Yzyln Davas

Yzyln Davas

Edward J. Larson

Yzyln
Davas

Evrim teorisi ile Yaradl teorisi

taraftarlar arasnda geen
bir davann anatom isi

YZYILIN
DAVASI
EDW A R D J. L A R SO N

ngilizceden eviren
TURAN PARLAK

Yzyln Davas
Edward J. Larson
zgn Ad
Su m m er F or The Gods
eviri
Ttran P arlak
Yayn Ynetmenleri:
brahim ener/Ayegl Yurdaal
Kapak Tasarm: Timuin Unan
Metin Tasarm: Fatma Mamal
Trke yayn hakk Akal Telif Ajans aracl ile
zdm Yaynlanna aittir.
1. Basm - ubat 2000
Bask: Kurti Matbaaclk
Kapak Renk Ayrm: Diacan Grafik
ISBN: 975-8408-09-7

Yayn ve Datm
ZDM YAYINLARI
Yerebatan Cad. Salkm St Sokak
Keskinler Merkezi No: 8 Kat: 3
D. 601 34900 Sultanahmet-STANBUL
Tel: 0212-513 23 08 Faks: 0212-513 23 41

 N D E K L E R
evirenin nsz............................................... vii
nsz.................................................................... ix
Giri........................................................................ 1
KISIM BR
DAVA NCES...
BR Tartmann Gn Ina karlmas.................11
K ounluk Hkmeti........ .................................. 41
U Bireysel zgrln Savunulmas.....................83
KISIM K
...DAVA SIRASINDA...
DRT
BE
ALTI
YED

Saflarn Seimi................................................... 127

Avantajl Yer Aray..........................................157
lk Raundlar.......................................................209
Yzyln Davas................................................. 243
KISIM
...DAVA SONRASI

SEKZ Bir Dnemin Sonu ........................................... 281

DOKUZ yknn Yeniden A nlatm ............................ 321
ON Uzak Yanklar ...................................................353
N o tlar................................................................ 379

 EVRENN NS Z

925

YILININ

YAZI'NDA

Amerika da vuku bulan Scopes Davas'run, (Yzyln Da

vas; Maymun davas olarak da biliniyor.) ieriini olutu
ran Darvvin'in Evrim Teorisi 2000 ylnda Amerika'da ya
placak olan bakanlk seimlerinin en nemli propaganda
malzemelerinden birini oluturacak gibi grnyor. Ga
zetelerde kan haberler bu gr dorular nitelikte.
Bu kitaptaki Yaradl ve Evrim tartmasnn ba aktr
leri bilim adam sfat tamyorlar. Bunlardan bir tanesi
Amerika'nn en nl ar ceza avukat, dieri ise, yine n
l bir politikac. Birbirlerini ok iyi tanyorlar ve birbirle
rinin can dmanlar, te yandan birbirlerine armaan
verecek kadar da samimiler...
Clarence Darrovv, Amerika'nn en nde gelen bir ar
ceza avukat. Bilinemezci olarak tannyor. Hem ateist
hem de ftursuz bir insandr Darrovv. Bununla birlikte ye
teneklerini ve daha birok ar suluyu lmn elinden
ekip alabilmektedir.
Bu kitap'n okuru, onu yalandan tanmaya baladn
da ya ok sevecek ya da ok kzacak. Zira, kesinlikle orta
lama bir insan deil, Clarence Darrovv.
Din kart bir dnya grne sahip olan Darrovv, din
konusunda da son derece bilgili bir insandr ve rakibi de
"Papa" mertebesine konulan, Amerika'nn Dileri ba
kanln yapm, Demokrat Parti'den bakanla adayl
n koymu olan, William Jenrings Bryan'dr...

Bryan, din konusunda tutucu olmakla birlikte toplum

sal konularda ilerici reformlarn ncs olarak tannmak
tadr. Politikac, diplomat, yazar ve ayn zamanda bir em
lak vurguncusu. Btn bu sfatlardan sonra ona akll bir
insan dememek mmkn m?...
Bu iki ezeli dman, 1925 ylnn yazmda, Tennessee eyaletinin kk Dayton kasabasnda Danvin'in evrim teo
risi tartmasndaki kozlarn paylamak iin kar karya
geleceklerdir ve bu karlama, radyodan canl olarak ya
ynlanacak ve kendi trnn ilk rnei olarak tarihe gee
cektir.
Bilimsel ve stelik de son derecede etrefilli bir tart
mann, yediden yetmie ve bir ucundan br ucuna dein
Amerika'y kasp kavuran bir fenomene dnmesinin bir
zetidir, bu kitap. Ama ayn zamanda, Amerika'nn hangi
bilimsel ve toplumsal dinamiklerle bugnlere geldiinin
de bir gstergesidir.
Kitap'm orjinal ismi olan Tanrlarn Yaz', (Summer For
The Gods) yeryzndeki tanrlara da esasl ve ince gn
dermelerde bulunuyor...
Turan PARLAK

 N S Z

ScOPES DAVASI, Ameri

ka'daki yaradl ve evrim tartmalar hakknda yazdm
ilk kitabmdan bu yana, on yldan uzun sredir zihnimi
megul etmeye devam ediyor. Dava, daha nceki kitapta k
sa bir blmden ibaretti; fakat kitabm okumu olanlar, ki
tapta anlatlan konuyla balantl birok eyden ok, bu olay
hakknda sorular soruyorlar ve bana, Scopes davasnn on
lar iin ne ifade ettiini anlatyorlard. Onlarn bu soru ve
yorumlan beni, "Yzyln Davas" olarak anlan olay zeri
ne uzun uzun dnmeye itti. Sonunda, meslektalarmdan
Peter Hoffer, dava ve Amerikan tarihindeki yeri zerine
bal bana ayn bir kitap yazmam nerdi. Fikir anlamlyd.
Hem tarihsel bir olay, hem de bir efsane konusu olarak bu
dava, imdiye kadarki tm yaradh-evrim tartmalarndan
bamsz bir biimde, kendi bana bir anlam kazanmt.
Gerekten de bu kitap, tarihsel adan farkl bir yky
konu edinmesiyle, daha nceki kitabmdan ayrlyor. An
cak her ikisi de, zamanmzn anlatlmaya deer ykleri
dir. Dahas, yllarca hibir tarihi Scopes davasn ayn bir
inceleme konusu olarak ele almamtr. Bu arada, dier ta
rihilerden farkl olarak, olduka zengin bir arive ula
may baardm da belirtmeliyim.
Bu kitab kafamda kavramsallatrmama, aratrmama
ve yazmama yardma olan birok kii var. Bata eski ret
menlerim ve yeni dostlarm Ronald Numbers ve David
Lindberg olmak zere, biroklan bana ilk kitabmda yardm
ettiler. Yine Bruce Chapman, Richard Comelius, Edvvard

Davis, Gerald Gunther, Phillip Johnson, William Provine,

George Webb ve John Wesfi anmadan geemeyeceim. Di
erleri ise Georgia niversitesinden meslektalarmd:
Betty Jean Craige, Thomas Lessl, Theodore Lewis, William
McFeely, Bryant Simon, Phinizy Spalding, Lester Stephens
ve Emory Thomas. Son olarak Basic Books'dan editrlerim
olan Juliana Nocker, Steven Fraser ve Michael Wilde'in tav
siyeleri ve yreklendirmelerinden olduka yararlandm
belirtmeliyim. Hepsine kranlarm sunuyorum.
ok sayda kurulu, aratrma materyalleri salayarak
projeye katkda bulundu ve beni destekledi. Bu kaynaklar
arasnda; Amerikan Sivil zgrlkler Birlii, Bryan Colle
ge, Kongre Ktphanesi, Princeton niversite Ktphane
leri, Tennessee Eyalet Arivleri, Tennessee niversitesi K
tphaneleri ve Vanderbilt niversite Ktphanelerine zellikle ok ey borlu olduumu iletmek istiyorum. Caro
line Agger'e, Fortas belgelerine ulamam salad iin zel olarak teekkr ediyorum. Bu alma ncesinde ve de
vamnda Georgia niversitesi'ndeki kaynaklardan destek
aldm. Bunlar arasmda Aratrma Blm Bakan Yardm
cs, Hukuk Fakltesi'ndeki Dekanm Edward Spurgeon;
Tarih Blm'nden gezi destei salayan David Roberts'
anmalym. Discovery Enstits ve Templeton Vakf, ki
tapta yer alan fikirleri tartmak iin forumlar dzenledi
ler. Ve son olarak, Rockefeller Vakf'nn Bellagio Aratrma
Merkezinde bu proje zerine alma olana bulmu ol
maktan son derece keyif aldm zellikle belirtmek isti
yorum. Bu kitap, bu yardmlar olmadan yazlamazd.
E.L.
Bellagio, talya
Kasm 1996

 GR

r l er EY olabildiince uy
garca balad. Darrovv dnyaca nl uzman tanna, "n
cil zerinde olduka nemli aratrmalar yaptnz, yle
deil mi Bay Bryan?" diye sorarak at davay.
"Evet, efendim. Bunu yapmaya altm" eklinde, ihti
yatl bir yant geldi.
"Pekala, bunu yaptnz hepimiz biliyoruz; bunlar
tartmak niyetinde deiliz," diye devam etti Darrovv. "Fa
kat haftalk makaleler yazp yaymladnz ve zaman za
man da eitli konularda yorumlar yaptnz deil mi?"
Bryan tuza aka grd. ncil'den baz blmleri yo
rumlam olduunu kabul etse, insan yaradlnn kkle
rine dair bakalarnn yapt yorumlara itiraz etme ans
kalmayacakt. "Ben olsam bunlara yorum deil, konu ze
rine aklamalar derdim, Bay Darrovv."
te kedi-fare oyununun avukatas balamt; fakat bu
oyunda kedi, avnn peine ldrmek zere dmt, fa
renin ise saklanacak hi yeri yoktu. Altm sekizlik Claren
ce Darrovv, Amerika'nn en byk ceza avukat, din adam
larnn siyasete karmalarna iddetle kar kan, gc
nn doruunda bir adamd. William Jennings Bryan ise,
lkenin en gen bakan adayyd ve imdi de evrim kura
mnn okullarda retilmesine kar balatlan radikal
hal seferinin lideri konumundayd. Bryan, tartmalarda
daima en iyi olduunu kantlam Darrovv gibi birinin

karsnda gereken hazrcevaplk ve kvraklktan yoksun

olmakla birlikte, yine de kolayca alt edilecek bir konuma
c deildi. Ancak bu bir tartma deil, Darrovv'un bir kar
taraf tann sorgulamann ierdii btn avantajlarn
sonuna dek keyfini kard bir mahkeme sorgusuydu.
Amerikan hukuk tarihindeki en nl sahne olabilecei
halde, bu sahne ne yazk ki bir mahkeme salonunda ge
medi. Byk kalabaln duruma salonunu kertebile
cei endiesi yargc, durumann leden sonraki oturu
munu Adliye Saray'nn bahesinde yapmaya zorlamt.
Tahtadan yaplm, olduka kaba-saba bir platform ze
rinde ve adeta bir izleyici seli nnde, her ey daha ok bir
kukla gsterisini andryordu. Darrow Bryan'a, Kutsal
Kitap'ta yer alan eitli mucizelere ilikin sorular sormaya
balarken, uyank seyyar satclar da yiyecek-iecek sat
maya alarak kalabaln arasmda dolayorlard.
Bir ara konu ncil'deki, mucizevi biimde uzayan gne
geldiinde, "Joshua'nn gnei durdurduuna m inan
yorsunuz?" diye sordu Darrovv.
Bu soruyu, "ncil ne diyorsa, ona inanyorum. Sanrm,
gnei deil, dnyay durdurduunu kastediyorsunuz,"
diye, Kopemiki evrenbilimin ncil'in sylemine kar
ierdii klasik alay nleyerek yantlad Bryan.
Darrovv masum grnmeye alt. ''Bilmiyorum. u
anda ncil'den sz ediyorum."
"Incil'i kesinlikle benimsiyorum," diye dorulad Br
yan. "Onun Tanr'dan geldiine inanyorum ve O'nun da
Darrow doana dek anlalamam bir dil deil, o dne
min insanlar tarafndan anlalabilecek bir dil kullanm
olmas gerektiini dnyorum." Bu yant, Bryan taraf
tan izleyiciler arasmda glme ve alklara neden olduy
sa da, Darrovv derin bir nefes ald. Bryan gibi ncil konu

sunda almalar yapan biri dahi, baz kutsal blmlerin

yeniden yorumlanmas gereini fark etmiti. Darrow, so
rularyla konuyu tartmann zne getirdi. "Eer sz ko
nusu gn, gnele dnyadan herhangi birinin durdurul
mas ile uzatldysa, durdurulmu olan dnya m olmal?"
"Pekala, evet bence byle olmu olmal." fkeden deli
ye dnm olan Bryan, bu ekilde baka bir tuzaa d
m oldu.
Darrovv bu frsat karmad ve sorularn srdrd.
"imdi, Bay Bryan, eer durdurulan dnya ise, ona neler
olabileceini hi dndnz m?"
"Hayr."
Darrovv "Demek hi dnmediniz," diye sordu kaba
ve alayc bir tavrla.
Bryan snacak bir ey aramaya balamt. "Hayr;
inandm Tanr'run onu korumu olmas gerektiini d
nyorum, Bay Darrovv." lkenin drt bir yanndan ge
len gazeteciler kendi aralarnda gltler.
"Onun erimi bir ktleye dnm olmas gerektiini
bilmiyor musunuz?" diye sordu Darrovv ustaca. Gne
merkezli bir gezegenler sistemini haldi karabilmek iin
Incil'den taviz veren Bryan, kendini aniden dnyaya ili
kin jeoloji ve fizik sorunlarnn girdabnda buluvermiti.
Daha fazla taviz verirse, o zaman, yaradla dair syle
diklerini nasl savunabilecekti? Daha az taviz vermi ol
sayd da, szleri fazlasyla aptalca gelecekti. Kutsal Kitap'taki baz blmlerin bilimin nda yeniden yorum
lanmas gerektiini o da kabul ediyordu ve yaradl sre
ci ve evrenin yana ilikin, o da bunu yapacakt. Ancak
Bryan'm bak asndan, bu sorulara verilecek iyi yantlar
yoktu ne yazk ki.
Basavc gerekenden de fazlasn duymutu. nc

kez, karlkl konumay kesmeye alt. "Bu yeterli bir

kant deil," diye kar kt. Fakat devletin dava avukat
olarak grev yapan ve savcya yardmc olmas beklenen
Bryan, tahta sandalyesine inat bir biimde yapmt.
"Savunma avukat bugn buraya davay yargya bala
mak zere gelmedi," diye bard geriye. "Onlar, dini yar
glamak iin geldiler buraya. Bense, dini savunmak iin
buradaym. stedikleri her soruyu sorabilirler bana."
Kalabalk kkreyerek onaylad. "zleyiciden byk te
zahrat," diye geveledi Darrovv.
"'Kyl' diye baktklarnzdan," diye grledi Bryan,
"Aaladnz insanlardan."
Darrovv bu sulamay, hasmma gzlerini dikerek geri
pskrtt: "Siz ise sizin aptal dininize inanmayan bilim adamlarn ve dnyada bir eyler renmeye alan herke
si aalyorsunuz."
"Bu durum davarm snrlarm amaktadr, Saym Yar
g," diye mdahale etti savc. "Burada yerine getirmek
zorunda olduum bir kamu hizmeti var ve mahkemenin
buna bir son vermesini istiyorum." Ancak Bryan'n tav
rnda bir deiiklik olmad.
Yarg saygdeer tanktan yana kt: "Buna son vermek
sadece Bay Bryan'n meselesi olmamal." Duruma, Darrovv'un Nuh'un Gemisi, eski uygarlklar, karlatrmal
dinler ve dnyann ya gibi konulardaki sorularyla de
vam etti. Darrovv'un soru bombardmanm karlamaya a
balarken Bryan'n kafas iyiden iyiye karmt. Dnyay
kasp kavuran ve gemi dndaki tm yaam (belki balkla
rn dnda, diye espri yapmaya alt,) boan sel baskn
na olan inancm dorulad, fakat bu arada yaradln alt
gnn, geni bir zaman dilimini sembolize edecek biim
de yorumlam oluyordu. Buna karn Darrovv evrime ya

da insanlarn Tanr tarafndan yaratlmasna ilikin hi soru

sormad; Bryan'm, insann bilimsel evrim zincirindeki ek
sik halkalara ve evrimci natralizmin toplumsal ve bireysel
etik zerindeki derin etkilerine dikkat ekerek kolaylkla
yantlayabilecei sorulardan kanyordu. O da her iyi avu
kat gibiki, o en iyisiydiamacna hizmet edecek konular
zerinde younlamaya ve tabii ki, Bryan'm eline, nutuk
ekmesi iin bir krs vermekten kanmaya alt.
Sorgulama, evrimi retmeye kar kan Tennessee ka
nunundan giderek uzaklatnda,ki, davann ana konu
su buydusava "Bu sorularn amaa nedir?" diye itiraz etti.
Darrow drste, "Banazlarn ve cahillerin Amerika
Birleik Devletleri'ndeki eitimi kontrol etmelerini nlemek
gibi bir amacmz var," diye aklad. "Hepsi bu." Darrovv,
kkten dincilerin, eitim standartlarnn oluturulmasnda
bilgi kayna olarak Kutsal Kitap'tan yararlandklarm aa
kartmak ynndeki abalarnn epeyce tesine gemiti.
Darrow, Bryan' hedefleyerek, Tennessee'deki kk Dyton'a tam olarak bu ama iin gitmiti. Bryan ise, yerel o
unluklarn gcn savunmak ve okullarda evrim kuram
nn retilmesini yasaklayan bir kanunu yrrle sokabil
me hedefiyle gelmiti buraya. Bu byk kapmaya tank ol
mak zere, onlar iki yze yakn gazeteci izlemiti. Dava da
ha balamadan, ad konmutu bile: "Yzyln Davas". Hi
kimse, evrim kart ilk ulusal kanunu test etmek iin gnl
l olan daval John ScopesTa ilgilenmiyordu. ki yal sava
, bir hafta boyunca bariz bir vuru yapmakszn birbirleri
nin gcn snamt. Ancak Bryan, bir ncil uzman olarak
tank sandalyesine oturup, Darrovv'un kendi inancna yne
lik sorgulamasn kabul ettiinde, kafa kafaya geldiler.
ki saatlik byk bir skntdan sonra, Bryan sanki kade
rini ve bana gelecekleri yeniden dnr gibiydi. "Bu so

rulan, davann yaran iin deil, sadece benim onlarla kar

lamaktan korktuumu sylemelerine engel olmak iin yantlyorum."(1) Fakat Bryan yine de, kendisini ve inancn ne
denli krlgan bir duruma soktuunun pekala farkndayd.
yl nce, evrim kart hal seferinin bamda da Darrow,
basna gnderdii ak mektupta kendisine benzer sorular
yneltmiti. Bryan, bu sorulan grmezden gelmiti. "Her
kes soru sorabilir; ancak her soru cevaplandnlamayabilir.
Eer bir ateist ile yaratl tartacaksam, bu ancak bizim
(her ikimizin de) soru sorabilmesi kouluyla olabilir," diye
yazmt o zamanlar. "Arzu ederse ilk soruyu o sorabilir, fa
kat benim ilk soruma yant verene dek, kincisini soramaz."
Bryan'm Darrow ve dier evrimciler iin hazrlam ol
duu uzun bir soru listesi vard. Fosil kaytlarndaki eksik
balantlara ilikin soraca soru, ilerinde en nemlisiydi.
"Gerek bilim, snflandrlm bilgidir ve bu yzden de,
doru olmad srece hibir ey bilimsel olamaz," gr
n, Darrow tarafndan pusuya drlmeden nce, konu
masnn kapan blmnde sylemek iin hazrlamt.
"Evrim gerek deildir, sadece bir hipotezdirmilyonlarca
varsaymn biraraya getirilmi halidir. Darwin zamannda
kantlanmamtr; O bile, birbirine benzemeyen iki ya da
milyon trle, bir trden bir dierine ulamann nasl mm
kn olaca konusunda aknln ifade etmiti."13 Eksik
halkalar nerede? "Evrim gerek olsa bile, tek bir balant bi
le bulmu deiller." Tm bunlar Nashville'li bir izleyiciye,
evrim kart Tennessee yasasna ilikin kampanyay yr
trken anlatmt. Daha da nemli olan, insan soyu ile onun
varsaymsal maymun akrabalar arasndaki eksik halkalan
vurgulamasyd, nk sz konusu yasa yalnzca insan ev
riminin retilmesine ilikindi.(4)

O dnemde, evrim zerine yaplan popler tartmalar

da, bilim genel olarak fosillerin yorumlanmasna odakla
nyordu; farkl trden eitli bilimsel kantlar teoriyi des
tekliyordu; fakat yeni bitki ve hayvan trlerinin gzlemlenmesindeki yetersizlikten dolay, ilikili trleri birbirine
balayan ara fosiller evrimin en ikna edici "kant"larm oluturuyordu. Savunucular, Amerikan atnn milyon
yllk geliimini izleyen eksiksiz fosil kolleksiyonuna gve
nirlerken; muhalifler, zellikle insanlarla dier memeliler
arasndaki "eksik halkalar" zerinde duruyorlard. rne
in, Bryan'm evrim ve yaradl tartmasndaki ba d
man, Amerikan Doal Tarih Mzesi Bakan Henry Fairfield Osbom, bilimsel bir bak asyla yazd pek ok po
pler makalede, kitabnda ve verdii derslerde, at fosilleri
ne atfta bulunarak, evrim kart hal seferine kar k
yordu. 1922'de Bryan'la yapt tartmada "nsan evrimi
ni, atn evrimi ile ayn kefeye koymak ve ona dayandrmak
doru olmaz," dedi; fakat "En son nc insan kefi
Bay Bryan'm daha fazla karut talebine en ikna edici yant
oluturmaktadr." insanln soyaacn izleyerek, "ngilte
re'de bulunan Piltdown insan bize daha yakndr. Jeolojik
zamanlama bakmndan Neckar Irma'nda bulunan Heidelberg inam bize daha yakndr; artk hakknda bilmedi
imiz ey kalmayan Neandertal inam bize daha da yalan
dr... nsann atalarndan oluan bu zincir, Darvvin ta
rafndan bilinmiyordu. O, bylesi bir doru ve kant selini
ryasnda grse inanmazd," diye ekledi Osbom.(5)
Darrovv tarafndan Dayton'a arlan uzman tanklar,
insana benzeyen fosil rneklerini beraberlerinde getirdi
ler. Savunma iin bilimsel yeminli ifadeler hazrland; r
nein, antropolog Fay-Cooper Cole, jeolog Kirtley F. Mather ve zoolog H. FI. Newman; Java, Piltdown, Heidelberg

ve baka yerlerden toplanan fosiller yardmyla insangille

rin geliimini ayrntlaryla anlattlar. Piltdovvn inam, da
ha sonra insanlk soyaaacnda sahip olduu yeri kaybet
tii halde, Cole bunun yerine yeni bulunan baka bir tane
ekledi: "Yeni rnek sadece birka ay nce Gney Afri
ka'daki Bechuanaland'de bulundu." Bu yeni rnek, ol
duka dikkat ekici bir biimde, insanla maymun arasn
daki bir yarata aitti, "insann fosil kaytlarna ilikin zel
ya da kural d hibir ey yok. At fosilinden daha az ge
limi... fakat bir kuunkinden ok daha fazla gelimi,"
diyordu Nevvman. "Evrim kartlar tarafndan, insana ait
fosil kaytlarndaki eksik paralara ilikin ok ey sylen
di; fakat birok baka hayvan, ok daha snrl biimde de
ifre edilip yemden kurulan izler brakmtr."16
Yine de Bryan, yalnzca insan evriminin retilmesiyle
ilgili endielerini ifade etti. "Tennessee durumasnn nemi, Bay Bryan'm orada bulunmasndan kaynaklan
yor," diye uyaryordu Chicago Tribne. "Onun istedii;
kendi dnceleri, inan ve yorumlarnn zorunlu hale ge
tirilmesi. Mr. Darrovv banazlktan sz ederken, bunu kas
tediyor. Banazlk; gr ve inanlarn zorunlu hale geti
rilmesinin peinde." Bryan'm inanlar, tm bilimi ya da
hatta tm evrim teorisini reddetmiyordu. "Bir eyden, ba
ri tek bir eyden elinizi ekin," diye yazyordu Tribne.
"nsann bir ruhla, ilahi yaratlndan. Piltdown insan
nn, insan benzeri maymunla akrabal olduunu retmeyin."(7) Her iki tarafm da insanln maymunsu atalar
na ilikin bilimsel yaklamlarm verdikten soma, yky
buradan balatyorum.

 KISIM BR

ava

N C E S.

 BRN C BLM

T A R TIM ANIN
G N I I IN A
IKARILMASI

BiLM DNYASI 1909 ylnda

Charles Darwin'in Trlerin K keni adl eserinin ellinci yl
n kutlamaya hazrlanrken, Charles Dawson admda ama
tr bir ngiliz jeolog Gney ngiltere'de, Darwin'in kr evin
den yalnzca otuz mil uzaklkta ok nemli bir bulu ger
ekletirdi. Dawson, Sussex'de, Piltdown Common yakn
larndaki bir iftliin akl ta ocanda alan bir iiden
insan kafatasnn eperine ait kk bir para almt. Bilim
dnyasn sarsacak olan bir makalesinde "1911 sonbaharn
da olay yerine yaptm bir ziyarette, ta ocann yamurla
ykanm dkntleri arasnda, ayn kafatasnn n tarafna
ait daha byk bir para aldm," diye yazyordu Dawson.

"Heidelberg ene yapsn aratnrken, bu kafatasnn teki

meinkine benzer oranlarn fark ettim."(1) Bu durum,
Dawson'un dikkatini ekti. Heidelberg enesi, o zamana
dek bilinen yegane iki fosil kalntsndan birini temsil edi
yordu ve bilim adamlar bunu modem insann atalan oldu
u dnlen trlere atfediyorlard. Bu bilinen kalntlar
dan her biriAlmanya'da Heidelberg yaknlarnda bulun
mu olan ene kemii ile Java Adas'nda kefedilmi olan
bir kafatasnn tepe ksm, di ve bir kala kemiigeen
yirmi yl iinde bulunmu ve youn bir bilimsel tartma
nn konusu olarak kalmt. Daha iyi bilinen Neanderthal
(ya da Mousterian) "Maara insanlan", insan evrimi yk
sne ok fazla katkda bulunmad; nk onlar daha ge
bir dneme aittiler, tamamen insandlar ve sonra da silinip
gittiler. Piltdown kafatas ise, insan evriminin mehur "ek
sik halka"sm bize sunacak neme sahipti.
Dawson akl ta ocan didik didik aramaya bala
mt bile. Bulduu ta devri aletleri ve eitli tarih nce
si hayvanlarna ait fosil kalntlarn alarak Londra'daki
Britanya Mzesi'nden paleontolog Arthur Smith Woodw ard'a gitti. ok gemeden Woodward, Dawson ile bir
likte Piltdown'da, sistemli bir blge kazsnn bamdayd.
1912 yaz boyunca, Piltdown kafatasma ait baka parala
ra ilaveten, insan aletlerine karm tarih ncesi hayvan
fosilleri ve hi bozulmam iki az dii ile bir ene kemii
paras buldular. Bu paralar, potansiyel olarak byk nem tayordu. Boyutu ve biimine baklrsa, kafatas ke
sinlikle insans bir trden geliyordu. Ta devri aletleri de
bu karm glendiriyordu. Gerek hayvan kalntlar ge
rekse blgenin jeolojik yaps, kafatasnn, Java'nn maymun-insan ile modem insan arasmda bir yerlerde duran

Pleistosen Devri'ne ait olduunu dndryordu. ene

ise, Avrupa'da yaad bilinmeyen bir maymun tipinden
geliyordu ve diler, insan azna uygun gibiydi ve fazla
syla anmlard. Paralar Woodword tarafndan bir
araya getirildiinde ortaya kan resim, onun Eoanthropus dawsoni, ya da Piltdown'm "afak inam" diye ad
landrd, nesli tkenmi yeni bir insans tr iaret edi
yordu.
Dawson ve Woodward keiflerini 18 Aralk 1912'de, n
giltere'nin bilimsel elitlerinden oluan Londra Jeoloji Topluluu'na sundular. "Kafatas gerekten de insana ait ve
baz bakmlardan da beynin dk seviyelerine yaklar
ken," diye aklyorlard, "alt ene bir maymuninkini an
dryor ve az dileri dmda hibir ey insana ait grn
myor." Bulularm en ince ayrntlarna kadar anlattktan
ve bilinen dier fosil kalntlar iindeki yerine yerletir
dikten sonra, Dawson ve Woodward konuyu, "Bu, Mousterian insannn ilk insann bozulmu bir eitlemesi oldu
u ynndeki teoriyi destekler grnyor ve muhteme
len de bu trn soyu tkenmitir. Hayatta kalan insan ise
dorudan, Piltdown kafatasnn ilk kantlarm sunduu
ilkel kaynaktan gelmi olmaldr,"(3) diye balad. Dnya
nn en nemli eski medeniyetler ve anatomi uzmanlarn
dan Sir Arthur Keith de bu toplantya katlmt ve Daw
son ile Woodward'in vardklar sonulan genel olarak onaylyordu; tpk alannn hretlerinden nrolog Grafton
Elliot Smith ve nl biyolog Boyd Dawkins gibi. Toplant
ya katlanlarn ortak kansn belki de en iyi biimde, tar
tma blmnde sz alan Dawkins dile getirdi: "Bu ke
fin, insanla gelimi maymun trleri arasndaki bir eksik
halkay ortaya kard aktr. "(4)

nde gelen yaratllar, Darwin'in insan evrimi teori

sinin aleyhinde propaganda yapmaya devam ederken, ke
if haberi Amerika Birleik Devletleri gazetelerinin ilk
sayfalarndaki yerlerini aldlar. N ew York Times, bir telg
raf metnine gvenerek Dawson ve Woodword'iin yapm
olduu aklamann zetini, toplantdan sonra birka saat
iinde yaynlyor ve "Paleolitik Kafatas: Eksik Halkalar
dan Biri" baln atyordu, "Muhtemelen Modem nsa
nn Atalarna Ait Kemikler". Ertesi gn Times, telgraf ara
clyla WoodwardTa bir rportaj yapt: "Bugne dek ata
larmz olmas gereken tre en yakm yaklam olarak ma
ara adamlarna ulalmt15; ancak otoriteler srekli, bi
zim dorudan maara adamlarndan gelmediimiz ek
linde deerlendirmeler yapmaktayd. O halde, evrim zin
cirimizdeki eksik halka neredeydi? Bana gre yant, her
halkarda, Piltdown kafatasnda yatmaktadr; nk bizler hemen hemen tmyle maymun cinsinden olan bir
trden geliyoruz."16 Dier Amerikan gazeteleri de benzer
haberler yeriyordu.17
N ew York Times, bir sonraki pazar kartaca bask
snda bir sayfalk geniletilmi bir zet yapacan duyu
rarak noktalyordu haberini. "Darwin'in Teorisi Doru
land" diye manet atmt. "ngiliz Bilim Adamlar, Sussex'de Bulduklar Kafatasnn, nsanlarn Maymundan
Geldii Teorisini Doruladm Sylyor". Keith'in "Bu
keif bize, Darwin'in teorisini ortaya atmasndan bu yana
insann evrimine ilikin ancak hayalini kurduumuz bir aamay armaan ediyor,"18 eklindeki gzlemleri yeniden
basld. Ayn Pazar gnk basknn bal "Maymun-nsan"d ve okuyucularm uyaryordu: Times'daki en eski
insan kafatas haberlerim okuyanlar, bu eski inam "eksik

halka "yla ya da imdiki insan rknn atalaryla kartr

masnlar. Darwin, insarun maymundan geldiini dn
yordu, fakat beyhude yere yar-insan yar-maymunu ar
yordu.' ngiliz bilim adamlar yeni fosilin, insan evrimi
kaytlarndaki bir eksik halkann yerini doldurduuna ik
na olmalarna ramen, Times yaz kurulu Piltdown insa
nn tmyle farkl bir tr olarak yorumluyor ve "Pilt
down insan, bizim Adem'imizin soyundan deildir,"(9) di
yordu.
Bilimsel bir haberi kabullenmeyi reddeden bu gazete
ynetimi, Scopes davasyla son bulacak yllar iinde, Amerikan kamuoyundaki, insan evriminin bu tartmal ko
nusuna ilikin blnmeyi yanstyordu. Elbette ki, tek bir
fosilin kefi, doal olarak, Darwin'in insan evrimi teorisi
ni kantlamaya yetmezdi. N ew York Times yaz kurulu
nun da belirttii gibi, Pleistosen devrinde bir "Maymuninsan"m dnya zerinde yrm olduunun kantlan
mas, pek ok rnee uysa da, sonu olarak modem insa
nn atas olduu anlamna gelmiyordu. Yirminci yzyln
ilk eyrei boyunca Bat Avrupa ve Amerika Birleik Devletleri'ndeki bilim adamlar, Darwin'in insarun kkleriyle
ilgili bakn destekleyen pek ok ikna edici kant toplad
lar ve Amerikan halk bu durumla ilgilenmeye balad. Bu
bilimsel gelimeler 1920'lerin bamda kkten dincilerin
evrim kuramnn okullarda retilmesine kar youn bir
kampanya balatmalarna da yardmc oldu ve bu sre
de, 1925 ylndaki John Scopes davas ile sonuland.
Gnmzde yaayan trlerin, ok nceleri varolmu
trlerden geldiini ne sren teori, uzunca bir sre gn
demde olmutu. Yzyldan uzun sre nce, nl bir Fran
sz doabilimci, Chevalier de Lamarck, doutan olmayan,

sonradan kazanlan zelliklerin kaltm ve canllar iinde

ki yaamsal enerjilere dayanan ilerici ve evrimci gelimeye
ait bir teorik yaklam ortaya atmt. Lamarck, en basitin
den en karmana, yaayan pek ok deiik biyolojik t
rn ortaya kndaki dzenli hiyerarinin, tarihsel geli
me modelini yansttn dnmekteydi. Yaayan varlk
lar iinde bulunan yaamsal enerjiler, her neslin gelimesi
ni, atalarnn karmaklk dzeyini amasna izin verecek
biimde destekledi. Deien evre koullarna bal olarak,
baz organlarn kullanlmas ya da kullanlmamas evrimci
ilerlemeyi daha da ilerilere tad; Lamarck'a gre, yaayan
varlklar sonradan edindikleri nitelikleri kendi soylarma
geiriyorlard. Zrafann boynu, hala bu srecin en nl
rnei olmay srdryor. Lamarck, bugnk zrafalarn
atalarnn, yaam ortamlarndaki bitki rtsnn giderek
zayflamas ve seyrelmesi zerine, aa tepelerinde kalm
yapraklan yiyebilmek iin boyunlarn uzatmak zorunda
kaldklan varsaymn ortaya atmt. Bu varsayma gre,
bir sonraki nesil onlardan bu uzun boyunlar miras ald ve
bu boyunlar, uzun boyunlu yeni bir zrafa tr ortaya
kncaya dek uzatmaya devam etti.
Her ne kadar ondokuzuncu yzyl balarmda bilim adamlar genelde Lamarck'n evrime ilikin bak asn
kabul etmediler ve biyolojik trlerin zaman iinde dei
meden kaldn savunan yaratl grn tarafn tuttularsa da, ou Lamarck'n rakibi olan Georges Cuvier'in
cretkar teorilerini benimsedi. Prestijli Fransz Doal Ta
rih Mzesi'nde omurgal fosiller sorumlusu olan Cuvier, o
dnemin bilimsel heyetlerce meydana karlan ve gide
rek karmaklaan fosil kaytlaryla uzlamak zorunda ka
lan ilk Aydnlanma a doa bilimcisi oldu. Bu aratrma

onu, dnyann ok uzun bir jeolojik tarihi olduunu

Kutsal Kitaplar'da belirtilenden ok daha uzun bir tarih
ve btn trlerin batan sona hi dnm geirmeksizin
varlklarn srdrdklerini savunan geleneksel bilim ve
din evrelerinin gr karsnda, bu uzun tarih sresin
ce saysz biyolojik trn dnya zerinde belirdiini ve
sonra da soyu tkenerek kaybolup gittiini kabul etmeye
itti. Fosil kaytlarnda rastlad, karakteristik bir grubun
birdenbire birka ara formla kendinden nceki bir baka
trn yerini almas gibi ani geiler, yaayan trlerin ev
rim geirmek iin fazla karmak olduu yargsyla bir
letiinde, Cuvier tm dnyay etkisi altna alm seller ya
da buz a gibi byk apl felaketlerin, jeolojik tarihi bir
dizi farkl dneme bld sonucuna vard. Cuvier'in
bata ne srd gibi, her felaket bazen canl trlerinin
ounu, bazen de tm canllar dnya yznden silerek,
dnyay, hayatta kalan aznlkla babaa brakt ya da son
raki doa bilimcilerin daha geni bir aratrmadan sonra
vardklar sonuca gre, biyolojik trlerin yeni eitlemele
ri modem hayvanlar iin antik kaynaklar bulamadlar.
Cuvier'in teorileri hzla, dnemin jeolojik dnce bii
mini belirlemeye balad. Romantizm ve transendentalizm dnemindeki baz laik bilim adamlar, birbirini izle
yen yeni trleri, doann iindeki yaamsal bir gce ba
lyorlard. Hristiyan jeologlar ise, tam tersine, bu yaratc
olaylarda Tann'nn elini ibamda grmekteydiler. Ancak
her iki grup da, uzun bir jeolojik tarihi ve yeni yaam bi
imlerinin zaman iinde gelime gsterdiini kabul edi
yordu. Bu ise, Hristiyanlar arasmda, yeryznn ve gk
yznn, yaayan tm varlklarn Tanr tarafndan, btn
insanlarn atalar olan Adem'le Havva'nn yaratl ile

sonulanan alt gn iinde yaratldn ilan eden Kutsal

Kitap'la ilgili soru iaretlerine neden oluyordu. Onbeinci
yzylda, bapiskopos James Usher, yaratl yln I.O.
4004 olarak belirleyebilmek iin, Kutsal Kitap'ta yer alan
isel kantlardan yararland. Bu yl kesin bir tarih olarak
almamakta dirense de, daha sonra birok Hristiyan, yara
tl iin benzer bir zaman erevesini kabul etti. Ameri
ka'da 19. yzyln ortalarnda, Amherst Koleji Mdr
Edward Hitchcock ve Yale'den James D. Dana gibi nde
gelen jeologlar, ada jeolojik dnceyi, Kutsal Kitap'ta
tasvir edilen yaratl gnlerini, aslnda jeolojik alan
simgeledikleri biiminde yorumlayarak ya da Yaratl'm
kkenine bir boluk yerletirerek, kendi geleneksel dini
inanlar ile uzlatrdlar.00 19. yzyl Protestanlar, ki bu
tanm, Kutsal Kitap'm otoritesi hakknda tutucu grlere
sahip olanlan da ieriyor, din ile bilimin bu rneklerde
olduu gibi bir ekilde uyumlu hale getirilmesini aka
kabul ediyorlard. Hatta 20. yzyl dnmnde modem
kktendinciliin geliimini byk lde etkileyen Scofield Re/erence Biblebile, kendi Yaratl aklamasna "bo
luk teorisi"ni katm ve bir dipnotta "Gn/a teorisi"ne
gnderme yapmt.01
Darwinizm'in sahneye kmas Hristiyanlar iin, san
landan daha uzun bir jeolojik tarih ve trlerin zaman iin
de gelime gstermesinden daha byk bir tehdit olutur
du. Darwin'in Trlerin Kkeni, 1859 ylnda ilk kez ortaya
ktnda, organik evrim kavramm yalnzca birka bilim
adam kabul ediyordu. Yirmi yl sonra ise, muhalif bir kili
se dergisinde bile, sadece iki Amerikal doabilimcinin ha
la bu teoriye kar kt yer alyordu.*12 Bu dnme ku
kusuz Darwin'in evrimsel gelimeye ilikin, dikkatli doa

gzlemlerine dayanan ustaca sunumu katkda bulunmu

tu, fakat Darwin Lamarck'm iyi huylu bireysel uyum sre
ci yerine, doal ayklanma sreci iinde "Gl olann ha
yatta kalmas" prensibini de neriyordu. Darwin, kendi ev
rim teorisi iinde Lamarck tipi mekanizmalara daima yer
vermesine ramen, Darwinizm'in temel zellii olarak ge
nel kabul gren, kendi doal ayklanma kavramyd.
George William Hunter'n, Scopes davasnda tartma
konusu olan A Civic B iologyadl lise ders kitabnda, Darwin'in alternatif evrimci mekanizmas "Charles Darwin
ve Doal Ayklanma" adl bir blmde zetleniyordu.
"Darwin, tek tek bitkilerin ve hayvanlarn, atalarndan
ksmen farkllama eiliminde olduklar gzleminde bu
lunuyor," diye not etmiti Hunter. "Doada, bir bitkiye ya
da hayvana kendi doal ortamnda en ok uyan deiim
ler, nesilden nesile aktarlanlardr, nk o ortamdaki ya
ama uygun olmayan deiimler elenip gidecektir," diye
yazmt. "Bylece doa, olumlu gelimeleri benimser ve
belli bir zaman sonra btn bu eitlemeler, atalar gibi,
yaamak zorunda olduklar yere uyum salam olan yeni
bir bitki ya da hayvan trne dnmeye eilim gsterir,"
diyordu. Ksacas, Hunter'n aklad gibi Darwin yeni
trlerin, "kk deiikliklerden meydana gelen ve uzun
yllar devam eden"03 bir srecin rn olduunu syl
yordu. Bu mekanizma, Lamarck'm nerdii yaamsal g
ler ya da sonradan edinilen niteliklerden ok, yeni nesiller
de igdsel biimde bulunan rastlantsal deiimlere da
yanmaktayd. "Trler uzun zamandr nesiller boyunca de
iim geirmitir," diyordu Darwin Trlerin K keni'nde,
"birbirini izleyen saysz kk, fakat olumlu deiimden
oluan doal ayklarma yoluyla."04

Darwin'in rastlantsal deiimler yaklam, gl ola

nn hayatta kalmasna dayanan ayklanma sreci teorisiy
le birletiinde, doa konusunda teolojik bir baka sahip
olan birok Hristiyan asndan ciddi bir sorun oluturu
yordu. 1860'da Darwin, byle bir sorunun varln, Harvard'da botaniki ve ayn zamanda da muhafazakar bir
Protestan olan Asa Gray'le yapm olduu tartmadan
hissetmiti. Hristiyanlar uzun sredir, gerek fiziksel evre
nin gerekse dnya zerindeki her canlnn uyumlu yaps
nn, bir yaratcnn dahiyane tasarmn yansttn ve
bylece de sevdikleri bir Tanr karakterinin varlna kant
oluturduunu dnyorlard. Trlerin K keni kitab
nn ABD'deki ilk tantmlarn yrten Gray, Darwin'e ki
tabn teolojik yaklamn sorduunda, Darwin "Ateiste
yazmak gibi bir niyetim yoktu," yantn veriyordu. "Fa
kat her eyi bakalar kadar dz gremiyorum. Sonuta is
tediim, hepimizin iyiliini gz nnde bulundurmak.
Bence dnya ok fazla strapla dolu ve evreni, iyiliksever
ve her eye gc yeten bir Tanr'nn, su sineklerini trtlla
rn canl bedenlerinden beslenmeleri ya da bir kediyi fare
lerle oynamas iin tasarlayarak yaratm olabilecei fikri
bana yeterince ikna edici gelmiyor. "(15) Baz muhafazakar
tannbilimciler ve dindar bilim adamlar bunun, Darwinizm'in Hristiyan dnya gr ile nihai hesaplamas
olduunu dnmeye baladlar: Olumluya doru dei
im rastlantsal ve doal ayklanma acmaszd. Eer do
a, yaratcsnn karakterini yanstyorsa, o zaman, Darwinci bir dnyann Tanrs da rastlantsal ve acmaszca
davranyordu. Darwin byle bir Tanr'y kabullenemedi
ve bir agnostik (bilinemezci) oldu. Dierleri de, meselenin
boyutlarn yava yava kavramaya balad.

ok gemeden sava cepheleri olumutu. Darwinizm'in "Gladyatr-general"i, ngiliz doabilimci T. H.

Huxley, bilim iin bu meselenin bayram tayacam
ilan etti.(16) Darvvin'in dncelerine kar dinci muhalefeti
ngren agnostik Huxley,ki Darvvin'in fikirlerini Hris
tiyanln iddialarm rtecek bir kant olarak benimse
miti Trlerin K keninin baslmasndan ksa sre nce
Darvvin'e unlar yazd: "Hazr olsunlar, penelerimi ve
gagam bileyliyorum!"(17) Kitabn baslmasn izleyen gn
lerde ise Huxley, halka ak saysz tartmada ve popler
makalelerinde, davay saldrgan bir biimde savunmakta
ve Oxford Barahibi Samuel Wilberforce ve Ingiliz Baba
kan William Gladstone gibi dinsel motivasyonlara sahip
Darwinizm eletirmenleri ile mcadele etmekteydi. "Ast
ronomi ve jeolojinin Kutsal Kitap'la uzlatrlabilir ya da
uzlatrlamaz olmas," diye yazyordu Huxley tipik ma
kalelerinden birinde, "bilimin, olgularn ince rtsnn
altnda her yerde gsterdii... teoloji ile duygusuz benlikdln insanbiimcilii arasndaki byk girdabn kar
snda kck bir an meselesidir. Bana yle geliyor ki, en
byk girdap, bilimle teoloji arasndadr."08Din adna kar
saldn, Princeton'l tannbilimci Charles Hodge'dan gel
di; Darwinizm'le hesaplama nderliini o stleniyordu.
1874'de yazd ve olduka kkrtc bir isme sahip olan
Darwinizm N edir?adl kitab, son derece clz ve s bir tar
tmaya neden oldu ve kanlmaz bir yant da beraberin
de getirdi. "Bu ateizmdir [ve] sonu olarak Kutsal Kitap ile
elimektedir." Hodge iin Darvvin'in "doadaki tasanmn
reddi" dncesi, aslnda "Tanr'nn reddi" demekti.09
Hodge ve dier baz kilise liderleri, zellikle normal okul ve zel kolejlerde evrim kuramnn retilmesine kar

 alarm verdiler, fakat bilimsel gelimeler atmay gei

ci olarak yattrd. Darvvinizm 1870 ve 1880'li yllarda pek
ok teknik itirazla kar karya kald. Fizik bilimlerinden
gelen en gl kant, gne sisteminin bir ya da birden
fazla organizmadan, kk, rastlantsal deiimlerle g
nmz biyolojik trler yelpazesini ortaya karacak kadar
eski olmad ynndeydi; olmayan bir yaamdan yaam
retmesi ise olanakszd. Dahas, nceki nesillerden miras
alnan farkllklar koruyacak bir ara olmakszn, bu tr
den deiimler bir yere varmazd. Mendel genetiinin
kabulnden nce alan ou doabilimci gibi Darwin
de, nesillerin miras aldklar zelliklerin, ebeveynlerinin
zelliklerinin harmanlanmasndan olutuuna inanyor
du. Bir bireydeki kk ve rastlantsal deiimlerbir
hayvan ya da bitkinin hayatta kalmasna ne kadar yardm
etmi olursa olsuno birey kendi trnden baka birey
lerle eleip oaldmda ksa srede ortadan kaybolur ve
birbirini izleyen kuaklar kademeli olarak ayrt edici zel
liklerini yitirirlerdi. zellikle olumlu bir nitelie sahip bi
reyler yalnzca ayn nitelii tayan bireylerle eleseler
bileevcil hayvanlarn remesinde olduu gibionlarn
yavrulan onu amaya deil, ancak bunu korumaya ei
lim gsterirdi. Organik evrim varolsayd bile, (1880'lerde
doabilimcilerin ou olduuna inanmaktayd) o zaman
bunu hzlandran ve deiimi idare eden bir mekanizma
da olmalyd, ki bu noktada baz muhafazakar Hristiyanlara gre, Tanr'ya grev dyordu.
ki alternatif evrim teorisi, 19. Yzyl'n sonlarna do
ru Amerikal ve Avrupal bilim adamlar arasmda youn
olarak tartlmaktayd. Her zaman geleneksel bir Hristi
yan olmu olan Asa Gray, Tann'nn deiimleri ilerici bir

gelime modeline kanalize ettiini ileri sren, tanrc bir

evrim teorisi neriyordu. nl ngiliz bilim adamlar
Charles Lyell, Richard Owen ve St. George Mivart da ben
zer fikirlerle doluydu. Bazlarna gre bu, dinsel inanla
evrimci teori ve bilimi uzlatrmak iin bir yol sunuyordu.
ABD'li Joseph LeConte, Clarence King ve Edward Drinker
Cope tarafndan ynlendirilen dier doabilimciler de,
evrimin ynne ve hzna ilikin Lamarck tipi aklamala
ra yeniden hayat verdiler. Bu ondokuzuncu yzyl sonu
doabilimcilerine grebazlar ii, kendilerini neo-Lamarcklar olarak adlandracak kadar ileri gtrmt
yaamsal gler btn trleri giderek karmaklamaya
doru ekerken, iinde bulunduklar evre koullarna
tepki olarak baz organlarn kullanma ya da kullanmama
yoluyla bireyleri de aym yola itiyordu. Deiimler amal
hale geldi ve doal ayklanma marjinalleti.
Bu alternatif evrim teorileri geleneksel Hristiyan dokt
rinlerine uyum salamayacaklard, fakat kesinlikle ruhani
olabildiler. Yale rencilerine verilen bir derste Gray ev
rimle "biimler ve trler, tm eitlilikleri iinde, kendi
iinde sona ermez; onlar bir dizi ara ve sonuturlar. On
lar izlerken Doa'daki tasarma ilikin imdiye dek oldu
undan daha yksek ve daha anlalr ve belki daha de
erli, bunun yannda daha tutarl grler edinebiliriz."*201
aklamasnda bulunmutu. Benzer ekilde, neo-Lamarcklarn ba yayn olan Am erican N aturalist "yaratc'mn
bilgelii ve iyiliini sergileme" hedefini aklad.*21LeCon
te "evrim teorileri"ni, "ilahi enerjinin kainat yaratrken ve
bytrken kullanlmas halinden baka bir ey deildir,"
diye tanmlad.*22 King doal ayklanmay aalyordu:
"Evrimi yneten, salt Malthus-tipi bir mcadele deildir;

fakat bizlere yaam dediimiz u gizemli enerjiyi veren

Yce Varlk, ayn zamanda deiim yoluyla gelime gc
de bahetmitir."03 Protestanlk'tan dnp Tanr'run birli
ini savunmaya balayan Cope Evrim in Teolojisi adl ese
rinde konuyu, "Neo-Lamark felsefe tmyle ateizme
kardr," diye balyordu.04 Tutucu Hiristi yanlar bu g
rlere, doktrinin birka noktasnda katlmayacaklard,
bazlar yksek sesle kar ktlar ve birok liberal Hristi
yan da evrimci bir retiyi tmyle benimsedi .(2S)
Neo-Lamarcklk ve evrimci dncenin Darwinci ol
mayan biimleri, bilim dnyasn etkisi altna ald; zellik
le de ABD'de. "1870 ve 1880'lerde 'Darwinizm' gerekten
evrimin kendisiyle eanlaml hale gelmiken, ayklanma
teorisi poplerliini o denli ani bir biimde yitirdi ki,
1900'lerde muhalifleri, onun asla eski gcn kazanama
yacan dnyorlard," diye aktaryordu gzlemlerini
tarihi Peter J. Bowler. "Evrimin kendisi sorgulanmadan
kalrken, saylan gittike artan biyologlar nasl meydana
geldiini aklamak iin ayklanma dmdaki mekanizmalan yeliyordu."06 Darwin'in kendi bile, Trlerin Kke
n in in son basklarnda deiimle ilgili Lamarck akla
malara daha ncekilere oranla daha fazla yer vermitir.
Stanford'l zoolog Vernon L. Kellogg'un 1907'de Dar
w in'in ayklanma teorilerine ilikin yazdma gre,
"Gerek u ki, Darwin'in teorilerinin biyoloji dnyasnda
ki yeri ciddi ekilde sarslmtr."07
Biyoloji tarihinin, daha sonra T. H. Huxley'in torunu Julian'n "Darwinizm'in tutulmas" diye atfta bulunduu bu
evresinde, birok tutucu Hristiyan da sylemini yumuat
mt. "Bazlarnn yapt gibi ben evrim doktrinine inanm
yorum," diyordu yzyl dnmnde izleyicilerine William

Jennings Bryan. Fakat aceleyle ekliyordu: "Bu teoriyi kabul

etmek istiyorsanz, buna bir ey diyemem. Btn sylemek
istediim, bundan keyif aldnz ya da gurur duyduunuz
iin, atalarmzn izini maymunlarda sryorsanz, u ana
dek ne srlen kantlardan daha fazlasn elde etmedike,
soyaacnz benimkine balayamayacanzdr. "m yle g
rnyordu ki, ne srlen kant, Princeton'dan James McCosh ve Rochester'n Mdr A. H. Strong gibi muhafaza
kar Protestan tannbilimcileri tatmin etmiti ve imdi bunlar
Hristiyanlarn, evrimiStrong'un szleriyle, "ilahi zekann
yaratrken kulland yntem" olarakkabul edebilecekle
rini savunanlar tarafna gemilerdi .(29)
1905-1915 yllar arasmda yaymlanan ve Protestan mu
hafazakarln retilerini tanmlayan Temel Esaslar adl
popler kitapklar serisinin ilk makalelelerinde, benzer
ve uzlatrc bir ses yankland. Princeton niversitesi'nden tannbilimci B. B. VVarfield bu serinin ilk cildine bir
makalesiyle katkda bulunuyor ve aym zamanlarda da
"Tanrsal evrimin, insan yaratlndaki 'tanrsal srecin'
makul bir teorisi" olduu tezini savunuyordu/30 Tanrbilimci James Orr, onun organik evrime ilikin lml gr
lerinin, Tem el Esasla/ d a yaymlanan drt makalesine sz
masna izin verdi. Orr daha nce "Birok fanatik evrimci
nin yapt gibiTanr'nm evrim srecinde rol oynadn
ve zekasnn ve amacnn bu srete ifadesini bulduunu
dn. O zaman evrim, tanrsal yaklamla atmaktan
kp, tanrsal kantn yeni ve daha yce bir biimi olabile
cektir, "(31) diye yazmt ve Tem el Esasla/ d a yle devam
ediyordu: "Bu meseledeki en byk zorluk, evrimin Darvvinizm'le mazur grlemez biimde kartrlmasndan
ya da zdeletirilmesinden kaynaklanmtr." Orr'a gre

imdi, "'doal ayklanma'nm yetersizlii bilim adamlar

tarafndan kabul edilmitir ve evrim kuram artk 'yaratl'n yeni ad olarak tannmaya balamak zeredir." Tan
rsal evrimin bu onayna dayanan Orr artk gvenle, "te
burada, yine, ncil ve bilimin uyum iinde olduklar hisse
diliyor,"02 diyebilecektir.
Yzyl bitiminde, Hristiyanlarla evrimciler arasndaki
dmanln halk arasmda card tutulmasnda, t annb ilim
ciler ve bilim adamlarndan ok laik tarihiler ve deneme
yazarlarnn sorumluluklar vardr. 19. Yzyl sonlarnda,
New York'lu iki akademisyen, John William Draper ve
Andrew Dickson White, bilim ve din arasndaki ilikinin
tarihini, olduka popler, fakat ayn zamanda olduka da
nyargl biimde yazdlar. Draper, Din ve Bilim Arasmdaki atmarun Tarihi adl kitabn, atan iki g arasn
daki anlamazln hikayesi olarak tanmlamakta, "bir
yanda insan zekasnn yaylma eilimi tayan, cokulu
gc, dier yanda geleneksel inanlarn ve insani karla
rn basks" diye yazmaktayd/33 White ise Bilimin Sava'n u cmle ile ayordu: "Burada, yzlerce yldr sren
ve hala da srmekte olan, bilimin zgrl iin yaplan
byk ve kutsal savam bir taslan sunmak istiyo
rum."04 White, bu kitab daha sonra iki ciltlik H ristiyan
lkta Bilim in Tannbilim i ile Savarm Tarihi adl kapsam
l bir almaya dntrd. Bu kitaplar, Kopemiki astro
nomiye kar Roma Katolik saldrlarnki buna, 17.
Yzyl'daki Galileo Davas ve Giordano Bruno'nun infaz
edilmesi de dahildiraktaryor ve Darwinizm'in dindar
larca eletirilmesinin Engizisyon'un dirilmesi tehtidini be
raberinde getirdii izlenimini yaymaya alyor; ancak ne
tannbilimcilerle evrimciler arasndaki artan uyumdan, ne

de John Dalton ve Michael Faraday'dan Lord Kelvin ve Ja

mes Clerk Maxwell'e kadar, dnemin en byk fizik bi
limcilerinin koyu Hristiyan olduklarndan sz ediyordu.
Bunun yerine, James Orr'un Temel Esasla/d a yaknd
gibi bu kitaplarda, "Bilim ile Hristiyanlk kar karya
getirilip onlara boy ltrlmekte; karlar asla uzla
maz olarak gsterilmekte" idi.(35)
Bilim ve dine bu kavgac bak, 20. Yzyl balarnda
laik bilginler arasnda yaygnlk kazand ve onlarn, Bryan'n 1920'lerde at evrim kart hal seferine kar
koyma kararllklarn pekitirdi. Vanderbilt niversitesi'nden nl hmanist Edwin Mims 1924 ylnda Ameri
kan niversiteleri Birlii'nde yapt bir konumada, mes
lektalar olan akademisyenler iin unlar sylemekteydi:
"Andrew D. VVhite'm Bilim in Tannbilim ile Sava adl
kitab, onlarn dinsel banazlk ve hogrszle ilikin
dncelerinden fazlasyla sorumludur ve onlar, Kt ci
lam iddetli bir darbeyle ezip geme iine katmaya ok
tan hazrdrlar. Baka bir deyile, niversite profesrleri
nin tavrlar, utaki bir eye dier uca savrulmadan tepki
veremeyen ou insandan farkszdr."<36)Scopes davas ile
sonulanacak olan yllar boyunca, bu tepki, giderek Darwinizm meselesine odaklanan, genelde ise bilimle din ara
sndaki atmay irdeleyen pekok akademik kitap, ma
kale ve denemeye ilham kayna oldu. rnein, yzyln
ilk on yl iinde bir yorumcu yle yazyordu: "Darwin'in
teorisi, bilimin tannbilim karsnda imdiye dek kazand
en byk zafer olarak gzkmektedir." Bir bakasna
gre ise Darwinizm, "ncil otoritesinin doasna ve eski
mi dnce kalplarna kar bilimin en son ve kar ko
nulmaz saldnsn oluturmaktadr."(37) 1922 ylnda, Pilt-

down fosili uzman olan Arthur Keith, Darwin ve Huxley

hakknda unlan yazyordu: "Onlar, bugnn insanlar
na, herhangi bir zulme ya da Kilise ileri gelenlerinin aa
lamalarna muhatap olmadan, aratrmalarnn izini
srmelerini mmkn klmlardr. "(38)
1925 yl civarnda, bilimle din arasndaki sava modeli
birok laik Amerikal'nn kabul gren dnce sistemi iin
de kklemiti. Clarence Darrow bunu, Ohio, Kinsman'da
henz kk bir ocukken, rahipler snfna iddetle kar
olan babas; Draper, Huxley ve Darwin'i byk bir alkla
okuyup, olunun da ayn yolda olduunu garantilemeye
altnda, tm aklyla hissediyordu/39 1890'larda Chicago'lu bir avukat ve politikac olarak yapt halka ak ko
numalarda Darrow; Draper ve White'dan alntlar yapa
rak, Hristiyanl, "Muhalif fikirleri atein ortasna atp,
yok etmeye alan" bir "kle dini" olarak suluyordu/401
Benzer grler, Scopes'un dier savunucularn da karakterize ediyordu. rnein, Dayton yolunda, savunma vekili
Arthur Garfield Hays gazetecilere unlar syledi: "Bu dava
ile ilgili imdiye dek okuduum kitaplar iinde, Profesr
YVhite'n yazd 'Din ile Bilim Arasm dakiSava' bence en
ilgin olanlardan biriydi." Hays, Dayton'daki hukuki tart
malarnda bu kitaptan alntlar yapt ve orada karlat
insanlar arasmda da bu kitab datt/4 Scopes'un uzman
tanklarndan zoolog Winterton C. Curtis, hikayeyi ezbere
biliyordu ve bu nedenle de, kitab okumaya gereksinim
duymad: "Doksanlarn ortalarnda bir niversite rencisi
olarak bu tartmay izlerken, [Darwinciler ile Hristiyanlar
arasmdaki] Otuz Yl Savalan'na, savam en kzgn olduu
anlarnda katlabilmek iin, bundan yirmi yl nce domu
olmay ok istediimi hatrlyorum." Curtis szlerini yle

srdryordu: "1920'lerde, artk birer retmen olan eski

rencilerimden, liselerde ve baz zel okullarda kendileri
ne dayatlan kstlamalar duyduumda
evrimin savu
nulmasnda aktif bir rol stlenmeye karar verdim."(42)
Curtis'in de syledii gibi, muhafazakarlarla evrimci
ler arasndaki sava 1920'lerde yeniden alevlenmiti. Dar
win tarihisi James R. Moore, yeniden gndeme oturan bu
kartl yle tanmlyordu: "Evrim retisinin, okullar
dan insanlara ulaabilecei ve insanlarnmilitan Muha
fazakarlara dnm olanlaratalar arasndaki dindar
evrimcileri artk hatrlamayan bir nesile ait olabilecekleri
biimde, liselere girmesi tam elli yl almt. "(43) Moore, ev
rim kart hal seferinin zamanlamasna aklk getiren
iki neden ne sryordu. Birincisi, birok muhafazakar
iin, yirmilerde ocuklarnn eitimini etkilemeye bala
yncaya dek, Darwinizm savalacak bir mesele deildi.
kincisi, o dnemde Hristiyan biyologlar, evrimin dinsel
inan zerindeki etkisini yumuatmak zere, eskisi gibi
mdahalede bulunamyorlard. Arlkla deneysel gene
tikteki gelimelere bal olarak biyologlar giderek, rast
lantsal ve doutan gelen deiimleri, evrimci deiimin
itici gc olarak kabul etmeye ve ayklanmann roln
klten Lamarck aklamalar reddetmeye balamlar
d. Bunlarn her ikisi de ok nemli nedenlerdi.
Evrimci teori, Amerikan lise eitiminde evrim kart
hal seferleri srasnda birdenbire ortaya kmad; bu teo
riye 19. Yzyl sonlarnda nemli ders kitaplarnda yer ve
rilmeye balanmtfakat geerli bilimsel gr yans
tan tannc ya da Lamarck saptrmayla birlikte. rnein,
Asa Gray'in popler metninde, evrimci ilikilerin biyolo
jik trleri nasl "bir sistemin paralan, doada Tek Bir Ira-

de'nin gerekletirdikleri" olarak gsterdii aklanyor

du/44 Joseph LeConte 1884'deki lise ders kitabn, doal
ayklanmaya deinmeksizin evrim kuramn temel alarak
hazrlad. Rastlantsal deiimler ve doadaki hayatta kal
ma mcadelesine olan gereksinim nedeniyle, maksatl anti-Darwinci mekanizmalara fazla yer verilmemekteydi.(4S)
Yeni yzylda ders kitaplar genel olarak daha Darwinci olmaya balad; zellikle de, yeniden dzenlenen biyo
lojinin, lise mfredatnda botanik ve zooloji ad altmda ay
r ayr verilen derslerin yerini almasndan sonra. Ders ki
taplarnn birinde Darwin'in resmi ve altmda da "Varol
ma Sava ve E tkileri" bal vard.(46) Bir bakasnda ise
Darwin, doal ayklanma yoluyla organik evrim kavram
da dahil olmak zere "yaam yasalan"run kaifi olarak arulyor;*471 Hunter'n, alannda en ok satan kitaplarndan
biri olan C ivic B iolog^de de, "bugn dnyann geliimi
ni dayandrdmz teorinin kantlarn sunduu iin" vlyordu. lerlemeye bu bak, inam kesin bir ekilde
evrenin merkezine yerletirmekteydi ve gnn bilimsel
rklna bulanm durumdayd. Hunter'a gre, "Dn
yada varolan basit yaam formlar, yava yava ve adm adm, daha karmak formlarn oluumuna" neden olmu
tu. Bu evrimci srecin ilerici bir sonucu olarak insanlar or
taya kmt ve beyaz rk "sonuta, hepsi iindeki en yk
sek biimdi."*48*Darwinizm, Hunter'n kitaplarnda ya da
zellikle pratik problemler zerinde duran dier erken 20.
yzyl biyoloji metinlerinde nemli bir yer tutmuyordu,
fakat oganik evrim kavram hepsini istila etmiti.
Yeni yzyl balarken orta renimdeki Darwinci kav
ramlar, daha fazla aileyi ve daha fazla muhafazakar ra
hatsz etmeye balad. 19. yzyl'da greceli olarak ok az

Amerikan genci liseye devam etmekteydi; krsal G ney

de ise, zaten az bulunan ve ounlukla devam zorunlulu
u da bulunmayan bu okullara neredeyse hi ocuk gitmi
yordu. Yzyl dnmyle birlikte, durum hzla deime
ye balad. Nfus saym rakamlar, hikayeyi zetliyor. Amerikan liselerinde kaytl renci says, 1890'da 200 bin
civarndayken, 1920'de Federal Hkmet'in hesaplarna
gre neredeyse 2 milyona sramt. Tennessee de bu ulu
sal eilime uymutu; 1910'da 10 bin'in altmda olan ren
ci nfusu, 1925'de Scopes Davas'nn grld dnemde
50 bin'i amt bile, rencilerin okul devamll konu
sunda zorlayck getiren yasalarn yrrle girmesi,
yzyln balarnda, ortaokul ve liselerdeki renci sayla
rnda muazzam bir arta neden oldu.(49) Tennessee'deki
bu eilimle ilgili yorum yapan Vali Austin Peayeyaletin
evrim kart yasasnn yrrle sokulmas ynnde im
za atmt1925'deki al konumasmda, "Liseler lke
apmda byk bir srama yapmtr ve bu iinde yer al
dklar toplumlarn da gururudur," diye vnyordu.'501
Bu, yln davasnn grlecei ve ilk lisesini 1906'da am
olan Dayton iin kesinlikle doruydu .(S1) Bu yeni okullar
biyoloji derslerine kanlmaz bir biimde Darvvinci kav
ramlar da dahil ediyor ve bu da, Amerika'nn bilimsel
dncesindeki modem gelimelerle rtyordu.
Hunter'in Civic Biology kitabndaki doal ayklanma
ve genetik blmleri de, bu bilimsel gelimelerden bazla
rn yanstmaktayd. Hunter ve New York'daki DeVVitt
Clinton Lisesi'nden meslektalar, ortaokullar iin yeni bi
yoloji mfredatn hazrlarken, Colombia niversitesi'ndeki eitimcilerle yakn ibirlii helindeydiler. Bunlarn arasmda ok nemli eitimciler ve Amerika'nn nde gelen

genetikilerinden Thomas Hunt Morgan da bulunmaktay

d. Hunter, biyoloji eitiminin ieriini ekillendirme a
lmalar srasnda eitim uzmanlarnn nerilerini alma
ya alrken, en yakn meslektalarndan birinin, Morgan'n danmanlnda doktora yapma olana kazanm
olmas, modem genetiin esaslarn oluturma srecinin
balangcn mjdeliyordu.
Morgan, yzyln dnmyle birlikte, hem tedrici Darwinci doal ayklanmaya hem de statik Mendeki genetie
kart olarak, yeni bir r aacak olan aratrmasna ba
lad. Morgan, yaratltaki mutasyonlarn olumas ve mi
ras yoluyla gemesiyle meydana gelen hzl evrime ilikin
alternatif bir teoriyi savunmaktayd. Meyve sineklerinin
nesilleri zerine yaplan deneylerle birlikte Morgan, mutasyonlann nesilden nesile aktarlmasnn Mendeki bir modeli
izlediini ve bunun da, Darvvinci bir evrim formunun te
mellerini oluturabileceini fark etti. Mendeki gr n
da Morgan, bir hayvan ya da bitkideki nemsiz mutasyonlann bile doal ayklanma aralar sayesinde hayatta kal
may baarabilecei sonucuna varyordu. 1916 ylnda "Ev
rim, yaam iin ve organizmann remesi iin yararl olan
bu mutasyonlann rka katlmas sayesinde varln srd
rr," diye yazyordu Morgan. "Doal ayklanma, burada
anlatld gibi, olumlu bir mutasyon meydana geldiinde
bireylerin saylarnda oalma (canllarn reme yetenei
ne bal olarak) ve ayn zamanda da, belirli trdeki birey
lerin nfus iinde dierlerine kyasla sonucu daha fazla
belirleyici olmas [ayn ynde] anlamna gelmektedir. "(S2)
Morgan, yeni trlerin oluumunda nemsiz ve rastlan
tsal deiimlerin yeterli olabileceini hibir zaman t
myle kabul etmedi. O, elek ilevi gren doal ayklanma

mekanizmasyla birlikte, evrimin motoru olarak mutasyona gvenmeyi srdrd ve daha sonradan yazd gibi,
"Darvvin'in her yerde karmza kan bireysel deiimle
rin evrimin hammaddesini oluturmakta olduu ynn
deki nermesini" reddetti.*3*Bugn bilimsel dnceye egemen olan neo-Darvvinci senteze; genetikilerin, gelenek
sel Mendelcilerin, sahada alan doa bilimcilerin ve biyo
loglarn bir nesil boyu sren aratrmalar sayesinde ulal
d. Ancak 1920'lerde, Danvin'in rastlantsal deiim meka
nizmalar ve doal ayklanma kuram, biyolojinin merke
zindeki yerine geri dnd.*51*Muhafazakarlarn ou, ev
rimci teori iindeki bu ince gelimelerin hi farknda olma
yarak, evrimin tm formlarm, Kutsal Kitap'm birebir okunmasna kart olduu gerekesiyle reddetti. Yine de,
muhafazakar Hristiyanlar iin rastlantsal deiimler ve
doal ayklanma, genel organik evrim kuramndan daha
ok sknt yaratyordu. Bryan bu cephedeki yerini almt
ve uzlama temeli gittike zayflyordu. Meseleyle ilgile
nen herkes ise, olduka cesur olan bu iddialar anlayabili
yordu. Bunlardan biri olan popler bilim yazan, Scopes
Davas'na ilikin yorum yapan A. E. Wiggam, "Bay Bryan'
m daha, "Gen" denen kaltmsal birimlerde ... meydana ge
len evrimden bile haberi yoktur. ... Morgan ve rencileri,
bu genlerin, bizzat deiimin znesi olduunu ileri sryor
lar. Ve eer bu genlerin deitii kantlanabilirse
o za
man, evrim davas kesinlikle kazanlm demektir. "(S5)
Morgan rneinde de grld gibi, Danvinizm gi
derek yeniden canland. Biyologlar, eitli evrimci meka
nizmalar savunmaya devam etmekteydilerki buna, bir
nesil boyu, Lamarcklar da dahildir; modem neo-Dar
vvinci sentez 1940'lara dek tam olarak ortaya kmamt,

fakat ortada bir uzlama olmamas anti-evrim hallarn

cesaretlendirmiti. Bryan ve ayn saftaki dier baz lider
ler, organik evrim teorisine saldrmak iin Darwinci meka
nizmalara kar olan bilimsel savlara bavuruyorlard ve
bu da, evrimci biyologlar lgna eviriyordu. Bryan'n
1922 ylnda N ew York Times'&a yaynlanan bir makale
sinde, "Doal ayklanma, gittike artan sayda bilim ada
mnn gznden dmektedir,"(S6) diye iddia ediyordu. Amerikan Doal Tarih Mzesi Mdr, nl bir paleontolog ve bilimi poplerletirmeyi baaranlardan biri olan
Henry Fairfield Osbom eit sre talep etti. "Ben, Bay Bryan'
m, Darwin'in grlerindeki tartmal noktalara kendini
altrm olmasndan derin bir biimde etkilenmi bulun
maktaym," diyordu Osbom. "Bay Bryan, ki kendisi dene
yimli bir politikacdr ve politikaclarn anlaamamalar
gereine pekala ainadr; o halde, doa bilimcilerin bak
alarnda anlamazla dmelerine de armamaldr.
Bildiim kadaryla, yaayan hibir doa bilimci, deimez
evrim gereini yadsmamaktadr. Gerek soyu tkenmi,
gerekse gnmzde varln srdren tm yaam biim
leri, ki buna insan da dahildir, orijinal ve tekil bir hcre
durumundan meydana gelmitir."(57)
Yine benzer bir kamuoyu aklamasnda Morgan, "Ev
rim faktrlerindeki belirsizlik, evrim teorisi kartlarna,
teoriye saldrmak iin frsat vermitir," diyordu. O, doal
ayklanmay, evrimin "Teori iinde teori"si olarak karakterize ediyordu. "Anti-evrimciler iin," diye uyaryordu
Morgan, "evrimin nedenleri ile ilgili gr kartlklarn
iaret ederek, bu meseleyi, evrimin meydana geldiini
gsteren gerek kantlarn yorumuyla kartrmak ok ko
lay bir itir."(S8) Ne Morgan, ne de Osbom nemsiz ve rast

lantsal deiimlerle meydana gelen doal ayklanmay

evrimin tek mekanizmas olarak kabul ettiler; fakat her
ikisi de evrim kart hal seferine kar tavr aldlar.
Bu arada bir baka "bilimsel" gelime, Bryan ve dier
baz evrim kartlarn kamlad. Birok Amerikal, insan
lar sz konusu olduunda, Darwin'in doal ayklanma
kuramn; braknz-yapsnlar kapitalizmini, emperyaliz
mi ve militarizmi hakl karan bir gl olann hayatta
kalmas anlay ile birletiriyordu. rnein, bu hal se
feri balamadan yllar nce Andrew Carnegie ve John D.
Rockefeller, bu hakl karmay kendi acmasz i dene
yimlerinin bir sonucu olarak sunmulard. Kendi politik
kariyerini, kapitalizmin ve militarizmin arlklarn red
detmek zerine kurmu olan Bryan, 1904 ylnda "Gl
olan ounluun, zayf olan yok etmesinin acmasz yasa
s," diyerek Darwinizm'i reddetti/ Evrim kart hal se
ferinin hemen ncesinde, bu sosyal doktrinlerin bilimsel
olarak dile getirilmi biimi, eugenics ad altnda, geni
halk kitlelerinin dikkatini ekmiti. Hunter, yazd pop
ler ders kitaplarndan birinde bu terimi, insan rkn daha
iyi bir kaltm yoluyla ilerleten bilim"(60) diye aklyordu.
Bu yeni "bilim", Darwin'in kuzeni olan bir ngiliz bilgini,
Francis Galton tarafndan, 1860'larda, olumlu insan evri
mini hzlandrmann bir arac olarak ortaya atlmt. Bu
fikir, Mendelci genetiin onun mantkl grnmesini sa
lad yzyl dnmne dek, pek az taraftar toplayabildi.
ngiliz eugenics taraftarlar kendi nedenlerini daima Darwin'le birletirdilerzellikle de Darwin'in olu Leonar
do, Ulusal Eugenics Eitim Topluluu'nun bakanln
stlendikten sonra. Bundan sonra, rnein Ingiltere'de, il
hamn jenikten alm evrimci biyolog Ronald A. Fisher,

1918'de balad aratrmalanyla, modem neo-Darwinci

sentezin oluumuna byk katkda bulunmutur.
Amerika'da, birok evrimci biyolog jenii yzyln
balarnda benimsemiti, fakat reme ile ilgili jenik snr
lamalarn dayatma kampanyas, 1920'lerde doruuna
kt. Sonu olarak, jenik hareketi birok eyalette evrim
kart hal seferi ile ayn zamanlara rastgeldi. 1935 yln
da, yine tipik bir biimde, eylemlerini evrimci biyoloji ve
genetik temeline dayandran 35 eyalette cinsel ayrmcl
ve jenik bak asndan salkl olmad dnlen baz
kiilerin, zellikle ruhsal bakmdan hasta ya da zihinsel zrllerin, su ilemeyi alkanlk haline getirmi olanla
rn ve sara hastalarnn ksrlatrlmasn dayatan yasalar
kartld. "Eer bu tip insanlar, alt dzeyli hayvanlar ol
salard, oalmalarn nlemek iin muhtemelen hepsini
ldrrdk," diye aklyordu Hunter Civic Biology adl
kitabnda. "nsanlk buna izin vermeyecektir, fakat biz de
tmarhaneler ya da baka yerlerdeki cinsleri birbirinden ayrma ve eitli yollardan bu i-evlilikleri ve bylesi alt
dzeyli ve dejenere bir rk devam ettirme olasln orta
dan kaldrma seeneine sahibiz."1
Baz evrim kartlan, jenii, Darvvinci dncenin la
netlenmesi gereken bir sonucu olarak aka suluyordu:
NCE, insanlarn drt ayakl hayvanlardan evrimletiini
varsay ve onlar srlar gibi yetitir. Bryan btn progra
m "canavarca" diye yerden yere vuruyor ve Dayton'da ci
mi, evrimin retilmemesinin bir nedeni olarak gsteri
yordu.2 Halk arasnda jenik zerine yaplan tartmalar,
insanlarn insan evrimi teorisine ilikin dncelerini
renklendiriyordu. rnein, popler ncil yorumcularn
dan vaiz Billy Sunday, 1925'de, Tennessee evrim kart

kanun tasarsnn hukuki deerlendirmeleriyle ayn za

mana rastlayan Memphis seferinde srekli olarak jenik
ile evrimin retilmesi arasmda ba kuruyordu. Brakn,
bilimsel tesellileriniz, bir annenin ocuunu yitirdii bir odaya girsin. Gl olann hayatta kalmas doktrininizi de
neyin." Sunday, bir noktay aka ilan ediyordu: "Siz bi
lim, felsefe, psikoloji, jenik, sosyal hizmetler, evrim, pro
toplazma ve atomun rastlantsal oluumuna ilikin gr
lerinizi anladnzda, eer bu kadn, bu anlatlanlar kar
snda iyiden iyiye deliye dnmediyse, ona ben gideceim
ve yanm saatlik bir duadan ve Kutsal Kitab okuduktan
sonra, kadnn gzyalar kurumu olacak. "(63) A. E. Wiggam gibi nde gelen jenikiler, evrim kart hal seferi ile
jenik karsnda oluan muhalefet arasmda bir ban far
kna vardlar. Evrim kart hal seferinin bamda Wiggam, Sunday ve Bryan' jenii desteklemedikleri iin ele
tirdi .(M)Daha sonra, "Ortalama insan evrim gereine ikna
edene kadar... korkarm ki onu, jenik dediimiz eyin de
rin ahlaki ve dinsel nemine de ikna edemeyeceiz."*651
Muhafazakarlarn ounluu sosyal ve dinsel sonular
dan ikayeti olsa da, insan evrimini destekleyen bilimsel
kantlar artmaktayd. 1924 yaznn sonlarnda, Gney Afri
kal bir niversite rencisi, anatomi profesr Raymond
A. Dart'a fosillemi bir kafatas getirdi. Dart, kafatasnn
eski bir Habe maymunundan geldii sonucuna varyordu
ve beyin zarnda bulunan yuvarlak bir delik onu byt
yordu. Dart ok gemeden, sz konusu olan bu kaynak
tanTaungs'da bir kire ta ocabaka rnekler de elde
etti. O sonbaharn sonlarnda elinde iki sandk fosil vard.
"Kapa aar amaz, bir heyecan dalgasyla sarsldm. Ka
ya ynnn en stnde hi phesiz, ya bir kafatasnn i

ksm ya da kalbin i zarna ait bir para duruyordu." Dart

daha sonra da unlar syledi: "Elimde duran eyin, sra
dan bir insan beyni olmadm ilk bakta anlamtm."(6i)
Dart, kefini hi tereddtsz yaymaya balad. "[Java
insan]nn tersine, o, bir maymunsu inam deil, vaktin
den nce gelimi insangillerin baarsz bir karikatrn
temsil ediyor; ancak modem insanms zelliklerin tesine
gemi bir yaratk; beyin ve yz yaprm insanla maymunumsu atalar arasndaki soyu tkenmi ara varlkta
olduu tahmin ediliyor." Dart bu gelimeyi 1925 yl ubat
aymda bilimsel bir yaymda duyurdu. "Ayn zamanda, in
sanms beyin kapasitesine sahip bir yaratn... her eyiy
le insan olmak zorunda olmad bir gerektir. O bu ba
kmdan, mantksal olarak, insanms maymun olarak gr
lr. "(67) skoyal antropolog Robert Broon, "Eer bir yeti
kin kafatasm oluturmaya ynelik bir giriim yaplyorsa,
ne ilgintir ki [Java insanna] fazlasyla yaklald grl
yorayrldklar nokta yalnzca daha kk beyin ve daha
az dik durutur, insandan ok, insanms maymuna yalan
ken, ilk insan tr olarak addedilebilecek [Piltdown insa
n] gibi bir tipin atalarndan birine benzer grnmekte
dir.
Arthur Keith, Dart'n yantnn aksine daha ihtiyat
lyd. "Herhangi bir hata yapldysa, bunlarn hepsi muha
fazakar (maymun) tarafnn sorumluluundadr ve uras
kesin ki, birbirini izleyen almalar, sadece insan karakte
ristik zelliklerini vurgulamaya hizmet edecektir. "(69)
Dart, Taungs insan-maymununun, Bryan ve dier antievrimcileri zora sokacak olan bir karakteristik zelliini aklad: Canllarn Transvaal'in kurak ovalarnda nasl ha
yatta kalm olabileceini anlamaya akrken, Babuin'in
ayn yrede bulunmu olan kafatasndaki yuvarlak delii

hatrlyordu Dart. "Bu deliin baka bir canl tarafndan

beyni oradan karp yemek amacyla alm olmas
mmkn olabilir mi?" diye kendi kendine soruyordu. "Bu
byk beyinli maymun, Babuinleri yakalayp yiyebilir
miydi? Eer bunu yapabiliyorsa, ok zeki olmalyd." Bu
trden bir akl yrtme Dart'm yaynlanan ilk eserine de
szd. Paleontologlar eksik halkay hatal bir ekilde "Tro
pikal kuam bereketli ormanlarnda aramlardr,"170*di
ye yazyordu, "insann retilmesi iin, zekasn keskinle
tirmek ve zihnini hzlandrmak iin, farkl bir raklk ge
rekiyordu. .. Gney Afrika, usuz bucaksz geni arazisi,
yetersiz suyu, olduka snrl ormanlk alan ve amansz
memeliler rekabeti ile, evrimin sondan bir nceki aamas
iin ok nemli bir laboratuvar ortam oluturuyordu." 1711
Ksacas, insan avlanma yoluyla evrimleti. Bryan'm uyar
m olduu gibi, insanln kkeni olarak Darvvin'in nefret
yasas, Incil'in ilahi sevgi yasasnn yerini alyordu .(72)
Johannesburg Star, Dart'n resmi aklamasndan drt
gn nce, hikayeyi yaymlamaya balad. Haber hzla ya
yld. N ew York Timed m ertesi gnk bamakalesi habe
ri, "yeni bulunan fosillemi kafatas, eksik halkaya ait olabilir," diye duyuruyordu. Dier gazeteler de, benzer
eyler yazdlar. Popler bir dergi, iirsel bir dille Tann'y
resmin btnnden karyordu:
uradaki insan bir zam anlar m aym undu.
Doa, onun eklinden yorgun dt,
nce tasarlad, sonra plaruru uygulad,
Bylece m aym un, im di insan oldu.
Birok muhafazakar Hristiyan Dart'a aka dman
lk besliyordu. Londra Timed m editrne gelen bir mek-

tup Dart' hedef almt: "Dur ve dn. Sen... insanlar

karanlkta el yordam kendilerini aramaya gndererek,
eytann en iyi destekilerinden biri oldun." Bryan btn
ilk insanms fosil kalntlarnn ikna edici olmayp, alaka
sz olduklarn syleyerek reddetti. Dier baz evrim kar
tlan da ayn eyi yaptlar. Dart'n aklamasndan iki ay
dan daha ksa bir sre sonra, bir New York gazetesi unla
r bildiriyordu: "Profesr Dart7m teorisi, Taungs kafatas
nn eksik halka olduu ynndeki iddias, Tennessee
Meclisi'ni ikna edememitir. Vali, evrim kart yasay onaylamtr, ki bu yasa, insann, alt dzeye ait bir hayvan
dan geldiini retmeyi yasaklamaktadr.//(73) Taungs kafa
tas ve Piltdown fosillerinin aldan yaplm modelleri,
Scopes'un hukuki mcadelesinde, bu yeni yasaya kar
savunmann delilleri olarak ortaya kacakt.

