You are on page 1of 8

ENCARNARDISIDENCIAS,entrevistaaBEATRIZPRECIADOy

TERESAFORCADES

ANDREAVALDS:Sabemosquetenisunaagendacomplicada.Quoshallevadoaaceptaresta
propuesta?
TERESAFORCADES:YonoconocapersonalmenteaBeatriz,perohaceunpardeaos,enuncursode
TeologaQueerquedienBerlnjuntoaUlrikeAuga,utilizamoselManifiestocontrasexualparaanimara
losestudiantesareflexionarsobreesanuevamanerademirarlohumanoylasidentidades,loslmitesen
esasidentidadesysuapertura,queesalgoenloqueestoytrabajandodesdelaantropologateolgica.
BEATRIZPRECIADO:Haceunoscuatroaoslaohablarporprimeravezyenseguidasintonicconla
energarevolucionariadesutrabajo.Apesardelasdistancias,habamomentosenlosquemedeca:en
otravida,sihubierasidomonjaomsbiencura,yopodrahabersidoTeresaForcades.Luegome
interessucrticaalaindustriafarmacutica,queesalgoqueestenelcentrodemitrabajo.Mepareci
muycuriosoqueviniendodeuniversostandistintosytrabajandosobrelosregmenesdedominacin
sexual,racialydegneroquepromuevenlosdiscursoshegemnicos(eldelaiglesiacatlica,eldel
establishmentcientficooeconmico),sedieraunaconexintangenuina.
VALDS:Teresa,enunaocasindijistequealleerlosEvangelios,enlaadolescencia,sentistequete
habanestafado15aosdetuvidapornohaberlosdescubiertoantes.Tuaproximacinalareligin
pareceaccidentalyamable.Beatriz,encambio,mencionaunentornocatlicorealmenteasfixiante.Tan
distintaeralasituacinenlaCatalunyayBurgosdelossetenta?
FORCADES:YocreoqueenCatalunya,enlossetenta,tambinhabaambientesmuyasfixiantesenel
entornoreligioso.Nodudodeeso,aunqueyolosdescubrluego,porquesilohubierasabidoentonces,
puesasaber...
VALDS:Telohubieraspensadodosveces?
FORCADES:S,s...ytres.Tambinesciertoqueelanunciadofindelfranquismoyesaideadeuna
sociedadqueporfinseibaaponeraldatrastantosaosdeesperacoincidienEspaaconel
aggiornamentodelVaticanoII,quesuponeunentrarendilogoconlamodernidad.Lodelamodernidad
esciertoqueyahacaunospoquitosaosqueduraba...(risas).En1966,cuandoparecequeentramosen
lasupuestaposmodernidad,laiglesiavayseponeadialogarconlamodernidad.Abuenashoras!En
cualquiercaso,trasunalargaespera,enlaquesloseveaopio,segenerunaolamaravillosade
personasdispuestasacuestionarmuchascosasyquedarseconloesencial.Esdecir,laafirmacindela
libertadinalienabledelserhumano,desurelacionalidadconstitutivay,sobretodo,laideadejusticia
social.YofuiaunaparroquiaqueestabaenMontjucy,aunquenovengodeunafamiliaadinerada,fue
estecontextoelquemehizodescubrirelmundodelainmigracinydelaclaseobrera.Cristianismo,
libertadyjusticiasocial,param,soninseparables.
PRECIADO:Enmicasofuecasiloopuesto:unaimposicin.Mifamiliaeramuycatlica,conunavisin
tremendamentedogmticadelareligin,apesardeque,porejemplo,miabuelaeracatlicayanarquista,
conlocualenmientornoyahabafisuras;pero,param,lareligineraelpensamientodominanteenla
ciudaddeBurgos,yeraunpensamientorelacionadoconlaculturamilitar,la

represinpolicial.Esdecir,yonopodavereldiscursocatlicocomoundiscursoliberador,deninguna
manera.Apesardequecuandoyoerapequeaopequeo,unadelascosasquequerasereracura.Al
estudiarconlasmonjas,cuandomepreguntabanququeraserdemayor,yodecacura.Yellas:No,
porDios,Beatriz:esmonja,monja....Yyo:Monjano,porquelasmonjasestncalladas,limpiany
hacenpastelitos,yyoquierohablar.Recuerdoqueenelcolegiohabaunatensinmuyabiertaporque
nuncavivmisexualidadcomounapatologaocomounpecado.OquerasercuraocasarmeconMarta.
