Bab 1: KEMUNCULAN TAMADUN AWAL MANUSIA.

Pengenalan
1.

Kejadian Dunia

a.

Dunia ini berasal daripada matahari yang terpercik keluar kira-kira 93 juta tahun dahulu.

b.

Berjuta tahun kemudian percikan itu beransur sejuk menjadi:

Batu permukaan tinggi rendah laut wap hujan ribut

c.

Mengikut ahli sains makhluk pertama di dunia hanya makhlok ringkas yang mempunyai satu sel sahaja dan

seterusnya menjadi makhluk yang dapat hidup dalam air.

d.

Makhluk dari air ini naik ke daratan. Akhirnya menjadi binatang raksasa.

e.

Selepas ini baru terdapat mamalia.

f.

Mengikut ahli sains manusia terbentuk daripada binatang mamalia ini

g.

Ahli arkeologi berpendapat manusia purba tidak sama seperti manusia hari ini.

h.

Pada mulanya alam yang mengusai manusia tetapi setelah manusia mengalami perubahan tamadun barulah

manusia menguasai alam

i.

Kajian arkeologi menunjukkan manusia wujud lebih kurang 3 juta tahun dahulu

j.

Antara sepsis terawal yang dijumpai ialah Manusia Peking dan Manusia Jawa

k.

Pada zaman awal, manusia hidup dalam Zaman Prasejarah

2.

Zaman Prasejarah

a.

Zaman Prasejarah ialah zaman manusia masih belum mengenali system tulisan.

b.

Terdapat empat tahap utama dalam Zaman Prasejarah iaitu:

i.
ii.

Zaman

Paleolitk

Mesolitik

Neolitik

Logam

Zaman Paleolitk
Zaman Mesolitik

iii.

Zaman Neolitik

iv.

Zaman Logam (Zaman Gangsa dan Zaman Besi)

Masa

Petempatan

Alatan yang
dicipta

Kegiatan utama

35,000
tahun
dahulu

Menangkap ikan
Gua
Memungut hasil
Sungai atau tasik
hutan
BerpindahMemburu
randah
Drpd batu yg Mula belajar buat
Berkumpulan
kasar
api

11,000
tahun
dahulu

Menangkap ikan
Memungut hasil
hutan
Drpd batu yg Memburu
Gua
lebih baik
Berdagang
Sungai atau tasik Tembikar
(barter & siput
Pesisiran pantai untuk
cowrie
Berpindahmenyimpan Bercucuk tanam
randah
air dan
Guna api secara
Berkumpulan
makanan
meluas

5,000
tahun
dahulu

Alatan batu
yang lebih
licin dan
berbagai
fungsi
Hidup menetap Bahan
Kelompok besar tembikar
Pengkhususan Roda
kerja
Batu kiwi

2,500
tahun
dahulu

Ada rumah
Petempatan
besar
Kota pertahanan
Melombong
Tahu kebumikan Alatan logam Perdagangan
mayat
Perahu
maritim

Bercucuk tanam
Menternak

Makna Tamadun
1.

Tamadun berasal bahasa Arab (mudun, madain, madana) yang bermksudtinggi budi bahasa dan pembukaan.

2.

Tamadun dalam bahasa Inggeris ialah civilization drpd bahasa Greek iaitu civitas yang bermaksud bandar

3.

Taamadun juga boleh diertikan sebagai peradaban.

4.

Orang barat seperti Gordon Childe, Darcy Riberio dan R. A. Buchanan mengaitkan tamadun dengan pembangunan

lahiriah.
5.

Menurut Islam tamadun merangkumi pembangunan lahiriah dan rohaniah

6.

Syed Naquib al-Attas berpendapat tamadun ialah pencapaian tahap manusia yang tinggi dan kebudayaan

yang luhur sesebuah masyarakat. Ini disokong oleh Richard Sullivan

7.

Menurut kamus Dewan tamadun ialah berkemajuan, berperadaban, berkembang maju atau berlaku peningkatan

8.

Tamadun manusia dapat dilihat daripada perkembangan dan kemajuan dalam kehidupan manusia.

