c006p N

INFORMACJE TECHNICZNE
ELIMINOWANIE PROBLEMW (TOCZENIE).................................................. N002

KONTROLA FORMOWANIA WIRA PODCZAS TOCZENIA.......................... N004
WPYW PARAMETRW SKRAWANIA - TOCZENIE...................................... N005
WPYW KSZTATU NARZDZIA - TOCZENIE............................................... N007
WZORY NA OBLICZENIA ZAPOTRZEBOWANIA MOCY................................ N011
ELIMINOWANIE PROBLEMW (FREZOWANIE PASZCZYZN)................... N012
WPYW KSZTATU NARZDZIA NA PRZEBIEG FREZOWANIA CZOOWEGO FREZOWANIE CZOOWE.... N013
OBLICZANIE PARAMETRW FREZOWANIE PASZCZYZN........................ N016
ELIMINOWANIE PROBLEMW (FREZY PALCOWE)..................................... N018
BUDOWA I DANE TECHNICZNE FREZW PALCOWYCH............................. N019
WYBR ODPOWIEDNIEGO SKOKU POSUWU WGBNEGO..................... N021
ELIMINOWANIE PROBLEMW (WIERCENIE)................................................ N022
ZUYCIE WIERTA I USZKODZENIE KRAWDZI SKRAWAJCEJ............. N023
BUDOWA I DANE TECHNICZNE WIERTE..................................................... N024
OBLICZANIE PARAMETRW WIERCENIA..................................................... N027
TABELA PORWNAWCZA MATERIAW (METALE)................................... N028
CHROPOWATO POWIERZCHNI.................................................................. N032
TABELA PORWNAWCZA TWARDOCI........................................................ N033
POLA TOLERANCJI OTWORW..................................................................... N034
POLA TOLERANCJI WAKW........................................................................ N036
REDNICE WIERTE POD GWINT.................................................................. N038
WYMIARY GNIAZD RUB IMBUSOWYCH...................................................... N039
MIDZYNARODOWY UKAD JEDNOSTEK MIARY....................................... N040
ZUYCIE I USZKODZENIA NARZDZI............................................................ N041
MATERIAY NARZDZI SKRAWAJCYCH.................................................... N042
PRZEGLD GATUNKW................................................................................. N043
TABELA PORWNAWCZA GATUNKW........................................................ N044
TABELA PORWNAWCZA AMACZY WIRA............................................... N050
N001
ELIMINOWANIE PROBLEMW (TOCZENIE)
Wytwarzanie Ze wykoczenie
Przekroczenie tolerancji
powierzchni
ciepa
N002
Zbyt maa
wytrzymao
krawdzi skrawajcej
Pknicia termiczne
Obrbka
bez
chodzenia
(na sucho)
Na mokro
Niewaciwy dobr
pytki do wymaganej
tolerancji
Wysokie opory skrawania

i (zuycie) powierzchnia
przyoenia
Nieodpowiednie
parametry
skrawania
Tworzenie si
narostu
Nieodpowiednia
geometria krawdzi
skrawajcej
Na mokro
a
Wir karbowany
Nieodpowiednie
parametry
skrawania
Nieodpowiednia
geometria krawdzi
skrawajcej
Na mokro
Brak sztywnoci
Przegrzanie przedmiotu
obrabianego moe
spowodowa
pogorszenie tolerancji
wykonania i skrcenie
trwaoci pytki
Tworzenie si
narostu na krawdzi
skrawajcej
Za jako
powierzchni
po obrbce
Nieodpowiednie
parametry
skrawania
Nieodpowiedni
gatunek pytki
Obrabiarka o zbyt maej

mocy i sztywnoci
Nieodpowiedni
gatunek pytki
Konieczno
czstej regulacji,
ze wzgldu na
powikszony
wymiar
Zmniejszy wysig narzdzia
Nieodpowiednia
prdko skrawania
Wymiary nie
s powtarzalne
Zwikszy sztywno zamocowania

narzdzia i przedmiotu obrabianego
Kt przystawienia
Promie naroa
Kt natarcia
Zmniejszy
Obrabiarka, zamocowanie
narzdzia
Nieodpowiednia
Szybkie zuywanie
geometria krawdzi
si pytki
skrawajcej
Wykruszenia lub
pknicia na
krawdzi
skrawajcej
Zwikszy
Zaszlifowanie powoduje wzmocnienie

krawdzi skrawajcej
Kategoria pytek
(Nieszlifowane szlifowane)
Zmniejszy
Chodziwo
Dobra odpowiedni amacz wira
Gboko skrawania
Zwikszy
Ksztat i konstrukcja
narzdzia
Nie uywa chodziwa

wodorozcieczalnego
Ustali, czy stosowa obrbk
na sucho, czy na mokro
Posuw
Prdko skrawania
Wybra gatunek o wikszej odpornoci

na nage zmiany temperatury
Wybra gatunek o mniejszej
przyczepnoci
Parametry
skrawania
Zwikszy sztywno oprawki
Zmniejszenie ywotnoci narzdzia
Nieodpowiedni
gatunek pytki
Wybra gatunek o wikszej cigliwoci
y
yn
cz
zy
Pr
Zadanie
Dobr materiau
pytki
Wybra gatunek o wikszej twardoci
Zalecenie
Nieodpowiednie
parametry
skrawania
May zakres kontroli

formowania wira
Nieodpowiednia
geometria krawdzi
skrawajcej
Na mokro
a
Obrbka
bez
chodzenia
(na sucho)
Ze odprowadzanie wira
Nieodpowiednia
geometria krawdzi
skrawajcej
Wir za krtki i
rozdrobniony
Na mokro
Duy zakres kontroli

formowania wira
Nieodpowiednie
parametry
skrawania
Wstrzsy i drgania
Dugi wir
Nieodpowiednia
geometria krawdzi
skrawajcej
Nieodpowiednie
parametry
skrawania
Na mokro
Nieodpowiednia
geometria krawdzi
skrawajcej
Nieodpowiednie
parametry
skrawania
Wstrzsy i drgania
Tworzenie si
zadziorw
(stal zwykej jakoci,
oglnego przeznaczenia)

mocy i sztywnoci
Nieodpowiednie
parametry
skrawania
Nieodpowiedni
gatunek pytki
Zmniejszy wysig narzdzia
Zmniejszy
Zaszlifowanie powoduje wzmocnienie

krawdzi skrawajcej
Kategoria pytek
(Nieszlifowane szlifowane)
Kt przystawienia
Promie naroa
Kt natarcia
Zwikszy
Obrabiarka, zamocowanie
narzdzia
Nieodpowiednia
geometria krawdzi
skrawajcej
Wykruszenia
(eliwo)
Dobra odpowiedni amacz wira
Gboko skrawania
Zmniejszy
Chodziwo
Nie uywa chodziwa
wodorozcieczalnego
Posuw
Prdko skrawania
Wybra gatunek o wikszej odpornoci

przyczepnoci
Zwikszy
narzdzia

Tworzenie si
zadziorw
(stal, aluminium)
Parametry
skrawania
Zwikszy sztywno oprawki
Tworzenie si zadziorw, wykrusze, itp.
Tworzenie si
kraterw
Wybra gatunek o wikszej cigliwoci
y
yn
cz
zy
Pr
Zadanie
Dobr materiau
pytki
Wybra gatunek o wikszej twardoci
Zalecenie
N003
KONTROLA FORMOWANIA WIRA PODCZAS TOCZENIA

y CZYNNIKI WPYWAJCE NA AMLIWO WIRA PODCZAS TOCZENIA STALI
Typ
Typ A
Typ B
Typ C
Typ D
Typ E
Wir skrcony
(skbiony)
l > 50mm
l < 50mm
1 5 zwj (skrt)
i 1 zwj (skrt)
Mniej ni 1 zwj,
p zwoju
Maa gboko
skrawania
d < 7mm
Dua gboko
skrawania
d=7 15mm
Dugo zwoju
wira l
cigy
nieregularny
Uwaga
a Wir
a Wir
a Skrcanie si wira
a Dugi
cigy
regularny
wir
wok narzdzia i
przedmiotu obrabianego
Prawidowy
a Wir rozrzucany
a Wir karbowany
a Za jako powierzchni
Prawidowy
po obrbce
a Maksymalnie
a Prdko skrawania a zakres kontroli formowania wira przez amacz
Generalnie, im wysza prdko skrawania, tym mniejszy zakres kontroli formowania wira.
0.6
0.5
Posuw (mm/obr.)
0.5
0.4
0.3
0.2
D
C
0.1
0.4
0.3
0.2
0.1
2
Pytka
: TNMG160408
Gatunek
: P10 Wglik spiekany
0.4
0.3
0.2
D
C
A
1
Gboko skrawania (mm)
Materia obrabiany : DIN Ck45(180HB)
0.1
A
1
vc=150m/min
0.5
A
1
0.6
vc=100m/min
Posuw (mm/obr.)
vc=50m/min
Posuw (mm/obr.)
0.6
Narzdzie : MTJNR2525M16N
Obrbka bez chodzenia (na sucho)
a Wpyw zastosowania chodziwa na zakres kontroli formowania wira przez amacz
Chodziwo : Obrbka bez chodzenia

(na sucho)
0.5
0.5
0.4
0.3
D
C
0.2
A
0.1
1
0.4
0.3
D
C
0.2
A
0.1
4

Materia obrabiany : DIN Ck45
Parametry skrawania : vc=100m/min
N004
Chodziwo : Na mokro
(Emulsja)
0.6
Posuw (mm/obr.)
Posuw (mm/obr.)
Przy tej samej prdkoci skrawania zakres kontroli formowania wira zaley od tego czy uyto chodziwo, czy nie.
0.6
WPYW PARAMETRW
SKRAWANIA - TOCZENIE
y WPYW PARAMETRW SKRAWANIA
Idealne parametry skrawania, to krtki czas obrbki, duga trwao narzdzia i wysoka dokadno. Aby to osign,
konieczne jest dobranie odpowiednich parametrw skrawania, narzdzia odpowiedniego dla obrabianego materiau, twardoci
i ksztatu przedmiotu obrabianego oraz mocy obrabiarki.
y PRDKO SKRAWANIA
Prdko skrawania ma znaczny wpyw na trwao narzdzia. Zwikszenie prdkoci skrawania powoduje zwikszenie
temperatury i zmniejszenie trwaoci narzdzia. Prdko skrawania zaley od typu i twardoci przedmiotu obrabianego.
Naley wybra gatunek materiau dostosowany do prdkoci skrawania.
Prdko skrawania (m/min)
500
AP25N
400
300
UE6110
UE6105
UE6020
NX2525
200
UE6035
150
MP3025
US735
Materia obrabiany : DIN Ck45 180HB

ywotno narzdzia : VB = 0.3mm
Gboko skrawania : 1.5mm
Posuw : 0.3mm/obr.
Oprawka : PCLNR2525M12
MC6025
Pytka : CNMG120408
NX3035
UTi20T
100
80
60
10
20
30
40
60
100
ywotno narzdzia (min)
Trwao materiaw grupy P

Materia obrabiany : DIN X5CrNi189 200HB
Posuw : 0.3mm/obr.
Pytka : CNMG120408-MA
500
400
MC7015
300
200
150
MC7025
US735
US7020
MP7035
100
UTi20T
80
60
10
20
30
40
60
100
500
300
200
MC5015
UC5115
UE6110
AP25N
UC5105
NX2525
150
100
Materia obrabiany : DIN GG30 180HB

Posuw : 0.3mm/obr.
Pytka : CNMG120408
MC5005
400
HTi10
UTi20T
80
60
10
20
30
40
60
100
Trwao materiaw grupy K
Trwao materiaw grupy M
a Wpyw prdkoci skrawania
1. Zwikszenie prdkoci skrawania o 20% powoduje zmniejszenie trwaoci narzdzia o poow. Zwikszenie prdkoci
skrawania o 50% powoduje zmniejszenie trwaoci narzdzia o 80%.
2. Obrbka z ma prdkoci skrawania (20 40m/min) pozostawia lady karbowania na obrabianej powierzchni. Trwao
narzdzia spada.
N005
WPYW PARAMETRW
SKRAWANIA - TOCZENIE
y POSUW
Posuw to odlego, o ktr przemieszcza si oprawka narzdzia podczas jednego obrotu przedmiotu obrabianego. Dla
frezowania posuw, to odlego o ktr przemieszcza si st obrabiarki podczas jednego obrotu freza, podzielona przez liczb
pytek. Mwimy wtedy o posuwie na zb. Posuw ma wpyw na chropowato obrobionej powierzchni.
1. Zmniejszenie posuwu powoduje wiksze zuycie

powierzchni przyoenia i skrcenie trwaoci narzdzia.
2. Zwikszenie posuwu podwysza temperatur obrbki i
zwiksza zuycie powierzchni przyoenia. Jednak w
porwnaniu do prdkoci skrawania, jego wpyw na
trwao narzdzia jest minimalny.
3. Zwikszenie posuwu powoduje zwikszenie wydajnoci
obrbki.
0.4
Zuycie cierne na powierzchni

przyoenia (mm)
a Wpyw posuwu
0.3
0.2
0.1
0
0.03
0.06
0.08
0.1
0.2
0.3
0.6
Posuw (mm/obr.)
Parametry skrawania Materia obrabiany : Stal stopowa Gatunek : STi10T
Ksztat narzdzia : 0-0-5-5-35-35-0.3mm
Gboko skrawania ap=1.0mm Prdko skrawania vc=200m/min
Czas skrawania Tc=10min
Zaleno zuycia ciernego na powierzchni przyoenia od posuwu podczas toczenia stali
y GBOKO SKRAWANIA
a Wpyw gbokoci skrawania
1. Zmiana gbokoci skrawania nie ma istotnego wpywu

na trwao narzdzia.
2. Maej gbokoci skrawania towarzyszy tarcie wskutek
skrawania utwardzonej warstwy przedmiotu obrabi
anego. Trwao narzdzia spada.
3. Podczas obrbki surowych powierzchni lub powierzchni
eliwa, gboko skrawania naley zwikszy na tyle,
na ile pozwala na to moc obrabiarki, aby unikn
obrbki twardej warstwy naroem narzdzia i unikn
wyszczerbie i przyspieszonego zuycia narzdzia.

przyoenia (mm)
Gboko skrawania zaley od gruboci naddatku, ksztatu przedmiotu obrabianego, mocy i sztywnoci obrabiarki oraz
narzdzia.
0.4
0.3
0.2
0.1
0
0.03
0.05
0.1
0.2
0.5
2.0
3.0
Parametry skrawania Materia obrabiany : Stal stopowa Gatunek : STi10T

Ksztat narzdzia : 0-0-5-5-35-35-0.3mm
Posuw f=0.20mm/obr.
Prdko skrawania vc=200m/min
Czas skrawania Tc=10min
Zaleno zuycia ciernego powierzchni przyoenia od gbokoci skrawania podczas toczenia stali
Gboko
skrawania
Powierzchnia nieobrobiona
Obrbka zgrubna i skrowanie
N006
1.0
WPYW KSZTATU
NARZDZIA - TOCZENIE
y KT NATARCIA
200
rcia
nata
20
10
Ujemny kt
natarcia
(- )
Pytka wieloostrzowa
o ujemnej geometrii
(negatywna)
140
100
1200
1000
1. Zwikszenie kta natarcia w kierunku dodatnim

(+) poprawia ostro krawdzi skrawajcej.
2. Zwikszenie kta natarcia o 1 w kierunku dodatnim (+)
powoduje zmniejszenie zapotrzebowania mocy o okoo 1%.
3. Zwikszenie kta natarcia w kierunku dodatnim (+) powoduje
obnienie wytrzymaoci krawdzi skrawajcej a w kierunku
ujemnym (-) powoduje zwikszenie oporu skrawania.
Gboko skrawania : 2mm

Posuw : 0.2mm/obr.
Prdko skrawania : 100m/min
rednia temperatura na
powierzchni natarcia
500
Posuw : 0.2mm/obr.
Prdko skrawania : 100m/min
600
-15 -10
-5
10
15
20
25
Kt natarcia ()
50 100
200

Parametry skrawania
Gatunek : STi10
Gboko skrawania : 1mm Posuw : 0.32mm/obr.
Materia obrabiany : Stal stopowa
a Wpyw kta natarcia
Opr skrawania, Skadowa

pionowa siy skrawania
1400
Kt natarcia a trwao narzdzia
Spyw wira a kt natarcia

Gboko skrawania : 1mm Posuw = 0.32mm/obr.
120
Temperatura
obrbki (C)
30
15
Kt
50
-10
cia 6
rcia
nata
Kt
Pytka pozytywna
100
80
atar
(+ )
ywotno
narzdzia
VB = 0.4
mm
n
Kt
Dodatni kt
natarcia
Pionowa skadowa Prdko skrawania

(m/min)
siy skrawania (N)
Kt natarcia, to kt krawdzi skrawajcej, ktry ma duy wpyw na opr skrawania, formowanie wira, temperatur skrawania oraz trwao narzdzia.
Parametry skrawania
Materia obrabiany : Stal stopowa Gatunek : STi10T
Ksztat narzdzia : 0-Var-5-5-20-20-0.5mm
Wpyw kta natarcia na prdko

skrawania, pionow skadow
siy skrawania i temperatur obrbki
Kiedy zwikszy kt natarcia

w kierunku dodatnim (+)
Kiedy zwikszy kt natarcia

w kierunku ujemnym (-)
u Dla materiaw twardych.
u Gdy wytrzymao krawdzi
skrawajcej musi by taka, jak

podczas obrbki przerywanej
lub skrowania.
u Dla materiaw mikkich.

u Materiay atwo obrabialne.
u Gdy przedmiot obrabiany lub
obrabiarka maj ma
sztywno.
y KT PRZYOENIA
Kt przyoenia zapobiega tarciu powierzchni przyoenia o powierzchni przedmiotu obrabianego, dajc jednostajny posuw.
Duy kt przyoenia
(Jednakowa)
Gboko
skrawania
Mae zuycie cierne

powierzchni przyoenia
(Jednakowa)
%
May kt przyoenia
Gboko
skrawania
Due zuycie cierne

powierzchni przyoenia
Gboko zuycia
ciernego
Kt przyoenia powoduje wytworzenie si odstpu pomidzy narzdziem a przedmiotem obrabianym.

Kt przyoenia ma wpyw na zuycie cierne na powierzchni przyoenia.
a Wpyw kta przyoenia
1. Zwikszenie kta przyoenia powoduje zmniejszenie

zuycia ciernego na powierzchni przyoenia.
2. Zwikszenie kta przyoenia powoduje obnienie
wytrzymaoci krawdzi skrawajcej.
vc
0.2
=2
00
vc =
0.1
vc
0.05
3
Parametry skrawania
100
ci
kni
Kt przyoenia$
=5
6 8 10 12
15
Kt przyoenia ($)
20
Materia obrabiany : Stal stopowa (200HB)

Gatunek : STi20 Ksztat narzdzia : 0-6-$-$-20-20-0.5mm
Posuw : 0.32mm/obr. Czas skrawania : 20min
Kt przyoenia i zuycie cierne na powierzchni przyoenia
Kiedy zmniejszy kt przyoenia
Kiedy zwikszy kt przyoenia

u Gdy krawd skrawajca musi

u Gdy materia obrabiany
mie wysok wytrzymao.
Gboko zuycia
ciernego

przyoenia (mm)
Kt natarcia 6
0.3
utwardza si przez zgniot.
N007
WPYW KSZTATU
NARZDZIA - TOCZENIE
y KT POCHYLENIA GWNEJ KRAWDZI SKRAWAJCEJ (KT PRZYSTAWIENIA)
Kt przystawienia krawdzi skrawajcej i kt naroa powoduj obnienie obcie udarowych i maj wpyw na si odporu i grubo wira.
80
60
1.04
f = Jednakowa
0.97
h
kr = 0
kr = 15
0.8
7h
kr = 30
Kt przystawienia a grubo wira
a Wpyw kta pochylenia gwnej krawdzi skrawajcej (kta przystawienia)
1. Przy tym samym posuwie zwikszenie kta pochylenia gwnej krawdzi skrawajcej (patrz schemat) powoduje
zwikszenie dugoci styku krawdzi skrawajcej narzdzia i zmniejszenie gruboci wira. W rezultacie sia skrawania
jest rozoona na krawdzi skrawajcej o wikszej dugoci, co zwiksza trwao narzdzia. (Patrz rysunek).
2. Im wikszy kt pochylenia gwnej krawdzi skrawajcej, tym wiksza skadowa a.
Wtedy w niektrych przypadkach dugi i cienki przedmiot obrabiany ulega zginaniu.
3. Im wikszy kt pochylenia gwnej krawdzi skrawajcej, tym mniejsze zwijanie wira.
4. Im wikszy kt pochylenia gwnej krawdzi skrawajcej, tym mniejsza grubo i
wiksza szeroko wira. Utrudnia to amanie wira.
Kiedy zmniejszy kt pochylenia gwnej krawdzi skrawajcej
Kiedy zwikszy kt pochylenia gwnej krawdzi skrawajcej
u
Podczas obrbki wykaczajcej
u Podczas obrbki twardych
z ma gbokoci skrawania.
u Gdy przedmiot obrabiany jest
cienki i dugi.
u Gdy obrabiarka ma ma
sztywno.
materiaw, kiedy wytwarza

si wysoka temperatura.
u Podczas obrbki zgrubnej
przedmiotu o duej rednicy.
u Gdy obrabiarka ma du
sztywno.
40
30
20
15
ienia
staw
ia 0
przy
wien
rzysta
Kt p
B : Szeroko wira
f : Posuw
h : Grubo wira
kr : Kt przystawienia
Materia obrabiany : Stal stopowa

Gatunek : STi120
Posuw : 0.2mm/obr.
Kt
1.1
5B
f = Jednakowa
f = Jednakowa
10
8
6
5
4
3
100
150 200
300
Kt przystawienia a trwao narzdzia
Sia odporu A.
a'
Sia A ma skadowe
a i a'.
y KT POCHYLENIA POMOCNICZEJ KRAWDZI SKRAWAJCEJ
Kt pochylenia pomocniczej krawdzi skrawajcej zapobiega kolizji narzdzia i

przedmiotu obrabianego (pomocnicza krawd skrawajca). Zwykle wynosi on 5 15.
Kt pochylenia
pomocniczej
krawdzi
skrawajcej
a Wpyw kta pochylenia pomocniczej krawdzi skrawajcej.
1. Zmniejszenie kta pochylenia pomocniczej krawdzi skrawajcej powoduje zwikszenie

wytrzymaoci krawdzi skrawajcej, ale jednoczenie zwikszenie jej temperatury.
2. Im mniejszy kt pochylenia pomocniczej krawdzi skrawajcej, tym wiksza sia
reakcji, co moe powodowa karbowanie powierzchni i drgania podczas obrbki.
3. Zaleca si stosowanie maego kta pochylenia pomocniczej krawdzi skrawajcej
podczas obrbki zgrubnej a wikszego podczas obrbki wykaczajcej.
Kt przyoenia pomocniczej
krawdzi skrawajcej
y POCHYLENIE KRAWDZI SKRAWAJCEJ
Pochylenie krawdzi skrawajcej oznacza pochylenie powierzchni natarcia.