Estabaclaroquemisusosdelcuerpooeleccionesvitalesnopodaninscribirsedentrodellenguaje
dominantedelcatolicismo.
VALDS:Peroacabasteestudiandoconlosjesuitas.
PRECIADO:Esunahistoriaunpocorara.MipadrenoqueraqueestudiaraFilosofa.Queraquehiciera
Farmacia,Derecho...unempleodecente.Comonomeibaapagarlosestudios,mepresentenBurgosa
unconcursodejovenfilsofoyganelprimerpremio,queconsistaenestudiarenunauniversidad
catlica.EntreelOpusDeiylosjesuitas,elegalosjesuitas,enComillas.Ylociertoesquesigoteniendo
unarelacinmuyestrechaconalgunodeellos,comoJuanMasi,delqueaprendmuchsimo.Tras
IgnacioEllacuraylaTeologadelaLiberacinestudiamosaMarx.Eralateoraeconmicaquesala
casidirectamentedelevangelio!Unacosaimpresionante.Estonospermitihacerunaexgesis
detalladsimadesuslibros.LoslemoscomoquienleelaBiblia.Fuetodaunaexperiencia,pero,claro,la
posibilidaddelecturaseparabadondeseparaba.YoestabaentoncesconlaHistoriadelasexualidadde
Foucault,conladeconstruccinderridiana,conelfeminismo,yqueraexplicarmipropiadisidenciacon
otrolenguaje.EncuantomefuiaEstadosUnidosaestudiarFilosofaContemporneayTeorade
Gnero,todocambi.QuedndomeenEspaaquizshubieraacabadoenMontserrat,perosentalgoque
mellevabamsalldemmismo,comounaespeciedebrazoutpico.Algoqueteagarraydice:Venga,
nopuedesquedartedebrazoscruzadosconloquehay.Tienesquehaceralgo!.
VALDS:Estoquetllamasbrazoutpico,enTeresaequivaldraalallamada?
FORCADES:Unacosaeslavocacindesermonja,peroestoquediceBeatrizlorelacionoconalgoms
amplio.Noestoyyoyyo,sinoestoyyoyalgoms.Yesealgomsademsmedicecosas,ysiento
quemeinterpeladirectamente...
PRECIADO:Claro,peroesunainterpelacindelaHistoria.ConWalterBenjamin,porejemplo,
aprendesquelaHistorialahanescritolosvencedoresy,aunquetestsdelladodelosvencidos,al
margendeesahistoria,hayalgoquetedice:Venga,ttambinpuedesreescribirla,tambinpuedescon
esediscurso.Estopuedesonarabsurdo,peroammehacefelizyhastapuedeaproximarmeaesagente
quesesientellamada,salvoque,enmicaso,esallamadanoestrascendente.Eslanecesidadde
reconstruircolectivamentelaHistoriadesdeelpuntodevistadelosperdedores.
VALDS:Puedoentenderesanecesidad,perorelacionarlaconlotrascendentalyamecuestams.
Teresa,estssegura?
FORCADES:Antesdelalecturadelosevangelios,con13o14aos,cuandomirabaalmundoyasenta
unainterpelacin,deunmodogenrico.Msadelante,conlaprimeraconfirmacin,enel
SagradoCorazndecancontantoentusiasmo,estaniasenosharmonja,peroyonolovivaas,para
nada.Inclusomemolestorlo.EsciertoquemsadelanteestudiMedicina,peroesevivirabiertaaalgo
queestmsalldetuyoesslounaparte.CuandomehospedenSantBenetparaestudiarloque
experimentfuedistinto,yelniconombrequelepuedodaresqueDiosmeestaballamando.Yasque
puedesonarextrao,tambinfueextraoparamcuandoloviv...perodelonicoquepuedodar
testimonioesqueloquevivfuealgonuevoparam,queenningncasoseconfundeconloquesent
ayerohaceunosmeses.

