Professional Documents
Culture Documents
R 1 R 1 3
3 3 0 1 . 5 K
Q 1 Q 6
C 1 8 1 5
A 6 7 1
D Z 9 V C 1 R 1 1
C 2 D 0 0 1 4 7 u F / 2 5 V 1 K
1 0 0 u F / 1 6 V R 1 7
1 5
R 7
0 0 0 Q 5 Q 8 Q 9
C 1 8 1 5 2 N 3 0 5 25 N 3 0 5 5
1 0 0 R 9 C 5 R 1 5
1 0 K 1 0 3 2 2 0 T 1
R 3 1 6 2 2 0 V
4 7 K 2 5 1 1 0 V
R 5 R 6 3 4 0 V
8 2 0 8 2 0
R 1 0 C 6 R 1 6
0 1 0 K 1 0 3 2 2 0 B i e n A p
R 2 R 4
8 . 2 K 8 . 2 K R 8
Q 4 Q 1 0 Q 1 1
2 N 3 0 5 25 N 3 0 5 5
C 1 8 1 5
C 3 C 4 1 0 0 R 1 8
1 u F / 5 0 V 1 u F / 5 0 V 1 5
R 1 2
Q 3 Q 2 1 K
C 1 8 1 5 C 1 8 1 5
Q 7
0 0 A 6 7 1
R 1 4
1 . 5 K
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Lời đầu tiên, chúng em kính gửi lời chúc sức khỏe và lời cảm ơn chân thành nhất đến quý
thầy cô trong khoa Điện Tử - Tin Học của trường CĐKT Cao Thắng, cách riêng đối với thầy
Châu đã giúp chúng em thực hiện tốt bài tập lớn môn Điện Tử Công Suất. Quý thầy cô đã từng
bước dìu dắt, hướng dẫn chúng em từ cách chọn đề tài đến những kiến thức cơ bản về bộ môn
Điện Tử - Tin Học để chúng em có thể thực hiện đề tài một cách thành công. Một lần nữa,
chúng em xin chân thành cảm ơn.
MỤC LỤC
STT Trang
A. Chương Dẫn Nhập -------------------------------------------------------------------------------------- 7
I. Đặt vấn đề -----------------------------------------------------------------------------------------------7
II. Giới hạn đề tài -----------------------------------------------------------------------------------------7
III. Mục đích nghiên cứu --------------------------------------------------------------------------------7
IV. Xác định thuật ngữ ----------------------------------------------------------------------------------7
V. Thời gian thực hiện đề tài --------------------------------------------------------------------------8
B. Chương II: Các cơ sở lý thuyết -----------------------------------------------------------------------8
I. Điện trở --------------------------------------------------------------------------------------------------8
II. Tụ điện --------------------------------------------------------------------------------------------------9
III. Transistor ---------------------------------------------------------------------------------------------11
IV. Biến thế -----------------------------------------------------------------------------------------------15
V. Diode ---------------------------------------------------------------------------------------------------15
C. Chương III: Giải quyết vấn đề -----------------------------------------------------------------------17
I. Thiết kế mạch -----------------------------------------------------------------------------------------17
II. Thi công -----------------------------------------------------------------------------------------------19
D. Chương IV: Kết luận & Kiến nghị -------------------------------------------------------------------21
I. Kết luận -------------------------------------------------------------------------------------------------21
II. Hướng phát triển đề tài ----------------------------------------------------------------------------21
III. Tài liệu tham khảo ---------------------------------------------------------------------------------21
CHƯƠNG DẪN NHẬP
I. Điện trở:
1. Ký hiệu:
2. Cấu tạo:
Đề tài: Mạch rung Inverter – SVTH: Minh Tuấn & Minh Huyền - Trang 8
- Điện trở màng than: điện trở gồm một ống bằng sứ, chịu được nhiệt độ cao, người ta tạo
màng than trên bề mặt lõi sứ, sau đó bọc kim loại ở hai đầu ống và hàn hai chân ra. Muốn tăng
giá trị điện trở người ta sẽ khía rãnh trên màng than đã phủ theo hình xoắn ốc. Sau đó phủ lên
bề mặt màng than bằng lớp sơn cách điện và in giá trị điện trở (bằng vòng màu)
4. Ứng dụng:
Vì là linh kiện thụ động nên điện trở được sử dụng rất rộng rãi trong kĩ thuật nhằm mục
đích: phân bố lại hiệu điện thế trong mạch điện, hạn chế dòng, điều chỉnh điện áp
II. Tụ điện:
1. Ký hiệu:
Đề tài: Mạch rung Inverter – SVTH: Minh Tuấn & Minh Huyền - Trang 9
Hình ảnh tụ điện thực tế
2. Cấu tạo:
-Tụ điện là một linh kiện quan trọng trong số 5 linh kiện của thiết bị điện tử, tụ điện không
thể thiếu trong các mạch lọc, mạch dao động và mạch truyền dẫn tín hiệu xoay chiều.