Podczas obrbki cikiej, na pocztku krawd skrawajca podlega
bardzo duym obcieniom. Pochylenie krawdzi skrawajcej zapobiega
tym obcieniom i pkniciu narzdzia. Zalecany kt pochylenia podczas
toczenia wynosi 3 5 a podczas frezowania 10 15.
a Wpyw pochylenia krawdzi skrawajcej
1. Ujemny (-) kt pochylenia krawdzi skrawajcej powoduje spyw wira w

kierunku przedmiotu obrabianego a dodatni (+), w kierunku przeciwnym.
2. Ujemny (-) kt pochylenia powoduje zwikszenie wytrzymaoci
krawdzi skrawajcej, ale jednoczenie zwikszenie oporw skrawania.
Stwarza to dogodne warunki dla wystpienia karbowania.
N008
Kt przyoenia
()
Pochylenie krawdzi
skrawajcej
Gwna krawd skrawajca
Kt przystawienia
Rzeczywisty
kt natarcia
Kt pochylenia pomocniczej
krawdzi skrawajcej
Promie naroa
y ZASZLIFOWANIE I CIN
Szeroko
zaszlifowania
Zaszlifowanie na fazk
1000
500
100
0
0.02
0.05
0.1
0.2
0.5
Szeroko cinu (mm)

Gatunek : P10
Parametry skrawania : vc=200m/min ap=1.5mm
f=0.335mm/obr.
Wielko zaszlifowania a trwao

narzdzia do pknicia
50
VB KT
1600
1500
1400
1400
20
10
1700
Sia posuwu (N)
C Zaszlifowanie
R Zaszlifowanie
C Zaszlifowanie
cin paski
Gwna sia skrawania (N)
Zaszlifowanie na okrgo
100
R Zaszlifowanie
Szeroko cinu
Kt zaszlifowania
0.02
0.05 0.1
0.2
0.5

Gatunek : P10
f=0.45mm/obr.
Wielko zaszlifowania a trwao

narzdzia do zuycia ciernego
900
800
700
600
800
Szeroko cinu (mm)
Sia odporu (N)
5000
Szeroko
zaszlifowania
ywotno narzdzia (Liczba uderze)
Zaszlifowanie i cin, to ksztaty na krawdzi

skrawajcej, ktre su utrzymaniu jej
wytrzymaoci.
Zaszlifowanie moe by na okrgo i na
fazk. Optymalna wielko zaszlifowania
wynosi w przyblieniu 1/2 posuwu.
cin, to wski, paski obszar na powierzchni
natarcia lub przyoenia.
700
R Zaszlifowanie
C Zaszlifowanie
600
500
400
0.02
0.05 0.1
0.2
Szeroko cinu (mm)
0.5

Gatunek : P10
f=0.425mm/obr.
Wielko zaszlifowania a opr skrawania
1. Zwikszenie zaszlifowania zwiksza wytrzymao krawdzi skrawajcej, trwao narzdzia i zmniejsza skonno do pkania.
2. Zwikszenie zaszlifowania zwiksza skonno do zuycia ciernego powierzchni przyoenia i powoduje skrcenie trwaoci
narzdzia. Wielko zaszlifowania nie wpywa na zuycie cierne powierzchni natarcia.
3. Zwikszenie zaszlifowania powoduje zwikszenie oporu skrawania i karbowanie.
Kiedy zmniejszy wielko zaszlifowania
u Przed obrbk wykaczajc
przy maej gruboci skrawania i

maym posuwie.
u Gdy przedmiot obrabiany lub
obrabiarka maj ma
sztywno.
Kiedy zwikszy wielko zaszlifowania


podczas obrbki przerywanej lub
skrowania.
sztywno.
a Wpyw zaszlifowania
*Pytki z wglika spiekanego niepokrywanego, UTi, diamentu pokrywanego i cermetalu s zaszlifowane na okrgo (standard).
N009
y PROMIE NAROA
Posuw
Promie naroa wpywa na wytrzymao

krawdzi skrawajcej i jako powierzchni po
obrbce. Oglnie zalecany promie naroa
wynosi 2 3 krotno posuwu.
Gboko
skrawania
Teoretyczna Chropowato
Powierzchni po Obrbce
Dua promie naroa
Posuw
Gboko
skrawania
Powierzchni po Obrbce
Maa promie naroa
Powierzchnia po obrbce (!)
WPYW KSZTATU
NARZDZIA - TOCZENIE
40
Posuw (mm/obr.)
0.075
0.106
0.150
0.212
0.300
30
20
10
0.4
0.8
1.2
1.6
Promie naroa (mm)
2.0

Gatunek : P20
Prdko skrawania : vc=120m/min ap=0.5mm
1000
0.5
1.0
1.5
2.0
Promie naroa (mm)
Materia
obrabiany : Stal stopowa
(280HB)
Gatunek : P10
Parametry
skrawania : vc=100m/min
ap=2mm
f=0.335mm/obr.
Promie naroa a trwao narzdzia do momentu pknicia
a Wpyw promienia naroa
1. Im wikszy promie naroa, tym wiksza

gadko powierzchni po obrbce.
2. Im wikszy promie naroa, tym wysza
wytrzymao krawdzi skrawajcej.
3. Zbytnie zwikszenie promienia naroa powoduje
wzrost oporw skrawania i karbowanie obrabi
anej powierzchni.
4. Im wikszy promie naroa, tym mniejsze zuycie
cierne powierzchni przyoenia i natarcia.
5. Im wikszy promie naroa, tym gorsza kontrola
formowania wira.
0.4
Zuycie cierne na powierzchni przyoenia

0.08
Kratery
(Gboko krateru)
0.2
0.04
0.5
1.0
1.5
2.0
Gboko krateru (mm)
2000
Zuycie cierne na
powierzchni przyoenia (mm)
ywotno narzdzia (Liczba uderze)
Promie naroa a chropowato powierzchni
Promie naroa (mm)
Materia
obrabiany : Stal stopowa
(200HB)
Gatunek : P10
Parametry
skrawania : vc=140m/min
ap=2mm
f=0.212mm/obr.
Tc=10min
Promie naroa a zuycie cierne narzdzia
Kiedy zmniejszy promie naroa
Kiedy zwikszy promie naroa
u Podczas obrbki wykaczajcej
z ma gruboci skrawania.
u Gdy przedmiot obrabiany jest
cienki i dugi.
u Gdy obrabiarka ma ma
sztywno.

podczas obrbki przerywanej
lub skrowania.
u Podczas obrbki zgrubnej
przedmiotu o duej rednicy.
sztywno.
a Promie naroa a kontrola formowania wira

1.8
0.2
Posuw (mm/obr.)
0.6
R1
0.5
C
0.4
15
Materia obrabiany : DIN Ck45 (180HB)

Pytka : TNGG160404R
TNGG160408R
TNGG160412R
(STi10T)
Oprawka : ETJNR33K16
(Kt przystawienia 3)
B
0.3
A
: 0.4R(TNGG160404R)
0.2
: 0.8R(TNGG160408R)
: 1.2R(TNGG160412R)
0.1
(Uwaga) Typy wira (A, B, C, D, E) pokazano na stronie N004.
N010
Prdko skrawania : vc=100m/min

WZORY NA OBLICZENIA ZAPOTRZEBOWANIA MOCY

y ZAPOTRZEBOWANIE MOCY (Pc)
Pc (kW)
: Zapotrzebowanie mocy
f (mm/obr.) : Posuw na obrt
Kc (MPa)
: Opr waciwy skrawania
(kW)
(Zadanie) Jakie jest zapotrzebowanie mocy podczas toczenia stali

zwykej jakoci, oglnego przeznaczenia z prdkoci 120
m/min, przy gbokoci skrawania 3 mm i posuwie 0.2
mm/obrt (Wspczynnik sprawnoci obrabiarki 80%) ?
a Kc
Materia przedmiotu
obrabianego
Wytrzymao na rozciganie
(MPa) i twardo
Stal konstrukcyjna
Stal stopowa
Stal hartowana
Stal narzdziowa
Stal narzdziowa
Stal chromowo-manganowa
Stal chromowo-molibdenowa
Stal chromowo-molibdenowo-niklowa
eliwo sferoidalne (GGG)
eliwo perlityczne ("meehanite")
eliwo szare
520
620
720
670
770
770
630
730
600
900
352HB
46HRC
360
200HB
0.1 (mm/obr.)
3610
3080
4050
3040
3150
3830
4510
4500
3610
3070
3310
3190
2300
2110
y PRDKO SKRAWANIA (vc)
vc =
)Dm n
1000
(m/min)
vc
Dm
)
n
(m/min)
(mm)
(3.14)
(min-1)
700min obr/min a rednica zewntrzna wynosi & 50 ?
30.21203100
= 4.65 (kW)
601030.8
Opr waciwy skrawania Kc (MPa)

0.2 (mm/obr.)
0.3 (mm/obr.)
0.4 (mm/obr.)
3100
2720
2500
2700
2570
2450
3600
3250
2950
2800
2630
2500
2850
2620
2450
3250
2900
2650
3900
3240
2900
3900
3400
3150
3200
2880
2700
2650
2350
2200
2900
2580
2400
2800
2600
2450
1930
1730
1600
1800
1600
1400
0.6 (mm/obr.)
2280
2300
2640
2400
2340
2400
2630
2850
2500
1980
2200
2270
1450
1330
f=
l
n
(mm/obr.)

I (mm/min) : Dugo skrawania na minut
n (min-1)
: Obroty wrzeciona
(Zadanie) Jaki jest posuw na obrt, gdy prdko obrotowa wrzeciona wynosi
500min-1 a dugo skrawania na minut wynosi 120mm/min ?
(Odpowied) Podstawiamy do wzoru n = 500, I = 120.
(Odpowied) Podstawiamy do wzoru ) = 3.14, Dm = 50, n = 700.
3.1450700
= 110m/min
1000
f=

l
120
=
= 0.24mm/obr.
n
500
Odpowied: 0.24mm/obrt.
Prdko skrawania wynosi 110m/min.
Dm
Pc =
: Prdko skrawania
: rednica przedmiotu obrabianego
: Pi
: Obroty wrzeciona
-1
) Dmn
=
1000
(Odpowied) Podstawiamy do wzoru opr waciwy

skrawania Kc=3100MPa .
y POSUW (f)
Aby otrzyma wymiar w metrach, naley wymiar w milimetrach podzieli przez 1000.
*(Zadanie
) Ile wynosi prdko skrawania, gdy obroty wrzeciona n
vc =
ap (mm) : Gboko skrawania

vc (m/min) : Prdko skrawania
( : (Wspczynnik sprawnoci)
y CZAS SKRAWANIA (Tc)
Tc=
Im
l
(min)
y TEORETYCZNA CHROPOWATO POWIERZCHNI PO OBRBCE (h)
Tc (min)
: Czas skrawania
Im (mm)
: Dugo przedmiotu obrabianego
I (mm/min) : Dugo skrawania na minut
h=
f2
8Re
h (!m)
1000(!m)
: Chropowato powierzchni
po obrbce
f (mm/obr.): Posuw na obrt
Re (mm)
: Promie naroa pytki
(Zadanie) Jaki jest czas obrbki, gdy przedmiot obrabiany ma rednic 100 mm,
prdko obrotowa wrzeciona 1000min-1 a posuw 0.2 mm/obrt ?
(Zadanie) Jaka jest teoretyczna chropowato powierzchni obrabianej, gdy

naroe ma promie 0.8 mm a posuw wynosi 0.2mm/obrt ?
(Odpowied)
Najpierw w oparciu o posuw i prdko obrotow wrzeciona obliczamy dugo skrawania na minut.
(Odpowied) Podstawiamy do wzoru f = 0.2mm/obr., Re = 0.8.
I = fn = 0.21000 = 200mm/min
Podstawiamy ten wynik do wzoru.
Tc =

Im
100
=
= 0.5 min
l
200
h=

0.22
1000 = 6.25 !m
80.8
Teoretyczna chropowato powierzchni po obrbce wynosi 6!m.

Posuw
Posuw
ap f vc Kc
60103(
Pc =
0.5 x 60=30 s. Odpowied : 30 s.
Gboko
skrawania
Teoretyczna Chropowato Gboko

Powierzchni Po Obrbce
skrawania
Dua promie naroa
Powierzchni Po Obrbce
Maa promie naroa
N011
ELIMINOWANIE PROBLEMW (FREZOWANIE PASZCZYZN)
Za jako
powierzchni
po obrbce
Wir karbowany
a
a
Wykruszenia
na krawdzi
przedmiotu
obrabianego
Niewaciwe
odprowadzanie
wira,
zakleszczanie i
gromadzenie
si wira
a
a
a
a
a
a
a
a
Obrbka bez
chodzenia
(na sucho)
Na mokro
Na mokro
a
a
a
a
a
a
Za dua
rednica freza
Nieostra krawd
skrawajca
Za duy kt
naroa
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Nieostra krawd
skrawajca
Za may kt
naroa
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
Wir karbowany
Tworzenie
si narostu
Za cienki wir
Za maa
rednica freza
Ze odprowadzanie
wira
Na mokro
Nierwnolega
lub nieregularna Luz narzdzia
powierzchnia
Dua sia odporu
Zadziory,
wykruszenia
Maa sztywno
Za gruby wir
Brak sztywnoci
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Tworzenie
si narostu
Niska dokadno
pod wzgldem bicia

mocy i sztywnoci
Zwikszy dokadno
pod wzgldem bicia
Uy pytki wygadzajcej
Powikszy kieszenie wirowe
Zmniejszy Zwikszy Liczba pytek
rednica freza
Zaszlifowanie powoduje
wzmocnienie krawdzi skrawajcej
Kt naroa
Kt natarcia
Kt przystawienia
Gboko skrawania
Posuw
Nie uywa chodziwa

wodorozcieczalnego
Zmniejszy
Zmniejszy wysig
Wykruszenia
lub pknicia
na krawdzi
skrawajcej
Zwikszy
Zmniejszy
Zwikszy

Szybkie
zuywanie
si pytki
Nieodpowiedni
gatunek pytki
Nieodpowiednia geometria
krawdzi skrawajcej
Nieodpowiednia
prdko skrawania
Nieodpowiedni
gatunek pytki
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Zbyt maa wytrzymao
krawdzi skrawajcej
Pknicia
termiczne
Tworzenie si narostu
na krawdzi skrawajcej
Zwikszy
Chodziwo
Obrabiarka,
zamocowanie narzdzia
narzdzia
Sztywno freza
Kontrola formowania wira Zadziory, wykruszenia na powierzchni przedmiotu obrabianego Ze wykoczenie powierzchni Zmniejszenie ywotnoci narzdzia
N012
y
yn
cz
zy
Pr
Zadanie
Prdko skrawania
Zalecenie
Wybra gatunek
o wikszej twardoci
Wybra gatunek
o wikszej cigliwoci
Wybra gatunek o wikszej opornoci
przyczepnoci
Dobr
materiau pytki Parametry skrawania
a
a
a
Na mokro
WPYW KSZTATU NARZDZIA NA PRZEBIEG

FREZOWANIA CZOOWEGO - FREZOWANIE CZOOWE
y FUNKCJE POSZCZEGLNYCH KRAWDZI SKRAWAJCYCH
PODCZAS FREZOWANIA PASZCZYZN
Rodzaj kta
Kt naroa
(CH)
Osiowy kt natarcia
(A.R)
Kt
przystawienia
(EH)
Pytki wieloostrzowe do obrbki gadkociowej
Symbol
literowy
Pochylenie krawdzi
skrawajcej
(I)
Promieniowy kt natarcia (R.R)
Poszczeglne krawdzie skrawajce we frezowaniu paszczyzn
Wpyw
Promieniowy
kt natarcia
R.R krawdzi skrawajcej. Doskonae odprowadzanie wira.
Kt naroa
CH
Decyduje o ostroci
Gwna krawd skrawajca
Rzeczywisty ktnatarcia (T)
Funkcja
Decyduje o kierunku Dodatni :

Osiowy kt natarcia A.R odprowadzania wira. Doskonaa skrawno.
Rzeczywisty
kt natarcia
Pochylenie
krawdzi
skrawajcej
Ujemny :
Duy : Cienki wir i sabe

uderzenia.
Dua sia odporu.
Dodatni (duy) :
Doskonaa skrawno.
Decyduje
Minimalne narosty.
o rzeczywistej
ostroci krawdzi Ujemny (duy) :
Saba skrawno.
skrawajcej.
Silna krawd skrawajca.
Decyduje
Dodatni (duy) :
o kierunku
odprowadzania Doskonae odprowadzanie wira.
Niska wytrzymao krawdzi skrawajcej.
wira.
Decyduje
o gruboci
wira.
y STANDARDOWE KSZTATY PYTEK WIELOOSTRZOWYCH

a Dodatni i ujemny kt natarcia
Ujemny
kt natarcia
Neutralny
kt natarcia
(-)
a Znormalizowany ksztat krawdzi skrawajcej
Dodatni
kt natarcia
(+) Osiowy kt natarcia
(-) Osiowy kt natarcia
Promieniowy kt natarcia
(+) Osiowy kt natarcia
(+)
Standardowe kombinacje
krawdzi skrawajcej
(+)
Pytk wieloostrzow, ktrej krawd

skrawajca przoduje nazywamy pytk
o dodatnim kcie natarcia.
Pytk wieloostrzow, ktrej krawd
skrawajca pozostaje z tyu nazywamy
pytk o ujemnym kcie natarcia.
(-)
(-)
Podwjnie pozytywna
(DP)
Podwjnie negatywna
(DN)
Pytka negatywno / pozytywna

(NP)
Osiowy kt natarcia (A.R.)
Dodatni ( + )
Ujemny ( )
Dodatni ( + )
Promieniowy kt natarcia (R.R.)
Dodatni ( + )
Ujemny ( )
Ujemny ( )
Pytka pozytywna
(uywana tylko z jednej strony)
Pytka negatywna
(uywana z obu stron)
Pytka pozytywna
(uywana tylko z jednej strony)
eliwo
Stopy aluminium
Materiaw trudnoobrabialnych
Materia przedmiotu
obrabianego
Typ pytki
Stal
3000
2500
2000
Typ SE300
Typ 400
Kt naroa : 0
Gwna sia
skrawania
Typ SE415
Typ 515
Typ SE445
Typ 545
Kt naroa : 15 Kt naroa : 45
Gwna sia
skrawania
Gwna sia
skrawania
Kt naroa Sia odporu w kierunku ujemnym.
1500
1000
500
0
-500
Sia posuwu
0.1 0.2 0.3

Sia odporu
fz (mm/zb)
Sia posuwu
Sia odporu
0.1 0.2 0.3

fz (mm/zb)
Materia obrabiany : DIN 41CrMo4 (281HB)

Narzdzie : 125mm Jedna pytka wieloostrzowa
Parametry skrawania : vc=125.6m/min ap=4mm ae=110mm
Porwnanie oporu skrawania

dla pytek o rnych ksztatach
Gwna sia skrawania
15
frezowania paszczyzn przedmiotw

obrabianych o maej sztywnoci.
Kt naroa 15
45
ae
Sia posuwu
Kt naroa Kt naroa 15 zaleca si do
Kt naroa Najwiksza jest sia odporu.
Sia odporu
Posuw stou
Kt naroa 0
Sia posuwu
Sia odporu
0.1 0.2 0.3

fz (mm/zb)
Powoduje unoszenie przedmiotu

obrabianego, gdy sztywno
zamocowania jest maa.
ap
Trzy skadowe oporu skrawania podczas frezowania
Zginanie cienkich przedmiotw

obrabianych i spadek dokadnoci obrbki.
Zapobiega wykruszeniom
krawdzi skrawajcej podczas
obrbki eliwa.
Opr skrawania (N)
y KT NAROA (CH) A SKRAWNO
Kt naroa 45
sia skrawania : Sia jest skierowana przeciwnie do kierunku obrotw freza.

