Gedoemd tot de Canon? Mondriaans Victory Boogie Woogie v.1.

De Canon in de Kunst
(cursuscode C38312)

OPEN UNIVERSITEIT NEDERLAND

FACULTEIT CULTUURWETENSCHAPPEN

GEDOEMD TOT DE CANON?

Mondriaans Victory Boogie Woogie

R.H.J. ten Barge

Dr. J. Berendsstraat 46
6512 HC Nijmegen
tel. 06 10446044
bolle58@hotmail.nl
studentnummer 835658830
inleverdatum : 13 januari 2014
studiebegeleider : Marjolijn Bol/Jaco Rutgers

Pagina 1 / 16

Gedoemd tot de Canon? Mondriaans Victory Boogie Woogie v.1.0

OPEN VRAGEN

1. Indeling van de De meesterwerken

Er is een duidelijke samenhang te ontdekken tussen de tentoongestelde

werken en de titels van de zalen. In het algemeen gesteld kan worden dat
in het Rijksmuseum de collectie gepresenteerd wordt aan de hand van
belangrijke gebeurtenissen uit de historie van Nederland. Objecten van
kunst en geschiedenis worden getoond in hun samenhang. Uitzondering
vormt de presentatie van de kunsthistorische topstukken, bijvoorbeeld die
uit de zeventiende eeuw.
Beneden is een gemengde opstelling van beeldende kunst (met inbegrip
van kunstnijverheid) en historische stukken gerealiseerd, terwijl op de
verdieping een specialisatie heeft plaatsgevonden van nieuwe
schilderkunst die in de, overwegend protestantse, Republiek ontstaan zijn
zoals landschappen, stillevens en (groeps)portretten.

Drie ordeningsprincipes in het Rijksmuseum zijn derhalve:

- een ordening naar voorwerpen en schilderijen
- een ordening naar een tijdsperiode en gebeurtenissen
- een ordening naar genres. (meeste zaalnamen zijn vernoemd naar
schilders, dus dit veranderen in schilders en tijdgenoten/leerlingen oid?)
Drie voordelen van de presentatie op de benedenverdieping:
- de objecten kunnen een belevingswereld bij de bezoeker opwekken,
waarin de werken meer context krijgen.
- een presentatie aan de hand van belangrijke gebeurtenissen uit de
historie van Nederland middels een gemengde opstelling van

Pagina 2 / 16

Gedoemd tot de Canon? Mondriaans Victory Boogie Woogie v.1.0

beeldende kunst en historische stukken geeft meer context en

daardoor meer samenhang
- minder kans op de mythologisering van kunstwerken (bijvoorbeeld
De Nachtwacht)
Drie nadelen van de presentatie op de benedenverdieping:
- het geven van context belemmerd een objectieve kijkervaring
Bovenstaande veranderd: De vraag 'Noem drie voor- en nadelen van deze
presentatie' slaat op de presentatie op de benedenverdieping, niet de drie
ordeningsprincipes, dus dit moest vervangen worden door mijn originele
voordelen. Nadelen missen nog!
Decoratieprogramma voorgevel
2. Wandindeling

Tijdens ons bezoek aan het Rijksmuseum hingen er 6 schilderijen rechts

van de kast in zaal 8. Het eerste twee schilderijen zijn van Rembrandt; die
daarnaast zijn geschilderd door leerlingen van hem. De volgorde is:
portret, landschap, portret, landschap, genrestuk, portret. Overigens
worden de schilderijen (volgens de suppoost) regelmatig verhangen.
Deze schilderijen zijn juist in deze volgorde naast elkaar opgehangen
omdat de kijkrichting van toeschouwers van links naar rechts is. Doordat
er in het midden van de wand, direct tegenover de ingang van de zaal,
een kast is geplaatst, is de toeschouwer geneigd om de opgehangen
schilderijen rechts van de kast als eerste te bekijken in deze zaal. De zaal
is genoemd Rembrandt, zijn vrienden en zijn leerlingen. Als je als
toeschouwer de natuurlijke kijkrichting volgt, dan begin je dus met
schilderijen van Rembrandt, het belangrijkste, en daarna komen zijn
leerlingen aan bod.