- Cấu tạo của tụ điện gồm hai bản cực đặt song song, có tính chất cách điện một chiều
nhưng cho dòng điện xoay chiều đi qua nhờ nguyên lý phóng nạp, ở giữa có một lớp cách điện
gọi là điện môi. Người ta thường dùng giấy, gốm , mica, giấy tẩm hoá chất làm chất điện môi và
tụ điện cũng được phân loại theo tên gọi của các chất điện môi này như Tụ giấy, Tụ gốm, Tụ
hoá.
VD: Lớp cách điện là không khí ta có tụ không khí, là giấy ta có tụ giấy, là gốm cho ta tụ
gốm hoặc là lớp hoá chất thì cho ta tụ hoá .
3. Phân cực:
- Đối với tụ hóa: chúng ta phải phân cực đúng cho tụ thì nó mới hoạt động, khi bị phân cực
nghịch quá lâu thì sẽ dẫn đến nổ tụ
- Đối với tụ sứ thì không cần phân cực
4. Thông số kỹ thuật:
Giá trị danh định:
Là giá trị ghi trên thân tụ
Đơn vị:
Đơn vị của tụ điện là Fara, 1 Fara có trị số rất lớn và trong thực tế người ta thường dùng
các đơn vị nhỏ hơn như:
- P(Pico Fara) 1 Pico = 1/1000.000.000.000 Fara
- N(Nano Fara) 1 Nano = 1/1000.000.000 Fara
- MicroFarra 1 Micro = 1/1000.000 Fara
=> 1 Micro = 1000 Nano = 1000.000 Pico.
Đề tài: Mạch rung Inverter – SVTH: Minh Tuấn & Minh Huyền - Trang 10
5. Ứng dụng:
Tụ điện có các ứng dụng chính như sau :
- Cho điện áp xoay chiều đi qua và ngăn điện áp một chiều lại, do đó tụ được sử dụng để
truyền tín hiệu giữa các tầng khuyếch đại có chênh lệch về điện áp một chiều.
- Lọc điện áp xoay chiều sau khi đã được chỉnh lưu ( loại bỏ pha âm ) thành điện áp một
chiều bằng phẳng. Đó là nguyên lý của các tụ lọc nguồn.
- Với điện AC ( xoay chiều ) thì tụ dẫn điện, còn với điện DC( một chiều ) thì tụ lại trở
thành tụ lọc.
III. Transistor:
1. Ký hiệu và hình dạng:
N P N P N P
2N 3055
C1815
2. Cấu tạo:
Transistor gồm ba lớp bán dẫn ghép với nhau hình thành hai mối tiếp giáp P-N , nếu ghép
theo thứ tự PNP ta được Transistor thuận , nếu ghép theo thứ tự NPN ta được Transistor
ngược. về phương diện cấu tạo Transistor tương đương với hai Diode đấu ngược chiều nhau.
Đề tài: Mạch rung Inverter – SVTH: Minh Tuấn & Minh Huyền - Trang 11
Ba lớp bán dẫn được nối ra thành ba cực , lớp giữa gọi là cực gốc ký hiệu là B ( Base ),
lớp bán dẫn B rất mỏng và có nồng độ tạp chất thấp. Hai lớp bán dẫn bên ngoài được nối ra
thành cực phát ( Emitter ) viết tắt là E, và cực thu hay cực góp ( Collector ) viết tắt là C, vùng
bán dẫn E và C có cùng loại bán dẫn (loại N hay P ) nhưng có kích thước và nồng độ tạp chất
khác nhau nên không hoán vị cho nhau được.
Giải thích: Khi có điện áp UCE nhưng các điện tử và lỗ trống không thể vượt qua mối tiếp
giáp P-N để tạo thành dòng điện, khi xuất hiện dòng IBE do lớp bán dẫn P tại cực B rất mỏng và
nồng độ pha tạp thấp, vì vậy số điện tử tự do từ lớp bán dẫn N ( cực E ) vượt qua tiếp giáp
sang lớp bán dẫn P( cực B ) lớn hơn số lượng lỗ trống rất nhiều, một phần nhỏ trong số các
điện tử đó thế vào lỗ trống tạo thành dòng IB còn phần lớn số điện tử bị hút về phía cực C dưới
tác dụng của điện áp UCE => tạo thành dòng ICE chạy qua Transistor.