SUDORYLGRIMAS

VALDS:Teresa,duranteelnoviciadocomentasquehubounatransformacin.Hablasdepalidecer,
perderpeso,llantos.Beatriz,porsuparte,mencionaeltrastornodesueo,cambiodesudoracinyotros
efectosderivadosdeadministrarseTestogel.Mientrasunahaceelvotodecastidad,elotromultiplicasu
apetitosexualconunchutehormonal.Paracambiarlascosas,esnecesariollegaraesteextremo,romper
conlanormalidad?
PRECIADO:SupongoqueTeresalovivedesdelaTeologa.YolovivodesdelaFilosofa,queparames
unadisciplinadelcuerpo,noindividualsinocolectiva.Cuandoyodecidoadministrarmetestosteronano
lohagocomouncaprichoindividual,porquemehadadoporah,sinoporquesqueestotieneunas
repercusionessocialesypolticasdeterminadas,enuncontextohistricoypolticodado.Esoque
podramosentendercomonormalidadsonunconjuntodedisciplinasdeterminadas,deusosnormativos
delcuerpo.ParamlaFilosofasuponeunarupturaconesasdisciplinasdenormalizacindelcuerpoy,si
quieres,lainvencindeunacontradisciplina.
VALDS:Hayunafraseenlaquelodicesmuyclaro:Notomotestoteronaparaconvertirmeenun
hombre,nisiquieraparatransexualizarmicuerpo,sinoparatraicionarloquelasociedadhaqueridohacer
dem.
PRECIADO:Exacto.Ahora,cuandoviajoporelmundoyveoalascomunidadesdedistintossitios,me
doycuentadequehayunadisporaqueercosmopolitaquehablaunlenguajebastantesemejante.Son
gentequecomparteprcticasdisidentesdelcuerpoydelasubjetivacin,porqueelcuerponoessloel
cuerpofsico;esoesunaficcindelamedicina...Elcuerpoessubjetividadpoltica,nohayseparacin.
Vamsalldelacarne.Esunarchivopolticoycultural,oloqueyollamosomateca:unaficcin
polticaviva.Aloqueiba,yporponermeendilogoconTeresa,cuandomeencuentrocontodaesta
gentetransgnero,transexual,queer,piensoquesomoscomoloscristianosprimitivos,peroenel
contextodelcapitalismoglobal.Quinibaadarunchelnporaquelloslocos!Imagnateloqueerael
Imperioromanoentoncesy,depronto,apareceunapandillamencionandoauntipoqueapareciporah
hablndolesdelaresurreccin,etc.,ylaposibilidaddeecharabajotodaslasprcticaslegalesy
comercialesqueconfigurabanaquelrgimen.Loquehacenesinventarunaprcticadesubjetivacin
alternativa.Decidensubjetivarsenosegnelritualromano,sinoapartirdeunlenguajequeesdisidente
hastaconlareliginjuda.Ysloeran14.Tremendo!Conestoquierodecirquenocreoquehayaunas
prcticasmejoresopeores,perosqueesabsolutamentenecesarioqueseamoscapacesdeinventar
colectivamenterespuestasdisidentesoalternativasalasubjetivacinnormalizada,sinoestamos
perdidos.Ysiademssomoscapacesdeestablecerconexionesconelotrolado(queparamsonlos
ancestros,lahistoria,elplaneta...),seraestupendo,porqueyanoseraunpuntodefuga,sinounafisura
enesamallatentacularqueeselcapitalismomundial.
FORCADES:Paramlodelcuerpoesmenosdeliberado.Micambionovinodetenerganasde
experimentarconl,sinocomoconsecuenciadeunadecisin.Digamosqueconlallamadasemeabri
unaposibilidadenlacualtuveclarodesdeelprincipioqueahestabayoparadecirsono,porquepor
muchallamadaquehaya,stanoimplicaundestino.Sabaquealdecirs,debarenunciaraunaseriede
satisfacciones,posibilidades...cosasqueafectabanmiidentidadymientendimiento.Poresosemeabri
uninterrogantequesigueah,aunqueahoraesdistintoporquealprincipiotodomeeradesconocido.Este
interrogantesevuelveabrircadavezquemeenamoro.Aunqueenelcatolicismohayundiscursomuy
negativodelasexualidad,yonolavivodeunmodoestable.Noesalgoquehayaclausurado,sinounreto
constante.Tambinesciertoquemeayudmuchoveralasmonjasmayoresdelmonasteriocomo
mujeresatractivas.Sinohubierasidoas,puesquizsnohubieracumplidoconmivocacin.Asus
noventaycienaos,tienenunsentidodelhumoryunalibertadinteriorqueammeparecenfantsticos.