 K N C BLM

ounluk
HKM ET ...

insan ev
rimine ilikin yeni ve ikna edici kantlar salarken, evrim
kartlarn da bunun karsnda sessiz kalmamaya kkrt
t. Henry Fairfield Osbom, Bryan'n 1922 ylnda N ew
York Tim ed da yaymlanan, evrimin okullarda retilme
siyle ilgili kstlamalar savunan yazsna kar Bryan' d
elloya davet etti. Bryan, "Ne Darwin ne de yandalar, ev
rende kendi hipotezlerini destekleyecek tek bir bulgu elde
edebilmilerdir,"(1) diyordu. Harekete geen Osbom, "Piltdown insan" ve teki insanms fosil bulgularn aktar
yor ve "Btn bu kantlar, her rencinin kolayca ulaabi
lecei bulgulardr," diye yazd. "Biz inanyoruz ki, bu bul
gular [Bryan'n] sorusuna tatmin edici bir yant olutura
caktr. En kk bir kant krnts olmakszn evrime inanmaktansa, Tann'nn insan ayn bir eylem olarak yaratt
na inanmak daha aklc deil midir?"(2) Elbette, btn bu
F o s i L KEFLER,

kantlarn okula giden her rencinin ulaabilecei eyler

olmas, Bryan'm kaygsnn zn oluturuyordu ve Osbom daha da ileri giderek, bu kantlarn insanlarn zel olarak yaratlyla ilgili inanlarn altm nasl oyduunu akhyor ve evrim kartlarm ileden kartyordu.
Scopes Davas'yla sonulanan yllar boyunca evrim kar
tlar, bu trden kantlara eitli ekillerde yant verdiler,
rnein, muhafazakarlarn lideri ve Scopes Davas dan
mam John Roach Straton, Piltdown insanm kant olarak
gsterenleri sahtekarlkla suluyordu.*3*Jeoloji tarihinde yaratl bir teori ortaya atan ve sa'nn dnyaya geldiine
inanan bilim eitmeni George McCready Price, Bryan'm
mahkemede alnt yapt evrimci mantk ve fosillemi in
sanms kalntlara kar mcadele iindeydi. Ve bu bulgu
larn yalarnn Osbom'un hesaplad gibi yzbinlerce yl
deil, sadece birka bin yl olduunu savunuyor ve 1924'de
yle yazyordu: "Heidelbeg, Neandertal ve Piltdown r
nekleri, gerek etnik gerekse corafi olarak ana nesillerinden
ayrlm, dejenere olmu nesiller olarak grlebilir."*411923
ylnda Bat Virginia Meclisi'nde verdii bir sylevde Bryan
paleontologlan, "Evrimciler, insann hayvandan geldiim
ikinci derece kantlarla (benzerliklerle) gstermeye al
mlardr," diyerek kmsyordu: "Bir akl yatanda te
sadfen bir di bulduklarnda, hemen toplanyor ve bu di
in sahibi olabileceini dndkleri bir yaratk oluturma
ya giriiyorlar; soma da alay edercesine Musa'y aryor
lar," ve o da Osbom gibi, insanlara alayl bir ekilde sesle
niyordu: "Bir ruhu kurtarmak iin adm atmaya enen in
sanlar, iskeletlerin peinde btn dnyay dolatlar."*5*
Bu yorumlar, 1920'lerde kendilerini muhafazakar olarak
adlandran ve John Scopes'un infazm desteklemek iin bir

araya, gelen eitli Protestan mezheplerinden tutucu Hristiyanlarda yeni oluan saldrganl da yanstmaktayd. Ke
sinlikle baz muhafazakar Hristiyanlar, Darwinizm'i ba
tan beri reddediyorlard, fakat byle yaparken, Bryan bile
daha nce, "Teoriyi kabul etmek istiyorsanz, sizi yanl
bulduumu sylemek istemiyorum," diye eklemiti. 1905
ile 1915 yllan arasnda yaynlanan Temel Esaslaradr kitap
dizisindeki baz makalelerde evrim teorisi eletirilirken, o
kitap dizisinde evrimi kabul eden bakalan da vard. Ger
ekten de, bu dizilerin yaynlanmasna nderlik eden ve
daha sonra da muhafazakar hareketin balamasna yardm
da bulunan Protestan mezhep lideri (Baptist lider) A. C. Di
xon bir keresinde, "eer kantlanrsa" teoriyi kabul etmeye
istekli olduunu aklyordu. Daha sonraki editr R. A. Torrey ise, bir Hristiyan'n hem "ncirin yanlmazlna inana
bileceim, hem de belirli bir tarzda evrimci" olabileceini
syleyebiliyordu.171Bu hogr dnemi, muhafazakar hare
ketin eitli tutucu Hristiyan geleneini bir araya getirdii
Birinci Dnya Sava srasnda ve sonrasnda yok oldu.
Militan evrim kartlar, 1920'lerde muhafazakarlarn
bayra altnda toplanan 19. yzyl Hristiyan teolojisinin
drt kolundan herhangi birini dikkate almamt, fakat
imdi her biri evrimin retilmesine kar yrtlen hal
seferine katlyordu. Dixon, Torrey ve C. I. Scofield gibi
ilahi takdire inanan binylc Baptist liderler, tarihi farkl
ilahi devirlere blm olan ve o gnk gnahkar an ye
rini alacak olan bar ve adalet binylnda, sa'nn dnyaya
ikinci kez geleceini ngren kat ncil yorumlarna ente
lektel bir boyut kazandrmlard. teki dnyaya olan
inanlar, onlar politik faaliyetlerden uzak tutmasna ra
men, ncil'e ballklar onlan yaratl modelini savunma

ya itiyordu. Princeton'daki kilise ileri gelenlerinin yapt

bir seminerde, muhafazakar teologlar, muhafazakarln
merkezi elerini ieren ve be maddeden oluan ok nemli bir doktrini ve Incil'in yanlmazl teorisini kabul
ettiler: Kutsal Kitabn mutlak kesinlii ve ilahi esinle mey
dana gelmi olmas, sa'nn bakire Meryem'den doumu,
kurtuluun ancak ve ancak sa'nn kurban edilmesi yoluy
la olaca, sa'nn ve onu izleyenlerin yeniden dirilii ve
Incil'deki mucizelerin otantiklii. En azndan bu okulun
kurucularndan olan Princeton'l B. B. Warfield, tanrc ev
rimi kabul ediyordu ve bu da, onu izleyenlerin Yaratl'n
birebir yorumuna eilim gstermelerine neden oluyordu.
Muhafazakarl besleyen dier iki grup, doktriner ol
maktan ok saysal bakmdan katk salyordu. Bunlar
dan biri, Metodizm'den kaynaklanan, kk Protestan
mezheplerini birletirmeye alan, ncil'in doruluuna
skca tutunan, fakat kiisel dindarlnn ve entelektel
olaylarm karsnda Hristiyanln stnlnn altn
izen kutsallk hareketiydi. Yzyl boyunca srecek dra
matik byme dneminin balangc olan hamsin yortuculuu, kutlu bir binyl ncesinde olduumuza inananlar
ve kutsallk kurumlan zerinde ykseliyordu. Her iki
grup da, evrimin okullarda retilmesi ve ocuklarnn
dinsel inanlarnn altnn oyulmasna kar evrim kart
hal seferini yrtecek bir piyade ordusunun olumas
na neden olmulard. Politikac olan ve resmi bir teoloji eitimi almam olan Bryan, bu kamplardan hi birine da
hil deildi. Fakat onlarla, Amerikan kltr ve Protestan
la ilikin bir eylerin yanl olduu duygusunu payla
yordu.
Hep birlikte, sulunun, teolojik liberalizmin bir tr o

lan ve balca Protestan mezheplerinde kabul grmeye

balayan "Modemizm" olduunda birletiler. Modemistler kendilerini, eletiride ve sosyal bilimlerdeki evrimci
dnceyle ilgili son gelimeler karsnda, Hristiyanl
K utsal K itap'tak baz yersiz ve gereksiz eylerden kurtar
mak iin bir ara olarak gryorlard. zellikle Alman te
ologlarnca gelitirilen ekliyle yeni eletiri yntemi, ncil
ve din konusundaki incelemelerini, onun tarihsel ve kl
trel balam nda yapyordu. Yeni sosyal bilimler, zellikle de psikoloji ve antropoloji Yahudiliin ve Hristi
yanln, Yahudi halknn sosyal evrimindeki doal geli
meler olduunu varsayyordu. Modemistler bu entelekt
el gelimelere, Tann'nn tarihte varolduu eklinde yant
lyorlard. Kutsal metnin (ilahi bir varln deil) insann
elinden ktn dnen ve Hristiyanl (vahiy yerine)
evrimci gelimeye balayan modemistler yine de, Incil'in,
Tann'nn nasl hareket ettiine ilikin geerli insani algla
r temsil ettiini iddia ediyorlard. Bu bak asndan,
Kutsal Kitap'm tarihsel ve bilimsel doruluunun bir ne
mi yoktu. Yahudi-Hristiyan ahlaki retileri ve bireysel
dinsel duygulan, bilimsel ve tarihsel gereklerin tesinde
ki bir alanda hala doru olabilirdi. Chicago niversitesi
lahiyat Fakltesi'nden modemist lider Shailer Mathevvs
1924'de yle yazyordu: "yaayan insanlarn gereksinim
leri balamnda, Protestan Hristiyanln uygulanmasn
da ve anlalmasnda bilimsel, tarihsel ve sosyal yntem
lerin kullanlmas, Modemizm'dir.'/(B)
Her mezhepten muhafazakar Hristiyan, geleneksel
inanlarnn temellerini sarsmaya alan modemizm ile
savamak iin birleti ve bu birleme, muhafazakar hare
ketin ve evrim kart hal seferinin domasna yol at.

Modemizm, dinsel okullarda ve kuzeyde ve batda nde

gelen Protestan mezheplerinin rahipleri arasmda nemli
kaleler elde etmiti ve muhafazakarlk, bu gelimeleri g
slemek iin verilen meru teolojik abalan temsil edi
yordu. Kutsal Kitap'n eletirilmesi ve evrimci bir dnya
gr, bu muhalif dncenin iki temel aya olarak,
muhafazakarlarn kar atann mantksal hedefleri oldu.
Ancak saf bir teolojik aba, nadiren de olsa, en azndan o
ulcu Amerika'da, bir kitle hareketini tevik ediyordu;
iyice tahrik edilen muhafazakarlk, fkesini okullarda ev
rimin retilmesine yneltmeye balad.
Birinci Dnya Sava ok nemli bir rol oynamt. Al
man militarizmini yenilgiye uratmann ve dnyay de
mokrasi asndan daha gvenli klmann ilerici abalar
nn bir paras olarak, Amerikan mdahalesi birok mo
dernist tarafndan da desteklenmekteydi. Bunlardan biri
de, ikinci kuak modernist ve sava lideri olan Woodrow
Wilson'di. Barn tutkulu bir savunucusu ve ncs ola
rak William Jennings Bryan, bu pozisyona kar karak ve
savaa srklenmeyi protesto etmek iin 1915'de Dileri
Bakanl grevinden istifa ediyordu. Bryan bundan sonra
ki iki yln, Amerika'nn mdahalesine kar kampanya
yrtmek zere lkenin altn stne getirerek geirecekti.
Birok nemli premilenyumcu, Bryan'm Avrupa'da ci
lan bir atmaya Amerikan mdahalesine kar dman
ca tavrn paylamaktayd, nk onlar sava hem ahlaki
bir yozlamann rn hem de gelecek binyln kehanetle
rinin gereklemesi olarak gryorlard. Shailer Mathews'un nderliindeki baz modemistler bu durumu, sa
va zaman ulusal gvenlie ynelik bir tehdit olduu ge
rekesiyle, premilleniyalizme saldrma frsat olarak kulla

nyorlard. Baz premilenyumcular, ncil'in tartmaya almasrun Alman kklerini vurgulayarak, Alman milita
rizmine evrimci bir "Gl olann hayatta kalmas" zihni
yeti atfederek ve modemizmi, Incil'e olan geleneksel Amerikan inancnn altn oymakla sulayarak kibarca yant
veriyorlard. Prem illenyum cu U m udum uz D ergisi 1918'
de yaymlanan bir saysmda, yeni teolojinin "Almanya'y
barbar la gtrdn" ilan ediyor ve devam ediyordu:
"Ve bu, tm uluslar ayn moral kntsne srkleye
cektir. "(9) Din tarihisi George M. Marsden de "Sava trav
mas, her iki taraftaki tutkular kamlyor ve Amerikan
Hristiyanlan arasmda on yldan fazla srecek olan bir sa
va balatyordu. Bu dnceler ve onlar besleyen klt
rel krizler, muhafazakarln devrim geirmesine yol a
t," diye gzlemliyordu. "Birinci Dnya Sava'na kadar
hareketin pek ok farkl boyutu sz konusuydu; fakat
bunlar kollektif olarak, olgunlam bir 'muhafazakar' ha
reket oluturmak iin yeterli deillerdi. Kltrel yn bir
denbire harekete hem yeni bir boyut, hem de bir aciliyet
duygusu vermiti."00*
ren ve bir o kadar da vahi bir savam, adil olmayan
ve endie verici bir ban anlamasyla sonulanmas, ulus
lararas komnizmin ykselmesi, dnya apmda iiler arasndaki huzursuzluklar, geleneksel deerlerdeki bozul
malar ve kltrel krizler, ABD'deki muhafazakar Hristi
yanlarn konumunu ktletirdi. "Birok premilenyumcunun tavr deitirdiinin en iyi gstergesi, temel esaslara
ilikin ilk rgtn kurulmasnda oynadklar roldr," diye
gzlemlerini aktaryordu Marsden ve ekliyordu: "lk mu
hafazakar rgt, Dnya Hristiyan Temel Deerler Birlii
(World's Christian Fundamentals Association), 1918 yazn

da William B. Riley'nin rehberliinde, birok ncil okulu li

deri ve ileri gelen din adamlaryla birlikte kuruldu.//(11)
Yirmi ylda Riley 3.000 kiiyi, Minneapolis'de liderlii
ni yapt Baptist kilisesine ye yapmay ve pek ok mu
hafazakar ayrlk premillianisti (Hz. sa'nn kyametten
nceki bin seneden evvel gelecei retisine inanan kii)
bir araya getirmeyi baarmt. "Kilise, Tanr korkusunun
simgesi ve ahlakl yaamann bir rnei olarak dnl
dne gre, gl bir etki arac olarak politikadaki yeri
ni almaldr," diyordu Riley ve 1906'da yaymlanan kita
bnda Hristiyanlan sosyal adalete ve kentli yoksullarla i
ilerin durumlarn dzeltmeye aryordu/12 Riley, son
raki on yl, ona gre kent yaamndaki problemlerin kay
na olan ikinin yasaklanmas iin kampanya yrtmeye
younlaarak geirecekti; 1920'lerde, evrimin okullarda
retilmesine kar kmaya balad; daha sonralar ise,
komnizme saldrmaya younlat. Birinci Dnya Sava'n izleyen yllarda ve Yasaklama yetkisi veren Onsekizinci kanun deiiklii maddesinin onaylanmas zerine
kazand baaryla birlikte, premillenyalistleri yirmiler
deki kltrel savalarda ynlendirme ii iin fazlasyla
uygun grnyordu.
1919'da Riley, Dnya Hristiyan Muhafazakarlar Birli
i'nin (WCFA) dzenledii konferansn al konuma
snda, 6.000 muhafazakar Hristiyan'a, hogeldiniz diyor
ve Protestan mezheplerini yle uyaryordu: "Modemizm
diye bilinen ey, yeni bir sadakatsizlik bayra altmda hz
la yaklamaktadr." lkenin drt bir yarmdan gelen on
yedi papazgelecein nemli muhafazakar papazlar
modemizmi yerden yere vurmak iin birer birer sahnede
ki yerlerini aldlar. Bir konumacnn szleriyle moder-

nizm, "eytan'n yalanndan baka bir ey deil"di ve

hem kilise hem de kltrde temel deerlere dn ars
yaplmalyd. Riley, konferansn kapan konumasnda,
"Silahlarmzla kendimizi savunacak olan bizleriz," diye
baryordu. "Tanr, savam en ar zamannda onu hayal
krklna uratmamz yasaklyor. "<13) Katlmclar, daha
sonra, modemizmle savamaya hazr bir biimde, kendi
mezheplerine dndler. Modemizmin salam kalelerinin
bulunduu ya da muhafazakarlarn ok az muhalefet gr
d Gney Baptist ve Protestan cemaatlerinde Protestan
rahipler ve Kuzey Metodist kiliseleri arasmda kk at
malar kt. Her iki taraf da Gney Baptist ve Protestan ce
maatlerinde g bakmndan eittiler; fakat sorun, savam
kontroln kimin eline alaca noktasnda balyordu.
Muhafazakar lider Curtis Lee Lavvs'un icat ettii muhafa
zakar szc, sadk Hristiyanlarn kklerine ballklar
iin savama isteklerini ifade ediyordu ve bu terimin kul
lanl, modemizme militanca kar kan Hristiyanlar s
rasnda ok hzl bir ekilde yaylyordu.04
Bu erken gelimeler, evrim kart hal seferi ve Scopes
Davas iin bir temel salam olsa da, onu tmyle belir
ledikleri sylenemezdi. Muhafazakarlk, Amerikan toplumundaki politika ya da eitim alanndaki gelimelerden
ok, Protestan kilisesi iindeki teolojik gelimelere bir ya
nt olarak balamtr. VVCFA'nn yaym organ olan O kul
lar ve Kiliselerde H ristiyanln Esaslar, temelde evrimin
okullarda retilmesine muhalefetten okbu, rgtn
daha sonraki vurgusuna pek uymasa daIncil'deki esas
larn ilahiyat okullarnda ve kiliselerde retilmesini des
teklemeye ynelikti. "Muhafazakar hareket kurulurken,
tek dmanmzn "Incil'in tartlmas" olduu sanlyor-

du, fakat gelien olaylar gsterdi ki, modem ihanetin pekok biiminin nedeni aslmda evrim felsefesinin kendisi
dir," diyordu Riley.(15) Riley, The Finality o f the H igher Criticism , ya da Evrim Teorisi ve Hatal Teoloji adl kitapla
rndan da anlalaca gibi, bu balanty yapmaya hazr
d. Bu, William Jennings Bryan'm, evrimin retilmesine
kar oluan evrim kart muhafazakarlar hareketine ka
tlmasna ve Dayton'daki bu iin liderliine soyunmasna
yol amt.
Bryan, bir ayrlk premillenialist deildi; o, fazlasyla
iyimser bir kiilie sahipti. Premillenialistlerle bir umudu
paylat kesindi: Hristiyanla duyulan inan yoluyla ebedi yaama kavuma. Fakat Bryan, onlarn, sa'nn ikinci
kez dnyaya geliine hazrlanma srecinde, ncil'in dn
yann dejenere olmasn ngrd ynndeki grleri
ni benimsemiyordu. Tam tersine, o, bu dnyadaki nimet
lerin keyfini karyorduzellikle politika, seyahat, ha
tiplik ve yiyip ime konularndave yaam iyiletirmek
iin reformun gcne inanyordu. Bryan'a gre reformun
iki biimi vard: Bireysel dinsel inan yoluyla kiisel re
form ve ounlua dayal hkmet eylemi yoluyla halk
reformu. Bryan hayat boyunca her ikisine de derin bir
inan besledi ve bu iki dnce de, evrimin retilmesine
kar yrtt son politik kampanyasna katkda bulun
du. "Babam, bana Hristiyanla olduu kadar, Demokra
si'ye de inanmay retti," diyordu hayatnn sonlarna
doru.<16) Ve bu szleriyle, aa yaken eilir szn do
rular gibiydi.
Bryan'm okullarda evrimin retilmesine kar at
hal seferi, halkn gznde otuz be yl srecek dikkate
deer bir kariyere dnt; 1890 ylnda Kongre'ye, ken

dini Cumhuriyetilerin kard vergi kanunlarn dei

tirmeye adam, otuz yamda bir Demokrat politikac ola
rak girdi. Karizmatik konuma yetenei ve genlik coku
su, kendisine Platte'nin Hatibi nvann kazandrd. Bryan
en parlak konumasn, 1896'da, Demokratik Parti'nin Ulu
sal Toplants'nda yaparak, kendi partisinin muhafazakar
Bakam Graver Cleveland'e meydan okudu. Radikal oul
cu argmanlar ve geleneksel dinsel hitabetin etkili bir ka
rmn kullanarak toplantya katlanlar etkiledi ve parti
nin bakanln Bryan iin garantiledi. O, biroklan iin
Byk Soylu, bazlan iin ise Emsalsiz Lider'di.
Bunu izleyen seimlerde alnan ksmi yenilgi, Bryan'n
ne Tann'ya, ne de insanlara olan inancnn azalmasna yol
at; Demokratik Parti'nin liderliini elinde tuttuu gibi,
daha sonra yaplacak olan iki bakan adayl seimini de
gvenceye ald, nk o, spanya-Amerika Sava'm izle
yen emperyalizm ve militarizme kar ve toplu i uygula
malar zerinde halkn kontrolnn artrdmas iin sava
yordu. Yazmak ve konumak onun meslei olmutu;
muhafazakar Protestanlara verdii dersler, kendisine his
se senedi gibi hizmet ediyordu. Yaamnn geri kalan b
lmnde, enerjik Bryan, her yl iki yzden fazla konuma
yapacak, durup dinlenmeden lkesini ve dnyay dolaa
cakt. Bryan dzinelerce kitap yazd ve lke apmda ya
ynlanan politik bir gazetenin mdr olarak alt; Wo
odrow Wilson'in Beyaz Saray'a kmasna yardm ettikten
sonra, 1912'de Dileri Bakan oldu ve idealist bir tavrla
(bazlan iin bu naiflikti,) uluslararas anlamazhklan ha
kemlik kurumlan aracl ile nlemeye ve sava durdur
maya ynelik hazrlanan birok uluslararas anlama iin
grmelere balad. Bu, Bryan iin politik olmaktan ziya

de dinsel bir grev haline gelmiti. Ykselen Alman sal

drganlna kar Amerikallar "Hristiyan atalan" gibi
davranmaya aryor ve sz veriyordu: "Ben Dileri Bakan'yken, sava olmayacak."071 Ve elbette, bu sz tuta
bilmek iin grevinden istifa etmek zorunda kalacakt.
Bir kez daha resmi bir grevi olmakszn, fakat genile
mi bir grev duygusuyla Bryan, gezgin bir konumac ve
yazar olarak, dinsel ve politik konulara ilikin almalar
na balad. Bar kampanyas baanszla urad halde,
daha demokratik ve daha adaletli bir toplum iin, Anayasa'daki drt maddenin dzeltilmesine ve yasalatrlmas
na yardm etti: Senatrlerin dorudan seilmesi; gelir ver
gisiyle ilgili dzenlemeler; kadnlara oy kullanma hakk
ve iki yasa. Yalanan Bryan, karsnn sal nedeniyle
Miami'ye tamd. Arazi fiyatlarndaki muazzam ykseli,
krlarnn dtn sylemesine ramen Bryan' bir ge
cede milyoner yapmt.
Kiisel servetinin bylesine artmas, Bryan'm kamuya
dnk cokusunda azalmaya neden olmamt; kampan
yalar run iki hedefi vard: VVashington'daki Cumhuriyeti
ynetim ve evrimin okullarda retilmesi. Bu iki hedef de,
yaamnn son yllarnda hi deimedi. Kendisini politik
bir karikatrde, hedefini Cumhuriyeti bir filden Darwinci bir maymuna kaydran bir avc olarak izildiini gr
dkten sonra, karikatristi, "Beni ifte namlulu bir tfek
kullanrken izmeliydiniz; ayn anda bir kurun, hzineye
girmeye alan fil ve dier kurun, okul snfna girmeye
alan may mimDarwinizmiin."<19) Bryan, evrimin
retilmesine kar hal seferi yrtrken bile, bir ilerici
olarak kalmaya devam etti. Biyografi yazar Lawrence W.
Levine, "William Jenning Bryan'da, reform ve tepki, birbi

rine pek uymasa da, bir biimde yan yana ve mutlu bir e
kilde yaad. 1920'lerin Bryan' esasen 1890'lann Bryan'ndan hi de farkl deildi: belki daha yah, ancak ne daha
az gl, ne daha az iyimser, ne de daha az emin,"<19) yo
rumunu yapyordu.
Bryan'm evrim kartl onun ilerici politikasyla uyum iindeydi; nk her ikisi de reformu destekliyor, o
ulculua nem veriyor ve Hristiyan inanlarndan ileri
geliyordu. Bryan 1904'de, politik kariyerinin zirvesinde,
Darwinizm'le ilgili ilk konumasn yapt; gerek dinsel ge
rekse sosyal nedenlerden dolay ilk andan itibaren, Darwinizm'i "Tehlikeli" olarak tanmlyordu. nsan geliiminin
doabilimci aklamalarnn dinsel imalarma ilikin,
"Darwinci teoriye karym," diyordu, "nk korkarm,
eer insann yaamnda ve uluslarn kaderini oluturma
da ruhani bir gcn hibir etkisinin olmadn kabul ede
cek olursak, gnlk hayatmzda Tanr'nn varlna ili
kin bilincimizi kaybedeceiz. Fakat bu konuda bir itira
zm daha var. Darwinci teori, insann bugnk mkem
mel durumuna nefret yasasnn ilemesiyleyani glnn zayf yok ettii acmasz kanunlageldiini temsil
etmektedir. "<20)
Byk Halk Adam, artk bilimadamlanyla bu konuda
konumaya, Wall Street bankerleriyle parasal konularda
konumaktan daha az istekli hale gelmiti. Bir konuma
snda, "[doada] tasarmn arkasnda bir tasarmc, yarat
ln arkasnda bir yaratc olduunu varsayma hakkna
sahibim ve yaratl srecini nereye kadar uzatrsanz uza
tn, Tanr arkasnda durduka, benim Yehova'ya olan
inancm sarsamayacaksruz," diye meydan okudu. Bu
son yorum, uzun bir teolojik tarihin ve hatta snrl bir

Tanrsal evrimin varln kabul etme anlamna geliyordu,

fakat Bryan insanlarn doast yaratl iin siper kaz
yor ve onu, "Hristiyan'n test sorularndan biri," p> diye
tanmlyordu. Bryan, yzyln bamda dzenli olarak bu
konumalar yapmasna ramen, yirmilere kadar Darvvinizm'e kar bunlar dnda ok az ey syledi ve ancak
Birinci Dnya Sava ktnda, savatan ve eitimli Amerikallann dinsel inancnda belirgin bir d bagsterdiinde, Danvinizm'i sulamaya balad.
Bara samimi ve ciddi bir biimde inanan Bryan, kt
ye kullanlan Danvinci dnceye atfeden iki nemli kita
b okuyuncaya dek, Hristiyan uluslarn bylesi vahi bir
savaa nasl karm olabileceini anlamakta zorland.
Stanford niversitesi'nden nl bir zoolog olan Vemon
Kellogg, bir ban savas olarak Avrupa'ya gitmi ve Al
man askeri liderleriyle yapm olduu grmeleri Karar
gah Geceleri adl eserinde anlatmt. Kellog, "iddete da
yal ve lmcl bir rekabet sava olan doal ayklanma,
Alman entelektellerinin ncili erifidir," diye yazyor ve
u soruyu soruyordu: "Dnyann iyilii iin, bu sava ger
ekten de olmal m?"m Kellogg bu kant, Danvinci olma
yan kendi grnnevrimci gelimenin karlkl yar
dm yoluyla olduureklamn yapmak iin kullanrken,
Bryan ise bunu, Danvinci retiyi yasaklamann bir nede
ni olarak gryordu. Filozof Benjamin Kidd'in ktidarn
Bilim i adl kitab ise, Danvin'in Alman filozof Friedrich
Nietzsche zerindeki etkisini sorgulayarak, Alman milita
rizmiyle Danvinci dnce arasnda daha ileri bir ba or
taya koyuyordu. Bryan evrimin retilmesine kar kt
yazlarnda ve konumalarnda, bu iki kitaba da atfta bu
lundu. rnein, Kidd'den alnt yaparken, popler k itap

larrun birinde, "Nietzsche, Darvvinizm'i mantksal sonu

cuna tad ve Tann'nn varln reddetti. O, Hristiyanl
dejenere bir doktrin olarak itham ediyor, demokrasinin de
gszlerin sna olduunu sylyordu; btn ahlak
standartlarn yerle bir ediyor ve sava, insann gelimesi
iin gerekli olduunu syleyerek vyordu,"(23) diye uya
ryordu.
nc bir kitabn, Bryan zerinde daha da byk bir
etkisi oldu ve bu kitap daha da duyarl bir damara rastla
d. 1916 ylnda, Bryn Mavvr niversitesi psikolou James
H. Leuba, kolej rencileri ve profesrler arasmda yapm
olduu, dinsel inana ilikin geni bir aratrmay yayn
lamt. Sonu, Bryan'n en ok korktuu eyleri dorulu
yordu. "En derin etki bu kaytlarn iindedir," diye sonu
landryordu Leuba, "o da udur: Bir inan sistemi olarak
Hristiyanlk tamamen kmekte; renciler arasmda lmszle inanmayanlarn oram, kaydadeer bir biim
de ykselmektedir." Bilim adamlar arasmda ise, inansz
ln, fizikilerden ok biyologlar arasmda ve geri plandakilerden ok, nde gelen bilim adamlarnda olduu bul
gusuna ulat; yle ki, "inananlarn en dk oranna, en
byk biyologlar arasmda rastlanyordu; bunlarn arasm
da Tann'ya inananlarn oran sadece yzde 16'yd." p4) Le
uba, evrimin retilmesini, eitimli Amerikallar arasmda
ykselen inanszlk dalgasnn bir nedeni olarak grm
yordu, Bryan ise onunla ayn fikirde deildi. "Hristiyanlar, bu istatistiklere kar kaytsz kalabilirler mi?" diye so
ruyordu bir konumasmda Bryan. "Tann'ya inancn yitir
dikten sonra, okulda rendiklerinin bir insana ne faydas
olabilir ki?"(25) Bu, Bryan'n Scopes Davas'ndaki en nem
li dayanaklarndan biri olacakt.

Ebeveynler, renciler ve papazlar ok gemeden ken

di ykleriyle birlikte ortaya ktlar ve Bryan da bu hika
yelere, konumalarmda yer verdi. "Wisconsin niversitesi'nde (Metodist bir vaizin anlattna gre,) bir retmen
rencilerine, Incil'in mitlerden oluan bir derleme oldu
unu sylemi," diye balyordu Halk Adam. "Bir baba
(bir Kongre yesi,) Wellesley dnnde kznn artk
kimsenin ncil yklerine inanmadn sylediini aktar
d bana. Yine bir baba, (o da Kongre yesi,) ilahiyat oku
lunda olunun Tann'ya olan inancnn yok edildiini an
latt. "(26) Bryan'm ei "Onun fkesi, lkenin drt bir yarm
dan ebeveynlerin ona yazd mektuplarda, devlet okulla
rnn ocuklarnn dinsel inanlarnn altn oymak iin
kullanldn ifade eden hakl yakarlardan ileri gelmek
tedir,"(27) diyecekti daha sonralar. Doal olarak birok
profesr, bilimsel pozitivizm amda, analitik dnme
ve deneysel aratrmalarn tevik edilmesinin yan rn
olarak bunu grev kabul ediyorlard. Stanford niversitesi'nin bamda bulunan, nde gelen biyolog ve John Sco
pes Davas'nda savunmaya yardmc olmak iin gnll
olan David Starr Jordan, Protestan uyann, "saygy bir
hendekte yatan bir sarhotan daha fazla hak etmeyen bir
inan biimi"(26) olarak deerlendiriyordu.
1921'de Scopes Davas balamadan nce Bryan, Darvvinizm'in tehlikeleri hakknda yaygn konumalar yapmaya
balamt ve bu argmanlarn daha sonraki Scopes Davas'nda da kullanacakt. Karakteristik olarak, bu hamleye
yeni bir konumayla iaret ediliyordu. "Darvvinizm tehditi", Bryan'm yaam mm geri kalan blmnde srekli
kulland ve popler olan Onun m gesinde adl kitabn
da yer alyordu. Bylece, Leuba, Kidd ve Kellogg'dan al

d kantlarla, "Hristiyanlarn inancn yok edecek ve ta

rihteki en kard savan temellerini atacak olmas, Darvvinizm'i lanetlemek iin yeterlidir," diye grlyordu
Bryan.<29) Darvvinizm'e kar ikinci konumas olan "ncil
ve Dmanlar" da o yln sonunda Bryan'n repertuvarna girecekti. Halk Adam olumakta olan bu bloklardan o
denli abuk syrdd ki, 1921'de yaynlanan ve Bryan'n
"Dmanlar" balkl konumasnn yer ald kitapk,
arka kapanda belirtildiine gre, "Bay Bryan ve onun
evrim kart hal seferi"ne(30) ithaf edilmiti.
Darvvinizm'in tehlikelerine iaret etmenin yan sra, her
iki konuma da teoriyi, bilimsel ve ikna edici olmamakla
itham ediyordu. Bryan, "Gerek bilim, snflandrlm bil
gidir," diye direniyor ve byle yaparak da, modas gemi
bir bilim tanm benimsiyor; bu arada, "Bu tanmla test edildiinde, Darvvinizm kesinlikle bilim falan deil, sadece
bir varsaymlar demetidir,"<31) diyor ve insan organlarnn
oluumuna ilikin abartl evrimci yorumlarla dinleyicile
rini elendiriyordu. rnein, gzn szmona a du
yarl bir benek olarak balad gibi. "Is art deriyi ra
hatsz etmive evrimcilerin tahminine gre, oraya bir si
nir gelmi ve gz, o sinirden olumutu! "Buna inanabilir
misiniz?" diye soruyordu Bryan ustaca. "Gz yapabilen
bir Tann'ya inanmak daha kolay deil m i?"(32) Tarihi Ronald L. Numbers'm not ettii gibi, "Bryan gzn evrimci
kkenine muhalefet ederken hi de yalnz deildi. Hristi
yanl savunanlar, uzun bir sre, gzn karmak yaps
n 'ateizm karsnda tutunacak bir dal olarak' grmler
di ve Darvvin'in kendisi de bu noktadaki krlganln ka
bul ediyordu."(33) Bryan'da, muhalifinin savlarnda yaka
lad zayflklarn smrebilme yetenei olmasna ra

men,en azndan sayg kazanmak iinonun iin nem

li olan tek ey vard. "Bilim adam, onun ileri srd
savlan, ikna edicilii ve olgunluunu yarglama dmda
kabule zorlanamaz," diye bilimsel otoriteye kar meydan
okumasn srdrd, "insan, bilimden daha te bir eydir;
bilim ise Sabbath (Musevilerce cumartesileri, hristiyanlarca pazarlar uygulanan kutsal dinlenme gn) gibi, in
san iin yaratlmtr."(34)
Bu dnce biimi Bryan', evrimin retilmesine ili
kin hukuki bir yarg ve olas snrlamalan uygulatmak iin
grlecek bir davann barolnde oynayaca daha sonra
ki sre iin nceden hazrlamt. Gerekten de, Bryan'n
ibitirici tarz ve iyimser yaps, mevcut sosyal problem
lere hazr politik zmler sunmay gerektiriyordui ti
careti gelitirmek iin gm para kullanm, ya da ulus
lararas bar gvenceye alacak bir hakemlik messesesi
gibi. Onun takipileri ve zellikle de onu Emsalsiz Lider
olarak adlandranlar, eylem iin bir takvim beklentisi iin
deydiler. Darwinizm Tehditi balkl konumas ise, okul
lardaki dinsel sorunlara ilikin bulank bir "Tarafszlk"
ansyd: "Eer bu okullarda ncil savunulamyorsa, o
zaman ncil'e saldnlmamaldr." (35) 1921 sonbaharnda
Bryan, bu arsnn ieriini aklyor ve Wisconsin ni
versitesi Rektr Edward Burge ile o devlet kurumundaki szde din kart retiler zerine tartyordu; fakat ta
nnm bir bilim adam olan Burge, niversite rencileri
ve profesrler iin akademik zgrlk sz konusu oldu
unda, tartmay ak bir biimde kazand. Bryan'm ko
numas, ayn zamanda kilisenin, kendini evrimci ve mo
dernist etkilerden temizleme ansyd. Bryan, Kuzey
Protestan Kilisesi'nin de kendi iinde aym eyi yapmas

iin aba gsteriyordu. Bu ayn zamanda kilise cemaatiyle

ilgili meseleleri de kapsyordu; fakat Bryan, resmi bir
zm peinde deildi. Onun ynlendirici rolne ramen,
neredeyse bir yldr, evrim kart hal seferinin belli bir
zgr politik ya da hukuki hedefe gereksinimi vard.
Bu durum neredeyse bir gecede deiti. 1921 sonlarnda, Kentucky Baptist Eyalet Masas, evrimin okullarda
retilmesini nleyecek bir yasa iin karar kartt. Bryan
1922 Haziran'nda bu karardan haberdar oldu ve hemen
bu fikri benimsedi. "Hareket lkeyi silip sprecek ve biz,
Darvvinizm'i okullardan kovacaz," diye yazyordu kara
rn sponsoruna. "Btn lyas peygamberler bizim taraf
mzda. Kollarnza kuw et."(36) Daha o ay bitmeden Lexington'm gndemine girmiti ve Kentucky Meclisi'nin
birleik oturumunda neriye dair konuma yapyordu.
Bryan, bir sonraki ay, Temsilciler Meclisi'nde tek bir oy
farkla geirilemeyen bu yasann eyalet iinde propagan
dasn yaparak geirdi.
Snrlandrmaya ynelik yasa kampanyas her yere hz
la yayld; fakat evrim kart hareket msadere edilmiti.
Kktendinci lider John Roach Straton, 1922 ylmda kendi
blgesi olan New York'da, evrim kart yasa iin akl ver
meye balamt bile. Dallas'daki en byk kilisenin rahibi
olan J. Frank Norris araclyla, soruna Texas da sahip
kyordu. Protestan T. T. Martin mesaj btn Gney'e yay
d. 1922 sonbaharnn sonlarna doru William Bell Riley,
kiliselerdeki modemizmle ilgili propaganda gezilerini
srdrrken, evrimcilere, meseleyi tartmay neriyordu.
"Tm lkenin nabz, evrim sorunu ile atyor," diye yaz
yordu Bryan'a 1923 balarnda.(37) yl sonra, bu drt din
adam, John Scopes'un yarglanmasn aktif olarak des
tekleyen, en nde gelen kilise ahsiyetleri oldular.

Riley, VVCFA'nm rgtsel gcn, rgtn, ak seik

hukuki bir hedef koyarak politize olmasn salamak iin
evrim kart hal seferinin arkasna att. 1922 ilkbaharn
da VVCFA, Kentucky yasa taslan savunmann tam ze
rine atlad ve benzer yasalarm btn lke apmda gerek
lemesini salama kampanyasn balatt. Sonuta bu
yasann uygulanmas, Scopes davasnn, muhafazakar
larn Amerikan yaamndaki etkisi ve gcn snayacak,
byk bir teste dnmesine yardmc oldu.
VVCFA'nm sorumlularndan biri (byk olaslkla Ri
ley) konuya ilikin talihsiz bir beyanda bulunmutu. Ev
rim, hem bilimsel hem de ahlaki adan savaa yol amak
la ve ahlaki kntye yol amakla sulanyor ve lanetle
niyordu. stelik, "byk bilim adamlar", evrim teorisiyle
ilgili olarak aralarnda blnmek ve teorinin savunucular
da, okullar kullanarak "yeni kuaklar zehirlemeye al
makla" itham ediliyorlard.(38) Komplo teorisi gittike b
yyordu. Riley'in bir VVCFA yaynndaki makalesi ii iyice
rndan karacak nitelikteydi. Riley'e gre, "Sosyalist
ve anarist propaganda "nn(39) tohumlar el altndan atl
yordu. Riley daha da ileri giderek evrim teorisi retmen
lerini, "Tanr'nn tannmasn zorunlu klan, yaratl teori
sini yadsdklan"(40) iin ateist olmakla suluyordu. Otuz
larn sonlarna doru Riley, okullardaki evrimcilii yk
seltmeyi amalayan, "Uluslararas Yahudi-Bolevik ve
Darvvinci bir komplo"nun varlna iaret ediyor ve uyar
yordu. Adolf Hitler ise, bu komplolar Almanya'da ortaya
kard iin, Riley tarafndan vlyordu.(4I) Bryan'n
hor grd Klu Klux Klan rgt, ok benzer nedenler
le evrim kart yasalar destekliyor ve komplo ortaklan
listesine Katolikleri ilave ediyordu.

Bryan, insanlara komplolarla savama gereksinimini

anlatmaya alan Riley'i izlemekten ok, evrim kart
hal seferini oulcu temellere oturtmaya alyordu.
Bryan'n popler tezleri, Dayton'daki savclk makamnn
bakm ve tavrm da ekillendirdi. 1923 ylnda Bat Virginia Meclisi'nde Halk Adam, "Devlet okullardaki ret
menler, vergi mkellefleri kendilerinden ne retmelerim
istiyorlarsa onu retmelidirler," diye t veriyordu. "Okullan, eki yazan eller ynetir. "(42) Bu uslamlama, Bryan'm politik felsefesinin z haline gelmiti. "Demokrasinin
z, halk neyi talep ediyorsa, onu salamaktr," diye yaz
mt bir keresinde. "Halkta, baka herhangi bir yerden
daha fazla erdem vardr ve onu baka yerde aramaya da
gerek yoktur."<43) Bryan, tutarl bir biimde bu felsefeyi be
nimsemiti: 1890'lardan itibaren, seim yenilgileri zerine
yorum yaparken , 1917'deki dnya barna ynelik kam
panyasnda, "Halk verdi ve yine halk geri ald; halkm se
imleri kutsaldr," diyordu. 1920'lerdeki evrim kart ha
l seferi ile ilgili olarak, lke savaa girmeden nce, ulusal
bir referandum neriyordu. Gerekte, Bryan'n evrimin
retilmesine kar verdii savamdaki inanlarnn
gll, Bryan'n bu konuda, "Bu tartmada, daha
nceki tartmalarla karlatrlamayacak bir ounlua
sahibim,"(44) eklindeki gl inancndan kaynaklanyor
du. O, Amerika'daki "her on Hristiyandan dokuzunun",
evrime ilikin dncelerini kabul ettiini tahmin ediyor
d u/451Evrim kart yasalarna ilikin bu destek tahmini bi
raz abartl olsa bile, Amerikallarn byk ounluu
Bryan' bu meselede gerekten de destekliyorduzellik
le de Gney'de.(46) "insanla inann," diyordu Bryan. "n
sanlk gvenilmeyi hak ediyor. " (47)

Bireysel haklar, bu politik felsefe yaklam nedeniyle kan

kaybediyordu. "Eer retmenin istediini retmesi hakk
ne srlyor ve tartlyorsa, benim buna yantm; maa
larn deyen ebeveynlerin de ne retilmesi gerektiine ka
rar verme hakk olduudur," diye srdryordu szlerini
Bryan/481Bilimsel bir topluluk, okullarmzda ne retilece
ini dikte ettirmektedir," diye uyanyordu. "En kk, en
kstah ve zorba oligari bile, u ana dek bylesine despotik
bir giriimde bulunamamt."(49) Evrim kart yasalarn,
muhafazakar olmayan renci ve ebeveynlerinin haklarn
ihlal ettii sulamalarna da, ustalkla benzeri bir yant ver
di. Katolik, Protestan ve Yahudilerin yaratl bir bak a
sn paylatklarna inanyordu Bryan ve hepsini de kendi
hal seferine dahil etmeye gayret gsteriyordu. "Dinin okullarda retilmesini isteyen Hristiyanlar, bu i iin kendi
okullarna para salyorlar. Eer ateistler, ateizmi retmek
istiyorlarsa, neden kendi okullarn kurup, kendi retmen
lerini istihdam etmiyorlar?"(50) Bu trden bir konum, kilisey
le devletin ayrlmasn gerektirirdi. "Biz maalar, vergi m
kellefleri tarafndan denen retmenlerden, rencilere
Hristiyan dinini retmelerini istemiyoruz," diyordu
Bryan Bat Viginia Meclisi yelerine, "fakat biz onlarn, bi
lim ya da felsefe kisvesi altnda evrimi bir gerek olarak
retmemeleri gerektiinde srar ediyoruz."(S1) Bryan, onlar
dan organik kkenler baln bir arada ele almalarn ya da
evrimi bir hipotez olarak retmelerini bekliyordu.
Bryan'n yorumlan, oulculuunun altmda yatan bi
reysel haklara ynelik derin kankh yanstyordu. ki
yasa dolaysyla yapt bir konumada, "Muhafazakar
ilkelerin haklarn teslim etmeyen bir aznla, bu lkede
hibir taviz verilemez," diyordu/52 Anayasa Mahkeme

si'nin, mlk sahiplerinin anayasal haklar ihlal ediliyor di

ye, ilerici bir dnemin ii haklarm krpmaya balamas
zerine, Bryan yasa koyucunun hukuki alannn daraltl
masn istedi. Benzer bir biimde, evrim retmenlerine
kar savlarm da srdryordu. "Burada sz konusu olan, onlarn dnce ve konuma zgrlne snrlama
getirilmesi deildir. Onlar istediklerini syler, konuur ve
yazabilirler; fakat ebeveynlerin ve vergi mkelleflerinin
retilmesini istemedikleri eyleri retmek iin maa ta
lep etmeye haklan yoktur.//(S3) Amerikan politik tarihi, aznlk haklan ve ounluk ynetimi arasmda byk bir
gerilime sahne oluyor ve Bryan da ounluun haklarm
savunuyordu. Edgar Lee Masters'm gzlemi yleydi:
"Aranlan ey, zgrlk deil, halk ynetimiydi."154
Halk, evrimin retilmesine kar at hal seferinde
yanna ekebilmek iin, Bryan her yerde hazr ve nazrd.
Konuyla ilgili lke apnda yzlerce konuma yaptki
bunlara ABD'nin Orta bat ve Gney blgelerindeki dokuz
eyalet meclisi de dahildi. Bryan, saldrlarm dzinelerce ki
tap ve N ew York Times ile Chicago Tribn de byk ba
lklar halinde yer alan makaleleriyle"Haftalk ncil Soh
betleri"de srdrd. Gnlk gazeteler sayesinde 15 mil
yon okura ulayor ve dzenli olarak evrimcilere satayor
du. Saysz politikac, okul grevlisi ve konuyla ilgili dier
yetkilileri kendi safna ekebilmek iin kiisel mcadele y
rtt. "Gerekirse politik arenada ve okul dnyasndaki en
telektelleri unutun ve bu davay halka mal edin,"(S5) diye
ilan etti. Ve halk da sonunda tepki vermeye balad.
Darwinizm'in sosyal ve dinsel etkileriyle ilgili endie
ler, kilise iindeki iki kuak asndan ikincil bir mesele ol
mutu ve muhafazakarln ykseliiyle ilgili endieleri

yeniden canlandrm olmasna ramen bu, Bryan', onlan

daha byk bir politik meseleye dntrmeye itti.
Bryan'n ei bileonun en yakn srda olmasna ramen,
bu meseledeki cokuyu paylamyordubu tepkiyi anlayamyordu "lgi neden byd, yirmi be yl nce popler
olan bu meseleye, Bryan nasl oldu da taze bir ekim gc
katt, dorusu ben de bilmiyorum," diye yazyordu 1925
ylnda. "Adamn gc ve enerjisi dikkat ekmi olmal."(5t)
Tennessee'de de ayn gr hakimdi. "Bryan, zel ya da
kamu yaamnn herhangi birinde tartmay hzl bir bi
imde kkrtabilir," diyordu Scopes Davas'ndan ay n
ce Memphis'deki Commercial AppeaTin bayazsnda.
"ki yl nce halka hitaben yapt bir konumada Bryan,
Darvvinizm'i alt etmek iin ok formda grnyordu. Ara
dan birka yl gemesine ramen, pek az ey duyuyoruz
evrime dair... Fakat Bryan'n eletirisi baka bir tartmay
balatt ve evrim artk ulusal bir mesele oldu.(57) ki yl nce
dmanca bir tutum taknan Chicago Tribunde yle ya
zyordu: "William Jennings Bryan, lkenin yars ile evre
nin alt gnde yaratlp yaratlmadn tartyor."<58)
Bryan, ateli bir tartmadan ok, politik bir reform isti
yordu ve bu da zaman ald. Meclisler, eyaletlerin oun
da yan zamanl alyordu ve sadece tek sayyla biten yl
larn ancak birka aymda bir araya geliyorlard. Kentucky,
bu anlamda bir istisna oluturuyordu; evrim kart yasa
1922 ylnda kmadnda, bu dzenlemenin savunucula
r ikinci deneme iin 1923'e kadar beklemek zorundayd
lar. Gney'deki alt farkl eyalet meclisi ve snr eyaletleri
1923 yl boyunca evrim kart yasa nerilerini grtler
ve Bryan'n kiisel katlmlarna ramen, ancak nemsiz
baz tedbirler alabildiler. Oklahoma, okul kitaplarna dair

bir kanun eki koydu. Materyalist Bir Tarih Yorumu veren

ders kitaplar yasakland. "Darwin'in evrim teorisi, n
cirdeki yaradl teorisine kardr."(a>)Florida Meclisi ba
layc nitelii olmayan bir karara uyuyordu. Okul ret
menlerinin, "Darvvinizm'i doru olarak retmeleri ya da
insanla daha nceki canllar arasmda kan ba kurmalar,
halkn karlar asndan uygunsuz ve ykcdr".1[60)
Florida Meclisi'nin karar nemliydi, nk Bryan da
ha sonralar bu kararn nemli bir istisnayla, kendi "G
rlerini" yansttn iddia edecekti. "Ltfen dikkat edi
niz," diye aklyordu. "tiraz, evrimci hipotezlerin bir hi
potez olarak retilmesine ynelik deildir. tiraz, onun
doru ve kantlanm bir gerek olarak retilmesinedir."(61)
Bryan, kararn insan evrimine odaklanmasna da katl
yordu. Darwinizm/in Tehditi balkl konumasmda, "Bi
zim asl istediimiz, insann hayvan soyundan geldii
eklindeki moral bozukluundan insanlar korumak ve eer buna dair bilimsel bir kant varsa, insann hayvan k
keninden geldii yaklamn, hibir nyarg ileri srmek
sizin kabul etmektir."(62) Bryan, Florida'daki yasa koyucu
lara, teorinin uygunsuzluuna vurgu yapmaktan ok, onun retilmesinin yasaklanmasn salk veriyordu.
Bryan, bu noktada bile, "Bu yasaya bir ceza maddesi ko
nulmas gerektiini dnmyorum; burada sz konusu
olan bir su vakas deildir."() Yasa olmaktan ok tavsiye
niteliindeki bu karar kartan dikkatli ve tedbirli yasa
koyucular, bu eylemlerinden dolay ileride kendi aleyhle
rine dava alabilecei riskinin farkndaydlar. ki yl son
ra, Tennessee yasa koyucular, Florida'daki meslektala
rndan daha az bir dikkat sergiledileronlar retmenle
re, Bryan'dan bile daha az gveniyorlardve konuyla il

gili olarak, insan evriminin sadece tek doru olarak re

tilmesini deil, genel olarak insan evriminin retilmesine
ilikin her eyi kapsayan ve cezai meyyidesi de olan bir
kanm karttlar. te bu deiiklikler, Scopes davasnn
sahneye konulmasnn arka planm oluturuyordu.
Evrim kartlan, 1923'deki yasa kartma sezonunda
byk bir baar salayamadklarndan, Tennessee'yi he
def almaya baladlar. Evrimin retilmesini yasaklayacak
olan yasa teklifleri, o yl daha ok da Bryan ve dier evrim
kartlarnn baka eyaletlerde duyurmaya ahtklan dik
katsizliklerine bal olarak, Tennessee Meclisi komitele
rinde l domutu. Onlar, imdi Tennessee ve komusu
olan North Carolina zerine younlayorlard; nk n
lerinde 1925 yasa kartma sezonu vard. Bryan bu srete
birok evrim kart konuma yapt; bunlara, 24 Ocak
1924'te, Tennessee resmi grevlilerinin ounun katld
Nashville'deki byk konuma da dahildi. Riley, 1923,
1924 ve 1925'de blgeyi dolat ve muhafazakarlarn kili
selerinde konumalar yapt. Bu kiliseleri, Darvvinizm'i okullardan kovma abalarna sadk olmaya ard. WCFA,
her iki eyalette de ulusal bir konferans dzenledi ve bun
lar yerel adan byk ilgi toplad. Billy Sunday yine iki eyalette ok byk kitle gsterileri planlad ve 1925'deki
Tennessee yasa sezonunda Memphis'de kamp kurdu. T. T.
Martin, J. Frank Norris ve John Roach Straton eitli vesi
lelerle birok kez halk nne ktlar. Bu gayretlerin bir so
nucu olarak, evrimin retilmesi politik bir gndem me
selesi haline geldi. 1924 seimlerinde her iki eyalette de
birok Demokrat Parti aday, "Bryan' ve Incil'i" destekle
yeceklerine and iiyorlard.
zellikle Tennessee, um ut vaat eden bir hedef sunuyor,

ancak yaralara Kuzey Carolina'dan daha ak olduunu

kantlyordu. Eyaletin en byk ehri Memphis, kendini
"bir Baptist ehri ve belli bir zmrenin kalesi ve muhafaza
kar Protestan yayncln merkezi" ilan ediyordu/641ehrin
nemli gnlk gazetesi Commercial Appeal, evrim kart
yasarm onaylanmasna katkda bulunacak bir yaym orga
nyd. Eyaletin bir milyon iki yzbin olan yetikin nfusu
nun bir milyondan fazlas kilise yesiydive yans da
Baptist'ti/651Demokrat bir politikac olan Vali Austin Peay,
ilerici reformlarndan dolay Modem Tennessee'nin Kuru
cusu olarak tannyordu. Peay, kendisini "eski kafal bir
Baptist" olarak tanmlyor ve okullarda retilen baz
retilerin dinsel inancn temelini rttnden yaknyor
du/* Bir keresinde eyalet koleji rencilerine, "Dininize
sadk kaln," diye t verdi, "Bilim adamlan ve baz ga
rip kiiler, onu slah etmek iin bouna urayorlar. Hal
kmzn Hristiyan inanc, kurumlanmzn temel tadr."(67)
Dahas, Tennessee, din ve popler kltr alanndaki
son gelimelerden ve nfus eitliliinden dolay gerili
min ykselmesi tehlikesini barndryordu. Gerekten de
Bryan 1924'de eyaletin bakentindeki hitabna, meydan
okuyarak balad: "Ben dinsel konumam burada yapyo
rum, nk Nashville, gney modemizminin merkezi
dir." Byk olaslkla Vanderbilt niversitesiyle, ehrin
nl ve ilerici rahibi James I. Vance'nin varlna atfta bulunuyordu.(68) Ek olarak, rksal gerilimler Tennessee toplumunu oluturan balan kopanyor ve rksal isyanlara ne
den oluyordu. te yandan, Birinci Dnya Savain izle
yen dnemde klan iddeti boy gsterdi. Evrim kartl,
normallemeye dnme vaadinde bulunuyordu.
Evrimin retilmesini savunan yerel gler, ykselen

dalgay engellemeye altlar. Vance, kitaplarnda ve ko

numalarnda muhafazakarlar ve modemistler arasnda,
hogr ieren lml bir yoldan sz ediyordu. Nashville'in le sonras Banner gazetesi srekli olarak evrim kar
tlm suluyor ve Bryan'n gerekelerine saldryordu.
rnein Halk Adam, Avrupa uluslarnn sava borlar
nn, silahszlanma karlnda silinmesini nerdiinde,
Banner bununla dalga geti: "Nebraska kkenli, Floridal
centilmen VVilliam Jennings Bryan, yine kulaa ho gelen
ve szmona bakalarm gzeten dncelerinden bir de
met sunarken, kendisinin byk bir servet sahibi olduu
nu unutuyor galiba." m Gazetenin bu saysnn gerek he
defi, evrimi retmeyi yasaklayan nerilerdi. Commercial
A ppeal, evrim kartlar tarafndan destekleniyor ve o da
zerine deni yapyordu. Gazetelerde, Bryan'n "drst
e kazamlm serveti ve Bryan'n bu konudan sz eden
lere olan fkesi"Ben bir milyoner deilim"yazlyordu.po) Yerel eyalet grevlileri, evrimin okullarda retilme
siyle ilgili hal seferinin kendilerini skalayp geeceim
dnp, durumu hafifletmeye alyorlard. Fakat 1925
ylnda Tennessee gibi bir yerde kolayca saptrlmaya
elverili bu sorun byk bir nem kazanmt. Ve yasama
konusunda byk bir meydan sava artk kanlmazd.
"Muhafazakarlar, bugn Tennessee'de ilk kam aktt,"
diye yazyordu 25 Ocak 1925 tarihli Commercial Appea l\deki bir makalede, "Savanah senatr John A. Shelton
tarafndan, devlet okullarnda evrimin retilmesini ar
su sayan bir yasa nerisi verildi."<71) Bir gn sonra John
W. Butler da Temsilciler Meclisi'nde benzer bir yasa sunu
yordu.^* Her iki neri sahibi de, konuyla ilgili kampanya
yrtyordu ve attklar admlar ngrlebilirdi. Butler,

nerisini Bryanvari temellere dayandryordu: "Eer bir

ulus olarak yaayacaksak, hkmetimizin kurulu pren
sipleri yok edilmemelidir. Eer bu prensiplere sadk kala
caksak, Incil'i gerek d gsterecek ve onun yerine evri
mi koyacak bir yaklama izin vermemeliyiz.//(73) Butler az
tannan, eski bir Meclis yesiydi ve ilkel bir Baptist lider
di. Ona gre devlet okullar, ncil'in ahlak kavramlarna
gre yurtta yetitiren birer kurumdu. Evrimci inanlar, o
kavramlarn temeline zarar veriyordu. Bu varsaymla ha
reket eden Butler, "Incil'de retildii ekilde Tanrsal ya
radl reddeden herhangi bir teoriyi retmenin ya da onun yerine insann hayvandan geldiini retmenin en
fazla 500 dolar cezai ileme tabi olmasn"'741 neriyordu.
Grne gre Butler'm meslektalarnn ou bu neriyi
destekliyordu, nk alt gn sonra Meclis hibir dzelt
me yapmakszn 71'e kar 5 oyla bu neriyi geirecekti.
Kar kanlardan nn Memphis ve Nashville'den k
masna ramen, yasa tasla hem krsal blgenin hem de
kent temsilcilerinin desteini salamt; buna eyaletin b
tn byk ehirlerinden gelen delegelerin ounluu da
dahildi.
Meclis'in bu eylemi, evrimin retilmesini snrlayan
genel kavramlar zerindeki byk destei yanstyordu;
fakat Butler'm taslan hazrlad bu yasann grl
mesi srasmda detaylarla fazla ilgilenilmemiti. Meclis yelerinin yasa tasla hakknda aldklar tek bilgi, Bryan'n
1924'de Nashville'de yapm olduu konumann bir k o p
yasyd. Bu konumada zel olarak bir yasa nerisi yoktu;
ileri srd iddia ise uydu: Eer Hristiyanlar "vergile
riyle destekledikleri okullarda ounluun grlerini
retemezlerse, o zaman bazlar (birka kii) hem maalar-

ru halkn vergilerinden salayp, hem de Hristiyanln

en can alc prensiplerine saldran kendi bilimsel yorumla
rm da retemezler." ^ Bryan'n Florida'daki evrim kar
t karan, bu iyi dengelenmi balang teorisiyle birleti
rilmiti. Fakat iki konum arasndaki farkllk, Tennessee
Meclisi yelerince hi tartlmamt.
Aslnda eitli nedenlerden dolay, nerinin hibir y
n, Meclis oylamasndan nce, halkn dikkatini kendi zerine ekemedi. Birincisi, basm nerinin zellikle daha
nceki senato nerisi zerinde younlaan giri ksmm
yaynlamam ve kincisi, Meclis Eitim Komitesi, halka ak toplant yapmakszn nlem paketinin yasalamasn
tavsiye etmiti. Bir tek komite yesinin bile, komitenin da
ha nceki meclis oylamasma dair hibir fikri yoktu, fakat
lml protestolardan soma yasa nerisini desteklediler. Ve
ncs, Meclis Bakanl yasa tasarsndaki birbiriyle
uyumsuz blmleri, leden soma grmeyi planlam
t. Nashville Banner leden somaki meclis grmeleri
iin unlar yazyordu: "Meclis tarihindeki en ksa tart
ma." leden soma oturum devam ederken Meclis, tart
malm uzamasna neden olabilecek her eyi erteledi. Ei
tim Komitesi'nin durumdan ikayeti bir yesi, evrim kar
t yasa tasla nerisinin ertelenmesini istediinde, Butler itiraz etti: "Daha fazla konumaya ihtiya olduunu
sanmyorum. Herkes evrimin ne anlama geldiini bilmek
tedir." Baka bir temsilci, hemen oylamaya geilmesini is
teyerek Butler' destekledi. Ve neri, daha fazla tartlmakszm yasalat. Bu yasa, kpeklerin yumurta almas
na ilikin yasann hazrlanmasndan daha az ilgi ekmiti.
Bu yasarm grlmesi srecinde en azndan, bir ye
hangi kpein yumurtay aldnn nasl tespit edilecei

ni sorduunda glmeler olmutu.*76' Byk gazetelerde,

Meclis'deki oylamaya ve Butler'n yasa tasla nerisine
ilikin tek bir harf yer almad, fakat oylamadan sonra
mektup tufan balad. Meclis'e gnderilen dilekeler ve
gazetelere gelen konuyla ilgili mektuplar, ancak yasarm
gemesinden sonra gz nne kt. Doal olarak, son ka
ran Tennessee Senatosu ve vali verecekti ve sonucu etkile
yecek birok frsat henz tketilmemiti. Savunuculan ve
kartlan, Scopes davas boyunca ulusun nabznn ataca
tartmalarn provasn yapmaya balamlard.
Yasann kartlan Senato'yu etkilemek iin almalara
baladlar. "Dn Temsilciler Meclisi'nin 'evrim kart ya
sa tasla'n onaylad, tarafmdan fark edildi." Nashville
Banner'da yer alem bir mektupta byle yazyordu. "D
nce zgrln savunan herkesin n iyeti... bu yasarm
protestosuz gemesine izin vermek mi?"(77) Saysz Tennessee'li yasa kart, Meclis'in bu eyleminden sonra eyalet
gazetelerine kzgnlk, fke, hatta utan hissettiklerini
yanstan mektuplar yolladlar. "renciler renmeyi ar
zu ediyorsa, bu sndrmeyelim," diyordu bir yazar.*78' "Yeryzndeki en byk bilim otoritelerine gre
evrim artk sadece teori olarak deil, fakat aym zamanda,
kendini kabul ettirmi bir gerek olarak alglanmaktadr,"
demekteydi bir bakas. "Fakat Meclis yeleri, Billy
Bryan, Billy Sunday ve dierlerinin retilerini dinlemek
te srar ediyorlar." ^ Galileo'nun davas ve Bruno'nun in
fazyla karlatrmalar da olduka yaygmd. "Korkarm,
biz asla evrim teorisini yok edemeyeceiz, nk Bruno
yakld ve yal Galileo da hapse atld," diyen alayc bir
yazar protestosunu yle srdryordu: "Ancak lanetli
dnyann yuvarlak olduu ve dnd teorisi halen

retilmeye devam ediliyor."(80) Ve tabii ki maymunlara atf

ta bulunanlara da rastlanyordu: "Darvvin'in teorisinin
doruluunu anlamak iin Capital Hill ve iindekileri zi
yaret etmekten daha iyi bir karut olamaz," diye dalga ge
iyordu bir mektup. "Birisi kendilerinin maymundan gel
diini sylemiti; fazla ileri sramadklar belli oluyor."(B1)
Bu noktada baz eyalet gazeteleri de savan iine dal
d. "Jeoloji ve astronomi alanndaki keiflerin, Hristiyan
inanlarna meydan okumas iin bir sebep yoktur," diye
t veriliyordu N ashville Tennessearim bayazsnda/82
"Bu ahmaka yasa, ne kadar abuk p sepetine atlrsa,
Tennessee'deki aydnlanma ve gelime hedefleri asn
dan o kadar iyi olacak," diye ekliyordu Rocktvood Times.m Chattanooga Times bir bayazsn tekrar yaynla
yarak unlan sylyordu: "Bay Bryan'n Tennessee Meclisi'ndeki tatminini paylamaya hak kazanan baka bir var
lk varsa, onlar da maymunlardr. Gerekten de, Tennes
see Meclisi'nde insan rkn temsil eden bir paras varsa,
maymunun, insan rk ile bir akrabal olmadna sevin
meye hakk vardr."(84)
Tennessee'nin modemist rahiplerin, muhafazakar mes
lektalarnn sayca olduka altnda kalmalarna ramen,
baz ehirlerde olduka etkin kkleri vard ve onlar da ev
rim kart yasa tasarsn knamaya balamlard. Ger
ekten de liberal bir vaiz, yasa koyucularla ilgili yle kam
layc szler etmiti ki, Meclis hi alk olmad bir adm atarak, bu szleri yalanlayan bir karar kard/85 o
unluu Protestan ve Metodist olan Nashville'li on ra
hip, Senato'ya muhalefetlerini dile getiren bir dileke ver
diler/88 Chattanooga'nn nde gelen liberal rahibi M. S.
Freeman, modemizm zerine, teklif edilen yasay eleti

ren, halka ak ve yaygn vaazlar vermeye balad: "Benim

inancm u ki, bu tip yasalar, bizim Hristiyan inancmzn
demir parmaklklarn arkasnda korunmaya alnmas gibi
yanl bir anlaytan ileri gelmektedir."(B7) Kuzey Carolina'da evrim kart yasaya muhalefette barol oynayan
modemist lider R. T. Vann, Memphis'de yapt konuma
da, bilim eitiminde akademik zgrlk ihtiyacn dile ge
tiriyordu: "imdi okullarnzda bilimi retmeyi kabul edeceksek, bu retim bilim adamlar tarafndan yaplma
ldr. ... Bugne dek doa bilimi hzinemize en kk bir
katkda bile bulunmam olan rahipler, peygamberler ve
Tanr'nn kendisi bu ie kartrlmamaldr."(88) Zaten ev
rim kart yasaya kar koymada, ana taktik ortaya k
mt: Bireysel zgrln savunulmas, bilimsel otorite
aray ve muhafazakarlarla ncil'e harfiyen uyulmasn
savunanlan gln duruma drmek. Daha sonra bu
sivri u, Scopes davasnn savunmasnn ana konularm oluturacakt.
Senatrler bu tartmalara gnll olarak katlmaya ve
yant vermeye balamlard. Meclis'in Butler'n yasa tek
lifini geirmesinden yalnzca iki gn sonra, Senato Hukuk
Komitesi, Shelton'n evrim kart yasasm "Meclis, dinsel
inan sorununu uzaktan bile etkileyebilecek yasalar yap
mamaldr," yorumuyla reddetti .(89) Alt gn sonra, komite
Butler'n yasa teklifim de reddetti. Meclis ve Hukuk Ko
mitesi arasnda iki arada bir derede kalan Senato'nun ta
mam tereddt iindeydi. Birincisi, ya btnyle Butler'm
teklifini reddedecek ya da hzl bir oylama iin plan yapa
caklard. Sonunda her iki yasa teklifi de ubat ortasnda
balayacak olan bir aylk tatil dneminde yemden gr
lmek zere Hukuk Komitesi'ne geri gnderildi.(90) Bu

durum, evrim kartlarna kar saldr iin zaman kazan

drmt. Onlar da bu frsat en iyi biimde kullandlar.
1925 ubat bamda N ashville B anne/a mektup yazan
biri unlar sylyordu: "Grebildiim kadaryla Temsil
ciler Meclisi, Butler'n yasa nerisini kabul etti ..., Senato
Hukuk Komisyonu ise yasa teklifinin reddedilmesini nerdi ... ve forum, yasa teklifine kar kanlarn arl
altnda kald. imdi, dier cephenin bir eyler sylemesi
nin tam zaman."1911Bu szlerin yazar ve dzinelerce di
er evrim kart, Butler'n yasa teklifini destekleyen mek
tuplar yazp Tennessee gazetelerine gnderdiler ve
Bryan'n temel yaklamlarna genel bir kabul gsterdiler.
Okullardaki eitimin ieriini belirlemede ve en azndan
toplumsal ve ahlaki deerleri derinden etkileyen "kant
lanmam" teorilerin retilmesi konularnda ounluk
sz ve karar sahibi olmalyd.
Bu mektuplar, baz konulan gndemde tutuyordu:
"Hristiyanlar ve dier iyi yurttalar, bilimsel keif grn
tsnde retilen baz inansz ve temelsiz teori ve tah
minleri desteklemek iin neden vergi demek zorunda
kalsnlar?"1921diye soruyordu biri. "Hi kimse aratrmaya
ya da evrim kelimesine kar deil. Amerikan halknn
yzde doksan dokuzu, insann bir hayvan trnden gel
dii eklindeki tartma gtrr retiye kar kmakta
dr," eklinde protesto ediyordu bir bakas. "Eer halk bu
retiye kar kyorsa, vergileriyle destekledikleri okul
larda bir yasa tarafndan bunun engellenmesini isteme
hakkna sahiptirler."*931Bu mektuplarn ou kadnlar tara
fndan yazlyordu: "Bu uygunsuz eitim, ocuklarn aile
ye, ncil'e, hkmete ve btn dier yasalara gvenlerini
yitirmelerine yol atnda anneler ne yapacaklar?"*941 so

rusunda olduu gibi. Bu mektuplar birok Tennessee'linin

hassasiyetlerini dile getiriyor ve Senato'ya harekete geme
ars yapyordu. "Ben umursamaz denilen Meclisimizle
gurur duyuyorum," diyordu bir muhafazakar. "Tanr'ya
krler olsun ki, Danvin'i savunanlardan ok, Bryan'
savunanlar var. yle umuyorum ki, Senato, Meclis'le mu
tabk kalacak ve evrim yasamz onaylayacaktr. "<95)
Senato'nun Butler'n yasa teklifini yeniden grmeye
balamasnn ertesi gn, Senatr John Shelton, Bryan'n
desteini almaya alt. "Size, ne tip bir yasa nereceini
zi renmek iin yazyorum," diye sorguluyordu Shelton.
teki yeler, mesele son aamaya gelmeden nce neriler
iin size yazmam istediler." Senato'da yasay destekle
yenler, Bryan' yaklaan tatilden sonra Meclis'in genel oturumunda konumaya davet ettiler.<96) Bryan bu neriyi
kabul etmedi, fakat yasayla ilgili bir neride bulundu.
nermek istediim en can alc husus, cezai bir hkm
konulmamasdr," diyordu, "ncelikle kanunim yararlar
na kar kma yetenei olmayan kartlarmz, srekli olarak dikkati saptracak bir eylerin arayndalar. Cezai
ilem onlar iin bir koz oluturacaktr. ... kinci neden ise,
yasalara saygl olacan varsaydmz, eitimli bir sn
fn sz konusu olmasdr."(97) Ceza olmayacaksa, doal ola
rak zgrlk uruna ehitler de olmayacakt, Scopes da
vas da. Bryan, her iki yolun da halkla ilikilere yansma
larn ok iyi ngrebiliyordu. Yine de zafer arifesinde,
Tennessee'deki hal seferini yrtenler, onun uyanlarn
umursamyorlard.
te o sra, iki ulusal muhafazakar lider sahnedeki yer
lerini aldlar: Billy Sunday ve J. Frank Norriskukusuz
Sunday'in etkisi daha bykt. Norris, Riley ve Bryan

dneklere telkinde bulunabilir ve muhafazakar Protestan

lar bir sava gc olarak seferber edebilir Bryan politik
dinleyicileri kendinden geirebilirdi; fakat 1920'lerde hi
bir muhafazakarn sahip olduu beceriler, Sunday'in kala
balklar ekme ve dnekleri kazanma yeteneiyle kar
latrlamazd. Bir anda ringde birden gsteri yapan
Billy Srnday, gerekten mthi bir adamd. Chicago as
lanlarnn eski d saha oyuncusu, byk kitleler nnde,
vaaz verir ve dua eder, ark syler ve avaz ktmca
haykrr ve sahnenin bir ucundan dier ucuna azndan alevler saarak kotururdu.
1925 ubat'nda Sunday, Memphis'de birka yldr ara
verdii konumalarna yeniden balad. Bu kez ikinci bir
hal seferi iin buradayd. Bir al konumasmda dinle
yicilerinin says be bini geiyordu. Hal seferinin onsekizinci gnnde kalabalklar giderek bymt. Ve Sun
day sistemli olarak "eski evrim teorisi pii" ve Tanr'ya
kar gelen evrimci katiller etesini suluyordu. Bir kere
sinde Darvvin'i "dnek ve kafir" olarak nitelendiriyor ve
bir bakasnda da "Modemistlerle birlikte cehenneme" di
ye baryordu. Evrim retmenleri iin ise zel bir aa
lama slubu kullanmaktayd. Allm "evrimin retil
mesi" sylemlerinin bir bakasmda, tarih ncesi insann
retilmesi hakknda, "Bugn eitim zincirle eytann
tahtna balanmtr," diye feveran ediyordu. Yerel bir ga
zeteci, Sunday'in Memphis hal seferini yle tanmla
mt: "Snrl kariyer yaammda taruk olduum kadary
la, bir ilke ya da inancn bugne kadarki en mahkum edi
ci, en ironik, en tumturakl, en temel biimde sarsl."<98)
Olay her gn birinci sayfadan veren Commercial Appeal, "Btn varlklar, eitler ve trler, Sunday'i dinleme

ye geldi," diye yazyordu. Erkekler Gecesi'nde binlerce er

kek, kadnlarn gznden uzak olmann rahatlyla duy
gularn zgrce aa vurabildiler. Kadnlar Gecesi'ne da
ha da fazla katlm oldu. Zenci Gecesi'nde ise "15.000 si
yah ve yank ve parlak yz, Tanr cokusuyla ldyordu,"
diye yazyordu gazete. Yine ok sayda Klu Klux Klanc
dabazlar bildik maskeleri ve kyafetleriyleresmi ol
mayan Klan gecesine katld. Tennessee'nin drt bir ya
rmdan insanlar getirmeleri iin zel trenler ve otobsler
kaldrld. Katlanlarn toplam says 200.000'e ulamt
ve bu say eyalet nfusunun onda biri demekti/99 Birok
meclis yesi de deiik toplantlara katlyordu. Sunday
radan ayrlp Norris geldiinde, Senato'da oylama yapl
mak zereydi ve Tennessee muhafazakarlar tmyle ayaktayd. Sunday'in abartl sylemiyle karlatrldn
da, Norris'in evrim retmenlerinin "ellerinden masum
kan akyor" eklindeki yaklam yattrc bir etki yap
yordu. Norris en azndan yarm yamalak cmlelerle ko
numuyordu. "Tennessee, daha nce, yurttalarnn n
ne, okullarda evrimin retilmesini amalayan bir yasa
ekli koymutu," diye gzlemde bulunuyordu, "yasal
arklarn ilettii takdirde, Tennessee'nin bu konuda ilk
eyalet olacan umuyorum."000
Norris'in bu seferki umudu, halkn iradesi ve meclisin
kararllyd. Yasama tatilinden sonraki 11 Mart tarihli ilk
oturumda Senato Hukuk Komitesi, Butler'm yasa tasars
n hibir dzeltme yapmadan onaylad ve on gn sonra,
Senato'da yirmidrde kar alt oyla, imzalanmas iin
dorudan Vali Peay'e gnderildi. Zaten ok zayf dm
olan ve kiisel fikirlerini sylemekten ileri gidemeyen mu
halefet de kendi iinde eriyip gitmiti.

