SOALAN 1

ANALISIS DIALOG DRAMA BERDASARKAN TEORI LOGIK SIMBOLIK

SEMANTIK DAN PERISTILAHAN BAHASA MELAYU
Semantik merupakan bidang kajian tentang makna sama ada pada peringkat perkataan
atau ayat dengan mempertimbangkan juga aspek-aspek bukan linguistik seperti konteks
apabila perkataan atau ayat itu digunakan, kebudayaan sesuatu bangsa, unsur-unsur pilihan
dan sebagainya. Elemen semantik ini juga dapat dikaji berdasarkan bidang atropologi dan
sosiologi, psikologi, linguistik, sejarah, kebudayaan dan kesusateraan.
Dalam ilmu linguistik, tatabahasa merupakan kajian tentang pembentukan kata dan
penyusunannya dalam ayat. Manakala semantik pula berhubung rapat dengan pengkajian
tentang makna. Semantik menurut istilahnya merujuk hal tentang makna, oleh kerana makna itu
adalah sebahagian daripada bahasa, maka semantik juga menjadi sebahagian daripada ilmu
linguistik.
Istilah semantik berasal daripada bahasa Yunani sema yang menerbitkan kata
semainein yang bermaksud menunjukkan, bererti, atau bermakna. Bidang semantik
sudah lama menarik perhatian ahli bahasa. Tokoh linguistik yang mula-mula menggunakan
istilah semantik ialah M.Breal (1900) dalam bukunya Semantics : Studies in the Science of
Meaning.
Sejarah semantik sudah bermula sebelum tahun Masehi. Ketika zaman Yunani sudah
terkenal dengan beberapa orang ahli falsafah antaranya Socrates (469-399 S.M) dan salah
seorang muridnya ialah Plato (425-348 S.M). Plato telah menggunakan perkataan semainein
dalam bukunya yang bertajuk Cratytus. Kata dasarnya ialah sama yang bermaksud syarat
atau tanda dan semainein sebagai kata terbitanyang bermaksud memperlihatkan atau
menyatakan. Salah seorang anak murid Plato pula iaitu Aristotle (384-322 S.M) menekankan
terhadap bahasa terutamanya perkataan, melahirkan takrifan bahawa ialah satuan bunyi atau
huruf yang terkecil yang mengandungi makna.
Ferdinard de Saussure dalam bukunya Cours de Linguistique Generate (1916)
mengemukakan pendapat bahawa pada dasarnya bahasa memiliki dua aspek iaitu langue dan
parole. Langue ialah bahasa sebagai bentuk yang berperaturan yang ada dalam otak manusia
manakala parole ialah bahasa yang diujarkanoleh seseorang pada masa tertentu. Beliau juga

SOALAN 1
mengemukakan istilah signe iaitu tanda bahasa merupakan perkataan . Signe terbahagi kepada
dua iaitu signitie (yang diertikan) dan signifiant (yang mengertikan). Maksud yang diertikan ialah
makna, manakala yang mengertikan ialah bunyi bahasa.Beliau juga menegaskan bahawa
semantik merupakan bahasa yang diucapkan untuk menyampaikan makna.
Noam Chomsky dalam bukunya Aspects of the Theory of Syntax (1965), berpendapat
bahawa semantik bermaksud makna ayat ditentukan oleh struktur permukaan dan konteks
apabila ayat digunakan.
DEFINISI SEMANTIK
Semantik ialah bidang yang mengkaji dan menganalisis makna kata dan ayat dikenali
sebagai bidang semantik. Kata merupakan unit unit ujaran yang bebas dan mempunyai makna.
Dalam bahasa kita dapat mengungkapkan fikiran, perasaan, pendapat, emosi, perlakuan dan
keperibadian manusia.
Definisi semantik dari segi istilah ialah Istilah semantik berasal daripada bahasa Yunani
sema yang menerbitkan kata semainein yang bermaksud menunjukkan, bererti, atau
bermakna. Definisi semantik menurut tokoh bahasa J.W.M Verhar (1996), semantik ialah
cabang linguistik yang akan membahas erti dan makna.
Definisi semantik menurut Abdullah Cheer (1994), semantik merupakan bidang
pengkajian linguistik yang objek penelitiannya makna bahasa. Manakala menurut Kamus
Dewan, semantik bermaksud kajian tentang makna perkataan dan penambahan makna sesuatu
perkataan
Secara umumnya semantik ialah ilmu tentang erti atau perubahan erti sesuatu
perkataan. Secara khusus pula semantik ialah kajian tentang lambang-lambang atau tandatanda yang menyatakan makna, hubungan antara makna dengan makna lain serta pengaruh
makna terhadap masyarakat.
KONSEP SEMANTIK
Bahasa pada lahirnya merupakan ucapan yang terdiri daripada gelombang suara dan
dari suara. Manakala dari segi tulisan merupakan coretan dakwat, cat dan sebagainya, yang
semuanya

merujuk

kepada suatu makna tertentu yang bertindak untuk menyampaikan

maklumat atau hasrat. Bunyi ucapan dan coretan tulisan yang merujuk hal tentang makna

SOALAN 1
merupakan sejenis tanda atau sign. (Hashim Hj Musa, 1994: 44). Tanda atau sign ialah sesuatu
tanda yang mewakili atau melambangkan sesuatu yang lain.
Kajian ke atas sistem tanda dikenali sebagai semiotik atau semiologi. Kajian semiotik
pula dibahagikan kepada tiga bahagian iaitu semantik, sintaktik dan pragmatik Kajian tentang
semantik ialah kajian tentang pemaknaan tanda. Kajian sintaktik merupakan kajian tentang
kombinasi tanda-tanda. Manakala kajian pragmatik merupakan kajian tentang asal-usul
penggunaan dan pengaruhnya dalam perlakuan yang dihubungkan dengan tanda itu. (Ullmaan,
1962: 15).
Semantik mempunyai dua pengertian iaitu semantik merupakan bahagian daripada
struktur bahasa yang berkaitan dengan makna ungkapan dan juga struktur makna sesuatu
pertuturan. Pengertian kedua, semantik merupakan satu sistem dan penyelidikan makna
sesuatu bahasa.
Keterangan ini sesuai dengan kenyataan Pei dan Gaynor (1980 : 193) yang
menerangkan makna sesuatu bahasa. Science dealing with the relations between referents
and referents linguistics symbols (words, expressions, phrase) and objects or concepts to which
they refer and with the history and changes in the meaning or words. Sebagai satu bidang
linguistik yang mengkaji tentang makna, semantik boleh dilihat dari sudut erti yang luas dan
sempit. Pengkajian makna pada peringkat semantik

dalam erti kata yang

sempit hanya

meliputi maklumat linguistik, cuma melibatkan teori referense dan teori makna sahaja.
Bagaimanapun, dalam

erti yang luas semantik itu meliputi juga sintaksis malah

pragmatik. Keadaan ini demikian kerana menurut Nor Hashimah Jalaludin (1992 :1) yang
memetik pendapat Sperber dan Wilson (1980), pengkajian makna pada peringkat semantik
belum

dapat memberikan makna sepenuhnya sebagaimana yang dihajati oleh penutur.

Pengkajian makna seharusnya melibatkan ilmu pragmatik, iaitu ilmu penginterpretasi makna
yang melibatkan faktor linguistik dan bukan linguistik. Gabungan antara kedua-dua
faktorlinguistik dan bukan linguistik ini benar-benar dapat membantu pengkajian makna yang
lebih berkesan.
Dalam linguistik juga semantik dikaitkan dengan penyampaian makna oleh saranansaranan kemahuan dan leksikal sesuatu bahasa. Berdasarkan pandangan teoritis, huraian dan
sejarawi malah masalah-masalah semantik yang harus diteliti ialah sifat-sifatnya, sama ada
sikronik atau diakronik. Ini berlaku kerana bahasa itu mempunyai dua aspek iaitu fisiologi atau

SOALAN 1
mekanikal dan psikologi atau tidak mekanikal. Fonologi dan morfologi merupakan aspek
mekanikal, maanakala sintaksis dan semantik sebagai aspek psikologi dan ditambah dengan
etimologi yang mempunyai unsur sejarah.
Kita telah mendapat penjelasan bahawa semantik merupakan kajian tentang makna
dalam bahasa. Makna-makna itu pula boleh ditinjau daripada pelbagai peringkat bahasa, iaitu
fonem, morfem, perkataan dan juga ayat. Malah semantik juga mengkaji hal tentang hubungan
antara unsur-unsur tersebut antara satu sama lain. Walaupun semantik itu sebagai satu
kajian yang sukar dikaji secara formsl, tetapi ia merupakan bahagian yang penting dalam
tatabahasa. Malah ilmu semantik memberikan banyak kebaikan kepada pengkajinya
sebagaimana yang dikemukakan oleh Walpole (1941 :28-33) iaitu pengkaji

akan lebih

memahami perkara yang didengar dan dibaca. Pengkaji dapat bertutur dan menulis dengan
lebih berkesan. Pengkaji juga dapat berfikir dengan lebih berhati-hati.
TEORI LOGIK SIMBOLIK
Teori ini lebih lengkap dan bersepadu berbanding teori-teori lain. Teori ini mengkaji bukan
sahaja daripada perkataan, malah kepada ayat dan reaksi manusia terhadap sesuatu sebutan.
Teori ini membahagikan kajian makna kepada 3 bahagian iaitu semantik, sintaktik dan
pragmatik.
i.

SEMANTIK
Semantik bermaksud kajian mengenai hubungan di antara simbol dengan rujukan atau

boleh juga dikatakan hubungan antara perkataan dengan benda. Rujukan atau benda tidak
terhad banyak di dalam sesuatu bahasa dan sesuatu simbol pula biasanya dirujukkan kepada
kumpulan benda-benda yang ada persamaannya. Contohnya perkataan manusia dirujuk
kepada makhluk yang bernyawa, mempunyai akal dn sifat-sifat yang berbeza daripada
binatang.
ii.

