Tiu chun thit k cu

103

Phn 14 - Khe co gin v gi cu

14.1. Phm vi
Phn ny bao gm cc yu cu v thit k v chn cc gi cu v khe co gin
mt cu.
Cc n v s dng trong phn ny phi ly theo N, mm, RAD, oC v cng
Shore, tr khi c ghi
ch khc.
14.2. Cc nh ngha
Gi cu - Thit b kt cu truyn cc ti trng trong khi m bo d dng vic
tnh tin v/hoc quay.
Khe co gin gi - Khe co gin mt cu ti cc gi v cc kt cu mt cu
khc lm cho d tnh tin ngang v quay ca cc cu kin kt cu tip
gip. Khe co gin mt cu c th hoc khng m bo s tnh tin thng
ng khc nhau ca cc cu kin ny.
Gi ng - Gi cu trong cc chuyn v hoc quay xy ra c do s trt
ca b mt ng vi b mt i tip.
Tm gi c tng cng bng vi bng dy - Tm gi c lm bng cc lp
cht do v vi bng dy, c dnh kt vi nhau qua lu ha.
Khe co gin kn - Khe co gin mt cu c thit k ngn nga cc mnh
vn gch lt qua khe co gin v bo v an ton cho b hnh v xe p
qua li.
Khe co gin thi cng - Khe co gin tm thi cho php vic thi cng tip sau.
Khe co gin khng ch theo chu k - Khe co gin ca bn dn ngang c thit
k cho php co v gin dc theo cc cu lin khi v cc bn dn c gn
vo .
Khe co gin mt cu - S gin on kt cu gia hai cu kin, t nht l mt
trong s l cu kin mt cu. N c thit k cho php s tnh tin tng i v/hoc quay ca cc cu kin kt cu tip gip.
Gi a - Gi to ra s quay bng s bin dng ca mt a n bng cht
do, c c t mt hp cht urtan. N c th di ng, c dn hng, khng c
dn hng, hoc c nh. S chuyn ng c to ra do s trt ca thp khng
g c nh bng trn PFTE.

Tiu chun thit k cu

104

Gi hnh tr kp - Gi c lm t hai gi hnh tr t ln trn nhau vi cc

trc ca chng vung gc d dng quay xung quanh bt k trc nm ngang
no.
Tm gi c tng cng bng si thy tinh - Tm gi c lm t cc lp cht
do v si dt thy tinh, c dnh kt vi nhau qua lu ho.
Gi c nh - Gi ngn chn s tnh tin dc khc nhau ca cc cu kin kt
cu tip gip. Gi c nh c th hoc khng th cung cp s tnh tin phng
ngang khc nhau hoc s quay.
Cu hon nguyn, hoc cu khng c khe co gin - Cu khng c cc khe co
gin mt cu.
Khe co gin - S gin on kt cu gia hai cu kin. Cc b phn kt cu c
s dng lm khung hoc to s gin on.
Mi bt kn khe co gin - Thit b bng cht do c vo hoc ch to
sn c thit k ngn nga hi m v cc mnh vn gch thm nhp
vo cc khe co gin.
Gi con lc - Gi trong mt b mt kim loi lm lc l trn mt b mt kim
loi li to kh nng quay xung quanh bt k trc nm ngang no.
Theo chiu dc - Song song vi phng ca nhp chnh ca cu.
Khe co gin dc - Khe co gin song song vi phng ca nhp cu c cu to
tch mt cu hoc kt cu phn trn thnh hai h kt cu c lp.
Gi u a hoc con ln bng kim loi - Gi chu ti trng thng ng bng
s tip xc trc tip gia hai b mt kim loi v to ra s chuyn ng bng s
u a hoc ln ca mt b mt i vi b mt khc
Gi di ng - Gi lm d dng s tnh tin nm ngang khc nhau ca cc cu
kin kt cu tip gip trong phng dc v /hoc ngang. N c th hoc khng
th to ra s quay.
Gi quay a nng - Gi bao gm mt cu kin quay dng chu, dng a hoc
dng cu khi s dng nh l gi c nh v c th, thm vo, c cc b mt trt
to s tnh tin khi s dng nh l gi gin n. S chuyn v c th b hn
ch theo phng quy nh bi cc thanh dn.
im trung ha - im m quanh n xy ra tt c cc s thay i v khi lng
theo chu k ca mt kt cu.
Khe co gin c h - Khe co gin c thit k cho php nc v cc mnh vn
gch i qua khe co gin.
Tm Cht do thun - Tm gi cht do ch to ring gii hn s tnh tin v
s quay.

Tiu chun thit k cu

105
PTFE ( Polytetrafluorethylene ) - cng gi l Teflon
Gi chu - Gi chu ti trng thng ng bng nn mt a cht do b gi
trong mt xilanh thp v to ra s quay do s bin dng ca a.
Gi trt PTFE - Gi chu ti trng thng ng nh cc ng sut tip xc gia
mt tm PTFE hoc vi dt v b mt i tip ca n, v n cho php cc
chuyn ng bng s trt ca PTFE trn b mt i tip.
Khe co gin gim nh - Khe co gin mt cu thng l khe ngang, c thit k
gim thiu hoc l tc dng lin hp khng c d nh, hoc l tc ng
ca s chuyn ng nm ngang khc nhau gia mt cu v h kt cu tr .
S quay xung quanh trc dc - S quay xung quanh mt trc song song vi phng ca nhp chnh ca cu.

Tiu chun thit k cu

106

S quay xung quanh trc ngang - S quay xung quanh mt trc song song vi
trc ngang ca cu.
Khe co gin c bt li - Khe co gin c cung cp vi mi bt khe co gin.
Gi trt - Gi to ra s chuyn ng bng s chuyn v ca mt b mt tng
i vi b mt khc.
Gi Cht do c tng cng thp - Gi lm t cc tm thp cn mng v cht do
xen k c dnh kt vi nhau qua lu ha. Cc ti trng thng ng c chu bi s
nn ca tm cht do. Cc chuyn ng song song vi cc lp thp tng cng v cc
s quay c to nn bi s bin dng ca cht do.
S tnh tin - S chuyn ng nm ngang ca cu theo phng dc hoc phng ngang.
Phng ngang - Phng nm ngang trc giao vi trc dc ca cu.
Khe co gin khng thm nc - Khe co gin kn hoc h c cung cp theo dng
lng mng no bn di khe co gin cha v dn lng nc tho ra ca mt
cu khi kt cu.
14.3. k hiu
A

din tch mt bng ca cu kin cao su hoc gi (mm 2) (14.6.3.1)

chiu di ca tm gi khi quay xung quanh trc ngang ca n hoc

chiu rng ca tm gi khi xoay xung quanh trc dc ca n (mm)
(14.7.5.3.5)

khe h thit k gia pittng v chu (mm) (14.7.4.7)

ng knh ca hnh chiu ca b mt cht ti ca gi trong mt

phng nm ngang (mm); ng knh ca tm gi (mm) (14.7.3.2)
(14.7.5.3.5)

Dd

ng knh ca cu kin a (mm) (14.7.8.5)

Dp

ng knh trong ca chu trong gi chu (mm) (14.7.4.3)

D1

ng knh ca b mt cong ca mt con lc hoc con ln (mm)

(14.7.1.4)

D2

ng knh ca b mt cong ca mt b phn i tip (D 2 = cho tm

phng) (mm) (14.7.1.4)

Ec

m un hu hiuca gi cao su chu nn ( MPa) (14.6.3.2)

Es

m un young i vi thp (MPa) (14.7.1.4)

Fy

cng chy do ti thiu quy nh ca thp yu nht ti b mt

tip xc (MPa) (14.7.1.4)

m un ct ca cao su (MPa) (14.6.3.1)

Hs

ti trng s dng nm ngang tc dng ln gi (N) (14.7.4.7)

Hu

lc nm ngang tnh ton tc dng trn gi hoc trn thit b kim

ch (14.6.3.1)

Tiu chun thit k cu

107
hmax =

chiu dy ca lp cao su dy nht trong gi cao su (mm)

(14.7.5.3.7)

hp

chiu cao ca chu (mm) (14.7.4.6)

hr

chiu cao ca a cao su i vi gi chu (mm) (14.7.4.3)

hri

chiu dy ca lp cao su th i trong gi cao su (mm) (14.7.5.1)

hrt

tng chiu cao Cht do trong mt gi cao su

hs

chiu dy ca l thp trong gi cao su - thp l (mm) (14.7.5.3.7)

m men qun tnh (mm4) (14.6.3.2)

chiu di ca gi cao su hnh ch nht (song song vi trc dc ca

cu) (mm); chiu di hnh chiu ca mt trt vung gc vi trc
quay (mm) (14.7.5.1) (14.7.3.3)

Mu

m men tnh ton (N.mm) (14.6.3.2)

s cc lp cao su (14.7.5.3.5)

PD

ti trng nn s dng do ti trng thng xuyn (N) (14.7.3.3)

Pr

sc khng tnh ton ca vch chu (N) (14.7.4.6)

Ps

ti trng nn s dng do tng ti trng (N) (14.7.1.4)

Pu

lc nn tnh ton (N) (14.6.3.1)

bn knh ca b mt cong trt (mm) (14.6.3.2)

chiu di ca tm gi nu quay xung quanh trc ngang ca n,

hoc chiu rng ca tm gi nu quay xung quanh trc dc ca n
(mm) (14.7.5.3.5)

h s hnh dng ca lp dy nht ca gi cao su (14.7.5.1)

tw

chiu dy ca vch chu (mm) (14.7.4.6)

chiu rng ca khe trng trn ng t (mm); chiu rng ca gi

theo phng ngang (mm); chiu di ca xi lanh (mm) (14.5.3.2)
(14.7.1.4) (14.7.3.2)

chiu cao ca vnh pittng trong gi chu (mm) (14.74.7)

gc ma st hu hiutrong cc gi PTFE (RAD) (14.7.3.3)

FTH =

ngng mi bin khng i i vi loi A (14.7.5.3.7)

chuyn v nm ngang ln nht ca mt cu trng thi gii hn s

dng (mm) (14.7.5.3.4)

bin dng ct ln nht ca cao su trng thi gii hn s dng (mm)

(14.7.5.3..4)

bin dng ct tnh ton ln nht ca cao su (mm) (14.6.3.1)

ln do nn tc thi ca gi (mm) (14.7.5.3.3)

ng bin nn tc thi trong lp cao su th i ca gi c l thp gia c ng (14.7.5.3.3)

gc quay s dng ti a do tng ti trng (RAD) (14.7.5.3.5)

s, x =

gc quay s dng ti a do tng ti trng xung quanh trc ngang

(RAD) (14.7.6.3.5)

Tiu chun thit k cu

108

s, z =

gc quay s dng ti a do tng ti trng xung quanh trc dc

(RAD) (14.7.6.3.5)

gc quay tnh ton hoc thit k (RAD) (14.4.2)

gc cho ca cu hoc khe co gin mt cu () ((14.7.5.3.2)

h s ma st (14.6.3.1)

ng sut nn s dng trung bnh do hot ti (MPa) (14.7.5.3.2)

ng sut nn s dng trung bnh do tng ti trng (MPa)

(14.7.5.3)

SS

ng sut tip xc trung bnh ln nht trng thi gii hn c ng

c php dng trn PTFE theo Bng 14.7.2.4-1 hay dng trn ng
thau theo Bng 14.7.7.3-1 (MPa) (14.7.3.2)

ng sut nn trung bnh tnh ton (MPa) (14.7.3.2)

h s sc khng (14.6.1)

Tiu chun thit k cu

109
14.4. Cc chuyn v v cc ti trng
14.4.1. Tng qut
Vic la chn v b tr cc khe co gin v cc gi cu phi tnh n cc bin
dng do nhit v cc nguyn nhn khc ph thuc thi gian v phi ph hp vi
chc nng ring ca cu.
Cc khe co gin mt cu v cc gi phi c thit k chu cc ti trng v
thch nghi vi cc chuyn v trng thi gii hn s dng v cng v tha
mn cc yu cu ca trng thi gii hn mi v t gy. Cc ti trng pht sinh ti
cc khe co gin, cc gi v cc cu kin ph thuc vo cng ca tng cu kin
v cc dung sai t c trong ch to v lp rp. Nhng nh hng ny phi xt
n trong tnh ton cc ti trng thit k i vi cc cu kin. Khng cho php
c s h hi do chuyn v ca khe co gin hoc gi cu trng thi gii hn s
dng, v cc trng thi gii hn c bit v cng , khng c xy ra h hi
khng th sa cha.
Cc chuyn v tnh tin v quay ca cu phi c xt trong thit k cc gi.
Trnh t thi cng phi c xem xt, v mi t hp ti hn ca ti trng v chuyn
v cng phi c xem xt trong thit k. Phi xem xt cc chuyn v quay theo
hai trc nm ngang v trc thng ng. Cc chuyn v phi bao gm nhng
chuyn v gy ra bi cc ti trng, cc bin dng v cc chuyn v gy ra bi
cc hiu ng t bin, co ngt v nhit, v bi cc s khng chnh xc trong lp
rp. Trong mi trng hp phi xem xt c cc hiu ng tc thi v lu di nhng
khng bao gm nh hng ca xung kch. T hp bt lp nht ca ti trng phi
lp thnh bng theo dng hp l nh th hin trong Hnh 1.
xc nh cc hiu ng lc trong cc khe co gin, cc gi v cc cu kin kt
cu lin k, phi xem xt nh hng ca cc cng ca chng v cc dung sai
d tnh t ti trong khi ch to v lp rp.
Trong thit k cc gi phi xem xt, cc tc ng ba chiu ca cc chuyn v
tnh tin v quay ca cu .
Trong thit k cc khe co gin v cc gi, phi xem xt c hai tc ng lu di
v tc thi.