Senatodaki oylamay, yasay savunanlar arasmdaki,

rencilerin dinsel inan ve ounluk ynetimi konularn
da yaptklar, saatlik, olduka canl geen tartma izle
di. st Meclis'te Dayton' temsil eden ve ayn zamanda tu
tucu bir Hristiyan olan Senato Szcs L. D. Hill unlar
sylyordu: "ncil'e sonuna kadar inanan Tennesseeli o
cuklara, ebeveynlerinin vergileriyle ayakta kalabilen okul
larda, bu inanca kart, zt eyler retilmemelidir. Eer
siz bu ocuklara, insann bir protoplazma ya da bir tekhcreli maddeden ya da gelimemi bir yaam formun
dan yaratldn reterek ailelerinden uzaklatrrsanz,
ncil'deki ilahi yaradl yksne asla inanmayacaklar
dr" diyordu. Senato'daki evrim kart yasa tasars spon
soru John Shelton, "Tanrsal yaradla inananlar, evrim te
orisinin retildii okullara yardm etmeye ya da destek
olmaya zorlanmamaldr," diye ekliyordu. steksizce des
tek veren biri de, kendi oyunu u ekilde mazur gsterme
ye alyordu: "Halkn byk bir ounluu evrim teori
sine inanmyor ve ocuklarna retilmesini de istemi
yor." Daha cokulu bir taraftar ise, "Tennessee halknn
yzde doksan beinin" bu ounluu oluturduunu*101'
tahmin etmekteydi. Bir senatr, "Bu sizin Kutsal Kitap'a
inanp inanmamanz sorunu deil, fakat ayn zamanda ki
liseyle devletin ayr tutulup tutulmamas sorunudur," di
ye bir deerlendirmede bulunurken, bir bakas da "Hi
bir yasa, insan dncesine pranga vuramaz," diyordu.
Cumhuriyeti bir yasa koyucu da, dinsel zgrlk zeri
ne, Anayasa'dan pasajlar aktaryor ve bu tartmay t
myle suluyordu: "Son otuz yldr gerek politik gerekse
toplum hayatnn en byk dman William Jennings
Bryan'dr." Fakat bir taraftar bu yaklama kar kt: "Bu

yasa tasars kimsenin dinsel inancna mdahale etmedii

gibi, hi kimsenin inanlarn da bakalarna dikte etme
mektedir. Yapmaya alt tek ey sadece, halkn byk
ounluunun isteklerini yerine getirmektir." Bu tip has
sasiyetler kolayca Senato'ya da yansyordu .(102)
Gerek eyalette gerekse ulusal apta evrim kart yasa
lara kar kanlar, yasay veto etmesi iin Vali Peay'e ba
vurdular. Eitim dzeyinin ykseltilmesine ve renim
yllannn uzatlmasna verdii destekten dolay ulusal d
zeyde ilerici bir ne kavumu olan Vali'nin onuruna, bir
okula ismi de verilmiti. Bu nvandan dolay Vali'ye yap
lan buvurulardan, yine de bir baar umudu olduu orta
ya kyordu. Kalifomiya'l bilim yazar Maynard Shipley
ve Amerikan Bilim Cemiyeti'nin srarlaryla, evrim kart
harekete kar koymak zere bir rgt kuruldu. Ameri
ka'nn drt bir yanndan protesto mektuplar yayordu.
rnein Draper ve YVhite'n izgisini srdren bir New
York'lu yle soruyordu: "Ortaa'dan bize kalan miras:
cahillik, pislik ve kazklara balanarak yaklan cadlar. Ay
n noktaya m dnmek istiyoruz?" Tennessee'nin iinden
de baz endieli vatandalar yasann veto edilmesi iin
bavurdular. lk Afrikal-Amerikan niversitesi olan Fisk
niversitesi dekan: "Bir rahip ve eitimci olarak, bu ya
saya destek vermeyi reddedeceinizi umuyorum. Tennes
see eyaletinin liberal Hristiyan inanlarna kar yasa
kartmas, bana yle geliyor ki ok byk bir talihsizliktir,"
diye yazyordu. Tennessee Barahibi de bu gre u sz
leri ilave ediyordu: "Bu snrlayc yasa, sadece bir talih
sizlik deil, ayn zamanda da bir felakettir."0031
Tennessee'lilerden vadiye gelen mektuplarn ou yasa
y desteklerken, potansiyel adan en nemli muhalifler

sessizliklerini koruyordu. Bunlardan biri Tennessee niversitesi'nin gl dekan Harcourt A. Morgan'd ve Mor
gan iten ie evrim kart yasa teklifine kar kyordu.
Morgan'm valiye yazd gizli bir notta, "Evrim konusu,
dinsel inanc da iine alan yle karmak bir mesele ki, niversite onu dikte etme eilimi gstermemekle birlikte,
tartmaya angaje olmay da istemiyor." Ancak meclisin
ertelemesinden ve yeni yasann, renciler arasmda alay
konusu olmasndan sonra, niversitenin yapt muhale
fetin derinlii aa kabildi .<I04) Benzer ekilde, aralarnda
Morgan ve baka nemli bilim adamlarnn bulunduu
Tennessee Bilimler Akademisi, yasa onaylanana dek, aley
hinde hibir sz etmemiti. Bu durum valiyi kendi politik
ve kiisel eilimleri konusunda zgr brakyordu. Nashville'li bir rahip valiye yle yazyordu: "Sizinle hkmet
binasnn basamaklarnda bir hafta nce yaptmz ksa
konumay anmsyorum, evrim yasa teklifi konusunda
bana, 'onu imzalamay dndnz' sylemitiniz.
Bir arkadanz ve destekiniz olarak mevcut yasa teklifi
ni imzalamanz ve Tennessee'de materyalizm saldrlar
na kar amansz bir mcadele veren bizlere yardmc ol
manz rica ediyoruz."01Peay, szn tuttu.
Vali, yasa teklifini imzalamaktan yana verdii karan akhyor ve meclise tuhaf bir mesaj gnderiyordu. Bir yan
dan, "halkmzn inanc o ki, Incil'in reddi olan, insarun il
kel bir hayvan trnden geldii teorisi okullarda retil
memelidir," diyerek yasa taraftarlarn onaylyor; dier
yandan muhaliflere, retmenlerimizi herhangi bir tehli
keye atmayacaz," diyerek yasa kartlarna gvence ve
riyordu. Gerekten de, Tennessee lisesi biyoloji kitabna
rastgele bir bak bile bunun aksini gsterse de vali, "yasa

teklifimizin bu kitapta mdahale edebilecei en kk bir

sonu bulamyorum," diye yazyordu. Yine de yasay,
"dinsel olmayan ve szm ona bilimin yceltilmesinin ve
baz okullardaki ncil'in reddi ve lkemiz, kurumlarmz,
ocuklarmz zerindeki son derece zararl ve temelden
yanl olan din kart abalarnn ak bir protestosu" ola
rak selamlyordu.01
lericilii, geleneksel dinsel inanlarndan ileri gelen
Peay, ksaca sylenecek olursa, popler dinle halk eitimi
arasndaki bir atmay kabul edemezdi. 1925'de, evrim
kart yasay imzaladktan sadece birka gn sonra Peay,
modem Tennessee'nin temellerini atan ve devlet destekli
okul sistemi ve youn eitim reform yasa tasars destei
ni kazanmt. O da, devlet okullarmda evrimin retilme
sini yasaklayan yasay onaylad. Peay, "Bu Tennessee'nin
byle bir yasaya sahip olmasndan ve benim bu yasay im
zalam olmamdan dolay, ahsm ve Tennessee'yi aa
layanlar var," diyordu Scopes tartmalar srasnda. "Be
nim kanaatime gre, herhangi bir eyalet, ncil'den vazgemektense, okullarndan vazgese daha iyi olur. Biz her iki
sini de korumak istiyoruz." Yine de, modem eitim ve ci
nim iindeki ilerici dnce arasndaki muhafazakarlarn
korkusunu ve ykselen tansiyonu gz ard edemiyordu.
Meclise, evrim kart yasaya ilikin gnderdii mesajda,
Bryan'n poplist nakaratm kullanyordu. "Halkn, kendi
okullarmda ne retilmesi gerektiini belirlemeye hakk
vardr ve olmaldr da."(107) lericilikle muhafazakarlk ara
sna skm olan Peay, oulculuu yasa iin bir bahane
olarak kullanyordu. Aym kmaz yaayan Bryan da onu,
yasarm hakl karlmas iin tutunulabilecek son dal ola
rak grd.

Bryan, valinin yasay imzalamasna sevinmiti. Ancak

her ikisi de, bu eylemin sonularn yanl hesaplamt.
Bryan valiye, "Hristiyan ebeveynlerin, ocuklarn kant
lanmam hipotezlerden ve onun zehirli etkilerinden kur
tardnz iin, size byk bir gnl borlar vardr," diye
telgraf ekti. "Dier eyaletler, Kuzey ve Gney Tennessee
rneini izleyeceklerdir."(108) Oysa bu tahmininde yanl
yordu, nk bu yasann aym zamanda bir test vakas ol
duunu tahmin edememiti. ounluk reformlarnn g
c ve prlts her ikisinin de basiretini balam ve bu tec
rbeli iki politikac da, yaklamakta olan Scopes davasn
ngrememilerdi. Peay'e gre, yasa ncil kart retile
ri kapsyordu ve o, "bilimsel kabul edilen herhangi bir ki
tapta bu tip eyler retilmeyeceine" gveniyordu.
Bryan da kendi adna, okul retmenlerinin "yasaya sayg
duyacandan" emindi. Her ikisi de, Peay'in yorumunda
uzlayorlard: "Hi kimse bunun aktif bir yasa olabilece
ine inanmyor. "(105) Bu, Riley ve VVCFA'y, konuma z
grl taraftarlar, evrimci bilim adamlar ve ak fikirli
kent halk tarafndan balatlmakta olan komplonun ne
mini anlamaya ve yasann mahkemede snavdan geecei
sonucuna gtrd ve ite o zaman, bireysel zgrlk ku
ramlarnn temel kavramlarn ihlal ettii sulamalarna
kar, ounluk yanls reformu savunmas iin Bryan'a
arda bulundular.

 NC BLM

BREYSEL
zgrln
SAVUNULMASI

zgr
lkler Birlii (ACLU) yeleri, evrimin retilmesini ya
saklayan Tennesseee yasasnn, uzak entelektel sularda
cereyan eden nemsiz bir gelime olarak deerlendirmi
yorlar, daha da nemlisi, evrim kart hal seferini izole
bir adm olarak grmyorlard; yle yapsalard, btn Amerika'da yaygm olan Protestan kltrn gelitirmek ve
ilerletmek iin karlan saysz yasay ve dzenlemelerle
birlikte evrim kart yasay da umursamayabilirlerdi.
Scopes davasndan nce ACLU, hkmetin dinsel inan
lar korumak ve tevik etmek iin gsterdii abalara kar
onlarla mcadele etmeye zel bir ilgi gstermedi. Aksine,
Quakers mezhebi, Birinci Dnya Sava boyunca zorunlu
A

merikan

siviL

askerlik hizmetini reddeden dinsel motifli pasifistleri ko

rumann bir arac olarak bu rgte maddi destekte bulu
nuyordu. Fakat ACLU liderleri yeni Tennessee yasasn
farkl bir adan grdkleri halde, bir kii bunun Ameri
kan toplumundaki zgrlk ve bireysel haklar iin tehdit
oluturduunu anlatmaya alyordu.
New York'daki sol eilimli Yeni Sosyal Aratrma Okulu'ndan James Harvey Robinson'n dneme uygun den
Eylem de Zihnin Rol adl kitab, 1920'lerin bamda ACLU'yu yneten, politik adan radikal New Yorklular tara
fndan algland gibi, zamann tepkisel ruhuna sahipti.
Entelektel ve sosyal tarihe evrimci bir adan bakan bu
kitaba gre, ABD'de kiisel zgrlklere sistematik sald
rlar Birinci Dnya Sava'nda balamt. eitli eyaletler
ve yerel otoriteler bundan ncesinde zgrlkleri snrla
mlard, fakat bu ilk snrlamalar sadece istisnai olaylar
temsil ediyordu. Sava her eyi deitirdi.01
"Bu byk ve barsever halk savaa srklemek kor
kun bir ey," diyordu Bakan Wilson, 1917 ylnda Kongre'ye gnderdii sava mesajmda. Wilson ayrca baz ekin
celerini de ekliyor ve "sertlik politikas, sava zamannda
sadakatsizlii iyice artrabilir," diye ekliyordu. Wilson'm
istei zerine Kongre, zorunlu askerlik yasasyla casusluk
yasasn yrrle koyarak, askeri isyana kalkanlarn or
duyla ilikisinin kesilmesini salad ve gmen brosuna
da, baka lkelerde domu olan radikalleri snrd etme
ya da yapay bir biime sokma yetkisini verdi. Federal Ada
let Hizmetleri, sava abalarn sekteye uratabilecek be
yanlarla ilgili casusluk yasasm yorumlarken, posta hizmet
lerindeki ayncalklan "hkmetin sava yrtrken en
gellenmemesi ve zor durumda braklmamas" iin geri al

yordu.(3) 1918'de Kongre, ykselen sava kart muhalefeti,

Amerikan hkmeti biimi hakkndaki "sadakatsiz" ve
"ktye kullanc" beyanlarn casusluk yasas kapsamna alnacan ve cezalandrlacam aklayarak yamtlad. Bir
ok eyalet Almanca'run okullarda retilmesini yasakla
mt. Amerika'da lise eitimi veren zel ve kamu kurumlan, ACLU'nun arka bahesi olan Columbia niversitesi de
dahil olmak zere, Amerika'nn savaa mdahalesine kar
kan faklte yelerini grevlerinden uzaklatrd.
1917'de, sava kart protestocular ve vicdani redcileri
savunmak iin, Ulusal Sivil zgrlkler Brosu kuruldu.
Bu esasen ABD'nin Birinci Dnya Sava'na girmesine
kar kan varlkl pasifistlerin kurduu Militarizme Kar
Amerikan Birlii'nden (AUAM) ayrlan bir kurulutu
ve liderliini de Harvard mezunu, aristokrat kkenli ve
radikal eilimlere sahip Roger Baldwin yapyordu. "Biz,
Amerika'da sivil zgrlkleri korumakla ilgiliyiz," diyor
du Baldwin. "Birincisi, demokrasinin bizzat kendisi iin,
kincisi de halkn sava politikalarm ve bar artlarm
tartma hakkm kazanabilmesi iin. Gerek aznlk haklan
ve gerekse bireysel haklar, genel olarak btn lkede ihlal
edilmektedir. "(4)
Bu ihlaller, henz ok yeni olan bu rgt ok yalandan
etkiledi ve onun zgrlk felsefesini, konuma zgrl
ne doru biimlendirmesine yardmc oldu. Bronun oluumundan sadece birka hafta sonra, kitlesel datm iin
hazrlam olduu sava kart oniki kitapn datlmas
yasaklanmt. Bu trden bir problemin kabileceini nce
den tahmin eden Baldwin, kitapklarn datlmasyla ilgili
Posta Hizmetleri Genel Mdr ile bir anlama yolu ara
m ve bu konuda Clarence Darrow'dan arac olmas iin

desteini de almt, fakat tm bu abalar bounayd. Ya

saklanan kitapklardan birinin yazan ve gelecein Ameri
kan sosyalist lideri olan Norman M. Thomas, demokrasi ve
zgrlk zerine dncelerini aklyor ve daha sonra da
bro aktivistleri arasnda lider konumuna ykseliyordu.
Ayn kurulutan gelen ve onun domasna neden olanlar
dan biri olan Bakan Wilson, Kongre sava ilan ettiinde, o
ulcu demokrasi grne dayanarak, gerek aznlk hakla
rna gerekse ifade zgrlne getirilen smrlamalan hakl
karma yoluna giriyordu. Bro kitapnda, kiisel vicdan
zerine ounluun kontrol hakk iddia etmemesi gerektii
yazyordu. "Aznlk haklarna sayg gsterilmedii srece,
demokrasi gruhun egemenliine dnyor," diyordu
Thomas.*31 Bronun, Posta Hizmetleri ile kar karya gel
mesi ve radikal Dnya Sanayi ileri'nin (IWW) savunma
s nedeniyle, federal ajanlar Bro'nun faaliyetlerine ilikin
casusluk yapmaya baladlar. 1918'de Adalet Hizmetleri
grevlileri Bro'nun karargahna baskn dzenledi ve r
gt liderlerini sorguya ekmekle tehdit etti. Bir yl sonra
Baldwin, Seici Askerlik Hizmetleri Yasas'na uymay red
dettii iin, bir yllk hapis cezasn ekmeye balamt bile.
Bro liderleri balangta Wilson ynetimindeki grev
lilerle ibirlii yapmay denediler; bunlarn bir ou da elit bir gemie sahipti. Gerekten de 1918 ncesinde Bald
win, byk bir saflk iinde ve rgt ve destekileri ze
rindeki pheleri hafifleteceinden emin bir ekilde, h
kmetin st pozisyonlarndaki arkadalarna, Bro iin
ok nemli bilgileri aktaryordu; ancak bu, tam aksine, kit
lesel gzaltlara yol at. Wilson, hapislik dneminde, an
nesini rahatlatmak iin yle yazyordu: "Gardiyanm, Yale'den gen ve iyi bir adam."*6)

Bu ac deneyimler, Baldwin'in ve Bro'nun nde gelen

ynetici yelerinin demokratik hkmet anlaylarn ka
deme kademe deitirmelerine neden oldu. ACLU tarihi
si Samuel Walker u sonuca varyordu: "Genel olarak sa
vatan nceki sivil zgrlklere ilikin ilgisizlikleri, sava
zaman krizleriyle birlikte, onlar, toplumsal gelimenin
kanlmazl ve ounluk demokrasisi grlerini terk
etmeye zorluyordu. ounluk ynetimi ile zgrln
eanlaml olmas gerekmediini grmeye balamlard ve
bu nedenle insan zgrln gelitirmeye ynelik bir
prensip olarak lk slahat' kanun deiikliini kefetti
ler. "(7) ounluk kart bu yeni drt, sava zaman kitle
sel histerisinin olumasna neden olmu ve ACLU'nun ev
rim kart hal seferine verdii tepkiyi de derinden etki
lemiti.
Sivil zgrlk taraftarlar 1918'deki atekesten sonra
koullarn dzelebileceim umuyorlard, fakat onlar iin
zulmn daha da younlat grld. "Sava, arzu edil
meyen pek ok eyi beraberinde getirdi. ktidar dknle
ri ve onlarn su ortaklar bu byk trajediyi hzlandrd
lar. Fakat onlarn hakkndan gelinmelidir. Hibir ey asla
eskisi gibi olmayacak," diye yazyordu Robinson. "Bu ac
deneyimler ve hayal krklklar gsteriyor ki, bo umutla
ra kaplmann sonular ok ar olmaktadr. Milliyeti po
litikann btn eski alkanlklar, kendini Versailles'da
yeniden ortaya koydu. ar otokrasisinden kurtulabilmek
iin proleterya diktatrl bagsterdi ve Macaristan ve
Almanya'da eitli ayaklanma giriimleri yaand." Bu ge
limelerden Kzl Korku diye adlandrlan bir korku geli
ti. "Sava, doal olarak, kartlaryla baa kmak zere
makinesini retmiti ... Dnyadaki en kolay ilerden biri

de, popler olmayan ya da istisnai grlere sahip olan

sosyalistler ve IVVW yeleri zerinde basky geniletmek
ti," sonucuna varyordu Robinson. "pheler artarak de
vam ediyordu ve olduka kk ve zayf gruplan da iine
almaya balamt ve varolan kurumlann genel yararna
inanmayan pek ok insan da, dier yurttalarn ounluk
eilimlerine uyum gsteriyordu."(0) Sava ncesinin ilerici
bir reformcusu olarak Baldwin, ounluku reformlar iin
inisiyatif ve referandum sreciyle ilgili olarak kampanya
yrtyordu; fakat ounluk ynetiminin arlklarndan
madur olmu biri olarak, bireysel haklan savunma arzu
sundan vazgemiti.
Gelien olaylar Kzl Korku'yu yaygnlatryordu. Bek
lenmedik bir ekilde ortaya kan ve Amerikan i hayatn
daki nemli sektrleri felce uratan 1919 ylndaki grevler,
lkeyi sava sonrasnda silip spren ve bir salgm gibi
byyen ii ayaklanmalarna itti. Seattle'daki bir genel
grev ve Boston'daki polis grevi, kamu gvenliini tehdit
etmekteydi. Birok ehirde rk ayaklanmalar bagsterdibuna, gelecekteki Scopes davasnn grlecei yere
ok yakn olan Knoxville de dahildi. ABD Adalet Bakan
A. Mitchell Palmer'n evi terrist bombalarla sarslyordu
ve i dnyasnn ileri gelenleriyle politik liderlerine posta
yoluyla adeta bombalar yayordu. Yeni kurulan kom
nist partiler yurtdnda iddet ieren devrimi ve yurtiinde de ii militanln savunuyor; bu iki ey de zaten kor
kutulmu olan pek ok Amerikal'mn akln bulandryor
du. "Dnya Sava'na katlmamz ve Bolevizm'in ykse
lii bazlarn, ilk kez ve nihayet, toplumun ve cumhuriye
tin gerekten tehdit edildiine ikna etmitir," diye gz
lemde bulunuyordu Robinson.(9)

Hkmetin yant sert oldu. Eyaletlerin ou, kom

nizmin kzl bayrayla anarizmin siyah bayrama sahip
olmay ve bunlan sergilemeyi yasa d ilan etmiti. Bun
larla da yetinmeyen hkmet, ticaret ve hkmet faaliyet
lerine sekte vuracak rgtl iddete ve yasa d faaliyet
lere kalkanlar iin "kriminal sendikaclk" gibi olduka
sert bir yasa kard ve bunu uygulamaya koydu. Bro'nun kendi eyalet meclisinde, devrimci radikalizmle sa
vamak iin LUSK Komitesi olarak bilinen zel bir panel
kurulmutu. Bu komitenin arka arkaya yaynlad rapor
lar, bro belgelerine dayanyordu ve bu dosyalarda unlar
yer almaktayd: "ABD'de ve zellikle de New York eyale
tinde, sadece egemenlii altnda yaadmz hkmet de
il, ayn zamanda Amerikan toplumunun temellerini di
namitleyecek ve zayflatacak olan eitli grler iban
dadr. "<I0) Lusk Komitesi ve bu komitenin raporlar, byk
bir sprgeyle sosyalizmi, komnizmi, anarizmi, pasifizmi, uluslararas ii hareketini ve doal olarak "btn y
kc gruplarn destekisi" olarak adlandrlan New
York'daki ilerici Bro'yu da spryordu.01* Komitenin
ba sorumlusu, yzlerce New York'luyu bu hareketlerle
ilikileri olduu gerekesiyle gzaltna almt.
Washington'daki Wilson ynetimi, bu eylemlerine, ra
dikal olduklar iddia edilenlerin evlerine ve ofislerine ya
plan polis basknlarn da ilave etti; bu evler ve ofisler tam
anlam ile yama edilmekteydi. Bunlara, phelilerin gz
alt srelerinin geersiz belgelerle ya da mahkeme karar
olmakszn uzatlmalar da dahildir. 1919 sonlarna doru,
Adalet Hizmetleri bir gemi dolusu komnisti vatandalk
tan kararak, Sovyetler Birlii'ne gnderdi. Bu saldrla
rn asl ykn, radikal ii liderleri tayordu. Birok A

merikal iin, Woodrow Wilson'in liberal demokratik y

netimi yeterince ileri gitmemiti. Cumhuriyetiler 1920 y
lnda Beyaz Saray' yeniden ele geirdiler. Bakan adaylar
"Normallemeye dn" sz veriyordu ve bakan yar
dmcs aday da Boston'daki polis grevini krm, gmen
saysnn snrlandrlmasrun propagandasn yapyordu.
Sivil zgrlkler hl tehlikedeydi.
"Evet, elbette, kmr madenleri ve elik imalathanele
rindeki iki genel grevle doruuna kan byk ii ayak
lanmalar sreci ve her eyden nce, Rus Devrimi'nin ne
den olduu youn bir radikal ajitasyon dnemiydi," diye
cekti Roger Baldwin daha sonralar. "Dnya Sava bitti
inde, bu kez elimizde yeni ve farkl bir sava daha vard."
Sava kartlarn gz altna almak ve cezalandrmak yeri
ne Rusya dostlarm gz altna alyor ve cezalandnyorduk."(12) Baldwin tahliye olup, yeniden Ulusal Sivil zgr
lkler Brosu'nun liderlii konumuna ykseldiinde bile,
olaylar devam ediyordu. Baldwin, cra Komitesi'ne bro
nun yemden rgtlenmesi ve bytlmesi talimatm verdi.
Bunun nedeni, sava sonras ortaya kan endstriyel sava
mda grlen sivil zgrlk ihlalleriyle daha etkin bir bi
imde mcadele edebilmekti. Bronun ilkesel oda, ii
sendikalarm korumak iin dorudan eylem ve yasal ma
nevralar olacakt. Bro yeni misyonuyla uyumlu, yeni bir
isim alyordu: Amerikan Sivil zgrlkler Birlii. "Hizmet
ettiimiz ey, yalnzca emektir," diye ilan ediyordu Baldwin
ve emek, devlet okulu retmenlerim de kapsyordu.*131
ACLU tarafndan benimsenen yeni ama ve yntemler,
Scopes davasna yaklamn da bir ifadesi olacakt. ounluku yaklamdan doan ve New Yorklu eitimli li
berallerin egemen olduu bu rgt, elitist bir yap olarak

kald. gdsel olarak, evrim kart hareketi gibi, akade

mik zgrlkleri snrlayacak popler hareketlere kar
kyorlard, fakat kendi sorunlar ve zellikle de ii sendi
kalaryla ilgili konulardaki hukuksal baarszlklar gide
rek onlar kamuoyunu aydnlatma amal dorudan ey
lem taktiklerine srklemekteydi. Davann kendisi, azn
lk haklarn koruma ynnde pek mit vermiyordu.
Bro, sava sresince vicdani redilere salad huku
ki danmanlkla ilgili konularda elde ettii baz baarla
rnn tadn karrken, aym baar ve ilerlemeyi sava kar
t portestoculann ifade zgrln mahkemelerde ko
ruma konusunda gsterememiti. Yine ACLU'nun, sava
sonrasnda ii liderlerinin mahkemelerde savunulmasn
da iyi bir snav verdii de sylenemezdi. Aslnda 1925'deki Scopes davasmda ACLU hala ilk hukuk zaferini kazan
ma peindeydi. Hukuki adan problem iki ynlyd: Eyaletler ve belediyeler, toplanma ve konuma zgrl
ne ve zellikle de ii sendikalarna kar zorlukla kabul
lenilecek snrlamalar getirmiti. Fakat lk Kanun Deiik
lii ad verilen dzenleme, basm, toplanma, din ve konu
ma zgrln gvenceye alyor ve snrlamalarn an
cak federal hkmet tarafndan uygulanabileceini syl
yordu. Ondrdnc Kanm Deiiklii ad verilen baka
bir dzenleme ise, "herhangi bir kiiyi hayatndan, zgr
lnden ve mlknden yasal bir sre olmakszn" mah
rum brakmay yasaklyordu. Anayasa Mahkemesi Haki
mi John M. Harlan, uzunca bir sredir, lk Kanm Deiik
lii dzenlemesinde tek tek saylan temel zgrlkler ve
temel haklarn ierdii teki kazanmlarn ve doal olarak
Ondrdnc Kanun Deiiklii'nin zgrlkleri devletin
saldrlarna kar koruyacan savunuyordu. Btn

Mahkeme 1925'e kadar bu pozisyonu benimsemedi. AC

LU'nun, New York'lu komnist lider Benjamin Gitlow'un
eyalet yasalanna gre mahkumiyetine ilikin itiraz, lk
Kanun Deiiklii'nde belirtilen basn ve ifade zgrl
yle ilgili maddelere atfta bulunuyordu. Mahkemenin
de yazd gibi, "zgrlkler ve kiisel haklarla ilgili esas
lar, devletin ihlallerine kar Ondrdnc Kanun Deiik
lii'nde belirtilen hkmlerle" korunmaktayd.04* Bu ka
rar ok ge alnm bir karard ve Scopes davasndaki ev
rim kart Tennessee yasasna kar, ACLU'nun at da
vay destekleyebilmek iin de son derece yetersizdi. Ger
ekten de, anayasa hukukundaki bu potansiyel anlk ge
lime, davay kaybeden Gitlow'a bile yardmc olmamt.
Gitlow'un yenilgisi, ACLU'nun sava kart protesto
cular ve sendikaclarn ifade zgrln salama alma
abalarn engelleyen ikinci yasal engelin altn iziyordu.
Federal mahkemeler lk Kanun Deiiklii'ne fazla nem
vermiyorlard. Casusluk Yasas ile ilgili ilk anayasal mca
dele, 1919 ylnda sosyalist lider Charles T. Schenck'in, zo
runlu askerlie kar genleri direni iin tevik etmesiyle
ilgili mahkumiyeti dolaysyla Anayasa Mahkemesi'ne
ulayordu. fade zgrlnn anayasal korumas iin
ilerici ve byk hukuk bilimi uzman Oliver Wendell Hol
mes mahkemeye unlan yazd: "Her davadaki esas soru,
kullanlan szlerin hangi artlarda hangi amala sy
lendiidir. Eer mevcut ve ak bir tehlikeye neden ola
caklar kesinse, o zaman, Kongre'nin bunu engellemeye
hakk vardr." Kongre'nin sava zaman askere alma ve
zorunlu askerlik yasasyla ilgili baz tasarruflar vard.
Yal Sava gazisi byle varsayyordu ve nk
Schenck'in szleri bu abalar engellemeye ynelik bir "eilim" tadndan, hkmet bunlar durdurabilirdi/15*

Bu tarz bir yaklam, ifade zgrl asndan yeter

siz bir koruma anlamna geliyordu, nk Holmes'un da,
ACLU ile yakn balan olein New York Federal Yargc
"Learned Hand"e yazd bir mektupta onaylad gibi, fi
kirlerin serbest dolamnn "a yapma zgrlnden
fark yoktu", yani ounluun, genel karlar iin rahatlk
la hie sayabilecei bir zgrlkt.06' "Hand" ve ACLU
ifade zgrlnn, demokrasideki biricik rolnden do
lay, ounluun zel korumasn hak ettiini savunuyor
lard iddetle. Holmes bu trden bir pozisyonla, 1919 y
lndaki bir baka Casusluk Eylemi karan vesilesiyle kar
lamt. "Ak ve mevcut bir tehlike" snavn, nitelikle
desteklemeyi neriyordu. "Sadece ve sadece bugnk
eytann tehlikesi, Kongre'ye ifade zgrlne snrlama
hakk yetkisini vermektedir ve burada kiisel haklar sz
konusu deildir." Holmes'un daha da gelitirdii gr
ne gre, "serbest dnce alverii" demokraside politik
konuma bakmndan koruma gerektirirdi, ancak tek bir
artlalkeyi kurtarmak iin bir acil bir kontrol gerekli
olmad srece."07 Ancak Holmes imdi eskisinden fark
l yazyordu. Mahkemede ounluk, lk Kanun Deiiklii'nin eski grne sk sk yapmt.
lk Kanun Deiiklii ve Ondrdnc Kanm Deiiklii'nin geerli hukuki yorumu, ACLU'nun ifade zgrl
n mahkemelerde savunabilmesi iin pek az boluk b
rakyordu; bu yzden o da baka aralar benimsedi. "AC
LU'nun ilk yllk raporunda; aklk, kitle gsterileri, ki
tapklar, hukuki yardm, kefalet ve mahkemelerdeki de
ney davalan, finansal yardmlargnlk almann b
tn bu yntemleri sayesinde, ilericilik dostlan yeni bir
sosyal dzeni ortak ama haline getiriyorlar," deniyordu.

"Gereken balca faaliyet aklktr ve olaylar, gerekleri

bizim bak amzdan yanstacak bir propaganda grevi
durmaktadr nmzde. "(18) ACLU, mahkemelerde yrt
t mcadelelerinin ounda yalnz katlyordu, nk
hkmet ACLU'nun savunmaya altklarn elinden he
men almaktayd. ACLU kurucularnn ilk drts, kitlesel
toplantlarda ve gsteri yerlerinde sendikaclara katlmak
olmutu. rnein Baldwin, yeniden ACLU'nun liderliini
stlenmeden nce ay boyunca, ilk elden alma
koullarn aratrabilmek iin ii olarak pek ok farkl
ite almt.
ACLU'nun kurulmasnda hukukular, artc biimde
ok kk bir rol oynamt. rgtn ilk icra komitesinde
sadece avukat grev alm ve sivil zgrlkler sava
mnda (dava amaktan ok) dorudan eylemi destekle
milerdi. 1920'li yllar boyunca ACLU temsilcileri, sendi
ka toplantlarnda, rgtl ii gsterilerinde konutular
ve grev krma abalarm aratrdlar. ilere gvence ve
ren raporlar yaynlamann dmda, sava dneminde ifa
de zgrlne getirilen kstlamalarn kaldrlmas ve
mahkemelerin emee kar kararlarn snrlandrlmas
iin yasa teklifi nerilerinde bulundular. Avukat olmayan
Baldwin, mahkemelerin sivil zgrlkleri asla gvenceye
alamayacam savunuyordu; haklarn iktidardakiler tara
fndan "verilmediine" kadar gtrmt ii.(19) Politik ra
dikaller ve sivil haklarn savunucular genel olarak bu
perspektifi paylayorlard; halkn karlarm salama ala
cak yasalar mevcut deildi. Anti ftira Cemiyeti ve Ameri
kan Yahudi Kongresi'nin hedeflerine doru ilerleyebilme
konusunda ounlukla akla ve rgtlerine gveniyor
lard. Bu sivil zgrlkler yaklamm mahkemeye ta

maken azndan bir adaletsizliin kamuoyuna duyurul

masna yarayacak veACLU'nun, Scopes davasndaki
hukuk stratejisini biimlendirecekti.
Scopes davas zamannda ACLU'nun cra Komitesi'ndeki en etkili avukat olan Arthur Garfield Hays, doru
dan eylem yaklamn sivil zgrlkler mcadelesi iin
cisimletirdi. Solcu bir "Park Avenue avukat" olan Hays,
byk irketleri ve ov dnyasnn nllerinin davalar
sayesinde, ayn zamanda zengin de bir adamd. ACLU fa
aliyetleriyle ilgilenmek, onun son otuz yldaki en byk
uralarndan birini oluturuyordu. Otobiyografisinde
"bu faaliyetler, beni pek ok deiik evreyle yzyze ge
tirdi ve bunlar genellikle yoksul, savunmasz ve popler
olmayan muhalifler ve mazlumlard," diye anlatyordu.
Onlarn seslerinin duyulmas ve haklarnn tannmas iin
Hays, ifade zgrlne kar hkmetin koyduu btn
kstlamalara kar mutlakiyeti bir tutum taknyor ve "ne
rede, ne zaman ve kim tarafndan olursa olsun dnce
zgrlne snrlama getirilmemeliydi," diyordu.*20 Ar
tk bu onun misyonu olmutu. 1920'lerde "Bugn istedii
niz konuda konuabilirsiniz," diye yazyordu. "Tabii ki,
ounluun fikirlerine kar olmayan bir konu olabilir bu
ancak. Konuma ve toplanma zgrl New Jersey'de,
Bat Virginia ve Pennsylvania'da mevcuttur. Elbette grev
zamannda sendikalarn toplanmas hari. Eer byle za
manlarda ii sendikaclndan sz ederseniz, soluu ce
zaevinde alrsnz. Biliyorum; nk bunu denedim."*21
Hays'in kendini ifade zgrlne adamas, AC
LU'nun 1920'ler ve 30'lardaki birok efsanevi macerasn
da barol oynamasna yol at. Hays, H. L. Mencken'in
Boston Commons zerine yazd ve yasaklanm olan ki

taplarn, halkn sansr yasasna meydan okumas iin ge

ze geze satmaya alyordu. "Onlar zerinize katran s
rp ty dikecekler ve sizi idi edecekler." Hays buna ra
men, Bat Virginia'daki, sendikacnn ldrlmesini iz
leyen grevlerde maden sahipleriyle kar karya geldi.
Jersey kentinin grev kinci belediye bakarunn halk top
lantlarn yasaklayan kararna kar, araba zerinde ateli
bir nutuk att. Bu deneyimler Hays'i, ounlukuluk ko
nusunda pheci ve mahkemeleri hor gren biri yapt.
"Hi unutmayalm ki, ounluk ynetiminden daha b
yk bir zulm olamaz," diyordu. "Anayasaya bir madde
eklenmesiyle, pratikte tiranlk yok olmaz."(22) Olduka po
litik bir dava olan Alman Parlamento binasn yakmakla
sulananlar savunmak iin hayatn riske att. "Hays, hu
kuksal srelere ilikin alaycyd ve mahkeme safhalarn
da hem yarglar hem de halk eitmek iin geni anlam
da felsefi bir platform olarak gryordu," diye gzlemle
rini aktaryordu Walker. "Ayn zamanda, haklara ilikin
yasalar konusunda idealist ve mahkemeler konusunda alaycyd."(23) Hays, Scopes davasmda en nemli ACLU da
nman olarak rol oynad.
ACLU sadece ifade zgrl iin deil, ayn zamanda
rgtl emek haklarn savunmak iin de Dayton'da bir
deneme davasnn sahnelenmesine yardm etti. ACLU'nun
bu ba, radikal ii liderlerinin savunucusu olan ve nde
gelen ulusal avukatlardan Clarence Darrow ile yakn iliki
de olmasn salad. "Birlie ok ama ok ey borluyum"
diye hatrlyordu Hays sonralar. "Clarence Darrovv'la ta
nmam, benim iin bir hazinedir. Benim iin hayatta hibir
ey onun kadar ilham verici, onun kadar yardmsever ve onun arkadalndan daha deerli olamaz."(24)

1920'lerin sonuna doru, Darrow tartmasz bir biim

de ABD'nin en nl duruma avukatbazlar nl ol
madn sylese deolarak ne kyordu. Darrow, Ohio'nun krsal kesiminden, eitimli bir ii ailesinin ocu
uydu ve nn ilk olarak 1890'larda Chicago'lu bir avu
kat ve liberal hedeflerin szcs olarak duyurmutu. 1896
ylnda Kongre yeliini salama ald; zamannn byk
bir ksmn parti aday listesine girmek iin yrtt
kampanyalara harcyordu. Bakanlk aday William Jen
nings Bryan nde gitti ve o, aa yukar yz oy farkyla
kaybetti. Darrow ii snfmm amalarn benimsiyordu ve
nl sosyalist ii lideri Eugene V. Debs'in 1894'deki
Pullman grevinden dolay ar bir ekilde sulanmasna,
davann savunmasn stlenmeye balayarak cevap veri
yordu. "i hareketlerinin daha militan ve idealist oldu
u, buna kar iverenlerin de daha sert ve aresiz olduu
bir dnemde Darrow, gelecek onbe yln en nemli ii ve
emek savunucusu olacakt," diye yazyordu liberal N ati
on, Scopes davas srecinde. "Savunmasn stlenmeye
arld davalar, deimez bir biimde ar ceza davalanyd."(25) 1911'deki Los Angeles Times binasnn havaya uurulmasyla sulanan iki sendika liderinin, Darrow'un
onlann susuzluuna olan inancn belirtmesinden sonra
sularn itiraf etmeleri, Darrow'un nn geri dnlmez
biimde lekelemiti.
Bundan sonra Darrow, yava yava bu tip davalara gir
mekten vazgeti ve varlkl katillerle, eitli politik radi
kallerin savunmasyla, vb. ilgilenmeye balad. Bu iki tr
dava da Darrow'un adnn ulusal apta manetlerden d
memesini salad. New York'da slenen ACLU ile Chica
go'lu avukat, rnein, Benjamin Gitlow'u savunmak iin

Yzyln Davas

S c o p e s D a v a s s r a s n d a

C la r e n c e

D a rro w

glerini birletirdiler. Bir dier rnek, 1924'de, Amerikan

tarihindeki en sansasyonel davalardan biri olan ve Darrow'un, pek popler olmayan okul arkadalarn souk
kanl bir biimde ldren Chicago'lu varlkl ve eitimli
iki genci kurtarmak iin psikolojik determinizm savlarn
kulland, Leopold-Loeb davasyd ve bu cinayetin tek
nedeni, iki kafadarn cinayetten sonra bu iten yakalarn
syrp siy ramayacaklarn snamak istemeleriydi. Darrovv'un savunmas, kiisel sorumlulua inanan birok Amerikaly kzdrm olmasna ramen bu, Darrow'un uzun sredir savunduu ve sk sk ilan ettii, zgr irade
denilen kavramn reddini yanstyordu/26
Darrovv'a, sadece cezai sorumlulua ilikin popler
nosyonlar sorgulamak yetmiyordu, fakat geleneksel din
ve ahlak kavramlarm sarsmaktan memnundu. Bir tarihi
Darrovv'u, "ulusal lekte 'ky ateistlerinin' sonuncusu"
olarak tanmlyordu. Babasnn kendi kasabasnda oyna
d rol, Darrow bu kez Amerika iin oynuyordu .(27)
"Babasnn hayrseverlerin uzun ve skc vaazlarna isyan
ettii gibi, o da isyan etti," diye balyordu szlerim Darrow biyografisi yazar Kevin Tiemey. "O, Hristiyanl, adaletsizlikteki uysall, vasatlkla uzlama istei ve hogrlemez eyler karsndaki kaytszl tevik etmesin
den dolay, 'kle dini' olarak gryordu."(2B)Darrow haya
tm, mahkeme salonlarnda, seminerlerde, derslerde, hal
ka ak tartmalarda, dzinelerce kitap ve makale aracl
yla, geleneksel Hristiyan inanlaryla alay ederek geir
di. O, kendim agnostik olarak tanmlyordu; fakat o asln
da bir ateistti. O, bunu yaparken, entelektel klavuzu, 19.
Yzyl Amerikal toplum eletirmem Robert G. Ingersoll'n peinden gidiyordu. Ingersoll yle yazmt: "Ag

nostik, sadece '[Tanr'nn varolup olmadn] bilmiyo

ru m / demez. O, bir adm teye geer ve altn izerek, si
zin bilmediinizi syler. ... Sizin bilmediinizi sylemek
le de yetinmezbilmediinizi gsterir ve sizi gereklik alanndan kovar. "(29)
Darrow'un popler dinsel inan sarsma abalarnn
temelinde, iyi niyeti yatyordu. O, ncil'de yer alan, do
utan gnahkarlk ve bazlarnn ilahi ltuf yoluyla kur
tulmalar kavramlarn "ok tehlikeli bir doktrinaptalca,
olanaksz ve eytani" olarak tanmlyordu/30 Darrovv bir
keresinde bir grup mahkuma, "kt insanlardan, iyi in
sanlardan korktuum kadar korkmuyorum. Eer bir kii
iyi olduundan eminse, gerekten umutsuz bir durumda
dr; zaman iinde katlar ve cezalandrma sistemine ina
nr," demiti/31 Din zerine halka ak bir toplantda da,
"uygarlk dediimiz eyin kkeninde, din deil kukucu
luk yatar... Antik dnya korku ve inancn ocuuyken,
modem dnya phe ve aratrmann ocuudur."132
Darrovv, savlarm glendirmek iin sklkla organik
evrim dncesine bavuruyordu, ancak bu asla onun d
nsel merkezini oluturmuyordu. Modem biyolojiden
anladm iddia ediyordu, fakat Darvvinci, Lamarck kav
ramlardan ve mutasyon teorisi kavramlarndan, o anki
konumasnn amalarma hangisi daha iyi hizmet ediyor
sa, onu kullanyordu. Darrovv sklkla, gerein tarafsz
hakemi olarak bilime bavuruyor, fakat sadece kendi ko
numunu glendirecek bilimsel kantlan sunuyordu. K
sacas o bir avukatt. rnein, din ile ilgili halka ak tart
malarda, Arthur Eddington, James Jeans ve Robert Millikan gibi nemli bilim adamlar tarafndan sergilenen, po
pler tannclk savunmalaryla karlatnda, onlarn

uzmanlklarn, din alanna girmedii, kantlarn da ku

laktan dolma olduklar gerekesiyle reddediyor; bunlarn
aksine, Darwinizm'in tanrclk kart yaklamlarn ak
a kucaklyordu ,(33)
Darrow'un toplumsal grleri, onun bilimsel fikirleri
ni de biimlendirmiti. Evrim teorisi, Incil'deki tanrsal ya
radl ve doadaki uyumla ilgili dncelerin yanllm
sergilemek iin, onun abalarm destekleyen en nemli un
surlardan biriydi, "insan, kendisinin nemli olduu ynn
deki [bencilce] fikri nereden alr? Elbette Kutsal Kitap'tan,"
diye yazyordu Darrow otobiyografisinde. "Aslnda insan
kesinlikle yaratlmamtr. O, yaamm en dk formun
dan evrimlemitir." Darrow'un ne srd bu gr, ah
lak iin, geleneksel Hristiyan kavramlar olan ebedi kurtu
lu ve lanetten daha iyi bir temel oluturuyordu. "Hi kim
se, bizimle yaayan ve bizimle lmek zorunda olan bu say
sz varlk biimlerine kar daha nazik, daha iyi niyetli ve
daha merhametli olmadan, bu evrensel [evrimci] ilikiyi
hissedemez."(34) Elbette, Darrow mahkemede farkl bir yz
sergileyebiliyordutpk Leopold-Loeb davasmda, sank
larn eylemlerini, Sosyal Darwinist dncenin yanl yo
rumlanmasna mal ederek sanklarn affedilmesi gerektii
ni ne srdnde olduu gibi.
Darrow, evrim kart hal seferinin evresinde oluan
yaygaradan hi rahatsz olmad. Bu durum, onun ncil'e
yapt, Hristiyanln temel dncelerine ilikin mo
dem gelimelerin nda umutsuzca modas gemi ka
lan hukuki saldrlar konusunda yeniden itahn kabart
yordu. rnein 1923'te, William Jennings Bryan'n evrim
konusundaki yorumlarna cevaben sorduu sorularla
rnein, "Gemiyi Nuh mu ina etti?" ve eer yleyse,

"Nuh btn ktalardan [hayvanlar] nasl bir araya topla

d?"kendini Chicago Tribndn manetlerine tayor
du/351 nde gelen Chicago'lu rahipler gerek Bryan'n yo
rumlan ve gerekse Darrow'un meseleyi skalayan sorula
rndan ikayetiydiler, fakat halk bu tartmay sevmiti/36*
Tabii ki Darrow da. ki yl sonraki Scopes Davas ortaya
ktnda, Darrow savunma iin gnll oluyorduha
yatnda ilk kez cretsiz bir davaya girecektink bu
nun, projektr n yakalayp, Hristiyanln kirli amarlan stne dorultmak iin iyi bir frsat olabilecei
ni grmt. "Benim amacm, lkenin dikkatini Bay
Bryan'n programna ve Amerika'daki muhafazakarlara
ekebilmekti," diye yazacakt Darrow daha sonralar/37*
Aslnda Darrow ne zel olarak Scopes davas ne de ifa
de zgrlyle ilgileniyordu ve bu da, ACLU liderliin
deki bazlarn zora sokacakt. Baldwin, akademik zgr
lk zerine younlamak istiyordu. Liberal bir Hristiyan
bakan olan, Bakanvekili John Haynes Holmes, daha son
ralar, Darrow'un "[dine ilikin] dnme srecinde, sah
neye ok ge kan bir orta-Viktoryen olduundan"*38 yaknacakt. 1920'ler boyunca, ACLU yrtme komitesi dine
kar ak bir dmanlk gstermedi; birok yesi de, Dar
row'un militan agnostik tavmn, Scopes'un savunmasn
tehlikeye dreceinden korkuyordu. Hays otobiyogra
fisinde, ACLU'nun evrim kart yasaya muhalefetinin,
dinsel olmayan bir ierik tadn yazmt: "Biz deiik
gruplarn propaganda yapma haklar konusunda srar ediyordukkomnistler, sendikaclar, sanayiciler, dnce
zgrl savunucular, Yehova ahitleri ve hatta faist
ler, Naziler ve Lindberg'inkiler iin bile."** Darrow, Tennessee'deki kk bir mahkeme salonunu uluslararas bir

tribne evirecek yetenekte bir yoldan yanna ald ve

birlikte Dayton'a doru yola ktlar.
ACLU'nun, iiler iin sivil zgrlkler taahht, Sco
pes davasnn gidiatn, sadece Darrovv ile Hays'i yanyana getirmekten daha ok etkiledi; bu ayn zamanda rg
tn evrim kart yasalara kar yrtecei muhalefeti de
atelemi oldu. New York retmenler Birlii Bakan olan Henry R. Linville ayn zamanda, 1920'lerdeki ACLU
yrtme komitesinde grevliydi. Harvard niversitesi'nde zooloji doktoras yapan Linville, New York DeWitt
Clinton Lisesi'nde, modem ortaokul biyoloji mfredat
gelitirildiinde, lisenin biyoloji blmn ynetmektey
di. Scopes davas meselesine ilikin kitabn yazan olan
George W. Hunter, Clinton Lisesi'nde Linville'in meslek
ta ve ayn zamanda biyoloji blm yneticiliinde de
halefiydi. Linville'in kendi lise metinleri evrimci kavram
lar vurguluyor ve insanlan kendi biyolojik evreleri ba
lam iinde sunuyordu.*40 Linville ACLU'ya, bir biyoloji
retmeni olmasndan dolay, evrimle ilgili konularda ilk
elden deneyimlerini ve btn okul retmenlerinin aka
demik zgrlk ve ifade zgrl taleplerini koruma
konusunda gsterdii abalarla da bir emeki liderinin
balln getirmiti.
Akademik zgrlk, kuruluundan beri ACLU'nun
sregelen bir talebiydi ve doal olarak ifade zgrlyle
de balantlyd; ancak bu konuya ilgisi giderek derinleti.
Pasifistler, Ulusal Sivil zgrlkler Brosu'nun okullar
daki milliyetiliin ve militarizmin ykseltilmesini engel
leme abalarna destek veriyordu. Onlar, retmenlerin
Amerika'nn savaa karmasna kar muhalefeti atele
melerini ve okullardaki mfredatta grlen Alman etkisi

ni temizleme abalarna kar verdikleri mcadeleyi de

destekliyorlard. Savatan sonra ACLU dikkatini popler
olmayan konumaclarn savunmasna evirdiinde, aba
lan, snflarda dile getirilen popler olmayan dncelere
uygulanan snrlamalarla savamay da iine almaya bala
d. ACLU'nun, mevcut duruma ilikin ilk deerlendirme
sinde, "retmenler arasnda tek tip bir ortodoks gr ya
ratlmas giriimlerine kar klmaldr," deniyor ve yle
devam ediliyordu: "Eitim otoritelerinin, okullarda farkl
grlerdekileri dlayan ve belirli bir topluluun karla
rna hizmet eden teorilerin propagandasnn yaplmasn
dayatan talimatlarna kar klmaldr."01
Bu deerlendirme, ncelikle ACLU'nun okullarda mil
liyetilik programlarna kar muhalefetini yanstyordu.
Lusk Komitesi 1920 ylnda, "yazl ya da szl olarak Amerika Birleik Devletleri hkmeti dmda baka bir h
kmet eklinden sz eden ya da bunu tavsiye eden okul
retmenlerinin iten atlmalarn"02 neren bir yasa tek
lifinde bulundu. ACLU, New York Valisi Al Smith'in bu
yasa teklifini veto etmesi iin ikna edilmesine yardmc ol
duu halde, bir yl sonra, 1921 ylnda, Smith'in yerini alan kii benzer bir yasay imzalayarak yrrle soktu.
Dier eyaletlerin ou, okul retmenleriyle kolej profe
srlerinin, ballk gvencesi veren bir belge imzalamala
rn istiyordu. G sahibi milliyeti rgtlerki buna
Amerikan Lejyonu da dahildirokullarda "Amerikancl
n" ykselmesi, zorunlu milliyetilik uygulamalar [tipik
bayrak merasimleri], snflardaki eitim malzemelerini
kullanarak militarizmin vlmesi ve "yabanc" olan her
eyin ktlenmesi (ounlukla uluslararas ii hareketi)
iin lobi faaliyetleri yrtyorlard. ACLU'nun yaratt

aklk sayesinde bu programlarn en azndan baz yerler

de uygulanmas, erken davranlarak nlenebilmi, ancak
Los Angeles'daki California Eyalet niversitesi'ne devam
eden erkek rencilere zorunlu askerlik eitimi yaptrl
masna kar at dava baarsz olmutu. 1920'lerde, mi
litanca anti-katolik olan Klu Klux Klan rgtnn ykse
lii ACLU'yu, Klan'n etkin olduu okul blgelerindeki
Katolik retmenlerin kitlesel olarak iten atlmalarna
kar koymaya ve Katolik topluluklar iindeki Klan'n ko
numa zgrl haklarn savunmaya itti. ACLU, eitim
alanndan ok mahkeme salonlarnda grld; 1920'ler
boyunca New York okullarnda baz programlan destek
leme hakkn korumak iin mahkemelere bavurmak zo
runda kald. Yerel eitim kurulu, tm ACLU temsilcileri
nin "okul binalan iinde konuma" yapmasn yasaklyor
du; bunun nedeni de, snf szclerine143* "Amerikan kurumlarna sadk olun" arsnda bulunan genel bir d
zenlemeydi.
Milli eitimin propagandasm yapma giriimleri
1920'lerde balamad. Aslnda, Massachusetts pritenleri,
smrge dnemi boyunca ve ksmen kendi politik ve din
sel sistemlerini gelitirmek iin Amerika'nn ilk parasz
resmi okullarn kurdular. ngiliz olmayan ve Amerika'ya
giri yapan gmenlere Amerikan yaam tarzn retmek
ve bunu iselletirmelerini salamak iin, en azndan bu
nun bir arac olarak "ortak okul" hareketi, 19. Yzyl'da
yaylmaya balamt. ou resmi okul mfredatnda, Amerikan yurttalk bilgisi, ncil okuma ve gnlk dualar
vard. "Okullar, ocuklara retmek ve renciyi dn
meye tevik etmek iin kurulmamtr," diye yazyordu
Darrow, 19. yzyl'da kendi ald eitimle ilgili olarak.

"Kolejin ilk snfndan son snfna kadar, hibir renciye

dnmek retilmiyordu ve retmen, genelgeer inan
ve geleneklere aykn bir ey syleyeni hemen okuldan uzaklatnyor ya da bir ekilde safd brakyordu. "(44)
Eitime olan bu yaklam, Hristiyanln Amerikan okullannda de facto biimde kurumlamasna yol at. r
nein Scopes Davas srasmda Georgia Anayasa Mahke
mesi, Yahudi bir vergi mkellefinin resmi okullardaki H
ristiyan dini uygulamalarna ilikin ikayetini, "Bir Yahu
di, bir vergi mkellefi olarak mahkemeden, ancak ve an
cak bir Hristiyan vergi mkellefi olarak mahkemeden i
kayet ettiinde, ikayet edebilir. rnein, Meclis ncil okunmas ya da okullardaki Hristiyan dini talimatlarna
ilikin bir Hristiyan mezhebine baka mezhepler zerin
de ayrcalk ya da ncelik verdiinde, bu ikayeti geerli
olabilir,"(4S) diyerek yantlamtr. Tennessee Meclisi, 1915
ylnda Incil'deki ayetlerin okunmas ve fakat bu okuma
lar zerine yorum yaplmasn yasaklayan benzer bir uy
gulamay kanm haline getirmiti.144 Bu yaklam, yani
dinsel kurumlara ilikin anayasal snrlamalar, hkmetin
herhangi bir Hristiyan mezhebine ncelik vermesini ya
saklyor ve geleneksel bir dinsel zgrlk grn yan
styordu, ki bu, byk federalist ABD Anayasa Mahke
mesi Yargc Joseph Story'e kadar uzanyordu.(47) 1920'lerin
sonunda, pek ok liberal eitimli Amerikalbuna ACLU
liderleri de dahilresmi eitimin, politik, ekonomik ya da
dinsel bir bak asn tevik etmesi fikrini reddediyordu
ve buna genel olarak demokratik, kapitalist ya da Hristi
yan olarak tanmlanan unsurlar da dahil ediliyordu.
Amerikan akademisini dsal politik ve dinsel etkiler
den kurtarma drts, yksek eitimle balad. Amerika

llar, kendi kolej ve niversitelerini, temelde akademik z

grlk ve alma sresi gibi kavramlar iermeyen ngiliz
modelini rnek alarak kurdular. rnein, Oxford ve
Cambridge de nihai olarak ngiltere Kilisesi'nin otoritesi
altnda grev yapyordu ve her kolej rencisi iin gnlk
Anglikan kilisesi hizmetleri yrtyordu. Yine benzer bir
biimde, 19. yzyl Amerikas'nda, zel ve kamuya ait
yksek renim kurumlarrun ounda grev yapan pro
fesrler, kurum bakam ya da mtevelliye bal olarak a
lrlard ve bunlarn bazlar da rahiplik rtbesine sahip
ti ve hatta Virginia'daki Thomas Jefferson niversitesi,
renciler iin kilise-ibadet hizmeti vermekteydi. Fakat bu
yine de, muhafazakar, dinsel ve politik dncelerin b
tn Amerikan kampslerinde hkm srd anlamna
gelmiyordu. Harvard, yzyln balarmda Tanr'nn birli
ine inanan bir Hristiyan mezhebinin etkisine girerken,
Oberlin radikal eitlikiliiyle, Bryn Mawr ise feminiz
miyle nleniyor, fakat bir parti izgisi her kurum iinde
yaylma eilimi gsteriyordu. 19. yzyl sonu poplistleri,
ilerici ve radikalleri okul ynetimlerini, snflarda alterna
tif ekonomik ve politik fikirlerin retilmesine engel ol
makla suladlar. Ortalkta dinsel sansre ilikin ayialar
dolanyordu. Bunlardan biri ve en bilineni, 1878'de gney
Metodistlerinin kontrol altndaki Vanderbilt niversitesi'nde nl jeolog Alexander Winchell'in, Incil'de yer alan
Adem'den nce yeryznde insanlarn yaadm ne
srd iin, iine son verilmesiydi; ancak onun iinden
uzaklatrlmas ksa sre iinde, dinle bilim arasndaki
savam sembol olacakt/48
Amerikan kampslerindeki Ortodoksluu srdrme
gayretleri, yeni bir yzyla girerken byk bir direnle

karlat. Tarihi George M. Marsden bu gelimeyi, Fran

sz filozof Auguste Comte'un teorilerinin de etkisiyle
pragmatizmin ykseliine balyordu. Marsden, "Comte'un tarih kurgusuna gre insanlar; sorularn otorite tara
fndan belirlendii dinsel bir evreden geliyor, felsefenin
hkm srd bir metafizik evreden geiyor ve deney
sel aratrmann geree giden yegane yol olarak kabul edilecei bir pozitif evreye doru gidiyorlard, "<49) diye zetliyor. Deneysel yntemler hzla, gerek pozitif bilimler
gerekse beeri bilimlerdeki akademik incelemeleri belirle
meye balad.
Bu yeni bilgi edinme yntemlerinden doal olarak, z
gr akademik aratrma ve tartmann yeni prensipleri
kt. Johns Hopkins niversitesi ve Chicago niversitesi,
19. yzyl'm sonlarnda, akademik zgrlk ve alma
sreleri gibi temel kavramlan birletiren Alman niversi
teleri modeli rnek alnarak ina edildi. Harvard, Colum
bia ve Comell'in de iinde olduu baz mevcut kurulular,
hzla benzer bir modeli benimsediler. Cornell niversitesi
Rektr Andrew Dickson White, Bilim in H ristiyan Teo
lojisi ile Sava Tarihi adl eserinin 1896 basksmda, Winchell olayyla ilgili olarak Vanderbilt'in, "nne yarar her
kuruluun zerinde ykselmesi gereken temel prensipleri
ihlal etmi"(S0) olduunu yazyordu. O dnemde, ekono
mistler, siyasal bilimciler ve sosyologlarn ye olduklar
ulusal mesleki birlikler, akademik zgrle yaplan sal
drlar aratrmak zere daimi komiteler kurmaktaydlar.
Bu gelimeler 1913 ylnda keskin bir viraj ald ve Lafa
yette Koleji, felsefe profesr John Mecklin'i, dinsel fikir
lerin gelimesine ekil veren vahiy bilgileri yerine sosyal
evrimi rettii iin grevinden uzaklatrd. Amerikan

Felsefe Birlii ve Amerikan Psikoloji Birlii, Hopkins ni

versitesi felsefe profesrlerinden Arthur O. Lovejoy'un
bamda bulunduu zel bir komiteyi, bu iten uzaklatr
ma olayn aratrmakla grevlendirdi. Lafayette Koleji
kendi kararn, zel bir mezhebe bal bir kurulu olarak
kendi mfredat iinde ortodoksa davranabilecei teme
linde savunuyordu. Komite, istemeyerek de olsa bu duru
mu kabulleniyor, ancak yle devam ediyordu: "Amerikan
niversiteleri ve kolejlerini iki grupta inceleyebiliriz: Aka
demik zgrlk garantisi verenler ve bir mezhebe hizmet
edenler ya da politik propaganda yapanlar. Lafayette, ken
dini ikinci grupta grmektedir."*5 Bu aynm ortaya koy
mak ve faklte yelerinin haklarn geniletmek iin, Lovejoy hi vakit geirmeden Amerikan niversite Profesrleri
Birlii'ni (AAUP) kurmak zere kollar svad.
lk genel sekreteri Lovejoy olan AAUP, niversite profe
srleri iin ulusal lonca roln stlendi ve toplant tuta
naklarndan anlaldna gre yelerine, "akademik z
grle ilikin sorunlarla ilgilenmek zere, ekonomi, siya
sal bilimler ve sosyoloji birliklerinin daha nce kurmu ol
duklar komitelerden oluacak yeni ve birleik bir komite
oluturmalarn"*52 tavsiye etti. Lovejoy'un da grev ald
ve akademik zgrlklere ilikin grev yapan bu komite,
1915'deki ilk yllk toplantsnda, Genel Prensipler Deklarasyonu'nu sunuyor; Lafayette Koleji'ndeki olay ve bu olayda aa kan ayrm onaylyor ve bu belgeyle, iki tip
kurulu olduunu kabul ediyordu. "zgn retileri yay
mak iin kurulmu zel okullar ya da kolejler," diye yaz
yordu komite, "bu kurulular ki, bunlara Lafayette gibi ci
lan kilise kolejleri ve meslek okullar da dahildir, kendi
retim grevlilerine, akademik zgrlk salama ihtiyac

duymamaktadrlar." Geleneksel uygulamalara meydan okuyan komite, "Bu kurumlar ve kolej yneticileri herhangi
bir profesrn vicdanm ve inanlarm engelleme hakkna
sahip deildir," iddiasmda bulunuyor ve bu yeni prensibi
hakl karmak iin de, "ulusun entelektel geliimini olu
turan nceki aamalardaki eitim kurumlanma asl amac,
yeni kuaklan eitmek ve nceden kabul edilmi olan bil
ginin doruluunu rtbas etmek" olduunu yazyor ve
yle devam ediyordu. "Bununla birlikte, 19. yzyl Amerikas'nda modem niversite giderek bilimsel aratrma
nn yuvas haline geliyor. Beeri aratrmalar alanda
toplanabilir: doa bilimleri, sosyal bilimler, felsefe ve din.
lk zamanlar akademik zgrln ba tehditi kilise ve en
ok etkilenen disiplinler ise, felsefe ve doa bilimleriydi.
Daha yakn zamanlarda ise, tehlike blgesi siyasal ve sos
yal bilimlere kaym grnyor. Grece kk kurulular
da bunlara nadiren rastlyor olsak da, genel olarak durum
budur."<53) Yaklaan evrim kart hal seferi, dikkatleri ye
niden bu eski tarz zerinde younlatracakt.
Akademik zgrlkle ilgili anlamazlklarn politik ve
ekonomik ideoloji meselelerini kapsayaca ngrsne
ramen, komitenin Genel Prensipler Deklarasyonu,
AAUP'yi, evrim kart hal seferiyle kanlmaz olarak
kar karya getiriyordu. Tennessee, yeniden frtnann
merkezindeki yerini ald. Bryan, elbette, resmi okullarda
olduu gibi, eyalet niversitelerinde de Darvvinizm'e kar
hal seferi yrtyordu. 1922 ylnda Kentucky Meclisi'nin evrim kart yasa teklifini geirmesinden hemen
sonra, Tennessee niversitesi Rektr Harcourt A. Mor
gan eitim profesr J. W. Sprowls'dan, Robinson'n Ey
lemde Akln Rol'n onaylamamasn istedi, nk bu e

ser, toplumsal gelimeye dair evrimci bir gr temsil ediyordu. Kendi biyoloji derslerinde evrimci kavramlara
yer veren Morgan rivayete gre Sprovvls'a, "Tennessee,
Kentucky'de karlan son yasann tehdidi altndadr ve
Tennessee Meclisi'nin benzer bir yasay geirmesini nle
mek iin niversite'de evrimin retilmesinin etkilerini yu
muatmak gerekiyor,"(54) demiti. Sprovvls bunu kabul etti,
fakat ok gemeden, iinin nemli bir paras olan alma
alanndaki yetersizliklere bal olarak, szlemesinin ye
nilenmeyeceini rendi. Sprowls, evrimi rettii iin
iinden kovulduunu iddia ediyor ve kamps bu iddiay
la alkalanyordu. Tennessee retim grevlileri birer yl
lk szlemeyle alyorlard ve ortalk yattktan sonra,
drt profesr daha Sprowls'u savunduklar gerekesiyle
iten atlmt. niversite aym zamanda, fakat farkl ne
denlerle, iki retmenin szlemelerini daha yenilememe
karar veriyordu ve buna, yllarn hukuk profesr John
R. Neal de dahildi. AAUP mfettileri, kitlesel iten kar
malar aratrmak iin ok gemeden Knoxville'e gittiler.
Mfettiler, niversitenin olayla ilgili tutumunu eleti
riyorlard. Birer yllk szlemeler, AAUP'nin kdemli
retim yelerine ilikin standartlan ihlal ediyordu. niver
site, Sprovvls'u savunduu iin iten atlan profesrlere
gerekli uyary zamannda yapmam, iten ahlan ret
menlerden hibiri tebligat almamt. Dinsel ayrmclkla
ilgili sulamalara ilikin kaytlar karkt. Bir niversite
grevlisi, "Bir grup ateistten kurtuluyoruz," demiti, fakat
bunun kantlanmas mmkn olmad gibi, bunu bir da
ha telaffuz da etmemiti. Sprovvls, kendisini evrim kart
hal seferinin bir kurban olarak gryordu; fakat niver
site grevlileri eylemlerine ilikin olarak srekli baka ne

denler ileri sryorlar ve mfettiler de bunlan kabul edi

yorlard. "Profesr Sprowls'un evrim zerine grleri,
szlemesinin iptal edilme nedenlerinden biri deildir;
hele hele asla belirleyici deildir," diye sonulandryordu
AAUP raporunu. Mfettiler, Morgan'n Sprovvls'un ev
rim zerine bir metin kaleme alma kararna mdahalesini
onaylamadlar; bununla birlikte Dayton yaknlarndaki
Knoxville evresinde ve iindeki halkm fkesi ve kzgnl
, Scopes davasnn karakterini belirleyecekti .(S5)
Her ne kadar AAUP soruturmas, evrimin retilme
siyle Sprowls olay arasmda bir balant kurmu olmasa
da, Neal'in iten atlmasnn Scopes davas zerinde ayr
bir etkisi oldu. Neal muhtemelen Sprovvls'un iten atlma
sna ilikin kan karklktan dolay iini kaybetmiti,
nk olay, Neal'in Colorado'da hukuk okuttuu baharn
sonlarna doru meydana geldi. Dekarma gre Neal,
kampste fazla zaman geirmeyen, snfa ge gelen, ders
konularndan ok, son politik meselelerle ilgili konudan
konuya atlayan ve dersin boa gemesine hizmet eden,
dahas snav katlarm okumadan hukuk rencilerini
95'le geiren bir hocayd. Dekan ayn zamanda, Neal'in
pasakl giyiminden ikayet ediyor ve d grnmle te
mizlik kurallarm gz ard ettiini sylyordu. Fakat Neal
sadk bir Tennessee'li olarak eyalet meclisinde iki dnem
grev yapm ve niversite iin olduka ykl denekle
rin ayrlmas ve gvenceye alnmasna yardmc olmu
tu.^* ten atldktan sonra Neal, Knoxville'de rakip bir
hukuk okulu kurmak iin aba gsterdi ve aynca Morgan
hakknda bir soruturma nergesi almas iin de ortam
oluturmaya alt; valilie adaylm koyup baarsz ol
masnn ardndan, evrimin retilmesini savunduu iin

iinden atldm iddia etti. 1925'de Scopes sulandnda,

Neal onu temsil etmeyi neriyor ve New York'daki ACLU
avukatlarnn byyen hayal krklklarna karn, btn
dava boyunca yerel savunma danman olarak hizmet
vermeyi taahht ediyordu.
Soruturma Tennessee niversitesi'ni, evrimin retil
mesini bastrd eklindeki sulamalar konusunda aklamt; fakat AAUP'un soruna ilikin endiesi sryordu.
AAUP Bakam muhafazakarln, "retim zgrlne
saldran en tehlikeli g" olduunu ilan ediyordu. AAUP
bu tehditi daha ayrntl biimde aratrmas iin retim
zgrlyle ilgili zel bir komite oluturdu/57*Bu komite
Aralk 1924'te, Tennessee Meclisi'nin evrimi retmeyi ya
saklayan kararndan ay gibi bir zaman nce raporunu
yaynlad. Bu raporda komite, "Son yl, kendini zellik
le evrimin retilmesine kar kta gsteren byk bir
hogrszlk ortamnn canlanmasna tanklk etmitir,"
diye uyaryordu. AAUP, bu iddetli popler saldrlara
kar koyacakt. "nancmz o ki, neyin retileceine sa
dece ounluun isteiyle deil, ayn zamanda ilgili alan
lardaki retmen ve mfettilerin de onay alnarak karar
verilmelidir."*58* Bir somaki yaz iinde, AAUP'un ilk ve
kurucu yeleri bu pozisyonu desteklemek ve Scopes da
vasnn savunmasnda uzman tank sfatyla bulunmak
iin Dayton'a gitme konusunda gnll oldular.
Akademik zgrlk giriimi kademeli olarak, yksek
renimden orta renime kadar yaylm ve ite burada
ACLU nemli bir rol stlenmiti. ACLU'nun 1920'lerdeki
banseverler ve sendikalar iin gsterdii abalar, imdi,
akademik zgrl savunmak gibi daha geni bir prog
ram kapsyordu. Bu ACLU icra komitesi yesi olan ve ay-

m zamanda New York retmenler Birlii'nin ve AAUP'nin Bakan olan ve Columbia niversitesi profesrlerin
den John Dewey'le yakn alma olana bulmu olan
Henry Linville ile balamt. Linville, 1920'lerin bamda
Okullardaki ve Kolejlerdeki fade zgrl Davalan'yla
ilgili bir Deneme Plan hazrlad. Bu Deneme Plan, snf d
nda kendi politik grlerini akladklan iin ilerinden
atlan retmenlere ilikindi ve AAUP'nin, devlet okulu
ki bunlara ACLU mdahale edebilirdive zel okul aynmnbunlara ise mdahale edemezdibenimsemiti/591
ACLU'nun bakan Harry F. Ward, snflara kadar gir
mek istiyordu. "Halkn dnceleri daha kaynanda ze
hirleniyor, nk zel karlar kendi propagandalar iin
eitim kurumlann ele geiriyor," diyordu Ward. "Bunun
en byk gstergesi, son gnlerde New York'da feshedi
len Lusk yasalardr. Tarihi, milliyeti bir bak asndan
yeniden yazma giriim i, Amerikan Lejyonu'nun ve dier
rgtlerin, pasifizmin retilmesine ve pasifist rencile
re saldrlan bunun en salam kantlardr." Evrim kart
yasalar henz ak bir endie kayna deilken bile, Ward
ak bir biimde "snflardaki konuma zgrl"n
ACLU'nun potansiyel ncelii olarak tehis ediyor,
"Birliin asl katks, resmi ve zel okullarda ortaya kan
durumlarda kamuoyunun rgtlenmesi ve protestolarla
olaya mdahale etmektir," diye de ekliyordu. Eski soru
turmalar, profesyonel birliklere braklabilirdi. ACLU,
Scopes davasnda kullanaca, "Gerekleri millete anlat
ma" stratejisinin uygulamasna alacakt/60
1924 ylnn ortalarnda ACLU, akademik zgrle
ilikin olarak kamuoyuna ilk aklamasn yapyordu. Bu
aklama esas olarak, Linville'in deneme raporuyla

YVard'un memorandumunun bileiminden oluuyordu ve

iki yazar da bu kamuoyu aklamasnn ortak yazarlar olarak aklanyordu. Bu aklamada, ACLU'nun resmi okul
iinde ya da dnda retmenlerin konuma zgrl
haklarn savunaca anlatlyor ve AAUP'nin akademik
zgrlk kavramlarn aka benimsedii ilan ediliyordu.
Daha da nemlisi, evrim kart yasalar ACLU'nun "esas
meselesi" olarak deerlendiriyor ve Lusk yasalaryla, tarih
ders kitaplar yasalarn eitimin amacn saptracak olan
"propagandaclarn amalan" olarak ayn kefeye koyuyor
ve buna kar mcadele edeceini sylyor, "Bu konuya
ilikin olarak herhangi bir okulda ya da kolejde bir sorun
ktnda, muhataplarnn Amerikan Sivil zgrlkler
Birlii'ne yazmalarn ya da telgraf ekmelerini" neriyor
lard. "Ya yerel muhabirler ya da avukatlar araclyla yar
dm salanacak, ya da New York'da merkezden meseleye
dorudan el konulacak. Daha nemli durumlarda ise, so
run mahalline bizzat temsilciler gnderilecek."*6
Bu almaya danmanlk yapmak iin ACLU, elit bir
komite oluturdu, bu arada akademik zgrlkle ilgili
birok ACLU aktivistini de bir araya getirdi. Bunlar ara
sndan Linville, Thomas, Holmes, Felix Frankfurter ve
Stanford niversitesi Onursal Bakan David Starr Jordan
gibi nde gelen eitimciler de bulunuyordu. Resmi bir ba
sn blteninde de yeni komitenin "evrimin retilmesini
yasaklayan giriimlerle ve bunu kstlayan yasalarla ilgile
necei" ve ACLU'nun kendini, "olay mahalline annda
mdahale edeceine, renci ve retmenlerin haklarnn
ihlali olarak grlen her ihlali kamuoyundan nce re
nip halkn aydnlatlmasna allacana" adad vurgu
lanyordu.*62

"Masamn zerindeki bir Tennessee gazetesinde ofisi

mizi alt st edecek bir yazya rastladm: 'Tennessee Evri
min retilmesini Engelliyor'" Uzun sre ACLU'nun
sekreterliini yapm olan Lucille Milner byle hatrlyor
du sonradan. "Bu kk makaleyi aceleyle kestim ve Roger'a [Baldwin] danmaya gittim. 'te dikkatimizi eke
cek bir ey... bununla ilgili ne yapmalyz?' diyerek gz
att ve nemini hemen kavrad. 'Al bunu Pazartesi gn
[icra] kuruluna gtr,/<63) dedi ksa ve net bir biimde."
Baldwin olay farkl bir biimde hatrlyordu. Grevi, ga
zetelerde kan, sivil zgrlk ihlalleriyle ilgili haberleri
kesip toplamak olan Milner, nerilen Tennessee yasasna
ilikin bir makaleyi fark etti. "Basndaki haberleri okudu
umuzda, Tennessee Meclisi'nde bekleyen ve evrimi
retmeyi su sayan yasa nerisi, nceleri bize fantastik gel
miti; fakat sonradan gzmz zerinden ayramadk,"
diye yazyordu Baldwin. "Vali bu yasay imzaladnda,
Tennessee gazetelerine, bu yasadan dolay cezalandrla
cak retmenleri savunacamz ilan eden bir basm bildi
risi gnderdik. Bu, Amerika Birleik Devletleri'nde imdi
ye dek grlen ve kamuoyunu yakndan ilgilendiren en
byk davann balangcyd."(64)
Baldwin'in syledikleri gerei yanstyor. Evrim kar
t Tennessee yasasnn yrrle girmesi byk haber de
eri tayordu ve drt yllk ulusal hal seferinin ilk zafe
riydi. Tennessee yasasnn tantm ya da grlmesi, k
k bir makaleye sdnlmtzellikle de bir eyalet ga
zetesinde. Dahas, ACLU evrim kart yasa ile ilgili dier
eyaletlerdeki gelimeleri de hal seferinin balangcndan
itibaren yakndan izliyor ve akademik zgrle getirilen
yasaklan teki kstlamalarla birlikte deerlendiriyordu.