SINTAKTIK
Sintaktik ialah mengkaji hubungan di antara satu perkataan dengan perkataan yang

lainnya yang boleh menentukan makna. Hubungan itu dilihat pada konteks yang lebih besar
(misalnya di dalam ayat dan frasa). Sebagai contoh, perkataan orang dan besar apabila
wujud berurutan boleh menghasilkan dua makna iaitu orang besar (orang saiznya besar) dan
orang besar yang dimaksudkannya kepada orang yang berpangkat tinggi

SOALAN 1
iii.

PRAGMATIK
Pragmatik ialah mengkaji hubungan di antara simbol atau perkataan dengan perlakuan

yang ditunjukan oleh seseorang sebagai reaksi kepada perkataan-perkataan yang ditujukan
kepadanya. Contohnya perkataan saya, aku, patik, beta misalnya dirujukan kepadan
benda atau perkara yang sama iaitu rujukan kepada orang pertama tunggal.
DEFINISI DAN KONSEP KESUSASTERAAN
Kesusasteraan Melayu merujuk kepada hasil karya dan ciptaan seni yang terdapat
dalam kalangan masyarakat Melayu. Kesusateraan ialah satu bentuk ciptaan seni yang
disampaikan melalui bahasa. Perkataan kesusasteraan terbentuk daripada perkataan Sanskrit,
iaitu sastera yang bermaksud huruf atau buku indah. Sastera dari segi makna umum
bermaksud bahasa yang digunakan dalam kitab-kitab. Kesusasteraan, menurut makna kamus
ialah hasil seni atau karya tulisan dalam bentuk prosa atau puisi yang mempunyai ciri-ciri
keistimewaan tertentu. Seni kesusasteraan pula ialah seni karang-mengarang bahan-bahan
sastera yang berbentuk puisi dan prosa.
Sastera ialah seni bahasa yang merupakan ungkapan spontan daripada perasaan yang
mendalam. Sastera ialah ekspresi fikiran melalui medium bahasa iaitu idea-idea, pandangan,
perasaan, pemikiran dan semua kegiatan mental manusia. Sastera ialah inspirasi kehidupan
manusia yang diserlahkan dalam sebuah karya tulisan yang indah. Sastera juga ialah semua
karya yang memuatkan perasaan kemanusian yang mendalam dan kebenaran moral dengan
sentuhan keikhlasan, keterbukaan dan keluasan pandangan yang dinukilkan dalam bentuk
yang mempesonakan.
Sastera terkandung beberapa unsur-unsur yang saling berhubungan iaitu isi kandungan,
ekspresi, bentuk dan bahasa. Isi kandungan sastera yang berupa buah fikiran, perasaan,
pengalaman, idea, semangat, keyakinan, kepercayaan dan sebagainya. Ekspresi dan
ungkapan merupakan keupayaan mengeluarkan sesuatu dalam diri manusia. Bentuk
merupakan unsur isi dalam diri manusia dapat dizahirkan dalam berbagai-bagai bentuk
pengungkapan sastera yang beraneka ragam yang indah, mempesonakan, menyenangkan dan
menarik. Unsur bahasa iaitu bahan utama untuk mewujudkan ungkapan peribadi dalam suatu
bentuk sastera yang indah.
JENIS DAN BENTUK KESUSASTERAAN
Kesusasteraan terbahagi kepada dua iaitu Kesusasteraan Melayu Tradisional (klasik)
dan Kesusasteraan Melayu Moden. Kesusasteran Melayu Tradisional merupakan karya seni
yang disampaikan melalui bahasa sama ada secara lisan atau tulisan bagi menyatukan falsafah
pencipta dengan penerimanya pada zaman itu. Genre lisan juga dikenali sebagai sastera rakyat
dan genre tulisan dikenali sebagai sastera istana.
Sastera rakyat (Lisan) terbentuk dalam dua bentuk iaitu naratif dan bukan naratif.
Bentuk naratif merupakan bahan sastera yang berunsur cerita yang meliputi metos, lagenda

SOALAN 1
dan cerita rakyat. Cerita rakyat meliputi cerita binatang, cerita penglipurlara, cerita jenaka, dan
cerita teladan. Manakala bentuk bukan naratif pula merupakan puisi rakyat meliputi pantun,
syair, gurindam, seloka, teka-teki, peribahasa berangkap, teromba, talibun dan terasul.
Sastera Istana (Tulisan) meliputi sastera hikayat, sastera undang-undang, sastera epik,
sastera panji, sastera agama atau kitab dan sastera ketatanegaraan. Sastera tulisan mula
diperkenalkan selepas penerimaan Islam, kira-kira pada abad ke-15. Sastera tulisan dikenali
juga sebagai sastera istana kerana sastera ini berkembang dalam lingkungan istana.
Kesusasteraan Melayu Moden, menurut Anas Hj. Ahmad (1988: 152), hasil karya
sastera selepas tahun 1800 masehi digolongkan dalam sastera moden. Abdullah bin Abdul
Kadir Munsyi dianggap orang yang membawa perubahan dalam sejarah Kesusasteraan Melayu
Moden. Antara bentuknya ialah cerpen, novel, sajak dan drama.
CIRI-CIRI KESUSATERAAN
Ciptaan kesusateraan berbeza daripada ciptaan seni yang lain kerana ciptaan ini
menggunakan bahasa sebagai alat penyampaiannya. Keindahan hasil karya sastera dapat
dirasa oleh pembaca melalui bahasa. Gaya dan lenggok bahasa yang digunakan dalam karya
sastera dapat menyerlahkan keindahan sesebuah hasil karya itu.
Hasil karya dapat mencerminkan pengalaman, melalui bahasa juga pengarang dapat
menggarapkan isi dan tujuan sambil menghayati segala pengalaman dan perasaan yang
tercurah. Pengalaman di sini merujuk kepada tindak balas yang utuh dari jiwa manusia yang
digambarkan secara realiti. Perkara ini disebut utuh kerana bukan hanya merujuk kepada
kegiatan fikiran, tetapi juga kepada kegiatan perasaan dan imaginasi. Realiti pula ialah sesuatu
yang dapat merangsang atau menyentuh kesedaran manusia.
Kesusasteraan dapat mencerminkan pengalaman seni, melalui peristiwa sastera
pembaca dapat memahami dan merasai fikiran dan perasaan pengkarya. Karya sastera bukan
sekadar memberikan kepuasan kepada pembaca dalam menyelami dan memahami isi hati
pengkarya melalui gagasan dan fikiran, tetapi juga pengalaman dan nilai-nilai seni yang
mengagumkan pembaca.
Kesusasteraan juga merupakan satu karya seni, iaitu mempunyai sifat fiksyen, nilai-nilai
estetik dan gaya bahasa yang khusus. Tiga perkara inilah yang membezakan antara karya
sastera dengan karya bukan sastera. Fiksyen bermaksud sesuatu karya itu dihasilkan melalui
imaginasi pengkarya berdasarkan pengalaman atau tindak balasnya terhadap alam realiti. Nilainilai estetik pula membolehkan pengkarya mengungkapkan isi hati dengan sejelas-jelasnya dan
mendalam. Manakala gaya bahasa merupakan gaya penyampaian mesej pengkarya kepada
pembaca dengan pelbagai cara bagi mewujudkan nilai-nilai seni dalam karya berkenaan.

SOALAN 1

HASIL ANALISIS DIALOG KESUSASTERAAN MELAYU MODEN DRAMA BUKAN KERANA

AKAU TAK CINTA BERDASARKAN TEORI LOGIK SIMBOLIK
Kesusasteraan Melayu Moden, menurut Anas Hj. Ahmad (1988: 152), hasil karya
sastera selepas tahun 1800 masehi digolongkan dalam sastera moden. Abdullah bin Abdul
Kadir Munsyi dianggap orang yang membawa perubahan dalam sejarah Kesusasteraan Melayu
Moden. Antara bentuknya ialah cerpen, novel, sajak dan DRAMA.
DEFINISI DRAMA
Drama merupakan salah satu bentuk karya sastra. Dalam drama, penulis ingin menyampaikan
pesan melalui lakonan berpandukan dialog. Biasanya drama menampilkan sesuatu hal yang
biasa terjadi dalam kehidupan masyarakat. Drama berasal daripada kata Yunani, draomai
yang bermaksud berbuat, bertindak, bereaksi, dan sebagainya. Seraca umum, drama
merupakan karya sastra yang ditulis dalam bentuk dialog.

Saya telah memilih drama sebagai kajian analisis saya berdasarkan teori logik simbolik:
Tajuk Drama
Adaptasi
Durasi
Genre
Terbitan
Idea Asal
Skrip Oleh

:
:
:
:
:
:
:

Pengarah
:
Skrip Drama :

Bukan Kerana Aku Tak Cinta (episod 1)

Dari Nvel Bukan Kerana Aku Tak Cinta
23 Minit
Kesusasteraan Melayu Moden berbentuk Drama
Pena Creative Pictures
E-Man Sufi (Novelis)
Pgrs Team, Izan Ramli, Rofa Az-Zahra, Rozie Rashid dan Cinta
Nadeesha
Jamal Khan
Episod 1

Permulaan cerita;
Lagu:
Salahkah.. salahkah
Salahkah.. salahkah ku..
Dari jauh ku berlari mengejar mimpi-mimpi
berat rasanya ku dapatkan semua
Dari situ kusedari
Mungkinkah saat nanti
Cintanya kita berdua bisa kumiliki

SOALAN 1
Hu... hu... hu...
Babak 1;
Mak Cik Seri: (bernyanyi) Wahai tuhan jauh sudah lelah kaki yang melangkah aku hialang
tanpa arah rindu hati sinarmu
Jebat:

Arhhaihnak kak kiah

Kak kiah:

Da siap semuanya dah?

Jebat:

Alhamdulilah kak kiah dah siap semuanya dah, jap ae. Nah kak kiah sain kat sini

Kek kiah:

Kat tempat biasa ye

Jebat:

Kat tempat biasa, terima kasih kak kiah.

(dalam kereta bernyanyi) ampunkanlah aku, terimalah taubatku sesunguhhnya
engkau pengampun dosa.

Babak 2;
Setiausaha:

Assalammualaikum, nak pergi mana?

Mas:

Why?

Setiausaha:

Hari ni kan kena pergi site

Mas:

Aaa tahu tahu Tu dalam pukul 3 kan, sekarang ni pukul berapa?

