1

AKYU HPYI AI LAM

I. AKYU HPYI AI NGU AI A LACHYUM
Akyu hpyi ai ngu ai gaw, kam sham ai hpung masha ni K.K hte matut mahkai ai, naw ku dau jau ai,
shakawn kungdawn ai, chyeju dum ai, yubak mara ni hpe yin la ai hte akyu ara ni hpe hpyi lajin ai lam rai
nga ai. Kam sham ai hpung masha shagu gaw Yesu hta masha ningnan tai let K.K a kashu kasha tai wa ai
re (Yawhan 1:12). Dai majaw K.K hte hku hku hkau hkau ga shaga matut mahkai na ahkang lu ai re. K.K
hte matut mahkai ai hta akyu hpyi ai gaw K.K hte matut mahkai ai sai lam kaba rai nga ai. K.K anhte hpe
jaw ai kaba dik ai chyeju kum hpa mung re. K.K gaw anhte hpe chyum laika hku nna mung, chyoi pra ai
wenyi hku nna mung, mungga ginlen shalai ai hpung magam gun ni hku nna mung, chyeju kum hpa jaw
ya ai hku nna mung, shingra tara hku nna mung, ga shaga nga ai zawn, anhte mung kyu hpyi ai hku nna
K.K hpe kawa zawn kam hpa manoi manat ai myit masin hte kanawn mazum matut mahkai tsun shaga ai
lam re.
II. K.K A DARU MAGAM HPUNG SHINGKANG (POWER) HTE SHINGGYIM MASHA A GAWNG KYA
AI LAM
Shinggyim masha gaw gawng kya ai wa re ai majaw, garum la ai, makawp maga ai, chyeju jaw ya ai wa
ra ai hpe shinggyim masha yawng dum chye nga ga ai. K.K gaw mai kaja ai wa, yawng mayawng hpe
hpan da ai hte up hkang bau maka nga ai wa, yawng mayawng hpe dang di lu ai wa, re ngu kam sham ai
majaw, hpung masha ni K.K kaw akyu hpyi ai lam re (Nehemia 1:4-5;9:6; Mahte 6:9). Dai gaw tinang
hpyi ai lam ni hpe shabyin la na matu tinang hta daru magam hpung shingkang n nga ai, K.K chyu sha dai
hpung shingkang hpe lu ai wa re ngu kam sham ai lam rai nga ai. Dai majaw akyu hpyi ai ngu ai gaw,
K.K hpe tinang ra ai lam yawng hpe shabyin ya na matu atik anang shagyeng ai lam n re; Tinang hkrai n
shabyin la lu ai, kaga shabyin ya lu ai kadai n nga ai, ngu ai hpe K.K a man e yin la ai hte shabyin ya lu ai
hpung dagu atsam rawng ai K.K hta tsep kawp hpa manoi ai lam rai nga ai (Marku 9:17-24; Roma
9:20;11:33-34). Dai rai nna, tinang hpyi shawn ai lam ni hpe K.K kaw nna K.K sharawng awng ai hku
mahtai jaw ya na matu, hpyi shawn ai lam rai nga ai.
Dai majaw, akyu hpyi ai kaw na lu la na mahtai gaw, shinggyim masha a sharawng awng ai lam, myit hta
hkam sha nna hkam la mayu ai lam ni hta shanyet shanat ai lam n re ai sha, K.K a hpaji byeng ya hte daru
magam hpung shing kang hta shamyet shanat ai lam rai ra ai. K.K gaw shinggyim masha ni a myit hkam
sha lam hte byin mayu ai lam ni hpe madung dat n yu ai sha, Kade daram shagrit shanem ai hte Shi hpe
kam hpa manoi manat ai ngu lam ntsa hta grau madung dat nna shaman ya ai re (Sh.K 51:17; Ga. Sh 3:56; Luka 18:10-14). Tinang a gawng kya ai , ra rawng ai hpe asan sha chye na hkam la ai hte, K.K hta lai
nna kadai mung n dang di lu ai, n shaman ya lu ai ngu ai hpe masat hkap la ai hte akyu hpyi yang she K.K
kaw teng man ai makam masham hte sit shang ai lam rai na re.
III. SHINGGYIM MASHA A KAM SHAM AI LAM HTE K.K A MYIT MARAI
Kam sham ai lam gaw teng man ai hku akyu hpyi sit shang ai a n pawt n hpang rai nga ai (MAhte 8:13;
Marku 9:23;11:24; Hebre 11:6; Yaku 1:6-8). Teng man ai makam masham hte akyu hpyi sit shang ai ngu
ai gaw, K.K a up hkang bau maka, chyeju jaw ai lam tinang a ntsa dik wa u ga ngu K.K hpang de sit
shang ai hte K.K hpe hpyi nem ai lam rai nga ai( MArku 11:22; Kasa 3:16; 4:24-31). Teng man ai kam
sham lam hte akyu hpyi sit shang ai lam n rai yang, tinang sharawng ai lam hpe shabyin ya na matu K.K

