T H E M A B O E K S E M E S T E R 1

W A T I S T B K ?

D E E L 1

Technische Bedrijfskunde

Ontwikkelteam

Gerritjan Boshuizen

Tjitske Cazemier

Maruschka Gijsen

Daan Kuipers

Mireille Stout

Letta van Walsem

Jan-Dik Zegel

Hogeschool van Utrecht

Versie 18 december 2009
I N H O U D S O P G A V E

1 . I N L E I D I N G 4

1.1 WAT IS TECHNISCHE BEDRIJFSKUNDE?___________________________4

1.2 OPBOUW VAN HET ONDERWIJS________________________________5
1.3 OPBOUW EN OVERZICHT VAN HET THEMA___________________________6
1.4 WAT IS TBK? DEEL 1____________________________________7
1.4.1 INDELING BLOK 1______________________________________7
1.4.2 TE BEREIKEN COMPETENTIES________________________________7
1.5 WAT IS TBK? DEEL 2____________________________________8

2 C U R S U S S E N 9

2.1 CURSUS 1 (BUITENKLIMAAT)________________________________9

2.1.1 INLEIDING__________________________________________9
2.1.2 DOELSTELLINGEN VAN BUITENKLIMAAT__________________________9
2.1.3 LITERATUURLIJST, HULPMIDDELEN, SOFTWARE_____________________10
2.1.4 WEEK 1: EXTERNE FACTOREN: ANALYSE VOLGENS DE THEORIE VAN DESTEP____10
2.1.5 WEEK 2: EXTERNE FACTOREN: ANALYSE VOLGENS HET 5-KRACHTEN MODEL VAN
PORTER_______________________________________11
2.1.6 WEEK 3 EN 4: CONJUNCTUURMODELLEN EN DE ECONOMISCHE KRINGLOOP_____12
2.1.7 WEEK 5: SWOT-ANALYSE______________________________13
2.1.8 WEEK 6: CASE SENSEO CREMA_____________________________14
2.2 CURSUS 2 (BINNENKLIMAAT)_______________________________15
2.2.1 INLEIDING_________________________________________15
2.2.2 DOELSTELLINGEN_____________________________________15
2.2.3 LITERATUUR, HULPMIDDELEN, SOFTWARE________________________15
2.2.4 WEEK 1: PRODUCTEN EN ACTIVITEITEN________________________16
2.2.5 WEEK 2: SCHEMATECHNIEKEN______________________________16
2.2.6 WEEK 3:KOOP, GRONDVORM EN DOELSTELLINGEN_________________16
2.2.7 WEEK 4: LAY-OUT EN TECHNOLOGIE__________________________16
2.2.8 WEEK 5: OVERZICHT IN DE KETEN, HERGEBRUIK EN RELATIES LEGGEN_______16
2.2.1 WEEK 6: AFSLUITEN___________________________________17
2.3 CURSUS 3 (RESULTAAT NA ZOEKEN)____________________________18
2.3.1 INLEIDING_________________________________________18
2.3.2 DOELSTELLINGEN_____________________________________18
2.3.3 LITERATUUR, HULPMIDDELEN, SOFTWARE________________________19
2.3.4 WEEK 1: INTAKE EN PLANNING ____________________________20
2.3.5 WEEK 2: FEEDBACK OP 1E TEKST, PRESENTEREN EN INLEIDING SCHRIJVEN____20
2.3.6 WEEK 3-6: PRESENTATIES OVER VERSCHILLENDE COMMUNICATIETHEMA’S_____20
2.3.7 WEEK 4: INLEVEREN RAPPORT BIKA EN PRESENTATIES_______________20
2.3.8 WEEK 5: 2E VERSIE RAPPORT EN INTERVIEWTRAINING_______________21
2.3.9 WEEK 6: VOORBEREIDEN OP HET TENTAMEN______________________21
2.3.10 WEEK 7, 8 EN 9: TENTAMEN EN PROJECTRAPPORTEN_______________21

3 P R O J E C T 2 2

3.1 INTRODUCTIE_________________________________________22
3.2 DE BETROKKEN PARTIJEN EN DE OPDRACHT________________________23
3.3 OP TE LEVEREN PRODUCTEN_________________________________24
3.4 BEOORDELING_________________________________________24
3.5 LITERATUUR, HULPMIDDELEN, SOFTWARE__________________________24

3 W A T I S T B K ?
 1. Inleiding

1.1 Wat is Technische Bedrijfskunde?

Waarom heeft McDonalds naast de welbekende hamburger ook salades in

het assortiment opgenomen? Gaat McDonalds nu op termijn misschien
ook halal snacks verkopen?