Tennessee yasasyla mcadele edecek retmenlere yar

dm edeceini ilan etmesinin bir hafta ncesinde ACLU,
resmi okullar ve kolejlerdeki retim snrlamalar zerine
geni bir aratrma yaynlad. Yedi eyaletteki yasalardan
alntlar yaplyordu: "Okullardaki gnlk ncil okumalar
zorunlu hale gelmitir. Radikal ya da pasifist retmenle
rin ie alnmas yasaklanyor," diye aklanyordu evrim
kart Tennessee yasasna ilaveten. "lke tarihinde hi ol
mayan bir ekilde son alt ayda daha snrlayc yasalar
yrrle kondu," sonucuna varyordu aratrma. Bu aratrmarun yaynlanmasyla birlikte ACLU, "Btn bu s
nrlayc yasalara ilikin olarak mahkeme kararlan kart
ma iiyle Sivil zgrlkler Birlii avukatlar ilgilenmekte
dir," duyurusunu yapyordu.*451
ACLU'nun Tennessee yasasyla mcadele edilmesini
savunan ve 4 Mays tarihli Chattanooga Timed da yaynla
nan basm bildirisinin tamam, evrim kart yasasnn y
rrle girmesine karyd. "Bu yasay mahkemede snav
dan geirme konusunda bizim hizmetlerimizi kabul ede
cek istekli bir retmen anyoruz," deniyordu basm bildi
risinde. "Avukatlarmz, dostluk havasmda geecek bir
deneme davasnn, retmenin iine son verilmeden
dzenlenebileceini dnyorlar. u anda btn ihtiy
acmz, byle bir retmeni bulabilmektir." Hikayeyi iz
leyen Chattanooga Times muhabiri okullarda evrimin
retilip retilmediine dair bir aratrma yapt. "Tennes
see Meclisi'nin Darvvinci teoriyi hedef alan yasasmdaki te
oriyi kastediyorsan, hayr," diyordu okul mdr. "Btn
retmenlerimiz bu teorinin tartlr olduu konusunda
hemfikir; bu teorinin bizim mfradatmzda yeri yoktur,"
eklinde benzer bir aklama yapyordu Knoxville Md

r de. "retmenlerimiz hayvan ve bitki yaam arasnda

ki ayrmn nasl fark edileceini rencilere retmede ol
duka zor anlar yayorlar. "(66) Bu kentli okul grevlileri aka, yasarm snavdan geirilmesini istemiyorlard, fakat
Dayton'da kendi savamlarna dikkat ekmek iin yanp
tutuan gruplar, ACLU'nun verdii gvenceyi kabul etti
ler ve pazarln yaptklan eylerden daha fazlasn ald
lar. eitli sosyal gler, o yaz Dayton'da bir araya geldi:
poplist oulculuk ve geleneksel Protestan inan, bilim
sel laiklie ve modem bireysel zgrlk kavramlarna
kar. Amerika, bir daha asla ayn olmayacaktya da bel
ki zaten, Bryan ve Darrovv'u karan lke olmaktan oktan
kmt.

 KISIM K

... D
S

ava

r esin c e

...

 D R D N C BLM

SAFLARIN SEM

bir yer
deil de, Dayton?" diye soruluyordu, 1925 Mays'nda St.
Louis Post D ispatchm. bayazsnda, "Neden Dayton?"
Yerel gruplar ise dava sresince satlan kitapkta bir kar
soru yneltiyorlard: "Neden Dayton olmasn?" ve devam
ediyordu: "Buras, seyirciler hangi bak asn semi olursa olsun, mantksal adan, temelde ve evrim asn
dan, tm dnyann komedi ya da trajedisi iin bir anfitiyatrodur."01 sa'nn Calvary'de armha gerilmesini rnek
veren kitapk, byk olaylarn karanlk yerlerde meyda
na geldiini yazyor, szlerini Dayton'un hem yaanacak
hem de allacak bir yer olduu propagandasyla srd
ryor, ancak niin Dayton'n "Mantksal adan, temelde
ve evrim asndan" en uygun yer olduunuya da ken
dine saygs olan sivil liderlerin niin kendi topluluklar
nn byle bir olaya ev sahiplii yapmasn isteyeceklerini
aklamyordu. Bu nedenler mevcuttu ve onlar olaym b
tnnn aklanmasna yardmc oldular.
N

eden

baka

Knoxville ile Chattanooga arasndaki vadiye, Dou

Tennessee'nin eteklerine, Tenessee Nehri tarafndan oyul
mu olan Dayton, hem gelecee gven hem de bir gelenek
duygusundan yoksundu. Sava zamannda blgede sa
dece birka iftlik evi mevcuttu ve 1925 ylnda baz Tennessee'liler iin bu hl ok canl bir an olarak yayordu.
1800'lerin sonuna doru demiryollarnn gelmesiyle bir
likte gelien kent, Rhea Blgesi'nin ticaret ve hkmet
merkezi haline geldi; buras Yeni Gney diye anlan bl
genin bir parasyd. Kuzey'in parasyla demiryollar ya
plm, civardaki kmr ve demir madenlerinde aramalar
yaplm ve demir eritme ocaklar ina edilmiti. Btn bu
gelimeler, yzlerce skoyal gmen ve isiz gneyliyi
bu yeni kente ekmiti. Blgedeki iyimser grevliler ken
tin geni merkezine katl ve gsterili bir Adliye Saray
diktiler. Dayton' kuzey pazarlarna balayan demiryolla
r, vadi evresindeki ticari iftiliin gelimesine olanak
salyor ve Rhea Blgesi'ni 1920'lerde byk bir ilek re
tim merkezi haline getiriyordu. rn olarak ilein ne
kp gelimesine ve madenciliin srmesine ramen, ma
den eritme ocanda iler iyi gitmiyordu. Yzyln bala
rnda alan dokuma fabrikas bile maden eritme ocan
da yaanan i kayplarn dengelemeye yetmedi. Yeni tica
ri gelimenin yavalamas, birka katl maaza vitrinleri
nin, Adliye Saray'run yer ald meydann ve kent merke
zinin gelimesini engelledi. Endieli sivil liderler, bu yeni
sanayi dalnn gelimesi iin canla bala alyor ve Sco
pes davasnn balarnda kent nfusunun 3.000'lerden
1.800'n de altna dm olduunu gryorlard/2*
Kimya doktoru bir New York'lu, George W. Rappleyea,
1925 ylnda baz kuzeylilere ait madenleri idare etmek

teydi. 31 yandaki Rappleyea, Chattanooga Timedda

"Gneye ve gney yaam biimine yabanc biri" olarak ta
nmlanmt/3 Kolejdeyken dinden uzaklaan Rappleyea,
insan evrimi teorisini btnyle kabul ediyordu. Dayton'a tanmasndan sonra, yaknlardaki bir Metodist Kilisesi'ne gitmeye balad, nk burann gen ve modem
grlere sahip rahibi, bir evrimcinin aym zamanda Hris
tiyanla da inanabileceine ikna etmiti onu. Rappleyea,
evrim kart Tennessee yasasna ilikin olduka hiddetli
ve hakaret dolu bir mektup yazmt Chattanooga Timeda
ve genel modemist izgiye ilikin u iddiada bulunmutu:
"John VVesley, Metodizm'in kumcusu, ... insan evrimi te
orisini Darvvin'den 100 yl nce gelitirmitir." 4 Mays ta
rihli gazetede, ACLU'nun yasayla mahkemede mcadele
edecek Tennessee'li okul retmenlerine yardmc olaca
haberini okumas zerine, yasayla mcadelede bir ans
yakalayabileceini grd ve kentteki dier insanlar da
yanna ekme almalarna balad/4
Rappleyea elindeki gazeteyle birlikte Fred E. Robinson'n eczanesine kotu ya da en azndan hikayenin en g
venilir versiyonu bize byle sylyor. Robinson, Rhea Bl
gesi okullarnn ynetim kumlu bakanln yapyor ve
kent merkezindeki eczanesinde ayn zamanda, kentin i ve
profesyonel elitine ulusal iki yasa srasmda eczanesin
deki soda kaynayla hizmet veriyordu. Rappleyea'nn
"Bay Robinson, siz ve [yerel avukat] John Godsey, Dayton'a hret getirecek bir eyler aramaktasnz hep. Bu sa
bah gazeteyi okuyup okumadnz merak ediyorum," di
ye ikayet ettiini hatrlyordu Robinson.*51 Tabii ki oku
mutu, ama ACLU'nun teklifini fark etmemiti. Rapple
yea, kendi plann Dayton'da bir deneme davasnn sahne

lenmesiyle birletirerek, New York'daki ACLU ile balar

n glendiriyor ve bununla vnyordu. Robinson fikre
scak bakmaya balamt ve eski bir Cumhuriyeti eyalet
senatr olan Walter White da Robinson'u destekliyordu.
White evrim kart yasadan honuttu, ancak kasabas ev
resinde oluacak hreti daha fazla istiyordu. Godsey sa
vunmaya yardmc olmay kabul etti. Baz baka Dayton'llar bu aamada katlm olacaklar, bir ou da daha sonra
rol almak isteyeceklerdi. Rappleyea, eer kendileri Dayton'l bir okul retmeninin deneme davasna katlmasn
salarlarsa, ACLU'nun daha nceki yardm teklifini yerine
getirip getirmeyeceini gvenceye almadan, yerel destek
alp alamayacaklarndan pek emin deildi. Baz nemli ka
tlmclar ertesi gn, yani ACLU'nun anlamay kabul etti
ini bildirmesinden sonra desteklerini akladlar.
Birincisi, Dayton'l iki gen avukat, Herbert E. Hicks ve
Sue K. Hicks, eer yerel bir retmen evrim teorisini, ya
sarm yrrle girmesiyle renim dneminin bitimi arasmdaki ksa srete retmeye balamsa, aleyhine da
va amak konusunda anlatlar. Hicks kardeler (Sue, do
umda len annesinin ismini tayordu,) evrimin retil
mesiyle ilgili samimi fikirlerini aklayan Walter White d
nda davann grlmesini isteyen kiilerdi, fakat onlarn
bile evrim kart yasaya ilikin anayasal adan pheleri
vard. Mvekkilleri iin yaptklarndan ok Vanderbilt ta
kmndaki kahramanlklaryla tannan Dayton'l gen avukat Wallace Haggard, onlara yardmc olmak iin g
nll oldu. ACLU, nn de masraflarm demeyi teklif
etmi, fakat onlar bu teklifi geri evirmilerdi/61
kincisi, tezgah hazrlayan eczane komplocular, 24 ya
ndaki genel bilim eitimcisi ve part-time futbol antren

r John T. Scopes'u mahkemeye verdiler. "Robinson bana

bir sandalye uzatt ve yarmda alan ocuk da bir iki ge
tirdi," diye yazyordu Scopes. "John, biz tartyorduk,"
dedi Rappleyea, "ve ben de dedim ki, hi kimse evrimi retmeksizin biyoloji retemez." "Bu doru," dedim, onun sz nereye balayacandan emin olmakszn." Ko
yu bir sigara tiryakisi olan Scopes, eer daha nce yapma
dysa, muhtemelen bir sigara yakm olmalyd bu nokta
da. Daha sonra Hunter'n C ivic Biology kitabn indirdi
raftangiriimci Robinson ayn zamanda ders kitaplar
da satyordukitab at ve insan evrimi blmne gz
gezdirmeye balad. Bu, eyaletin onaylad bir metindi ve
Tennessee'deki btn liselerin kullanmas iin tavsiye edi
liyordu. "Sen ocuklara bu kitab m retiyorsun?" diye
sordu Rappleyea. "Evet," dedi ve, "Okul mdrki
kendisi de kadrolu biyoloji retmenidirhastayken, onun yerine derslere ben giriyordum. Depodan bu kitab
aldm ve amalan gzden geirmek maksadyla kullan
dm," diye aklad Scopes. "O zaman yasay ihlal ediyor
sunuz," dedi Robinson. Okul ynetim kurulu, ACLU'nun
teklifini Scopes'a anlatmt ve Scopes tarihi nem tayan
soruyu ok iyi anmsyordu: "John, deneme davasmda g
nll olmay ister misin?" diye sordu Robinson. "Adn
kullanmamza izin verir misin?" "te o zaman, ylarm ba
nn kkken ezilmesi gerektiini anlamtm," diyecek
ti Scopes. "Ylan uzun zamandr ban gstermekteydi."*7*
Scopes, deneme davas iin ideal bir sankt. Bekar, ka
ytsz, Dayton'da kalmak gibi kesin bir niyeti olmayan
bir ailesi ve ynetici sorumluluklar bulunan kadrolu bi
yoloji retmeninin tersineScopes'un kaybedecei pek
az eyi vard.

D a y to n

d a v a s

lid e r le r i

b a s n

i in ,

R o b i n s o n 'm

e c z a n e s in d e

y a p t k la r t o p la n t y y e n id e n c a n la n d r r k e n . S o ld a n
r a n la r : H e r b e r t H ic k s , J o h n
M c K e n z ie ;
M o rg a n ,

a y a k t a k ile n

G e o rg e

S c o p e s , W a lt e r W h it e

B u rt W ilb u r ,

R a p p le y e a ,

S u e

W a lla c e

H ic k s

v e

saa o tu

v e

G o rd o n

H a g g a rd , W . E.
F.

E .

R o b in s o n

( B r y a n K o l e j i A r i v i 'n d e n )

Scopes, ciddi ve samimi grnm l gen bir retmen,

ocuksu yz ve geni kenarl gzlyle tam bir akade
misyen portresi iziyordu ve bu portre hibir tehdit ta
myordu. Doal bir utanga, ibirliine yatkn, ok sevilen
biri olarak, anne-babalara ve vergi mkelleflerine evrim
zerine nutuk ekmeyecek, hem radikal hem de nankr
bir kamu grevlisi izlenimi brakmayarak, bu i iin biil
mi bir kaftan olduunu kantlad. Ancak arkadalar,
Scopes'un yeni yasay onaylamadn ve insann oluu-

muna ilikin evrimci bir dnceye sahip olduunu bili

yorlard. Bu dnceye sahip olmas, meseleden ok iyi
anlad iin deildi. Scopes aslnda matematik, fizik ve
futbol retiyordu; biyoloji deil. Fakat o, Kentucky niversitesi'nde renciyken, Bluegrass Eyaleti'nde niversi
te bakam evrim kart yasaya kar mcadelenin bam
ekiyordu ve Scopes, bakann cesaretine hayran kalmt.
Aynca Scopes'un babas gmen bir demiryolu makinisti
ve kendim sosyalist ve agnostik olarak ifade eden bir sen
dikacyd. Chattanooga Times onu "Amerika'nn politik
ve dinsel sistemine kar uzun uzun ve yksek sesle kar
kabilen biri" olarak lanse etmiti. John Scopes, babas
nn hkmet ve din konularndaki grlerim benimse
mi, fakat yumuak bir slup tutturmutu. Gerekten de
Scopes, politikadan ok spordan konumay seviyordu ve
ara sra da Dayton'daki Kuzey Metodist Kilisesi'neken
dine arkada edinmek iingidiyordu. te herhangi bir
soruna yol amadan, yasarm denenmesine gnll olan
kurumun isyancs ve san byle bir kiiydi. "Davada sa
nk olmay kabul edecek birini aryorduk ve dorusu kim
seyi de bulamamtk," diye srlarm aklyordu ACLU
danman Arthur Garfield Hays.(9)
Rappleyea ile Robinson, gen retmem meydan oku
may kabul etmesi iin ok sktrm olmalarna ramen,
Scopes bunu reddetmiti. Sue Hicks onun tarafnda yer al
d; bu iki gen adam ok yakn arkadatlar. "Bu olasl
bir sre tarttktan soma, Scopes sank olmaktan memnu
niyet duyacam syledi ve ben de onun aleyhine dava a
maktan memnun olacam syledim," diye anlatyordu
Hicks. Rappleyea sulh hakimim ararak, Scopes'un tu
tuklanmas iin gereken hazrlklarn yaplmasn istedi ve

tutuklama belgesini orada bekleyen polise verdi. Scopes

artk hakknda tutuklama karan olan bir sankt.*101 Scopes'un tenis oynamaya gitmesinin ardndan Robinson,
Chattanooga Timed ve N ashville Banned arrken,
Rappleyea New York'daki ACLU'ya telgraf ekiyordu.
Walter White da, Chattanooga N ew di ararak, "Dayton' gndeme karacak olan bir ey oldu," diye selaml
yordu John Scopes'u.*111Ve ov balad.
Ertesi gn, Banner gazetesinin birinci sayfasndaki ma
kale, hikayeyi olduu gibi anlatyordu. "J. T. Scopes, Rhea
Blgesi lisesinin bilim blm bakan, Tennessee okulla
rnda evrim kuramn retmeyi yasaklayan ve son dnem
de yrrle konmu olan yasay ihlal ettii gerekesiyle
sulanyor. retim grevlisi Scopes, Cumberland kmr
ve demir irketinin mdr John Rappleyea tarafndan da
va edilmekte olup, davac makamn da S. K. Hicks temsil
edecektir," diye yazyordu. "Sank yeni yasaya anayasal te
meller zerinde saldracak. Dava yeni yasarm denenmesi
olarak sunuluyor. Davac, New York Amerikan Sivil z
grlkler Birlii'nin himayesinde hareket etmekte ve dava
giderlerinin bu kurulu tarafndan denmesi teklifi yapl
d sylenmektedir."(U) Assocciated Press bu makaleyi ala
rak, lkedeki btn byk gazetelere haber olarak geti.
Bu makalenin satr aralarn okuyabilen herhangi biri,
Tennessee (ya da Scopes) davasnn olaan bir su davas
olmadn grebilirdi. Davaclar, dorudan ACLU "hi
mayesinde" davranmyordu ve ACLU asla davaclarn
masraflarn demeyecekti. Okul grevlileri ise kendi
retmenlerinden birine kar dava almasn hemen hemen
hi darya yanstmadlar. Bu davayla ilgili her ey ters
yz olmu gibiydi ve hi kimsenin de yasay desteklemek

gibi bir derdi yoktu. Balangta, Bryan cezai meyyide

uygulanmamas ynnde tavsiyede bulundu; Vali Peay
de bu yasarm asla uygulanmayacam ne srd. Lider
lerinden tyo almasna "ucuz hret peindeler," diye
yorum yapan Tennesseeli teki topluluklar, ileride bu da
varm bir paras olacaklard.03 Bununla birlikte Dayton'daki sivil liderler bir deneme davas yaratm olmala
rndan baka, byle yaptklar iin de vnyorlard. AC
LU bile balangta bu davann esiz nemini anlamakta
gecikti; ilk basm bildirilerinde, "davadaki bir mahkumi
yet"! ngryor ve "Temyiz iin dzenlemeler"den sz ediyordu.04 Ksacas ACLU bunun, avukatlk becerilerinin
temyiz aamasmda ortaya konduu, tipik bir anayasal de
neme davas olduu kansndayd. Daytorillar doal ola
rak farkl dnyordu.
Bu gelimeler tm Tennessee'ye yansmamt. Dava
nn grlmesi teklifi New York'dan geldi ve Rappleyea bu
teklife uygun davrand. Scopes, Illinois Salem'den,
Bryan'n kasabasndan geliyordu. Hatta Sue Hicks bile
Dayton'da yeniydi ve bu adam da ksa sre sonra kasa
badan tanacakt. Kasabann kendi de zaten yeniydi ve
temelde kendi eyaletiyle de blgesiyle de herhangi bir
balants yoktu. Dou Tennessee, Gney'deki en nemli
Cumhuriyeti blgeydi. Bryan bakanlk kampanyasnda
her Gney eyaletini batan aa dolam, fakat Rhea Blgesi'ne uramamt. Vali Peay'in de durumu farkl deil
di. Yerel politikaclar ne valiye, ne de Bryan'a sadakat du
yuyorlard. Ayrca dinsel farkllklar da sz konusuydu:
Tennessee ve Gney byk oranda Baptist, Dayton ise o
unlukla Metodist'ti ve H. L. Mencken'in durumalar s
resince yapt akalarda olduu gibi, "Buradaki bir Me-

todist aslnda liberallerin utaki kanadna dahildiler." s

telik greceli olarak Dayton'da yaayanlarn byk bir
yzdesi herhangi bir mezhebe bal deildi. Gerekten de
kasabann mason locas, yetikin ye says bakmndan
herhangi bir yerel kiliseden daha fazlasna sahip olabilir
di. Fakat Dayton, modemizmin yuvas da deildi. Dava
boyunca yaplan ve resmi olmayan bir aratrmaya gre,
Dayton kiliselerine devam eden kiilerin yzde 85'i, ncil'e harfiyen inandklarn sylyordu. Tahmin edilenin
aksine, muhafazakarln temel ilkeleri iin mcadele ede
bilecek sadece birka kii kabilirdi ancak. Dayton o tr
bir kasaba deildi.as)
Davay izlemeye gelen gazeteciler batan itibaren Dayton'un ayrt edici zellii zerinde durdular. Hi kimse en
ufak bir fke ya da hn bulamad. Hatta fazlasyla alayc
olan Mencken, Dayton'dan yazd ilk raporunda, "tiraf
edeyim ki, kasaba beni artt. Sefalet iinde bir Gney
ky bulacam sanmtm, hatta btn kasaba halknn
solucanl ve tifolu olabileceini dnyordum. Fakat
karlatm manzara hi de daha nce kafamda canlan
drdm gibi deildi; hatta ekici ve gzel olduunu bile
syleyebilirim." Dayton khne olamayacak kadar yeniydi
ve Kuzey ile Orta blgelerin benzer lekli retim yapan
kasabalarna gre, daha az Afrikal Amerikal'y cezbediyordu.(16) "Hristiyan erkeklerinin toplanp, kendi inanla
rnn byk retilerini savunmak iin gsterdikleri iste
rinin hibir kantn bulamazsnz burada," diye ekliyordu
Mencken. "Davann esas ierii, gerekten de, pek az tart
laca benziyor Dayton'da. Herkesin ayr bir kan ve
stratejisi var."071 Birka gn iinde Mencken, onlarn ilk
bataki karlarnn hret salamakta olduunu farket-

miti ve sert ve ineleyici raporlarla ban belaya sokma

dan, savuup gitmiti kasabadan.
Chattanooga Times, Scopes davasn "Gdk kalm" olarak adlandryordu ve dier Tennessee'liler de Dayton'n
hretini pek takdir etmiyorlard. Vanderbilt niversitesi'nin nl hmanisti Edwin Mims evrim kart yasay "ra
hatsz edici" ve bekleyen davarm kendisini de "ackl" ola
rak tanmlad. Vali Peay, kasabann resmi grevlilerince da
vet edilmesine ramen, durumalara katlmay srekli ola
rak reddetti. Chattanooga kongre yesi Foster V. Brown
yle yaknyordu: "Bu ne evrimin yarmda ne de evrime
kar, fakat belirsizlie ve bulankla kar bir mcadele
dir." Knoxville kongre yesi J. Will Taylor ise, "Dayton da
vasnn bir travesti olaca" yorumunda bulundu.081
Eyaletin btn byk gazetelerihatta evrim kart
yasaya kar olanlar bilebu davay sahneledikleri iin
sorumlular top ateine tutuyorlard. "Aka grlyor
ki, Dayton'daki gruplar, sorgulanabilir akllan ve tarzlanyla, kendi kasabalarnn reklamn yapp tannmasn
salamak iin, bunu bir frsat olarak deerlendirdiler," di
ye gzlemliyordu bir Nashville Tennessean bayazs.
Knoxville Journal ise, "pheli bir teoriyi kullanarak, in
sanlarn ne sylediine aldrmakszn hakknzda konu
malarn salamak iyi bir reklam yntemi," yorumunda
bulunuyor ve yle devam ediyordu: "Dayton Sahnesi'ndeki byk aktrler, hret ve reklam iin oradadrlar ve
mahkemeden kacak karan umursamamaktadrlar bile."
Chattanooga Times Scopes D avas/m "aalayc bir yar
glama" olarak nitelendiriyor ve "eyaletteki her avukatn
ban utan iinde ediini" iddia ediyordu. En merha
metli yorum Nashville Banner'dan geldi: "Dayton, mo-

demlemekte olan dnyamzda birinci snf reklam olana

sunan byle bir frsat elinden karamazd." Banner'n
nerisi ise ok mantkl grnyordu: "leri gelen iadam
lar, gazetecileri de yanlarna alarak 'ilerici' bir Tennessee
turu yapsnlar," diye hayal kuruyordu editr. Doal ola
rak bu hibir zaman gereklemedi .(19)
Rhea Blgesi dnda yaayan Tennessee'liler hibir e
yi ngrme eiliminde deildiler. Chattanogoa Timed m
adlandrd gibi kt hretin ardndan, "hem ciddi hem
de gln bir Dayton komedisi gelmekteydi."11Bu, Banner'n konuk gazetecilere, neden eyaletin teki blmleri
ni gstermek istemediinin ana nedeniydi. Eyaletin evrim
kart yasas ile gurur duyanlar, yaklaan davann eyalet
lerine olan gveni sarsmasndan, bu yasadan utan du
yanlar ise yaklaan davarm kendi eyaletlerini iyice g
ln duruma drmesinden korkuyorlard.
Hala Sava'm ykntlarndan madur durumda ve
yeniden yaplanmann aalamasn yaamakta olan G
neyliler, ulusal apta nasl bir imaja sahip olduklarnn bi
lincinde ve bu imajla ilgili en kk bir konuda bile ok
duyarlydlar. Tennessee dahil, on drt gney eyaleti New
York'da bir tantm sergisi amt. "Gney halk, okuma
yazma bilmemesi, yoksulluu ve i alanndaki gerilii gi
bi nedenlerden dolay ok madur olmutur," diyordu
New York Belediye Bakam bu sergi srasnda. "Bu sergi,
... Gney'in, gelimesini lkenin geri kalanna anlatmas
iin atlm ilerici bir admdr. "(a) Tennessee'deki bayaz
larn sergiye ilikin izlenimleri ve yantlarn Chattanooga
Times zetliyordu: "New York gazeteleri, genellikle fazla
syla kibarca yorum yapyorlar." Fakat Herald Tribune'un
yorumu bunlardan ok farklyd: "Gney, sanayi olarak

ilerlerken, entelektel olarak kendine gelmi deildir."122

New York basnndaki baz vc yazlardan alntlar ya
pan bayazsnda Nashville Banner, "Dnya, Gney'i fark
etmeye balad," yorumunu yapyordu. Ayn noktada
Banner, Scopes'un gz altna alnma haberini veriyordu/23*
Dnya dikkate alacakt, fakat daha sonraki bu olay, ente
lektel gerilik klielerini glendirecek ve sergiye ilikin
"Gney'in gelimesi hakkmdaki gerekler" balyla ya
plan vgleri de glgeleyecekti.
Dayton'llar, haklarnda yaplan eletirilere aldrma
dan, bildikleri yolda gitmeye devam ettiler. 9 Mays tarih
li ilk durumada, ilenin sulh hakimi, Scopes'un Aus
tos sonunda soruturma heyetinin karsna kmasna ve
kefaletsiz serbest braklmasna karar verdi. Tennessee Universitesi'ndeki retim grevinden uzaklatrlan, zel
bir hukuk okulunun bandaki ve 1924'deki valilik yannda Peay'i koltuundan eden, allmadk bir kiilie sa
hip Knoxville'li hukuk profesr John Randolph Neal, bu
durumada Godsey ile birlikte savunmay temsil etti. Ne
al, davet edilmesinden birka gn nce Dayton'a gelmi
ve kendini Scopes'a u szlerle tantmt: "Evlat, sen istesen de istemesen de davana ilgi duyuyorum ve burada olacam." ACLU, Scopes'un ihtiya duyaca yerel dan
manlk ve hukuki temsille ilgili gerekli dzenlemeleri he
nz yapmam olduundan, iliki doal olarak tkand/24*
lk durumada Neal, Scopes'un insan evrimini rettii ve
fakat bunun Incil'le attna inanmadn syledi. "Ya
salar bunun tersini iddia edemez," diyordu ve bu, sonuna
kadar, Scopes'un temel sav olarak kalacakt: "ounluk
ve bu ounluk adna hareket eden meclis, din ve bilim
retilerini, retmenler ve renciler adna tayin ede

mez. Bu tutumu, anayasaya ve Amerika'ya yakmayan

bir eylem olarak gryoruz. ster kilise ister kral otoritesi,
isterse insan akln snrlandrmaya teebbs eden yasama
gc olsun, bunu kabul etmemiz mmkn deildir," ak
lamasn yapyordu Neal.*251
Davann tevikileri, Neal'i memnuniyetle karladlar,
nk o durumalara katlacak olan ilk yabancyd. Fakat
Neal'in ziyaretiler iin daha uygun barnma koullar ve
dier avantajlardan dolay davann Knoxville ya da Chattanooga'ya tanmas nerisine iddetle kar ktlar. Chatanooga N ew s, eer bu aktarma gereklemezse, kendi e
hirlerinde yeni bir dava sahnelenmesini kkrtmaya al
yordu. Dayton'llar, Chattanooga araclyla, ticareti
boykot edecekleri tehdidi ile karlk verdiler ve kasabala
rn dava iin hazrlamaya baladlar/26 nde gelen sivil
toplum rgt lerici Dayton Kulb, Scopes davas iin
bir arlama komitesi oluturdu. Bu komite davann uy
gun ve elverili koullarda grlmesini salayacak ve ziya
retilerin bannma sorunlarn zecekti. Nashville Tennesean, "Byk bir taraftar kitlesi geldi ve ok byk bir a
dr kurdular," diye bildirdi. "Dierleri ise beyzbol parknn
stne kalabilecekleri bir yer yapyorlar ve bazlan ise du
ruma salonunun her santiminin koltuklarla ve sralarla
kaplanmasn, hoparlr kullanlmasn neren bir plan
desteklemekteler." nc seenek taraftarlar ise Dayton'n zaten ok byk bir duruma salonunaeyaletteki
en byk salonsahip olduunu sylyordu. Ve sonunda
onlar galip geldi. Gelmesi beklenen binlerce ziyaretinin
nasl yerletirilecei sorunu, gerekten riskli bir durum oluturuyordu; zira Dayton'da sadece otel vard ve bun
larn yatak kapasiteleri sadece iki yz kiilikti. Komite kal

nacak yer saysn artrmaya alyordu ve bu amala, kalnabilecek zel evleri tantan bir fihrist hazrlad. Ayrca
Dou Tennessee'nin kongredeki en gl temsilcisi ve ge
lecekte eyaletin Dileri Bakan olacak olan Cordell Hull araclyla ordudan adr, kulbe ve rtler saland.*27*
Bu gelimelerle bylenen davarm teviki gruplar,
ngiliz yazar ve evrimci H. G. Wells'i, evrimi savunmas
iin davaya davet ettiler. "Eminim ki, Bay Wells bilimin
karlar iin bu daveti kabul edecektir," diyordu Rappleyea
gazetecilere. Doal olarak, popler bir yazar ve konuma
cavukat deilolan Wells bu daveti sratle geri evir
di. Oysa ki, Wells makalelerinde ve konumalarnda
Bryan ve evrim kartlna kar kyordu. Bu davet de
Dayton'llann, yaklaan davay bir ceza davas olmaktan
ok, Scopes'un etrafndan oluan, halka ak bir tartma
olarak algladklarn gsteriyor. Gerekten de Dayton'daki gelimeler, Amerikal topluluklarda eitim ve elence
yn bulunan eitici ders dizilerinin btn atafatna sa
hipti. Mays ortalarnda Dayton'llann hayal ettii ey
geree dnmeye balad.Bu tartma evrelerinin ar toplarndanWilliam Jennings Bryan, iddia makam
na yardmc olmak iin gnll olmutu.*28*
Ak konumak gerekirse, bu davada bir avukat gibi
grnmenin fazla bir anlam yoktu. Bryan'm konumu da,
Wells'e yaplan davetten farkl olmayacakt. Bryan, otuz
yl akn bir sredir hukuka ilikin bir uygulamann iin
de olmamt. Geleneksel olarak, Amerikan politik liderle
ri olan, bir Washington ya da bir Lincoln gibi halkn resmi
greve atad, daha sonra da kendi zel hayatlarna d
nen insanlardan farkszd durumu. Bryan daha yeni bir
modeli izledi. 1890'lardaki mali reformdan, 1920'lerdeki

evrim kart yasaya dein, kazansn ya da kaybetsin, pek

ok politik hedeften yararland. Kitap szlemeleri ve ders
cretleri sayesinde Bryan, kongre ya da kabine yesi ola
rak kendi hkmeti zamannda ald maalardan ok da
ha fazlasn, bu politik amalar iin yapt konumalar
dan ve yazlardan kazand. Bryan dikkatlerin kendi ze
rinde olmasn ok seviyordu ve inanlarna tutkuyla ba
lyd. Bu amalardan herhangi birinin yasalap yrrle
girmesi ise onu pek az ilgilendiriyordu.
Doal olarak, bir yazar ve konferanslar veren nl biri
olarak, geni izleyici kitlesini kendine ekecek popler amalara ihtiya duyuyordu ve Bryan da bunu, dinsel ko
nularda sac, politik konularda solcu kombinasyonlar araclyla son derece baarl bir biimde gerekletiriyor
du. Basm onun bu kombinasyonlarna dudak bkse de,
Bryan, Theodore Roosevelt, Woodrow Wilson ve Robert
La Follette gibi kendine yakn ilericilerin sahneden ekil
mesinden sonra da, manetlerde kalmay srdrd. Bu
konuya ilikin Scopes davasn yorumlayan bir karikatr
de, otuz yldr meydan okurcasna birinci sayfada oturan
Bryan, "Buna glp geemezsiniz!" kaydn dyordu.
Dierleri ise alay konusu olmasna karn, Bryan'm pop
ler etkisini hala elinde tutmasna dikkat ekiyorlard. Fa
kat Bryan bu karikatrden, "kendi tarznn en iyisi" ola
rak sz ediyor ve karikatrcden orijinal nshasn istiyordu.091 Kendi rolnn tamamen farknda olan Bryan,
Rhea Blgesi Adliye Saray'na kk kasaba jrisinden
nce, davac bir avukat olarak girmemiti; fakat davay
btn bir ulusa maleden bir hatip olarak zerine deni
fazlasyla yerine getirecekti. Dayton'llar bunun byle ol
masn istediler.

Kendi amac iin yeniden reklam yapma frsatm sezen

Bryan, iddia makamna katlma ansnn stne atlad. Te
sadfe bakn ki, Dnya Hristiyan Temelleri Birlii, Scopes'un gzaltna alnd zaman Tennessee'de toplantlar
yapyordu ve tabii ki baroldeki konumac yine Bryan'd.
WCFA, etkisini doruuna karmann bir arac olarak, d
zenli toplantlarm byk kilise konferanslaryla birlikte
yapyordu. O yl, Gneyli Baptistlerin yllk toplants
Memphis'deydi. Toplant zaman ve yerinin, eyaletin yeni
evrim kart yasas ile bir ilikisi olmamasna ramen,
WCFA, Tennessee'ye "anti-Hristiyan, ateist, anarist, pa
gan, rasyonalist evrim teorisi ve bilimsel olmayan reti
nin yasaklanmasn" tavsiye eden bir karar almakta gecikmedi.(30) Evrim kart yasarm Tennessee balants onlara
g veriyordu ve henz askda olan dava, toplantnn ana
tartma toplantlarm oluturacakt. Bu durum Bryan'
ekmeye yardm etti. Baptistlerin arlkl olarak egemen
olduu bu olayda, Bryan, rahip olmad halde Protestan
Kilisesi'nin bir lideri olarak konuacakt. Konumasmda
her iki konunun da altm izdi.
Bryan'm konumas, evrim kart yasaya ilikin, ana noktada zetlenebilecek temel savlarnn bir tekraryd:
"Evrim teorisinin bilimsel kanta ihtiyac vardr; bu kura
m okul rencilerine retmek, onlarn dinsel inan ve
toplumsal deer yarglarnn altm oymaktadr ve en nemlisi "ncil'e inanan" ounluk resmi okullardaki mf
redatn ieriini kontrol etmelidir. Buna ilikin iki yeni uyan daha yapyordu Bryan. Birincisi, Tennessee yasasyla
alay edilmesi, benzer yasalarn baka yerlerdeki halk des
teini de yok etmektedir."

ONA GRE OLMAYABLRSNZ,

FAKAT YNE DE O ORADA DURUYOR TE!

Byan'm manetleri belirleme ve tartma yaratma yetenei zerine yorum yapan bir karikatr (Columbus Dispatch 'in iz
niyle yaynlanmtr)
"Incil'e inanan insanlar kendilerini duyulmaldr. Son
gnlerde pek ok [Tennessee niversitesi] renci[si], eyalet meclisinizle, evrimi retmeyi yasaklayan yasa tekli
fini geirdii iin alay etmektedir," diye gzlemlerini sra

lyordu Bryan. "Gazetelerde, Vali Peay'in yasay imzala

yan soylu davranna, yasayla ilgili olaylardan daha az
yer verildiini grdm." kincisi, mahkemedeki mcadele
daha byk bir tehlike arzetmekteydi. Bryan, "Eyaletini
zin evrim yasas, mahkemede yaplacak iler listesindedir
ve umuyorum ki buna gereken nem ve destek verilecek
tir ve verilmelidir de," diye balyordu szlerini.*31*Bryan
hzla, askda bekleyen davay sesini duyurmann bir vas
tas olarak kavrad ve bunu, inanc savunmann "soylu sa
va" diye adlandrd.
Bryan'm toplantdan ayrlmasndan sonra, Baptistlerin
zel toplantlar iin Memphis'de kalan birliin teki li
derleri, yaklaan davaya ilikin giderek byyen endie
lerini dile getiriyorlard. Buen azndan Tennessee gaze
telerini okuyanlar iinson derece akt. ACLU ve yerel
sivil toplum liderleri bu olay ve Dayton'daki hi kimse
nin yasarm desteklenmesine pek aldrmadn sergiliyor
lard. Gerekten de, bu izlenime kar koymak iin Sue
Hicks, yasann geerliliini savunacana dair bir basm
bildirisi yaynlad; Rappleyea de eski davac roln, daha
tutucu ve dinsel grlere sahip olan Walter White'a dev
retti. Fakat yasaya kar hala baz engeller sz konusuydu.
Dahas Memphis'de, zel Baptist toplantsndaki delege
ler, btn hogr arlarna cevaben muhafazakarlarn
mezhebin inanlarna ilikin aklamalarna evrim kart
bir destek verilmesi nerisini byk bir ounlukla alt et
milerdi. Memphis'deki WCFA toplants boyunca Bryan
Gney'i "Muhafazakarln siperidir; tabii eer uyandrlabilirse," diye tanmlyordu. Hatta Gneyli Baptist Mecli
si bile, evrimin retilmesini yasaklayan yasa arlarn
reddetti. Savunmaya ekilen William Bell Riley ve teki

WCFA liderleri, 13 Mays'ta Bryan'a, Birlii Scopes dava

snda temsil etmesini isteyen bir telgraf ektiler. Yasarm
savunulmasnda yerel avukatlara gvenilemezdi ve daha
s, evrim kartlarnn ne pahasna olursa olsun, bir tr za
fere ihtiyalar vard.*32
YVCFA'in isteinin kokusunu alan Memphis Press, bir
gn sonra, Rhea Blgesi savclarna telgraf ekti: "J. T. Scopes'un yarglanmasnda, VVilliam Jennings Bryan'm yar
dmlarn kabul eder misiniz?"*33 Dayton ovunda byk
bir yldz arlama frsatn sezen Sue Hicks, olumlu yan
tn bildiren telgrafn ekmi ve Bryan'a alelacele bir mek
tup yazmt: "Davada sizinle birlikte olmaktan onur du
yacamz bilmenizi isteriz."*34 Bryan, VVCFA'in nerisini
zaten kabul etmiti ve Hicks'in mektubu kendisine ulat
nda Ohio Columbus'da Protestan Kilisesi'nin yllk toplantsndayd ve mezhep iinde yer alan modemistlerle
lmllar, Bryan'm destekileri arasna katlmlard. Kong
re, muhafazakarlarn bakan adayn ve evrimin retil
mesine kar bir karar nerisini reddetti, ayn zamanda
Bryan da bakan yardmcl grevini kaybetmiti. Kar
ataa gemeye istekli Bryan, Hicks'e alakalem bir not
gnderdi: "Davetinize minnettarm ve davadaki grle
rinize yardmc olmaktan memnuniyet duyacam. Ve el
bette ki, hibir cret talep etmeden, hizmet edeceim."*35
Bu darbeyle ACLU, dar bir anayasal deneme olarak alg
lad dava zerindeki kontroln kaybetti. Bryan'm var
lyla Dayton'daki dava, bireysel zgrlklerin deil, o
unluk ynetiminin propagandasn yapacakt.
ACLU'nun snrl deneme davas, Clarence Darrovv,
Bryan'la dello yapmak iin ne ktnda, ikinci bir dar
be daha alyordu. Darrovv askda bekleyen davay ilk ola

rak Virginia Richmond'da Amerikan Psikoloji Birlii'nin

yllk toplantsmda bireysel ceza sorumluluuna ilikin
kendi dncelerini anlatrken rendi. Bu konumay
Leopold-Loeb davas ve karsn ldren Chicago'lu usta
binicinin davasndaki zaferler takip edecekti. Her iki da
vadaki sanklar da sularn itiraf etmiler ve Darrovv onlan psikolojik determinizm kavramn kullanarak lm
cezasndan kurtarmt. Darrow, mer Hayyam'dan u alnty yapyordu: "Oynadmz oyundaki kuklalardan
baka bir ey deiliz."*36*Bu iki davada halkn diline d
yor ve 68 yandaki Darrow, Amerika'run en nemli sa
vunma avukat olarak hretini yeniden geri alyordu.
Darrow'un Scopes'u savunup savunmamas tartlrken,
yalanmaya balayan avukat emekli olduunu ve davay
la ilgilenmeyeceini ilan etti. ACLU da ondan yardm iste
meyecekti, nk onun tutkulu agnostikliinin davay akademik zgrlk boyutundan, dine saldn boyutuna ta
yaca dnlyordu. Dahas, Leopold-Leob davasn
kazandndan beri Bryan, Darrow'un Nietzsche alma
snn sanklar zerindeki psikolojik etkisi hakkndaki sav
larm, evrimin retilmesinin durdurulmas ihtiyacnn
balca gstergesi olarak kullanmt. ACLU kendini des
tekleyen liberal ve dinsel eilimli taraftarlarm, Darrow'u,
Dayton yaknlarnda hibir yerde grmek istemediim
syleyerek yattrmaya alyordu.
Bryan bu iin stne atladna gre, Darrow da kendi
ni daha fazla tutamazd. "Hemen gitmek istiyordum," di
yordu Darrow. "Byle bir davann sradan bir davayla
benzeen ok az yn vard ve anladm ki, btn lke el
deki eytann varlndan haberdar olmadka, ktlkte
srur olmayacakt."*37*Darrow o sralarda New York'da u

luslararas bir boanma avukat olan Dudley Field Malone

ile radikal amalar iin grmeler yapmaktayd. Malone,
bir zamanlar Dileri Bakanl'nda Bryan'n yardmcs
olarak almt ve eski patronuna kar o gnlerden kal
ma fkesi sryordu. Darrovv ve Malone, Neal'e bir telg
raf ektiler ve ieriini de aym anda basma dattlar:
"Bay Bryan'n iddia makamna yardmc olmak iin g
nll olduu haberini renmi bulunuyoruz." Bu telgraf
metninin, ok ak bir ifadeyle ve halka duyurulmas ama
cyla yazld aikard. "Bilim adamlarnn bilgi peinde
olmalar gereinden hareketle, onlarn ders vererek para
kazanma ve Florida'da emlak kral olma anslar olmad
n biliyoruz. Eer bizim yardmmza ihtiyacnz olursa,
hibir cret ve denek talep etmeksizin retmen Scopes'un savunmasna yardmc olmaya istekli olduumuzu
bilmenizi isteriz."038
Darrow ve Malone, bireysel zgrle ilikin temel
savlan u noktaya gtrerek, davay masum ve gerei arayan bilim adamlarnn, baskc ve muhafazakar ve kendi
reklam peinde olanlara kar mcadelesi olarak gr
yorlard. Darrovv, Bryan'n tartmann gidiatn ve slu
bunu belirlemesine izin verecek biri deildi ve basm da
bunu biliyordu. Joseph Pulitzer'e ait St. Louis Post-Dispatch, "Bryan'n varl T. J. Scopes davasn ulusal bir olay haline getirmektedir," diye yorum yapyordu. "Clarence Darrovv evrimi savunma konusunda, Bryan'a uy
gun den bir dmandr. Bu gnlk skntlar ve zihin ataletinden lkeyi kurtaracak bir tartmaya ahit olabiliriz."(39)
Darrovv ve Malone'dan Neal'e gelen tekliften sonra,
ACLU bir daha asla olaylarn kontroln eline alamad.

Atlgan ve bamsz karar verme eilimindeki Neal'in

ACLU'ya danmadan, Scopes adna teklifi aka kabul
etmesi, olaylar iyice zorlatrmt. Bryan'a kar koymak
iin ACLU'nun iki alternatifi vard ve bu iki kii de eski
bakanlk adaylaryd: Demokrat John W. Davis ve Cum
huriyeti Charles Evans Hughes. Savunmaya nderlik
yapmalar istenen bu kiiler, bir takm almas yapama
dklar iin, sreci Darrow'un belirlemesi kanlmazd.
"Scopes'un yapt elemeden sonra bile, bu sorunu z
mek iin elimizden gelenin en iyisi yapmaya altk," di
ye aklyordu ACLU'nun Yardmc Direktr Forrest Bai
ley, N ew York W orld editr Walter Lippmann'a yazd
gizli bir mektupta. "u anda ofisimizde Darrovv ve Malo
ne bulunmakta ve biz onlar ikna etme gayreti iindeyiz.
Fakat burada olaylarn iine, kontrol edemediimiz baka
bir unsur daha girdi." Rappleyea, ACLU'ya haber ver
meksizin eski Dileri Bakam Bainbridge Colby'den sa
vunma ekibine katlmasn istedi. Bazen ok sabrsz olan
Colby, politik partiler arasmda baz gelgitler yaamt;
1928'de Demokrat Parti'den bakan aday olmay dn
yordu ve esasen Darrovv ve Malone ile birlikte hizmet ver
meyi kabul etmiti. ACLU, Colby'i kabul edilebilir bulu
yordu ve onu ikna etmek iin tekilerini de elde tutmak
zorundayd. Lippmann'a yazd mektubunda Bailey,
"Zaman daralyor ve baka da zerinde anlaabilecei
miz, saygn danmanlar bulmamz g grnyor," so
nucuna varyordu/40
ACLU, Darrovv'dan kurtulmak iin bir hamle daha
yapt. Haziran banda Neal, Rappleyea ve Scopes, New
York'da ACLU ile grmek ve basnla tanmak iin git
tiklerinde olmutu bu olay. Harvard Hukuk Okulu'ndan

strateji toplantlar iin gelen Felix Frankfurter, Bailey ve

ACLU Yrtme Komitesi Bakan Roger Baldwin'i de ya
nna alarak, Scopes'un teki danman semesi konusun
da onunla konumaya altlar. ACLU ile yakn balar olan New York'lu avukat; Arthur Garfield Hays, Samuel
Rosensohm ve Walter Nells de da kapal tutulan bu top
lantya katlmlard. Ve aralarnda sadece Hays, Darrow'u desteklemekteydi/41 "Darrow'a kar birok sav
vard," diye yazacakt Scopes daha sonra. "Onun an bir
radikal ve manet avcs olduu ve davann bir sirke dne
cei" iddia ediliyordu. Fakat Malone'un da Scopes iin
New York'da lobi yrtme ans vard ve sank Darrow'a
saplanp kalmt. Bir ceza davasyla yzyze gelen Sco
pes, saygn bir ne sahip bir anayasa avukatndan ok, de
neyimli bir savunma avukat istiyordu. "Bu son derece
zorlu bir sava olacakt ve bu savam askeri akademiden
baanyla mezun olan birine deil, sava bir Kzlderili'ye
ihtiya duyduunu hissetttim," diye yazacakt Scopes/42
Darrow i konusunda doru deneyimlere ve ne sa
hipti. "Kendimizi olabildiince, danmanlar arasmda
Darrow'un da bulunmas gereine gre ayarladk," diye
yazyordu Bailey. Fakat onlar bu fikri hi beenmemiler
di/431Baldwin anlaml bir biimde, bu ie daha fazla kar
lmasna kar kyor ve rgtnn en nl davasn
kaybediyordu. Bir yl sonra, ACLU danman Wolcott H.
Pitkin, Frankfurter'e unlan itiraf edecekti: "Benim inanc
ma gre, Darrow'un hizmetlerini en bandan kabul etmek
byk bir hatayd. Bu, muhafazakarlarn sorunu, din ile
(kendilerinin temsil ettii), Darrow'un temsil ettii antidin arasmda bir atma olarak lanse etmelerine olanak
verdi."<44) Neal savunma ekibinin, Darrow, Colby, Rosen-

sohm, Malone ve kendisinden olutuunu akladnda,

New York toplantlarnn sonunda herkes basn iin gle
rek poz veriyordu. Colby daha sonra geri ekildi ve Hays,
ACLU'nun Dayton'daki tek temsilcisi olarak Rosensohm'la yer deitirdi. Darrow, bylece barol alm oldu.
Malone'un ad savunma ekibinde getii halde, ACLU
liderleri onun dava sresince New York'da kalacan umuyorlard. Neal'in duyurusunda, "Bay Malone davada
ki herhangi bir grev iin son derece istekli ve her trl fe
dakarl yapmaya hazr," deniyordu. Neal ve Frankfurter'in yorumlarna gvenerekikisi de aka bu pozisyo
nu stlenmilerdiNew York Times unlar yazyordu:
Bay Rosensohm ve Bay Malone'un belgelere bakma iini
stlerine alacaklar syleniyor." Frankfurter'e gre kendi
ni agnostik ilan eden birini Dayton'a gndermek yeteri
kadar tehlikeliyken, buna boanm rlandal bir Katolii
eklemek ok ama ok fazlayd. Darrow'un en azndan sa
mimi bir tarz vard. Malone ise gsterili bir dzenbazn
tekiydi. "Gnah keisi olmayacam," diyordu Malone
yapt aklamada. "Katiplerimi, benim iin belgelere
bakmaya gndermeye alknm." ACLU bir kez daha geri
adm atmt ve Chattanooga Times bunu, "Davaya dra
matik bir boyut"jazz" faktrnkatmaya alanlarn
bir baka zaferi," diye tanmlyordu.*45*
Darrow, davann tarzm ve hemen hemen tm gidiat
n belirledi. Neal onun yardm nerisini kabul ettikten bir
gn sonra Chicago'lu avukat, Bryan' savunmaya itme ko
nusunda abalarm ikiye katlamt. "Neron, Hristiyanl
zulm ve yasa yardmyla yok etmeyi denedi. Bryan da
aydnlanmay yasayla engellemeye alyor," diye akla
ma yapyordu basna. "Mr. Bryan'n fikirleri, bir insann

tarih boyunca varolan ifade zgrlne neler yapabile

ceini gsteriyor. Eer bu yaklam srseydi, bizler bugn
hl cadlar asyor, yakyor ve dnyann dndn d
nenleri cezalandryor olurduk."*44*Eer Darrow ikna edici olsayd, Bryan'n Scopes'la yer deitirip sank san
dalyesine oturmas gerekirdi. Bu, Darrow'un rakibini
Dayton'daki tank krssnde yakalayaca ana dek sre
cek olan bir polemik konusuydu. Bryanounluk yne
timinin kendinden menkul sesi ve dinsel motifli ilerici re
formistAmerika'daki bireysel zgrle ynelik tehditi
canlandracakt. Darrow, ACLU'nun sava sresince ve
daha sonra da acmasz kapitalizm koullarnda an mil
liyetilikle mcadelesine atfta bulunarak, bu tehditin din
sel banazlktan ileri geldiini ve zgrlk korkusunun
onlan kt yasalar yapmaya ittiini savunuyordu. Oysa
ki Bryan, her iki rnekte de zgrln arkasnda dur
maktayd. Bu yzden birok ACLU destekisi, Darrow'un
din ve Bryan'a ynelik saldrlarn zn ve tabii ki strate
jik etkisini sorgulamaya balad/47*
Otuz be yllk politik deneyimden sonra, Bryan kendi
ni her trl tartmada rahatlkla savunabilecek durum
dayd. O, Darrow'un bataki kiisel saldrlarn, kendine
has keskin ifadelerle, kolayca bertaraf etti. "Darrow bir ateist. Ben ise Hristiyanln bayran tayorum. te ara
mzdaki fark budur," diyordu Bryan bir basm toplantsn
da. "Ateistlere ya da bir eyi krkriine iddia edenlere as
la cevap verme abasmda olmayacam; dolaysyla Bay
Darrow'un saldrlarna cevap vermeyeceim." yle de
yapt ve tartmay son derece keskin bir slupla ounluk
ynetimi zerinde younlatrmaya alt. "Esas mesele,
okullarda ne retilecei deil, eitim sistemini kimin

kontrol edeceidir. Eer okullar halk kontrol edemeyecek

se, kim kontrol edecek? Sadece iki farkl tr kontrol neril
mitir: Bilim adamlar ya da bireysel retmenlerin kontro
l." Bryan birincisini demokratik olmad, kincisini de
gereki olmad gerekesiyle reddetti. "Bu sonuncusu
nun samal, vergi mkelleflerinin itiraz ettii bir eyi
retme zgrlnn savunuluyor olmasdr," diye ak
lyordu Bryan, Amerikan ve dinsel olaya kara alma diye
rek. Evrimin retilmesi aka ikinci kategoriye uygun
dyordu. Darrow, savunmann evrimle ilgili davadaki
yan kazanacam anlayan Bryan'm ounluk ynetimi
meselesine odaklanmaktan vazgetiini ne sryordu,
fakat balangta Bryan'm ngrd gibi, "dava, evrimin
deerini ve yararllm tartmakszm belirlenebilirdi."*48
Bryan, yaklaan dava nedeniyle yemden geni bir ilgi
oda haline gelmesine ramen, Darwinizm'in ahlaki bi
limsel baarszlklar zerine konferanslar vererek ve ya
zarak, bu frsat deerlendirme ans varken; o asla, dava
sresince bu konular gndeme getireceine dair bir sz
etmedi. Bu konulardaki son sz daima eyalet meclisi
sylemiti ve salt yasay savunmak iin bu konulardan
sz etmenin ona bir fayda salayacam dnmyordu.
"Utan verici olan, Tennessee yasas deildir," diyordu
Bryan dava ncesi yapt tipik bir konumalardan birin
de. "Utan verici olan, vergi mkelleflerinin onlara olan
gvenine ihanet eden retmenlerdir." Yasay ihlal ederek
resmi eitimde ounluk kontrol iddias Scopes davasn
da, Bryan'a hukuki ve mantksal bir stnlk salamt
ve o, bu pozisyona zaferi elde edene dek sk sk sarla
cakta. Hatta ona rakip olan N ew York Times bile, onunla
sadece bu noktada hemfikir oluyordu. Bryan "Bu, Hristi

yan Tennessee halk ile szmona bilim adamlar arasn

daki bir kavgadr," diyor ve devam ediyordu: "Mesele
Tennessee'deki resmi eitimi, kimin kontrol edecei zeri
nedirsalt evrimin gerek olup olmad zerine deil.
ocuklarn eitimini bir bilim a damlan oligarisine ema
net etmek gln olurdu. "<49) Darrovv tartmann bu boyu
tuna ilikin, hem mahkemede hem de kamuoyunun gz
nde ciddi zorluklarla karlaacakt.
Yldzlarn kendi kasabalarnda bir araya gelmesi kar
snda, Dayton'llann keyfine diyecek yoktu ve bu evkle,
tm zorluklara ramen davann hazrlklarn srdryor
lard. Gazeteler, Bryan ile Darrovv'un karlamasn izle
mek iin 30.000 kiinin Dayton'a gelecei tahmininde bu
lunuyordu. Gazeteler, gerek kitleyi onla arpan bu sayya
nasl ulatn aklamad halde, kasaba halk hesaplar
n bu sayy gz nnde bulundurarak yapyordu. Kasaba
yetkilileri, Gney Demiryollan'na dava sresince yolcu ta
yacak ek seferler dzenlenmesini istemiti. Aynca Pullman irketi'nden, saylar hzla artacak ziyaretilere hiz
met vermek zere demiryolu yaknlarnda olan karavanla
r hizmete sokmalan istendi. Hatta gelecek kalabal kont
rol etmesi iin Vali'ye eyalet milislerini grevlendirmesi
iin dileke verildi; fakat bu grev iin Chattanooga'dan
fazladan alt polis memuru kiralamak zorunda kaldlar.
Kasaba halk gelimelerden son derece memnundu.
"Dayton; Scopes, Rappleyea, vb. araclyla hret kazan
yor. Birok tartma ve anlamazlk mevcut, hatta dava ta
raftarlarna saldrlar da var," diye bildiriyordu Dayton'dan bir gazeteci. Bryan ve Darrovv'un davaya katlmak
iin gnll olmalarndan gn sonra, "Dava u anda bir
reklam malzemesine indirgenmi durumda. Maymun sz

c, Dayton'dakilerin daarcndaki en popler szck

haline gelmitir." Ana caddelerdeki dkkan sahipleri, vit
rinlerini eski ve yeni maymun resimleriyle sslemilerdi.
lan tahtalarnn birinde uzun kuyruklu bir primat bir ila
patenti tutarken, bir dierindeki empanze de soda iiyor
du. Bir polis motosikletinin arkasna "Maymunky Polisi"
yazarken, bir datcnn minibsnde de "Maymunky
Expies" yazyordu. lerici Dayton Kulub'nn bir kararn
dan sonra, dkkan sahipleri vitrinlerini daha dikkatli ha
zrlamaya baladlar. "Evrim davasna kar olan ve onu
knayan Dayton'llann dikkatli olmas gerekir." Fakat Robinson'm eczanesindeki bfe, "insanms maymun sodas"
sunuyordu ve "srden aynlan serseri maymunlar", kasa
ba dkkanlarnda grnmeye devam ediyorlard, te yan
dan, dava sresince ticareti gelitirmek iin Kulp 5.000
dolarlk reklam fonu oluturulmasna karar verdi. "Day
ton manetlere kmay baardna gre, neden bunun ni
metlerinden yararlanmasn?"*50*
te yandan Darrovv'un davaya mdahil olmas baz
yerel protestolara neden oldu. Saysz Amerikal, Darrovv'u Leopold-Loeb davasmda oynad rolden dolay affetmemiti. "Gerek u ki, onun bu davada ve teki dava
lardaki kiisel zaferi, hukukun stnl anlamna gel
memektedir," diye yorum yapyordu Memphis'deki Com
m ercial Appeal.I*51*Bazlar da, Darrovv'un militan agnostikliinden dolay ona gvenmiyorlard. Malone daha da
az tannyor ve sosyalist olduu rivayet ediliyordu. nde
gelen bir grup Dayton'l, Neal'den, Darrow ve Malone'den yardm almay reddetmesini istediler. Scopes'un asl avukat olan John Godsey, bu yaklam benimseyerek,
davadan ekildi. Hatta bu davarm materyalist bir evrim

grnden ok, Hristiyanla zg modemist bir evrim

grnn ykselie gemesini salayaca umudunda ev
lan Rappleyea bile Darrovv'u istemiyordu ve "Dr. Neal,
Darrovv'un davayla ilgili yardmn kabul etti," diye ak
lyordu basna ve ekliyordu: "Byle yapmamasn arzu ederdim." Konuyla ilgili pek ok Dayton'l ile konuan ve
onlann fikirlerini alm Chattanooga Times muhabiri, "B
yk bir ounluk davarm ieriine tamamen profesyo
nelce yaklamakta ve Neal'i, uluslararas ne sahip bu iki
insan davaya katt ve byk bir reklam deeri salad
iin kutlamaya hazrlar." Scopes, tartmann en fazla k
zt anda, "Onlann varln kabul etmeseydim, tam bir
embesil olurdum," aklamasn yapyordu basna/52
Neal, Darrovv meselesine saplanp kalmt, fakat dava
ya yaklamlarndaki farkllklar hemen su yzne kt ve
ikisi, tekileri davadan uzaklatrmak iin ittifak yaptlar.
Darrovv'un yaklam uydu: Bu dava, onun yaam bo
yunca dinsel hogrszle kar yrtt savamn
son noktas olacakt. Neal ise, Tennessee niversitesi'ndeki retim grevinden uzaklatrlmasn, yeniden yargya
gtrme ans olarak deerlendiriyordu. "Sorun, evrimin
doru mu yanl m olduu deildir," diyordu. "Daha nemlisi, renim ve retim zgrl sorunudur."153 Bu
yorum, Neal'e evrim teorisi ve onun dinle ilikisi hakkn
da yazlan ok sayda mektup ve yorumla geri dnecekti.
"Otel ve lokantalardaki zenci garsonlar bile bana evrime
ilikin grlerini iletmek istiyorlar,"154 diye ikayet edi
yordu basna. Yine de, Neal akademik zgrlk zerine odaklanmay srdrd. "Scopes davas, Amerika'da imdi
ye dek oluan en can ala meseleyiinsan zgrl me
selesikapsamaktadr," diyordu duruma ncesinde/551

Neal, soruturma heyetinin zel oturumu arifesinde,

basnla hukuk stratejisini tartt. "Mcadele, altn izdi
im konular erevesindeyani, okullarmzda ve ni
versitelerimizde gerein aratrlmasn snrlayan eyalet
meclisi karan ve onun iradesi zerine olacaktr." Evrim te
orisini savunduu yolundaki sktrmalara da u yant
veriyordu: "Daha nce de vurguladm gibi, bu Darwin'in teorisinin yanll ya da doruluu meselesi de
ildir. nancmz o ki, evrim retisine ilikin olarak, yasa
rm doru bir biimde alglanmasn salamak iin, yarg
ve jri aydnlatlmaldr." Godsey, bu noktann zerinde
zenle duruyordu. "Bizim evrime ilikin dncemiz, ncil'deki yaradl hikayesine uygun ve onunla tam bir uyum iindedir."<S6) Bylelikle savunma taraf, evrimin
retilmesi yasasn ihlal etmek anlamna gelmeyecek bir so
nuca varyordu. Elbette bu yaklam Darrow'un materya
list evrim grne uygun dmyordu ve davadaki uyum bundan gereince zarar grecekti. Neal ve ACLU n
celikle akademik zgrlk ve ikinci olarak da evrim ve di
nin geni bir adan anlalmas iin mcadele edecekti
bunlar akan, fakat asla Darrow'un gndemiyle rtmeyen konulard. Scopes, basnn grme tekliflerini
reddediyordu ve sadece kontroln tmyle salanm ol
duu ortamlarda ara sra gzkyordu.
Byk jri 25 Mays sabah Scopes'un aleyhine alan
davay grmek zere toplandnda, yukanda anlat
lanlarn hibirinden haberi yoktu. Rhea Blgesi, Tennessee'nin onsekizinci adli blgesiydi ve bu yzden davay
stlenme grevi, Torn Stuart'a dt. Stuart, davadan her
iki tarafn nezdinde de sayg kazanarak kacak ve Tennessee'yi ABD Senatosu'nda temsil edecekti. Hicks kar

deler ve Haggard bandan itibaren ona yardm ediyordu

ve evrim kart yasay dinsel temellerde destekleyen,
Dayton'l gen bir avukat olan Gordon McKenzie de buna
dahildi. Byk jri toplanmadan nce McKenzie unlar
Syledi: "Evrimin resmi okullarda retilmesi, halkn ah
lak iin zararldr ve Hristiyan dini kalesini sarsc etkile
re sahiptir. Dahas, Tann'y reddetmektir ve bu yzden
buna izin verilmemelidir."*57*Stuart ise farkl bir yaklam
benimsiyordu. Byk jriden nce, Stuart evrime ilikin
kitab tantyor; ondan blmler okuyor ve Scopes'un ev
rimi retmek iin bu kitab kullandn kantlamak iin
baz rencileri tanklk yapmaya aryordu. Scopes, kz
ve erkek rencilere ders vermi olmasna ramen, sadece
erkek rencileri mahkemeye gelmiti. Toplam yedi
renci katlmt, ancak byk jrinin oturumuna tanklk
yapmas iin sadece arlmta. Btn bunlar, bir sa
atten daha az bir sre ald.
Scopes, rencilerin kendisine kar tanklk yapmala
rnda srar ediyor ve yantlarnda onlara adeta antrenr
lk yapryordu. Duruma ncesinde, gazeteciler ocuklar
sorgulamt; fakat onlar evrim kavramn pek anlam g
rnmyorlard. Birka, Scopes'un "Maymunlarn Tarzan'ndan szettiini" hatrlamalarna karn, hibiri insa
nms maymunun anlamn bilmiyordu. "Evrime ksmen
inanyorum, fakat maymun meselesine inanmyorum,"
diye zetlemiti ocuklardan biri. "Bu, jri odasmda ile
nen bir sutu," diye feryat ediyordu bir gazeteci.*38*
Chattanooga yaknlarndan gelen Bayarg John T. Raulston, iddianamenin okunmasn istedi. Raulston, dava
nn ilerlemesini ve onun iindeki kendi roln grmek
iin sabrszlanyordu. Gney Tennessee'deki blgelerin

hemen hemen yarsmda grev yapmt, fakat sonbahara

kadar kendisine Rhea Blgesi'nde herhangi bir grev ve
rilmemiti ve Scopes Davas'n Haziran bamda balatma
ya istekli olduunu ilan ediyordu. Son olarak, Rauls
ton'un byk jriye Scopes'un sorgulanmas talimat ver
mesinden baka, hakkmdaki yetersiz delillere ramen, g
nll sann evrimi snflarda retip retmedii halen
merak konusuydu.
ddia makamnn byk jriye yapt sunutan sonra
Raulston, evrim kart yasay ve Kutsal Kitabn ilk bl
mn yksek sesle okumaya balad. Daha sonra, yasalar
gerei jriye sorumluluklarn hatrlatmak zorundayd:
"Eer yasann ihlal edildii kanaatine varrsanz, vakit ge
irmeden suluyu sorgulamalsnz. Ve aklnzdan ltfen
karmaynz ki, siz bu yasann mantn ve politikasn aratrmakla ykml deilsiniz." Bunun dk bir cezaya
tekabl ettii aa ktnda Raulston, kendi fikrini ak
lad: "Bu yasarm ihlalini hafif bir su olarak grmekte
yim. Bu yzden yasann politik ve anayasal boyutuna ili
kin bir ey syleme gerei duymuyorum, fakat varolan otoritenin inenmesine hibir hukuku izin veremez," di
ye t verdi ve erkeklerden oluan jri, leden nce id
dianameyi incelemeye gitti. "Duruma salonunda hi ka
dn yoktu. Kadnlar gn buraya ulamam besbelli," di
yordu bir gazeteci. Emekli bir maden memuru olan jri
bakam, kiisel olarak evrim teorisini kabul ettiini, "fakat
yasay ihlal ettii gerekesiyle Scopes'u sulamak zorunda
hissettiini," anlatacakt gazetecilere daha sonra.*39*
Raulston'un davay hzlandrma istei, iki faktrden
kaynaklanyordu: Bir politikac ve seilmi bir resmi g
revli olarak hret olmay arzuluyor; dier yandan da mu

hafazakar bir Hristiyan ve bir Metodist rahibi olarak bu

ie ynelik derin bir misyon duygusu tayordu. Bu iki
faktr de, byk jrinin oturumunda ok akt. Gecikmi
olmasna ramen, fotoraf ektirip, basna deme verdi.
"Hayatmn her dneminde ve imdi de, btn meseleler
de gerei aratrmak, yaammn en byk tutkusu ol
muturzellikle de Tanr'ya ilikin konularda," diyordu
gazetecilere. "Fakat insann nereden gelip, nereye gittii
sorununda fazla deneyimli deilim."(60) Davada, Hristi
yan kurtulu plan iin Darrovv'u methederken, insan ev
rimi konusunda herhangi bir gr belirtmekten zenle
kand ve kendisinin bu davaya bakanlk etmesi iin,
Tanr tarafndan arldn hissettiini ve bu frsatn elinden kamasna izin vermeyeceini syledi.
Raulston, mahkeme zel oturumunun 10 Temmuz'da
balayacam aklad. "Bilim adamlar, jeologlar ve dier
okul grevlilerinin uzman tanklk yapabilmelerine ola
nak salamak zere, okullarn ve niversitelerin tatile gir
dii bir tarih belirledim," diye aklyordu. Taraflar bu ko
nuda uzlamlard. Raulston'un, davaya ilikin byk umutlan, gerek ile olan balarm yitirmesine neden ol
makla birlikte, davaclara niin geni bir zaman verdiini
aklamasna yardmc oluyordu. "Benim nerim, geni ve
bo bir araziye bir yap kurulmasdr," diyordu toplanm
gazetecilere. "Ve en azndan 20.000 kii alacak bir yere, s
ra sra koltuklar ina edilmelidir." Scopes'un szde suu,
Raulston'un iki yasa ihlalleriyle ilgili hemen her gn
grd saysz davadaki cezann aynsn tamasna
ramen, bu davada zaman snn koymuyordu. Raulston
Bryan ve Darrovv'un uzun konumalar yapacaklarm tah
min ediyor ve "Benim tahminime gre, dava entelektel

bir boyuta sahip ve dolaysyla her iki tarafa da kendileri

ni ifade edebilmeleri iin geni zaman tanmak gerek," diyordu.(61) "Bu davada byk meseleler sz konusu."
Scopes ve Neal, byk jrinin iddianameye ilikin ka
rarn vermesini, Adliye Saray'nn bahesinde beklediler.
Karar geldiinde Scopes, "Bu ii bitirmeye hazrm," dedi.
Daha sonra yorum iin tahrik edildiinde, "Danvinci teo
rinin, u ana dek varolan teoriyle uyumlu olmadn ak
lamaya baladn, ancak Neal'in onu durdurduunu ve
olay yerinden uzaklamasn saladn" not edecekti bir
gazeteci. Bu konumalar dinleyen bir jri yesi, "Kendini
bir ey zanneden bu delikanl, hemen burada almaldr,"
diye laf att.(62) Scopes, kasabadan hemen ayrlarak,
Kentucky'deki ailesini ve arkadalarn ziyarete gitti; Ne
al, Knoxville'e geri dnd; Stuart ve Raulston ise gezici
hakimlik grevlerine yeniden baladlar. Her iki taraf da
nlerindeki alt haftay, bir takm alimlerin Yzyln Davas'na ilikin ne srdkleri varsaymlara hazrlanarak ge
ireceklerdi. Tahminler lke apmda trmanmakta ve drt
bir yanda muhtelif rivayetler dolamaktayd.