Tiu chun thit k cu

110

Hnh 14.4.1-1- Bn lit k gi cu in hnh

Tn cu hoc s hiu cu
nh du nhn dng gi
S gi yu cu
Vt liu ta
p lc tip xc
trung bnh cho php (MPa)
( trng thi gii hn)
Hiu ng lc tnh
ton (N)

Mt trn
Mt di
Mt trn
Mt di

Trng thi gii hn s

dng

Trng thi gii hn

cng
Tnh tin

Quay(RAD)

Trng thi
gii hn
s dng

Khng o
chiu
o chiu

Trng thi
gii hn
cng

Khng o
chiu
o chiu

Trng thi
gii hn
s dng

Khng o
chiu
o chiu

Mt trn
Kch thc ln nht
ca gi (mm)

Mt di

Tng chiu cao

Chuyn v cho php ca gi di tc ng ca
ti trng nht thi (mm)

S dng
Cng
S dng
Cng
Thng Ln nht
ng
Cho php
Nh nht
Ngang
Dc
Thng ng
Ngang
Dc
Ngang
Dc
Ngang
Dc
Ngang
Dc
Ngang
Dc
Ngang
Dc
Ngang
Dc
Ngang
Dc
Ngang
Dc
Thng ng
Ngang
Dc

Tiu chun thit k cu

111
Sc khng cho php chng tnh tin trng
thi gii hn s dng (N)
Sc khng cho php chng quay trng thi
gii hn s dng (N/mm)
Kiu gn vi kt cu v kt cu
phn di

Ngang
Dc
Ngang
Dc
Ngang
Dc

Tiu chun thit k cu

112

14.4.2. Cc yu cu thit k
Cc chuyn v nhit ti thiu phi c tnh t cc nhit cc tr quy nh
trong iu 3.12.2 v nhit d tnh khi lp t. Cc ti trng thit k phi
c cn c trn cc t hp ti trng v cc h s ti trng quy nh trong Phn 3.
Gc quay s dng ti a cha nhn h s do tng ti trng s i vi cc gi nh
gi bng tm cao su hoc gi cao su c tng cng thp tc l gi khng t c
tip xc cng gia cc cu kin thp phi ly bng tng ca:

Cc gc quay do tnh v hot ti, v

Mt dung sai v cc iu khng chc chn phi ly bng 0,005 RAD, tr
khi mt k hoch kim tra cht lng c duyt minh chng cho mt gi tr nh
hn.

Gc quay trng thi gii hn cng u i vi cc gi nh gi chu, gi a v

mt trt cong tc l gi c th khai trin tip xc cng gia cc cu kin thp
phi ly bng tng ca:

Cc gc xoay do ton b ti trng tnh ton tnh ton thch hp.

Gc xoay ti a do sai s ch to v lp t phi ly bng 0,01 RAD, tr

khi mt k hoch kim tra cht lng c duyt minh chng cho mt gi tr nh
hn, v

Mt dung sai v cc iu khng chc chn phi ly bng 0,01 RAD, tr

khi mt k hoch kim tra cht lng c duyt minh chng cho mt gi tr nh
hn.

14.5. Cc khe co gin ca cu

14.5.1. Cc yu cu

14.5.1.1. Tng qut

Cc khe co gin mt cu phi bao gm cc thnh phn c b tr to iu
kin cho s tnh tin v s quay ca kt cu ti khe co gin.
Loi khe co gin v cc khe h b mt phi thch nghi vi s chuyn ng ca
cc xe my, xe p v b hnh, nh yu cu, v phi va khng lm gim st mt
cch ng k cc c im chy xe ca lng ng, va khng gy ra s h
hng cho xe c.
Cc khe co gin phi c cu to ngn nga s h hng cho kt cu gy ra t
nc v cc mnh vn gch ca lng ng.
Cc khe co gin mt cu theo chiu dc ch phi lm ni cn thit iu
chnh cc tc ng ca chnh lch chuyn ng ngang v/ hoc thng ng
gia kt cu phn trn v kt cu phn di.

Tiu chun thit k cu

113
Cc khe co gin v cc neo lin kt cc kt cu phn trn ca mt cu bn trc h ng yu cu cc cu to c bit.

14.5.1.2. Thit k kt cu
cc khe co gin v cc tr ca chng phi c thit k chu c cc hiu
ng lc tnh ton trn phm vi tnh ton ca cc chuyn ng theo quy nh
trong Phn 3. Cc h s sc khng v cc iu chnh phi ly theo quy nh
trong cc Phn 1, 5 v 6.

Tiu chun thit k cu

114

Phi xt cc h s sau y trong vic xc nh cc hiu ng lc v cc chuyn

v:

Cc c tnh ca vt liu trong kt cu, bao gm h s gin n nhit,

mun n hi v h s Poisson;

Cc tc ng ca nhit , t bin v co ngt;

Cc kch thc ca cc thnh phn kt cu;

Cc dung sai thi cng;

Cc phng php v trnh t thi cng;

Cho v cong;

Sc khng ca cc khe co gin i vi cc chuyn v;

S tng ca mt ng dn;

Cc chuyn v ca kt cu phn di do thi cng nn p;

Cc chuyn v ca mng lin quan ti s c kt v n nh ca tng t

nn;

Cc hn ch kt cu, v

Cc p ng kt cu tnh v ng v s tng tc ca chng.

Chiu di ca kt cu phn trn tc ng n chuyn v ti mt trong cc khe

co gin ca n phi l chiu di t khe co gin ang c xem xt n im
trung ha ca kt cu.
i vi kt cu phn trn cong, khng b kim ch ngang bi cc gi c dn hng,
th phng ca chuyn v dc ti khe co gin c th gi nh l song song vi
dy cung ca ng tim ca mt cu ly t khe co gin n im trung ha
ca kt cu.
Kh nng v chuyn v dc khng thng theo tim v chuyn v quay ca kt cu
phn trn ti khe co gin cn c xem xt trong thit k cc khe co gin thng
ng trong cc b va v cc ro chn c nng ln v trong xc nh v tr v
s nh hng thch hp ca mi hp long hoc cc tm lin kt cu.

14.5.1.3. Hnh hc
Cc b mt di chuyn ca khe co gin phi c thit k lm vic phi hp vi
cc gi trnh b gi cc khe co gin v nh hng ngc li ti cc hiu ng lc
t ln cc gi.

14.5.1.4. Vt liu
Cc vt liu phi c tuyn chn bo m rng chng l tng thch v n
hi, nhit v ha. ni c cc s khc bit quan trng, cc mt tip gip vt
liu phi c tnh ton chnh xc cung cp cc h chc nng y .
Cc vt liu, khc vi cht do, cn c tui i s dng khng t hn 100 nm.
Cht do cho cc cht bt khe co gin v cc mng cu nn c tui i s dng
khng t hn 25 nm.

Tiu chun thit k cu

115
Cc khe co gin chu ti trng giao thng cn c s x l b mt chng trt v tt
c cc phn phi chu c s mi mn v s va chm ca xe c.

14.5.1.5. Bo dng
Cc khe co gin mt cu phi c thit k lm vic vi s bo dng t nht
trong tui thit k
ca cu.
Cn cu to sao cho c th i n cc khe co gin t pha di mt cu v c
din tch bo dng.
Cc thnh phn c hc v cht do ca khe co gin phi thay th c.
Cc khe co gin phi c thit k thun tin cho s m rng thng ng ri
cc lp thm
lng ng.
14.5.2. S la chn

14.5.2.1. S lng khe co gin

S lng khe co gin mt cu di ng trong mt kt cu cn c gim n ti
thiu. Phi u tin s dng cc h mt cu v cc kt cu phn trn lin tc, v
ni no thch hp, th lm cc cu khng c khe co gin.
S cn thit v mt khe co gin c chc nng y khng ch theo chu k
phi c nghin cu t trn cc on dn ca cu ton khi.
Cc khe co gin di ng c th lm cc m ca cc cu nhp gin n chu
ln chnh lch thy r. Cn xem xt cc khe co gin trung gian ca mt cu cho
cc cu nhiu nhp ni m ln chnh lch s dn n s v t ng sut mt
cch ng k.

14.5.2.2. V tr ca cc khe co gin

Cn trnh lm cc khe co gin mt cu vt ng b, ng st, va h, cc khu
vc cng cng khc, v im thp ca cc ng cong lm.
Cc khe co gin cn c nh v i vi cc tng bn cnh v tng lng ca n
ngn nga s x ra ca h thng thot nc mt cu tch trong cc khe co gin
ng trn b gi cu.
Cc khe co gin h ca mt cu ch c t ni m h thot nc c th hng
trnh cc gi v c x trc tip di khe co gin.
Cc khe co gin kn hoc khng thm nc ca mt cu cn c t ni m
cc khe co gin c t trc tip trn cc b phn kt cu v cc gi c th b
tc ng bt li bi s tch t ca cc mnh vn gch .
i vi cc cu thng, cc cu kin dc ca cc khe co gin mt cu, nh cc tm
kiu lc, cc tm b va v tm barie, v cc dm mi bt khe co gin theo
mun cn c t song song vi trc dc ca cu. i vi cc cu cong v

Tiu chun thit k cu

116

cho, phi cho php cc chuyn ng ca u mt cu ph hp vi cc chuyn

ng do cc gi.
14.5.3. Cc yu cu thit k

14.5.3.1. Cc chuyn v trong khi thi cng

ni no thc t cho php, cc m v tr t trong hoc lin k vi cc nn
p cn c thi cng tr hn, sau khi lm xong v c kt nn p. Nu
khng, cc khe co gin mt cu cn c nh c ph hp vi cc chuyn ng
c kh nng xy ra ca m v tr do s c kt ca nn p sau khi xy dng
chng.
C th s dng hp long trong cc cu btng gim thiu tc dng ca
s co ngt gy ra d ng lc trn chiu rng ca cc mi bt v trn quy m ca
cc gi.

14.5.3.2. Cc chuyn v trong s dng

Khe h ca b mt lng ng, W, bng mm, trong khe co gin ngang ca mt
cu, c o trc giao vi khe co gin chuyn v ti hn tnh ton, c xc nh
bng s dng t hp ti trng cng quy nh trong Bng 3.4.1-1, phi tha
mn:
i vi khe h n:

W 64 + 38 1-2 sin2 )

(14.5.3.2-1)

i vi nhiu khe h theo mun:

W 50 + 25 1-2 sin2 )

14.5.3.2-2)

trong :

cho ca mt cu khe co gin ()

i vi cc kt cu phn trn bng kim loi, chiu rng h ca khe co gin ngang
mt cu v khe h ca b mt lng ng trong khng c nh hn 25 mm
ti chuyn v cc hn tnh ton. i vi cc kt cu phn trn bng b tng, phi
xem xt h ca cc khe co gin do t bin v co ngt c th yu cu cc
h nh nht ban u nh hn 25 mm.
Tr phi c cc tiu chun thch hp hn, khe h ln nht ca b mt ca cc khe
co gin dc ca lng ng b khng c vt qa 25 mm.
chuyn v cc hn tnh ton, h gia cc rng lc k nhau trn mt tm
rng lc khng c vt qa:

50 mm i vi cc h dc ln hn 200 mm, hoc

75 mm i vi cc h dc 200 mm hoc nh hn.

Tiu chun thit k cu

117
S chm ln nhau ca rng lc chuyn v cc hn tnh ton khng c nh hn
38 mm.
ni d kin c xe p i trn lng ng, phi xem xt vic s dng cc tm
ph sn c bit trong cc khu vc l ng.

