha smundje"e prpara
smundjes aktuale& ndrh$rjet kirurgjikale t kr$era dhe shkakun e t$re# 6sht e rndsishme t
msohet nse pacienti "uan nga patologji kardio-"askulare& nga kardiopatia ishemike kronike#
6sht themelore t s%arohet nse ka patur m par episode t trompo!s s thell "eno!e ose t
embolis pulmonare dhe nse pacienti sht nn terapi me antikoagulant# . grumbullimin e t
dhna"e t anamne!s patologjike t tashme ka rndsi simptoma prgjegjse % ka moti"uar
drejtimin tek mjeku# . rast se simptoma kr$esore sht dhimbja& ajo duhet t prshkruhet me
karakteristikat e saj# Po ashtu duhet t p$etet nse ka kr$er kontrolle t thelluara diagnostike&
ek!aminime laboratorike ose ima!herike# Pasi prfundon trajtimin n spital t smurit para daljes
i jepet nj relacion 2flet dalje3 % i drejtohet mjekut t familjes# . kt relacion prshkruhet
gjith4ka % i smuri ka kr$er n spital& komplikacionet nse ka patur& terapin % ka br dhe se
4far duhet t "a!hdoj#
Kirurgji! !m*u%!tor&
*undsia klinike& organi!ati"e dhe administrati"e e kr$erjes s ndrh$rje"e kirurgjikale ka
krijuar 7kirurgjin ambulatore8 krakteristika kr$esore e saj sht se ndrh$rjet kirurgjikale
kr$hen nn aneste!i lokale dhe se pacienti mund t dali nga spitali pas operacionit# Kirurgjia
ambulatore duhet t karakteri!ohet nga element t "e4ant % e karakteri!ojn at#
A#i#t&n+! $&ri o$&r!tor& ) nnkupton bashksin e praktika"e sanitare % kan si %llim
superimin e traums kirurgjikale me rikthim t pacientit pak a shum n gjndje normale#
,!(! $r& o$&r!tor& ) fillon fill pas shtrimit n nj repart kirurgjikal dhe ka si objekti" t par t
klasifikohet ndrh$rja kirurgjikale# Kto mund t jen' (iagnostike& curati"e& riparuese&
rikonstrukti"e ose estetike& palliati"e# Sjellja e personelit mjeksor dhe prgatitja e t smurit
"arjojn n pacient t ndr$shm dhe nga lloji i ndrh$rjes kirurgjikale# Prgatitja pr operacion
prfshin nj kompleks masash % kan pr %llim t risin %ndrueshmrin e organi!mit ndaj
traums operatore dhe t normali!oj funksionin e 4rregulluar t organe"e dhe sisteme"e t
ndr$shme& duke !"ogluar n minimum rre!ikun e operacionit# . procesin e prgatitjes pre
operatore sht i rndsishm gjithashtu parandalimi i infeksionit kirurgjikal# Prgatitja pre
operatore sht indi"iduale pr 4do t smur# Pr t "lersuar gjendjen e t smurit dhe pr t
ekuilibruar funksionin e organe"e dhe t sisteme"e t ndr$shme t organi!mit& sht e ne"ojshme
% t njihet mir gjendja funksionale e secilit prej t$re# Pr kt %llim hartohen edhe protokolle
pr ek!aminimet %duhen br pr lloje t ndr$shme operacionesh# Shum i ne"ojshm n fa!n
pre operatore sht informacioni i sakt dhe gjendja e pacienti& aspekte % prbjn at % %uhet
leje pr t kr$er operacionin# Pra duhet t dihet mjaft mir gjith4ka para operacionit dhe n
mn$r t "e4ant edhe komplikacionet# Plani i asistencs pre operatore sht i finali!uar n