Đề tài: Mạch rung Inverter – SVTH: Minh Tuấn & Minh Huyền - Trang 12
Điện áp VCE Điện áp VBE
Đề tài: Mạch rung Inverter – SVTH: Minh Tuấn & Minh Huyền - Trang 13
Điện áp VCE Điện áp VBE
Dòng IC Dòng IB
Đề tài: Mạch rung Inverter – SVTH: Minh Tuấn & Minh Huyền - Trang 14
5. Ứng dụng:
Thực ra một thiết bị không có Transistor thì chưa phải là thiết bị điện tử, vì vậy Transistor
có thể xem là một linh kiện quan trọng nhất trong các thiết bị điện tử, các loại IC thực chất là
các mạch tích hợp nhiều Transistor trong một linh kiện duy nhất, trong mạch điện , Transistor
được dùng để khuyếch đại tín hiệu Analog, chuyển trạng thái của mạch Digital, sử dụng làm
các công tắc điện tử, làm các bộ tạo dao động v v...
Ký hiệu biến áp
2. Cấu tạo:
Gồm có hai cuộn dây : cuộn sơ cấp có N1 vòng và cuộn thứ cấp có N2 vòng. Lõi biến áp
gồm nhiều lá sắt mỏng ghép cách điện với nhau để tránh dòng Fu-cô và tăng cường từ thông
qua mạch.
Số vòng dây ở hai cuộn phải khác nhau, tuỳ thuộc nhiệm vụ của máy mà có thể N1 > N2
hoặc ngược lại.
Cuộn sơ cấp nối với mạch điện xoay chiều còn cuộn thứ cấp nối với tải tiêu thụ điện.
4. Ứng dụng:
Máy biến thế có thể thay đổi hiệu điện thế xoay chiều, tăng thế hoặc hạ thế, đầu ra cho 1
hiệu điện thế tương ứng với nhu cầu sử dụng. Máy biến áp được sử dụng quan trọng trong việc
truyền tải điện năng đi xa. Ngoài ra còn có các máy biến thế có công suất nhỏ hơn, máy biến
áp (ổn áp) dùng để ổn định điện áp trong nhà, hay các cục biến thế, cục xạc, ... dùng cho các
thiết bị điện với hiệu điện thế nhỏ (230 V sang 24 V, 12 V, 3 V, ...).
V. Diode:
1. Ký hiệu và hình dạng:
- Ký hiệu:
Đề tài: Mạch rung Inverter – SVTH: Minh Tuấn & Minh Huyền - Trang 15
D i o d e D i o d e Z e n n e r
- Hình dạng:
2. Cấu tạo:
Tiếp giáp P - N và Cấu tạo của Diode bán dẫn:
- Khi đã có được hai chất bán dẫn là P và N, nếu ghép hai chất bán dẫn theo một tiếp giáp
P - N ta được một Diode, tiếp giáp P -N có đặc điểm : Tại bề mặt tiếp xúc, các điện tử dư thừa
trong bán dẫn N khuyếch tán sang vùng bán dẫn P để lấp vào các lỗ trống => tạo thành một lớp
Ion trung hoà về điện => lớp Ion này tạo thành miền cách điện giữa hai chất bán dẫn.
- Diode (Si) phân cực thuận khi điện áp đạt mức 0,6V
Đề tài: Mạch rung Inverter – SVTH: Minh Tuấn & Minh Huyền - Trang 16
Đường đặc tuyến của điện áp thuận qua Diode
Kết luận: Khi Diode (loại Si) được phân cực thuận, nếu điện áp phân cực thuận < 0,6V
thì chưa có dòng đi qua Diode, Nếu áp phân cực thuận đạt = 0,6V thì có dòng đi qua Diode sau
đó dòng điện qua Diode tăng nhanh nhưng sụt áp thuận vẫn giữ ở giá trị 0,6V .
I. Thiết kế mạch:
1. Sơ đồ khối:
Bộ tạo xung dao động: là mạch dao động đa hài nhằm tạo ra xung vuông với hai mức
trạng thái 0 và 1 để cung cấp cho bộ khuyếch đại
Đề tài: Mạch rung Inverter – SVTH: Minh Tuấn & Minh Huyền - Trang 17
Bộ khuyếch đại: gồm các transistor công suất như A671, 2N3055 làm nhiệm vụ
khuyếch đại công suất điện áp trước khi đưa vào biến thế tăng áp.
