Technische Handleiding Deel 1 Metalen Leidingsystemen 2014 Viega

Toepassingstechniek
Deel I: Metalen leidingsystemen

3de editie
Technische handleiding
Metalen leidingsystemen
Sanpress, Sanpress Inox, Sanpress Inox G, Profipress, Profipress G, Prestabo, Megapress
NL 670 771 03/14
Uitgever
Viega GmbH & Co. KG
Sanitiar- en verwarmingssystemen
Viega Platz 1
DE-57439 Attendorn
Germany
Telefoon +49 2722 61-0
Telefax +49 2722 61-1415
www.viega.com
De inhoud van dit praktijkhandboek is vrijblijvend. Wijzigingen die nieuwe inzichten en de vooruitgang dienen, zijn door ons voorbehouden.
Metalen
leidingsystemen
Zekerheid en comfort in systeemverband
Drinkwaterinstallatie
Verwarmingsinstallatie
Gasinstallatie
Industrile en bedrijfsmatige toepassingen
Gereedschappen
Aanwijzing voor het gebruik

In de technische informatie van dit handboek worden de belangrijkste aspecten van de Viega toepassingstechniek voor metalen leidingsystemen beschreven. Daarbij is de informatie over de producten,
de eigenschappen ervan en de toepassingstechnieken gebaseerd op de actuele normen in Europa
en/of in Duitsland.
Tekstgedeelten die zijn aangeduid met een sterretje (*), komen overeen met de technische voorschriften in Europa/Duitsland. Deze moeten worden gezien als aanbeveling als hiervoor geen nationale
eisen bestaan. De nationale wetten, normen, bepalingen, regels en andere technische voorschriften
hebben steeds voorrang boven de Duitse/Europese richtlijnen in dit handboek. De hier geboden
informatie is niet bindend voor andere landen en regios en moet, zoals gezegd, worden opgevat als
ondersteuning.
Technische handleiding metalen leidingsystemen 3de editie
1 Drinkwaterinstallatie
Grondbeginselen
Besparingspotentieel .
15
Planning.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Richtlijnen m.b.t. water voor menselijke consumptie
.
Buismaterialen
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Loden leidingen .
.
.
.
.
.
.
.
.
Materialen zonder beperkingen
.
.
.
.
.
Combinatie van verschillende materialen .
.
.
.
Vermijding / vermindering van kalkafzetting
.
.
.
Viega-buissysteemfilosofie .
.
.
.
.
.
.
Huisaansluiting- en eigen grondleidingen van PE .
.
Kelderverdeel- en stijgleidingen van metaal .
.
.
Etageverdeling met PE-Xc-buizen .
.
.
.
.
Leidingtraject en waterverversing
.
.
.
.
.
Drinkwaterkwaliteit voor brandblus- en brandveiligheidsinstallaties
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Leidingnetberekening .
.
.
.
.
.
.
.
Visign for Care hygine+ spoelfunctie
.
.
.
.
Installatie
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Opslag en montage .
.
.
.
.
.
.
.
Dichtheidsproef nat .
.
.
.
.
.
.
.
Dichtheidsproef droog
.
.
.
.
.
.
.
Ingebruikname .
.
.
.
.
.
.
.
.
Desinfectie
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Rendabiliteit van buissystemen .
.
.
.
.
.
Overzicht metalen buissystemen.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
16
16
16
16
17
17
18
18
18
19
19
20
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
21
21
22
24
24
25
25
26
27
28
30
Systeemomschrijving
Sanpress Inox / Sanpress Inox XL

Reglementair gebruik .
.
Technische gegevens .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
31
31
32
Sanpress / Sanpress XL
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
33
33
34
Profipress / Profipress XL .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
35
35
36
Contents
Toepassingstechniek
Isolatie* .
.
.
.
.
.
.
.
.
Isolatie van drinkwaterleidingen (koud)
.
Isolatie van drinkwaterleidingen (warm)* .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
37
37
38
Geluidsbescherming
38
Brandveiligheid* .
39
Lengte-uitzetting compensatoren .
.
.
.
.
U- of Z-uitzettingscompensatoren
.
.
.
.
Lengte-uitzetting van buizen met < 54 mm .
.
Lengteberekening voor expansiebochten van leidingen
met > 54 mm .
.
.
.
.
.
.
.
Compensatoren .
.
.
.
.
.
.
.
Functie van vaste punten / glijpunten .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
40
40
42
.
.
.
.
.
.
44
46
47
Drukverliezen in leidingen .
48
Corrosie van roestvaststalen buizen door chloride .
49
.
.
.
.
.
.
.
.
.
50
52
52
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
56
58
59
59
60
62
64
64
64
64
65
67
67
67
68
68
69
70
70
71
71
75
75
Componenten
Easytop-stopkranen met schuine zitting .
.
Technische gegevens uitvoeringsvarianten .
Toebehoren
.
.
.
.
.
.
.
Easytop XL-stopkranen met schuine zitting en
flensaansluiting .
.
.
.
.
.
.
Drukverliesdiagrammen Easytop-armaturen .
Easytop-monsternamekranen .
.
.
.
Productbeschrijving .
.
.
.
.
.
Easytop-monsternamekraan tweedelig .
.
Easytop-monsternamekraan eendelig .
.
Easytop-rechte-inbouwstopkraan
.
.
.
Kenmerken
.
.
.
.
.
.
.
Aansluitvarianten
.
.
.
.
.
.
Kraanconstructie
.
.
.
.
.
.
Easytop-inbouwstopkranen .
.
.
.
.
Bevestiging / afdichting .
.
.
.
.
Bevestiging over de wanddoorvoering .
.
Bevestiging met de bevestigingsset.
.
.
Afwerkingsets .
.
.
.
.
.
.
Isolatieschaal .
.
.
.
.
.
.
Easytop-kogelkranen .
.
.
.
.
.
Thermostatisch circulatieregelventiel S/E .
.
.
.
.
.
.
Thermische desinfectie .
.
.
.
.
Montage .
.
.
.
.
.
.
.
Elektrische installatie
.
.
.
.
.
Technische gegevens
.
.
.
.
.
Statisch circulatieregelventiel
.
.
.
Drukverliesdiagrammen .
.
.
.
.
.
.
.
.
Smartloop-Inliner circulatieleiding
Systeembeschrijving.
.
.
Componenten .
.
.
.
Montage .
.
.
.
.
Reparatie koppleling.
.
.
Afdichtingselementen overzicht
Menginstallatie
.
.
.
.
Isolatiekoppeling .
.
.
.
Boileraansluiting .
.
.
.
Equipotentiaalverbinding
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
76
76
77
77
78
78
82
83
86
87
88
88
89
89
90
Buizen .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Inkorten .
.
.
.
.
.
.
.
.
Buigen .
.
.
.
.
.
.
.
.
Leidingtraject en bevestiging
.
.
.
.
Bevestigingswijzen
.
.
.
.
.
.
Inbouwinstallatie van warm geleidende leidingen
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
90
90
91
91
91
92
Draadverbindingen
92
Flensverbindingen
Montage
Opslag en transport
.
.
92
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
93
93
95
97
Benodigde ruimte bij het persen.

.
.
.
.
.
Buismaten 12 t/m 54 mm
.
.
.
.
.
.
Buismaten 76,1 t/m 108,0 mm Sanpress XL met ketting
Persgereedschap voor Sanpress Inox XL /
Profipress 64,0 mm
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
99
99
101
102
Basisregels voor de ingebruikname .

SC-Contur
.
.
.
.
.
Desinfectie .
.
.
.
.
Persverbinding maken .
.
.
.
.
.
Metalen buizen 12 54 mm .
.
.
.
Sanpress XL buismaten 76,1 108,0 mm .
Sanpress Inox XL / Profipress XL buismaten
64,0 108,0 mm .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
103
103
103
Drukverlies tabellen .
.
.
.
.
koud water in roestvaststalen buizen .
Warm water in roestvaststalen buizen
Protocollen .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
105
105
107
109
Bijlagen
Contents
Protocol: spoelen met water .

.
.
.
.
Protocol: Druktest voor drinkwaterinstallaties .
.
Protocol: Druktest voor drinkwaterinstallaties .
.
Combinatie van leidingen in de drinkwaterinstallaties
.
.
.
.
.
.
.
.
109
110
111
112
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
113
113
114
115
115
115
117
118
Toepassingen
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Stijgleidingen .
.
.
.
.
.
.
.
.
Voordelen
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Voetventielen .
.
.
.
.
.
.
.
.
Aansluiting verwarmingselement.
.
.
.
.
Aansluiting via centrale inbouwverdeler .
.
.
Aansluiting met kruising-T-stuk
.
.
.
.
Aansluiting met T-stuk-installatie .
.
.
.
Met radiatoraansluiting vanuit de plint .
.
.
Adaptersets voor radiatoren met ingebouwde ventielen
Isoleren en leggen van leidingen*
.
.
.
.
Isolatie tegen warmteverlies* .
.
.
.
.
Warmtedistributieleidingen
.
.
.
.
.
Leidingen in de vloer.
.
.
.
.
.
.
Voorbeelden .
.
.
.
.
.
.
.
Menginstallaties .
.
.
.
.
.
.
.
Afpersen .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Met water .
.
.
.
.
.
.
.
.
Met lucht .
.
.
.
.
.
.
.
.
Stadsverwarmingsinstallaties
.
.
.
.
.
Met FKM-afdichtingselement (toebehoren) /
Profipress S systeem .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
119
119
119
120
121
121
123
125
127
128
129
129
130
131
131
133
133
133
133
134
134
Systeemomschrijving Profipress S
.
Technische handleiding.
.
Leidingsystemen
.
.
Spoelen .
.
.
.
Beproeving op druk .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
135
135
136
136
136
136
2 Verwarmingsinstallatie
Koperen leidingsystemen
Profipress systeemomschrijving
.
.
Componenten
.
.
.
Buizen
.
.
.
.
Persfittingen .
.
.
Easytop-kogelkranen
.
Afdichtingselementen
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
>>
9
Stalen leidingsystemen
Prestabo systeemomschrijving
Componenten
.
.
Buizen
.
.
.
Markering .
.
.
Persfittingen .
.
10
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
138
139
140
140
141
142
143
Toepassingstechniek .
.
.
.
.
.
.
.
Bescherming tegen uitwendige corrosie .
.
.
Koelwatercircuits .
.
.
.
.
.
.
.
Bescherming tegen inwendige corrosie (driefasegrens)
Isoleren en leggen van leidingen *
.
.
.
.
Equipotentiaalverbinding* .
.
.
.
.
.
Menginstallaties .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Lengte-uitzetting compensatoren .
.
.
.
Lengte uitzetting Prestabo-leidingen
.
.
.
U- of Z-uitzettingscompensatoren berekening
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
144
144
145
145
145
148
148
149
149
150
151
Montage
.
.
.
.
.
.
.
.
Opslag en transport
.
.
.
.
.
Verwerking .
.
.
.
.
.
.
Inkorten .
.
.
.
.
.
.
Afmantelen
.
.
.
.
.
.
Ontbramen
.
.
.
.
.
.
Buigen
.
.
.
.
.
.
.
Montagevoorbeelden .
.
.
.
.
Bevestigingsmethoden vaste en glijpunten
Inbouwinstallatie .
.
.
.
.
.
Leggen in afwerkvloer .
.
.
.
.
Leggen in teerlaag asfaltmastiek
.
.
Benodigde ruimte bij het persen .
.
.
Buisdiameters 12 t/m 54 mm .
.
.
Buisdiameters 64,0 t/m 108,0 Prestabo XL
Persen met persringen 12 54 mm .
.
Maken van de persverbinding
.
.
.
Buismaten 12 54 mm .
.
.
.
Buismaten 64,0 108,0 mm .
.
.
Afpersen .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
155
155
155
155
155
156
156
157
158
159
159
160
161
161
163
164
165
165
168
170
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Contents
3 Gasinstallatie*
Grondbeginselen
Gebruik van aardgas .
171
Viega systeemfilosofie .
172
Eisen voor gasaansluitingen
173
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
174
174
175
176
176
177
Sanpress Inox G / Sanpress Inox G XL

.
.
.
.
Markeringen van de persfittingen
Persfittingen met SC-Contur
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
178
178
179
180
180
Montage
181
Algemene montageregels voor gasleidingsystemen

Inbouwinstallaties .
.
.
.
.
.
.
Installatie en bevestiging van leidingen
.
.
Leggen van gasleidingen in de vloer .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
181
181
182
183
Systeemomschrijving
Profipress G / Profipress G XL .
.
.
Markering van persfittingen .
HTB-eis (in duitsland verplicht)
Gasinstallaties
.
.
.
>>
11
4 Industrile / bedrijfsmatige
toepassingen
Systeemomschrijving
Megapress .
Montage .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
184
187
Profipress / Sanpress Inox / Profipress G / Sanpress Inox G /

Prestabo
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
195
195
Profipress / Profipress G
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
196
198
Prestabo
200
SC-Contur goedgekeurde veiligheid
201
Flensverbindingen
203
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
205
206
207
209
209
210
211
213
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
214
214
214
215
216
217
217
.
.
Toepassingstechniek
.
Toepassingen
Persluchtinstallaties
Koelwaterinstallaties .
.
.
Proceswaterinstallaties.
.
.
Installaties voor technische gassen
Lagedrukstoominstallaties .
.
Gebruik in de scheepsbouw .
.
Sanpress Inox / Prestabo labs-vrij
Easytop kogelkranen .
.
.
5 Gereedschappen
Systeemomschrijving
Persmachines
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Pressgun 5 met netvoeding
.
.
.
.
.
Kenmerken .
.
.
.
.
.
.
.
.
Pressgun 5 met accu .
.
.
.
.
.
.
Pressgun Picco accu
.
.
.
.
.
.
Compatibiliteit met Pressgun 4 accu en acculader
Compatibiliteit met producten van derden .
.
12
Contents
Persgereedschappen .
.
.
.
.
Persringen met scharnier .
.
.
Voor Viega leidingsystemen van metaal
Voor XL-persfittingen
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Perskettingen / persbekken .
.
.
.
.
.
.
XL-maten: 76,1 tot 108,0 mm voor Sanpress XL-persfittingen
van brons
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Compatibiliteit
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Onderhoud .
.
.
.
Verzorging en reiniging .
Persmachines .
.
Persringen/persbekken
Gereedschapservice .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
218
218
218
218
.
.
218
219
.
.
219
220
.
.
.
.
.
226
226
226
227
227
13
1 Drinkwaterinstallatie
Grondbeginselen
Zuiver drinkwater is een voorwaarde voor onze gezondheid. Het bevat de
nodige mineralen en spore-elementen en is noodzakelijk voor het bereiden
van gerechten, voor het reinigen van voorwerpen en voor de lichaamsverzorging. Het gemeenschappelijke doel van ontwerbureaus, installateurs en
exploitanten is, dat het drinkwater op elk tappunt in een voldoende hoeveelheid en kwaliteit beschikbaar is. Drinkwater behoort echter ook tot de bederfelijke levensmiddelen. De waterkwaliteit verandert in de drinkwaterinstallatie,
bijv. door contact met materialen, opwarming of stilstandtijden en de daaruit
resulterende toename van bacterin.
Drinkwater is een
levensmiddel
Afb. D 1
Infectiegraad
(vergelijking per land)
14
In Duitsland gaat men volgens de laatste inzichten uit van ca. 30.000 legionellaslachtoffers per jaar. Bij een letaliteit van 10 tot 15% komt dit overeen
met ca. 3000 sterfgevallen per jaar. In andere landen ligt de besmettingsgraad
met 34,1 (Spanje), 19,2 (Denemarken), 17,9 (Nederland) en 16,9 (Frankrijk) per
1 miljoen inwoners aanzienlijk lager.
Om problemen te voorkomen, zijn er in alle landen nationale voorschriften
voor het veiligstellen en het behoud van waterkwaliteit. Er worden door de EU
voortdurend nieuwe voorschriften aangeleverd, die de nationale aanvullen of
vervangen. Een goed voorbeeld is het technische rapport "Aanbevelingen ter
voorkoming van legionellagroei in leidingwaterinstallaties binnen gebouwen
ten behoeve van menselijke consumptie". En met de norm NENEN806 is
een grote stap gezet in de richting van een algeheel begrip van drinkwaterinstallaties in Europa. Met het oog op dergelijke ontwikkelingen is het absoluut
noodzakelijk de richtlijnen voor dergelijke technologie regelmatig te raadplegen en ze op korte termijn in de praktijk toe te passen. Zo is bijvoorbeeld om
hyginische redenen de droge dichtheidsproef sterk aangeraden in kleine
maar ook in grotere installaties zoals bijvoorbeeld ziekenhuizen of hotels. Ook
het spoelen van de installatie wordt zo laat mogelijk uitgevoerd.
1 Drinkwaterinstallatie Grondbeginselen
Als je alle beschermingsmaatregelen voor drinkwater in n zin zou moeten

samenvatten, zou deze luiden:
Planning en installatie moeten leiden tot kleine dimensionering van leidingwerk.
Elk deel van een installatie moet n keer per week na de eerste
vulling worden gebruikt of anders moet het worden vermeden.
Vermijd, bij de bouwfase of tijdens bedrijf, lange stilstandtijden van het
drinkwater en continu temperaturen tussen 25 en 55 C in de installatie.
Zoals al vermeld, is voor het bouwen van drinkwaterinstallaties omvangrijke
kennis vereist. De normen NEN EN 806 en NEN EN 1717 zijn voorbeelden van
pogingen om in heel Europa uniforme regels voor installaties ter bescherming
van drinkwater in het leven te roepen. In dit hoofdstuk zijn de belangrijkste
maatregelen voor behoud van waterkwaliteit opgenomen. Het geeft een overzicht van relevante aspecten voor een vakkundige planning, uitvoering, ingebruikname en werking van drinkwaterinstallaties. Hierbij hebben de actuele
nationale voorschriften altijd voorrang ten opzichte van de hier vermelde. De
Viega medewerkers ondersteunen daarnaast de vakmensen tijdens hun
dagelijkse werk.
Besparingspotentieel
Schoon water is een groot goed. Het is niet overal in voldoende mate aanwezig. Toch moet nadrukkelijk worden afgewogen hoeveel effect besparende
maatregelen hebben op de waterkwaliteit. Nu al verlangen hyginisten in
medische gebouwen twee drie keer per week een volledige waterverversing.
Naast waterbesparingsmaatregelen staan ook energiebesparingsmaatregelen
in de belangstelling. Lage temperaturen vormen echter een legionellarisico,
zodat een optimale middenweg tussen bescherming van de gezondheid en
bespaarpotentilen moet worden gevonden.
Water besparen versus
hygine
Afb. D 2
15
Planning
1
Richtlijn 98/83/EG
van de raad van de
Europese unie, van 3
november 1998 betreffende de kwaliteit van
voor menselijke consumptie bestemd
water
Richtlijnen m.b.t. water voor menselijke consumptie

1
In 1998 trad de nieuwe drinkwaterrichtlijn in werking, die minimumeisen aan
water voor menselijke consumptie stelt. Menselijke consumptie heeft
betrekking op al het water dat wordt gedronken en dat voor de bereiding van
voedsel of andere huishoudelijke doeleinden wordt gebruikt. Hierbij dienen de
grenswaarden te worden aangehouden bij alle aftappunten, waar water voor
dit doeleinde wordt afgetapt onafhankelijk van de vraag of het om warm of
om koud water gaat. In het kader van de planning van een drinkwaterinstallatie dienen de volgende onderwerpen met het plaatselijke waterbedrijf te
worden afgestemd.
Huisaansluiting
Wie installeert?
Eigenaar?
Materiaal? Nominale diameter?
Huisaansluiting waar?
Watermeter
Wie installeert?
Diameter?
Keerklep?
Druk
Hoogte minimumtoevoerdruk/waar gemeten?
Maximale werkdruk?
Drinkwaterkwaliteit
Mogelijke materiaalbeperkingen
Buismaterialen
De gebruikte materiaalsoorten en producten dienen te voldoen aan de nationale voorschriften. Werkzaamheden aan huisinstallaties mogen uitsluitend
door gekwalificeerd vakpersoneel worden uitgevoerd. Volgens NEN EN 12502
dient reeds in de planningsfase rekening te worden gehouden met onder
andere de kwaliteit van het drinkwater. Elk buismateriaal heeft toepassingsgrenzen, die in de meeste gevallen weliswaar niet bij reglementair gebruik,
maar wel in bijzondere gevallen zoals bij schokdesinfecties kunnen worden
bereikt. Daarom is het raadzaam om in geval van twijfel contact op te nemen
met de fabrikanten van componenten.
NEN EN 806-2
punt 5.1
16
Loden leidingen
Met het verschijnen van de EU-drinkwaterrichtlijn in het jaar 1998 begon de
15-jarige overgangstermijn voor de vervanging van oude installaties met
loden leidingen.
Materialen zonder beperkingen

Zonder waterzijdige beperkingen mogen de volgende buismaterialen en
systemen volgens nationale keurmerken worden gebruikt:
roestvast staal Viega Sanpress / Sanpress Inox

inwendig vertind koper
kunststofbuizen
Koperen buizen en persfittingen kunnen over het algemeen in alle drinkwatersystemen worden gebruikt. Eventueel bestaande nationale regelingen moeten in acht worden genomen.
wanneer pH-waarde 7,4 is of

wanneer de pH-waarde tussen 7,0 en 7,4 ligt en de TOC-waarde
1,5 mg/l niet overschrijdt.
Bij een pH-waarde < 7,0 mogen geen koperen buizen worden gebruikt.
Combinatie van verschillende materialen

Het gebruik van verschillende materialen in de drinkwaterinstallatie voldoet aan
de regels van de techniek. Zo kunnen bijvoorbeeld buizen van koper, inwendig
vertind koper, roestvast staal en PE-X rechtstreeks met elkaar worden gecombineerd. Bij combinaties van buizen van verzinkt staal met andere buismaterialen moeten NENEN806-4 en NENEN12502 in acht worden genomen.
Grotere componenten en apparaten
van koper, koperlegeringen, vertind
koper en kopersoldeerverbindingen in
de stromingsrichting mogen niet voor
dergelijke elementen van verzinkt
staal worden aangebracht. Als overgang tussen roestvast staal en verzinkt staal worden verloopstukken
van koperlegeringen en met name
brons geadviseerd, waarvan de lengte
tenminste overeenkomt met de buisdiameter. Hierdoor wordt de mate van
contactcorrosie afhankelijk van de
Afb. D 3
water-kwaliteit verminderd.
EN 806-4
punt 5
17
Vermijding / vermindering van kalkafzetting

Hard tot zeer hard drinkwater reduceert de levensduur van apparaten en
componenten van de drinkwaterinstallatie. Bovendien verhoogt dit water het
energieverbruik aanzienlijk, omdat kalkafzettingen op verwarmingselementen
de warmteoverdracht tegengaan. Maatregelen voor gedeeltelijke ontharding
van het drinkwater zijn dan in dergelijke gevallen economisch en ecologisch
zinvol. Afhankelijk van het proces kan het verstandig zijn om de pH-waarde
op te voeren tot ca. 7,7, waardoor tegelijkertijd een anticorrosieve werking
wordt bereikt.
1
Duitse wet
Was- en reinigingsproducten, 7
Aanbevolen waterbehandelingsmaatregelen ter voorkoming van kalkafzetting in relatie tot

calcium-massaconcentratie en temperatuur worden aangegeven in de Duitse norm DIN
1988-200, tabel 6:
Maatregelen bij
t 60 C
Maatregelen bij
t 60 C
Komt overeen met hardheidsniveau

1
1 en 2
Geen
Geen
80 tot 120
1
Komt overeen met hardheidsniveau 3
Geen of stabilisatie of
ontharding
Stabilisatie of ontharding
aanbevolen
120
Stabilisatie of
ontharding
aanbevolen
Stabilisatie of ontharding
Calcium-massaconcentratie [mg / l]
< 80
Komt overeen met hardheidsniveau 4
Tab. D 1
Viega buissysteemfilosofie
Materiaaladvies
Huisaansluiting- en eigen grondleidingen van PE
Persverbindingen van brons corrosievrij (Geopress)

Snel en betrouwbaar de verbinding tot stand brengen stand brengen,
zonder rekening te moeten houden met de weersomstandigheden.
Drinkwaterhuisaansluiting
met Geopress
Afb. D 4
18
Kelderverdeel- en stijgleidingen van metaal
Economische, stabiele constructie met een gering aantal
bevestigingsbeugels
Besparing van isolatiemateriaal door kleinere buitendiameter
Minder lengte-uitzetting bij opwarming
Verwerking met persmachine tot 108 mm (DN 100)
Ruimtebesparend
Drinkwaterverdeler
met Sanpress
Afb. D 5
Etageverdeling met PE-Xc-buizen

Naar keuze met wel of geen aluminium gelaste versterking
Ook met PE-doorvoermantel als condensbescherming
Voor het eindloos leggen van de rol op de ruwe vloer, in systeemwanden
en bij voorwandtechniek
Voor voorwand- en droogbouwtechniek met op steekmaat voorgemonteerde, geluidsisolerende armatuuraansluitingen in enkel, serie- of
ringleidingsysteem
Afb. D 6
19
Leidingtraject en waterverversing
Proefondervindelijk is aangetoond dat in afzonderlijke toevoerleidingen (verdeel-leidingen) bij veelgebruikte aftappunten in woonhuizen geen systeembedreigende bacterile besmetting te verwachten valt. In niet-woongebouwen
moet dat altijd afzonderlijk en per individueel geval worden beoordeeld.
Badkamerinstallatie
Hyginisch practische
inrichting van
aftakleidingen
Afb. D 7
In bovenstaande tekening is een normale drinkwaterinstallatie van een

appartement afgebeeld. Er zijn
standpijpen bij aftappunten als de
wasbak of douche aangebracht.
Hiermee vergeleken wordt het bad
(ook genstalleerd met een douche)
minder vaak gebruikt en moet
daarom met behulp van een serieleiding worden aangesloten op de wastafel. Hetzelfde geldt voor de aansluiting van een bidet en wasmachine.
De laatste wordt dikwijls genstalleerd maar dan later niet in het appartement gebruikt.
Verdeling van de drukverliezen

Door de exacte berekening van de drukverliezen in het systeem worden
tevens voorwaarden voor een optimale geluidsisolatie geschapen. Met afsluitkranen met weinig drukverlies zoals kogelkranen kan extra drukpotentieel
worden benut. Andere mogelijkheden volgen uit de keuze voor elektronische
in plaats van hydraulisch geregelde boilers; uitloopkranen met een geringe
minimumstromingsdruk etc. Door fabrikanten aangegeven drukverlieswaarden liever aanhouden dan de vaste richtwaarden van de voorschriften.
EN 806-5
Punt 7
Conform NENEN806-5 geldt dat een drinkwaterinstallatie alleen dan volgens

de voorschriften wordt gebruikt, wanneer minstens binnen 7 dagen een
waterverversing plaatsvindt ( 1 x / 7 d). Hierbij gaat het om een volledige
waterverversing in alle deeltrajecten en in de drinkwaterverwarmer.
Belangrijk voor de drinkwaterhygine is onder andere een optimaal leidingtraject naar aftappunten die zelden worden gebruikt. Deze dienen zodanig in de
installatie te worden opgenomen, dat een regelmatige waterverversing
gewaarborgd is, ook als zij bijvoorbeeld seizoensafhankelijk maar weinig worden gebruikt. Dit gebeurt door koppelen van de aftappunten in serieleidingsystemen.
20
Tot de aftappunten die zelden gebruikt worden rekent men:
tuin- / garageleidingen
gasten-wc
coffeecorners
serile waskranen, bijv. in sporthallen
bidets
weinig gebruikte wasmachinekranen
aftappunten voor slangaansluitingen in toiletten
uitstortgootstenen
verwarmingsvul- en aftapleidingen
Serieleiding
Voor veilige waterverversing
Afb. D 8
Drinkwaterkwaliteit voor brandblus- en brandveiligheidsinstallaties

Brandblus- en brandveiligheidsinstallaties zijn belangrijke veiligheidstechnische installaties. Worden deze in combinatie met drinkwatersystemen
gebruikt, dan moet aan het begin van de leiding, waar, door langdurig verblijf
van leidingwater, kwaliteitsverlies van leidingwater optreedt, een controleerbare keerklep zijn aangebracht. Verder moet de uitvoering geheel voldoen
aan de eisen voor drinkwaterinstallatie. Toch wordt er voorkeur gegeven om
brandblus- en brandveiligheidsinstallaties gescheiden te houden van de
drinkwaterinstallatie en/of overeenkomstig de voorschriften te beveiligen.
Leidingnetberekening
Doel van de leidingnetberekening (bijv. volgens de waterwerkbladen of volgens NEN EN 806-3), is een storingvrije werking met economische leidingdiameters. Minimale buisdiameters en korte aftakkingen zorgen voor korte stilstandtijden van het drinkwater in de installatie. Zij zorgen tevens voor de
nodige waterverversing bij minimaal waterverbruik.
EN 806-3
Waterverversing
Met serieleidingen naar veelgebruikte tappunten kan ook in bovenstrooms
gelegen armaturen met geringe gebruiksfrequentie economisch voor de vereiste waterverversing worden gezorgd.
21
Visign for Care hygine+ spoelfunctie

Om stilstand en daarmee bacterile besmetting te voorkomen, moeten weinig
gebruikte delen van de leidingsystemen regelmatig worden doorgespoeld. De
bedieningsplaat Visign for Care is voorzien van een hygine-spoelfunctie,
die het tijdsinterval dat geen water wordt getapt bijhoudt en een spoeling
start volgens een individueel programmeerbare tijdsperiode.
Aftappunt
Installatie en aanpassing is mogelijk voor Viega inbouwreservoirs met dubbele spoeltechniek in serie- of ringleidingsystemen, als er een 230 V-aansluiting en een lege buis voor de stuurkabel beschikbaar zijn.
met geringe dode eind
Afb. D 9
Locaties voor het
nemen van monsters
Configuratie voor verdere onderzoeken
Verzamel- en leegloopleidingen dienen, indien
aanwezig, eveneens
bemonsterd te worden.
Monsterlocaties
Voor de controle van de waterkwaliteit in ziekenhuizen, hotels enz. zijn
geschikte monsternamelocaties van belang. Het is raadzaam om een aantal
monstertappunten te plannen in wijdvertakte leidingsystemen, bijv. in de kelderverdeelleidingen, stijgleidingen en de etageverdeelleidingen. Afb. D-4
biedt een voorbeeld van monstertappunten.
Nationaal geregeld,
in de waterwerkbladen
zie pagina 59 evv.
O=
orinterende
bemonstering
W=
Continu bemonstering
Afb. D 10
22
Overzicht hyginebewuste planning en uitvoering

Bij de planning van drinkwaterinstallaties zouden o.a. de volgende criteria in
acht moeten worden genomen
Materiaalkeuze conform NEN EN 12502

Gebruik van goedgekeurde producten
Berekening minimale watervolume (drukpotentialen benutten)
Koude waterleiding zo ver mogelijk verwijderd houden van warmtebronnen
In schachten en verlaagde plafonds voor voldoende isolatie van de

drinkwaterleidingen (koud en warm) zorgen
Apparaten voor nabehandeling van drinkwater (koud) niet in ruimtes met

temperaturen > 25 C installeren
Insteltemperatuur in de drinkwaterverwarming en -verdeling veiligstellen

Hydraulische compensatie in circulatiesysteem waarborgen
In openbare gebouwen monsterlocaties plannen
Afzonderlijke beveiligingen kiezen
Geen membraanexpansievaten in drinkwaterinstallaties
Minimalisering van stagnatie bijv. bypass-trajecten en aftapleidingen
vermijden, geen reserves inplannen.
Dode leidingtrajecten van bestaande installaties scheiden