* Gwna
Sia odporu : Sia, ktra dziaa w kierunku osiowym.
* Sia
* posuwu : Sia dziaa w kierunku posuwu i jest spowodowana posuwem stou.
N013
WPYW KSZTATU NARZDZIA NA PRZEBIEG

FREZOWANIA CZOOWEGO - FREZOWANIE CZOOWE
y KT NAROA A YWOTNO NARZDZIA
a Kt naroa a grubo wira

Przy ustalonej gbokoci skrawania i posuwie na zb fz, zwikszenie kta naroa (CH) powoduje zmniejszenie gruboci wira (h) (dla
kta naroa 45 jest o ok. 25% mniejsza, ni dla kta 0). Dlatego zwikszenie kta naroa powoduje zmniejszenie oporw skrawania i
zwikszenie ywotnoci narzdzia.
CH:0
CH:45
CH:15
h=fz
h=0.96fz
h=0.75fz
fz
fz
fz
Wpyw zmiany kta naroa na grubo wira
a Kt naroa a tworzenie si kraterw na powierzchni natarcia

Ponisza tabela pokazuje wygld powierzchni po obrbce dla rnych ktw naroa. Z porwnania wielkoci kraterw dla ktw naroa 0
i 45 wida, e dla kta naroa 0 kratery s wiksze. W tym przypadku grubo wira jest relatywnie wiksza, rosn opory skrawania, co
sprzyja tworzeniu si kraterw. Powstanie krateru powoduje zmniejszenie wytrzymaoci krawdzi skrawajcej prowadzce do pkania.
Kt naroa 0
Kt naroa 15
Kt naroa 45
vc=100m/min
Tc=69min
vc=125m/min
Tc=55min
Materia obrabiany :
Narzdzie :
Pytka :
Parametry skrawania :
vc=160m/min
Tc=31min
Obrbka bez chodzenia

(na sucho)
y FREZOWANIE WSPBIENE I PRZECIWBIENE
Przy wyborze metody frezowania przeciwbienego lub wspbienego bierze si pod uwag stan obrabiarki, gowicy oraz
zastosowanie. Jednak biorc pod uwag ywotno narzdzia, bardziej korzystne jest frezowanie wspbiene.
Frezowanie przeciwbiene
Kierunek obrotu gowicy
Pytki gowicy frezarskiej

Powierzchnia obrabiana
N014
Stal stopowa (287HB)

D1=125
M20 Wglik spiekany
ap=3.0mm
ae=110m
fz=0.2m/zb
Kierunek posuwu
przedmiotu
obrabianego
Frezowanie wspbiene
Powierzchnia
obrabiana
Kierunek obrotu gowicy
Pytki gowicy frezarskiej
Kierunek posuwu
przedmiotu
obrabianego
y POWIERZCHNIA PO OBRBCE
a Bicie krawdzi skrawajcej
Tolerancja bicia krawdzi skrawajcej pytek wieloostrzowych zamocowanych w korpusie

freza wpywa na dokadno powierzchni po obrbce oraz na trwao narzdzia.
Dla pomocniczej
krawdzi skrawajcej
Dla bocznej
krawdzi
skrawajcej
Due
Bicie
Mae
Wykruszenia wskutek drga
Za jako powierzchni
po obrbce
Przyspieszone zuycie cierne
Dobra jako powierzchni

po obrbce
Skrcona
trwao narzdzia
Ustabilizowana
trwao narzdzia
Bicie krawdzi skrawajcej a tolerancja

podczas frezowania paszczyzn
Zadanie
Posuw stou
Liczba krawdzi
2 3 4 5 6 1 skrawajcych
fz
f
fz : Posuw na zb
f : Posuw na obrt
Bicie pomocniczej krawdzi skrawajcej

a jako powierzchni po obrbce
Bicie krawdzi
skrawajcej.
Pochylenie pomocniczej
krawdzi skrawajcej.
Tolerancja wykonania
korpusu freza.
Tolerancja wykonania
czci zamiennych.
Tworzenie si narostu, drgania,
karbowanie powierzchni.
Zalecenia
Zastosowa pytki do
obrbki gadkociowej
o obrbki
* Dpowierzchni
obrabianych
zwykymi pytkami
w celu uzyskania
gadkiej
powierzchni.
0.1mm
Szeroko pomocniczej krawdzi skrawajcej pytek produkcji Mitsubishi Materials wynosi 1.4 mm. Jeeli
pomocnicza krawd skrawajca jest ustawiona rwnolegle do czoowej powierzchni freza, teoretyczna
dokadno powierzchni po obrbce powinna by utrzymana nawet wtedy, gdy tolerancja bicia jest szeroka.
0.03
Gboko
skrawania
a Nisza chropowato powierzchni po obrbce
Pytki wieloostrzowe
do obrbki gadkociowej
Pytka zwyka
Zastpi jedn lub dwie pytki zwyke

pytkami wygadzajcymi.
Pytki wygadzajce maj wystawa
0.03 0.1mm poza poziom
ustawienia pytek zwykych.
Korpus
Lokator
Korpus
Lokator
(a) Z pojedynczym naroem (b) Z dwoma naroami

Zastpi zwyk pytk.
Zastpi zwyk pytk.
Korpus
Lokator
(c) Z dwoma naroami

Pytk do obrbki gadkociowej
zamontowa wraz z lokatorem.
Pomocnicza krawd skrawajca musi by

dusza ni posuw na obrt.
Zbyt duga pomocnicza krawd skrawajca
powoduja drgania
Gdy rednica freza jest dua a posuw na obrt
jest wikszy ni dugo pomocniczej krawdzi
skrawajcej pojedynczej pytki wygadzajcej,
zastosowa dwie lub trzy pytki wykaczajce.
Gdy stosujemy wicej, ni jedn pytk do
obrbki gadkociowej, musimy wyeliminowa
bicie tych pytek.
Pytki do obrbki gadkociowej powinny by
wykonane z materiau o duej odpornoci na
cieranie.
a Sposb ustawienia pytek do obrbki gadkociowej
N015
OBLICZANIE PARAMETRW FREZOWANIE PASZCZYZN

vc =
) D1 n
1000
(m/min)
otrzyma wymiar w metrach, naley wymiar

*Awbymilimetrach
podzieli przez 1000.

) (3.14) : Pi
(Zadanie) Ile wynosi prdko skrawania, gdy prdko obrotowa wynosi

350min-1 a rednica zewntrzna wynosi & 125 ?
(Odpowied) Podstawiamy do wzoru )=3.14, D1=125, n=350.
vc =

D1
D1 (mm) : rednica freza

n (min-1) : Obroty wrzeciona
)D1 n
3.14125350
=
= 137.4 m/min
1000
1000
Prdko skrawania wynosi 137.4m/min.
y POSUW NA ZB (fz)
vf
(mm/zb)
fz =
zn
Kierunek
posuwu
fz (mm/zb) : Posuw na zb
z : Liczba pytek
vf (mm/min) : Posuw stou na minut.
n (min-1)
: Obroty wrzeciona (Posuw na obrt f = z x fz)
(Zadanie) Jaki jest posuw na zb, gdy prdko obrotowa wrzeciona wynosi
500min-1, liczba pytek wynosi 10 a posuw stou 500mm/min ?
(Odpowied) Podstawiamy powysze wartoci do wzoru.
Posuw na zb (fz)
vf
500
=
= 0.1 mm/zb
zn
10500
Odpowied : 0.1mm/zb.
fz =
Kt krawdzi skrawajcej pomocniczej

lady obrbki
y POSUW STOU (vf)
vf = fz z n (mm/min)

fz (mm/zb) : Posuw na zb
n (min-1)
: Obroty wrzeciona
z : Liczba pytek
(Zadanie) Jaki jest posuw stou, gdy posuw na zb wynosi 0.1 mm/zb, liczba
pytek wynosi 10 a obroty wrzeciona 500min-1?
(Odpowied) Podstawiamy powysze wartoci do wzoru.
n
vf = fzzn = 0.110500 = 500mm/min
Posuw stou wynosi 500mm/min.
y CZAS SKRAWANIA (Tc)
Tc =
L
vf
(min)
D1
l
L
Tc (min)
: Czas skrawania
L (mm)
: Skok stou (dugo przedmiotu obrabianego : l+rednica freza : D1)
(Zadanie) Jaki jest czas obrbki wykaczajcej powierzchni pyty eliwnej (eliwo
w gatunku FC200 wg JIS) o szerokoci 100mm i dugoci 300 mm, gdy
rednica freza wynosi &200mm, liczba pytek 16, prdko skrawania
125 m/min a posuw na zb 0.25mm. (obroty wrzeciona 200min-1)
(Odpowied) Obliczamy posuw stou na minut vf=0.2516200=800mm/min

Obliczamy cakowity skok stou. L=300+200=500mm

Podstawiamy ten wynik do wzoru.
500
Tc =
= 0.625 (min)
800

N016
0.62560=37.5 s. Odpowied: czas obrbki wynosi 37.5 s
y ZAPOTRZEBOWANIE MOCY (Pc)
Pc =
Pc (kW)
ae (mm)
Kc (MPa)
ap ae vf Kc
60106(
: Zapotrzebowanie mocy
: Szeroko skrawania
: Opr waciwy skrawania
ap (mm)
: Gboko skrawania
( : (Wspczynnik sprawnoci)
(Zadanie)
(Odpowied) Najpierw obliczamy obroty wrzeciona, aby wyliczy posuw na zb.
Jakie jest zapotrzebowanie mocy podczas
frezowania stali narzdziowej z prdkoci
1000vc
100080
n=
=
= 101.91min-1
) D1
3.14250
skrawania wynoszc 80m/min, przy gbokoci
vf
280
skrawania 2mm, szerokoci skrawania 80mm i
Posuw na zb fz =
=
= 0.228mm/zb
zn
12101.9
posuwie stou 280 mm/min frezem o rednicy

Podstawiamy opr waciwy skrawania do wzoru.
& 250, posiadajcym 12 pytek. (Wspczynnik
sprawnoci obrabiarki 80%).
2802801800
Pc =
= 1.68 kW
601060.8
a Kc
0.1mm/zb
Stal konstrukcyjna
520
2200
1950
1820
1700
1580
Stal stopowa
620
1980
1800
1730
1600
1570
Stal hartowana
720
2520
2200
2040
1850
1740
Stal narzdziowa
670
1980
1800
1730
1700
1600
Stal narzdziowa
770
2030
1800
1750
1700
1580
770
2300
2000
1880
1750
1660
630
2750
2300
2060
1800
1780
730
2540
2250
2140
2000
1800
600
2180
2000
1860
1800
1670
940
2000
1800
1680
1600
1500
352HB
2100
1900
1760
1700
1530
Austenityczna stal nierdzewna
155HB
2030
1970
1900
1770
1710
520
2800
2500
2320
2200
2040
46HRC
3000
2700
2500
2400
2200
360
2180
2000
1750
1600
1470
200HB
1750
1400
1240
1050
970
Mosidz
500
1150
950
800
700
630
Stopy lekkie (Al-Mg)
160
580
480
400
350
320
Stopy lekkie (Al-Si)
200
700
600
490
450
390
Stopy lekkie (Al-Zn-Mg-Cu)
570
880
840
840
810
720
eliwo
eliwo sferoidalne (GGG)
eliwo perlityczne ("meehanite")
eliwo szare
0.6mm/zb
Opr waciwy skrawania Kc (MPa)

0.2mm/zb
0.3mm/zb
0.4mm/zb
Wytrzymao na rozciganie
(MPa) i twardo
Materia przedmiotu obrabianego
N017
ELIMINOWANIE PROBLEMW (FREZY PALCOWE)
Due zuycie
pomocniczej
krawdzi
skrawajcej
Due
wykruszenia
Zamanie
freza podczas
obrbki
N018
Ze wykoczenie powierzchni
Nieodpowiednia
gadko
powierzchni
bocznej
Nieodpowiednia
gadko
powierzchni
czoowych
Nieprostopado
Nieodpowiednia
dokadno
wymiarowa
Ze odprowadzanie Tworzenie si zadziorw,
wira
wykrusze, itp.
Drgania
podczas obrbki
Zadziory i
wykruszenia
Szybkie
tworzenie si
zadziorw
Gromadzenie
si wira.
Zastosowano
frez niepokrywany
Za maa liczba
krawdzi skrawajcych
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Zastosowano frezowanie
przeciwbiene
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Krucha krawd
skrawajca
Za maa sia
mocowania
Niska sztywno
zamocowania
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Za maa
sztywno freza
Za duy wysig
freza
Zakleszczanie
si wira
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Za maa
sztywno freza
Niska sztywno
zamocowania
Due zuycie
krawdzi skrawajcej
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Gromadzenie
si wira.
Pomocnicza krawd
skrawajca nie jest wklsa
Za duy posuw
wgbny
Due zuycie
krawdzi skrawajcej
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Za niska
sztywno freza
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Niska sztywno
zamocowania
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Za duy kt pochylenia
rowka wirowego
Powstawanie
karbw
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Za dua wydajno
skrawania
Brak rowka
wirowego
Zwikszy dokadno
montau narzdzia
Zastosowa dokadniejszy
uchwyt
Przegld i wymiana tulei
zaciskowej
Zwikszy si zamocowania
uchwytu samocentrujcego
Zmniejszy
Skrci wysig narzdzia
Zmniejszy
Powikszy kieszenie wirowe
Zwikszy Zwikszy
Sztywno freza
rednica freza
Kt wgbienia czoowej
krawdzi skrawajcej
Chodziwo
Liczba pytek
Zwikszy ilo
chodziwa
Nie uywa chodziwa
wodorozcieczalnego
Kt pochylenia
rowka wirowego
Zastosowa nadmuch powietrza
Frezowanie wspbiene
Zwikszy
Gboko skrawania
Zmniejszy
Posuw
Zwikszy
Posuw wgbny narzdzia
y
yn
cz
zy
Pr
Zadanie
Obrabiarka,
narzdzia
Parametry skrawania
Prdko skrawania
Zalecenie
Narzdzie powlekane
Dobr
materiau pytki
a
a
a
Frezowanie
wspbiene
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
Na mokro
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
BUDOWA I DANE TECHNICZNE FREZW PALCOWYCH

y NOMENKLATURA
Bicie
Szyjka
Rowek wirowy
Chwyt
rednica
rednica chwytu
Dugo czci roboczej
Dugo cakowita
Naroe
Szeroko ysinki
Kt wgbienia czoowej krawdzi skrawajcej
Czoowa krawd skrawajca
Powierzchnia przyoenia
Dla bocznej krawdzi skrawajcej
Wyluzowanie na czole
Kt przyoenia promieniowy pierwszego cinu

Kt przyoenia promieniowy
drugiego cinu
Osiowy kt natarcia
Kt pochylenia
rowka wirowego
Osiowy kt przyoenia cinu pierwszego
Osiowy kt przyoenia cinu drugiego
y PORWNANIE KSZTATW PRZEKROJW POPRZECZNYCH ROWKW WIROWYCH
3 ostrza
45%
4 ostrza
40%
6 ostrza
20%
Zalety
Wady
Zastosowanie
Waciwoci
y CHARAKTERYSTYKA I ZASTOSOWANIE FREZW PALCOWYCH O RNEJ LICZBIE OSTRZY

2 ostrza
3 ostrza
4 ostrza
6 ostrzy
Doskonae odprowadzanie
wira.
atwo wiercenia.
Doskonae odprowadzanie
wira.
Zalecane do frezowania wykrojw.
Wysoka sztywno
Wysoka sztywno
Najwysza trwao
krawdzi skrawajcej.
Maa sztywno
Trudno pomiaru rednicy.
Sabe odprowadzanie
wira.
Sabe odprowadzanie wira.
Frezowanie rowkw, frezowanie

walcowo-czoowe, frezowanie wykrojw.
Szeroki zakres zastosowa.
Frezowanie rowkw,
frezowanie walcowo-czoowe
Obrbka cika, wykaczajca
Frezowanie pytkich rowkw,

Obrbka wykaczajca
Materia o wysokiej twardoci,

frezowanie pytkich rowkw,
2 ostrza
50%
N019
BUDOWA I DANE TECHNICZNE FREZW PALCOWYCH

y TYPY I GEOMETRIE
(1) Dla bocznej krawdzi skrawajcej
Typ
Ksztat oprawki
Waciwoci
Frez palcowy zwyky
Frez o zwykej geometrii rowka, pokazany na rysunku jest najczciej

stosowany do frezowania walcowo-czoowego zgrubnego i
wykaczajcego, frezowania rowkw i odsadze.
Frez stokowy
Frezy o stokowej geometrii stosuje si do specjalnych celw, np.

skonych powierzchni form oraz obrbki powierzchni skonych po
frezowaniu konwencjonalnym frezem walcowym.
Frez do obrbki
zgrubnej
Frezy do obrbki zgrubnej maj krawd skrawajc o ksztacie falistym,

z amaczem wira. Poza tym opory skrawania s niskie, co umoliwia
stosowanie duych posuww podczas obrbki zgrubnej. Wewntrzna
powierzchnia rowka wirowego umoliwia ostrzenie freza.
Frez do zaokrglania
krawdzi
Widoczna na rysunku specjalna geometria freza suy do zaokrglania

krawdzi przedmiotu obrabianego. Frez o takim ksztacie moe by
stosowany do obrbki przedmiotw o rnorodnej geometrii.
(2) Czoowa krawd skrawajca

Typ
Ksztat oprawki
Waciwoci
Paskie czoo
(bez ostrza do osi)
Zwykle stosowany do frezowania walcowo-czoowego, frezowania rowkw

i odsadze. Frezowanie osiowo-wgbne jest niemoliwe ze wzgldu na
to, e wybranie centralne suy do dokadnego szlifowania i ostrzenia
freza.
Paskie czoo
(z ostrzem do osi)
Zwykle stosowany do frezowania walcowo-czoowego, frezowania rowkw

i odsadze. Moliwe frezowanie osiowo-wgbne, przy czym wiksz
wydajno osiga si stosujc frezy o mniejszej liczbie ostrzy. Moliwo
ostrzenia powierzchni przyoenia.
Czoo kuliste
Geometria cakowicie dostosowana do frezowania powierzchni ksztatowych.