Y,finalmente,meatrajolaideadequedesdeelsigloXIIIexistieraunatradicindemujeresquevivenen
comunidad.Noesunaconvivenciaideal,tenemosnuestrosproblemas,comoentodaspartes,peroesa
continuidadmeimpresionaypensquequizspodraformarpartedeella.Tampocotuvequedecidirme
elprimerda.Dehecho,melopusierondifcil.Recuerdoque,superadalafasedepalidez,lamaestrade
noviciasmepregunt:Teresa,ttevesatimismapintandocermicadentrodediezaos?.Ledijeque
no.Ellamecontest:Puesestoesloquehacemos.
VALDS:Peroalgosucedi.AhorahaypginawebyhastainauguriscursosdeTeologaQueer.
FORCADES:Lecontestqueahhabadosposibilidades:oDiosmecambiaamqueporalgonosha
hechodinmicosyendiezaosestoyencantadapintandocermica,oDiososcambiaavosotras.En
talcaso,igualpodemoshaceralgomsquecermica.
VALDS:Qumorro!(risas).
FORCADES:S,fueas.Lamaestramedijoquedesdeunpuntodevistalgicotenarazn,existanesas
dosposibilidades,peroquetuvierapresentequellevabanmilquinientosaospintando.Comoconla

cermicamedolalaespalda,alfinalmedejarondedicarmeacuestionesmsintelectuales...Yaqu
estamos.
PRECIADO:Recordandoesto,esinteresantecomentarlaposicinexcntricaquehantenidolasmujeres
quenoentranenlosritossocialesdeproduccinheterosexual.Sonterosbiopolticosinutilizados...
FORCADES:Y,adems,voluntariamente.S,admitoqueestotieneunpotencial.
PRECIADO:Exacto,hayunpotencialquehadesergestionadodeunamaneraespecfica.Dehecho,la
monja,laprostitutaylalesbianasontresposicionesmuyconspicuasydiraquehistricamentecercanas.
Ladesviacindeloscircuitosdereproduccindelcapitalismoheterosexualllevaaunlaberintocurioso
demonjasqueademssonlesbianas,delesbianasquesehacenprostitutasydeprostitutasqueacaban
siendomonjas.Loquepasaesquemedamiedoquelospoderesfcticosintenten,dealgnmodo,volver
agestionaresecuerpofemeninodisidente.Quizslanicamaneraderesistireshacerloquethaces:ser
disidentedentrodelaiglesia,delmismomodoqueyolosoydentrodellesbianismo.
FORCADES:YdelaAcademia.
PRECIADO:Porsupuesto.Enesembitotambinmeconsideroundisidente.
FORCADES:Dehecho,yoheexperimentadomenoslibertadenelmbitoacadmicoyenelhospitalque
enelmonasterio.Libertadenelsentidodeencontrarpersonasquesonmenoscapacesdeposicionarse
individualmente,almargendelascorrientes.Alfinal,portemoralasconsecuencias,teacabas
autocensurandoyestoenlauniversidadestriste.
PRECIADO:Pero,Teresa,msalldelmonasteriomeimaginoquehayunapresindesdelosestamentos
eclesisticosparaquenodigasloquedices.