Brandbusleidingen van drinkwaterinstallaties scheiden
Geef de voorkeur aan een dichtheidsproef (zie pagina 25) in nieuwe
installaties of zorg ervoor dat het water om de 7 dagen in de tijd tussen
de natte waterdrukproef en het normale gebruik wordt ververst
Langdurige stagnatie in combinatie met continue temperaturen tussen 25 en
55 C moet worden vermeden
Drinkwaterinstallaties bestaan uit een groot aantal afzonderlijke componenten. Naast het leidingsysteem wordt veel betekenis toegekend aan de beveiliging van armaturen en andere onderdelen conform NEN EN 1717.
EN 806-4
Punt 7
Easytop gecombineerde stopkraan met

schuine zitting
met monsternamekraan
Afb. D 11
23
Installatie
Restwater in onderdelen vermijden
Risico's bij werkzaamheden aan oude installaties
EN 806-4
Punt 6.3.5
24
Opslag en montage
Alle onderdelen van een drinkwaterinstallatie moeten in hyginisch onberispelijke toestand op de bouwplaats worden aangeleverd. In de productieprocessen wordt inmiddels de voorkeur gegeven aan droge dichtheidscontroles om
een microbieel risico in de producten te kunnen uitsluiten. Met restwater in een
armatuur na een dichtheidscontrole is het mogelijk dat met name tijdens lange
opslagtijden in de zomermaanden een vermenigvuldiging van micro-organismen wordt bevorderd. De drinkwaterinstallatie van een ziekenhuis moet bijvoorbeeld sinds 2006 chemisch duurzaam worden gedesinfecteerd, omdat de
nieuw genstalleerde drukverhogingsinstallatie als gevolg van een natte dichtheidscontrole in de fabriek besmet met Pseudomonas aeroginosa werd geleverd en in bedrijf werd gesteld.
Buizen, hulpstukken en armaturen moeten altijd zo worden opgeslagen dat binnendringen van vuil en vuil water veilig kan worden uitgesloten. Door de vaak langere tijd durende bouwfasen is anders het risico groot dat er in de componenten
nog vr de ingebruikname van de installatie een kiemvorming optreedt.
Viega buizen worden afgesloten met
stoppen geleverd, zodat het transport vanuit hyginisch oogpunt als
veilig kan worden beschouwd.
Beschermdoppen voor het afsluiten
van stijgleidingen tijdens de montage
zijn vereist, omdat daar altijd rekening moet worden gehouden met
binnendringen van droog cementstof
Afb. D 12
e.d. met name in schachten. Hoewel zulke binnendringingen microbiologisch gewoonlijk als ongevaarlijk kunnen worden beoordeeld, kunnen de moeite en kosten voor het spoelen flink
oplopen om complexe leidingnetten voor het latere gebruik te ontdoen van
dergelijke binnendringen.
Daarentegen kunnen reparatiewerkzaamheden of uitbreidingen van installaties
hyginisch veel gevaarlijker zijn. Een gekwalificeerde monteur moet weten dat
hij na werkzaamheden onder vervuilde omstandigheden bijv. aan een
bestaand afvoersysteem zijn handen grondig moet reinigen, voordat hij verder werkt aan een drinkwaterinstallatie. De risico's voor de drinkwaterkwaliteit
en daarmee voor het beschermingsdoel "gezondheid" moeten tijdens het werk
aan oude installaties of bij bedrijsonderbrekingen daarom kritischer worden
beoordeeld dan bij installatiewerkzaamheden in nieuwbouw. In die zin moet
ook de eis bij lokaal beperkte reparaties worden genterpreteerd met betrekking tot de desinfectie van onderdelen die in bestaande leidingen worden ingebouwd. Zo moeten bijvoorbeeld persfittingen pas vlak voor gebruik uit de originele verpakking worden gehaald en hoeven deze dan ook niet te worden
gedesinfecteerd.
Dichtheidsproef nat
Werkwijze
EN 806-4
Punt 6
Proefdruk
Nominale diameters DN 50
pmax = 0,3 MPa (3 bar)
Nominale diameters DN 50 DN 100 pmax = 0,1 MPa (1 bar)
Er moeten manometers met een afleesnauwkeurigheid van 100 hPa
(0,1 bar) in het indicatiegedeelte worden gebruikt.
Na bereiken van de proefdruk bedraagt de proefduur 10 minuten.
Tijdens de proefduur vindt een visuele controle van alle las-, soldeer-,
pers-, klem-, steek-, lijm- en schroefverbindingen plaats.
Wanneer tijdens de proefduur een lekkage wordt geconstateerd, moet de
belastingsproef na de reparatie worden herhaald.
Na vastgestelde dichtheid is de installatie gereed voor de ingebruikname.
Dichtheidsproef droog
Helaas werd deze testmethode nog niet opgenomen in de NENEN806-4.
Daarom adviseren we de volgende testmethode volgens nationale voorschriften.
Na afsluiting van de montage maar nog vr de ingebruikname wordt de
installatie eerst op dichtheid gecontroleerd en in een tweede stap aan een
belastingsproef onderworpen.
Voor de dichtheids-/belastingsproef moeten de volgende media worden
gebruikt:
olievrije perslucht
Inerte gassen bijv. stikstof, koolstofdioxide
formeergas met 5% waterstof in stikstof bij het lokaliseren van lekken
Met veiligheidstechnische inrichtingen, bijv. drukreduceerklep op compressors, moet ervoor worden gezorgd dat de voorziene proefdruk niet wordt
overschreden.
Afb. D 13
25
Werkwijze
Proefdruk p = 150 hPa (150 mbar) er moeten manometers met een

afleesnauwkeurigheid van 1 hPa (1 mbar) in het indicatiegedeelte worden gebruikt de bekende U-buismanometers en standpijpen zijn
toegestaan.
Na bereiken van de proefdruk bedraagt de proefduur voor installaties
met een leidingvolume 100 liter minstens 120 minuten per elke volgende 100 liter leidingvolume moet de proefduur met 20 minuten worden verlengd.
Alle onderdelen van de installatie moeten voor de proefdruk zijn bemeten of voorafgaand aan de proef worden gedemonteerd.
De dichtheidsproef begint na bereiken van de proefdruk een passende
wachttijd voor de aanpassing van de mediatemperatuur aan de omgevingstemperatuur moet in acht worden genomen.
Wanneer tijdens de proefduur een drukvermindering is geconstateerd, moet
de lekkage worden verholpen en moet de dichtheidsproef worden herhaald.
Na vastgestelde dichtheid van de installatie wordt de belastingsproef uitgevoerd.
Ingebruikname
Algemene regels
Voordat de installatie voor het eerst wordt gevuld, moet een dichtheids-/
belastingsproef worden uitgevoerd.
De installatie of deeltrajecten ervan moeten pas worden gevuld vlak
voordat het normale gebruik zal plaatsvinden.
Wanneer het begin van het gebruik wordt vertraagd of wanneer het
gebruik niet in volle omvang plaatsvindt, moeten hyginische risico's
worden uitgesloten doordat voor voldoende waterdoorvoer op basis van
spoelschema's of geautomatiseerde spoelsystemen wordt gezorgd de
werkwijze moet worden gedocumenteerd.
De planningen (leidingtraject enz.), protocollen van bijv. van dichtheids- en belastingsproef, spoeling en instructie moeten samen met de
gebruiksaanwijzingen aan de exploitant worden overhandigd.
De exploitant moet worden gewezen op de noodzaak van een regelmatige volledige waterdoorvoer, bijv. drie keer per week in gebouwen met
medisch gebruik.
De gevaren van een microbile belasting/kiemvorming door te lage temperaturen in het warm water en te hoge temperaturen in het koud water
moeten aan de exploitant duidelijk worden gemaakt.
Aan de exploitant moet een onderhoudsschema worden overhandigd en
een onderhoudscontract worden aangeboden.
26
Desinfectie
Voor onderdelen in drinkwaterinstallaties, zoals buizen en fittingen bedraagt
de levensduur bij normaal gebruik meer dan 50 jaar. Gedurende deze tijd
leiden de in het drinkwatergedeelte onvermijdelijk verlopende processen bij
metalen, elastomeren en kunststoffen tot een "veroudering", zonder dat dit er
schade optreedt.
Oxidatieve stress, bijv. door hooggedoseerde desinfectiemiddelen, kan dit
verouderingsproces echter versnellen, zelfs zo ver dat het product uitvalt.
Gelukkig vinden zulke hoge doseringen van desinfectiemiddelen alleen in
noodsituaties en daarmee zelden plaats. Om duurzaam een onberispelijke
waterkwaliteit te hebben moet echter altijd ook de oorzaak van de problemen
worden achterhaald en verholpen. Wanneer duurzaam succes van de desinfectie uitblijft, is dat een betrouwbare aanwijzing dat de eigenlijke besmettingsbron niet is gevonden en weggenomen. In principe geldt daarom:
Alle momenteel in de drinkwaterinstallatie gebruikte materialen voor

onderdelen zoals buizen en fittingen kunnen met de goedgekeurde desinfectiemiddelen in de aangegeven concentraties, tijden en bij de vermelde temperaturen worden gedesinfecteerd.
Risico
materiaalveroudering
EN 806-4
Punt 6.3
Onderdelen met elastomeren voor afdichtingselementen kunnen eveneens worden gedesinfecteerd zoals hierna is beschreven. Bij contact
van een elastomeer over een groot oppervlak moeten de voorschriften
en eisen van de fabrikanten in acht worden genomen.
Ter bescherming tegen lange inwerktijden moet de installatie na elke

desinfectie net zo lang worden gespoeld tot de waterkwaliteit weer overeenkomt met die van het niet gedesinfecteerde drinkwater.
Alle maatregelen moeten worden gedocumenteerd en de documentatie

moet door de exploitant worden gearchiveerd.
Wanneer de bovengenoemde randvoorwaarden in acht worden genomen, gelden onderdelen van de drinkwaterinstallatie ook bij een desinfectie als voldoende bestendig.
27
Rendabiliteit van buissystemen

Het juiste buismateriaal kiezen voor een drinkwaterinstallatie gebeurt op
basis van technische en economische aspecten. Naast de duurzame veiligheid en de drinkwaterhygine zijn ook montagegemak en rendabiliteit zeer
belangrijke aspecten.
De perstechniek biedt met het oog op handeling en montagetijd de grootste
rendabiliteit, andere wezenlijke factoren zijn de beschikbaarheid, grootte van
het assortiment en de kosten van het leidingtraject en -bevestiging. Op het
gebied van kelderverdeel- en stijgleidingen hebben metalen buizen de voorkeur t.o.v. kunststof buizen.
Installatie met
Sanpress Inox
Afb. D 14
Voordelen zijn:
Minder ruimte nodig bij lengte-uitzetting

Minimale kosten voor bochten en compensatoren
Besparing van bevestigingsmateriaal
Minder eisen wat betreft brandpreventiemaatregelen
Minder warmte-isolatiekosten door geringere wanddiktes van de buizen
(met name bij grotere buisdiameters)
Afb. D-15 toont de verschillende benodigde maatregelen om lengte-uitzetting

van diverse materialen op te vangen. Metalen leidingen bieden in dit opzicht
duidelijke voordelen. Hetzelfde geldt voor de bevestigingskosten die voor
kelderverdeel- en standpijpen in vergelijking tot de kunststof buizen slechts
50 % of minder bedragen.
28
Hier tegenover staat dat op de etage en in de voorwand slechts kleine buisdiameters en korte buislengtes nodig zijn. De lengte-uitzetting is als gevolg
hiervan gering en de bevestigingskosten voor op de ruwe vloer gelegde leidingen is daardoor minimaal.
De combinatie van beide systemen kelder- en stijgleidingen van metaal en
etageverdeelstukken van kunststof bieden op die manier optimale montagevoordelen en rendabiliteit.
Lengte-uitzetting van
leidingen
Staal
Koper
Polypropyleen
Afb. D 15
Verder hebben de volgende factoren invloed op de prijs:
Inkoopprijzen van buizen, fittingen, appendages en isolatie

Montagekosten (materiaalafhankelijk) incl. (indirecte) loonkosten
Buisdiameters, de kosten van bevestiging en de compensatie van leng
te-uitzetting bij opwarming

Goedgekeurde veiligheid en kwaliteit van de producten SC-Contur
Gereedschapskosten
Magazijnvoorraad
Snelle beschikbaarheid bij de leverancier
29
Overzicht metalen buissystemen

Met KIWA-keur en SC-Contur
Afb. D 16
Sanpress Inox
Buis
roestvast staal
Persverbindingen roestvast staal 15 108 mm
Voor alle soorten drinkwater zonder beperking
Hoogste materiaalkwaliteit
Afb. D 17
Afb. D 18
Sanpress
Profipress
Buis
roestvast staal
koper
Persverbindingen koper 12 108 mm
Voor alle soorten drinkwater zonder beperking.
Beperkingen voor gebruik met drinkwater

in acht nemen!
Hoge chloridebestendigheid
30
Buis
Persverbindingen brons 12 108 mm
1 Drinkwaterinstallatie Systeemomschrijving
Systeemomschrijving
Reglementair gebruik
Het systeem is bedoeld voor.
drinkwater voor het gebruik waarvan geen beperkingen gelden als

bedoeld in de Europese Drinkwaterrichtlijn
85 C; Tmax = 110 C
pmax 16 bar
bedrijfstemperatuur
bedrijfsdruk
De systeemcomponenten dienen tegen hoge chlorideconcentraties van

zowel het medium als door externe invloeden te worden beschermd. Om
beschadigingen te voorkomen, zouden roestvast stalen buizen niet op
betonnen vloeren opgeslagen of over laadranden getrokken moeten worden. Menginstallaties zijn onafhankelijk van de stromingsrichting toegestaan. Het gebruik van Sanpress Inox / Sanpress Inox XL voor andere dan
de beschreven toepassingen dient te worden overlegd met het Viega
servicecenter.
Roestvast stalen
leidingen
met roestvast stalen
koppelingen
Standaard maten
12 54 mm
Afb. D 19
Afb. D 21
Afb. D 20
XL-maten
64,0 108,0 mm
met snijring en
EPDM-afdichtingselement
31
Buismateriaal
Identiek met Sanpress
Volgens NEN EN 10312
Technische gegevens
Sanpress Inox- en Sanpress Inox XL-rvs-buizen zijn lasergelaste leidingen
van corrosiebestendig roestvast staal
Materiaal nr. 1.4401 (X5 CrNiMo 17-12-2), met 2,3 % molybdeen voor
hogere duurzaamheid; voor identificatie gele doppen
Materiaal nr. 1.4521 (X2 CrMoTi 18-2), PRE-waarde 24,1; identificatie met
groene doppen
Persverbindingsmateriaal
Roestvast staal
Afdichtingselement
EPDM, zwart (ethyleen-propyleen-dieen-monomeer); tot 110 C;

niet bestand tegen koolwaterstofoplosmiddelen, gechloreerde koolwaterstoffen, terpentijn, benzine.
Leveringstoestand
Buizen van 6 m lengte, met blanke buiten- en binnenoppervlakken

Kunststofdoppen op buisuiteinden
Alle buizen zijn op dichtheid getest en gekenmerkt
Keurmerken
Buismateriaal nr. 1.4401:

DVGW-goedkeuring:
DW-8501BL0551
15 54 mm
DW-8511BQ0245
64,0 108,0 mm
Buismateriaal nr. 1.4521: DVGW-goedkeuring: DW8501BS0376 (15 108,0 mm)
Systeem
Nominale maten [mm]

Sanpress Inox
Sanpress Inox XL
15 / 18 / 22 / 28 / 35 / 42 / 54
64.0 / 76.1 / 88.9 / 108.0
Sanpress Inox-buizen
dxs
Volume per
strekkende
meter buis
Gewicht per
strekkende
meter buis
Gewicht per
6 m lengte
[mm]
[liter / m]
[kg / m]
[kg]
15 x 1,0
0,13
0,35
2,10
18 x 1,0
0,20
0,43
2,55
22 x 1,2
0,30
0,65
3,89
28 x 1,2
0,51
0,84
5,02
35 x 1,5
0,80
1,26
7,55
42 x 1,5
1,19
1,52
9,13
54 x 1,5
2,04
1,97
11,83
Maat
Materiaal
persverbinding
Standaard
Roestvast staal
XL
Roestvast staal
Sanpress Inox XL-pipes

64,0 x 2,0
2,83
3,04
18,24
76,1 x 2,0
4,08
3,70
22,20
88,9 x 2,0
5,66
4,34
26,00
108,0 x 2,0
8,49
5,30
31,80
Tab. D 2
32
Sanpress / Sanpress XL
Het systeem is bedoeld voor
drinkwater voor het gebruik waarvan geen beperkingen gelden als

bedoeld in de Europese Drinkwaterrichtlijn
85 C; Tmax = 110 C
pmax 16 bar
bedrijfstemperatuur
bedrijfsdruk
Tegen hoge chlorideconcentraties beschermen van zowel het medium

als door externe invloeden. Menginstallaties zijn onafhankelijk van de
stromingsrichting toegestaan. Het gebruik van Sanpress / Sanpress XL
voor andere dan de beschreven toepassingen dient te worden overlegd
met het Viega servicecenter.
Roestvast stalen buizen met persfittingen
uit brons
Standaardmaten
12 54 mm
XL-maten
76.1 108,0 mm
met snijring en EPDMafdichtingselement
Afb. D 22
Afb. D 23
Sanpress
Persverbindingssysteem met roestvaststalen buizen
Persverbindingen
uit brons met EPDMdichting 12 t/m 54 mm
Alle maten met
SC-Contur
Afb. D 24
33
Buismateriaal volgens
NEN EN 10312
Technische gegevens
Sanpress- en Sanpress XL-rvs-buizen zijn dunwandige, corrosiebestendige
leidingen van roestvast staal
Materiaal nr. 1.4401 (X5 CrNiMo 17-12-2), met 2,3 % molybdeen voor
hogere duurzaamheid; voor identificatie gele doppen
Materiaal nr. 1.4521 (X2 CrMoTi 18-2), PRE-waarde 24,1; identificatie

met groene doppen
Brons
Afdichtingselement
EPDM, zwart (ethyleen-propyleen-dieen-monomeer); tot 110 C; niet bestand

tegen koolwaterstofoplosmiddelen, gechloreerde koolwaterstoffen, terpentijn,
benzine.
Afleveringstoestand
Buizen van 6 m lengte, met blanke buiten- en binnenoppervlakken

Kunststofdoppen op buisuiteinden
Alle buizen zijn getest op dichtheid en voorzien van dichtheidskeurmerk
Continue eigen kwaliteitscontrole door materiaalkeuringsinstituut NRW.
Keurmerken
Buismateriaal nr. 1.4401: DVGW-goedkeuring:
Systeem
DW-8501AP3032
DW-8501AT2348
12 54 mm
76,1 108,0 mm
Buismateriaal nr. 1.4521: DVGW-goedkeuring:
Nominale maten [mm]

Sanpress Inox
Sanpress Inox XL
DW-8501BS0377
12 108,0 mm
NEN EN 10088: algemene eis voor gelaste ronde buizen van roestvaste
staalsoorten.
DVGW-werkblad W 541: roestvaststalen buizen voor drinkwaterinstallaties
DVGW-keurmerk TS 233 (N 012)
12 / 15 / 18 / 22 / 28 / 35 / 42 / 54
76.1 / 88.9 / 108.0
Sanpress-buizen
dxs
Volume per
strekkende
meter buis
Gewicht per
strekkende
meter buis
Gewicht per
6 m lengte
[mm]
[liter / m]
[kg / m]
[kg]
12 x 1,0
0,08
0,27
1,60
15 x 1,0
0,13
0,35
2,10
18 x 1,0
0,20
0,43
2,55
22 x 1,2
0,30
0,65
3,89
28 x 1,2
0,51
0,84
5,02
35 x 1,5
0,80
1,26
7,55
42 x 1,5
1,19
1,52
9,13
54 x 1,5
2,04
1,97
11,83
Maat
Materiaal
persverbinding
Standaard
Brons
XL
Brons
Sanpress XL-buizen
76,1 x 2
4,08
3,70
22,20
88,9 x 2,0
5,66
4,34
26,00
108,0 x 2,0
8,49
5,30
31,80
Tab. D 3
34
Profipress / Profipress XL
Koperen buizen en fittingen kunnen alleen onbeperkt voor drinkwater
worden gebruikt als
de pH-waarde 7,4 of hoger is of

als de totale organische koolstofwaarde (TOC) niet hoger is dan
Let op waterkwaliteit!
1,5 g/l bij pH-niveaus tussen 7,0 en 7,4

Het systeem is bedoeld voor
bedrijfstemperatuur
bedrijfsdruk
85 C; Tmax = 110 C
pmax = 16 bar
Onderdelen van koper mogen niet voor verzinkte ijzermaterialen worden

genstalleerd.
Het gebruik van Profipress / Profipress XL voor andere dan de beschreven toepassingen dient te worden overlegd met het Viega servicecenter.
Stromingsregel in acht
nemen
Profipressfittingen
Standaardmaten
12 54 mm
XL-maten
64,0 108,0 mm
met snijring en EPDMafdichtingselement
Afb. D 25
Afb. D 26
Fittingen
Met persen
draadfittingen
Alle maten met
SC-Contur
Afb. D 27
35
Buismateriaal
Technische gegevens
Uitsluitend koperen buizen gebruiken volgens NEN-EN 1057. Zie Tab. D-4
voor de minimale wanddiktes
12 108.0 mm
Persfittingen met schroefdraad
Afdichtingselement
12 tot 54 mm
brons
64,0 tot 108,0 mm
koper
EPDM, zwart (ethyleen-propyleen-dieen-monomeer); tot 110 C;
niet bestand tegen koolwaterstofoplosmiddelen, gechloreerde koolwaterstoffen, terpentijn, benzine.
Keurmerken
Profipress met SC-Contur

Profipress XL
Systeem
Maten [mm]
Profipress
Profipress XL
koper
DVGW-reg.nr. DW-8511AP3139
DVGW-reg.-nr. DW-8511AT2347
12 / 15 / 18 / 22 / 28 / 35 / 42 / 54
64.0 / 76.1 / 88.9 / 108.0
Toegelaten koperen buizen
dxs
Volume per
strekkende
meter buis
Gewicht per
strekkende
meter buis
Gewicht
per 5 m
lengte
[mm]
Liter / m]
[kg / m]
[kg]
12 x 0,8
0,09
0,25
1,54
12 x 1,0
0,13
0,39
1,54
15 x 1,0
0,13
0,39
1,96
18 x 1,0
0,20
0,48
2,38
22 x 1,0
0,31
0,59
2,94
28 x 1,0
0,53
0,76
4,54
28 x 1,5
0,49
1,11
5,55
35 x 1,2
0,84
1,13
6,80
35 x 1,5
0,80
1,41
7,05
42 x 1,2
1,23
1,37
8,21
42 x 1,5
1,2
1,70
8,50
54 x 1,5
2,04
2,20
13,21
54 x 2,0
7,97
2,91
14,55
Maat
Materiaal
persverbindingr
Standaard
Koper
XL
Koper
XL-maten
64,0 x 2,0
2,83
3,47
17,34
76,1 x 2,0
4,08
4,14
20,72
88,9 x 2,0
5,66
4,86
24,30
108,0 x 2,5
8,33
7,37
36,87
Tab. D 4
36
1 Drinkwaterinstallatie Toepassingstechniek
Toepassingstechniek
Isolatie*
Afhankelijk van de toepassing en het buismateriaal moeten de leidingen om
de volgende redenen volgens de technische voorschriften worden gesoleerd,
genstalleerd en gemonteerd
Bescherming tegen condensvorming

Voorkomen van corrosie aan de buitenkant
Behoud van de drinkwaterkwaliteit
Beperking van warmteverlies
Voorkomen van lawaai als gevolg van uitzetting
Bescherming tegen de overdracht van drukstoten op de constructie
Geen overdracht van stromingsgeluiden
Isolatie van drinkwaterleidingen (koud)

Drinkwaterleidingen (koud) dienen ter bescherming tegen opwarming en condensatie gesoleerd te worden.
De leidingen dienen zodanig te worden gerangschikt, dat er voldoende
afstand tot warmtebronnen als warme leidingen, schoorstenen en verwarmingsinstallaties bestaat. Als dit niet mogelijk is, dienen de koudwaterleidingen zodanig te worden gesoleerd, dat de drinkwaterkwaliteit niet door
opwarming wordt benvloedt.
Richtwaarden voor minimale diktes van isolatielagen koud water
Inbouwsituatie
Isolatielaagdikte bij
1
= 0.040 W/(mK) [mm]
Leidingen vrij gelegd, verwarmde ruimte
Leidingen vrij genstalleerd, onverwarmde ruimte
Leidingen in schacht, zonder warm geleidende leidingen
Leidingen in schacht, naast warm wordende leidingen
13
Leidingen in muursleuf, stijgleidingen
Leidingen in muuruitsparing, naast warm wordende leidingen
13
Leiding op betonvloer
Voor andere thermische geleidingen

moeten de isolatielaagdiktes, in relatie tot een diameter
van d = 20 mm,
worden omgerekend.
Tab. D 5
37
Isolatie van drinkwaterleidingen (warm)*

Om de warmteafgifte van warmwaterleidingen te minimaliseren, gelden de
waarden uit de volgende tabellen.
Nationale voorschriften dienen in acht te worden genomen.
Minimale isolatielaagdikte
Soort leidingen/armaturen
Minimum insulating layer thickness based on a heat conductivity

of 0,035 W / (m K)
Binnendiameter tot 22 mm
20 mm
Binnendiameter boven 22 mm tot 35 mm
30 mm
Binnendiameter boven 35 mm tot 100 mm
Equal to internal diameter
Binnendiameter boven 100 mm
100 mm
Leidingen en fittingen volgens de rijen 1 t/m 4 in

wanden plafonddoorgangen, aan kruisingen of
verbindingspunten van leidingen, bij centrale
leidingnetverdelers
1/2 van de eisen uit de rijen 1 t/m 4
Cv-leidingsystemen volgens de rijen 1 t/m 4, die na de

inwerkingtreding van deze verordening in constructie1/2 van de eisen uit de rijen 1 t/m 4
onderdelen tussen verwarmde ruimtes van verschillende gebruikers worden gelegd
Leidingsystemen volgens rij 6 in de vloerconstructie
6 mm
Koudeverdelings- en koudwaterleidingen alsmede

armaturen van systemen voor luchtbehandelingstechniek en klimaatkoeling
6 mm
Tab. H 1
Behalve aftakleidingen (leidingsystemen zonder watercirculatie die niet zijn

voorzien van elektrische verwarming) hoeven leidingen met een binnendiameter van 22 mm of minder niet te voldoen aan de minimale isolatielaagdikte.
Geluidsbescherming
NEN EN 806-2
punt 13
Geluiden in drinkwaterinstallaties zijn voornamelijk afkomstig van fittingen en

sanitairobjecten. Het geluid kan zich hoorbaar door het leidingsysteem voortplanten en worden overgedragen op de constructie, die dan het luchtgeluid
voortbrengt.
Dit kan worden voorkomen met de volgende maatregelen:
Geluidsarme fittingen gebruiken

De waterdruk verlagen
De leidingen goed monteren
De minimale tussenruimten tussen de leidingen met het oog op uitzetting in acht nemen
Leidingen worden gemonteerd met geluidsisolerende elementen om te

voorkomen dat drukstoten worden overgedragen op de constructie.
38
Brandveiligheid*
Als leidingen door plafonds en wanden van verschillende brandcompartimenten worden gelegd, moeten passende maatregelen worden genomen om het
doordringen van vuur en rook gedurende een gedefinieerde tijd te verhinderen. In de praktijk bleken bijv. mantelbuizen van steenwol uitstekend te voldoen. Gebruik hiervan maakt tevens een vakkundige ontkoppeling van leidingen van het bouwelement mogelijk.
Steptecinstallatieschacht
Afb. D 28
Voorkomen van
brandverspreiding
Gesloten plafondconstructie met schacht
met buizen die voorzien
zijn van Rockwool isolatie in een gipsplaten
kast
Afb. D 29
Daar er geen vaste afstanden voorgeschreven worden tussen twee leidingen,

raden wij aan een tussenafstand te voorzien van minimum 20 mm. Dit vergemakkelijkt namelijk de kernboringen en de isolatie van de buizen.
39
Lengte-uitzetting compensatoren
Warmte-uitzettingen in installatiesystemen genereren sterke spanningen in
leidingen en apparaataansluitingen. Bii zeer lange buislengtes moeten
daarom (uitzettings-) compensatoren worden ingebouwd.
Uitzettingscompensatoren zijn leidingtrajecten met buigbenen in U- of
Z-vorm, die op grond van hun lengte en bevestigingswijze bewegingen
kunnen opvangen.
U- of Z-uitzettingscompensatoren
Als er genoeg plaats is voor het inbouwen van U- of Z-uitzettingscompensatoren, kunnen diens beenlengtes als volgt worden berekend:
1. Vaststellen van het grootst mogelijke temperatuurverschil T
2. Bepaling van de buislengte l0
Met deze waarden wordt de lengte berekend, waarmee het leidinggedeelte in
totaal wordt verlengd. In het diagram op de volgende paginas kan vervolgens
de noodzakelijke beenlengte LBZ resp. LBU voor de betreffende buismaten
worden afgelezen.
Voorbeeld (zie volgende paginas)
1. De bedrijfstemperatuur ligt tussen 10 en 60 C. Daarmee is:
T = 50 K.
2. Het leidinggedeelte heeft een lengte van:
l0 = 20 m.
3. De lengte-uitzettingscofficient voor roestvast stalen buizen (1,4401) is:
= 0.0165 [mm / mK].
4. Waarden invoeren in de formule:
l = [mm / mK] L[m] T [K]
hieruit volgt
De lengte-uitzettingscofficient:
l = 0.0165 [mm / mK] 20 [m] 50 [K] = 16.5 mm
5. Keuze van U- of Z-vorm, afhankelijke van de plaats.
6. Aflezen van de benodigde beenlengte LBZ uit het U- of Z-diagram.
In dit voorbeeld een Z-uitzettingscompensator:
Op de verticale as bij 16,5 mm horizontaal naar de lijn van de gebruikte
buismaat gaan en onder op de horizontale as de benodigde beenlengte
aflezen.
Bij een geselecteerde nominale buiswijdte van 28 mm bedraagt de
beenlengte LBZ = 1,3 m.
40
Lengte-uitzetting van verschillende materialen

Lengte-uitzetting bij
buislengte = 20 m
en T = 50 K
Warmte-uitzettingscofficient
[mm / mK]
Lengte-uitzetting
van verschillende
materialen
[mm]
Roestvast staal 1.4401
0.0165
16.5
Roestvast staal 1.4521
0.0108
10.8
Verzinkt staal
0.0120
12.0
Koper
0.0166
16.6
Kunststof
0.08 0.18
80.0 180.0
Tab. D 6
Buislengte
Lengte-uitzetting
l0 [m]
l [mm]
Lengte-uitzetting roestvaststalen leidingen
Temperatuurverschil
T [K]
Afb. D 30
41
Lengte-uitzetting van buizen met < 54 mm

Expansion bend
in Z-vorm met
buigbeen LBZ en
als T-verbinding
Lengteberekening
Uitzettingsopname
voor expantiebocht
in Z- en T-vorm
Afb. D 32
l [mm]
Afb. D 31
Beenlengte
Afb. D 33
42
LBZ [m]
Expantiebocht
in U-vorm met
beenlengte LBU
Afb. D 34
l [mm]
Lengteberekening
Uitzettingsopname
voor expantiebochten
in U-vorm
Beenlengte
LBU [m]
Afb. D 35
43
Lengteberekening voor expansiebochten van leidingen met > 54 mm

Expantiebocht
in Z-vorm met
expantiebocht LBZ en
als T-verbinding
Afb. D 36
Afb. D 37
Z-uitzettingscompensator
met XL-verbinding
Uitzettingscompensatie aftakleiding
Lengteberekening
Uitzettingsopname
l [mm]
voor expantiebochten in
Z- en T-vorm
Beenlengte
Afb. D 38
44
LBZ [m]
Expantiebocht
in U-vorm met
beenlengte LBU
Afb. D 39
Lengteberekening
Uitzettingsopname
l [mm]
voor expantiebochten
in U-vorm
Beenlengte
LBU [m]
Afb. D 40
45
NEN EN 806-2
punt 6.2
Compensatoren
Het alternatief voor expansiebalgen zijn compensatoren. Ze zijn geschikt
voor de opname van axiale bewegingen in leidinginstallaties bij bedrijfstemperaturen tussen 20 en 110 C.
Axiaal-compensator
Maten 15 t/m 54 mm
Afb. D 41
Als ruimtebesparend alternatief voor uitzettingscompensatoren

Voorspannen niet nodig
Geluiddempend
Lange levensduur en corrosiebestendig
Geschikt voor menginstallaties
Montageaanwijzingen
De bevestiging van leidingen moet zo worden uitgevoerd dat ontoelaatbare
radiale en torsiebelastingen worden vermeden. Bevestigingspunten moeten
zo zijn bemeten dat ze de aanzienlijke krachten die door lengteveranderingen onder invloed van de temperatuur optreden, kunnen opvangen. Belangrijk is daarbij de juiste plaatsing van vaste punten en glijdende leidingtrajecten.
Leidingen in een rechte lijn leggen
Radiale en torsiebelasting uitsluiten
Tussen twee vaste punten mag maar n compensator worden
geplaatst.
Compensatoren niet gebruiken voor richtingsveranderingen
Roestvaststalen balg beschermen tegen mechanische beschadiging
46
Technische gegevens
Axiaal-compensator
di 15 54 mm
Afb. D 42
Z-maten compensator
Compensator
di / DN
Druk
[bar]
Effectieve
balddiameter A
[cm2]
Maximale
vastpuntbelasting Fmax
[N]
Uitzettings1
opname
[mm]
15 / 12
10
3,10
620
-7
18 / 15
10
3,97
794
-9
22 / 20
10
6,15
1230
- 11,5
28 / 25
10
9,02
1814
- 14
35 / 32
10
13,85
2770
- 13
42 / 40
10
20,42
4048
- 15,5
54 / 50
10
30,90
6180
- 16
Ontwerp: 10.000
volledige bewegingscycli onder nominale druk,
ontwerptemperatuur
85C
Tab. D 7
Functie van vaste punten / glijpunten

Vastepunten verbinden de leidingen stevig met de draagconstructie en leiden
de uitzettingsbeweging in de gewenste richting.
Een leiding die niet wordt onderbroken door een verandering van richting of
een leiding die geen expansiestuk bevat, hoeft maar n vast punt te hebben.
In geval van lange leidingen verdient het aanbeveling deze vastpunten in het
midden van het segment te plaatsen, zodat de uizetting in twee richtingen
wordt gestuurd.
Bevestiging
vast punt
Bevestiging
glijpunt
Glijpunten maken axiale
bewegingen mogelijk
Afb. D 43
Afb. D 44
47
Drukverliezen in leidingen
Piekdebiet
VS [l / s]
Met de hieronder staande diagram kan vrij nauwkeurig het drukverlies

bepaald worden door buiswrijving voor koperen en roestvaststalen buizennauwkeurig worden bepaald.
Voor de buisdiameterberekening en voor de dimensionering van circulatieleidingen adviseren wij de berekeningssoftware Viptool Engineering.
Buiswrijvingdrukverlies
R [mbar / m]
Afb. D 45
VS = piekdebiet; v = stromingssnelheid; R = buiswrijvingdrukverlies
48
Corrosie van roestvaststalen buizen door chloride

Te hoge chloridepercentages leiden tot corrosie van roestvaststalen drinkwaterbuizen.
Daarom is het volgende van belang
Uitwendig contact met

chloriden te allen tijde
vermijden
De isolatiematerialen mogen niet meer dan 0,05 % aan in water oplosbare chloride-ionen bevatten.
Geluidsisolatielagen van de buisbeugels mogen geen uitloogbare chloride bevatten.
Roestvaststalen buizen mogen niet met chloridehoudende bouwmaterialen in aanraking komen.
Roestvaststalen buizen die zijn blootgesteld aan chloridehoudende gassen of dampen (in lakkerijen of galvanische bedrijven), moeten conform
de nationale voorschriften voldoende worden beschermd met een corrosiebescherming.
Een chloridegehalte van 150 mg/l in het drinkwater moet als bovengemiddeld
hoog worden beschouwd. De Europese drinkwaterrichtlijn kent voor chloride
een grenswaarde van 250 mg/l. Bij dit chloride gaat het niet om een desinfectiemiddel, maar om een bestanddeel van het zee- en keukenzout (natriumchloride). Bij chloridegehaltes tot 250 mg/l zijn Sanpress en Sanpress Inox
in alle drinkwatersoorten overeenkomstig de drinkwaterverordening toepasbaar. Voor uitzonderingsgevallen kan onze fabriek in Attendorn informatie
geven.
Chlorideconcentratie
in het drinkwater
49
Componenten
Easytop-stopkranen met schuine zitting
Easytop-stopkranen met schuine zitting van brons of roestvast staal maken
rechtstreekse persaansluiting mogelijk zonder verloopstukken aan de
Viega-leidingsystemen Sanpress Inox, Sanpress, Profipress en Sanfix P
voor drinkwaterinstallaties.
Hun constructie als vrijstroomkranen verhindert drukstoten bij de bediening
en spaart daarmee de aangesloten kranen, apparaten en buisinstallaties.
Alle Easytop-klepsoorten zijn goedgekeurd conform NEN EN 1213:1999
(kranengroep I).
stopkraan
stopkraan met keerklep
keerklep
Easytop stopkraan
met schuine zitting
met SC-Contur
8
7
2
3
5
6
Afb. D 46
Kenplaatje
Spindelafdichting EPDM
3 Klepzadel uit brons met EPDMklepafdichting
4 Persaansluiting met SC-Contur
1
2
50
Kraanhuis en sleutelvlakken
van brons
6 Klepzitting van roestvast staal
7 Klephuis
8 Standwijzer
5
1 Drinkwaterinstallatie Componenten
Gebruiksvoorwaarden
Klepmateriaal
Materiaal
Persverbindingssysteem
Easytop Inox stopkraan met schuine

zitting
Roestvast staal
Sanpress Inox
Easytop stopkraan met schuine zitting
Brons
Sanpress / Profipress
Tab. D 8
Easytop-stopkranen
met schuine zitting
Voor de systemen
Sanpress Inox
Sanpress
Profipress
Afb. D 47
Soorten
Easytop-stopkranen
met schuine zitting
Stopkranen met
schuine zitting
Gecombineerde
stopkraan met
keerklep
Keerklep
Afb. D 48
51
Technische gegevens uitvoeringsvarianten
Geschikt voor alle soorten drinkwater

Voldoet aan DVGW-AB-W 270 en de KTW-aanbeveling
Maten 15 t/m 54 mm metalen systemen, maten 16 - 63 mm PE-Xc
systemen
Persaansluitingen met SC-Contur
Buitendraad volgens NEN ISO 228-1, maten DN 15 t/m DN 50
Geluidsisolatie Lap 20 dB (A)
Bedrijfstemperatuur Tmax = 90 C
Werkdruk
pmax = 16 bar
Voordelen
Spindelafdichting onderhoudsvrij
Ruimtebesparend constructie door systeem van de niet stijgende
spindel
Erosiebestendige klepzitting van roestvast staal
Klepbovendeel met gereduceerde dode ruimte
Eenvoudige magazijnopslag, omdat toebehoren los leverbaar zijn
Nauwkeurige bediening door servotechniek
Behuizing met sleutelvlakken voor installatievriendelijke montage
Gering drukverlies
Toebehoren
Voor Easytop-stopkranen met schuine zitting zijn het volgende toebehoren
leverbaar
Easytop-isolatieschaal
Easytop-aftapper (rvs en brons)
Easytop-verlengstuk (rvs en brons)
Easytopafstapkraan
Easytopverlengstuk voor
aftapkraan
Afb. D 49
52
Afb. D 50
Isolatieschaal
De zelfvergrendelende isolatieschalen zijn in alle maten verkrijgbaar en passen bij alle varianten Easytop-stopkranen met schuine zitting.
De dikte van de EPP-isolatiestof (gexpandeerd polypropyleen) voldoet aan
de isolatie eisen.*
Easytop-stopkranen met schuine zitting met aftapper kunnen met isolatieschalen worden uitgerust. Hierbij worden bij de montage verlengstukken van
brons of roestvast staal ingezet.
Breekpunten aan de isolatieschalen maken een eenvoudige aanpassing
mogelijk. De isolatie van de leiding sluit naadloos aan op de gladde kopse
kanten van de isolatieschalen.
Easytop-stopkranen
met schuine zitting
Toebehoren:
Isolatieschaal met
breekpunten voor
aftapper
Isolatieschaal en
gesoleerde leiding
Afb. D 51
Afb. D 52
53
Easytop Inoxstopkranen met

schuine zitting
Installatie in een koudwaterverdeling
Afb. D 53
Easytop-stopkranen
met schuine zitting
Drinkwaterhuisaanluitleiding met Easytop-watermeteraansluitplaat
Afb. D 54
54
Easytop-stopkraan
met schuine zitting
Warmwaterverdeling
met Easytop-stopkraan
met schuine zitting en
circulatieregelventiel
zonder isolatieschalen
Afb. D 55
55
Easytop XL-stopkranen met schuine zitting en flensaansluiting