Ciri-ciri Tamadun.
1.

Petempatan kekal

a.

Ciri utama kemunculan tamadun

b.

Corak hidup lebih sistematik

c.

Terdapat bekalan makanan

d.

Kemajuan dalam pertanian

2.

Kehidupan berorganisasi

a.

Sistem keluarga

b.

Lapisan masyarakat

3.

Sistem pemerintahan

a.

Menjalankan pentadbiran

b.

Ada unsur magis

c.

Lahir sistem perundangan

4.

Pengkhususan pekerjaan

a.

Produktiviti meningkat

b.

Hasilkan kemakmuran dan kestabilan politik

c.

Peningkatan dan perkembangan ekonomi

d.

Berlaku perdagangan melalui sistem barter

5.

Agama dan kepercayaan

a.

Animisme (percaya kuasa ghaib)

b.

Politeisme (lebih daripada satu tuhan)

6.

Bahasa dan sistem tulisan

a.

Bahasa tertua ialah Yunani dan Sanskrit

b.

Tulisan awal ialah hieroglif, cuneiform dan ideogram

Proses Pembentukan Tamadun.

1.

Berlaku secara beransur-ansur dengan masa yang lama.

2.

Tamadun manusia bermula apabila wujud hubungan, iatu penyesuaian antara manusia dengan alam sekeliling.

3.

Tamadun awal manusia bermula sejak Zaman Neolitik yang berlaku antara tahun 3500 SM hingga 300 SM apabila

manusia tidak lagi bepindah-randah.

4.

Ketika ini berlaku Revolusi Neolitik iaitu pertukaran aktiviti berburu kepada bercucuk tanam dan menternak binatang

5.

Kebanyakan petempatan mereka di lembah sungai dan laut kerana di sini terdapat tanah yang subur untuk

pertanian, kemudahan bekalan air dan makanan serta kemudahan pengangkutan dan perhubungan.
6.

Keseluruhan tamadun awal manusia terbentuk di lembah sungai.

7.

Contohnya tamadun Meopotamia di Lembah Sungai Euphrates (3500 SM), tamadun Mesir Purba di Lembah Sungai Nil

(3100 SM), tamadun Indus di Lembah Sungai Indus (2500 SM) dan tamadun Hwang Ho di Lembah Sungai Hwang Ho (1800
SM)

TA M A D U N M E S O P O TA M I A

Prosrs Pembentukan Tamadun Mesopotamia

1.

Perkataan Mesopotamia berasal bahasa Yunanai yang bermaksud tanah di antara sungai

2.

Dua bahagian iaitu

a.

Bahagian utara bandar Baghdad (Kawasan Sungai Zab / Assyria )

b.

Bahagian selatan bandar Baghdad (Kawasan Sungai Tigris dan Euphrates)

i.
ii.

Dikenali sebagai Babylon

Babaylon ada dua kawasan iaitu Akkad di utara dan Sumeria di Selatan

3.

Bermula di wilayah Selatan Iraq (Sumer)

4.

Wujud kebudayaan Neolitik sebelum kedatangan orang Sumeria

5.

Orang Sumeria menjalankan aktiviti pertanian

6.

Lebihan hasil dapat menampung penduduk yang semakin bertambah

7.

Petempatan awal berkembang menjadi bandar kota sepeti Ur, Uruk, Kish, Nippur, Lagash, Assur, Mari dan Eridu

Ciri Tamadun Mesopotamia

1.

Setiap negara kota merupakan sebuah kerajaan berdaulat

a.

Negara kota bersatu tenaga untuk berperang

b.

Negara kpta meliputi pusat kota, tembok kota, luar kota dan pelabuhan.

c.

Mempunyai kubu pertahanan yang mempunyai pintu gerbang yg menjadi lanbang kekayaan.

d.

Kubu pertahanan dubina dengan pelbagai bentuk spt bulat, segi empat dan bukur

e.

Di pusat kota terdapat istana, rumah ibadat, rumah kediaman, rumah kedai dan pasar

f.

Pusat sesebuah kota ialah ialah rumah ibadat

g.

Jalan raya mengbungkan sebuah negara kota dengan negara kota yang lain

h.