2
hpe hkan galaw shadik shatup shangun ai hku rai wa ai. Dai hku rai jang K.K a man hta shagrit shanem ai
hte K.K sharawng awng ai hku tinang hpe shaman ya na hku akyu hpyi ai lam n rai mat ai sha tinang
sharawng ai hku K.K hpe hkan shaman chyeju jaw ya shangun ai hku rai mat ai (Mahte 20:20-23; Yaku
4:3).
IV. AKYU HPYI AI LAM A MAHTAI
K.K gaw hpyi ai hte maren madat ya na ngu nna ga sadi jaw nga ai re (Yeremia 33:3 ngai hpe shaga e,
ngai nang hpe htan ya na de ai; nang n chye na ai, galu kaba ai hte yak la ai amu, ngai nang hpe madun na
de ai).Yawhan 16:23-24 Wa kaw na lama ma hpyi myit yang, nye amying a marang e shi nanhte hpe jaw
na ra ai. Ya du hkra nye a amying hta gang nna, nanhte hpa mung n hpyi yu myit dai: nanhte a kabu gara
ai hpring tup wa hkra, lu la na matu, hpyi nga mu. Yawhan 14:13-14- nanhte nye a amying gang nna, ngai
kaw lama ma hpyi myit yang, hpyi ai hte maren ngai madat ya na nngai). Rai tim, K.K a hpung shing
kang hpe shadan jahkung na matu rai u ga ngu ai myit masin hte hpyi ai ni a akyu hpyi ga hpe she madat
ya na re (I Yawhan 5:14- K.K a myit ra ai hku hte maren, anhte lama ma hpyi ga yang gaw, shi anhte hpe
madat mara na ra ai, nga nna, dai gaw shi a man e anhte a myit sharawng ai lam rai nga ai). Shinggyim
masha gaw tinang hpyi mayu ai lam ni hte K.K a man de shang lu na ahkang n lu mat ai kaw nna, Yesu
Hkristu she shinggyin masha ni K.K a man e sit shang lu na matu akyu galaw ya ai re( Hebre 4:14-16).
Dai majaw, shagrit shanem ai hte hkungga la ra K.K a man de sit shang ra ai.
Akyu hpyi ai nsen hpe K.K teng sha madat ya na re, Rai tim, ya jang jang kalang ta shaman ya na
(sh) n shaman ya na ngu ai gaw pahkam n nga ai. K.K kaw kaga grau mai kaja ai lam ni shaman ya mayu
yang anhte hpyi ai lam ni hpe n shaman ya na re. Jahtum na mahtai hta akyu hpyi ai wa a matu, kaga
masha ni a matu, K.K a amying ningsang grau dan hkung na lam ni hpe madaw she shaman ya na re (II