Setiausha:

Kau nak pergi mana?

Mas:

Mana boleh bagi tahu. O.K Bye.

Setiausaha:

Bos

Mas:

Ye!

Setiausha:

Ana Mastura!

Mas:

Bye!

Setiausaha:

Rantun dikalbu, ah hah?

Babak 3;
Pemuda 1:

Tunjuk baik bro. solat duha katanta.

Pemuda 2:

Orang pandai berlakon biasa lah

Pemuda 3:

Apahal?

Lagu:

Ampunkanlah aku, terimalah taubatku sesunguhhnya engkau pengampun dosa.

Babak 4;

SOALAN 1
Mas:

Melambaikan tangan

Wahab:

Jebat! Jebat! Jebat! Tolong aku jap.

Uwais:

Kenapa jerit-jerit ni?

Wahab:

Aduh.. tolong lah ni yang atas-atas

Uwais:

Budak-budak lain mana?

Wahab:

Adak at belakang tolong masak. Mamat yang sorang lagi tak balik lagi ke?

Uwais:

Belum lagi.

Wahab:

Aduh!

Babak 5;
Mas:

Assalammualaikum Mak Cik Seri.

Mak Cik Seri: Ala baru sekerat hari ini dah tercegat depan pintu rumah aku ni, kamu sihat ke
idok?
Mas:

Tak baik tau tak jawab salam.

Mak Cik Seri: Ah! Waalaikummussalam.

Mas:

Mak cik kenapa mak cik pandang Mas macam tu?

Mak Cik Seri: sejak dua menjak nikan kerap benor pulak kamu kemarinya.
Mas:

Ala takkan tak boleh kot, mak cik tak suka Mas datang sini ae?

Mak Cik Seri: Bukan tak suka, Cuma pelik aje sebab Anisah tak ada, kalau ada taka pa.
Mas:

(muka panik) Hah! Ha..ha..ha.. mak cik, mak cik biar mas tolong mak cik. Ya lah
sebab Anisakan kerja kat KL kalau bukan sebab Mas sapa lagi nak tengokkan
mak cik.

Mak Cik Seri: Amboi baiknya dia, macamlah mak cik tak ada anak lain. Alah tak payahlah Mas
tolong mak cik, menantu mak cik tu ada ha! Walaupun dia sibuk dia bleh tolong
mak cik, temankan mak cik ha.
Mas:

Ala tak habis-habis nak puji kak long tu, mak cik tak baik tau tolak niat murni
Mas ni.

Mak Cik Seri: Bila pulak mak cik tolak? Cuma pelik jekan. Tapi elok jugalah Mas datang, anak
kesyangan mak cik tu kan dah tak pedulikan mak cik lagi. dulu dia tinggalkan
mak cik sebab belajar luar negara, sekarang ni tempat kerja dia jauh pulak.
Mas:

Mak cikmak cik mak cik mak cik jangan cakap macam tu, Anis tu kisahkan
mak cik, di pedulikan. Tapi tulah mak cik cepat sangat carikan dia jodoh mestilah
dia tak nak. Lagi pun anis tu bukan nak sangat kerja kat KL tu. Tapi mak cik lah
sejak balik Uk tak habis-habis cerita pasal jdoh itulah, calon itulah calon inilah,
memanglah dia tak nak.

SOALAN 1
Mak Cik Seri: Apa salahnya, yang mak cik cari tu budak tu baik. Korang pon bukan remaja
sangat lagi pun. Dah boleh pun jadi bini orang.
Mas:

Ah! Betul.betulbetul. yang tu Mas sokong sangat. Tapi tulah kan kalau
orang tu tak nak, nak buat macam mana? Cinta, sayang ni bukan bleh dipaksa
paksa.

Mak Cik Seri: Mas. Mas boleh tolong mak cik? Pujuk Anis tu suruh balik kat sini. Setakat
jadi pensyarah university tukan kat kuantan pun ada.
Mas:

Hah boleh mak cik. Boleh tu memang boleh, tapi ada syarat tau.

Mak Cik Seri: Ada syarat juga ke? Ala dengan mak cik pon nak counting juga ke?
Mas:

Ah mestilah mak cik. Ni apa orang cakap ni, orang berbudi kita berbahasa. Ha
mcam tu.

Mak Cik Seri: Da peribahasa pulak. Apa syaratnya?

Mas:

O.K O.K. macam mana nak cakap ni. Sebenarnya ah erm. Arh

Mak Cik Seri: Nak cakap ke tidak ni? Arh erk urm. Mana mak cik belajar lagi cakap tu.
Mas:

O.K. Mastura da suka kat sesorang

Mak Cik Seri: Ye? Sapa orangnya? Mak cik kenal?

Mas:

Mak cik kenal sangat

Mak Cik Seri: Mak cik kenal? sapa ye?

Mas:

O.KO.K clue ae nama di mula huruf J

Mak Cik Seri: Ah! Dah berteka teki la pulak. Ah! Si Jebon?
Mas:

Apa pulak Jebon?

Mak Cik Seri: Aaa makcik tahu la, mak cik tahu la, itu anak pak usop jual cendol, si Jenal. Oh
boleh la raya makan cendol.
Mas:

Ish! Bukan lah mak cik, bukan Jebon, bukan Jenal, bukan bukan bukan!
Nama dia ni kalau kita sebut satu Malaysia kenal, nama dia ni famous tau!

Babak 6;
Hannah:

(reaksi mencari mas dan bertanya menggunakan bahasa bandan)

Setiausaha: Out for lunch

Hannha:

Dari tadi kan?

Setiausaha:

Ah! Ah terus lunch.

Hannha:

Make sure she on time. Kita jumpa kat site.

SOALAN 1
Babak 7;
Mak Cik Seri: Alah kamu ni Mastura baru je mak cik cakap sikit macam tu da hentak-hentak.
Bukan mak cik tak tahu, saja je tak nak cakap yang betul. Da lama da aku
perhatikan kamu,kamu kerap datang sini. Sapa J tu? Jebat kan?
Babak 8;
Jebat:

Tak yah cakap apa-apa on time kan?

Uwais:

Sebab tu aku sayang kau.

Wahab:

Kau jangan layan sangat adik aku tu, dia tu cepat perasan, karang penat kau
melayan dia.

Jebat:

Alah abang, tu pun nak berkira, bukannya nak kena bayar pun, puji. Ha ni abang.

Uwais:

Ni kau pergi makan dulu, makanan semua dah siap tu.

Jebat:

Abang saya rasa hari ni tak kot. Sebab hari ni saya ada temu janji makan dengan
orang istimewa.

Uwais:

Amboi makn boleh, tapi janga lebih-lebih orang tu milik aku aku sepenuhnya.

Jebat:

Alah abang Wais ni pun. Saya pinkam je pun bukan nak ambik terus, saya ni
tumpang kasih sayang jelah. Dah lama tak rasa kasih sayang. Lagi pun saya
nikan anak yatim, Cuma yang tututuha tak sedar diri yang di tu pun
anak yatim piatu. Saya pergi dulu abang, assalammualaikum.

Uwais:

Waalaikummusssalam.

Wahab:

Tengok kan aku da cakap adik aku tu pandai loyar buruk

Uwais:

Hah! Macam-macam lah korang ni.

Babak 9;
Mas:

Alah bukan salah Mas, Anis tu yang tak nak. Lagi pun mak cik abang Jebat tu
sesuai untuk Mas sorang je.

Mak Cik Seri: Hah? Sejak bila pulak berabang0abnag si Jebat tu?
Mas:

Sejak hati kita orang bersatu mak cik.

Mak Cik Seri: Geli pulak aku mendengarnya.

Mas:

Ala mak cik tolong lah.

Mak Cik Seri: Ala nak tolong apa?

Mas:

Tolong la. Mak cik kena tolong Mas supaya abang Jebat betul-betul syok kat
Mas, boleh?

SOALAN 1
Mak Cik Seri: Nilah. Inilah anak dara zaman sekarang ni. Takj segan silu langsung tunjuk
perasaan. Depan aku nilangsung tak segan, depan aku ni, orang tua ni, tak
segan langsung ni.
Babak 10;
Pekerja :

Puan

Hannha:

Mastura da sampai belum?

Pekerja :

Belum lagi puan.

Hannah:

Belum sampai!

Pekerja:

Ya puan.

Hannah:

Suruh yang lain berkumpul

Pekerja:

Baik puan.

Hannha:

(telefon) Faizal Syah bin Fazrul, saya tak Nampak batang hidung dia pun kat sini!
Mana dia?

Setiausaha:

Saya da call dia, tak angkat, dia on the way kot da sya da hantar..(talian
diletak)

Pekerja 1:

Da kerja kau jaga adik dia. Kalau jadi apa-apa kau orang pertama sekali yang dia
cari tau! Kau hantar SMS sentap je nyah. Engkau cakap Hannah Mariam naik
hantu cari kau!

Setiausaha:

Betul tu nyah, kalau cakap baik-baik tak makan saman, aku hantar mesej sentap!

Pekerja 1:

Eh, Mas pergi mana? Tak kan kau tak tahu?

Setiausaha:

(geleng kepala)

Babak 11;
Mak Cik Seri: Kamu waras ke tidak? Kalau anak aku yang nak dijodohkan lain lah cerita. Ni
kamu acuannya lain, kalau Tan Sri tahu, along tahu, tentu dia orang tak suka.
Mak cik juga kena jawab.
Mas:

Apasal pulak? Mak cik, Mas da besar la mak cik, Mas bleh kahwin dengan sapa
Mas nak, tahu?

Mak Cik Seri: Mak cik ni bukan apa, kamu dengan Jebat tak setaraf. Kamu tu cucu Tan Sri,
Jebat tu apa pun tak ada, yang ada motosikal ni aja.
Mas:

Habis tu abanglong dengan kak long kahwin, tok ayah restukan apa? Mak cik
kena ingat rezeki ni semua Allah yang tentukan. Cuba tengok abang long
sekarang berjaya tau. Hah nak cakap apa?

Mak Cik Seri: Panjang lebar la pulak hujah kamu ni, kamu nikan kalau nak sesuatu bagi alasan
apa pun tak jalan. Yelah nanti mak cik puji kamu depan Jebat.