FORCADES:Quizsmaanayanoseaas,peroenmicontexto,queeselmonasterio,haypluralidad.No
somosunclan.Antesdepublicarmicartacontralapenalizacindelaborto,porejemplo,lepedala
comunidadquelodiscutiera,porqueigualtenaconsecuencias.Msomenoslamitaddijoquenoestaba
afavordemipostura,ylaotra,quenolaentenda...Laabadesamedijo:Yonossiestoyenelprimer
grupooenelsegundo,pero,encualquiercaso,todasestamosafavordequecualquierapuedadecirsin
miedoloquepiensa,asqueadelante.LuegoestlaDicesisdeBarcelona,quedurantemitiempoenel
monasteriosedividientres.SesuponequeparadisminuirelpodereclesisticoaMonsterratsele
adjudicelcinturndeSantFeliudelLlobregat,quecorrespondealazonamscastigada,loqueha
acabadosiendounabendicin.Romayaquedamslejosy,s,memandaronunacartaqueyocontest.
Intentodarmiopininsinatacaranadiedirectamente.Losobisposnomeinteresan.Mepreocupanms
otrascosas.
LAENCARNACIN
VALDS:Beatrizhablaconfrecuenciadelaindustriaaudiovisualy,enconcreto,delapornografacomo
unmecanismodeproduccinycontroldelgneroylasexualidad,peroquizsdebamostratarla
encarnacin,querepresentaesemomentoenelquelodivinotomaformahumana.Esdecir,sevuelve
cuerpo.Denuevo,larepresentacin.Propongoestafrasedepartida:NotengodudadequeCristofue
varn,peronocreoquedebamosesperaraquellegueCristaparasalvaralasmujeres,yaquetodoloque
yosoyentantomujerestasumidoenCristo,exceptuandoelpecado.Teresa,ququieresdecir?
FORCADES:Enmiantropologateolgicaestacuestinesesencial.Sabersihaymodalidadhumana
varnymodalidadhumanahembra,yqusignificamasculinidadyfeminidadenmi
comprensindelaantropologaylahumanidad.EstodeCristanoesmo,esdeRosemaryRadford
Ruether,peroellalobasaenlateologapatrstica,dondeestafraseesunaxioma:Loquenoest
asumidoenCristo,noestredimido.
PRECIADO:Esoquerradecirquelasmujeresnoestnredimidas.
FORCADES:Ases.Ytodoeldiscursocristolgicoesas.Diosnoesextraoalohumano,sinouna
posibilidaddelohumano.Laplenituddelohumanoesladivinizacin.Aunquehayteorasinteresantes
queapuntanquesiCristonacideMara,cromosmicamentedeberaserXX;yonocuestionoquesea
varn,porquenomeinteresahacerloy,encualquiercaso,silohiciera,tampocoganaramosnada,porque
sifueramujersinquelosupiramos,quhacemosconelvarn?Tambinquedafuera.
PRECIADO:Anoserquesalgasdeldualismo.
FORCADES:Exacto.Hayquedecirqueenelcristianismo,eldiscursodeladualidadescontemporneo.
Elclsicoeraanpeor;sloreconoceunaplenituddelohumano:elvarn,alquehacecoincidirconla
figuradeJess.EnelevangeliodeMaradelsigloIII,lahembrasevaronizaparaentrarenelcielo.Se
hacevirtuosa,quevienedevirilidad,varn.Comoeldiscursounitarioporlomasculinonoseaguantaba,
conJuanPabloIIsedistinguendoscaminosdeplenitud:eldelahembrayeldelvarn,peroamlode
construirdualidadesartificialesenfuncindelsexoylaidentidadtampocomeconvence.Tienequeser
algomsabierto.Aunquecreoqueladualidaddegneroodimorfismosexual,comodiraMargaret
Meadnoessolamentecultural,sinotranscultural;sloloescomopuntodepartidaantropolgico,es

decirenlainfancia.Dichomuyresumido:ttieneslafiguradelamadrey,respectoasta,tienesala
niaqueseidentificaconellayalnioquerompeconella.Amientender,elerrordelasociedad
patriarcalescontinuarconestemodeloenlavidaadulta,queesunmodeloinfantil.Tienequehaberuna
cesuraenlavidaadulta,subjetivarsesegnunreferentequeyanoeslamadre.Puedeserlaverdad,la
bondad,unarocaoDios,teliges,peronolamam,porqueentoncessloreproducesestadicotomapero
notedesarrollascomopersona.LafrasedeGlatas3:28,enCristoJessnohaynivarnnimujer(en
griego,nimasculinonifemenino)yolaconcuerdoconeldilogodeNicodemo,cuandosehabladenacer
denuevoydice:Cmounadultovaavolveralvientredelamadre?.AloqueJesscontesta:No,
no...Hayquenacerdelaguaydelespritu.Yoesoloentiendocomolasubjetivacinadulta.
