Wereldburger Esther Jacobs werd door de gemeente Amstelveen 'ontslagen' omdat ze teveel reisde. Ze mag zich niet meer inschrijven in haar eigen koophuis. Tot op Ministerieel niveau kreeg de gemeente gelijk. Nu onderzoekt het Ministerie van Binnenlandse zaken hoe ze mobiele burgers zoals Esther toch een plek binnen het systeem kunnen geven. Artikel verschenen in Burger en Recht - November 2014 Nr 5
Wereldburger Esther Jacobs werd door de gemeente Amstelveen 'ontslagen' omdat ze teveel reisde. Ze mag zich niet meer inschrijven in haar eigen koophuis. Tot op Ministerieel niveau kreeg de gemeente gelijk. Nu onderzoekt het Ministerie van Binnenlandse zaken hoe ze mobiele burgers zoals Esther toch een plek binnen het systeem kunnen geven. Artikel verschenen in Burger en Recht - November 2014 Nr 5
Wereldburger Esther Jacobs werd door de gemeente Amstelveen 'ontslagen' omdat ze teveel reisde. Ze mag zich niet meer inschrijven in haar eigen koophuis. Tot op Ministerieel niveau kreeg de gemeente gelijk. Nu onderzoekt het Ministerie van Binnenlandse zaken hoe ze mobiele burgers zoals Esther toch een plek binnen het systeem kunnen geven. Artikel verschenen in Burger en Recht - November 2014 Nr 5
De Basisregistratie Personen (BRP) maakt een voorheen ondenkbaar
efficientie- en kwaliteitsniveau mogelijk in de persoonsregistratie. En
dat niveau is belangrijk: vrijwel elke overheidstaak staat of valt met de
beschikbaarheid van de juiste persoonsgegevens van burgers, of het
nu belastingheffing is, bestraffing, subsidiéring of ienstverlening, Maar
efficiéntie en effectiviteit kunnen ook averechts uitwerken, Een simpele
adreswijziging kan een burger ook een - letterlijk — onoverzienbare
zee van problemen opleveren. Arjan Widlak Kafkabrigade
de hele wereld werkt, kreeg zoin zee
van problemen na een schijabaar
simpele ecreswijzlaing bij de gemeente,
e kan er af en toe de humor wel van
inzien. Gelukkig maar, want je kunt als
‘motivational speaker moeilik bij de pak:
ken neer gaan zitten.Toch is ze ~zels nu
ze er niet meer naar streeft om in Neder
land ingeschreven te staan nog dagelijks
‘met de gevolgen bezig. Watiser gebeurd?
Ee een energieke zaper die over
Nederland of buitenland?
Esther s veel in het buitenland voor hase
werk. Niet dat ze buitenslands woont,
maar als spreker vllegt ze de wereld
‘ond. Als ze langere periodes weg is, ver-
huurt 2e hear huis, Dat kan, want het
's haar eigendom. Tosn ze steeds meer
Werk kreeg, was ze 20 veel weg dat ze
‘haar huis voor twee jaar aan een Japans
Stel verhuurde. ‘in principe had ik een
kamer behouden en de zolder voor min
spulletjes. Maar ik probeerde de huurders
20 min mogelik tot last te jn. Als k in
Nederland ben, neem ik een hotel of ik
‘overnacht bj vrienden’Maar dat ging mis.
Toen de huurders aan de bale kamen,
‘yroeg de burgerzaken-professional of ook
Esther daarnog woonde, Dat was niet het
‘eval, volgens de huurders. Esther werd
ltgeschreven, Dat had ze ooit eerder
‘meegemaakt, maar dacht dat ze wist wat
te doen, Ze schreef zich eers in bij vien-
den en daarna, met een verklaring von
de huurders, weer op haat eigen adres,
Dat leek te lukken. De gemeente stuure
en bevestigingsbrle. De huurders plak-
ken steeds een sticker met Moved to new
Zoeksorganisatie die op ver
burgers helemaal. vast.
dergelike situates juist
Hiervoor was Ar
‘address op Esthers posten sturen die dor
naar de universitet, waar ze regelmatig
werkt, De gemeenteliike brief werd ech
ter niet bezorgd bij de universiteit, maar
{ging retour afzender. Aanleiding voor een
adtesonderzoek Het resultoat wes een
titschrving ‘vertokken onbekend waar.