prgatitjen e pacientit pr ndrh$rjen kirurgjikale#
Eki$i mj&ko - in)&rmi&ror duhet t eleminoj n maksimum ankthet& frikn e pacientit % lidhet
me t panjohurn& "dekjen& edhe me humbjen e prkohshme ose t "a!hdueshme t akti"itetit
professional# (uhet nga ana tjetr t "erifikoj rolin e familjar"e ose t persona"e t tjer %
mund ta ndihmoj# Kto reali!ohen %$sh n takimin e par % bn kirurgu me pacientin dhe
familjart e tij# 9jithashtu kirurgu duhet t diskutoj 4do procedur ku mund t ndihmojn dhe
familjart si p#sh# dhurimi i gjakut prej t$re# Kontrolli i funksionimit t ap# respirator sht i nj
rndsie primare sepse n ba! t tij kr$het edhe nj kontroll m i mir i aneste!i!# 9jendja
kardio "askulare duhet t shikohet m kujdes sepse lejon t stabili!oj ne"ojat e oksigjenit&
lngje"e dhe t substanca"e ush%$ese# Kontrolli i funksionit hepato renal sht i rndsishm pr
"lersimin pre anestetik dhe pr eleminimin e toksina"e nga organi!mi# Prania e 4rregullime"e t
metaboli!mit hormonal ose t 4rregullime"e t mundshme imunologjike mund t kusht!oj
ndrh$rjen kirurgjikale ose rikuperimin pas operacionit# :nterferenca dhe bashk"eprimi
farmakologjik me agjentt anestetik duhet t-i sugjerojn personelit t ken kujdes n prdorimin
e ila4e"e# S fundi i nj rndsie t madhe sht dhe problemi i alrgji"e# ;dukimi pre operator i
pacientit konsiston n s%arimin % i bhet atij mbi mano"rat % do t kr$hen n fa!n pre
operatore dhe n rikuperimin pas operacionit#
Ndrh"rj&t in)&rmi&ri#tik& ) n kt fa! jan t orientuara t parandalojn komplikacionet e
lidhura me ndrh$rjet kirurgjikale# . "itet e fundit sht par % nuk ka %n gjithmon i
ne"ojshm eleminimi i marrjes s lngje"e ose ush%imit pr nj koh t gjat prpara ndonj
ndrh$rje# Par nj ndrh$rje kirurgjikale kshillohet t rihet pa ngrn nj nat para dhe t mos
merren lngje rreth 1 or prpara mano"ra"e % kr$hen nn aneste!i t prgjithshme# Kur kr$het
ndrh$rje gastrointestinale ose endoskopike& jo "etm % kshillohet t mos merret ush%im& por
kshillohet dhe prgatitje intestinale# <llimi i prgatitjes sht ai i !"oglimit t pranis s
baktere"e pa pro"okuar dmtime#
,!(! $o#t . o$&r!tor&
*e asistenc post operatore kuptohet bashksia e procedura"e t ndr$shme % kr$hen pikrisht
mbas operacionit# * pas pacienti kalon n dhomn e !gjimit# *e kalimin e "ite"e dhomat e
!gjimit kan demonstruar "lern dhe ne"ojn e nj prgatitje t personelit % punon me t# Kto
struktura jan t "endosura pran !ons s operacionit 2salla e operacionit3# Prgjegjsia e
transferimit t pacientit nga salla e operacionit n !onn e kurimit 2reanimacion3 mbas aneste!is
bie mbi mjekun aneste!ist dhe infermieren e speciali!uar# : smuri transferohet nga shtrati i
operacionit me karrocn n form shtrati& me l"i!je t kujdesshme dhe t ngadalt# Pran t
smurit %ndron mjeku aneste!ist i cili ndjek etapat e !gjimit& mjeku kirurg % shikon drena!het