 BENC BLM

AVANTAJLI
Y er A r a y ii

hakknda ha
zrlanan iddianame, Columbia niversitesi'nin sz geen
bakan Nicholas Murray Butler'n fke ve kzgnln alevlendirdi. "Tennessee Meclisi ve Valisi, bir aratrmac
nn ayn zamanda bir yasa bozucusu olmadan eyalette
retmen olmasn olanaksz hale getirmitir," diye anlat
yordu, haziran ayndaki diploma treninde. "Bir ounlu
un, ister fikir meselelerinde, isterse kiisel tavr meselele
rinde belirleyici olmas, en az bulac bir hastalk kadar
tehlikeli ve anti-demokratik bir kavramdr ve bundan k
ts olamaz." Muhafazakarlar ve evrim kartlarn,
renim kalelerini kuatan "yeni barbarlar" olarak ilan eden
Butler, "Gerek liberallerin, bu tepkisel ve gerici hareket
lerle savama cesaretinden daha iyi bir silahlar yoktur.
J O H N SC OPES

Bir insan kendi fikirlerini savunamadka ve sesini baka

larna duyuramadka, kesintiye urayan uygarlk kald
yerden ilerlemesini srdremez."01
Butler'm geni yank uyandran bu konumas, ayn za
manda, yaklaan davaya ilikin, eitimciler iin ak bir
ar olmann tesinde, yaklaan dava iin liberal tezleri
nin ekillenmesine de yardmc oldu. Muhafazakarlar,
Dayton'da sergilenmesi ve kar konulmas gereken, ilerle
meye kar mevcut olan aikar tehdidi temsil ettiler. Princetorin bamda bulunan John Greer Hibben, evrim kart
yasay "rezalet" ve Scopes davasn da "samalk" olarak
ilan etti. Yale'in bakan James Rowland Angell da benzer
bir yaklam tlyordu. niversitenin mezun olmaya
h a z r la n a n son snf rencilerine, "Eitimli insan, dnya
nn inkar edilemez fiziksel temelini ok iyi tanmal ve bu
nu hayat grnn iine katmay baarmaldr," diyerek,
rencilerine benzer bir bak asn aklyordu. ACLU,
nde gelen ilerici yirmi eitimciyi, Evrimi Savunma Fonu
Danma Komitesi'ne savunma iin para toplama iine yar
dmc olmalar iin davet etti. Bu yirmi kiinin hepsi de da
veti kabul ettiler ve bunlara, Harvard niversitesi'nin emekli bakam Charles W. Elliot ile Stanford niversite
si'nin emekli bakam David Starr Jordon da dahildi. ngil
tere'den George Bernard Shaw, "Muhafazakarln canavar
ca samalm" knarken, Arthur Keith de Scopes'un "olay
yerinde aslmasn" grmeyi istediim itiraf etti. Tennessee
yasasna ilikin gr sorulan Albert Einstein ise, "akade
mik zgrln herhangi bir biimde snrlanmas, bir top
lumun zerine utan kvlcmlar pskrtr," diyordu.
Haziran bamda ACLU grevlileriyle grmek iin
NewYork'u ziyaret eden Scopes onuruna Yurttalk Kul

b, resmi bir akam yemei dzenledi. Umulandan daha

fazla bir kalabalk gelmiti ve N ew York Times bunu, "her
trl liberal ve radikal dnceyi kapsayan" bir olay olarak deerlendirdi. Scopes'un ziyaretini haber yapan
N ew York Times muhabirine gre, "Tennessee'li lise
retmeninin evresinde ve liberalizm bayra altmda pek
ok insan biraraya toplanmt. Scopes'un evresindeki
"ordu" halindeki feministler, doum kontrol danman
lar, agnostikler, ateistler, ifade zgrl ve zgr ak sa
vunucular, sosyalistler, komnistler, vaizler, avukatlar,
biyologlar, psikanalistler, profesyonel liberaller ve yalnz
ca konumac olanlar bulunuyordu."(5)
ACLU, Scopes'un ziyareti sresince, btn Amerika'y
kapsayan bir imaj oluturmaya alt. Yurttalk Kulb'nn onuruna verdii akam yemei dmda Scopes, o
unlukla otel odasmda ya da zel toplantlarda bulunur
ken, bu arada ACLU savunma iin para toplamaya al
yordu. Kamuoyunun nne kt basm toplantsnda, da
vaya ilikin olarak olduka mtevaz aklamalarda bulun
makta ve "Eczanedeki bir tartma, ii bu noktaya getirdi,"
demekteydi. Radikal yanlarn nadiren ortaya karyordu.
"'Salon sosyalisti' deyiminin tam olarak ne anlama geldii
ni bilmiyorum; fakat sanrm ben yleyim," diyordu bir
muhabire. Bir baka muhabir Hristiyan olup olmadn
sorduunda, "Ben bilmiyorum, kim biliyor ki,"(6) yantn
azndan karmt. New York ziyareti sresince, arzula
nan imaj verebilmek iin elinden geleni yapt. W ashington
Post, "John Thomas Scopes, dn Kongre Ktphanesi'nde
ABD Anayasas'nn orijinal nshasna uzun uzun baktk
tan sonra, kabul edilmi bilimsel prensipler nda kendi
haklarn aramay ve lke genlerine rnek olmay dle

di," diye yazm, Scopes Post muhabirine dnerek, "Benim

dinsel olmayan grlere sahip ve aslnda bir agnostik ol
duum eklindeki izlenimi dzeltmek istiyorum. Herhan
gi bir kilise yesi olmamakla beraber, her zaman ok gl
dinsel duygulara sahip olmuumdur," demiti.07
Yaklaan davaya bilim dnyasndan destek olduunu
gstermek iin, Scopes Amerika'nn en nl evrimci bi
lim adamyla birlikte kamuoyu nne kt: Eski paleontolog Henry Fairfield Osbom, psikolog J. McKeen Cattell ve
genetik uzman Charles B. Davenport. Bu kii de, yak
laan davaya ilikin kamuoyu destei salamaya ve onu
ekillendirmeye yardmc oluyorlard.
Osbom, insan evrimi teorisine ilikin olarak yllardr
Bryan'la mcadele ediyordu ve bu teoriyi hem yayma,
hem de onun Hristiyanln ahlaki kavramlaryla uyum
lu olduunu gsterme gayretlerini iki katna kartmt.
"Bu byk davann en nemli yanlarndan biri, William
Jennings Bryan'm bu davada oluu ve ayn zamanda da
yarglanacak olmasdr," diye iddia ediyordu eitli kay
naklardan derledii ve Scopes'a ithaf ettii, dava arifesin
de yaymlanan kitabnda. Bilim, Osbom'a gre, insan ev
rimine dair reddedilemez kantlar sunuyorduhem de
Bryan'n iddia ettiinin aksine, Tanr'y Evren'in dna atmakszn. Bu kitapta Osbom, Bryan' bilimsel savlar kar
snda, "dinsel fanatizm"den dolay tamamen kr ve "Ta
gibi sar" olmakla itham ediyor; "O, Doa'run sesini ken
di att lklarla bomak isteyen biri," diyordu. Bu,
Bryan'n popler basmdaki yaygm imaj haline geldi:
Politik bir karikatrde Bryan, bir aratrmacy glgeleyen
ve esneyen haliyle resmediliyordu. Karikatrn altnda
ise unlar yazyordu: Bilim adam ile ovmen. "Bryan'n

inanc gerek deildir," diye srdryordu szlerini Osbom. "Bryan'n yaklamlar, gerek dine olduu kadar,
gerek ahlaka ve eitime de felaket getirecek yaklamlar-

BLM ADAMI LE OVMEN

Byan'n Scopes Davas sresince bilime olan saldnlann hic
veden karikatr.

dr."(8) Darrow'un reddettii modas gemi ve maksatl

bir evrim grne sarlan Osbom, Scopes'u "radika
lizm "e kar aka uyaryor ve Darrovv'un uzman tan
olarak tank krssne kmasn reddediyordu.*9*Yine de,
Tennessee'li retmenle ve Amerikan Doal Tarih Mze
si'nde, tarih ncesi fosillerlerle birlikte poz veriyor ve der
gi ve gazetelerde haziran ve temmuz balarnda Bryan'a
kar dncelerini aklyordu.
Sahibi olduu Bilim adl dergide ve Bilimsel lerleme
in Amerikan Birlii lideri olarak Cattell'in, Scopes adna
yrtt faaliyetler, Osbom'unkilerden daha az ne k
makla birlikte, kesinlikle daha az nemsiz deildi.
Cattell, New York'da, AAAS'in savunmaya yapaca
yardmlar teyit etmek zere Scopes'la grt. AAAS,
tasla Osbom, Davenport ve Princeton'l biyolog Edwin
G. Conklin tarafndan hazrlanan resmi bir karar bildiri
siyle, "Amerikan Sivil zgrlkler Birlii, retmen Sco
pes'un savunmas iin gerekli olan bilimsel uzman ve da
nmanlar konusunda gstereceimiz ibirliine gvene
bilir," sz veriyordu, "insan evriminin kantlan dnya
daki n yapm btn bilim adamlarn ikna etmek iin
yeterlidir," deniyor ve Darwin'in teorisi, "insanlk tarihine
mal olan ve ok byk gce sahip bir teori," olarak
yceltiliyordu.*10*Bu karar, Cattell'in abalar iin bir ba
lang vesilesi oldu. Bir bilim adam ve AAAS grevlisi olarak, Maynard Shipley'in Amerikan Bilim Cemiyeti'nde
onunla birlikte, Scopes'un savunmas iin gerekli bilimsel
destei salamak iin yakn alma frsat bulmulard.
Bir yaync ve bilim editr olarak, Bilim dergisindeki ya
zlarnda ortak amacn savunmasn stlenmi, Watson
Davis'e ait, bilimsel konulardaki makaleleri, gazete ve

delgilere pazarlayan bir ajans olan Bilim Hizmetleri'nde

yine birlikte almlard.
Davenport'un, Scopes davasyla ilgilenmesine, Bilim
Hizmetleri'nde "Evrimin Kantlan" balyla yaynlanan
bir makalesi neden oldu. Bu makale, lkede bulunan ok
saydaki gazetede yaynlanmt. Bu davann halk arasn
da uyandrd ilgiyi, birok bilim adam evrim konusun
da halk eitmek iin bir frsat olarak gryordu. Ameri
ka'nn nde gelen genetik uzman olan Davenport'un ilk
makaleyi yazm olmas, mantksal bir seimi temsil edi
yordu, nk Scopes tarafndan kullanlan ders kitab
Hunter'm Yurttalk BiyolojisiDavenport'un, insanlarn
evrimci ilerlemeleriyle ilgili aratrmalarna zel bir nem
veriyor ve bu sreteki dzgn "e seimi "nin altn izi
yordu.011 Ancak genetik e seimi, eitim gerektiriyordu.
Bununla birlikte, Bryan genetik dnce tarzn, evrimi
retmenin eytani sonularndan biri olarak hedef alm
t. "Muhafazakarlar, Kutsal Kitap'ta evrenin balangcna
ilikin anlatlanlar kabul ediyorlar," diye yazyordu Bilim
Hizmetleri'ndeki makalesinde. "Bir biyoloun ise, Tanr
szcnn anlamna dair kendine zg bir fikri vardr;
onun, doann kant olduunu dnr." Davenport, laboratuvar ortamnda retilen yeni "Muz trlerini" evri
min kant olarak sunuyordu/12*Daha sonraki makalelerde
ise, kltrel gelime ve insann kuyruk sokumu kemiini,
evrimin ilk kantlan olarak ileri srecekti. Bdlamasna sa
dece haftalar kalan Scopes davasyla birlikte, bu daha satlamadan eskiyen kantlar haber deeri tamaya ve ze
rinde konuulmaya deer bulunmaya balamt.
lke apmda bilim adamlan ve eitimciler evrim teori
si hakkndaki meraklarn ve ilgilerini aklyorlard. Ko

nuya ilikin kitaplar Tennessee'de bile card bir alc kitle

si bulurken, Vanderbilt niversitesi bakan James H.
Kirkland de, davarm Darwinizm zerine olan aratrma
lar tevik edeceini ngryordu. te bu ortamda, Ame
rikallarn ou, insan evrimi teorisini insanlarn may
munlardan geldii eklinde anlamaktaydar. Bryan, toplantdarda yapt konumalarda bu yaygn anlay kulla
nyordu ve en ok alklanan eylerden biri de, "ret
menler, rencilerine onlann maymundan geldiini nasd
anlatabilir ve onlarn maymun gibi davranmamalarn na
sd bekleyebilir?" sorusuydu. Osbom ise, aksini kantla
mak iin bu frsattan yararland. "Bryan ve yandalarnn
saldrd, insann maymundan geldii teorisinin tamam,
saf bir kurgu ve bostan korkuluudur," yorumunu yap
yordu N ew York Timed da. "nsann, sadece kendine ait,
uzun ve bamsz bir soyaac vardr." Osbom'un bu k
n izleyen Scopes da, basna benzer yorumlarda bulun
du. Evrimle ilgili youn aklamalar ve ileri srlen bilgi
lere atfta bulunan dnyaca nl bahecilik uzman Lut
her Burbank, davay "byk bir aka, fakat ayn zamanda
halk eitecek ve dolaysyla da banaz saysn azaltacak"
bir olay olarak tanmlyordu/131
Liberal rahipler de, Scopes davas ve iddianamesine
ilikin kamuoyunun feryatlarna katlmlard. Bu olaylar,
muhafazakar-modemist atmasn dorua kard. Libe
ral ve muhafazakar Hristiyan mezhepler arasndaki sa
va btn lke apnda manetlerden inmiyordu. Evrim
kart hareket, evrimci izgiyle ncil'in tartmasz kabul
arasndaki tartmadan dolay fraksiyonlara ayrlyordu.
Her iki taraf da artk konuya ilikin geri adm atmay kal
dramayacak noktaya gelmiti. Bryan, Kuzey Protestan

Kilisesi'nin iinde muhafazakar glerin kabullenilmi li

deriydi. Onun, Scopes davasna mdahil olmas, ngr
lebilir bir yank oluturmutu. "Geen pazar gn pratik
te, New York'daki her vaiz meseleye deindi," diye yaz
yordu bir gazete. "Bir ou yasay savunurken, bir ou
da knad ve William Jennings Bryan'm davaya katlmas
n eletirdi."04
Geen pazar, Gotham'da Bryan'a saldrnn ban e
ken ve onu Dayton'a kadar izleyen, nde gelen rahipler
den Charles Francis Potter, "Bay Bryan, muhafazakarlkla
ateizm arasmda seim yapmak gerektiini syleyerek,
meseleyi iinden klmaz hale getirmektedir," diye ilan ediyordu. "Eer bu ses, ncil'in her sznn kabul edilme
sini ve sadece bunun duyulmasn talep ediyorsa, eitim
seviyesi dk olanlar bu sese inanmaya balayacaklar
dr." Potter ve dier modemistler, bu kritik zamanda ba
ka seslerin de duyulmasna abalyorlard. "Biz, sadece
muhafazakar ilerlemeyi duymaya baladk ve Tennessee
davas, baraj kapaklarnn almasdr," diyor ve modernistlere "ncil'in bire bir gerek olduundan phe duy
duunuz onlarca nedeni aim ve gerekiyorsa onlan uak
lardan Gney ehirlerine frlatn," arm yapyordu.
Scopes davasna ilikin kamuoyu ilgisi artarken, Potter da
bu davann eitici deeri konusunda gittike iyimserle
meye balamt.031 Bir sonraki vaazmda "Eer evrim kar
tlan kendi dinleri dmda baka dinlerin de varolduu
nun farkmdalarsa, dinin ilkel biimlerden daha gelimi
biimlere doru nasl evrimletiini ve dinin ne denli bon
kr olduunu da kabul etmek durumundadrlar," yoru
munu yapyordu. "Evrim kart yasarm sahibi, zihinsel
gelimilik asndan Incil'in geldii zamanlardaki ge

belere, davaya verilmi olan gen adamn zekasna oldu

undan daha yalandr."06
Kamuoyunu eitme ve aydnlatma frsatn ele geiren
Potter, mesajn Dayton halkna tad. Esas beklentisi, sa
vunmann din konusundaki uzman tan olmakt. Fakat
sonuta, savunmann evrim teorisinin Kutsal Kitap'la uyumlu olduu ynndeki yaklamn onaylamay red
dettikten sonra, sadece bamsz bir yazar ve konumac
konumunda kald. Mencken, Dayton'dan yazd bir ra
porda, olay mahallinin atmosferini yanstyordu: "New
York'lu ve bir rahip olan Potter, davaya dahil olmak iin
umutsuz bir aba gsteriyor," diyordu Mencken. "Baara
mayaca kesin. Eer Darrow onu tank krssne kar
ma cesaretini gsterirse, btn izleyiciler ve jri onu Ad
liye Saray binasnn camlarndan atabilir."071Potter asn
dan ncil, insann korunmas gereken moral deerlerini ve
ilk dinsel bilinci yanstyordu. Ve tabii ki, modem evrimci
bir dnya gryle birletirilmesi gereken unsurlar var
d. Rappleyea, dava sresince Dayton'm kuzeyindeki Metodist Kilisesi'nde pazar gnleri vaaz vermesi iin Potter'
davet etti. Potter'm muhalifleri bunu engellemeye al
yorlard. Sonunda, Adliye Saray'nn bahesinde pazar
akam vaaz iin Dayton'dayd. Mencken'in tahmininin
aksine Potter bir gn, davann al duasn da yaptracak
ve insanln, "herkesin inand ve birok ad olan Senin
iin, gerein bulunduu ynde ilerlemesi iin" dua etme
frsat bulacakt. Mahkemede bulunan herkes Hristiyan
Tann'ya ynelmiti.08
Potter'm savunma uzman olarak yeri, Amerikal Hristiyanlar arasmda sekin bir yere sahip, Chicago niversi
tesi ilahiyat okulundan Shailer Mathews'e gemiti. Mat-

hews, kutsal kitabn modernist yorumuyla evrimci bilimi

kolayca uzlatrabildi: Nitekim; Dayton'a hareket etme
den ok ksa bir sre nce, "ncil'in yazarlar kendi yaa
dklar zamann dilini ve kavramlarn kullandlar. Onla
rn dinsel anlaylarna gveniyor ve onlar izliyoruz. Fa
kat ayn zamanda, onlann doaya ilikin grlerini ka
bul etme ihtiyacn da duymuyoruz," diye geni bir beya
nat veriyordu. "Biz, bilimin bize verdii evrende yaamak
zorundayz. Geree aykr olan bir teoloji ya terk edilmeli
ya da gelitirilmelidir." Bu, Mathews'u muhafazakarlarla
Potter'm arasmda brakmt. Bilim kutsal metni, muhafa
zakarlarn inandnn aksine, bilgilendirdi; fakat ncil,
Potter'm inkar etmesine karn ilahi olmaya devam etti.
"ncil'i gereklerle uyum iinde alglayan kii, Tanr'nn,
insanln yaratld srete aktif rol oynadn kabul
lenmekte zorlanmaz," diyordu Mathews. Ona gre, evrim
ilahi bir yaratyd ve insann dinsel anlay zaman iinde
geliirdi. Davada Mathews, Kutsal Kitabn yaradl inan
cnn nasl evrimci bir sreci tasvir ettiini "ve bu srecin
hem hayvan hem de ilahi unsurlarca ele geirilmi olan in
sanda nasl aa ktn" aklayacan vaat etti.(19)
Modernist rahipler ve teologlar, lkedeki saysz kilisede
muhafazakarlara saldrlarn srdryorlard. New York'lu Metodist bir rahip, "William Jennings Byran, Tanr'nn,
Kutsal Kitabn ilk blm yazldktan sonra, insanla olan
konumasna son verdiini dnyor," diyordu. "Yarad
l ve sa'ya bir arada inanmak samadr. Bu iki inan fark
l dzlemlerdedir," diye srar ediyordu Michigan'h Baptist
bir rahip. "Yarglanan evrim deil, Tennesse'dir," diye de
ekliyordu Kaliforniya'daki bir vaazmda. "Karar kamuoyu
nezdinde oktan verilmitir. Tennesse halk, btn dnya-

run gznde gln hale gelmitir." Birka haftada ve bir

denbire rahipler evrim teorisinin Incil'le attm iddia ediyor ve aklamalaryla manetlere kyordu.
Tennesse'nin kuatlm modemistleri bu anlaya b
yk bir cokuyla sanldlar. Birka Tennesse'li rahip, sa
vunmalm uzmanlar olarak hizmet etmeyi nerdi. Arala
rndan iki kii tanklk yapmak iin seilirken, tekiler de
Bryan'a ve iddia makamna saldrmaya devam ediyorlar
d. Haziran ortalarnda Knoxville'de, muhafazakar ve mo
dernist rahipler arasndaki tartmay izlemek iin byk
bir kalabalk toplanmt. "Bugn, teolojinin kendisini bi
limsel gereklere uyarlamas ars yaplmaktadr," di
yordu konumasnda modernist rahip. "Hristiyan teoloji
si kendini Kopemiki teoriye ve teolojinin gereklerine uyarlamtr. Ve hatta Hristiyan alimlarin ou, kendilerini
evrim gereine de uyarlamlardr." Tennesse'de bu
tarz bir alimlik, liberal Methodist bir okul olein Vanderbilt
niversitesi evresinde toplanmaktayd. Evrim kart ya
sa tehdidinin ilk ortaya kt srada niversite, nl
New York'lu modernist Harry Emerson Fosdick'i arl
yordu. Yasarm yrrle konmasndan sonra ise, bakan
kendi okulu iinde evrimi retmeyi srdreceine ant i
ti. Scopes davasnn ufukta grnmesiyle birlikte, okul
grevlileri haziran ayndaki diploma trenlerine ilikin
uygulamalar evrimci bilimin savunulmasna evirdiler.
"sa, bilim adamlarna ne dnmeleri gerektiini dikte
etmek iin bu dnyaya gelmemitir," diye ilan ediyordu
mezuniyet trenlerinde yaplan dini ayin konumacs. Ona gre, evrim teorisi Kutsal Kitap'la mkemmel bir uyum iindeydi. Gerekten de, Ona gre, ncil dinsel bilim
geliiminin evrimci bir portresini iziyordu ve kilisenin,

Darwin ve dier bilim adamlarn zel bir balk altnda

kutsamas ve azizler listesine koymasmda srar ediyor
du"Tann'nm gerek hizmetileri" olarak. Diploma t
reni konumacsnn dile getirdikleri ite bunlard/22*
Aslnda modernizmle muhafazakarlk arasmda bir
lml alan vard, ancak Scopes davas evresindeki tart
malar srasnda bu alan kamuoyunda fazla dikkat ekme
miti. Her iki gr de kendi iinde tutarlyd. Fakat birok
Amerikal, hem geleneksel dine, hem de modem bilime
yer aan pragmatik bir tercihi yelemekteydi. Bu ortodoks
inanca gre, ncil yaradla ilikin mecazi yorumlar d
lamyordu. "Biz insanlar, ncil'in her szne harfiyen uy
mayarak da Hristiyan olabiliriz." Scopes davasmda tank
lk yapmak isteyen bir savunma uzman, "St. Paul, 'Ben sa
ile birlikte armha gerildim/ dediinde ve David, 'Kk
tepecikler kolar gibi kat/ dediinde, her ikisi de yaz
dklarna harfiyen uyulmasn beklemiyordu. Benzer me
tin yorumlan bu tann, evrimci bilimle Yaradl teorisini
uzlatrmasna olanak veriyor ve evrimi Tann'nm yarat
mak iin kulland bir ara olarak kabul ediyorlard. Yer
yzn ve gkyzn Tann'nm yarattna tmyle ikna
oldum. Fakat, hangi yntemi kullandna ilikin Kutsal
Kitap'ta hibir ey bulamyorum," diyordu.123
Bir baka Hristiyan teolog ise, bilimle dinin kesinlikle
atmadn, nk her ikisinin de ayn bilgi alanlarna
ait olduklarn ne sryordu savunmasnda. "Incil a
sndan deil ama bilim asndan insan, yaradl sreciyle
ilgili sorularn cevaplarn aramaldr," diyor ve tanklk
yapmay neriyordu, "insan bilime gre deil ncil'e gre,
ahlaki ve ruhsal varlnn ve zekasnn nedenlerini ara
mak zorundadr."124 Bu iki tann ve Mathews'un temsil

leriyle, savunma, Amerikal Hristiyanlarn samimi dinsel

inanlaryla modem bilimin bulgularn badatrdklar
n gsteren pek ok yol bulmu oluyordu.
Popler basnn Bryan ve Riley gibi muhafazakarlar,

BEN VE HIRSTYANLIK
Birok Hristiyan'n, Bryan'n, evrim teorisine saldnlanm onaylamadn gsteren bir karikatr (New York World, 1925).

lmllar horgren modemist Mathews ve Fosdick ya da

Darrow gibi agnostiklerle kaptrmaya kararl olduu an
lalyordu. rnein, Bryan tanrsal evrimi, "dini elden gi
den bir Hristiyan'n acsn dindiren bir an kesici oldu
u" gerekesiyle reddediyordu. Mathews ise Musa pey
gambere ait yaradl kavramlar olmakszn, yine Musa
peygamberin nerdii ahlak kavramlarn koruma abala
rm reddediyordu.*25*1920'ler boyunca bu iki u da taraftar
kazanyor ve her ikisi de, Hristiyanln geleceini temsil
ettiklerini iddia ediyorlard. Onlarn atmas evrim kar
t hareketi dourmu ve Scopes davas sresince grd
ilgiyi de hak etmiti. Memphis'te yaynlanmakta olan
Commercial A ppeal gazetesinin yorumlan arasmda u
gzlemlere yer veriliyordu: "Scopes davasndan rendi
imiz bir ey var; o da, dine samimi olarak inananlarn t
rn kkeni tartmasna girmekten kanmak istiyor olmalandr. Bazlarnn kendilerine ait dinleri var, fakat bu kav
gaya kantklannda, onu kaybedeceklerinden, bazlan ise
kafalarnn kanacandan korkuyor. Bazlan inanma ko
numundalar, fakat inanlarm kamtlayamamaktan korku
yorlar." Ve bylece bunlar mey dam Darrow ve Bryan gibi
iki u rnee brakyorlard.*26*
Bu iki grubun ortasnda yer alanlar tmyle sessiz de
ildiler. Princeton niversitesi Rektr Hibbon, dava hak
knda aka ikayette bulunarak, "Beni de sizleri de, dinle
evrim arasmda bir seim yapmaya zorlayan giriimlerin
beni gcendirdiini belirtmeliyim," diyordu. Baz dinci
bilim adamlan ise bu frsat, materyalist olmayan evrim
teorilerinin tantlmas iin kllemiyorlard. Bunlarn bir
ou modemisttiOsbom gibi ve dier cepheden, Van
derbilt niversitesi bilim profesr olan ve N ashville

Banneryazar gibi. "Bir bilim adam olarak inanyorum ki,

Lamarck'n doutan gelmeyip, sonradan kazanlan zel
liklerin miras teorisi, muhtemelen dorulanmaktadr."(27)
"Bu, tartmay bir sonuca balayacaktr," diye devam ediyordu yazar. Bu trden ince savlar, baz gazetelerin
manetlerine kmt ve dinle bilim arasndaki atmay
dramatize ediyorlard.
Tennessee'nin dinci evreleri iinde nde gelen lmllk
taraftarlarndan James Vance bile Spopes davasna ilikin
tartmalara fazla katkda bulunmamt. Vance, Gney'deki en byk Protestan Kilisesi'nin rahibiydi ve bu
mezhebin en yksek mevkiinde grev yapm bir kiiydi.
Aynca, 1925 ylnda Amerika'nn en nemli yirmi be ra
hibinden biri seilmiti. Muhafazakar Billy Sunday ve modemist Harry Emerson Fosdick de bu yirmi be rahibin arasmdaydlar. 1923'de evrim kart hareketin balamasy
la, Vance ve nde gelen dier krk Amerikal, ki bunlara
Conklin, Osbom, 1923 Nobel dll Robert Millikan ve
Herbert Hoover da dahildi, bilimle dini farkl alanlarda
toplayan ortak bir aklamayla tansiyonu drmeye a
ltlar. Bu geni ilgi gren belge iki faaliyeti "birbirlerine
kart dnce alanlar"ndan ok "farkl alanlar" olarak
tanmlyordu. Buna gre bilim "doarm gerekleri, yasa
lar ve sreleriyle" urarken, din de kendine "insanl
n bilinci, idealleri ve zlemlerini" hedef semiti. Ancak'
bu bak as, bu iki alan arasmda giderek ykselmekte olan atma iin makul bir uzlama da sunmuyordu/28
1925'de Vance Tennessee Senatosu'na, "aptalca" evrim
kart yasa tasarsn iptal etmesi iin dileke vererek, on
lml ya da liberal Nashville bakannn arasna katld.
Dilekeyi Senato'da okuduktan sonra, yasa hkmet kar

t biri bile, dilekede "Tasary drme konusunda hi

bir ey ileri srlmediini iddia edebilirdi/291
Ulusal dzeydeki politikaclarn ou, davay Tennnessee'nin kendi meselesi olarak gren ve bu yzden de red
deden Bakan Calvin Coolidge'in ynetimini izledi. Tennessee'li politikaclar ise, yasay savunan fakat davaya ka
tlmayacan ilan eden ve Dayton'dan uzak kalacan
syleyen kendi valilerini izleme niyetliydiler. Yaplan tm
davetlere ramen davaya, sadece birka Eyalet Meclis ye
si katlmt. Yasa metnini yazan J. W. Butler bile, ancak bir
gazetenin davaya ilikin para karl yorum yapmasn nerdikten sonra ortaya kmt. i sendikalar ise, uzun
sre dost olduktan Byran ve Darrow arasmda taraf olmak
ta tereddt ediyorlard. Sadece savunma yanls Georgia
i Federasyonu gibi kk sendikalarn bir blm, taraf
olma yolunu semiti. Ulusal apta nde gelen iki ret
men rgt bu konuda ayr fikirlere sahiptiler. ACLU Y
rtme Komitesi yesi ve bakan yardmcsnn basksyla,
bu iki rgtten daha kk olan, Amerikan retmenler
Federasyonu, Scopes'u destekleyen bir karan benimsedi.
Daha byk olan Ulusal Eitim Birlii ise, benzer bir kara
r "Tavsiye edilemez" diyerek reddediyordu .<30) Davaya
ilikin en az yorumda bulunanlar arasmda Afrikal Ameri
kallar yer alyordu. ACLU ile dzenli olarak alan
NAACP, davaya ilikin New York toplantlarnn bazlanna katlrken, aralarnda Virginia'l John Jasper gibi birka
siyah muhafazakar Protestan da vard. Davann sonucu ne
olursa olsun, bu sonu Afrikal Amerikallar etkilemeye
cekti, nk Tennessee'deki resmi okullarda kat bir rk ay
rm hkm srmekteydi ve bu da, siyah rencilere, ilk
retimden sonra baka frsatlarn nn tkyordu.

Beyaz muhafazakarlar boluu doldurmak iin yana

girdiler ve gnll olarak modemist ve evrimcileri dava
zerine tartmaya ekmeye altlar. Amerika'nn her
kesindeki krslerde, muhafazakar rahipler Darwinizm'e kar koymaya devam ediyorlard. Bir ou Dar
row'a saldnyor ve materyalizm tehdidine dikkat ekiyor
du. Tennessee'deki bir rahip, "Tarihte Darrow'la karla
trlabilecek birinin yaayp yaamadn aratrdn ve
eytan'dan bakasn bulamadm," iddia ediyordu/31Riley, Norris, Straton, Martin ve Sunday gibi nde gelen ev
rim kart hal sefercileri, dava ncesindeki gnlerde yaradl tezlerini lkeye anlatmak iin gayretlerini iki
katna kardlar. Seattle'a giden trende, "on yldan uzun
zamandr sren kampanyay baaryla tamamlamak ve
halk eitmek iin muazzam bir frsat," diye yazyordu
Bryan'a Morris/32 Sunday ise, "William Jennings Bryan'n
aklayaca her dnceyi onaylayacam," ekliyordu Oregon'dan/33 Yaz geliyordu ve gerek ncil toplants, ge
rekse tartma sezonu en hareketli gnlerini yayordu ve
evrim kartlarna, hazr izleyici salyordu bu durum.
1920'ler boyunca kamuoyu, evrim teorisinin kendisin
den ve okullarda retilmesi taraftarlar ve kartlar ara
smda yaplan resmi tartmalardan bylenmiti. rne
in, 1924 ylnda, Straton ve Potter, Carnegie Hall'da b
yk bir izleyici kitlesi karsnda teori zerine kran krana
tarttlar ve bu tartma radyodan canl olarak yaynland,
soma da yazl olarak basld ve datld. nl tarihi Ro
nald Numbers, "yaradllarn nde gelen evrimcilerle
yapt tartmalar, btn ilgiyi onlarn zerinde topla
mtr,"*34 diyordu. Yaklaan davayla ilgili olarak kamu
oyunun ilgisi artyor ve benzer tartmalar lkenin her ya
nna yaylyordu, ki bunlara, Riley ve popler bilimci

Maynard Shipley'in West Coast'ta yapt seri tartmalar

da dahildi. Straton'un Seattle'da yaplacak olan son tart
malarda Riley'e katlmasmdan ksa bir sre nce, haziran
balarmda Bryan, "Dr. Riley'e kranlarm iletin ltfen,"
diye yazmt Straton'a. "yle grnyor k i, Los Angeles,
Oakland ve Portland'da izleyicilerin byk desteini sa
lad. Bu ok cesaret verici bir durumdur ve maymun-insan hipotezinin kolej ve din evreleri dmda fazla bir g
c olmadm gstermektedir. "(3S) En azndan o dnemde,
evrim kartlan nde grnyordu.
Riley ya da Straton'un varl byk bir izleyici kitlesi
ni garanti ediyordu, fakat haziran ortalarnda San Fransisco'da Shipley ile Seventh D ay A d ven tist dergisinin iki
gen editr arasndaki tartma fazlasyla dikkatleri ze
rinde toplad. San Fransisco Examine/ a gre, "Scopes da
vas, baka yerlerde olduu gibi San Fransisco'da da ilgi
toplayan, canl bir meseledir, zira toplant balamadan n
ce her iki akam da salon dolmutu ve daha sonra sokak
lar dolarak kaplara day anlmt."(3i) nde gelen California'l jri yeleri, yarglar panelinde de grev yapmlar
d. Shipley ilk tartmada Bryan'a saldrrken, sistemli ola
rak teoriyle ilgili teknik sorulan ne karmaya zen gs
tererek, "Dnyann ve zerindeki yaam m evrim sonucu
olduuna karar verildi," diyordu. kinci tartma, evrimin
resmi okullarda retilmesi zerine younlat. Burada
Shipley zgrlk ars yaparak zaferi kazand. Ship
ley'in kart, tipik bir Flristiyan yaklamyla, evrimin
retilmesinin "dinsel inanlar iin ykcl" temsil etti
ini ne srerek, resmi okullarda "din sorunu zerine ta
rafszlk" savunmas yapt. are: "Evrimi de, Yaradl da,
her ikisini de uzak tutmak"t. Shipley, Galileo ve Kolomb'un bilimsel teorilerinden dolay dindarca infazlarn

anlatarak karlk veriyor ve evrim teorisinin evrensel bo

yutta ne sahip bilim adamlarnca desteklendiini syl
yordu. "Biz, eitim ve deneyime dayanan ve iinin uz
manlan tarafndan gelitirilen, bu ve bunun gibi baka te
orilerin, kamu destekli eitim kuramlarnda ocuklara ta
ntlmasn istiyoruz. Bunu bask altna almak toplumsal
bir sutur."
San Fransisco tartmalarnn sonucu gsterdi ki, evrim
teorisinden phe duyan halk, zgrlk ruhu iinde, yine
de evrimin retilmesini hogrebilirdi. Belki Bryan bunu
batan itibaren alglam ve sadece evrimin doruymu
gibi retilmesini yasaklama ynnde kampanya yrt
mt; fakat imdi, Shipley'in bireysel zgrlk bala
nmda bilimsel teorileri renmek ve retmek yaklam
n benimserken Bryan, insan evrimiyle ilgili retilecek
her eyi yasaklayacak daha geni kapsaml bir yasay sa
vunmak zorunda kalyordu.
Yaplan tartmalar ve sylevlerle halka ulamaya y
nelik gl abalara ramen, Scope'un muhalifleri srekli
olarak, bas mm kendi mesajlarm tahrif ettiinden, kendi
mesajlarna ksmen de olsa, kendi yorumlarm kattklarn
dan yakmyorlard, rnein, San Fransisco tartmalannn ardndan, Hristiyan bilim eitimcisi George McCready Price, Bryan'a unlan yazyordu: "Bizim taraf Bay
Shipley'in srtm iyiden iyiye yere getirdi." Yme de ga
zete rportajlan kark olarak, tarafsz yarglar ve izleyi
ci tepkilerim veriyordu. Scopes davasnn balamasndan
ksa bir sre nce yazlan bir mektupta Bryan, evrim kar
t tartmalar konusunda basna ynelik eletirilerim dile
getirdi: "Sanrm gazeteler bilim meselelerinde dora sz
l olmak durumundalarhatta kendilerim bir tarafa da
ha yakn hissetseler bile. Kendini bilim adam olarak ad

landran birinin yapt tartma gtrr tahminleri do

ruymu gibi yanstmak hi de doru bir davran deildir
ve bana yle geliyor ki, bu tip tahminler yaymlanmaya
devam edecek. "(39)
Gerekte davaya kar duyulan baz nyarglar haberle
re egemen oluyordu. Amerika'nn nde gelen gazeteleri
nin ou savunmadan yana bir tutum sergilemekteydi.
Hatta Tennessee iinde bile bayazlarn ounda Dayton'da byle bir olaym sergilenmesi aka eletirilmesine
ramen, bunlardan birka da mahkemenin yasay uygula
masn savunuyordu. Sadece bir byk gazete, Memphis
Commercial Appeal, tutarl bir biimde iddia makamn
savunmay srdrd. Basnda kan ilk yorumlar arat
ran Nashville Banner bayazsmda unlar gzlemlemiti:
"Devletin iinde kendi kuramlarn dzenleyebilecek g
l ampiyonlar var, fakat yorum yapan pek ok editr, ger
ein yasalar tarafndan snrlandrlp snrlandnlamayaca sorunu evresinde dnmekte srar ediyorlar. Mr. Bryan kanlmaz olarak frtnann merkezindedir." Gazeteci
ler zerine yazd bir baka makalesinde de u grleri
dile getiriyordu: "Muhabirlerden bazlar tartmal mesele
zerine yazyor, tartyor ve uygarln davada snanmak
ta olduunu iddia ediyorlar. Vasat muhabir, mahkemede
ortaya kacak gereklere bal kalmaya aba gsteriyor,
fakat bu olduka gvenilmez ve aldatc bir durumdur."00*
Dnemin gazete makalelerinden yaplan daha sonraki bir
almaya dayanarak, iletiim profesr Edward Caudill,
"Basn, Darrow'a kar nyargya sahip"01 aklamasnda
bulunmutu.
nyargnn kayna ne olursa olsun, sonulan son de
rece akt. T. T. Martin davaya katlmak iin Chattanooga'dan geerken yapt konumada, son derece standart

bir iddiayla, dindar rencilerin bireysel zgrlklerini

koruduklarn syleyerek, evrim kart yasalarm savun
du. Aka, bireysel zgrlkle snrlayc yasa arasndaki
balanty gremeyen Chattanooga Timed da yer alan,
Martin'in konumasna ilikin bir makalede, onun iddias
n "olduka yeni" bularak reddediyordu.*42* Muhafazakar
lardan gelen mektuplardan bunalan gazetenin ynetici editr, bir denge bulma arayna girimiti; Chattanooga'nn nde gelen muhafazakar rahibini, gazetenin, dava
ya ilikin olarak kendi aralarnda yapacaklar deerlendir
me toplantlarna "hibir snrlama olmakszn" katlmaya
ard. Rahibe anlatlan uydu: "Gerek ve yalnzca ger
ek dnda hibir ey yazlmayacak." Bryan'n "vlme
ye deer" bularak selamlad bu yntem, hem bu rahibin
gnlk makaleleri hem de modernist din adamlarnn ya
da Watson Davis'in Bilim Hizmetleri'nin yazd makale
ler sayesinde olduka deiik ve ilgin grlerin bir anda
sunulmasna yol amt.*43*Bununla birlikte, dier gazete
ler bu yaklam izlemediler. Riley, Martin ve dier nde
gelen evrim kartlan denge salamak iin gazetelere keyazlan yazmay nerdiklerinde, byk gazetelerden
sadece birka bu neriyi kabul etti.
Evrim kartlan laik basndan adil bir yaklam grme
konusunda umutsuzdular. New Jersey'de rahip olan Sue
Hicks'in erkek kardei Ira, haziran ortalarnda kardeine
gnderdii bir mektupta hayal knklru dile getiriyordu.
"Davann sonucu hakknda hibir phem yok. Fakat ka
fam kurcalayan u ki, basm sempati duyduu evrimi za
fer kazanm gibi gstermek iin her eyi renklendirerek
yanstacaktr. Bu davarm gerek ynlerini halktan nce
renmek, zelikle de Kuzey'de, son derece zor griin-

yor."(44) Kilise gazeteleri ve dergilerinde ise farkl bilgilere

rastlanyordu. Baptist and Reflector gibi bazlar iddia ma
kamn destekleyerek, editrlerini davay izlemesi iin
Kentucky'den Dayton'a gnderiyordu. Bir baka Baptist
dergi de uzaktan da olsa desteini esirgemiyordu. "Sco
pes, kendisini bir takm an gruplara ve oportnistlere alet olmak iin kurban eden aptalm biridir. "<4S)
Dava ncesinde, Washington kaynakl muhafazakar
bir dergi olan The Present Truth ise unlar ekliyordu:
"Scopes retmen olarak bir devlet memurudur ve maa
n devletten almaktadr. Dolaysyla, devletin onun resmi
grevinde ne yapmas ya da ne yapmamas gerektiini
sylemeye hakk vardr."(46)
Geleneksel kilise yaynlarnn ou mezheplerin hima
yesinde grnyordu ve bununla birlikte, birok kkl
mezhep, muhafazakar-modemist tartmasnda gr ay
rlna dmt. Bu blnme onlann gazete ve dergile
rini tam da Scopes davasnn ortasnda yakalamt. Baz
lar hem Bryan'm fanatizmini hem de Darrow'un doall
n eletiriyordu; dierleri ya hogr arsnda bulunu
yor ya da meseleden uzak durmaya aba harcyorlard.
Davayla ilgili tartmalar devam ederken, Katolik gazete
leri kilise yelerini her iki teoriye kar da uyaryordu. Ev
rim teorisi materyalist bir dogmayd ve evrim kart yasa
lar ise, muhafazakar Protestanlarn resmi eitimi kontrol
etmesinin bir parasyd. Katolik Basn Birlii'nin bir st
dzey grevlisi olan Benedict Elder, davay izlemesi iin
grevlendirilmiti. Elder Dayton'a vanr varmaz, "baz
metropol gazete yazarlarnn dinsel kompleksinden" ika
yet etmeye balamt bile. Ve iddia makamna destek ol
may neriyordu: "Biz Katolikler olarak, Bay Bryan'n n

cil konusundaki tutumunu tam olarak doru bulmuyo

ruz, ama bununla birlikte, Incil'in de korunmasn istiyo
ruz."^71 Elder Dayton'a, K nights o f Cblum bus'un bir st
dzey grevlisiyle gitmiti. "Amerikal Katolikler arasm
da Mr. Bryan'a ve Tennessee eyaletine byk bir sempati
duyulmaktadr," diye gzlem yapyordu grevli. "Bunun
la birlikte, bazlar ondan ayr debilir. Byk halk ada
mnn abalan Tennessee genlerinin Hristiyan inancna
hizmet etmektedir ve o, sayg grmeyi hak etmektedir. "(48)
Evrim kartlan yzlerini farkl mezheplere ait dergile
re ve yaynclara evirmilerdi, nk hikayenin kendi alarndan propogandasn yapmak istiyorlard. YVCFA'in
ayda bir kan dergisi, Scopes davasna ilikin destei
ni aklarken, Amerika'nn nde gelen iki Hristiyan der
gisi olan M oody M onthly ve Sunday School, dava konu
sunu ele almaya baladlar. Muhafazakar yaynevleri, zellikle de herhangi bir mezheple ba olmayan Fleming
H. Revell Company, szl saldrlara katkda bulunuyor
lard. Bryan'n yazd evrim kart kitaplar ok iyi sat
yordu ve Bryan, Scopes davasndan sonra sadece yazma
ya konsantre olabilmek iin ders vermeyi brakmay d
nyordu. T. T. Martin'in Cehennem ve Lise ve Price'n Or
ganik Evrim Hayaleti kitaplar rekor denilebilecek saylar
da sat yapyordu. Martin, Dayton'daki Adliye Saray'nn
yaknlarnda kitabnn aduu tayan byk bir pankartn
altnda kitabn bizzat satyordu. Bu durum, davann kar
naval atmosferini vurgulamak isteyen fotoraflar iin ol
duka popler bir fon oluturmaktayd. Amerika'daki
"interdenominatonal" ve "parachurch" rgtlerinin rol
yllardan beri bilinmekteydi. Buna karlk, geleneksel ki
liseler liberal ve muhafazakar blmlere ayrlyorlard ve

bu blnme mezhepsel izgileri oktan amt; Scopes

davasna yol aan gelimeler, yine de bu eilimizellik
le de muhafazakarlar iinhzlandryordu. rnein, da
vadan ok ksa bir sre nce Riley, evrim kart yasalarn
deiik eyaletlerde kmasn zorlamak iin yarm dzine
ye yakn demein kurulacan ilan ettiinde, "Bu der
nekler btn mezheplerin muhafazakarlar tarafndan
desteklenmektedir," diyebilmiti.149
Bryan, dava ncesinde yrtlen muhafazakar tantm
kampanyasnn merkezine oturmutu. lkenin deiik yer
lerinde sylevler veriyor ve nde gelen evrim kartlaryla
da ilikilerini srdryordu. ABI/nin gney blgelerini,
dava hakknda konumalar yapmak zere pek ok kez zi
yaret etmiti ve bu durum onun bakanlk yarndaki kam
panyasn artryordu. Bryan Chicagolu bir izleyiciyi,
"dava bir akadan ibaret deildir," diye ikna ettikten sonra,
"fakat ayn zamanda, devlet okullarndaki retmenlerin,
bilim adamlarnn tahminlerini Tanr kelam yerine kullan
malar ve Incil'e yaptklar saldrlar da sonun balangc
dr," diyordu.*50 ABD'nin orta-bat kasabalarndan birinde,
20.000 kiilik kalabaln topland miting ncesinde un
lar sylyordu: "insann akln ve duygularm kartran
en nemli unsuru bu davada buluyoruz: ocuklarmzn eitimi ve ocuklarmzn dini inanlar."*51 Tam bir kam
panya havasna giren byk halk adam, "Eer dnyann
kurtarlmas gerekiyorsa, bu davay kazanmak zorunda
yz," diye ilan ediyordu Brooklyn'de.*52 Temmuz aymda
kampanyay tamamlayarak evine dnen Bryan, Miami Rotary Kulbne yazd raporda, "Evrim ve din konusun
da yrtlen kampanyalar, dnyann dikkatini insanlarn
tam olarak anlayamadklar bir konu zerinde younla

trmaktadr," yorumunu yapmt. Scopes"un Dayton'daki mitinginden birka gn sonra, Bryan bir retme
ne eilerek usulca unlar syledi: "Evrimin ne kadar vah
ice ve kt bir ey olduuna dair hibir fikrin yok.//<S4)
Bryan'n youn program savclarn ortak bir strateji
toplants yapmasn zorlatrmt. Bryan'n haziran ban
da Tennessee'den geeceini bilen Sue Hicks, halk adam
nn Chattangooga'da bir konferans iin mola vermesini nerdi. Fakat Bryan'n bir sonraki gn Tallahassee'de konu
mas vard. "Nashville'de beni karlayabilirsiniz ve daha
sonra da Decatur'a geeriz," diyerek karalad bir cevabi
notu otel katibine brakt. "Bu bize trende drt saatlik bir
zaman kazandracaktr. Bunun gerekli planlar iin uygun
olduunu dnebiliriz." Bryan'n treni Nashville'e gi
rerken, ehrin mavi kurdelal delegasyonu ve eyalet liderle
ri onu selamlyorlard ve bando da "lerleyen Hristiyan
Askerleri"ni almaktayd. Dayton'n savcs Hicks,
Hicks ve Haggard o sabah Bryan'la bulumulard; Stewart
o anda mahkemedeydi. ddia makam, Dayton'da bir top
lant ncesinde sadece bir kez, Bryan'n Atlanta'da ksa bir
mola verdiinde bir araya gelmiti. Bunun dnda posta
kanalyla iletiim kuruyorlard. Yine de savclar arasmda
hemen iletiim kurulmutu. lk toplantdan drt gn sonra,
Sue Hicks erkek kardei Ira'ya, "Nashville'de Bryan'la ok
yararl bir toplant yaptk ve birlikte Chattanooga'ya getik.
Bryan dava konusunda ok evkli ve baka hibir konuda
konumayacak. Elbette Bryan'n harika bir adam olduunu
dnyoruz,"() diye yazd. teki kardeine yazd ben
zer bir mektupta da Sue Hick Bryan'n, "bu dava iin b
yk planlar yaptn ve bu davarm Hristiyanlk asndan
bir dnm noktas olduunu sylediini," ekliyordu.

Bryan kamuoyuna yapt aklamalarda, iddia makarunn stratejisine hi ama hi deinmedi. "Bu davay izle
yenlere aklamaya altm. imdiye kadar aklanmas
en kolay dava olarak gryorum bu davay," diye yaz
mt Sue Hicks'e balangta. "Davann z, halkn kur
duu ve destekledii okullarn kontrol zerinedir. Ka
nmca asl sorun buradadr," diyor ve ekliyordu: "Bu ara
da unu da aklamak isterim ki, en dk para cezasnn
dmda daha fazlas iin srar etmemeliyiz ve ben, sann
parasn almasna izin vereceim."*1 Bryan, bu durumu
Nashville'deyken yardmcsyla yapt grmeden son
ra yeniden deerlendirmiti. "New York gazeteleri bu me
seleyi tamamen yanl anlamaktadrlar," demiti muha
birlere. "Bay Scopes devletin retilmesini istemedii ey
ler iin maa talep etmektedir ve yine devletten, yasa kar
snda syleyecei eyleri dinleyecek, ocuklardan olu
an bir izleyici kitlesi temin etmesini talep etmektedir,
byle bir neriyi imdiye kadar hibir mahkeme destekle
memitir." Davaya ilikin olarak ykselen "evrim sorunu"na ilikin yorumu da ilginti. "Davarm, evrimle bir il
gisi olduu konusunda phelerim var."**
Bununla birlikte ve gizliden gizliye Bryan, bilirkii ta
nkl sayesinde evrim teorisini gzden drmeyi umut
ediyordu. Sue Hicks iddia makamnn ilk strateji toplant
sndan sonra, plan kardelerine ksaca yle aklad: "Bu
davay, meclisin okullar kontrol etme hakk olarak snrlandrabilir ve kolayca kazanabiliriz. Fakat, eer mm
knse hem hukuki hem de ahlaki bir zafer istiyoruz. Evri
min retilmesine ilikin yeterli kantlan ortaya koyduk
tan sonra, savunmann harekete gemesini bekleyeceiz.
Kar taraf byk bir olaslkla kendi bilimsel inanlan

dorultusunda ahlaki bir zafer kazanmak isteyecektir ve

evrim teorisini hakl karmak iin de birok bilim adam
n tank gsterecektir." te tam bu noktada Bryan, savun
may tuzaa drmeyi umut ediyordu. "Biz onlarla orta
ya kan her meselede karlamay planlyoruz. Ve un
dan eminiz ki, hi problem kmadan hem hukuki hem de
bilimsel alanlarda onlar yeneriz," diye vnmekteydi
Hicks. "Planmzn bir paras da, savunmann bizim da
vay meclisin okullar kontrol etme hakk olarak snrlan
drmamz dnmesini salamakt. Fakat, duruma ba
ladnda tartmay izleyicilere aarak ahlaki bir zafer ka
zanabiliriz."(60) Bryan, mahkemede tanklk etmek iin i
birlii yapan ve ayn zamanda John Hopkins tp okulu ho
cas olan Howard A. Kelly'ye olan gvenini ona yazd
bir mektupta dile getiriyordu. "Amerikan halk, evrimin
ne byk bir tehdit olduunu bilmektedir. Dayton'dan d
ar kacak olan bilginin bir sonucu olarak, byk bir tep
ki beklemekteyim Ve en gl unsurlar olarak da size g
venmekteyim,"(H) diye yazyordu.
ddia makam davaya ilikin hazrlk ve sunu konula
rnda sorumluluk alma iini nceden kendi arasnda pay
lamt. Duruma deneyimi olmadnn farknda olan ve
ayn zamanda Tennessee yasalarn da iyi bilmeyen Bryan,
hukuki meseleleri tamamen yerel savclara brakmt. Onun sorumluluu evrim teorisine kar tanklk yapacak
bilim a damlan ve teologlar bulmakt. Bryan'm bu noktada
durumada evrim teorisine yapaca saldnlara dair ateli
planlan suya dmeye balamt. Tennessee savclarnn
hibiri bilim hakknda herhangi bir ey bilmiyorlard. Sue
Hicks'in durumada bilimsel bir zafer kazanma konusun
daki kendine gveni Bryan'n meseleye ilikin yapaca

deerlendirmelere balyd. "Bay Bryan bizim iin tank

lar hazrlamakta," diye yazyordu kardei Ira'ya, ve pek
ok nemli bilim adam ile ilahiyat doktorunun kendisine
yardmc olacan umuyor."*1Bu byk umut ac bir ha
yal krklyla sonulanacakt.
lk strateji oturumu sresince Bryan, George McCready
Price'n evrim teorisinin rtlmesine ilikin almasna
atfta bulundu. Sue Hicks de kardei Ira'dan Price hakkn
da bilgi edinmiti ve Ira'ya gre Price, "en iyi jeologlardan
biri" idi.<63)
Fakat Price muhafazakar evreler dnda bir bilim ada
m olarak herhangi bir otoriteye sahip deildi. Bilimsel eitimden yoksundu ve alt gnlk yaratya ve Nuh Tufan'na ilikin kendine zg jeolojik teorilerini Adventistlerin
peygamberi Ellen G. VVhite'm almalaryla aa kan
metinlere dayandryordu. Adventizm muhafazakarln
kysnda duruyordu, bununla birlikte Prince'in almas
1920'lerde sadece Bryan ve dier nde gelen evrim kart
lan tarafndan destek grmt. Ve bir ou Yaradl teo
risinin "boluk teorisi" ya da "Gn/a teorisi" yorumuna
dayanak olarak, yeryznn uzun bir jeolojik tarihe sahip
olduunu kabul ediyordu. Savclar, evrim teorisine kar
bilimsel uzman olarak Price' gryorlard. "Siz, evrim
teorisini kantlanm bir hipotez olarak reddeden en nemli bilim adamlarndan birisiniz," diye yazyordu Bryan
Price'a haziran bamda. "Ltfen gelip gelemeyeceinizi bi
ze bildirin."*1Ancak Price ngiltere'de ders veriyordu ve
geri dnmesi de mmkn deildi. "Yaklaan durumada
hazr olsam bile, bir faydam olacan sanmyorum," diye
yazd Price Bryan'a gnderdii mektupta. Bryan'n yan
tysa kesindi: "Bu davada bana yle grnyor ki, evrim

teorisinin bilimsel ya da bilimsel olmayan karakterini tar

tmann zaman deil, fakat ayn zamanda nihai olarak onun blc ve "Tarikat" karakterini gstermek ve Hris
tiyanlk kart uygulamalarn ve eilimlerini aa kart
mak gerekir. Siz bunu pekala yapabilirsiniz."*651
Bryan davaya katlmalar iin baka bilimsel uzmanlar
la iliki kurmad. Birka onun tekliflerini zaten aka
reddetmilerdi. Sadece Kelly ona deerli bir evet yant
vermi ve unlar yazmt: "Hristiyan olan kii, insann
yaradlna ilikin olarak Kutsal Kitab harfiyen savun
maldr."*1Ancak Kelly, alt dzey canllarn yaam hika
yelerinde olas bir gelime sralamasn da kabul ediyor
du. Bir baka deyile bu, insan olmayan trlerin evrimlemi olduunun kabul edilmesi anlamna geliyordu. Bu
durum Bryan' stratejik adan skntya sokuyordu. "Ev
rimin gerek ya da hayali olmasyla deil, evrim gerei
ni kabullenerek vereceimiz tavizin kartlarmzn tered
dtsz kullanaca bir koza dnebilecei gereiyle il
gileniyorum," diye yantlad onu Bryan. "Eer evrimi ka
bulleneceksek, evrimin insana ulamadan sona erdii sa
vnda ncil bizi destekleyebilir." Elbette bu, insan evrimini
ele alrken bilimin karutlanndansa Tann'nn szne g
venmeyi neren Kelly'nin bak asna uygundu. ddia
makamnn teolojik konularda Kelly'den daha gvenilir
potansiyel uzmanlar vard. C. Riley, Straton ve Norris de
tanklk yapmay neriyorlard, bylece Bryan Kelly'i ye
dek statsne ald. "Gerekli olmadka sizi Dayton'a gn
dererek skntya sokmak istemiyorum," diye yazd ona
Bryan ve eer mahkeme btn bilimsel tankl engelle
mezse, bu gerekli de olmayacakt. ddia makamnn du
ruma srasmda balca amac da buydu.*671

Ehruma tarihi yaklarken, Bryan iddia makamn oluturan ekibin bileiminden endie etmeye balad. Yasa
rm Dayton'da ciddi olarak uygulanp uygulanamayaca
na dair sorular mevcutken, Bryan iddia makamna dahil
oldu. Aslnda bu, hafif su kapsamna giriyordu ve olaan
koullarda ehir ya da ile savclarm ilgilendirirdi. Fakat
genel savc iddia makamnn sorumluluunu stlendiin
de, varolan pheler de artk ortadan kalkm olmalyd.
Bryan esas olarak Dayton'l avukatlarla ilgileniyordu ve
hepsi de kendisi gibi duruma deneyiminden yoksun kii
lerdi. Savunma, Amerika'nn en iyi avukatlarndan oluan
bir ekip oluturmutu ve bu durum Bryan' endielendir
mekteydi. "Sizi ve kardeiniz Mr. Haggard' dnrken,
benim de katklarmla ve dardan yardm almakszn sa
vunmann saldrlar m gsleyebileceim izi sanmyo
rum," diye yazd Sue Hicks'e haziran ortalarnda. "Dava
ylesine nemli ki, ii ansa brakmamalyz." Bryan gayri
resmi olarak, "dardan bize yardm edecek olan iki kiiye
teklif gtrdm. Amacm en az savunma ekibi kadar b
yk ve gl grnmeyi salamak," diye devam ediyor
du/681Tercih son derece akt. Davay muhafazakarlk me
selesinin tesine geirerek, belirlenen amaca ulalabilirdi.
Bunlardan biri, Amerikan Yahudi Kongresi bakan vekili
Samuel Untermyer'di ve New York'tan gelecekti. Dieri
ise bir Katolik olan Montana senatr T. J. Walsh'di.
Hicks'e yazd bu mektupta Bryan Untermyer'i "Tan
dm en byk avukat" diye tantt. Untermyer'in babas,
Virginia'ya g etmi olan bir Yahudi'ydi ve Sava'ta
Gney iin savamt. savatan sonra, boanm olan
annesiyle birlikte New York'a g etmilerdi. Burada, hem
varlkl hem de mkemmel bir avukat ve sivil haklar sa
vunucusu olmutu.

Untermyer hem ACLU'nun hem de Amerikan Yahudi

Kongresi'nin liderliini yapmt, fakat Bryan onu De
mokrat Parti iin birlikte yaptklar ortak almalardan ta
nyordu. "Bir Yahudi olarak," diye yazyordu Bryan
Hicks'e, "Untermyer, Darrovv'culann Musa'ya saldrlar
na kar koymakla ilgilenebilir."(69) Untermyer de zaten y
le yapacakt. Tek sorun onun Avrupa'ya doru yola k
m olmasyd. Bryan'n mektubu Londra'da eline ulat
nda, Untermyer detayl tlerini telgrafla Bryan'a ile
tecekti. Untermyer, Meclis'in okul mfredatn kontrol et
me hakk konusunda tamamen hemfikirdi. "En nemli
nokta, sanklarn tartmann yani yasayla bir ilikisi ol
mayan konularda tartma amalarm engellemektir," di
ye yazyordu. "Ben olsaydm, uzmanlarca yaplan tart
malardan kanmayaen azndan evrim konusu zerin
dealrdm.
Eer mahkeme durumay ynetme
iinde yeterince zeki ve abuk olabilirse, duruma sadece
formaliteden ibaret olacaktr. Eer siz ve arkadalarnz
benim katlmam arzu ediyorsanz, temyiz aamasmda
bundan memnun kalacam size iletmek isterim."<70) Bu t iddia makamnn bilim uzman tan bulma sorunuy
la birleince, Bryan olduka dar bir hukuki strateji izleme
si gerektiine ikna olmutu.
Yerel savclar ve davaclar, Bryan'n dardan destek
alma fikrinden honut deildiler. Yerel adan popler ci
lan Bryan dndakilerin Tennessee mahkemelerinde ok
az bir arlklar vard. "Bir Yahudi'den t alma konu
sunda baz phelerimiz var," diye yazmt aka Hicks
Bryan'a.
Katolikler de sorun yaratmaya balamlard. Sue
Hicks muhabirlerle olan grmelerinde ACLU ve Dar-

row'un nde gidiyor grnmesinden duyduu hazz dile

getirdi. "Yapmamz gereken tek ey, Darrow'un bir ateist
olduunu jriye anlatabilmektir. Bunu baarabilirsek,
Darrow davay kaybedecektir. Mevcut kadromuzu kam
layarak ve dardan ek bir yardm almakszn amacmza
ulaabiliriz," diyorlard Bryan'a Hicks kardeler. Kendi
deneyimsizliklerini kabul etmekle birlikte, "Genel Savc
Stewart iyi bir anayasa avukatdr, iyi bir gzlemci, al
kan bir kii, iyi bir hatiptir ve gl bir manta sahiptir.
Sanrz bu koullar altnda, o tek bana hukuki maselelerle baedebilecektir." Byran itirazlara boyun edi ve Stewart'in sorumluluu stlenmesine raz oldu.*71* Untermyer Bryan'a verdii sz tutmak istiyordu, fakat itiraz aa
masnda kendisine, yardmna ihtiya duyulmad sy
lendi. Walsh ise meselenin ortadan kalkmasn bekliyor
du. Bununla birlikte iddia makam ekibine iki avukat da
ha katlmt. Buna ek olarak, emekli ve gezici hakim olan
Ben G. McKenzie, oluyla birlikte iddia makamna dahil
olmutu. Ve William Jennings Bryan, Jr; Arizona'daki
ABD Savcl hizmetinden ve Califomia'da grd zel
bir eitimden sonra Bryan'm olu da babasna yardm et
mek iin oradayd.
ddia makamn oluturanlarn stratejisine gre, duru
ma ok ksa srecekti. Mahkemeye sunduklan, tank liste
sini ieren resmi bir mektupta, Hicks kardeler unlar dile
getiriyordu: "Byk jrinin nnde kullandmzdan
farkl bir tank listesine sahip deiliz. Bizim anlaymza
gre, eylemin ayrntlarn aratrmak ve bir karara var
mak, Mahkeme'nin grevidir." Bu arada sylentilere ili
kin bir de olta atmay ihmal etmiyorlard: "Bir geree
kar gelmek ve savunmann bilimsel hayal gcn ser-

best brakmasna yol amak gibi bir arzumuz yoktur. Ku

zeyden ve kuzeybatdan gelen bu byk hukuk adamlan
bu gibi iftiralan atanlara acmayla ve merhametle bak
maktadrlar." Vali Peay de mahkemeye benzer bir tav
siyede bulunmutu. Durumadan ksa bir sre nce yapt
kamuoyu aklamasnda, "Bu dava bir saatte bitirilme
lidir. Bu davaya byk bir eymi gibi bir nem atfetmek
hem ok gereksizdir, hem de byk bir talihsizliktir," de
mekteydi. n d e gelen Nashville'li bir jri yesi de ayn
eyi dnyordu. "Scopes davasnn en can alc noktas,
devletin kendi okullarndaki mfredat belirleyip belirleyemeyecei hakkna ilikindir. Eer devletin bunu belirle
me ve kontrol etme hakk varsa, duruma hem ok ksa
srecek, hem de son derece skc olacaktr."
Byran ve Stewart, Darrow ve grubunun, duruma iin
ngrdkleri bu denli yetersiz bir tartma ortamn ko
layca kabullenmeyeceklerini biliyorlard. Duruma nce
sinde yazd zel bir mektupta Byran, "Uzman tankl
na izin vermezsek, ksa bir srede zafer bizimdir. Nihai
zaferi kazanacamzdan hi kukum yok, ancak bunun
ne kadar sreceini bilemiyorum," diyordu. Stewart ise
daha kanl bir sava beklemekteydi. "Duruma btnn
de son derece basit olmal," diye gzlem yapyordu. "Bu
da, yasa koyucularn eyaletteki devlet okullarn dzenle
me hakkm tehdit ediyor.... Hukuki sorunlar yznden,
bu allmadk meseleyi gzden karmak zereyiz."
Savunma doal olarak, evrimin retilmesine kar
karlan eyalet yasalarnn neden olduu "hukuki sorunla
ra" dair geni bir bak as oluturmu ve bu sorunlar aa karma ynnde bir strateji benimsedi. Darrow ve
Malone davaya ilikin savunmalarnn yaklak bir ay s

receini sylediler basna. Hays bunun nedenlerini akla

d. Tennessee yasas, Incil'in yaradla bak asn inkar
eden retiyi yasa d ilan etmiti. Hays'e gre mevcut
hukuki sorun, ayn zamanda "evrimin bugn ulat bil
gi dzeyi nda anayasaya uygun deildi." Bilim adam
larnn ortaya koyduu kantlar dnldnde mantk
szd; dahas, "karlan yasa, mantksz olduu kadar be
lirsizdi de. nki ncil'i iki kii dahi benzer ekilde anla
myordu." Hays bu ikinci yaklam zerinde zenle dur
du. "Eer liberalizm ve namuslu dnce mcadelesi ka
zanlacaksa, bu mcadeleyi, Incil'i manevi bir ilham kay
na olarak kabul eden milyonlarca ald bamda Hristi
yan'n destei alnmak zorundadr. Dinle bilim ya da hat
ta, ahlaki bir kaynak olarak kabul edilen ncil'le bilim ara
snda atma olmadn gsterme eiliminde olan kant
lar, kar tarafn iddialarn yantlamakta, salt okullarn bu
muhafazakarlarn din d diye baktklar eyi retmekte
zgr olmas gerektii grnden daha etkili olacaktr."
Darrovv, Malone ve Hays'm, savunmann kontroln st
lenmesiyle birlikte, ounluk kontrolne kar verilen bi
reysel zgrlk mcadelesi, evrimin bilimsel kantlan ve
ncil'in yorumlanmasndaki dinsel teoriler de kapsam ala
nna girivermiti, "insanlarn mahkeme kararlaryla k
ve eitime ulaacak olmalar bir yenilikti" diye yazyordu
Hays, "fakat buna kar da klamyordu."1771
Savunma avukatlar, duruma ncesi uyguladklan
taktiklerle, kamuyounu eitmeye ve aydnlatmaya yne
lik abalarn younlatrmlard ve bu ynyle de iddia
makamndan kesin izgilerle ayrlyorlard. Bryan Darvvinizm tehdidi konusunda bol bol konutuu halde, iddia
makam duruma planlan konusunda olabildiince sessiz

kalmay yeliyor ve potansiyel tanklarna ilikin olarak

da kamuoyuna hemen hemen hibir aklama yapmyor
du. Buna karlk, savunma planlarna ilikin gayet ak
konuuyor ve Scopes lehinde tanklk yapacak olan bilim
adamlar ve teologlarla ilgili gnlk duyurular yaynl
yordu. Haziran sonunda rnein, Malone tannm on bi
lim adamnn listesini yaynlad: "Zaten bunlar tanklk
yapma konusundaki arzularn dile getirmilerdi."(78) Bu
on kiiden sadece ikisi Dayton'a gitmi, listedeki nemli
isimlerden Osbom, Conklin ve AAAS Bakan Michael I.
Pupin ise aka olumsuz yant vermilerdi. Savunma avukatlan, kendisi sadece danma komitesinde grev ya
pacan sylemesine ramen, nl bahecilik uzman
Luther Burbank'n tanklk yapacan ne sryorlard.
Scopes'un savunmas iin gnlk olarak yaynlanan du
yurularda ad geen bilim adamlarnn, Amerika'nn en
saygn bilim adamlan oluu ve bunlarn evrim teorisini
desteklemeleri ve ayn zamanda kamuoyunu aydnlat
mak istemeleri, iddia makamnn dengelerini alt st et
miti. zellikle de kendilerinin anp tanklk yapmalar
n istedikleri uzman kiilerden bir ey kmamas, onlar epeyce zora sokmutu.
Bryan, savunmann uzman tanklarn poplist sy
lemlerle ktlemeye ve reddetmeye alyordu. "Bilimsel
egemenler, okullarmzda ne retileceini bize dikte et
me teebbsnde bulunuyor." Durumada ise, "Bu eyalet
insanlarnn reddederek yasa d ilan ettii yasay eletir
mek adna, szmona kendi bilimsel dorularnn propa
gandasn yapmak iin durumay kullanmaya alanlar
buraya tank sfat ile armak, kanmca son derece yan
l bir tutumdur," diye ekliyordu Bryan.*79 En byk endi-

ei, Burbank'n evrim teorisini destekleyen eylemlerinin

halk zerindeki etkisiydi ve onlan gzden drmeye a
lyordu. Bryan durumadan ay nce Riley'e yazd
mektupta, "Burbank'n dini reddettiini anlatan, Ohio'da
baslm bir mektubu grdm hatrlyorum," diyordu.
"Minnesota'daki arkadalarnzdan, ateist bak asndan
Burbank'n eylemlerini kutlayarak, ateist fikirlerini ilan
etmekten kanmasn istemeniz, sizin anzdan uygun olur mu?" Bryan'm endielenmek iin makul nedenleri var
d. Burbank halk arasmda ok iyi tannan bir kiiydi, zel
likle de yeni ticari bitki trlerinin retimindeki ustal ve
yaratcl, evrimin bir rnei olarak alglanyordu. "Ev
rim diye bir ey yoktur!" diyordu Bryan durumadan ksa
bir sre nce hayal krkl iinde. "Burbank sadece bir
tr iinde eitler retmitir. "<8)ou ifti olan Rhea Bl
gesi jri yeleri, Burbank' kesinlikle byk bir dikkatle
dinleyeceklerdi. Gerekten de Hays, mahkemede Burbank'a ait bir bildiriyi okuduunda, Yarg Raulston kol
tuunda silkinerek "Kendisi burada m?" diye sordu.
Hays'in sadece yazl bir metni sunduunu rendiinde,
hayal krkl gzlerden kamad/811
Btn olaslklara ramen, nihai olarak savunmaya yar
dmc olaca kesinleen sekiz bilim adam da, Dayton'llann tanmadklar kiilerden oluuyordu. Chicago Tribme
muhabiri, savunma tarafrun "evrim lehinde tanklk yapa
cak nde gelen bilim adamlarnn, Bryan tarafndan d
manca bir tutumla apraz sorguya maruz braklmasndan
korktuunu" yazd. Savunmann en nl tanklan olan
Osbom, Davenport, Cattell, Burbank, Conklin ve David
Starr Jordanzaten kamuoyu nnde kendi istekleriyle
evrime ilikin olarak Bryan'la arpyorlard. Onlarn asl

kayglan Bryan'dan ok, Darrow'un yannda grnecek olmalanyd. Hibiri Darrow gibi bir ovmeni destekleyen bir
rolde grnme fikrinden holanmyordu. Darrow'un ra
dikal agnostiklii bazlarn son derece rahatsz ediyordu.
Bylece durumadan ekilme karan aldlar.
Bu durumda Darrow, savunmann kamuoyu nnde
Bryan'la mcadele edecek tek temsilcisi oluyordu. Darrow,
durumadan nceki bir ay, davada Scopes tarafm glen
dirmek iin geni apl konumalar yaparak ve basm bildi
rileri yaynlayarak geirmiti ve aslnda elinden gelen her
eyi yapm saylrd. Haziran sonunda Dayton'a ve Knoxville'e yapm olduu ziyaretler en ok dikkat ekenleriydi.
Mencken, "Oraya vard gece korkun bir frtna vard,"
diye bildiriyordu Dayton'dan.<82) Darrow ile Dayton'llar arasndaki kartl sansasyon haline getirme abalarna
karn, kasaba halk Darrow'dan holanmaya balamt.
"Hasr bir apka takyordu ve son derece rahat grnyor
du," diye anmsayacakt Scopes daha sonralar. "Onu sev
mek ok kolayd. Ar ar ve rahat konuuyordu ve hi de
haval deildi. Sanki Dayton'da bym bir insan izleni
mi veriyordu. Kasabann insanlar gibi sradan davranyor
du."*831lerici Dayton Kulub, Darrow'un onuruna bir ziya
fet vermiti. Bu ziyafet, Darrow'a din ve evrim zerine olan
dncelerini aklamas iin resmi bir frsat yaratt. "Day
ton halk onun kiiliinden holanyor ve onun byk bir adam olduunu dnyorlar," diye yazyordu Sue Hicks
Bryan'a bir mektubunda. "Fakat konu inanlarna gelince
parmaklarm sallamaya balyorlar. "<64)
Darrow sadece Dayton'llara deil, btn Amerikalla
ra konumalar yapyor, bu yapt konumalarda, duru
mann nemim dile getiriyordu. lericiler Kulub'nde yap

