De Basisregistratie Personen (BRP) maakt een voorheen ondenkbaar efficientie- en kwaliteitsniveau mogelijk in de persoonsregistratie. En dat niveau is belangrijk: vrijwel elke overheidstaak staat of valt met de beschikbaarheid van de juiste persoonsgegevens van burgers, of het nu belastingheffing is, bestraffing, subsidiéring of ienstverlening, Maar efficiéntie en effectiviteit kunnen ook averechts uitwerken, Een simpele adreswijziging kan een burger ook een - letterlijk — onoverzienbare zee van problemen opleveren. Arjan Widlak Kafkabrigade de hele wereld werkt, kreeg zoin zee van problemen na een schijabaar simpele ecreswijzlaing bij de gemeente, e kan er af en toe de humor wel van inzien. Gelukkig maar, want je kunt als ‘motivational speaker moeilik bij de pak: ken neer gaan zitten.Toch is ze ~zels nu ze er niet meer naar streeft om in Neder land ingeschreven te staan nog dagelijks ‘met de gevolgen bezig. Watiser gebeurd? Ee een energieke zaper die over Nederland of buitenland? Esther s veel in het buitenland voor hase werk. Niet dat ze buitenslands woont, maar als spreker vllegt ze de wereld ‘ond. Als ze langere periodes weg is, ver- huurt 2e hear huis, Dat kan, want het 's haar eigendom. Tosn ze steeds meer Werk kreeg, was ze 20 veel weg dat ze ‘haar huis voor twee jaar aan een Japans Stel verhuurde. ‘in principe had ik een kamer behouden en de zolder voor min spulletjes. Maar ik probeerde de huurders 20 min mogelik tot last te jn. Als k in Nederland ben, neem ik een hotel of ik ‘overnacht bj vrienden’Maar dat ging mis. Toen de huurders aan de bale kamen, ‘yroeg de burgerzaken-professional of ook Esther daarnog woonde, Dat was niet het ‘eval, volgens de huurders. Esther werd ltgeschreven, Dat had ze ooit eerder ‘meegemaakt, maar dacht dat ze wist wat te doen, Ze schreef zich eers in bij vien- den en daarna, met een verklaring von de huurders, weer op haat eigen adres, Dat leek te lukken. De gemeente stuure en bevestigingsbrle. De huurders plak- ken steeds een sticker met Moved to new Zoeksorganisatie die op ver burgers helemaal. vast. dergelike situates juist Hiervoor was Ar ‘address op Esthers posten sturen die dor naar de universitet, waar ze regelmatig werkt, De gemeenteliike brief werd ech ter niet bezorgd bij de universiteit, maar {ging retour afzender. Aanleiding voor een adtesonderzoek Het resultoat wes een titschrving ‘vertokken onbekend waar. hheert En een zee van problemen, tk ben min hypotheekrente-aftrek kit en min ziektekostenverzekering is met terugwerkende kracht bedindigd. Ik wilde wel een expatverzekering nemen, ‘maar daarvoor moet je in het bulteniond Wonen!! Ze kan ook niet meer terug. ik vwroeg de gemeente:‘En als ik min huis nu leg lat staan, mag ik me dan wel op min igen adres laten inschrjven?’ Maar nee. want huurders of niet, ikzelf overnacht &F onvoldoende: Esther voidoet niet zan het‘ingezetenen-criterium! lemand wordt rgens ingeschreven als hi er gedurende ‘een half jaar ten minste vier maandenWoont. Iemand wordt uitgeschreven Indien hij minder dan vier maanden van €€en jaar op het opgegeven aces verlift (artikel 2.43 BRP) Wie snapt de wer? “ik streef niet_meer naar inschrijving, Ik probeer nu helemaal te vertrekken’ Maar ook dat bit lastio. 7k heb net min ‘auto verkocht. Want hoewel ik niet meet Jn Nederland ingeschreven sta - geen Zorgtoeslag, geen stemrecht - meent de Bolastingdienst dat ik fscaal wel in Nederland woon, omdat Ik een website Jn het Nederlands heb en een auto in Nederland” Eigen wetgeving, zoals de ‘Algemene Wet op de Riksbelastingen ‘van de Belastingdienst. maakt duurzaam afwiken van de gebrulksverplichting van de BRP mogelik: Vor het toekennen ven toeslagen hanteert de Belastingdienst de ‘BRP, maar voor het opleggen van aan slagen een eigen adresbestip. Voor het bepalen van het fiscaal woonadres’ han teert de Belastingdienst een ‘open norm; die ze zelf mag definiéren. Een burger die dit overkomt, kan het allemaal nauweljks bevatten, Maar wat {s nu precies het probleem? Er jn meer- dere dilemma's, maar ik noem er hier twee die wellcht interessant zjn voor U. de gevolgen niet 1 overzien, Dat is pro bblematiseh voor de rechtszekerheid van burgers. Hoe kunnen we burgers meer Inalcht geven in de gevolgen en beteke- nis van de BRP voor hun leven? Adresonderzoek contrair aan doelstelling Daarnaast is het de vraag wat hier eigen- Iikis berekt met de adescontrole, Doel van do BRP is de burger bereikbear te maken voor de overheld. Advesonderzoe- en 2) doorgaans gericht op het aanto- nen dat lemand niet op het opgageven adres wont. Deze casus lat zien dat het ‘gevolg van controle kan 2jn dat de bur {Ger just minder bereikbaar wend. Ter lr in de feitelike situate van Esther niets Is veranderd. Eigenijk is het adresonder- zoek nu contrair aan de BRP-doelstlin. Elke burger wordt geacht de wet te kennen, maar dat argument gaat hier nauwelijks op Le In de cerste pleats i de betekenis van de BRP implicit. In de praktik is et voor de burger, zonder contecte registratie, ‘geen toagang tot allerlei rechten. Voor wie de Wet BAP leest is dat niet dulde- Ik. Aan de BRP zeif kan men namelif ‘geen rechten of plichten ontienen. Hoe de registra wordt gebrukt, wordt pas duidelik in nadere wetgeving of algeme: ne maatregelen van bestuur, Elke burger wordt geachit de wet te kennen, maar dat argument gaat hier nauweliis op. Zefs ‘voor gemeenten is het moeilijk om te achterhalen wat de betekenis van de BRP Is en welke consequenties een mutate of incorrecte registratie heeft. De gevolgen 2ijn voor iedereen verschillend, athanke- Iik van de persooniike situatie. Dus zn Dus hoe kan een adresonderzoek ook gericht worden op de vraag wear lemand dan wél woont? Dit doetniets af aan het belang van over= held en burger om te voorkomen dat ‘mensen onterecht toegang krigen tot ‘yoorrieningen, of dat 2 hun plichten ont- lopen. In Nederland wordt naar senatting Yor ten minste 7.3 milard gefraudeerd bij de overheid, Dat is veel. Maar deze ‘wee suggesties doen daar ook niets ean af Tegelik helpt het wel om te voorko- ‘men dat de BRP sommige burgers dspro- Portioneel tret, door onwetendheid of naiviteit of een levensstijl waarin niet is ‘yoorrien. 2 moeten niet worden behan- deld als bewnste fraudeurs, =) B&R 21