se si funksionojn dhe po!icionin e t$re& si dhe infermierja % me kujdesin e saj i krijon kushte t
ngrohta duke e mbuluar mir#
/%!ni i !#i#t&n+# in)&rmi&ror&
6sht nj struktur spitalore e speciali!uar pr monitorimin e "a!hdueshm t pacient"e
kirurgjikal
/r!nimi dh& 0%&r#imi $rim!r
5lersimi i atij % do t operohet parashikon nga ana e ekipit t infermier"e "lersimin e
funksione"e kardiorespiratore& fr$mmarrjes dhe %arkullimit& frekuenca respiratore& pulsi& TA&
saturimi i ,/# .ga ana tjetr prgatitet nj relacion klinik nga ana e aneste!istit dhe infermierit %
prmban informacione rreth periudhs peri operatore#
1%&r#imi #&kond!r ) konsiston n "lersimin e kujdesshm t pacientitsipas skema"e preci!e t
prcaktuara m par# . 4do rast kr$het pr her t par "lersimi i funksionit respirator#
*onitorimi i frekuencs dhe i ritmit kardiak& pr"e4 matjes s tensionit arterial n fillim kr$en
matjen e temperaturs s trupit pr t "lersuar sistemin kardio cirkulator# =unksioni i "eshka"e
mund t monitorohet me an t llogaritjes s sasi"e t lngje"e& kontrollit t diure!s& ndrsa ajo
neurologjike konsiston n stabili!imin e "igjilencs s pacientit& reaksionin ndaj stimuj"e dhe
gjendjes reale t ndrgjegjes# Kompletimi i ksaj fa!e reali!ohet me an t %nit i "mendshm
ndaj pranis s nj tubi drenimi& t ngj$rs e t sasis t drenuar t urins#
,!(! & kontro%%it ) :nfermieri duhet t drejtoj asistencn brnda /ACU 2$o#t !n&#t&(i +!r&
unit3 deri n momentin kur pacienti do ta marr "eten pas aneste!is& dhe mund t para%es
shenja shenja jetsore stabili!imi pa hemoragji# 5!hgimi do t bhet pr t paktn 4do >?min#
n rast t kushte"e jo kritike dhe prmbledh kontrollin e ,/ t "olumit dhe t regullsis s pulsit#
. ba! t "lersime"e t kr$era "endoset t procdohet me mano"ra ose ndrh$rje# T gjitha
kto procedura nga ana tjetr kan si %llim t stabili!ojn diagno!n e sakt& por edhe t
"lersojn momentin e sakt pr t kr$er PACU#
Kom$%ik!+ion&t & m&njh&r#hm& m*!# o$&r!+ionit
5lersimi dhe kontrolli infermieristik duhet t jen t orientuara n identifikimin& parandalimin
dhe trajtimin e komplikacione"e mbas operacionit#
O*#truk#ioni i rrug0& t !jrit ) @het fjal pr nj gjendje % lidhet me hipo"entilimin e
mushkri"e& % 4on n reduktimin e ,/ dhe si rrejdhoj kemi shtimin e dioksidit t karbonit n
gjak 2ipercapnia3# (iagno!a kr$het fal "lersimit t shenja"e patognomonike si' kontraktimi
muskulor interkostal& l"i!je asimetrike t thoraxit dhe abdomenit& ciano!& respirim i shpejt me
!hurm dhe i parregullt# :nfermieri duhet t bashkpunoj gjat prgatitjes& t stimuloj t marr
fr$m thell# Pa%ndrueshmria kardio"askulare sht nj nga komplikacionet m t shpeshta
pas operacionit#
'"$ot&n#ioni ) ndodh n 0A t pacient"e dhe identifikohet si nj rnie e shpejt prej /BA t
presionit t gjakut# Kjo mund t ndodh nga humbjet e gjakut& hipo"entilimi& ndr$shimi i