Easytop XL-stopkranen met schuine zitting en flensaansluiting conform NEN
EN 1092-1 worden voornamelijk gebruikt in verdelersystemen of als afsluiteenheid in koud- en warmwaterinstallaties.
Met een overgangsflens kan de overgang naar de metalen Viega persfittingsystemen Sanpress Inox XL, Sanpress XL en Profipress XL worden
gemaakt.
Easytop XLstopkranen met
schuine zitting
Installatielengte
conform
NEN EN 558-1
Afb. D 56
Technische gegevens
DN 50, 65, 80, 100
Omvang geluidsbescherming Lap 20 dB (A)
Bedrijfstemperatuur
Tmax = 90 C
Bedrijfsdruk
pmax = 16 bar (PN 16)
Installatie in aangegeven stromingsrichting
Kenmerken
Drinkwaterinstallaties warm en koud
Kraanhuis van brons
Vaste flens conform NEN EN 1092-1
Klepzitting van roestvast staal
Aftap-en monsterlocatie
Spindel- en afsluiterafdichting van EPDM onderhoudsvrij
Klepbovendeel vrij van dode ruimte
Systeem met niet stijgende spindel
Standwijzer open/dicht
Mediumaanduiding op de handgreep (groen/rood)
Nauwkeurige bediening met servotechniek
Toebehoren
Aftapkraan G ( DN 50), G 3/8 ( DN 65)
56
Gebruiksvoorbeelden
Sanpress Inoxverdeler
Toevoerleiding met
Easytop XL-stopkraan
met schuine zitting
DN 100
Aftakkingen met
Easytop XL-stopkranen
met schuine zitting
DN 80 en DN 50 met
Sanpress Inox XLovergangsflenzen
Afb. D 57
Profipressverdeler
Aftakkingen
54 / 64,0 en 76,1mm
met Easytop XL-stopkranen met schuine zitting met Profipress XLen Sanpress XLflensaansluitstukken
Afb. D 58
Flensaansluitstukken
Sanpress XL
Profipress XL
Sanpress Inox XL
Afb. D 59
57
Drukverliesdiagrammen Easytop-armaturen
Easytopstopkraan KRV
Afb. D 60
Easytopkeerklep
Afb. D 61
Easytop XLstopkraan KRV
Afb. D 62
Easytop XLkeerklep
Afb. D 63
58
Easytop-monsternamekranen
Productbeschrijving
Voor water voor openbaar gebruik zijn kwaliteitscontroles voorgeschreven. In
Duitsland en sommige Europese landen moet drinkwater bijvoorbeeld bij tappunten in openbare of commercile gebouwen regelmatig chemisch en
microbiologisch worden bemonsterd. Ook voor landen waar nog geen nationale voorschriften voor de monstername van drinkwater bestaan, adviseren
we de volgende productoplossingen te gebruiken.
De tweedelige monsternamekraan bestaat uit een vast genstalleerd aftapventiel van rvs en een alleen voor de monstername erop te steken, sterilseerbare en desinfecteerbare bedieningseenheid van brons. Alleen het aftapventiel blijft in de drinkwaterinstallatie zitten. De bedieningseenheid kan voor
de bemonstering van meerdere aftapventielen worden gebruikt. Het basiselement met de uitloopbuis is 360 draaibaar en kan in 45-stappen op het
aftapventiel worden bevestigd; de montage is zo op bijna elk punt van de
installatie mogelijk.
De eendelige monsternamekraan blijft compleet in de installatie zitten.
Monsternamekraan tweedelig
Productnaam
Maat
Model
Artikelnr.
Monsternamekraan
G
G
2223.1
708726
708733
Bedieningseenheid
2223.3
708696
Aftapventiel
G
G
2223.2
708702
708719
Maat
Model
Artikelnr.
2223.4
708740
2223.5
708757
Tab. D 9
Monsternamekraan eendelig
Productnaam
Monsternamekraan
Overgangsstuk
Tab. D 10
59
Easytop-monsternamekraan tweedelig
4
2
1
5
6
7
Afb. D 64
1 Handwiel afneembaar
5 Aftapventiel G van rvs
2 Bedieningseenheid
6 Beschermdoppen
3 Glijbus
7 Bevestigingsklem
4 Aftapventiel G van rvs
8 Uitloopbuis
Aftapventiel
Het aftapventiel wordt op het gedefinieerde punt vast in de installatie ingebouwd. Na de monstername wordt het opsteekeinde beschermd met een
kunststofdop.
Aftapventielen zijn leverbaar in twee schroefdraadmaten.
Aftapventielen schroefdraadaansluitingen
Kenmerk
Toepassingsgebied armatuurmaten [DN]
Afdichtingen
G 38
50
65 tot 150
EPDM-O-ring,
kamer afdichtend
Teflon-afdichting,
schroefdraad afdichtend
Tab. D 11
Aftapventiel
beide van rvs
G met O-ring
G 38 met
afdichting
Afb. D 65
60
Afb. D 66
Bedieningseenheid
Voor de monstername wordt de
bedieningseenheid op het aftapventiel gestoken en met een bevestigingsklem en een glijbus vastgezet.
De positionering is in 45-stappen
over 360 mogelijk. Omdat het basiselement en de uitloopbuis eveneens
360 draaibaar zijn, kan de monsternamekraan bijna op alle punten van
een installatie worden genstalleerd.
Bedieningseenheid
Verstelmogelijkheid
360 in 45-stappen
Uitloopbuis 360 draaibaar
Technische gegevens
Afb. D 67
Aftapventiel van rvs, bediening-
seenheid van brons conform DIN

50930-6
Uitloopbuis van rvs, bevlambaar bedieningseenheid geschikt voor de
sterilisatie in de autoclaaf
Bedrijfsdruk
pmax = 16 bar
Kenmerken
Monsternamekraan voor alle soorten monstername
Tweedelige constructie aftapventiel vast genstalleerd
Montage van de bedieningseenheid zonder gereedschap
Basiselement en uitloopbuis 360 draaibaar
Aftapventiel en uitloopbuis rvs
Monstername door handbediening
Alternatieve bediening door ontluchtingssleutel
Uitstroomhoeveelheid met handwiel exact regelbaar
Manipulatieveilig
Bescherming tegen waterdiefstal
Easytopmonsternamekraan compleet
Gemonteerd in de
aftapplug van een
Easytop XL-stopkraan
met flensverbinding
In de Easytopstopkraan met persaansluiting
Afb. D 68
Afb. D 69
61
Monstername
Monsternamen worden uitgevoerd aan voorbereide punten van de installatie,
zonder gebruik van gereedschappen, in de volgende stappen:
Beschermdop van het aftapventiel verwijderen.

Bedieningseenheid op het aftapventiel steken en in de eindpositie vastzetten met bevestigingsklem en glijbus.
Uitloopbuis bevlammen.
Watermonster door openen van het handwiel van de bedieningseenheid
afnemen.
Na de monstername handwiel sluiten, glijbus loshalen en bedieningseenheid eraf trekken.
Aftapventiel afsluiten met kunststofdop.

Voor de volgens bemonstering de uitloopbuis desinfecteren/steriliseren.
Easytop-monsternamekraan eendelig
2
1
3
Afb. D 70
1 Handwiel afneembaar
3 Overgangsstuk
2 Bedieningseenheid
4 Uitloopbuis
De eendelige monsternamekraan blijft in de drinkwaterinstallatie zitten.

Maten: binnendraad G en G met Easytop-overgangsstuk
62
Bedieningseenheid van brons conform DIN 50930-6

Uitloopbuis van rvs, bevlambaar
Bedrijfsdruk
pmax = 16 bar
Kenmerken
Monsternamekraan voor alle soorten monstername
basisbehuizing 360 draaibaar
Uitloopbuis 360 draaibaar
Monstername door handbediening
Alternatieve bediening door ontluchtingssleutel
Uitstroomhoeveelheid met handwiel exact regelbaar
Easytop overgangsnippel voor G verkrijgbaar
Easytop
monsternamekraan eendelig
Om in de installatie te
blijven zitten, gemonteerd in de aftapplug
van een Easytop
XL-stopkraan
met flensverbinding
Gemonteerd met stopkraan 54mm
Afb. D 71
Afb. D 72
63
Easytop-rechte-inbouwstopkraan
Voor afsluiting van verdieping- resp. etage-eenheden.
Kenmerken
Geschikt voor alle soorten drinkwater kraanhuis van brons, zitting van
roestvast staal
Bedrijfstemperatuur
Tmax = 95 C
Werksdruk
pmax = 10 bar
Bovendeel vrij van dode ruimte
Variabele inbouwdieptes tot 129 mm
Geluidsarm
Verkalkingsresistent
Gemakkelijk te bedienen
Een bovendeel voor alle maten
Aansluitvarianten
Kraanconstructie
Aansluitvarianten
met
binnendraad
volgens NEN
EN10226
Sanpress
Afb. D 73
Kraancomponenten
1
3
2
4
Afb. D 74
1
2
64
Kraanhuis
Verlengstuk
3
4
Beschermhuls
Beschermkap
Easytop-inbouwstopkranen
Easytop inbouwstopkranen worden gebruikt om verdiepingen en etage-eenheden af te sluiten. Ze zijn geschikt voor drinkwaterinstallaties (warm/koud)
conform TrinkwV en DIN 50930-6. Dankzij hun constructie hebben stopkranen korte bedieningsafstanden. Net als de kogelkraan kunnen ze met een
kwartslag volledig worden geopend of gesloten.
Voor leidingen die moeten worden gesoleerd, moeten eenheden met isolatieschalen van bouwmateriaal klasse B1 worden gebruikt die voldoen aan de
eisen van EnEV en DIN 4102-4.
Isolatie
Installatie is mogelijk in metselwerk (natte constructie) en in droge constructies (voorwand- / schachtinstallaties).
Montage
Easytop-inbouwstopkraan
Gemaakt van brons,
met persaansluiting
Met draadaansluiting Rp
Afb. D 75
Afb. D 76
Technische gegevens
Verbindingen: persaansluiting 15, 18 en 22 mm, draad Rp en Rp
Bedrijfsdruk 10 bar (PN 10)
Bedrijfstemperatuur 90 C
Installatie mogelijk onafhankelijk van stromingsrichting
Kenmerken
Voor alle soorten drinkwater conform TrinkwV en DIN 50930-6
Met een kwartslag openen/sluiten

Kraanhuis en bovendeel gemaakt van brons conform DIN 50930-6
Klepbovendeel zonder dode ruimte met onderhoudsvrije
spindelafdichting
Bediening in de skeletbouwfase via beschermkappen

Kan worden gecombineerd met de uitrustingssets modellen 2236 en
2236.10
Afsluitcomponent verwisselbaar n type voor alle typen kranen

Conforms to DVGW-AB W270, with KTW-recommendation
65
Inbouwmaten
Inbouwdiepte
43 (A)
130 mm (B)
Bevestigingsset
voorzijde
model 2235.90
Afb. D 77
Afb. D 78
Kraancomponenten
3
4
5
6
Afb. D 79
Kraanhuis
Afsluiteenheid
3 Kraanbovendeel
66
Beschermhuls
Verlengstuk
6 Passende beschermkap
Bevestiging / afdichting
Voor de bevestiging van de kraan biedt het systeem verschillende oplossingen
en bevestigingsets.
Bevestigingsset voor
voor voorwand,
sandwichmontage
Afb. D 80
Afb. D 81
Bevestiging over de wanddoorvoering

De twee wartelmoeren en afdichtringen klemmen de beschermhuls in de
droogbouwwand (bijv. gipsplaat) vast.
De afdichting door de wand wordt door een zelfklevende afdichtingsflens op
de voorkant van de wand veiliggesteld. Met de beschermkap kan de kraan op
elk gewenst moment worden bediend.
Bevestigingsset achter
conventioneel in
raamwerkconstructies
Afb. D 82
Afb. D 83
Bevestiging met de bevestigingsset

De geluidsontkoppelde bevestigingsplaat wordt aan het kraanhuis vastgeschroefd en aan een montagerail (bijv. profielrail) bevestigd.
De afdichting door de wand wordt door een zelfklevende afdichtingsflens op
de voorkant van de wand veiliggesteld. Met de beschermkap kan de kraan op
elk gewenst moment worden bediend.
67
Afwerkingsets
voor Easytop-rechte-inbouwkranen
Afb. D 84
Afb. D 85
Isolatieschaal
De zelfbevestigende isolatieschaal van EPP-isolatiemateriaal voldoet aan de
eisen met betrekking tot vermindering van de warmteafgifte.
En uitvoering geschikt voor alle verbindingen.
Afb. D 86
68
Easytop-kogelkranen
Met persaansluitingen voor de buissystemen
Sanpress Inox
Sanpress
Profipress
Kenmerken
Geschikt voor alle soorten drinkwater kraanhuis van brons
Met persaansluiting, binnendraad of buitendraad
Bedrijfstemperatuur
Tmax = 110 C
Werkdruk
pmax = 16 bar
Kenplaatje op de bedieningshendel verwisselbaar
Andere toepassingsmogelijkheden: verwarmings-, perslucht-, regenwater- en industrile installaties enz.
Isolatieschalen als toebehoren
Fysisch maximaal toelaatbare waarden
Persaansluiting
Afb. D 87
Afb. D 88
Pers-/draadverbinding
Draadverbinding volgens NEN ISO 228-1
Afb. D 89
Afb. D 90
Draadverbinding volgens NEN EN 10226-1
Kogelkraan met metalen hendel
Afb. D 91
Afb. D 92
69
Thermostatisch circulatieregelventiel S/E

Productbeschrijving
Het Easytop circulatieregelventiel S/E helpt er in warmwatercirculatieleidingen voor te zorgen dat er op elk tappunt water met constante temperatuur
beschikbaar is. Door het zelfstandig werkende openen en sluiten regelt het de
volumestroom afhankelijk van de watertemperatuur in de circulatieleiding.
De integratie in de installatie wordt snel en veilig in alle Viega leidingsystemen
uitgevoerd met persaansluitingen met 15, 18 en 22 mm of met schroefverbindingen in G en G 1 (vlak afdichtend). Het is te gebruiken in parallel lopende
of inwendige circulatieleidingen.
Easytop-CRV
Opbouw /
componenten
1
7
2
6
5
4
Afb. D 93
1 Temperatuurinstelling
2 Besturingseenheid
5 Keuze bedrijfsmodus: stijgleiding, verdieping, thermische desinfectie
3 Kogelkraan
6 Ventielhuis van brons
4 Persaansluiting met SC-Contur
7 Stop voor aftapventiel
Werking
De besturingseenheid van het Easytop-circulatieregelventiel (CRV) is voorzien
van een expansie-element dat reageert op temperatuurveranderingen van het
warm water in het circulatiecircuit. Als de ingestelde gewenste waarde afwijkt
van de werkelijke waarde, wordt het debiet via de ventielslag gewijzigd en
wordt zo de watertemperatuur geregeld.
Als de gewenste waarde wordt onderschreden, gaat het ventiel open.

Als de gewenste waarde wordt overschreden, gaat het ventiel dicht.
De hydraulische / thermische vereffening is voltooid wanneer de gewenste en
de werkelijke waarde overeenkomen.
70
Thermische desinfectie
In installaties met meerdere circulatiecircuits worden de circuits achtereenvolgens n voor n gedesinfecteerd. Ga als volgt te werk:
Ervoor zorgen dat de temperatuur in de boiler minstens 70 C is.

Kogelkranen van alle CRV'en sluiten.
Om het eerste circulatiecircuit te spoelen kogelkraan van het CRV openen.
Bedrijfsmodus "t. D." op het CRV instellen.
Achtereenvolgens alle aftaparmaturen volledig openen en minstens
3 minuten lang met uitlooptemperatuur van 70 C spoelen.
CRV weer op de bedrijfsstand zetten en kogelkraan sluiten.
Achtereenvolgens met de andere circulatiecircuits op dezelfde manier te
werk gaan.
Montage
Inbouwlocatie / inbouwpositie
Inbouw is zowel in de stijgleiding als op de verdieping mogelijk. De installatie
op de verdieping wordt altijd uitgevoerd in combinatie met een statisch CRV
in de stijgleiding.
CRV'en moeten tussen de uitgang van de warmwaterboiler en de ingang van
de circulatieleiding van de warmwaterboiler worden genstalleerd.
Gebruiksmogelijkheden
Thermostatisch in de
stijgleiding met
schakelstandII
Op de verdieping met
schakelstandI in combinatie met statisch
CRV in de stijgleiding
Afb. D 94
Afb. D 95
De servomotor moet bij voorkeur in verticale en horizontale inbouwpositie

worden gemonteerd. Montage op zijn kop moet worden vermeden, omdat
ongunstige bedrijfsomstandigheden (bijv. vuil water) de levensduur kunnen
verkorten.
71
Instelling van de debietregeling
Op de verdieping schakelstand "I" met minimale volumestroom

0,042 m3/h
Stijgleiding schakelstand "II" met minimale volumestroom 0,060 m3/h
t. D. Thermische desinfectie debiet volgens onderstaande tabel
Drukverlies
Bedrijfsmodus I en II
Thermische desinfectie (t.D.)
Afb. D 96
Instelwaarden CRV debietregeling

kV (p 1000
mbar)
[m3/h]
Temperatuurinstelling
Doorstroomtemperatuur
[C]
65
60
57
55
50
45
40
II
65,0
60,0
57,5
55,0
50,0
45,0
40,0
0,042
0,060
60,0
57,5
55,0
52,5
47,5
42,5
37,5
0,258
0,276
57,5
55,0
52,5
50,0
45,0
40,0
35,0
0,407
0,425
55,0
52,5
50,0
47,5
42,5
37,5
32,5
0,618
0,636
52,5
50,0
47,5
45,0
40,0
35,0
30,0
0,803
0,821
50,0
47,5
45,0
42,5
37,5
32,5
27,5
1,056
1,074
47,5
45,0
42,5
40,0
35,0
30,0
25,0
1,178
1,196
45,0
42,5
40,0
37,5
32,5
27,5
22,5
1,296
1,314
42,5
40,0
37,5
35,0
30,0
25,0
20,0
1,325
1,400
40,0
37,5
35,0
32,5
27,5
22,5
1,479
1,497
37,5
35,0
32,5
30,0
25,0
20,0
1,488
1,506
35,0
32,5
30,0
27,5
22,5
1,506
1,524
1,542
1,560
t. D.
Thermische desinfectie 70 C
Tab. D 12
72
0.720
Servomotor aansluiting op het gebouwbeheersysteem

In combinatie met een gebouwbeheersysteem (door klant te leveren) moet de
servomotorset model 1013.9 worden gebruikt.
Werking
De servomotor is voorzien van een elektrisch verwarmd expansie-element
waarvan de bewegingen via een stoter worden overgedragen op het ventiel
hoe hoger de verwarmingsenergie (bedrijfsspanning), des te verder gaat het
ventiel open.
Bij inschakelen van de bedrijfsspanning na afloop van de dode tijd gaat
het ventiel open tegen de druk van een drukveer in. De sluitkracht van de
drukveer is afgestemd op de sluitkracht van gangbare ventielen en houdt het
ventiel in de stroomloze toestand gesloten.
Na uitschakelen van de bedrijfsspanning sluit het ventiel na afloop van de
retentietijd.
Aanwijzing: De servomotor wordt geleverd met "First-open-functie", dat wil
zeggen: hij is eerst "stroomloos geopend".
Daardoor is de werking in de bouwfase mogelijk, ook al is de elektrische
bedrading nog niet klaar. De First-open-functie wordt automatisch buiten
werking gezet, zodra de bedrijfsspanning er langer dan 6 minuten op staat.
Servomotor
Gedrag bij
normale werking
slag [mm]
max
Stroomloos gesloten
dode
tijd
retentietijd
spanning aan
Aan
Uit
Afb. D 97
73
Ombouw servomotorset
Het handmatig in te stellen ventielbovenstuk van het CRV kan worden vervangen door een elektrische servomotor (model 1013.9).
De regelelektronica of het gebouwbeheersysteem moet door de klant ter
beschikking worden gesteld.
Afb. D 98
Afb. D 99
Afb. D 100
Ventielbovenstuk van het CRV verwijderen
Ventielinzetstuk erin schroeven
Servomotor monteren
Afb. D 101
Afb. D 102
Afb. D 103
Stop verwijderen
Aftapventiel erin schroeven
Temperatuursensor erin steken

Alternatief: analoge thermometer
Bedrading
Stelaandrijvingset
Afb. D 104
74
Elektrische installatie
Leidingen
Voor de installatie adviseren we leidingen als aangegeven in onderstaande
tabel.
Soorten leidingen
Omschrijving
Signaalkabel
Y (R)
0,8 mm2
Mantelleiding
NYM
1,5 mm2
Tab. D 13
Berekening van de maximale leidinglengte (koperleiding) bij een nominale

spanning van 24 V volgens de formule:
L = K A/n
Met:
A Diameter van de leiding in mm2
n Aantal servomotoren
K Constante (269 m / mm2)
L Leidinglengte in m
Transformator (24 V)
Er moeten veiligheidstransformators conform NEN EN 60335 worden
gebruikt. Het vermogen is afhankelijk van het schakelvermogen van de servomotoren en bedraagt bij benadering:
Ptrafo = 6 W n
Met:
n Aantal servomotoren
Technische gegevens
Thermostatische regelklep
Bedrijfsdruk max.
10 bar
Instelbereik
40 tot 65 C
Fabrieksinstelling
57 C
Tab. D 14
Temperatuursensor
Weerstandsvermogen
3,85 /C
Aansluitkabel
TF45
Meetbereik
- 20 tot + 105 C
Meetelement
1 x Pt1000 / 2-draads / Kl. B
Materiaal beschermbuis
1.4571
Diameter beschermbuis
6,0 mm
Lengte beschermbuis
50,0 mm
Aansluitleiding/
leidinglengte
2 x 0,34 mm2 PVC, grijs / 2,5 m
Beschermingsgraad
Min. IP 54
Tijdconstante
Min. 20 s
Toegestane valhoogte
Met en zonder verpakking 1 m
Tab. D 15
75
Servomotor
Uitvoering
Stroomloos gesloten / stroomloos geopend

24 V AC / DC
Spanning
+ 20% ... - 10%

0 tot 60 Hz
Inschakelstroom max.
250 mA voor max. 2 min
Bedrijfsstroom
75 mA
Bedrijfsvermogen
1,8 W
Sluit- en openingstijden
Ca. 3 min
Stelweg
4,0 mm
Stelkracht
100 N 5%
Mediatemperatuur
0 tot 100 C
Opslagtemperatuur
- 25 tot + 60 C
Omgevingstemperatuur
0 tot +60 C
Beschermingsgraad/beschermingsklasse
IP 54
CE-conformiteit
Conform NEN EN 60730
Behuizing/kleur behuizing
Polyamide/grijs
Gewicht
100 g met 1 m aansluitkabel
Aansluitleiding/leidinglengte
2 x 0,75 mm2 PVC, grijs / 11 m
Overspanningsbeveiliging
Conform NEN EN 60730-1
Tab. D 16
1
2
Afhankelijk van de adapter ook hoger

In alle montageposities
Statisch circulatieregelventiel
Productbeschrijving
Het statische Easytop circulatieregelventiel wordt gebruikt voor de hydraulische afstelling van stijgleidingen en in installaties met circulatieleidingen,
wanneer op de verdiepingen thermostatische circulatieregelventielen worden
genstalleerd.
De debieten zijn te vinden in drukverliesdiagrammen en worden handmatig op een schaal ingesteld. De
gevonden instelpositie (maximaal
debiet) kan mechanisch worden
vastgezet en is te allen tijde reproduceerbaar, ook als het ventiel tussentijds wordt bediend.
Technische gegevens
Bedrijfsdruk pmax = 10 bar

Instelbereik 0 6,9
Afb. D 105
Aanwijzing
Bij de montage moet de stroomrichting in acht worden genomen (pijl op het
CRV).
Vr de armatuur moet een recht buisstuk met een minimumlengte van 3 x de
buitendiameter worden geplaatst.
76
Drukverliesdiagrammen
DN 15
DN 20
Afb. D 106
Afb. D 107
DN 25
Afb. D 108
77
Smartloop-Inliner circulatieleiding
Het systeem is geschikt voor gebruik als een interne circulatieleiding in
drinkwaterinstallaties, met name in warmwaterstijgleidingen vanaf 28 mm,
samen met de Viega persfittingsystemen.
Om een drinkwaterinstallatie met Smartloop-Inliner-techniek te installeren,
adviseren wij de Viega Viptool planningssoftware te gebruiken.
De installatie mag alleen worden uitgevoerd door geschoolde specialisten,
waarbij uitsluitend Viega componenten mogen worden gebruikt. Alle toepassingen die afwijken van de hier beschreven toepassingen moeten worden
overeengekomen met het Viega servicecenter.
Systeembeschrijving
Het systeem bestaat uit de componenten:
aansluitset, met eindfitting en Smartloop-leidingverbindingen

Smartloop-leiding, flexibel.
Smartloop-Inliner
aansluitset
Aansluitset
Afb. D 109
Smartloop-leiding
Hygienisch verpakt tot
aan de montage
Afb. D 111
78
Afb. D 110
De circulatie van warm water in de leiding wordt bereikt door het voortdurend
terugleiden van water in het waterverwarmingssysteem vanaf het laatste
T-stuk van de stijgleiding. Hierdoor wordt ervoor gezorgd dat er voldoende
warm water beschikbaar is met hyginisch optimale temperaturen bij elke
etage-uitgang.
Circulatieleiding
Smartloop-Inliner
Afb. D 112
Eindafsluitstuk
Verdiepingsaansluitleiding warm
3 Warmwaterverdeelleiding
4 Circulatieverzamelleiding
Aansluitstuk
Warmwaterstijgleiding
7 Inwendige circulatieleiding
79
Temperatuurverloop
Vergeleken met conventionele circulatie, daalt bij Smartloop-Inliner-circulatie
de temperatuur in de omgeving van de stijgleiding niet voortdurend in de
stromingsrichting.
De laagste temperatuur in de stijgleiding bevindt zich niet op het kruispunt
tussen de de stijgleiding en de circulatie-verzamelleiding 2 . De laagste temperatuur is te vinden in de eindverbinding bij het punt waar er een richtingverandering is in de interne circulatie 1 . Bij omvangrijke systemen met talloze
leidingen leidt dit tot een temperatuurverhoging in de circulatie-verzamelleiding. Daardoor is de temperatuur van het retourwater hoger dan bij conventionele circulatie-systemen, wat tevens weer energievoordelen oplevert.
63
Afb. D 113
1
2
80
Etage-uitgang warm water

Warmwater-verdeelleiding
55
Voordelen
20 tot 30 % minder warmteverliezen

Gegarandeerde drinkwaterkwaliteit als gevolg van temperatuurhandhaving en circulatie
Lagere warmteafgite in de schacht draagt bij tot temperatuurhandhaving

in koud water
Ca. 20 % lagere kosten voor kernboringen, brandbeveiliging, leidingisolatie en bevestigingen
Lagere montagekosten omdat er geen apart circulatieleidingsysteem

hoeft te worden gelegd
Meer woonruimte dankzij kleinere installatieschachten

Met de flexibele Smartloop-leiding kunnen bochten in de stijgleiding
worden genstalleerd.
Bocht stijgleiding
Afb. D 114
81
Componenten
Aansluitset
Model 2276.1
1
4
2
4
3
Eindstuk
Verloopstuk
3 Aansluitstuk
4 Pershuls
1
2
Afb. D 115
Orintatiekoppeling
Model 2276.9
Schroefbus
Spankop
Afb. D 116
Reparatiekoppeling
Model 2276.8
2
2
Afb. D 117
Smartloop-leiding
Model 2007.3
Afb. D 118
82
Reparatiekoppeling
Pershuls
Montage
De componenten en gereedschappen die nodig zijn om een Smartloop-Inliner
in een Sanpress, Sanpress Inox of Profipress stijgleiding te monteren zijn aan
de zijkant van de vorige pagina aangegeven. De persaansluiting voor de
Smartloop-leiding kan worden uitgevoerd met behulp van handpersgereedschap (model 2782) of de perstang (model 2799.7) en een geschikte persmachine wij adviseren het gebruik van de Viega persmachines PT2, PT3H,
PT3-AH, PT3-EH, Pressgun 4E, Pressgun 4B en Pressgun 5.
Voorbereidingen
Montage met parallelle bocht

Met de flexibele Smartloop-leiding is ook montage in verspringende stijgleidingen mogelijk. Zelfs uitsteeksels in de muur en schachten die niet een
rechte lijn liggen vormen geen beletsel voor professionele montage.
Het Materialprfungsamt NRW heeft de montage genspecteerd en onderzocht wanneer de stijgleiding in een parallelle bocht wordt gelegd, om te zien
of deze aan de nodige eisen voldoet.
Wanneer de stijgleiding op een plaats in een verticale bocht wordt gelegd,
doet dat geen afbreuk aan de werking of de montage van de Inliner. Alle
installatiesituaties die afwijken van de hier beschreven situaties, moeten worden overeengekomen met het Viega servicecenter.
Om de Smartloop-leiding te monteren adviseren wij de orientatiekoppeling te
gebruiken of voor een scherpe bocht de aangepaste montagemethode toe te
passen.
Maximale bocht materiaalvoorstel
Afwijking
Deviatie
L [mm]
Nodige
koppelingen
Minimaal
45
90
40 45
45 500
150 500
1 bocht 45
1 bocht 45 ,
met insteek-einde
2 bocht 45
2 bocht 45
2 bocht 45 , met insteek-einde
Tab. D 17
83
Montage met flauwe of geen bocht

Montage van de stijgleiding met aansluitende opname van de Smartloop-leiding.
Afb. D 119
Afb. D 120
Afb. D 121
1
Leg de stijgleiding aan en pers
er van boven en beneden een
T-stuk op.
Maak etage-uitgangen in maat
22 mm, daarna waar nodig reduceren.
Afb. D 122
Afb. D 123
Afb. D 124
4
Duw de Smartloop-leiding van
boven in de warmwater-stijgleiding
totdat de leiding er aan het ondereind van de stijgleiding ongeveer
30 cm uit steekt.
Afb. D 125
Afb. D 126
Afb. D 127
7
Zet de handperstang er haaks op.
Druk bij het persen samen tot de
tang weer kan worden geopend.
84
2
In geval van een geringe bocht:
combineer twee 45 bochtstukken:
het bovenste met spie, de onderste
met twee persuiteinden.
5
Kort de Smartloop-leiding
zover in als nodig is.
3
De orintatiekoppeling
(model 2276.9) is handig voor geleiding van de Smartloop-leiding.
6
Duw de pershuls op het
boveneind van de leiding.
Duw de eindverbinding in de
leiding en controleer de insteekdiepte via de inspectieopening.
8
Plaats de eindverbinding in het
bovenste T-stuk van de warmwater-stijgleiding.
9
Pers de verbinding met een
geschikt persgereedschap.
10
Zet de Smartloop-leiding aan het
ondereinde vast met een montagetang en zaag haar 40 mm onder
het T-stuk haaks af.
Houdt de Smartloop-leiding vast.
13
Duw de verbinding tegen het uiteinde van het overgangsstuk en
pers.
11
Duw de pershuls op het ondereind
van de Smartloop-leiding.
Duw het verloopstuk van de
verbinding in de Smartloop-leiding
en controleer de insteekdiepte
via de inspectieopening.
14
Verwijder de montagetang.
Duw de verbinding tegen
het uiteinde van het onderste
T-stuk van de warmwaterstijgleiding en pers.
12
Afb. D 128
Afb. D 129
Afb. D 130
Zet de handperstang er haaks op

en druk samen tot de tang weer
kan worden geopend.
15
Afb. D 131
Afb. D 132
Afb. D 133
Maak een verbinding van de

warmwater-stijgleiding en de
circulatieleiding naar de betreffende kelderverdeel- en verzamelleidingen.
Controleer het gehele leidingsysteem op lekkage.
85
Reparatie koppleling
In geval van een beschadigde stijgleiding of uitbreiding van de installatie,
wordt de Smartloop-leiding gerepareerd met behulp van de reparatiekoppeling model 2276.8 en de stijgleiding met behulp de schuifkoppeling, modellen
2215.4 en 2215.5.
Afb. D 134
Afb. D 135
Afb. D 136
1
Zaag de installatieleiding en de
Smartloop-leiding geheel door.
2
Zaag met een fijn getande zaag
of buissnijder het stuk buis de
lengte van de schuifkoppeling uit
de stijgleiding.
3
Duw de schuifhuls model 2215.5 op
de onderste leiding.
Afb. D 137
Afb. D 138
Afb. D 139
4
Duw de schuifhuls met het insteekstuk model 2215.4 op de
bovenste leiding.
5
Plaats de reparatiekoppeling
model 2276.9 op de Smartloopleiding.
6
Pers de reparatiekoppeling.
Zet de handperstang er haaks op
en druk samen tot de tang weer
kan worden geopend.
Afb. D 140
Afb. D 141
Afb. D 142
7
Breng de schuifhulzen samen.
86
8
Plaats de schuifhulzen in zon
positie dat de minimale insteekdiepte
in de persmof is gewaarborgd.
9
Pers de persverbinding met een
geschikte persmachine.
Afdichtingselementen overzicht
Elastomeren dichtring
gebruikt in metalen leidingsystemen
Afb. D 143
In de leidingsystemen van Viega kan men 4 elastomeersoorten terug vinden.