Sungai dan tanah pamah memudahkan pengangkutan kapal, pedatii dan kaldai

2.

Organisasi sosial

a.

Raja

b.

Ketua pendeta, ketua tentera dan bangsawan

c.

Rakyat bebas (petani, pedagang dan artisan)

d.

Hamba (tawanan perang)

3.

Pengkhususan pekerjaan

a.

Perdagangan amat penting

b.

Barang dagangan seperti kayu-kayan, emas dan perak

c.

Terdapat pendudk yang menjadi tukang rumah dan golongan tentera

d.

Terdapat pengusaha tekstil, barang tembikar dan keperluan harian

4.

Sistem pemerintahan

a.

Teokrasi (pemerintahan pemerintahan oleh Tuhan atau waki Tuhan)

b.

Raja dianggap sebagai wakil tuhan

c.

Masyarakat tidak menyembah raja kecuali semasa pemerintahan Raja Naramsin di Akkad.

d.

Raja sebagai ketua pentadbir, ketua tentera dan ketua pendita

e.

Zigurat sebagai sebagai pusat ibadat, pusat perdagangan dan pusat penyimpanan khazanah negara.

f.

Raja berkuasa dalam soal cukat, tanah dan hasil pertanian

5.

Tulisan

a.

Cuneiform (tulisan simbol yang ditulis atas tanah liat)

b.

Berbentuk pepaku

c.

Tulisan b ergambar dan berkembang menjadi simbol

Sumbangan Tamadun Mesopotamia

1.

Kod Undang-undang Hammurabi yang mengandungi 282 undang-undang berkaitan pemerintahan, jenayah dan

perkahwinan.
2.

Penggunaan batu-bata daripada tanah liat yang dibakar

3.

Pintu gerbang mlengkung

4.

Zigurat yang bermatlamatkan kepercayaan

5.

Tembok-tembok pertahanan

6.

Taman Tergantung Babylon

7.

Arca dan tiang batu

8.

Tulisan cuneiform

9.

Epik Gilgamesh (hasi kesusasteraan tertua di dunia)

10.

Penciptaan roda untuk menghasilkan kereta kuda

11.

Kincir air, kapal layar dan sistem pengairan

12.

Melebur logam tmbaga

13.

Ilmu astronomi dan penguasaan ilmu perubatan

14.

Konsep empayar pada zaman Raja Sargon di Akkad (Empayar pertama di dunia)

15.

Kalendar berasaskan sistem solar (12 bulan satu tahun)

TAMADUN MESIR PURBA

Proses Pembentukan Tamadun Mesir Purba
1.

Terbentuk di tebing Sungai Nil

2.

Limpahan air Sungai Nil menjadikan Mesir subur.

3.

Berkembang daripada petempatan awal Zaman Neolitik

4.

Berlaku secara evolusi (dari petempatan kecil menjadi perkampungan)

5.

Kampung menjadi beberapa buah bandar dan akhirnya membentuk nome atau daerah

6.

Nome inibersatu menjadi pusat pentadbiran spt Thinis, Memphis dan Thebes.

7.

Penggunaan alat logam dapat membina sistem pengairan dan pertanian

8.

Manusia di Lembah Nil membina peralatan kawalan air dan terusan

Ciri-ciri Tamadun Mesir Purba

1.

Kehidupan berorganisasi

a.

Firaun

b.

Pembesar, bangsawan, tuan tanah, juru tulis dan rahib

c.

Rakya bebas (petani, pedagang dan artisan)

d.

Hamba

2.

Kehidupan di bandar

a.

Tempat kediaman raja

b.

Pusat pemerntahan dan pentadbiran, pusat keagamaan, pelabuhan dan tumpuan penduduk

3.

Sistem pemerintahan

a.

Diterajui oleh Firaun

b.

Golongan bangsawan menjalankan pentadbiran, menjaga keamanan, mengurus dan mengagihkan maknan.

c.

Rahib tadbir hal keagamaan

d.

Jurutulis menulis segala rekod kerajaan.

e.

Mula mengiktiraf wanita sebagai pemimpin

4.