po!icionit& infarkti i miokardit& embolia pulmonare# Shnjat klinike prmbledhin pulsin e shpejt
dhe filiform& di!orientimin& lkurn e ftoht dhe t !beht# Tronditja hipo"olemike shkaktohet m
shpesh nga hemoragjit dhe dehidrimi# Si rrjedhoj kemi nj lkur m t ftoht dhe m t
lagsht& fr$mmarrje m t shpesht& 4arje t bu!s dhe gjuhs& puls t dobt# *arrja e
medikamente"e ose "et aneste!ia prbn nj shkak % "shtirson kt gjendje#
'&mor!gji! sht nj komplikacion i rre!ikshm mbas operacionit# emorragjit klasifikohen
n t para& n t d$ta dhe t treta 2forma e leht& e mesme e rnd3# K$ klasifikim bhet n lidhje
me momentin e gjakrrjedhjes 2humbjes3& ose n salln e operacionit n ort e para mbas
operacionit& ose mbas /1 orsh pas operacionit# emoragjia mund t jet e brendshme ose e
jashtme# 9jaku sht i errt dhe i trash n rastin e gjakut "eno! dhe i ku% n rastin e gjakut
arterial# Shka%et % 4ojn n hemoragji jan t shumta si p#sh# lshimi i ligaturs "askulare&
dmtim "ascular i padalluar gjat inter"entit nga faktor pla!matik t koagulimit 2hemophilia&
defi4iti i "it# K& koagulopati nga antikoagulant& trombocitopenia etj#3# . disa t smur pas
operacionit ulet koagulabiliteti i gjakut dhe shfa%et prirja pr hemoragji# .j nga format e
shpeshta t uljes s koagulimit t gjakut % haset pas operacionit sht fibrinoli!a %
karakteri!ohet me mos koagulim t gjakut& si re!ultat i shkrirjes s fibrins# . gjakun %arkullues
ka faktor fibronolitik dhe antifibronolitik& t cilt kur ndodhen n ekuilibr ndrmjet t$re nuk
ndikojn n koagulimin e gjakut# ,peracioni mund ta prish kt ekuilibr duke akti"i!uar
faktort fibrinolitik# emoragjia post operatore sht pasoj e uljes s koagulabilitetit t gjakut#
Ajo mun t shfa%et n plagn operatore ose mund t grumbullohet n ka"itet dhe inet e
otgani!mit# .e"ojat pr gjak do t prcaktohen n "arsi t gjndjes s prgjithshme t t smurit
dhe kuadrit laboratorik& nse ka anemi#
'i$&rt&n#ioni ) ndodh menjher pas operacionit dhe shpesh sht i lidhur me dhimbjen&
hipotermin& mbingarkesn kardiake# . kt rast jepen diuretikdhe nse i smuri sht i njohur
si hipertonik i jepen antihipertensi"#
'i$ot&rmi! - "a!hdon t jet nj komplikacion % n shumicn e raste"e negli!hohet duke %en
se nuk prbn rre!ik t drejtprdrejt pr jetn e pacientit& nga ana tjetr sht shkak % shkakton
stress dhe ankth# (hnia e ila4e"e ipotensi" dhe t neurotrope"e prbn shkakun e par t
hipotrmis gjat dhe pas operacionit# Sbashku me mjekun& infermieri duhte t monitoroj
parametrat hidroelektrolitik % mund t prfshihen n kt# ipotermia mund t ndodh tek
pacientt % kr$ejn operacione ku ka"iteti abdominal %ndron i hapur pr nj koh t gjat#
Kon"eksioni i nxehtsis kr$het nprmjet %arkullimit intestinal t gjakut dhe a"ullimit t ujit n
siprfa%et peritoneale dhe "isceral# . periudhn post operatore hipotermia ndikon negati"isht n
procesin e koagulimit duke !gjatur kohn e koagulimit# *onitorimi i kujdesshm i temperaturs