Elke elastomeertype heeft zijn individuele prestatie-eisen, welke afhankelijk
is van de inbouwaard.
NBR wordt enkel ingezet bij koud water, zoals bij koelinstallaties of bij in de
grond gelegde leidingen voor huisaansluitingen. HNBR dichtingelementen
beschikken over een zeer degelijke elasticiteit bij koude temperaturen, dit is
van groot belang voor eventuele buitenliggende gasleidingen. De EPDM kwaliteit waaruit de Viega dichtingelementen vervaardigd zijn, bevatten uitzonderlijke eigenschappen voor alle gebruikelijke water- en verwarmingstoepassingen, ook indien de temperatuur hoger is dan 70 C.
Metalen leidingen worden zeer regelmatig ingezet bij renovatie en voor verdere uitbreidingen van industrile installaties waar hoge bedrijfstemperaturen
optreden. Voor deze redenen zijn de persfittingen met een EPDM dichtingelement universeel te gebruiken bij centrale verwarmingsinstallaties en drinkwatersystemen.
EPDM (Ethyleen-Propyleen-Dieen-caoutschouc) is een synthetisch vervaardigd en peroxide gevulkaniseerde caoutchouc. Hij is hoogbestendig tegen
veroudering, ozon, zonlicht, klimaat en omgevingsinvloeden, alkalische
oplossingen en chemicalin. De installateur kan hierdoor vertrouwen op een
duurzame en zekere verbinding, wanneer de inbouwvoorwaarden in acht
genomen worden.
Als laatste vervullen de FKM dichtingelementen hoge eisen op gebied van de
bedrijfstemperaturen, deze zijn nodig bij bv. Installaties van vacum zonnecollectoren.
De Viega persfittingen voor drinkwater leveringsinstallaties zijn voorzien van
voorgemonteerde zwarte EPDM dichtingelementen. Door de hoge bestendigheid tegenover warmwater en waterdamp, wordt EPDM eveneens gebruikt
voor dichtingen in onderdelen van verwarmingsinstallaties, in armaturen en
huishoudapparatuur. Tot een bedrijfstemperatuur van Tmax = 110 C.
87
Menginstallatie
Installaties in de stromingsrichting
voor leidingen van gegalvaniseerd
staal
System
achter leidingen van gegalvaniseerd staal
Sanpress Inox
Sanpress
Profipress
Tab. D 18
Isolatiekoppeling
Bij hogere hardheidsgraden in het drinkwater zouden Sanpress-isolatiekoppelingen genstalleerd moeten worden om contactcorrosie en kalkaanslag
te voorkomen.
Sanpressisolatieskoppeling
Afb. D 144
Staartstuk van brons met binnendraad Rp volgens NEN EN 10226

Platte EPDM-afdichtring, niet elektrisch geleidend
3 Sanpress / Profipress-persfitting van brons met SC-Contur
4 Isolatiering voor elektrische scheiding
5 Wartelmoer
1
2
88
Boileraansluiting
Als voor de boileraansluiting isolatieskoppelingen worden gebruikt, mag de boiler
zelf niet betrokken worden in de equipotentiaalverbinding.
drinkwater warm
Trinkwasser
(warm)
bij de boileraansluiting
circulatie
Zirkulation
verwarming
aanvoer
Heizung
Vorlauf
terugstroom
Rcklauf
drinkwater koud
Trinkwasser
(kalt)
potentiaal-aarde
Potential-Erde
Afb. D 145
Als onderdelen van het leidingnet worden gesaneerd, moet na beindiging van de
werkzaamheden de equipotentiaalverbinding worden hersteld. Bij het gebruik van
isolatieschroefverbindingen moet het deeltraject met een aardgeleider NYM-J
1 x 6 mm2 worden overbrugd.
Isolatiekoppeling
Afb. D 146
Het ingezette deeltraject tussen de isolatiekoppelingen wordt niet in de

equipotentiaalverbinding betrokken.
De nationale voorschriften dienen in acht te worden genomen.
89
Montage
Buismaten en bevestigingsafstanden [m]
Standaard
XL
Maten [mm]
Sanpress
Sanpress
Inox
Profipress
Bevestigingsafstand
12
1,25
15
1,25
18
1,50
22
2,00
28
2,25
35
2,75
42
3,00
54
3,50
64,0
4,00
76,1
4,25
88,9
4,75
108,0
5,00
[m]
Tab. D 19
Opslag en transport
Roestvaststalen
buizen
Sanpress roestvaststalen buizen zijn dunwandige, gelaste leidingen van

materiaalnummer 1.4401 of 1.4521 conform NEN EN 10088.
Om de hyginische eigenschappen niet te beschadigen, moeten de volgende
aanwijzingen m.b.t. transport en opslag van de buizen in acht worden genomen:
Koperen buizen
Beschermfolies en -kappen pas voor het eerste gebruik verwijderen.

Niet onbeschermd op harde vloeren opslaan.
Geen beschermfolies of andere producten op de buizen plakken.
Niet over laadranden trekken.
Reiniging van de oppervlakken uitsluitend met rvs-reinigingsmiddel.
Koperen buizen voldoen aan de eisen zoals gesteld in NEN EN 1057. Voor
opslag en transport moeten de gegevens van de fabrikant in acht worden
genomen.
Buizen
Inkorten
Koperen en rvs-buizen kunnen met buissnijders, fijngetande metaalzagen of
elektrische zagen worden afgekort.
Bij het afkorten dient men het volgende in acht te nemen:
Geen haakse slijpers of snijbranders gebruiken.

Uitsluitend voor het betreffende buismateriaal geschikte scheidingsgereedschap en scheidingsmiddelen gebruiken.
Zachte koperen buizen (ringmateriaal) en koperen buizen met af fabriek

aangebrachte isolatie uitsluitend met een daarvoor geschikte zaag op
maat brengen.
Na het inkorten de buizen binnen en buiten ontbramen.
90
1 Drinkwaterinstallatie Montage
Buigen
Sanpress roestvaststalen of koperen buizen moeten met daarvoor geschikte
machines worden gebogen. De buigradius is te vinden in de productinformatie van de buisfabrikant. Voor Sanpress roestvaststalen en koperen
buizen geldt: R 3,5 x d. Over het algemeen geldt:
De buiglengtes moeten recht en tenminste 50 mm lang zijn om de

perssokken of persmoffen correct aan te brengen.
Buigspanningen tussen boog en persverbinding moeten worden voorkomen.

Voor het gebruik van buigsprays moet de verdraagbaarheid met het
buismateriaal worden gecontroleerd.
Roestvaststalen buizen mogen uitsluitend koud worden gebogen.

Een warmtebehandeling kan tot corrosie lijden en is niet toelaatbaar.
Bij koperen buizen moeten de fabrikantgegevens in acht worden

genomen.
Voor het bevestigen van buizen normaal verkrijgbare buisklemmen met chloridevrije geluidsisolatiestroken gebruiken. Hierbij gelden de algemene regels
voor bevestigingstechniek.
Gebruik alleen door de bouwinspectie goedgekeurde pluggen.

Gebruik bevestigde leidingen niet als houder voor andere leidingen en/
of onderdelen.
Buishaken zijn niet toegestaan.

Om een perfecte werking van het leidingsysteem te garanderen, moeten de
bevestigingsafstanden overeenkomstig Tabel D-11 worden aangehouden.
Bevestigingswijzen
Leidingen kunnen gefixeerd of glijdend worden bevestigd. Vaste bevestigingspunten verbinden de buis star met het gebouw, terwijl glijpunten axiale uitzettingsbewegingen toestaan. Vaste punten moeten zodanig worden uitgekozen dat:
spanningen als gevolg van lengteverandering absoluut uitgesloten zijn en

rechte leidingen maar n vast bevestigingspunt hebben.
Glijpunten moeten met voldoende afstand tot verbinders worden voorzien.
Hierbij moet rekening worden gehouden met de te verwachten lengte-uitzetting.
Vaste punten
Glijpunten
Vast punt
Afstand houden tot
verbindingsstuk
Glijpunten
Rekening houden met
uitzettingsrichting
Afb. D 147
Afb. D 148
91
Inbouwinstallatie van warm geleidende leidingen

Uitzettingsbewegingen veroorzaken klik- en stromingsgeluiden. De complete
leidinginstallatie moet daarom door isolatiemaatregelen volledig van het
bouwlichaam worden ontkoppeld.
Bij de isolatie moet op het volgende worden gelet:
Algemene
aanwijzingen
Uitsluitend geschikte isolatiematerialen gebruiken.

Leidingen mogen niet vast in de bepleistering worden opgenomen.
T-stukken en bochten dienen bijzonder zorgvuldig te worden gesoleerd.
Draadverbindingen
Gesoleerde buisverbinding
Voor het afdichten van draad bij verloopstukken naar Viega perssystemen
mogen uitsluitend normaal in de handel verkrijgbare hennep- en chloridevrije
afdichtingsmiddelen worden gebruikt. Teflontape wordt afgeraden, omdat het
bij het inschroeven proefondervindelijk uit het verbindingsstuk wordt gedrukt.
Buisverbindingen hebben conische buitendraden (bijv. R ) en cilindrische
binnendraden (bijv. Rp ).
Bij de montage eerst de draadverbinding en vervolgens pas de persverbinding tot stand brengen.
Flensverbindingen
In metalen Viega perssystemen zijn flensverbindingen in de maten 15 tot en
met 108,0 mm mogelijk.
Leverbare toebehoren:
schroevensets in roestvast staal en verzinkt staal

afdichtingen voor flensverbindingen van EPDM of asbestvrij materiaal
Bij de montage eerst de flensverbinding en vervolgens pas de persverbinding
tot stand brengen.
Afb. D 149
Afb. D 150
92
Sanpress Inox
Sanpress
Vaste flens
Van roestvast staal 1.4401 (persmof)
15 54 mm
model 2359
64.0 108.0 mm
model 2359XL
Losse flens, draaibaar,

Van staal, gecoat,
met persaansluiting van brons
28 54 mm
model 2259.5
64 mm (koper)
model 2459.5XL
76.1 108.0 mm
model 2259.5XL
Persverbinding maken
Voor
Metalen buizen 12 54 mm
Roestvaststalen en koperen buizen worden door de persverbinding eenvoudig en veilig verbonden.
Hiervoor heeft u het volgende nodig
Buissnijder of staalzaag met fijne tanden

Ontbramer en kleurenstift voor het aftekenen van de insteekdiepte
Viega-persmachine met passende bek voor de buisdiameter
Sanpress Inox
Sanpress
Profipress
Benodigd
gereedschap
Arbeidsstappen
1
Buis haaks inkorten.
3
Controleren of het afdichtingselement correct
op zijn plaats zit.
Afb. D 151
Afb. D 152
Buis zowel binnen als buiten ontbramen.
Afb. D 153
Afb. D 154
Persfitting tot aan de aanslag op de buis

schuiven.
Buissnijder of staalzaag met fijne tanden gebruiken..

Scheiden met een haakse slijper gloeit het materiaal uit. Corrosiegevaar!
Gebruik geen olin en vetten!
93
Afb. D 155
Afb. D 156
5
Insteekdiepte markeren.
Afb. D 157
Afb. D 158
7
Persbek openen en haaks op de verbinding
zetten. Controleer hierbij de insteekdiepte.
Persen starten.
94
6
Persbek op de persmachine plaatsen.
Vergrendelas inschuiven tot hij vastklikt.
8
Na beindiging van het persproces de persbek weer openen.
Sanpress XL buismaten 76,1 108,0 mm

Roestvaststalen en koperen buizen worden door de persfitting eenvoudig en
veilig verbonden.

Ontbramer en kleurenviltstift voor het aftekenen
Viega-persmachine met passende bek voor de buisdiameter
Persketting in passende grootte
Bek op de Viega-persmachine plaatsen en vergrendelas insteken tot hij vastklikt.
Benodigd
gereedschap
Voorbereiding
Arbeidsstappen
1
3
Afb. D 159
Afb. D 160
Voorzichtig bij het inklemmen! Buisuiteinden

moeten absoluut rond zijn.
Afb. D 161
Afb. D 162
76.1 mm = 50 mm
88.9 mm = 50 mm
108.0 mm = 60 mm
95
Afb. D 163
Afb. D 164
5
Controleren of het afdichtingselement en de
snijring op hun plaats zitten.
Afb. D 165
Afb. D 166
7
Persketting op de persfitting zetten en de
juiste positie controleren.
Afb. D 167
Afb. D 168
9
Persmachine aanzetten en persing uitvoeren.
96
6
Persfitting tot aan de gemarkeerde insteekdiepte op de buis schuiven.
8
Bek openen en in de opnamen van de persketting vastklinken.
10
Controlestrip verwijderen. De verbinding is nu
als geperst gekenmerkt.
Sanpress Inox XL / Profipress XL buismaten 64,0 108,0 mm

Roestvaststalen buizen worden door de persverbinding eenvoudig en veilig
verbonden.
Ontbramer en kleurenviltstift voor het aftekenen
Viega persmachine met passende bek voor de buisdiameter
Zwenkbek op de Viega persmachine steken en vergrendelas insteken tot hij
vastklikt.
Benodigd
gereedschap
Voorbereiding
Arbeidsproces
1
3
Afb. D 169
Afb. D 170
Let op bij het inklemmen! Buis-uiteinden

moeten absoluut rond zijn.
Afb. D 171
Afb. D 172
64.0 mm = 43 mm
76.1 mm = 50 mm
88.9 mm = 50 mm
108.0 mm = 60 mm
97
Afb. D 173
Afb. D 174
5
Controleren of het afdichtingselement en de
snijring op hun plaats zitten.
Afb. D 175
Afb. D 176
7
Persring op de persfitting zetten en de juiste
positie controleren.
Afb. D 177
Afb. D 178
9
Persmachine aanzetten en persing uitvoeren.
98
6
Persfitting tot aan de gemarkeerde insteekdiepte op de buis schuiven.
8
Zwenkbek openen en in de opnamen van de
persring vastklinken.
10
Controlering verwijderen. De verbinding is nu
als geperst gekenmerkt.
Benodigde ruimte bij het persen

Buismaten 12 t/m 54 mm
Voor technisch perfect persen is voor het aanzetten van de persmachine een
bepaalde hoeveelheid ruimte nodig. In de volgende tabellen ziet u de minimale ruimte die nodig is in verschillende inbouwsituaties.
Let op de verschillende waarden voor 230 Volt- en accuapparaten.
Persen tussen buis en wand
Benodigde ruimte
Persfittingsverdikking
Afb. D 179
Persen tegen een

bouwlichaam
Afb. D 180
Buis-da
Buis-da
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
12
25
55
15
25
60
18
25
60
22
25
65
28
25
65
12
20
50
15
20
50
18
20
55
22
25
60
28
25
70
35
30
85
42
45
100
54
50
115
Tab. D 20
Tab. D 21
Pressgun 4 E, Pressgun 5
Picco, Pressgun Picco
Netvoeding
PT2
PT3-EH
Accu
Accu
Persgereedschap
met verschillende hoeveelheden benodigde
ruimte
Pressgun 4 B, Pressgun 5
PT3-AH
99
Pressgun 5 / 4 B / 4 E, PT2, PT3-AH, PT3-EH

Minimaal
benodigde ruimte
Picco
Afb. D 181
Afb. D 182
Buis- da
Buis- da
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
12
25
40
65
15
25
40
65
12
30
40
65
18
25
40
75
15
30
40
70
22
30
40
80
28
30
50
85
18
30
40
70
35
50
50
95
22
30
40
75
42
50
70
115
54
55
80
140
28
30
40
80
Tab. D 22
Tab. D 23
Benodigde ruimte bij bouwdelen

Wandafstand
Minimaal benodigde ruimte amin [mm]
In combinatie met de
zwenkbek kan amin
verminderd worden
Buis- da
[mm]
12 54
Picco
PT2
PT3-AH
PT3-EH
Pressgun Picco
Pressgun
5 / 4B / 4E
45
50
35
50
Tab. D 24
Afstand tussen de
persfittingen
Kantelen wordt voorkomen de afdichtingsfunctie is gewaarborgd
Tab. D 25
100
Buis- da
Minimumafstand a
[mm]
[mm]
12
15
18
22
28
35
10
42
15
54
25
Buismaten 76,1 t/m 108,0 mm Sanpress XL met ketting

Tussen leidingen
Tussen buis en wand
Afb. D 183
Afb. D 184
Buis-
da [mm]
a
[mm]
b
[mm]
Buis-
da [mm]
a
[mm]
b
[mm]
c
[mm]
76.1
90
185
76.1
90
185
130
88.9
100
200
88.9
100
200
140
108.0
110
215
108.0
110
215
155
Tab. D 26
Tab. D 27

Buis- da
Minimumafstand a
[mm]
[mm]
76.1
88.9
niet noodzakelijk!
108.0
Wandafstand

[mm]
76.1
88.9
108.0
Kantelen wordt voorkomen,

de afdichtingsfunctie is
gewaarborgd.
Tab. D 28
Buis- da
Afstand tussen de
persverbindingen
PT2
PT3-AH
Pressgun
5 / 4B / 4E
45
50
50
Geldt ook voor

Sanpress Inox XL en
Profipress 64,0 mm
Tab. D 29
101
Persgereedschap voor Sanpress Inox XL / Profipress 64,0 mm

Tussen leidingen
Tussen buis en wand
Afb. D 185
Afb. D 186
Buis- da
Buis- da
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
110
185
110
185
130
64.0
76.1
64.0
76.1
88.9
120
200
88.9
120
200
140
108.0
135
215
108.0
135
215
155
Tab. D 30
Tab. D 31

Afstand tussen de
persverbindingen
Kantelen wordt vermeden, de afdichtingsfunctie is gegarandeerd
Buis- da
Minimumafstand a
[mm]
[mm]
64.0
76.1
88.9
15
108.0
Tab. D 32
Buis- da
Minimumafstand a
[mm]
[mm]
64.0
76.1
88.9
108.0
Tab. D 33
102
20
Basisregels voor de ingebruikname

De installatie pas vlak voor de ingebruikname vullen. Als de ingebruikname wordt vertraagd, moet er een spoelprogramma in werking gezet
en gedocumenteerd worden.
Dichtheidsproef, spoelen, ingebruikname en (in-)werking protocolleren
en als documentatie aan de exploitant overdragen.
De voordelen van een onderhoudscontract aan de exploitant uitleggen.
Op de noodzakelijkheid van het regelmatig en volledig verversen van het
water wijzen ca. drie keer per week bij alle aftappunten.
SC-Contur
De SC-Contur maakt per ongeluk ongeperste persverbindingen zichtbaar tijdens het vullen van de installatie. Ongeperste persverbindingen worden in het
drukbereik van 22 mbar tot 3 bar (droog) en van 1 bar tot 6,5 bar (nat) duidelijk vastgesteld door waterlekkage of door drukverlies op de testmanometer.
Deze kunnen vervolgens meteen worden nageperst. Wij bevelen droge persproeven aan tijdens vorstperiodes.
SC-Contur
Viega persfittingen
beschikken over deze
veiligheidsinrichting.
Herkenbaar aan de
groene stip
Afb. D 187
Desinfectie
Als er geen microbiologisch zuivere waterkwaliteit is gegeven, kan het water
in de Viega leidingsystemen met het door de Europese drinkwaterrichtlijn toegestane desinfectieproces in de aangegeven perioden gedesinfecteerd worden (chemische of thermische desinfectie). Voor het desinfecteren en aanluitend het desinfecteren moet er altijd een spoeling worden uitgevoerd, totdat
de concentratie van het desinfecterende middel weer de voor de lange termijn toelaatbare desinfecteerconcentraties heeft bereikt.
Problematiek
continue chlorering
Wij adviseren om alle desinfecteermaatregelen uitsluitend door gekwalificeerd en ervaren vakpersoneel te laten uitvoeren.
Waterstofperoxide (H2O2) en chloordioxide krijgen in het algemeen de voorkeur, omdat ze beter door materialen worden verdragen.
103
Overeenkomstig DVGW W 551 is 50 mg / l choor gedurende 1 2 uur voldoende om leidingsystemen te desinfecteren die besmet zijn met Legionella
pneumophila. Zie het ZVSHK-informatieblad getiteld Spoelen, desinfectie en
ingebruikname van drinkwatersystemen voor meer informatie over de desinfectieprocedure.
Continue chlorering conform DVGW W 551 is niet geschikt om legionella
pneumophila te voorkomen.
Citaat (vertaald uit het oorspronkelijke Duits): Een continue desinfectie met
chemicalien is dientengevolge niet doelmatig. Legionella wordt hierdoor niet
voldoende uit de weg geruimd. Mocht continue desinfectie echter in het
kader van een overgangsfase tijdens moderniseringswerkzaamheden noodzakelijk blijken, moet deze worden uitgevoerd in overeenstemming met de
bepalingen van de Duitse drinkwaterverordening.
Gebruikers moeten hierover worden genformeerd (Duitse drinkwaterverordening paragrafen 16 en 20).
Overeenkomstig de Europese drinkwaterrichtlijn moeten 0,1 tot 0,3 mg/l vrij
chloor resp. door de gezondheidsdienst toegestane uitzonderingsgevallen ook
tot 0,6 mg/l worden aangehouden. Bij decentrale desinfectie- installaties (uitzondering chloordioxide) in gebouwen moet overeenkomstig de overheidsmilieuvoorschriften op het naleven van de grenswaarde voor trihalomethanen (THM
bijv. chloroform) bij de verbruiker worden gelet een ingewikkeld en kostbaar
bewijsprocede.
Neem contact op met het Viega servicecenter voor meer informatie over de
desinfectie van leidinginstallaties in gebouwen in Nederland.
104
1 Drinkwaterinstallatie Bijlagen
Bijlagen
Drukverlies tabellen
koud water in roestvaststalen buizen
Buiswrijvingdrukval R en stromingssnelheid v in afhankelijkheid van de piekdoorlaat Vs bij een temperatuur van 10 C voor
buizen van roestvast staal volgens DVGW-werkblad W 541.
Maten 15 mm t/m 54 mm
di (mm)
V (l/m)
15 x 1.0 mm
13.0
0.13
18 x 1.0 mm
16.0
0.20
22 x 1.2 mm
19.6
0.30
28 x 1.2 mm
25.6
0.51
35 x 1.5 mm
32.0
0.80
di (mm)
V (l/m)
42 x 1.5 mm
39.0
1.19
54 x 1.5 mm
51.0
2.04
Vs
l/s
R
mbar/m
V
m/s
R
mbar/m
V
m/s
R
mbar/m
V
m/s
R
mbar/m
V
m/s
R
mbar/m
V
m/s
Vs
l/s
R
mbar/m
V
m/s
R
mbar/m
V
m/s
0,05
0,08
0,10
0,15
0,20
0,25
0,30
0,35
0,40
0,45
0,50
0,55
0,60
0,65
0,70
0,75
0,80
0,85
0,90
0,95
1,00
1,05
1,10
1,15
1,20
1,25
1,30
1,35
1,40
1,45
1,50
1,55
1,60
1,65
1,70
1,75
1,80
1,85
1,90
1,95
2,00
2,10
2,20
2,30
2,40
2,50
2,60
2,70
2,80
2,90
3,00
3,25
3,50
3,75
4,00
2,2
5,0
7,3
14,8
24,5
36,2
49,9
65,6
83,1
102,4
123,6
146,5
171,1
197,5
0,4
0,6
0,8
1,1
1,5
1,9
2,3
2,6
3,0
3,4
3,8
4,1
4,5
4,9
0,8
1,9
2,7
5,5
9,1
13,5
18,5
24,3
30,8
37,9
45,7
54,1
63,2
72,9
83,2
94,1
105,6
117,6
130,3
143,6
157,4
0,2
0,4
0,5
0,7
1,0
1,2
1,5
1,7
2,0
2,2
2,5
2,7
3,0
3,2
3,5
3,7
4,0
4,2
4,5
4,7
5,0
0,3
0,7
1,0
1,9
3,3
5,1
7,1
9,3
11,7
14,4
17,4
20,6
24,0
27,6
31,5
35,6
40,0
44,5
49,3
54,3
59,5
64,9
70,6
76,4
82,5
88,7
95,2
101,9
108,8
115,8
123,1
130,6
138,3
0,2
0,3
0,3
0,5
0,6
0,8
1,0
1,2
1,3
1,5
1,7
1,8
1,9
2,2
2,3
2,5
2,7
2,8
3,0
3,1
3,3
3,5
3,6
3,8
4,0
4,1
4,3
4,5
4,6
4,8
5,0
5,1
5,3
0,1
0,2
0,3
0,7
1,1
1,6
2,1
2,8
3,6
4,0
4,9
5,8
6,7
7,7
8,8
9,9
11,1
12,4
13,7
15,1
16,6
18,1
19,6
21,2
22,9
24,6
26,4
28,3
30,1
32,1
34,1
36,2
38,3
40,4
42,7
44,9
47,3
49,6
52,1
54,6
57,1
62,3
67,8
73,4
79,3
85,3
0,1
0,3
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0
1,1
1,2
1,3
1,4
1,5
1,6
1,7
1,7
1,8
1,9
2,0
2,1
2,2
2,3
2,4
2,5
2,6
2,7
2,8
2,9
3,0
3,1
3,2
3,3
3,4
3,5
3,6
3,7
3,8
3,9
4,1
4,3
4,5
4,7
4,9
0,1
0,2
0,3
0,5
0,7
0,9
1,1
1,5
1,7
2,0
2,3
2,7
3,0
3,4
3,8
4,2
4,7
5,2
5,7
6,2
6,7
7,3
7,9
8,5
9,1
9,7
10,3
11,0
11,7
12,4
13,1
13,8
14,6
15,4
16,2
17,0
17,8
18,7
19,5
21,3
23,1
25,1
27,1
29,1
31,2
33,4
35,7
38,0
40,4
46,9
53,3
60,4
67,9
0,1
0,2
0,2
0,3
0,4
0,4
0,5
0,6
0,6
0,7
0,7
0,8
0,9
0,9
1,0
1,0
1,1
1,2
1,2
1,3
1,4
1,4
1,5
1,5
1,6
1,7
1,7
1,8
1,9
1,9
2,0
2,1
2,1
2,2
2,2
2,3
2,4
2,4
2,5
2,6
2,7
2,9
3,0
3,1
3,2
3,4
3,5
3,6
3,7
4,0
4,4
4,7
5,0
0,25
0,50
0,60
0,70
0,80
0,90
1,00
1,10
1,20
1,30
1,40
1,50
1,60
1,70
1,80
1,90
2,00
2,10
2,20
2,30
2,40
2,50
2,60
2,70
2,80
2,90
3,00
3,50
4,00
4,50
5,00
5,50
6,00
6,50
7,00
7,50
8,00
8,50
9,00
9,50
10,00
0,2
0,7
1,0
1,2
1,5
1,8
2,2
2,6
3,1
3,5
4,0
4,5
5,1
5,7
6,3
6,9
7,6
8,2
9,0
9,7
10,5
11,3
12,1
12,9
13,8
14,7
15,6
20,6
26,2
32,4
39,1
46,5
53,8
0,2
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,8
0,9
1,0
1,1
1,2
1,3
1,3
1,4
1,5
1,6
1,7
1,8
1,8
1,9
2,0
2,1
2,2
2,3
2,3
2,4
2,5
2,9
3,4
3,7
4,2
4,6
5,0
0,5
0,6
0,8
1,0
1,1
1,3
1,4
1,6
1,7
1,9
2,1
2,3
2,5
2,7
2,9
3,1
3,3
3,6
3,8
4,1
4,3
5,7
7,2
9,0
10,8
12,8
14,9
17,3
19,7
22,3
25,1
28,0
31,3
34,3
37,6
0,5
0,5
0,6
0,6
0,7
0,7
0,8
0,8
0,9
0,9
1,0
1,0
1,1
1,1
1,2
1,2
1,3
1,3
1,4
1,4
1,5
1,7
2,0
2,2
2,5
2,7
2,9
3,2
3,4
3,7
3,9
4,2
4,4
4,7
4,9
Tab. D 34
105
koud water in roestvaststalen buizen

XL-maten 64 t/m 108 mm
di (mm)
V (l/m)
64 x 2.0 mm
60.0
2.83
76.1 x 2.0 mm
72.1
4.08
88.9 x 2.0 mm
84.9
5.66
108 x 2.0 mm
104.0
8.49
Vs
l/s
R
mbar/m
V
m/s
R
mbar/m
V
m/s
R
mbar/m
V
m/s
R
mbar/m
V
m/s
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,50
1,60
1,80
2,00
2,20
2,40
2,50
2,60
2,80
3,00
3,20
3,40
3,50
3,60
3,80
4,00
4,20
4,40
4,50
4,60
4,80
5,00
5,20
5,40
5,50
5,60
5,80
6,00
6,50
7,00
7,50
8,00
8,50
9,00
9,50
10,00
11,00
12,00
13,00
14,00
15,00
16,00
17,00
18,00
19,00
20,00
21,00
22,00
23,00
24,00
25,00
30,00
35,00
40,00
45,00
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,8
1,0
1,1
1,3
1,5
1,8
2,0
2,2
2,5
2,7
3,0
3,3
3,6
3,9
4,2
4,6
4,9
5,3
5,7
6,0
6,4
6,8
7,9
9,0
10,6
11,5
12,8
14,2
15,7
17,2
20,4
23,9
27,6
31,6
0,2
0,3
0,4
0,4
0,5
0,6
0,6
0,7
0,8
0,8
0,9
1,0
1,1
1,1
1,2
1,3
1,3
1,4
1,5
1,6
1,6
1,7
1,8
1,8
1,9
2,0
2,1
2,1
2,3
2,5
2,7
2,8
3,0
3,2
3,4
3,5
3,9
4,2
4,6
5,0
0,1
0,2
0,4
0,6
0,8
1,1
1,4
1,7
2,0
2,4
2,8
3,3
3,7
4,2
4,7
5,3
5,9
6,5
7,1
8,4
9,9
11,4
13,0
14,8
16,6
18,5
20,5
22,7
24,9
27,2
0,2
0,4
0,5
0,6
0,7
0,9
1,0
1,1
1,2
1,3
1,5
1,6
1,7
1,9
2,0
2,1
2,2
2,3
2,4
2,7
2,9
3,2
3,4
3,7
3,9
4,2
4,4
4,7
4,9
5,1
0,1
0,1
0,2
0,2
0,3
0,4
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0
1,1
1,2
1,4
1,6
1,8
1,9
2,1
2,3
2,5
2,6
2,8
3,0
3,2
3,4
3,5
3,7
3,9
4,1
4,2
4,4
5,3
0,1
0,1
0,1
0,2
0,2
0,3
0,4
0,5
0,7
0,9
1,1
1,2
1,5
1,8
2,0
2,3
2,5
2,8
3,2
3,5
3,9
4,3
4,7
5,1
5,5
5,9
6,4
9,0
11,8
15,0
18,6
0,2
0,3
0,4
0,4
0,5
0,5
0,6
0,7
0,8
1,0
1,1
1,2
1,3
1,4
1,6
1,7
1,8
1,9
2,0
2,2
2,3
2,4
2,5
2,6
2,7
2,8
2,9
3,5
4,1
4,7
5,3
Tab. D 35
106
0,3
0,4
0,5
0,6
0,8
0,9
1,1
1,3
1,7
2,2
2,7
3,2
3,8
4,5
5,2
5,9
6,7
7,5
8,4
9,3
10,3
11,3
12,3
13,4
14,6
15,7
17,0
23,4
1 Drinkwaterinstallatie Bijlagen

Buiswrijvingdrukval R en stromingssnelheid v in afhankelijkheid van de piekdoorlaat Vs bij een temperatuur van 60 C voor
buizen van roestvast staal volgens DVGW-werkblad W 541.
Maten 15 mm t/m 54 mm
di (mm)
V (l/m)
15 x 1.0 mm
13.0
0.13
18 x 1.0 mm
16.0
0.20
22 x 1.2 mm
19.6
0.30
28 x 1.2 mm
25.6
0.51
35 x 1.5 mm
32.0
0.80
di (mm)
V (l/m)
42 x 1.5 mm
39.0
1.19
54 x 1.5 mm
51.0
2.04
Vs
l/s
R
mbar/m
V
m/s
R
mbar/m
V
m/s
R
mbar/m
V
m/s
R
mbar/m
V
m/s
R
mbar/m
V
m/s
Vs
l/s
R
mbar/m
V
m/s
R
mbar/m
V
m/s
0,05
0,08
0,10
0,15
0,20
0,25
0,30
0,35
0,40
0,45
0,50
0,55
0,60
0,65
0,70
0,75
0,80
0,85
0,90
0,95
1,00
1,05
1,10
1,15
1,20
1,25
1,30
1,35
1,40
1,45
1,50
1,55
1,60
1,65
1,70
1,75
1,80
1,85
1,90
1,95
2,00
2,10
2,20
2,30
2,40
2,50
2,60
2,70
2,80
2,90
3,00
3,25
3,50
3,75
4,00
1,7
3,8
5,6
11,4
19,1
28,4
39,4
52,1
66,3
82,0
99,3
118,1
138,4
160,2
183,4
0,4
0,6
0,8
1,1
1,5
1,9
2,5
2,6
3,0
3,4
3,8
4,1
4,5
4,9
5,3
0,6
1,4
2,1
4,2
7,0
10,5
14,5
19,1
24,3
30,1
36,4
43,2
50,6
58,5
66,9
75,9
85,3
95,3
105,8
116,7
128,2
140,2
152,7
0,3
0,4
0,5
0,8
1,0
1,2
1,5
1,7
2,0
2,2
2,5
2,7
3,0
3,2
3,5
3,7
4,0
4,2
4,5
4,7
5,0
5,2
5,5
0,2
0,5
0,8
1,6
2,7
4,0
5,5
7,2
9,2
11,3
13,7
16,2
19,0
21,9
25,1
28,4
31,9
35,6
39,5
43,6
47,9
52,3
56,9
61,7
66,7
71,9
77,2
82,7
88,4
94,3
100,3
106,6
112,9
119,5
126,3
0,2
0,3
0,3
0,5
0,7
0,8
1,0
1,2
1,3
1,5
1,7
1,8
2,0
2,2
2,3
2,5
2,7
2,8
3,0
3,2
3,3
3,5
3,7
3,8
4,0
4,1
4,3
4,5
4,6
4,8
5,0
5,1
5,3
5,5
5,6
0,1
0,2
0,2
0,5
0,8
1,1
1,5
2,0
2,6
3,1
3,8
4,5
5,3
6,1
6,9
7,8
8,8
9,8
10,9
12,0
13,2
14,4
15,6
17,0
18,3
19,7
21,2
22,7
24,2
25,8
27,4
29,1
30,9
32,6
34,5
36,3
38,3
40,2
42,2
44,3
46,4
50,7
55,2
59,9
64,7
69,8
75,0
80,4
85,9
91,7
0,1
0,2
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0
1,1
1,2
1,3
1,4
1,5
1,6
1,7
1,8
1,9
1,9
2,0
2,1
2,2
2,3
2,4
2,5
2,6
2,7
2,8
2,9
3,0
3,1
3,2
3,3
3,4
3,5
3,6
3,7
3,8
3,9
4,1
4,3
4,5
4,7
4,9
5,1
5,2
5,4
5,6
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,7
0,9
1,1
1,3
1,5
1,8
2,1
2,4
2,7
3,0
3,4
3,7
4,1
4,5
4,9
5,3
5,8
6,2
6,7
7,2
7,7
8,2
8,8
9,3
9,9
10,5
11,1
11,7
12,3
13,0
13,6
14,3
15,0
15,7
17,2
18,7
20,3
21,9
23,6
25,4
27,2
29,0
31,0
32,9
38,1
43,7
49,6
55,8
0,1
0,2
0,3
0,3
0,4
0,4
0,5
0,6
0,6
0,7
0,8
0,8
0,9
0,9
1,0
1,1
1,1
1,2
1,2
1,3
1,4
1,4
1,5
1,6
1,6
1,7
1,7
1,8
1,9
1,9
2,0
2,1
2,1
2,2
2,2
2,3
2,4
2,4
2,5
2,6
2,7
2,9
3,0
3,1
3,2
3,4
3,5
3,6
3,7
4,0
4,4
4,7
5,0
0,25
0,50
0,60
0,70
0,80
0,90
1,00
1,10
1,20
1,30
1,40
1,50
1,60
1,70
1,80
1,90
2,00
2,10
2,20
2,30
2,40
2,50
2,60
2,70
2,80
2,90
3,00
3,50
4,00
4,50
5,00
5,50
6,00
6,50
7,00
7,50
8,00
8,50
9,00
9,50
10,00
0,1
0,5
0,7
0,9
1,2
1,4
1,7
2,1
2,4
2,8
3,2
3,6
4,0
4,5
5,0
5,5
6,0
6,6
7,2
7,8
8,4
9,1
9,7
10,4
11,1
11,9
12,6
16,7
21,3
26,5
32,1
38,3
44,9
0,2
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,8
0,9
1,0
1,1
1,2
1,3
1,3
1,4
1,5
1,6
1,7
1,8
1,8
1,9
2,0
2,1
2,2
2,3
2,3
2,4
2,5
2,9
3,4
3,7
4,2
4,6
5,0
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0
1,1
1,2
1,4
1,5
1,7
1,8
2,0
2,1
2,3
2,5
2,7
2,9
3,0
3,2
3,5
4,6
5,8
7,2
8,7
10,4
12,2
14,1
16,2
18,3
20,6
23,1
25,6
28,3
31,1
0,5
0,5
0,6
0,6
0,7
0,7
0,8
0,8
0,9
0,9
1,0
1,0
1,1
1,1
1,2
1,2
1,3
1,3
1,4
1,4
1,5
1,7
2,0
2,2
2,5
2,7
2,9
3,2
3,4
3,7
3,9
4,2
4,4
4,7
4,9
Tab. D 36
107
Application technology
Technischefor
handleiding
metallic pipe
metalen
installation
leidingsystemen
systems 2nd
3deEdition
editie