Als gloednieuwe TBK student ga je in dit blok op zoek naar factoren die
een bedrijf beïnvloeden en maken zoals het is. Je moet daartoe informatie
verzamelen, selecteren en vertalen naar een geschikte presentatievorm.
Een bedrijfsbeschrijving waarin een duidelijk overzicht wordt gegeven van
het bedrijf toen en nu in relatie tot de beïnvloeding van buiten en binnen
biedt een basis voor een voorzichtige conclusie over de toekomst van het
bedrijf.

In dit blok staat het gehele bedrijf centraal. Je leert onderscheid te maken
tussen soorten organisaties op grond van allerlei interne aspecten, zoals
grootte, productiewijzen, servicegraad etc., maar ook op grond van
externe aspecten, zoals markt, concurrentie, technologische
vernieuwingen.

Daarnaast moet je je afvragen welke informatie je nodig hebt, hoe je aan

deze informatie kunt komen. Daarbij ga je niet alleen de geschreven
bronnen (Internet, KvK, jaarverslagen), maar ook mondelinge bronnen
(interview, enquête) gebruiken. Tenslotte moet je al deze informatie na
selectie interpreteren en vertalen naar een gemotiveerde conclusie over
de toekomst van deze bedrijven.

4 W A T I S T B K ?
1.2 Opbouw van het onderwijs

In een blok zijn drie leerlijnen te herkennen. Onderstaand schema brengt

deze drie lijnen in kaart. Dit plaatje staat voor een blok.

Complexe vaardigheden leerlijn

Opdracht Opdracht Opdracht

Routine opdrachten

Opdracht Opdracht Opdracht Opdracht Opdracht Opdracht Opdracht

Opdracht

Integrale leerlijn

Projectopdracht

SLO

Studie Loopbaan Ontwikkeling (SLO)

Je hebt gekozen voor de beroepsopleiding Technische Bedrijfskunde.

Misschien had je bij het maken van die keuze al een bepaald beroep voor
ogen wat je erg leuk leek, of ken je iemand die ook Technisch
Bedrijfskundige is. Maar het kan ook zijn dat je minder bewust een keuze
hebt gemaakt en dat je nog niet zo’n concreet beeld hebt van je
toekomstige beroep en wat je de komende vier jaar gaat leren in je studie
TBK.

De opleiding TBK heeft in overleg met jullie toekomstige werkgevers een

competentieprofiel opgesteld. Hierin staat wat je aan het eind van je
opleiding allemaal moet kunnen. Deze competenties ontwikkel je binnen
je opleiding maar soms ook daarbuiten. Bij studieloopbaanontwikkeling
(SLO) leer je om na te denken over (te reflecteren op) je ontwikkeling in
de voor het beroep vereiste competenties. Dit breng je vervolgens in kaart
in een elektronisch portfolio. Je staat dus bewust stil bij wat je van de
verschillende studie-onderdelen leert.

Je krijgt daardoor een beter beeld van je eigen capaciteiten en

voorkeuren. Daarmee krijg je ook beter zicht op waar je uiteindelijk naar
toe wilt groeien. Keuzes maken, verantwoordelijkheid nemen en lerend
vermogen, zijn aspecten waar we bij SLO uitgebreid bij stil staan.

Je zult dus zien dat er elke week uren zijn ingeroosterd om aan de hand
van gesprekken en opdrachten hiermee bezig te zijn. Dit is zo in dit eerste
blok, maar gedurende de gehele studie zul je deze uren terugvinden.

Integrale leerlijn

5 W A T I S T B K ?
 In projecten werk je aan beroepsproducten, complexe en complete
opdrachten uit de praktijk. Daarbij krijg je ‘ondersteuning’ aangeboden die
past bij het realiteitsgehalte en de complexiteit van de opdracht.

Jij en je projectgroep hebben zelf de verantwoordelijkheid om tot een

goed eindproduct te komen dat aan de gestelde eisen voldoet van de
opdracht. (zie hoofdstuk 2 voor de inhoud van het project).

Complexe vaardigheden leerlijn

Om bij beroepsopdrachten een goed resultaat neer te kunnen zetten moet

je competenties verwerven. Een aantal cruciale complexe vaardigheden
kun je niet zelfstandig tijdens een projectopdracht leren. Deze
vaardigheden worden in ondersteunende cursussen aangeboden. In de
complexe vaardigheden leerlijn krijg je gerichte opdrachten (taken) om je
deze competenties eigen te maken. Deze opdrachten moet je zelfstandig
uit kunnen voeren. (zie hoofdstuk 3, 4 en 5 voor de inhoud van de
cursussen).

1.3 Opbouw en overzicht van het thema

Het thema Wat is TBK? bestaat uit twee delen met een totale
studiebelasting van 30 ECTS. Dit staat gelijk aan 840 studiebelastinguren.