14.5.3.3. Bo v
Cc khe co gin mt cu phi c thit k thch ng vi cc tc ng ca
giao thng xe c v thit b bo dng mt ng v s h hi lu di khc do mi
trng gy ra.
Cc khe co gin trong cc mt cu b tng cn c bc st vi cc thp hnh,
thp hn hoc thp c, Bc st nh th phi c t lm vo bn di cc b
mt lng ng.
i vi cc mt ng ca ng dn c khe co gin phi lm cc khe co gin gim
nh p lc v cc neo mt ng. Cc ng dn n cc cu ton khi phi c
cung cp vi cc khe co gin mt ng khng ch theo chu k.

14.5.3.4. Cc tm che
Cc tm che ca khe co gin v cc tm rng lc cn c thit k nh cc b phn
mt tha c kh nng chu cc ti trng bnh xe.
Phi nghin cu s ln chnh lch gia hai bn ca tm che ca khe co gin. Nu
s ln chnh lch khng th gim n mc c th chp nhn c, hoc c
lm cho ph hp trong thit k v cu to cc tm bc cu v cc b phn
ca chng, th cn s dng mt khe co gin thch hp hn.
Khng s dng cc tm che cc gi cht do hoc cc gi treo tr phi chng c thit k nh l cc b phn mt tha v cc ti liu hp ng yu cu lp t
chng ngn nga s kt ca cc khe co gin do s chuyn ng thng
ng v nm ngang cc gi.

14.5.3.5. Bc thp
Chi tit mp bc thp ca khe co gin c chn vo cc lp b tng gc cn c
khot cc l thng hi thng ng ng knh ti thiu 20 mm t cch tim
n tim khng ln hn 460 mm.
Cc b mt kim loi rng hn 300 mm chu giao thng xe c phi c x l
chng trt.

14.5.3.6. Cc neo
Cn lm cc neo ca tm st bc hoc cc neo chng ct bo m tp
tnh lin hp gia b tng gc v phn kim kh ca khe co gin, v ngn nga

Tiu chun thit k cu

118

s n mn lp di b mt bng vic trm kn cc ng bao gia thp bc v lp

b tng gc.
Cc neo cho tm thp bc khe co gin ca lng ng phi c trc tip lin kt
vo lp nn kt cu, hoc ko di mu mt cch hu hiuqa vo lp b
tng ct thp gc.
Cc mp t do ca st bc lng ng, ln hn 75 mm tnh t cc neo hoc cc
chi tit lin kt khc, phi lm cc inh neo hn u, ng knh 12,0 mm di t
nht 100 mm, vi khong cch khng ln hn 300 mm tnh t cc neo hoc cc
chi tit lin kt khc. Cc mp ca ng ngi i v tm thp bc barie phi c
neo tng t.

14.5.3.7. Cc bulng
Cc bulng neo cho cc tm che, cho cc mi bt khe co gin v cc neo ca khe
co gin, phi l cc bulng cng cao chu xon hon ton. Phi trnh xen vo
cc lp gc khng phi kim loi trong cc lin kt bulng cng cao. Cc neo
ti ch phi c dng trong b tng mi. Trong cng trnh mi khng s dng
cc neo gin n, cc bulng neo bt vo l khot loe ming v cc neo c trm
va.
14.5.4. Ch to
Cc thp hnh v thp bn phi dy lm cng b phn lp rp v gim
s cong vnh do hn.
bo m s va khp thch hp v chc nng, cc ti liu hp ng cn yu
cu:

Tiu chun thit k cu

119

Cc thnh phn ca khe co gin c lp rp hon ton phn xng

kim tra v nghim thu,

Cc khe co gin v cc cht bt c chuyn ch n hin trng trng thi

c lp rp hon ton, v

Cc khe co gin c lp ghp vi cc chiu di ti 18.000 mm c cung cp

khng c cc mi ni trung gian hin trng.

14.5.5. Lp t

14.5.5.1. S iu chnh
Nu thiu cc thng tin chnh xc hn, nhit lp t phi ly theo nhit
trung bnh ca khng kh trong bng rm di cu 48 gi trc khi lp
t khe co gin trong cc cu btng v 24 gi trc khi lp t khe co gin
i vi cc cu m cc b phn chnh c lm bng thp.
i vi cc cu di, cho php c dung sai v chiu rng ca khe co gin quy nh
xt n s khng chnh xc vn c trong vic xc lp cc nhit lp
t v cc chuyn v ca kt cu phn trn c th xy ra trong thi gian gia
vic b tr chiu rng ca khe co gin v vic hon thnh s lp t khe co
gin. Trong thit k cc khe co gin cho cc cu di, cn u tin dng cc thit b,
cc chi tit v cc phng php no cho php iu chnh v hon thnh khe co
gin trong thi gian ngn nht c th c.
Cc lin kt ca cc chi tit khe co gin vo cc b phn chnh cn cho php
cc hiu chnh nm ngang, thng ng v quay.
Cc mi ni thi cng v cc khi ch to sn cn c s dng ni no thc
hin c cho php lp vt liu p v lp cc thnh phn chnh ca cu
trc khi t v hiu chnh khe co gin.

14.5.5.2. Cc thit b chng tm

Cc khe co gin mt cu phi c trang b cc thit b tm thi chng cc
thnh phn cu khe co gin trong ng v tr cho n khi cc lin kt vnh
cu c thc hin hoc cho n khi btng bc t c s ng cng ban
u. Cc thit b chng nh th phi gip cho s hiu chnh chiu rng ca
khe co gin i vi cc thay i trong nhit lp t.

14.5.5.3. Cc mi ni hin trng

Cc thit k khe co gin phi bao gm cc chi tit cho cc mi ni ngang hin
trng i vi vic thi cng phn giai on v cho cc khe co gin di hn 18 000
mm. ni no thc hin c, th cc mi ni cn c t ngoi cc vt bnh
xe v cc khu vc mng nc.
Cc chi tit trong cc mi ni cn c tuyn chn tng ti a tui th chu
mi.

Tiu chun thit k cu

120

Cc mi ni hin trng c cung cp cho vic thi cng phn giai on phi c
t c lu ti cc khe co gin thi cng khc cung cp ch lm cc lin
kt ca mi ni .
Cc ti liu hp ng cn yu cu l cc cht trm bt vnh cu ch c t
sau khi vic lp t khe co gin hon tt. ni no thc hin c th ch
cc cht trm bt l c s dng t vo mt n v lin tc. ni no
khng th trnh phi ni ghp hin trng, th cc mi ni cn c

lu ha.

14.5.6. Cc xem xt v cc loi khe co gin c bit

14.5.6.1.Cc khe co gin h

Cc khe co gin h ca mt cu phi cho php nc chy t do qua khe co gin.
Cc tr v cc m ti cc khe co gin h phi tha mn cc yu cu ca iu 2.5.2
ct ngn chn s tch t ca nc v cc mnh vn gch .

14.5.6.2. Cc khe co gin kn

Cc khe co gin c bt kn ca mt cu phi bt b mt ca cu, bao gm
va, l cu, di phn cch gia, v, ni cn thit, lan can v cc t ng ro.
Khe co gin c bit li ca mt cu phi ngn chn s tch t nc v cc mnh
vn gch khin hn ch s hot ng ca khe co gin. Cc khe co gin kn
hoc khng thm nc ph ra trc h thng thot nc ca lng ng phi c cc b
mt kt cu thp hn so vi khe co gin c to hnh v c bo v theo yu
cu i vi cc khe co gin h.
Cc mi bt kn khe co gin khng c cho r nc v cn y cc mnh vn
gch ra khi bt li.
Nc thot tch t trong cc ch lm ca khe co gin v ch st ln ca vt liu bt
khng c x ln cc b cu hoc cc phn nm ngang ca kt cu.
ni m s chuyn ng ca khe co gin c lm cho ph hp bng s thay i
hnh hc ca cc m bt hoc cc mng cht do, th cc ming m hoc
cc mng cht do khng c trc tip tip xc vi cc bnh xe.

14.5.6.3. Cc khe co gin khng thm nc

Cc h khng thm nc cho cc khe co gin, bao gm cc mng, ci gom nc v
ng x nc ca khe co gin phi c thit k gom t, dn v tho x nc mt
cu khi kt cu cu.
Trong thit k cc mng thot nc, cn xem xt:

Cc dc ca mng khng nh hn 1mm/ 12 mm,

Cc mng h u hoc cc mng vi cc l tho x ln,

Cc mng c ch to sn,

Tiu chun thit k cu

121

Cc mng bao gm cc tm cht do c ct tng cng, thp khng g hoc

kim loi khc vi cc lp sn ph bn lu,

Cc linh kin lin kt bng thp khng g,

Cc mng c th c thay th t pha di ca khe co gin,

Cc mng c th ngang bng t b mt lng ng, v

Cc khe co gin bng kim loi hn v cc mi ni bng cht do c lu ha.

14.5.6.4. Cc mi bt kn khe co gin

Cc mi bt kn khe co gin phi lm thch hp vi tt c cc chuyn ng c d
kin.

Tiu chun thit k cu

122

Trong la chn loi mi bt, cn xem xt cc mi bt kn:

c to hnh sn hoc ch to sn,

C th c thay th m khng c s sa i ln khe co gin,

Khng chu cc ti trng bnh xe,

C th t trong mt b phn lin tc,

c t tht xung di b mt bc st ca khe co gin,

c neo kt c hc, v

p ng c cc thay i v chiu rng ca khe co gin m khng c sc

khng ln.

Vt liu cht do cho cc mi bt kn cn:

Bn lu, bng neopren nguyn cht hoc cao su t nhin v c tng cng vi cc l thp cn mng hoc tm vi dt.

c lu ha,

c kim tra bng th nghim theo chu k di hn, v

c lin kt bng cc cht dnh kt c x l ha hc.

14.5.6.5. Cc mi bt kn c rt vt liu bt vo
Tr phi cc s liu chng minh cho mt chiu rng nh hn ca khe co gin,
chiu rng ca khe co gin cho cc mi bit rt vo cn t nht bng 6,0 ln
chuyn v tnh ton d kin ca khe co gin.
Lin kt vt liu bt kn vo cc vt liu kim loi v xy cn c chng minh
bng cc phng php th nghim c chp nhn.

14.5.6.6. Cc mi bt kn chu nn v c nhiu ngn

Ti ni m cc mi bt kn vi vi dt dy phi chu ton b phm vi chuyn v,
th cc khe co gin khng c cho hn 20o.
Cc mi bt kn chu nn cho cc khe co gin gi, chiu rng khng c nh
hn 64 mm m cng khng c ln hn 150 mm khi khng chu nn v phi c
quy nh v s gia ca chiu rng bng bi s ca 12,0 mm.
Cc mi bt kn chnh ca lng ng phi c lm khng c cc mi ni hoc
cc on ct, tr phi c k s chp thun ring bit.
Trong cc khu vc rnh nc v l cu, cc mi bt kn lng ng phi c un
cong thnh cc ng cong dn dn duy tr s thot nc ca lng ng. Cc
u ca cc mi bt kn lng ng phi c bo v bng cc np hoc chp
c l thng c gn vo mt cch chc chn. Cc mi bt kn ph trong cc b
va v cc khu vc c ro chn c th c ct ra v un theo s cn thit
gip cho s un v gi vo khe co gin.

Tiu chun thit k cu

123
Cc mi bt kn c ngn kn khng c s dng trong cc khe co gin ni m
chng s chu nn ko di, tr phi s thch hp ca cht dnh kt v cht bt
kn c chng minh bng cc th nghim lu di cho cc ng dng tng t.

14.5.6.7. Cc mi bt kn bng tm v di
Trong vic chn la v p dng cc mi bt kn bng tm hoc di, cn xem xt:

Cc thit k khe co gin m cc ming m bt vi cc ch neo khng b

ph ra chu cc ti trng xe c,

Cc thit k khe co gin cho php s kn hon ton m khng c cc nh hng

c hi ti cc m bt,

Cc thit k khe co gin ni m cc m bt cht do ko rng thng

n cc mp ca mt cu, hn l b un cong cc b va hoc cc ro
chn,

Cc mt cu vi mui luyn hoc siu cao bo m s thot nc

ngang ca nc tch t v cc mnh vn gch ,

Cc m bt c to hnh y cc mnh vn gch ra khi, v

Cc m bt khng c cc thay i t ngt theo hng ngang hoc
ng.

Ch c dng cc mi bt kn bng tm v di c ghp ni khi c k s chp

thun ring bit.