XL-maten 64 t/m 108 mm
di (mm)
V (l/m)
64 x 2.0 mm
60.0
2.83 mm
76.1 x 2.0 mm
72.1
4.08
Vs
l/s
R
mbar/m
V
m/s
R
mbar/m
V
m/s
0,60
0,80
1,00
1,20
1,40
1,50
1,60
1,80
2,00
2,20
2,40
2,50
2,60
2,80
3,00
3,20
3,40
3,50
3,60
3,80
4,00
4,20
4,40
4,50
4,60
4,80
5,00
5,20
5,40
5,50
5,60
5,80
6,00
6,50
7,00
7,50
8,00
8,50
9,00
9,50
10,00
11,00
12,00
13,00
14,00
15,00
16,00
17,00
18,00
19,00
20,00
21,00
22,00
23,00
24,00
25,00
30,00
35,00
40,00
45,00
0,1
0,8
0,2
0,3
1,4
0,5
0,6
0,8
0,9
1,1
1,2
1,4
1,6
1,8
2,0
2,2
3,8
2,7
2,9
3,2
3,4
3,7
4,0
4,3
5,4
4,9
5,2
5,5
6,4
7,3
8,3
9,4
10,5
11,6
12,8
14,1
16,8
19,7
22,9
26,2
29,8
0,2
0,3
0,4
0,4
0,5
0,6
0,6
0,7
0,8
0,8
0,9
1,0
1,1
1,1
1,2
1,3
1,3
1,4
1,5
1,6
1,6
1,7
1,8
1,8
1,9
2,0
2,1
2,1
2,3
2,5
2,7
2,8
3,0
3,2
3,4
3,5
3,9
4,2
4,6
5,0
5,3
0,1
0,2
0,3
0,5
0,7
0,9
1,1
1,4
1,6
2,0
2,3
2,6
3,0
3,4
3,9
4,3
4,8
5,3
5,8
6,9
8,1
9,4
10,7
12,2
13,7
15,3
17,0
18,8
20,7
22,6
24,7
0,2
0,4
0,5
0,6
0,7
0,9
1,0
1,1
1,2
1,3
1,5
1,6
1,7
1,8
2,0
2,1
2,2
2,3
2,4
2,7
2,9
3,2
3,4
3,7
3,9
4,2
4,4
4,7
4,9
5,1
5,4
Tab. D 37
108
88.9 x 2.0 mm
84.9
5.66
108 x 2.0 mm
104.0
8.49
R
mbar/m
V
m/s
R
mbar/m
V
m/s
0,1
0,1
0,3
0,4
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1,0
1,1
1,1
1,2
1,3
1,4
1,5
1,6
1,7
1,8
1,9
2,1
2,3
2,5
2,6
2,8
3,0
3,2
3,4
3,5
3,7
3,9
4,1
4,2
4,4
5,3
0,1
0,1
0,1
0,1
0,2
0,2
0,3
0,3
0,4
0,5
0,5
0,6
0,7
0,7
0,8
0,9
1,0
1,2
1,4
1,6
1,8
2,1
2,3
2,6
2,9
3,2
3,5
3,8
4,2
4,5
4,9
5,3
7,3
9,8
12,5
15,5
0,2
0,3
0,4
0,4
0,5
0,5
0,6
0,6
0,7
0,8
0,8
0,9
0,9
1,0
1,1
1,1
1,2
1,3
1,4
1,5
1,6
1,8
1,9
2,0
2,1
2,2
2,4
2,5
2,6
2,7
2,8
2,9
3,5
4,1
4,7
5,3
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,9
1,0
1,2
1,4
1,6
1,7
2,0
2,2
2,4
2,6
3,1
3,7
4,2
4,9
5,5
6,2
6,9
7,7
8,5
9,3
10,2
11,1
12,1
13,1
14,1
19,7
Protocol: spoelen met water

Bouwplan
______________________________________________
Opdrachtgever vertegenwoordigd
door
______________________________________________
1.
De beproeving op druk heeft op
______________________________________________
2.
Materiaal van het leidingsysteem
______________________________________________
3.
Tabel: standaardwaarden voor het minimumaantal te openen tappunten op basis van de grootste nominale binnendiameter van het verdeelleidingsysteem
Grootste nominale binnendiameter van de verdeelleiding in

het momentele spoelgedeelte
25
32
40
50
65
80
100
Minimumaantal te openen
tappunten
12
18
28
4.
Binnen een etage worden de aftappunten, met de verst van de stijgleiding afgelegen aftappunten
volledig geopend.
Na een spoelduur van 5 minuten aan het laatst geopende spoelpunt worden de aftappunten in
volgorde na elkaar gesloten.
5.
Het voor de spoeling gebruikte drinkwater is gefilterd. Werkdruk PW = _______ bar.
6.
Onderhoudsarmaturen (etageafsluiting, voorafsluiting) zijn volledig geopend.
7.
Gevoelige armaturen en apparaten zijn gedemonteerd en door passtukken resp. flexibele leidingen vervangen.
8.
Schuimstraalmondstukken, perlators, doorstroombegrenzers zijn gedemonteerd.
9.
Ingebouwde verontreinigingszeven en vuilvangers voor armaturen moeten na de waterspoeling

worden gereinigd.
10. De spoeling gebeurt beginnend vanaf de hoofdkraan in de spoelvolgorde per afdeling richting
het verst verwijderde aftappunt.
De spoeling van de drinkwaterinstallatie is reglementair uitgevoerd

Plaats ________________________________________
Datum _________________________________
_______________________________________________
_________________________________________
Handtekening opdrachtgever/vertegenwoordiger
Protocol: Druktest voor drinkwaterinstallaties
Systems: Sanpress, Sanpress Inox, Profipress Proefmedium: perslucht of inert gas
Bouwplan
___________________________________________________
Bouwgedeelte
___________________________________________________
___________________________________________________
Opdrachtgever vertegenwoordigd
___________________________________________________
door
Uitvoerende vertegenwoordigd door ___________________________________________________
Materiaal van het leidingsysteem
___________________________________________________
Verbindingsplek
___________________________________________________
Installatiedruk
______ bar
Omgevingstemperatuur ______
______ C
Proefmedium ______
______ C
Proefmedium
Olievrije perslucht
Stikstof
Kooldioxide
complete installatie
De drinkwaterinstallatie werd als
in _____ gedeeltes gecontroleerd
Alle leidingen zijn met metalen stoppen, kappen, steekschijven of blinde flensen gesloten.
Apparaten, drukvaten of drinkwaterverwarmers zijn van de leidingen gescheiden.
Er heeft een visuele controle van alle buisverbindingen op vakkundige uitvoering plaatsgevonden.
1. Dichtheidsproef
Proefdruk 110 mbar
Tot 100 liter leidingsvolume tenminste 30 minuten proeftijd, voor elke volgende 100 liter dient de
proeftijd telkens met 10 minuten te worden verlengd.
Leidingvolume _____ liter
Proeftijd ____ minuten
Temperatuurnivellering en inertietoestand bij kunststoffen worden afgewacht, daarna begint de

proeftijd.
JA
NEE
Visuele controle van de leidinginstallatie / controle d.m.v. een
manometer Waterkolom U-buis resp. standpijp uitgevoerd?
Is er tijdens de dichtheidsproef een lek vastgesteld?
2. Belastingsproef met verhoogde druk
Temperatuurnivellering en inertietoestand bij kunststoffen worden afgewacht, daarna begint de
proeftijd.
Proefdruk < 50 mm max. 3 bar
Proefdruk > 50 mm max. 1 bar
Plaats ________________________________________
Proeftijd 10 minuten
Datum ________________________________
______________________________________________
_____________________________________
Handtekening/vertegenwoordiger
Protocol: Druktest voor drinkwaterinstallaties
Systemen: Sanpress, Sanpress Inox, Profipress Proefmedium: water

Gebruik manometers die drukverschillen van 0,1 mbar duidelijk aangeven.
Bouwplan
________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
Bouwgedeelte
________________________________________________________________
Opdrachtgever vertegenwoordigd door
_________________________________________________
Uitvoerder vertegenwoordigd door _________________________________________________________

Zijn alle reservoirs, apparaten en armaturen die niet geschikt zijn voor de te genereren druk, tijdens de beproeving op druk van de te testen installatie/deeltraject
gescheiden?
JA
Is de te testen installatie/deeltraject met gefilterd water gevuld en volledig ontlucht?

Functietest van de SC Contur
Is bij grotere temperatuurverschillen (10 K) tussen omgevingstemperatuur en vulwatertemperatuur, na het vullen van de installatie, een wachttijd van 30 minuten voor
de temperatuurcompensatie aangehouden?
Druk komt overeen met de beschikbare voedingsdruk van ____ bar echter maximaal
6,5 bar!
Visuele controle van de krachtinstallatie/controle middels manometer is uitgevoerd?
Is tijdens de functietest een drukverval ontstaan?
Is tijdens de functietest lekkage vastgesteld?
Beproeving op druk van de installatie
Werd de beproeving op druk voor de drinkwaterinstallatie met een minimale proefdruk van 15 bar uitgevoerd?
De proeftijd bedraagt 10 minuten
Is tijdens de proeftijd een drukverval ontstaan?
Is tijdens de proeftijd lekkage vastgesteld?
Plaats ________________________________________
Datum ________________________________
______________________________________________
________________________________________
NEE
Combinatie van leidingen in de drinkwaterinstallaties
Afb. D 188
Dit hoofdstuk gaf ons een overzicht aangaande de relevante aspecten over
het plannen en toepassen van de metalen Viega leidingsystemen met persfittingen voor sanitair. De praktijk heeft ons geleerd dat kunststofleidingsystemen met in het bijzondere aluminium versterkte PE-Xc buizen beter gebruikt
kunnen worden in de stortvloer, terwijl metalen buisleidingsystemen voor de
hoofd- of stijgleidingen geschikter zijn.
Viega voert deze leidingsystemen in zijn programma, alsook voorwandinstallaties met spoelsystemen voor hangtoiletten en urinoir. Meer details zijn te
vinden in Technische handleiding, Deel 2 en op de Nederlandse website van
Viega.
112
2 Verwarmingsinstallatie Koperen leidingsystemen
2 Verwarmingsinstallatie
Koperen leidingsystemen
Profipress systeemomschrijving
Profipress is een verwarmingsinstallatiesysteem met persfittingen, met
name voor de aansluiting van centrale verwarmingsketels en apparaten
in warmwaterinstallaties. Het systeem is ontworpen voor verwarmingsinstallaties volgens NEN EN 12828.
Bedrijfstemperatuur
Vermogen
Tmax 105 C
1 MW.
Naast de voor drinkwatertoepassingen voorgeschreven buizen met een

wanddikte van tenminste 1 mm kunnen in verwarmingsinstallaties ook
1
koperen buizen met een geringere wanddikte volgens NEN EN 1057
worden ingezet.
U dient eerst toestemming te vragen bij het Viega servicecenter, voordat
u Profipress voor andere dan de beschreven toepassingen gebruikt.
Verdelerconstructie
Verdeel- en stijgleidingen
Zonne-energie-installaties
Stadsverwarming (> 110 C met FKM-afdichtingselement)
Gelieve rekening te
houden met de minimale buisdikten uit
tabel. H 1
Andere toepassingsgebieden
Fittingen
Met persen draadverbinding
Afb. H 1
Afb. H 2
113
Buismateriaal
Technische gegevens
Koperen buizen volgens NEN EN 1057 (Minimum dikte zie tabel H-1)
Persfittingsmateriaal
Persfittingen 12 t/m 108 mm uit koper

Persfittingen met draadaansluiting
Afdichtingselement
Leveringstoestand
buizen
12 54 mm uit brons
64.0 108.0 mm uit koper
EPDM, zwart; (ethyleen-propyleen-dieen-monomeer); tot 110 C; niet bestand
tegen koolwaterstofoplosmiddelen, gechloreerde koolwaterstoffen, terpentijn, benzine
Stangen en rollen (zie tabel)
Keuringen
Systeem
Buizen
Nominale diameter [mm]
Profipress
Profipress XL
Profipress met SC-Contur DVGW-reg.nr. DW-8511AP3139

Profipress XL
DVGW-reg.nr. DW-8511AT2347
Koperen buizen volgens de NEN EN 1057
12 / 15 / 18 / 22 / 28 / 35 / 42 / 54
64.0 / 76.1 / 88.9 / 108.0
Minimum toe te passen dikten van de koperen buizen in verwarmingsinstallaties
d x smin
Volume per strekkende meter buis
[mm]
[liter / m]
12 x 0,7
0,09
15 x 0,8
0,14
18 x 0,8
0,21
22 x 0,9
0,32
28 x 1,0
0,53
35 x 1,0
0,83
42 x 1,0
1,26
54 x 1,2
2,04
Maat
Materiaal
persfitting
Standaard
Koper
XL
Koper
XL-buizen
64,0 x 2,0
2,83
76,1 x 2,0
4,08
88,9 x 2,0
5,66
108,0 x 2,5
8,33
Tab. H 2
114
Componenten
Afb. H 3
Buizen
Naast de voor drinkwatertoepassingen voorgeschreven buizen met een
wanddikte van tenminste 1,0 mm kunnen in verwarmingsinstallaties ook
koperen buizen met een geringere wanddikte volgens NEN EN 10571 worden
ingezet. (Minimum dikte zie tabel H1).
Persfittingen
Het uitgebreide Profipress-assortiment maakt talrijke installatie- en aansluitvarianten mogelijk bij de plaatsing van ketel en kranen of kelder-, verdeel- en stijgleidingen. XL-maten zijn identiek aan die van de drinkwaterinstallatie.
Profipress-componenten zie ook hoofdstuk

Drinkwaterinstallatie
De constructie van geprefabriceerde verdelersystemen en de inbouw van

kleppen, kranen en apparaten wordt mogelijk gemaakt door flenzen, overgangsstukken en draadfittingen met een directe persaansluiting.
115
Profipressfittingen
Met alle voordelen van het Viegasysteem
De groene stip als kenmerk van de SC-Contur
Gekeurd volgens DVGW W 534

SC-Contur
Persfittingen voor bijna alle
aansluitvarianten
Persmachine met accu of

netvoeding
Meer dan 500

systeemcomponenten
Afb. H 4
Profipress XL-maten
dxs
[mm]
[liter / m]
64,0 x 2,0
2,83
76,1 x 2,0
4,08
88,9 x 2,0
5,66
108,0 x 2,5
8,33
Maat
XL
Materiaal
persfitting
Koper
Tab. H 3
Alle maten zijn identiek aan die van de drinkwaterinstallatie. De constructie van
geprefabriceerde verdelersystemen en de inbouw van ventielen, kranen en
apparaten wordt mogelijk gemaakt door flenzen, overgangsstukken en draadfittingen met een directe persaansluiting.
Fittingen van brons
Voor de aansluiting van
kranen en kleppen
Afb. H 5
116
Easytop-kogelkranen
Easytop-kogelkranen zijn geschikt voor verwarmingssystemen volgens NEN
EN 12828 en ontworpen voor een maximale bedrijfstemperatuur van 105 C.
Ze worden bij voorkeur ingezet voor de bouw van verdelers en voor de installatie van aansluit- en onderhoudsarmaturen, apparaten en afsluiters voor
standpijpen en etageleidingen.
Gekleurde kappen maken een consequente mediakenmerking mogelijk. Voorbeeld: aanvoer: rood, retour: blauw. Nieuw in het assortiment is de Easytop-kogelafsluiter met pompaansluiting, optioneel met zwaartekrachtrem.
Verwarmingsverdeling
met uitbreiding van de
installatie
Easytop-kogelkranen
als afsluitkranen
Vervangbare kenplaatjes rood/blauw voor
aanvoer en retour
Afb. H 6
117
Af fabriek ingelegd EPDM-afdichtingselement
Hoogste veiligheidstechnische temperatuur Tmax = 110 C

Maximaal toelaatbare werkdruk pmax = 10 bar
FKM-afdichtingselement (extra toebehoren)
Maximaal toelaatbare bedrijfstemperatuur Tmax = 140 C
Maximaal toelaatbare bedrijfsdruk pmax = 16 bar
De af fabriek ingelegde afdichtingselementen van EPDM (zwart) bieden
voor gewone toepassingen in de gebouwentechniek voldoende veiligheidsreserves.
Wanneer hogere eisen worden gesteld, bijv. voor zonnecollectoren met
buizen, kunnen FKM-afdichtingselementen worden bijbesteld en handmatig worden vervangen. Verder kan men Profipress S bestellen. (Persfitting met voorgemonteerd FKM-afdichtingselement.)
FKM-afdichtingselementen mogen niet in gas- en drinkwaterinstallaties
worden ingezet.
118
Toepassingen
Stijgleidingen
In de kruis T-stukken stroomt het water om de doorlopende, binnenin liggende buis. Met dit principe kunnen leidingen elkaar zonder sprongbochten
kruisen. De montage gebeurt vlak tegen de wand of ingemetseld.
Kruis T-stuk
Afb. H 7
Voordelen
Geringe inbouwdiepte
Installatie op n hoogte
Dieper uitslijpen is niet nodig
Ideaal bij beperkte ruimte
Gemakkelijke montage, ook in de vloer
Minder fittingen nodig
Het kruisstuk 24 en de spronbocht maken de directe aansluiting op de stijgleiding mogelijk, ook indien de beschikbare ruimte erg beperkt is.
Radiatoraansluiting
Aan weerszijden van de
stijgleiding
Afb. H 8
Voordelen
Tijdbesparende montage
Zeer weinig ruimte nodig
Visueel aantrekkelijke opbouwinstallatie
Beproefde oplossing voor openbare gebouwen
119
Voetventielen
Voetventielen voor radiatoren zijn met een persaansluiting in rechte- of
haakse uitvoering leverbaar.
Voetventiel voor
radiatoren
In rechte- of haakse uitvoering met persmof
voor directe persing
Afb. H 9
Voordelen
Koude persverbindingstechniek: geen gebruik van soldeerbout

Geen tijdverlies. Het verwijderen van hittegevoelige afdichtingen die zouden kunnen verbranden bij het solderen is bij het persen niet nodig
Geen geoxideerde of verbrande plekken

Vernikkeld brons
Radiatoraansluiting
Renoveren zonder
brandgevaar
120
Afb. H 10
Afb. H 11
Brandsporen en bewerkingsresten kunnen bij

het solderen niet worden uitgesloten
Koude persverbindingstechniek schoon

werk vanaf het begin
Aansluiting verwarmingselement
Aansluiting via centrale inbouwverdeler
De inbouwverdeler ook toegestaan op ontoegankelijke plaatsen vermijdt
het kruisen van leidingen. Afb. H12 toont de radiatoraansluiting via meerdere, aan elkaar geperste inbouwverdelers in combinatie met de af fabriek
gesoleerde zacht koperen buis
Ruimtebesparend, want geen groepsverdeler in huis nodig

Kruisingsvrije leidingen bij geringe bouwhoogte van de vloer
Korte montagetijd
Geen extra verbindingsstukken nodig
Installatie van de vloerverdeler met persfittingen
Drie aan elkaar geperste inbouwverdelers geven vier uitgangen voor de aansluiting van radiatoren. Op het uiteinde van de verdeler kan een verloopsok,
bijv. 22 x 15 worden geperst.
Let bij het draaien van een inbouwverdeler op de uitgangen voor aanvoer
en retour.
Inbouwverdeler
A
Als centrale
groepsverdeler
Afb. H 12
121
Radiatoraansluiting
vanuit de vloer
via centrale
inbouwverdeler
Afb. H 13
Toepassingsmogelijkheden
Radiatoraansluiting via meerdere, samengeperste inbouwverdelers

Inbouw op ontoegankelijke plaatsen, vermijdt het overbruggen van leidingen en maakt een professionele inbedding in de vloerconstructie
mogelijk
Inbouwverdeler
met isolatiebox
Afb. H 14
122
Afb. H 15
Aansluiting met kruising-T-stuk

Kruis-T-stukken
in de etageverdeling
Afb. H 16
Kruis-T-stuk
met koperen buis vanuit
de vloer
Afb. H 17
Let bij het draaien van kruis-T-stukken op de uitgangen voor aanvoer (V)
en retour (R).
Blanke buizen en persverbindingen isoleren en tegen externe mechanische invloeden beschermen.
123
Toepassingsvoorbeeld
Bevestigingsafstanden
van de leiding in
combinatie met
kruis-T-stuk
Afb. H 18
Montage-instructies
Bij de montage van leidingen dient men erop te letten dat:
de montage spanningsvrij gebeurt.
de buizen bij thermische lengteveranderingen geen schade veroorzaken
en elkaar niet raken.
glijdende buisbevestigingen worden gebruikt, die een lengteverandering
van de buizen niet belemmeren.
buisbevestigingen ongewild vaste punten worden.
Kruis-T-stuk
met tweedelige
isolatiebox
Afb. H 19
124
Afb. H 20
Aansluiting met T-stuk-installatie

T-stukinstallatie
Aansluiting vanuit
de vloer en via het
radiatoraansluitblok in
de wand
Afb. H 21
Afb. H 22
Aansluiting met radiatoraansluitblok

Radiator met radiatoraansluitstuk en adapterset (voor klepradiatoren met binnen- of buitendraad). Het radiatoraansluitblok is in de wand genstalleerd,
aangesloten met buizen, gelegd in de egalisatielaag van de afwerkvloerconstructie.
Is de afwerkvloerconstructie dikker dan > 90 mm, dan adviseren wij het radiatoraansluitblok met aansluithoogte 225 mm.
Inbouwsituatie
Afb. H 23
Afb. H 24
125
Montagevoordelen radiatoraansluitblok
Voordelen in n oogopslag
Geprefabriceerde aansluitafstand van 50 mm

Radiatormontage na voltooiing van alle pleister-, tegel-, afwerkvloeren
schilderwerkzaamheden.
Geen extra werk door meermalige montage en demontage van de

radiatoren
Geen beschadiging van de radiatoren en aansluitleidingen tijdens de

ruwbouw
Geen tussentijdse opslag, geen beschadiging van de radiatoren voor de

eindmontage
Geen extra afpersen van de verwarmingsleidingen nodig

Beproeving op druk en proefverwarming zonder radiatormontage
(winter)
Geringe inbouwdiepte in de ruwbouwwand

Kleurenharmonie tussen roestvast staal en vernikkeld
radiatoraansluitstuk
Radiatoraansluitblok
Inbouwmaten
126
Afb. H 25
Afb. H 26
Afb. H 27
Afb. H 28
Met radiatoraansluiting vanuit de plint

Aansluitset met traditionele radiator
Aan weerszijden, met
radiatoraansluitset vanuit de plint
Ook geschikt voor
radiatoren met ingebouwde ventielen
Afb. H 29
Radiatoraansluitset
voor plinten
Inbouwmaten
Afb. H 30
Afb. H 31
Voor standard plinten

Ziet er aantrekkelijk uit met aansluitstukken van brons vernikkeld
Voor alle gangbare radiatormodellen
Geen brandveiligheidsmaatregelen nodig.
127
Adaptersets voor radiatoren met ingebouwde ventielen

Adaptersets
radiator
radiatoraansluitstukken/-sets
Rp
Adapterset
Adapterset
1022.5
1022.6
1096.9
1096.8
Tab. H 4
Benodigde adaptersets en radiatoraansluitstukken voor radiatoren met binnen- en buitendraad.
128
Isoleren en leggen van leidingen*

Afhankelijk van de toepassing en het buismateriaal dient de isolatie, plaatsing
en bevestiging van leidingen om de volgende redenen volgens de erkende
regels der kunst te gebeuren:
bescherming tegen condensvorming,

voorkoming van uitwendige corrosie,
beperking van warmteverliezen,
vermijden van tikgeluiden ten gevolge van lengte-uitzetting,
geen overdracht van stromingsgeluiden.
Buizen die af fabriek niet ommanteld of gesoleerd zijn, en alle vormen verbindingsonderdelen moeten ter plaatse worden gesoleerd om uitwendige
corrosie en de overdracht van stromingsgeluiden te voorkomen. Bij het leggen dienen de leidingen zodanig te worden bevestigd, dat de onvermijdelijke
lengteveranderingen geen tikgeluiden veroorzaken. Deze kunnen het gebruikerscomfort namelijk sterk doen afnemen.
Als leidingen op een dragende ondergrond worden gelegd, moeten ze worden bevestigd. Voor de isolatielaag of in ieder geval toch voor de contactgeluidisolatie dient door egalisatie weer een glad oppervlak te worden
gecreerd. Voor de egalisatie boven de leidingen mogen alleen gebonden
stortlagen worden gebruikt.
Isolatie tegen warmteverlies*
Om de warmteafgifte van leidingen voor de warmteverdeling te beperken,
dienen deze te worden gesoleerd. Neem de geldende voorschriften in acht!
Koperen buizen
SANCO-buis, blank
WICU-buis, fabrieksmatige isolatie
Eco
Afb. H 32
129
Warmtedistributieleidingen
Verwarmingsleidingen zijn warmte distributieleidingen en moeten ter beperking van de warmteafgifte worden gesoleerd. Fundamentele instructies voor
in de vloer gelegde leidingen:
Leidingen in de vloerconstructie tussen verwarmde ruimten, ook

van verschillende gebruikers, hoeven slechts met 9 mm m.b.t.
= 0,04 W / mK te worden gesoleerd.
Uitzondering op de
isolatieplicht
Voor zover de leidingen van centrale verwarmingen volgens de rijen

1t/m 4 zich in verwarmde ruimtes of in constructieonderdelen tussen
verwarmde ruimtes van n gebruiker bevinden, en de warmteafgifte
door blootliggende afsluitmechanismes kan worden benvloed, worden
geen eisen m.b.t. de minimumdikte van de isolatielaag gesteld.
Minimale isolatielaagdikte
Soort leidingen/kranen
Minimale isolatielaagdikte m.b.t.

een warmtegeleidingsvermogen
van 0,035 W / (m K)
Binnendiameter tot 22 mm
20 mm
Binnendiameter van meer dan 22 tot 35 mm
30 mm
Binnendiameter van meer dan 35 tot 100 mm
gelijk aan binnendiameter
Binnendiameter van meer dan 100 mm
100 mm
Leidingen en kranen volgens de rijen 1 t/m 4 in wanden plafonddoorgangen, aan kruisingen of verbindings- 1/2 van de eisen uit de rijen 1 t/m 4
punten van leidingen, bij centrale leidingnetverdelers
Cv-leidingen volgens de rijen 1 t/m 4, die na de inwerkingtreding van deze verordening in constructieonderdelen tussen verwarmde ruimtes van verschillende
gebruikers worden gelegd
1/2 van de eisen uit de rijen 1 t/m 4
Leidingen volgens rij 6 in de vloerconstructie
6 mm
Koudeverdelings- en koudwaterleidingen alsmede

armaturen van systemen voor luchtbehandelingstechniek en klimaatkoeling
6 mm
Tab. H 5
130
Leidingen in de vloer
Tabel H-4 geldt voor minimale isolatielaagdikten waarbij het isolatiemateriaal
een warmtegeleidingsvermogen van 0,035 W/mK heeft. Worden isolatiematerialen gebruikt die van de warmtegeleidingsklasse WLG 035 afwijken, dan
moet de minimale dikte van de isolatielaag worden omgerekend. Bepaalde
koperen buizen zijn af fabriek geisoleerd waaran het isolatiemateriaal een
warmtegeleidingsvermogen van 0,025 W/mK heeft. Dit leidt per definitie ook
tot een minimalisering van de totale buitendiameter, zodat een minimale
vloerhoogte mogelijk is.
Voorbeelden
Isolatie van leidingen
in de vloer
Koperen buis 15 mm,
met kunststof ommanteld,
in verdiepingsvloeren
tussen verwarmde ruimtes van n gebruiker
Afb. H 33
Afwerkvloer
PE-folie
3 Contactgeluidisolatie
4 Egalisatielaag WLG 040
(vb. Polystyrol platen)
Leiding, ommanteld
Stortlaag (Meabit/Perlit)
7 Betonvloer
8 Inslagplug (nylon) voor
buisbevestiging
>>
131

in de vloer
Koper buis,
50 %, 15 mm,
met fabrieksmatige
isolatie rondom
( = 0.026 W / mK),
tussen verwarmde ruimtes van verschillende
gebruikers
Afb. H 34
Afwerkvloer
PE-folie
Fabrieksmatige isolatie
Stortlaag (Meabit / Perlit)
7 Betonvloer

in de vloer
Koper buis, 50 %,
15 mm,
met fabrieksmatige
isolatie rondom
( = 0.026 W / mK),
in de vloer tegen
bodem, buitenlucht of
onverwarmde ruimte
Afb. H 35
Afwerkvloer
PE-folie
132
Fabrieksmatige isolatie
Stortlaag (Meabit / Perlit)
7 Betonvloer
8 Bodem (steengruis)
Menginstallaties
Omdat bij het opwarmen van de installatie nagenoeg het gehele zuurstofgehalte thermisch uitgedreven wordt, kan het Profipress-systeem in verwarmingsinstallaties zonder corrosiegevaar met buizen en onderdelen van
andere metalen worden gecombineerd.
Een ontoelaatbare zuurstofopname van het verwarmingswater moet worden
vermeden door een vakkundige constructie van de verwarmingsinstallatie,
betrouwbare kranen en een vakkundige installatie van het expansievat.
Kan de zuurstofopname in een verwarmingsinstallatie niet absoluut worden
uitgesloten, dan bepalen de technische voorschriften de verdere werkwijze
bijv. de chemische binding van de zuurstof.
Afpersen
Met water
Alle leidingen zijn klaar, maar nog niet ingestort. Ze dienen nu aan een dichtheidsproef te worden onderworpen.
De te controleren installatie wordt getest met een druk die gelijk is aan de
reactiedruk van de veiligheidsklep.
Met lucht
Het afpersen van het Profipress-systeem in verwarmingsinstallaties kan ook
met perslucht of inerte gassen worden uitgevoerd.
133
Profipress kan in stadsverwarmingsinstallaties worden ingezet.
Met EPDM-afdichtingselement (standaard)
Hoogste veiligheidstechnische temperatuur 110 C

Maximaal toelaatbare werkdruk 10 bar
Met FKM-afdichtingselement (toebehoren) / Profipress S system
Maximaal toelaatbare bedrijfstemperatuur 140 C
Bestelgegevens
FKM-afdichtingselement
Perssysteem
Profipress
Naam
fluorelastomeer
Toepassingsgebied
Kleur
Maten
Afmeting
Artikelnr.
12 x 2,35
459 376
15 x 2,50
459 390
18 x 2,50
459 406
Zonne-energieinstallaties
22 x 3,00
459 413
28 x 3,00
459 420
Vacumcollectoren
35 x 3,00
459 437
Standsverwarmingsinstallaties
42 x 4,00
459 444
54 x 4,00
459 451
zwart, mat
76,1 x 5,0
459 468
88,9 x 5,0
459 475
DN 10 t/m 100
108,0 x 5,0
459 482
Stuks/VE
10
Tab. H 7
Tab. H 6
Stadsverwarmingsinstallatie
Met externe warmwateropslag
Afb. H 36
er additieven
in hetpressure
stadsverwarmingswater
zitten, bijv. anticorrosieAls
Maximum
operating
16 bar
of antivriesmiddelen, mag Profipress alleen worden gebruikt met toestemming met toestemming van het Viega servicecenter.
134
Systeemomschrijving Profipress S
Profipress S-persfittingen zijn geschikt voor gebruik in verwarmingssystemen
met temperaturen van meer dan 100 C en kortdurende piektemperaturen van
meer dan 280 C samen met koperen buizen conform NEN EN 1057.
Lagedruk-stoominstallaties
Het gebruik met Profipress-persfittingen is toegestaan indien ze extra
worden voorzien van FKM-afdichtingselementen (12 - 35 mm).
Het gebruik van het systeem in installaties met additieven (bijv. anticorrosie- of antivriesmiddelen) in het verwarmingswater of voor andere dan de
beschreven toepassingen moet worden goedgekeurd door het Viega servicecenter..
Bedrijfsvoorwaarden voor stadsverwarmingsinstallaties
Bedrijfsdruk
pmax 16 bar
Bedrijfstemperatuur
Tmax 140 C
Bedrijfsvoorwaarden voor lagedruk-stoominstallaties
Bedrijfsdruk
pmax < 1 bar
Bedrijfstemperatuur
Tmax 120 C
Markering
Witte stip op het SC-Contur.
Wit vlakje met FKM ID-markering.
Het gebruik van Profipress S- en Profipress-persfittingen met FKM-afdichtingselements is niet toegestaan in drinkwateren gasinstallaties.
Markering
Profipress S
Oranjekleurige
verpakking
Afb. H 37
Afb. H 38
135
Technische handleiding
Leidingsystemen
De aanvoer dient stijgend, de retour dalend te worden genstalleerd,

zodat het systeem indien nodig kan worden geledigd.
Bij lediging moet het warmtemedium in een reservoir worden opgevangen.
Bij de plaatsing van de collectorleidingen dient rekening te worden

gehouden met de maximaal te verwachten thermische uitzetting.
Bedraagt de buislengte bij een mediumtemperatuur van 15 C 15 m, dan
wordt de buis bij een stijging van de mediumtemperatuur tot 100 C ca.
21mm langer.
Buismateriaal
Voor de toepassing in zonne-energiesystemen kunnen met Profipress ook
koperen buizen met een geringere wanddikte worden gebruikt in overeenstemming met NEN EN 10571 tabel H-1).
Let op bij voorgesoleerde buizen!
De maximaal toelaatbare bedrijfstemperatuur van het isolatiemateriaal
bedraagt meestal slechts 100 C.
Neem de gegevens van de fabrikant in acht.
Spoelen
Om de leidingen te spoelen, volstaat bij Profipress de eenvoudige spoelmethode, d.w.z. met water en normale leidingdruk. Het hele collectorcircuit
wordt gespoeld, inclusief zonne-energiesysteem, collector en buffer in de
stroomrichting van de pomp.
Om het koken of bevriezen van de spoelvloeistof te voorkomen, mag de
installatie niet bij extreem hoge of lage buitentemperaturen worden
gespoeld.
Beproeving op druk
De beproeving op druk dient volgens de instructies van de fabrikant van de
collector te worden uitgevoerd.
Opmerking: uitgebreide informatie over de installatie van zonne-energie-systemen vindt kan men bij de Duitse koperinstituut verkrijgen.
136
Zonneenergiesysteem
huisaansluiting
Afb. H 39
137
Stalen leidingsystemen
Prestabo systeemomschrijving
Het Prestabo-systeem is bedoeld voor gebruik in industrile en verwarmingsinstallaties, en niet geschikt voor toepassing in drinkwaterinstallaties. Buizen en fittingen zijn daarom met een rood symbool Niet voor
drinkwaterinstallaties gekenmerkt.
Prestabo-componenten mogen alleen samen met onderdelen worden
gebruikt die tot het systeem behoren. Het gebruik van het systeem voor
andere dan de beschreven toepassingen dient met onze firma te worden
overlegd.
De persfittingen zijn met de SC-Contur uitgerust en zijn in ongeperste
toestand zichtbaar lek.
Bedrijfsvoorwaarden bij gebruik met EPDM-afdichtingselement
Water, gesloten systeem bij bedrijfstemperaturen tot max.