central t pacientit n salln e operacionit sht i domosdoshm# Trajtimi i hipotermis bhet
duke dhn perfu!ione intra"eno!e t ngrohta ose produkte t gjakut# . dhomn e !gjimit
pacienti mbulohet mir dhe i "endosen borsa t ngrohta#
Aritmit ) kan nj frekuenc t ult& por sigurisht prbjn nj kusht t rre!ikshm dhe t
shpesht n pacientt kardiopat# Pr kt ars$e monitorimi i "a!hdueshm ka si %llim dhe
identifikimin e kt$re ndr$shime"e t ritmit# Cakonisht pas 4do operacioni "rehet takikardi dhe
ndr$shime t moderuara t presionit arterial % nuk kan ndikim negati"e n organi!m# Por n
disa raste& n periudhn post operatore "rehen ndr$shime t shprehura hemodinamike % mund
t japin insuficienc kardio-"askulare acute# Si shkak i t$re& n disa raste mund t jen
ndrlikime t ndr$shme kirurgjike si peritonitis post operator& hemoragjia post operatore#
Ndj&#i! & t 0j&%%urit dh& t 0j&%%!t ) jan simptoma m t shpeshta gjat dhe pas operacionit#
,rigjina e kt$re sh%etsime"e mund t jet e ndr$shme# .se i smuri nuk sht i "etdijshm&
infermieri duhet t garantoj mbrojtjen e rrug"e t fr$mmarrjes pr t e"ituar aspirimin e
prmbajtjes gastrike n deg!imin trakeo-bronkial# (uhen e"ituar l"i!jet e shpejta# Terapia ka si
%llim t !"ogloj simptomat pa i dhn efekte ansore pacientit# .j dukuri % ndeshet pas
operacionit n ka"itetin abdominal& sht pare!a e stomakut dhe e !orr"e# T smurt ankohen
pr dhimbje abdominale dhe mos eleminim t ga!ra"e# * "on fillojn edhe t "jellat# Kur
barku fr$het shum dhe diafragma ngrihet lart& "shtirsohet edhe fr$mmarrja# 9jat askultimit
t barkut nuk dgjohet peristatika e !orr"e# Pr t luftuar pare!n gastrointestinale ndihmon
boshatisja e stomakut me sond gastrike# .jkohsisht nxitet peristatika e stomakut dhe e !orr"e
duke prdorur me rrug parenterale preparate % rrisin tonusin e muskulaturs s t$re& perfu!ione
me preparate t kaliumit# Cakonisht ditt e para pas operacionit t smurt nuk han dhe kjo 4on
n paksimin e sekrecione"e sali"are& si re!ultat flora mikrobiale e gojs merr !h"illim t madh
dhe mund t shfa%en ndrlikime t ndr$shme si& stomatit& parotid& etj# Pr t parandaluar kt
bhet pastrim i gojs me tretsira antiseptike# . t smurt e operuar ush%imi nga goja fillon
mbasi i smuri ka eleminuar ga!rat 2pra fillon peristatika3& n fillim ush%im i lngshm& i
pr"etsueshm& i pasur me proteina dhe kalori t mjaftueshme#
Ankthi dh& dhim*j! ) disorientimi& konfu!ioni mendor dhe pagjumsia jan 4rregullimet e
pro4ese"e pas operacionit si pasoj e mbetjes n organi!m t substanca"e anestetike# *egjithat
problem kr$esor n ort % "ijojn operacionin ka t bj me krijimin e nj gjendje ankthi#
Sigurisht nj nga shka%et kr$esore t ankthit sht dhimbja# Sistemet e kontrollit pas operacionit
jan p#sh# infiltrimi i aneste!is lokale ose prdorimi i medikamente"e % ulin dhimbjen# . ba!