14.5.6.8. Cc mi bt kn kiu tm vn
Ch nn s dng mi bt kn kiu tm vn mt cch hn hu trn cc cu trn ng th yu cho xe ti nh v cho cc mi ni khng cho hoc cho t.
Cn xem xt:

Cc mi bt kn c cung cp bng mt tm lin tc theo chiu di ca

khe co gin,

Cc mi bt kn vi cc mi ni c lu ha, v

Cc ch neo chu c cc lc cn thit ko di ra hoc p mi bt li.

14.5.6.9. Cc mi bt kn theo mun

Cn xem xt:

Cc mi bt kn c kim tra bng th nghim di hn,

Cc mi bt kn vi cc tm bt cht do c khc lm vo thp hn cc

phn kim kh ca b phn lp rp,

Cc mi bt kn c thit k d dng sa cha v thay th cc thnh

phn,

Cc mi bt kn cc khu vc th c cc thnh phn c thit k

gim thiu ting n, v

Cc mi bt kn c lp rp hon ton bi nh sn xut,

Tiu chun thit k cu

124

Cu to hnh hc ca khe co gin nn lm cng n gin cng tt. Cc

khi lp ngoi cn xem xt cho php lp t cc mi bt kn sau khi
lm xong cc phn chnh ca cu.

14.6. Cc yu cu i vi cc gi cu
14.6.1. Tng qut
Cc gi cu c th l c nh hoc di ng theo yu cu v thit k cu. Cc
gi di ng c th bao gm cc thanh dn khng ch phng tnh tin. Cc
gi c nh v c dn hng phi c thit k chu tt c cc ti trng v
kim ch s tnh tin khng mong mun.
Tr phi c ch gii khc, h s sc khng cho cc gi, , phi ly bng 1,0.
Cc gi chu lc nh tnh bt k trng thi gii hn no phi c bo m
bng ging xung hoc neo xung.
ln v phng ca cc chuyn v v cc ti trng s dng trong thit k gi
phi c xc nh r rng trong cc ti liu hp ng.
Cc s phi hp ca cc kiu gi c nh hoc di ng khc nhau khng nn s
dng cng khe co gin hoc ch cong, hoc tr cu, tr khi trong thit k c
xem xt n hiu ng ca cc c tnh quay v un khc nhau trn cc gi
v cu.
Khng nn s dng cc gi quay a nng theo cc quy nh ca phn ny ni
m cc ti trng thng ng nh hn 20% kh nng chu ti thng ng.
Cc gi cu kiu cng v cc thnh phn ca n phi thit k vn n hi
trong ng t tnh ton.
Mi gi cu phi c nh gi v bn ca cu kin v ca lin kt, v n
nh ta.
14.6.2. Cc c tnh
Gi c chn cho ng dng c bit phi c cc kh nng chuyn v v chu ti
trng thch hp. C th s dng Bng 1 v Hnh 1 so snh cc h gi khc
nhau.
Phi
S
U
L
R

p dng thut ng sau y vo Bng 1:

=
Ph hp
=
Khng ph hp
=
Ph hp cho cc ng dng b gii hn
=
C th ph hp, nhng yu cu cc xem xem xt ring bit hoc cc
cu kin thm vo nh cc thanh trt hoc cc ung dn
Long = Trc dc
Trans=
Trc ngang
Vert =
Trc thng ng

Bng 14.6.2.1- S thch hp ca gi

Tiu chun thit k cu

125

Loi gi

Quay xung
Sc khng li
quanh trc cu
ti trng
ch nh
Ngang Dc Ngan ng Dc Ngan ng
g
g
S
S
S
L
L
L
L
S
S
S
L
L
L
L

Chuyn v
Dc

Tm Cht do n gin
Tm c tng cng
bng si thy tinh
Tm c tng cng
bng si bng dy
Gi Cht do c tng cng bng thp
Gi trt phng
Gi hnh cu trt cong
Gi hnh tr trt cong
Gi a
Gi hnh tr kp
Gi chu
Gi u a
Gi con lc
Gi con ln n
Gi nhiu con ln

S
S
U

S
R
R
R
R
R
S
U
S
S

S
R
R
R
R
R
U
U
U
U

U
S
U
S
S
S
U
U
U
U

U
S
S
S
S
S
S
S
S
U

S
S
U
L
U
L
U
U
U
U

R
R
R
S
R
S
R
S
U
U

R
R
R
R
R
S
R
R
R
U

S
S
S
S
S
S
S
S
S
S

M
t tr t ma st thp

M
t tr t ma st thp

Gi hnh c u

Gi hnh t r

a cht d o

Pht tng

Gi hp
G i h p

Hp

Tmph bng
cao su

Gi con ln
h
nh qu t

L p cao su

Ct thp

Gi t m c ht d o

Hnh 14.6.2-1- Cc loi gi ph bin

14.6.3. Cc tc ng lc do s kim ch chuyn v gi

14.6.3.1. Lc v chuyn v nm ngang

Cc lc v cc chuyn v nm ngang gy ra trong cu do s kim ch chuyn
v gi phi c xc nh bng s dng cc chuyn v v cc c im ca
gi quy nh trong iu 14.7.

Tiu chun thit k cu

126

Phi thit k cc gi m rng v cc b phn chng ca chng sao cho kt

cu c th chu c cc chuyn ng tng ng vi cc chuyn v do ng t
c xc nh theo cc quy nh trong Phn 3 m khng b sp . Phi m
bo cc chiu rng gi ta cho cc gi m rng.
K s phi xc nh s lng gi yu cu chng li cc ti trng quy nh
trong Phn 3 c xt n nhng kh nng tham gia lm vic khng u do
cc dung sai thi cng, do lch tim khng lng trc v sc chu ti ca tng gi
ring l cng nh do cho.
Cn xt n vic s dng cc cu kin c th iu chnh ti hin tr ng
nhm m bo s tham gia gn nh ng thi ca mt s cc gi d kin.
Phi tnh cc lc ngang nh cc lc sinh ra do ma st trt, ma st ln hay bin dng
ct ca mt cu kin d un trong gi.
Phi ly lc ma st trt tnh ton nh sau :
Hu = P u

(14.6.3.1-1)

trong :
Hu

lc nm ngang tnh ton (N)

h s ma st

Pu

lc nn tnh ton (N)

Lc tnh ton do s bin dng ca mt kt cu cht do phi ly nh sau :

H u GA u
(14.6.3.1-2)
hrt
trong
G
=
A
=
u
=
hrt =

:
m un ct ca cht do (MPa)
din tch mt bng ca cu kin cht do hoc gi (mm 2)
bin dng ct tnh ton (mm)
tng chiu cao ca cht do (mm)

Cc lc ln tnh ton phi c xc nh bng th nghim.

14.6.3.2. M men
C kt cu phn trn v kt cu phn di phi c thit k vi m men tnh ton
ln nht, Mu , do gi truyn n.
i vi cc gi trt cong khng km theo mt trt phng, Mu phi ly nh sau:
Mu

= Pu R

(14.6.3.2-1)

i vi cc gi trt c km theo mt trt phng, Mu phi ly bng:

Mu
trong :

= 2 Pu R

(14.6.3.2-2)

Tiu chun thit k cu

127
Mu

mmen tnh ton (N.mm)

bn knh ca mt trt cong (mm)

i vi cc gi v cc tm cht do khng b kim ch, M u phi ly nh sau:

M u 1,6 0,5Ec I

s
hrt

(14.6.3.2-3)

trong :
I
=
mmen qun tnh ca dng mt bng ca gi (mm 4)
Ec
=
mun hu hiu ca gi cht do chu nn (MPa)
s
=
gc quay thit k quy nh trong iu 14.4.2
hrt =
tng chiu dy cc tm cht do (mm)
14.6.4. Ch to, lp t, th nghim v vn chuyn
Phi p dng cc quy nh v ch to, lp t, th nghim v vn chuyn ca
cc gi c quy nh trong Phn 818 , Thit b gi ca Tiu chun Thi Cng.
14.6.5. Cc quy nh v ng t i vi gi

14.6.5.1. Tng qut

Phi p dng iu ny cho vic phn tch, thit k v cu to chi tit i
vi cc gi cho ph hp vi cc hiu ng ca ng t.
Phi p dng cc quy nh ny b sung vo mi yu cu trong cc quy nh
hin hnh khc. Khi chn loi gi, phi xt n tiu chun v ng t ni
trong iu 14.6.5.3 trong cc giai on u thit k.

14.6.5.2.

Phm vi p dng

Phi p dng cc quy nh ny cho cc gi c cht, gi con ln, gi u a v

cc gi trt bng ng thau hay hp kim ng, cc gi cao su, cc gi cu, cc
gi chu v gi a trong cc cu ph bin loi dm - bn, nhng khng p
dng cho cc gi loi dng cho cch ly ng t hay cc gi cu to nng
chy.
Mc d chin lc c s dng y gi thit hn ch tc ng phi n hi
i vi cc khu vc c khp c cu to hp l ca kt cu phn di, nhng mt
quan nim khc cng phi c xem xt l s dng s di ng ca gi
phn tn cc lc ng t. Trong trng hp c th p dng chin lc khc th
phi xt n trong thit k v cu to mi s phn tn cc chuyn dch khi
b tng cao v phi d kin n cc lc km theo chng cng nh s truyn
ca cc lc .

14.6.5.3. Ch tiu thit k

Tiu chun thit k cu

128

Khi la chn v thit k cc gi chng ng t, phi xt n cc c tr ng cng v cng ca c kt cu phn trn v phn di c lin quan.
Phi thit k gi ph hp vi p ng ng t d kin ca ton b h thng
cu.
Nu p dng cc loi gi cng, phi gi thit cc lc ng t t kt cu
phn trn c truyn qua cc vch ngn hay khung ngang v cc lin kt ca
chng vo gi, sau truyn xung kt cu phn di m khng c trit
gim do tc ng phi n hi cc b dc theo ng truyn ti trng .
Cc gi cao su c cng t hn cng ton b theo cc h ng b kim
ch v nu khng c thit k tng minh l gi lm lp cch ly hay gi nng
chy th c th c s dng trong mi hon cnh. Nu s dng chng, phi
thit k ph hp vi cc ti trng ng t.
14.7. cc quy nh thit k ring bit v gi
14.7.1. Cc gi u a v con ln bng kim loi

14.7.1.1. Tng qut

Trc quay ca gi phi thng hng vi trc m xung quanh n xy ra cc s quay
ln nht ca b phn chu lc. Phi thc hin vic chun b y bo
m gi thng hng khng thay i trong sut tui th ca cu. Cc gi nhiu
con ln phi c lin kt bng h thng bnh rng bo m cc con ln ring
l vn song song vi nhau v c ly ban u ca chng.
Cc gi u a v con ln phi c cu to chng c th d dng kim tra v
bo dng.
Cn trnh dng cc gi u a khi thc t cho php v nu dng chng khi thit
k v cu to phi xem xt cc chuyn v v xu hng lt ca chng di tc ng
ng t.

Tiu chun thit k cu

129

14.7.1.2. Vt liu
Cc gi u a v con ln phi lm bng thp khng g, theo ASTM A240M nh
quy nh trong
iu 6.4.7, hoc bng thp kt cu theo AASHTO M169
(ASTM A108), M102 (ASTM A 668M) hoc M270M (ASTM A 709M) cp 250, 345
hoc 395 W. Tnh cht vt liu ca cc loi thp ny phi ly theo quy nhn
trong Bng 6.4.1-1 v 6.4.2-1.

14.7.1.3. Cc yu cu v hnh hc
Cc kch thc ca gi phi c chn la c tnh n c cc ng sut tip xc v
s chuyn ng ca im tip xc do s ln.
Mi b mt tip xc cong ring phi c mt bn knh khng i. Cc gi vi hn
mt b mt cong phi i xng i vi ng ni cc tm ca hai b mt cong
ca chng.
Nu cc cht trc hoc cc c cu bnh rng c s dng dn hng gi, th
c tnh hnh hc ca chng cn cho php s chuyn v t do ca gi.
Cc gi phi c thit k n nh. Nu gi c hai mt hnh tr ring, mi mt
ln trn mt tm phng, c th t c s n nh bng cch lm khong cch
gia hai ng tip xc khng ln hn tng ca cc bn knh ca hai mt hnh
tr.

14.7.1.4. Cc ng sut tip xc

trng thi gii hn s dng, ti trng tip xc,P s, phi tha mn:

i vi cc mt hnh tr:

Ps

8WD1 D 2

D 2 D1

Fy2

E s

(14.7.1.4-1)

i vi cc mt hnh cu:

D1D 2

Ps 40
D 2 D1

Fy3
E s2

(14.7.1.4-2)

trong :
D1

ng knh ca b mt u a hoc con ln (mm), v

D2

ng knh ca mt i tip (mm). D2 phi ly nh sau:

dng nu cc cong c cng du, v

v hn nu mt i tip l phng.