Pagina 3 / 16

Gedoemd tot de Canon? Mondriaans Victory Boogie Woogie v.1.0

Klopt de tweede alinea wel? Als de volgorde van links naar rechts is, zou
je dan niet eerst de schilderijen links van de kast bekijken?

3 Verkenningsronde

-Johannes Cornelis Verspronck Eduard Wallis, gedateerd 1652, olieverf

op paneel. Zaal 7: Frans Hals en Haarlemse tijdgenoten.
-Johannes Cornelis Verspronck Maria van Strijp, echtgenote van Eduard
Wallis, gedateerd 1652, olieverf op paneel. Zaal 7: Frans Hals en
Haarlemse tijdgenoten.
-Bartholomeus van der Helst Portret van Andries Bicker, is door het
Rijksmuseum uitgeleend
-Bartholomeus van der Helst Portret van Gerard Bicker, is door het
Rijksmuseum uitgeleend
-Francois Dieussart Borstbeeld van Pieter Spiering Silfvercrona Till
Norsholm, gedateerd 1645-1650, wit marmer. Zaal 8: Rembrandt, zijn
vrienden en zijn leerlingen
-Francois Dieussart Borstbeeld van Johanna Dor, gedateerd 1645-1650,
wit marmer. Zaal 8: Rembrandt, zijn vrienden en zijn leerlingen
-Frans Hals Portret van een man (mogelijk een predikant), is momenteel
niet zichtbaar in het Rijksmuseum
-Frans Hals Huwelijksportret van Isaac Abrahamsz Massa en Beatrix van
der Laan, gedateerd 1622, olieverf op doek. Zaal 7: Frans Hals en
Haarlemse tijdgenoten.
-Rembrandt Johannes Uyttenbogaert, 1633, olieverf op doek. Zaal 8:
Rembrandt, zijn vrienden en zijn leerlingen.

Pagina 4 / 16

Gedoemd tot de Canon? Mondriaans Victory Boogie Woogie v.1.0

-Jacob Adriaensz Backer Johannes Uyttenbogaert, remonstrants

predikant te s-Gravenhage, is momenteel niet zichtbaar in het
Rijksmuseum
-Jan Steen Zelfportret, is momenteel niet zichtbaar in het Rijksmuseum
-Frans Hals en Pieter Codde Het korporaalschap van kapitein Reynier
Reael en luitenant Cornelis Michielsz Blaeuw/ De magere compagnie, is
momenteel niet zichtbaar in het Rijksmuseum
-Rembrandt De Staalmeesters, gedateerd 1662, olieverf op doek. Zaal 9:
De late Rembrandt.
-Rembrandt De Nachtwacht, gedateerd 1642, olieverf op doek. Zaal 12:
De Nachtwacht.

4. Pendantportretten

De in de opgave genoemde werken van Bartholomeus van der Helst zijn

door het Rijksmuseum uitgeleend. Wij hebben ze derhalve niet kunnen
zien en moeten ons behelpen met de afbeeldingen die te vinden zijn op
internet. De vragen die betrekking hebben op deze werken worden door
ons beknopt beantwoord.
a. De genoemde schilderijen van Johannes Cornelis Verspronck en
de beeldhouwwerken van Francois Dieussart zijn pendanten en dat
is zichtbaar doordat:

de werken hetzelfde formaat hebben;

dezelfde kleuren zijn gebruikt;

de compositie gelijk is; (betere verwoording? Conflict met

onderstaande reden)

de uitgebeelde figuren naar elkaar zijn toegedraaid;

Pagina 5 / 16

Gedoemd tot de Canon? Mondriaans Victory Boogie Woogie v.1.0

(deze heb ik verwijderd, zie de vraag: '..wat betreft de vorm

en compositie...')