t disa statistika"e& shpeshtsia e numrit t madh t persona"e % manifestojn dhimbje pas
operacionit sht e lidhur me nj trajtim jot mjaftueshm analgje!ik# 9jithsesi& kushdo %oft
ars$eja& disa persona % i jan nnshtruar operacionit "uajn& ankojn dhimbje pa ndonj ars$e
madhore konkrete# Kjo pr faktin se dhimbja pritet pas operacionit pr"e4 se sht plaga
operatore sht edhe komponenti psikosocial#
/%!ni)ikimi ) %ndron n identifikimin e objekti"a"e % do t ndi%en pr t prcaktuar nj plan
specifik asistence pr t smurin# Planifikimi duhet t ket paras$sh parametrat e mposhtmD
ruajtjen e "entilimit pulmonar& t mbajtjes nn kontroll t presionit kardiak& ruajtja e
temperaturs s trupit& prmirsimi i simptomatologjis s dhimbjes#
1%&r#imi )in!% dh& dim&n#ioni ng! /ACU
Pacienti mbetet n PACU deri sa e ka marr "eten plotsisht mbas aneste!is# .j asistenc e
"a!hdueshme n repart sht e ne"ojshme pr pacientin pr ta marr "eten sa m shpejt mbas
operacionit# Pacientt % i nnshtrohen kirurgjis kardio"askulare& pulmonare& shtrohen n
njsin e terapis intensi"e#
Tr!n#)&rimi n nj r&$!rt ) : smuri transferohet n repart me an t shtratit t l"i!shm#
.drh$rjet e infermierit kan si %llim kujdesin e prgjithshm mbi pacientin& kujdesin pr
"entilimin e dhoms& stabilitetin hemodinamik& matjen e temperaturs& kontrollin e presionit
arterial& "erifikimin e kanali!imit intestinal& diure!n& nga ana tjetr infermieri duhet t
inkurajoj pacientin#
/%!ni i !#i#t&n+# n r&$!rt ) Personeli i repartit duhet t marr gjithmon informacione nga
PACU# (uhet t marr gjithashtu informacionet mbas operacionit# pjestart e familjes dhe t
gjith ata % i ofrojn ndihm t smurit& informohen sakt mbi kushtet klinike t ktij t fundit#
Plani i asistencs brnda nj reparti kirurgjikal prfshin fa!n e "lersimit % prfshin "i!itn e
par dhe kontrollet e ndr$shme# Kontrollet pr monitorimin kr$hen me kujdes dhe sakt#
Kontro%%i i dhim*j&# - kontrolli i dhimbjes sht hapi i par pr shrimin psiko-fi!ik t pacientit
n rastin e dhimbjes s fort# :nfermieri duhet t monitoroj marrjen e medikamente"e nga ana e
pacientit sipas protokollit t prshkruar nga mjeku#
/!r!nd!%imi i kom$%ik!+ion&0& r&#$ir!tor&
Atelekta!a& kongjestioni pulmonar& jan komplikacionet m t shpeshta post operatore#
:nfermieri duhet t dij t e"identoj shenjat e parakohshme t nj komplikacioni& t inkurajoj
pacientin pr t kr$er gjimnastikn respiratore& ushtrimet e duhura t caktuara nga mjeku#
Shka%et kr$esore t ktij komplikacioni gjndn n sistemin fibrinolitik dhe n hiperkoagulimin
e gjakut& dehidratimin e pacientit& grumbullimin e gjakut n ekstremitetet inferiore# Trajtimi
profilaktik pr pacientt n rre!ik nnkupton prdorimin e terapis heparinike nn lkur sipas
kshills s mjekut# <ndrimi i gjat n shtrat i pacientit sht nj faktor i rnd rre!iku# Pr kt
ars$e rekomandohet l"i!ja e shpejt nga kre"ati& masa!h i ekstremitete"e inferior dhe
fi!ioterapi& nj hidratim i mir dhe nj regjim i mir ush%imor# T gjitha kto parandalojn dhe
ndihmojn n ruajtjen e ekuilibrit hidroelektrolitik duke ndihmuar n mn$r po!iti"e n