FY

cng chy do ti thiu quy nh nh hn ca thp b mt

tip xc (MPa)

Es

mun Young ca thp (MPa)

chiu rng ca gi (mm)

Tiu chun thit k cu

130

14.7.2. Cc mt trt PTFE

C th s dng cht PTFE cho cc mt trt ca gi cu c th chuyn v
tnh tin v xoay. Tt c cc mt PTFE khng phi l mt dn hng phi tho
mn cc yu cu quy nh y. Cc mt PTFE cong cng phi tho mn
iu 14.7.3.

14.7.2.1. Mt PTFE
Mt PTFE phi c lm t cht nha PTFE tinh khit v nguyn cht tho mn
cc yu cu ca ASTM D1457 hay tiu chun Vit Nam tng ng. N phi
c ch to thnh cc tm khng lp, tm lp y, hay c dt thnh vi t
cc si PTFE hay cc si khc.
Phi lm cc tm khng lp t nha PTFE nguyn cht. Cc tm lp y phi
c lm bng nha PTFE c trn u vi cc si thu tinh, si ccbon hay vt
liu n tr v ho tnh khc. Hm lng vt liu n khng c vt qu 15%
i vi si thu tinh v 25% i vi si cc bon.
Tm PTFE c th lm cc lm lm c tc dng nh ch ng cht bi trn.
Tm PTFE khng bi trn cng c th lm cc lm lm. ng knh lm lm
khng c vt qu 8 mm trn b mt PTFE v chiu su lm lm khng c
nh hn 2mm v khng ln hn mt na chiu dy tm PTFE. Phi phn b
u cc lm lm ny trn ton b b mt ca tm v phi ph trn 20% nhng t hn 30% b mt tip xc. Khng c t cc lm lm giao vi cc
mp cnh ca mt tip xc. Cht bi trn phi l m Silicone tho mn tiu
chun quc phng M MIL-S-8660 hay ASTM tng ng.
Si dt PTFE phi c lm t cc si PTFE nguyn cht. Tm si t PTFE c ct gia
cng phi c lm bng cc si cng cao nh si thy tinh dt xen k vi si
PTFE sao cho khng l ra cc si gia cng trn mt trt ca tm dt hon
thin.

14.7.2.2. Mt i tip
Phi s dng kt hp PTFE vi mt i tip. Cc mt i tip phng phi l
thp khng g v cc mt i tip cong phi lm bng thp khng g hoc
nhm x l ant. Mt phng phi l thp khng g loi 304, theo ASTM A167/
A264 hoc loi tng ng ca Vit Nam, v phi x l mt bng 0,20 m RMS
hoc tt hn. bng trn b mt cong bng kim loi khng c qu 0,40 m
RMS . Mt i tip phi rng lun lun ph ln PTFE.

14.7.2.3. Chiu dy nh nht

14.7.2.3.1. PTFE
i vi tt c cc ng dng, chiu dy t nht caPTFE phi l 1,5 mm sau khi
nn. PTFE tm lm phi dy t nht 4,5 mm khi kch thc ln nht ca PTFE nh
hn hay bng 600 mm, v 6,0 mm khi kch thc ln nht ca PTFE l ln hn 600

Tiu chun thit k cu

131
mm. Vi dt PTFE, c gn cht bng c hc trn lp c s bng kim loi, phi
c chiu dy nh nht bng 1,50 mm v chiu dy ln nht bng 3,0 mm trn
im cao nht ca lp c s.
14.7.2.3.2. Cc mt i tip bng thp khng g
Chiu dy ca mt i tip bng thp khng g t nht phi l 1,5 mm khi
kch thc ca mt nh hn hoc bng 300 mm, v t nht l 3,0 mm khi kch
thc ln nht ln hn 300 mm.
Cc yu cu bn m phi ly theo quy nh trong iu 14.7.2.6.2.

14.7.2.4. p lc tip xc
Phi xc nh ng sut gia PTFE v mt i tip trng thi gii hn cng
i vi din tch danh nh.
Phi tnh ng sut tip xc trung bnh bng cch chia ti trng cho hnh
chiu ca din tch tip xc ln trn mt phng vung gc vi hng tc dng
ca ti trng. Phi xc nh ng sut tip xc mp cnh bng cch xt
n momen ti a do gi truyn vo vi gi thit s phn b ng sut l
tuyn tnh ln mt PTFE.
Cc ng sut khng c vt qu cc tr s cho trong Bng 1. Cc ng sut cho
php i vi cc cht n nm xen k gia phi c tnh theo cch ni suy
tuyn tnh trong Bng 1.

Bng 14.7.2.4-1. ng sut tip xc ln nht i vi PTFE trng thi

gii hn
cng (MPa)
ng sut tip xc
trung bnh
Vt liu

Ti trng
thng
xuyn

Tt c
cc ti
trng

PTFE khng b hn
ch:
Cc tm khng lp
kn
Cc tm lp kn vi
hm lng vt liu
n ln nht
PTFE tm b hn ch

14

20

28

40

30

40

30

40

35

50

Si PTFE dt trn lp
nn bng kim loi
PTFE dt tng cng
trn lp nn bng kim
loi

ng sut tip xc
mp
Ti trng
thng
xuyn

Tt c cc
ti trng

18

25

35

55

35

55

35

55

40

65

Tiu chun thit k cu

132

14.7.2.5. H s ma st
H s ma st trng thi gii hn s dng ca mt trt PTFE phi ly theo quy
nh trong Bng 1. Cc gi tr trung gian c th c xc nh bng ni suy. H
s ma st phi c xc nh bng s dng cp ng sut kt hp vi t hp ti
trng c th p dng c quy nh trong Bng 3.4.1-1. Cc gi tr nh hn c
th c s dng nu c kim tra bng cc th nghim.
Khi ma st c k n chu ti trng khng phi ti trng ng t, h s
ma st thit k di ti trng ng c th ly khng qu 10% ca gi tr lit k
trong Bng 1 cho ng sut ta v loi PTFE ch nh.
Cc h s ma st trong Bng 1 da trn mt i tip c bng 0,20 m RMS.
Cc h s ma st vi cc mt gia cng th hn phi xc lp bng cc kt qu th
nghim theo ng Tiu chun Thi cng AASHTO, Phn 18.1.5.2.
Cc ti liu hp ng phi yu cu chng nhn th nghim t l sn xut PTFE
bo m rng ma st thc t t c trong gi l ph hp vi vic thit k
gi.

Tiu chun thit k cu

133

Bng 14.7.2.5-1- Cc h s ma st thit k - Trng thi gii hn s

dng
3,5

H s ma st
7
14

> 20

0,04

0,03

0,025

0,02

Khng c lp kn hoc c lm
lm khng c bi trn

0,08

0,07

0,05

0,03

c lp kn

0,24

0,17

0,09

0,06

Vi dt

0,08

0,07

0,06

0,045

p sut (MPa)
Loi PTFE
C lm lm c bi trn

14.7.2.6. S gn kt
14.7.2.6.1. Ptfe
PTFE tm b kim ch trong mt hc lm trong mt tm y bng kim loi
cng, khong na chiu dy ca n c th c gn kt vo hoc khng gn
kt vo tm y.
PTFE tm khng b kim ch phi c gn kt vo mt kim loi hoc lp cht
do vi cng Shore A t nht l 90, bng mt phng php c chp nhn.
PTFE dt trn lp nn kim li phi c gn nh vo lp nn kim loi bng s
gn cht c hc c th chu c lc ct khng nh hn 0,10 ln lc nn t
ln.
14.7.2.6.2 Mt i tip
Mt i tip i vi cc mt trt phng phi c gn dnh vo tm y bng
hn, theo cch nh vy, th n vn cn phng v tip xc hon ton vi tm y
ca n trong sut i s dng ca n. Mi hn phi c cu to to thnh
mt mi hn kn chng m tt xung quanh ton b chu vi ca mt i tip
ngn nga s n mn ca b mt chung. S gn kt phi c kh nng chu lc
ma st ln nht c th do gi pht trin di cc t hp ti trng trng thi gii hn
s dng. Cc mi hn s dng cho vic gn kt phi lm sch khu vc tip xc
v trt ca mt PTFE.
14.7.3. Gi c cc mt trt cong

14.7.3.1. Tng qut

Cc gi c cc mt trt cong phi bao gm hai b phn kim loi c cc b mt
cong i tip v mt mt tip xc c ma st trt thp. Mt cong c th l
mt hnh tr trn hay hnh cu. Cc c tnh, c trng c hc v c tnh
ma st trt ca vt liu c quy nh trong cc iu 14.7.2 v 14.7.7.
C hai mt ca mt tip xc trt phi c cng bn knh danh nh.

Tiu chun thit k cu

134

14.7.3.2. Sc khng p mt
Bn knh ca mt cong phi rng m bo cho ng sut p mt
trung bnh ti a SS trn mt chiu nm ngang ca gi, trng thi gii hn
cng , phi tho mn ng sut trung bnh c quy nh trong iu
14.7.2.4 v 14.7.7.3.
Sc khng tnh ton phi c ly nh sau:

i vi cc gi hnh tr:
pr = DWSS

(14.7.3.2-1)

i vi cc gi hnh cu:
Pr =

D 2 SS
4

(14.7.3.2-2)

trong :
pr

sc khng nn tnh ton (N)

ng knh phn hnh chiu ca mt gi chu ti ln mt phng

nm ngang (mm)

SS

ng sut tip xc trung bnh ln nht trng thi gii hn cng

c php s
dng ca vt liu PTFE theo Bng 14.7.2.4-1 hoc ca vt liu
ng thau theo
Bng 14.7.7.3-1 (MPa)

chiu di ca hnh tr (mm)

h s sc khng ly bng 1,0

14.7.3.3. Sc khng ti trng ngang

Trong trng hp yu cu gi chu ti trng ngang trng thi gii hn c ng hay
trng thi gii hn c bit phi cu to mt h thng hn ch bn ngoi hoc:

i vi mt trt hnh tr, ti trng nm ngang phi tho mn:

Hu 2RWSS sin ( - - u ) sin

(14.7.3.3-1)

i vi mt hnh cu, ti trng ngang phi tho mn:

Hu R2 SS sin2 ( - - u ) sin

(14.7.3.3-2)

trong :

Hu

P
D

tan1
v:

(14.7.3.3-3)

Tiu chun thit k cu

135
L

2R

Sin1
trong :
Hu

ti trng nm ngang tnh ton (N)

chiu di chiu ca mt trt thng gc vi trc quay (mm)

PD

ti trng nn s dng do cc ti trng thng xuyn (N)

bn knh ca mt trt cong (mm)

chiu di ca mt trt hnh tr (mm)

gc gia ng thng ng v hp lc ca ti trng (RAD)

gc quay thit k trong trng thi gii hn cng (RAD)

SS

ng sut tip xc trung bnh ti a trong trng thi gii hn cng

c p
dng cho vt liu PTFE theo Bng 14.7.2.4-1 hay cho ng thau
theo Bng
14.7.7.3-1 (MPa)

gc phn gic i din ca mt cong (RAD)

14.7.4. Cc gi chu

14.7.4.1. Tng qut

ni m cc gi chu c cung cp vi tm trt PTFE m bo c chuyn v
quay v nm ngang, cc mt trt v cc h dn bt k phi c thit k ph hp vi
cc quy nh ca cc iu 14.7.2 v 14.7.9.
Cc cu kin quay ca gi chu phi bao gm t nht mt chu, mt pt-tng,
mt a cht do v cc vng bt kn.
V mc ch thit lp cc lc v cc bin dng p t ln gi chu, trc quay
phi ly nm trn mt phng nm ngang na chiu cao ca a cht do.

14.7.4.2. Vt liu
a cht do phi c lm t mt hp cht cn c trn cao su thin nhin nguyn
cht hoc neopren nguyn cht ph hp AASHTO M251 (ASTM D4014). cng
danh nh phi nm gia 50 v 60 trn thang Shore A.
Chu v pittng phi c lm bng thp kt cu ph hp vi AASHTO M270M
(ASTM A 709M), cc cp 250, 345 hoc 345 W, hoc bng thp khng g ph hp
vi ASTM A240M. bng ca cc mt tip xc vi m cht do khng c nhn
hn 1,5 m. Cng chy do v cng ca pittng khng c vt qu cc ch
s ca chu.
Cc vng bt kn bng ng thau tho mn cc iu 14.7.4.5.2 v 14.7.4.5.3 phi
ph hp vi ASTM B36M (na cng) i vi cc vng c mt ct ngang hnh ch

Tiu chun thit k cu

136

nht, v Federal Specification QQB626, Composition 2, i vi cc vng c mt

ct ngang hnh trn.