VALDS:Usasunlenguajeentrebblicoypsicoanaltico.
FORCADES:S,empleoalgunosconceptosdelpsicoanlisis,porquesiusoellenguajedeMximoel
Confesor,nadiemeentendera.Lacan,encambio,yasuenams...(risas).
PRECIADO:Meparecefascinantequeintentesfeminizarodarunaposibilidadmsalldelomasculino
alaencarnacindeCristo,aunquedeestoyonopuedodecirmuchoporque,param,dependedeun
ejerciciodefey,comonormageneral,ammeinteresalapalabradelpoetaodelfilsofo,noladel
profetaniladelpoltico.Amimeinteresalapalabraquepuedeprofanar.Estoquizsatiteparece
horrible,peroporprofanar,comodiceAgamben,merefieroasacarellenguajereservadoalusodelo
divinoyllevarloalomundano,paraquepodamosdarsignificacinaesaesferaquenoshasido
confiscada.EnestesentidomefascinaquehagasestebricolajedesignosenelmbitodelaTeologa,que
esunmbitoalquedurantesiglosslohanpodidoaccederundeterminadotipodehombres.
FORCADES:Nosolvidamosdelasmsticas,quenuncallegaronadominareldiscursoperoquesonmuy
importantescomoexcepcin.Incluso,simepermites,enlodemstica,yahayunusodellenguajeque
esllamativo.Cmoesqueellossellamantelogosyellasmsticas?Comosesuponequeellasno
podanpensarporsmismasrecurrenalDiosmehadicho....EnSantoTomstambinhayuna
revelacin,perollahacesuyaconlapalabra.
PRECIADO:Volviendoalaposibilidaddehacerbricolajeconceptual,digoquedelaencarnacinde
Cristoyopuedodecirpoco.Ahora,respectoalaantropologayasquemedistancio.Dndequedamos
losintersexuales,lostransexuales,losotrosentuteologa?Cuandomencionasqueeldiscursocristiano
delaprimerapocasloconcedelamasculinidadcomoformapuraoesencialdelaencarnacin,fjate
queestocoincideconlahistoriadelasexualidad.Sabemosquehastaelsigloxvii,lanocindediferencia
sexual,talycomolaconocemos,noexiste.Esunainvencinrelativamentereciente.Esms,ycontodo
elrespeto,mechocaqueteniendoundobleregistro,elteolgicoyelmdico,trabajesconlaantropologa
deladiferenciasexualcuandosabemosqueesunaficcinanatmicopoltica,yquesihayunlugarde
violenciaepistmicaesprecisamenteeneldiagnsticoprenatalyclnico(nio/nia).Mesorprendeque
entuteologaelijaspartirdelbinarismofemenino/masculino,queesunaconstruccinnormativa,enlugar
departirdelairreductiblemultiplicidaddelcuerpoentodassusvariables,ysiquieres,pordecirloentu
lenguaje,Diospodraencarnarseentodasellas.
FORCADES:S,paramestoeselpuntodellegada.Quierodecir,enloqueyodebotrabajar.Ahora,me
llamalaatencinlosiguiente:dedndehasalidoestadicotomizacin(varn/hembra)paraquese
repliqueunayotravez?,dedndevienelaviolenciadegneroyesaideadeculpabilidaddelasmujeres
yaqusigoaKristeva...?Reconocerladicotomadegnerodeentradaeslaestrategiamspotenteque
tengoparadesactivarladespus.