6 W A T I S T B K ?
 1.4 Wat is TBK? deel 1

1.4.1 Indeling blok 1

Blok 1 bestaat uit 3 cursussen, een project en de SLO-leerlijn.

In de cursus “Buitenklimaat” (TBBuka) wordt bekeken welke externe

factoren van invloed zijn op het functioneren van bedrijven. De cursus
“Binnenklimaat” (TBBika) geeft je inzicht in keuzes die binnen een bedrijf
gemaakt worden om het primaire proces te organiseren. De cursus
“Resultaat na zoeken” (TBRezo) leert je gevonden resultaten schriftelijk
en mondeling te presenteren op een correcte, zakelijke en geschikte
wijze.

“Trends in bedrijfsprocessen” (TBProj1) is een project waaraan in groepen

van zo’n 5 studenten wordt gewerkt. Het project richt zich op de vraag
‘Wat is Technische Bedrijfskunde?’ Je beschrijft drie bedrijven en doet een
uitspraak over de toekomstverwachtingen.

Informatie over de SLO-leerlijn staat op Black Board.

Hieronder vind je de globale indeling van dit blok in dagdelen. Lokalen en

exacte tijdstippen per groep vind je uiteraard in jouw rooster. (-O =
ochtend, -M = middag)

Week 2 3 4 5 6 7 8 9
1
Cursus Buitenklimaat Toetswe Proje Proje
Cursus Binnenklimaat ek ct ct
Cursus Resultaat na zoeken
Project: Trends in bedrijfsprocessen
SLO

Vanaf week 1 volg je de ingeroosterde onderdelen.

1.4.2 Te bereiken competenties

In het onderwijsmodel van TBK staan opdrachten centraal. Opdrachten die

gericht zijn op het oplossen van relevante beroepsproblemen.

Je werkt aan de opdrachten waardoor je je competenties ontwikkelt. Je

krijgt veel vrijheid en verantwoordelijkheid om zelf te bepalen hoe je aan
een opdracht werkt, een manier van werken die ook kenmerkend is voor
de beroepspraktijk. In veel gevallen zul je, om een complexe opdracht tot
een goed eind te kunnen brengen, vooraf activiteiten moeten ondernemen
om bepaalde (deel-)competenties te ontwikkelen.

In dit blok ligt de nadruk op de volgende competenties:

7 W A T I S T B K ?
 20 Analyseren en diagnosticeren van omgevingsbehoeften

30 Analyseren en diagnosticeren van organisatiebehoeften

In blok 2 komt ook een deel van competentie “60 Ontwerpen van
bedrijfsprocessen” aan de orde.

1.5 Wat is TBK? deel 2

Informatie over blok 2 wordt verwerkt in een deel 2 van dit semesterboek.
Dit tweede deel is aan het begin van blok 2 beschikbaar.

8 W A T I S T B K ?
 2 Cursussen

2.1 Cursus 1 (Buitenklimaat)

2.1.1 Inleiding

De cursus Buitenklimaat richt zich op de externe omgeving van bedrijven.

Voor een technisch bedrijfskundige is het van belang te weten wat de
eisen van de markt zijn en in welk krachtenveld het bedrijf moet
opereren. Dit zijn belangrijke factoren die bepalen wat de processen van
een bedrijf moeten opleveren.

2.1.2 Doelstellingen van Buitenklimaat

In deze cursus leert de student in 6 weken de externe omgeving van een

bedrijf te beschrijven en te analyseren aan de hand van een aantal
modellen. Daarnaast krijgt de student inzicht in conjunctuurmodellen en
weet de student een eenvoudige economische kringloop te beschrijven.
De student kan de externe bedrijfsgegevens koppelen aan economische
gegevens en weet aan te geven welke invloed dit uitoefent op het al dan
niet succesvol zijn van een organisatie.

Aan het begin van elke week wordt de nieuwe theorie toegelicht door een
voorbeeld te analyseren. De studenten gaan vervolgens zelf aan het werk
met een vergelijkbare opdracht.

Een aantal opdrachten wordt in de colleges teruggekoppeld, een aantal

opdrachten moet worden ingeleverd.