14.7.4.3. Cc yu cu v hnh hc
Chiu cao ca a cht do, hr, phi tha mn:
hr 3,33D p u

(14.7.4.3.-1)

trong :
Dp

ng knh trong ca chu (mm)

quay thit k quy nh trong iu 14.4.2 (RAD)

Cc kch thc ca cc cu kin ca gi chu phi c tha mn cc yu cu sau

y di s t hp t thun li nht ca cc chuyn v v s quay tnh ton:

Chu phi cao cho php vng bt v vnh ca pittng vn trong

s tip xc hon ton vi mt thng ng ca vch chu.

S tip xc hoc s gn kt gia cc thnh phn kim loi khng ngn nga
thm chuyn v hoc s quay.

14.7.4.4. a cht do
ng sut trung bnh trn cht do trng thi gii hn s dng khng c vt qa
25 MPa. quay d dng, cc mt trn v di ca cht do phi c x l vi cht
bi trn khng c hi cho cht do. C th dng cc a PTFE mng t trn
mt trn v mt di ca cht do.

14.7.4.5. Cc vng bt
14.7.4.5.1. Tng qut
Phi s dng vng bt gia chu v pittng. trng thi gii hn s dng, cc
vng bt phi thch hp ngn nga s bt ra ca cht do d i ti trng nn v
tc ng ng thi ca cc s quay theo chu k. trng thi gii hn cng , cc
vng bt cng phi thch hp ngn nga s bt ra ca cht do di ti trng
nn v tc ng ng thi ca s quay tnh.
Cc vng ng thau tha mn cc yu cu ca iu 14.7.4.5.2 hoc iu
14.7.4.5.3 c th c s dng m khng c th nghim tha mn cc yu cu
trn. Ngi k s c th chp nhn cc h thng bt kn khc trn c s c chng
minh bng th nghim.
14.7.4.5.2. Cc vng c cc mt ct ngang hnh ch nht
Phi s dng ba vng hnh ch nht. Mi vng phi l trn trong mt phng,
nhng phi b ct mt im trn chu vi ca n. Cc mt ca ch ct phi
trn mt mt phng to thnh 45o vi ng thng ng v vi tip tuyn ca

Tiu chun thit k cu

137
chu vi. Cc vng phi c nh v cc ch ct trn mi vng trong ba vng
cch u theo chu vi ca chu.
Chiu rng ca mi vng phi khng nh hn 0,02 D p hoc 6,0 mm, v phi
khng vt qa 19 mm. Chiu cao ca mi vng khng c nh hn 0,2 ln chiu
rng ca n.
14.7.4.5.3. Cc vng c cc mt ct ngang hnh trn
Phi s dng mt vng kn hnh trn vi ng knh ngoi Dp. N phi c mt ng knh ca mt ct ngang khng nh hn 0,0175 D p hoc 8 mm.

14.7.4.6. Chu gi
Chu gi phi bao gm t nht mt vch v y. Tt c cc cu kin ca chu
phi c thit k thc hin vai tr ca mt n v kt cu n.
Chiu dy ti thiu ca bn di gi ta trc tip ln btng hay va phi tho
mn:

tbase
1)

0,06 Dp

tbase
2)

19 mm

(14.7.4.6(14.7.4.6-

Chiu dy ca bn di gi ta trc tip ln dm thp hoc bn phn b ti trng

phi tho mn:

tbase 0.04 Dp v
3)

tbase 12,5 mm

(14.7.4.6(14.7.4.6-4)

Tiu chun thit k cu

138

Thay cho vic phn tch chnh xc hn, sc khng p ta tnh ton ca mt
vch ca gi hnh chu di ng trt khng c dn hng c th ly theo:
Pr = 2 Fy tw hp

(14.7.4.6-5)

tw 20 mm

(14.7.4.6-6)

trong :

y:
Pr

= sc khng tnh ton ca vch chu (N)

tw

= chiu dy vch chu (mm)

Fy

= cng chy do ca thp (MPa)

hp

= chiu cao ca chu (mm)

= h s sc khng ly bng 0,90.

Chiu dy ca vch ca cc chu c dn hng hoc c nh phi c xc nh

i vi cng p dng c v cc t hp ti trng c bit quy nh trong
Bng 3.4.1-1 bng cch dng mt phn tch hp l.

14.7.4.7. Pittng
Pittng phi c cng dng mt nh bn trong ca chu. Chiu dy ca n phi
thch hp chu cc ti trng t ln n, nhng khng c nh hn 6,0% ca
ng knh trong ca chu, Dp, tr vnh.
Chu vi ca pittng phi c mt vnh tip xc qua cc ti trng nm ngang c
th c truyn ti. Trong cc chu hnh trn, b mt ca n c th l hoc
hnh tr hoc hnh cu. Thn ca pittng trn vnh phi c lm git vo
hoc vut thon ngn nga b kt. Chiu cao, w, ca vnh pittng phi ln
truyn cc lc nm ngang tnh ton gia chu v pittng.
Cc gi chu chu cc ti trng ngang phi c tnh ton sao cho tho mn:

tw

40HS S
Fy

(14.7..4.7-1)

Cc gi chu truyn ti trng thng qua pittng phi tho mn:

2,5HS
D pFy

(14.7.4.7-2)

w 3,2 mm

(14.7.4.7-3)

trong :
HS

ti trng s dng nm ngang tc dng ln gi (N)

Tiu chun thit k cu

139
S

gc quay s dng ti a do tng ti trng (RAD)

Fy

cng chy do ca thp (MPa)

Tiu chun thit k cu

140

Dp

ng knh trong ca chu gi (mm)

chiu cao ca vnh pittng (mm)

tW

chiu dy ca vch chu (mm).

ng knh ca vnh pittng phi l ng knh trong ca chu tr i mt khong

cch tnh, c. Khong cch tnh, c, phi cng nh cng tt ngn nga s bt
ra ca cht do, nhng khng nh hn 0,5 mm. Nu b mt ca vnh pittng l
hnh tr, khong cch tnh phi tha mn:
D p u

c u w

(14.7.4.7-4)

trong :
Dp

ng knh trong ca chu (mm)

chiu cao ca vnh pittng (mm)

gc quay thit k quy nh trong iu 14.4.2 (RAD)

14.7.5. Gi cht do c tng cng thp - Phng php B

14.7.5.1. Tng qut

C th thit k cc gi cht do c tng cng thp bng cch dng mt trong hai
phng php thng oc gi l Phng php A v Phng php B. Trng hp p dng
cc quy nh trong iu ny, cu kin phi tho mn cc yu cu ca Phng
php B. Trng hp p dng cc quy nh ca iu 14.7.6 th cu kin phi p
ng cc yu cu ca Phng php A.
Cc gi cht do c tng cng thp phi bao gm cc lp ct thp v cht do xen
k, dnh kt vi nhau. Thm vo bt k ct thp bn trong no, cc gi c th c
cc tm thp chu lc bn ngoi c lin kt vo hoc lp cht do trn hoc
di, hoc c lin kt vo c hai lp cht do.
Khng c s dng cc lp cht do vt mng. Tt c cc lp bn trong ca cht do
phi cng mt chiu dy. Cc lp ph trn v di khng c dy hn 70% ca
cc lp bn trong.
H s hnh dng ca mt lp gi cht do, S i, phi ly bng din tch mt bng
ca lp chia cho din tch ca chu vi t do phng ra. i vi cc gi hnh ch nht
khng c l,h s hnh dng ca mt lp c th ly nh sau:
Si

LW
2hri (L W)

(14.7.5.1-1)

trong :
L

chiu di ca gi cht do hnh ch nht (song song vi trc dc

ca cu) (mm)

chiu rng ca gi theo phng ngang(mm)

hri

chiu dy ca lp cht do th i trong gi cht do (mm)

Tiu chun thit k cu

141
i vi cc gi hnh trn khng c l, h s hnh dng ca mt lp c th ly nh
sau:
Si

D
4hri

(14.7.5.1-2)

trong :
D

ng knh ca hnh chiu ca b mt c t ti ca gi trong

mt phng nm ngang - (mm).

14.7.5.2. Cc tnh cht vt liu

Cht do phi c mun n hi trt t 0,60 n 1,2 MPa v cng danh
nh t 50 n 60 trn thang Shore A, v phi tun theo cc yu cu ca Phn
818 ca Tiu chun Thi cng.
Mun ct ca cht do 23 oC phi c dng lm c s cho thit k. Nu cht
do c quy nh r rng bng mun ct ca n, th gi tr phi c s
dng trong thit k v cc c tnh khc phi c ly t Bng 1. Nu vt liu
c quy nh bng cng ca n, mun ct phi ly theo gi tr thch hp
nh nht t phm vi v cng c cho trong Bng 1. Cc gi tr trung gian
c th c c bng ni suy.

Bng 14.7.5.2-1 - Mun ct, G

cng (Shore A)

M un ct @ 23 C
un do t bin @ 25 nm
chia cho un tc thi

50

60

70

0,66 - 0,90

0,90 - 1,38

1,38 - 2,07

0,25

0,35

0,45

14.7.5.3. Cc yu cu thit k
14.7.5.3.1. Phm vi
Cc gi thit k theo cc quy nh y phi c kim tra theo cc yu cu
i vi cc gi cht do c tng cng thp theo quy nh trong Phn 818 ca
Tiu chun Thi cng.
14.7.5.3.2. ng sut nn
Trong bt k lp gi cht do no, ng sut nn trung bnh trng thi gii hn s
dng phi tha mn:

i vi gi chu bin dng ct:

s 1,66 GS 11,0 MPa

(14.7.5.3.2-1)

Tiu chun thit k cu

L 0,66 GS

142

(14.7.5.3.2-2)

i vi cc gi c c nh chng li bin dng ct:

s 2,00 GS 12,0 MPa

(14.7.5.3.2-3)

L 1,00 GS

(14.7.5.3.2-4)

Tiu chun thit k cu

143
trong :

ng sut nn trung bnh do tng ti trng (MPa)

ng sut nn trung bnh do hot ti (MPa)

m un ct ca cht do (MPa)

h s hnh dng ca lp dy nht ca gi.

14.7.5.3.3. ln do nn
Cc ln ca gi cht do do tng ti trng v ring hot ti phi c xem xt
ring bit.
ln tc thi phi ly nh sau:
= i hri

(14.7.5.3.3-1)

trong :
i

ng bin nn tc thi trong lp cht do th i ca gi cn mng

hri

chiu dy ca lp cht do th i trong gi cn mng (mm)

Cc gi tr ca i phi c xc nh t cc kt qa th nghim hoc bng phn

tch khi xem xt cc ln lu di. Cc tc ng ca t bin ca cht do phi
c cng vo un tc thi. Cc tc ng t bin cn c xc nh t cc
thng tin lin quan n hp cht cht do s dng. Trong tnh trng thiu cc s
liu c trng vt liu, c th s dng cc gi tr cho trong iu 14.7.5.2.
14.7.5.3.4. Bin dng ct
Chuyn v ngang ca kt cu phn trn cu, o, phi c ly bng chuyn v
ln nht gy ra bi t bin, co ngt, ko sau kt hp vi cc hiu ng nhit
tnh theo quy nh ca iu 3.12.2.
Bin dng ct ln nht ca gi trong trng thi gii hn s dng, S, phi c
ly bng o c iu chnh xt n cng ca kt cu phn di
v phng php thi cng. Nu mt trt ma st thp c trang b th khng
cn ly S c gi tr ln hn bin dng tng ng on trt

u tin.