PRECIADO:Peroentonceslateologaquepracticasnopuedeserqueer.SiteacogesaJuliaKristevano
puedefuncionar...Yoteanimaraanoperderdemasiadotiempotratandodeencajarladiferenciasexual
entulenguajedelaencarnacin,porqueestamosviviendounmomentodecrisisepistmica,como
sucediamediadosdelXVII,enelqueestncambiandolosaparatosdeverificacin,esdecirlos
sistemasderegulacinsocialypolticaquenossirvenparadecidirloverdaderoylofalso,quehasta
ahoraeralomasculinoylofemenino.Cadavezhaymsevidencias,einclusoeneldiscursomdicose
estdiciendoquehayunamultiplicidaddeformasmorfolgicas,genticas,gonadalesqueexcedenel
ordenbinario.Deaquacincuentaaosquizsdebamosaceptarlaexistenciadecuatroocincosexos...
paracomplicarleaTeresalatareadeencarnacindeCristo.Ono.Quizshastaseamsfcil.Param,
unodelosproblemasdelaiglesiaesquetrabajaconunaepistemologadedominacinpatriarcal.
Imaginoquelacuestincentralescmoconvertireselenguajeenunodeliberacinynodedominacin,
aunquetengounamiradamuchomsescpticasobrelahistoriadelateologa.ltimamenteestoy
investigandosobrelacolonizacinylaimplicacindeldiscursoteolgicoconesatarea,que
supuestamenteeraunatareadeevangelizacin.SabemosconWalterMignoloyAnbalQuijanoquela
agendasecretadeesahumanizacinevanglicaera,digamosclaramente,laexplotacincolonial.Ynos,

entiendotutareaymeparecefascinante,peroquizsladoyporperdidaenalgunossentidos.Aunque
igualhaydiscursosteolgicossubterrneos,queesloquetintentasrecuperar...
FORCADES:Ahest.EnLateologafeministaenlaHistoriapresupongoqueenelmomentoenquehay
undiscursodominante,hayotroqueloponeencuestin,yenestesentidolateologafeministaha
existidodesdeelprincipio,noesuninventodelsigloXX.Sifueraas,nomeinteresara.PiensoenMarie
deGournay,VanSchurmanyotras.Dehecho,siempredigoqueescribireselibromedioparallorar
porquesienelsigloIyalohabanentendido,quhacemosveintesiglosmstardecontodoeste
sufrimiento?ytambinmediomuchoalegra.Loquenosfaltaesdarunacontinuidadaestatradicin
quehaavanzadodeunmodointerrumpido.
ECOLOGAPOLTICA
VALDS:Volviendoalaactualidad,lasdoshabissidomuycrticasconelsistemacapitalista.Cules
vuestrodiagnstico?
PRECIADO:Creoqueunodelosbrazosutpicosquemencionabaantes,yquizselmsimportante,es
eldelaecologapoltica.Noveocmounateologacontemporneanopuedepreguntarsequestamos
haciendohoyoculeselproyectodelamodernidad.YestoyconFoucault.Lamodernidadhasidoun
proyectotanatopoltico,enelsentidoqueloquenicoquehemosejercidosontcnicasdemuerte,yaqu
entraelconceptodeladiferenciasexualnormativa,laheterosexualidadnormativa,laproduccinderaza,
laexplotacindelplaneta...
FORCADES:Entiendoloquedicesytambinestoytrabajandoenelterrenoecolgico.Mirodepensarel
mundocomounacreacinenteraquetambineselcuerpodeCristo,perodebodecirque,param,esto
noequivaleahacerdesaparecerlohumanoensusingularidad.Yosoyresponsabledelrbol,elrbolno
esresponsabledem.Esaresponsabilidadestamuyligadaanuestralibertad.Enestesentido,lacesura
paramvuelveaseresencial.
PRECIADO:Claroqueelrbolesresponsabledeticuandohacelafotosntesisytransformalaluzyel
aguaeneloxgenoquetrespiras!Anteshablabasdelconceptoderelacionalidad,queparamesms
potentequeeldelibertadvoluntarista,porquelalibertadestenelentenderquenohayvidafueradeun
conjuntoderelacionesqueexcedenlohumano.