Tmax = 110 C; pmax 16 bar
Perslucht, droog en olievrij: pmax 16 bar

Bedrijfsvoorwaarden bij gebruik met FKM-afdichtingselement
Water: bij bedrijfstemperaturen tot max. Tmax = 140 C; pmax 16 bar

Perslucht, droog maar niet olievrij: pmax 16 bar
Prestabo-buizen,
persfittingen en
flenzen
Met rode kenmerking:
Niet geschikt voor
drinkwaterinstallaties
Afb. H 40
138
Afb. H 41
2 Verwarmingsinstallatie Stalen leidingsystemen
Technische gegevens
Ongelegeerd staal, materiaalnr. 1.0308 volgens NEN EN 10305-3, electrolitisch verzinkt aan de buitenkant. Buisdiameters 15 t/m 54 mm ook met
1,0 mm PP-ommanteling leverbaar vanuit de fabriek.
Buis- en persfittingsmateriaal
Af fabriek ingelegd EPDM-afdichtingselement als O-ring voor bedrijfstemperaturen 110 C en een werkdruk tot 16 bar.
Afdichtingselement
6m-stangen, op dichtheid getest en gekenmerkt
Leveringswijze
12 / 15 / 18 / 22 / 28 / 35 / 42 / 54
64.0 / 76.1 / 88.9 / 108.0
Prestabo
Toepassingsgebieden
Maten [mm]
Prestabo XL
Zonne-energie-installaties (PP-gecoate leiding uitgesloten)

Koelingsinstallaties
Verwarmingsinstallaties
Vacuminstallaties
Installaties voor technische gassen (op aanvraag)
Gegevens Prestabo-buis, electrolitisch verzinkt

Buis buiten x s
[mm]
Volume per strekGewicht per

kende meter buis strekkende meter
[liter / m]
buis [kg / m]
Buisgegevens
Gewicht per
6 m lengte
[kg]
Artikelnr.
12 x 1,2
0,07
0,32
1,9
650 339
15 x 1,2
0,13
0,41
2,5
559 441
18 x 1,2
0,19
0,50
3,0
559 458
22 x 1,5
0,28
0,80
4,6
559 465
28 x 1,5
0,49
1,00
5,9
559 472
35 x 1,5
0,80
1,20
7,4
559 496
42 x 1,5
1,19
1,50
9,0
559 489
54 x 1,5
2,04
2,00
11,7
559 502
64,0 x 2,0
2,83
3,06
18,3
598 327
76,1 x 2,0
4,08
3,66
21,9
598 334
88,9 x 2,0
5,66
4,29
25,7
598 341
108,0 x 2,0
8,49
5,23
31,4
598 358
Gegevens Prestabo-buis, electrolitisch verzinkt, ommanteld

17 x 2,2
0,13
0,45
2,7
577 117
20 x 2,2
0,19
0,60
3,3
577 124
24 x 2,5
0,28
0,82
4,9
577 131
30 x 2,5
0,49
1,10
6,4
577 148
37 x 2,5
0,80
1,30
8,1
577 551
44 x 2,5
1,19
1,60
9,7
577 568
56 x 2,5
2,04
2,10
12,6
577 575
electrolitisch verzinkt
Buisgegevens
maten incl. 1,0 mm
PP-ommanteling
Tab. H 8
139
Componenten
Buizen
Prestabo-staalbuizen zijn dunwandige, aan de lengtenaad gelaste leidingbuizen van ongelegeerd staal, materiaalnr. 1.0308 volgens NEN EN 10305-3
electrolitisch verzinkt aan de buitenkant, met een zinklaagdikte van 8 tot 15
m (blauw gechromateerd). Ze zijn vormstabiel met een geringe warmte-uitzetting en dus ideaal voor kelder- en sijgleidingen in verwarmingsinstallaties.
Buisuitvoeringen
Buisuitvoeringen
Electrolitisch verzinkt, alle maten: voor inbouwinstallaties en kelder- en

stijgleidingen. Warm wordende leidingen worden achteraf gesoleerd.
Ommanteld, 15 t/m 54 mm: met PP-mantel voor visueel aantrekkelijke

opbouwinstallaties.
Buizen van 6 m lengte met metalen buiten- en binnenoppervlakken.

De buiseinden zijn ter bescherming tegen vervuiling met rode kunststof
kappen afgesloten.
Alle buizen zijn op dichtheid getest.

Kenmerken
Ongeschikt voor
drinkwater (zie ook volgende pagina)
Afb. H 42
140
Markering
1
Buismarkering
Eelectrolitisch verzinkte
en eelectrolitisch verzinkte ommantelde buis
Let op!
Niet geschikt voor

drinkwater
Afb. H 43
1
Fabrikant/systeemnaam
Materiaalnummer volgens DIN
3 Materiaal van de ommanteling
4 Nominale diameter x wanddikte
Afkorting buisfabrikant
Productiedatum
7 Chargenummer
Buismarkering
Sendzimir verzinkte
buis.
Afb. H 44
Systeemfabrikant / systeemnaam
Materiaalnummer
3 Nominale diameter x wanddikte
Chargenummer
Certificatieteken / -nummer
6 Drukniveau
Opslag en transport
Om de compromisloze kwaliteit van de stalen Prestabo-buizen te waarborgen, moeten de volgende richtlijnen in acht worden genomen bij het transport
en de opslag van buizen.
Verpakking en beschermfolies (alleen voor in PP-folie gewikkelde buizen)

dienen pas vlak voor het gebruik te worden verwijderd.
De buiseinden moeten bij levering worden afgesloten met einddoppen,
voordat de buizen worden gebruikt.

Sla de buizen niet zonder bescherming op de betonnen vloer op.
Plak geen beschermfolies e.d. op de buizen.
Trek geen buizen over laadranden.
Gebruik alleen een staalreinigingsmiddel om de buisoppervlakken te
reinigen.
141
Persfittingen
Alle persfittingen worden vervaardigd uit staal, materiaalnr. 1.0308 volgens
NEN EN 10305-3, electrolitisch verzinkt aan de buitenkant, met een zinklaagdikte van 8 tot 15 m (blauw gechromateerd).
SC-Contur
De SC-Contur maakt per ongeluk ongeperste persfittingen zichtbaar tijdens
het vullen van de installatie. Ongeperste persfittingen worden in het drukbereik van 1 bar tot 6,5 bar duidelijk vastgesteld door waterlekkage of door
drukverlies op de testmanometer. Deze kunnen vervolgens meteen worden
nageperst.
Prestabo
Persverbindingssysteem
met SC-Contur
Fittingen 15 tot en met
108,0 mm van staal,
aan de buitenkant
Af fabriek met EPDMafdichtingselement
Afb. H 45
Technische kenmerken
SC-Contur met rode markering op de rib

Nauwkeurige Insteekzone met precieze diameter, vaste lengte en rechte
142
afwerking
Vastgelegde insteekdiepte door voorgevormde aanslag
Af fabriek ingelegd afdichtingselement uit EPDM
Het volume van de ril is exact op het afdichtingselement afgestemd
Voldoet aan de erkende regels der kunst
Omvangrijk assortiment fittingen
Viega persmachines met - accu of 230 Volt voor eenvoudige montage
door n persoon
EPDM
Prestabo-persfittingen zijn af fabriek met EPDM-afdichtingselementen uitgerust, die voor de meeste toepassingen volstaan. In de onderstaande tabel
vindt u enkele typische toepassingsvoorbeelden.
Prestabo toepassingsgebieden met EPDM afdichtingsring
Tmax
pmax
Gebruik
[C]
[bar]
Verwarming
Warmwaterverwarming
met pomp 95 C, radiatoraansluiting
max.
105
EN 12828
Zonne-energieinstallaties
Zonne-energiecircuit
Voor plaatcollectoren
Airco-installaties
Secundair circuit,
gesloten
10
Inhibitoren voor koudwatersets,

zie materiaalbestendigheid
Perslucht
Alle leidingtypes
20
16
Droog, max. olieconcentratie

25 mg / m
Vacum
Alle leidingtypes
20
1,0
mbar
Technische
gassen
Alle leidingtypes
20
Toepassingsgebied
Opmerkingen
Navraag nodig!
Tab. H 9
FKM
Voor toepassingsgebieden met een hogere temperatuur en druk kunnen de
persverbindingen met een FKM-afdichtingselement worden uitgerust.
Hiervoor moeten de af fabriek ingelegde EPDM-afdichtingselementen door
FKM-afdichtingselementen worden vervangen. Voorbeelden hiervan vindt u
in de onderstaande tabel.
Prestabo toepassingsgebieden met FKM-afdichtingselement
Tmax
pmax
[C]
[bar]
Stadsverwarminginstallaties
Stadsverwarming
na de huisaansluiting
140
16
Stoom
Lagedruk-stoominstallaties
120
<1
Zonne-energiecircuit
Toepassingsgebied
Gebruik
Opmerkingen
Voor vacuumcollectoren
Tab. H 10
Bestelgegevens FKM-afdichtingsring
Afmeting [mm]
Art.-nr.
Afmeting [mm]
Art.-nr.
12 x 2,35
459 376
42 x 4,13
459 444
15 x 2,60
459 390
54 x 4,13
459 451
18 x 2,60
459 406
64,0 x 5
614 461
22 x 3,10
459 413
76,1 x 5
614 485
28 x 3,10
459 420
88,9 x 5
614 478
35 x 3,25
459 437
108,0 x 5
614 492
FKM-afdichtingselementen mogen
niet in drinkwateren gasinstallaties
worden ingezet.
Tab. H 11
143
Toepassingstechniek
Extra corrosiebescherming nodig bij
corrosief werkende
materialen
Bijv.: egalisatielagen,
vulpasta's enz.
Bescherming tegen uitwendige corrosie

Prestabo buizen en fittingen zijn beschermd door een uitwendige verzinking.
Toch kunnen ter bescherming tegen permanent inwerkend vocht of bij contact met corrosief werkende materialen extra maatregelen nodig zijn.
Gebruik van celgesloten isolatieslangen met vakkundige afdichting van

alle stoot- en snijranden door geschikte verlijming.
Scheidingsfolies in de vloeropbouw controleren op dichtheid over het

gehele oppervlak.
Leidingen buiten de door vocht belaste ruimten leggen.

Wanneer de vloer veelvuldig met water en/of reinigings-/desinfectiemiddelen worden gereinigd, bijv. in bejaarden- of verzorgingstehuizen
en ziekenhuizen, moeten zichtbare radiatoraansluitingen vanuit de vloer
worden vermeden. Aansluitingen vanuit de muur vergemakkelijken de
reinigingswerkzaamheden en sluiten extra corrosierisico's uit.
Bij radiatoraansluitingen vanuit de vloer moet worden gezorgd voor een
vakkundige corrosiebescherming en een vakkundige afdichting van de
voegen om het risico op corrosie door binnendringend schoonmaakwater uit te sluiten.
Gebruik van ommantelde buizen (Prestabo) andere buiskwaliteiten
moeten volgens de instructie van de fabrikanten worden voorzien van
een extra corrosiebescherming.
In principe zijn de aansluiting van radiatoren vanuit de wand, de vakkundige
afdichting van voegen en het gebruik van ommantelde buizen de beste maatregelen om corrosie te voorkomen.
Wanneer ondanks bovengenoemde maatregelen geen duurzame bescherming tegen vocht kan worden gegarandeerd of wanneer het gaat om toepassingsgebieden met speciale eisen bijv. in koelcircuits , moeten speciale,
van geval tot geval uit te proberen maatregelen voor de corrosiebescherming
worden genomen, voor de uitvoering waarvan de informatie van de fabrikant
van de gebruikte producten en het AGI-werkblad Q 151 in acht moeten worden genomen.
Warmte-isolatie apart
bekijken!
De plaatsing van een warmte-isolatie moet onafhankelijk van de corrosiebescherming per geval worden gecontroleerd.
Industrieel gebruik
Bij installatie in industrile omgevingen, met belastingen door agressieve
omgevingslucht, moeten de daarvoor geldende, interne fabrieksnormen in
acht worden genomen. Als leidingen in permanent vochtbelaste bouwelementen van badkamers, grootkeukens of slagerijen zijn gelegd, hebben de
volgende beschermende maatregelen hun waarde bewezen:
Gebruik van celgesloten isolatieslangen, bij zorgvuldige afdichting van

alle stoot- en snijranden door geschikte verlijming.
Vochtafdichting van de gelegde leidingen door scheidingsfolies in de

vloeropbouw.
Aanleg van leidingen buiten de zones die aan risico's zijn blootgesteld.
144
Koelwatercircuits
Het Viega Prestabo-persfittingsysteem kan in alle gesloten koelwatercircuits
worden gebruikt, waarin tijdens de werking geen zuurstof kan binnendringen.
Door de bedrijfsomstandigheden in koelwatersystemen kan het nodig zijn het
dragermedium te voorzien van een antivriesmiddel. Tot een glycolgehalte van
50% bij de totale waterinhoud kunnen standaard-afdichtingselementen van
EPDM worden gebruikt. Viega sendzimirverzinkte buizen zijn voor deze toepassing niet geschikt.
Conform NENEN14868 (2005-11) leidt het opnieuw bijvullen van een systeem normaal gesproken niet tot een significante binnendringing van zuurstof. Niettemin kan de zuurstofbinnendringing tot schade aan het systeem
(corrosie) leiden wanneer het circulatiewater in het systeem als gevolg van
verliezen regelmatig wordt vervangen of bijv. door automatische dosering
aanzienlijke hoeveelheden vers water worden toegevoegd.
In aansluiting op de VDI-richtlijn 2035 tab. 1 moet het zuurstofgehalte bij zoutarm water onder 0,1 mg/l liggen, bij zout water onder 0,02 mg/l.
Glycoltoevoeging
Toegestaan
zuurstofgehalte
Bescherming tegen inwendige corrosie (driefasegrens)

Bij metalen materialen kan corrosie optreden binnen het bereik van de driefasegrens van water, materiaal en lucht. Deze corrosie kan worden voorkomen,
als de installatie na de eerste vulling en ontluchting volledig met water gevuld
blijft. Wordt het systeem na de installatie niet onmiddellijk in gebruik genomen, dan is een druk- en dichtheidsproef met lucht of inerte gassen aanbevolen.
Isoleren en leggen van leidingen *
Afhankelijk van de toepassing en het buismateriaal dienen de isolatie, plaatsing en bevestiging van leidingen om de volgende redenen volgens de
erkende regels van de techniek te worden uitgevoerd:
Van toepassing zijn

de eisen van de EnEV
bescherming tegen condensvorming

voorkomen van uitwendige corrosie
beperking van warmteverliezen
voorkomen van tikgeluiden als gevolg van lengte-uitzetting
geen overdracht van stromingsgeluiden.
Electrolitisch verzinkte Prestabo-buizen en alle vormen verbindingsstukken

moeten door de klant onafhankelijk van de isolatie-eisen van de EnEV
worden gesoleerd om uitwendige corrosie en overdracht van stromingsgeluiden te voorkomen. Bij het leggen dienen de leidingen zo te worden bevestigd,
dat de onvermijdelijke lengteveranderingen geen tikgeluiden veroorzaken, die
het comfort van de gebruiker sterk kunnen verminderen.
Wanneer de isolatie door brandcompartimenten wordt geleid, moet bij verwarmingsleidingen de productinformatie van de fabrikant van het isolatiemateriaal in acht worden genomen.
145
Isolatie tegen warmteverliezen

Om de warmteafgifte van leidingen voor de warmteverdeling te beperken
adviseren wij deze te isoleren conform EnEV, Bijlage 5. De nationale regelgeving moet in acht worden genomen.
Voorbeelden met in de vloer gelegde leidingen
Voorbeeld:
in de vloeropbouw
Prestabo-buis 15 mm,
met Exzentroflex-isolatie (h = 38 mm) als
VC-aansluitleiding
in verdiepingsvloer tussen verwarmde ruimten
van verschillende
gebruikers
EnEV, Bijlage 5, tabel1,
regel7
Afb. H 46
Voorbeeld:
in de vloeropbouw
met Exzentroflex-isolatie (h = 59 mm) als
VC-aansluitleiding, in
de vloeropbouw tegen
de bodem, buitenlucht
of onverwarmde ruimten
regel1
Afb. H 47
1 Cementafwerkvloer
5 Warmte-isolatie buis
2 PE-folie
6 Ruwe vloer
3 Contactgeluidsisolatie

146
Voorbeeld:
in de vloeropbouw
omsloten met 9 mm
isolatie ( = 0,04 W/mK)
in verdiepingsvloer tussen verwarmde ruimten
van verschillende
gebruikers
regel7
Afb. H 48
Voorbeeld:
in de vloeropbouw
omsloten met 26 mm
isolatie ( = 0,04 W/mK)
tegen bodem, buitenlucht of onverwarmde
ruimten
regel1
Afb. H 49
1 Cementafwerkvloer
5 Warmte-isolatie buis
2 PE-folie
6 Stortlaag (Meabit / Perlit)
7 Ruwe vloer
147
Voorbeeld:
in de vloeropbouw
kunststof ommanteld,
tussen verwarmde
ruimten van verschillende gebruikers
Afb. H 50
1 Cementafwerkvloer
5 Leiding (PP-ommanteld)
2 PE-folie
6 Stortlaag (Meabit / Perlit)
7 Ruwe vloer
8 Spijkerplug (nylon)
Equipotentiaalverbinding*
Het Prestabo-systeem is een elektrisch geleidend systeem en moet dus in de
potentiaalvereffening worden gentegreerd. Wordt een leidingsysteem of
onderdelen ervan gelegd of in het kader van een sanering vervangen, dan
dient de potentiaalvereffening door een elektricien te worden gecontroleerd!
Voor de potentiaalvereffening is de installateur van de elektrische installatie
verantwoordelijk!
Menginstallaties
Het Prestabo-systeem kan met afzonderlijke onderdelen van brons (Viega Sanpress) worden gecombineerd. Overgangen tussen Prestabo en onderdelen van
koper of roestvast staal moeten met een fitting van brons worden uitgevoerd.
Omdat bij het opwarmen van de installatie het gehele zuurstofgehalte uitgedreven of aan het metalen oppervlak gebonden wordt, bestaat er geen corrosiegevaar. Een zuurstofopname van het verwarmingswater moet worden vermeden door een deskundige installatie van verwarmingsinstallatie en expansievat
en door het gebruik van geschikte kranen. Is een zuurstofopname onvermijdelijk, dan dienen er extra maatregelen te worden genomen, bijv. door chemische
binding van de zuurstof.
Het mengen van complete installatiesystemen is verboden.
148
Voor de bevestiging van de buizen dienen gewone buisklemmen met chloridevrije geluidsisolatie te worden gebruikt.
Hierbij gelden de algemene regels voor bevestigingstechniek.
Bevestigde leidingen mogen niet als houder voor andere leidingen en

onderdelen worden gebruikt
Buishaken zijn niet toegestaan

Afstand tot verbindingen houden!
Rekening houden met uitzetrichting vaste en glijpunten inplannen.
Om trillinggeluiden te voorkomen, dienen de bevestigingsafstanden in de
tabel in acht te worden genomen.
Recommended fastening gaps
Buismaten
[mm]
Bevestigingsafstand
stangbuis
[m]
Buismaten
[mm]
Bevestigingsafstand
stangbuis
[m]
12
1,25
42
3,00
15
1,25
54
3,50
18
1,50
64,0
4,00
22
2,00
76,1
4,25
28
2,25
88,9
4,75
35
2,75
108,0
5,00
Tab. H 12
Lengte-uitzetting compensatoren
Leidingen zetten bij opwarming al naargelang het materiaal verschillend uit.
Om ongewenste spanningen in de leidingen te voorkomen, dient hier bij de
planning en installatie van leidingsystemen rekening mee te worden gehouden.
Hierbij dient bijzondere aandacht te worden besteed aan.
vaste en glijpunten,
uitzettingscompensatietrajecten, zoals expantiebochten,
axiale compensatoren.
De lengte-uitzetting l van leidingen is afhankelijk van volgende fysische waarden:
van het temperatuurverschil T van het medium,

van de leidinglengte l0 en
van de lengte-uitzettingscofficint .
l kan van diagrammen zoals Afb. H-48 worden afgelezen of kan rekenkundig
worden bepaald.
Voorbeeld
Gegevens bedrijfsomstandigheden
De bedrijfstemperatuur ligt tussen 10 en 60 C dus, T = 50 K
Het leidinggedeelte heeft een lengte van
l0 = 20 m
De lengte-uitzettingscofficint voor verzinkte staalbuizen
= 0,0120 [mm / mK]
Waarden invullen in de formule: l = [mm / mK] L [m] T [K]
hieruit volgt:
l = 0,0120 [mm / mK] 20 [m] 50 [K] = 12 mm
De lengte-uitzetting l bedraagt 12 mm.
149
Lengte uitzetting Prestabo-leidingen
Buislengte
Lengte-uitzetting
l0 [m]
l [mm]
Prestabo lengte
uitzetting
Temperatuurverschil
T [K]
Afb. H 51
Vaststelling van de lengte-uitzetting

Op de x-as aan de waarde van het temperatuurverschil verticaal naar boven
tot aan de buislengte, dan links op de y-as de lengte-uitzetting aflezen.
Lengte-uitzetting diverse materialen
Lengte-uitzetting bij
buislengte = 20 m en T = 50 K
[mm / mK]
[mm]
Roestvast staal (1,4401)
0,0165
16,5
Verzinkt staal
0,0120
12,0
Koper
0,0166
16,6
0,08 0,18
80 180
Kunststof
Tab. H 13
150
Warmte-uitzettings-cofficient
U- of Z-uitzettingscompensatoren berekening
De lengte-uitzetting van leidingen bij opwarming wordt vooral gecompenseerd
door de elasticiteit van het leidingnet. Is dit bij zeer lange buisafstanden niet
mogelijk, dan moeten compensatoren worden genstalleerd. Deze kunnen als
Z- of U-expantiebochten worden uitgevoerd. Expantiebochten zijn leidingdelen
met bevestigingspunten die zo geplaatst worden, dat de lengteveranderingen
van de leidingen op lange termijn geen mechanische schade veroorzaken.
Dit wordt bereikt doordat de uitzetbeweging gericht wordt afgeleid naar leidingdelen die op basis van hun lengte voldoende flexibel zijn. Dit noemt men
expantiebochten.
De vaststelling van de noodzakelijke beenlengte is eenvoudig.
Vaststellen van het grootst mogelijke temperatuurverschil T.

Vaststelling van de buislengte l0.
Met deze waarden wordt de lengte berekend, waarover het leidingge-
Berekening
expantiebocht
deelte zich in totaal uitzet. In het voorbeeld van het vorige hoofdstuk is
l = 12 mm.
In de diagrammen afb. H-52 en H-53 kan de noodzakelijke beenlengte
L BZ of L BU dan direct worden afgelezen.
Expantiebocht
Z-vorm met expantiebocht LBZ en als T-verbinding 54 mm
Afb. H 53
Afb. H 54
Expantiebocht
U-vorm met expantiebocht LBU 54 mm
Afb. H 52
151
Uitzettingsopname
Lengtebepaling voor
expantiebocht
( 54 mm)
l [mm]
Expantiebocht Z- en
T-vorm
Beenlengte
LBZ [m]
Beenlengte
LBU [m]
Afb. H 55
Uitzettingsopname
l [mm]
Expantiebocht
U-vorm
Afb. H 56
152
Expantiebocht
Z-vorm met expantiebocht LBZ en als
T-verbinding
64,0 mm
Afb. H 57
Afb. H 58
Expantiebocht
U-vorm met expantiebocht LBU 64,0 mm
Afb. H 59
153
Uitzettingsopname
Lengtebepaling voor
expantiebocht
( 64 mm)
l [mm]
Expantiebocht Z- en
T-vorm
Beenlengte
LBZ [m]
Beenlengte
LBU [m]
Afb. H 60
Expantiebocht
Uitzettingsopname
l [mm]
U-vorm
Afb. H 61
154
Montage
Opslag en transport
Om beschadiging van de zinklaag te voorkomen, mogen de buizen niet direct
op de vloer worden opgeslagen. Bij het transport tegen beschadiging
beschermen en bij het verladen niet over randen trekken.
Verwerking
Inkorten
Blanke buizen kunnen met buissnijders, fijngetande metaalzagen of automatische zagen worden afgekort. Het gebruik van doorslijpschijven (Flex) of snijbranders is niet toegestaan.
Bij af fabriek ommantelde buizen moet ter hoogte van de persfitting de kunststof mantel worden verwijderd. Het gebruik van de Prestabo-mantelbuisstripper garandeert het correct strippen op insteekdiepte.
Langsgroeven op het buisoppervlak dienen te worden vermeden.
Afmantelen
De mantelbuisstripper 1 maakt een nauwkeurige verwijdering van de kunststof mantel aan de persuiteinden 2 , mogelijk. Beschadiging van de metalen
oppervlakken wordt vermedenen er wordt slechts zoveel materiaal verwijderd,
als voor de insteekdiepte nodig is 3 .
Het gebruik van ander gereedschap wordt afgeraden.
Opmerking: messen niet slijpen, maar vervangen.
Mantelbuisstripper
Verwijdert exact de
benodigde insteekdiepte
voor de persfitting
(De kleur van de mantelbuisstripper kan verschillen)
Afb. H 62
155
Ontbramen
De buiseinden moeten na het afkorten aan buiten- en binnenzijde zorgvuldig
worden ontbraamd, om beschadiging van het afdichtingselement bij het
monteren te voorkomen.
Buigen
Prestabo-buizen, blank 12, 15, 18, 22 mm kunnen koud worden gebogen met
gewoon buiggereedschap. De buiseinden moeten ten minste 50 mm lang zijn
om de persfittingen correct te kunnen opsteken.
Opmerking: ommantelde Prestabo-buizen mogen niet worden gebogen,
omdat er momenteel geen geschikt buiggereedschap beschikbaar is.
Minimale buislengte
U-vorm met expansiebocht LBU 64,0 mm
Afb. H 63
156
Montagevoorbeelden
Verwarmingsinstallatie
Verdelerinstallatie met
Prestabo
Afb. H 64
Radiatoraansluiting
Easytopkogelkranen
Afb. H 65
Afb. H 66
Persgereedschap
Perstechniek op
moeilijk toegankelijke
plaatsen
Afb. H 67
Afb. H 68
157
Bevestigingsmethoden vaste en glijpunten

Leidingen kunnen met vaste punten of met glijdende bevestigingen worden
gemonteerd.
Vaste punten zijn onbeweeglijk verbonden met het gebouw.

Glijpunten laten een axiale uitzetting toe.
Vaste punten moeten zodanig worden uitgekozen dat:
torsiespanningen ten gevolge van lengteuitzetting grotendeels zijn uitgesloten en
rechte leidingen, die geen richtingsveranderingen hebben, slechts n

vast punt hebben.
Glijdende bevestigingspunten dienen op voldoende afstand van verbindingen
te worden geplaatst. Daarbij dient rekening te worden gehouden met de te
verwachten lengte-uitzetting ten gevolge van opwarming.
Vaste punten en
glijpunten
Afstand houden tot de
fitting
Rekening houden met
uitzettingsrichting
Afb. H 69
Bevestiging met n
vast punt
Afb. H 71
158
Afb. H 70
Inbouwinstallatie
Een leiding op de pleisterlaag of in een installatiekoker heeft voldoende
ruimte voor uitzettingsbewegingen. Bij leggen onder de pleisterlaag of in
afwerkvloeren moet deze ruimte met behulp van zacht isolatiemateriaal bijv.
schuimstof worden gecreerd. Dit geldt met name bij T-stukken en bochten,
omdat de mechanische krachten zich vooral hier doen gelden.
Inbouwinstallatie
met isolatie
Afb. H 72
Leggen in afwerkvloer
Leidingen onder een zwevende afwerkvloer worden meestal in de egalisatielaag of in de contactgeluidisolatie gelegd, waar voldoende ruimte voor uitzetting beschikbaar is. Waar de leidingen verticaal uit de vloer komen, dient
de benodigde ruimte met behulp van geschikt isolatiemateriaal te worden
gecreerd.
Plaatsing in de
afwerkvloerconstructie
met aftakleiding
Plafonddoorvoer
Afb. H 73
Afb. H 74
159
Leggen in teerlaag asfaltmastiek

Voor etageverdeelleidingen met Prestabo fittingen is een professionele installatie vereist.
In vloerverwarming moeten Prestabo persverbindingen worden beschermd
met 20 cm niet-ontvlambaar materiaal aan elke kant. Het systeem moet worTeerlaag (asfaltmastiek)
Professionele
vloerconstructie
4
5
6
1
Afb. H 75
1
Ruwe betonvloer
Vulzand achter de randisolatiestroken
Teerlaag (asfaltmastiek) met afdekking
Kartonnen afdekking
Tegels
Egalisatie-/isolatielaag
den gevuld voordat de afwerkvloer wordt gelegd.
160

Buisdiameters 12 t/m 54 mm
Voor de comfortabele, snelle installatie vindt u in onderstaande tabellen de
minimaal benodigde ruimte voor het maken van de persverbinding.
Let erop dat waarden voor werking op netstroom verschillen van die voor
werking op accu.
Persen tussen leidingen
Benodigde ruimte
Afb. H 76
Persen tegen een

bouwlichaam
Afb. H 77
Buis-da
Buis-da
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
12
25
60
15
25
60
18
25
60
22
25
65
28
25
65
12
20
50
15
20
50
18
20
55
22
25
60
28
25
70
35
30
85
42
45
100
54
50
115
Tab. H 14
Tab. H 15
Pressgun 5
Picco, Pressgun Picco
Netvoeding
Pressgun 4 E
PT2
PT3-EH
Accu
Persmachines
Met verschillende
hoeveelheden
benodigde ruimte
Accu
Pressgun 5 / 4 B
PT3-AH
161
Persen tussen buis en wand

Pressgun 5 / 4 B / 4 E, PT2, PT3-AH, PT3-EH
Minimaal benodigde
ruimte
Pressgun Picco / Picco
Afb. H 78
Afb. H 79
Buis- da
Buis- da
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
12
25
40
65
15
25
40
65
12
30
40
70
18
25
40
75
15
30
40
70
22
30
40
80
28
30
50
85
18
30
40
70
35
50
50
95
22
30
40
75
42
50
70
115
54
55
80
140
28
30
40
80
Tab. H 16
Tab. H 17
Persen tussen constructieonderdelen

Wandafstand
In combinatie met de
persring kan amin
verminderd worden.
DN
10 50
Buis- da
[mm]
12 54
PT2
PT3-AH
PT3-EH
Pressgun Picco
Picco
Pressgun
5 / 4B / 4E
45
50
35
50
Tab. H 18
Afstand tussen de
persverbindingen
DN
Kantelen wordt
vermeden
Afdichting is verzekerd
Tab. H 19
162
Buis- da
Minimumafstand a
[mm]
[mm]
10
12
12
15
15
18
20
22
25
28
32
35
10
40
42
15
50
54
25
Buisdiameters 64,0 t/m 108,0 Prestabo XL

Minimaal benodigde
ruimte
Afb. H 80
Afb. H 81
Buis- da
Buis- da
[mm]
64,0
76,1
88,9
108,0
[mm]
110
110
120
135
[mm]
185
185
200
215
[mm]
64,0
76,1
88,9
108,0
[mm]
110
110
120
135
[mm]
185
185
200
215
[mm]
130
130
140
155
Tab. H 20
Tab. H 21

Buis- da
[mm]
Minimum afstand a [mm]
Kantelen wordt
vermeden
64,0
76,1
88,9
Afstand tussen de
persverbindingen
15
Afdichting is verzekerd
108,0
Tab. H 22
Buis- da
[mm]
Wandafstand
Minimum afstand a [mm]
64,0
76,1
88,9
20
108,0
Tab. H 23
163
Persen met persringen 12 54 mm
Afb. H 82
Buis- da
[mm]
[mm]
[mm]
[mm]
12
15
18
22
40
45
45
50
55
60
35
40
28
50
70
45
35
55
75
50
42
60
85
55
54
65
90
65
Tab. H 24
164
Afb. H 83
Maken van de persverbinding

Buismaten 12 54 mm
Prestabo-buizen worden met persfittingen eenvoudig en veilig verbonden. De
uiteinden van ommantelde buizen moeten eerst met de Viega mantelbuisstripper worden gestript; alle verdere montagestappen zijn voor beide soorten buizen gelijk.

Ontbramer en kleurenviltstift voor het aftekenen van de insteekdiepte
Viega-persmachine met passende bek per buisdiameter
Mantelbuisstripper
Ommantelde
Prestabo-buis
Ommantelde Prestabo-buis met fijngetande

zaag in een zo recht mogelijke hoek op maat
zagen.
Buiseinde met de mantelbuisstripper strippen.
Afb. H 84
Afb. H 85
Afb. H 86
Buis van binnen en van buiten

ontbramen. Ga verder met stappen
voor Prestabo-buis, electrolitisch verzinkt
(zie volgende pagina)
Buissnijder of staalzaag met fijne tanden gebruiken. Gebruik geen olin

en vetten!
165
Prestabo-buis,
Afb. H 87
Afb. H 88
1
Ommantelde Prestabo-buis in een zo recht
mogelijke hoek op maat zagen.
2
Buis van binnen en van buiten ontbramen.
Afb. H 89
Afb. H 90
3
Controleer of het afdichtingselement
goed op zijn plaats zit.
4
De persfitting tot aan de aanslag op de buis
schuiven.
Afb. H 91
Afb. H 92
5
De insteekdiepte markeren.
166
6
Persbek op het persgereedschap plaatsen.
Vergrendelas inschuiven tot hij vastklikt.
Prestabo-buis, blank
7
Persbek openen en in een rechte hoek op de
fitting zetten.
8
De insteekdiepte controleren en met
persen beginnen.
Afb. H 93
Afb. H 94
Afb. H 95
Wanneer de persverbinding is voltooid, de

persbek openen.
167
Benodigd gereedschap
Buismaten 64,0 108,0 mm

Prestabo-buizen worden met persfittingen eenvoudig en betrouwbaar verbonden.

Ontbramer en viltstift voor het aftekenen van de insteekdiepte.
Viega persmachine met voor de buisdiameter passende zwenkbek en
persring
Afb. H 96
Afb. H 97
1
Buis met buissnijder of fijngetande staalzaag
in een rechte hoek afkorten. Geen olin of
vetten gebruiken.
Afb. H 98
Afb. H 99
3
168
2
Let op bij het inklemmen! Buis moet absoluut
rond zijn.
4
64.0 mm = 43 mm
76.1 mm = 55 mm
88.9 mm = 55 mm
108.0 mm = 65 mm
Prestabo-buis,
Controleren of het afdichtingselement en de snijring correct op hun

plaats zijn.
Persfitting tot aan de gemarkeerde

insteekdiepte op de buis schuiven.
Persring op de fitting zetten en de

juiste positie controleren.
Persmachine aanzetten en persprocedure uitvoeren.
Afb. H 100
Afb. H 101
Afb. H 102
Afb. H 103
Bek openen en in de opnamen van

de persring vastklinken.
10
Afb. H 104
Afb. H 105
Controlesticker verwijderen.
De verbinding is nu als 'geperst
gekenmerkt.
169
Afpersen
Criteria
Waterdrukproeven zijn contractuele nevenprestaties die tot de alge-
170
mene afspraken behoren met de bouwheer. De te controleren installatie wordt getest met een druk die gelijk is aan de reactiedruk van de
veiligheidsklep.
Bij dichtheidstesten met olievrije perslucht of inerte gassen moeten
gedetailleerde prestatiebeschrijvingen opgesteld en contractueel overeengekomen worden.
Alle leidingen moeten aan een dichtheidstest worden onderworpen,
wanneer ze voltooid, maar nog niet bedekt zijn.
Het afpersen van verwarmingsinstallaties kan ook met perslucht of inerte
gassen worden uitgevoerd.
Van de uitgevoerde druktest moet een verslag worden opgesteld.
3 Gasinstallatie* Grondbeginselen
3 Gasinstallatie*
Grondbeginselen
Gebruik van aardgas
Gasinstallaties worden normaal gesproken gebouwd met behulp van metalen
leidingsystemen. De desbetreffende nationale voorschriften zijn in belangrijke
mate bepalend voor het installatieproces. De onderstaande informatie is
gebaseerd op de technische voorschriften in Duitsland en moet worden
beschouwd als een aanbeveling, voorzover deze niet in strijd is met nationale
voorschriften.
In Duitsland gebruikt ruim 40% van de huisverwarming aardgas als brandstof, meer dan 75% van nieuwbouw wordt voorzien van een aardgasverwarming. Naast aardgasverwarming met een centrale drinkwaterverwarming is
ook koken op gas of het drogen van de was met gas zeker niets nieuws. Toch
blijft het nog nodig de consument te informeren over de veelzijdigheid van
aardgas en op aardgas werkende huishoudelijk apparaten. Nieuwe, verder
Op gas werkende
huishoudelijke apparatuur
CV
Terrasverwarmer
Gasfornuis
Vaatwasser
Grill
Sauna
Wasdroger
Haard
Afb. G 1
ontwikkelde gasapparaten zoals wasdrogers, haarden en warmtestralers of

terrasbarbecues breiden het aanbod aan huishoudelijke toepassingen continu uit.
171
Viega systeemfilosofie
Eisen aan een innovatieve gasleidinginstallatie in woonobjecten
Technisch perfecte en economische installatie

Korte montagetijden
Brandveilige gasleidingen kunnen ook in ontoegankelijke gedeeltes worden weggewerkt
Zonder aanvullende veiligheidsinrichtingen

De persfittingen voldoen aan de GASTEC QA keuringseis
Persfittingen moeten met alle buistypen die voor de gasinstallatie zijn
toegelaten, verbonden kunnen worden
Woning met volledige
aardgasvoeding
Afb. G 2
Huisinvoerbuis
Gasmeter met meteraansluitplaat
3 Etageverdeler
4 Gasketel
5 Gas-wasdroger
172
Gasfornuis
Gas-inbouwaansluiting
8 Gaskachel/-haard
7
9
Gas-buitenaansluiting met
gasgrill
3 Gasinstallatie* Grondbeginselen
Eisen voor gasaansluitingen

Nationale voorschriften die het gebruik van dit soort apparaataansluitingen
beperken of verbieden, moeten in acht worden genomen
Om gasapparaten als gasovens, wasdrogers, terrasbranders en terrasgrills te
gebruiken moeten gasaansluitingen worden genstalleerd.
De volgende eisen worden aan gasaansluitingen gesteld:
De apparaataansluiting moet een flexibele gasslang hebben met een

snelkoppeling die zo vaak als nodig kan worden vastgemaakt en losgehaald zonder dat dit een gevaar voor de gebruiker oplevert.
Zij moet aan alle veiligheidsnormen voldoen.