Gi phi tha mn:

hrt 2s

(14.7.5.3.4-1)

trong :
hrt

Tng chiu dy cht do (mm)

bin dng ct ln nht ca cht do trng thi gii hn s dng

(mm)

14.7.5.3.5. Nn v quay kt hp
Cc quy nh ca Phn ny phi p dng trng thi gii hn s dng. Cc s
quay phi c ly theo tng ln nht ca cc tc ng ca s thiu song song

Tiu chun thit k cu

144

ban u v s quay u dm theo sau do cc ti trng v cc chuyn ng

t ln.
Cc gi phi c thit k khng xy ra s nh ln di bt k t hp ti trng
v cc s quay tng ng no.
Cc gi hnh ch nht, tha mn cc yu cu khng b nh ln, c th c
dng nu nh chng tha mn:

> 1,0 G S S
n

hri

(14.7.5.3.5-1)

Cc gi ch nht chu bin dng ct cng phi tha mn:

< 1,875 G S 1 0,20 s

n hri

(14.7.5.3.5-2)

Cc gi ch nht c nh i vi bin dng ct cng phi tha mn:

S < 2,25 G S 1 0,167 s

hri

(14.7.5.3.5-3)

trong :
n

s lng cc lp bn trong ca cht do

hri

chiu cao ca lp cht do th i (mm)

ng sut trong cht do (MPa)

chiu di ca tm gi nu quay xung quanh trc ngang ca n,

hoc chiu
rng ca tm gi nu quay xung quanh trc dc ca n (mm)

quay xung quanh bt k trc no ca tm gi (RAD)

Cc gi trn c th dng tha mn cc yu cu khng b nh ln nu chng

tha mn:
S

S 0,75G S

hri

(14.7.5.3.5-4)

Cc gi trn chu bin dng ct cng phi tho mn :

S
S 2,5G S 1- 0,15

hri

(14.7.5.3.5-5)

Cc gi trn c nh i vi bin dng ct cng phi tho mn :

S 3,0G S 1- 0,167 S

trong :

hri

(14.7.5.3.5-6)

Tiu chun thit k cu

145
S

quay ln nht xung quanh bt k trc no (RAD)

ng knh ca tm gi (mm)

14.7.5.3.6. n nh ca cc gi cht do
Cc gi phi c nghin cu v mt n nh cc t hp ti trng ca trng
thi gii hn s dng quy nh trong Bng 3.4.1-1.
Cc gi tha mn Phng trnh 1 phi c xem l n nh, v khng cn nghin
cu thm v
n nh.
2A B

(14.7.5.3.6-1)

h
1,92 rt
L
A
2,0L
S 1
W

(14.7.5.3.6-2)

vi:

2,67
L

S S 2,0 1

4,0W

(14.7.5.3.6-3)

trong :
G

mun ct ca cht do (MPa)

chiu di ca gi cht do ch nht (song song vi trc dc cu )

(mm)

chiu rng ca gi trong phng ngang (mm)

trong :
i vi gi hnh ch nht ni m L ln hn W, phi nghin cu s n nh bng
i ch L v W trong cc Phng trnh 2 v 3.
i vi cc gi trn, c th nghin cu s n nh bng s dng cc phng
trnh cho gi vung vi W = L = 0,8D.
i vi cc gi ch nht, ng sut nn s dng trung bnh do tng ti trng s
phi c tho mn:

Nu mt cu c t do tnh tin ngang :

S

G
2A B

Nu mt cu c c nh chng li tnh tin ngang

(14.7.5.3.6-4)

Tiu chun thit k cu

146
G
AB

(14.7.5.3.6-5)

14.7.5.3.7.Ct tng cng

Chiu dy ca ct thp tng cng, hs, phi tha mn:

trng thi gii hn s dng;

hS

3hmax s
Fy

1,6 mm

(14.7.5.3.7-1)

trng thi gii hn mi:

hS

2.0hmax L
FTH

1,6 mm

(14.7.5.3.7-2)

trong :
FTH

ngng mi bin khng i ch cho Loi A theo quy nh trong

iu 6.6 (MPa)

hmax

chiu dy ca lp cht do dy nht trong gi cht do (mm)

ng sut nn trung bnh s dng do hot ti (MPa)

ng sut nn trung bnh s dng do tng ti trng (MPa)

Fy

cng chy do ca ct thp (MPa)

Nu c cc l trong ct tng cng, chiu dy nh nht phi c ly tng ln mt

h s bng hai ln tng chiu rng chia cho chiu rng thc.
14.7.5.3.8. Cc quy nh v cu to chng ng t
Cc gi di ng bng cao su phi c cu to neo chng ng t thch
ng nhm chng li cc lc ngang vt qu sc chu ct ca gi chu. Tm
v tm m gi phi c lm rng hn b tr cc bu lng neo. Khng c
cho cc linh kin xuyn qua cao su, tr phi c k s ng . Phi thit k bu lng
neo chu c hiu ng t hp un v ct do ti trng ng t theo quy nh
ca iu 14.6.5.3. Phi trang b cho cc gi c nh cao su cc cu to kim ch
ngang thch ng chng li ton b ti trng nm ngang.
14.7.6. Cc tm gi cht do v cc gi cht do c tng cng thp - Phng php
A

14.7.6.1. Tng qut

Cc quy nh ca iu ny p dng cho thit k :

Cc tm gi cht do n gin, PEP,

Tiu chun thit k cu

147

Cc tm gi c tng cng bng cc lp si thy tinh ring bit, FGP , v

Cc tm gi c tng cng bng cc lp vi bng dy t gn nhau, CDP,

v cc gi cht do tng cng thp.

Cc chiu dy ca lp trong tm FGP c th khc nhau gia tm ny vi tm kia.

i vi cc gi cht do tng cng thp thit k theo quy nh ca Phn ny, cc
lp trong phi c cng b dy, v cc lp ph ngoi phi dng khng qu 70% chiu
dy ca cc lp trong.
H s hnh dng i vi cc tm gi cht do v gi cht do c tng cng trong
iu ny c xc nh theo quy nh trong iu 14.7.5.1.

Tiu chun thit k cu

148

14.7.6.2. Cc tnh cht vt liu

Cc vt liu phi tha mn yu cu ca iu 14.7.5.2, tr mun ct phi t 0,60
n 1,70 MPa v cng danh nh phi t 50 n 70 trn thang Shore A, v
phi tun theo cc yu cu ca Phn 818 ca Tiu chun Thi cng. iu ngoi tr
ny khng p dng cho cc gi cht do tng cng thp thit k theo quy nh
ca phn ny.
Lc ct trn kt cu gy ra bi s bin dng ca cht do phi c cn c trn
gi tr G, khng nh hn gi tr ca cht do 23 oC. Phi b qua cc tc ng
ca s t chng.

14.7.6.3. Cc yu cu thit k
14.7.6.3.1. Phm vi
Cc gi cht do c tng cng thp c th c thit k theo iu ny, trong trng hp chng tiu chun v cc yu cu th nghim ph hp vi cc tm gi
cht do.
Cc quy nh cho FGP ch p dng cho cc tm gi ni m si thy tinh c t
thnh cc lp i cch nhau 3,0 mm.
Cc c tnh vt l ca neopren v cao su thin nhin c s dng trong cc gi
ny phi tun theo cc yu cu sau y ca ASTM hoc AASHTO vi cc sa
i nh c lu :
ASTM

AASHTO

Hp cht

Yu cu

Yu cu

Neorpen

D4014

AASHTO M251

Cao su thin nhin

D4014

AASHTO M251

Cc sa i:

cng Durometer phi l 5010 im, v

Cc mu cho cc th nghim tp hp nn phi c chun b bng s dng
khun rp Loi 2.

14.7.6.3.2. ng sut nn
trng thi gii hn s dng, ng sut nn trung bnh, s, trong bt k lp no
phi tha mn:

i vi PEP:
S 0,55GS 5,5 MPa

(14.7.6.3.2-1)

S 1,00GS 5,5 MPa

(14.7.6.3.2-2)

i vi FGP:
i vi CDP:
S 10,5 MPa

(14.7.6.3.2-3)

Tiu chun thit k cu

149
i vi FGP, tr s S s dng phi l cho khong cch ln nht gia im gia
ca cc lp i ct tng cng nh v y ca lp cht do
i vi cc gi cao su c ct thp theo quy nh ca iu ny:
S

7MPa

v S 1,0 GS

(14.7.6.3.2-4)

trong gi tr s phi ly bng chiu dy ca lp dy nht ca gi.

C th tng cc gii hn ng sut ny ln 10% khi ngn nga c bin dng
ct.
14.7.6.3.3. ln do nn
Phi p dng cc quy nh ca iu 14.7.5.3.3
14.7.6.3.4. Ct
Chuyn v nm ngang ca cu phi c tnh ton theo iu 14.4. Bin dng ct
ln nht ca tm gi, S, phi ly theo chuyn v nm ngang ca cu, c gim
bt do xt ti mm do ca tr v c sa i theo cc phng php thi cng.
Nu mt mt trt ma st thp c s dng, S khng cn ly ln hn bin
dng tng ng vi ln trt th nht.
Phi p dng cc quy nh ca iu 14.7.5.3.4, tr tm gi phi c thit k nh
sau:

i vi PEP, FGP v cc gi cht do c tng cng thp:

hrt 2 S

(14.7.6.3.4-1)

i vi CDP :
hrt 10 S

(14.7.6.3.4-2)

14.7.6.3.5. S quay
Cc quy nh ca iu ny phi p dng trng thi gii hn s dng. Chuyn v
quay phi c ly theo tng s ln nht ca cc tc dng ca s thiu song song
ban u v sau s quay ca u dm do cc ti trng v cc chuyn ng
t ln.

Cc tm gi ch nht phi tha mn:

L

S 0,5GS
hrt

S 0,5GS
hrt

Cc tm gi trn phi tha mn:

s,x

s,z

(14.7.6.3.5-1)

(14.7.6.3.5-2)

Tiu chun thit k cu

S 0,375
GS
hrt

150

(14.7.6.3.5-3)

trong :
S

ng sut nn trung bnh s dng do tng ti trng (MPa)

mun ct ca cht do (MPa)

h s hnh dng ca lp dy nht ca gi cht do

chiu di ca gi cht do ch nht (song song vi trc dc cu )

(mm)

hrt

tng chiu dy cht do trong gi elas-tome (mm)

chiu rng ca gi trong phng ngang (mm)

ng knh ca tm gi (mm)

quay xung quanh bt k trc no ca tm gi (RAD)

s,x

quay s dng do tng ti trng xung quanh trc ngang (RAD)

s.z

quay s dng do tng ti trng xung quanh trc dc (RAD).

14.7.6.3.6. n nh
bo m n nh, tng chiu dy ca tm gi phi khng v t qa tr s
nh nht ca L/3, W/3, hoc D/4.
14.7.6.3.7. Ct tng cng
Ct tng cng trong FGP phi l si thy tinh vi cng trong mi phng mt
phng t nht l 15,2 h ri tnh bng N/mm. V mc ch ca iu ny, nu cc
lp ca cht do c chiu dy khc nhau, h ri phi ly theo chiu dy trung bnh
ca hai lp cht do dnh kt vo cng ct tng cng. Nu ct si thy tinh c cc
l, cng ca n phi c tng ln trn gi tr nh nht quy nh y tc
hai ln chiu rng ton b chia cho chiu rng thc.
Ct tng cng cho gi cht do tng cng bng thp thit k theo nhng quy
nh ca iu ny phi ph hp vi nhng yu cu ca iu 14.7.5.3.7.

14.7.6.4. S neo kt
Nu lc ct tnh ton do tm gi bin dng chu trng thi gii hn cng
vt qa mt phn nm ca lc nn Psd do cc ti trng thng xuyn th tm gi
phi c m bo chng li chuyn v nm ngang.
14.7.7. Cc b mt trt bng hp kim ng hoc ng thic

14.7.7.1. Vt liu
Hp kim ng hoc ng thic c th s dng cho:

Cc mt trt phng thch ng vi cc chuyn v tnh tin,

Cc mt trt cong thch ng vi s tnh tin v s quay hn ch, v

Tiu chun thit k cu

151

Cc cht hoc cc xilanh cho cc bc lt trc ca cc gi u a hoc cc gi

khc c cc quay ln.

Cc mt trt bng ng hoc cc sn phm c phi tun theo AASHTO

M107 (ASTM B22) v phi lm bng Hp kim C90500, C91100 hoc C86300, tr
phi c quy nh khc. B mt i tip phi l thp kt cu c tr s cng
Brinell t nht 100 im ln hn tr s ca ng thic.
Cc gi di ng trt bng hp kim ng v ng thic phi c nh gi v
kh nng chu ct v n nh di ti trng ngang.
Mt i tip phi c lm bng thp v gia cng bng my ph hp vi hnh
hc ca b mt ng thic nhm to iu kin cho ta v tip xc ng
u.

14.7.7.2. H s ma st
h s ma st c th c xc nh bng thc nghim. Thay th vo cc th
nghim nh th, h s ma st thit k c th ly bng 0,1 cho cc thnh phn
ng t bi trn v 0,4 cho cc loi khc.

14.7.7.3. Ggii hn v ti trng

ng sut ta danh nh do t hp tnh v hot ti trng thi gii hn c ng
khng c vt qa cc tr s cho trong Bng 1.