Kor 12:7-10 - Ya dai chyahtum chyalai re ai shingran a majaw, ngai myit nau wa n kaba u ga, ngai hpe
abyen na Satan a salung sala ngu ai, nye hkum shan hta ju ai aju ngai hkrum nga nngai; shing rai ngai nau
wa myit n kaba nngai. Ngai gaw dai hta na lawt lu u ga, dai Madu hpe masum lang akyu hpyi nga nngai.
Dai rai nna shi gaw, Nye a chyeju gaw na matu ram nga ai, masha a gawng kya ai hta Nye a n-gun atsam
hkum tsup nga ai, nga nna ngai hpe tsun ni ai. Dai re ai majaw, Hkristu a n-gun atsam gaw nye a ntsa e a
up nga u ga, nye a gawng kya ai hta grau nna ngai gumrawng na ra nga nngai. Dai rai nna, Hkristu a jaw e
hkam ai gawng kya ai, hkala nba ai, kyin du tai, zingri ai hte nni nkri re ai hta ngai kabu nga nngai:kaning
rain me law, ngai gawng kya nga yang n-gun atsam rawng nga nngai)
Dinghpring ai hte K.K sharawng awng ai hku asak hkrung ai ni gaw shanhte a akyu hpyi ai nsen hpe K.K
madat ya na re ngu kam sham ai myit lu la nga ai. Rai tim K.K a ga n madat ailam ni, mara n yin la ai lam
ni, gaw n lu la na re. (Yaku 5:16 nanhte shamai shatsai hkrum myit ga, nanhte a yubak mara hpe shada da
shapraw dan nna, shada da a matu mara akyu hpyi nga mu; I Pet 3:12 dai madu a myi, dinghpring ai ni
hpe a yu nga ai rai nna, Shanhte a hpyi ai ga hpe, shi a na madat nga ai. Dai madu a myi man chyawm
gaw, n hkru ai amu galaw ai ni hpe matsing nga ai. I Yawhan 3:22; MArku 11:2425 nanhte hpyi mahpyi
hte ra mara lu la na ra ai, ngu nna kam sham nga mu:shing rai jang, nanhte lu la na myit dai. Akyu hpyi let
tsap nga ai shaloi, masha langai ngai nang hpe lama ma shut a yang gaw, sumsing lamu na nanhte a Nwa
gaw, nanhte a mara hpe raw kau ya lu u ga, shi a mara hpe mung raw kau ya mu) .
Mahtai kaja lu la na matu (1) Kam sham ai myit hte hpyi ra ai{ Mahte 20:21-22; Marku 11:24; Roma
4:21; Hebre 11:6; Yaku 1:5-7} (2) K.K sharawng awng ai hku asak hkrung let hpyi ra ai { Yawhan
9:31;15:7; I Yawhan 3:22}(3) Tinang hkum hpe K.K kaw ap ai hte K.K sharawng awng ai hku shaman ya