Przy wierzchoku rowek wirowy jest bardzo may, co powoduje ze
odprowadzanie wira.
Czoo z promieniem
naroa
Stosowany do profilowania i frezowania promieni naroy. Frez palcowy

o duej rednicy i maym promieniu naroa moe by wykorzystany do
wysoko wydajnego frezowania z posuwem wgbnym skokowym.
(3) Rodzaje chwytw i szyjek

Typ
N020
Standardowy
(z chwytem walcowym)
Dugi chwyt
Ksztat oprawki
Waciwoci
Typ najczciej stosowany.
Dugi chwyt do frezowania gbokich wgbie i odsadze.
Duga szyjka
Frezy z dug szyjk stosuje si do frezowania gbokich rowkw oraz

do wytaczania.
Szyjka stokowa
Frezy z dug, stokow szyjk stosuje si najczciej do frezowania

gbokich rowkw i skonych powierzchni form.
WYBR ODPOWIEDNIEGO SKOKU POSUWU WGBNEGO

y FREZOWANIE Z POSUWEM WGBNYM SKOKOWYM (KONTUROWANIE) FREZAMI PALCOWYMI KULISTYMI I FREZAMI PALCOWYMI Z ZAOKRGLONYM NAROEM
Fraz palcowy
h= R
1 cos
sin-1 (
P
2R
R
R : Promie kocwki kulistej, promie naroa
P : Posuw wgbny narzdzia
P
h : Wysoko wierzchoka
y PROMIE NAROA FREZA PALCOWEGO I POSUW WGBNY DLA DANEJ WYSOKOCI WIERZCHOKA
P
Jednostka : mm
Skok posuwu wgbnego (P)

0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
0. 5
0.003
0.010
0.023
0.042
0.067
0.100
0.001
0.005
0.011
0.020
0.032
0.046
0.063
0.083
0.107
1. 5
0.001
0.003
0.008
0.013
0.021
0.030
0.041
0.054
0.069
0.086
0.001
0.003
0.006
0.010
0.016
0.023
0.031
0.040
0.051
0.064
2. 5
0.001
0.002
0.005
0.008
0.013
0.018
0.025
0.032
0.041
0.051
0.002
0.004
0.007
0.010
0.015
0.020
0.027
0.034
0.042
0.001
0.003
0.005
0.008
0.011
0.015
0.020
0.025
0.031
0.001
0.002
0.004
0.006
0.009
0.012
0.016
0.020
0.025
0.001
0.002
0.003
0.005
0.008
0.010
0.013
0.017
0.021
0.001
0.003
0.004
0.006
0.008
0.010
0.013
0.016
10
0.001
0.002
0.003
0.005
0.006
0.008
0.010
0.013
12. 5
0.001
0.002
0.003
0.004
0.005
0.006
0.008
0.010
Skok posuwu wgbnego (P)

1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6
1.7
1.8
1.9
2.0
0. 5
1. 5
0.104
0.077
0.092
0.109
2. 5
0.061
0.073
0.086
0.100
0.051
0.061
0.071
0.083
0.095
0.109
0.038
0.045
0.053
0.062
0.071
0.081
0.091
0.103
0.030
0.036
0.042
0.049
0.057
0.064
0.073
0.082
0.091
0.101
0.025
0.030
0.035
0.041
0.047
0.054
0.061
0.068
0.076
0.084
0.019
0.023
0.026
0.031
0.035
0.040
0.045
0.051
0.057
0.063
10
0.015
0.018
0.021
0.025
0.028
0.032
0.036
0.041
0.045
0.050
12. 5
0.012
0.014
0.017
0.020
0.023
0.026
0.029
0.032
0.036
0.040
N021
ELIMINOWANIE PROBLEMW (WIERCENIE)

Zmniejszenie dokadnoci otworu
si
Ze odprowadzanie wira Tworzenie
zadziorw
N022
Zamanie
wierta
Due zuycie
pomocniczej
krawdzi
skrawajcej oraz
wzdu ysinki
Wykruszenia na
pomocniczej
krawdzi
skrawajcej
Wykruszenia
na cinie
Otwr
nadwymiarowy
(rozbity)
Za maa
rednica
otworu
Otwr
nieprostoliniowy
Niezachowanie tolerancji
pozycjonowania otworu,
bd okrgoci i
gadkoci powierzchni
otworu
Zadziory przy
wylocie otworu
Dugi wir
Zakleszczanie
si wira
Za niska
sztywno wierta
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Due ugicie
oprawki wierta
Pochya powierzchnia czoowa
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Paska powierzchnia
Zmniejszy luzy w obrabiarce
i zwikszy sztywno
Skrci wysig narzdzia
Obrabiarka,
Zmniejszy wysoko gwnej

krawdzi skrawajcej wierta
Uy wierta z chodzeniem
wewntrznym
Uy wierta z korekcj cina
typu X
Zwikszy dokadno
montau narzdzia
Zmniejszy
Skrci rowek wirowy
Grubo rdzenia wierta
Zwikszy
a
a
a
a
Wzrost temperatury
na ostrzu wierta
Niska dokadno
pod wzgldem bicia
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Due ugicie
oprawki wierta
drganie,
wibracje
Za dua
szeroko cina
Ze
wprowadzenie
Karbowania,
drgania
Za niska
sztywno wierta
Nieodpowiednia
geometria wierta
Wzrost temperatury
na ostrzu wierta
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Nieodpowiednia
geometria wierta
Za niska
sztywno wierta
Due ugicie
oprawki wierta
Niedostateczna jako
otworu wstpnego
Za niska
sztywno wierta
Ze
wprowadzenie
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Due ugicie
oprawki wierta
Nieodpowiednia
geometria wierta
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Ze odprowadzanie
wira
Nieodpowiednie
parametry skrawania
Ze odprowadzanie
wira
Szeroko cina
Zwikszy dokadno i
gboko otworu wstpnego
Zwikszy zawarto
oleju w chodziwie
Zwikszy wydatek
chodziwa
Zwikszy cinienie
chodziwa
Chodziwo
Posuw stopniowy
Zmniejszy
Obniy posuw w momencie

wyjcia z materiau
Zwikszy
Obniy posuw na pocztku obrbki
y
yn
cz
zy
Pr
Zadanie
Posuw
Zalecenie
Prdko skrawania
Szeroko zaszlifowania
narzdzia
Parametry skrawania
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
ZUYCIE WIERTA I USZKODZENIE

KRAWDZI SKRAWAJCEJ
y STAN ZUYCIA WIERTA
Poniszy rysunek przedstawia sposb zuywania si krawdzi skrawajcej wierta. Sposb powstawania i wielko zuycia zaley od
materiau przedmiotu obrabianego i warunkw skrawania. Generalnie jednak zuycie pomocniczej krawdzi skrawajcej jest
najwiksze i decyduje o ywotnoci wierta. Podczas ostrzenia zuycie na powierzchni przyoenia przy wierzchoku powinno by
cakowicie zeszlifowane. Im wiksze zuycie, tym wicej materiau naley zeszlifowa w celu naostrzenia krawdzi skrawajcej.
We :
Szeroko zuycia cina
W
e
Zuycie cierne na powierzchni przyoenia

Wf :
(W rodku krawdzi skrawajcej)
Wf
Wo :
Szeroko zuycia naroa zewntrznego
Szeroko zuycia ysinki prowadzcej
Wm :
Wm' : Szeroko zuycia ysinki prowadzcej
(Krawd natarcia)
Wm'
Wm
Wo
y USZKODZENIE KRAWDZI SKRAWAJCEJ

Podczas wiercenia na krawdzi skrawajcej mog powsta wykruszenia, pknicia i inne nietypowe uszkodzenia. W takich
przypadkach istotne jest dokadniejsze zbadanie uszkodzenia, znalezienie przyczyny i podjcie rodkw zaradczych.
Uszkodzenia krawdzi skrawajcej
N023
BUDOWA I DANE TECHNICZNE WIERTE

y NOMENKLATURA
Chwyt walcowy z petw
Wysoko wierzchoka
Kt przyoenia
rednica
wierta
Powierzchnia
przyoenia
Naroe zewntrzne
Korpus
Skok linii rubowej rowka wirowego

Kt pochylenia
rowka wirowego
Szyjka
Chwyt stokowy
Petwa
Kt wierzchokowy
Dugo chwytu
Dugo rowka wirowego

Dugo cakowita
Dugo szyjki
Szeroko ysinki prowadzcej
Gboko grzbietu wierta
ysinka prowadzca
Grzbiet wierta
Kt cinu
Rowek wirowy
Szeroko rowka wirowego
Krawd skrawajca
Szeroko ysinki
y PARAMETRY KSZTATU A SKRAWNO

Kt pochylenia
rowka wirowego
To kt pochylenia linii rubowej rowka wirowego wzgldem osi wierta, od ktrego zaley kt natarcia wierta. Kt
natarcia wierta zmienia si w zalenoci od pooenia krawdzi skrawajcej i zmniejsza si znacznie w miar
przechodzenia od brzegu w kierunku osi wierta.
Materiay o duej twardoci May
N024
Kt natarcia
Dua Materiay mikkie (Aluminium, itd.)
Dugo rowka
wirowego
Zaley od gbokoci otworu, dugoci tulejki i naddatku na ostrzenie. Poniewa ma on duy wpyw na ywotno
narzdzia, powinien by jak najkrtszy.
Kt wierzchokowy
Zwykle kt wierzchokowy wynosi 118. Inny kt w zalenoci od zastosowania.

Materia mikki o dobrej obrabialnoci May
Kt wierzchokowy
Dua Materiay twarde i wysoka
wysoka wydajno obrbki
Grubo rdzenia
Jest to wany parametr, ktry determinuje sztywno i skuteczno amania wira przez wierto. Grubo rdzenia
zaley od zastosowania wierta.
Wysokie opory skrawania
Niskie opory skrawania
Wysoka sztywno
Maa sztywno
Maa
Grubo rdzenia
Duy
Niska skuteczno amania wira
Dobra skuteczno amania wira
Materia o duej twardoci, wiercenie
Materia o dobrej skrawalnoci
otworw krzyujcych si, itd.
ysinka prowadzca
Okrela rednic wierta i suy do prowadzenia wierta podczas wiercenia. Szeroko ysinki prowadzcej zaley
od tarcia wystpujcego w wierconym otworze.
Ze prowadzenie wierta May
Zbieno rednicy
w kierunku chwytu
Szeroko ysinki prowadzcej
Dua Dobre prowadzenie wierta
Celem zmniejszenia tarcia o wewntrzn powierzchni wierconego otworu, cz rowka wirowego od wierzchoka
do chwytu ma niewielk zbieno w kierunku chwytu. Zbieno ta polega na zmniejszeniu rednicy wzdu rowka
wirowego i wynosi okoo 0.04 0.1mm. Jest ona wiksza dla wierte szybkoobrotowych i w przypadku materiaw
obrabianych, w ktrych wiercony otwr moe si zatyka wirami.
y GEOMETRIA KRAWDZI SKRAWAJACEJ I JEJ WPYW NA OBRBK
Jak pokazano w poniszej tabeli, istnieje moliwo wyboru najbardziej odpowiedniej geometrii krawdzi skrawajcej do rnych
zastosowa. Prawidowy wybr geometrii krawdzi skrawajcej skutkuje wiksz wydajnoci obrbki i wysz dokadnoci otworu.
a Ksztaty Krawdzi Skrawajcych
Typ zaszlifowania
Ksztat
Opis i efekt
Zastosowanie
Powierzchnia przyoenia ma ksztat stokowy a

kt przyoenia wzrasta w kierunku osi wierta.
Zastosowanie uniwersalne
Powierzchnia przyoenia jest paska.

atwe ostrzenie.
Gwnie do wierte o maej

rednicy.
Poniewa wierto nie posiada cina, wysoka jest

sia dorodkowa i otwr jest nieznacznie
nadwymiarowy.
Do ostrzenia wymagana jest specjalna szlifierka.
Szlifowanie powierzchni z trzech stron.
Do operacji wiercenia

wymagajcych wysokiej
dokadnoci otworu i
pozycjonowania.
Kt przyoenia wzrasta w kierunku osi wierta,

poczenie zaszlifowania stokowego ze
zmiennym ktem pochylenia rowka wirowego.
cin wierta typu S, dua sia dorodkowa i
wysoka dokadno obrbki.
Do wiercenia z wysok

dokadnoci.
Krawd skrawajca jest szlifowana promieniowo,

celem uzyskania lepszego rozkadu obcie.
Wysoka dokadno obrbki i gadko
powierzchni po obrbce.
Do otworw przelotowych, mae zadziory przy wylocie otworu.
Do ostrzenia wymagana jest specjalna szlifierka.
eliwo, Stopy aluminium

Pyty eliwne.
Stal
Ten ksztat charakteryzuje si podwjnym ktem

wierzchokowym, co zapewnia lepsz
wsposiowo oraz zmniejszenie obcie
udarowych przy wychodzeniu z przedmiotu
obrabianego.
Wiercenie cienkich blach.
Stokowe
Paskie
Trjstopniowe
Spiralne
Promieniowe
Z ostrzem
centrujcym
y KOREKCJA CINA
Ksztat
Opis
Typ X
Typ XR
Typ S
Typ N
Znaczne obnienie si posuwowej

siy skrawania i skutecznoci
wcinania. Ten typ ksztatu jest
skuteczny wtedy, gdy rdze wierta
jest gruby.
Skuteczno wcinania si wierta

jest nieznacznie nisza ni dla
korekty typu X, ale krawd
skrawajca jest twarda i zakres
stosowania jest szeroki.
atwe skrawanie. Ten ksztat

jest zwykle stosowany.
Skuteczne wtedy, gdy rdze

wierta jest stosunkowo gruby.
Duga ywotno. Wiercenie oglne

i wiercenie w stali nierdzewnej.
Wiercenie oglne w stali, eliwie

i metalach nieelaznych.
Wiercenie gbokich otworw.
Gwne obszary Wiercenie oglne i wiercenie

zastosowania gbokich otworw.
Kt natarcia krawdzi skrawajcej zmniejsza si w kierunku osi i zmienia si na ujemny przy cinie wierta. Podczas wiercenia rodek wierta
wcina si w materia i tu wytwarza si 50 70% oporw skrawania. Korekcja cina to bardzo skuteczna metoda zmniejszenia oporw
skrawania wierta, szybkiego usuwania wira spod cina i lepszego wcinania si wierta na pocztku wiercenia.
N025
BUDOWA I DANE TECHNICZNE WIERTE

y WIR POWSTAJCY PODCZAS WIERCENIA
Typy wira
Stokowy, spiralny
Cechy i amliwo wira
Wir spiralny, skrcany w rowku wirowym. Wir tego typu powstaje podczas
wiercenia w materiale cigliwym z maym posuwem. Jeli wir amie si po kilku
skrtach, skuteczno amania jest dostateczna.
Dugi, wstgowy
Dugi, wstgowy wir powstaje podczas obrbki bez chodzenia i atwo owija si wok
wierta.
Pojedynczy skrt
Jest to wir amicy si w rowku wirowym i na ciankach wierconego otworu.

Powstaje wtedy, gdy posuw jest duy.
Segmentowy
N026
Ksztat wira
Wir stokowy, spiralny, amany bezporednio przed powstaniem wira wstgowego

na ciance wierconego otworu, wskutek zbyt maej cigliwoci materiau. Doskonay
spyw i odprowadzanie wira.
Zygzakowy
Wir, ktry wygina si tworzc harmonijk z powodu ksztatu rowka wirowego i

wasnoci materiau. atwo nastpuje gromadzenie si wira w rowku wirowym.
Igiekowy
Wir amicy si wskutek drga lub zwijania materiau kruchego z maym promieniem.
amliwo jest zadowalajca, ale wir moe si ubija.
OBLICZANIE PARAMETRW WIERCENIA

vc =
) D1 n
1000
(m/min)
(z mm na m)
*Przeliczenie jednostek miary
n

) (3.14)
: Pi
D1 (mm) : rednica wierta

n (min-1) : Prdko obrotowa wrzeciona gwnego
(Zadanie) Ile wynosi prdko skrawania, gdy prdko obrotowa wrzeciona

n = 1350min-1 a rednica zewntrzna wynosi 12mm ?
(Odpowied) Podstawiamy do wzoru ) =3.14, D1=12, n=1350
)D1n
3.14121350
=
= 50.9m/min
1000
1000
Prdko skrawania wynosi 50.9m/min.
vc =

D1
y POSUW WRZECIONA (vf)

vf (mm/min) : Posuw wrzeciona gwnego (o Z)
n (min-1)
: Prdko obrotowa wrzeciona gwnego
vf = f n (mm/min)
vf
(Zadanie) Jaki jest posuw wrzeciona (vf), gdy posuw na obrt wynosi 0.2mm/obr.
a prdko obrotowa wrzeciona wynosi 1350min-1 ?
(Odpowied) Podstawiamy do wzoru f=0.2, n=1350

vf = fn = 0.21350 = 270mm/min

Posuw wrzeciona wynosi 270mm/min.
y CZAS WIERCENIA (Tc)
Id i
nf
n
= 0.18860i11.3 s
ld
Tc =
(Zadanie) Jaki jest czas potrzebny na wywiercenie otworu o

Tc (min)
: Czas wiercenia
-1
gbokoci 30 mm w stali stopowej z prdkoci
: Prdko obrotowa wrzeciona
n (min )
ld (mm)
: Gboko otworu
50 m/min, gdy posuw wynosi 0.15 mm/obr. ?
501000
i
: Liczba otworw
(Odpowied) Prdko obrotowa wrzeciona n =
= 1061.57min-1
153.14
301
Tc =
= 0.188
1061.570.15
N027
TABELA PORWNAWCZA MATERIAW

(METALE)
y STAL WGLOWA
Niemcy
W-nr.
DIN
Wielka Brytania
Francja
Wochy
Hiszpania
Szwecja
Japonia
USA
Chiny
BS
AFNOR
UNI
UNE
SS
JIS
AISI/SAE
GB
EN
1.0038
RSt.37-2
4360 40 C
E 24-2 Ne
1.0401
1.0402
C15
C22
080M15
050A20
2C
CC12
CC20
1.0715
9SMn28
230M07
1A
S250
1.0718
1.0722
1.0736
1.0737
1.1141
1.1158
1.8900
1.0501
1.0503
1.0726
1.1157
1.1167
1.1170
1.1183
1.1191
1.1213
1.0535
1.0601
1.1203
1.1221
1.1274
1.1545
1.1545
9SMnPb28
10SPb20
9SMn36
9SMnPb36
Ck15
Ck25
StE380
C35
C45
35S20
40Mn4
36Mn5
28Mn6
Cf35
Ck45
Cf53
C55
C60
Ck55
Ck60
Ck101
C105W1
C105W1
240M07
080M15
4360 55 E
060A35
080M46
212M36
150M36
150M28
060A35
080M46
060A52
070M55
080A62
070M55
080A62
060A96
BW1A
BW2
1B
32C
8M
15
14A
9
43D
43D
S250Pb
10PbF2
S300
S300Pb
XC12
CC35
CC45
35MF4
35M5
40M5
20M5
XC38TS
XC42
XC48TS
CC55
XC55
XC60
XC100
Y105
Y120
1311
C15, C16
C20, C21
F.111
1350
F.112
1450
F.2111
CF9SMn28
1912
11SMn28
CF9SMnPb28 11SMnPb28 1914
CF10Pb20 10SPb20
CF9SMn36 12SMn35
CF9SMnPb36 12SMnP35 1926
C16
C15K
1370
FeE390KG
2145
C35
F.113
1550
C45
F.114
1650
F210G
1957
36Mn5
2120
C28Mn
C36
1572
C45
C45K
1672
C53
1674
C55
1655
C60
C50
C55K
C60
1678
F.5117
1870
C36KU
F.5118
1880
C120KU
F.515
2900
STKM 12A
A570.36
STKM 12C
1015
1020
15
20
SUM22
Y15
1213
SUM22L
12L13
1215
12L14
S15C
1015
S25C
1025
A572-60
1035
1045
1140
1039
SMn438(H) 1335
SCMn1
S35C
S45C
S50C
S55C
S58C
SK3
SUP4
1330
1035
1045
1050
1055
1060
1055
1060
1095
W1
W210
15
Y13
15
25
35
45
40Mn
35Mn2
30Mn
35Mn
Ck45
50
55
60
55
60Mn
y STAL STOPOWA
Niemcy
W-nr.
N028
DIN
Wielka Brytania
Francja
Wochy
Hiszpania
Szwecja
BS
AFNOR
UNI
UNE
SS
EN
1.0144
St.44.2
4360 43 C
E28-3
1.0570
St52-3
4360 50 B
E36-3
1.0841
1.0904
1.0961
1.3505
1.5415
1.5423
1.5622
1.5662
1.5710
1.5732
1.5752
1.6523
1.6546
1.6587
1.7015
St52-3
55Si7
60SiCr7
100Cr6
15Mo3
16Mo5
14Ni6
X8Ni9
36NiCr6
14NiCr10
14NiCr14
21NiCrMo2
40NiCrMo22
17CrNiMo6
15Cr3
150M19
250A53
45
534A99
31
1501-240
1503-245-420
1501-509-510
640A35
111A
655M13
36A
805M20
362
311-Type 7
820A16
523M15
20MC5
55S7
60SC7
100C6
15D3
16N6
35NC6
14NC11
12NC15
20NCD2
18NCD6
12C3
Fe52BFN
Fe52CFN
Fe52
F.431
55Si8
56Si7
60SiCr8
60SiCr8
100Cr6
F.131
16Mo3KW 16Mo3
16Mo5
16Mo5
14Ni6
15Ni6
X10Ni9
XBNi09
16NiCr11 15NiCr11
20NiCrMo2 20NiCrMo2
40NiCrMo2(KB) 40NiCrMo2
14NiCrMo13
1412
2132
2172
2085
2258
2912
2506
Japonia
USA
Chiny
JIS
AISI/SAE
GB
SM400A, SM400B
A573-81
SM400C
SM490A, SM490B
SM490C
5120
9255
55Si2Mn
9262
ASTM 52100 Gr15, 45G
SUJ2
ASTM A204Gr.A
4520
ASTM A350LF5
ASTM A353
SNC236
3135
SNC415(H) 3415
SNC815(H) 3415, 3310
SNCM220(H) 8620
SNCM240 8740
SCr415(H) 5015
15Cr
1.7045
1.7176
1.7262
1.7335
1.7380
1.7715
1.8523
1.6511
1.6582
1.7033
1.7035
1.7131
1.7218
DIN
42Cr4
55Cr3
15CrMo5
13CrMo4 4
Wielka Brytania
Francja
Wochy
Hiszpania
Szwecja
Japonia
USA
Chiny
BS
AFNOR
UNI
UNE
SS
JIS
AISI/SAE
GB
14CrMo45
42Cr4
12CrMo4
14CrMo45
2245
2216
TU.H
2218
13MoCrV6
35NiCrMo4
35Cr4
42Cr4
16MnCr5
2541
2511
2225
EN
527A60
48
1501-620Gr27
1501-622
Gr31, 45
14MoV63 1503-660-440
39CrMoV13 9 897M39
40C
36CrNiMo4 816M40
110
34CrNiMo6 817M40
24
34Cr4
530A32
18B
41Cr4
530M40
18
16MnCr5 (527M20)
25CrMo4 1717CDS110
708M20
10CrMo910
55C3
12CD4
15CD3.5
15CD4.5
12CD9
12CD10
40NCD3
35NCD6
32C4
42C4
16MC5
25CD4
12CrMo9
12CrMo10
36CrMoV12
38NiCrMo4(KB)
35NiCrMo6(KB)
34Cr4(KB)
41Cr4
16MnCr5
25CrMo4(KB)
55Cr3
1.7220
34CrMo4
708A37
19B
35CD4
35CrMo4
34CrMo4
2234
1.7223
41CrMo4
708M40
19A
42CD4TS
41CrMo4
42CrMo4
2244
1.7225
42CrMo4
708M40
19A
42CD4
42CrMo4
42CrMo4
2244
1.7361
1.8159
32CrMo12 722M24
50CrV4
735A50
40B
47
32CrMo12 F.124.A
50CrV4
51CrV4
1.8509
41CrAlMo7 905M39
41B
1.2067
1.2419
100Cr6
105WCr6
BL3
30CD12
50CV4
40CAD6
40CAD2
Y100C6
105WC13
1.2713
1.5662
1.5680
1.6657
1.2080
55NiCrMoV6
X8Ni9
12Ni19
14NiCrMo134
X210Cr12
BH224/5
1501-509
832M13
BD3
36C
55NCDV7
Z18N5
Z200C12
1.2601
1.2363
1.2344
X153CrMoV12 BD2
X100CrMoV5 BA2
X40CrMoV51 BH13
X40CrMoV51
X100CrMoV51 BA2
X210CrW12
45WCrV7 BS1
X30WCrV93 BH21
X165CrMoV12
100V1
BW2
S 18-1-2-5 BT4
S 18-0-1
BT1
G-X120Mn12 Z120M12
X45CrSi93 401S45
S6-5-2
4959BA2
S6/5/2
BM2
S 2-9-2
S6/5/2/5
BM35
Z100CDV5
Z40CDV5
52
Z100CDV5
Z30WCV9
Y1105V
Z80WKCV
Z80WCV
Z120M12
Z45CS9
Z40CSD10
Z85WDCV
6-5-2-5
1.2363
1.2436
1.2542
1.2581
1.2601
1.2833
1.3255
1.3355
1.3401
1.4718
1.3343
1.3343
1.3348
1.3243
2240
2230
SCr440
SUP9(A)
SCM415(H)
5140
40Cr
5155
20CrMn
ASTM A182
F11, F12
ASTM A182
F.22
9840
40CrNiMoA
4340
SCr430(H) 5132
35Cr
SCr440(H) 5140
40Cr
5115
18CrMn
SCM420
4130
30CrMn
SCM430
SCM432
4137
35CrMo
SCCRM3 4135
4140
SCM 440
40CrMoA
4142
42CrMo
SCM440(H) 4140
42CrMnMo
SUP10
6150
50CrVA
41CrAlMo7 41CrAlMo7 2940
100Cr6
100WCr6
105WCr5 2140
107WCr5KU
F.520.S
X10Ni9
XBNi09
15NiCrMo13 14NiCrMo131
X210Cr13KU X210Cr12
X250Cr12KU
X160CrMoV12
X100CrMoV5 F.5227
2260
X35CrMoV05KU X40CrMoV5 2242
X40CrMoV51KU
X100CrMoV51KU X100CrMoV5 2260
X215CrW121KU X210CrW12 2312
45WCrV8KU 45WCrSi8 2710
X28W09KU X30WCrV9
X165CrMoW12KU X160CrMoV12 2310
X78WCo1805KU HS18-1-1-5
X75W18KU HS18-0-1
XG120Mn12 X120MN12
X45CrSi8 F.322
15NiCrMo13
2715
HS6-5-2-2 F.5603
2722
HS2-9-2
HS2-9-2
2782
HS6-5-2-5 F.5613
2723
L3
CrV, 9SiCr
SKS31
CrWMo
SKS2, SKS3
SKT4
L6
5CrNiMo
ASTM A353
2515
SKD1
D3
Cr12
ASTM D3
SKD11
D2
Cr12MoV
SKD12
A2
Cr5Mo1V
SKD61
H13
40CrMoV5
ASTM H13
SKD12
A2
100CrMoV5
SKD2
S1
SKD5
H21
30WCrV9
SKS43
W210
V
W18Cr4VCo5
SKH3
T4
SKH2
T1
SCMnH/1
SUH1
HW3
X45CrSi93
SUH3
D3
SKH9, SKH51 M2
M7
SKH55
M35
Niemcy
W-nr.
N029
TABELA PORWNAWCZA MATERIAW