SOALAN 1
Mas:

Betul? Macam ni barulah best mak cik. Meh sini nak peluk. Hmm sayang kat
mak cik!

Mak Cik Seri: Yelah.

(phone berbunyi)
Mas:

Hello.

Hannah:

Hannah Mastura umar mukhriz da tak reti nak tengok jam ke?

Mas:

Apa kak lng ni marah-marah orang macam ni?

Hannah:

Angahkan, along da pesan suruh tengok site tapi dia orang cakap angah tak
datang pun. Nak kerja ke tak nak ni?

Mas:

Urm angah tak naklah.

Hannah:

Astarfirullahhalazim, Mas suka main-mainkan. Balik sekarang pukul 3 masuk

meeting dengan kak long.

Mas:

Kak long lain kali lah kak long, hari ni angah kerja setengah hari je tau! Bye

Mak Cik Seri: Tak baik buat macam tu, ponteng-ponteng kerja.
Mas:

Urm bukan macam tu mak cik, Mas susah la, jiwa kacau tau macam ni. Tengok
mana-mana boyfriend Mas sekarang ni? Samapai sekarang tak balik-balik lagi,
ni mesti abang long bagi kerja banyak, kesian kat abang Jebat.

Jebat:

(Terlihat kereta Mas) Apahal dia ni kat sini, tak kerja ke? Adoi!
Assalammualaikum..

Mas:

Ah Abang Jebat. Waalaikummussalam abang Jebat. Abang Jebat pergi mana?

Jebat:

Pergi hantar ikan

Mas:

Mesti penatkan? Mai la masuk dulu, kita makan sama-sama. Mas da buatkan air
untuk abang.

Jebat:

Tak pe lah, lain kali lah. Kau pandang apa?

Mas:

Ala Apa pulak macam tu? Kesian mak cik tau da siapkan makanan.

Jebat:

Tak pelah

Mak Cik Seri: Jebat tak nak masuk dulu ke?

Jebat:
cik.

Oh mak cik, saya nak pergi sembanhyang zohor, nanti petang saya jumpa mak

Mak Cik Seri: La Makan lah dulu.

Jebat:

Eh tak pelah saya sembanhyang dulu. Benda elok kita dahulukan.

Mak Cik Seri: Hmm tak pelah, tunggu kejap mak cik tapaukan ye.

SOALAN 1
Jebat:

Eh mak cik.

Mas:

Abang Jebat.

Babak 12;
Hannah:

Hah!

Setiausaha:

Marah kat adik kesayangan dia la tu.

Pekerja 1:

Kau ni pandai jekan. Alah setakat Cik Mastura tu tak kerja, dia tak kisah tau.

Setiausaha:

Yelah bidang peguam. Pn Sri dan Tan Sri paksa dia kerja kat sini. Mana ada
class? Kalau mak stay je kat sana sah-sah dapat jodoh dengan mat salleh,
tapi tu lah Cik Mastura tolak tuah.

Hannah:

Seronoknya mengumpat! Tak ada kerja? Bos awak tak adakan? Ganti tempat
dia.

Setiausaha:

Aku juga kena masuk mesyuarat.

Hannah:

Faizal Syah bin Fazrul sediakan semua dokumen on time, jangan ikut
perangani bos awak tu.

Mas:

Abang Jebat, abang Jebat free tak Ahad ni?

Jebat:

(angau: adoi hari-hari wat abang free. Astarfirullahhalazim, manisnya

senyuman dia. Mai cium sikit.)
Aku mana adafree, aku kerja kat kolam.

Mas:

Alah abang Jebat sekali-sekali mintalah cuti kat abang long tu. Boleh kita pegi
jalan-jalan.

Jebat:

(anangu: mana? Adoi, adoi ni kalau kak Ana Nampak ni mahu tercabut bulu
hidung aku kena back hand. Nanti dia ingat aku mengorat adik dia pulak. Tapi
dia nilah setiap kali jumpa aku, nak mengorat aku!)
Aku tak suka jalan-jalan.

Mas:

Kalau tak suka jalan-jalan nak tak ikot family Mas pergi jalan-jalan kat pantai,
Ahad ni?

Jebat:

Aku tak suka pantai, panas!

Mas:

(angau: eii kenapa susah sangat nak mengorat mamat kepala ikan, abang
dengar tak Mas suka kat abang!)
O.K O.K Mas tahu, kalau tak suka panas, kita pergi tengok wayang nak tak?
Tak pon kita pergi makan kat tempat-tempat sejuk ke, please..

Jebat:

Eh, aku bukan tak nak pergi la, memang aku tak nak pergi pun. Akau ada usrah
dengan Ustaz Faiz. Aku nak Tanya kau lah? Apa masalah kau ni? Kau tak faham
eh? Eh banyak lagi jantan yang ada banayk mata yang boleh tengok wayang

SOALAN 1
dengan kau, ada kaki boleh jalan-jalan dengan kau. Kau ajaklah dia orang. Kau
tak payah la nak try aku. Tak payah la!

Bersambung

Berdasarkan dialog drama di atas aspek-aspek makna dalam semantik menurut Shipley (dalam
Mansoer Paleda, 2001) terbahagi kepada empat iaitu pengertian (sense), nilai rasa (feeling),
nada (tone) dan maksud (intention).
Aspek pengertian (sense) ini dapat dicapai apabila pembicara dengan lawan bicaranya atau
antara penulis dengan pembaca/ pendengar mempunyai kesamaan bahasa yang digunakan
atau disepakati bersama. Pengertian juga adalah sistem hubungan-hubungan yang berbeza
dengan kata lain di dalam kosa kata. Pengertian disebut juga dengan tema, iaitu mesej utama
yang ingin disampaikan oleh penulis kepada pendengar adalah jelas kerana mempunyai
kesamaan bahasa. Tema percintaan yang ingin disampaikan oleh penulis menerusi drama
Bukan kerana Aku tak Cinta ini. Sebagai contoh:
Mas:

(angau: eii kenapa susah sangat nak mengorat mamat kepala ikan, abang
dengar tak Mas suka kat abang!)

Nilai rasa (feeling), aspek makna yang berhubungan dengan nilai rasa berkaitan dengan sikap
pembicara terhadap hal yang dibicarakan. Nilai rasa yang berkaitan dengan makna adalah
kata-kata yang berhubungan dengan perasaan, baik yang berhubungan dengan dorongan
mahupun penilaian. Jadi setiap kata mempunyai makna yang berhubungan dengan nilai rasa
dan setiap kata mempunyai makna yang berhubungan dengan perasaan. Nilai rasa dalam
darama Bukan Kerana Aku Tak Cinta berkisar dalam konteks kasih sayang sememangnya
berhubungan dengan perasaan.
Nada (tone), aspek makna nada adalah sikap pembicara terhadap kawan bicara iaitu
pendengar. Aspek nada berhungan pula dengan aspek makna yang bernilai rasa. Tegasnya
hubungan antara pembicara dengan pendengar akan menentukan sikap yang tercermin dalam
kata-kata yang digunakan. Contohnya:
Mas:

(muka panik) Hah! Ha..ha..ha.. mak cik, mak cik biar mas tolong mak cik. Ya lah
sebab Anisakan kerja kat KL kalau bukan sebab Mas sapa lagi nak tengokkan
mak cik.

SOALAN 1
Berdasarkan dialog di atas, memperlihatkan nada yang disampaikan oleh Mas dalam perbualan
tersebut.
Maksud (intention) merupakan maksud senang dan tidak senang,. Aspek-aspek makna
mempunyai pengaruh terhadap jenis-jenis makna yang ada dalam semantik. Antara jenis-jenis
makna tersebut ialah makna emotif, konotatf, kognitif, referensial dan psiktorikal.
Makna emotif ialah makna yang timbul akibat adanya reaksi pembicara atau sikap pembicara
mengenai atau terhadap sesuatu yang difikirkan atau dirasakan. Contohnya perkataan suka
Mas:

O.K. Mastura da suka kat sesorang

Monolog yang diungkapkan oleh Jebat menerangkan tentang makna perasaan. Makna emotif
adalah makna dalam suatu kata atau kalimah yang dapat menimbulkan emosi dan hal ini jelas
berhubungan dengan perasaan.
Jebat:

(angau: adoi hari-hari wat abang free. Astarfirullahhalazim, manisnya

senyuman dia. Mai cium sikit.)

Makna konotatif berbeza dengan makna emotif kerana makna konotatif cenderung bersifat
negatif, sedangkan makna emotif adalah makna yang bersifat positif. Makna konotatif muncul
sebagai akibat asosiasi perasaan kita terhadap perkara yang diucapkan atau didengar
Jebat:

(anangu: mana? Adoi, adoi ni kalau kak Ana Nampak ni mahu tercabut bulu
hidung aku kena back hand. Nanti dia ingat aku mengorat adik dia pulak. Tapi
dia nilah setiap kali jumpa aku, nak mengorat aku!)

Makna kognitif ialah makna yang ditunjukkan oleh acuannya, makna unsur bahasa yang sangat
dekat hubungannya dengan dunia luar bahasa, objek atau gagasan dan dapat dijelaskan
berdasarkan analisis komponennya:
Mak Cik Seri: Kamu waras ke tidak? Kalau anak aku yang nak dijodohkan lain lah cerita. Ni
kamu acuannya lain, kalau Tan Sri tahu, along tahu, tentu dia orang tak suka.
Mak cik juga kena jawab.

Makna Referensial, menurut Palmer (dalam Mansoer pateda, 2001) adalah hubungan antara
unsur-unsur linguistik berupa kata-kata, kalimat-kalimat dan dunia pengalaman non-linguistik.
Referen atau acuan dapat diertikan berupa benda, peristiwa, proses atau kenyataan. Referen
adalah sesuatu yang ditunjuk oleh suatu lambang. Makna referensial mengisyaratkan tentang
makna yang langsung merujuk kepada sesuatu:

SOALAN 1
Pemuda 1:

Tunjuk baik bro. solat duha katanya.

