Woordenlijst bij “Das leise Lied vom Aufruhr”, Petra Oelker Nienke Krook

Scheuchen - wegjagen
Karfreitag - Goede Vrijdag
Omen - voorteken
Gör - kind
Flink - vlug
Getöse - gebulder
Zerlumpt - haveloos
Segler - zweefvliegtuig
Kräuter - kruiden
Verwahren - bewaren
Übel - slecht
Davonlaufen - weglopen
Der Henker - de beul

Vragen bij “Das leise Lied vom Aufruhr”, Petra Oelker

1. Praktische Daten

- Titel: Das leise Lied vom Aufruhr

- Verfasser: Petra Oelker
- Verlag und Erscheinungsjahr: (?)
- Gattung: misdaadroman
- Andere wichtige Werke des Verfassers: “Die ungehorsame Tochter”, “Der
Klosterwald”

2. Textinterne Gesichtspunkte

- Zusammenfassung: Jan is ongeveer 12 jaar, heeft geen ouders meer en op een dag
red hij het leven van een handelsman, Joost Hermanns. Deze is hem daar dankbaar voor
en neemt de jongen in huis, geeft hem kleren en een baantje. Als Jan de naam van zijn
zus Anneken noemt, weet Hermanns ineens waarom hij Jan er zo bekend vond uitzien.
Anneken is een tijd bij Hermanns in dienst geweest en heeft een kind van hem, die
samen met haar gestorven is. Als wraak voor haar dood heeft Jan ervoor gezorgd dat de
handel van Hermanns beschimmeld raakte (hij exporteert bier). Hermanns komt erachter
en Jan krijgt de doodstraf. Na de dood van Jan gaat het snel bergafwaarts met Hermanns
en sterft hij onder het oog van een pastoor.

- Titel: De titel „das leise lied vom aufruhr‟ verwijst naar het lied dat Jan zong bij het
graf van zijn zus, toen iedereen weg was.
Aan het eind van het verhaal is het lied nogmaals te horen, maar wie het zingt is dan niet
bekent. Ik denk dat het deze keer een meer symbolisch lied is. Ik denk dat het staat voor
de arme mensen, die zachtjes in „opstand‟ komen tegen de rijkere mensen, maar
nauwelijks gehoord worden. Ze hebben dus minder rechten dan de hogere standen.

- Zeit: Het verhaal speelt zich rond 1578 af. Dit is belangrijk, omdat de elementen
handel over zee, hekserij en martelingen in die tijd een grote rol speelden.
Het verhaal is chronologisch verteld.

- Ort: Het verhaal speelt zich af in Hamburg. Dit is belangrijk in zoverre, dat het een
havenstad is. Het verhaal gaat over een handelsman die zijn producten via zee vervoert.
- Personen: Een van de twee hoofdpersonen is Joost Herrmanns. Hij is een handelsman,
die Hamburgs bier met zijn schepen exporteert. Hij heeft veel gereisd in zijn leven en is
rijk. Hij heeft vier kinderen, 3 zoons en een dochter, en zijn eerste vrouw is doodgegaan
aan de Spaanse griep. Joost is geen sympathieke man, de mensen die hij in dienst heeft
zijn er alleen ten gunste van hem, niet omdat hij ze zo graag wil helpen.

De tweede hoofdpersoon in het verhaal is Jan, een wees van ongeveer 12/13 jaar. Als hij
op een dag Joost Hermanns red van de dood, door hem op de grond te duwen waardoor
een kar hem net niet raakte, neemt Hermanns de jongen in huis. Hij wordt in het begin
goed verzorgd, leert schrijven en krijgt een baantje in de handel van Hermanns.
Als op een moment de handel van Hermanns beschimmeld is, krijg Jan daar de schuld
van en wordt hij, na gemarteld te zijn, ter dood veroordeeld. Het blijkt dat Jan dit uit
wraak voor de dood van zijn zus Anneken gedaan heeft.

Hanna is de oude vrouw bij wie Jan ‟s avonds altijd naar verhalen ging luisteren. Zij wist
ook veel over wortels en kruiden en hun geneeskrachtige werking.

Anneke is de jonge vrouw die met haar kind sterft aan het begin in het verhaal. Niemand
lijkt zich om haar te bekommeren. Zij is erg arm en voor de anderen mensen niet
belangrijk. Zij is de zus van Jan en ik denk dat hij degene is die bij haar graf zingt. Ook
denk ik dat het kind dat met haar stierf wel eens van Hermanns kan zijn, zij heeft voor
hem gewerkt en bij hem gewoond.

- Aufbau: Een keerpunt in het verhaal is het moment dat de handel van Hermanns
ineens heel slecht gaat en hij Jan verdenkt van sabotage. Voor deze tijd vond hij Jan
geweldig en mocht hij alles voor hem doen, maar vanaf nu behandeld hij hem slecht en
zorgt ervoor dat Jan ter dood wordt veroordeeld.
Ik vond het hoogtepunt van het verhaal het moment dat Hermanns ineens beseft dat Jan
de broer van Anneken is, de jonge vrouw van die samen met zijn kind gestorven is.
Tegelijk is dit ook meteen het dieptepunt, want Hermanns doet verder niets met deze
gedachte en laat Jan alsnog ter dood veroordelen. Hij heeft dus niet geleerd van zijn
fouten. Pas als Hermanns zelf bijna dood is laat hij berouw zien door „sorry Anneken‟ te
zeggen. Maar dan is het al te laat.

- Erzähltechnik: Het verhaal wordt verteld door een alwetende verteller. Je krijgt
hierdoor uitgebreide beschrijvingen van de personen in het verhaal, met een objectieve
kijk op de zaak.

- Stilmermale: Het verhaal is geschreven in de geest van vlak na de middeleeuwen,

hekserij, verschillen in standen en zware foltering zijn motieven die veel in het verhaal
voorkomen.

3. Textexterne Gesichtspunkte

- Autor: Schrijfster Petra Oelker is bekend om haar historische misdaadromans.

- Persönliches Urteil: De schrijfster heeft wel duidelijk kritiek op de manier van leven
rond 1580. Zij laat niet alleen zien hoe mensen leefden en met elkaar omgingen, maar
ook hoe het leven soms onrechtvaardig kan zijn. Dat arme mensen het in die tijd heel
moeilijk hadden, met weinig aanzien, hard werken en zware straffen.
Ik vond het verhaal, vooral in het begin, best pittig. Het duurde even voordat ik in het
verhaal zat. Maar uiteindelijk begreep ik het wel aardig en vond ik het verhaal ook nog
wel leuk om te lezen.