b. Het portret van Andries Bicker is geschilderd met voorname,

donkere kleuren terwijl het portret van Gerard Bicker is geschilderd
in bonte kleuren. (Tevens loopt de achtergrond niet goed door
tussen de portretten?) Bovendien gaat het hier om afbeeldingen
van vader en zoon en niet van geliefden.
c. Dat de vrouw meer was toegewijd dan de man blijkt uit een door de
vrouw gedragen camee waarop het portret van haar man staat
afgebeeld.
d. Het afgebeelde mannenfiguur op het portret van Verspronck heeft
een vuist in de zij waarbij de vingers gekromd naar achter wijzen
(zgn. Herculeshand). Hierdoor draait de schouder naar voren en
komt de elleboog prominent in beeld. De heren stralen ook iets
zelfverzekerds uit en dat komt door een rechte blik waarbij de kin
wat omhoog gaat. De monden zijn gesloten. (Dit staat in de map:
'distantie [] die onder andere tot uitdrukking werd gebracht in hun
kleding en houding. Ook de vormgeving droeg bij [] Licht dat
laatste toe...'; dit zou betekenen dat houding dus niet meetelt!)
e. Het gebaar dat hier wordt bedoeld is de het gebaar van de vuist in
de zij, waarbij de vingers gekromd naar achter wijzen, de
zogenaamde 'Herculeshand'.

5. Hals (Portret van een man)

a. Hoogsels (de witte en lichtere tinten) bevinden zich vooral aan de

rechterkant van het gezicht. De zwarte en donkere tinten (diepsels)
zijn vooral te vinden aan de linkerkant van het gezicht.
b. Hals schilderde het beschaduwde deel van het gezicht op een ruwe

manier met dikke penseelstreken terwijl de verf klonterig/sliertig

Pagina 6 / 16

Gedoemd tot de Canon? Mondriaans Victory Boogie Woogie v.1.0

wordt opgebracht (impasto). (Hier nog toevoegen hoe de belichte

kant is geschilderd, ter vergelijking)
c. De kraag, het kant van de kraag en het rood op de belichte wang is

aangebracht met een gladde vloeiende glacis. De kraag is

gedetailleerd en fijn geschilderd. (De vraag ging over hoe
gevarieerd zijn toetsgebruik is in de drie onderdelen. Dus niet enkel
glacis?)
d. Verspronck schildert op de fijne manier. Hij brengt de verf glad en
zorgvuldig aan op zijn werk zodat er nauwelijks penseelstreken zijn
waar te nemen. Het schilderij ziet er buitengewoon glad uit.
Hierdoor wordt de stofuitdrukking van de materialen van het
kostuum, de stoel en de hoed nauwkeurig weergegeven. Bij de
ruwe manier van schilderen van Hals is de verfbehandeling
duidelijk zichtbaar. Hij gebruikt brede verfstreken en ook snelle,
korte verftoetsen. De verf wordt vaak dik, klonterig en sliertig
opgebracht waardoor een afwisselende relifstructuur op het
oppervlak ontstaat. Eduard Wallis is geportretteerd voor een lege
wand en komt daarvan los door een subtiel spel van licht en
schaduw. Hierdoor kan de stofuitdrukking van de materialen van
het kostuum, de stoel en de hoed nauwkeurig worden
weergegeven. Verspronck toont veel oog voor detail. Zeer precies
schilderde hij de heldere ogen, het haar en de blos op de wangen,
terwijl blauwgrijzige, transparante verftoetsjes op het gezicht het
portret een grote levendigheid geven.
Bij de ruwe manier van schilderen van Hals is de verfbehandeling
duidelijk zichtbaar. Hij gebruikt brede verfstreken en ook snelle,
korte verftoetsen. De verf wordt vaak dik, klonterig en sliertig
opgebracht waardoor een afwisselende relifstructuur op het
oppervlak ontstaat. Hierdoor ontstaat levendigheid in het schilderij.
In dit fascinerende portret is zijn model op de man af geschilderd en
haast genadeloos weergegeven. (Indrukwekkend lang antwoord!)