Pemuda 2:

Orang pandai berlakon biasa lah

Makna piktorikal adalah makna yang muncul akibat bayangan pendengar atau pembaca
terhadap perkara yang didengar atau dibaca.. Makna piktorikal menghadapkan manusia
dengan kenyataan terhadap perasaan yang timbul kerana pemahaman tentang makna kata
yang diujarkan atau ditulis.
Mak Cik Seri: Ye? Sapa orangnya? Mak cik kenal?
Mas:

Mak cik kenal sangat

Mak Cik Seri: Mak cik kenal? sapa ye?

Mas:

O.KO.K clue ae nama di mula huruf J

Mak Cik Seri: Ah! Dah berteka teki la pulak. Ah! Si Jebon?
Mas:

Apa pulak Jebon?

Mak Cik Seri: Aaa makcik tahu la, mak cik tahu la, itu anak pak usop jual cendol, si Jenal. Oh
boleh la raya makan cendol.

ANALISIS DIALOG DRAMA BERDASARKAN TEORI LOGIK SIMBOLIK

Teori ini lebih lengkap dan bersepadu berbanding teori-teori lain. Teori ini mengkaji bukan
sahaja daripada perkataan, malah kepada ayat dan reaksi manusia terhadap sesuatu sebutan.
Contohnya:
Aspek
Perkataan

Ayat

Reaksi
manusia

Contoh
Mak Cik Seri: Ah! Dah berteka teki la pulak. Ah! Si Jebon?
Jebon mungkin membawa maksud kepada sejenis binatang.
Jebon mungkin merujuk kepada seseorang individu yang jahat
Jebon mungkin merujuk kepada nama seseorang atau gelaran kepada
seseorang
Mak Cik Seri: (bernyanyi) Wahai tuhan jauh sudah lelah kaki yang melangkah
aku hialang tanpa arah rindu hati sinarmu
Lagu dalam ayat ini boleh menggambarkan:
Perasaan seseorang yang boleh diluahkan melalui lagu
Luahan dalam hati melalui lagu
Sebagai hiburan dengan menyanyikan lagu tersebut
Mas:
O.K O.K. macam mana nak cakap ni. Sebenarnya ah
erm. Arh

SOALAN 1
terhadap
sesuatu
sebutan

Mak Cik Seri: Nak cakap ke tidak ni? Arh erk urm. Mana mak cik belajar
lagi cakap tu.
Berdasarkan dialog di atas, reaksi ditunjukkan melalui kefahaman berdasarkan
dialog dilontarkan. Tetapi pendengar tidak faham perkara yang ingin
disampaikan sehingga menimbulkan persoalan.

Pada permulaan cerita pengarang telah mengambarkan perasaan tidak menentu watak utama
yang mampu mengamit keinginan penonton untuk mengetahui cerita seterusnya. Pemilihan
perbendaharaan kata yang mudah dan senang difahami dapat mengajak penonton untuk turut
merasai pengalaman tersebut dan mengetahui puncanya.
Setiausaha:

Assalammualaikum, nak pergi mana?

Mas:

Why?

Setiausaha:

Hari ni kan kena pergi site

Mas:

Aaa tahu tahu Tu dalam pukul 3 kan, sekarang ni pukul berapa?

Setiausha:

Kau nak pergi mana?

Mas:

Mana boleh bagi tahu. O.K Bye.

Setiausaha:

Bos

Mas:

Ye!

Setiausha:

Ana Mastura!

Mas:

Bye!

Teori ini membahagikan kajian makna kepada 3 bahagian iaitu:

i.

Semantik
Semantik dalam teori ini didefinisikan sebagai kajian tentang hubungan di antara simbol

dengan rujukan atau boleh juga dikatakan sebagai hubungan antara perkataan dengan
benda. Rujukan atau benda tidak terhad bilangannya di dalam sesuatu bahasa kerana sesuatu
lambang itu mewakili sekumpulan benda atau pun peristiwa yang mempunyai persamaan
antara satu dengan lain. Manakala simbol pula biasanya dirujuk kepada kumpulan benda yang
mempunyai persamaan. Sebagai tamsilnya:

SOALAN 1
Bahagian
Permulaa

Perkataan
Ku/ aku

n Cerita

Contoh dalam dialog

Dari jauh ku berlari

Keterangan
Perkataan ku boleh dirujuk sebagai

mengejar mimpimimpi

kata ganti diri pertama manusia

Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza
daripada binatang kerana ku hanya

Kita

Cintanya kita berdua

digunakan oleh manusia.

kita merujuk kepada kata ganti diri

kedua manusia.
Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

bisa kumiliki

daripada binatang kerana kita hanya

digunakan

oleh

manusia

untuk

menunjukkan bilangan manusia yang

Babak 1

Tuhan

Mak Cik Seri:

(bernyanyi) Wahai
tuhan jauh sudah

ramai termasuk diri sendiri.

Merujuk kepada yang maha berkuasa.
Merupakan pencipta alam.
Mempunyai sifat-sifat yang berbeza
daripada makluk lain.

lelah kaki yang

melangkah aku
hialang tanpa arah
rindu hati sinarmu
Nama

Jebat: Arhhaihnak

orang:

kak kiah

Kak

kiah
Mas
Mak

Setiausha: Ana
Mastura!

Nama orang dirujuk kepada makhluk

yang bernyawa
Mempunyai akal dan sifat-sifat yang

berbeza daripada binatang.

Merujuk kepada manusia iaitu nama
orang/ gelaran.

cik

Babak 2

seri
Kak

long
Kau/

Setiausha: Kau nak

engkau

pergi mana?

kita merujuk kepada kata ganti diri

kedua manusia.

SOALAN 1

Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza
daripada binatang kerana kau hanya
digunakan

oleh

manusia

untuk

menunjukkan bilangan manusia yang

Bos

Babak 3

bro

Setiausaha: Bos

Pemuda 1:

Tunjuk

ramai termasuk diri sendiri.

Singkatan
daripada

engkau.
Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Merupakan seorang ketua/ pemimpin

Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Merujuk kepada seorang abang
Panggilan mesra sebagai abang

Merujuk kepada sembahyang.

Amalan wajib yang dilakukan untuk

mendapatkan pahala.
Mempunyai
peraturan

mengerjakannya.
Merujuk kepada agama
Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Merujuk kepada orang lain bukan diri

sendiri.
Merujuk kepada perlakuan sedang

baik bro. solat duha

katanta.

Solat

Pemuda 1:

Tunjuk

baik bro. solat duha

katanta.

Orang

Pemuda 2:

Orang

pandai berlakon biasa

lah

Berlakon

Pemuda 2:

Orang

pandai berlakon

perkataan

dalam

berlakon di atas pentas iaitu teater,

biasa lah

filem dan drama.

Perbuatan berpura-pura.

SOALAN 1
Babak 4

Jebat

Wahab:Jebat! Jebat!

Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Merujuk kepada pendekar

zaman dahulu iaitu Hang Jebat.

Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Merujuk kepada kanak-kanak

memiliki sifat kebudak-budakkan

Merujuk kepada orang yang masih

kecil lagi.
Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Merujuk kepada seorang lelaki.
Boleh
dikatakan
nama
orang/

panggilan kepada seseorang.

Merujuk kepada sebuah bangunan.
Menjadi tempat tinggal berteduh.
Ada penghuni di dalamnya.
Bersifat konkrit dan merupakan sejenis

Jebat! Tolong aku jap.

Budak-

Uwais: Budak-budak

budak

lain mana?

Mamat

Wahab: Ada kat

belakang tolong
masak. Mamat yang
sorang lagi tak balik
lagi ke?

Babak 5

Rumah

Mak Cik Seri: Ala

baru sekerat hari ini
dah tercegat depan
pintu rumah aku ni,

Mak Cik Seri: Amboi

Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Boleh dirujuk sebagai seorang lelaki

atau perempuan.
Merujuk kepada orang yang masih

baiknya dia,
macamlah mak cik tak
ada anak lain. Alah
tak payahlah Mas
tolong mak cik,
menantu mak cik tu
ada ha! Walaupun dia
sibuk dia bleh tolong
mak cik, temankan

iaitu

benda.

kamu sihat ke idok?

Anak

sejarah

kecil lagi.

SOALAN 1
mak cik ha.
Menantu

Mak Cik Seri: Amboi

Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Boleh dirujuk sebagai seorang lelaki

atau perempuan.
Sudah berkahwin

baiknya dia,
macamlah mak cik tak
ada anak lain. Alah
tak payahlah Mas
tolong mak cik,
menantu mak cik tu

dan

mempunyai

mertua

ada ha! Walaupun dia

sibuk dia bleh tolong
mak cik, temankan
mak cik ha.
Negara

Mak Cik Seri: Bila

pulak mak cik tolak?
Cuma pelik jekan.
Tapi elok jugalah Mas

Merujuk kepada sesebuah kerajaan.

Memiliki identiti tersendiri dan undang-

undang.
Memiliki pemerintah dan pemimpin
serta undang-undang.

datang, anak mak cik

tu kan dah tak
pedulikan mak cik
lagi. dulu dia
tinggalkan mak cik
sebab belajar luar
negara, sekarang ni
tempat kerja dia jauh
pulak.
Calon

sejak balik Uk tak

Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Merujuk kepada peserta.

Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

habis-habis cerita
pasal jodoh itulah,
calon itulah calon
inilah, memanglah dia
Dia

tak nak.
sejak balik Uk tak

SOALAN 1
habis-habis cerita
pasal jodoh itulah,
calon itulah calon
inilah, memanglah dia
Bini

tak nak.
Mak Cik Seri: Apa

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Kata ganti diri orang ketiga

Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Merujuk kepada seserang perempuan

salahnya, yang mak

cik cari tu budak tu
baik. Korang pon
bukan remaja sangat

yang telah berkahwin

lagi pun. Dah boleh

pun jadi bini orang.
University

Mak Cik Seri: Mas.

Mas boleh tolong
mak cik? Pujuk Anis tu
suruh balik kat sini.
Setakat

Sebuah institusi pengajian tinggi.

Mempunyai bagunan dan bersifat

kongkrit.
Mempunyai pelajar yang menuntut di
dalamnya.

jadi

pensyarah universiti
tukan kat kuantan pun
ada.
Syarat

Mak Cik Seri: Ada

syarat juga ke? Ala
dengan mak cik pon

Merupakan sesuatu peraturan.