• De student kan de externe omgeving die van invloed is op een

organisatie beschrijven.
• De student is in staat de gevolgen van de externe factoren die van
invloed zijn op het beleid van de organisatie te beschrijven.
• De student is in staat deze omgevingsfactoren op macro- en
meso-niveau te definiëren en toe te passen op een willekeurige
onderneming
• De student heeft inzicht in reguliere conjunctuurmodellen.
• De student weet een eenvoudige economische kringloop te
beschrijven en een link te leggen met de conjunctuur aan de hand
van een econometrisch model.
• De student heeft inzicht in de werking van economische
groeimodellen en kan deze kennis koppelen aan eenvoudige
beleidsbeslissingen
• De student kan externe bedrijfsgegevens koppelen aan
economische gegevens.
• De student kan aangeven hoe dit grote spectrum van externe
factoren zich beweegt en invloed uitoefent op het al dan niet
succesvol zijn van de organisatie.

9 W A T I S T B K ?
2.1.3 Literatuurlijst, hulpmiddelen, software

Literatuur: ISBN
Verhage, B., Grondslagen van de 90-207-3298-6
Marketing. 6e druk. Groningen.
Stenfert Kroese

Opdrachten worden uitgewerkt in word, powerpoint of excel.

2.1.4 Week 1: Externe factoren: analyse

volgens de theorie van Destep

De macro-omgevingsfactoren van een fictief bedrijf worden beschreven

aan de hand van de theorie van Destep. Vervolgens wordt bekeken in
hoeverre deze factoren te beïnvloeden zijn en wat de gevolgen kunnen
zijn voor het bedrijf. De studenten gaan vervolgens aan de slag met een
tweetal opdrachten van oplopende complexiteit.

Opdracht

Beschrijf de economische factoren die van invloed zijn op het gegeven

bedrijf en presenteer de resultaten.

Beschrijf de economische factoren die van invloed zijn op het gegeven

bedrijf en lever de opsomming met toelichting ter beoordeling in.

Ondersteunende Informatie

Hoofdstuk 3, paragraaf 3.1en 3.3 uit Grondslagen van de Marketing van

B. Verhage

Routinetaken

Dagdeel 1 Na de gezamenlijke uitwerking van het fictieve bedrijf

wordt de uitgereikte opgave op school gemaakt.

Hierna volgt de presentatie van de groepen en wordt de

opdracht voor het volgende dagdeel uitgedeeld.

Dagdeel 2 De groepen werken zelfstandig aan hun opdracht

JIT-informatie

Indien extra informatie wenselijk blijkt, wordt dit op Blackboard

gepubliceerd.

10 W A T I S T B K ?
2.1.5 Week 2: Externe factoren: analyse
volgens het 5-krachten model van Porter

In week 2 wordt verder gewerkt aan de externe analyse. Welke invloed

heeft de bedrijfstak of de markt waarop de onderneming actief is op het
bedrijf? De meso-omgevingsfactoren van het fictieve bedrijf uit week 1
worden beschreven aan de hand van het 5-krachtenmodel van Porter.
Vervolgens wordt bekeken in hoeverre deze factoren te beïnvloeden zijn
en wat de gevolgen kunnen zijn voor het bedrijf. De studenten gaan
vervolgens aan de slag met een tweetal opdrachten van oplopende
complexiteit.

Opdracht

Beschrijf de economische factoren die van invloed zijn op het gegeven

bedrijf en presenteer de resultaten.

Beschrijf de economische factoren die van invloed zijn op het gegeven

bedrijf en formuleer een voorzichtige conclusie over de bedrijfstak in de
toekomst.

Ondersteunende Informatie

Hoofdstuk 3, paragraaf 3.1 en 3.2 en hoofdstuk 1, paragraaf 1.5 uit

Grondslagen van de Marketing van B. Verhage

Routinetaken

Dagdeel 1 Na de gezamenlijke uitwerking van het fictieve bedrijf

wordt de uitgereikte opgave op school gemaakt.

Hierna volgt de presentatie van de groepen en wordt de

opdracht voor het volgende dagdeel uitgedeeld.

Dagdeel 2 De groepen werken zelfstandig aan hun opdracht

JIT-informatie

Indien wenselijk, worden gegevens via Blackboard of in de les verstrekt.

11 W A T I S T B K ?
2.1.6 Week 3 en 4: Conjunctuurmodellen en de
economische kringloop

De theorie van de conjunctuurmodellen wordt behandeld. Daarna wordt

de student aan het werk gezet met oefeningen over wat een
conjunctuurmodel is. Vervolgens wordt de economische kringloop
geïntroduceerd. De student leert een eenvoudige kringloop te beschrijven
en een link te leggen met de conjunctuur volgens het econometrische
model van Freia-Kompas.

Opdracht

Maak de uitgereikte case en maak de resultaten presentabel.

Ondersteunende Informatie

Theorie uit Grondslagen van de Marketing, Hoofdstuk 2

Routinetaken

Dagdeel 1 Theorie van conjunctuur modellen en oefenopdrachten.

Dagdeel 2 Theorie van macro-economische kentallen, economische

kringloop en het econometrische model van Freia-Kompas.