FORCADES:Ahyanosvamosamitesisdoctoral,queesunarespuestaaKarlRahner.Enlosaos60,
lvinoadecirquetenamosquecambiarellenguajeteolgicodelaTrinidad.Nopodemosllamar
personaalPadre,elHijoyelEsprituSantoporquelapersona,enlamodernidad,esunserautnomo
quenotienenadaqueverconesostres.Aloqueyocontest:No,no,loquetenemosquehaceres
cuestionaresanocindepersonacomoserautnomoqueseconcibeasmismoconindependenciadesu
relacionalidad.SiyomecreoenserioqueserpersonaesserhechaaimagendeDios,voyacogermi
nocindeDiosyacuestionarapartirdeellalanocindepersonamoderna.ParaesomebasoenSan
Agustn:Esseinseraladimensindeirreductibilidaddistintiva(lalibertadpersonal)yEssead,la
dimensinrelacional;y,enmiteologa,noesquesecomplementen,sinoquesondosaspectosdeuna
mismarealidad.Sondimensionesradicalmentesimultneas,constitutivasdelohumano,quenoesposible
dividirenfemenino(msrelacionaloamoroso)ymasculino(mslibreoindependiente).
PRECIADO:Minocindesubjetividad,encambio,nopresuponelalibertadindividual.Nicomoorigen
nicomodestino.Igualsuenapretencioso,peroquizsteseramsfciltrabajarconminocinqueconla
tuya.Yopartodeunsujetoqueesfundamentalmentevulnerable,relacional,nadavirtuoso.
Histricamentehemosconstruidolasubjetividadcomosoberanaindividualdesdelanecropoltica,desde
lapolticadelaguerrayladominacin,afirmandoquesloelHombrepodasersujetodelahistoria.
Perohayotrafilosofa,queesladetejerredesparaquelavidavulnerablepuedaseguirexistiendo,ser
viable.Yyocreoqueesapartedelatradicinmsticaquetreivindicasiraporah,yprecisamentesta
noreclamaunsujetoheroicoautnomo,sinounsujetorelacional,siempredependiente.
FORCADES:No,siyoentiendotupostura,peroesqueyonoquierorenunciaraesairreductibilidad.El
problema,amientender,esquenotodoelmundohatenidoaccesoaesalibertadpersonal,laquenos
permiteindividualizarnos,porquenuestraestructurasocialsiempretiendeagenerarciudadanosde
segundaclase,yaseamujer,derazanegra,etc.Esms,meparecemuysospechosoquejustocuando
todosempezbamosateneraccesoaeseespacio,elsujetoautnomo,odejadeversecomoalgopositivo
osevuelveunailusin.
VALDS:Vaya!Parecequenosllaman...
PRECIADO:Yocreoquenoestamostanlejos,Teresa,peroesquetjuegasconunascartascontralas
queelactivistaqueernopuedejugar.Encuantomedescuido,mesacaslaTrinidad,laencarnacinde
Cristo,Dios...!(risas).Yonotengocartasmetafsicasqueponersobrelamesa;simplementelanecesidad
detransformarelmundohacindonoscargocrticamentedenuestrapropiahistoria.Mirespuestano
puedevenirdelaTeologaporquenocreoquenadievayavenirasalvarnos.Necesitamosotrapolticade

laTierraycreoquenolapodemoshacervolviendoaponerenelcentroelmitodominadoryarrogantede
lohumano.NecesitamosaprenderdelrbolmsquedeDios.
FORCADES:Ledijealalmendro:HblamedeDios.Yelalmendrofloreci...
Llegadosaestepunto,abandonamoslasala.ATeresaForcadesletocabainaugurarlaEscuelaQueerde
TeologajuntoaUlrikeAugiayLisaIsherwood.Cabedecirquealestaralgoafnica,durantela
entrevistatuvoquehablarsusurrando,demodoquesuspalabrascobraroneltonodbildeese
contradiscursoquetantoreivindica.Peronoosequivoquis:ensusiguienteintervencin,sacunfrasco
Condisdepimientanegra.Dicenquevabienparalavoz.Probarunpocoyaverqupasa...Tras
aquellaminiperformanceconlaqueseganalpblico,Forcadespasaactualizarlaparboladelbuen
samaritano,demodoqueelasaltadoyaeraunamujervioladaantelaquenosedetenanniprofesorasni
polticas,sinolaprostitutainmigrante.CoincideconBeatrizPreciadoenquealosexcluidoslesqueda
muchapanaquepartiryloharn.Deentrada,unsectorlehadadolavueltaauninsulto(queer)para
convertirloenherramientacrtica.Yaquestamos,tomandoapuntes.

You might also like