Pagina 7 / 16

Gedoemd tot de Canon? Mondriaans Victory Boogie Woogie v.1.0

6. Hals (Huwelijksportret)

a. Het bedoelde motief is de wijnrank en deze staat voor eeuwige

verbondenheid. Hals heeft deze afgebeeld omdat het de afbeelding
versterkt. De wijnrank omhelst de boom en zelfs als de boom dood
zou gaan, blijft de wijnrank bestaan.
b. De man maakt ook een traditioneel gebaar met zijn zgn.
Herculeshand. Dit staat voor grootmoedigheid.
c. De ringen symboliseren de verbintenis en deze verbintenis wordt
benadrukt doordat zij leunt op de schouder van haar man. De
quasi-nonchalante houding wijst erop dat zij vertrouwen heeft in de
verbintenis. Gezien de traditionele visie blijkt uit haar hele houding
tegenover hem iets van onderworpenheid en eerbied.
d. Het beeldelement van het gebouw aan de rechterkant en de boom
aan de linkerkant van het van het schilderij houden de afbeelding
binnen het kader. De diagonale houding van de man wordt
tegengehouden door de rechte houding van de afgebeelde vrouw.
Zij geeft o.a. tegendruk doordat haar hand op de schouder van de
man ligt.
e. Hier moet een tekening worden ingevoegd T.(Ik zou het
uiteindelijke resultaat photoshoppen in een reproductie, maar dan
moet ik wel het klad hebben)
Kleurgebruik in de kleding van de vrouw?-R
f. De hoofdlijn van de compositie loopt als volgt: hoofd van de man
hoofd van de vrouw gebouwtje.
Herhaling van identieke vormen: Hoed van de man en de
molensteenkraag van de vrouw. Handschoen aan de rechterhand
van de man en het kanten manchet van de linkermouw van de
japon van de vrouw. De kanten kraag van de man en het kanten
manchet.

Pagina 8 / 16

Gedoemd tot de Canon? Mondriaans Victory Boogie Woogie v.1.0

g. De belichte onderkant van het gezicht van de vrouw komt door de

weerkaatsing van zonlicht op haar brede witte kraag.

7. Rembrandt/Backer

a. Rembrandt was 27 jaar oud en Backer was 30 jaar oud toen zij
Uyttenbogaert schilderden
b. De predikant was 76 toen Rembrandt hem schilderde en hij was 80
toen Backer hem schilderde.
c. De afbeelding van Backer wekt de meest natuurlijke indruk en dat
komt omdat Uyttenbogaert zich op dat schilderij in zijn natuurlijke
omgeving bevindt. De afbeelding vormt een eenheid met zijn
omgeving en wordt daardoor enigszins driedimensionaal.
Rembrandt plaatst de predikant bij een tafel en voegt een handeling
toe: het model draait zich even in de richting van de kijker. De
afbeelding van Rembrandt is meer een statisch geheel en
Uyttenbogaert wordt in een onnatuurlijke houding weergegeven.
Hierdoor werkt de afbeelding van Rembrandt meer gensceneerd.
d. Dat effect wordt door Rembrandt gerealiseerd door het
gezichtspunt laag te houden. Uyttenbogaert is in staande positie
geschilderd en zijn blik is enigszins naar beneden gericht (waar de
kijker zich bevindt).
e. Op het portret van Rembrandt bevinden de handen zich in een
diagonale lijn met de kop. Bij het portret van Backer is het een min
of meer horizontale lijn tussen de twee handen, met het hoofd
daarbuiten. (deze antwoorden hebben een betere structurering en
opmaak nodig)
-

De oude man lijkt in een moment gevangen. Het model draait

zich even in de richting van de kijker. Rembrandt brengt
hierdoor leven in het portret. (Is dat niet eerder bij Backer? Dit
wordt volgensmij ook niet gevraagd) Door de belichting wordt de