"llimin e gjakut %arkullues#
4onitorimi i )unk#ion&0& &%&m&nt!r&
.j nga "eprimet kr$esore % ndrmeren menjher pas ndrh$rjes kirurgjikale sht hidratimi i
pacientit& kontrolli i bilancit hidroelektrolitik# (uhet patur paras$sh se gjat 1E or"e t para pas
inter"entit& mbajtja e lngje"e sht m e madhe se nxjerrja& pacienti % i nnshtrohet nj
ndrh$rje kirurgjikale mund t ket nj ulje t peristatiks intestinale& e cila mund t 4oj n
pare! intestinale# Kjo gj ndodh si pasoj e marrjes s medikamente"e dhe e gjndjes psiko-
fi!ike jo t mir t pacientit# S fundi marrja e lngje"e& po!icionimi i sonds rektale& kontrolli i
terapis mjeksore& ndihmojn n kanali!imin intestinal 2eleminimi ga!ra"e3#
Kujd&#i i $%!g0& ) :nfermieri duhet t shikoj me kujdes plagn& t "erifikoj gjendjen lokale
nse ka sku%je apo enjtje# ematoma ndodh shpesh& mund t pro"okoj enjtje dhe t "onoj
cikatri!imin# Shenjat dhe simptomat si takikardia& enjtja& nxehtsia etj& jan shenjat e para tipike
t infeksionit t plags#
4j&kimi ) me kt kuptojm parandalimin e dmtime"e t lekurs dhe inde"e nn t# *jekimi
kr$het nga mjeku operator n dhomn e mjekimit# Plagt mund t shkaktohen nga'
- .drh$rja kirurgjikale
- Plag traumatike& ktu bjn pjes plagt mekanike& plagt termike& plagt kimike#
- Ul4erat& ktu bjn pjes plagt nga dekubituset& plagt trofike# . prgjithsi mjekimi
kr$het jo "etm n mn$r lokale n plag por edhe me an t medikamente"e
2antibiotik3 nga goja# *jekimi reali!ohet nprmjet prdorimit t di!ifektant"e lokal&
betadin& 9ar!a sterile#
4j&kimi i nj $%!g& t tr!um!ti(u!r ) Fregullat % duhet t respektohen n rastin e ktij
mjekimi jan' prpara se t mjekohet plaga duhen lar duart mir dhe t prdoren dore!at# Plaga
pastrohet me uj fi!iologjik dhe di!infektohet# Uji i oksigjenuar prdoret "etm n plagt
siprfa%sore dhe nuk prdoret kurr alkol i denat$ruar# Plaga mbulohet me gar!a sterile dhe
fiksohet me leucoplast % t mos l"i!in gar!at# =illimisht ndalohet hemoragjia dhe fashot e
"endosura nuk duhet t jen t shtrnguara % t ndrpresin %arkullimin e gjakut#
4j&kimi i $%!g# kirurgjik!%& ) ;dhe ktu ka rndsi prpunimi i plags& di!infektimi i plags&
materialet e prdorura t jen sterile# .#%#se plaga sht e pastr athere prdoret "etm betadin#
.#%#se plaga ka hematom& duhet t drenohet me %llim % plaga t mb$llet pastr# .#%#se plaga
ka pus& duhet t "endoset dren % ta !bra!i pusin dhe t pastrohet plaga# Ambjenti ku bhet
mjekimi duhet t jet i pastr# T gjitha mbeturinat e mjekimit drgohen n ka!ant e plehra"e#
/%!ni)ikimi i n5j&rrj&# ng! r&$!rti
*jekt dhe infermiert duhet ta informojn pacientin kur del nga spitali pr trajtimin e
mtejshm# *bas daljes nga spitali t smurit i jepet fleta e daljes ku shnohen t gjitha
procedurat dhe mjekimet % ka br n spital si dhe trajtimi i mtejshm me medikamente dhe
mjekimi lokal i plags nga ana e mjekut t familjes# Po ashtu pacienti mban kontakte me mjekun
operator pr t ndjekur ecurin e mtejshme t smundjes derisa t bhet i aft pr pun apo t
prmirsoj cilsin e jets#
Giteratura Kirurgjia e prgjithshme e infermieris& f# H>-EB