Het ontwerp moet overeenkomen met dat van elektrische stopcontacten.
Hierbij zijn bouwoplossingen nodig die ervoor zorgen dat aan de veiligheidsnormen wordt voldaan.
Mogelijke gevaren en veiligheidsmaatregelen
Gaslekkage door gescheurde of beschadigde slang

bewaking met behulp van een gasstroomregelaar
Onbevoegde manipulatie van de gasaansluitingseenheid

Veiligheid via meertraps of afsluitbare fittingen
Gaslekkage in geval van brand

Veiligheid via TAE (thermische afsluitinrichting)
Ondeugdelijke installatie van apparaten

Veiligheidsinsteeknippel op het gasapparaat
De ingebouwde en zichtbare gasaansluitingen van Viega en de flexibele
gasaansluitslangen voldoen aan elk van deze eisen.
Inbouwontwerp
gasaansluiting
Afb. G 3
173
Systeemomschrijving
Profipress G / Profipress G XL
De buiskoppelingssystemen Profipress G en Profipress G XL zijn goedgekeurd voor gassen conform DVGW-AB G 260 voor huishoudelijke toepassingen. De installatie moet worden uitgevoerd volgens DVGW G 600,
TRGI 2008 en TRF 2012. Uitsluitend koperen buizen conform
1
NENEN1057 in combinatie met DVGW-AB-GW 392 mogen worden
gebruikt.
Toelatingen bestaan voor:
aardgas to DVGW-G 260

gas en vloeibaar gas in gasfase voor huishoudelijk gebruik (butaan of
propaan)
Druk max.
pmax = 5 bar
Max. druk bij HTB-eisen
pmax = 1 bar
Bedrijfs- en omgevingstemperatuur max.
Tmax = 70 C
Het gebruik van Profipress G / -XL voor andere dan de beschreven toepassingen moet worden goedgekeurd door het Viega servicecenter.
Gelieve rekening te houden met de minimale buisdikten uit tabel G-1.
Sanpress Inox G moet worden gebruikt in vloeibaar-gasinstallaties in omgevingen met

hoge thermische belasting (HTB), met een reactiedruk van het SAV (veiligheidsafsluitventiel) in de drukflowmeter > 1 bar.
Profipress G
Persfittingen van koper
Speciale fittingen,
flenzen en armaturen
uit brons
Afb. G 4
174
3 Gasinstallatie* Systeemomschrijving
Technische gegevens
Koperen buizen volgens NEN EN 1057
Buizen
Van koper/brons
Persfittingen
Voortdurend gekeurd door materiaalkeuringsinstituut NRW
Kwaliteitscontrole
Gele stip aan beide kanten van de persmof
Markering
Geel HNBR-afdichtingselement
Afdichtingselement
Viega persmachines (zie hoofdstuk Gereedschapsystemen)

Profipress G
12 54 mm
Met persbek
Profipress G XL 64,0 mm
Met persring
Profipress G
DG-4550 AU 0070
Profipress G XL
DG-8531 BR 0258
Persgereedschap
GASTEC QA -goedkeuringsnummer
Te gebruiken koperen buizen in gasinstallaties

buiten- x minimale
wanddikte
da x s
Buizen
Rollen
Hard
Halfhard
Zacht
12 x 0,8
15 x 1,0
18 x 1,0
22 x 1,0
28 x 1,0
35 x 1,2
Profipress G
[mm]
42 x 1,2
54 x 1,5
64 x 2,0
XL
Koperen buizen
Geschikt volgens
NEN EN 1057
Tab. G 1
Profipress G XL
Persfittingen en draadovergangen
Afb. G 5
175
Markering van persfittingen

Profipress G en Profipress G XL-persverbindingen worden gemarkeerd
Gas
voor gasleidingen
MOP 5 voor maximale werkdruk 5 bar
GT / 1 voor hogere thermische belasting (HTB bij 1 bar bedrijfsdruk)
keurmerk in Nederland (12 54 mm)
keurmerk in Polen (12 54 mm)
Profipress
G / XL-persfitting
Als persfitting of met
draadaansluiting
De gele punt als
kenmerk van de
SC-Contur de
gele rechthoek
voor het medium
Afb. G 6
Voordelen van de systeemgroep
Duitse eisen aan

onderdelen in
gasinstallaties
176
SC-Contur
Persfittingen voor talrijke aansluitvarianten
Persgereedschappen met accu of netvoeding
HTB-eis (in duitsland verplicht)
Het criterium voor de hogere thermische belastbaarheid (HTB) orinteert zich
op de ontstekingstemperatuur van aardgas in de lucht (ca. 640 C).
Om te voorkomen dat zich een explosief mengsel door onverbrand ontsnappend gas vormt, mag in geval van brand onder deze temperatuur op geen
enkele plek in het gebouw gas in gevaarlijke hoeveelheden ontsnappen. De
hieruit resulterende brandveiligheidseis van 650 C gedurende 30 min. is
beproefd en is een erkende norm in de techniek.
Gasinstallaties
Profipress G- en Profipress G XL-persfittingen kunnen in de volgende gasinstallaties worden gebruikt.
Gasinstallaties conform DVGW-TRGI 2008
Lage druk < 100 mbar, middendruk 100 mbar tot 1 bar
Industrile, commercile en procestechnische installaties met de
desbetreffende DVGW-goedkeuring en technisch voorschrift bijv.
DVGW-AB G 614, Blootliggende buizen op bedrijfsterrein achter het
Afb. G 7
overdrachtspunt
Vloeibaar-gasinstallaties conform TRF 2012

Voor vloeibaar-gasinstallaties in een omgeving met een eis van hogere thermische blootstelling (HTB) met een reactiedruk van het SAV >1 bar moet Sanpress Inox G worden gebruikt.
Met vloeibaar-gastanks in het middendrukbereik

met drukregelaar eerste niveau op de vloeibaar-gastank tot een toegestane
bedrijfsdruk van PZ = 5 bar
Met vloeibaar-gastank in het lagedrukbereik
met drukregelaar tweede niveau
Met gastanks (gasflessen) < 14 kg

na de drukregelaar van kleine flessen
Met gastanks (gasflessen) 14 kg

na de drukregelaar van grote flessen
177
Sanpress Inox G / Sanpress Inox G XL

De persfitting-leidingsystemen Sanpress Inox G en Sanpress Inox G XL
zijn goedgekeurd voor gassen conform DVGW-AB G 260. De installatie
moet worden uitgevoerd volgens DVGW-werkblad G 600, TRGI 2008 en
TRF 2012.
Uitsluitend Sanpress buizen van roestvast staal conform NEN EN 10088
en DVGW-werkblad GW 541 materiaal 1.4401 mogen worden gebruikt.
Goedkeuringen
Gassen volgens DVGW G 260

Vloeibaar gas in de gasfase voor huishoudelijke en commercile toepassingen.
Maximale bedrijfs- en omgevingstemperatuur
Sanpress Inox G / XL MOP 5 / GT 5
Max. druk
Max. druk bij HTB-eis
Tmax = 70 C
pmax = 5 bar
pmax = 5 bar
Het gebruik van Sanpress Inox G / -XL voor andere dan de beschreven
toepassingen moet worden goedgekeurd door het Viega servicecenter.
Sanpress Inox Gfittingen
Met meer dan 250 artikelen is nagenoeg elke
installatie- en verbindingsvariant mogelijk
Afb. G 8
178
Technische gegevens
Sanpress rvs-buizen zijn dunwandige en corrosiebestendige leidingen van
roestvast staal. Materiaal nr. 1.4401 (X5 CrNiMo 17-12-2), met 2,3% molybdeen voor hogere duurzaamheid.
Buizen
Alle maten zijn van roestvast staal 1.4401
Persfittingen
Voortdurend gekeurd door materiaalkeuringsinstituut NRW
Kwaliteitscontrole
Gele rechthoek en gele stip op de persmof
Markering
Geel HNBR-afdichtingselement
Afdichtingselement
Viega persgereedschappen (zie hoofdstuk Gereedschappen)

Sanpress Inox G 15 tot 54 mm
Persbek
Sanpress Inox G XL 64,0 tot 108,0 mm
Persring
Persgereedschappen
Sanpress Inox G
DG-8531B00393
Sanpress Inox G XL
DG-8531BR0333
DVGWregistratienummer
Goedgekeurde rvs buizen

da x s
Gewicht per strekkende meter buis
[mm]
[liter / m]
[kg / m]
15 x 1,0
0,13
0,35
18 x 1,0
0,20
0,43
22 x 1,2
0,30
0,65
28 x 1,2
0,51
0,84
35 x 1,5
0,80
1,26
42 x 1,5
1,19
1,52
54 x 1,5
2,04
1,97
64,0 x 2,0
2,83
3,04
76,1 x 2,0
4,08
3,70
88,9 x 2,0
5,66
4,34
108,0 x 2,0
8,49
5,30
Materiaal
persfitting
Roestvast staal
Tab. G 2
Sanpress Inox G XL
Persfittingen en flenzen
Afb. G 9
179
Markeringen van de persfittingen

Sanpress Inox G / XL-persfittingen worden gemarkeerd met
Gas
voor gasleidingsystemen,
MOP 5 voor bedrijfsdruk 5 bar,
GT/5
bij hogere thermische stabiliteit (HTB bij 5 bar)
SC-Contur
Gemarkeerde insteekdiepte
Niet-geperste verbindingen worden opgemerkt

tijdens lek- en druktests
Tot 108,0 mm met
markering voor gas
cilindrisch geleidingssysteem
dubbele persing
Afb. G 10
Sanpress Inox G XL
persfittingen
Gemarkeerde insteekdiepte
Afb. G 11
Persfittingen met SC-Contur

Sanpress Inox G-systeem wordt ook gemonteerd met het SC-Contur-systeem, herkenbaar aan de gele stip op de ril. Niet-geperste verbindingen kunnen tijdens druklektesten worden gezien, omdat het drukverlies op de manometer te zien is.
Vloeibaar-gasinstallatie TRF 2012
Zie hoofdstuk Profipress G.
180
Montage
Algemene montageregels voor gasleidingsystemen
De volgende voorwaarden gelden voor het leggen van gasleidingen
Gasleidingen moeten vrij worden gelegd met uitsparingen, ingebouwd zonder holle ruimte of in schachten of kanalen .
Leidingen met een bedrijfsdruk van >100 mbar mogen niet in een inbouwinstallatie worden gebruikt.
Zij moeten zodanig worden gelegd dat vocht, zowel druipwater als condenswater, van andere leidingen en onderdelen er niet op inwerkt.
De afsluiters en afkoppelbare verbindingen moeten gemakkelijk toegankelijk zijn.
Ze mogen niet worden ingebouwd in de afwerkvloer (zie volgende

pagina).
Leidinginstallatie
Volgens
DVGW TRGI 2008
Afb. G 12
Installatievoorbeelden
Met uitsparingen
Zonder holle ruimte
In geventileerde kanalen
Inbouwinstallaties
Moeten spanningsvrij worden uitgevoerd.
Moeten worden voorzien van een corrosiebescherming.
De gasleidingen mogen niet bloot gesteld worden aan mechanische
beschadigingen.
Koperen buizen mogen niet met nitriet- of ammoniumhoudende stoffen
worden verwerkt, rvs-buizen niet met chloridenhoudende stoffen.
181
Installatie en bevestiging van leidingen

Gasleidingen mogen niet aan andere leidingen worden bevestigd of als steun
voor andere leidingen dienen. Gasleidingen mogen met onbrandbare buishouders (bijvoorbeeld metalen buisklemmen) en gangbare bevestigingspluggen (kunststofpluggen) aan onderdelen met voldoende weerstand worden
bevestigd als de buisverbinding een overeenkomstige mechanische, axiale
stevigheid (lengtekracht) heeft, zie DVGW-TRGI 2008 5.3.7 Tab. 8. Profipress
G / XL- en Sanpress Inox G / XL-verbindingen zijn niet-afkoppelbare, vaste en
veilige persverbindingen.
Profipress G- en Sanpress Inox Gpersfittingen
Verbindingen met aanzienlijke lengtekracht
Afb. G 13
DN
Bevestigingsafstand
[mm]
[m]
Profipress G
Sanpress Inox G
12 x 0,8
1,25
12 x 1,0
1,25
15 x 1,0
15 x 1,0
1,25
18 x 1,0
18 x 1,0
1,50
20
22 x 1,0
22 x 1,2
2,00
28 x 1,0
2,25
32
40
50
28 x 1,5
35 x 1,2
35 x 1,5
28 x 1,2
35 x 1,5
Standaard
15
25
2,25
2,75
2,75
42 x 1,2
3,00
42 x 1,5
42 x 1,5
3,00
54 x 1,5
54 x 1,5
3,50
54 x 2,0
3,50
64,0 x 2,0
65
XL
64,0 x 2,0
4,00
76,1 x 2,0
4,25
80
88,9 x 2,0
100
108,0 x 2,0
Tab. G 3
182
buiten x wanddikte
Standaard
Richtwaarden voor
horizontaal gelegde
buizen
XL
4,75
5,00
Leggen van gasleidingen in de vloer

Gasleidingen mogen niet (ook niet ten dele) in de afwerkvloer worden gelegd.
Toegestane legmethodes
op de ruwe vloer binnen een egalisatielaag of contactgeluidsisolatie

gedeeltelijk in een uitsparing in de ruwe vloer en gedeeltelijk binnen een
egalisatielaag of contactgeluidsisolatie (s. Fig. G 14)
volledig in een uitsparing in de ruwe vloer (s. Fig. G 15).

Gasleidingen die onder de afwerkvloer worden gelegd, moeten worden
beschermd tegen corrosie.
DVGW-TRGI 2008, punt 3.3.8.5: Eisen voor in de grond gelegde leidingsystemen
3
Gasleideidingen in een
vloerconstructie
vloeropbouwhoogte
vloeropbouwhoogte
ruwe vloer
ruwe vloer
5
6
Afb. G 14
Afwerkvloer
Folie
Contactgeluidsisolatie
Afb. G 15
Egalisatielaag
Uitsparing
Gasleiding
Corrosiebescherming
Vrij gelegde leidingen in ruimtes hebben in normale situaties geen uitwendige
corrosiebescherming nodig.
Uitzonderingen
In ruimtes met agressieve bouwmaterialen; bijv. koperen buizen in

gedeeltes met nitriet- of ammoniumhoudende bouwmaterialen of roestvaststalen buizen in chloorhoudende omgevingen.
In een agressieve atmosfeer.

Wanneer ze binnen een uitsparing in de vloer, de egalisatielaag
of de contactgeluidsisolatie worden gelegd, moeten ze worden behandeld als in de grond gelegde leidingsystemen volgens
DVGW-TRGI 2008, punt 5.3.7.8.4
Eisen volgens DVGW-TRGI 2008, punt 5.2.7
Een naderhand aangebrachte corrosiebescherming moet worden uitgevoerd
met corrosiewerende banden warmtekrimpkousen.
Voor koperen en roestvaststalen buizen met blootstellingsklasse A

(niet-corrosieve vloer) of B (corrosieve vloer).
Voor fittingen, buisverbindingen en gietstukken met blootstellingsklasse

A en B, krimpmateriaal klasse C
183
4 Industrile / bedrijfsmatige
toepassingen
Systeemomschrijving
Megapress
Het Megapress-systeem is geschikt voor aanleg van verwarmings-, koelen industrile installaties in combinatie met stalen buizen conform
NENEN10255 en NENEN10220 (zie buiskarakteristieken).
Het Megapress-systeem is niet geschikt:
voor gebruik in drinkwaterinstallaties de componenten zijn aangeduid met het symbool Niet voor drinkwaterinstallaties.
voor brandgassen conform DVGW G 260.

Megapress-fittingen mogen uitsluitend worden gebruikt samen met de
componenten die tot het systeem behoren.
Het gebruik van het systeem voor andere dan de beschreven toepassingen moet met het Viega servicecenter worden afgestemd.
De persfittingen zijn in niet-geperste toestand zichtbaar ondicht.
Vr ingebruikname moet een dichtheidscontrole worden uitgevoerd.
Bedrijfsvoorwaarden
Water, gesloten systeem
bedrijfstemperatuur Tmax = 110 C
bedrijfsdruk
pmax 16 bar
Perslucht, droog en olievrij

bedrijfsdruk
Afb. I 1
184
pmax 16 bar
4 Industrile / bedrijfsmatige toepassingen Systeemomschrijving
Technische gegevens
Stalen buizen naadloos en aan lengtenaad gelast: zwart, verzinkt, industrieel gelakt of gepoedercoat conform
Buizen
NENEN10255 (oud: DIN 2440, 2441, 2442) of

NENEN10220 (oud: DIN 2448 / 1 en 2458/1) met minimale wanddikte
smin = 1,0 mm; tot DN 32 met smin = 0,5 mm.
Staal ongelegeerd, materiaal 1.0308, met hoogwaardige zink-nikkel-coating
3 5 m
Persfittingen
EPDM met aangevormde afdichtingslippen, voor Tmax 110 C en pmax

16 bar
Afdichtingselement
(DN 15), (DN 20), 1 (DN 25), 1 (DN 32), 1 (DN 40), 2 (DN 50)
Maten
www.viega.de / Service / Downloadcenter
Z-maten
VDS voor sprinklers nat en nat/droog; TV; scheepsbouw; diverse nationale

goedkeuringen bijv. voor Frankrijk: CSDBat
Goedkeuringen
Toepassingsgebieden
Vervangen van las- en schroefdraadverbindingen voor nieuwe installaties en
reparaties
Gesloten verwarmings- en koelcircuits

Industrile installaties stikstof, enz.
Brandblus- en sprinklerinstallaties
Installaties voor technische gassen (op aanvraag)
Kenmerken / voordelen
Snelle verwerking, zonder gebruik van gasflessen of draadsnijmachines
tijdbesparing tot 60%
Geen rookontwikkeling, brandgevaar, beschadigingen, brandwachten,

afkoelfasen
Zink-nikkel-coating 3 5 m corrosiebestendig bij hoge levensduur

Profiel-afdichtingselement voor ruwe buisoppervlakken
185
Profiel-afdichtingselement
Megapress-persfittingen zijn voorzien van speciaal geconstrueerde EPDM-afdichtingselementen. Aangevormde afdichtingslippen met meerdere afdichtingsvlakken dichten ook buisoppervlakken met lichte oneffenheden of groeven
veilig af.
Profiel-afdichtingselement
Snijring
Scheidingsring
Afb. I 2
Afb. I 3
Persfittingen niet-geperst ondicht

Megapress-persfittingen zijn in
niet-geperste toestand ondicht.
Per ongeluk niet-geperste verbindingen worden bij het vullen van de
installatie veilig herkend:
met water binnen het drukbereik

van 1,0 tot 6,5 bar
met lucht of inerte gassen binnen het drukbereik van 22 mbar

tot 3,0 bar.
Afb. I 4
Schuifmof
Die Megapress-schuifmof heeft geen
inwendige aanslag en wordt daarom
meestal gebruikt voor reparaties van
defecte leidingstukken of bij uitbreidingen van de installatie bijv. voor
de inbouw van T-stukken als er weinig ruimte beschikbaar is.
Reparaties en uitbreidingen van installaties
Afb. I 5
186
Montage
Persgereedschappen
Megapress-persfittingen worden met speciale persbekken/persringen
geperst. De persringen/persbekken van de metalen Viega persfittingsystemen
Profipress, Sanpress, Sanpress Inox en Prestabo kunnen niet worden
gebruikt.
Persverbindingen tot DN 25 worden uitgevoerd met persbekken, voor de
maten DN 32 tot DN 50 kunnen persringen worden gebruikt.
Systeemeigen persgereedschappen
gebruiken!
Wij adviseren de Viega persbekken, persringen en zwenkbekken te gebruiken.

Persbekken
DN 15 tot DN 25
Model 4299.9
Persringen
DN 32 tot DN 50
Model 4296.1
Afb. I 6
Afb. I 7
Persgereedschappen voor Megapress persfittingen

Persmachines
Persbekken
Persringen
Type 2
PT 3 AH / EH
Pressgun 4 / 5
DN 15 tot DN 25
Model 4299.9
DN 32 tot DN 50, model 4296.1

Met zwenkbek Z2 model 2296.2
Set
Persbekken DN 15 tot DN 25
Persringen DN 32 tot DN 50
Zwenkbek
Model 4299.61
Tab. I 1
187
Algemene montageaanwijzingen
Voor het behoud van de hoge kwaliteit van de Megapress-systeemcomponenten moeten de volgende aanwijzingen in acht worden genomen:
Megapress-systeemcomponenten pas vlak voordat ze worden gebruikt

uit de verpakking halen.
Voor het afdichten van het schroefdraad van overgangsstukken voor

Viega persverbindingen uitsluitend gangbare, chloridevrije afdichtingsmiddelen gebruiken.
Bij montages van onderdelen of leidingstukken met gecombineerde
schroefdraad- en persverbindingen altijd eerst de schroefdraadverbinding tot stand brengen.
Stalen buizen
Conform
NENEN10255 en
NENEN 10220
(minimale wanddikte
1,0 mm)
Verwerking van buizen

Inkorten
De stalen buizen kunnen met het oog op de buiscoating onder meer met de
volgende gereedschappen worden gezaagd:
Buissnijder
Fijngetande zaag
Afkortzaag langzame zaagsnelheid
Slijpschijf
Buizen na het inkorten van binnen en buiten ontbramen.

Voorbereiding van de buiseinden voor de persverbinding
Het systeem Megapress is geschikt voor gebruik met zwarte, verzinkte,
industrieel gelakte of gepoedercoate stalen buizen conform
NENEN10255/10220.
Eis van gladde, zuivere, niet vervormde
buisoppervlakken
Voorwaarde voor het maken van vakkundig deugdelijke persverbindingen zijn

onbeschadigde, niet vervormde buizen en voldoende gladde en zuivere
buiseinden die vrij van losse vuil- en roestdeeltjes zijn.
Eisen voor buiseinden:
Vakkundig, haaks ingekort

Buiswand van binnen en buiten braamvrij
Doorsnede rond, zonder vervormingen van bijv. bankschroeven
Minimumafstand tot de lasnaden 3 x D maar minstens 100 mm
Eisen voor buisoppervlakken:
Glad en egaal zonder beschadigingen van bijv. bankschroeven of

draadsnijmachines
Vet- en olievrij
Vrij van losse vuil- en roestdeeltjes en ongelijkmatig (handmatig) aangebrachte coatings
188
Voorbeelden
Zonder verdere behandeling zijn de volgende buisoppervlakken geschikte
voor het maken van persverbindingen, indien ze vrij zijn van vervuilingen of
beschadigingen:
zwarte,
verzinkte,
industrieel gelakte/gepoedercoate buizen.
1
Afb. I 8
2
Afb. I 9
Afb. I 10
Voordat de persverbinding tot stand wordt gebracht, moeten buisoppervlakken in de buurt van de persverbindingen worden bewerkt wanneer ze de volgende eigenschappen hebben:
Bewerken voordat de
persverbinding wordt
gemaakt!
Ongelijkmatig aangebracht laklagen Afb. I11

Richels, beschadigingen, corrosie of losse aankoekingen Afb. I12
Afb. I 11
Afb. I 12
189
Geschikte gereedschappen voor de bewerking zijn bijvoorbeeld:

Staalborstel
Reinigingsvlies/schuurpapier
Slijpschijf met voorbewerkingsschijf.
Afb. I 13
Afb. I 14
3
Afb. I 15
Na de bewerking moet de kwaliteit van het buisoppervlak met die van Afb. I16
overeenkomen.
Afb. I 16
190
Bevestiging van leidingen

De algemene regels van de bevestigingstechniek zijn van toepassing bijvoorbeeld:
Op bestaande leidinginstallaties mogen geen verdere leidingen en

onderdelen worden bevestigd.
Het gebruik van buishaken is niet toegestaan.

Rekening houden met warmte-uitzetting vaste en glijpunten plannen.
Bevestigingsafstanden
auen
Nominale
diameter
Bevestigingsafstand [m]
[mm]
[DN]
[Zoll]
Volgens voorschriften van de fabrikant conform VdS CEA 4001
21,3
15
2,75
26,9
20
3,00
33,7
25
3,50
42,4
32
3,75
48,3
40
4,25
60,3
50
4,75
4,00
Tab. I 2
Bescherming tegen uitwendige corrosie / isolatie

De hoogwaardige zink-nikkel-coating van de persfittingen biedt een optimale
bescherming tegen corrosie bijv. bij optredend condens in koelinstallaties.
De buizen moeten van een geschikte corrosiebescherming worden voorzien
informatie van de fabrikant in acht nemen.
Buizen en fittingen moeten de algemeen erkende regels van de techniek worden gesoleerd.
Ingebruikname
Vr ingebruikname van de installatie moet een drukproef worden uitgevoerd
het resultaat moet worden gedocumenteerd.
Werkwijze
Installatie volledig vullen met proefmedium bijv. inerte gassen/gefilterd

drinkwater.
Drukproef uitvoeren in sprinklerinstallaties VdS CEA 4001, hoofdstuk

17 in acht nemen.
Resultaten van de drukproef documenteren in een protocol.

Het met handtekening van een geautoriseerde vakman bekrachtigde
protocol overhandigen aan de opdrachtgever.
191
Tot stand brengen van de persverbinding
Afb. I 18
Afb. I 19
Stalen buis vakkundig, haaks met

buissnijder, slijpschijf of fijngetande
zaag inkorten geen snijbrander
gebruiken.
Voorzichtig bij het opspannen

vervorming van het buiseinde vermijden.
Buis van binnen en buiten ontbramen met ontbramer tot DN 40

met model 2292.2,
DN 50 met model 2292.4 XL
Afb. I 20
Afb. I 21
Afb. I 22
Met staalborstel en reinigingsvlies

of schuurpapier losse vuil- en
roestdeeltjes in het persgedeelte
verwijderen.
Erop letten dat afdichtingselement,

scheidingsring en snijring goed zitten.
Insteekdiepte meten en op de buis

aftekenen.
192
Afb. I 17
Afb. I 23
Afb. I 24
Afb. I 25
Persfitting zonder te kantelen

tot de aanslag op de buis schuiven.
Megapress-persbek ( DN 25) om
de persfitting leggen erop letten
dat hij goed zit.
Persproces uitvoeren tot de persbek geheel is gesloten.
Megapress-persring ( DN 32) om
de persfitting leggen erop letten
dat hij goed zit.
Persproces met behulp van de
moederpersbek uitvoeren tot de
persring geheel is gesloten.
10
Afb. I 26
Controlesticker verwijderen daarmee is de fitting gemarkeerd als
"geperst".

Voor een technisch probleemloze persing is ruimte nodig om de persmachine
erop te zetten. De volgende tabellen bevatten gegevens over de minimaal
benodigde ruimte bij verschillende inbouwsituaties.
Persen tussen buizen persbekken tot DN 25
Maat
30
70
35
80
45
95
Persbekken
Tab. I 3
Persen tussen buis en wand persbekken tot DN 25
Maat
35
50
80
40
55
90
50
65
105
Tab. I 4
Wandafstand persbekken tot DN 25
Maat
50
Tab. I 5
193
Minimumafstand tussen de persingen persbekken tot DN 25

Maat
Tab. I 6
Persringen
Persen met persringen tussen buizen persringen DN 32 DN 50

Maat
95
125
135
105
140
Tab. I 7
Persen met persringen tussen buizen persringen DN 32 DN 50
Maat
95
125
135
105
140
Tab. I 8
Wandafstand persringen DN 32 DN 50
Maat
1
1
20
Tab. I 9
Minimumafstand tussen de persingen persringen DN 32 DN 50
Maat
1
1
2
Tab. I 10
194
15
80
Profipress / Sanpress Inox / Profipress G / Sanpress

Inox G / Prestabo
De persfittingsystemen Profipress / Profipress G alsmede Sanpress Inox
en Sanpress Inox G zijn geschikt voor het transport van speciale media
in industrile omstandigheden.
De keuze van het systeem is afhankelijk van de specifieke bedrijfsomstandigheden zoals druk, temperatuur en concentratie en de te transporteren media. De geschiktheid van de Prestabo systemen en alle systemen voor andere media kan worden nagevraagd bij het Viega servicecenter. Hiervoor kunt u het materiaalaanvraagformulier (checklist aan het
einde van dit hoofdstuk) invullen.
De systemen Profipress / Profipress G alsmede Sanpress Inox en Sanpress
Inox G worden niet alleen in huisinstallaties gebruikt, maar ook voor het transport van speciale media.
Naargelang de bedrijfsomstandigheden van de media, zoals druk, temperatuur en concentratie, maken een zorgvuldige keuze van het systeem en
afdichtingsmateriaal noodzakelijk. Speciale media met opgegeven bedrijfsvoorwaarden, zoals technische gassen, olin, smeermiddelen enz. kunnen in
eigen laboratoriumonderzoeken bij Viega of in bijzondere gevallen ook door
andere instellingen worden gecontroleerd. Op basis van deze informatie worden gebruiksinstructies opgesteld, die de uitvoerings- en installatieveiligheid
voor bewerkers en bouwheer garanderen.
De persfittingssystemen van koper en roestvast staal worden bij voorkeur in
volgende installaties ingezet:
perslucht,
koelwater,
technische gassen,
industriewater,
behandeld proceswater,
oliehoudende media.
Toepassingsgebieden
195
Profipress / Profipress G
Assortiment persfittingen
Afb. I 27
Toelatingen voor
gas en vloeibaar gas,

stookolie en diesel,
natte sprinklerinstallaties,
zuurstofleidingen,
verbindingen labs-vrij (vrij van Lakbeschadigende stoffen).
Persfittinding met SC-Contur

De SC-Contur is op elke fitting merkbaar ingekleurd:
geel
groen
Wit
voor Profipress G fittingen en

voor Profipress fittingen,
voor Profipress S fittingen met FKM afdichting
Persfittingen
Gekleurde stippen kenmerken de SC-Contur
Installatie
Met Profipress en
Profipress XL
Afb. I 28
196
Afb. I 29
Technische gegevens
Uitsluitend koperen buizen volgens NEN EN 1057. Zie Tab.H-1 voor de minimale wanddiktes.
Buismateriaal
Persverbindingen met draadaansluiting
12 54 mm brons
64,0 108,0 mm koper
Zwart; EPDM (ethyleen-propyleen-dieen-monomeer); tot 110 C; niet bestand
tegen koolwaterstofoplosmiddelen, gechloreerde koolwaterstoffen, terpentijn,
benzine
Afdichtingselement
Stangen en rollen (zie tabel)
Toelatingen
Profipress met SC-Contur DVGW-reg.nr. DW-8511AP3139

Profipress XL
DVGW-reg.-nr. DW-8511AT2347
Koperen buizen
NEN EN 1057 en DVGW GW 392
Systeem
12 / 15 / 18 / 22 / 28 /35 / 42 / 54
64.0 / 76.1 / 88.9 / 108.0
Te gebruiken koperen buizen in drinkwaterinstallaties
Buiten- x
wanddikte
da x s
[mm]
Leveringsprogramma
Buizen
hard
Rollen
halfhard
Maten
zacht
12 x 0.8
15 x 1.0
18 x 1.0
22 x 1.0
28 x 1.0
35 x 1.2
42 x 1.2
54 x 1.5
64.0 x 2.0
76.1 x 2.0
88.9 x 2.0
108.0 x 2.5
Materiaal
persverbinding
Afleveringstoestand
Nominale diameters
[mm]
Profipress XL
Buismaten,
leveringsvormen
Standaard
Koper
XL
Tab. I 11
197

Buismateriaal
ref. NEN EN 10312
Technische gegevens
Sanpress- en Sanpress XL-buizen van roestvast staal zijn lasergelaste leidingbuizen.
Materiaal nr. 1.4401 (X5 CrNiMo 17-12-2), met 2,3 % molybdeen voor hogere
duurzaamheid; of: Materiaal nr. 1.4521 (X2 CrMoTi 18-2), PRE-waarde 24,1
Bestandsdeel
persfittings
Afdichtingselement
Leveringstoestand
Roestvast staal
Zwart; EPDM (ethyleen-propyleen-dieen-monomeer); tot 110 C; niet bestand
tegen koolwaterstofoplosmiddelen, gechloreerde koolwaterstoffen, terpentijn, benzine
Stangen van 6 m lengte, met blanke buiten- en binnenoppervlakken
Buisuiteinden afgesloten met kunststof stoppen
Keuringen
Alle buizen zijn op dichtheid getest en gekenmerkt
Buizen
DW-8501BL0551 15 54 mm
DW-8511BQ0245 64.0 108.0 mm
Buizen
NEN EN 10088: roestvaste staalsoorten
Nominale diameters
[mm]
Sanpress Inox
DVGW W 541: Buizen in roestvast staal voor drinkwaterinstallaties, DVGW

gekeurd TS 233 (N 012)
Sanpress Inox XL
15 / 18 / 22 / 28 / 35 /42 / 54
Sanpress Inox
Persfittingen
15 54 mm
van roestvast staal
XL-maten
64 108 mm
van roestvast staal,
met snijring, scheidingsring en EPDM-afdichtingselement
Alle maten met
SC-Contur
Afb. I 30
64.0 / 76.1 / 88.9 / 108.0
198
Afb. I 31
Sanpress Inox-buizen
dxs
Volume per
strekkende
meter buis
Gewicht per
strekkende
meter buis
Gewicht per
6 m lengte
[mm]
[Liter / m]
[kg / m]
[kg]
15 x 1.0
0.13
0.35
2.10
18 x 1.0
0.20
0.43
2.55
22 x 1.2
0.30
0.65
3.89
28 x 1.2
0.51
0.84
5.02
35 x 1.5
0.80
1.26
7.55
42 x 1.5
1.19
1.52
9.13
54 x 1.5
2.04
1.97
11.83
Maat
Materiaal
persverbinding
Standaard
Roestvast
staal
XL
Roestvast
staal
Sanpress Inox XL-buizen