Pagina 9 / 16

Gedoemd tot de Canon? Mondriaans Victory Boogie Woogie v.1.0

aandacht gericht op het gerimpelde gezicht met de heldere

oogopslag, de grijzige baard en de witte plooikraag. In Het
schilderij van Rembrandt is de geportretteerde hoog geplaatst,
terwijl de afgebeelde persoon bij Backer lager in het schilderij
staat. Dit maakt het portret toegankelijk. De lichtval op het boek
op de tafel in de afbeelding van Rembrandt is gekunsteld. Bij
Backer is de lichtval natuurlijk. (hoe vestigt dat de aandacht op
het hoofd?)
-

In het schilderij van Rembrandt is enkel de Bijbel een

nevenmotief. In het schilderij van Backer zijn er veel meer
nevenmotieven verwerkt, waardoor de aandacht eerder afgeleid
wordt. (vorige antwoord had niks met de vraag te maken)

8. Jan Steen

a. Twee elementen die het waardige en officile van het schilderij

onderstrepen zijn de draperie (de kwast van het gordijn) en de lijn
van de vensterbank.
b. Sinds de laatste schoonmaak van het schilderij zijn er drie
duidelijke veranderingen in het schilderij aangebracht: er stond
eerst een muurtje tussen het gezicht en het landschap, de rug van
Jan Steen was eerst breder en de glimlach is van het gezicht
verdwenen.

9. Rembrandt (De Staalmeesters)

a. Rembrandt was op de hoogte van de beoogde plek van het

schilderij en paste daar de lichtval op aan. (heeft weinig met de

Pagina 10 / 16

Gedoemd tot de Canon? Mondriaans Victory Boogie Woogie v.1.0

vraag te maken) Op het schilderij komt er gesuggereerd licht uit

een links gesitueerd venster.
b. De functie van het licht is hier dat het de belangrijkheid van de
geschilderde personen benadrukt. Doordat de rode tafel zo slim,
informeel, in de beeldruimte is geplaatst zien we een ruimtelijke
afbakening waarachter de heren vrijwel naast elkaar verschijnen.
Omdat er een gaat zitten (of weer staan) zijn de hoofden niet
allemaal op een lijn. Wel bijna, zodat de gezichten, omdat ze in n
richting draaien, allemaal hetzelfde licht vangen. Door de handige
plaatsing van de figuren kon Rembrandt er ook voor zorgen dat er
maar vijf handen zichtbaar zijn. Twee daarvan zijn bezig met een
eveneens uitgelicht boek. (de meeste zinnen na de eerste lijken
weinig met de vraag te maken te hebben (en voelen gekunsteld
aan))
c. Het schilderij heeft hoger dan ooghoogte gehangen, dat blijkt uit het
vrij lage perspectief: de toeschouwer kijkt tegen de tafel met het
tafelkleed aan en daarboven zijn de staalmeesters afgebeeld. Een
laag standpunt werd vooral toegepast bij schilderijen die bestemd
waren om hoger dan ooghoogte opgehangen te worden. Het
onderaanzicht correspondeert in dat geval met het rele standpunt
van de beschouwer.
d. Doordat de tafel met een rood kleed scheef geplaatst is en het
schilderij bedoeld was om hoog te hangen werkt de tafel als een
sokkel waarvan we het oppervlak niet te zien krijgen. Nu neemt de
tafel de voorgrond in beslag. Wat er links aan ruimte overblijft wordt
symmetrisch met de linkerhoek opgevuld door de man in de stoel.
De achtergrond is gesloten door een bruine lambrisering waar in de
hoek met de schouw de knecht stil staat te kijken. (niet echt een
antwoord op de vraag)
e. Het dynamische effect van dit schilderij blijkt uit de beoogde
beweging van de afgebeelde personen. We zien vijf deftige
gezichten streng samengevat tussen het wit van de kraag en het