Dagdeel 3/4 De studenten gaan aan de slag met het maken van een
economische kringloop van Nederland.

JIT-informatie

Indien gewenst wordt aanvullende informatie via Blackboard of in de les

uitgereikt.

12 W A T I S T B K ?
2.1.7 Week 5: SWOT-analyse

Deze week worden de studenten aan het werk gezet met het maken van
een SWOT-analyse van Nederland. Vooraf wordt de theorie over het
maken van een SWOT-analyse besproken en aan de hand van korte
opdrachten verwerkt. Daarnaast wordt kennisgemaakt met de
econometrie.

Opdracht

Maak een SWOT-analyse van Nederland en kom met concrete strategieën

om Nederland als “bedrijf” beter op de internationale kaart te zetten.
Probeer de strategieën zoveel mogelijk te becijferen.

Ondersteunende Informatie

Theorie uit Grondslagen van de Marketing Hoofdstuk 7, 9 en 10

Routinetaken

Dagdeel 1 Na terugkoppeling van de opdracht uit week 4 wordt

instructie gegeven en in de les aan opdrachten gewerkt.
Hierna wordt de grote opdracht voor dagdeel 2 besproken.

Dagdeel 2 Alle groepen werken aan de SWOT-opdracht en maken

het presentabel.

JIT-informatie

Indien extra informatie wenselijk blijkt, wordt dit op Blackboard

gepubliceerd.

13 W A T I S T B K ?
2.1.8 Week 6: Case Senseo Crema

Week 6 wordt besteed aan het implementeren van de in de afgelopen

weken opgedane kennis. Na een korte (actuele) inleiding over Senseo
Crema worden de groepjes aan het werk gezet. Aan het eind van het
eerste dagdeel presenteren de groepjes posters waarop de externe
omgeving en de economische ontwikkelingen van het marktesegment zijn
aangegeven. De poster wordt afgesloten met een succesverwachting voor
Senseo Crema voor de komende drie jaar. Dagdeel 1 wordt afgesloten
met een toelichting op casus 2.

Opdracht

In dagdeel 2 zoeken de groepjes studenten zelf een bedrijf waarvoor ze

dezelfde opdracht als voor Senseo Crema behandelen. Deze uitwerking
wordt gemaakt in rapportvorm; het rapport wordt ingeleverd en
nagekeken.

Ondersteunende Informatie

Handout tijdens de les

Routinetaken

Dagdeel 1 Actuele informatie rondom Senseo Crema en gezamenlijk

toepassen van deze gegevens.

Dagdeel 2 De groepen werken zelfstandig aan de hierboven

beschreven opdracht.

14 W A T I S T B K ?
 2.2 Cursus 2 (Binnenklimaat)

2.2.1 Inleiding

De cursus Binnenklimaat richt zich op de interne situatie van bedrijven.

Als bekend is in welke omgeving een bedrijf opereert, zullen hier de
interne processen op worden ingericht.

2.2.2 Doelstellingen

In deze cursus leert de student in 6 weken de interne variabelen van een

bedrijf te beschrijven en te analyseren aan de hand van een aantal
modellen. De student kan de markt- en productkarakteristieken koppelen
aan activiteiten en de inrichting van processen.

Aan het begin van elke week wordt de nieuwe theorie toegelicht door een
voorbeeld te analyseren. De studenten gaan vervolgens zelf aan het werk
met een vergelijkbare opdracht.

Een aantal opdrachten wordt in de colleges teruggekoppeld. Een tweetal

opdrachten moet worden ingeleverd en hierop krijgt de student schriftelijk
feedback.

Competenties:

• Verzamelen van relevante informatie uit de organisatie, de

literatuur en van experts.

• Onderscheiden van bedrijven op basis van product,

productiewijze, besturing en organisatievorm

• Koppelen van interne keuzes in de bedrijfsvoering aan

orderwinners en productkarakteristieken

• Maken van een blauwdruk van primaire bedrijfsprocessen

2.2.3 Literatuur, hulpmiddelen, software

Literatuur: ISBN
Dictaat J.D.Zegel (leesmap) Geen
Werken met logistiek, Visser en 90-207-3223-4
Van Goor (hoofdstuk 1, 2, 3, 7,
8.1 t/m 8.4, 11 en 12)
Opdrachten worden uitgewerkt in Word; Powerpoint of Excel. Processen
worden schematisch vastgelegd met behulp van Modulor of flowcharts
(Visio).

15 W A T I S T B K ?
2.2.4 Week 1: Producten en activiteiten

In week 1 wordt vastgesteld hoe producten bepalend zijn voor de

activiteiten die een bedrijf uitvoert.
Bovendien worden de begrippen productiewijze en orderwinners
geïntroduceerd en wordt nagegaan welke verschillen in kostenopbouw er
per type product kunnen zijn.