64.0 x 2.0
2.83
3.04
18.24
76.1 x 2.0
4.08
3.70
22.20
88.9 x 2.0
5.66
4.34
26.00
108.0 x 2.0
8.49
5.30
31.80
Tab. I 12
199
Prestabo
Het Prestabo-systeem is bedoeld voor gebruik in industrile en verwarmingsinstallaties, en niet geschikt voor toepassing in drinkwaterinstallaties. Buizen en fittingen zijn daarom met een rood symbool Niet voor
drinkwaterinstallaties gekenmerkt.
De sendzimir-verzinkte Prestabo-buis kan ook worden gebruikt voor
natte sprinklersystemen en persluchtinstallaties.
Prestabopersfittingen
Met duidelijke
rode markering:
'Niet geschikt voor
drinkwaterinstallaties'
Afb. I 32
Afb. I 33
Kenmerken van sendzimir-verzinkte buizen voor sprinklers
200
Rode streep, witte tekst

Symbool Niet voor drinkwaterinstallaties
Symbool Sprinkler
Buisuiteinden met witte doppen
Maten 15-108 mm
Vanaf maat 22 mm en hoger, VdS-certificatie voor buis en persfittingen
20 m zinklaag, van binnen en van buiten
4 Industrile / bedrijfsmatige toepassingen Toepassingstechniek
Toepassingstechniek
SC-Contur goedgekeurde veiligheid
De SC-Contur maakt per ongeluk ongeperste persfittingen zichtbaar tijdens
het vullen van de installatie. Ongeperste persverbindingen worden in het
drukbereik van 1 bar tot 6,5 bar duidelijk vastgesteld door waterlekkage of
door drukverlies op de manometer. Ze kunnen dan meteen worden nageSC-Contur
Niet-geperste
fittingen worden zichtbaar bij het vullen van
de installatie
Cilindrische
buisgeleiding
Dubbele persing
Gemarkeerde
insteekdiepte
Afb. I 34
Viega tests
Keuringscriteria
Drukvastheid
Drukstoot
Eisen volgens
DVGW-W 534
Viega testwaarden
min. 25 bar
tussen 50 en 200 bar
Om de 1000 keer afwisselend,

tussen 1 en 15 bar overdruk bij
kamertemperatuur en 95 C
Om de 10,0000 keer afwisselend,

tussen 1 en 15 bar overdruk bij
kamertemperatuur en 95 C

telkens 15 minuten bij 20 C en
Temperatuurwisse95 C bij een druk van 10 bar en
ling
een voorspanning van de buis
van 2 N / mm2
Onderdruk
Voor Sanpress,
Sanpress Inox,
Profipress
De testbelasting van
de onderdelen ligt ver
boven de voorgeschreven waarden

telkens 15 minuten bij 20 C en
95 C bij een druk van 10 bar en
een voorspanning van de buis
van 2 N / mm2
1,0 bar
aparte tests
Tab. I 13
perst.
201
Technische gegevens
afdichtingselementen
Afkorting
EPDM
HNBR
FKM
Materiaal
ethyleenpropyleen-dieenmonomeer
acrylonitrilbutadieen-styreen
fluorelastomeer
Kleur
zwart glanzend
geel
zwart mat
110
70
140
16
PN5 / GT 1
16
KTW
ja
nee
nee
HTB
nee
ja
nee
Temperatur
[C max.]
Druck
[bar]
Toepassingsgebieden
drinkwater verwarming zonne-energie

(vlakke collectoren)
Gassen volgens
GW 260
Stookolie
Diesel volgens
NEN EN 590
zonne-energie
(buiscollectoren)
stadsverwarming
(na overleg)
Tab. I 14
Verloop materiaalaanvraag
Materiaalaanvraag
Klant
Viega
1
Materiaalaanvraag
Formulier invullen,
veiligheidsinformatiebladen
bezorgen
Extern
Acceptatie
materiaalaanvraag in
servicecenter
2
Informatie inwinnen
Fabrikant/exploitant
3
Gegevens verwerken
4
Laboratoriumproeven
5
Antwoord aan
servicecenter
6
Uitvoering
van de installatie
Tab. I 15
202
Resultaat:
info aan de klant
Laboratorium fabrikant
4 Industrile / bedrijfsmatige toepassingen Toepassingen
Flensverbindingen
In metalen perssystemen zijn flensverbindingen in de maten 28,0 tot
108,0 mm mogelijk.
Voor Sanpress Inox zijn flenzen van roestvast staal in de maten 64.0 tot
108,0 mm verkrijgbaar alternatief met persfittingen of binnendraad.
Voor afdichtingen van flensverbindingen dient afhankelijk van het toepassingsgebied EPDM of een asbestvrij afdichtingsmateriaal te worden gekozen
Soorten flenzen
Afb. I 35
Afb. I 36
Sanpress Inox
Vaste flens
Sanpress
Losse flens, draaibaar
Van roestvast staal 1.4401

15 t/m 54 mm
model 2359
64,0 t/m 108 mm
model 2359XL
Van staal, zwart gecoat,

met persaansluiting van brons
28 54 mm
model 2259.5
64 mm (koper)
model 2459.5XL
XL 76.1 108.0 mm
model 2259.5XL
Toepassingen
Perslucht is een van de belangrijkste media in de industrie en wordt in verschillende kwaliteiten en grote hoeveelheden gebruikt. Als samendrukbaar
medium stelt het hoge eisen aan de verbindingspunten van buis en persfittingen. Hierbij speelt naast de bedrijfsveiligheid ook de keuze van het meest
geschikte leidingsysteem voor de betreffende persluchtkwaliteit een doorslaggevende rol. De in compressoren gegenereerde perslucht bevat fijne
deeltjes olie, die op de binnenwand van de leidingen neerslaat en ongeschikte materialen kan aantasten. Koper van de systemen Profipress / Profipress G en roestvast staal van de systemen Sanpress Inox / Sanpress Inox G
zijn corrosiebestendig.
De in de persverbindingen van de systemen Profipress en Sanpress Inox af
fabriek voorgemonteerde EPDM-afdichtingselementen moeten worden
gebruikt voor olieconcentraties 25 mg/m3. Is de olieconcentratie hoger, dan
adviseren wij de systemen Profipress G en Sanpress Inox G met HNBR-afdichtingselementen.
203
Toepassingsgebieden
van Viega persfittingsystemen
Toepassingen
Viega persfittingsystemen
Olieconcentratie
Bedrijfsdruk pmax
[bar]
Profipress /
Sanpress Inox
Profipress G /
Sanpress Inox G
16
Sanpress
Prestabo
16
25 mg / m3
25 mg / m3
HNBR of FKM
inzetten
FKM
Tab. I 16
Persluchtverbruikers
Luchtkwaliteitsklassen
Totaal oliegehalte max.
ISO 8573-1
met drukregelaar en
olie- en waterafscheider
Klassen
1
2
3
4
5
Afb. I 37
[mg / m3]
0.01
0.1
1.0
5.0
25.0
Tab. I 17
Bij de installatie van persluchtleidingen dienen de geldende voorschriften

en veiligheidsbepalingen van de ongevallenverzekering in acht te worden
genomen.
Persluchtcompressor
Bron: Fa. Kaeser
Afb. I 38
204
Koelwaterinstallaties
Voor het transport van koelwater wordt in veel industrile productieprocessen
als dragermedium doorgaans water of een 50/50-mengsel van water en glycol ingezet. De leidingsystemen Profipress, Sanpress Inox en Sanpress kunnen voor deze koelwaterinstallaties worden ingezet.
Voor het gebruik in combinatie met boor- en koelemulsies moet goedkeuring worden gevraagd bij het Viega servicecenter. Het Profipress-systeem is niet geschikt voor het transport van koudemiddelen.
Koelwatercircuit
Hydraulische installatie
Afb. I 39
Leidingsystemen met verschillende media moeten in het belang van de

bedrijfsveiligheid en voor vakkundige reparaties duidelijk zichtbaar worden gekenmerkt.
205
Proceswaterinstallaties
Gezuiverd water voor chemische, medische en andere processen noemt men
ook wel proceswater of behandeld water. Het betreft water dat niet aan
de drinkwatervoorschriften voldoet*.
Proceswater wordt in verschillende categorien ingedeeld. Hieronder vallen
deels en volledig ontzout water,

onthard water,
nabehandeld water,
gedemineraliseerd en gedeoniseerd water,
osmosewater enz.
Voorafgaand aan de installatie moeten de specifieke gevallen worden

geanalyseerd en moet het Viega servicecenter worden geraadpleegd.
Zuiveringsinstallatie
voor proceswater
Opmerking voor laboratoria

Proceswater is chemisch agressiever dan
drinkwater en bevat
daardoor vaak metaalionen uit de leidingsystemen
Afb. I 40
Sanpress Inox
Aanbevolen voor gedemineraliseerd water
206
Volledig ontzout water is vrij van zouten en hun ionen. Het heeft een geringe
geleidingsvermogen en hoog oplossend vermogen, en probeert daarom stoffen in zijn omgeving, bijv. van het buismateriaal, op te lossen. Bij onthard
water werden calcium- en magnesiumionen van de carbonaten door natriumionen vervangen. Bij koper verhoogt de lage pH-waarde de waarschijnlijkheid van een gelijkmatige oppervlaktecorrosie.
Het leiding-systeem Sanpress Inox en de bijbehorende persfittingen zijn bijzonder goed geschikt voor volledig ontzout en onthard water. Stoffen uit het
materiaal worden in nauwelijks meetbare mate aan het water afgegeven.
Installaties voor technische gassen

Het begrip technische gassen wordt in het algemeen gebruikt voor de gassen die in de chemische en farmaceutische industrie worden gebruikt.
De technische regels voor drukgassen deelt gassen volgens hun eigenschappen in. Zo worden niet alleen gassen, maar ook gasmengsels (aardgas enz.)
gedefinieerd. Voor het transport van een groot aantal van deze media kunnen
de leidingsystemen Profipress, Profipress G, Sanpress Inox en Sanpress Inox
G worden ingezet.
Onderstaande tabel helpt bij de keuze van het gepaste persfittingsysteem
met de geschikte afdichtring voor het gebruik van Profipress / Profipress G
en Sanpress Inox / Sanpress Inox G.
Technische gassen en hun verbindingsystemen
Profipress /
Sanpress Inox
Profipress G /
Sanpress Inox G
Met EPDMMet HNBRafdichtingseleafdichtingselement

ment
Perslucht
Koolstofdioxide CO2 droog
Stikstof N2
Toelaatbare
bedrijfsdruk
pmax
[bar]
16
Argon
10
Corgon inert gas
16
Vacum
1,0 mbar
Zuurstof
10
Aardgas en vloeibaar gas
Tab. I 18
Voor andere dan de hier genoemde toepassingen moet toestemming

worden gevraagd bij het Viega servicecenter.
Verdeelblok
Voor technische
gassen
Afb. I 41
207
Technische gassen worden in de industrie veelvuldig gebruikt. In de chemische industrie wordt bijvoorbeeld kooldioxide ingezet voor koudeopwekking
of straalreiniging. Zuurstof wordt o.a. voor de ozonproductie gebruikt, stikstof
en argon worden in de chemische en farmaceutische industrie in grote hoeveelheden ingezet als inert gas.
De analytische scheikunde, maar ook grote industrile installaties hebben
gassen van hoge en extreme zuiverheid nodig. Voor sommige toepassingen
volstaan de gangbare kwaliteiten niet, of soms neemt de hoge kwaliteit af
door achteraf toegevoegde verontreinigingen door lekkage of door reacties
van de gassen met de materialen van armaturen en pijpleidingen.
Waar de grenzen van conventionele industrile gassen zijn bereikt, zijn buitengewone gaskwaliteiten met een hoge zuiverheid gevraagd. In deze ultrazuivere gassen worden verontreinigingen zoals mineralen en sporenelementen slechts in ppm-mate (parts per million) aangetroffen. De zuiverheid van
gassen wordt als een getal met puntdecimaal aangegeven, een verkorte vorm
van het percentage. Het cijfer voor de punt definieert het aantal negens. Het
cijfer achter de punt is het eerste van een negen afwijkende getal.
Voorbeelden
tikstof 3.8
Zuiverheid 99.98 Vol.-%

3 negens, het laatste cijfer is 8
Acetyleen 2.4 Zuiverheid 99.4 Vol.-%
2 negens, het laatste cijfer is 4
Toevoerleiding
Voor technische lasgassen
Afb. I 42
208
Lagedrukstoominstallaties
Het Profipress-systeem mag in lagedrukstoominstallaties alleen met het
FKM-afdichtingselement worden ingezet.
Temperatuur maximaal
Druk maximaal
120 C
1 bar
Lagedrukstoominstallatie
Afb. I 43
Perssysteem
Profipress S of Profipress
met FKM-afdichtingselement
Naam
fluorelastomeer
Toepassingsgebied
zonne-energie
vacumbuizen
stadsverwarming
Kleur
zwart, mat
Maten
12 108 mm
Tab. I 19
Lagedrukstoominstallatie
Installatie voor het desinfecteren van ziekenhuisbedden
Afb. I 44
Voor toepassingen met hogere temperatuur- of drukwaarden moet het

Viega servicecenter worden geraadpleegd.
Gebruik in de scheepsbouw
Profipress is goedgekeurd voor de scheepsbouw. Neem bij eventuele vragen
a.u.b. contact op met onze buitendienst of serviceafdeling.
209
Sanpress Inox / Prestabo labs-vrij

In de automobielindustrie en in lakkerijen mogen alleen leidingsystemen worden gebruikt die vrij zijn van lakbeschadigende stoffen (labs) zoals silicone,
vet, olie enz. Deze stoffen kunnen in het productieproces hechtingsproblemen aan de oppervlakken veroorzaken, wat tot lakschade kan leiden.
Zijn verbindingen met de eigenschap labs-vrij nodig, dan dient het systeem
Sanpress labs-vrij te worden gebruikt. Labs-vrije fittingen zijn afzonderlijk
verpakt en moeten direct na het openen van de verpakking worden verwerkt.
De persfittingen zijn met een blauwe stip gekenmerkt. Tot het systeem behoren tevens Easytop kranen met schuine zitting labs-vrij en Easytop-kogelkranen labs-vrij in de maten 15 tot 54 mm.
Verpakkingseenheid
De artikelen zijn apart
in zakken verpakt en
herkenbaar aan het
opschrift labs-vrij.
Afb. I 45
Labs-vrije fittingen niet in contact brengen met lakbeschadigende stoffen, zoals olie en vet!
Labs-vrije persfitting met
SC-Contur
Herkenbaar aan de
blauwe stip
Afb. I 46
210
Easytop kogelkranen
Easytop-kogelkranen zijn geschikt voor gebruik in industrile installaties voor
niet-brandbare gassen. In persluchtinstallaties en alle toepassingen met
niet-brandbare technische gassen bedraagt de maximale bedrijfsdruk bij
omgevingstemperatuur 10 bar.
Profipress G-kogelkranen zijn goedgekeurd voor brandbare gassen volgens
DVGWwerkblad G 260 tot PN 5. Ze bezitten geen Gasteq keurmerk voor
Nederland.
Kenmerken
Onderhoud, montagevriendelijk
Perstechniek voor snel werken zonder lange uitvaltijden
Gekleurde kappen voor een consequente mediakenmerking
Mediakenmerking
Afsluiter voor onderhoudseenheid
Afb. I 47
Afb. I 48
Viega systemen en
kogelkranen in de
industrie
Afb. I 49
211
Aanbevolen materiaal
Aanvraag materiaalbestendigheid
Datum:
Van:
Contact:
Servicecenter Technisch advies
Telefoon
+49 2722 61 1100
Fax
+49 2722 61 1101
E-mail
service-werkstoffanfrage@viega.de
(wordt door Viega ingevuld.)
Viega bewerkingsnummer:
Viega projectnummer:
Datum:
Opsteller:
Klantnummer:
Klant/firma
(firmastempel)
Eindgebruiker:
Contactpersoon:
Straat:
Postcode/plaats:
Telefoon:
Projectgrootte
Telefoon:
Strekkende meter
buis
Contactpersoon:
Aantal fittingen
Systeem / materiaal
Profipress
Koper
Profipress S
Koper
Sanpress-Rohr
1.4401
Roest vast staal
Sanpress-Rohr
1.4401
Roest vast staal
Sanpress-Rohr
1.4521
Roest vast staal
Sanpress-Rohr
1.4521
Roest vast staal
Profipress G
Koper
Sanpress Inox G
Roest vast staal
Prestabo
Verzinkt staal
Prestabo
sendzimir
Verzinkt staal
Megapress
Staal
Fitting / afdichting
Koper / Brons
EPDM
Koper / Brons
FKM
Roest vast staal

EPDM
Brons
EPDM
Roest vast staal

EPDM
Brons
EPDM
Koper / Brons
HNBR
Roest vast staal

HNBR
Verzinkt staal
EPDM
Verzinkt staal
EPDM
Staal
Zink-nikkelcoating
EPDM
Afmetingen: (Kruis aan welk systeem van Viega moet worden gebruikt).
Functie van de totale installatie
Welke functies hebben de Viega-componenten in de installatie?
Aan welke media worden de te onderzoeken materialen blootgesteld?
(Veiligheidsinformatiebladen en technische informatiebladen bijvoegen.

Zijn er andere bestanddelen in het medium te verwachten?
Voorbeeld: additieven, reinigingsmiddelen, spanen enz. Zo ja, welke?

Concentraties vermelden.
Hoe groot zijn de te transporteren hoeveelheden?
Geef bij meerdere componenten de verhouding aan.

Bedrijfsomstandigheden
Tmax
Drukstoten
ja
nee
Tmin
Stagnatie
pmax
Systeem
ja
open
nee
gesloten
pmin
Plaats van de installatie buiten
binnen
pHmax
520346
pHmin
Wat is de geplande levensduur van het systeem?
Ons advies geldt voor de aangegeven gebruiks- en bedrijfsomstandigheden. Hierdoor wordt de bestaande garantie niet
uitgebreid, met name de wettelijke garantietermijnen worden niet verlengd.
5 Gereedschappen Systeemomschrijving
5 Gereedschappen
Systeemomschrijving
De veilige werking van Viega persfittingsystemen hangt in eerste instantie
af van de storingvrije toestand van de gebruikte persmachines en persgereedschappen. De gedetailleerde gebruiksaanwijzingen die bij aankoop van de persgereedschappen worden meegeleverd, moeten in acht
worden genomen. Bij uitlening/verhuur van persmachines moet de volledige productdocumentatie worden overhandigd.
Persmachines kunnen bij temperaturen van - 5 tot + 40 C worden
gebruikt bedrijfstemperatuur vereist.
Als de temperatuur aanzienlijk lager is dan 0 C, wordt de hydraulische
olie dikvloeibaar en moeten de machines tot kamertemperatuur worden
opgewarmd, voordat ze in gebruik worden genomen. Als dit niet gebeurt,
wordt afbreuk gedaan aan de deugdelijke werking en kan het mechaniek
beschadigd raken.
Als een persmachine volledig in water gedompeld mocht zijn, dient deze
eerst ter controle naar een geautoriseerd servicecenter te worden gezonden.
Onafhankelijk van de wettelijke regelingen waarborgt Viega de dichtheid
van de verbinding overeenkomstig de met ZVSHK en BHKS afgesloten
overeenkomst tot overname van aansprakelijkheid.
De door de wetgever vereiste garantietermijn wordt verlengd wanneer
Viega persmachines en Viega persgereedschappen worden gebruikt.
Gebruiksaanwijzingen
in acht nemen!
Toepassingsbereik
- 5 tot + 40 C
Servicecenters
Voor onderhoud en
reparatie
Overeenkomst tot
overname van aansprakelijkheid
Persgereedschap
Op netstroom en accu
werkende modellen
Afb. W 1
213
Persmachines
Veilige, onderhoudsarme persgereedschappen zijn een belangrijke bestanddeel van de gentegreerde Viega systemen. Ze zijn voor de materialen en
maten van de Viega persfittingen geoptimaliseerd en garanderen zo veiligheid
en functionaliteit tijdens het gebruik op de bouwplaats. Ook omdat ze overal
inzetbaar zijn met en zonder aansluiting op de netstroom.
Wij adviseren de volgende persmachines te gebruiken

Pressgun 5 met accu
Pressgun 4 E
Pressgun 4 B
Pressgun Picco
Picco
PT3-EH
PT3-AH
PT2

Pressgun 5
met netvoeding
230 V netvoeding
Afb. W 2
Kenmerken
Voor alle maten persfittingen van 12 tot 108,0mm

Optimale bediening dankzij ergonomische pistoolvorm voor
eenhandbediening
Gewicht gereduceerd tot 3,5 kg (zonder persbek)

180 draaibare kop
Inschakelvertraging, grendelascontrole, gedwongen persing en automatische terugloop
Geringe onderhouds- en reparatiekosten

Service pas na 42000 persingen
214
Pressgun 5 met accu

Accu-persmachine met de nieuwste lithium-ion-techniek
Persmachine
18 V / 2 Ah
Lithium-ion-accu
Afb. W 3
Dankzij de nieuwste lithium-ion-accutechniek kunnen kleinere accu's worden

gebruikt met dezelfde capaciteit, beter rendement bij lage temperaturen en
zonder memory-effect. Door de snelle krachtopbouw vindt de persing afhankelijk van de buismaat in 3 tot 4 seconden plaats.
Kenmerken
Voor alle maten persfittingen van 12 tot 108,0mm
Ergonomische vormgeving voor optimale hantering bij eenhandbediening
180 draaibare kop
Inschakelvertraging, grendelascontrole, gedwongen persing en automatische terugloop
Pressgun 5 in de set met persbekken leveringsoverzicht

Model
Artikelnr.
Netvoeding
Pressgun 5
2293.1
707026
Accu
2293.2
707019
Netvoeding
2295.1
707163
Accu
2295.2
707156
Gebruik voor
persfittingsystemen
metaal
Persbekmaten
[mm]
15 / 22 / 28
Zonder persbekken
Tab. W 1
215
Pressgun Picco accu

Persmachine
18 V / 2 Ah
Lithium-ion-accu
Afb. W 4
Pressgun Picco is de lichtste en kleinste van de Viega persmachines. Hij

is bijzonder handzaam en maakt het werken in de kleinste ruimtes en bij
nauwe voorwandconstructies mogelijk. Hij wordt voornamelijk gebruikt voor
de installatie van Viega kunststofbuissystemen en bij reparatiewerkzaamheden in de klantenservice.
Picco persbekken zijn gewichtsbesparend geconstrueerd en daarom niet
compatibel met de overige Viega persgereedschappen.
Kenmerken
Voor metalen persfittingen, maten 12 tot 35 mm
Voor kunststofbuis-persfittingen, maten 12 tot 32 mm
Ergonomische vormgeving voor optimale hantering bij eenhandbediening
180 draaibare kop
Grendelascontrole
216
Pressgun 5
Lithium-ion-accu, netvoeding en acculader
Afb. W 5
Afb. W 6
Afb. W 7
Compatibiliteit met Pressgun 4 accu en acculader

De accu's en acculaders van Pressgun 4 en de nieuwe Pressgun 5 zijn compatibel.
Compatibiliteit met producten van derden
Voorwaarde voor de certificeringen van Viega buissystemen is bijvoorbeeld dat de verbindingstechniek volgens DVGW-werkblad W 534 is
goedgekeurd door een erkend keuringsinstituut. Daarvoor worden de
persverbindingen uitsluitend met Viega persmachines en Viega persgereedschappen gemaakt. Als de professionele installateur een persgereedschap van een andere fabrikant gebruikt, wordt in verband met de
aansprakelijkheid geadviseerd om daarvoor een geschiktheidsverklaring
aan te vragen. Als in geval van een reclamatie kan worden aangetoond
dat een schade is ontstaan door het gebruik van persgereedschappen
van andere fabrikanten, zal Viega aanspraken op grond van de reclamatie
afwijzen.
Geschiktheidsverklaringen van
persgereedschappen
217
Persgereedschappen
Persringen met scharnier
De gepatenteerde Viega persringen en de scharnierfunctie van de moederpersbek maken het mogelijk de persring tot 180 te zwenken.
Dankzij het scharnier kan gemakkelijker bij slecht toegankelijke onderdelen,
buisschachten en voorwandconstructies worden geperst.
Voor Viega leidingsystemen van metaal
Moederpersbek en persringen zijn compatibel met alle Viega persmachines.
Persringset
Kofferset
12 tot 35 mm
Met
zwenkbek P 1
Zonder afb.:
42 tot 54 mm
met Z2
Afb. W 8
Afb. W 9
Voor XL-persfittingen
Voor Viega persfittingsystemen Sanpress Inox XL, Prestabo XL en Profipress
XL (koperen persfittingen) van de maten XL: 64,0 / 76,1 / 88,9 en 108,0 mm.
Persringen
64,0 tot 108,0 mm
Met
zwenkbek Z 2, ook als
set in
de koffer
218
Perskettingen / persbekken
Perskettingen met trekklem
Voor Pressgun 5
XL-maten: 76,1 tot 108,0 mm
voor Sanpress XL-persfittingen van
brons
XL-maten
Afb. W 10
Metalen en kunststofleidingsystemen
Afb. W 11
Voor Pexfit-persfittingsysteem
Passend voor alle Viega persmachines behalve Picco, Pressgun Picco.
Maten 12 tot 63 mm
voor kunststofleidingsystemen
Maten 12 tot 54 mm
voor metalen
persfittingsystemen
Afb. W 12
Voor Picco en Pressgun Picco
Maten 12 tot 32 mm
voor kunststofleidingsystemen
Maten 12 tot 35 mm
voor metalen persfittingsystemen
219
Compatibiliteit
Persgereedschapsets
Persbekken
Persringen
Perskettingen
Productaanduiding
Model- / artikelnummer
Afmeting [mm]
Pen- [mm]
SOM
SOM
PT2
SOM
SOM
2299.6 / 313012
2299.62 / 449377
2299.9
2299.2
2299.4 / 262211
12 35
15 28
12 35
12 54, 14 / 16
42 54
15
15
14
15
15
Pressgun 5
Met netvoeding
Pressgun 5
Met accu
Pressgun Picco
Pressgun 4E
Pressgun 4B
Profipress / G
Seapress
Systemen
Prestabo
Sanpress Inox / G
Sanpress
220
1/3
SOM/M
Picco
2299.4M / 315337
2484.9
2296.3 / 472757
2296.2 / 472733
Z1
42 54
12 35
12 35
12 35 / 16 25
42108,0 / 32 63
76,1108,0
64,0 108,0
15
12
14
14
14
14
Z2
PT2
2296.2 / 472740 2497.3XL / 562854
2497.2XL
Niet meer leverbaar!
Alleen maat
42
Alleen maat
42
Alleen maat
42
Alleen maat
42
Profipress / G
Seapress
Prestabo
Sanpress Inox / G
Sanpress
Prestabo XL
Sanpress Inox / XL
Sanpress Inox G / XL
Profipress XL
(alleen persfittingen van koper)
Seapress XL
221
Compatibiliteit
Persgereedschapsets
Persbekken
Persringen
Perskettingen
Productaanduiding
Afmeting [mm]
Pen- [mm]
PT2
SOM
2296.1
2297.3XL / 362959
2297.2XL
12 4
76,1 108,0
76,1 108,0
76,1 108,0
16 32
14
14
15
2297.1XL / 359232 2299.81 / 490652
Alleen
maten
35 mm
Pressgun 5
Met netvoeding
Pressgun 5
Met accu
Pressgun Picco
Pressgun 4E
Pressgun 4B
Profipress / G
Seapress
Systemen
Prestabo
Profipress XL
Sanpress
Inox / G
Sanpress XL
Sanpress
222
Fonterra
2/3
SOM
PT2
PT2 / SOM
Picco
PT2
PT2
9696.1
2299.8 / 357139
2299.41 / 612191
2299.7
2484.7
9696.6 / 469764
9696.7 / 469771
20 63
16, 20
50, 63
14 63
12 40
20 25
32 63
15
14
14 / 15
12
14
14
Fonterra
Pexfit Fosta
Pexfit Fosta / Plus

Fonterra
Geopress
223
Compatibiliteit
Persgereedschapsets
Persbekken
Persringen
Perskettingen
Productaanduiding
Persringset + P1
P1
PT2
Combi-persbek
2496.3 / 622664
2296.4 / 472764
2496.1 / 622657
2799.7 / 425302
2298.3
12-35
42 54
12 35
12
12
14
12
14
Afmeting [mm]
Pen- [mm]
15
Niet meer leverbaar!
Pressgun 5
Met netvoeding
Pressgun 5
Met accu
Pressgun Picco
Pressgun 4E
Pressgun 4B
Profipress / G
Seapress
Systemen
Prestabo
Sanpress Inox / G
Sanpress
224
Fonterra
Profipress / G
Seapress
Prestabo
Sanpress Inox / G
Sanpress
12 22 mm
Sanfix Fosta / Plus
14 20 mm
225
Onderhoud
Verzorging en reiniging
persgereedschappen
De persbekopname met de persrollen droog en schoon opslaan. Na elk
gebruik de persgereedschappen met een doek reinigen. Zo nodig bewegende delen, zoals pennen en persrollen, olin. Inzetstukken en contouren
van de persbekken regelmatig blank schuren met fijn staalwol of reinigingsvlies en olin.
Persmachines
De veilige werking van de persmachines en de duurzame dichtheid van de
persverbindingen zijn in de eerste plaats afhankelijk van de toestand van de
persgereedschappen. Viega persmachines zijn elektrohydraulische apparaten
die tijdens de persbewerking een vast ingestelde druk bereiken. Alleen een
dicht hydraulisch systeem waarborgt de bedrijfsveiligheid en betrouwbaarheid.
Zoals alle elektrohydraulische gereedschappen zijn ook Viega persmachines
onderhevig aan een natuurlijke slijtage. Daarom moeten ze regelmatig worden
onderhouden resp. ter inspectie bij de door Viega aangewezen servicediensten worden afgegeven.
Onderhoudsintervallen Viega persmachines
Type
Pressgun 5
Pressgun Picco
Pressgun 4 E
Pressgun 4 B
Type PT3-AH
Picco
Type PT3-H/EH
Na 30000 persingen wordt een serviceaanwijzing afgegeven via de LED-indicatie. Na nog eens 2000 persingen vindt een veiligheidsuitschakeling
plaats. Onderhoud uiterlijk na 4 jaar.
Type 2
Om de 2 jaar.
Model 2478
Minstens jaarlijks.
Model 2475
Na 20000 persingen volgt een LED-indicatie.

Onderhoud uiterlijk na 4 jaar.
Tab. W 2
226
Onderhoudsintervallen
Persringen/persbekken
Voor het behoud van de deugdelijke werking adviseren wij persringen en
persbekken samen met de persmachines regelmatig te laten onderhouden.
Daarbij worden slijtageonderdelen vervangen, persbekcontouren bijgewerkt
en de persbekken opnieuw ingesteld.
Sinds januari 2012 worden Viega persbekken stapsgewijs voorzien van
onderhoudsstickers.
Serviceherinnering
Herinnering aan het
onderhoud in het derde
kwartaal 2014
Afb. W 13
Gereedschapservice
Reparatie en onderhoud
Oostenrijk
Knig & Landl
2020 Hollabrunn
Indu Tools
1850 Grimbergen
Ridge Tool Europe
3001 Heverlee
Tsjechische
Republiek
Mtl & Bulla
66461 Brno
Denemarken
Scherers
2610 Rodovre
Finland
Alpillan
810 Helsinki
Frankrijk
Fa. Striebel
67602 Selestat
MEP Hire
ML43NH Glasgow
Belgi
Groot-Brittanni
Griekenland
Itali
Broughten Plant Hire and Sales
RN3 8UJ Romford, Essex
Ergon Equipment
15344 Athene
Elmes
39040 Neumarkt
O.R.E
47900 Rimini
Nederland
MG Service
5388 RT Nistelrode
Noorwegen
Grnvold Maskinservice
0613 Oslo
Spanje
Tecno Izqueierdo
28026 Madrid
Zweden
AB Lindstrms
39241 Kalmar
Zwitserland
Von Arx
4450 Sissach
Tab. W 3
227
NL 670 771 - 01/14 We behouden ons het recht voor wijzigingen aan te brengen.
Viega Nederland B.V.

Amsterdamsestraatweg 45-G
1411 AX Naarden
Tel: 035-538 04 42
Fax: 035-538 07 53
info@viega.nl
www.viega.nl

Technische Handleiding Deel 1 Metalen Leidingsystemen 2014 Viega

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Technische Handleiding Deel 1 Metalen Leidingsystemen 2014 Viega

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Toepassingstechniek

Deel I: Metalen leidingsystemen

Industrile en bedrijfsmatige toepassingen

Aanwijzing voor het gebruik

Technische handleiding metalen leidingsystemen 3de editie

Sanpress Inox / Sanpress Inox XL

Corrosie van roestvaststalen buizen door chloride .

Technische handleiding metalen leidingsystemen 3de editie

Benodigde ruimte bij het persen.

Basisregels voor de ingebruikname .

Protocol: spoelen met water .

Technische handleiding metalen leidingsystemen 3de editie

Eisen voor gasaansluitingen

Sanpress Inox G / Sanpress Inox G XL

Algemene montageregels voor gasleidingsystemen

Technische handleiding metalen leidingsystemen 3de editie

Profipress / Sanpress Inox / Profipress G / Sanpress Inox G /

Sanpress Inox / Sanpress Inox XL

SC-Contur goedgekeurde veiligheid

Technische handleiding metalen leidingsystemen 3de editie

Als je alle beschermingsmaatregelen voor drinkwater in n zin zou moeten

Technische handleiding metalen leidingsystemen 3de editie

Richtlijnen m.b.t. water voor menselijke consumptie

Materialen zonder beperkingen

roestvast staal Viega Sanpress / Sanpress Inox

wanneer pH-waarde 7,4 is of

Combinatie van verschillende materialen

Technische handleiding metalen leidingsystemen 3de editie

Vermijding / vermindering van kalkafzetting

Aanbevolen waterbehandelingsmaatregelen ter voorkoming van kalkafzetting in relatie tot

Komt overeen met hardheidsniveau

Komt overeen met hardheidsniveau 4

Persverbindingen van brons corrosievrij (Geopress)

Kelderverdeel- en stijgleidingen van metaal

Economische, stabiele constructie met een gering aantal

Etageverdeling met PE-Xc-buizen

Technische handleiding metalen leidingsystemen 3de editie

In bovenstaande tekening is een normale drinkwaterinstallatie van een

Verdeling van de drukverliezen

Conform NENEN806-5 geldt dat een drinkwaterinstallatie alleen dan volgens

Tot de aftappunten die zelden gebruikt worden rekent men:

Drinkwaterkwaliteit voor brandblus- en brandveiligheidsinstallaties

Technische handleiding metalen leidingsystemen 3de editie

Visign for Care hygine+ spoelfunctie

met geringe dode eind

Overzicht hyginebewuste planning en uitvoering

Materiaalkeuze conform NEN EN 12502

In schachten en verlaagde plafonds voor voldoende isolatie van de

Apparaten voor nabehandeling van drinkwater (koud) niet in ruimtes met

Insteltemperatuur in de drinkwaterverwarming en -verdeling veiligstellen

Dode leidingtrajecten van bestaande installaties scheiden

Easytop gecombineerde stopkraan met

Technische handleiding metalen leidingsystemen 3de editie

Restwater in onderdelen vermijden

Risico's bij werkzaamheden aan oude installaties

Technische handleiding metalen leidingsystemen 3de editie

Proefdruk p = 150 hPa (150 mbar) er moeten manometers met een

Alle momenteel in de drinkwaterinstallatie gebruikte materialen voor

Ter bescherming tegen lange inwerktijden moet de installatie na elke

Alle maatregelen moeten worden gedocumenteerd en de documentatie

Technische handleiding metalen leidingsystemen 3de editie

Rendabiliteit van buissystemen

Minder ruimte nodig bij lengte-uitzetting