Pertukaran sesuatu habuan.
Merupakan arahan/ suruhan

Merujuk

pertuturan
Mempunyai bunyi bahasa.
Berbentuk komunikasi dua hala.

Merupakan

sifatnya.
Mempunyai ekor dibawah

nak counting juga ke?

Cakap

Mak Cik Seri: Nak

cakap ke tidak ni?
Arh erk urm.
Mana mak cik belajar

kepada

sesutau

ujaran/

lagi cakap tu.

J

Mas:O.KO.K
clue ae nama d mula
huruf J

huruf

dan

mempuyai

SOALAN 1

Malaysia

Nama dia ni kalau kita

sebut satu Malaysia
kenal, nama dia ni
famous tau!

Babak 6
Babak 7
Babak 8

Adik

Wahab:Kau jangan

Boleh ditulis menggunakan huruf besar

dan kecil.
Merujuk kepada sesebuah negara.
Mempunyai
penduduk
tetap

dalamnya
Merujuk kepada tanah air sendiri.

Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Merujuk kepada anak yang paling

kecil/ bongsu.
Gelaran kepada anak bongsu lelaki

atau perempuan.
Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Kata ganti diri orang ketiga

Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Merujuk kepada orang yang dewasa

dan sulong.
Seorang
lelaki

perempuan.
Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Merujuk kepada orang yang berharga/

layan sangat adik aku

tu, dia tu cepat
perasan, karang penat
kau melayan dia.

Dia

Wahab:Kau jangan
layan sangat adik aku
tu, dia tu cepat
perasan, karang penat
kau melayan dia.

Abang

Jebat:Alah abang, tu
pun nak berkira,
bukannya nak kena
bayar pun, puji. Ha ni
abang.

Orang

Jebat:Abang saya

istimewa

rasa hari ni tak kot.

Sebab hari ni saya
ada temu janji makan
dengan orang
istimewa.

cacat

dan

di

bukannya

SOALAN 1
Anak

. Dah lama tak rasa

yatim/ anak

kasih sayang. Lagi

yatim piatu

pun saya

nikan

anak yatim, Cuma

yang tututu

Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Kematian ibu/ bapa atau keduanya
sekali.

ha tak sedar diri

yang di tu pun anak
yatim piatu. Saya
pergi dulu abang,
assalammualaikum.
Korang/ dia Uwais: Hah! Macamorang

Babak 9

Anak dara

Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Merujuk kepada dua orang
Sinkatan perkataan daripada engkau

orang
Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Merujuk kepada seorang perempuan

macamlah korang ni.

Mak Cik Seri: Nilah.

Inilah anak dara
zaman sekarang ni.

yang
Orang tua

Depan aku ni

tua ni,

Babak 10

Puan

Pekerja : Belum lagi

muda

dan

belum

berkahwin
Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Merujuk kepada orang yang sudah

berumur.
Boleh jadi

perempuan
Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

langsung tak segan,

depan aku ni, orang

masih

puan.

seorang

daripada binatang.

lelaki

atau

SOALAN 1

Hantu

Panggilan formal dan hormat kepada

seseorang
Merujuk kepada seorang perempuan

yang sudah berkahwin.

Merujuk kepada makluk lain selain

hantu cari kau!

manusia.
Hidup di alam ghaib
Bersifat lain daripada makluk lain.

Setiausaha:

Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Merujuk kepada panggilan lelaki yang

Engkau cakap
Hannah Mariam naik

Nyah

Betul tu

nyah, kalau cakap

baik-baik tak makan
saman, aku hantar
mesej sentap!
Babak 11

Tan

Sri/

Puan Sri

berperwatakan lembut.

. Kamu tu cucu Tan

Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Merujuk kepada orang yang berhormat

dan mempunyai gelaran.

Sejenis makluk yang bernyawa iaitu

binatang.
Hidup di dalam air.
Tidak mempunyai akal dan sifatnya

berebza daripada manusia.

Sejenis benda yang bersifat cecair.
Boleh diminum
Tidak bernyawa.

Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Sejenis bidang pekerjaan.
Merujuk kepada nama orang
Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

Sri, Jebat tu apa pun

tak ada, yang ada
motosikal ni aja.

Ikan

Jebat:

Pergi

hantar ikan

air

Mas da buatkan air

untuk abang.

Babak 12

Peguam

Setiausaha:

Yelah

bidang peguam. Pn
Sri dan Tan Sri paksa
dia kerja kat sini.
Mat salleh

sah-sah dapat jodoh

dengan mat
salleh,tapi tu lah Cik
Mastura tolak tuah.

daripada binatang.

SOALAN 1

Dokumen

Boleh dirujuk sebagai orang berbangsa

enggeris.
Merujuk sebagai bahan/ benda yang

tidak bernyawa.
Mempunyai sifatnya tersendiri iaitu

berbentuk kertas.
Bahan kerja/ maklumat.

Merujuk kepada benda/ tempat

Mempunyai sifatnya iaitu memiliki air di

dalamnya.
Bukan manusia dan tidak mempunyai

akal.
Sejenis benda yang berada pada

aku kena back hand.

anggota manusia
Bersifat rambut pejal.

Jebat: Aku tak suka

Merujuk kepada sesuatu tempat yang

Hannah: Faizal Syah

bin Fazrul sediakan
semua dokumen on
time, jangan ikut
perangani bos awak
tu.

Kolam

Aku mana adafree,

aku kerja kat kolam.

Bulu

Nampak ni mahu

Hidung

tercabut bulu hidung

Tangan
Kaki
Kepala
Pantai

pantai, panas!

Wayang

Mas tahu, kalau tak

berpasir

Ustaz

tak?
Akau ada usrah

Eh banyak lagi jantan

yang ada banyak

yang

cantik.
Mempunyai air.
Bukan manusia dan tidak mempunyai

akal.
Merujuk kepada sesuatu benda yang

mempunyai gambar.
Bukan manusia dan tidak mempunyai
akal.

Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

manusia.
Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Merujuk kepada seseorang lelaki yang

berperwatakkan alim.
Sebagai makluk yang bernyawa iaitu

dengan Ustaz Faiz.

Jantan

pemandangan

suka panas, kita pergi

tengok wayang nak

dan

manusia.

SOALAN 1
mata yang boleh

Mempunyai akal dan sifatnya berbeza

daripada binatang.
Merujuk kepada seseorang lelaki.
Gelaran yang agak kasar dan tidak

sopan.
Boleh juga dirujuk sebagai jantina

tengok wayang
dengan kau,

binatang

ii.

Sintaktik

Sintaktik pula merupakan bidang kajian yang mengkaji hubungan di antara perkataan
dengan perkataan lain untuk menentukan makna. Makna sesuatu ayat bukan hanya diperoleh
dengan mencampurkan makna satu perkataan dengan perkataan lain dalam ayat
itu. Sebaliknya, makna ayat juga bergantung kepada susunan perkataan dalam
ayat. Contohnya istilah orang kecil boleh membawa maksud orang yang saiz badannya kecil
atau juga orang yang berpangkat rendah atau biasa sahaja. Selain itu misalan seperti rantai
tangan dengan tangan rantai, itik telur dengan telur itik dan Korea Selatan dengan Selatan
Korea mempunyai tafsiran yang berbeza.
Contoh
Perkataan
Tanpa arah

Lelah kaki

Contoh Dalam Dialog

Mak Cik Seri:
(bernyanyi) Wahai
tuhan jauh sudah lelah
kaki yang melangkah
aku hilang tanpa arah
rindu hati sinarmu

Rindu hati

Rantun dikalbu

Keterangan
Perkataan tanpa dan arah apabila berurutan
boleh menghasilkan dua makna iaitu:
Tiada hala tuju dalam hidup.
Tiada arah.
Perkataan lelah dan kaki apabila berurutan
boleh menghasilkan dua makna iaitu:
Kaki yang telah letih dan penat.
Kaki yang sakit sehingga dalam keadaan
kritikal
Perkataan rindu dan hati apabila berurutan
boleh menghasilkan tiga makna iaitu:
Rindu pada pada seseorang iaitu Hati
Rindu akan hatinya
Sayang hati

Setiausaha:rantun
dikalbu, ah hah?

Perkataan rantun dan di kalbu apabila berurutan

boleh menghasilkan dua makna iaitu:
Rasa tertekan
Rasa sayang

SOALAN 1

Temu janji

Jebat: Abang saya rasa

hari ni tak kot. Sebab
hari ni saya ada temu
janji makan dengan
orang istimewa.

Orang
istimewa

Perkataan temu dan janji apabila berurutan

boleh menghasilkan dua makna iaitu:
Bertemu dan berjanji
Berjumpa seseorang pada masa yang di
tetapkan
Temu membewa maksud bertemu dan janji pula
membawa
maksud
menunaikan
sesuatu/
menyatakan sesuatu dan akan menunaikannya.
Perkataan orang dan istimewa apabila
berurutan boleh menghasilkan dua makna iaitu:
Orang yang begitu berharga pada dirinya
Orang yang mengalami kecacatan fizikal

Anak yatim

Lagi pun saya nikan

anak yatim, Cuma yang
tututuha tak
sedar diri yang di tu pun
anak yatim piatu. Saya
pergi dulu abang,
assalammualaikum.

Perkataan anak dan yatim apabila berurutan

boleh menghasilkan dua makna iaitu:
Anak kepada Si Yatim
Orang yang kehilangan ibu/ bapa

Lawyer buruk

Wahab: Tengok kan aku

da cakap adik aku tu
pandai lawyer buruk

Perkataan lawyer dan buruk apabila berurutan

boleh menghasilkan dua makna iaitu:
Lowyer yang telah bekerja lama/ tua
Selalu membuat lawak yang bukan-bukan
lawyer merupakan erkataan bahasa inggeris.

Anak dara

Inilah anak dara zaman

sekarang ni. Tak segan
silu langsung tunjuk
perasaan

Orang tua

Depan aku ni langsung

tak segan, depan aku
ni, orang tua ni, tak.

Batang hidung

Faizal Syah bin Fazrul,

saya tak Nampak
batang hidung dia pun
kat sini! Mana dia?