(METALE)
y STAL NIERDZEWNA (FERRYTYCZNO,MARTENZYTYCZNA)
Niemcy
W-nr.
DIN
Wielka Brytania
Francja
Wochy
Hiszpania
Szwecja
Japonia
USA
BS
AFNOR
UNI
UNE
SS
JIS
AISI/SAE
EN
1.4000
X7Cr13
403S17
Z6C13
F.3110
2301
SUS403
403
1.4001
1.4005
1.4006
1.4016
1.4027
1.4034
X7Cr14
X12CrS13
X10Cr13
X8Cr17
G-X20Cr14
X46Cr13
416S21
410S21
430S15
420C29
420S45
56A
60
56B
56D
2380
2302
2320
2304
SUS416
SUS410
SUS430
SCS2
SUS420J2
416
410
430
1.4003
1.4021
1.4057
1.4104
1.4113
1.4313
1.4724
1.4742
1.4747
1.4762
1.4871
1.4521
1.4922
1.4542
405S17
420S37
X22CrNi17 431S29
X12CrMoS17
X6CrMo17 434S17
X5CrNi134 425C11
X10CrA113 403S17
X10CrA118 430S15
X80CrNiSi20 443S65
X10CrA124
X53CrMnNiN219 349S54
X1CrMoTi182
X20CrMoV12-1
F.8401
Z11CF13 X12CrS13 F.3411
Z10C14
X12Cr13 F.3401
Z8C17
X8Cr17
F.3113
Z20C13M
Z40CM
X40Cr14 F.3405
Z38C13M
Z8CA12
X6CrAl13
Z8CA12
X20Cr13
Z15CNi6.02 X16CrNi16 F.3427
Z10CF17 X10CrS17 F.3117
Z8CD17.01 X8CrMo17
Z4CND13.4M (G)X6CrNi304
Z10C13
X10CrA112 F.311
Z10CAS18 X8Cr17
F.3113
Z80CSN20.02 X80CrSiNi20 F.320B
Z10CAS24 X16Cr26
Z52CMN21.09 X53CrMnNiN219
X20CrMoNi1201
Z7CNU17-04
2303
2321
2383
2325
2385
2322
2326
2317
SUS431
SUS430F
SUS434
SCS5
SUS405
SUS430
SUH4
SUH446
SUH35
405
420
431
430F
434
CA6-NM
405
430
HNV6
446
EV8
S44400
630
Japonia
USA
57
60
59
X6Cr13
Chiny
GB
OCr13
1Cr12
1Cr13
1Cr17
4Cr13
1Cr17Ni2
Y1Cr17
1Cr17Mo
OCr13Al
Cr17
2Cr25N
5Cr2Mn9Ni4N
y STAL NIERDZEWNA (AUSTENITYCZNA)

Niemcy
W-nr.
DIN
BS
EN
Francja
Wochy
Hiszpania
AFNOR
UNI
UNE
1.4306
1.4350
X2CrNi1911 304S11
X5CrNi189 304S11
58E
1.4305
1.4306
1.4310
1.4311
1.4401
1.4308
1.4408
1.4581
1.4429
1.4404
1.4435
X12CrNiS188 303S21
304C12
X2CrNi189 304S12
X12CrNi177
X2CrNiN1810 304S62
X5CrNiMo1810 316S16
G-X6CrNi189 304C15
G-X6CrNiMo1810 316C16
G-X5CrNiMoNb1810 318C17
X2CrNiMoN1813
316S13
316S13
X2CrNiMo1812
58M
58J
1.4436
1.4438
1.4539
316S13
X2CrNiMo1816 317S12
Z6CND18-12-03 X8CrNiMo1713
Z2CND19.15 X2CrNiMo1816
Z6CNT18.10
321S12
58B
347S17
58F
X10CrNiMoTi1810 320S17
X10CrNiMoNb1812
58J
Z6CNT18.10 X6CrNiTi1811 F.3553

F.3523
Z6CNNb18.10 X6CrNiNb1811 F.3552
F.3524
Z6CNDT17.12 X6CrNiMoTi1712 F.3535
Z6CNDNb1713B X6CrNiMoNb1713
1.4541
1.4550
1.4571
1.4583
N030
Wielka Brytania
X1NiCrMo
X10CrNiTi189
X10CrNiNb189
Z2CN18.10 X2CrNi18.11
Z6CN18.09 X5CrNi1810 F.3551
F.3541
F.3504
Z10CNF18.09 X10CrNiS18.09 F.3508
Z3CN19.10
Z2CrNi1810 X2CrNi18.11 F.3503
Z12CN17.07 X12CrNi1707 F.3517
Z2CN18.10
Z6CND17.11 X5CrNiMo1712 F.3543
Z6CN18.10M
F.8414
Z4CNDNb1812M XG8CrNiMo1811
Z2CND17.13
Szwecja
SS
2352
2332
JIS
SUS304L
SUS304
Chiny
AISI/SAE
GB
304L
304
OCr19Ni10
OCr18Ni9
2346
2333
2352
2331
2371
2347
2375
2348
2353
303
304L
301
304LN
316
316LN
316L
316L
1Cr18Ni9MoZr
Cr17Ni7
0Cr17Ni11Mo2
OCr17Ni13Mo
OCr27Ni12Mo3
OOCr19Ni13Mo
2337
SUS321
316
317L
UNS V
0890A
321
2338
SUS347
347
2350
316Ti
318
SUS303
SUS304L
SCS19
SUS301
SUS304LN
SUS316
SCS13
SCS14
SCS22
SUS316LN
SCS16
SUS316L
2343, 2347
2367
SUS317L
2562
1Cr18NI9Ti
1Cr18Ni11Nb
Cr18Ni12Mo2T
Cr17Ni12Mo3Mb
Niemcy
W-nr.
DIN
Wielka Brytania
Francja
Wochy
Hiszpania
Szwecja
Japonia
USA
BS
AFNOR
UNI
UNE
SS
JIS
AISI/SAE
EN
1.4828
1.4845
1.4406
1.4418
1.4568
1.4504
1.4563
X15CrNiSi2012 309S24
X12CrNi2521 310S24
X10CrNi18.08
X4CrNiMo165
316S111
58C
Z15CNS20.12 X6CrNi2520
Z12CN2520 X6CrNi2520 F.331
Z1NCDU25.20
F.8414
Z6CND16-04-01
Z8CNA17-07 X2CrNiMo1712
2361
2370
1.4878
X12CrNiTi189 321S32
Z1NCDU31-27-03
Z1CNDU20-18-06AZ
Z6CNT18.12B X6CrNiTi18 11 F.3523
2584
2378
58B, 58C
Chiny
GB
SUH309
SUH310
SCS17
309
310S
308
17-7PH
1Cr23Ni13
OCr25Ni20
NO8028
S31254
321
SUS321
1Cr18Ni9Ti
y STALE AROODPORNE
Niemcy
W-nr.
Wielka Brytania
DIN
BS
X12NiCrSi3616
G-X40NiCrSi3818 330C11
1.4864
1.4865
EN
Francja
Wochy
Hiszpania
Szwecja
AFNOR
UNI
UNE
SS
Z12NCS35.16
XG50NiCr3919
Japonia
JIS
SUH330
SCH15
USA
Chiny
AISI/SAE
GB
330
HT, HT 50
y ELIWO SZARE
Niemcy
W-nr.
0.6015
0.6020
0.6025
0.6030
0.6035
0.6040
0.6660
DIN
Wielka Brytania
Francja
Wochy
Hiszpania
Szwecja
Japonia
USA
Chiny
BS
AFNOR
UNI
UNE
SS
JIS
AISI/SAE
GB
GG 10
GG 15
Grade 150
GG 20
Grade 220
GG 25
Grade 260
GG 30
Grade 300
GG 35
Grade 350
GG 40
Grade 400
GGL NiCr202 L-NiCuCr202
EN
Ft 10 D
Ft 15 D
Ft 20 D
Ft 25 D
Ft 30 D
Ft 35 D
Ft 40 D
L-NC 202
G15
G20
G25
G30
G35
FG15
FG25
FG30
FG35
0100
0110
0115
0120
0125
0130
0135
0140
0523
FC100
FC150
FC200
FC250
FC300
FC350
No 20 B
No 25 B
HT150
No 30 B
HT200
No 35 B
HT250
No 40 B
No 45 B
HT300
No 50 B
HT350
No 55 B
HT400
A436 Type 2
Niemcy
W-nr.
0.7040
0.7033
0.7050
0.7660
0.7070
DIN
Wielka Brytania
Francja
Wochy
Hiszpania
Szwecja
Japonia
USA
Chiny
BS
AFNOR
UNI
UNE
SS
JIS
AISI/SAE
GB
GGG 40
SNG 420/12
GGG 40.3 SNG 370/17
GGG 35.3
GGG 50
SNG 500/7
GGG NiCr202 Grade S6
GGG NiMn137 L-NiMn 137
GGG 60
SNG 600/3
GGG 70
SNG 700/2
EN
FCS 400-12 GS 370-17

FGS 370-17
FGS 500-7 GS 500

S-NC202
L-MN 137
FGS 600-3
FGS 700-2 GS 700-2
FGE 38-17
FGE 50-7
FGS 70-2
07 17-02
07 17-12
07 17-15
07 27-02
07 76
07 72
07 32-03
07 37-01
FCD400
FCD500
FCD600
FCD700
60-40-18
80-55-06
A43D2
100-70-03
QT400-18
QT500-7
QT600-3
QT700-18
y ELIWO CIGLIWE (GT)

Niemcy
W-nr.
0.8145
0.8155
0.8165
DIN
GTS-35
GTS-45
GTS-55
GTS-65
GTS-65-02
GTS-70-02
Wielka Brytania
Francja
Wochy
Hiszpania
Szwecja
Japonia
USA
Chiny
BS
AFNOR
UNI
UNE
SS
JIS
AISI/SAE
GB
FCMB310
FCMW330
FCMW370
FCMP490
FCMP540
FCMP590
FCMP690
32510
40010
50005
70003
A220-70003
A220-80002
8 290/6
B 340/12
P 440/7
P 510/4
P 570/3
P 570/3
P 690/2
EN
MN 32-8
MN 35-10
Mn 450
GMN45
MP 50-5
GMN55
MP 60-3
Mn 650-3 GMN 65
Mn 700-2 GMN 70
08 14
08 15
08 52
08 54
08 58
08 56
08 62
y ELIWO SFEROIDALNE (GGG)
N031
CHROPOWATO POWIERZCHNI
CHROPOWATO POWIERZCHNI
Symbol
literowy
Maks. wysoko nierwnoci
rednie arytmetyczne odchylenie

profilu chropowatoci
Typ
Ra
Chropowato wedug dziesiciu

punktw profilu
Rz
(Wg normy JIS B 0601-1994)
Przykad oznaczania (rysunek)
Sposb oznaczania
Ra oznacza warto obliczon z poniszego wzoru i wyraon

w mikrometrach (!m), w oparciu o wyniki pomiarw profilu
chropowatoci na dugoci odcinka elementarnego w kierunku
linii redniej. O X pokrywa si z kierunkiem linii redniej a o
Y biegnie w kierunku prostopadym (powikszenia). Krzywa
chropowatoci jest wyraona wzorem y=f(x):
Rmax oznacza si jako odlego pomidzy lini wzniesie a lini

wgbie profilu chropowatoci mierzon w kierunku prostopadym
do linii redniej w przedziale odcinka elementarnego. Otrzymana
warto jest wyraona w mikrometrach (!m).
(Uwaga) Podczas oznaczania Rmax, jako odcinek elementarny
przyjmuje si cz profilu niezawierajc wyjtkowo
wysokich wzniesie lub wyjtkowo niskich wgbie
(ktry moe by uwaany za wad).
Rz oznacza si jako redni arytmetyczn wartoci bezwzgldnych

wysokoci piciu najwyszych wzniesie (Yp) i gbokoci piciu
najniszych wgbie ( Yv ) profilu chropowatoci mierzon w
kierunku prostopadym do linii redniej, w przedziale odcinka
elementarnego, wyraon w mikrometrach (!m).
RZJIS
:Wysokoci piciu najwyszych wzniesie
profilu chropowatoci w przedziale odcinka
elementarnego o dugoci l.
:Wysokoci piciu najniszych wgbie
profilu chropowatoci w przedziale odcinka
elementarnego l.
y ZALENO MIDZY REDNIM ARYTMETYCZNYM ODCHYLENIEM PROFILU CHROPOWATOCI (Ra) A POMIARAMI KONWENCJONALNYMI (DANE PORWNAWCZE)
Warto granicznej dugoci fali filtru chropowatoci "Cut-off"

"c (mm)
0.012 a
0.08
0.025 a
0.05 a
0.1 a
0.2 a
0.4 a
0.05 s
0.05 z
0.1 s
0.1 z
0.2 s
0.2 z
0.4 s
0.4 z
0.8 s
0.8 z
1.6 s
1.6 z
0.8 a
3.2 s
3.2 z
1.6 a
6.3 s
6.3 z
3.2 a
12.5 s
12.5 z
6.3 a
25
25
12.5 a
50
50
25
100
100
50
200
200
100
400
400
0.8
2.5
Rz RZJIS
l (mm)
Szereg znormalizowany
0.25
Odcinek elementarny dla pomiarw
Oznakowanie
chropowatoci
0.08
0.25
0.8
2.5
Szereg
znormalizowany
RZJIS
]]
Rz
]]]
Maksymalna wysoko nierwnoci Chropowato wedug dziesiciu punktw profilu
Ra
]]]]
rednie arytmetyczne odchylenie profilu chropowatoci
pomidzy tymi trzema parametrami chropowatoci przedstawiono dla wygody, nie jest ono dokadne.
*Porwnanie
Ra: Odcinek pomiarowy dla pomiarw Rmax i Rz to odpowiednio 5-krotno wartoci granicznej dugoci fali filtru chropowatoci "cut-off" i odcinka elementarnego.
*
N032
TABELA PORWNAWCZA TWARDOCI

Znormalizowany Kulka z
wgbnik w wglika
ksztacie kulki wolframu
Twardo Rockwella (3)

Skala A,
Skala B,
Skala C,
Skala D,
nacisk: 60KG, nacisk: 100KG, nacisk: 150KG, nacisk: 100KG,
Wgbnik
1/16" Frezy kuliste
Wgbnik
Wgbnik
(HRB)
diamentowy (HRA)
diamentowy (HRC) diamentowy (HRD)
Wytrzymao
na rozciganie
(w przyblieniu)
MPa
(2)
(767)
(757)
940
920
900
880
860
85.6
85.3
85.0
84.7
84.4
68.0
67.5
67.0
66.4
65.9
76.9
76.5
76.1
75.7
75.3
97
96
95
93
92
429
415
401
388
375
429
415
401
388
375
455
440
425
410
396
73.4
72.8
72.0
71.4
70.6
45.7
44.5
43.1
41.8
40.4
59.7
58.8
57.8
56.8
55.7
61
59
58
56
54
1510
1460
1390
1330
1270
(745)
(733)
(722)
(712)
(710)
(698)
840
820
800
780
760
84.1
83.8
83.4
83.0
82.6
65.3
64.7
64.0
63.3
62.5
74.8
74.3
73.8
73.3
72.6
91
90
88
87
86
363
352
341
331
321
363
352
341
331
321
383
372
360
350
339
70.0
69.3
68.7
68.1
67.5
(110.0)
(109.0)
(108.5)
(108.0)
39.1
37.9
36.6
35.5
34.3
54.6
53.8
52.8
51.9
51.0
52
51
50
48
47
1220
1180
1130
1095
1060
(684)
(682)
(670)
(656)
(653)
740
737
720
700
697
82.2
82.2
81.8
81.3
81.2
61.8
61.7
61.0
60.1
60.0
72.1
72.0
71.5
70.8
70.7
84
83
81
311
302
293
285
277
311
302
293
285
277
328
319
309
301
292
66.9
66.3
65.7
65.3
64.6
(107.5)
(107.0)
(106.0)
(105.5)
(104.5)
33.1
32.1
30.9
29.9
28.8
50.0
49.3
48.3
47.6
46.7
46 1025
45 1005
43 970
950
41 925
(647)
(638)
630
627
690
680
670
667
81.1
80.8
80.6
80.5
59.7
59.2
58.8
58.7
70.5
70.1
69.8
69.7
80
79
269
262
255
248
241
269
262
255
248
241
284
276
269
261
253
64.1
63.6
63.0
62.5
61.8
(104.0)
(103.0)
(102.0)
(101.0)
100
27.6
26.6
25.4
24.2
22.8
45.9
45.0
44.2
43.2
42.0
40
39
38
37
36
895
875
850
825
800
601
677
640
80.7
79.8
59.1
57.3
70.0
68.7
77
578
640
615
79.8
79.1
57.3
56.0
68.7
67.7
75
235
229
223
217
212
235
229
223
217
212
247
241
234
228
222
61.4
60.8
99.0
98.2
97.3
96.4
95.5
21.7
20.5
(18.8)
(17.5)
(16.0)
41.4
40.5
35
34
33
785
765
725
705
555
607
591
78.8
78.4
55.6
54.7
67.4
66.7
73 2055
534
579
569
78.0
77.8
54.0
53.5
66.1
65.8
2015
71 1985
207
201
197
192
187
207
201
197
192
187
218
212
207
202
196
94.6
93.8
92.8
91.9
90.7
(15.2)
(13.8)
(12.7)
(11.5)
(10.0)
32
31
30
29
690
675
655
640
620
514
533
547
77.1
76.9
52.5
52.1
65.0
64.7
1915
70 1890
(495)
495
539
530
528
76.7
76.4
76.3
51.6
51.1
51.0
64.3
63.9
63.8
1855
1825
68 1820
183
179
174
170
167
183
179
174
170
167
192
188
182
178
175
90.0
89.0
87.8
86.8
86.0
(9.0)
(8.0)
(6.4)
(5.4)
(4.4)
28
27
26
615
600
585
570
560
(477)
477
516
508
508
75.9
75.6
75.6
50.3
49.6
49.6
63.2
62.7
62.7
1780
1740
66 1740
(461)
461
495
491
491
75.1
74.9
74.9
48.8
48.5
48.5
61.9
61.7
61.7
1680
1670
65 1670
163
156
149
143
137
163
156
149
143
137
171
163
156
150
143
85.0
82.9
80.8
78.7
76.4
(3.3)
(0.9)
25
23
22
21
545
525
505
490
460
444
444
474
472
472
74.3
74.2
74.2
47.2
47.1
47.1
61.0
60.8
60.8
1595
1585
63 1585
131
126
121
116
111
131
126
121
116
111
137
132
127
122
117
74.0
72.0
69.8
67.6
65.7
20
19
18
15
450
435
415
400
385
MPa
(2)
Twardo Brinella (HB),

kulka o rednicy 10mm,
nacisk : 3000KG
Twardo Shorea (HS)
Skala A,
Skala B,
Skala C,
Skala D,
nacisk: 60KG, nacisk: 100KG, nacisk: 150KG, nacisk: 100KG,
Wgbnik
1/16" Frezy kuliste
Wgbnik
Wgbnik
(HRB)
diamentowy (HRA)
diamentowy (HRC) diamentowy (HRD)
Wytrzymao
na rozciganie
(w przyblieniu)
Twardo
Vickersa (HV)
Znormalizowany Kulka z
wgbnik w wglika
ksztacie kulki wolframu
Twardo Rockwella (3)
Twardo Shorea (HS)
Twardo Brinella (HB),

kulka o rednicy 10mm,
nacisk : 3000KG
Twardo
Vickersa (HV)
TABELA PORWNAWCZA TWARDOCI STALI
(Uwaga 1) Powysza lista jest identyczna z list AMS Metals Handbook. Wytrzymao na rozciganie podano w jednostkach metrycznych a
twardo Brinella podano tylko dla zalecanego zakresu.
(Uwaga 2) 1MPa=1N/mm2
(Uwaga 3) Liczby w nawiasach okrgych ( ) s rzadko stosowane i podano je gwnie dla celw porwnawczych. List opracowano w oparciu o podrcznik JIS Handbook Steel I.
N033
POLA TOLERANCJI OTWORW