Opdracht
In week 1 wordt gestart met het uitwerken van groepsopdracht 1. 3
Typen bedrijven (een productie-, handels- en een dienstverlenend bedrijf)
moeten worden beschreven aan de hand van de genoemde interne
variabelen. Het resultaat van groepsopdracht 1 moet in week 4 worden
ingeleverd.

2.2.5 Week 2: Schematechnieken

In week 2 wordt de modelleertechniek met Modulor behandeld. Met

behulp van Modulor wordt een blauwdruk gemaakt van communicatie
binnen bedrijfsprocessen. Daarnaast worden tekentechnieken
aangedragen voor het in kaart brengen van goederenstromen en
werkwijzen (flowcharts).

2.2.6 Week 3:KOOP, grondvorm en doelstellingen

In week 3 wordt een onderscheid gemaakt in verschillende soorten

besturing en organisatievormen van ondernemingen. Het begrip
klantorderontkoppelpunt (KOOP) wordt geïntroduceerd. Vanuit het KOOP
wordt de logistieke grondvorm en organisatie van een bedrijf toegelicht.
Daarnaast wordt aandacht besteed aan de strategische (lange termijn)
doelstellingen van bedrijven en de gevolgen ervan voor de keuzes die een
bedrijf moet maken. Tot slot worden de aspecten kwaliteit en cultuur
benoemd.

2.2.7 Week 4: Lay-out en technologie

In week 4 worden de verschillende fysieke vormen van productie

benoemd en de relatie van lay-out met andere bedrijfskeuzes. Bovendien
wordt aandacht gegeven aan de gebruikte technologieën voor productie,
informatieverwerking, assemblage handling en distributie.

Deze week worden ook de resultaten van groepsopdracht 1 ingeleverd en

gepresenteerd.

2.2.8 Week 5: Overzicht in de keten, hergebruik

en relaties leggen

Deze week wordt ingegaan op de rol van de keten en het hergebruik van
materialen en verpakkingen. Welke consequenties heeft dit voor de

16 W A T I S T B K ?
 bedrijfsprocessen en de organisatie? Focus ligt bij het leggen van relaties
tussen de interne variabelen en de manier waarop deze elkaar
beïnvloeden.

Opdracht:
Tijdens het eerste dagdeel wordt een bedrijfskundig spel gespeeld
(aanwezigheid verplicht). Aan dit spel is het eerste deel van
groepsopdracht 2 verbonden. Groepsopdracht 2 wordt ingeleverd in week
8.

2.2.1 Week 6: Afsluiten

Opdracht:
Tijdens het eerste dagdeel wordt een videofilm getoond (aanwezigheid
verplicht). Aan deze film is het tweede deel van groepsopdracht 2
verbonden. Groepsopdracht 2 wordt ingeleverd in week 8.

Het tweede dagdeel is gereserveerd voor een proeftentamen en het

stellen van vragen.

17 W A T I S T B K ?
 2.3 Cursus 3 (resultaat na zoeken)

2.3.1 Inleiding

Voor een bedrijfskundige is het van essentieel belang zich helder en

zakelijk te kunnen uitdrukken, zowel op schrift als mondeling. Alleen dat
kunnen de resultaten van zoekwerk en analyse een impact hebben.

2.3.2 Doelstellingen

In deze cursus leert de student in 6 weken planmatig schrijven: van

opdracht naar werkplan, van werkplan naar eindrapport. Er zijn twee
dagdelen per week beschikbaar voor dit onderwerp, deze twee
dagdelen zijn ingeroosterd. Daarnaast zal de student nog tijd nodig
hebben om de opdrachten verder zelfstandig af te ronden. De
opdrachten over het formuleren en structureren van teksten worden
individueel uitgevoerd door de student. De opdracht rond de
onderzoeksvraag die leidt tot werkplan, rapport en presentatie van het
rapport wordt uitgevoerd in groepjes van 4. Het houden van een
interview wordt geoefend tijdens de interviewtraining, waaraan elke
student actief moet deelnemen.De opdrachten worden of
teruggekoppeld in de bijeenkomsten of anders kan de student zijn
opdrachten vergelijken met de uitwerkingen die op Blackboard zijn te
vinden. De student oefent met mondeling presenteren en ontvangt
hierop feedback.

Competenties:

• De student kan een onderzoeksopdracht vertalen naar een

hoofdvraag. De student kan deze hoofdvraag uitwerken en een
werkplan opstellen.

• De student kan een adequaat interviewschema opstellen dat na

afname van het interview leidt tot een antwoord op de
hoofdvraag.