3
na matu hpyi ra ai {Sh.K 143:10; Mahte 6:10; Luka 22:42; Yawhan 5:30; I Yawhan 5:14} (4) shagrit
shanem ai hte hpyi ra ai (Daniela 9:18; Luka 18:10-14; Yaku 4:6}(5) myit n daw ai sha hpyi ra ai {Luka
11:5-10; 18:1-8; Roma 12:12; Ehpe 6:18; Yaku 5:16-18}.
Karai Kasang jaw ai mahtai gaw lam 4 hku rai chye nga ai. (1) ya jang jaw na (2) jaw na naw la u
(3) n jaw lu ai, na matu n kaja ai (4) nang hpyi ai lam na prat a matu n kaja ai, n dai madaw she grau kaja
ai, ngu ai lam ni rai nga ai. Shinggyim masha ni gaw ya jang jaw na mahtai hpe sha lu la mayu nga ai. Rai
tim kam sham ai ni a matu gaw, Karai Kasang a mai kaja nga ai lam hpa kam sham nga ga ai hte maren,
Karai Kasang jaw ai mahtai yawng gaw tinang a asak hkrung lam a matu mai kaja dik re, ngu ai hpe kam
sham ra ai.
V. AKYU GARA HKU HPYI NA
Nkau mi akyu n chye hpyi ai ngu tsun chye ai. Akyu hpyi ai ngu ai gaw, tinang grai kam hpa ai kawa hpe
ga shaga ai, hkam sha ai lam ni hpe tsun dan ai, ra ai lam ni hpe hpyi nem ai lam re. Myit shingran hta,
man e K.K dung nga ai shingran hte tsaw ra hkungga ai myit hte tsun shaga hpyi nem ai baw re. Akyu
hpyi ai hpe yak hkak ai bungli langai hku nmai mu ai. Bai grai nyam ai ga shagawp ni, ga kaba ni, ga si ni
hte lata nna n hpyi ra ai. Yo Yo sha tinang a kawa hpe tsun shaga ai hku mai hpyi nem ai. Rai tim tsawra
hkungga ai hte akyu hpyi ra ai. Akyu hpyi ai shaloi:1.K.K a chyeju hpung shingkang hpe shakawn ra ai (Sh.K 107:1)
K.K a hpung shingkang hte shi a shaman jaw ya ai chyeju ni hpe myit dum let shakawn ra ai. K.K
a hpung shingkang arawng sadang hpe grau myit dum magang, K.K hpe kam hpa myit hte, myit sim sa ai
lam grau lu la magang re. Dai majaw akyu hpyi ai shaloi shawng n nan K.K a daru magam hpung
shingkang hpe myit dum ai hte shakawn ra ai.
2. Akyu hpyi ai lam ni hpe madat ya nna, shaman ya na matu hpyi nem ra ai.
K.K gaw anhte hte rau nga nga ai hte yawng mayawng hpe chye nga ai mi hpa rai hpyi nem ra a ta? Ga
san nga wa ai. Mahtai gaw, K.K a dang di lu ai hpung shingkang hpe kam sham ai, K.K a ga sadi ni hpe
kam sham ai hte, K.K a tsaw ra matsan dum la ai chyeju hta asak hkung mayu ai ngu ai lam ni hpe shadan
shadawng ai lam rai nga ai.Luka 24:13-19 hta sape 2 Yerusalem kaw nna Ema-U mare de sa wa ai lam .
Yesu hpe saw shaga jang she Yesu shanhte rau nta de shang nna rau lu rau sha ai re. Shingran 3:20 ngai
gaw chying hka akawk let tsap nga nngai:nye a nsen na nna chying hka hpaw ya ai wa kadai kaw rai tim
mung ngai shang nna shi hte rau lu rau sha n nngai, shi mung ngai hte rau lu rau sha lu na ra ai.
3. Mara hpe yin la tawng ban ra ai.
Shinggyim masha gaw yubak lu ai ni hkrai re. Hkri tung mara hte ta tut galaw shut nna lu ai mara ni lu ga
ai. K.K a Yesu Hkristu a marang e mara raw dat ya ai chyeju hte sha anhte yubak a shabrai kaw nna lawt
lu ga ai. Dai majaw, mara raw dat ya ai chyeju tut nawng hkam la lu na matu, akyu hpyi shagu tinang a
mara ni hpe yin la tawng ban ra ai. Luka 15:11-32 dam mat ai ma. Dawi hkaw hkam Sha.K 51:1-11.
Zake Luka 19:1-9 sut rai ka-ang hkup matsan mayan ni hpe garan jaw na, langai ngai hpe mawp sha kau
ai rai yang htam 4 bai wa na. Lahta na lam ni hpe yu ai shaloi mara yin la tawng ban ai hpe K.K ra ai ngu
ai sakse mu lu ai. Ahkyak ai gaw tengman ai myit malai hte mara yin la tawng ban ai lam rai ra ai.