Wymiar
nominalny
(mm)
>
<
10
10
14
14
18
18
24
24
30
30
40
40
50
50
65
65
80
80
100
100
120
120
140
140
160
160
180
180
200
200
225
225
250
250
280
280
315
315
355
355
400
400
450
450
500
Odchyki wymiarw nominalnych otworw dla poszczeglnych klas tolerancji
B10
C9
C10
D8
D9
D10
E7
E8
E9
F6
F7
F8
G6
G7
H6
H7
+180
+140
+188
+140
+208
+150
+85
+60
+100
+70
+116
+80
+100
+60
+118
+70
+138
+80
+34
+20
+48
+30
+62
+40
+45
+20
+60
+30
+76
+40
+60
+20
+78
+30
+98
+40
+24
+14
+32
+20
+40
+25
+28
+14
+38
+20
+47
+25
+39
+14
+50
+20
+61
+25
+12
+6
+18
+10
+22
+13
+16
+6
+22
+10
+28
+13
+20
+6
+28
+10
+35
+13
+8
+2
+12
+4
+14
+5
+12
+2
+16
+4
+20
+5
+6
0
+8
0
+9
0
+10
0
+12
0
+15
0
+220
+150
+138
+95
+165
+95
+77
+50
+93
+50
+120
+50
+50
+32
+59
+32
+75
+32
+27
+16
+34
+16
+43
+16
+17
+6
+24
+6
+11
0
+18
0
+244
+160
+162
+110
+194
+110
+98
+65
+117
+65
+149
+65
+61
+40
+73
+40
+92
+40
+33
+20
+41
+20
+53
+20
+20
+7
+28
+7
+13
0
+21
0
+270
+170
+280
+180
+310
+190
+320
+200
+182
+120
+192
+130
+214
+140
+224
+150
+220
+120
+230
+130
+260
+140
+270
+150
+119
+80
+142
+80
+180
+80
+75
+50
+89
+50
+112
+50
+41
+25
+50
+25
+64
+25
+25
+9
+34
+9
+16
0
+25
0
+146
+100
+174
+100
+220
+100
+90
+60
+106
+60
+134
+60
+49
+30
+60
+30
+76
+30
+29
+10
+40
+10
+19
0
+30
0
+360
+220
+380
+240
+420
+260
+440
+280
+470
+310
+257
+170
+267
+180
+300
+200
+310
+210
+330
+230
+310
+170
+320
+180
+360
+200
+370
+210
+390
+230
+174
+120
+207
+120
+260
+120
+107
+72
+126
+72
+159
+72
+58
+36
+71
+36
+90
+36
+34
+12
+47
+12
+22
0
+35
0
+208
+145
+245
+145
+305
+145
+125
+85
+148
+85
+185
+85
+68
+43
+83
+43
+106
+43
+39
+14
+54
+14
+25
0
+40
0
+525
+340
+565
+380
+605
+420
+690
+480
+750
+540
+355
+240
+375
+260
+395
+280
+430
+300
+460
+330
+425
+240
+445
+260
+465
+280
+510
+300
+540
+330
+242
+170
+285
+170
+355
+170
+146
+100
+172
+100
+215
+100
+79
+50
+96
+50
+122
+50
+44
+15
+61
+15
+29
0
+46
0
+271
+190
+320
+190
+400
+190
+162
+110
+191
+110
+240
+110
+88
+56
+108
+56
+137
+56
+49
+17
+69
+17
+32
0
+52
0
+830
+600
+910
+680
+1010
+760
+1090
+840
+500
+360
+540
+400
+595
+440
+635
+480
+590
+360
+630
+400
+690
+440
+730
+480
+299
+210
+350
+210
+440
+210
+182
+125
+214
+125
+265
+125
+98
+62
+119
+62
+151
+62
+54
+18
+75
+18
+36
0
+57
0
+327
+230
+385
+230
+480
+230
+198
+135
+232
+135
+290
+135
+108
+68
+131
+68
+165
+68
+60
+20
+83
+20
+40
0
+63
0
(Uwaga) Wartoci podane u gry odpowiedniego pola oznaczaj odchyk grn a wartoci podane u dou oznaczaj odchyk doln.
N034
Jednostka : ! m
Odchyki wymiarw nominalnych otworw dla poszczeglnych klas tolerancji
H9
H10
+14
0
+18
0
+22
0
+25
0
+30
0
+36
0
+40
0
+48
0
+58
0
+27
0
+43
0
+70
0
+33
0
+52
0
+84
0
+39
0
+62
0
+100
0
+46
0
+74
0
+120
0
+54
0
+87
0
+63
0
JS6
JS7
K6
K7
M6
M7
N6
N7
P6
P7
R7
S7
0
6
0
10
+2
6
+2
7
+3
9
+5
10
2
8
1
9
3
12
2
12
0
12
0
15
4
10
5
13
7
16
4
14
4
16
4
19
6
12
9
17
12
21
6
16
8
20
9
24
10
20
11
23
13
28
14
24
15
27
17
32
+2
9
+6
12
4
15
0
18
9
20
5
23
15
26
11
29
16
34
21
39
10
+2
11
+6
15
4
17
0
21
11
24
7
28
18
31
14
35
20
41
27
48
12
+3
13
+7
18
4
20
0
25
12
28
8
33
21
37
17
42
25
50
34
59
15
+4
15
+9
21
5
24
0
30
14
33
9
39
26
45
21
51
+140
11
0
17
+4
18
+10
25
6
28
0
35
16
38
10
45
30
52
24
59
+100
0
+160
12.5
0
20
+4
21
+12
28
8
33
0
40
20
45
12
52
36
61
28
68
+72
0
+115
0
+185
14.5
0
23
+5
24
+13
33
8
37
0
46
22
51
14
60
41
70
33
79
42
72
48
78
58
93
66
101
77
117
85
125
93
133
105
151
113
159
123
169
+81
0
+130
0
+210
16
0
26
+5
27
+16
36
9
41
0
52
25
57
14
66
47
79
36
88
+89
0
+140
0
+230
18
0
28
+7
29
+17
40
10
46
0
57
26
62
16
73
51
87
41
98
+97
0
+155
0
+250
20
0
31
+8
32
+18
45
10
50
0
63
27
67
17
80
55
95
45
108
30
60
32
62
38
73
41
76
48
88
50
90
53
93
60
106
63
109
67
113
74
126
78
130
87
144
93
150
103
166
109
172
4.5
5.5
6.5
9.5
T7
33
54
39
64
45
70
55
85
64
94
78
113
91
126
107
147
119
159
131
171
U7
X7
18
28
19
31
22
37
20
30
24
36
28
43
33
51
38
56
46
67
56
77
26
44
33
54
40
61
51
76
61
86
76
106
91
121
111
146
131
166
H8
N035
POLA TOLERANCJI WAKW

Wymiar
nominalny
(mm)
>
<
Odchyki wymiarw nominalnych wakw dla poszczeglnych klas tolerancji
3
3
10
10
14
14
18
18
24
24
30
30
40
40
50
50
65
65
80
80
100
100
120
120
140
140
160
160
180
180
200
200
225
225
250
250
280
280
315
315
355
355
400
400
450
450
500
b9
c9
d8
d9
e7
e8
e9
f6
f7
f8
g5
g6
h5
h6
h7
140
165
140
170
150
186
60
85
70
100
80
116
20
34
30
48
40
62
20
45
30
60
40
76
14
24
20
32
25
40
14
28
20
38
25
47
14
39
20
50
25
61
6
12
10
18
13
22
6
16
10
22
13
28
6
20
10
28
13
35
2
6
4
9
5
11
2
8
4
12
5
14
0
4
0
6
0
10
0
5
0
8
0
12
0
6
0
9
0
15
150
193
95
138
50
77
50
93
32
50
32
59
32
75
16
27
16
34
16
43
6
14
6
17
0
8
0
11
0
18
160
212
110
162
65
98
65
117
40
61
40
73
40
92
20
33
20
41
20
53
7
16
7
20
0
9
0
13
0
21
170
232
180
242
190
264
200
274
220
307
240
327
260
360
280
380
310
410
340
455
380
495
420
535
480
610
540
670
600
740
680
820
760
915
840
995
120
182
130
192
140
214
150
224
170
257
180
267
200
300
210
310
230
330
240
355
260
375
280
395
300
430
330
460
360
500
400
540
440
595
480
635
80
119
80
142
50
75
50
89
50
112
25
41
25
50
25
64
9
20
9
25
0
11
0
16
0
25
100
146
100
174
60
90
60
106
60
134
30
49
30
60
30
76
10
23
10
29
0
13
0
19
0
30
120
174
120
207
72
107
72
126
72
159
36
58
36
71
36
90
12
27
12
34
0
15
0
22
0
35
145
208
145
245
85
125
85
148
85
185
43
68
43
83
43
106
14
32
14
39
0
18
0
25
0
40
170
242
170
285
100
146
100
172
100
215
50
79
50
96
50
122
15
35
15
44
0
20
0
29
0
46
190
271
190
320
110
162
110
191
110
240
56
88
56
108
56
137
17
40
17
49
0
23
0
32
0
52
210
299
210
350
125
182
125
214
125
265
62
98
62
119
62
151
18
43
18
54
0
25
0
36
0
57
230
327
230
385
135
198
135
232
135
290
68
108
68
131
68
165
20
47
20
60
0
27
0
40
0
63
(Uwaga) Wartoci podane u gry odpowiedniego pola oznaczaj odchyk grn a wartoci podane u dou oznaczaj odchyk doln.
N036
Jednostka : ! m
Odchyki wymiarw nominalnych wakw dla poszczeglnych klas tolerancji
h9
js5
js6
0
14
0
25
0
18
0
30
2.5
0
22
0
36
4.5
0
27
0
43
0
33
0
52
0
39
0
62
0
46
0
74
0
54
0
87
0
63
0
100
4.5
5.5
6.5
5.5
6.5
9.5
js7
k5
k6
m5
m6
n6
p6
r6
s6
+4
0
+6
+1
+7
+1
+6
0
+9
+1
+10
+1
+6
+2
+9
+4
+12
+6
+8
+10
+12
+16
+20
+2
+12
+4
+15
+6
+4
+16
+8
+19
+10
+6
+20
+12
+24
+15
+10
+23
+15
+28
+19
+14
+27
+19
+32
+23
+9
+1
+12
+1
+15
+7
+18
+7
+23
+12
+29
+18
+34
+23
+39
+28
10
+11
+2
+15
+2
+17
+8
+21
+8
+28
+15
+35
+22
+41
+28
+48
+35
12
+13
+2
+18
+2
+20
+9
+25
+9
+33
+17
+42
+26
+50
+34
+59
+43
15
+15
+2
+21
+2
+24
+11
+30
+11
+39
+20
+51
+32
+60
+41
+62
+43
+25
+3
+28
+13
+35
+13
+45
+23
+59
+37
+28
+3
+33
+15
+40
+15
+52
+27
+68
+43
7.5
11
17
+18
+3
12.5
20
+21
+3
0
72
0
115
10
14.5
23
+24
+4
+33
+4
+37
+17
+46
+17
+60
+31
+79
+50
0
81
0
130
11.5
16
26
+27
+4
+36
+4
+43
+20
+52
+20
+66
+34
+88
+56
0
89
0
140
12.5
18
28
+29
+4
+40
+4
+46
+21
+57
+21
+73
+37
+98
+62
0
97
0
155
13.5
20
31
+32
+5
+45
+5
+50
+23
+63
+23
+80
+40
+108
+68
t6
u6
x6
+24
+18
+31
+23
+37
+28
+26
+20
+36
+28
+43
+34
+44
+33
+51
+40
+56
+45
+67
+54
+77
+64
+54
+41
+54
+41
+61
+48
+72
+53
+78
+59
+64
+48
+70
+54
+85
+66
+94
+75
+76
+60
+86
+70
+106
+87
+121
+102
+73
+51
+76
+54
+88
+63
+90
+65
+93
+68
+93
+71
+101
+79
+117
+92
+125
+100
+133
+108
+113
+91
+126
+104
+147
+122
+159
+134
+171
+146
+146
+124
+166
+144
+106
+77
+109
+80
+113
+84
+126
+94
+130
+98
+151
+122
+159
+130
+169
+140
+144
+108
+150
+114
+166
+126
+172
+132
h8
N037
REDNICE WIERTE
POD GWINT
a Gwint metryczny
zwyky (grubozwojny)
Wymiar nominalny
rednica wierta
HSS Wglik spiekany
a Gwint metryczny
drobnozwojny
Wymiar nominalny
rednica wierta
HSS Wglik spiekany
Wymiar nominalny
rednica wierta
HSS Wglik spiekany
Wymiar nominalny
rednica wierta
HSS Wglik spiekany
M1 0.25
0.75
0.75
M1 0.2
0.80
0.80
M20 2.0
18.0
18.3
M42 3.0
39.0
M1.10.25
0.85
0.85
M1.10.2
0.90
0.90
M20 1.5
18.5
18.7
M42 2.0
40.0
M1.20.25
0.95
0.95
M1.20.2
1.00
1.00
M20 1.0
19.0
19.1
M42 1.5
40.5
M1.40.3
1.10
1.10
M1.40.2
1.20
1.20
M22 2.0
20.0
M45 4.0
41.0
M1.60.35
1.25
1.30
M1.60.2
1.40
1.40
M22 1.5
20.5
M45 3.0
42.0
M1.70.35
1.35
1.40
M1.80.2
1.60
1.60
M22 1.0
21.0
M45 2.0
43.0
M1.80.35
1.45
1.50
M2 0.25
1.75
1.75
M24 2.0
22.0
M45 1.5
43.5
M2 0.4
1.60
1.65
M2.20.25
1.95
2.00
M24 1.5
22.5
M48 4.0
44.0
M2.20.45
1.75
1.80
M2.50.35
2.20
2.20
M24 1.0
23.0
M48 3.0
45.0
M2.30.4
1.90
1.95
M3 0.35
2.70
2.70
M25 2.0
23.0
M48 2.0
46.0
M2.50.45
2.10
2.15
M3.50.35
3.20
3.20
M25 1.5
23.5
M48 1.5
46.5
M2.60.45
2.15
2.20
M4 0.5
3.50
3.55
M25 1.0
24.0
M50 3.0
47.0
M3 0.5
2.50
2.55
M4.50.5
4.00
4.05
M26 1.5
24.5
M50 2.0
48.0
M3.50.6
2.90
2.95
M5 0.5
4.50
4.55
M27 2.0
25.0
M50 1.5
48.5
M4 0.7
3.3
3.4
M5.50.5
5.00
5.05
M27 1.5
25.5
M4.50.75
3.8
3.9
M6 0.75
5.30
5.35
M27 1.0
26.0
M5 0.8
4.2
4.3
M7 0.75
6.30
6.35
M28 2.0
26.0
M6 1.0
5.0
5.1
M8 1.0
7.00
7.10
M28 1.5
26.5
M7 1.0
6.0
6.1
M8 0.75
7.30
7.35
M28 1.0
27.0
M8 1.25
6.8
6.9
M9 1.0
8.00
8.10
M30 3.0
27.0
M9 1.25
7.8
7.9
M9 0.75
8.30
8.35
M30 2.0
28.0
M10 1.5
8.5
8.7
M10 1.25
8.80
8.90
M30 1.5
28.5
M11 1.5
9.5
9.7
M10 1.0
9.00
9.10
M30 1.0
29.0
M12 1.75
10.3
10.5
M10 0.75
9.30
9.35
M32 2.0
30.0
M14 2.0
12.0
12.2
M11 1.0
10.0
10.1
M32 1.5
30.5
M16 2.0
14.0
14.2
M11 0.75
10.3
10.3
M33 3.0
30.0
M18 2.5
15.5
15.7
M12 1.5
10.5
10.7
M33 2.0
31.0
M20 2.5
17.5
17.7
M12 1.25
10.8
10.9
M33 1.5
31.5
M22 2.5
19.5
19.7
M12 1.0
11.0
11.1
M35 1.5
33.5
M24 3.0
21.0
M14 1.5
12.5
12.7
M36 3.0
33.0
M27 3.0
24.0
M14 1.0
13.0
13.1
M36 2.0
34.0
M30 3.5
26.5
M15 1.5
13.5
13.7
M36 1.5
34.5
M33 3.5
29.5
M15 1.0
14.0
14.1
M38 1.5
36.5
M36 4.0
32.0
M16 1.5
14.5
14.7
M39 3.0
36.0
M39 4.0
35.0
M16 1.0
15.0
15.1
M39 2.0
37.0
M42 4.5
37.5
M17 1.5
15.5
15.7
M39 1.5
37.5
M45 4.5
40.5
M17 1.0
16.0
16.1
M40 3.0
37.0
M48 5.0
43.0
M18 2.0
16.0
16.3
M40 2.0
38.0
M18 1.5
16.5
16.7
M40 1.5
38.5
M18 1.0
17.0
17.1
M42 4.0
38.0
(Uwaga) Wymiary otworw naley mierzy, poniewa dokadno wierconego otworu moe ulec zmianie zalenie od parametrw wiercenia
i jeli oka si niewaciwe pod gwint, naley odpowiednio dobra rednic wierta.
N038
WYMIARY GNIAZD RUB IMBUSOWYCH

M5
M6
M8 M10 M12 M14 M16 M18 M20 M22 M24 M27 M30
10
12 14
16
18
20
22
24
27
30
6.6
11
14 16
18
20
22
24
26
30
33
d1
d'
3.4 4.5
5.5
5.5 7
8.5 10
13
16
18 21
24
27
30
33
36
40
45
D'
6.5 8
9.5 11
14
17.5 20 23
26
29
32
35
39
43
48
10
16
18
20
22
24
27
30
H'
2.7 3.6
4.6
5.5
7.4
9.2 11 12.8 14.5 16.5 18.5 20.5 22.5 25
28
H"
3.3 4.4
5.4
6.5
8.6 10.8 13 15.2 17.5 19.5 21.5 23.5 25.5 29
32
12 14
d'
d1
D'
D
d'
d1
M4
H
H"
rednica nominalna
M3
gwintu d
D'
D
H'
H
WYMIARY POGBIE NA RUBY IMBUSOWE I OTWORW NA RUB Jednostka : mm
N039
MIDZYNARODOWY UKAD JEDNOSTEK MIARY

y TABELA PRZELICZENIOWA JEDNOSTEK MIARY do atwiejszego przeliczania na jednostki SI
(czcionk pogrubion zaznaczono jednostki SI)
a Cinienie
Pa
kPa
MPa
bar
kgf/cm2
atm
mmH2O
mmHg lub Torr
110-3
110-6
110-5
1.0197210-5
9.8692310-6
1.0197210-1
7.5006210-3
1103
110-3
110-2
1.0197210-2
9.8692310-3
1.01972102
7.50062
1106
1103
110
1.0197210
9.86923
1.01972105
7.50062103
1105
1102
110-1
1.01972
9.8692310-1
1.01972104
7.50062102
9.6784110-1
1104
7.35559102
1.03323104
7.60000102
9.80665104
9.8066510
9.8066510-2
1.01325105
1.01325102
1.0132510-1
9.8066510-1
1.01325
9.80665
9.8066510-3
9.8066510-6
9.8066510-5
110-4
9.6784110-5
1.33322102
1.3332210-1
1.3332210-4
1.3332210-3
1.3595110-3
1.3157910-3
1.03323
7.3555910-2
1.3595110
(Uwaga) 1Pa=1N/m
a Sia
a Naprenie
Pa
MPa lub N/mm2
kgf/mm2
kgf/cm2
1105
1.0197210-1
110-6
1.0197210-7
1.0197210-5
110-5
1.0197210-6
1106
1.0197210-1
1.0197210
9.80665106
9.80665
1102
9.80665104
9.8066510-2
110-2
dyn
kgf
9.80665105
9.80665
(Uwaga) 1Pa=1N/m2
a Moc (Strumie energii / Si napdowa) / Strumie ciepa
a Praca / Energia / Ciepo

J
1
3.600
106
kgf m
kcal
2.7777810-7
1.0197210-1
2.3888910-4
3.67098105
8.6000 102
9.80665
9.80665
2.7240710-6
4.18605103
1.1627910-3
2.3427010-3
4.26858102
(Uwaga) 1J=1Ws, 1J=1N m

1cal=4.18605J
(Wedug obowizujcej stawy i wagach i miarach)

N040
kW h
7.355
1.16279
kgf m/s
PS
kcal/h
1.0197210-1
1.3596210-3
8.6000 10-1
1.3333310-2
1
102
7.5
10
1.1857210-1
8.43371
6.32529102
1.5809510-3
(Uwaga) 1W=1J/s, PS:Ko mechaniczny (francuski)

1PS=0.7355kW

1cal=4.18605J
(Wedug obowizujcej stawy i wagach i miarach)

ZUYCIE I USZKODZENIA NARZDZI

PRZYCZYNY I ZALECENIA
Przyczyna
Zalecenia
Zuycie cierne
na powierzchni
przyoenia
Materia narzdzia jest za mikki.