• De student kan informatie groeperen en structureren tot een

doorzichtig rapport met hoofdstuk- en paragraafindeling.

• De student kan teksten (her)schrijven waarin duidelijke

alineagroepen staan, alinea’s een logische opbouw hebben en één
onderwerp behandelen en opsommingen worden gelijkvormig
gepresenteerd.

• De student kan een tekst beoordelen op duidelijkheid, bondigheid

en aantrekkelijkheid voor de doelgroep van de tekst.

• De student weet technieken toe te passen om de tekst duidelijker,

bondiger en aantrekkelijker te maken.

18 W A T I S T B K ?
 • De student kan een eindrapport schrijven waarin de verplichte
rapportonderdelen voorkomen en wat voldoet aan de algemeen
geldende eisen.

• De student kan de verschillende rapportonderdelen beoordelen op

de algemeen geldende eisen.

2.3.3 Literatuur, hulpmiddelen, software

Literatuur ISBN
Elling, R. et al., 90-01-29137-6
Rapportagetechniek. 2e druk.
Groningen. Wolters Noordhoff

Opdrachten worden uitgewerkt in Word; Powerpoint of Excel. Extra

achtergrondinformatie wordt op Blackboard gezet.

19 W A T I S T B K ?
2.3.4 Week 1: Intake en planning

Na een korte introductie op het programma, schrijven jullie een

overtuigende tekst, waarbij het boek Rapportagetechniek mag worden
geraadpleegd. Op grond hiervan wordt bepaald voor welke onderdelen je
extra moet oefenen en voor welke onderdelen je vrijstelling krijgt.

Verder krijgen jullie in deze 1e of 2e week instructie in het gebruik van de

mediatheek. Leerpunten hieruit worden verwerkt in BIKA. Geraadpleegde
bronnen worden bij de bronvermelding in het rapport vermeld.

Ook worden de communicatiethema’s verdeeld en groepen hiervoor

gevormd.

2.3.5 Week 2: Feedback op 1e tekst, presenteren

en inleiding schrijven

In week 2 wordt de feedback op de 1e schrijfopdracht teruggegeven, en

bekend gemaakt wie onderdelen vrijgesteld krijgt en wie extra oefening
en coaching nodig heeft. Daarnaast gaan we oefenen met het houden van
een presentatie en gaan we in op het schrijven van een werkplan en de
verschillende rapportonderdelen, m.n. de inleiding.

2.3.6 Week 3-6: Presentaties over verschillende

communicatiethema’s

In deze weken oefenen we met verschillende schrijfvaardigheden (correct

schrijven, formuleren en structureren: het precieze programma hangt af
van je persoonlijke studiepad) en houden de verschillende groepen hun
presentaties. Deze moeten min. 4 werkdagen van tevoren worden
doorgemaild aan de docent.

Verder gaan we in op het schrijven van het rapport, en beoordelen we een

aantal voorbeeldrapporten.

2.3.7 Week 4: Inleveren rapport BIKA en

presentaties

In deze week lever je het rapport van BIKA in en geven jullie een
presentatie over de onderzoeksresultaten.

Daarnaast krijgen jullie instructie over interviewen en het opstellen van

een interviewschema. Dit gaan jullie vervolgens opstellen.

20 W A T I S T B K ?
 2.3.8 Week 5: 2e Versie rapport en
interviewtraining

We starten met een interviewtraining waarbij basisvaardigheden worden

geoefend, gevolgd door het oefenen met het eigen schema.

2.3.9 Week 6: Voorbereiden op het tentamen

In deze week worden de laatste presentaties over de

communicatiethema’s gegeven. Daarnaast is er een vragenuur ter
voorbereiding op het tentamen.

2.3.10 Week 7, 8 en 9: Tentamen en

projectrapporten

Week 7: tentamen

Week 8: teruggave tentamen en bespreken beoordeling

Week 9: inleveren projectrapport en beoordeling rapport andere

projectgroep

21 W A T I S T B K ?
 3 Project

3.1 Introductie

Context:

Het vakblad “Intermediair” heeft besloten in het julinummer een artikel te

publiceren over de aanpassing van en gevolgen voor de bedrijfsvoering
van bedrijven als reactie op de veranderingen in de Nederlandse
economie. Journalist Jos Peters, die de opdracht heeft gekregen dit artikel
te schrijven, heeft beschrijvingen van diverse bedrijven nodig om een
beeld te kunnen schetsen (veldwerk van een journalist). Jos heeft al eens
rondgevraagd en gesurft op het web, maar merkt dat de informatie die hij
zoekt niet zo maar te vinden is. Hij realiseert zich dat het verzamelen van
het materiaal voor het artikel hem wel erg veel tijd zal gaan kosten. Jos
heeft een beter idee.