Pengkhususn pekerjaan

a.

Pembuat barang tembikar, penenun, pembuat peralatan, artisan dan peniaga

b.

Eksport utama ialah tekstil dan kertas

c.

Lombong emas di Nubia

d.

Perdagangan dari luar

5.

Sistem kepercayaan

a.

Percaya konsep politeisme (banyak tuhan)

b.

Percaya kepada kehidupan selepas mati

c.

Mayat diawet menjadi mumia

d.

Bekalan kubur disertakan

6.

Tulisan

a.

Hieroglif (kombinasi gambar dan simbol berasaskan bunyi)

b.

Merekod aktiviti pertanian dan pengutipan cukai

c.

Tujan keagamaan dan amalan ritual kepercayaan

7.

Empayar

a.

Empayar Mesir

b.

Meluaskan jajahan

c.

Zaman kegemilangan merangkumi Nubia, selatan Mesir hingga ke utara, barat dan wilayah Asia

Sumbangan Tamadun Mesir Purba

1.

Ketmadunan manusia dalam seni bina iaitu piramid.

2.

Piramid ilham daripada Imhotep

3.

Pembinaan bangunan daripada batu bata.

4.

Kemajuan pendidikan daripada kepndaian mencipta kertas darpada pokok papyrus

5.

Rekod yang trtulis dan terpahat dalam tulisan hieroglif

6.

Mewujidkan sistem pendikdikan untuk kanak-kanak b angsawan

7.

Maju dalam ilmu perubaan

8.

Ilmu matemaik digunakan untuk mengawal banjir

9.

Mencipta sistem pengairan boleh menjadikan padang pasir sebagai kawasan pertanian

10.

Bidang astonomi memperkenalkan kelendar 12 bulan setahun

11.

Mahir mengawet mayat

TAMADUN INDUS.
Proses Pembentukan Tamadun
1.

Dikenali sebagai tamadun Harappa

2.

Musnah kerana serangan orang Aryan dan bencana alam

3.

Penduduk nomad membentuk petempat kekal di sepanjang Sungai Indus

4.

Hasil ertanian dan pertambahan pendudk membentuk bandar

5.

Dua bandar utama iaitu Mohenjo-Daro dan Harappa

6.

Pelabuhan penting ialah Lothal dan Sutkegendor

Ciri-ciri Tamadun
1.

Petempatan kekal membentukan bandar terancang

a.

Berasaskan blok segi empat

b.

Setiap blok dipisahkan oleh rangkaian jalan raya

c.

Mempunyai sistem kumbahan terancang

d.

Bandar dihubungi dengan jalan raya dan sungai

e.

Keistimewaannya terdapat sistem perparitandengan longkang di bawah tanah

2.

Organi sosial

a.

Atasan
i.
ii.

b.

Pemerintah di kalangan pendeta

Pendeta dan pedagang

Bawahan
i.

Petani

ii.

Buruh

iii.

Hamba

c.

Pendeta sebagai pemerintah

d.

Pemerintah berkuasa menjalankan upacara keagamaan dan menagihkan hasil pertanian

3.

Penghususn pekerjaan

a.

Perdagangan seperti emas, gading gajah, manik dan hasil pertanian.

b.

Terdapat pertanian, pertukangan dan pembuatan serta artisan

c.

Hasilkan barangan logam dan tembikar

4.

Kepercayaandan agama

a.

Terdapat patung dan ukiran berasaskan agama

b.

Percya kepada Tuhan Ibu

c.

Sembah patung proto-Siva (patung kepala tiga)

5.

Sistem tulisn

a.

Berbentuk piktograf

Sumbangan Tamadun Indus

1.

Perancangan bandar yang sistematik seperti Mohenjo-Daro dan Harappa

2.

Manghasilkan batu bata melalui pembakaran dengan suhu yang tinggi

3.

Sifat keterbukaan dengan membuat hubungan dengan tamadun lain

4.

Rumah dan bangunan yang tersusun

5.

Kubu untuk mempertahankan bandar

6.

Terdapat tandas dan tempat mandi awam

7.

Sistem kumbahan yang sistemaik