4
4. Chyeju shakawn ra ai (II Kor 9:15)
K.K shaman ya ai chyeju ni hpe gawn yu nna chyeju shakawn ra ai.
5. Ra sharawng ai lam (sh) ra kadawn ai lam ni hpe hpyi ra ai (4:6-7)
Hkum hkrang hte seng ai sha n-ga, myit masin, wenyi, arawn alai ,hte seng ai lam ni yawng hpe hpyi ra ai
re.Yawng mayawng hpe shaman ya lu ai K.K a shaman ya ai chyeju hte asak hkrung mayu ai ngu ai lam
hpe madun dan ai lam re. Kalang lang K.K gaw grai kaja ai hpe jaw mayu ai rai tim, hkam la na wa dai
hpe hkam la na jin jin n rai taw nga ai. Dai majaw, jaw rit ngu hpyi ai shaloi gaw hkap la na jin jin rai nga
ai ngu ai lam re majaw K.K mung kabu gara ai hte jaw ya ai. Kalang lang gaw anhte hpyi dat ai lam gaw
anhte hpe jam jau jaw na baw rai taw nga ai. Dai majaw,tinang ra ai yawng hpyi ngut jang, K.K e ndai
lam ni hpe ngai ra sharawng ai. Ngai hte gin dan htap htuk ai lam nang grau chye ai. Ngai ra ai hku n rai
nang ra ai hku shaman jaw ya rit ngu hpyi ra ai. Mahte 26:39 hta Yesu mung tsan lun sun hta dai hku akyu
hpyi ai lam hpe mu lu ai.
5. Masha ni a matu akyu hpyi ya ra ai.
Shinggyim masha ni yawng gaw K.K a kashu kasha ni re. Dai majaw, K.K a shaman chyeju
yawng kaw gingdan ai hku lu la mu ga kyu hpyi ya ra ai. Na htingbu wa hpe tsaw ra ai ngu ai lam shadik
ai hku nna masha ni a matu akyu hpyi ya ra ai. Anhte a hpyen ni hte anhte hpe zingri/rat ai ni a matu mara
akyu hpyi ya ra ai (Mahte 5:44-48).
6. Kyu hpyi let galaw, galaw let akyu hpyi rai ra ai. (Yaku 1:21-22; 2:17).
Anhte a akyu hpyi ai lam gaw loi ai lam hkan ai hku nmai rai ai. Hkristan asak hkrung lam gaw
K.K hte rau asak hkrung ai lam re. K.K hte rau K.K a hpung shingkang dan hkung na matu asak hkrung
lam hpe gaw gap sa wa ai baw re. Eg. Jawng gaw n sa lung ai sha, ngai hpe tsan 10 awng shangun rit ngu
hpyi ai baw n re. Anhte ra ai yawng hpe K.K galaw ya na matu K.K hpe shangun sha ai baw n re. Edin
sun kaw na pru wa ai mahtai gaw, shinggyim masha shagu bungli galaw ra ai. Dai majaw anhte shani
shagu galaw ra ai magam bungli, asak hkrung hkawm sa ra ai hkrun lam hta K.K lam madun na matu,
shaman chyeju jaw na matu, n-gun atsam jaw na matu hpyi ai lam she rai ra ai.