Journalist Jos Peters heeft de opleiding Technische Bedrijfskunde

benaderd met het verzoek of wij een aantal beschrijvingen van bedrijven
kunnen leveren. Jos Peters geeft ons de opdracht beschrijvingen van de
aanpassing van en gevolgen voor de bedrijfsvoering van bedrijven als
reactie op de veranderingen in de Nederlandse economie te maken,
waarmee hij vervolgens zijn overzichtsartikel kan schrijven.

Jos denkt het volgende nodig te hebben en vraagt dan ook voor drie
verschillende bedrijven antwoord te geven op de vragen:

• wat doet dit bedrijf

• hoe doet dit bedrijf dat/wat is het bedrijfsproces

• hoe ziet de externe omgeving van dit bedrijf eruit

• in welke juridische context opereert dit bedrijf

• hoe is het bedrijf geworden zoals het nu is

• heeft het bedrijf naar jouw mening voldoende mogelijkheden om

in de toekomst te blijven bestaan?

22 W A T I S T B K ?
 Je bezoekt minstens twee van deze bedrijven. Die bedrijven opereren alle
drie in een andere branche. Slechts één van die bedrijven heeft minder
dan 5 medewerkers. Voor het in kaart brengen van de bedrijfsprocessen
maak je gebruik van ‘Modulor’ (zie de cursus Binnenklimaat).

Daarnaast vraagt Jos Peters zich af in welke conjunctuur de bedrijven

opereren. Maak dit zichtbaar met een economische kringloop (zie de
cursus Buitenklimaat).

Tot slot schets je aan Jos Peters wat Technische Bedrijfskunde inhoudt en
hoe de opleiding TBK hier binnen IBE invulling aan geeft. Om informatie in
te winnen neem je een interview af bij een student uit semester 5, 6, 7 of
8.

3.2 De betrokken partijen en de opdracht

Opdrachtgever = beoordelaar
De opdrachtgever zal het resultaat van het project beoordelen. De rol van
de opdrachtgever ligt bij de docent. In deze rol kijkt de docent dus puur
naar het eindproduct van het project en niet naar het proces.

Begeleider/ tutor
De begeleider ondersteunt de projectgroep gedurende het project. De
projectgroep kan bij de begeleider om feedback op het proces vragen. De
rol van begeleider ligt bij de docent.

Projectgroepsleden
De projectgroep is als groep verantwoordelijk voor de eindproducten, het
rapport en de presentatie. De projectgroep is ook!!! verantwoordelijk het
proces, de werkwijze die je kiest om de eindproducten te realiseren en de
samenwerking binnen de groep.

Andere projectgroepen
De andere projectgroepen werken aan eenzelfde opdracht, maar zij
kunnen kiezen voor heel andere oplossing van de problemen, een andere
aanpak, een andere manier van samenwerken, etc. Bedenk dat de ene of
de andere aanpak zeker wel efficiënter en/of effectiever kan zijn, maar dat
je je alleen maar druk hoeft te maken over je eigen projectgroep.

23 W A T I S T B K ?
3.3 Op te leveren producten

Onze opdrachtgever, Jos Peters, verlangt een rapport waarin hij kan lezen
hoe het primaire proces er in de door jouw team onderzochte drie
bedrijven uitziet, waarom het er zo uitziet en wat jullie mening is over de
toekomstkansen van deze bedrijven. In het rapport is ook een
economische kringloop verwerkt. Bovendien wordt de vraag ‘Wat is TBK?’
beantwoord.

Daarnaast verlangt Jos dat je team een presentatie voorbereidt waarin je

de opdrachtgever in maximaal 20 minuten informeert over jullie
bevindingen.

Na de presentaties, met jullie rapport en dat van andere projectteams,

moet de opdrachtgever zich een mening kunnen vormen over de
aanpassing van en gevolgen voor de bedrijfsvoering van bedrijven als
reactie op de veranderingen in de Nederlandse economie.

3.4 Beoordeling

Het project wordt beoordeeld op basis van het rapport, de presentatie, de

inhoud algemeen, de inhoud recht en de inspanning. Om een cijfer te
krijgen moeten tevens een procesverslag en een tweetal kritische vragen
over het rapport van een andere projectgroep worden ingeleverd.

3.5 Literatuur, hulpmiddelen, software

Literatuur: ISBN
Alle literatuur uit de andere n.v.t.
cursussen in dit blok.

Het project wordt uitgewerkt in de volgende (op school beschikbare)

producten (Word, Excel, Visio, PowerPoint, etc.).

24 W A T I S T B K ?