Bộ nghịch lưu: là biến thế tăng áp được dùng để tăng điện áp từ 12VAC -> 220VAC
3. Sơ đồ nguyên lý:
+ 1 2 V
HI
R 1 R 1 3
3 3 0 1 . 5 K
Q 1 Q 6
C 1 8 1 5
A 6 7 1
D Z 9 V C 1 R 1 1
C 2 D 0 0 1 4 7 u F / 2 5 V 1 K
1 0 0 u F / 1 6 V R 1 7
1 5
R 7
0 0 0 Q 5 Q 8 Q 9
C 1 8 1 5 2 N 3 0 5 25 N 3 0 5 5
1 0 0 R 9 C 5 R 1 5
1 0 K 1 0 3 2 2 0 T 1
R 3 1 6 2 2 0 V
4 7 K 2 5 1 1 0 V
R 5 R 6 3 4 0 V
8 2 0 8 2 0
R 1 0 C 6 R 1 6
0 1 0 K 1 0 3 2 2 0 B i e n A p
R 2 R 4
8 . 2 K 8 . 2 K R 8
Q 4 Q 1 0 Q 1 1
2 N 3 0 5 25 N 3 0 5 5
C 1 8 1 5
C 3 C 4 1 0 0 R 1 8
1 u F / 5 0 V 1 u F / 5 0 V 1 5
R 1 2
Q 3 Q 2 1 K
C 1 8 1 5 C 1 8 1 5
Q 7
0 0 A 6 7 1
R 1 4
1 . 5 K
Đề tài: Mạch rung Inverter – SVTH: Minh Tuấn & Minh Huyền - Trang 19
Mạch in sau khi vẽ xong (hình ảnh chỉ mang tính tượng trưng)
- Sau khi vẽ xong ta pha FeCl3 vào trong nước, pha nhiều ít tùy theo kích thước board,
sao cho bao phủ tồn bộ phần mặt đồng là được.
- Ngâm tấm đồng vô dung dịch trên. Nên lắc nhẹ nhẹ board trong khi ngâm để quá trình ăn
mòn mau hơn.
- Khi nào phần đồng thừa bị ăn mòn hết thì lấy ra rửa sạch bằng nước.
Mạch in sau khi ngâm dung dịch FeCl3 (hình ảnh chỉ mang tính tượng trưng)
Đề tài: Mạch rung Inverter – SVTH: Minh Tuấn & Minh Huyền - Trang 20
Mạch in sau khi khoan (hình ảnh chỉ mang tính tượng trưng)
2. Nhược điểm:
- Vì đây là mạch khuyếch đại điện áp (DC->AC) nên mạch cần phải có điện áp cung cấp
DC ổn định. Vì thế khi bình Acquy không đủ 12VDC thì mạch sẽ không thể hoạt động được đúng
theo yêu cầu
- Mạch chỉ sử dụng cho các thiết bị có công suất nhỏ (dưới 40W)
- Tất cả các cuộn dây trong biến thế phải được cách điện tốt giữa các lớp liền nhau.
- Các transistor công suất cần phải có hệ thống tản nhiệt để chúng không bị quá nóng dẫn
đến hư hỏng.
- Trước khi cung cấp nguồn một chiều cần phải cắm tải sẳn, để tránh gây đột biến sẽ làm
cho các Transistor công suất mau hỏng.
3. Những kiến thức, kinh nghiệm có được khi thực hiện đề tài:
- Phải tìm kiến những mạch phù hợp với khả năng (cả trình độ lẫn tài chính)
- Tham khảo ý kiến của GVHD trước khi bắt tay vào thi công
- Phải tìm hiểu nguyên lý hoạt động của mạch một các kĩ càng
- Xem thử coi linh kiện được chọn có là loại dễ tìm thấy ngoài thị trường hay không
- Tham khảo thêm kiến thức về mạch thực hiện trên Internet và các diễn đàn điện tử.
Ebook:
Tài liệu điện tử công suất – Nguyễn Bính – NXB ĐH KHKT
Tài liệu hướng dẫn sử dung Orcad 9.2
Đề tài: Mạch rung Inverter – SVTH: Minh Tuấn & Minh Huyền - Trang 21
…::: The End :::…
Đề tài: Mạch rung Inverter – SVTH: Minh Tuấn & Minh Huyền - Trang 22