Zbyt wysoka prdko skrawania.
Za may kt przyoenia.
Posuw jest za may.
Wybra gatunek o wyszej odpornoci na cieranie.

Zmniejszy prdko skrawania.
Zwikszy kt przyoenia.
Zwikszenie posuwu.
Kratery

Posuw jest za duy.

Zmniejszy posuw.
Wykruszenia
Narzdzie jest za twarde.

Posuw jest za duy.
Zbyt maa wytrzymao krawdzi
skrawajcej.
Brak sztywnoci chwytu, oprawki.
Wybra gatunek o wyszej cigliwoci.

Zmniejszy posuw.
Zwikszy zaszlifowanie.
(zaokrglenie zastpi fazk.)
Uy narzdzia o wikszej rednicy chwytu.
Pknicia

Posuw jest za duy.
Zbyt maa wytrzymao krawdzi
skrawajcej.
Brak sztywnoci chwytu, oprawki.

Zmniejszy posuw.
(zaokrglenie zastpi fazk.)
Uy narzdzia o wikszej rednicy chwytu.

Zbyt dua gboko skrawania i zbyt duy posuw.
Zbyt wysoka temperatura podczas obrbki.

Zmniejszy gboko skrawania i posuw.
Wybra gatunek o wikszej przewodnoci cieplnej.
Za niska prdko skrawania.
Zwikszy prdko skrawania. (Dla stali Ck45

wg DIN prdko skrawania wynosi 80m/min).
Zwikszy kt natarcia.
Wybra gatunek o maym pokrewiestwie.
(wglik pokrywany, Cermetal)
Odksztacenia
plastyczne
Tworzenie si
narostu
Pknicia cieplne
Nieostra krawd skrawajca.

Nieodpowiedni gatunek materiau.
Rozszerzanie si lub skurcz cieplny
krawdzi skrawajcej.
Szczeglnie podczas frezowania.
Tworzenie si
karbw
Odpryski pokrycia i
podoa z wglika
spiekanego
Obrbka bez chodzenia (na sucho).

(w przypadku obrbki z chodzeniem
podawa chodziwo w sposb cigy)
Powierzchnie twarde, np. nieobrabiane,

hartowane lub utwardzane, obrbka
warstwy hartowanej.
Tarcie spowodowane przez gromadzcy si
narost. (Przyczyna: niewielkie drgania)
Stopienie i narost na krawdzi skrawajcej.
Zwikszy kt natarcia, aby zwikszy

ostro krawdzi.
Powikszy kiesze wirow.
Ze odprowadzanie wira.
Zwikszy kt natarcia, aby zwikszy

ostro krawdzi.
Pknicia na
powierzchni
przyoenia
Uszkodzenie wskutek zbyt maej

wytrzymaoci krzywoliniowej
krawdzi skrawajcej.
Pknicia na
krawdziach

Zbyt due opory skrawania, powodujce
wytwarzanie si duych iloci ciepa.
Zmniejszy zaszlifowanie.
dotyczy narzdzi z
* Uszkodzenie
materiaw polikrystalicznych
Ksztat uszkodzenia narzdzia
dotyczy narzdzi z
* Uszkodzenie
materiaw polikrystalicznych
N041
MATERIAY NARZDZI SKRAWAJCYCH

Wglik spiekany (WC-Co) zosta opracowany w 1923 roku i by pniej udoskonalany poprzez dodanie wglika tytanu (TiC)
i wglika tantalu TaC. W 1969 roku opracowano technologi pokrywania chemicznego (CVD) i odtd coraz szerzej zaczto
stosowa wgliki pokrywane. Cermetal na bazie wglika i azotku tytanu (TiC-TiN) opracowano w 1974 roku. Obecnie
ugruntowaa si tendencja do stosowania wglikw pokrywanych do obrbki zgrubnej a Cermetali do wykaczajcej.
Powoka diamentowa
Diament polikrystaliczny (spiekany)
Spiek CBN (borazon)
Si3N4
Twardo
Ceramika
Wglik spiekany pokrywany
Al2O3
Cermetal pokrywany
Pokrywany wglik spiekany o

strukturze drobnoziarnistej
Cermetal
Wglik spiekany o strukturze drobnoziarnistej
Wglik spiekany
Stal szybkotnca
pokrywana
Stal szybkotnca
wykonana metod
metalurgii proszkw
HSS
Cigliwo
WASNOCI
N042
Przewodno
cieplna
(W/mk)
Wspczynnik
rozszerzalnoci cieplnej
(x 10-6/k)
Dua rozpuszczalno
2100
3.1
Diament polikrystaliczny
(spiekany)
1300
4.7
Spiek CBN (borazon)
1600
100
3.4
Ceramika
Al2O3
2100
-100
i0
29
7.8
Ceramika
Wglik spiekany
TiC
3200
-35
< 0.5
21
7.4
Cermetal
TiN
2500
-50
29
9.4
Cermetal
TaC
1800
-40
0.5
21
6.3
Wglik spiekany
WC
2100
-10
121
5.2
Wglik spiekany
Energia swobodna Rozpuszczalno w elazie

(%.1250r)
(kcal/gatom)
Materia o wysokiej twardoci
Twardo
(HV)
Diament
>9000
CBN
>4500
Si3N4
Materia narzdzia
1W/m K=2.3910-3cal/cm s r
PRZEGLD GATUNKW
P
M
Wglik spiekany
Stal
UTi20T
Stal nierdzewna
UTi20T
Oglnie
eliwo
HTi05T
Metal
nieelazny
HTi10
HTi10
UTi20T
Stop
S aroodporny RT9005 RT9010 MT9015
Stop tytanu
P
Stal
TF15
UE6105 UE6110 MY5015 UE6020 MC6025
F7010
MP6120 VP15TF MP6130 VP20RT VP30RT
(CVD)
Stal nierdzewna
M
Oglnie MC7015 US7020 MC7025 MP7035 US735
Na narzdzia skrawajce
Wglik spiekany
pokrywany
eliwo
UC5105
LC15TF
Stop
S aroodporny
Stop tytanu
US905
Materia
hartowany MP8010
Stal
MC5015
(PVD)
(PVD)
(PVD)
VP15TF MP7130 VP20RT MP7030 MP7140 VP30RT

(PVD)
MY5015
(PVD)
MC5020
(PVD)
(PVD)
VP15TF
VP05RT
(PVD)
VP10RT MP9015 VP15TF MP9120 MP9030 MP9130

(PVD)
(PVD)
(PVD)
(PVD)
(PVD)
(PVD)
VP15TF
(PVD)
NX2525 NX3035 NX4545
Stal nierdzewna
NX2525 NX4545
Oglnie
eliwo
NX2525
Stal
AP25N
(PVD)
Stal nierdzewna
M
AP25N
Oglnie
(PVD)
MP9005
(PVD)
(PVD)
Cermetal pokrywany
UC5115
(PVD)
(PVD)
Metal
N
nieelazny
Cermetal
MC5005
F7030
(PVD)
eliwo
VP25N
(PVD)
MP3025
(PVD)
VP45N
(PVD)
VP25N
(PVD)
AP25N
(PVD)
Metal nieelazny
Materia nieelazny MD220
(Diament polikrystaliczny (spiekany))
Kompozyty
spiekane
K
eliwo
MB4020
MB710
MB5015
MB730
MBS140
BC5030
(Spiek CBN (borazon))
Materia
hartowany MBC010 MBC020 BC8020 MB8025 MB825
MB835
(Spiek CBN (borazon))
Stal
eliwo
SF10
MF07
MF10
TF15
MF20
MF30
Zwyka odporno
na cieranie
GTi05
GTi10
GTi15
GTi20
GTi30
GTi35
GTi40
Odporno
na korozj
GC15
GC20
GC30
Wglik spiekany o
Szczeglna odporno
na cieranie
TF15
MF10
MF20S
GM30
Wglik spiekany
Zastosowanie
uniwersalne
MG10
MG20
MG25
MG30
MG40
MG50
MG60
Wysoka odporno
na cieranie
Wglik spiekany o
Na
narzdzia
grnicze
Wglik spiekany
Materiay
polikrystaliczne
Gatunek zostanie zastpiony przez nowe wyroby.
N043
TABELA PORWNAWCZA GATUNKW

WGLIK SPIEKANY
ISO
Mitsubishi
Klasyfikacja Symbol literowy Materials
Sandvik
Kennametal
Seco
Tools
P01
P10
IC70
P20
UTi20T
SMA
P30
UTi20T
SM30
IC70
IC50M
IC50M
IC54
P40
M10
H10A
M20
UTi20T
H13A
M30
UTi20T
H10F
SM30
M40
Toczenie
K01
HTi05T
K10
HTi10
H10
HM
K20
UTi20T
H13A
K30
UTi20T
HTi10
N20
Frezowanie
N30
S01
KU10
K313
K68
KU10
K313
K68
890
HX
883
KU10
K313
K68
KU10
K313
K68
KU10
K313
K68
KU10
K313
K68
KU10
K313
K68
Sumitomo
Tungaloy
Electric
ST10P
Kyocera
TX10S
ST20E
UX30
A30
UX30
Dijet
SRT
PW30
SRT
DX30
SR30
DX30
Hitachi
Tool
WS10
EX35
EX35
IC54
ST40E
SR30
EX45
IC07
EH510
U10E
UMN
WA10B
IC07
IC08
IC20
IC08
IC20
IC28
IC28
EH520
U2
UX30
DX25
UMS
EX35
A30
UX30
DX25
UMS
EX45
UM40
EX45
KG03
WH05
H1
H2
TH03
KS05F
890
IC20
EH10
EH510
TH10
KW10
GW15
KG10
KT9
WH10
HX
IC20
G10E
EH20
EH520
KS15F
KS20
GW25
CR1
KG20
WH20
883
H10
H13A
N01
N10
Iscar
G10E
KG30
H1
H2
KS05F
KW10
KW10
GW15
H15
IC08
IC20
EH10
EH510
TH10
HX
IC08
IC20
G10E
EH20
EH520
KS15F
KT9
WH10
CR1
WH20
H25
RT9005
H10
H10A
H10F
H13A
S10
RT9005
RT9010
MT9015
S20
RT9010
TF15
S30
P10
TF15
P20
UTi20T
K125M
P30
UTi20T
GX
UTi20T
M30
UTi20T
M40
K01
HTi05T
K10
HTi10
K20
UTi20T
K30
UTi20T
KG03
K10
K313
K68
HX
IC07
IC08
EH10
EH510
KS05F
TH10
SW10
FZ05
KG10
K10
K313
K68
H25
IC07
IC08
EH20
EH520
KS15F
KS20
SW25
FZ15
KG20
KG30
IC50M
IC28
IC50M
IC28
IC28
P40
M10
M20
SW05
IC08
IC20
IC08
IC28
IC28
SM30
K115M,K313
K115M
K313
H13A
A30N
UX30
A30N
UX30
PW30
PW30
A30N
UX30
A30N
UX30
SRT
SRT
DX30
SR30
DX30
SR30
UMN
DX25
UMS
DX25
UMS
EX35
EX35
EX45
EX35
EX45
EX45
KG03
IC20
HX
IC20
G10E
G10E
TH10
KS20
KW10
GW25
GW25
KG10
KT9 CR1
KG20
KG30
WH10
WH20
(Uwaga) Dane w powyszej tabeli dotyczce gatunkw innych producentw zostay wybrane z publikacji. Nie zostay one zatwierdzone
przez kad z wymienionych firm.
N044
DROBNOZIARNISTY
ISO
Mitsubishi
Narzdzie
Sandvik
Seco
Tools
Kennametal
Z01
SF10
MF07
MF10
PN90
6UF,H3F
8UF,H6F
Z10
HTi10
MF20
H10F
890
Z20
TF15
MF30
H15F
890
883
Sumitomo
Electric
Tungaloy
F
MD05F
MD1508
MD10
MD0508
MD07F
F0
Z30
XF1
F1
AFU
AF0
SF2
AF1
A1
CC
883
Kyocera
Hitachi
Tool
Dijet
FZ05
FB05
FB10
FZ10
FZ15
FB15
FZ15
FB15
FB20
FZ20
FB20
FW30
NM08
NM15
BRM20
EF20N
NM25
CERMETAL
P
Seco
Tools
Sumitomo
Tungaloy
Electric
Iscar
IC20N
IC520N
T110A
T1000A
KT315
KT125
TP1020
TP1030
CM
CMP
IC20N
IC520N
IC530N
T1200A
T2000Z
T1500A
T1500Z
KT325
KT1120
KT5020
TP1020
TP1030
IC20N
IC520N
IC30N
IC530N
IC75T
T1200A
T2000Z
T3000Z
T1500A
T1500Z
NS520
AT520
GT520
GT720
NS520
NS730
GT730
NS9530
GT9530
NS530
NS730
GT730
NS9530
GT9530
KT125
TP1020
TP1030
CM
CMP
T110A
T1000A
T2000Z
T1500Z
NS520
AT530
GT530
GT720
NX2525
AP25N
VP25N
T1200A
T2000Z
T1500A
T1500Z
NS530
GT730
NS730
NX2525
AP25N
T110A
T1000A
T2000Z
T1500Z
NS710
NS520
AT520
GT520
GT720
K10
NX2525
AP25N
T1200A
T2000Z
T1500A
T1500Z
NS520
GT730
NS730
K20
NX2525
AP25N
AP25N
VP25N
P10
NX2525
AP25N
VP25N
P30
Toczenie
Kennametal
*
*
P01
P20
Sandvik
M10
M20
*
*
NX2525
AP25N
VP25N
NX3035
MP3025
MP3025
VP45N
*
*
*
*
*
NX2525
AP25N
VP25N
*
*
CT5015
GC1525
*
*
GC1525
*
*
*
*
IC75T
GC1525
*
*
*
*
*
T3000Z*
*
*
*
*
*
*
M30
K
K01
Frezowanie
P10
*
*
*
*
CT5015
NX2525
P20
NX2525
P30
NX4545
M10
NX2525
M20
NX2525
M30
NX4545
K01
K10
NX2525
K20
NX2525
CT530
*
*
T3000Z*
KT325
KT125
KT530M
HT7
KT605M
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
C15M
IC30N
C15M
MP1020
IC30N
T250A
NS530
IC30N
T250A
T4500A
NS530
NS540
NS740
IC30N
CT530
KT530M
HT7
KT605M
C15M
Dijet
TN30
PV30
TN6010
PV7010
LN10
CX50
TN60
PV60
TN6010
PV7010
CX50
CX75
PX75
CZ25
CX75
PX75
PX90
CH550
TN60
PV60
TN6020
PV7020
PV7025
PV7025
PV90
TN60
PV60
TN6020
PV7020
TN90
TN6020
PV90
PV7020
PV7025
*
*
*
*
*
*
*
TN30
PV30
PV7005
TN6010
PV7010
TN60
PV60
TN6020
PV7020
PV7025
*
*
*
PX90
LN10
CX50
CX50
CX75
CH550
LN10
*
*
*
LN10
CX75
TN60
CX75
TN100M
TN60
CX75
CX90
CX90
CX99
MZ1000
CH550
CH7030
MZ1000
MZ2000
*
*
MZ3000*
CH7035
TN60
IC30N
NS530
T250A
TN100M
NS540
NS740
NS530
KT530M
HT7
Hitachi
Tool
Kyocera
CX75
CX90
CX99
CH550
CH7030
MZ1000
MZ2000
MZ3000
CH7035
*
*
*
ISO
Mitsubishi
TN60
CX75
Cermetal pokrywany
N045

GATUNKI POKRYWANE METOD CVD (CHEMICZNIE)
ISO
Mitsubishi
Toczenie
Seco
Tools
Iscar
Sumitomo
Tungaloy
Electric
Kyocera
Dijet
Hitachi
Tool
IC9150
IC8150
IC428
AC810P
AC700G
T9105
T9005
CA510
CA5505
JC110V
HG8010
IC9150
IC9015
IC8150
IC8250
IC9015
IC8250
IC9025
IC9250
IC8350
AC810P
AC700G
AC2000
AC820P
T9105
T9005
T9115
JC110V
JC215V
HG8010
HG8025
GM8020
AC2000
AC820P
AC830P
T9115
T9125
CA510
CA5505
CA5515
CA515
CA515
CA5515
CA5525
CR9025
CA525
CA525
CA5525
CA5535
CR9025
CA530
JC110V
JC215V
HG8025
GM8020
GM25
JC215V
JC325V
GM25
GM8035
GM8035
GX30
P01
UE6105
GC4205
GC4005
KCP05
KC9105
TP0500
TP1500
P10
UE6105
UE6110
MY5015
GC4215
GC4015
GC4325
KCP10
KCP25
KC9110
TP1500
TP2500
P20
UE6110
UE6020
MC6025
MY5015
KCP25
KC9125
TP2500
P30
MC6025
UE6020
UE6035
UH6400
GC4215
GC4225
GC4015
GC4025
GC4225
GC4225
GC4325
GC4235
GC4025
GC4035
KCP30
KCP40
KC8050
TP3500
TP3000
IC8350
IC9250
IC9350
AC830P
AC630M
T9125
T9035
T9135
TP3500
TP3000
IC9350
AC630M
T9135
T9035
CA530
CA5535
JC325V
JC450V
P40
UE6035
UH6400
GC4235
GC4035
M10
US7020
MC7015
GC2015
KCM15
TM2000
IC9250
IC6015
IC8250
AC610M
T9115
CA6515
JC110V
M20
US7020
MC7015
MC7025
GC2015
KCM15
KC9225
TM2000
IC9250
IC6015
IC9025
IC656
AC610M
AC630M
T6020
T9125
CA6515
CA6525
JC110V
M30
US735
MC7025
GC2025
KCM25
KC9230
TM4000
IC9350
IC6025
IC635
AC630M
T6030
CA6525
M40
US735
GC2025
KCM35
KC9240
KC9245
TM4000
IC6025
IC9350
AC630M
K01
MC5005
UC5105
GC3205
GC3210
KCK05
TH1500
TK1001
TK1000
IC5005
IC9007
AC405K
AC410K
T5105
CA4505
CA4010
JC050W
JC105V
HX3505
HG3305
K10
MC5015
UC5115
MY5015
GC3205
GC3210
GC3215
KCK15
KCK20
KC9315
TK1001
TK1000
TK2000
TK2001
AC405K
AC410K
AC420K
AC700G
AC415K
T5115
CA4515
CA4010
CA4115
JC050W
JC105V
JC110V
HX3515
HG3315
HG8010
K20
MC5015
UC5115
UE6110
MY5015
GC3215
KCK20
KC9110
KC9325
TK2001
TK2000
AC415K
AC420K
AC700G
AC820P
T5115
T5125
CA4515
CA4115
CA4120
JC110V
JC215V
HG8025
GM8020
K30
UE6110
AC820P
T5125
JC215
IC5005
IC5010
IC9150
IC428
IC4028
IC5010
IC8150
IC9150
IC9015
IC418
IC9015
IC418
HG8025
GM8020
S01
US905
P10
KC9125
KC9325
F7030
GC4220
P30
F7030
GC4230
KC930M
GC4240
KC935M
KC530M
ACP100
T3130
MP2500
IC4050
ACP100
T3130
MP2500
IC520M
IC9350
ACP100
T3130
JC730U
MP7130
F7030
KC925M
GC2040
KC930M
MP2500
KC930M
KC935M
IC9350
IC4050
ACP100
T3130
K20
K30
GX2140
GX2140
GX2160
GX2030
GX30
GX2160
ACK100
T1115
T1015
T1115
T1015
JC730U
GX2140
GX2140
GX2160
GX30
GX2030
GX2160
GX30
IC635
K01
K10
JC730U
IC9250
MP7130
F7030
M40
MP1500
MP2500
IC9080
IC4100
IC9015
IC5100
IC520M
M10
M30
GM8035
GX30
CA6515
CA6525
P20
M20
HG8025
GM25
GX30
S05F
MP1500
P40
Frezowanie
Kennametal
KCP30
KCP40
KC9140
KC9040
KC9240
KC9245
Sandvik
JC600
MC5020
MC5020
GC3220
K20W
GC3040
KC915M
MK1500
MK2000
IC5100
IC9150
KC920M
KC925M
KC930M
KC935M
MK2000
MK3000
IC4100
IC4050
IC520M
ACK200
JC600
JC610
JC610
GX30
N046
GATUNKI POKRYWANE METOD PVD (FIZYCZNIE)