Bng 14.7.7.3-1- ng sut ta trng thi gii hn cng

Hp kim ng thic

ng sut ta (MPa)

AASHTIO M107
(ASTM B22)

C90500 - Loi 1

21

C91100 - Loi 2

21

C86300 - Loi 3

83

14.7.7.4. Cc khe h v mt ni tip

Mt ni tip phi lm bng thp v gia cng chnh xc bng my ph hp vi
hnh hc ca b mt ng thic v to iu kin cho ta v tip xc ng
u.
14.7.8. Cc gi a

14.7.8.1. Tng qut

Cc kch thc ca cc cu kin ca gi a phi l loi tip xc cng gia cc
thnh phn kim loi m s tip xc ny ngn nga s chuyn v hoc s quay

Tiu chun thit k cu

152

hn na v s khng xy ra di t hp t thun li nht ca cc chuyn v v cc

quay thit k trng thi gii hn cng .
Gi a phi c thit k cho quay thit k, u
14.4.2.

, quy nh trong iu

V mc ch xc nh cc lc v cc bin dng t ln gi a, trc quay c

th ly nh l nm trong mt phng nm ngang gia chiu cao ca a. a
urethan phi c gi v tr bng mt thit b nh v chc chn.
Cc vng gii hn c th c s dng gi mt phn tm cht do chng li s
gin n ngang. Chng c th gm cc vng thp c hn vo cc tm trn cng
v di cng, hoc mt hc lm trn trong mi tm .
Nu vng gii hn c s dng, n cn cao t nht l 0,03 D d .

14.7.8.2. Vt liu
a cht do phi c lm t mt hp cht gc urethan polyete, ch s dng vt
liu nguyn khai. cng phi t 45 n 65 trn thang Shore D.
Cc b phn kim loi ca gi phi lm bng thp kt cu ph hp vi AASHTO
M270M hoc M183 (ASTM A709M) cp 250, 345 hay 345W hoc bng thp
khng g ph hp vi ASTM A240M)

14.7.8.3. a cht do
a cht do phi oc gi v tr bng mt thit b nh v chc chn.
trng thi gii hn s dng, a phi c thit k :

ln tc thi ca n di tng ti trng khng vt qa 10% ca chiu dy

ca a khng chu ng sut, v ln tng thm do t bin khng v t qa
8% chiu dy ca a khng chu ng sut;

Cc thnh phn ca gi khng nng ln khi nhau bt k v tr no,

ng sut nn trung bnh trn a khng vt qa 35 MPa. Nu b mt bn

ngoi ca a khng thng ng, ng sut phi c tnh bng cch s dng
din tch mt bng nh nht ca a.

Nu mt trt PTFE c s dng, cc ng sut trn mt trt PTFE khng c vt qa

75% ca cc gi tr cho cc ng sut trung bnh v mp c cho trong iu
14.7.2.4 i vi trng thi gii hn cng . nh hng ca cc mmen do a
urethan gy ra phi c a vo trong s phn tch ng sut.

14.7.8.4. C cu chu ct
Trong cc gi c nh v c dn hng, phi cung cp mt c cu chu ct
truyn cc lc nm ngang gia cc tm thp bn trn v bn di. N phi

Tiu chun thit k cu

153
kh nng chu lc nm ngang trong bt k phng no bng lc ln hn lc ct
thit k hoc 10% ca ti trng thng ng thit k.
Khong cch tnh nm ngang thit k gia cc thnh phn bn trn v bn di
ca c cu chng ct khng c vt qa gi tr cho cc thanh dn c cho trong
iu 14.7.9.

14.7.8.5. Cc tm thp
Phi p dng cc quy nh ca cc Phn 3, 4 v 6 ca Tiu chun ny mt cch
thch hp c.
Chiu dy ca mi tm ca cc tm thp bn trn v bn di khng c nh hn
0,045Dd nu l tip xc trc tip vi dm thp hoc tm phn b, hoc 0.06 D d
nu n t trc tip trn va hoc

b tng.

14.7.9. Cc chi tit dn hng v kim ch

14.7.9.1. Tng qut

Cc chi tit dn hng c th c s dng ngn nga chuyn v theo mt phng. Cc chi tit kim ch c th c s dng cho php ch chuyn v gii
hn trong mt hoc nhiu phng hn. Cc chi tit dn hng v kim ch phi c
vt liu ma st thp cc mt tip xc trt ca chng.

Tiu chun thit k cu

154

14.7.9.2. Cc ti trng thit k

Cc chi tit dn hng hoc kim ch phi c thit k bng s dng cc t hp
ti trng trng thi gii hn cng quy nh trong Bng 3.4.1-1 cho tr s ln
hn ca hoc:

Lc thit k nm ngang tnh ton, hoc

10% ca lc thng ng tnh ton tc ng ln tt c cc gi ti ch b
un cong
chia cho s lng cc gi c dn hng ti ch b un cong.

Cc chi tit dn hng v kim ch phi c thit k cho cc lc ng t hoc

va chm c th p dng c bng s dng t hp ti trng trng thi gii hn
c bit ca Bng 3.4.1-1.

14.7.9.3. Vt liu
i vi cc gi thp, chi tit dn hng hoc kim ch phi c lm t thp ph hp
vi AASHTO M270M (ASTM A709 M ) cp 250, 345 hoc 345W, hoc thp khng
g ph hp vi ASTM A240M. i vi cc gi bng nhm, chi tit dn hng cng c
th bng nhm.
Vt liu b mt tip xc ma st thp phi c k s chp nhn.

14.7.9.4. Cc yu cu v hnh hc
Cc chi tit dn hng phi song song vi nhau, di thch ng vi ton b
chuyn v thit k ca gi trong phng trt, v phi cho php trt t do nh
nht l 0,8 mm v ln nht l 1,6 mm trong phng b kim ch. Cc chi tit dn
hng phi c thit k trnh b kt di mi ti trng thit k, cc chuyn v k
c quay.

14.7.9.5. Cn c thit k
14.7.9.5.1. V tr ti trng
Phi gi thit lc nm ngang tc dng vo thit b dn hng hay thit b
kim ch tc dng trng tm ca vt liu mt i tip bng vt liu ma
st thp. Khi thit k lin kt ni gia thit b dn hng hay thit b kim
ch vi thn ca h thng gi, phi xt n c lc ct v mmen lt.
Thit k v cu to chi tit ca cc b phn gi chng li ti trng ngang
bao gm c ti trng ng t, c xc nh theo iu 14.6.3.1 phi m
bo cng v do thch hp. Cc thanh dn hng v cc vng chn hay
ai c ti cc u cu cht v cc thit b tng t phi c thit k hoc
chng li cc ti trng tc dng ln n hoc phi m bo mt ng truyn

Tiu chun thit k cu

155
ti trng c th lm vic trc khi vt qu chuyn v tng i ca kt cu
phn di v kt cu phn trn.
14.7.9.5.2. ng sut tip xc
ng sut tip xc tc dng ln vt liu ma st thp khng c vt qu tr s
c nh sn xut khuyn ngh. i vi vt liu PTFE cc ng sut trng thi
gii hn cng khng c vt qu cc gi tr quy nh trong Bng 14.7.2.4-1
diti trng phi chu hoc 1,25 ln cc ng sut di tc dng ca ti trng
ngn hn.

14.7.9.6. S gn kt ca vt liu ma st thp

Vt liu ma st thp phi c gn bng t nht hai phng php bt k trong s
ba phng php sau y;

Kp cht c hc

Gn dnh cht

Kha lin ng c hc vi lp nn kim loi.

14.7.10. Cc h gi khc
Cc h gi lm t cc thnh phn khng c quy nh trong cc iu t 14.7.1
sut n 14.7.9 cng c th c s dng, ty thuc vo s chp thun ca K s.
Cc gi nh th phi thch hp chu cc lc v cc bin dng t ln chng
cc trng thi gii hn s dng, cng v c bit m khng c s c v vt
liu v khng gy ra cc bin dng bt li cho s hot ng ng n ca
chng.
Cc kch thc ca gi phi c la chn cung cp cc chuyn ng thch hp
mi lc. Cc vt liu phi c cng , cng, v sc khng t bin v s
phong ha bo m s hot ng ng n ca gi sut tui th thit k
ca cu.
K s phi xc nh cc th nghim m gi phi tha mn. Cc th nghim phi
c thit k chng minh bt k nhc im no c kh nng trong h di
ring ti trng nn, ct hoc quay hoc cc t hp ca chng. Phi yu cu th
nghim di ti trng ko di v theo chu k.
14.8. Cc tm ti trng v s neo c cc gi
14.8.1. Cc tm phn b ti trng
Gi, cng vi bt k cc tm ph thm no, phi c thit k :

H t hp l cng ngn nga cc s cong vnh ca gi c th lm

xu i s hot ng ng n ca gi,

Tiu chun thit k cu

156

Cc ng sut t ln kt cu tha mn cc gii hn quy nh trong cc

Phn 5, hoc 6, v

Gi c th c thay th trong phm vi cc gii hn ca chiu cao kch do K

s quy nh m khng gy h hi gi, cc tm phn b hoc kt cu . Nu
khng cho gii hn no th phi s dng chiu cao 9,5 mm.

Sc khng ca cc thnh phn thp phi c tun theo Phn 6.

Thay th cho phng php phn tch chnh xc hn, ti trng t gi do lp va
nn chu hon ton, c th gi nh l phn b theo dc nm ngang so vi
thng ng l 1,5 : 1, t mp ca cu kin nh nht ca gi chu ti trng nn.
Phi s dng v thit k cc b phn tng cng gi cho cc dm thp theo
quy nh ca Phn 6.
Phi m bo cc lin kt dng cho tm gi v tm m gi c kh nng
chng li cc ti trng ngang, bao gm cc ti trng ng t c xc nh theo
quy nh ca iu 14.6.5.3. Cc tm gi phi c m rng b tr cc bu
lng neo khi cn thit.

Tiu chun thit k cu

157
14.8.2. Cc tm vt
Dii y ti trng thng xuyn tiu chun nhit trung bnh hng nm
ti hin trng cu, nu nghing ca mt di ca dm i vi mt nm ngang
vt qa 0,01 RAD, th phi dng mt tm vt to mt mt ngang bng.
14.8.3. Neo v bu lng neo

14.8.3.1. Tng qut

Phi m bo tt c cc tm phn b ti trng v cc gi c tm thp bn
ngoi, c gi chc chn vo b bng lin kt bu lng hay hn.
Phi m bo tt c cc dm c gi chc chn vo gi bng h thng
lin kt c th chng li cc lc nm ngang tc dng ln chng. Khng c
php tch cc b phn gi vi nhau. Cc lin kt phi chu c t hp ti
trng bt li nht trng thi gii hn cng v phi b tr cc lin kt vo
cc v tr cn thit ngn nga s tch ri gia cc b phn.
Phi neo cc gin, dm v dm thp cn mt cch an ton vo kt cu phn
di. Nu c th c, cn chn cc bu lng neo vo b tng ca kt cu phn
di, nu khng nh vy, c th chn va ti ch vo cc bu lng neo. Cc bu
lng neo c th c lm mc ch hay ren m bo gn chc vo vt
liu dng chn chng vo trong cc l.
Sc khng tnh ton ca bu lng neo phi ln hn hiu ng lc tnh ton do
t hp ti trng cng I v do tt c cc t hp ti trng c bit ph hp.
Phi xc nh sc khng ko ca bu lng neo theo quy nh ca iu
6.13.2.10.2.
Phi xc nh sc khng ct ca cc bu lng neo v cc inh cht theo quy
nh ca iu 6.13.2.7.
Phi xc nh sc khng ca cc bu lng neo va chu ko v ct nh quy nh
trong iu 6.13.2.11.
Phi ly sc khng p ta ca b tng theo quy nh ca iu 5.7.5. Xc
nh h s iu chnh m phi cn c vo s phn b khng u ca ng
sut ta.

14.8.3.2. Cc yu cu v cu to chi tit v thit k ng t

Phi thit k bu lng neo c dng chng ti trng ng t trong trng thi
lm vic do. Cn b tr ct thp xung quanh cc bu lng neo truyn cc
lc nm ngang v neo chng vo khi kt cu phn di. Phi nhn dng r cc
b mt c th c th nt n ca b tng lin k h thng neo gi v phi tnh
ton kh nng chu ma st ct ca chng.
14.9. bo v chng n mn

Tiu chun thit k cu

158

Tt c cc phn thp b nh ra ngoi ca gi khng c lm bng thp khng g

th phi c bo v chng n mn bng cch ph km, m km nng hoc sn
ph c k s chp nhn.