t konumada yle diyordu: "Bu dava, insanlarn ya

amlarn etkileyen bir meseleye dair gr aynlklan ze
rinedir. lke zor gnler yaamaktadr. Btn rgtler, san
ki halka bir eyler dayatmaya alyor grnts vermek
tedir." Knoxville'deki Neal'in hukuk okulunda da, geni
bir izleyici grubu nnde unlan sylyordu: "Eer insan
rk ilerleyecekse, bunu kim gerekletirecek? Bay Bryan
m? En iyisi, herkesi zgr brakmak ve kendi zmlerini
kendilerinin bulmasn salamaktr ve doa bunu byk
apta ve gayet gzel baarmaktadr." Darrow kendi doac
ve materyalist bak asndan, hogr ve zgrlk ans yapyordu. "Ne olduumuz kaltm ve evreye baldr
ve biz her ikisini de kontrol edemeyiz. Sonu olarak, asla
kimseyi sulamam, asla yarglamam."
Darrow'un durumaya genel yaklam olduka fark
lyd. Hays, "Darrow'un stratejisi, sann ilemi olduu
sutan dolay oluan nyargy
ince espriler ve hafif
dokundurmalarla bertaraf etmekti," diye yazyor, Dar
row'un baka bir davada, eini ldrm sank iin ynelt
tii bir soruyu rnek gstererek: "Pekala, onun kendi kar
syd, yle deil mi?" Darrow burada zgrle kar oluan tehdidin kart etkisini vurgulamaya alyor ve
Bryan'n, evrimci dnya grnn ahlaki temellerden
yoksun olduu yolundaki iddialarnn nn kesiyordu.
Bu yaklam ve slup, sonu vermeye balamt. Hicks,
Darrow'un lericiler Kulub'nde yapt konumay, "hari
ka" diye tanmlyor, "Byk bir hatip bekleyenler, bunu bu
lamad," diyordu olduka etkilenmi bir gazeteci, Dar
row'un Knoxville'de verdii, neredeyse bir saatlik konu
may kastederek. "zleyicilerin karsnda, sarkk siyah giy
sileri iinde, onlara normal konuma tonunda hitap eden

bir adam vard. Yorgun, fakat sevimli bir yz, gzlerinden

zeka fkran, sklkla gldrrken kendisi nadiren glen bir
adam grdler. Ve ondan holandlar."*871Darrow'un tarz,
Bryan'n akademik zgrlkleri ounluk lehine kstlama
ynnde yrtt abartl ve kat slubuyla atyordu.
Haziran aymda Tennessee'ye yapt ziyarette Darrow,
eyalet barosunun yllk toplantsnda davaya ilikin olarak
kendi tarafnn dncelerini anlatma frsat buldu. Fakat
Baro Bakan, yaklaan duruma ve mevcut tartma ko
nusunda delegelerin kafalarnn karm olmasn bahane
ederek sznden geri dnmt. Yasann taraftarlar Dayton'n ve bir su davasnn "reklam arac" olarak kullanl
masn knyor ve yasann temyize verilmesini savunan
larla atyorlard. Memphis delegesi Robert S. Keebler,
yapt bir saatlik konumada sistematik olarak, yasann
anayasal adan itiraz noktalarn etraflca anlatm ve ya
say "yan ackl ve yan gln" olarak deerlendirmiti.
Toplantnn bir kaosa yol atn gren bakan, konunun
tamamen gndem d brakldn ve Darrow'a yaplan
davetin geri alndn bildirdi/881
Bu gelimeler zerine ACLU, Scopes davasn savun
mak iin oluturulan zel vakfa katk salamak iin Keebler'in "yasaklanan" konumasnn iki bin kopyasn dat
maya balad. ACLU bildirisinde, "Kamuoyunun karlar
asndan Scopes davas, nl Dred Scott kararndan bu
yana belki de en nemli olaydr," diyor ve bylelikle de
sz edilen vakfn almalarn balatyordu, "inancmz
o ki, Amerika Birleik Devletleri'nin btn yurttalar, l
kedeki eitimin geleceini biimlendirecek olan bu dava
rm bir paras olacaklardr. "(89)
Durumadan nceki haftalarda Dam nv'un iki yardm
cs gerek basm gerekse kamuoyunun dier kesimleriyle

serbeste konuuyorlar, Darrow'un, davann nemini an

latma abalarn glendirmek istiyorlard. "Evrimin
retilmesini yasaklayan Tennessee Yasas, kutsal zgrlk
prensibini hie saymtr ve bugne dek bundan daha cid
di bir saldn da olmamtr," demiti Dudley Field Malone
duruma ncesi eyalete yapt ziyarette ve Knoxville'deki kadnlar gurubu toplantsnda.*90*Aa yukan ayn za
manlarda John Neal, Chicago'lu bir izleyiciyi yle uyar
d: "Scopes'a yaplan sulamalar mahkemede kabul edile
cek olursa, evrimin yargland baka durumalan izle
mek zorunda kalacak ve belki de Kongre'de insanlarn ey
lemlerini olduu kadar dncelerini de kontrol altna al
mak isteyen bir hareketle karlaacaksnz. "p) Darrow'un
tannm yardmclarndan Bainbrindge Colby, duruma
ncesinde Dayton'a yapt bir ziyaret sonrasnda, "yakla
an durumay bir tatil atmosferi kuatmaktadr. Halbuki
mevcut dava ve yaplacak olan yarglama, Amerikan va
tandalnn ve mutluluk gvencemizin temellerini belir
leyecek kadar ciddi ve hayati bir nem tamaktadr," di
yordu yaynlad bildiride.* Fakat basm, Colby'nin bu
uyansn ciddiye almamakta ve btn hadiseyi bir aka olarak grmekte direniyordu. Gazetelerde boy boy byk
halk adam Bryan'n karikatrleri yaynlanyordu. Bu ka
rikatrlerde Bryan, maymunlarla kavga ediyor ve genel
likle de maymunlar kazanyordu. Politik glmece ustas
Will Rogers, Dayton'a gelmesi iin yaplan daveti, "Bryan,
temmuzda New York hayvanat bahesinde olacakm,"
yorumuyla ustaca geri eviriyordu.*50
Malone, evrim teorisinin ncil'in yaradla dair yakla
myla atmad ynndeki savunma perspektifinin
sorumluluunu almt. Bu mesaj, Protestan Tennessee'ye
gtrecek olan Malone, iki kez boanm olan Katolik bir

avukatt ve ayn zamanda sosyalist balara da sahipti; hi

kuku yok ki, stlendii bu grev son derece zorluydu.
Fakat Malone olduka etkili bir konumac ve Dayton'daki savunma avukatlar iindeki yegane koyu Hristiyan'd.
"Sannm, en az Bay Bryan kadar gl bir Hristiyanm,"
demiti Chattanooga'daki bir le yemeinde. "Ayn an
da hem Hristiyanla hem evrime inanmakta herhangi
bir sorun gremiyorum." Yerel Civitan Kulp'teki akam
yemeinde yapt konumada da unlan sylyordu:
"Teoloji insanln arzular ve gelecekteki yaama dair
inanlaryla ilgilenirken, bilim doann evrimiyle ilgilen
mektedir. Bu farkl alanlar birbirlerine kart olmak zorun
da da deildir. Bilim ve din arasndaki atma, bir erkein
annesine verdii sevgiyle eine verdii sevginin birbiriyle
atmas kadar samadr.',p4) Bugnk Banner Gazete
si'nde, Bay Sue Hicks'in yapt grmede, Darrovv, Ma
lone ve teki ateistleri kyasya eletirdiini okudum." d
dia makamnn Nashville'li hukuk danman byle yaz
yordu Hicks kardelere. "Saldrlacak nokta burasdr ve
bunun en zayf nokta olduunu anlayacak ve cevab halk
la birlikte vereceksiniz."<5S)
Neal, kendi hesabna, akademik zgrlk zerine yo
unlat. Neal, "evrim kart yasaya kar Gneyli ente
lektellerin protestosunu temsil ettiini," iddia ediyordu.
Neal'e gre bu yasa, blgenin [entellektel] geliimini s
nrlandryordu. "Bu dava, dinin dinsizlie kar olmas
ya da muhafazakarlarn modemizme kar olmas davas
deildir. Bu dava, konuma ve dnce zgrln ilgi
lendiren bir davadr," diye anlatyordu New York izleyicisine.*96 Neal'in Tennessee okullarndaki yeni biyoloji ders
kitaplarnn, Scopes davas bitene kadar ertelenmesi y
nnde haziran balarnda yrtt almalar geni bir

ilgi toplamt. Neal'in hukuki tehditleri, eyalet ders kitap

lar komisyonu tarafndan umursanmad ve Hunter'n
Civic Biology kitab, nadiren evrimden szeden metinler
le yer deitirdi.
Genel olarak konukan olan Colby, yaklaan duruma
hakknda nadiren yapt basm aklamalar dmda fazla
konumuyordu. Duruma ncesinde Dayton'a yapt bir
ziyarette hasta gibi grnyordu. Chottanooga Times'dan
bir muhabir durumay bir cinayet davas olarak betim
lemiti; Scopes onu bir tecavz davas olarak adlandr
mt. Ne olursa olsun, gen bir savunmac (Scopes onun
en iyimser olarak bir moron; ya da daha benzer olarak bir
embesil olduunu sylemiti) silahlarn zerine dorult
mu olan izleyicilerin bulunduu bir mahkemede yeterli
sunum olanana sahip olmadan demiryolunun zerine
balanmt. Colby "Zavalllar! Zavall ve talihsiz insan
lar!" diye inlerken, Darrow mdahale etmemek iin ken
dini tuttu. Colby, New York'a dner dnmez ACLU'yu
davann daha lml bir federal mahkemeye alnmasn
salamaya ikna etti. Fakat bu istein temelleri son derece
zayft ve bir federal yarg bu son dakika talebini hemen
reddettikten sonraki teki savunma avukatlar bile bu
karan doru buluyorlardColby davadan sessizce istifa
etti. Bu gelime zerine Chattanooga Times muhabiri
"Kingston'daki mahkeme salonunda toplanan zorlu Ten
nessee daclarn grdkten sonra, Colby'nin 'Buras ba
na gre bir yer deil,' diye dnm olabileceini," yaz
yordu.*9 Darrow kendini evindeymi gibi rahat hisseder
ken, Malone ve ACLU temsilcisi Arthur Garfield Hays de
yaklaan durumaya bir macera ruhuyla bakyorlard.
Kasaba halk beklenen byk kalabalk iin hazrlkla
rn tamamlamt.*98 Grevliler, kasabann ana caddesini

yayalara tahsis etti ve bu cadde ok gemeden seyyar sa

tclar ve misyonerlerle doluverdi. Temiz ime suyu sala
nabilmesi amacyla, eyalet bir klorlama ekibi gnderdi.
plerin insan saln tehdit etmemesi iin bir salk me
muru gnderilmesi de ihmal edilmemiti. Chattanooga it
faiye takviyesiyle birlikte alt kiilik bir polis gc de gn
derilmiti. Kmr irketinin sahip olduu bo arazi zeri
ne geici bir turist kamp ina edilmi, Dayton'm en gzel
oteli olan Aqua'nn koridorlarna portatif karyolalar yer
letirilmiti. Kadnlara Yardm Grubu da, kasabann kilise
sinde bir dolar karlnda le yemekleri satmaya bala
m, Rappleyea da, malikane olarak bilinen 18 odal bir evi,
savunma uzmanlarn arlamak iin yeniden dzenle
miti. Kasabann nde gelen baz kiileri, bu evde hayalet
lerin dolat ynnde akalar yapyorlard, fakat sonuta
bunun bir aka olduu biliniyordu. Mencken, "Kasaba s
nrlarnn dmda eski ve bo bir evdi. Demir karyolalarla
kabaca denmiti. Bilim adamlarnn yanlarnda getirdik
leri kamp eyalan vard. Burada bulunanlar kat oynaya
rak vakit geiriyorlard," diye anlatyordu. Yakndaki bir
da otelinde dava boyunca bir caz orkestras mzik yapa
cakt. Yerel sinemada D ii eytan filmi gsteriliyordu.
Dayton'a olaanst bir hareketlilik gelmiti. iler,
Adliye Saray'mn bahesine bir konuma krss ve i
menliin yaknlarnda ilenin ilk kk akhava meyda
nn yapmlard. Robinson'm eczanesinde hem Bryan'n,
hem de Osbom'un kitaplar satlyordu. Eczanenin duva
rnda asl byk bir pankartta ise "Her ey Burada Bala
d" yazs okunmaktayd. Bunu aklamaya gerek yok!
Ana caddede buna benzer pek ok pankart vard ve birin
de "NCL'NZ OKUYUN!" yazyordu. Bu pankartlar
dan biri de Adliye Saray'n sslyordu. Kasabadaki nal

bur dkkannn at kat geici olarak gazetecilere tahsis edilmiti. Western Union en kritik yirmi iki operatrn
gazete haberlerini iletmeleri iin grevlendirmi ve yalan
daki ehirlere telgraf telleri demiti. Gney Demiryolla
r ve postane, yeni elemanlar aramaktayd. Dayton'a ek
seferler koyan Gney Demiryollar, turist bileti olan her
kese cretsiz konaklama salayaca ynnde reklam ya
pyordu. lerici Dayton Kulub de, zerinde, hasr apka
l, maymuna benzeyen bir yaratk bulunan demir paraya
benzer hediyelik eyalar hazrlamt.
Duruma Salonu da davarm hametine yakr bir e
kilde yeniden dzenlenmi ve duvarlar parlak krem ren
gine boyanmt. Beyz ilave sandalye yerletirilmi ve
ekim yaplabilmesi iin bir platform hazrlanmt. Du
ruma Salonu'ndaki gelimelerin dakika dakika iletilebilmesi iin telgraf telleri denmiti. Bu durum beyzbol li
gindeki byk malarn naklen yaynlanmasna ok ben
ziyordu. Telefon irketi bitiik odaya telefonlar koymu ve
merdivenlerin altna tuvaletler ina edilmiti. Jrinin otu
raca blm, merkezi mikrofona yer almas iin, sa
lonun ortasndan baka bir yere tamd. Zira bu mikrofon
lar, Adliye Saray'nn bahesindeki hoperlrlere ve kasa
badaki drt toplant salonuna ses iletecekti.
Chicago Tribm dun radyo kanal olan WGN, davay
canl yaynlayabilmek iin zel telefon hatlar detmiti.
"Bu dzenleme, kendi tarz iinde radyo tarihinde bir ilk
olacaktr," diye vnyordu Tribune. "Bunu, kitleleri ilgi
lendiren byk olaylar onlara aktarmann bir rnei ola
rak yapacaz." Bu tip bir yaynn geleneklere uygunluu
na ilikin endieleri ise reddediyordu. "Bu, herkesin ko
layca anlayabilecei gibi, bir su davas deildir. Hatta da
ha ok, bir yaz niversitesinin aln andrmaktadr. Sa-

S o ld a J o h n S c o p e s, o rta d a o n u n ilk

a v u k a t la n n d a n J o h n N e a l v e

s a d a d a G e o r g e R a p p le y e a d u r u m a i in m a h k e m e y e g id e r k e n ,
d u r u m a i in h a z r l a n a n b i r p a n k a r t n a lf a n d a g r n y o r l a r .

nk Scopes, zaten ihmal edilebilir bir faktrdr. nk

kendisine hibir ciddi ceza verilmeyecektir. Bu mcadele
tmyle fikirsel bazdadr," diyorlard duyurulannda.(100)
Bu gelimelerle birlikte kasaba nfusunun bileimi de
doal olarak deiime urad. Evlerini ziyaretilere kirala
yan pek ok insan, duruma ncesinde Dayton'dan ayrl
mt. Bir eczac olan F. R. Rogers, kendi ailesini krdaki
kulbesine tam ve kasabadaki m odem evini de
Bryan'n ailesine kiralamt. Darrow balangta, Rappleyea'nn yeniden dzenledii malikanede kalyordu, fakat
karsnn Chicago'dan gelmesiyle birlikte, yerel bir banke
rin boaltt eve geti. Malone, adn Doris Stevens olarak
yazdran arpc bir kadnla birlikte, Aqua Otel'de kala
cakt. Kadnn kendi soyadn kullanmas kasaba halk arasmda bir kafa karklna neden olmutu, fakat sonra
dan, bu kadnn Malone'un kars olduu anlald. Hays
ve Neal zamanlarn ounlukla malikanede geiriyorlar
d. Bu malikane, btn durumalar boyunca savunma eki
binin karargah olarak hizmet verecekti.
Avukatlarn arkasnda, deiik yerlerden gelen gazete
ciler, evrimciler ve evrim kartlan sraya dizilmilerdi.
Davay izlemeye Amerika'nn drt bir yarmdan ve hatta
Londra gibi uzak yerlerden, saylar iki yze yaklaan bir
gazeteci ordusu gelmiti/101 Sinemalarda gsterilen dnya
haberleri iin ekim yapmaya gelen ekipler de bu kalaba
la kalabalk ekliyordu.
Bir yldz ekiciliine sahip olan Bryan, durumadan
gn nce Dayton'a ulat. Bir yaz sca dalgas, 1920'lerin
o gnlerini, duruma sresince stacakt: Is mevsim nor
mallerinin yirmi derece zerindeydi/102 Bir muhabir,
Bryan'n le trenini beklerken, yaknndaki ayakkab bo

yacsna, "Neden btn kalabalk istasyonda?" diye sordu

ve ald yant kaydetti: "Willum Jennums Bryan' bekli
yorlar baym. ... O bir sert-kabuklu bir vaiz ... o, doru
bildii yoldan dnmeyen biri"(103) Royal Palm irketi niha
yet leden sonra 1.30'da ulamt ve bugne dek hi
durmadan gelip getii bu kk kasabada ilk kez dur
mu oluyordu. "Mr. Bryan arka platformdan adm attn
da, alklarla ve sallanan mendillerle selamland. Bay
Bryan, normal nfusun en az yans ve geici olarak say
lan artan gazeteciler ve fotoraflar tarafndan cokuyla
karland," diye gzlemlerini aktaryordu bir muhabir.
Bryan plak kafasn gneten ve scaktan korumak iin
takt kolenyel apkayla sk sk kalabal selamlyordu.
"Sadece burada olduumu sylemek istiyorum. Hemen
almaya balayacam. Ve yaplmas gereken her ey iin
hazrm," diyordu gevrek bir glmsemeyle.(104) Bu iler, ka
saba evresinde yapaca evrim kart konumalardan
ibaretti. ddia makam durumada bilirkii bulunmasna
kar ktndan ve sorunu, ounluun okullardaki mf
redat kontrol etmesine indirgemeye karar verdiinden
dolay, mahkeme dmda yapaca konumalar ve yapa
ca dier aklamalar, Bryan'n mesajn Dayton'da duyu
rabilmesinin en emin yolu olmutu. Erken gelerek (habere
susam muhabirlerden dolay) sahneyi kapmt. Bryan,
bu frsattan yeteri kadar faydalanacakt. Ceketsiz olarak
kasabay gezerken gazetecilerle konuuyor ve kendisini
destekleyenleri selamlyordu. Robinson'n eczanesinde re
sim ektiriyor ve evrimin retilmesinin douraca tehli
keler konusunda okul idaresine ders veriyordu. Bryan,
durumalar balamadan nce, biri lerici Dayton Kulub'nn onuruna verdii ziyafette, dieri de Morgan

Springs Oteli'nin yaknlarnda ak havada olmak zere

iki kez halka hitap etti. "Hristiyanlk ile evrim arasndaki
mcadele, lmne bir dellodur," diyordu lerici Kulp
de durumann nemine dair kendi grlerini aklar
ken. "Ateistler, agnostikler ve dier btn Hristiyanlk
kartlan bu savan karakterini davadaki karlarndan do
lay iyi bilmektedirler. Bundan byle Hristiyanlar da bu
savam karakterini anlayacaklardr."0051 Halka hitaben ak havada yapt konumada ise, "Evrimciler, aznlk ol
malarna ramen, okullarda kendi dncelerinin retil
mesini talep edecek kadar hogrszdrler. Ve onlarn
bu fikirleri, kendi dinlerini oluturmaktadr,"01diyordu.
Byk halk adam Bryan sorunun nemine dair halk
yeterince bilgilendirildii takdirde, halkn yagsna olan
inancm aka ifade ediyordu. "Bu davadan kacak kara
rn nemli olduuna ilikin szlerimden alntlar yapl
yor. Karardan ok, onu izleyecek olan tartmann daha nemli olduunu dnyorum. Bu tartma konuya dn
yann dikkatini ekecektir."0071 Hibir hukuki karar, uyan
m bir halkn iradesini boa karamazd. "Mahkemeleri
kim oluturuyor? Halk. Anayasay kim yapyor? Halk.
Halk, anayasay deitirme gcne sahiptir ve gerekirse
mahkeme kararlarm da deitirir,"*1081 diyordu lerici Kulp'de yapt etkili konumasmda.
Neal, Bryan'm lerici Kulp'de yapt konuma bo
yunca etrafndakiler alklarken, ta gibi souk bir yz ifa
desiyle dinledi ve bu konumaya resmi bir yant vermek
iin gecenin ge saatlerine kadar uyumad. "Biz, Bay
Bryan'm geen gece yapm olduu konumay, bir avu
katn bir su davasnn durumasna girmeden nce ve
imdiye kadar yaplm olan en dikkate deer konuma o

larak gryoruz. Durumaya evrim teorisinin gereklii

ne duyulan ihtiyac ve bilimle din arasndaki atmay
getirmek yerine, savunma tarafna yaplan bu meydan okuma, evrim kart yasann durumada yarglanmasn
engellemeyecektir. "<IW)Neal, byle bir durumann bir ay
srebileceini ngryordu. Bu ise, savunmann davaya
dair stratejisine pek gzel uymakla birlikte Neal, iddia
makamnn buna kar kacam da biliyordu. Bryan'm
konumas sadece bir alt. Savclar, davay ilgilendir
mediini dndkleri bu tip sorunlar gndem d b
rakmak iin harekete getiklerinde, savunma taraf ar
m numaras yapt. "Bu tannm avukatn, davarm l
mne bir dello olduu yolundaki grn duyduu
muzda, onun bu grne gvenerek ve binlerce dolar
harcayarak tanklar getirdik buraya," diyordu Hays ve
Bryan' protesto ediyordu.*1101 Elbette bu tanklar ve New
York'lu iki avukatHays ve MaloneBryan meydan okumasm yaptnda, zaten Dayton yolundaydlar.
New York'lu iki avukat durumadan bir gn nce
Chattanooga'da trenden indiklerinde, "Sizi grdme
ne kadar sevindiimi bilemezsiniz arkadalar!" diye ba
rd Rappleyea. "Bryan'n gelmesinden bu yana Dayton'daki olaylar o kadar skc ki anlatamam. Mr. Neal,
Scopes ve ben kendimizi kaybolmu tavan yavrusu gi
bi hissediyorduk." Malone glmeye balamt. "Duru
ma iin ge mi kaldm? Ge kaldmdan korkuyordum.
Fakat grdnz gibi Bryan'n gazetelere yapt konu
malarn okuyorum ve duruma da zaten yeni balam
saylr." Sahnenin sadece Bryan'a ait olmad artk ortaya
kmaya balamt. "Sorun, bazlarnn bizi inandrmaya
alt gibi bilimle din arasnda deildir. Gerek sorun,

bilimle Bryanizm arasndadr, inanyorum ki, durumaya

tank olarak ardmz bilim adamlar, bilim konusun
da Bay Bryan'dan daha ok ey biliyorlardr. Ve yine ina
nyorum ki, buraya ardmz rahipler, din konusunda
Bryan'm bildiinden daha fazlasn bilmektedirler." ddia
makam, bu tanklar tank krssnden uzak tutmak ve
Bryan'm da nutuklarm mahkeme salonunun dmda ek
mesini istiyordu. Savunma, mesajlarm hem mahkeme
iinde, hem de mahkeme dmda iletmeye alacakt. Bir
gazeteci, "Muhafazakarlar meseleyi bizim iin yeteri ka
dar geniletemiyorlar," diye yantlyordu Malone'u. "Ne
kadar geniletirlerse, o kadar memnun olacaz." Hays
glmsyordu: "Bu durum hem halk iin, hem de gazete
ler iin eitici olacak"*1111diye sz veriyordu.
Bu yorumlar, Tennessee'ye giden trende bulunan Hays
ve Malone'a elik eden gazeteciler arasmda yayld ve bu
yorumlar gazetelere geildi. Bryan'm Dayton'a varndaki
aaal karlama treni hatrlanrsa, Hays ve Malone'un ne
denli gsterisiz bir biimde Dayton'a geldikleri daha net
anlalabilir. "Bilinmeyen ve duyurulmayan kk grup, is
tasyondan sessizce geerek Dr. Rappleyea'nm arabasna
bindiler," diye not etmiti bir gazeteci. Dayton'a varlarn
dan sonra, heyecan yaratan tek bir olay oldu. Malone ve
Hays'e elik eden Charles Francis Potter, valizlerinin ak
araba bagajndan gen bir adam tarafndan alndn gr
dnde, irkildi: "Hey delikanl, o valizlerle ne yapyor
sun?" diye bard Potter.*1121"Endielenme dostum, o bizim
adammz John Scopes," diyerek yattrd onu Rappleyea.
Mvekkilleri de dierleri gibi san unutmutu.
Darrow da ayn gnn ge saatlerinde son trenle Day
ton'a vard. "Grnrde belki ellerinde mealelerle beni

selamlayacak bir alay yoktu. Yine de istasyonda, beni kar

lamaya gelmi birka kii vard ve ok nazike karlad
lar beni," diyecekti sonradan Darrow.13) Kameralar, Scopes'un istasyonda Darrow'u kucaklad sahneyi karmamlard ve bu sahne, sinemalarda dnya haberleri
iinde btn duruma sresince ve Amerika'nn her ye
rinde gsterilecekti. "Scopes yarglanmyor, uygarlk yar
glanyor," diyordu Darrow Dayton'a hareket ederken.
"Byk bir zafer dnda bizi hibir ey tatmin edemez. Amerika'nn ruhsuz, beyinsiz ve hogrsz dinci tutucu
larn nyargs zerine deil, tam aksine zgrlk zerine
ina edildiini kantlayacak bir nakavt gerekiyor."(U4)
Darrow, aklsz ounlua kar bireysel zgrl savu
nacak ve Bryan'a aman vermeyecekti. Her iki taraf da ken
dilerini byk bir meydan savana hazrlamlard.Yarg
Raulston, duruma ncesindeki son gn, Adliye Saray'nn bahesinde sanki dua edermiesine yapt bir ko
numayla bitirdi. "Dileim o ki, bu soruturmayla ilikisi
bulunan kiiler, herhangi bir teorinin doruluunu kant
lamak iin duyduklar hrstan ve alacaklan kiisel hazdan
feragat edeceklerdir," diyordu kamuoyuna yapt akla
mada. "Tann'nn yanlg nedir bilmeyen elinin yardm
ile, adalet ve gerein btn benim resmi grevimi yap
mama yardm edecektir."1115 Jri seimi ertesi gn balad.

 ALTINCI BLM

lk R a u n d l a r

RUMANIN

A I L I I NI

izlemeye gelen kalabalk, 10 Temmuz Cuma gn erken

den topland. Durumann saat 9.00'da balamas planlan
mken, izleyiciler saat 7.00'den itibaren Adliye Saray'na
dolumaya balamlard. "Dikdrtgen duruma salonu
nun kenar da gazetecilerle doluydu," diye not etmiti
ilerinden biri. "En nemli koltuklar gazete ve dergi ya
zarlarna ayrlmttpk dnlerde, dn sahibi aile
lere ayrlan yerler gibi."<1)Saat 8.45 olduunda, btn kol
tuklar oktan kaplmt ve ounluunu yerel erkek izle
yicilerin oluturduu halk, koridorlara ylmaya bala
mt. Bu insanlar, Dayton ve evresindeki krsal yerleim
birimlerinden geliyorlard. N ew York Times'da durum
yle betimleniyordu: "Yamalardaki iftliklerden gelen
bu insanlar, sessiz ve elimsiz kiilerdi. Btn koltuklan
igal etmekle kalmam, salon duvarlarnn nne de y
lmlard." Bu insanlar, Dayton'l gruplarn ekmeyi
umduklar ok para harcayan turistlerden deildiler. Za
ten bu tarz insanlar hi ortalkta grnmemiti. Fakat Do

u Tennesseeliler, bir gnlne de olsa, tal ve zorlu da

yollarn arabalarla ya da atlarn ya da katrlarn ektii
vagonlarla aarak, Dayton'a gelmilerdi.
Btn dava sresince Dayton'da sadece beyz ziya
reti kald; bunlarn yarya yaknn medya sektrnde a
lanlar oluturuyordu. "Durumay izlemeye gelen gaze
teciler uyuyorlar ve ok az para brakyorlar. Bunlar, Dayton'llann gelmelerini bekledikleri zengin turist kafilesi
deil,"<3) diye yazyordu Chattanooga Times. Gazeteciler,
al gnnn ok erken saatlerinde almaya balam
lard. Bazlar, duruma balamadan ok nce duruma
salonundaki basm masasmda yer verilmesi iin talepte
bulundular ve leden sonra kan gazeteler iin makale
ler hazrladlar. Evrim kart yasay hazrlam olan J. W.
Butler, bir ulusal haber sendikasnn yorumcusu rolyle
basm masasndaki yerini almt; fakat kendi yorum yap
maktan ok, dier gazetelere mlakat vermiti. teki gaze
teciler ise, Bryan'm ve Darrow'un duruma ncesindeki aklamalann izliyorlard. Basm fotoraflar ve sinema
larda verilen dnya haberlerini hazrlayan ekipler de, bir
filmin galasn izler gibi, nemli katlmclarn geliini kay
dediyorlard. Amerika'nn en iyi gazetecilerinin katlmy
la, dava bir izleyici ovu olmaktan ok, ksa bir sre iinde
medya olay haline gelmiti. Bu gazeteciler: H. L. Menc
ken, Watson Davis, Joseph Wood Krutch, Russel D. Owen,
Jack Lait ve Philip Kinsley'den oluuyordu. Dayton'da bu
lunan gazeteciler bir haftadan daha uzun sre boyunca, ulusal gazetelerin birinci sayfalarna egemen oldu.
Yarg Raulston, saat 8.30'da btn ailesiyle birlikte, bir
ncil ve dava konusu olan yasaya ait bir kitapla gelmiti
durumaya. "Yasaya ait kitab masann zerine koyarken,

neden bu kitaba ihtiya duyacan dnm olduunu

merak ediyordum. Bunu davann sonuna kadar bilemeye
cektim,"<4) diye yazyordu Darrovv daha sonra. Yarg, arkadalanyla gazetecilerin arasna karrken, ailesi de yar
g krssnn yaknlarna oturdular. Davann nemine
uygun olarak yeni bir takm elbise giymiti (gezici Tennessee yarglar nadiren cbbe giyerlerdi) ve ceketini kar
mt. Hava scaklnn dayanlmaz bir dereceye doru
ykseldii bildiriliyordu hava raporunda ve duruma sa
lonundaki an kalabalktan dolay hava sirklasyonu ok
zayft. Yarg, avukatlara ve mahkeme personeline ceket
leriyle kravatlarn karabileceklerini syledi. ounluk
ho karlamt bu nazik jesti, fakat yargcn durumalar
da sigara iilmemesi ynndeki kararna itiraz ettiler.
Bryan dndaki avukatlarn hemen hepsi ileri derecede si
gara tiryakisiydi. Gazeteciler de yle. yle ki, bazlan, da
vann ok ksa srebileceini syleyerek dalga geiyorlar
d. Sonuta, mahkeme personeli ve izleyiciler arasmda t
tn ineme olduka popler hale geldi. Yargcn makam
n bir buket iek sslerken, yerler tkrkle kaplanmt.
Scopes ve Rappleyea'yla birlikte savunma taraf da gel
di. Darrovv, kahvaltsn malikanede gazetecilerle birlikte
yapm ve toplanan kalabaln arasmda kasabaya gider
ken de teki savunma avukatlarn yanna almt. "Adliye
Saray'na yaklarken, dikkatimizi itlerde asl "sa'ya D
nn nsanlar" yazan bir pankart ve buna benzer nerilerde
bulunan baka yazdar ekti. Bahede ise, Uahder syleyen
ler dmda, deiik gruplar vard."(5) 8.45 civarnda, kruva
ze bir takm giymi ve elinde sigarasyla, adm atmann bi
le imkansz olduu salona Uk olarak Malone girdi. "Ablak
yzndeki en akrak havasyla kendisini durduran her

kesi selamlyordu. Gerekten de ok neeliydi,"*61diye gz

lemliyordu New Yorklu bir gazeteci. Duruma sresince
ceketini karmayan tek avukat Malone'du. Balangta,
kasaba halk onu, bu tavrlarndan dolay zppenin teki olarak reddetmiti, fakat bir sre sonra Malone'un gc ve
karizmasndan etkilenmeye balamlard. Hatta onun hi
terlemedii ynndeki sylenti de hzla yayld. Savc Ben
McKenzie ve birka izleyici durumann ilk gn scaktan
takatsiz kalmalarna ramen Malone, hem ilk gn hem de
btn duruma boyunca ara sra kalarn mendille silse
bile, sca kar mthi bir biimde direndi.
Malone'dan sonra salona Darrow girdi. "Darrow'un
grnm dier savunma avukatlannnkinden ok fark
lyd," diyor New York'lu bir muhabir. "Bir kere, kafas
ok bykt. Kay gibi yz, sert ve izgiliydi. enesi
kare eklindeydi ve iyice derine kam gzlerindeki aka
cl, yznn sertliini biraz olsun yumuatyordu. Dar
row ceketini astmda, pastel gmlei ve renkli pantolon
asks grnd. Her ikisi de bir kuak ncenin modasn
yanstyordu." Bir gazeteci Malone'a, "Darrow gibi siz de
pantolon asks takacak msnz?" diye takldnda, o g
lerek, "resmi giyinmeyi sevmiyorum," cevabn verdi. Bu
arada Neal sigara imekle megulken, Hays de basm men
suplaryla sohbet ediyordu. Scopes, "Tatildeki bir kolej
rencisi "ne benziyordu, diye yorum yapyordu bir gaze
teci: Ne ceketi vard, ne de kravat ve gmleinin kollarn
dirseklerine kadar kvrmt.*71Scopes'un gnlk giysileri
sinirli halini bir bakma gizliyordu. "Bana gre sahnenin
tamam anormaldi. Vitrinde olduumu ve her hareketi
min byk olaslkla hemen fark edileceini biliyordum.
Savunma masasndaki arkadalarm kadar rahat grn

mek, benim iin hi de kolay deildi. "(B)Scopes, mmkn

olduu kadar gze batmamaya alyordu.
Yarg Raulston balangtan itibaren davann al usuln benimsemiti, ki zaten baz kasaba ve ehirlerde
buna benzer davalar alabiliyordu ve Darrow'a "Albay"
diye hitap ediyordu. Malone da "Albay" olmutu, bazen
se "yzba" ya da daha dk bir rtbeyle anlyordu.
teki avukatlara da baz nvanlar verilmiti, fakat hibi
rinin bir aklamas yoktu. Herkes Neal'den nceki pozis
yonu yanstan bir isimle, "yarg" diye sz ediyor, Stewart
ve Ben McKenzie genelde "Basavc" olarak anlyordu.
Bryan bile zaman zaman Amerikan-spanyol Sava'ndaki
"Albay" rtbesiyle arlyordu. Yme de bazlar yargcn,
Darrow ve Malone'a Gney'de bir sayg gstergesi olarak
kabul edilen "Bay" szcn kullanmaktan kanmak
iin bu tarz bir ie kalkp kalkmadn merak ediyor
du, fakat yargcn, Hays de dahil olmak zere btn avu
katlara "Bay" diye hitap etmekten ekinmiyordu.
Bryan, Stewart ve dier savclarla birlikte saat 9.00'dan
az nce ieriye girdiinde, izleyiciler aniden alklamaya
baladlar. Raulstone, halk adamna hogeldin demek iin
adeta ne doru utu. DarrowTa Bryan el skrken, izle
yenler yeniden alklamaya baladlar. Din zerine farkl
dnyor olmalarna ramen, bu iki adam deiik politik
amalar iin birlikte almlar ve yine de samimi kalmay
baarmlard. Durumadan ksa bir sre nce Sue Hicks'e
yazd mektupta Darrow iin, "yetenekli ve sanrm ayn
zamanda da drst bir in sa n ,d e m e k te y d i Bryan. Dar
row da, Bryan'n her zaman samimi olduu ynnde bir
kanaate sahipti. Her ikisi de ellerini birbirlerinin omuzuna
atarak sohbet ediyorlar ve sonra da, yargc da yanlarna a

larak fotoraf ektiriyorlard. Malone, Bryan'a yaklatn

da, konuma daha resmi bir havaya brnmt. Belki de
Dileri Bakanl gnlerinden kalan kt anlarn bunda
pay vard. Darrow, pantolon asksn Ben McKenzie ile
karlatrmak zere uzaklamt oradan.
Bryan da scaktan bunaldnn iaretlerini veriyordu.
Gmleinin kollarn olabildiince kvrm ve yakasn da
iyice amt," diye hatrlyordu Darrow. "Scak dalgas ve
sineklerle savamak iin bulunabilecek en byk palmiye
aac yapra vard elinde."001 Mary Baird Bryan, kocas
nn arkasnda tekerlekli sandalyesinden izliyordu duru
may. Btn duruma boyunca, mafsal iltihabnn verdii
aclara ramen, yine de marur duruunu bozmamaya a
ba gsterdi. Bryan'm evrimin retilmesine kar balatt
hal seferine ve Scopes davasmda yer almasna gizlice
kar kmasna ramen, batan beri kocasnn yarmda ol
mutu. Raulstone koltuuna oturdu ve herkesi sessiz ol
maya ard. Duruma balamakzereydi.
Muhafazakar bir idarecinin ynettii uzun bir dua t
reniyle ald duruma. Scopes, bu treni, "Hi sonu gel
meyecek sandm," diye hatrlyordu. "Sradan bir dua et
me ii deildi bu; tartmal ve savunmay destekler yn
deydi," diye not ediyordu Hays. "Aklmzn kayna tan
rsaldr," diye dua ediliyordu. "Kutsal Ruh, jri yeleri,
sank ve btn avukatlarla birlikte olsun; olsun ki, onlar
da Tanr'ya sadk kalsnlar." Birok izleyici duyulabilir bir
biimde "amin" diyerek noktalyordu duay. Savclar, ba
larn onaylamak zere sallarken, gazeteciler savunma
masasna bakyorlard. Savunma avukatlar ise pencereye
doru gzlerini dikmi, dary seyrediyorlard. Yarg,
yerlerini almalar iin Byk Jri yelerini ieri ard.

Jri yeleri, yeterli duyuru yaplmadan, mays aymda

toplanmt. Bu yzden, yeni bir iddianame gerekiyordu.
Yarg dava konusunu jri yelerine tekrarlad. Ve Ste
w art ilk tanklar armaya balad. "rencilerden biri
tarak krssne kmak istemedi, nk bana olan bal
ln srdrm ek istiyordu. Ona, eer ifade verirse, bunun
benim iin daha iyi olacan syledim," diye yazacakt
sonradan Scopes. Durumalar, savunma avukatlarnn ar scaa almalar ve yolculuklarndan kaynaklanan
yorgunluklarn atabilmeleri iin sabahlar yaplyordu.

S c o p e s D a v a s n n
b a lk

s a lo n d a

D u d le y

F ie ld

n e m li k a r a k t e r le r i, d u r u m a

b ir b ir le r in i
M a lo n e , T o m

s e la m ly o r .

S o ld a n

Ste w a rt, W illia m

Y a r g J o h n R a u ls t o n e , v e C la r e n c e D a r r o w .

b a n d a

sa a

k a la

n d e k ile r :

J e n n in g s

B rya n ,

"Jrinin seimi byk bir enerji gerektirmiyor, yle deil

mi?" dedi yarg. Daha sonra da, le yemeinden sonra
hazr olmalar iin potansiyel yz jri yesini armas
iin erifi grevlendirdi. Usule gre, davet edilen btn
erkeklerin beyazlardan olumas gerekiyordu.01
le olmadan ksa bir sre nce, belki bin kii, frn gi
bi mahkeme salonundan Dayton kasabasnn festival at
mosferine dkld. Adliye Saray'nn arkasnda, koca
man bir mangalda piirilmi sr etleri satlyordu. Sosis
ve merubat satan tezgahlarla, kitap tezgahlan ve karna
val oyunlar iie gemiti. "Kr bir adam, itlerin deste
iyle yaplm yan glgelik bir yerde, hem kavurucu s
caktan korunmaya alyor, hem de orguyla da ilahileri
alyordu. Pazar Caddesi'nde baka bir kr ise, gitar ve
mzka alyordu," diye aktaryordu bir muhabir. Afrikal
Amerikallardan oluan drt kiilik telli alglar ekibi, so
kakta insanlan elendiriyordu. "Zenciler, Adliye Saray'nn bahesinde zgrce beyazlarn iine karmlard,"
diye not ediyordu, bu durum karsnda akn bir Ameri
kal. En byk heyecan ise, yaknlardaki bir kasabadan
kalkan iki uam, kalabaln stnden alak uula gemesiydi gnn sonlarna doru. Bu uaklar, Kuzey'deki
sinemalarda ertesi gn leden sonraki matinede, duru
mann balangcn gsterecek olan kameralar tayordu.
Jri seimi leden hemen sonra balad. Darrovv, bu
nun savunma asndan ok kritik bir olay olduunu vur
gulad; yzlerce jri adaynn iinden 12 uygun kiiyi se
mek haftalarca srebiliyordu. Tennessee'de hukuki gele
neklere gre her iki tarafn da jri seimine kez itiraz
hakk vard. Ve jri adaylarnn gemilerine ve muhafaza
kar eilimlerine bakarak, onlan darda brakmann fazla

ca bir anlam yoktu. Zira bu durum davarm ana konusunu

oluturuyordu ve bu yzden herhangi birini bu nedenler
den dolay danda brakmak, pek de ho bir tutum olma
yacakt. Darrow, zellikle militan bir muhafazakarla bu ko
nu zerinde tartrken, Stewart itiraz etti. "Eer bir insan
Incil'in evrim teorisiyle attna inand iin tartma
konusu yaplyorsa, o zaman devletin aksini dnenleri
buraya getirmeye ve onlarla mcadele etmeye hakk var
demektir." Jri seimindeki hayal krklm gizleme gere
i duymayan Darrow, "Jri yeleri arasmda evrime inanan
bir kii bulabilirseniz, onunla hesaplama konusunda size
tam destek veriyorum,"a2* diyordu. Stewart'm itirazna
ramen, muhafazakar eilimlere sahip bir jri yesi, n
yargsn kabul etmede fazlaca ileri gitmi, Raulstone da
bunun zerine onu jrinin dmda brakmt.
Darrow sonunda ak fikirli olduklarm iddia eden jri
yelerine raz oldu. Bunu kolaylatrmak iin jri yeleri
nin erif tarafndan seilmesindense kura ile belirlenme
sini istiyordu. Yarg, Darrow'un eitlik konusundaki en
dielerini gidermek iin, ilk kuray ekmek zere kzm
davet etti. ddia makam, birka klie sorudan sonra her
kesi kabul etti. Darrow ise, savunma adma potansiyel jri
yelerim ayakst sorguluyor ve genellikle benzer yant
lar alaca anahtar soru soruyordu: "Bay Smith, evrim
konusunda bir bilginiz var m?" diye balyordu Darrow
soru-cevap alveriine. "Hayr efendim, bu konuda bilgi
sahibi deilim," biimindeki kanlmaz yant geliyordu.
kinci soru, "ncil'in evrime kar olup olmadna dair bir
fikriniz var m?" Tekrar "hayr" yant ve nc soru:
"Meseleye dair kiisel kararnz, mahkemede ortaya ko
nacak delillere dayanarak m vereceksiniz?" "Evet efen-

dim," yant gelince, Darrow sz, "Umarm yle yapars

nz. Artk jri yesisiniz,"(13) diye balyordu.
Durumalarda n sralarda oturma avantajnn dnda
onlara sunulan bakaca bir ey olmamasna ramen, jri yesi adaylarnn hepsi de jriye katlmak istiyorlard. Bun
larn bir ou, kendi dnceleri ne olursa olsun, ortaya
kacak sonulan kabul etmeye yardmc olacaklarn syl
yorlar, bu balamda, evrim teorisi ve Hristiyanlk'la iliki
si konusunda herhangi bir fikre sahip olduklarn reddedi
yorlard. Bazlan ise, bu noktalara dair son derece umursa
maz olduklan konusunda effaf ve drsttler. Jri ye aday olarak davet edilen bir kiiye, dava konusuna ilikin
bir ey okuyup okumad sorulduunda, "Okuyamyo
rum," yant gelmiti. Darrow'un, "Gzlerinizden mi kay
naklanyor bu?" sorusu karsnda ise, "Hayr" dedi adam,
"okuma yazma bilmiyorum." Hays, bu duruma ilikin
yapt yorumda, "Bunu o denli yaln ve arbal bir bi
imde syledi ki, en azndan drst bir kii karsnda ol
duumuzu hissetttik," diyordu. Okur-yazar olmayan bu adam jriye dahil olmutu. "Evrim, ortalama Tennessee jri
yesi iin yeni bir fikirdir," kanaatine varyordu Watson
Davis. Bu durum savunma tarafna, jri yelerinin davaya
dair karar verebilmeleri iin bilirkii tanklna ihtiyalar
olduunu ne srmesi iin zemin hazrlamt.04
Jri yesi olarak arlan bu adaylarn biraz zerlerine
gidildiinde, muhafazakar eilimlerini gizleyemiyorlard.
Hibiri, Incil'e dair olumsuz ya da evrime dair olumlu bir
ey syleyemiyordu. lerinden biri hari, hepsi kilise ye
siydi. Yarg, ounluu krsal Rhea Blgesi'nin orta yal
ve kt eitimli iftileri olan jri ye adaylarnn inanlar
n derinlemesine soruturmann ardndan birkan he

men reddetmiti. rnein, evrim konusunda hibir ey

bilmediini syleyen bir ky rahibi, Darrovv'un phelen
mesine neden olmutu. Soru yamuruna tutulan rahip,
evrime dair vaaz verdiini nce reddetmesine ramen,
daha sonra kabul etti. "Evet, evrime kar vaaz verdim,
ok doal olarak! "<1S) Yerel izleyiciler grltl bir tezah
rata baladlar, rahip de Scopes'un yarglanmasnda yer
alma ansn bu arada kaybetti.
Darrovv genelde umut vaat eden kiileri, onlarn szle
rine gvenerek seiyor ve onlar aresiz biimde kabul ediyordu. "Jrinin birka durumadan sonra yaradl ko
nusunda byk bir ittifakla hemfikir olaca aka belliy
di. Darrow'un en byk umudu, Scopes'un knanmasn
dan nce, onun adilce yarglanmasn aka isteyebilecek
birka yrekli kiiyi jrinin iine sokabilmekti. Bylece, j
rinin hukuki anlamda adil olaca dnlebilir, fakat ta
rafsz olacan sylemek mmkn olamazd,"06 diye yaz
yordu olay yerinden H. L. Mencken. Jri seimi iki saat sr
m ve sonunda 20 kii seilmiti. Darrovv, "Umduumuz
gibi oldu," dedi gazetecilere. ddia makam adna Bryan
konumu ve "Sonutan memnunuz," diye yorum yapm
t.07 Kuzey'deki gazetelerin bayazlarnda, bilimsel bir te
orinin yarglanmas iin seilen bu jri aalanrken, gaze
telerden biri daha geni bir bak asyla inceliyordu olay.
"Geen hafta, Scopes'un yarglanmasnda grev alacak jri
konusunda beyaz basn kyameti kopard," diye not edi
yordu bir Afrikal-Amerikan gazetenin editr. "ikayet edenlere burada hemen hatrlatalm ki, bu jrinin grnts
hi de allmadk bir manzara deildir. Scopes davasnn
jrisi tipiktir. Bu jri, Gney'de Bourbon'da siyah erkek ve
kadnlarn muhalif grubun yelerine kar su iledikleri

sulamasnda yer alan jriden hi de farkl deildir."(18) Sco

pes da imdi benzer bir sula yarglanyordu ve yarglama
y yapacak olan, Bryan'm ounluuydu.
Jri seimi, herkesin beklentisinden daha abuk sonu
lanmt ve mahkeme, savunmann hazrlklar iin duru
may ertelemeye hazrlanyordu. Dava vekili Stewart, "So
run, buraya gelecek olan bilim adamlarnn yapacaklar
tanklklarla ve delillerin uygunluuyla ilgilidir," dedi.(19)
Darrow, gn boyunca birka kez meseleyi dile getirmiti.
Gerekten de Darrow'un mahkemeye syledii ilk szler
di bunlar: "Sayn Yarg, [jri seiminden nce] baka her
hangi bir ey yapmadan nce, tanklar sorunu hakknda
kk bir konuma yapmak istiyorum." Raulstone, Darrow'a izin vermedi. Savunma tanklarnn kabul edilip edilmemesine, iddia makam hazrlklarn tamamlamadan
karar verilemiyordu ve savunma, tanklarnn kabul edil
mesini istiyordu. Darrow, "Sayn Yarg, srarmn nedeni,
ardmz tanklar genel olarak ok uzak yerlerde yaa
maktadr. Tanklklarnn uygun olup olmayacana dair
bir phe varsa, onlan buraya getirmeden nce bu konu
yu akla kavuturmalyz," vb. diyerek, nceden karar
aldrmaya alyordu. ddia makamnn kendi pozisyo
nuna dair bir phesi kalmamt. "Bu mesele iin birka
kez toplandk. Evrim teorisinin ne olduu ya da ncil'in
yorumlanmasna dair ya da buna benzer konularda tank
lk yapacak bilim adamlarnn buraya arlmas uygun
deildir,"<20) diyerek yantlyordu Stewart. Fakat savunma
y meydana getiren de, zaten bu tartma konulanyd.
Watson Davis, "Savunmann asl grevi eitim sorunu
dur," diye Dayton'dan bildiriyordu ilk gn. Savunma ta
nklarnn bir araya getirilmesi grevini o stlenmiti ve o

kuyuculara, "Uzman tank yelpazesi son derece geni ola

caktr ve Dayton, dnen insan beyni evrimini yanstacak
bir sahneye dnebilir. Belki de bunu umut etmek ok faz
la ve bo bir hayal," diyerek gvence vermeye alyor
du.<21) Elbette, buna inanmak ok fazlayd. Vali Peay ve di
er nde gelen TennesseeTiler zaten mahkemeyi bilirkii ta
nkln kabul etme konusunda ve savclan da byle bir gi
riimekonuyla alakas olmad iddiasylakar kma
lar konusunda uyarmlard. Stewart bu meselenin daha
sonraya braklmasn kabul edeceklerini syledi. John Raulstone, savunmann "Tank dzenlemelerini pazar gn
rahata yapabilmeleri iin" meselenin cumartesi gn ka
rara balanmasn neriyordu. Fakat Scopes'un yol yorgu
nu avukatlar pazartesi gnne kadar beklenmesini istediler.(22) ddia makam, buna itiraz etmedi ve mahkeme hafta
sonundan dolay ertelendi. Bryan, mahkemede buna dair
bir ey sylememi ve tartmalar bitene kadar da, hukuki
meseleleri dier dava vekili arkadalarna brakmt.
William Randolph Hearst Uluslararas Haber Servisi'nden (INT) Jack Lait yle yazacakt: "Saylarla ifade edile
cek olursa, (al gn) tam bir fiyaskoydu. Sre dramadan yoksundu. Daha sonra da kzan ortam yattrmak
iin durumalara 48 saat ara verildi."*23 Dayton hafta sonu
nu sessiz geirdi. evre kasaba ve kylerden davay izle
meye gelenler evlerine dnmlerdi. Tennessee dndan
gelen ziyaretiler ise, elenmek iin Chattanooga'ya ve ba
dumanl byk dalarn serinliinde kafa ekmeye git
milerdi. Gazeteciler ve savunma avukatlar Chattanooga
New/'vn. davetlisi olarak Tennessee rmanda kayk gezisi
yaparak elendiler. ddia makamn oluturanlar gnbir
lik da gezisine gitmilerdi. En heyecan verici olay ise,

kendini Bamsz zgr Dnceci ve Eitimci olarak ifa

de eden birinin kasabann ilek caddesinde yksek sesle
Hristiyanla saldrmasyla balad; daha sonra huzuru
bozduu gerekesiyle gzaltna alnd ve aleni konuma
mas kouluyla serbest brakld.*24 Benzer olaylarn yaan
mamas iin kasaba grevlileri Adliye Saray'nm bahesin
deki platforma girileri iki gnlne yasaklyordu. "Dayton'dan daha ahlaki bir kasaba dnmek neredeyse im
kansz. Kasabada kazara bir iki kaaks varsa bile, hibir
ziyareti onlan gremedi," diye yazyordu Mencken, kasa
bada geirdii ilk hafta sonundan sonra. "McKinley yne
timinden bu yana kasabada ekici bir kadn dahi grnme
di. Kumar yok. Dans edecek yer de yok."*25*Cumartesi g
n yaplan caz partisi, Dayton'dan alt mil uzakta bulunan
Morgan Springs Otel'de dzenlenmiti.
Bryan, iddia makam yelerinin gezisine katlmam,
davayla ilgili almalarna devam etmiti. Bir gazete,
Bryan' iddia makamnn "hoparlr" olarak adlandr
yordu. Stewart, duruma salonunda evrim kart yasay
savunurken, Bryan da duruma salonu dmda, evrimin
retilmesine kar ar saldrlar dzenliyordu.*26 Bryan,
Stewart'm bilirkii tanklna kar kan kararm destek
leyen bir basm aklamas yaparak gne balamt: "Eer
Tennessee halknn kendi ocuklarnn dinini korumak
iin yasa karma hakk varsa, o zaman kendileri iin ne
yin zararl olduunu dnme haklar da vardr," diyor
du halk adam. "Neyin zararl olduunu sylemeleri iin
dardan uzmanlar getirmeye gerek yoktur."*2 Bryan, g
nn n bahedeki aacm glgesinde oturarak ve kendi
sini destekleyenleri selamlayarak geirdi. Ertesi gn yapa
ca iki konumann hazrlklarm tamamlamay da ihmal

etmiyordu bu arada. Mahkemenin savunmann bilirkii

tanklna bavurulmas nerisini kabul etmesi duru
munda Bryan, Riley, Straton ve Morris'e telgraf ekerek,
iddialarm rtlmesi iin kendilerine ihtiya duyuldu
unda, arlr arlmaz mahkemeye gelmek iin hazr
olmalarn istemiti.
Gazeteciler, Bryan'n sabah erkenden yapt aklamay
halen malikanede kalmakta olan Darrow'a vakit geirme
den ilettiler. Darrow'un odasnda oturulacak tek yer yatakt
ve o da yatandan yant veriyordu gazetecilere. Darrow,
"ddia makam sadece Scopes'un evrime dair ne dnd
n deil, ayn zamanda evrimin ncil'deki yaradl kav
ramyla attn da kantlamaldr," eklindeki savunma
yaklamn tekrarlad. O, evrim teorisinin Incil'le tezat oluturduunu gayet iyi biliyordu, fakat savunma ekibi bu
nun tersini iddia edecek olan Hristiyan bilim adamlarn
ve teologlan tank olarak gstermeyi planlamt. "Bay
Bryan, [jri yelerine] bu konuda kanta ihtiya duymaks
zn karar vermemelerini sylyor. Jrinin byle bir ey ya
pamayaca aktr," diye ilan ediyordu Darrow. "Evrim te
orisinin anlamn anlatacak bilim adamlarnn Tennessee'den ya da dandan gelecek olmasnn bir nemi yok
tur. Bilim her yerde ayndr. Anayasa, Meclis'in eyaletin
evresinine in eddi rmesine izin vermemektedir."
Darrow, leden sonra, iddia makamnn bilirkii ta
nkl meselesine dair hzlandrlm duruma nerisini
artk kabul etmeyeceini rendiinde, daha da sinirlen
di. Da gezisinden dnen Stewart, mahkemenin bu konu
da alaca kararn rnek oluturabilecei gibi, prosedr
hatas oluturacandan da endieleniyordu. Bu endiesi
ni malikanede kalan savunma avukatlarna iletttiinde,

Hays ve Neal onunla ayn fikirde olduklarn akladlar.

Darrow, Stewart ayrldktan sonra bu gelimeyi renmi
ve iddetle kar kmt. Fakat artk ok geti. "ddia ma
kamnn kendi anlamasna sadk kalmasn isteyeceiz,
fakat srar ederlerse yapacamz fazla bir ey yoktur," di
yordu savunma.*29*N ew York Times, Chicago'lu avukatn
"lgnca savatn" yazyordu.
Bryan'n pazar sabah, Dayton'un gneyindeki Metodist kilisesinde yapt konuma, tansiyonun daha da
ykselmesine neden oldu. Bryan, Darrow'un son akla
masna yant veriyordu: "Savunma avukatlar bizi, bilir
kii tanklna kar olan itirazmzdan dolay meseleden
kama giriimiyle suluyor. Aksine, abamzn amac, da
vay sorunun zne ekmektir. Yasann kendisi, ncil'le
atp atmadn dikkate almakszn evrimci hipotez
lerin retilmesini zaten aka yasaklamaktadr. Dolay
syla onlann tankl ister istemez tek tarafl olacaktr.
Onlar halen dine skca sarlm olanlan evrimle uyumlu
hale getirmek iin aba gsteriyorlar. Dolaysyla olduka
tek tarafl bir evrim gr ve onun sonularn sunacak
lardr. Yan gerek, bazen bir yalandan daha ktdr ve
onlann temsil ettikleri ise, gerein yansndan da az
dr. "(30) Cemaat, halk adamna tezahrat yapmaya balad
nda, John Raulston ve btn ailesi n srada oturuyor
du. Aym saatte Charles Francis Potter'm, Dayton'm kuze
yindeki Metodist kilisesinde evrim konusuna dair yapma
y planland konuma, cemaatten gelen itirazlar zerine
iptal edildi. Evrimcilere kar olan yerel ikayetlerin yan
sra, Columbia niversitesi'nin Tennesssee okullarndan
mezun olanlarn niversiteye girmelerinin engellenmesi
ynndeki bir neriden sz ediyordu gazetenin sabah

basks. Bu haber, okul mdr White'i harekete geirdi.

O da Dayton'm kendi niversitesini kurduunu ve bura
ya Bryan'n adn vereceklerini ne sryordu.
Bryan, le ortasnda Adliye Saray bahesinde oun
luunu Dayton ve evredeki teki yerleim birimlerinden
gelenlerin oluturduu 3.000 kiilik kalabala, nceden
hazrlad konumay yapt. Kasaba kurallar, konuma
platformunda evrim tartmasn yasaklad halde, Bryan
kendi fikirlerini bu platformu kullanarak anlatmaya al
yordu. "Okullar, ocuklarmzla ilikiye getiklerinde,
Tann'ya inanmaktan doan deerlere sahip olmak zorun
dadrlar," diye iddia ediyordu. "Mr. Bryan'n tarz, bu in
sanlar iin en ikna edici unsurdur; onun sesi bu insanlara
dokunuyor ve onlara nem verdiini dndrtyor," di
ye yazyordu N ew York Times. Kalabaln d halkas
iinde bir yerde, savunma ekibinden bir kii, gazetecinin
birine "Bu, toplumun vicdann etki altna alma giriimi
deilse, baka nedir?" diye ikayette bulundu. Potter, ayru
platformdan Bryan'a yant vermeyi planlyordu. T. T. Mar
tin durumalar sresince bu meydanda akamlar vaaz
vereceini gsteren bir izin belgesine sahipti, ama evrimi
tartmas kesinlikle yasakt. Martin, bir tartma sonras,
kendisinin de bu kurala uymas kouluyla Potter'a izin
verdi. Potter, deerler temelinde oluan zgr eitim tale
bini dile getirirkenkonumas hi de ekici deildis
zn de tutuyordu. Pazartesi gn mahkeme yeniden
balayacakt ve savunma yeniden g kazanma peindey
di, fakat o azndaki baklay bir trl karamyordu.
Kasaba dndan gelen basm mensuplan ve yerel izleyi
ciler, byk maaralan andran mahkeme salonuna dolu
tular. Bir gzlemciye gre, "Fotoraflarla kameramanlar,

masalar, sandalyeler ve merdivenlerin zerlerine tnemi

lerdi. Kalabalk da, koridorlar, kaplar, pencereleri ve yar
g krssnn arkas da dahil olmak zere her yeri kapla
mt. "Kasaba halk, adeta bir galerideki lke geleneklerini
yanstyordu ve bu kez kadnlar da durumaya erkeklerin
saysna yakn bir sayyla katlmlard."(31) Yarg, fotoraf
larn ilerini yapabilmeleri ve radyo sunucularnn mikro
fonlar test edebilmeleri iin yarm saatlik ara verilmesi ta
lebini erteledi. Darrovv, yargtan gayri resmi olarak, salon
da dua edenleri dar karmasn istedi, nk "davarm
zellikle dinsel bir ierii vard."(32) Raulstone ise bu talebi
geri evirdi ve muhafazakar mahalli bir rahibi davet etti.
Duann ucu savunmaya dokunuyordu. "Yeryznn ve
gkyznn, denizlerin ve her eyin yaratcs" Tanr'ya
dua ediyordu bu rahip.(a3) Hafta sonunda salona ierideki
havay temizlemesi iin tane elektrikli fan konmutu, fa
kat bunm da faydas olmad; fann kordonlar savunma
masasnn yaknlarnda hibir yere yetimiyordu. Salonda
ki tansiyon syla birlikte ykselirken, sahnelenen oyunun
gc izleyicilerin dikkatini ekmeyi baard.
Bilirkii tanklnn kabul edilip edilmemesi grl
meyecekti, fakat savunma iin yine de kritik bir gnd.
Bilirkii tankl meselesinin grlmeyecek olmas, du
ruma balangcnda bir frsat da yaratmt. Yargca sunu
lan bir teklifte, evrim kart yasann anayasa ile elitii
gerekesiyle iddianamenin iptal edilmesi isteniyordu. Bu
resmi teklifte, savunma ekibi evrim yasasna kar on drt
ayr noktada anayasal adan itiraz ederken, szl akla
malarnda bu itiraz maddelerinden hi sz etmemilerdi.
tirazlarnn en ciddi noktalarn Tennessee eyalet anaya
sasnn artlan oluturuyordu, nk federal haklar yasa
s o zamanlarda Birleik Devletlere yaplacak bavurulan

snrlandryordu. Eyalet anayasasnn en nemli madde

si, din ve bireysel ifade zgrln garanti altna alma
syd. Ayru zamanda iddianamelerin anlalabilir olmas
ve itiraz edilen yasann nvannn belirtilmesi gerekiyor
du ve mevcut bir madde de, meclisin bilim ve eitimi her
eyin stnde tutmasn emrediyordu. Dahas, gerek Ten
nessee ve gerekse Birleik Devletler anayasas, yasal ile
me tabi tutulmadan, herhangi bir kimsenin zgrln
den yoksun braklmasn yasaklyordu ve mahkemeler o
zamanlar bunu, mantksz devlet eylemi ve uygulamalar
olarak yorumluyorlard.
Savunma bu nergeyi ciddiye ald. Balangta, Neal
bu neriye ilikin tartma prosedrnn mahkeme tara
fndan onaylanmasn istiyordu. "Aydnlatc ve geni bir
aklama hakkmzn olmasn ve Basavcnn da kendi
savlarn bildirmesini istiyoruz. Bylece biz de son sz
mz sylemi olacaz." Eer mahkeme bilirkii tankl
m reddederse, bu avukatn davasn mahkemede savu
nabilmesi iin en iyi frsat oluturacakt. Darrovv'u dra
matik bir sondan kurtarmak iin Neal ve Hays bunun te
melini atacaklard. Bryan'a hibir ans brakmak istemi
yorlard. Yarg bu neriye kar olumlu gr bildirdi/341
Jri bu tartmalarn dndayd, nk iddianamenin ge
erlilii ve yasann anayasaya uygunluu konusundaki
sorunlara, yerlemi gelenekler erevesinde yarg karar
veriyordu. Bu iki konu da (yasann anayasaya uygunluu
ve iddianamenin geerlilii) kabul edilecek olursa, ite o
zaman jri sann sulu olduuna karar verecekti. Jri yeleri, pazartesi gn erkenden salondan ayrldlar ve
aramba gn leden sonraya dek de geri dnmediler.
Neal, konudan konuya atlayarak yapt konumasna
okuyarak balamt ve yargca sunulan nergede belirti

len ve anayasal adan nem tayan sorunlara deiniyor

du. Konumas, her zamanki gibi iyi biimlendirilmemiti
ve bulank bir su gibiydi. Sanki snftaki kaotik ve snk
ders verme stilini mahkemeye de tamt. Neal, yapt
sunu boyunca ounlukla okullardaki dinin kurumsal
lamasna kar olan anayasal tedbirlerden sz etti ve
"Meclis, Tennessee halknn ounluu adna (evrim kar
t yasay kartrken) hareket ettiklerini sylyor, biz ise
aznl temsil ediyoruz. Halbuki anayasamzn bu mad
desi aznlk haklarn korumaktadr,"(35) diyordu.
Hays onu, bir soruna odaklanan ve daha uyumlu bir
konumayla izledi. Durumun mantkszl devlet ve fed
eral kurumlann oluumunun polis gcnn bir uygula
mas altnda meydana gelmesiydi. "Benim kavgam hibir
kanunim polis gc altnda kurumsal olmayaca konu
sundadr. Devletin hakl olmas ise ancak onun mantkl
olmas ile gerekleebilir." Yasarm mantkszln akla
mak iin, dnyann gnein etrafnda dnd retisine
kar oluturulan hipotetik yasayla karlatryordu. "Be
nim kanm, byle bir davrann anayasal olmad y
nndedir. Ve Saym Yarg, bir ncekiyle karlan yasa arasndaki tek fark, Kopemiki teorinin artk herkese ka
bul edilmi olup, bunun bir ortak bilgi haline gelmi ol
masdr. Evrim de, Kopemiki teoride olduu gibi bilim
sel bir gerekliktir. Devlet elbette ki hangi konularn re
tileceine karar verebilir; fakat eer biyoloji retilecekse,
bunun yanl bir biimde retilmesi talep edilemez,"(36)
diye zetliyordu Hays.
ddia makamn oluturan ekipten, Dayton'm eski ve
yeni basavclarnn savlan tmyle birbirlerine ztt.
McKenzie, Stewart daha domadan hukuki hizmet ver
meye balamt. Kiiliinde somutlaan, eski tip gneyli

bir politikac tipolojisiydi. Ssl ve ateli konuuyor, an

lamsz komplimanlar yapyordu ve halka uygun bir mi
zah anlayna sahipti. McKenzie, Hays'in Kopemiki teo
riye kar karlan yasayla yapt kyaslamay reddede
rek balad konumasna: "O teorinin Bay Hays'in bizim
maymunlardan evrimletiimiz iddiasyla en ufak bir
benzerlii bile yoktur." Glmeler dindiinde, atlak se
sinin yksek tonuyla devam ediyordu: "O tip bir yasa,
hibir Tennessee'linin retken beyninden gememitir bi
le." Glmeler arttka, McKenzie couyordu. "Fakat onun lkesinde neler olabileceini bilmiyorum." Bu yal
Dayton'l savc, okuma gzlklerinin arkasndan bir g
zn ksarak, yasann ald konusundaki benzer yakla
m savunuyordu. "Rhea Blgemizdeki en kk ocuk
bile bu yasay anlayabilir," diyerek ii akaya vurdu.
"New York'dan buraya gelip, onun ne anlama geldiini
anlatacak kimseye ihtiyacmz yok." Malone "corafi" aalamalara itiraz ederek, McKenzie'nin konumasn
kesti. "Neden benimle tanmyorsunuz. Ben sizi seviyo
rum" diye yantlad onu gneylilere zg ar konuma
syla. Buna yant, "Ben de sizi seviyorum, fakat sizin ner
geyi kabul etmenizi istiyorum," eklinde geldi New Yorklu rlanda aksaruyla. "Sizi seviyorum," diye srar ediyor
du McKenzie, "Bundan eminim" diyordu Darrow.<37)
Stewart, le yemeinden sonra, iddia makamnn sz
cln devrald. O, gneyli politikac tipinin yeni kua
m temsil ediyordu; hazr, istekli ve kuzeyin en iyi avu
katlaryla eit temellerde rekabet etme kapasitesine sahip
ti. Muhafazakar deildi ve evrim kart yasann mantm
sorguluyordu; fakat ailesinin Protestan dinsel gelenekleri
de dahil olmak zere gneyli kltrnden gurur duyu
yordu. Meclisin, anayasal otoritesini kullanarak karm

olduu yasay btn kalbiyle savunuyordu. Savunma ve

kili bir soruyla onun savn kesmiti: "Bu yasa, dier din
ler karsnda Hristiyanla kolaylk salamyor mu?"

B a sa v c T o m
g r n y o r.

S te w a rt, S c o p e s D u r u m a s n d a v e r ile n b ir a ra d a

Stewart, bu soruyu sama bularak reddetti. "Bu lkenin

yasalan Incil'i tanmaktadr. Putperestler lkesinde yaamyoruz."(38)
Stewart, yasaya dair kendince ana nokta olarak grd
yaklama geri dnyor ve unlar sylyordu: "Bu,
meclisin eyalet fon harcamalarn kendi namna kontrol
etmek iin kard bir yasadr ve bunu yapmaya da hak
k vardr." Kiisel zgrlkler tehlikede deildi.
"Bay Scopes, sokak balarna tezgah aabilir ve sesi k
slana dek kendi dncelerini haykrabilir, fakat devlet okullanna gid ip ... kendi teorisini retemez. Bu yasay
karanlar, kendi semenlerine ve Tennessee yurttalarna
kar sorumlu durumdadr ve okullar da onlar kontrol et
melidir." Bryan gibi Stewart da ounluk ynetimini dile
getiriyordu; fakat o Bryan'dan farkl olarak asla evrime
saldrmyordu. Stewart'a gre, yasa koyucular herhangi
bir konuyu okul mfredatlarndan karabilirlerdi. Bu ge
nel deerlendirmeyi desteklemek iin de hukuki rnekler
den geni alntlar yapyordu/39 Duruma salonundan ay
rlan birok kiinin, 33 yandaki basavcnn "Deneyimli
kurtlar karsnda kendini ok iyi idare etti," dedii du
yulmutu bir muhabirin gzlemlerine gre/40
Bununla birlikte, yine de izleyicilerin ou Darrow'un
muhteem yeteneini tartyordu. "Her bakmdan saldr
gan bir al konumas yaptm. Bunu yapmamn nedeni,
davann herhangi bir aamasmda kesinlikle bir kapan
konumas yapma niyetimizin olmamasyd. Jri, askda
bekleyen nergenin sonucuna gre karar verecek ve iddia
makam da, Scopes'un evrim teorisini rettii ve savun
mann da bilim ve din zerine bilirkii tankl talepleri
zerine kendi kantlarn sunacakt. te o noktada, savun

ma- kapan konumas hakkndan feragat edip, meseleyi

jriye havale etmeyi planlyordu.
Bryan haftalardr kapan konumasn hazrlyordu.
Davann son aamasna rastlayaca iin, mahkeme salo
nunda kimsenin cevap verme ans olmayacakt. Savun
ma akas, bunun kamuoyu ve jri zerindeki etkisin
den korkuyordu. "Kapan konumas yapmayarak, onu
engelleyebiliriz," diyordu Darrow.(41) Durumann bitme
sine neden olacak byle bir taktik, balangtaki iddiana
menin iptal edilmesi talebi zerinde byk etki yaratabi
lirdi. Darrow, davasn mahkemede savunabilmek iin
bakaca bir ansa sahip olmayabilirdi. Dahas, nerge ze
rine tartmaktan vazgeer ve bu blmde son konumac
olabilirse, iddia makam ona yant veremezdi. Darrow, fr
sattan istifade etmeye alyordu.
"Clarance Darrow, muhafazakarln aslan William
Jennings Bryan ile kar karya geldi ve onun sakallarn
yoldu. ncil'e harfiyen itaat edilmesine inananlarla dolan
mahkeme salonunda, srtndaki kambur ve pantolon ask
sna tutturduu baparmayla, onlann kutsal sayd her
inanca meydan okudu."<42) N ew York Times, Darrow'u
byle anlatyordu. Birok gl konumada olduu gibi,
ortaya atlan sav basitti, fakat yaratt etki byk olmu
tu. "Meclisin, okullarda neler retilmesi gerektiini kont
rol etmeye hakk olduu syleniyor bizlere. Mantkl ol
duu srece hi phe yok ki, yledir" diyerek balamt
Darrow. Fakat "Tennessee halk bir anayasay benimse
mitir. Bu anayasada gayet ak bir biimde, Tennessee
halknn dinsel zgrlklerini en geni anlamda kullana
bilecekleri sylenmektedir. Bana sorarsanz, hibir meclis
bu maddeyi ihlal edecek bir mfredat belirlemi olamaz."(43) Darrow, Stewart'i yantlamt.