hheert En een zee van problemen,
tk ben min hypotheekrente-aftrek kit
en min ziektekostenverzekering is met
terugwerkende kracht bedindigd. Ik
wilde wel een expatverzekering nemen,
‘maar daarvoor moet je in het bulteniond
Wonen!! Ze kan ook niet meer terug. ik
vwroeg de gemeente:‘En als ik min huis nu
leg lat staan, mag ik me dan wel op min
igen adres laten inschrjven?’ Maar nee.
want huurders of niet, ikzelf overnacht
&F onvoldoende: Esther voidoet niet zan
het‘ingezetenen-criterium! lemand wordt
rgens ingeschreven als hi er gedurende
‘een half jaar ten minste vier maandenWoont. Iemand wordt uitgeschreven
Indien hij minder dan vier maanden van
€€en jaar op het opgegeven aces verlift
(artikel 2.43 BRP)
Wie snapt de wer?
“ik streef niet_meer naar inschrijving,
Ik probeer nu helemaal te vertrekken’
Maar ook dat bit lastio. 7k heb net min
‘auto verkocht. Want hoewel ik niet meet
Jn Nederland ingeschreven sta - geen
Zorgtoeslag, geen stemrecht - meent
de Bolastingdienst dat ik fscaal wel in
Nederland woon, omdat Ik een website
Jn het Nederlands heb en een auto in
Nederland” Eigen wetgeving, zoals de
‘Algemene Wet op de Riksbelastingen
‘van de Belastingdienst. maakt duurzaam
afwiken van de gebrulksverplichting van
de BRP mogelik: Vor het toekennen ven
toeslagen hanteert de Belastingdienst de
‘BRP, maar voor het opleggen van aan
slagen een eigen adresbestip. Voor het
bepalen van het fiscaal woonadres’ han
teert de Belastingdienst een ‘open norm;
die ze zelf mag definiéren.
Een burger die dit overkomt, kan het
allemaal nauweljks bevatten, Maar wat
{s nu precies het probleem? Er jn meer-
dere dilemma's, maar ik noem er hier
twee die wellcht interessant zjn voor U.
de gevolgen niet 1 overzien, Dat is pro
bblematiseh voor de rechtszekerheid van
burgers. Hoe kunnen we burgers meer
Inalcht geven in de gevolgen en beteke-
nis van de BRP voor hun leven?
Adresonderzoek contrair aan
doelstelling
Daarnaast is het de vraag wat hier eigen-
Iikis berekt met de adescontrole, Doel
van do BRP is de burger bereikbear te
maken voor de overheld. Advesonderzoe-
en 2) doorgaans gericht op het aanto-
nen dat lemand niet op het opgageven
adres wont. Deze casus lat zien dat het
‘gevolg van controle kan 2jn dat de bur
{Ger just minder bereikbaar wend. Ter
lr in de feitelike situate van Esther niets
Is veranderd. Eigenijk is het adresonder-
zoek nu contrair aan de BRP-doelstlin.
Elke burger wordt geacht
de wet te kennen,
maar dat argument gaat
hier nauwelijks op
Le
In de cerste pleats i de betekenis van
de BRP implicit. In de praktik is et voor
de burger, zonder contecte registratie,
‘geen toagang tot allerlei rechten. Voor
wie de Wet BAP leest is dat niet dulde-
Ik. Aan de BRP zeif kan men namelif
‘geen rechten of plichten ontienen. Hoe
de registra wordt gebrukt, wordt pas
duidelik in nadere wetgeving of algeme:
ne maatregelen van bestuur, Elke burger
wordt geachit de wet te kennen, maar dat
argument gaat hier nauweliis op. Zefs
‘voor gemeenten is het moeilijk om te
achterhalen wat de betekenis van de BRP
Is en welke consequenties een mutate of
incorrecte registratie heeft. De gevolgen
2ijn voor iedereen verschillend, athanke-
Iik van de persooniike situatie. Dus zn
Dus hoe kan een adresonderzoek ook
gericht worden op de vraag wear lemand
dan wél woont?
Dit doetniets af aan het belang van over=
held en burger om te voorkomen dat
‘mensen onterecht toegang krigen tot
‘yoorrieningen, of dat 2 hun plichten ont-
lopen. In Nederland wordt naar senatting
Yor ten minste 7.3 milard gefraudeerd
bij de overheid, Dat is veel. Maar deze
‘wee suggesties doen daar ook niets ean
af Tegelik helpt het wel om te voorko-
‘men dat de BRP sommige burgers dspro-
Portioneel tret, door onwetendheid of
naiviteit of een levensstijl waarin niet is
‘yoorrien. 2 moeten niet worden behan-
deld als bewnste fraudeurs, =)
B&R
21