VI. AKYU HPYI NA SHARA

Gara shara kaw rai tim mai hpyi ai. Rai tim, nau garu ai shara hkan, myit maju n lung jung ai shara hkan
gaw koi yan yang mai ai. K.K gaw shara shagu kaw nga ai Karai re. Gara shara kaw na hpyi tim na ai
K.K re. Rai tim Sim sa ai shara hkan rai yang gaw myit maju grau lu jung ai majaw grau mai kaja nga ai.
Dai majaw akyu hpyi gawk ni gaw gap tawn rai nna akyu hpyi ai lam gaw grau mai kaja nga ai. Dai gaw,
K.K hte tut nawng matut mahkai ra ai ngu ai lam hpe ahkyak shatai ai lam, akyu hpyi sit shang mayu ai
myit hpe grau shabyin ya ai lam, myit maju jung ai hte akyu hpyi lu na lam hpe grau jaw ya lu ai.
VII. AKYU HPYI AI LAI

5
Akyu hpyi ai shaloi, K.K hpe hkungga ai hku nna, lahput hput di ai (sh) lata hka-yawm ai, baw gum ai,
mi di ai, etc amyu myu hku nna lai lang mai ai. Kalang lang lam hkawm let, maw daw jawn let, lagaw
leng jawn let mung mai ai. Ahkyak ai gaw K.K hpe kam sham ai myit, hkungga ai myit hte hpyi ra ai.

VIII. AKYU HPYI NA ATEN

Aten shagu, hta akyu hpyi mai ai (Kasa 10:9; I Tim 5:5). Kaga kam sham ai ni hte rau akyi hpyi ai lam ni
galaw ra ai zawn, langai hkrai aten masat da nna akyu hpyi ra ai . Yesu dai hku kasi madun ai re. ( Marku
1:35 Jahpawt manap jau jau e, nhtoi garai n htoi yang shi rawt pru nna, nam na machyi shim ai shara de
sa wa nhtawm, dai yang e akyu hpyi nga ai.Mahte 14:23 shawa masha ni hpe shabawn dat kau nhtawm,
akyu hpyi na matu, bum ntsa de shi hkrai lung wa ai; nrim rim rai jang, shi chyu sha dai yang e hti nga
ai). Aten masat da nna akyu hpyi ra ai. Israela ni 9 Am hta Abraham hpe, 12 Am hta Isak hpe 3 PM hta
Yaku hpe myit dum shingran ai hte akyu hpyi ma ai.
IX. AKYU HPYI AI LAM A AKYU
1. K.K gaw kalang lang jaw na ngu mahtai jaw ai, kalang lang n lu jaw ai ngu nna mahtai jaw ai, kalang
lang gaw naw la u ngu nna mung mahtai jaw nga ai.
2. K.K hte grau ni htep ai hku, hkau chyap ai hku asak hkrung lu wa ai.
3. K.K a nsen hpe grau chye na wa ai, chye madat wa ai.
4. Tsa dan a gunglau ai lam hte, K.K a sharawng awng ai lam ni hpe grau grau chye na wa ai. Agung alau
kaw na lawt lu ai hte kabu gara lu na.
5. K.K a yaw shada ai asak hkrung lam hpe grau grau chye na wa ai.
6. Yesu Hkristu hte rau mungkan hpe awng dang ai asak hkrung lam hpe lu la wa ai.
X. NAWKU HPUNG SU HPRANG GALU KABA WA NA LAM
1. Hpung masha shagu akyu hpyi ai lam hta n-gun ja ai rai yang jet ai sape ni hkrai tai wa na hte Hkristu
hte grau grau bung ai asak hkrung lam hpe lu la na re. Buga hpung mung grau grau tsaw ra myit hta
kahkyin gumdin ai, shada shagrit shanem let daw jau ai, hpung a magam bungli ni hta sharawng awng ai
myit masin hte grau grau shang lawm daw jau ai ni tai wa na re.
2. Buga hpung hta akyu hpyi ai cell grup ni law law nga wa magang dinghku shagu hkum dingnum hta
grau grau galu kaba wa magang rai wa na. Buga hpung mung grau grau su hprang galu kaba wa na re.
3. Shingdu de kyu hpyi ya ai masha ni law magang,buga hpung kata hta chyoi pra ai Wenyi shanu nga ai
ngu ai shingkang hpe yawng grau chye na hkam sha wa magang rai wan a re. Hpung magam gun ni a
mungga ginlen shalai ai lam ni grau tang du wa magang re.Grau ap nawng ai myit masin ni lu la wa na re.
4. Agung alau hte n kaja ai lam ni grau grau tsan mat wa na re.

Ginlen shalai ai,

Rev. Dr. Lahpai Awng Li
MIT, Insein, Yangon.