Darrow'un al konumas, onun ana fikrini yanst

yordu. Evrim kart yasa aslnda yasadyd, nk belir
li bir dinsel grn okullarda kurumsallamasn sal
yordu. Darrow, bu savunmay eyalet anayasas maddele
rine atfta bulunarak yapyordu, nk ABD Anayasa
Mahkemesi henz bu konuda eyalet kanunlarn snrla
ma ynnde bir yorum yapmamt. Fakat gerek eyalet,
gerekse federal anayasalar benzer nlem ve korumalan
zaten ilerinde barndryorlard. Darrow Tennessee Ana
yasasndan alntlar yapyor ve bu alntlar zerine de
kendi yorumlarn katyordu: "Btn eyalet yurttalar,
kendi vicdanlarnn gereklerini yerine getirme konusun
da, doal ve iptal edilemez bir hakka sahiptirler. Dahas,
zeki olmaya cret eden ve aalanan modemistler bile bu
gvence altndadr. Ve hibir dinsel kurum ve ibadet tarz
na yasal bir ncelik verilmeyecektir. te bu Tennessee yl
lardr evrimi retmesine ramen, hibir soruna sahip de
ildi." Darrow, Bryan'a doru dnerek, "Bir kii geliyor
ve bizim de kendisinin inand gibi inanmak zorunda ol
duumuzu sylyor. Bildiimden fazlasn bilmek sutur
ilkesinden hareket ederek, renmeyi engelleyen bir yasa
karyorlar. Bu yasa dinsel bir standard da beraberinde
getiriyor," diye suluyordu Darrow: "Bu yasa, ncil'i, her
insann zekasn, akln ve renme gcn lmeye yara
yan bir karlatrma standard haline getirmektedir.
Bryan, bu aptalca, eytani ve zararl yasadan bizzat so
rumludur," diye grlyordu. "Muhafazakarlar, Tennessee'ye gelene dek, bu konuda hibir sorun yoktu."(44)
Darrow, din konusundaki pheci bir liberalin grle
rini son derece ciddi bir ekilde dile getiriyordu. Sadece
Hristiyanlm kendi iinde bile yzlerce kural vard ve
dnyadaki teki dinleri anmaya gerek bile yoktu. "Ten-

nessee eyaleti anayasasnn drst ve adil yorumu n

da kimsenin, Kuran', Mormonlan, Buda'run ve Konfiys'n kitaplarn ya da Emerson'n metinlerini grmez
den gelerek, Incil'i tanrsal bir kitap olarak retmeye
hakk yoktur." Darrovv, dilerini gstermeye balamt.
"Savaa, acya, nefrete, vahete ve fikir ayrlna bu din
neden olmutur, baka bir ey deil, Sayn Yarg." Dar
rovv, Maxim'den de alnt yapyor"Onlan daha bebek
ken bomak iyidir . . . , eer bydklerinde azgn kpek
lere dneceklerse."ve bunun Amerika'daki dinsel
banazlk ve nefreti canlandrma konusunda bir tehdit oluturan muhafazakarlk iin de geerli olduunu ileri s
ryordu. Szlerine, ncil'in kendi iinde farkllaan yara
dl kavramlar olduunu ekledi Darrovv. "ncil, bir biyo
loji kitab deildir. ncil'in yazarlar bu konuda hibir ey
bilmiyorlard. Onlar, dnyann sa'dan nce 4,000'lerde
yaratldn dnyorlard. Biz imdi daha fazlasn ve
daha iyisini bilmekteyiz. Tennessee'de bile daha iyisini
bilmeyen bir kiinin varlndan phe ederim." Darrovv,
zeki Hristiyanlarn ounun evrim teorisini kabul ettikle
rini iddia ediyordu. "Onlann inandklar Tanr, yaradl
ilk gn bitirmemitir; O, insanlar dmda daha iyi ve daha
yce bir eyler yapmak iin hala almaktadr." Darrovv'a
gre, banazlk, umursamazlk ve nefret, evrim kart
hal seferini iaret ediyordu. "Fakat gerek sizin hayatnz
gerekse benimki ve gerekse btn Amerikan yurttalar
nn hayat, bundan byle birbirimize gstereceimiz sabr
ve hogrye baldr."(45)
"Darrovv konuurken, salonda telgraf tularnn kard
sesler dmda, mutlak bir sessizlik hakimdi," diye yaz
yordu N ew York Times. "Onun szleri atan bir gcn

kendine olan gvenini yanstyordu. Yapt talama ve hi

civler, dinleyenler zerinde balyoz etkisi yapmt,"(46) diye
tasvir ediyordu H. L. Mencken, "Onu yalnzca okuyanlar
ise o denli etkisine girmedi. Sanki okumak iin deil, dinle
mek iin tasarlanmt. Fonetii de, ortaya koyduu mantk
kadar nem tayordu. Bir rzgar gibi esip, bir borazan sesi
gibi sona erdi."(47) "Darrow konuurken pantolon asklarn
ekitiriyor ve ar ar yryordu. Bazen duruyor ve bir
dakika kadar derin dncelere dalyordu. Byle anlarda omuzlan neredeyse kulaklarna deiyordu. Karsndakilere
sert szler edecei zaman alt dudan ne karyordu," di
ye anlatyordu N ew York T n e si Darrow'un doduu
kasabann gazetesi olan Chicago Tribune ise, "Kariyerinin
en parlak konumalarndan birini yapt,"(49) diye yazmt.
Darrow'un konumas, yarg nceden belirlenmi olan oturum ararm geldiini bildirene dek, yaklak iki saat sr
d. O anda bile, ek bir on dakika iin srar etmekteydi Dar
row. "Hem szlerini ifade ediindeki tutkuda hem de za
manlamasnda aklanamaz bir byklk vard," diye yaz
m Joseph Wood Krutch The Nation' "ve Darrow konu
masn, yobazlarn bilgi ve aydnlanma getirme cesareti
gsterenleri yakt onaltnc yzyla geri dnmekte oldu
umuz eklindeki olduka sarsc uyarsyla baladnda,
btn Dayton derin bir dnceye dald."(50)
O gn Dayton'dan ekilen telgraflardan 200,000 szck
gemiti ve tek bir olay iin bu bir rekordu. lkedeki ga
zeteler, Darrow'un konumasn olduka uzun bir biim
de yaynlarken, birok editr de Darrow'un hogr a
rsn tekrarlyordu. Savunma avukatlar, Darrow'u kutla
mak iin n tarafa komulard. "Darrow'un konumasna
baktmzda, durumann gidiat konusunda ilerin yo

lunda olduunu grdk. Tennessee'de bir umut yan

mt,"<s) diyecekti Hays daha sonraki yorumunda. Ben
McKenzie Darrow'un konumasna duyduu hayranl,
"Hayatmda imdiye dek herhangi bir konuya ilikin din
lediim en muhteem konuma," diyerek dile getiriyordu.
Ruby Darrow, gururla kocasnn bileklerini tutuyordu.
Mahkeme salonunda bulunan herkes ayn tepkiyi ver
miyordu doal olarak. Darrow'un konumas bittiinde
baz izleyiciler onu slkla yuhalamlard. (Mencken "Gerizekallar" diyordu onlara.) lerinden biri, "dar atm
bu herifi" diye bard.*52 Bryanceketsiz ve gmleksiz,
terden srlsklamsessizce konumay dinliyor ve elin
deki yelpazeyle hem sinekleri kovmaya hem de serinle
meye alyordu. "Bryan, naslsa, bir kahramana benze
miyordu. Hatta halk adamna da benzemiyordu. Bryan,
olsa olsa, sinek avlayan sradan birine benziyordu,"(53) di
yecekti Darrow daha sonra Bryan iin. M em phis Com
m ercial A ppeal birinci sayfasmda bir karikatr yaynla
mt. Karikatrde, Darrow cehennemde, zerinde 'Antihristiyan' yazan siyah bir tepenin zerine etrafmda ze
rinde 'yok etme' yazan kafataslar, 'bilinemezcilik' ejder
has ve 'ruhsal mitsizlik' etiketli eytann ba ne eik
bir mahkumu ile betimlenmiti. Balk 'Darrow'un Cenne
ti!" olarak atlmt.*51 Bir gn sonra Mencken, Clarence
Darrow'un dnk byk konumasnn net etkisi, Afga
nistan'n i blgelerine bir saanak yamur yamasna
benzetilebilir. Bu, Tennessee'nin kkten dincilerinin
inansz Scopes'a kar srete yer alyordu."*55 Hays "Ki
isel olarak, dinsel bir soru zerine dikkatimizi ekmeye
alan avukatlarn konumalarnda bir an olsun kukuya
dmedim. Mahkemede sylenen her szck, duygulara

yer brakmayacak ekilde, gerekten baka bir soruyu ge

rektirmeyecek netlikte sylenmiti" diye onaylad.(56)
Mahkeme ertesi gn tam zamannda yeniden topland,
fakat hemen leden sonraya ertelendi. Pazartesi gecesi
kan gl bir frtna kasabann elektriiyle suyunun ke
silmesine neden olmutu. Mahkemeyi izlemeye gelen ga
zeteciler, bunun iin Darrow'un konumasna Tann'nn
gsterdii honutsuzluk diyerek akalayorlard. Sonu
olarak Raulston, iddianamenin iptal edilmesini isteyen nergeye dair hazrlm bitirmemiti. Bunun iin birka
saate daha ihtiyac vard. Bu arada, mahkemeden nceki
tek resmi i, al duas yapmakt. Davarm dinsel bir soru
nu ierdiinin altm izmek ve bunun kurumsal nemim
vurgulamak asndan, savunma, mahkeme salonunda ak
ak dua edilmesine resmen itiraz ediyordu. Darrow, "Dev
let, bilim ve din arasmda bir atma olduunu iddia edi
yorsa, dua etme ii karar mekanizmasn etkilemek iin bir
ara olarak kullanlmamaldr" derken, Ben McKenzie, bir
eyalet anayasa mahkemesinin jri yelerinin gnll dua
okumalarna izin veren kararndan alnt yaparak bu uygu
lamay savunuyordu. Darrow onu, gnmzdeki ibadetin
mahremiyeti ve aleniyeti arasndaki aynma dikkat ekerek
yantlad. "zel hayatlarnda dua eden jri yelerine ya da
hi kimseye hibir itirazm yok, fakat mahkeme salonunun
ayin yerine evrilmesine itiraz ediyorum."*57
Stewart, Darrow'u yeteri kadar dinlemiti. Yarglama
nn kontroln kaybetmek istemiyordu. Darrow'un itira
zndaki stratejik amac alglam ve davada herhangi bir
dinsel ierie ilikin sorun olduuna ynelik varsaym
reddetmiti. "Bu davarm z, bir okul retmeninin dev
letin yasaklad bir retiyi retip retemeyecei ger-

Scopes Davas boyunca, Darrow'un militan Agnostikliine

ilikin popler gr yanstan bir karikatr.

eidir/' deerlendirmesini yapyor ve yine evrimden sz

etmekten kanyordu. Stewart, Darrow'un mahkemede aleni olarak dua edilmesinin uygunsuzluuna dair ileri
srd fikirlerine de itiraz ediyordu. "Agnostik savun
ma vekilinin bu konuda syledikleri, sadakatsizlik ve
imanszlk konusunda hibir ey bilmeyen insanlarn d
nce yaplarna ve fikirlerine yabancdr ve dikkate aln
mamaldr." Darrow, derine kam gzlerini, fkesi her
halinden belli olan gen savcya dikmiti. Bir gazeteciye
gre Stewart, "Son szlerini sylerken, heyecann bastr
mak iin aba gsterirken titriyordu." Yarg, iyice gerilen
atmosferi, "Beyler, bunu bir tartmaya dntrmeye
lim," diyerek yattrmaya alt. Fakat itiraz reddetmiti
ve dua sesleri duyulmaya balamt bile.**
Mahkemenin leden sonraki oturumunda dua mese
lesi yeniden gndeme geldi. Savunma, davadaki dinsel
ieriin altn izmek ve bu konuya yeniden dikkat ek
mek istiyordu. Potter ve davay izlemeye gelen dier m o
dernist rahipler, mahkemeye "Muhafazakar kiliselerin d
ndaki rahiplerin de katlmyla," al duasnn dn
ml olarak yaplmasn isteyen bir dileke vermilerdi.
Hays, tam da bu noktada harekete geti. "Bugn burada
Tann'nm doadaki harikalar ve doa kitabnda ve de Kut
sal Kitap'ta ilahi gcn gsterdiini dnen kiilerin
yaptraca dualan dinleme frsatna sahibiz." Btn otu
rumlar sresince, modemizmle muhafazakarlk arasnda
ki fark bundan daha iyi ifade eden bir cmle dile getiril
memiti.** Yarg Raulston, bu dilekeyi ustalkla yerel ra
hipler birliine gndermi ve gelecek oturumda kimlerin
dua yaptracan semelerini istemiti. Gazeteciler gl
meye baladlar. Yerel izleyiciler alklarken, Hays itiraz e

diyordu. Herkes modemist rahiplerin bu grevin dnda

tutulacan dnyordu, fakat rahipler birlii gelecek oturumda dua yaptrmas iin Potter' semi ve daha sonra
da modemist ve muhafazakar eilimli rahiplerin dn
ml olarak bu grevi stlenmelerine karar vermiti.
leden sonra oturumunda gerilim en yksek noktaya
vard. zleyiciler, btn koltuklan doldurmulard. Birka
yz kii de aralarda ve duvarlara yaslanarak ayakta duru
yordu. le grevlileri yksek sesle bararak, salonun
mevcut arl kaldramayp kebilecei uyansn yapt
lar. Elektrik ve su kesintisi devam ediyor, fanlar almyor,
sular akmyordu. Hibir ey olmad. Commercial Appeal,
"Kalabalk bir buuk saattir yargcn gelmesini beklerken,
telala saa sola koturuyor, fleyip pflyor, sigara ve kr
mz soda iiyordu," diye tasvir ediyordu manzaray.
Scopes, daha birini sndrmeden baka bir sigara yak
yordu. INS'e bal bir gazetecinin, yargcn kararm
rendii haberi ortala yaylmt. Raulston nihayet 3:45'te
salona girdi ve rahiplerin verdii dilekeye yle bir bak
tktan sonra, basna hitap etmeye balad ve, "rendii
me gre, byk ehirlerdeki gazeteler, kararmn ne olaca
na dair byk bir merak iindeler ve bu konuda gerei
yanstmayan haberler vermektedirler. Bu bilgiyi mahke
menin otoritesi olmakszn dar szdran ve bundan kar
salayan namussuzlarn yasal erevede pelerini brak
mayacam bilmelerini isterim," diyerek sert bir ekilde
bitirdi konumasn. Yarg kararm aklamakszn duru
may ertelemi ve darya szdrlan bilginin kaynam aratrmalan iin nde gelen be gazeteciden bir komite atamt. "Yarg Raulston ok fkeliydi ve muhtemel sank
ya da sanklara kar sert nlemler almaya hazrd. Gaze

teciler dman kamplara blnmt ve birbirleriyle grt

lak grtlaa gelmilerdi, "(61) diye bildiriyordu bir muhabir.
Sinirler yava yava yatyordu. Stewart rahiplerin
verdii dilekeye olan kzgnln mahkeme dmda sr
drd. "Bunun ne olduunu sanyorlar, politik bir anla
ma m?" diye soruyordu basavc. Malone, "Bundan byle
durumalar daha etin geecek," diye uyaryordu. Bryan
basna verdii demete, "Bu dava ateistler, agnostikler ve
inanszlardan oluan bir aznln kutsal dinimize kar
ortaklaa dzenledikleri saldry aa karmtr,'"(62) di
yordu marur bir edayla. Darya bilgi szdranlar ara
trmak iin bir araya gelen gazetecilerden bazlar, olaya
ilikin glmeden edemiyorlard. Gizlice itikleri likrn
etkisiyle, basm komitesi, yargcn fkelenmesine neden ci
lan INS muhabirini, kendi aralarnda elenerek yarglad
lar. Atlan kahkahalar arasmda kalan gen muhabir, kay
nam, yagcn kendisi olarak aklyordu. Yarg Raulston, muhabirin sorularna kar eliyle le yemeini iaret
ediyor ve iddianamenin geerli olduunu ima ederek, du
rumann karann aklanmasndan sonra balayacam
sylyordu.
Yatan ortam aramba gn duruma salonuna tan
d ve duruma kald yerden devam etti. Duruma sonra
snda basm komitesinin raporunu sunmasndan sonra Ra
ul ston, gen muhabiri serte azarlad ve uzun sredir id
dianamenin iptal edilmesini ieren nergeye dair kararm
okumaya balad.Yarg, savunmann yasaya ynelik iti
razlarm birer birer reddediyordu. Anayasann din zgr
lne dair sylediklerine atfta bulunarak, "Bu madde
ve maddeler nda, retmenlerin haklarnn bu sorun
ve yasa zelinde nasl ineneceini kavrayamyorum....

retmenle ivereni arasndaki ilikiler tamamen kontra

ta dayanmaktadr ve eer vicdan evrim teorisini retme
yi emrediyorsa, o bu frsat baka bir yerde aramaldr. "(63)
Mahkeme, iddia makamnn anayasann genel kabul
gren yorumuyla ilgili tutumunu benimsedi. "Buna kim
senin ardn sanmyorum. Savunma ekibinden hi
kimse Yarg Raulston'un Butler Yasas'm anayasaya ayk
r bulacam ya da iddianamenin iptal edilmesini kabul edeceini beklemiyordu,"<M
) diyecekti Scopes daha sonra.
Duruma, le yemeinden sonra kendi doal seyrinde
balayacakt.

 YEDNC BLM

YZYILIN DAVASI

ar a m ba g n

d a v a n n

en scak gnyd ya da Adliye Saray'ndaki birok kiiye

yle geldi. Bir gzlemci, "Bu en kt gnd ve salonu dol
duran kalabalktan dolay nefes almak neredeyse imkan
szd," diye ikayet ediyordu.0*Bunu katlanlr klan tek
ey ise, katlarlar arasmda yenilenen itenlikti. Dava veki
li Ben McKenzie scaktan baylmak zereydi ki, Malone onu yelpazelemek iin yardmna kotu. ki gen dava veki
li, VVallace Haggard ve William Bryan Jr., le tatili sre
since sankla birlikte yzmek iin bir da glne gitmi
lerdi. "Su temiz ve lkt. Geici bir sre iin davay ve her
eyi unuttuk ve doal olarak da durumaya ge kaldk,"
diye hatrlayacakt Scopes daha sonra. Geri dndklerin
deyse, savunma masasna ulamakta epeyce zorlanacakt,
nk kalabalktan adm atacak yer kalmamt. Hays
"Hangi cehennemdeydiniz?" diye grlemiti, fakat san
n yokluunu hi kimse fark etmi grnmyordu.
ddia makamnn kendi tanklarn krsye karma
daokul ocuklar bir yetikinler denizinde kaybolmu
tubirok problemi vard. Bazlar da Scopes'un akbetin

den endie ederken, izleyici sandalyeleri arasnda kendi

yerlerinden olmulard. Ben McKenzie, bilinmeyen sulu
lar yerlerine oturmaya ard ve bu durumu, "Biz duru
ma salonuna gerekli olan eytanlarz," diye protesto etti.
Dava vekilleri ve onlarn tanklar nihayet yerlerine oturduklannda, mahkeme jri yelerini ard ve her iki
tarafn da al konumalarn yapmalarn istedi. Ste
wart, davarm "bir saat" sreceini tahmin ettiinden, bu
na uygun olarak iki cmleden ibaret bir konuma yapt.<3)
Scopes, "insann maymundan geldiini" reterek evrim
kart yasay ihlal etmiti. "Ve bylece ncil'in bildirdii
gibi, insann Tann tarafndan yaratld eklindeki yakla
m reddeden bir teoriyi retmi oluyor,"(4) diyerek basit
bir dille sulamalarn ieriini aklyordu savc.
Savunma avukatlar, eer uzmanlarna tanklk yapma
izni verilirse, konumalarnn, dikkatli ve detayl olarak
hazrlanm al konumasyla uyumlu olarak, haftalarca
sreceini tahmin ediyorlard. "Bu yasa, anayasaya uygun
olsun ya da olmasn, sank Scopes bu yasay ihlal etmemi
tir ve edemezdi de," diyordu Malone daktiloda yazlm
metinden okuyarak. "Bilim ve teoloji alanlarnda yetkin
uzmanlarmzn tankl sayesinde, dnyada evrim teori
sine ve Incil'deki yaradl yaklamna inanan milyonlarca
insan olduunu ve bunlarn bu ikisi arasmda bir eliki ya
da atma olduuna inanmadklarn gstereceiz. Savun
ma, bu meseleyi bir inan ve yorum meselesi olarak ele al
makta olup, her bireyin kendi kararm kendisinin vermesi
nin doru olacana inanmaktadr. Bylece bir yanllk ya
da hata da sz konusu olmayacaktr. Savunma makam,
evrim teorisiyle Kutsal Kitap'ta belirtilen yaradl teorileri
arasmda dorudan bir eliki ve atma olduuna inan

mamaktadr." Ancak bu, sadece savunma vekilinin gr

n yanstyordu. "Savunma evrim teorisiyle Kutsal Kita
bn ierdii yaradl teorileri arasmda bir eliki olduuna
inanmakla birlikte, inanyoruz ki evrimle Hristiyanlk ara
smda eliki yoktur." Savunma avukatlar arasmda yalnz
ca Malone inanarak okuyabilirdi bu son satrlar. Bu, onla
rn modernist Hristiyan uzman tanklarnn inanlarn
yanstyordu. Malone, ncil ve evrim arasndaki ilikiye
dair farkl gr olduunu ileri sryordu: tam uyum,
dorudan atma ve ilerici uygunluk. Ona gre, bunlar
dan herhangi birini kabul etmek, kiisel dini gr olu
turuyordu. ddia makam, evrim teorisini retmenin n
cirdeki yaradl teorisini reddetmek anlamna geldiini
kantlayamaz ve iddia edemezdi.*5*
Malone, dorudan Bryan'a saldrmt. "ddia makam
nn muhafazakar Protestan lideri olan Bay Bryan'n temsil
ettii eski Hristiyanlk fikirleriyle evrim arasmda bir e
liki olabilir, fakat biz iddia makamnn Protestan lideri ci
lan Bay Bryan'n Birleik Devletler'deki Hristiyanlarn
yetkili szcs olduunu reddediyoruz," diye srdrd
szlerini. Dinsel grnn deiken yapsn vurgula
mak iin, Bryan'n Thomas Jefferson'm din zgrlyle
ilgili fikirlerine ilikin yirmi yl nce kaleme alm olduu
makalesinden alntlar yapt. "Savunma, bugnn muha
fazakar Bryan'n, dnn modernist Bryan' olmaya davet
ediyor," diyordu Malone. Tekrar tekrar Bryan'a yaplan
gndermelere Stewart itiraz etti, fakat halk adam ona, 'al
drma' gibilerden bir hareket yapt ve "Mahkemeden ko
ruma istemiyorum ve zaman geldiinde, eskiden ne
isem, imdi de ayn olduumu beyefendiye gstereceim,
fakat bunun davayla bir alakas yoktur,"*6 yantn verdi

Bryan. Gnlerdir emsalsiz liderlerinin mahkemede ko

numasn bekleyen yerel izleyiciler ayaklanmt. "Islk
alyor ve ayaklarm yere vuruyorlar, neredeyse cierleri
ni yrtarcasna tezahrat yapyor ve alklyorlard. Bryan
kazanmt. Basit ve sade hitabet yetenei dmanlarnn
atafatl yanltmacalarm alt etti,"(7) diye yazacakt bir mu
habir. Mencken ise, "Bryan artk bir politikac ve bu din
dar blgelerde i arayan biri olarak dnlmyor. O ar
tk yan insan-yan melek ve byk bir rahip karakterine,
ksacas, bir eit muhafazakar Papa'ya dnm du
rumda,"(8) diye gzlemliyordu.
Dzenin yeniden salanmasndan ve Malone'un al
konumasn bitirmesinden sonra, iddia makam sratle
kendi sunuunu yapmaya balad. Stewart, drt tank a
rmt. Okul Mdr White, biyoloji snfnn gzden
geirilecei toplantda Hunter'n C ivic Biology kitabndan
insan evrimi teorisini rettiini kabul ettiim syleyerek
balamt tanklna. Stewart, ders kitabndaki su unsu
ru paragraflar kontrol etti. apraz sorguda Darrow, bu
paragraflar zapta gemeleri iin okurken, sz konusu pa
ragraflar son derece zararsz grnyordu. Darrow aynca
White'dan eyalet ders kitaplar komisyonunun bu metni
Tennessee'deki resmi okullarda kullanmay resmi olarak
benimsediini teyit etmesini istedi. Stewart, White'dan In
cil'in King James versiyonunu aklamasn istedii ve bu
nu, "ncil" dediinde ne kastettiine bir kant olarak ileri
srdnde sorun kt. Incil'in yorumlanmasndaki fark
llklar vurgulamak iin bir frsat yakalayan Hays, birbi
rinden farkl dzinelerce Incil versiyonu bulunduunu
syleyerek hemen itiraz etti. Bu bir su yasasdr ve ayrn
tlarna inilerek yorumlanmaldr. Aynca retmenlerin

retme srelerinde kontrol edilmeleri gerektiini gste

ren hibir ey iermez." Dou Tennessee Protestanlan tra
nda kullanlan bu versiyon ncil'di ve Yarg Raulston,
itiraz reddetti/9*
White'dan sonra tank krssne iki lise rencesi k
t. Krsye ilk kan, Scopes'un genel bilim dersinden,, akgz Howard Morgan'd. Sanm insanrn evrimini snf
ta sadece bir kez tarttn sylyordu. "Peki, retme
nin sana onun tehlikeli bir ey olduunu anlatt m?" diye
sordu Darrow. Morgan'n yantna, Bryan bile glmsedi.
"Hayr, byle bir ey hatrlamyorum."00* Kulann he
men altnda kravatn kvrm, gmleinin st dmesini
de ak brakm olan bu renci, Scopes'dan rendikle
rinin kendisini incitmediini sylediinde, herkes glme
ye balad. Ask suratl Harry Shelton da Scopes'un biyo
loji dersinde Hunter'n C ivic Biology kitabn kullandn
teyit ediyordu. Darrow, Shelton'n bu derslere girmesine
ramen, kilise yesi olmaktan vazgemediini ortaya
kard. nsanrn evrimi konusundaki dersler bu rencilere
hi de zarar vermie benzemiyordu.
Son olarak Fred Robinson krsdeydi. Robinson, Sco
pes'un kendisinin de, "eyalette Hunter'n Civic Biology ki
tabn reten herhangi birinin yasay ihlal etmi olacan"
kabul ettiini syleyerek balad konumasna. Darrow,
apraz sorguda Robinson'a bu kitap hakknda sorular sor
du. "Bunlar satyordunuz, yle deil mi? Ve siz okul yne
tim kurulu yesiydiniz?" Darrow'un amacn kestiren izle
yiciler glmeye balamilard ve Darrow, sanki karsnda
bir iki kaaks varm gibi, tana, "Bu sorulara yant ver
me konusunda pek isteksizsiniz," dediinde izleyiciler tek
rar glmeye baladlar. Stewart da bu trajikomik atmosfere

ayak uydurarak, "yasa satmaktan deil, retmekten sz ediyor," diye aka yapt.(n) Darrow, iddia makamnn iine
dt durumun tadn kanyordu. Su unsuru kitaplan
satan adam, Scopes'a kar tanklk yapmaya arlmt.
Stewart baka tank armamaya karar verdi. Zira gelecek
olanlar da benzer eyler sylemeye hazrlard ve duruma
balayal yaklak bir saat olmutu.
Durumann leden sonraki oturumunda Darrow, sa
vunmann ilk tan olan zoolog Maynard M. Metcalf'i a
rd. Stewart, Darrow'a bir kural hatrlatmak iin araya
girdi. "Bu eyalette eer sank ilk nce kendisi ifade vermez
se, bu hakkn kaybedeceini ieren bir kuralmz var." Dar
row, yargca dnd ve "Sayn Yarg, sana kar sylenen
her sz ve her ey dorudur," dedi. Darrow, Scopes'un ta
nklk yapmayacan aklad.<12) Scopes'un yaptklarn
reddetmekten ok, eylemlerinin yasay ihlal etmediini
gstermeye alacaklard. Ve bu da, ncil ve evrim teorisi
konularnda bilirkii tankl gerektiriyordu. "Kendi du
rumamda bir sirkte en nde oturan bir gzlemci gibi, hi
konumadan oturuyordum ve bu durum, sirkin sona erme
sine kadar da devam edecekti. Darrow benim bir biyoloji
retmeni olmadnm farkndayd ve eer tank krss
ne karsam, bana biyoloji retip retmediimin sorula
candan korkuyordu. Bilim konusunda bir eyler bilmeme
ramen, tank krssnde yorucu bilimsel sorulan yantla
mak baka bir soruna yol aacakt."03*Daha sonra yapt
yorumda bunlar sylyordu Scopes.
57 yandaki kdemli bilim adam Metcalf, savunmann
belki de ilk ve tek mantkl seimini temsil ediyordu. Met
calf, gl ve tutucu Protestan balarnn olduu bir d
nemde Oberlin Koleji'nden mezun olmu ve lkenin nde

gelen aratrma kuramlarndan biri olan Hopkins niversitesi'nden zooloji doktorasn aldktan sonra, bu koleje geri
dnmt. Bir aratrmac ve retmen olarak salam bir
n kazanm olan Metcalf, birka profesyonel kurumda g
rev yapmt. Birinci Dnya Sava yllarnda Washington'a
tanm ve Ulusal Aratrma Konseyi'nde Tarm Blm
ve Biyoloji Blm eflii yapm, daha sonra da, John
Hopkins niversitesi'nde kdemli aratrmac olmutu.
Metcalf, youn meslek hayat iinde aktif kilise almalar
na hi ara vermemi ve Oberlin ve Baltimor'da modemist
Kongre kiliselerinde pazar gnleri kolej ayarndaki ren
cilere ders vermeyi srdrmt. Metcalf, imdi mahkeme
ye ve btn lkeye evrim teorisi ve onun Hristiyanlkla
uyumu konularnda ders vermeye alacakt.
Metcalf'm kimliini ve gemiini ortaya koyduktan
sonra Darrow, "insanln kkeni balamnda, evrim teo
risinin ne olduunu aklayabilir misiniz?" diye sordu.
Stewart, bu ipucunun stne atlamakta gecikmedi ve
"Bunu tartmay reddediyoruz. Burada evrim teorisini ya
da evrim teorisiyle tannsal yaradl arasmda herhangi bir
atmann varolup olmadn gsterme eilimindeki her
eyi yarglamann dmda tutuyoruz,"(14) diyerek araya gi
riverdi. ddia makam, yasarm, evrim teorisinin ncil'le
eliip elimediine bakmakszn, evrim teorisini ret
meyi yasad saydn ne sryor, savunma ise, yaa
ran sadece ncil'deki yaradl teorisini reddeden evrim
retimini yasakladn ve dolaysyla buna benzer kant
larn konuyla alakal olduunu iddia ediyordu. Gerekten
de, savunmann btn yaklamn oluturan dnce ya
ps buydu. Sorularn makul ve davayla ilgili olup olmad
na yag karar veriyordu. Jri yeleri, yeniden salon

dan kt. Yarg, Metcalf'in tankln o leden sonra

dinleyecek, taraflar sorularn uygunluunu perembe g
n tartacakt. Mahkeme, bilirkii tankln reddetse bi
le, savunma itiraz aamasn dnerek kantlarn zapta
gemesine alyordu.
Mencken, Metcalf'in tankln, "Sonra, evrimciler a
sndan, o ana kadar dinlediim en ak, en zl ve en g
zel sunu balad," diye deerlendiriyordu. "Darrovv Metcalf'i muhteem bir biimde ynlendirdi. Bir iki kelime et
tikten sonra, gerginleen atmosferi yumuatyor, sonra ye
niden canlandrmay baaryordu."051 Darrovv Metcalf'den, evrim teorisini aklamasn, onun bilim adamlar arasndaki statsn deerlendirmesini ve ncil'de yer alan yaradl teorisiyle olan ilikisini tartmasn istedi.
"Evrimle evrim teorisi temelde birbirinden farkl eyler
dir. Evrim gerei, yzde yz ve mutlak biimde ak bir
eydir," diyerek balad szlerine profesr. "Fakat aklan
maya muhta birok nokta ierir. Bunlar, evrime yol aan
eylere dair teorik noktalardr ve biz bunlar yantlayacak
bilimsel bilgilere henz sahip deiliz. Buna karn, 'Evrim
gerekleti mi?' sorusuna tam ve dorudan yant verebile
cek bilimsel bilgilere sahibiz."061 Metealf, evrimin teknik
kantlarna ve onun biyologlar arasndaki evrensel kabu
lne dair konulara aklk getirebilmi, fakat mahkeme er
telenme aamasna geldiinde, daha ncil konusuna hi
girememiti. Dava vekilleri Metcalf'in detayl tankln
sessizlik iinde dinlediler. Raulston samimi bir biimde il
gili grnyordu. zleyici says ise fark edilir derecede azalmt. zleyicilerden biri kmaya hazrlanrken, "Bu he
rif akamc sofrasndaki kafay bulmu biri kadar otori
ter," diye mrldand. Duruma bir sonraki gne ertelen

dikten sonra Bryan, davann ansna Darrovv'un eline tah

tadan yaplm bir maymun tututurdu.*1 Bir gnlk sa
mimi ilikileri gzle grlr bir biimde ilerliyordu.
Perembe gn, katlmclar yine atmaya girdiler.
Davadaki hemen her avukat araya bilirkii tanklna
dair ineleyici laflar sktryordu. Konumaclar sabah oturumunda gerekli noktalar zerinde durdular. Bryan'm
olu VVilliam Bryan Jr., scaktan ylesine bitap dmt
ki, artk neredeyse fsltyla konuabiliyordu. "Bu gen ba
bas kadar iyi bir hatip deil. Ancak onu, babasndan ayrt
eden ey, geree ulamaya kar duyduu arzu. Hi de
renkli gemeyen durumalardan yapt alntlardan haz
ald aka belli oluyordu,"*18 diyordu bir gzlemci.
Gen Bryan alnt yapt davalardan vard sonular
mahkemeye sundu. Eer yasa, evrimin retilmesini ba
site yasaklyorsa, o zaman bu meseleye dair "herhangi
bir uzmana tanklk yapma izni vermek, dava jrisinin uz
manlarla yer deitirmesi anlamna gelecek ve btn dn
yaya, 'Sayn Yarg'n bu jrinin basit bir soruna bakmak
tan aciz olduu inancm duyuracak"t*19.
Hays, savunmann yasaya dair yorumunun altm ize
rek yant verdi. "Hayr, yasa, ncil'de belirtilen yaradl
hikayesini inkar eden bir teoriyi [sulu bir retmenin]
retmesi gerektiim sylyor. ncil'de belirtilenin ne ol
duunu syleyebilir miyiz? Ya da bunun ncil'in harfiyen
yorumlanmasna dair bir mesele olduunu?" Gen Bryan
da bu kurallara dair alntlar yapmt ve bylece, Hays'in
yasaya dair dnceleri, bilim adamlar ve teologlarn bi
lir kiiliklerinin kabul edilmesi tartmann eksenine otur
mu oldu. Hays, Raulston'u daha byk sorunlarn tehli
kede olduunu syleyerek uyaryordu. "Bu lkenin gz

leri, aslnda btn dnyann gzleri, burada size evril

mitir. Burada sorun Scopes'un evrimi retip retemeyeceinin ok ok tesine gemitir. Bu dava, sadece ken
disini kapsayan bir dava olmaktan oktan kmtr."(20)
Dayton'llar balangta evrim kart yasann geni bir
ekilde denenmesini ho karlamlard, fakat imdi bun
dan kanyorlard. Herbert Hicks, "Buras yasal bir mah
kemedir; geni halk kitlelerine ders verilen bir yer deil
dir," diyordu Yarg'a. Ben McKenzie kendine has renkli
slubuyla bu szleri tekrar edecekti. "Artk geri dnle
mez bir noktaya gelmi bulunuyoruz. Saym Yarg, yaa
ran mantkl ve makul olduuna olan inancn belirtmitir.
Sann sulu ya da masum olduuna karar vermek iin,
yeryznde baka herhangi bir ey kalmamtr." Her iki
dava vekili de, akademisyen teologlara dair muhafazakar
bir pheyi gizlemiyor ve Hays'in yasaya dair grleri
nda, Kutsal Kitabm yorumlanmasnda bilirkii tank
lna duyulan ihtiyac srglyorlard. "Bu uzmanlar ne
den buradaki baz jri yelerinden Incil konusunda daha
fazlasn bildiklerini dnyorlar ki?" diye soruyordu
Hicks. Yerel izleyiciler arasmda "Amen" nidalar yksel
meye balad. Ben McKenzie, Kutsal Kitap'ta anlatlanla
rn, "Tanr'nn denize bir madde atp, 'Altm bin yl iin
de sizden bir ey yapacam,' demesinden daha mantkl
gelmektedir," diyordu. Hays buna kar kt. McKenzie
de ona, "lahi yaradl hikayesine inanyor musunuz?"
diye sorunca Hays onu, "Bu senin iin deil, kendi iine
bak," diye tersledi.*21 Hays'e cevap verme ii baba Bryan'a
dmt. Kapmalar Malone ve Stewart ile sona erecek
ti. Saat leye yaklayordu ve Bryan'n konumasnn ya
nda kalmamas iin, Raulston durumay leden sonra

ya erteledi. Verilen bu uzun arada, duruma salonunun ta

vanna nihayet fanlar yerletirilebildi.
"Bryan'n konuma yapaca sz, Adliye Saray'n
mknats haline getirmiti ve durumann leden sonraki
oturumu iin belirlenen zamann ok ncesinde kalabalk
lar salonu doldurmutu," diye yazyordu Chicago Tribuneden Philip Kinsley. "Uzun kavak aalan altnda ve da
ha serin bir ortamda hoparlrden hikayeyi dinlemeye gelen
byk kalabalklar toplanmt. Btn kasaba nutuk atlan
koca bir salona dnmt."*22 Hayal krklna urayan
yoktu. Bryan muhteemdi. Malone da yle. Stewart ovu
durdurdu. Yarg, izleyicilere taknlk yapmamalar uyar
snda bulunuyor ve bunu daha bandan engellemeye al
yordu. "Salon zemininin yk kalabalk nedeniyle fazla
syla artmtr. Szlerden, mmkn olduunca sessiz olma
nz rica ediyorum. Duygularnz kontrol edin ve ltfen
zellikle de alklamayn."*23 Fiziksel bir tehdit olmamasna
ramen, yine de duygularn kontrol edemeyecek bilileri
kacakt o le sonrasnda. Darrow, durumaya ilikin oto
biyografik olarak kaleme ald yazda, "Her eyin tesin
de, orada tanrlarn yaz yaanmaktayd," demektedir.*24
Bryan, bilirkii tanklna dair konumasn ksa kesti,
fakat bir saatlik uzun ve inili kl konumasmda evrim
teorisine saldrd. "Sayn Yarg, bu eyalet halknn karar
n ve niyetini deitirmeye almalar iin buraya uzman
lar armann doru olduunu sanmyorum. Evet halkn
yadsd ve yasad ilan ettii bu fikrin aslnda ne kadar
gzel bir ey olduunu iddia etmeleri iin buraya o insan
lar armak hi de doru deildir," diyerek girdi konu
masna. "Evet, halk o fikri reddediyor, nk bu fikir ma
neviyatn altn oymaktadr," diye iddia ediyordu. "te bu

kitap," diye bararak, Hunter'n Civic Biology kitabn

yukar kaldrd. "ocuklarnza insann memeliler snfna
ait olduunu reten ve insan 3.499 memelinin arasna
koyarak onu dierlerinden ayrt edilmez klan bir kitap
var. Bunlara filler de dahildir!" Eski Demokrat, Cumhuri
yetilere aka yollu gnderme yaparak, onlan suluyordu.
"Daniel'i aslan inine koymaktan sz edin." izleyiciler, her
sze dikkat kesilmiti ve st kapal sylenen szlere g
lyorlard. "Hristiyan, insann yukandan geldiine ina
nrken, evrimciler nedense onun aadan gelmesi gerek
tiine inanyorlar," diye grlyordu Bryan. Bryan, Dar
row'un Leopold-Loeb davasndaki aklamalarndan ak
a alntlar yaparak, Darwinri retinin bencilce ve hayva
ni davran cesaretlendirdiini iddia etti. "imdi dostla
rm; Bay Darrow, Howard Morgan'a 'Scopes'un rettik
leri seni incitti mi?' diye soracana, bu soruyu neden bu
ocuun annesine sormamaktadr?"
Yant beklenilmeyen ve salt etkili olsun diye sorulan bu
soru, Bryan' bilirkii tankl meselesine geri getirmiti.
"Sz konusu ncil olunca, buradaki jri yelerine ders ver
meleri iin onun uzmanlarm getirmeyi de dnyorlar
m?" diye soruyordu. "Tann'nm Kutsal Kitabnn gzel bir
taraf var. Onu anlamak iin bir uzmana gerek duyulma
maktadr." Bryan, konumasn byk alklar arasnda bi
tiriyordu. "Gerekler son derece basit ve dava da son dere
ce yalndr. Eer bu beyler eitim iinin iine girmek istiyor
larsa ... ve amalan Tann'nn Sz'n halkn kalbinden uzaklatrmaksa, o zaman bu mahkeme, dzmece nvarun
hak edecek olan gstermelik bir mahkemedir."
Malone yapaca yanm saatlik konumayla hem yant
verdi, hem de zgrlk ve hogr ans yapt. "Malone,

Bryan'a yant vermek iin kalktnda, izleyicilerin btn

dikkatini toplamak iin, hi kimsenin dnemeyecei bir
hareket yapm, ceketini karmt. Daha tek bir sz etme
den btn gzler onun zerindeydi, "<27) diyecekti Scopes
sonradan. Malone, savunma masasmda yar oturur vazi
yette ve sessizce balad konumasmasanki tevazuyla
byk halk adamm izleyecekmi gibisinden. "Bay Bryan'n konumasndan sonra, bunun dinsel bir sorun ol
madna inanan herkese m eydan okuyorum. Bu sorun,
Bay Bryan'n bytt kadar genitir." Malone, Bryan'n
durum a ncesindeki tehditlerini hatrlatrken sesi yk
seldi. "Bu dello iin geldik buraya, fakat kartlarmz bu
dello arsyla sann bir kte balanmasn ve ken-

D u d le y

F ie ld

M a lo n e , k o lla n m

k a v u t u r m u , h n c a h n

s a lo n a h it a p e d iy o r . S o lu n d a W a lla c e H a g g a r d v e ta m
da

d a H e rb e rt H ic k s a y a k ta g r n y o r.

d o lu

a r k a s n

dilerinin de kllarm ekip onun karsna gemelerini mi

kastediyorlar? Bizim tek silahmzki bu, teorimizin do
ruluu hakknda tanklk yapacak olan uzman kiilerdir
imdi bizden almyor mu?"
Malone imdi dikilmi, meydan okuyordu ve "Biz bu
rada bilimle, aklla birlikte duruyoruz. Biz burada Ame
rika'da kkl bir zgrln olmasn savunuyoruz. Kor
kumuz yok. Saym Yarg, gerek yasal adan, gerek prose
dr asndan ve gerekse sana kar adil davranlmas asndan, sizden bilirkii tankln kabul etmenizi istiyo
ruz,'/<28) diye bitiriyordu szlerini.
"Malone'un konumas bittiinde Dayton kararm ver
miti. Kadnlar lk atarak onaylarm belirtiyorlard.
Darrow'un konumasndan bile etkilenmeyen erkekler,
kendilerini tezahratn akna kaptrmlard" diye gz
lemliyordu bir gazeteci. Bir saat nce Bryan'a yaplan al
klar, imdi glgede kalmt. Chattanooga'dan destek
iin gelen polis gc iindeki rlandal bir polis memuru
copuyla masay dvmeye balad. Kalabal yattrmak
iin baka bir polis onun yardmna komutu ki, masay
coplamaya alan polis, arkadana "Defol, dzeni sala
maya almyorum. Ben de tezahrat yapyorum" dedi.
Basm mensuplarndan oluan grup, geleneksel tarafszl
gerei korumaya alt sessizliini Malone'a cokulu
bir destek vererek bozmu oluyordu. Mencken, "Dudley,
imdiye kadar duyduum en fazla grlt koparan ko
numayd," diyerek selamlyordu Malone'u. Evrim kart
yasarm yapcs J. W. Butler bir basm yorumcusuna dne
rek, "yzyln en gzel konumas," demiti. Doal ola
rak, konuma toplanan kalabaln adalet duygusuna hi
tap ediyor ve yerel dinsel hassasiyetlere deinmekten ka

myordu. Fakat uras akt ki, duygusal bir karlk al

mt. "Malone'un szlerini bugn okuyun, kuru ve ilham
verici olmaktan uzak olduklarn greceksiniz. Tamamen
bir sava atmosferi iinde sylenmilerdi... Bu szler
elektrik tayordu. Onun Bryan'a verdii bu yant, tm ya
amm boyunca tank olduum en dramatik olaydr," diye
yazacakt Scopes krk yl sonra.091
ekilen nutuklardaki bu trden uulardan sonra, eya
let adna kapan konumasn yapmak Stewart'a dt.
Stewart, yasann bilirkii tanklna gerek brakmad
eklindeki yorumuna geri dnd. Evrim kart yasa ok
akt. "Yasann yasa olup olmadn sylemek iin bura
ya kim gelebilir?" diye soruyordu Stewart. "Bu bilim adamlar neye tanklk yapacaklar? Onlar [evrimin] tanr
nn insann yaradndaki basit bir yntem olduunu sy
leyecekler. Bu hi umurumda deil. Bu yasa, onu rete
mezsiniz diyor." Stewart, durumadan nce evrim aley
hinde sert eyler sylememiti. Fakat Bryan'n szleri onun meseleyi ciddiye almasna yol amt." Eer bilim bir
ocuun ruhunda bir yara ayorsa, kaplar bilime kapa
rin," diyordu Stewart. Gnn konumalarndan etkilenen
ve aslmda ihtiyatl biri olan Stewart ellerini ge doru
kaldryor ve "Diyorlar ki, bu dinle bilim arasndaki bir
savatr. Eer yleyse, u anda istifa etmek istiyorum. Y
ce Tanr adma, din tarafnda olduumu bildirmek iste
rim. .. nk bu dnyann tesinde, hem benim hem de
bakalar iin ebedi bir mutluluun olduunu bilmek isti
yorum." Hays, evrimin gerekliini kantlamak iin, Ste
wart'a bir soru sorarak bir ans daha verilmesini istedi.
"Mevcut sulama, uygarln ve Hristiyanln en can al
c noktalarn yok etmeye almaktadr ve yeni bir ans

hak etmemektedir. "(30)Stewart durumann leden sonra

ki oturumunun bu tartmasna son verirken, kararsz ka
labalk onun szlerini onaylamak iin yeniden alklama
ya ve ayaa kalkmaya balad. Yarg, bilirkii tanklna
gerek olmadna dair kararm vermek zereyken, duru
ma cuma sabahna ertelendi.
Dayton gecenin ge saatlerine, gnn oturumu zerine
dedikodu yaparak girdi. "Yorgun telgraflar olayl oturu
mun hikayesini lkeye iletmek iin sabah saatlerine kadar
almlard," diye yazyordu N ashville Banner. "Bu b
yk an tarihe gemitir ve Rhea Blgesi'nde yaplmakta olan durumayla ilgili btn tahminler, Scopes'un Galileo
ile ayn kefeye konulaca yolundadr."(31) N ew York Ti
m es olay, "Bilim ve din zerine son yllardaki en byk
tartma" diye adlandryor ve Bryan ile Malone'un ko
numa metinlerinin tamamm birinci sayfadan veriyordu.(32) Bu konumalarda dikkat eken iki cmle, lkedeki
manet hazrlayclarna iyi bir malzeme sunuyordu. "n
cirlerimizi Kaldrp Atmadmz in Bizi Banazlkla
Suluyorlar," diyordu Bryan Chicago Tribundun bamakalesinde.(33) "Biz diyoruz ki, ncil'inize Sahip kn!" diye
yant verecekti Malone buna: "Evet, ncil'inize sahip kn,
ama onu ait olduu yerde, yani manevi dnyanzda tu
tun. .. ve kabul grm bilimsel gereklere dair hibir ey
bilmeyen kiiler tarafndan yazlm bu kitaplarn, okul
larda bilim mfredatna konabileceini savunmaya kalkmayn."(34) Her iki taraf da kendi mesajlarm etkili bir bi
imde iletiyor ve baarlarm kutluyorlar, ancak hibiri,
Amerika'nn kalbi ve beyni iin girdikleri bu yanta her
hangi bir taviz ve hogr temelinden sz etmiyordu.
Cuma gnk oturum, bir saatten daha az srd. Yarg-

cm bilirkii tanklm reddetmesi iin yeterli bir sreydi,

ama Darrovv'u aalamak iin o kadar uzun saylmazd.
ki yeni gelime sz konusuydu. Raulston, batan beri ya
sa savunma pozisyonunda grnyordu. Raulston, uz
manlarn tanklklarn aka dinlemek istiyordu, fakat
byle bir tankln Tennessee'yi ve onun yasasm gln
bir duruma sokacandan korkan ve bu yzden de duru
mann ok ksa srmesini isteyen eyalet liderlerinden ge
len baskya boyun emek zorunda kalmt. Yarg, iddia
makamnn pozisyonunu benimseyen kararm okurken,
ok kt bir ekilde kekeliyordu. ddia makamnn pozis
yonu ise makul ve mantklyd. "Vine de Hays ve Darrow,
hukuki nyargy aa karmak iin Raulston ile kar
karya geliyorlard. Bu noktada kaybedecekleri ok az
ey vard. Hays, karan kmseyen bir slupla itiraz etti.
Raulston, Hays'in ses tonundan alnm ve "Sanrm bu
tepki mahkemeye gsteriliyor, fakat bu mahkemeyi incitmemektedir," diyerek Hays'in itirazm dikkate almamt.
Darrow artk, bu saldrya yant vermeden duramazd:
"Onun bizi incitmesi gibi bir tehlike sz konusu deildir
ve Tennessee eyaleti henz dnyay ynetm em ektedir. "(i5)
Darrow kar taraftan gelen saldnya aym kendine gven
ve keskin szlerle yantn vermiti.
Hays, uzman tanklnn temyiz mahkemesi iin zapta
geirilmesine izin verilmesini bir kez daha talep etti. Rauls
ton ise, uzmanlarn, yeminli yazh ifadelerini ya da vere
cekleri ifadeleri zetleyerek mahkeme katibine brakabile
ceklerini sylyordu. Hays uzmanlarn card olarak tank
lk yapmalarnda srar ederken, Bryan devreye giriverdi.
"Eer bu tanklara, tanklk yapma izni verilirse, sarunm
onlar apraz sorguya tabi tutulacaklardr." Bryan, bylelik

le kendilerinin de bu tanklara soru sorabileceklerini ima ediyordu. Hays, kar karya kaldklar ikilemi daha sonra
yle aklayacakt: "apraz sorgu, getireceimiz bilim ve
din adamlarnn ilahi bakire douma ve teki mucizelere
inanmadklarn gstermeye hizmet edecekti ve biz de bu
trden tanklan tercih ediyorduk." Bu trden bir tanklk,
ACLU'nun yrtt geni apl abalarn altn oymak
anlamna gelecekti. "Bize yle geldi ki, zgr eitim amac
eer gerekletirilebilecekse, bu ancak, kiliseye giden ve te
olojik mucizeleri sorgulamayan milyonlarca insann deste
iyle olacakt," diye not ediyordu Hays. Darrow hemen
kar ataa geerek, "Onlarn artk apraz sorguya katlma
haklan yoktur," yantn verdi. Raulston, karsndakini
kendi silahyla vurma ansn yakaladn anlamt. "Al
bay, apraz sorgunun am an nedir? Bu yntem, gerein,
dorunun aratrlmas deil midir?" Darrovv, omuzlarn
kulaklarna kadar kaldnp, gzlerini yargca dikti. "Bu da
vada gerein aratrlmasna ynelik herhangi bir aba ol
du mu, Saym Yarg?" diye sordu. Mahkeme, savunmann
yazl ifadeleri ya da nceden hazrlanm olan ifadeleri
zapta gemesi iin okuyabileceklerine karar verirken, id
dia makamnn da, krsye kacak herhangi bir savunma
tann sorgulayabileceine karar verdi.(36)
Darrovv, gnn dier blmnde, tank ifadelerinin
dzenlenebilmesi iin mahkemenin ertelenmesini talep
etti. Raulston, bunun iin zamana ihtiya olduunu syle
yerek kar ktnda, Darrovv dayanamayp patlad:
"Eyalet adna ya da iddia makam adna yaplan talepleri
bitmez tkenmez zamanlarda kabul edip, bizim herhangi
bir eye dair yaptmz kk bir talebi bile hemen geri
evirmenizi anlayamyorum," diye bard. "Umanm

mahkemeye kar gelmiyorsunuz?" diye yant verdi Raulston. Darrow, pantolon asksn serte ekerken, verece
i yant hazrlyordu dikkatle: "Evet, Saym Yargcn um ut
etm e hakk vardr," diye geldi yant ve bu szler tehdit
ieriyordu. "Belki baka bir ey yapmaya da hakkm var
dr," dedi Raulston, fakat savunmann ifadelerini hazrla
yabilmesi iin durumay pazartesi gnne erteledi/371
Mencken, Dayton'dan yazd son raporunda "Pazar
tesi ve sal gnk durumalarda olacaklar sonucu dei
tirmeyecektir. Asl sava, yaradln zaferiyle bitmitir,"
diyordu/38 Mencken ve dier gazeteciler Dayton'dan ha
reket ederken, cumartesi gnk genel kam bu yndeydi.
lerinden biri, "Durumalar, gazeteciler iin son derece
yorucu ve ar ilerlemektedir," diyordu o gn. "Muhabir
ler, an pimi yiyeceklerden, ime suyunun pisliinden,
an scaktan ve fazlasyla yorucu ilerden iyiden iyiye usanm drmdalar."*39 Mencken'in herkesten nce hare
ket etmesinin baka bir nedeni vard elbette. Kasaba g
revlileri, onun Dayton' ve Dayton'da yaayanlan km
semesine fkelenmiler ve kasaba halk kovmadan nce,
kasabadan kendisinin ayrlmas iin uyarmlard. "Ona
kimsenin zarar vermeyeceini umarm," diyordu A. P.
Haggar. "Bir keresinde ben nledim, fakat bir daha oldu
unda, onlan engellemek iin orada olmayabilirim. "*40)
Mencken, bu pislikten kurtulmak iin kaarken, Dar
row'un pazartesi gn iin yapt planlar da biliyordu.
Charles Francis Potter, Darrow'un kendisine gizlice,
"Pazartesi gn krsye bir ncil uzmanm karacam,"
dediini hatrlyordu. "Senden daha byk bir uzman. O,
dnyadaki en byk uzman olduunu dnyor."
Potter, bunun ne anlama geldiini hemen anlam ve usta

ii diye bulmutu Darrow'un plann. "Usta iini filan bir

kenara brak ve ok yksek sesle konuma! Etrafta birok
gazeteci var," diye yantlad onu Darrow.<41) Bir dzine sa
vunma uzman malikanede ifadeleri zerine alrken,
Darrow da sessizce Bryan' tank krssne armay
planlyordu. Darrow, pazar akam Bryan'm roln Harvard'l jeolog Kirtley Mather'a vermi, onunla prova yap
yordu. ki yl nce Chicago Tribune'a yapt aklamada
Bryan'a ynelttii ayn sorularn tekraryd bu. Pazar g
n basm, bir eylerin olacan sezmeye balamt. "Sy
lentilere gre, savunma ldrc son darbeye hazrlanmaktadr,"(42) diye yazyordu N ashville Banner.
Dava vekilleri, Darrow'un planndan habersiz, zaferle
rinin tadn karyorlard. Stewart, yargcn kararn
"Muhteem bir zafer" olarak nitelerken, Bryan'm olu
William Bryan, Jr. da, davarm sonucundan emin bir ekil
de evinin yolunu tutmutu. Baba Bryan, "yepyeni bir ey"
olacam vaat ettii kapan konumasna son rtularm
yapt ve duruma sonrasnda olacaklara gz atmaya ba
lad; bu arada, gelecek iki yl iinde, evrimin retilmesine
kar yrttkleri mcadeleyi dier yedi eyaletin meclisi
ne tayacaklarm syledi ve pazar gn yapt basm aklamasmda davann yaratt etkiye deindi. "lerliyo
ruz. Tennessee davas, ncil'e inanan Hristiyanla kar
kurulan tuza aa karmtr." Uygarlktan acma ve
merhametini alan "zalim reti" doal ayklanmann
maskesi drlmt. Bryan Darrow'u, kurulan bu tu
zan elebas ilan etti. "Darrow, mahkemenin dua edile
rek almasn protesto etmi ve ortodoks Hristiyanla
inananlarn belleklerine hakaret etmek iin hibir frsat
karmamtr," diye suluyordu onu Bryan. "Bay Dar-

row'un bu davayla olan ilikisi ve dava srecindeki tutu

mu, evrimin retilmesini yaymak isteyenlerin Hristiyan
dnyasna ilikin kt niyetlerinin ardmda olduunu gs
termektedir." Pazar gn Bryan, Dayton'dan on be mil uzaklktaki kk bir kasaba olan Pikeville'de btn kili
selerin katld bir ak hava toplantsnda vaaz verirken,
benzer yorumlar yapyordu/431
Darrow'un mahkemede dua edilmesini nlemeye y
nelik abalan, ulus iinde dinine bal katmanlardan olumsuz tepkiler almasna yol at. Gazetelerin bayazla
rnda, Darrow'un bu hareketi eletiriliyordu. Vali Peay,
davaya dair suskunluunu bozmu ve "duadan kaacak
kadar zayf bir ama," demiti. Florida'l hayrsever Geor
ge F. Washburn, davadaki gelimeler konusunda son de
rece heyecanlyd ve okul mdr White'm Bryan niversitesi'nin kuruluu fikrini desteklemek iin 10,000$ ba
yapaca szn vermiti. "Dayton'daki bu sava, dnya
y saracak olan savam balangcdr,"diye yazyordu
Washburn White'a, "Muhafazakar bir niversite kurmak
iin gerekli psikolojik moment yakalanmtr." Bu teklifin
etkisini ortadan kaldrmak istercesine, John D. Rockefel
ler, Jr., aym gn Shailer Mathew Chicago lahiyat Fakltesi'ne 1 milyon $ balyordu/441
Darrow, o cumartesi gn Bryan'n yazl aklamasna
kendisi yant verecekti. Mahkemede dua edilmesi mesele
sine geri dnerek, "bu davadaki durumun hassasiyetin
den dolay itiraz ettiini" iddia etti, fakat ahlakn temeli olarak evrimci naturalizmi savunmaya devam ediyordu.
"Bu felsefenin, benim yurttalarma kar daha anlayl,
daha nazik ve yardmsever olmam saladn umuyo
rum," diye yazyordu Darrow. Chattanooga'daki bir Ya

hudi grubuna Tolstoy zerine verecei seminerde, laf ah

lak ve evrim meselesine getirdi. Darrow, hafta sonu bo
yunca, Dayton'n evresinde kamp kurmu olan tutucu
mezheplerin kendilerinden geercesine yaptklar ayinleri
izlemiti. "Bunlar, Bryan'dan daha iyiler," diyerek gl
yordu gazetecilere. Darrow, Bryan'm basna mahkemenin
uzman tankln reddetmesine ramen, kendisinin kii
sel olarak bu tankl dinlemek istediini sylemesine
kzm ve Bryan'a ynelik en iyi vurularndan birini yap
mt. "Bryan, bilim ve din zerine yapt aklamalar,
sorgulanamayaca yerlerde yapyor. Bryan, mahkeme nnde ve yemin ederek fikirlerinin test edilmesine cesaret
edememektedir" diyordu gazetecilere.
Darrow, Bryan'la karlkl olarak sz dellosuna devam
ederken, Hays de tank ifadelerinin hazrlanmas iini st
ne ald. Darrow ve arkadalarnn kald malikane, an ko
van gibi youn ve hareketliydi. Bir gzlemci, "Bilim adam
larnn yeminli ifadelerine son ekli veriliyor. Bu kiilerin
ifadeleri, doa bilimlerini ilgilendiren sorunlara her adan
deinmeye zen gsteriyor. Zooloji, hayvanclk, jeoloji, bo
tanik, antropoloji, bilimsel tarm ... Bunlarn her birine de
inilecek ve her biri evrimin gerek olduuna tanklk ede
ceklerdir ve kapsaml bir eitim evrim kavramndan yok
sun dnlemez," diyordu.06 Toplam sekiz bilim adam,
60,000 kelimeden de fazla olan ifadelerini stenograflara dik
te ettirmiler, onlar da bu ifadeleri mahkemeye sunmu ve
basn mensuplarna datmak iin de oaltmlar, ilaveten,
drt din uzman Hays'in mahkemede okumas iin ifadele
rini zet olarak hazrlamlard. Hafta sonu yazd ifadeleri
ni tamamladktan sonra, uzmanlarn ou eyalarn topla
yp, kasabadan aynldlar.

Bryan, Pikeville'de vaaz verirken, Darrow da Chattanooga'da ders veriyor ve savunmann tanklan da malika
nede babaa vermi ifadelerini hazrlyorlard. Dayton,
davann bu ikinci hafta sonunda normale dnmeye bala
mt. N ashville Tennessean "lm sessizlii" diye tasvir
ediyordu olay yerini.<47) Birok gazeteci kasabadan ayrl
mt. Geride kalanlarn ou ise, Cumartesi ve Pazar g
nn Chattanooga'da geirmilerdi. Kasaba merkezinde
ki esnaflar, zarar ettiklerinden ikayet ediyorlard. Geriye
kalan az sayda ziyareti, Adliye Saray'nn bahesinde bir
lise orkestrasnn verdii konserdeydi. Scopes ise, gezmek
iin dalara gitmiti. Mahkeme gzlemcilerine gre, sy
lev vermek iin bir ya da iki gn kalmt. Ve kasabann bir
belirsizlie gireceini tahmin ediyorlard. Nashville Ban
ner, "Dayton kahvaltda ok ar bir akam yemei yiyen
biri konumunda. John Scopes davasn herhangi bir eyin
yeniden ilgin hale getirebilecei pek mmkn grn
myor. "(48) diye yazmt. Pazartesi geldiinde, Darrow'un
Dayton'llardan daha fazla hayal gcne sahip olduu an
lalacakt.
Duruma gn herkesin bekledii ekilde balad. Ka
labalk daha saat 8:30'da, durumada sylenecek son sz
leri dinlemek iin erkenden mahkeme salonuna hcum et
mi ve btn koltuklan doldurmutu. Polisin ana giri ka
psn kapatmasna ramen, insanlar yan tarafta bulunan
bir kapdan ieriye girmeye devam ediyorlard. Yarg Raulston saat 9:00'dan sonra salona geldiinde, kalabaln
arasndan yerine gemek iin olduka zorland. Muhafa
zakar bir rahibin yapt ve savunma makamm hedef alan gnah karma duasyla duruma balad.149 Hi kimse
bir ey syleyemeden, yarg, Darrow'un Cuma gn sy

ledii szlerden alntlar yaparak, bunun mahkemeye

itaatsizlik olduunu belirtiyor ve Darrow'un sah gn
yarglanmak zere mahkemeye gelmesini sylyordu.
Hafta sonu boyunca Tennessee yarglar heyeti ve barosu,
Darrow'a kar harekete geilmesi iin srar etmilerdi.
Darrovv bunu bekliyordu ve protesto etmedi.
Savunma vekili uzman ifadelerinin temyiz mahkemesi
kaytlarna nasl geirilecei sorununa yeniden dnmt.
Genel olarak iki usul uygulanmaktayd. Yerel avukatlar,
mahkemede kabul edilmeyen kantlarn mahkeme katibi
araclyla kaytlara geiriyorlar ya da mahkemeye, ta
nkl kabul edilmeyenlerden alnan yazd ifadeleri veri
yorlard. Ancak bu noktada, savunmann kamuouyunu
aydnlatmak ve eitmek ynnde hala bir umudu vard.
Hays, uzman tank ifadelerini jrinin yokluunda oku
mak istiyor, Stewart ise, bu ifadelerin yazh kaytlara ek
lenmesinde srar ediyordu. Bryan'n, iddia makamnn,
savunmaun her trl szl sunuuna cevap verebeceini sylemesine kadar, sz dala neredeyse bir saat srd.
Darrow, yazd ifadelerin mahkemeye sunulmasnn ya
rmda, Hays'in seilmi ahntdan mahkemede okumasna
izin verilmesini nerdi. Raulston bunu kabul edip, Hays'e
bir saat sre tand. Hays'in konumas iki saatten de fazla
srdnden, ancak le yemei sonrasnda bitebildi.
Hays'in yazd ifadelerden okuduu almtdar, mahkeme
salonunda fazla bir heyecan yaratmad. Bu ifadeler, ev
rimle ilgili ayrntl bilgileri kapsamalarna ramen, scak
bir yaz gnne uymuyorlard. Sekiz bilim adam, evrim
zerine yazd ifadeler hazrlamlard. Antropolog Fay
Cooper Cole, psikolog Charles Hubbard Judd, ve zoolog
Horatio H. Newman, bunlarn hepsi de Chicago niversi

tesi'ndendi. Missouri niversitesi'nden zoolog VVinterton

C. Curtis, Rutgers bilimsel tarm uzman Jacob G. Lipman,
Harvard'dan jeolog Kirtley F. Mather, John Hopkins ni
versitesi'nden zoolog Maynard M. Metcalf ve Tennessee eyaletinde grevli olan jeolog Hubert A. Nelson. Bryan eyalet dndan gelen uzmanlara dair gvensizliini dile
getirmeye balarken, savunma Hubert A. Nelson'un ismi
ni tank listesine ilave ediyordu. Curtis, Mather ve Met
calf, ifadelerinde drt din uzmannn ifadelerinde olduu
gibi, evrim teorisiyle ncil'deki yaradl teorisini uzlatr
maya almlard. Bu din uzmanlan da, Shailer Mat
hews, Dayton'a davetsiz gelen, ancak savunmay hemen
etkisi altna alveren Yahudi ncil uzman Herman Rosenwasser ve Tennessee'li iki modernist olan, Chattanooga'dan Metodist rahip Herbert E. Murkett ve Knoxville
barahibi Walter C. Whitaker'dan oluuyordu.*50 Jri, hi
birini dinlemedi.
Mahkeme le yemeinden sonra baladnda Dar
row tank ifadelerinin okunmasn yanda keserek, Cuma
gn syledii szlerden dolay zr dilemek istediini
belirtti. Aznn iinde belli belirsiz, kasaba halknn ken
disine ok nazik davrandn, onlara byle bir yant ver
memesi gerektiini mrldand. Bu zr konumasndaki
tavn, daha nceki oturumdaki tavrna hi benzemiyordu.
"Szler birbiri ardmca azmdan kaverdi ve ben, bun
dan dolay mahkemeden zr diliyorum." Raulston aya
a kalkarak, savunmay artan szlerle, Darrow'a yapt
mahkemeye itaatsizlik sulamasn geri ald. Tennessee'nin onurunu tarttktan sonra Raulston, uzun bir din
sel ierikli iirden, balamak zerine alntlar yapyor ve
Darrow'un zrn Isa adna kabul ediyordu. "Onu ba

lyoruz," diyordu Yarg heyecandan titreyen bir ses to

nuyla. "Ve biz ona, 'Susadysan bana gel, sana hayat vere
ceim/ diyen insann szleriyle birlikte evine gitmesini ve
bu szleri kalbinde hissederek yaamasn emrediyo
ruz. "(51) Hristiyanlk bu mahkemede medeni bir dinden
daha fazlasn temsil ediyordu.
Raulston salondaki an yke dair endielerini kalaba
la iletmeye balad. Alt katn tavannda atlaklar belir
meye balad ynnde bir sylenti yaylyordu. Scopes
kendi kendine, "ldren scaklk" diye dnd/52 ok
muhtemelen yarg son szler dmda az bir ey kaldm
dnyor ve herkesin bu son szleri dinlemesine frsat
vermek istiyordu. Nedeni ne olursa olsun, Raulston du
rumay Adliye Saray'nn bahesindeki konumac plat
formuna tamt. "arpc bir sahne. Raulston, sol tara
fnda eyalet avukatlar ve sa tarafnda da savunma ol
mak zere tam ortada, tahtadan bir masada oturmakta,"
diye yazyordu bir gzlemci. "n tarafta, bildik bir tart
may bekleyen yzleri yukanya dnk bir insan denizi
vard. Bay Darrow, Bay Bryan' savunma tan olarak
krsye aracam ilan ettiinde, kalabaln yz can
lanmaya balamt."153
Aslnda Bryan' tank olarak aran Hays'di, fakat bu
nu tank ifadelerini bitirdikten sonra yapmt. Bunun ar
dndan Darrow, Adliye Saray'ndaki geici jri masasnn
yaknnda asl olan ve "ncili'ni Oku" yazan pankarta iti
raz etti. Bryan, bu pankartn bir nyarg olarak alglanabi
leceini kabul etti ve pankart indirildi. Hays, jrinin yok
luunda Bryan', savunmann ncil zerine son tan ola
rak krsye aryordu ve Bryan bu arya tekrar olum
lu yant veriyordu. Bu noktaya kadar, Stewart durumala

r ustalkla snrlamay baarm ve dost bir yargcn yar

dmyla da kurnaz muhaliflerini kontrol etmiti. Gerek
ten de, Vali Peay gen savcya ektii telgrafta "davay k
demli bir asker gibi idare ediyorsun; seninle gurur duyu
yorum,"(S4) diyordu. Stewart yardmc dava vekilini kont
rol edememiti ama, yarg emsalsiz liderin ortak inanla
rn savunmasn itenlikle istiyordu. "Btn avukatlar ayaa frlamt," diye hatrlyordu Scopes/551 Ben McKen
zie itiraz etti. Stewart, fkeden lgna dnmt. Bryan,
kendisinin de Darrow, Malone ve Hays'i sorgulamas ko
uluyla kendi tanklna rza gsteriyordu. "mz
bir arada m sorgulayacaksnz?" diye sordu Darrow. Br
yan daha nceki ifadesinde syledii gibi, "Onlar buraya
bu davay muhakeme etmek iin deil, Kutsal Kitab yar
glamak iin geldiler. Ben bu kitab savunmak iin burada
ym. Bana istedikleri her soruyu sorabilirler,"(56) diyordu.
Darrow da sadece bunu yapt.
Bryan ile Darrow'un kar karya gelecei yaylnca,
kalabalk bymeye balad. Mahkeme salonunu doldu
ran 500 kiinin dmda, Adliye Saray'ndaki tahmini say
3.000'e ulamt. Bu ise, kasaba nfusunun yaklak iki
katna eitti. "zleyiciler artk sadece erkeklerden olumu
yordu. Erkekler, kadnlar, ocuklar ve hatta orada burada
zenciler de vard. Kk ocuklar kalabaln arasmda do
laarak patlam msr satyorlard. Erkeklerin ou apka
takyor ve sigara iiyorlard," diye bildiriyordu N ew York
Times.<57>Nashville Banner ise, "Mahkeme tarihinde ei
benzeri olmayan bir sorgulama balad. Gerekte bu, Darrow'la Bryan arasmda, ncil tarihi, agnostiklik ve Kutsal
Kitap zerine, ok kapsaml bir tartmayd,"1581 diye yo
rum yapmt. Darrow, babasnn elli yl nce Ohio Kins-

man'da sormu olabilecei, kyl kukuculuuna zg,

olduka eskimi sorular yneltti: Yusuf Peygamber, bir ba
linann kanunda gn yaad m? Joshua (yeryzn
deil de) gnei durdurarak, gn nasl uzatabildi? Kabil
karsn nerede buldu? Dar anlamda alndndaStewart'n srekli olarak ikayet ettii gibiDarrov/un soru
larnn davayla alakas yoktu, zira bu sorular evrim hak
knda herhangi bir ey sylemiyordu. Daha geni bir an
lamda iseHays'in tekrar tekrar kar kt gibibu so
rularn bu davayla ok yakndan ilikisi vard, nk In
cil'in harfiyen yorumlanmasna kar kyorlard. Darrovv'a gre, bu sorularn kesin yant yoktu. "Bu sorular
Bryan', modem zamanlarn ortak akl ile kendi ham
inanlar arasmda seim yapmaya ya da cahillii kabul
lenmeye zorluyordu," diye gzlemliyordu Darrow.(59)
Darrovv, Bryan' kart bir tank olarak sorgulad ve onun aklama yapmasna bile ans vermeden, soru bom
bardmann srdrd.
"Incil'deki her eyin harfiyen yorum lanm as gerek
tiini m i savunuyorsunuz?"
"Incil'deki her eyin, orada verildii ekliyle kabul
edilm esi gerektiine inanyorum . ncil'in baz blm
leri tasvir edilerek verilm itir."
"Fakat... balinann Y usuf Peygam beri yuttuunu
okuduunuzda... bunu harfiyen nasl yorum lars
nz?"
"inandm Tann, hem bir balinay hem de bir in
san yaratabilir ve her ikisine de dilediini yaptrabi
lir."
"Fakatgerekten Tann'run onlar yarattm a inan

yo r m usunuz? Yani Y usuf Peygam ber'i yutacak b

y kl kte bir bal kastediyorum ."
"Evet Bay Darrow, unu sylem em e izin verin: Bir
m ucizeye inanm ak, bir bakasma inanm ak kadar ko
laydr. "
"Buna inanm ak benim iin ... ok zo r."
"Buna inanm ak sizin iin zor, ama benim iin ko
lay. .. nsann yapabildiklerinin tesine getiinizde,
m ucizeler alem inin iine girersiniz. Ve Y usuf Pey
gam ber m ucizesine inanm ak, ncil'deki bir baka m ucizeye inanm ak kadar kolaydr. 'm
Bu trden olumlamalar muhafazakarln cazibesini
baltalamaktan baka bir ie yaramyordu. Bryan, siyasi
platformlarda Incil'e olan inancn ampiyonluunu yap
yor ve byk yaamsal sorunlar sz konusu ediyordu:
insanlarn Tanr katndaki zel yaradllar herkese belir
gin bir rol ve ama verirken, sa'nn bedenen yeniden can
lanmas da inananlara ebedi yaam iin umut veriyordu.
Darrow bu byk mucizeler hakknda henz soru sormu
yordu. Pek ok Amerikal asndan, Yusuf Peygamber'in
balinas, Nuh Tufan ve Adem'in kaburga kemii hikaye
sine uyarlandnda, vg duyduklan inanlar gln
duruma dyordu. Fakat Bryan asndan durum biraz
farklyd. Ona gre bu mucizelerden her birine inanmak
ayn eitlikte kolayd.
Bryan, Darrow'un dile getirdii ncil'e ait iki paragrafa
ilikin akl yrtmeye altnda, biraz daha iyi grn
yordu. Bryan, Tanr'nm gnei deil de, yeryzn dur
durarak Joshua iin gn uzattm ne srdnde, mo
dem astronomiyi de dikkate alm oluyordu ister istemez.

Ondokuzuncu yzyl Protestan bilimi nda Bryan, ya

radla dair kendi anlaym olumluyor ve yaradl gn
lerinin belirli zaman dilimlerini temsil ettiini sylyor
du. Bu da, aadaki diyalogu dourmutu:
"Bu dnem lerin uzunluuna dair bir fikrin iz var
m ?"
"Hayr, yo k ."
"Gnein drdnc gnde yaratldn m d
nyorsunuz?"
"E vet."
"Ve bu gnlerin, gne olm akszm geceyi ve gn
d z yaadn m sylyorsunuz?"
"Ksaca, bunun bir zam an d ilim i olduunu syl
yorum . "
"Gne olm akszn geceli ve gndzl drt zaman
d ilim i yaandn m dnyorsunuz?"
"Orada tasvir edildii ekilde bir yaradla inan
yorum ve eer onu aklayam yorsam , onu olduu
g ib i kabul etm eyi tercih ederim .,<6I>
Bryan'n, Incil'in harfiyen yorumlanmas snrlarnn tesine gememe ynndeki gayretlerine ramen, savunma
bu erevede bile Bryan'n aklarndan sonuna kadar ya
rarlanyordu. "Bryan, ncil'i yorumladm kabul etti. Ba
kalarnn da ayn hakka sahip olduunu kabul etmelidir,"<62)
diyordu Hays ve Bryan'n dt durumdan eytani bir
zevk alyordu, te yandan Scopes da, "Bryan'a tezahrat
yapmaya gelen ve ncil'e harfiyen uyulmas taraftan olan
lar, Bryan'n aklamalarm yetersiz, ikna edici olmaktan uzak ve artc bulmulard,"() diye gzlemliyordu.