Perkataan anak dan dara apabila berurutan

boleh menghasilkan tiga makna iaitu:
Anak kepada Dara
Perempuan yang masih belum berkahwin
Perempuan yang masih mempunyai dara.
Perkataan orang dan tua apabila berurutan
boleh menghasilkan tiga makna iaitu:
Orang lama
Orang yang telah berumur
Orang yang mempunyai pengalaman
Perkataan batang dan hidung apabila berurutan
boleh menghasilkan tiga makna iaitu:
Merujuk hidung diri sendiri.
Merujuk kepada orang lain.
Hidung mempunyai batang

SOALAN 1
Naik hantu

Engkau cakap Hannah

Mariam naik hantu
cari kau!

Perkataan naik dan hantu apabila berurutan

boleh menghasilkan empat makna iaitu:
Menunggang/ naik atas hantu
Orang yang sedang marah
Orang yang sedang mengamuk
Orang yang terkena rasukkan

Makan saman

Betul tu nyah, kalau

cakap baik-baik tak
makan saman, aku
hantar mesej sentap!

Perkataan makan dan saman apabila berurutan

boleh menghasilkan tiga makna iaitu:
Tidak mendengar arahan/ alas an
Sedang makan saman
Tidak serik-serik/ insaf

Mesej sentap

Panjang lebar

Alas an apa
pun tak jalan

Jiwa kacau

Tunggu kejap

Mat salleh

Perkataan mesej dan sentap apabila berurutan

boleh menghasilkan dua makna iaitu:
Mesej yang kasar.
Mesej berasa sentap/ terasa hati
Panjang lebar la pulak
hujah kamu ni, kamu
nikan kalau nak sesuatu
bagi alasan apa pun
tak jalan. Yelah nanti
mak cik puji kamu
depan Jebat.
Urm bukan macam tu
mak cik, Mas susah la,
jiwa kacau tau macam
ni. Tengok
manamana boyfriend Mas
sekarang ni?
Hmm tak pelah, tunggu
kejap mak cik tapaukan
ye.
sah-sah dapat jodoh
dengan mat salleh, tapi
tu lah Cik Mastura tolak
tuah.

Perkataan panjang dan lebar apabila berurutan

boleh menghasilkan dua makna iaitu:
Terlalu panjang
Panjang dan lebar (saiz)
Perkataan
ini
apabila
berurutan
boleh
menghasilkan dua makna iaitu:
Alasan yang tidak boleh jalan.
Tidak menerima/ mendengar alasan lain.
Perkataan jiwa dan kacau apabila berurutan
boleh menghasilkan dua makna iaitu:
Jiwa sedang mengacau seseorang.
Jiwa berasa tidak tenteram.

Perkataan tunngu dan kejap apabila berurutan

boleh menghasilkan dua makna iaitu:
Tunggu dan Kejap (ketat)
Meminta untuk menunggu sebentar
Perkataan mat dan salleh apabila berurutan
boleh menghasilkan tiga makna iaitu:
Mat anak kepada salleh
Nama orang
Gelaran kepada orang yang berbangsa
inggeris

SOALAN 1
Tolak tuah

Perkataan tolak dan tuah apabila berurutan

boleh menghasilkan dua makna iaitu:
Menolak rezeki.
Sedang menolak hang Tuah

Ganti tempat

Seronoknya
mengumpat! Tak ada
kerja? Bos awak tak
adakan? Ganti
tempatdia.

Perkataan ganti dan tempat apabila berurutan

boleh menghasilkan dua makna iaitu:
Menggantikan seseorang
Menggantikan tempat/ kawasan yang rosak

Kepala ikan

angau: eii kenapa susah

sangat nak mengorat
mamat kepala ikan,
abang dengar tak Mas
suka kat abang!)

Perkataan kepala dan ikan apabila berurutan

boleh menghasilkan dua makna iaitu:
Kepala ikan iaitu kepala seekor ikan
Orang yang agak lembab/ bodoh

Tengok
wayang

Mas tahu, kalau tak

suka panas, kita pergi
tengok wayang nak tak?
Tak pon kita pergi
makan kat tempattempat sejuk ke,
please..
banyak lagi jantan yang
ada banyak mata yang
boleh tengok wayang
dengan kau, ada kaki
boleh jalan-jalan
dengan kau. Kau
ajaklah dia orang. Kau
tak payah la nak try
aku. Tak payah la!

Perkataan tengok dan wayang apabila

berurutan boleh menghasilkan tiga makna iaitu:
Tengok filem di panggung sari
Melihat wayang iaitu lakonan seseorang
Melihat wayang kulit dan sebagainya.

Banyak mata

Tak payah

iii.

Pragmatik

Perkataan banyak dan mata apabila berurutan

boleh menghasilkan tiga makna iaitu:
Merujuk kepada orang yang mempunyai
banyak mata.
Mempunyai banyak mata iaitu pungutan
mata dalam perlawanan.
Mempunyai pelbagai jenis lauk pauk
(pelbagai pilihan)
Jika diterbalikkan perkataan ini akan membawa
maksud yang lain pula iaitu mata banyak
Perkataan tak dan payah apabila berurutan
boleh menghasilkan tiga makna iaitu:
Membawa maksud tidak susah.
Tidak perlu/ tidak mahu.

SOALAN 1

Diksi iaitu pemilihan dan penggunaan kata merangkumi bahasa formal,

bahasa pasar, bahasa slanga dan bahasa asing seperti bahasa Inggeris dan
Arab.
O.K. Kalau Tina sungguh-sungguh nak jalan-jalan abang boleh bawa....
Betul?
Betul. Tapi ada syarat.
Syaratnya?
Pemilihan bahasa formal seperti perkataan sungguh-sungguh,
merupakan kata ganda yang merujuk kepada kesungguhan. Begitu juga dengan
perkataan jalan-jalan merujuk kepada maksud bersiar-siar atau mengambil angin
dengan berjalan kaki.
Penggunaan bahasa pasar seperti nak merujuk kepada perbendaharaan
kata hendak, begitu juga dengan penggunaan perkataan tapi adalah merujuk
kepada perkataan tetapi. Bagaimanapun penggunaan bahasa pasar ini telah
dapat difahami oleh pembaca melalui penggunaannya sehari-hari. Jadi
pengarang dapat menyampaikan maksudnya dengan jelas dan tepat juga
mewujudkan suasana yang boleh dialami oleh pembaca.
Perbendaharaan kata O.K berasal dari perkataan bahasa Inggeris yang
telah diterima dalam bahasa Melayu iaiitu okay dan telah disingkatkan ejaannya.
Bagaimanapun perkataan ini telah boleh difahami sebagai tanda persetujuan.
Pembaca dapat mengikuti perkembangan konflik yang terdapat dalam cerpen
merujuk kepada si adek yang tidak berpeluang bersiar-siar dan menjalani
kehidupan sebagaimana kanak-kanak sebaya yang lain.
Pemilihan

dan

penggunaan

perkataan

syarat adalah

ada

unsur

penggunaan bahasa Arab yang telah diterima dalam bahasa Melayu. Pembaca
tidak akan keliru dengan penggunaan perkataan tersebut kerana telah diguna
pakai dalam bahasa Melayu.
Pengarang cerpen Tina menggunakan bahasa dan unsur-unsur bahasa
untuk menyalurkan pemikiran dan pandangan terhadap tema kasih sayang
seorang abang terhadap adik perempuannya yang mengidap penyakit jantung
berlubang. Persoalan yang diutarakan mengenai ketabahan menghadapi dugaan
hidup dan kegigihan dalam mencapai sesuatu yang dihajati dalam hidup.

SOALAN 1

Gaya bahasa merangkumi penggunaan perkataan, pemilihan ayat dan

unsur-unsur konotatif. Ianya juga berkait dengan jati diri penulis. Seseorang
pembaca dapat mengenali diri penulis melalui gaya bahasa yang digunakan
dalam karyanya. Kesan semantik dalam aspek bahasa akan menambahkan
keindahan sesebuah karya, dapat mengekalkan kejemuan dan mudah difahami
oleh pembaca.
Pengarang telah memasukkan penggunaan peribahasa bagi mewujudkan
nilai keindahan dalam cerpen Tina. Perumpamaan ysng tidak menggunakan kata
perbandingan.
Masuk bakul angkat sendiri
(Antologi Seuntai Kata Untuk Dirasa muka surat :57)
Penggunaan simpulan bahasa dalam cerpen Tina
Rakyat Malaysia memang murah hati
(Antologi Seuntai Kata Untuk Dirasa muka surat :60)

Penggunaan kata-kata himat yang boleh menimbulkan semangat dan

perangsang kepada pihak yang menerimanya.
Bersabar itu separuh daripada iman
(Antologi Seuntai Kata Untuk Dirasa muka surat :57)
Penggunaan gaya bahasa perbandingan similie iaitu gaya bahasa
perbandingan yang melibatkan dua perkara atau keadaan. Similie yang
menggunakan kata-kata perbandingan iaitu seperti, bagai, laksana, umpama,
macam, bak.
Layang-layang kelihatan bagai seekor burung yang merendah mahu
Menyambar anak-anak ikan di permukaan air.
(Antologi Seuntai Kata Untuk Dirasa muka surat :54)
Mulut comel Tina tersenyum lebar bagai kuntum bunga yang mulai
mekar.
(Antologi Seuntai Kata Untuk Dirasa muka surat :54)

SOALAN 1

Gaya bahasa personafikasi ada diselitkan pengarang dalam cerpen Tina.