P
Sandvik
GC1525
GC1025
KC5010
KC5510
KU10T
P20
VP10RT
VP20RT
VP15TF
VP20MF
GC1525
GC1025
GC1125
KC5025
KC5525
KC7215
KC7315
KU25T
P30
VP10RT
VP20RT
VP15TF
VP20MF
GC1025
GC1125
KC7015
KC7020
KU25T
KC7235
CP500
KC7040
KC7140
KC7030
CP500
P10
VP10MF
M01
Toczenie
M10
M20
M30
M40
VP10RT
VP20RT
VP15TF
VP20MF
VP10RT
VP20RT
VP15TF
VP20MF
MP7035
MP7035
KC5010
KC5510
KC6005
KC6015
KC5025
KC5525
KC7020
KC7025
GC1125
GC2035
KC7030
KC7225
CP200
TS2000
CP250
TS2500
CP200
TS2000
CP250
TS2500
CP500
CP500
GC2035
KC5010
KC7210
K10
CP200
TS2000
CP200
CP250
TS2000
TS2500
K20
VP10RT
VP20RT
VP15TF
KC7015
KC7215
KC7315
K30
VP10RT
VP20RT
VP15TF
KC7225
CP500
GC1105
GC1005
GC1025
KC5010
KC5410
KC5510
GC1025
GC1125
KC5025
KC5525
CP200 CP250
TS2000
TS2500
CP250
TS2500
CP500
S01
S20
Frezowanie
VP10MF
GC1005
GC1025
GC1125
GC1105
GC1005
GC1025
GC1125
GC1105
K01
S10
Seco
Tools
Iscar
Sumitomo
Tungaloy
Electric
P01
P40
Kennametal
S30
MP9005
VP05RT
MP9005
MP9015
VP10RT
MP9015
MT9015
VP20RT
VP15TF
GC1125
IC250 IC350
IC507 IC570
IC807 IC907
IC908
IC228 IC250
IC308 IC328
IC350 IC354
IC507 IC528
IC570 IC807
IC808 IC907
IC908 IC928
IC1008 IC1028
IC3028
AC520U
IC228 IC250
IC328 IC330
IC354 IC528
IC1008
IC1028 IC3028 AC530U
IC228 IC328
IC330 IC528
IC1008
IC1028 IC3028 AC530U
IC330 IC354
IC507 IC520
IC570 IC807
IC907 IC3028
IC250 IC330
IC354 IC808
AC520U
IC908 IC1008
IC1028 IC3028
AH710
AH710
AH725
AH120
SH730
GH730
GH130
Kyocera
PR930
PR1025
PR1115
PR1225
IP3000
AH740
J740
PR915
PR1025
PR1225
PR1425
JC5003
JC8015
IP050S
AH710 AH725
PR1025 PR1125 JC5003
AH120 SH730
PR1225
JC5015
GH730 GH130
PR915 PR930 JC8015
GH330 AH630
IP100S
AH710
IC328
IC928 IC1008 AC530U
IC1028 IC3028
J740
IC228 IC350
IC808 IC908
IC1008
IC228 IC350
IC808 IC908
IC1008
JC5015
JC8015
GH110
PR905
AH110 AH710
GH110
AH110 AH710
PR905
AH725 AH120
GH730 GH130
AH725
AH120
GH730
GH130
IC507 IC907
AH905
JC5003 JC8015
IC507
IC903
AH905 SH730
AH110
AH120
JC5003
JC5015
JC8015
AC510U
IC300 IC808
AC510U
IC908 IC928
AC520U
IC3028 IC806
AC520U
AH120
AH725
PR1125
AH725
PR1125
P01
JC5015
JC8015
JC5003
GC1010
GC1025
P10
P20
IP2000
AH725 AH120
SH730 GH730
GH130 AH740
J740
GH330 AH725
AH120 SH730
PR1125
GH730 GH130
J740 AH645
AC510U
MP6120
VP15TF
GC1025
GC1010
GC2030
KC715M
KC522M
KC525M
F25M
MP3000
IC250 IC350
IC808 IC810
IC900 IC903
ACP200
IC908 IC910
IC950
IC250 IC300
IC328 IC330
IC350 IC528
IC808 IC810
ACP200
IC830 IC900
IC908 IC910
IC928 IC950
IC1008
Hitachi
Tool
PR915
PR1005
PR915 PR1005
PR930 PR1025
PR1115 PR1225
PR1425
IC228 IC250
IC328 IC330
AC520U
IC1008 IC1028 AC530U
IC3028
IC350
IC1008
Dijet
AH725
AH120
GH330
AH330
PR730
PR830
PR1025
PR1225
JC5003
JC5030
JC8015
JC5015
JC5118
PR730
PR830
PR1025
PR1225
PR1230
PR1525
JC5015
JC5030
JC5040
JC6235
JC8015
JC5118
JC6235
ATH80D
PTH08M
PCA08M
PCS08M
ACS05E
CY9020
JX1005 JX1020
PC20M JP4020
PCA12M
ISO
Mitsubishi
CY150
CY15
JX1015
N047

ISO
Mitsubishi
Frezowanie
Kennametal
Seco
Tools
Iscar
Sumitomo
Tungaloy
Electric
IC250 IC300
IC328 IC330
IC350 IC528 ACP200
IC830 IC900 ACP300
IC928 IC950
IC1008
AH725
AH120
AH130
AH140
GH130
AH730
ACP300
AH140
Kyocera
Dijet
Hitachi
Tool
JS4045
JS4060
CY250
CY25
HC844
JX1045
PTH30E
JS4060
PTH40H
JX1060
GF30
GX30
PCS08M
CY9020
JX1020
P30
MP6120
VP15TF
MP6130
VP30RT
GC1010
GC1030
GC2030
KC725M
KC530M
F25M
MP3000
F30M
P40
VP30RT
GC1030
KC735M
F40M
T60M
GC1025
GC1030
KC715M
M20
VP15TF
MP7130
MP7030
VP20RT
GC1025
GC1030
GC1040
GC2030
KC730
KC522M
KC525M
F25M
MP3000
AH725
AH120
GH330
AH330
GH110
PR730
PR660
PR1025
PR1225
JC5015
JC5040
JC5118
JC8015
CY150
CY15
JX1015
M30
VP15TF
MP7130
MP7030
VP20RT
MP7140
VP30RT
IC250 IC300
IC808 IC830
IC900 IC908 ACP200
IC928
IC1008
GC1040
GC2030
KC725M
KC735M
F30M
F40M
MP3000
IC250 IC300
IC328 IC330 ACP200
IC830 IC928 ACP300
IC1008
AH120 AH725
AH130 AH140 PR660
GH130 AH730 PR1510
GH340
JC5015
JC8015
JC8050
JC5118
CY250
CY25
HC844
JM4060
JX1045
M40
MP7140
VP30RT
AH140
JC5015
JC5118
JC8050
K01
MP8010
AH110
GH110
AH330
JC5003
M01
M10
IC903
F40M
K10
MP8010
GC1010
KC510M
K20
VP15TF
VP20RT
GC1010
GC1020
KC520M
KC525M
K30
VP15TF
VP20RT
GC1020
KC725M
KC735M
ACP300
IC350 IC810
IC830 IC900
IC910 IC928
IC950
IC1008
MK2000
IC350 IC808
IC810 IC830
IC900 IC908 ACK300
IC910 IC928
IC950 IC1008
IC350 IC808
IC830 IC908
ACK300
IC928 IC950
IC1008
S01
PR660
PR1230
PR730
JC5118
PR1025 PR1225
PR1210
PR905
JC5003
JC8015
GH130
PR1210
PR905
JC5015
JC5080
JC8015
JC6235
CY150
CY15
PTH13S
JX1015
JC5015
JC8015
JC5080
CY250 GX2030
GX30
CY25 PTH40H
PTH30E JX1045
MP9120
VP15TF
C1025
KC510M
IC903
EH520Z
EH20Z
PR905
S20
MP9120
VP15TF
MP9130
MP9030
GC1025
GC2030
S30T
KC522M
KC525M
IC300 IC908
IC808 IC900
IC830 IC928
IC328 IC330
EH520Z
EH20Z
ACK300
ACP300
PR905
GC2030
KC725M
H01
H10
VP15TF
VP10H
GC1010
GC1030
VP15TF
GC1010
GC1030
H20
H30
F40M
IC830 IC928 ACP300

IC903
MH1000
F15M
IC900
KC635M
F15M
IC900 IC808
IC908
IC1008
KC530M
MP3000
F30M
IC808 IC908
IC1008
KC635M
JX1060
GF30
GX30
ATH80D
PTH08M
PCA08M
PCS08M
ASC05E
JX1005
JX1020
CY9020
CY100H
CY10H
AH110
GH110
AH725
AH120
GH130
AH330
S10
MP8010
VP05HT
JC5015
JC5040
JC8015
JC5118
JC5040
JC5118
PR905
S30
Sandvik
JC5003
JC8015
JC5118
JC5003
JC5015
JC8015
JC5118
JC8015
JC5015
JC8050
JC5118
JC8050
JC5118
JC8003
JC8008
JC8003
JC8008
JC8015
JC5118
JC8015
JC5118
PCS08M
PTH13S
JS1025
CY100H
CY10H
BH200
BH250
ATH80D
PTH08M
PCA08M
JP4005
JX1005
N048
CBN
ISO
Klasyfikacja Symbol literowy
H01
H30
S01
MB730
H20
Toczenie
Seco
Tools
Sumitomo
Electric
Tungaloy
Kyocera
CBN060K
BNC100
BNX10
BN1000
BXM10
BX310
KBN050M
KBN10M
KBN510
CB7015
CBN010
BNC160
BNX20
BN2000
BXM20
BX330
KBN25M
KBN525
JBN300
CB7025
CB20
CBN150
CBN160C
BXM20
BX360
KBN30M
JBN245
CB7525
CBN150
CBN160C
BXC50
BX380
KBN35M
Sandvik
MBC010
MB810
MBC020
BC8020
MB825
MB8025
MBC020
BC8020
MB8025
BC8020
MB835
H10
Mitsubishi
Materials
CBN170
BNC200
BNX25
BN250
BNC300
BN350
BN700
BN7000
Dijet
BX950
S10
S20
S30
K01
MB710
MB5015
K10
MB730
MB4020
K20
MB730
MB4020
K30
BC5030
MBS140
Kompozyty
spiekane
CB7525
CBN200
CB7925
MB4020
MB835
CBN300
CBN400C
CBN500
CBN200
BN500
BNC500
BN700
BN7500
BN7000
BN700
BN7000
BX930
BX910
BX850
KBN60M
JBN795
BX950
KBN60M
JBN500
BNS800
BX90S
BXC90
KBN900
BN7500
BN7000
BX450
BX470
BX480
KBN65B
KBN570
KBN65M
KBN70M
Sumitomo
Electric
Tungaloy
PCD
Toczenie
ISO
Klasyfikacja Symbol literowy
Mitsubishi
Materials
Sandvik
N01
MD205
CD05
N10
N20
MD220
CD10
MD220
N30
MD230
Seco
Tools
PCD10
DA150
DX180
DX160
DX140
PCD20
PCD30
PCD30M
DA2200
DX120
DA1000
DX110
PCD05
DA90
Kyocera
Dijet
KPD001
JDA30
JDA735
KPD010
JDA715
KPD230
JDA10
N049
TABELA PORWNAWCZA
AMACZY WIRA
PYTKI NEGATYWNE
Klasyfikacja
ISO
Rodzaj
obrbki
Mitsubishi
Sandvik Kennametal
Materials
PK
Wykaczajca
Lekka
Lekka
(z krawdzi do obrbki
gadkociowej (Wiper))
rednia
DP
TF
GP, PP
LC
FL
ZF
XP, XP-T, XF
LP
XF
SU
PF
LU
NS, 27
SX, SE
TSF, AS
HQ, CQ
17
XQ, XS
FY
FF
FF1, FF2
LF , FN
MF2
SW
WL, WF
MP
PM
MA
QM, XM
MW
WMX, WM
RP
PR, HM
Zgrubna
GH
XMR
Wykaczajca
Lekka
rednia
FE
FP5
FA
MP3
PF
BE
UR, UA, UT
B, CE
NF3, NF4
FG
FC
MF3
GU
NM, ZM
PG, CJ, GS
MF5, M3
UG
TM
PS, HS
PG
AH
MT
MN
M5
GE, UX
DM, 33, 37, 38
PT
UB
AY, AE
SM
M6, W-M3
W-MF5
TH
PH
GT
Standardowa Standardowa
HZ, HL
QR, PR
MR
R4, R5, R6
MP
THS
HR, MR
RM
57, RR6, R7
HG, HP
TU
RH
R8, RR9
HU, HW, HF
TUS
MF1
SU
SS
MF4
MS, GM
MM
EX, UP
SA, SF
MS, MU
MM, MA
QM
GU
SM
SU, HU, TK
ES
HM
ST
GH, RM
MR
MU
TH, SH
MP
UP, RP
M5, MR7
WS
MP5
PC, MP
RE
WT
RP5
NM6, NM9
RT
GG
NR6, NRF
UC
MF
UD
PX
SH, LM
LF
CT, AB
NF
NM
HM, HX
FP
WP, WQ
GUW
MR6, MR7 MU, MX, ME
RN, RP
Cika
TaeguTec
UZ
HV
Walter
W-MF2
MW, RW
LUW, SEW AFW, ASW
Hitachi
Tool
FW
Standardowa
Cika
PQ
SY
Dijet
01
FA
QF
MH
rednia
Sumitomo
Tungaloy Kyocera
Electric
FH
SA, SH
Lekka
(Stal konstrukcyjna)
Seco
Tools
MQ, GU
SF, SZ
HX
RX, RH
HD, HY, HT
HE, H
NRR
HZ
MP, AB, BH
NF4
SF
NM4
EM
PV, DE, SE
AH
ML
SG
VF
AE
NR4, NR5
VA, AH
MK5
RR6
HZ
MR
Wykaczajca
Lekka
LK, MA
KF
FN
MF2, MF5, M3, M4
rednia
MK, GK, Standardowa
KM
RP,UN
M5
Zgrubna
RK
KR
Cika
Pytka paska
(bez amacza wira)
Wykaczajca
FJ
Lekka
LS
rednia
MS
Cika
RS, GJ
MP
CF
UZ, GZ, UX CM, Standardowa
Standardowa
PG
V, AE
RK5, NM5
PH, GC
GG
RE
RK7
MR3, MR4
Pytka paska
Pytka paska
Pytka paska
Pytka paska CH, Pytka paska ZS, Pytka paska Pytka paska
MR7, Pytka paska
(bez amacza wira)
(bez amacza wira) (bez amacza wira) (bez amacza wira) (bez amacza wira) (bez amacza wira) (bez amacza wira)
(bez amacza wira)
SF
SGF
FS, LF
MF1
EF
MS
MF4, MF5
SU
NGP , SM UP, P, NGP
SR, SMR
RP
M1
M5, MR3, MR4
MQ
EG, EX, UP SA, HMM MS, MU, TK
MU
NF4, NFT
EA
NMS, NMT
NRS, NRT
ET
Pytki szlifowane na obwodzie.

(Uwaga) Dane w powyszej tabeli dotyczce gatunkw innych producentw zostay wybrane z publikacji. Nie zostay one zatwierdzone przez
kad z wymienionych firm.
N050
PYTKI POZYTYWNE 7
Klasyfikacja
ISO
Rodzaj
obrbki
Mitsubishi
Sandvik Kennametal
Materials
SMG
Wykaczajca
Lekka
LP, SV
UM
FP, FV
* *
JS , 01
PF, PSF
GP
PS, PSS
XP
WF
FW
W-F1
LUW
MP, Standardowa
PM, UM
MF, MP
F2, MF2, M5
MU
MW
WM
MW
W-F2
Wykaczajca
FM
MV
MF
Lekka
LM
rednia
MM, Standardowa
rednia
MM
LF, UF
FP
FC
F1, F2
LU
SU
MP
MU
Walter
TaeguTec
* *
* *
SU
SW
Hitachi
Tool
GQ , GF
FP, LU
PF, UF
Dijet
CF , CK
F1
rednia
FC , SC
FF1
rednia
UF, 11
Lekka
LF
Sumitomo
Tungaloy Kyocera
Electric
LF, FP
Wykaczajca
Seco
Tools
JQ
PF4
FA
FG
WS
23
HQ
PM, 24
XQ, GK
PF, PSF
PS, PSS
PM
*
*
CF ,CK
GQ ,GF
FT
*
*
JE
PS5
PC
PM5
MT
PM
WT
MP
MQ
HQ, GK
MK, Standardowa,
Pytka paska
MU, Pytka paska (bez amacza wira), Pytka paska
Pytka paska
Pytka paska KF, KM, KR (bez amacza wira) F1, M3, M5 (bez amacza wira)
(bez amacza wira)
(bez amacza wira)
CM
rednia
AZ
Wykaczajca
Lekka
FJ
AL
HP
LF
AL
AG
AL
*
*
AH
PM2
*
*
SA
FL
MQ
HP

PYTKI POZYTYWNE 11
P
Rodzaj
obrbki
Wykaczajca
Lekka
rednia
Mitsubishi
Sandvik Kennametal
Materials
FV, SMG
SV
MV
PF
PM, UM
Seco
Tools
Sumitomo
Tungaloy Kyocera
Electric
SI
01
GP, CF
LF
LU
PF, PSF
XP
SU
PS, PSS
MU
Hitachi
Tool
Walter
TaeguTec
UF
MF
Dijet
PM
HQ
23
XQ
JQ
JE
24
Wykaczajca
SV
MF
SU
PF, PS
GP, CF
rednia
MV
MM
MU
PM
HQ
Lekka
MP

Klasyfikacja
ISO
N051
Notatki
N052

c006p N

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

c006p N

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

INFORMACJE TECHNICZNE

ELIMINOWANIE PROBLEMW (TOCZENIE).................................................. N002

ELIMINOWANIE PROBLEMW (TOCZENIE)

Wysokie opory skrawania

Obrabiarka o zbyt maej

Zmniejszy wysig narzdzia

Zwikszy sztywno zamocowania

Zaszlifowanie powoduje wzmocnienie

Dobra odpowiedni amacz wira

Nie uywa chodziwa

Wybra gatunek o wikszej odpornoci

Zwikszy sztywno oprawki

Zmniejszenie ywotnoci narzdzia

Wybra gatunek o wikszej cigliwoci

May zakres kontroli

Duy zakres kontroli

Obrabiarka o zbyt maej

Zmniejszy wysig narzdzia

Zaszlifowanie powoduje wzmocnienie

Dobra odpowiedni amacz wira

Wybra gatunek o wikszej odpornoci

Zwikszy sztywno zamocowania

Zwikszy sztywno oprawki

Tworzenie si zadziorw, wykrusze, itp.

Wybra gatunek o wikszej cigliwoci

KONTROLA FORMOWANIA WIRA PODCZAS TOCZENIA

a Prdko skrawania a zakres kontroli formowania wira przez amacz

: P10 Wglik spiekany

Gboko skrawania (mm)

Materia obrabiany : DIN Ck45(180HB)

Gboko skrawania (mm)

a Wpyw zastosowania chodziwa na zakres kontroli formowania wira przez amacz

Chodziwo : Obrbka bez chodzenia

Gboko skrawania (mm)

Gboko skrawania (mm)

Gboko skrawania (mm)

Prdko skrawania (m/min)

Materia obrabiany : DIN Ck45 180HB

ywotno narzdzia (min)

Trwao materiaw grupy P

Prdko skrawania (m/min)

ywotno narzdzia (min)

Prdko skrawania (m/min)

Materia obrabiany : DIN GG30 180HB

ywotno narzdzia (min)

Trwao materiaw grupy K

Trwao materiaw grupy M

a Wpyw prdkoci skrawania

1. Zmniejszenie posuwu powoduje wiksze zuycie

Zuycie cierne na powierzchni

Zaleno zuycia ciernego na powierzchni przyoenia od posuwu podczas toczenia stali

a Wpyw gbokoci skrawania

1. Zmiana gbokoci skrawania nie ma istotnego wpywu

Zuycie cierne na powierzchni

Gboko skrawania (mm)

Parametry skrawania Materia obrabiany : Stal stopowa Gatunek : STi10T

Obrbka zgrubna i skrowanie

1. Zwikszenie kta natarcia w kierunku dodatnim

Gboko skrawania : 2mm

Prdko skrawania (m/min)

a Wpyw kta natarcia

Opr skrawania, Skadowa

Kt natarcia a trwao narzdzia

1. Zmniejszenie posuwu powoduje wiksze zuycie

1. Zmiana gbokoci skrawania nie ma istotnego wpywu

1. Zwikszenie kta natarcia w kierunku dodatnim

u Dla materiaw mikkich.

1. Zwikszenie kta przyoenia powoduje zmniejszenie

u Dla materiaw twardych.

u Dla materiaw mikkich.

u Podczas obrbki twardych

1. Zmniejszenie kta pochylenia pomocniczej krawdzi skrawajcej powoduje zwikszenie

1. Ujemny (-) kt pochylenia krawdzi skrawajcej powoduje spyw wira w

1. Im wikszy promie naroa, tym wiksza