Pagina 11 / 16

Gedoemd tot de Canon? Mondriaans Victory Boogie Woogie v.1.0

zwart van de hoed, koel en afstandelijk in een omgeving van

warmere kleuren, rood en bruin. Het is alsof we die gezichten
langzaam zien, van links naar rechts, als in een traag horizontaal
shot in een film. Dat is alles wat er in dit schilderij aan suggestieve
beweging is. (eerste zin is goed, rest heeft niks/weinig met vraag te
maken. Iets met opstaan/zitten, boekgeblader en de handschoenen
(alsof hij net aangekomen is))

10. Hals-Codde (De magere compagnie)

(niet nagekeken)
a. Hals heeft de zestien man compositorisch over het vlak verdeeld
door een schuttersstoet ten voeten uit af te beelden. De schutters
zijn naar de toeschouwer toegedraaid. Twee zittende mannen links
vooraan (kapitein Reynier Reael en luitenant Cornelis Michielsz
Blaeuw) met daarachter een groepje heren die met elkaar in debat
lijken te zijn. Deze opstelling brengt eenheid in de compositie en
geeft de personages levendigheid. Het schilderij wordt links
afgekaderd door de naar rechtsdraaiende vaandrig die met zijn
rechterbeen schuin voor zijn linkerbeen staat opgesteld. Vooraan
links van het midden en ook vooraan rechts van het midden staat
op elke kant een man die half op de rug wordt gezien (en die
beiden met het lichaam naar links zijn gedraaid), en rechts een
groepje mannen die afwachtend naar de personen in het midden
kijken. Diverse personen zijn in het bezit van een vaandel, een
hellebaard of een lans. De rechterkant van het schilderij wordt
afgekaderd door een man die naar links is gedraaid.
b. Hals verbindt rechts met links doordat de personen rechts op het
schilderij met het lichaam naar links zijn gedraaid en voornamelijk
ook naar links kijken.

Pagina 12 / 16

Gedoemd tot de Canon? Mondriaans Victory Boogie Woogie v.1.0

c. De naar links gedraaide figuur met de lichte sjerp en de persoon

met de hand in de zij en het linkerbeen naar voren gestapt spelen
een belangrijke rol voor de verbinding met links.
d. De beantwoording van deze vraag staat in het antwoord op vraag a
beschreven.
e. Op het linkerdeel heeft Hals de ordonnantie verzorgd door de
betreffende personen (zittend en in conclaaf) voor een muur of
gebouw te plaatsen. De rechterfiguren staan voor een opening en
het lijkt alsof ze zojuist door deze opening zijn gekomen.
f.

Dat de vaandrig door Hals is geschilderd is te zien doordat er met

grove penseelstreken van boven naar beneden is gewerkt. Hals
penseelstreek is ruw en rusteloos. Iedere streek is zichtbaar. De
man met de rode sjerp (door Codde geschilderd) is daarentegen
veel minder krachtig en preciezer geschilderd met fijne, kleine
penseelstreken van links naar rechts en werkt daardoor vlakker.
Bovendien is Hals vaandrig een mens van vlees en bloed, terwijl
de staande officier van Codde in het midden heel wat minder
natuurlijk aandoet. Zijn onderarm is veel te lang en zijn krachteloze
hand rust niet op de heup, maar is er tegenaan geplakt. Het hoofd
lijkt een los element, geplaatst op een hangende schouder.

11. Rembrandt (De Nachtwacht)

a. Rembrandts werkwijze valt te vergelijken met het regisseren van

een film. Rembrandt benaderde het schilderkunstig probleem met
de instelling van een historieschilder. Om volledig gebruik te maken
van de beschikbare ruimte, liet hij de groep tot leven komen door
een enkele beweging die beschreven staat in het familiealbum. Hij
stelde beweging en handeling centraal.
(Mijn excuses, maar ik zou me schamen als dit antwoord in het
uiteindelijke verslag komt. Film werd pas in 1894 uitgevonden en

Pagina 13 / 16

Gedoemd tot de Canon? Mondriaans Victory Boogie Woogie v.1.0

Rembrandt kon het dus onmogelijk met een schuttersstuk combineren.