Personafikasi bermaksud memberi sifat manusia seperti perlakuan manusia
kepada benda atau objek yang tidak bernyawa.
Dalam kesepian itu seolah-olah aku melihat pokok-pokok yang longlai
dipuput bayu melihat kemurungan yang menyerang jiwaku
(Antologi Seuntai Kata Untuk Dirasa muka surat :52)
Unsur personafikasi dalam petikan di atas ialah
pokok-pokok yang longlai
kemurungan yang menyerang jiwaku
Kesemua perbuatan seperti longlai dan menyerang adalah sifat manusia,
longlai telah diberi kepada objek alam seperti pokok. Begitu juga dengan
perkataan menyerang telah diberi kepada kemurungan.
Gaya bahasa hiperbola iaitu gaya bahasa perbandingan yang melampau
tentang sesuatu kejadian atau peristiwa yang berlaku. Aminhad telah memulakan
cerpen Tina dengan gaya bahasa hiperbola boleh memberi suatu keajaiban
kepada pembaca untuk memulakan pembacaan dan menghayati jiwa bagi watak
utama.
Getar dan debar hatiku menggila pada kali pertama aku melihat dia.
Sungguh. Aku bukan main-main. Namun aku amat terkilan kerana dia begitu
cepat lenyap daripada pandanganku. Akhirnya kuputuskan, itu perasaanku saja.
Gamitan masa silam
(Antologi Seuntai Kata Untuk Dirasa muka surat :52)
Getar dan debar hatiku menggila pada kali pertama aku melihat dia.
Pengarang menegaskan dan membandingkan getar dan debaran hati Haidi
menggila iaitu suatu perbandingan yang melampau dengan darjah ketinggian
debaran tersebut begitu menganas sampai kepada gila. Atau dengan kata lain di
luar kesedaran manusia, tidak dapat dikawal dengan akal fikiran yang waras.
Perbandingan sebegini menimbulkan tanda tanya kepada pembaca untuk
mengetahui dan menyelami.berkaitan punca sebenar debaran tersebut. Di sini
pembaca memulakan pembacaan dengan rangsangan emosi untuk lebih mudah
dalam menjiwai watak dalam bahan sastera yang dibaca.

SOALAN 1

4.3

PERIBAHASA DALAM SEMANTIK

Menurut pendeta Zaaba, peribahasa ialah susunan kata yang pendek

dengan makna yang luas, mengandungi kebenaran, sedap didengar dan bijak
perkataannya. Peribahasa Melayu dapat dijeniskan kepada perumpamaan,
pepatah, bidalan, kiasan, perbilangan, simpulan bahasa dan kata-kata hikmat.
Perumpamaan merupakan peribahasa yang memperkatakan sesuatu
maksud atau yujuan dengan membandingkan keada sesuatu perkara atau
kejadian lain. Perumpamaan tergolong dalam peribahasa berlapis iaitu
mengandungi makna tersurat dan tersirat. Terdapat dua bentuk perumpamaan
iaitu yang menyatakan perbandingan secara terang-terangan dan perumpamaan
yang tidak menyatakan perbandingan secara terang-terangan. perumpamaan
yang menyatakan perbandingan secara terang-terangan didahului oleh kata-kata
perbandingan iaitu bak, bagai, ibarat, laksana, macam, seperti dan umpama.
Layang-layang kelihatan bagai seekor burung yang merendah mahu
menyambar anak-anak ikan di permukaan air.
(Antologi Seuntai Kata Untuk Dirasa muka surat :54)
Mulut comel Tina tersenyum lebar bagai kuntum bunga yang mulai
mekar.
(Antologi Seuntai Kata Untuk Dirasa muka surat :54)
Perumpamaan yang tidak menyatakan perbandingan secara terangterangan, merupakan perumpamaan yang tidak didahului oleh kata-kata
perbandingan. Contohnya gunting dalam lipatan, diberi betis nak paha dan
genggam bara api biar sampai jadi arang.

SOALAN 1

Pepatah, menurut Zaaba adalah tergolong dalam peribahasa yang bererti

selapis dan mempunyai sifat yang bernas, iaitu memberatkan sifat ringkas dan
bijak susunan katanya. Ungkapan pepatah berasal daripada patah-patah
perkataan. Pepatah hampir sama dengan bidalan, namun kedua-duanya adalah
berbeza kerana bidalan tetap mengandungi pengajaran dan nasihat. Sebaliknya
ada pepatah yang tidak mengandungi pengajaraan. Ungkapan pepatah yang
berasal usul daripada pusaka adat resam berfungsi sebagai pedoman hidup
anggota masyarakat. Antara contoh pepatah ialah indah khabar dari rupa, ukur
baju di badan sendiri dan air beriak tanda tak dalam.
Bidalan juga tergolong dalam peribahasa yang bersifat selapis. Ungkapan
bidalan mengandungi unsur nasihat yang biasanya ditandai oleh penggunaan
kata-kata biar, ingat dan jangan. Contoh bidalan ialah biar lambat asalkan
selamat; ingat sebelum kena, jimat sebelum habis; dan jangan ikut resmi jagung,
makin berisi makin tegak.
Kiasan ialah bahasa yang menyatakan sesuatu perkara dengan
mengklaskannya kepada perkara lain, sama ada dengan menyebut bandingan
atau tanpa menyebut bandingan. Bahasa kiasan mempunyai fungsinya yang
tertentu, antaranya untuk memperjelaskan sesuatu maksud, menguatkan
sesuatu maksud, menjadi perhiasan dan melindungi sesuatu yang mempunyai
maksud konotatif yang negatif.
Perbilangan mempunyai struktur yang hampir sama dengan pepatah dan
bidalan melainkan perbilangan disusun berangkap-rangkap seperti ikatan puisi.
Setiap rangkap perbilangan terdiri daripada dua baris atau lebih dan disebut satu
demi satu seolah-olah orang sedangmembuat perbilangan atau pengiraan.
Contohnya,
Bulat air kerana pembentung,
Bulat manusia kerana muafakat.
Simpulan bahasa ialah rangkaian kata yang telah tetap bersimpul dengan
susunan yang khas. Bentuk simpulan bahasa ringkas dan kebanyakkannya
terdiri daripada dua patah kata sahaja. Simpulan bahasa mempunyai makna

SOALAN 1

berlapis iaitu makna tersirat berlainan daripada makna tersurat atau makna
asalnya. Simpulan bahasa terhasil daripada perbandingan; daripada benda atau
kejadian yang berlaku; daripada kepercayaan orang ramai; dan daripada
kebiasaan atau resaman bahasa.
Penggunaan simpulan bahasa dalam cerpen Tina
Rakyat Malaysia memang murah hati
(Antologi Seuntai Kata Untuk Dirasa muka surat :60)
.
Kata-kata hikmat ialah kata-kata yang diungkapkan oleh orang yang
bijaksana. Kata-kata in berfungsi sebagai panduan hidup dan menjadi
percakapan umum. Penggunaan kata-kata hikmat yang boleh menimbulkan
semangat dan perangsang kepada pihak yang menerimanya.
Bersabar itu separuh daripada iman
(Antologi Seuntai Kata Untuk Dirasa muka surat :57)
Gaya bahasa merangkumi penggunaan perkataan, pemilihan ayat dan
unsur-unsur konotatif. Ianya juga berkait dengan jati diri penulis. Seseorang
pembaca dapat mengenali diri penulis melalui gaya bahasa yang digunakan
dalam karyanya. Kesan semantik dalam aspek bahasa akan menambahkan
keindahan sesebuah karya, dapat mengekalkan kejemuan dan mudah difahami
oleh pembaca.
Pengarang telah memasukkan penggunaan peribahasa bagi mewujudkan
nilai keindahan dalam cerpen Tina.
Masuk bakul angkat sendiri
(Antologi Seuntai Kata Untuk Dirasa muka surat :57)

4.4

MAKNA LEKSIKAL DAN MAKNA GRAMATIKAL

Makna leksikal dan gramatikal juga makna struktural merupakan makna

perrkataan secara nahuannya. Makna leksikal merujuk kepada makna denotasi
iaitu makna yang dinyatakan dalam kamus. Makna yang dimaksudkan dengan

SOALAN 1

denotasi adalah makna umum, makna kamus atau makna leksikal. Makna umum
ini mudah dikenal pasti kerana ia bersifat umum dan objektif dan jika terdapat
kesukaran maknanya dapat dilihat dalam kamus umum. Denotasi biasanya
digunakan

untuk

karya

ilmiah

kerana

pembacanya

mudah

memahami

maksudnya agar ilmu yang disampaikan menjadi pengetahuan bagi pembacaan

(Darwin, 1994: 37)
Manakala makna konotasi merupakan makna yang lain daripada asalnya
tetapi jika dikaji secara mendalam nyatalah ada hubungannya. Konotasi
merupakan pancaran pemikiran dan impresi perasaan yang tidak dapat
dinyatakan secara jelas yang mengelilinggi sesuatu kata. Konotasi berkait
dengan pemikiran dan merupakan makna tambahan yang digunakan yang
mungkin sesuai dan mungkin tidak dengan makna sebenarnya.
Secara umum, makna leksikal ialah makna yang yang terdapat dalam
kamus atau makna perkataan yang terlepas daripada hubungannya dengan
perkataan lain dalam ayat. Contohnya, perkataan lari, selari, berlari, berlarian,
melarikan, larian, pelari dan pelarian memiliki makna leksikal kerana maknanya
dapat dirujuk dalam kamus.
Manakala makna gramatikal ialah makna yang terkandung dalam
imbuhan apabila digabungkan dengan kata dasar. Mengandungi makna di sini
bermaksud secara luaran maknanya tidak terlibat tetapi secara dalaman makna
ini sememangnya ada.
Dalam kajian makna perkataan ada dua bahagian yang boleh ditelusuri,
khususnya bagi kata terbitan yang terdiri

daripada makna kata dasar dan

makna ini disebut makna gramatikal.

Pengimbuhan akan mengubah makna asal kata dasar. Ini bererti bahawa
imbuhan mempunyai makna, jika tidak, bagaimana kata dasar boleh berubah
maknanya. Secara umumnya imbuhan

tidak

mempunyai makna. Namun,

apabila imbuhan dicantumkan dengan kata dasar, ia memberi makna kepada

kata dasar tersebut. Jadi, imbuhan tidak mempunyai makna tetapi mengandungi

SOALAN 1

makna, Inilah yang dimaksudkan dengan makna nahuan atau makna gramatik.
Bagi memudahkan pemahaman maka imbuhan dikatakan mempunyai makna
gramatik dan kata dasar mempunyai makna leksikal (Darwin, 1994: 48-49)
Cerpen Tina karya Aminhad menggunakan pemilihan perkataan yang
mudah dan senang untuk difahami. Perbendaharaan kata dan istilah
merangkumi pemilihan perkataan yang tepat untuk maksud tertentu yang hendak
disampaikan. Penulis telah membuat pemilihan dan penggunaan perkataan
tertentu bagi menyampaikan sesuatu maksud dengan jelas.