Mijn versie volgt) Rembrandt heeft het schuttersstuk gecombineerd met de
historieschilderkunst, een genre waarin een belangrijk historisch of
mythologisch moment wordt vereeuwigd terwijl het bezig is. Daardoor
werkt de suggestie van actie als iets monumentaals, alsof een belangrijk
moment is, in plaats van een geposeerd groepsportret, wat de
geportretteerden heldhaftig doet lijken.
b. De lijn van de schutters in het schilderij lijkt van links naar rechts te

gaan. De kapitein en de luitenant lijken, gezien de stand van de

voeten, links naar voren te stappen. De kapitein maakt een
bevelend gebaar en hij en zijn luitenant vertrekken aan het hoofd
van de troep. Hun voorwaartse beweging vormt het motief voor de
wanorde op de achtergrond van compagnieleden die bezig zijn zich
in het gelid op te stellen- een wanorde die in stand wordt gehouden
en beheerst door vlekken helder licht. (Ik denk dat met de
tegengestelde bewegingen wordt bedoeld bv. de blik van Banning
Cocq naar rechts en die van Van Ruytenburch naar links (van ons
af gezien))
c. De compositorische eenheid wordt in de achtergrond verwerkt

doordat er midden op de achtergrond een poort is gesitueerd.

Rembrandt gaf de groep zonder aarzelen voorrang boven de
individuele portretten wat betekende dat sommige figuren dichter bij
elkaar dienden te worden geplaatst, dat sommigen op de voorgrond
zouden staan en anderen meer op de achtergrond, zodat de ruimte
beter kon worden benut. (de achtergrond = niet de personen maar
het gebouw, toch?)
d. De bedoeling van lichtgebruik in schilderijen is om met licht de

belangrijke personen op het schilderij te accentueren, de

hoogtepunten van de handeling te belichten, te benadrukken en
onder de aandacht van de toeschouwer te brengen. Opvallend is
dat Rembrandt hier deels van afwijkt doordat hij bijvoorbeeld een
meisje belicht die niets met de schutterij te maken kan hebben. De

Pagina 14 / 16

Gedoemd tot de Canon? Mondriaans Victory Boogie Woogie v.1.0

schutterij had namelijk geen vrouwelijke leden. (ze is de mascotte,

stond volgensmij op de infokaart. Sowieso een symbolische
betekenis, want ze is nog maar een klein kind) In de tijd van
Rembrandt werden de schutterij voornamelijk stijf en formeel
geschilderd. Rembrandt week hiervan af en maakte er een
actiestuk van. (heeft niks met vraag te maken)
e. Bij de luitenant is door middel van licht-donkercontrast gebruikt.

Een daarvan is de schaduw van de hand van kapitein Frans

Banning Cocq op de kleding van van Ruytenburch en de ander is
het prominent verlichte naar voren stappende been van van
Ruytenburch. (eerste zin klopt niet. Wellicht het gebruik van verkort
nog vermelden)
f. Rembrandt heeft de volgende middelen toegepast om Banning
Cocq als hoofdpersoon te accentueren:
-

Banning Cocq is groter dan Ruytenburch;

Banning Cocq kijkt naar voren terwijl Ruytenburch naar

Banning Cocq kijkt;

de kapitein wijst met zijn hand naar voren waardoor hij de

richting bepaalt;

de hand van Banning Cocq veroorzaakt een schaduw bij

Ruytenburch. Ruytenburch wordt daarmee letterlijk in de
schaduw van Banning Cocq gezet;

de voet van Banning Cocq is verder naar voren geplaatst

dan die van Ruytenburch zodat Banning Cocq voorop loopt.

GESLOTEN VRAGEN
(niet nagekeken)
1. b
2. a
3. a

Pagina 15 / 16

Gedoemd tot de Canon? Mondriaans Victory Boogie Woogie v.1.0

4. b
5. c

Pagina 16 / 16