Darrow'un deiik alardan sorduu sorular, Bryan'

giderek sorulan sorularn yantlarn bilmediini kabul et
me noktasna getirmiti. Dnyann hareket etmesi durdu
rulursa ona neler olacandan tutun da, insan uygarl
nn tarihi ve hatta yeryznn ya konularnda Bryan'n
hibir fikri yoktu. "Kabil'in eini nerede bulduunu bili
yor musunuz? Bunu hi aratrdnz m?" diye sordu Dar
rovv. "Hayr efendim, onu bulma iini agnostiklere brak
yorum," yant geldi Bryan'dan. Yantn anlam hem oy
lumlu, hem de olumsuzdu .(M) N ew York Times, "Bay
Bryan'n yllardr savunduu ve destekledii dinsel inan
larna dair sorulara verdii yantlar, onun bilgisizliini
(ayn zamanda ilgisizliini) ortaya koymaktadr. Ve Bay
Darrovv bunu ok arpc bir biimde ve tekrar tekrar gs
termektedir," diye yazyordu.^ Stewart iki saatlik bu sor
gulamay bitirmek iin defalarca araya girmiti, fakat
Bryan geri adm atmay reddediyordu. "Ben burada Tanr'nn Kutsal Kitab'n Birleik Devletler'deki en byk ateist ve agnostikten korumaya alyorum," diye bar
yordu Bryan ve fke iinde yumruunu sallyordu. "Her
kesin bilmesini isterim ki, onun nnde tank krssne
kmaktan korkmuyorum ve onun kendini rezil etmesine
de bir itirazm olmaz."(66) Kalabalk Bryan'n feveranna
tezahratla karlk veriyor ve Bryan da bunu karlksz
brakmyordu. Darrow az alk almasna ramen, Bryan'a
ac veren ar szler sylyordu. "Bay Darrow'un tek amac Incil'i aalamaktr, fakat yine de sorularna cevap
vereceim," diye baryordu konumasnn sonunda
Bryan. "Aklamanza itiraz ediyorum," diyerek Darrow
da ona baryordu. Her ikisi de ayakta olan bu adamlar,
yumruklarn birbirlerine doru sallyorlard. "Yeryzn
de artk hibir akll Hristiyarun inanmad, senin aptal

ca fikirlerini sorguluyorum,"*671diyordu Darrow. Raulston

her ikisini de yeteri kadar dinlemiti ve vakit geirmeden
durumay erteliyordu.
Darrow'un destekileri kahramanlarm kutlamak iin
n tarafa hcum ettiler. Bryan ise kendi dnceleriyle
babaa braklmt. Gazeteciler haberleri iletmek iin
kendilerini dar atmlard. "Mahkemenin pazartesi g
nne ait iki oturumundaki kapmay aktarmakla grevli
gazetecilerin ileri balarndan aknd. Dorusu yazacak
lar ve anlatacaklar ok ey vard," diye yazyordu ilerin
den biri.*6* lkedeki gazeteler bu kapmann tam metnini
yaynladlar. M em phis Commercial, "Bu bir yarma de
ildi ve sonuta da bir zafer yok. Darrow, Bryan'n bilim
dnyas hakknda ok az ey bildiini gsterme konusun
da baard olurken, Bryan da insanlarn tm bildiklerinin
tesinde olduunu dnd inanlarm tank krs
snde cesurca savunma baknundan baarl olmutur."*69
Birok gazete Bryan'a kar pek de nazik saylmazd. O ge
ce Stewart, Bryan'a tanklna devam etmemesi ve her
hangi bir savunma vekilim krsye armamas ynn
deki mesajm iletti. Bryan'n ilk tepkisi bu istee kar k
mak oldu, fakat Stewart eer Bryan talebinde deri giderse,
ya yargcn bunu engelleyeceim ya da eyaletin davay
dreceini bdirmiti. Darrow, Bryan' sorgulamasna
ilikin olarak Mencken'e ksaca unlar yazyordu. "Btn
lkeye, Bryan'n ne kadar cah biri olduunu gstermeye
karar verdim ve bunu da baardm."*70
Sal sabah Dayton'a hafif bir yamur inmeye balad
ve bu durum durumann yemden ieride yapdmasm zo
runlu klarken, ayn zamanda izleyici saysnn da azalma
sna neden oldu. Yarg, Darrow ve Bryan'n gelmesinden

birka dakika nce durumay balatt. Her iki tarafn da

va vekilleri aceleyle yerlerini alrken, Yarg Raulston da,
Bryan'n sorgusunun bittiini bildiriyor ve daha nceki
ifadelerinin de zabtlardan karlmasn istiyordu. "Bay
Bryan'n tanklnn herhangi bir meseleyi aydnlatmada
ya da ilerideki temyiz mahkemesinde herhangi bir yarar
olmayaca kansndaym. Bizim meselemiz, Bay Sco
pes'un insann maymun soyundan geldiini retip
retmediidir," diye aklyordu karann.*71
Darrow, yargcn bu karar zerine, "Mahkemenin iz
dii bu ereve iinde, davaya dair sunacamz kant ve
tank bulunmamaktadr. Zamandan tasarruf etmek iin
mahkemenin jriyi ieri arp, san sulu bulmas tali
mata vermesini istiyoruz," diye isyan ediyordu. Stewart
bu nerinin zerine atlad. "Bay Darrow'un nerisini
memnuniyetle kabul ediyoruz." Savunmann bu son ma
nevras, Bryan' kapan konumasndan yoksun brakt,
ama savunmann bir st mahkemede evrim kart yasa
nn anayasaya aykr olduu ynnde karar aldrma plan
larn boa karacak bir jri riskini de nleme ansna sa
hipti. Bryan kanlmaz olan kabul etti. "Basnn adaletine
gvenmek durumundaym. Tank krssnde kar tara
fn vekillerine sormam gereken sorular basma verme fr
satndan yararlanacam."*72
Stewart, Darrow ve Raulston yargcn jriye getirdii
snrlamalar kabul ettikten sonra, jri yeleri yeniden
mahkeme salonuna girdiler. Btn durumalar en n s
ralarda izleme frsatn bekleyen jri yeleri, Scopes'a kar
yaplan tankln sadece iki saatlik blmn dinleyebilmilerdi ve o bu hi de kaydadeer bir konuma deil
di. Darrow, mahkemenin jri yelerinin duymalarna izin

verdii kadaryla, "yle bir ortamdayz ki, sizlere, neden

san susuz bulmanz gerektiini bile aklayamyoruz.
Bunu nasl yapabileceinizi bilmiyoruz ve bunu sizden isteyemiyoruz," dedi jri yelerine. Stewart sadece unlar
ekliyordu: "Bay Darrow'un sylemek istedii ey, kendi
sann sulu bulmanz istediiydi, fakat suu kabul et
me pozisyonuna da dmek istemiyor, nk bu onun
temyiz mahkemesindeki haklarn yok edecektir."173*En azndan bir ifti-jri yesi durumann sona ermesinden
dolay memnuniyetini, "Zaten eftali toplama zaman da
yaklayordu," diyerek dile getiriyordu.174*
Jri kararn vermek iin leden ksa bir sre nce top
land ve dokuz dakika iinde de kararn verdi. Bu srenin
de ounu, kalabalk duruma salonuna girip karak har
cadlar. "Jri yeleri, Adliye Saray koridorunda ksa ara
lklarla bir araya gelmelerinin dmda, olay gzden geir
mek iin toplanmamlard bile," diyordu bir gzlemci.175*
Mahkeme jrinin kararn beklerken, Bryan Malone'a
dnd ve yle dedi: "Kumarbaz bir adam deilim, fakat
eer kumarbaz olsaydm, kararn san sulu bulaca
ynnde bahse girerdim." Malone gld, "Benim bahsim
de bu ynde. Onlar mahvettik."176*Gerekte, her ikisi de o
gn kendilerini zafer kazanm birer kumandan gibi his
sediyordu. Jrinin kararna ilikin dnlen tek ey, 100
$'lk en dk para cezasyd. Stewart'a gre eyalet yasa
lar, jrinin en yksek miktara karar vermesini gerektiri
yordu. Raulston ise, hafif sularda yerel geleneklerin yar
gcn sulu bulunan kiilere en dk cezay vermesine
izin verdiini syleyerek, Stewart'i ikna etmeye alyorudu. Darrow bu prosedr kabul ettisonradan ok pi
manlk duyaca bir karar olacakt bu.

Geriye sadece birka konuma kalmt. Scopes, kara

rn aklanma aamasmda ok ksa bir konuma yaptbu
onun mahkemeye syledii ilk szlerdi. Neal tarafndan
tevik edilen Scopes, evrim kart yasay adil bulmadm
ve akademik zgrlk adma bu yasaya kar mcadelesi
ni srdreceini syledi. Dava vekilleri, srasyla mahke
meye ve izleyicilere teekkr etti. Basn ve eyalet barosu
temsilcileri samimi yorumlar yaptlar. Bryan ve Darrow,
veda szlerinde, durum aya olan youn ilgiyi dile getiri
yorlard. Halk adam, meseleyi byk amalar peindeki
kk bir dava olarak tanmlad ve "Bunlar dnyann ka
rmasna yol aan amalard," dedi. Darrovv ise, kararm
dinsel ieriiyle ilgili her eyi sulad. "Sanrm bu dava
hatrlanacaktr, nk bu dava, Amerika'da cadlar yak
ma iini engellediimizden bu yana kendi trnde bir ilk-

tir/' diye iddia ediyordu. "Bilimde btn gerekleri dinsel

bir retiyle test ederek, dalgay tersine evirmek iin eli
mizden gelen her eyi yaptk.'/(77) Raulston davaya ilikin
memnuniyetini ifade etti ve yerel bir rahibin ayin sonla
rnda yaplan duasn etmesinden sonra da durumay
le yemei iin erteledi. Kalabalk hem Darrow, hem de
Bryan' selamlamak iin nlere akm ederken, Scopes da
vas tarihe geiyor ve efsanesi kendisinden bamsz ola
rak yaamaya balyordu.

 KISIM

... D

ava

SONRASI

 SEKZNC BLM

B r D n e m n S o n u

evrim
kart hal seferini durdurmamt. Nasl durdurabilirdi
ki? Scopes kaybetmi, evrim kart yasa kazanmt. Darrow, Bryan' tank krssnde rezil etmiti, fakat Halk Adam deneyimli bir politikacyd ve yenilgiden kurtulma
y iyi biliyordu. Daha da nemlisi, Bryan doutan iyim
ser bir karaktere sahipti. "Eer Bryan, bir yazarm son gn
lerde belirttii gibi, Scopes davasndan 'yorgun ve krgm
bir adam' olarak ktysa bile," diye gzlem yapyor
Bryan'n biyografi yazar Lawrence W. Levine, "kendisine
kalan son be gnde bunu gizlemeyi ok iyi bilmitir."*1'
Bryan duruma biter bitmez saldrya geti. Mahkeme
nin ertelenmesinden sadece saatler sonra, savunma avu
katlarna Tann'ya, Incil'in gerekliine, sa ve mucizelere
ve lmden sonra yaama inanlarna ilikin bir dizi soru
soruyordu. Darrow, her noktadaki agnostikliini olumlayarak, lmszlk sorununa ilikin veciz cevabm veri
S

copes

d a v a s i,

yordu: "yaadm srece, her canlda varolan igd ge

rei, ben de ayn tutkuyla lmszl aradm. Fakat bu
konuda hibir somut delil bulamadm."
Ertesi gn Bryan, zaferini kutlamak iin, Dayton'da bir
takm faaliyetler balatt. Bir basm aklamasnda, "Sorun
o denli byktr ki, bunun yarmda bireylerin ve mekan
larn nemi yoktur," deerlendirmesini yapyordu. "Tennessee yasas, ncil'in doruluu sorusunu gndeme ge
tirmi ve mahkeme de verebilecei en olumlu yant ver
mitir." Bryan, Darrovv'un mahkemedeki aalayc tutu
munu, Tann'ya inanszln ve yaamdaki ahlakszln
"bir numaral delili" olarak tanmlyordu. Darrovv bir gn
sonra gazetecilere yapt aklamada, Bryan' "Bay
Bryan'n fke nbeti geirmesine neden olan ey, onu ta
nk krssne karm olmamdr," eklinde nazike ya
ntlyordu onu. "Elbette, tank krssnde kendisine sor
duum yalm, ancak kapsaml sorular karsnda gster
mi olduu cehaletten dolay ona biraz acmyor dei
lim." Bryan, akam olduunda toplanan gazetecilerin nnde kendi zekasn savunurken, Darrovv'un adil olma
yan bir tarzla kendisinin bilim konusundaki teknik bilgi
yoksunluundan yararlandm iddia etti. Kendi basit ce
vaplarm Darrovv'un ustaca sorularyla karlatrrken,
unlan sylyordu: "Evrim, akln yaamdaki roln abar
trken, kalbin arlm kmsemektedir."
Bryan somaki iki gn de Dayton'da geirdi. Kapan
konumas iin hazrlad, ancak kullanma frsat bulama
d 15,000 kelimelik almasn evrim teorisine kar drt
ana balkta zetlemi ve bir anlamda kendi "iddianamesi"ni hazrlamt. Ancak Bryan, bu almay mahkeme
yerine, ateli bir sylev olarak siyasi bir krsden dile ge

tirmek zorunda kald. Birincisi, evrim teorisi Incil'deki ya

radl teorisiyle atyordu. kincisi, insan geliiminde
gl olann hayatta kalmas kural ya da aklamas, Darwin'in agnostikliinde de grld gibi ve Nietzsche'nin
felsefesindeki bakalarn sevmede gsterildii gibi, her iki
anlamda da Tanr inancm yok etmekteydi. ncs, ev
rim almas, dikkati sosyal ve ruhsal adan yararl olan
geleneklerden uzaklatryordu. Ve son olarak, evrim teori
sinin determinist bak as, toplumu reformlarla dn
trme abalarna zarar vermekteydi. "O zaman btn bu
meselenin sonucuna bir bakalm. Bilim byk bir materyal
gtr, ancak ahlak iin bir rehber deildir. Makineleri m
kemmel hale getirebilir, ancak toplumu makinenin ktye
kullanlmasna kar koruyacak herhangi bir snrlama
getirmez, ihtiya duyulan ruhsal faktr salayamamakla
kalmaz, kantlanmam baz hipotezleriyle toplumun ah
lak pusulasm artarak, insanl tehdit eder," diye yaz
yordu Bryan almasnn sonuna doru.(S)
Bryan bu almasn, Scopes davasndan artakalan il
giye gvenerek, gelecek aylarda lkenin eitli blgelerin
de yapaca konumalarda kullanmay planlyordu.
Bryan, 24 Temmuz Cuma gn, bu almasn yaynlat
mak iin Chattanooga N ew s editr George Fort Milton
ile grmek zere Chattanooga'ya gitti. Milton evrim
kart yasaya kar kyordu, fakat Darrow'un onun ben
zersiz lideri Bryan' sorgulamasndaki tutum unu "byk
bir terbiyesizlik" olarak yorumlamt ve yasaya kar olu
acak iddetli bir tepkinin yasann daha da salamlama
sna yol aacam ngryordu/6 Cumartesi gn Bryan,
Chattanooga'dan, Tom Stewart7m kasabas olan VVinchester'a gitmiti. Bylelikle Bryan, ona verdii sz tutmu

olacak ve bu yeni nutkunu orada verecekti. VVinchester'a

giderken kk Jasper kasabasnda durmu ve bir ak
hava forumuna dnen 2,000 kiilik kalabala ekecei
nutuktan baz blmler okumutu. VVinchester'da ise ko
numann tamamn dinlemek iin daha byk bir kalaba
lk birikecekti. Tarihi Ray Ginger YVinchester'daki bir r
portajda, "yarn lecek olsam, son birka hafta iinde ya
planlara bakarak, gnl rahatlyla diyebilirim ki: 'Bra
vo Bryan'!"(7) diye ateli mesajlar veriyordu. Scopes davas
Bryan' belki d krklna uratmt, fakat umutsuzlu
a drdn sylemek olanakszd. Bir gece almas
iin Chattanooga'ya dndnde, evrimin okullarda
retilmesine kar daha geni apl bir hal seferinden sz
edecekti.
Bu planlar, Bryan'n karsn endielendiriyordu. Kzla
r Grace, "Annem, babamn evrim kart yasay baka eyaletlerden de geirme iine yapt yardm ve etkinliklere
iddetle kar kt," diye yazyordu zel bir mektupta.
"Annem, babamm Scopes davasmda yer almasn nle
mek iin de elinden geleni yapmt."181Tennesse krlarn
da yaptklan yolculuk sonrasnda Mary Baird Bryan, ev
rim kart yasann izmeyi aaca ve vergi mkellefleri
nin resmi eitimi kontrol altna alp, bireysel konuma ve
inan zgrlklerine kar geni bir saldrya geecekleri
ynndeki korkularn dile getirmeye balamt. Bryan'la
karsnn arasnda geen konuma bir yl sonra yaynlana
cakt. Hikaye Mary Baird Bryan'n azndan veriliyordu:
Bryan: "u ana dek bir yanl yapmadm, deil mi?" Ba
yan Bryan: "u ana kadar yapmadm, fakat bu ince izgiyi
koruyabilecek misin?" Bryan mutlulukla glmseyerek,
"Sannm bunu baarabilirim," dedi. "Peki, seni izleyen

kitleyi kontrol edebilir misin?" diye sorduumda, "San

rm bunu da baarabilirim"*9 yantn veriyordu. Fakat
Bryan bu ansa sahip olamayacak; gney Metodist kilise
sindeki sabah duasn yaptrdktan sonra Dayton'a dner
ken, le uykusunda can verecekti. nsann evrimini resmi
okul mfredatndan karmak iin verdii mcadelede ve
son konumasnda syledii son szler, belki de ona yak
an en gzel szlerdi: "Atalarmzn inanckutsal inan/
Sana, lnceye dek sadk kalacaz."*10
Bryan'n lm haberi leden sonra Dairow'a ulat
nda, Darrow Smoky Dalan'nda tatil yapmaktayd.
"Buradakiler Bryan'n sizin sorgulamanzda knlan kalbi
nedeniyle, buna dayanamayarak ldne inanyorlar,"
diye yorum yapyordu bir gazeteci. Rivayete gre Darrow
omuzlarn silkti ve Bryan'n sonralar Dayton'daki
popler imaj haline gelen efsanevi itahna gnderme ya
parak, "O, krk bir kalpten deil, iflas etmi gbeinden
dolay lm olabilir," yaratm verdi. Baltimore'dan d
nen Mencken ise, kendine zg slubuyla, "Tanr Darrow'u hedef ald, ama tutturamad ve onun yerine Bryan'
vurdu," diyerek ii akaya vurmakla birlikte, Bryan'n
lmnden iten ie byk bir zevk alyor ve son noktay
yle koyuyordu: "Orospu ocuunu ldrdk!"*11
Darrow da durumay izleyen gnlerde bo durmad.
Bryan'm aklamalarna yant vermenin yan sra, Knoxville'de halka ak ders verdi ve kasabadan ayrlan gazete
cilerin dzenledii bir veda partisine katld. Hays, bu
partiye katilim lise rencilerine ilikin gzlemlerini ve
Darrow'un, "onlarla dans edip, birlikte sigara itiini" ya
zacakt. Hays ve Darrow, Tennessee genliinin ebeveyn
lerinin baskc yaam biimlerini reddedeceklerini grme

yi umuyorlard. "Sigara imek, dans etmek, kzlarla er

keklerin zgrce arkadalk etmesi, oyunlar, pazar gnleri
sinemaya gitmek gibi etkinlikler, onlarn evlerinde sorun
oluturuyor," diyordu Hays. "Buradaki gerek ampiyon
bizdik."(12) Tennessee'de evrimin retilmesi kuaklar ara
s bir boluk yaratmamt; Scopes'u savunanlar arasmda,
Neal gibi baz kdemli kiiler olduu gibi, bunlarn ou
30 yann altndayd. Darrow'un, gelecek kuam evrim
kart yasay kaldraca ynndeki ngrs gerekle
medi. Bir gazetecinin Scopes'a ilikin yapt rportajda,
"Scopes'u seviyorum, ama maymundan geldiime inan
myorum,"031diyordu bir renci. Ancak farkl yatan ok
az sayda Tennessee'li tersine inanyordu.
Durumann bitmesiyle Dayton normale dnm; haf
ta sonunu geirmek iin Bryan ve Darrow dmda yalnz
ca birka ziyareti kalmt. Kasabadan ayrlmakta olan
bir gazeteciye, davann tezgahlarndan Fred Robinson,
"Dayton fiziksel ve zihinsel olarak 'evrim davasndan' ya
rarlanmtr," diyor ve Adliye Saray'run yenilenmesini ve
zihinsel canlanmay rnek gsteriyordu. "Btn gsterge
ler, Dayton'm duruma balamadan nceki haline dnd
n yanstmaktadr. Tepelerin arasmdaki kk ve uyu
uk kasaba," diye yazyordu N ashville Bannerhatta aras.
Hatta Scopes bile hafta bitmeden ayandaki Dayton tozu
nu silkeleyecekti.04
Scopes, Dayton'da artk kendini evinde gibi hissetmi
yordu. Yerel okul idare kurulu Scopes'a, evrim kart ya
saya uymas kouluyla kontratn bir yllna yenilemeyi
nermiti, fakat onun niversiteye gitme planlan vard.
"Davann bitmesinden ksa bir sre nce Harvard'dan
Kirthley Mather ve Bilim Hizmetleri'nden Watson Davis

bana bir burs ayarlamaya altlar. Lisans alann semek

bana kalmt. Benim iin Dayton'daki en deerli eyler
den biri, malikanede kalan tannm bilim adamlarn din
lemek ve onlarla arkadalk edebilmek oldu. Onlar, benim
dnya grm ve ufkumu genilettiler." Bryan ld
nde Scopes, hukuk fakltesine girme olanaklarn ara
trmak iin Kentucky niversitesi'ne doru yola kmt.
Sonuta, Chicago niversitesi'nde jeoloji okumaya karar
verdi ve petrol mhendisi oldu. Ve bu tercihi yaparken,
kendisine gelen hretini servete dntrme tekliflerini
reddetti. Bu tekliflerin iinde, cret karl konumalar
yapma, vodvil denen kaba ve basit gldrlerdehatta
sinema filmlerinderol alma bile vard. "Spot klan al
tnda mutlu bir yaam srdremeyeceimi biliyordum.
Benim iin yaplacak en iyi eyin, yaamm deitirmek
ve yava yava adm unutturmak olduunu anlamaya
balamtm, "0S) diyordu Scopes.
Robinson ve Scopes, davann herhangi bir potansiyel
yarar salayp salamayacan anlamaya alma abala
rnda yalnz deildiler. Durumann bitmesinin hemen ar
dndan, her iki taraf da kutlama yapmak iin nedenler
bulmulard. ddia makam, hukuki bir zafer kazandn
iddia ederken, savunma taraf da manevi bir zafer kazan
dn ileri sryordu. "Bu savam sonunda her iki taraf
da, kar tarafm sama iddialarnn maskesini drdk
lerini syleyerek, memnuniyet iinde geri ekildi."06 N ew
York Timed dan emektar Russel D. Owen bu sonuca var
yordu. rnein karar gn Herbert Hicks, kardeine yaz
d bir mektupta, "yahudi ve aym zamanda ateist olan
Arthur Garfield Hays'e, agnostik Clarence Darrow'a ve
dlanm bir Katolik olan Dudley Malone'a, basnn bize

kar nyarglarna ramen, gereken dersi verdik," diye vnyordu. Oysa ki, 'Derslerini verdik,' dedikleri kurban
lar hi de byle dnmyordu. ki gn sonra Malone,
New York'un Ziegfield Follies sahnesinden, kendileri iin
"parlak bir zafer" olarak ilan ediyordu davay. "Gelecek
kuaklar, gerein ne olduunu bilecekler," diye gvence
veriyordu Malone. Hays ise, N ation iin hazrlad bir
deneme yazsmda son noktay tekrarlayarak, "Bu tip ya
salarn ileride daha geni kamuoyu muhalefetiyle kar
lamas kuvvetle muhtemeldir, "(17) diyordu.
Savunmann zafer nidalar, mahkeme salonunda olup
bitenlerden ok, davaya olan popler tepkilerden kaynak
lanyordu. Malone ve Hays, iddialarnn bir gn mutlaka
istenen karl bulacan ummaktaydlar. Ancak davay
yakndan izleyen bakalar ayn fikirde deildiler. Onlara
gre, rzgar Bryan'dan yana esiyordu. Mencken'in Dayton'dan yazd son rapor u uyaryla bitiyordu: "Nean
dertal insan, duygudan ve vicdandan yoksun bir fanatiin
nderliinde, lkenin pis sularnda rgtleniyor. Henz
barbarlar kaplarna dayanmamken, cephaneliklerini
kontrol etmesi gereken eyaletler var." Davann sonulan
masnn ardndan New York'a dnen Charles Francis Potter gazetecilerle konuurken, Scopes hakkmdaki karardan
sonra, ulusal apta evrim kart yasa hazrlama salgn ol
duu ynndeki kanaatini gizlemiyordu. Potter'n yo
rumlan konusunda fikirleri sorulan John Roach Straton
ise, biraz da bbrlenerek, gney eyaletlerinin benzer yasalan nce kendilerinin karacan, bunu batdaki eya
letlerin izleyeceini ve bu hareketin en sonunda kuzey ve
bat eyaletlerini de etkisi altna alacan syleyerek, Potter'm yorumlarna katlyordu.*16

Tennessee gazeteleri, davaya ve sonularna dair farkl

anlamlara gelebilecek deerlendirmelerde bulunuyorlar
d. ddia makamnn yasann mahkemede aklanmasn
salarken, savunmann da kendi amalarn kamuoyuna
duyurduunu gzlemleyen N ashville Banner muhabiri,
"Durumu berabere kalma olarak adlandrmak yanl olur.
Gerek savunma taraf, gerekse eyaletin kendisi, keskin ve
kesin zafer kazanmlardr."09*Chattanooga Times tam an
lamyla ikiye blnm bir yaym izledi; muhafazakarlar,
"Darrovvo agnostikve kitlesi
yal byk Halk
Adam karsnda ne yapabilirlerdi ki?" diye sorarken,
modernist kesim Bryan'm, Darrovv'un sorgulamasyla b
tn gcn yitirdiini iddia ediyordu. ddia makam ta
raftar olan Memphis Commercial A ppeal bile, Bryan'm
ikenceli sorgusundan sonra, tek bir taraf ampiyon ilan
etmedi. "Dayton'da bilimle din arasnda yaanan bir del
lo giriimine tank olduk," diyordu editr, fakat ona gre
sonradan taraflar bu dellodan geri ekilmiti.
Benzer ekilde ulusal basm da, Scopes davasnn,
Bryan'm kafasnn boluunu ve Darrovv'un haris ruhunu
aa karmann tesinde, uzun vadeli bir nemi olmad
n yazd. Karardan sonra The N ew Repubc'de yaynla
nan bir makalede dava, "hilekarlk ve ikiyzllkle dolu
bir samalk" olarak deerlendirmiti. Ertesi gn N ew
York Times ve Chicago Tribund un bayazlarnda, evri
min retilmesi ve ona kar yrtlen mcadelenin etki
sini yitirmeden devam edecei ngrlyordu. Genel olarak basm, Scopes davasmda verilen karan, muhafaza
karlarla modemistler arasndaki byk mcadelenin ba
langc olarak deerlendiriyordu.
Davarm sonularn kesin olmad gerekesiyle red
deden bu gazete ve dergiler, davaya ilikin gelimelere,

daha bir hafta ncesinden beklenmedik bir yer vermeye

balamlard. Muhabirler dava sresince olanlar Day
ton'dan, iki milyona yakn szckle, telgrafla ilettiler. Amerika'dan Avrupa'ya, daha nce baka haberlerde bylesi yaanmamt. Dayton'dan be telgraf hattyla raporla
rn ileten N ew York Times, davann ani olarak sona erdirilmesinin, "halk milyonlarca ilgisiz szckle kafasnn
iirilmesinden kurtardn" yazyordu.*251 Dava devam
etmi olsayd, phesiz ki Dayton'da olanlar genel olarak
haberleri belirlemeye devam edecekti. Scopes kaybeder
kaybetmez, artk hikayenin haber deeri kalmad ve an
cak Bryan ldnde yeniden su yzne kt. Tennessee'deki dava 1920'lerin deiken ve kaynayan atmosfe
rindeki en son heyecand. Gneyli byk sosyolog Ho
ward W. Odum, lke apmda "2,310 gnlk gazetenin
Scopes davasn haber yapt" ve "hibir gazeteninki
bunlara tarmsal ve ticari gazeteler de dahildikonuyu
grmezden gelmedii bulgusuna ulat. "<26)
Bryan'n lmnn zamanlamas, bazlarnn davarm
potansiyel nemini yeniden deerlendirmesine neden ol
du. "Hibir ey, gerek zamanlama gerekse tarz olarak,
Bryan'm Dayton'daki mahkeme salonunda grndkten
sonra lm kadar dramatik olamazd," diye yazyordu
N ew York W orldden. Walter Lippmann. "Bryan'n byle
bir anda gerekleen lm, onun Dayton'daki szlerine
deer kataca gibi, kendisini izleyenler zerindeki etkisi
ni de artracaktr."(27) Bryan'n ani bir fel sonucu ld
sylense de, genel olarak insanlar duruma stresinin bu ata hzlandrdna inanyorlard. Pek ok insan kiisel ci
lara k Darrow'u suluyordu. "Bryan'n muhafazakar din
sel inanlarn savunma urunda len bir ehit olarak alg
landn hissediyordum. ok gemeden kasabada bir

sylenti dolamaya balad. 'Yal eytan Darrow', Bryan'

sorgusuyla ldrmt," diyordu Scopes, Dayton'a yapt
ksa ziyarette. Austos balarnda George Rappleyea
New York'daki ACLU grevlilerine, "Bryan'n lm
Tennessee halk nezdinde kazanabileceimiz olas bir za
feri ortadan kaldrmtr. Dayton'da kalan yegane moder
nist benim," diye yazyordu. Vali Peay, Bryan', "Atalar
mzn inanlar urunda len bir ehit," olarak anyor ve
cenazesinin kaldrlmas iin eyalette resmi tatil ilan ede
rek, Bryan'n lmne resmiyet katyordu.*28 Haftalardr
Scopes davasn umursamayan vali, savunmann Bryan'a
ve Tennessee'ye kar olan tutumuna bir tepki olarak, da
varm temyiz mahkemesinde de kazanlmasna, gzle g
rlr bir ilgi gstermeye balamt.
Halk Adam'nn cenaze treni ulusal bir olay haline
gelmiti. Kalabalklar pepee dizilmi kamyonlara bindi
ler. zel olarak cenaze iin donatlan bir araba defin i
lemleri iin Washington'daki Arlington Ulusal Mezarl'na doru yola kt. nce Dayton'da, daha sonra trenin
iinden geecei birok byk ehirde binlerce insan bu olay iin toplanmt. Ve son olarak, lkenin bakentinde de
ayn manzara sz konusuydu. Bayraklar yarya indirildi.
Dkkanlar kapand. Amerika'nn politik sekinleri de ce
nazeye katldlar. Senatrler ve hkmet yeleri tabutu ta
ma yar iindeydiler. Basm iindeki Bryan'n eski d
manlar ise, onun tutkusunu ve drstln selamlyor
lard. "O, doru bildiini yapmaya alt," diyordu N ew
York H erald Tribune. Bir Philadelphia gazetesi de,
"Bryan'n lm, birok kez Bryan tarafndan yanl yrvlendirilmi olsalar da, onu bir peygamber gibi gren mil
yonlar zerinde, derin bir ok etkisi yaratacaktr,"*29 diye
ekliyordu. Bryan'n lmnden bir hafta sonra piyasaya

karlan "William Jennings Bryan'm lm" ark alb

m popler tepkiyi en iyi yanstan unsurlardan biriydi.
Bunun ardndan gelen iirlerde ise, Bryan'm kapitalistler
le olan sava ve iilere yardmc olmas dile getiriliyor ve
vlyordu. Ancak btn bunlar iinde yalnzca bir tane
si Scopes davasyla dorudan ilikiliydi. "Bryan, okullar
mzdaki ocuklarn inanlarn ykmaya alan aptallar,
inanszlar ve evrimcilere kar savayordu." Bryan'm,
davadaki rolne ramenbelki de bu role bal olarak
ok daha geni bir izleyici kitlesine sahip olduu ortaya
kmt. Gerekten de, William Bell Riley bir anma top
lantsnda, Tennessee davasn "Bryan'm verdii en iyi ve
en son sava"(30) olarak deerlendiriyordu.
Emsalsiz liderlerinin yasn tutan pek ok kii, onun ha
l seferini srdreceklerine yemin ettiler. Eski bir Nebraska
valisi ve 1924'de Demokrat Parti'nin bakan yardmcs aday olan Bryan'm erkek kardei Charles, cenazeye katl
mak iin yolda giderken, "Kongre, en sonunda evrim tart
masna el koymaya arlacaktr,"(31) demiti. Mississippi
Valisi de kendi eyaletinin "Muhtemelen Tennessee'yi izle
yerek, evrimin okullarda retilmesini yasaklayacan"
ilan etti. Ve bu tahmin, eyalet meclisinin ilk toplantsnda
gerekleiyordu. Yasa lehinde propaganda, Bryan'm Dayton'daki son konumasnn yksn anlatan Ben McKenzie'nin konumalarnda da srd. 1925 snbahan sre
since gneyin ilk kadn valisi olan Texas Valisi Miriam Fer
guson, kendi eyaletinin ders kitaplar komisyonuna evrim
teorisini lise ders kitaplarndan karmas emrini vermiti.
Bu yasak, yaynclarn yllarca Lone Star Eyaleti'nde kulla
nlmak zere, hazrladklar biyoloji ders kitaplarndan zel
saylar basmalarna neden oldu. Btn lkede, dzinelerce
muhafazakar lider (Riley, Straton, Norris ve Martin de da-

hl), Bryan'n brakt boluu doldurmak iin plansz ve

ounlukla da lgnca evrim kart eylemler dzenlemek
iin birbirleriyle yartlar. lm izleyen iki yl sresince
birok eyalet meclisi, evrimin retilmesini snrlamak iin,
ncesine oranla daha byk abalar sarfetti.
Popler fakat ksa mrl efsane, Scopes davasndan
tam bir zaferle kt dncesiyle, geliimine devam edi
yordu. Halk adam'nn lmnden cince bile, bir muhabir
mahkemenin sonucuyla ilgili olarak Dayton'dan yazd
yazda, "Bu blgedeki binlerce insan iin Bay Bryan'n
yanllklarn kuvvetlerine kar zafer kazanmas srpriz
olmayacak," demiti. Mahkeme kararnn verilmesinden
itibaren bir aydan daha ksa bir sre sonra, Kentucky'de
toplanm olan blgesel bir kktenci grup olan Clear
Cneek Springs evrim kart gsteriler yapmaya balam
lard. WFCA Muhabiri William Bell Riley "Byk Halk
Adam'nn yalnzca yargcn, jri yelerinin, Tennessea'li
halktan katlmclarn deil, ayru zamanda entelektel
dnyann yarglarna kar zafer kazandn"(33) yazmt.
Country ve western mzii, bu efsanenin kklerini ele
geirdi. Georgia'l nl balad arkcs Andrew Jenkins'in
ark szleri bunu aka gsteriyor:
G neli Tennessee'de bir dava vard yakn zam anda,
ncil yarglanyordu ve ncil'in hakk korunm alyd.
Kim gidip bitirecek bu sava?Kahraman kim olacak?
Kim bilgili ve gl dmanla karlaacak ve n cil'i sa
vunacak?
ark byle devam ediyordu. Bryan, "sava bitirmeye gi
den" kahraman olmutu. 1925'de Columbia plak irketi
de bir country folk arksn piyasaya srd.

Yoldalarn ba beladayd uzakD ayton'da,

Bay Bryan onlara yardm a g itti ve gece g ndz alt.
H akl bir dava uruna savat ve sava kazand.
Tanr, onu yeryznde yaptklarm dan dolay cennete
ard.
Bu ve benzeri arklar bugn "Scopes arklar" olarak bi
linmektedir. Scopes efsanesinin bu yorumunda kahraman
Bryan, Tennessee'nin okul ocuklarn lanetli evrim teori
sinin ykc etkilerinden kurtarmaktadr. Popler bir m
zik dergisinin 1925 yl Eyll says, Columbia'nn kard
arknn "zellikle gneyde ve Bryan'm son zamanla
rnda etkin olduu blgelerde olaanst sattn" bildiriyor.(34) Davann bitmesinden ay sonra bile Mencken'in
Bryan'a olan fkesi dinmemiti. "Bryan'm Tennesse aziz
ler meclisinde yeri salam ve gvencede grnyor. Eer
ky berberi Bryan'm sandan bir teli atmayp saklamsa,
bugn bile oradaki safra talarn iyiletirdiine inanlyor
olmal."(35) Efsane zamanla bataki etkisini yitirmekle bir
likte, Walter White'in Bryan'm onuruna Dayton'da muha
fazakar bir kolej kurulmas d de gerekleti. Bryan ve
Scopes deneyimi, dinsel adan duyarsz Dayton' bir
inan merkezi haline dntrmt.
Scopes davasna ilikin yaylan son sylentilerin tersi
ne, hi kimse savunmann zaferini ngremedi. Ronald L.
Numbers, "Ulusal apta bir dzine dergiye ve blgesel olarak datlan be gazetenin davaya ilikin haber ve yo
rumlarna baktnzda, hal seferinin sona erdii iddiala
r balanmda, hibir evrim taraftan herhangi bir zafer id
diasnda bulunmamaktadr," diyor. Gerekten de, Bryan'm lmnden sonra pek ou, tersi bir durumdan korku
yordu. Politik adan liberal bir karaktere sahip olan N ati-

on in Austos ortasndaki bayazsnda, evrim kartlar

nn "Dayton'daki baarsndan sz ederek, btn lkede
muhafazakar yasalarn 'sel baskn' gibi gndeme gelece
ini" ngrlyor; Ekim aynda ise Mencken, umutsuz da
olsa, bir uyanda bulunuyordu. "Bryan yle bir ktlk
balatt ki, onu durdurmak hi de kolay olmayacak."
Maynard Shipley'in Bilim Cemiyeti de, evrim kart salg
nna dair tahminde bulunmaktan geri durmad. Shipley,
Scopes davasndan tam iki yl sonra, "Birleik Devlet
ler'deki gerici gler, ak bir isyan halindedir," diye yaz
yordu. "Bu gerici gler, u anda saldrlarn eitimin ya
psna doru younlatnyor, milyonlarla ifade edilen sa
ylarla rgtleniyorlar. Asl hedefleri, birleik bir politik
gle, modem bilime saldrmaktr."136
Darrow'un mahkeme salonundaki dua etme iine itiraz
etmesi anndan itibaren, evrim kartlna kar koyan
grltl bir kesim, Scopes davasmdaki baarszlktan ve
muhafazakar dalgay durduramamaktan Darrow'u so
rumlu tutuyordu ve eletiriler Bryan'n lmnden sonra
artmaya balamt. Onlarn muhakemesi kukusuz kendi
dinsel dnya grlerini yanstyordu. Baz laik eletir
menler, Tennessee yasasna kar kyor ve Darrow'u sa
vunuyorlard, ancak dinci modemistler ve tutucu Hristiyanlar asndan Chicago'lu agnostik, toplum d brakl
m arl temsil eden bir kiiydi.
"Bay Darrow'un Bryan' tank krssnde aalamas
ve onu kk drmesi, bilimsel adan bir ey ifade et
medii gibi, aleyhte bir tepki olumasna da neden olmu
tur." Walter Lippmann'n N ew York W orld deki yorumu
byleydi. "Darrow'un, Bryan' aalamas ve gln du
ruma drmesiyle, milyonlarca insan Bryan'n deerlen
dirmelerinde isabetli olduu sonucuna varm ve Day-

ton'daki mcadelenin Byan'n ifade ettii zere hem H

ristiyan dini iin, hem de ona kar bir sava olduu y
nndeki tezi konusunda ikna olmulardr." En ok etkile
nen blgelerden biri olan New Orleans'daki Times Picayu
ne de, "Bay Darrow'un dua edilmesine itiraz ediyorum de
mesinden tutun; Bryan' sorgulamasndaki huysuzluu ve
ukalal, Birleik Devletler'deki 'evrim kart' yasalarn
gndeme getirilmesinde, Bryan ve onun taraftarlarnn a
balarndan daha etkili olmutur," yorumunu yapyordu.
Deiik cephelerden eitli Hristiyan, Darrow'un dava
da oynad rolden ikayet etmekteydi. "Popler eitimin
bal olduu Scopes davasnda sradan, ortalama eitim al
m Hristiyanlarn bak am anlayan hukuk adamlarna
sahip olmadmz iin zgnz," diye yorum yapyordu
bir kilise dergisi. Bir baka kilise grevlisi ACLU'ya gn
derdii mektupta, "Liberal cemaatimizdeki rahiplerin yz
de beinin bile, Darrow'un mahkemedeki tutumuna en k
k bir sempatisi bulunmamaktadr," diye yazmt. Van
derbilt niversitesi'nde grevli hmanist Edwin Mims,
"Darrow'un bilimsel bilgi savarm aydnlanmac glerin
lideri olarak ne srlmesi, bazlarnn muhafazakarlm
krklemektedir," diye yaknmaktayd. Harry Emerson
Fosdick'in kardei ve ayn zamanda Rockefeller'n de avu
kat olan Raymond B. Fosdick, Scopes'u Savunma Vakf'mn
komitesine katlmas iin yaplan daveti, "Hogr ve ho
grszlk arasmda byk sorunlarn yaand bir nokta
da, avukat seimindeki hatalardan dolay, ok byk bir
frsat elden kanlmtr," diye azarlayc bir gerekeyle red
dediyordu. ACLU meselenin arlnn farkndayd ve
kendi yanllarm da biliyorlard. Roger Baldwin, onu, "Bu
rada bulunanlar, hepimiz sizinle ayn fikirdeyiz. Yapmaya

altmz ey, davay temyiz mahkemesinde kazanma a

basdr," diye yantlad.*381
Baldwin'in Fosdick'e yazd mektuptan da anlalaca
zere, New York'daki ACLU grevlileri dikkatlerini
temyiz mahkemesine evirmilerdi. Darrow'un savunma
ekibinin dmda tutulmasna ynelik manevray bir kez
daha denediler. ACLU yrtme komitesi Austos bala
rnda plann yapt: Tennessee'li avukatlara "ncelik" ver
mede srar ederek, Darrow'u yattrmak. Birlik yneticisi
Forrest Bailey, "Dava st mahkemeye gittiinde, hepimi
zin ortak kanaati u ki, daha ok Neal'ler ve daha az Darrow'lar olmaldr. Darrow u andan itibaren ortadan kaybolmaldr," diye yazyordu John Neal'e. Hays bu duruma
kar kyordu ve Bailey de, "Fakat ayn zamanda, baka
seeneklerimiz de olduunu grebildiimizi umuyorum,"
diye not dyordu. Rappleyea ok gemeden ACLU'ya
Neal'le yapacaklar bir toplantdan sz ediyor ve Dar
row'un eyalet anayasa mahkemesi ncesinde ortadan kay
bolmasnn iyi olaca konusunda uzlatklarn bildiriyor
du. "Aksi takdirde, Anayasa mahkemesinde yarglanacak
olan bizim amacmz deil, sorguda Bryan' perian eden
Clarence Darrow olacaktr," diye aklyordu Rappleyea.*391
Neal'in, Darrow'u dava dmda brakma yetkisi vard.
Bu trden bir giriimi glendirebilmek iin Bailey, ACLU
ile yakn balar bulunan liberal dinci liderlerden, sorun
hakknda Neal'e yazmalarn istedi. "Bize, Darrow'un ki
ilii ve bize verecei zararlar konusunda srekli olarak eletiriler ve protestolar gelmektedir. Eer bu konuda bi
zimle ayn fikirdeyseniz, kiisel grlerinizi kendi inisi
yatifiniz dorultusunda dorudan Bay Darrow ya da Dr.
John R. Neal'e yazabilir misiniz?" deniyordu bu mektup
ta. ACLU ile yakn balan bulunan The N ew Republidm .

editrleri, Scopes'un savunmasn stlenenleri eletiriyor

ve temyiz mahkemesinde Tennessee'li avukatlarn grev
almasnda srar ediyorlard/4*
ACLU'nun 'daha az Darrow-daha ok Neal' plannn
olanakszl sonunda ortaya kt. Nedenler stste
gelmiti. Darrovv, ACLU'nun kendisine ynelik kumpasm rendi ve bunu bildiini ACLU grevlilerinin de bil
mesine izin verdi. Bailey, meselenin bir "yanl anlama
dan" ileri geldiini syleyerek zr diliyordu. "Hibir za
man sizin davadan ekilmenizi istemedim." Darrovv, Bai
ley'nin szlerini 'kurnazca' diye niteleyerek, temyiz aa
masnda nde gelen bir avukata ihtiya olduunu dile ge
tirerek, szlerine potansiyel rakibi ve davann kontroln
elinde tutan Neal'in, kendi yerini dolduramayacan ek
ledi. "Neal iyi bir adamdr. Eer zaman harcasayd, iyi bir
avukat da olabilirdi, fakat o retim grevlisi olmay ter
cih etti ve bylesine nemli bir davada grev yapacak ka
dar donanml deildir," diye yazyordu gizlice. Darrovv
Neal'in yerine, ya eyalet barosu iinde evrim kart yasa
ya kar mcadele etmi olan Memphis'li avukat Robert S.
Keebler'in ya da mahkemeye itaatsizlik durumasnda
Darrovv'un savunmasna gelen Chattanooga'l avukat
Frank Spurlock'un getirilmesini neriyordu/41 Bailey, ge
rek bir avukat, gerekse savunmann kontroln salayan
bir arac olarak Neal'den kolay kolay vazgeemezdi. Ve
davada Darrovv'a daha az bir rol verilmesini tartmak
iin iki kez Neal'le grme yapt. Neal ise, ACLU yetkili
leriyle toplant yapmadan nce, kendisine yaplan nerile
ri reddediyordu. Bunun belki de en nemli nedenlerinden
biri, H aysle kar karya gelmek istememesiydi. Neal za
mann, Federal Mahkeme'de evrim kart yasann uygu-

lanmasru snrlayan iki kuru dilekenin peinde kotura

rak geiriyordu.
Eyll balarnda ACLU avukatlarndan Walter Nelles,
Bailey'e Darrow'un yerine baka bir avukatn atanmas iin
farkl bir yol nerdi: ACLU davarm kontroln nde gelen
avukatlardan oluan bir komiteye brakacak ve bu komite
de ABD Anayasa Mahkemesi'nin eski yarglarndan ve
1916'daki bakanlk seimlerinde Cumhuriyetilerin aday
olan Charles Evans Hughes'u temyiz mahkemesinde dava
y stlenmesi iin grevlendirecekti. Hughes bir sredir da
vaya katlma ynndeki istekliliinin sinyallerini vermeye
balam ve 1925'deki Amerikan Barolar Birlii'nin yllk
toplantsnda yapt konumada, muhafazakar yasa kar
ma giriimlerine ynelik olarak ok sert szler sarfetmiti.
Bailey, Hughes'un nerisini Hays'e aktardnda, Scopes'un
yardmc avukat kprmeye balad. Hays, Nelles'e kzgn
bir biimde, "Davann yaratt etki ve durumann tarz bi
ze, davann temyizde kazanlmas iin iyi bir ans vermekte
dir," diye yazyordu. "Baka avukatlarn davay temyizde
kazanma giriimleri, Darrow ve Malone'un hak ettikleri g
venin onlardan geri alnmas anlamna gelir. Dahas, muha
fazakar avukatlarn ve rgtlerin, liberallerin ve radikallerin
yaptklar ilerden yararlanmalarna ve parsa toplamalarna
raz olamam." Hays, Hughes'a anlaml bir gndermede bu
lanarak, "Balangta kendilerini kk drmeye yaraya
cak olan davay stlenmek iin hibir muhafazakar avukat
bulamazken, imdi an ve hret kazanma frsatn gren
herkes yardm nerilerinde bulunuyor. lkenin her tarafn
dan benzer yardm teklifleri gelmektedir." Nelles o an iin
geri adm att, fakat Hays'den baka bir avukatla temyiz
mahkemesine gidilmesini en azndan dnmesini istedi.*42

Darrow'un Hays dnda sahip olduu dier etkili

mttefikler ve onlarn destei (Neal'in beceriksizlii, bu
durum u ikiye katlyordu) Darrow'un savunma ekibinde
ki yerini kurtarmt. Darrow'un muhafazakarla duydu
u dmanlm paylaan H. L. Mencken ve Joseph Wood
Krutch gibi baz gazeteciler, savunmann Bryan gibilerinin
dine ilikin "aptalca fikirlerini", Darrow'un durumalarda
yapt gibi aa karmaya ihtiya olduunu dn
yorlard. Bunun bedeli, davann kaybedilmesi ve oun
luktaki Hristiyanlarn gcendirilmesi de olsa, bunun ya
plmas gerektiini savunuyorlard. Bundan baka Watson
Davis'in Bilim H izm etleri adl yayn organ, Darrow'un
"yetenei, drstl, ahlaki duyarll ve idealiz
mi "ni<43) onaylayan ve uzman tanklarn imzasn tayan
bir mektup hazrlamt.
ACLU'nun, kendisini destekleyenlerin bir blmn
gzden karmadan Darrow'u dlamas mmkn deildi
ve Neal de, kendisinden beklenen ii yapma kapasitesine
sahip deildi: Savunma ekibinin lideri olma konumundan
dolay gururlanarak vnmesine ramen, yardmc avu
katlarla yeterli iletiimi kuramam ve Eyalet Anayasa
Mahkemesine yapmalar gereken itiraz geciktirerek, sre
sini karmt. Bu ihmalkarlk onlar, durumalarn idare
edilmesi ve itiraz ettikleri sorunlar temyiz mahkemesin
de gndeme getirmelerine neden olacakt ve buna uzman
tankl da dahildi. Geriye sadece evrim kart yasarm
geerlilii zerine yrtlecek bir mcadele kalyordu.
Bailey bile umutsuzlua kaplm ve Darrow'la birlikte,
Scopes'dan, Keebler ile Spurlock'u yasal avukatlar sfaty
la savunma ekibine sokmalarn istiyordu/44 Scopes, tem
yize ynelik baboluk iinde fazla bir ilgi gstermiyor
du, fakat Keebler, Spurlock ve davaya sempati duyan di

er Tennessee'li avukatlar, davann yerel ilemleri ve pro

sedr sorunlarnda sorumluluk almay kabul ettiler.
"Kontrol Yarg Neal'den almak kanlmazdr," diye bil
gilendiriyordu Darrow, ACLU'nun brosunu. "Onsuz a
lmaya ynelik adm atmadka, davay temyiz mahke
mesine gtrmemiz mmkn deildir." Savunmann
kontrol, bu i ekimeler yznden, temyiz sreci bo
yunca zmlenmeden kalacakt. Ekim sonlarnda, yerel
avukatlardan biri, davay temyiz mahkemesinde kimin
temsil edeceini sorduunda, Bailey ortadaki belirsizlii
itiraf etti: "Darrow, Malone ve Hays'in devam etmesini is
temiyoruz. Ama bu kiileri davadan kovduumuz eklin
de bir izlenim yaratmak da istemiyoruz."*451 Ayn zaman
da savunma iin para toplama ii de iyice gevemiti. Yl
sonunda ACLU'nun toplayabildikleri 5,400 $'a ulamt
ve bu parann ou da uzman tanklarn harcamalarna gi
decekti, fakat Tennessee'de para toplama ii iin oluturu
lan zel komite sadece 3,800 $ toplam, bunun te birini
de Malone salamt. ACLU yrtme kurulu bakan
John Haynes Holmes, vakfm danma komitesinde grev
yapmak zere etki sahibi bir grup akademisyen toplam
t, fakat Bailey'nin ifadesiyle bu "paral insanlar", Dar
row'un varlndan dolay tereddt ediyorlard.*46 Nihai
olarak, an giderilmesi iin Bilimin lerlemesi in Ame
rikan Birlii rgt yelerine zel bir bavuru yaplacak
t, fakat 1926 ylna kadar bu gereklemedi.
Bu i atma ve kanklk, ayn zamanda eyaletin tem
yize ynelik abalarn da engelliyordu. Evrim kart yasa
y savunma sorumluluu, eyalet anayasa mahkemesinden
nce seimle greve gelen Tennessee genel savcs Frank M.
Thomson'a dyordu; ancak Vali Peay de bu konuda bir
rol oynamakta srarlyd. Bununla beraber, her iki grevli

de kronik hastalklardan musdaripti ve bu durum, olduka

stresli bir davayla uramalarn engelliyordu. Bu kronik
hastalklar, ok gemeden her ikisini de ldrecekti. Peay,
duruma sresince Michigan'daki Battle Creek Sanatoryumu'nda dinlenirken, olaym ulusal apta gndeme oturmas
saln ciddi bir biimde kt ynde etkiledi. "Vali Peay,
Battle Creek Sanatoryumu'ndayken, Basavc Thompson
bana, Scopes davasmda benim eyalet zel danman sfa
tyla grev yapmam nerdi. Gerek kendi fiziksel koulla
rndan, gerekse dier nedenlerden dolay benim daha ya
rarl olacam sylyordu,"<47) diye aklyordu Nashville'li
avukat K. T. McConnico daha sonralar. Ancak zel avukat
grevlendirme yetkisi sadece valideydi ve Peay de, temyiz
deki ilemleri yrtmesi iin Nashville'li avukat Ed T.
Seay'i grevlendirmiti. Thompson ve Peay'in lmlerin
den sonra, bu iki avukat birlikte alacaklard.
YVilliam Jennings, Jr., ve Samuel Untermyer'in eyalete
yardm etmeye istekli olduklarn belirttiklerinde, iler da
ha da kart. Bu iki avukat da, aabey Bryan davet etmi
ti, fakat Peay ve Thompson dardan yardm alnmasn
istemiyordu. "Bu eyaletin insanlar, Darrow, Malone ve
dierlerine gcenmitir. Bu anlamda yerel avukatlarn
kullanlmas bizim amzdan daha yararl olacaktr," diye
yazyordu Peay, Untermyer'e. ACLU ulusal komitesine
yeni katlm olan Untermyer, Scopes davasmda Tennes
see'nin yannda yer alyordu.*4
*Peay, Bryan'lara olan sem
patisinden dolay gen Bryan iin istisnai bir uygulama
yapt, fakat eyalet daha sonra onun masraflarn karlama
konusunda isteksizliini da vuracakt.
Temyiz srecinde her iki tarafn da davann ncelikli olarak ele alnmas ynndeki isteksizlii nedeniyle, bu s
re on sekiz ay srecek ve bu zaman diliminde Scopes da-

vasi Tennessee iin dert olmaya devam edecekti. Tennessee Bilimler Akademisi Kasm aymdaki yllk toplantsn
da evrim kart yasaya kar bir karar alarak, temyiz mah
kemesinde Scopes lehinde bir dava zeti verdi. Tennessee'den de yeleri olan ve ulusal bir kimlie sahip Hristi
yan Laikler Cemiyeti de yine benzer bir dava zetini Sco
pes lehine temyiz mahkemesine gnderdi. 1925 yl son
larnda, Tennessee eyilletinin her kesinden niversiteli
rencilerin oluturduu Tennessee Hristiyan renciler
Konferans, evrim kart yasay gerek eitim, gerekse din
asndan zararl olarak nitelendiren bir karan benimse
di/49 te yandan, muhafazakar dinci ve milliyeti rgt
ler, Vali Peay'e mektuplar ve dilekeler yazarak onu kua
tyor ve sk durmas konusunda uyaryorlard. Klu Klux
Klan, Bryan'm evrimin retilmesine kar yrtt ha
l seferini srdrmek amacn birincil hedef olarak benim
seyen ve stn Krallk olarak adlandrlan rakip bir grup
oluturmutu ve nderliini de rahiplikten atlma Edvvard
Young Clarke yapyordu. Bu grup, ksa mrl olmakla
beraber son derece gayretliydi. Blgesel dnce tarz y
lesine katlamt ki, 1926 ylnda Mississippi eyaleti ev
rim kart yasay geirdiinde, ACLU bu yasaya kar
mcadele etmek iin ne bir retmen, ne de bir vergi m
kellefi bulabildi. Scopes'un ayartlmasndaki taktikler bu
rada ie yaramamt/50
Tennessee'liler iki arada bir derede kalm, hsrana u
ramlard. rnein George Fort Milton ailesini Bat Sahili'ne uzun bir tatile gtrd. "Dayton'daki davadan kalan
son izi de silmeyi umuyoruz. Bu dava, sadece Scopes'un
ve eyaletin davas deildi; fakat ayn zamanda metanetin
ve kendine hakim olmann da davasyd," diye yazyordu
Peay'e ve bir dileini iletiyordu. "Arkadalarnzdan her

hangi birinin eyalet politikasna ve politik sorunlara mu

hafazakarlk nnga etme giriimlerine engel olun." 1926
yl Tennessee'de seim ylyd ve eyaletteki btn resmi
dairelerin grevlileri seime girecekti, ki bunlara anayasa
mahkemesindeki grevliler de dahildi. "En byk sorun,
davann politika dnda tutulmasnda kendini gstermek
tedir." ACLU'ya yardm eden yerel avukatlardan biri byle
diyordu. Bir din savunucusu ve ayru zamanda ilerici bir re
formist olarak nn koruyan Peay, bozulan salna ra
men umulmadk bir baanyla nc kez Tennessee valisi
olarak seimi kazanacak, ancak birka ay sonra yaama ve
da edecekti. Scopes tartmasn seim kampanyalarnn d
nda tutmaya alan anayasa mahkemesi yarglan, dava
ya ilikin kararlarm seim sonrasna ertelediler. Scopes bu
nu, yarglarn yasay iptal etmeyi planladklarnn bir ia
reti olarak yorumluyordu kendince ve avukattan da onun
bu iyimser grn paylayorlard.
Savunma vekilleri iyimserliklerini, yksek mahkemeye
sunduklan yazl ve szl savlarnn gcne dayandrd
lar. Hays ve Keebler savunmann temyiz dosyasn hazr
lama konusunda liderlik yaptlar ve bu hazrlanan dosya
y, Darrovv, Malone ve Neal de dahil olmak zere toplam
dokuz avukat imzalad. Bir kitap kalnlndaki belgelerin
incelenmesinden sonra Bailey Hays'e, "alt yabanc" ve
" yerli" olarak grlen imzaclarn isimlerine dair endi
esini aklad, fakat Keebler'e de, "Hazrlanan dosya tek
kelimeyle mkemmel ve sanrm iimizi grr," dedi. Ya
ntta, her iki avukat da kendilerini beenmilikle zafer n
gryorlard, oysa Hays daha nce Nelles'e, "Belki de
kendi yazdm bu dosyaya fazla gvendim," demiti.
Savunmann ortaya att savlar, Dayton'da kan so

nuca hibir ey katmamasna ramen, kendileri ve taraf

tarlar iin zorlayc grnyordu. Savunma bir kez daha
evrim kart yasann, modem bilimsel dncenin sonu
larn yadsyarak ve belirli bir dinsel inanca ncelik vere
rek, retmenlerin ve rencilerin bireysel zgrlklerini
mantkszca snrladn tekrarlad. Savunmann arg
manlar deimemiti ve Neal byk bir keyifle, "ddia
makamrun avukatlar umduklarndan daha etin bir so
runla karlaacaklar. Zafer imkansz ya da hayali deil
dir," diyordu.(B)
Savunmann hazrlad dava dosyas, Tennessee'li avukatlarn gzn korkutmu olsa bile, 400 sayfalk kendi
cevabi dosyalar dorusu bunu pek belli etmiyordu. Seay
ve McConnico, savunmann akademik zgrlk talepleri
ne oulcu felsefeleriyle karlk veriyorlard. "Resmi okullar, yasa koyucular tarafndan yaratlmtr," diye,
'Bryanesk' bir tarzda balyordu temyize sunduklar dos
ya. Ve mahkemeler hibir biimde yasa koyucular kontrol
edemeyecei ya da snrlandramayaca gibi, ne yapmas
gerektiini de syleyemez." Burada bitmiyordu, doal olarak. "Kendilerini 'bilim adam' diye adlandran bir grup
'entelektel', doru olduuna inandklar kesin bir teori
ya da herhangi bir eyin, eyalet meclisi tarafndan d
manca nitelendirilerek, bu teori ya da bu eyin retilme
sinin engellenebileceini gz nne almamaktadrlar.
Meclis genel ounluun karlarna aykr den her tr
l giriimi, ounluk adna snrlama ve yasaklama hakk
na sahiptir." Bryan, evrimin resmi okullarda retilmesine
kar hal seferi yrtyordu ve batan beri evrimcilerin
kendi okullarn aabileceklerini savunurken, eyaletin ha
zrlad dosya, okullara bu trden snrlamalan tanm

yordu. "'Bilimsel' anlamda yzeyseller ve hogrszler"

vurgulanyordu bu dosyada ve "anayasal adan seilmi
ya da atanm olan ve temsilcilerinin ve polis gcnn en
gellenmesi, akademik zgrlk bayra altnda bu gcn
engellenmesi mmkn olamaz," deniyordu, ABD Anaya
sa Mahkemesi'nin zorunlu tatil programn onaylayan ka
rarna gvenerek. "Kamuoyu ounluun karlar iin
neye gveniyorsa, o tevik edilmelidir. Sonu versin ya da
vermesin."*541 Hazrlanan bu dosya, Bili Bryan'dan ok
Billy Sunday'in izlerini tayordu.
Tennessee Bilimler Akademisi ve Hristiyan Laikler Ce
miyeti tarafndan sunulan dava zetlerinde, eyaletin iddi
alar yantland. Bilimler Akademisi'nin hazrlad dosya
da, "Burada u kadanm sylemek yeterlidir ki, onlarn te
orisi anayasal hkmeti geersiz kld gibi, ayn zaman
da ounluk diktatrlnn de resmen balatlmasdr,"
deniyordu. "Davalar, halkla iliki iindeki yrtme erkiyle
makul dzenlemeler yapan Eyalet'e gveniyorduman
tksz, zorlama ve kaprisli dzenlemeler yapan bir Eyalet'e
deil." Bu temyiz belgelerinin nde de evrim kart d
zenlemelerin mantkszl gsterilmeye allyordu. Akademi, evrimin retilmesine ilikin bilimsel iddialan
gndeme getirirken, Hristiyan Laikler de evrime kar
kan dincilere saldryorlard. "Saysz Hristiyan bilim ada
m, filozof, eitimci ve rahip, evrimde retilen insann k
kenine samimi olarak inanmaktadrlar. Eyaletin yasa ka
rarak bu trden insanlarn etkisini bomaya hakk yok
tur," diye balyordu Akademi'nin dava zeti.*1
Tennessee Anayasa Mahkemesi, Mays aynn sonunda
szl tartmalara iki gnlk bir sre ayrmt ki, gelenek
sel olarak davalara verilen srelerden fazlayd bu sre. Sco-

pes'un dava ekibi Keebler'li, fakat Malone'suz toplanmt.

Eyaleti ise, Seay ile McConnico tek balarna savunacaklar
d. "lkenin drt bir yarmdan gazeteciler toplanyordu;
Nashville'de ve deiik haber ajanslarnn zel olarak kiraladklan telgraf telleri durumadan bilgi aktarmak zere
deniyordu," diye yazyordu yerel bir gazete. zleyiciler
yeniden duruma salonunu doldurdular. "Kap ve pencere
ler ieriye giremeyenler tarafndan igal edilmi ve gerek
sandalyeler gerekse masalarn zerinde ayakta durarak iz
lemeye raz olmulard," diyordu bir baka gazete. "Bir o
u da geri dnmek zorunda kalmt." Darrow, byk eh
re zg ceketini ve yeleini bu kez giyeceini, fakat kk
kasabalara zg pantolon asksn da yine alttan takacan
syledi gazetecilere ve "O olmadan kesinlikle kaybedecei
ni" syleyerek aka yapt. Davann grlmesinden en fazla
sorumlu olan George Rappleyea ve John Butler n koltuk
larda oturmay talep ettiler. Scopes'un kendisi ise temyiz
durumalarna katlmay reddediyor ve basn tersleyerek,
"Davann sonucuyla ilgilenmediini ve btn olay unut
mak istediini," sylyordu. Davarm destekileri ve mis
yonerler yaklak iki yldr Scopes'u taciz ediyorlard; Sco
pes ise zel hayatn geri istiyordu."*
Scopes'un dava vekili Neal, savunmann grlerini
dile getirmek iin ayaa kalkt. ok gemeden anlald ki,
savunma szl savunmay kimin yapacan karara balayamamt. Hristiyan Laikler Cemiyeti'nin bir avukat,
konudan konuya atlayarak tartmay balatt. "Evrim
teorisinin retilmesi, muhtemelen genliimizin Tann'ya
olan inancn yitirmesine yol aacaktr." Hays ise Ondrdnc Kanun Deiiklii'nin herhangi bir eyaletin man
tksz yasalar uygulamasn yasakladm iddia ederek,

Tennessee'nin bu "sama" evrim kart yasasnn, Koperniki astronomi teorisinin retilmesinde olduu gibi,
anayasann bu standardn ihlal ettiini ne sryordu.
"Anayasamzn teorisi, gerein, fikirlerin rekabeti saye
sinde ortaya kacan sylemektedir. Biz, renmek ve
retmek iin eitim zgrl istiyoruz. Bu kk yasa,
gelecek kuaklar asndan eitimin heder edilmesi reti
sinin tohumlarn atmaktadr." Tennessee Bilimler Akademisi'nin avukat ise, savunma iin yapt ilk konumay,
bu yasa yrrlkte kalacak olursa, bunun korkun sonu
larna dair uyanlarn yaparak bitiriyordu.1571
Eyaletin iddialarm ise Seay dile getirdi. "Kartlarmz,
bu tartmann modemistlerle muhafazakarlar arasmda ol
duunu anlatmaktadrlar. Ancak saym yarg, ben bundan
daha fazlas olduunu anlatacam sizlere," diye uyanyordu Seay. "Eer yaamn kanununun orman kanunu oldu
unun retilmesine izin verirseniz, o zaman insanlarn ko
mnizm retisini kabul etmelerinin ve cinayeti savunma
larnn da temelim atm olursunuz." Seay, Darrow'u kaste
diyordu. Ona gre, evrimcilerin olduu kadar, komnistle
rin ve katillerin de savunucusuydu Darrovv. "Tennessee
Meclisi, bu yasay geirerek evrimin retilmesinden daha
kt olan eyleri nlemeye almtr," diyordu cesaretle.
Ancak yasarm kendisi dini tevik etme anlamnda snn
gememiti, nk: "Herhangi bir retmenin resmi okul
larda Tarusal yaradl retme otoritesi yoktur."
Bu anlamda Seay, yasarm dinsel bir ierikten ok, laik
bir amacnn olduunu ileri sryordu. Seay, YVilliam Jennings Bryan, Jr.'n mahkemeye sunduu yazl savunma
sndan blmler okuyarak iddialarm glendirmeye a
lt. Ona gre yasa, "incelikle hazrlanmt ve halk ege-

A r t h u r G a r f ie ld

H a y s , S c o p e s D a v a s s r a s n d a .

menliinin rnyd ve bu yasa, resmi okullardaki ocuk

larn ilahi yaradla olan inanlarn korumay salyordu.
Yasa, Tanr'ya olan inanc ayakta tutmaya ve sorumluluk

duygusunun yok olmasn engellemeye ynelik bir tedbir

di." Savunmann sylev cephaneliinden dn kavram
lar alan gen Bryan, meseleyi bir "zgrlk" sorunu olarak
kabul ediyor; ancak bu kavram babasnn kabul ettii bi
imde tanmlyordu: "eyalet okullarndaki ocuklarn or
tak inanlarn korumak iin ounluun 'zgrl'."1581
Mahkeme, planlanan kapan konumalarna geme
den nce, Keebler ve Bilimler Akademisi'nin yardmc avukatna, Seay'in iddialarna yant vermeleri iin gelenek
sel prosedre uygun olarak sz hakk tand. Seay, ACLU'nun Scopes davasndaki varlnn komnist bir gn
dem yaratma amacna ynelik olduunu syleyerek, ko
mnizm tehlikesi dnemindeki sulamalar yeniden can
landryor, Keebler ise, ACLU'nun Scopes davasna gs
terdii ilginin, yasann akademik zgrl reddetmesin
den kaynakland cevabn veriyordu. Yasa, Amerikan
deerlerini korumaya ynelik laik amalara hizmet etmi
yordu; tam aksine, muhafazakarlk olarak bilinen "Hris
tiyan kilisesinin garip dogmalarna" hizmet ettiini syl
yordu/391 Mahkememin ertesi gne ertelenmesinden son
ra, Akademi'nin yardmc avukat, sabah oturumunda sa
vunmann kald yerden devam etti. Bu avukat, Seay'in
evrimciler ve Darrow'a ynelik kiisel saldrlarm reddet
ti. "Hepimiz biliyoruz ki, bu eyaletteki binlerce samimi
Hristiyan, ezamanl olarak hem alt dzey bir yaam for
mundan gelitiine, hem de ilahi yaradla inanmaktadr,
insann ilahi yaradl retisiyle evrim retisi arasnda
kesinlikle ak bir atma yoktur." Bu avukatlar dinledik
ten sonra, "Scopes'un savunmas, Dayton'daki kasaba
halk ve baro yelerinden az da olsa bir sempati kazanm
olmasna ramen, buradaki insanlar yerel avukatlarn ya
sann geersiz olduu ynndeki dncelerini akla

malarna karn, yine de tarafsz konumda bulunuyor,"

diye aktarmaktayd gzlemlerini bir muhabir/
Yasarm geerlilii konusunda kamuoyunun tarafszl
, davaya olan popler ilgiyi azaltmad. kinci gn, Darrov'un kapan konumasn dinlemek iin rekor sayda
izleyici toplanmt. "Bunlara, ehrin sosyal yaamnda arl olan pek ok kadn da dahildi" diyordu bir gazete
ci. nl yerel hatiplerden McConnico, Darrovv'la olan ka
pmas iin erkenden gelmi ve kart olan Darovv'un ya
ynlanm yazlarndan geni bir semeyi yannda getir
miti. Darrovv mahkemeye gelip, McConnico'nun dosya
snn zerinde yazl olan "Komnistlerin Savunmasnda
ki ddialar" baln grnce, McConnico'ya taklmadan
edemedi: "Baka bir ey iin fazlaca zamann olmayacak."
Bu sahne, dramatik sonun balangcn simgeliyordu/61
Temyiz mahkemesinde kazanacaklarn mit eden Mc
Connico, eyaletin savunmaya ynelik kapsaml saldnsna
Seay'in brakt yerden balyordu. McConnico, Darrovv'un agnostikliini ve ACLU'nun radikalizmini gnde
me getirdi. Yasayla mcadele etmek iin yardm ararken
McConnico, "Dr. Neal, nereden yardm alacan iyi bili
yor," sulamasmda bulundu. ACLU'nun davaya verdii
destek ve Darrovv'un Bryan'a ynelik tutumu ciddi eletiri
ler alyordu. Eyaletin sert avukat, yerel avukatlar, savun
maya yardm ettikleri iin eletirmeye baladnda, mah
keme heyeti sonunda onu, "Durumadan nce, kendini da
vaya younlatr," diye uyard. Bu arada kendisine ayrlan
zaman bitiyordu ve McConnico da iki noktaya iaret ede
rek konumasn bitirdi. Meclis bu yasay geirirken, muha
fazakarl kayrmaktan ok, /ybtn mezhepler iin Incil'i
korumay" amalyordu. Tennesseelilerin yzde doksan
bei, lmden sonra yaama inanmaktayd. Ve evrimin

retilmesi, bu hayati inanca fazlasyla zarar veriyordu. Da

has, "Incil, resmi okullarda retilemeyecei iin, ncil kar
t retilerin de retilmesine izin veremeyiz," diye ekle
di McConnico. "Tennessee eyaleti kendi okullarnda insan
larn inanlarn ve fikirlerini yok edecek olan bu dogmaya
mdahale etmeseydi, onun doru ya da yanl olmasna
bakmadan bir trajediye yol am olmaz myd?" diye srar
ediyor ve yarglara, "Eyaletin resmi okullarnda 'bu hay
vani dogma'nn retilmesine ynelik 'ak ve rtl' aba
lara kar direnmeleri" arsnda bulunuyordu/62
Darrow kendisine ynelik kiisel saldrlara aldrma
dan, hazrlad kapan konumasn yapt. Bu, hukuki bir
savunmadan ok, bilim ve dine ilikin modem bir bak asn yanstan, bir eit zgrlk ansyd. Seay ve Mc
Connico Incil'i gerek, bilimi ise bir gr olarak tanmla
mlard. Darrow ise, bu durumu tersine eviriyordu. Ona
gre din, kiisel bir meseleydi ve "bireysel bir olay" olarak
kalmalyd. Bilim ise, "Gelimenin nedeni, bugnk uy
garl yaratan her ey" olarak toplumsal bir hareketti.
Darrow kendi bak asndan, "Bu eyaletin okullar dini
retmek iin deil, bilimi retmek iin kurulmutur," di
yordu ve Tennessee ve ABD anayasalarnn, bilimi resmi okullarda dinden koruduunu iddia ediyordu. "Amerikan
eitimi ve eitim sisteminin gelecei, bu yasann hukuk ki
taplarndan karlmasyla gvence altna alnabilir." Yar
glardan birinin, Seay ve McConnico'nun nerdii zere,
eyaletin (dinsel ya da bilimsel) btn yaradl retilerini
yasaklamasna ilikin bir sorusuna Darrow, "ncelikle, bi
yoloji retilmelidir, nk bu biyolojinin olduu eydir,
diyen okul yasasn dzenlemeniz gerekir," cevabn verdi.
Scopes'un hkmn Sokrates'in infazyla karlatran
Darrow bir saatlik konumasn byk alklarla noktalar

ken, "Bir kez daha eski bir soruna kar mcadele veriyo
ruz. Bu sorun, insann entelektel zgrlnden baka
bir ey deildir," demekteydi.
Son gnn parlak ve ssl konumalarna ramen,
temyiz durumas an duygusal tutkularn davurumu
na yol amad. "Temyiz Mahkemesi'nden nceki tartma
lar davarm genel atmosferinden ok farklyd," diye gz
lemliyordu Hays. Associated Press muhabiri, "Duruma
salonuna, tannm avukatlar arasndaki szl arpmay
izlemek iin gelenler, hayal krklna urad," diye bil
dirdi. lemlerin resmi karakteri, duygularn davurumu
na engel olmutu. "Her ey sakin, arbal ve sessizdi,"
diye hatrlyordu Hays. "tiraz etmek iin ayaa kalkan
yoktu. Avukatlar arasnda bir ekime yoktu, dinsel ya da
din kart bir atmosfer yoktu," diye ekliyordu Chattanooga Times.m Bryan'm yokluu dramatik etkiyi azaltmt
ve Darrovv'un tarz da davaya pek uyuyordu. Sonuta du
ruma kesin bir kararla sona ermedi. Yksek Mahkeme,
tartmalara dair kendi tutumunu yanstmad ve kararn
aklamak iin yedi ay bekledi. Bu arada, her iki taraf da
kendisinin kazanaca beklentisine sahipti.
ACLU iten ie davann devam etmesini planlyor, fa
kat bu planlar Darrovv'u kapsamyordu. Szl tartmala
rn bitmesinden iki gn sonra, "Scopes davas, Tennessee
Anayasa Mahkemesi'ne gitmitir ve imdi bundan sonra
yaplacak itirazlar dnme zamandr," diye yazacakt
Bailey Darrovv'a. "Anayasa Mahkemesi'ne gitmeden nce,
davay orada temsil edecek kiilere dair herhangi bir n
yargnn bulunmamasn istiyoruz ve Bay Malone'un, Bay
Hays'in ve sizin, bu isteimizi yerine getirip getiremeye
ceinizi merak ediyoruz." Kendilerinin aka devre d
braklmalar anlamna gelen bu istei Darrovv, "Bay Hays

ve bana kar olabilecek herhangi bir nyarg, rgtnze

kar daha gl bir nyarg anlamna gelir," diye yantla
d. ACLU liderleri, bu kez sk basyorlard, nk bu ba
vuru onlar iin ok ey ifade etmekteydi: ACLU iin ilk
byk zafer frsat ve Charles Evans Hughes bakanln
daki ynetim kurulunun kazanaca birinci snf bir say
gnlk. Roger Baldwin, "Eer Bay Darrow ve Bay Hays,
ABD Anayasa Mahkemesi'ne yaplacak olan itirazda, da
vada kalmak iin srar ederlerse, size gaynresmi olarak
sylemek isterim ki, Sivil zgrlkler Birlii geri ekil
mek zorunda kalacaktr," diye bilgilendirdi Scopes'u. "Sa
nk sizsiniz. Davanza kimin bakacan seme hakkna sa
hipsiniz. Bu seimi yapmak sizin zerinize kalabilir." AC
LU avukatlarndan Wilcott H. Pitkin, "Darrow'un davaya
devam etmesi, Anayasa Mahkemesi'ndeki bir ya da bir
ok yargc olumsuz ynde etkileyecek ve kazanma ans
n olanaksz hale getirecektir; bunun yerine kiliseye giden
nl avukat isimleri daha uygun der,"*651diyordu.
Scopes her ne kadar daha sonra Darrow'a saplanm
olduunu sylemi olsa da, hibir zaman kendisi semek
zorunda kalmamt.*1Tennessee Anayasa Mahkemesi ze
kice bir manevrayla davay, yerel bazda nlenmi yasay
bozmadan bitirmeyi baard. kan karara gre, evrim
kart yasa, yalnzca resmi grev yapan kamu alanlar
na uygulanacak ve bu yzden de bireysel zgrlkleri ih
lal etme nitelii tamayacakt. Scopes'un, "eyaletin belir
ledii koullar dmda, eyalete hizmet etme hakk ya da
ayncal" yoktu. Dahas mahkeme, yasa, "hibir eyin
retilmesini gerektirmediinden, herhangi bir dinsel ku
ruma ncelik tandn da grmemiz mmkn deil," di
ye ekliyordu. Tennessee Anayasa Mahkemesi'nin davaya
ilikin kararrm zeti buydu ve buna uygun olarak ha

kimyani ounlukyasann, anayasaya uygun olduu

yorumunu yapt. Yalnzca ikisi, yasarm insann evriminin
retilmesini btn resmi okullarda yasaklad yorumu
nu yapyordu. Bir hakim, yasann kafa kartrc dilinden,
tanrsal evrimin retilmesini serbest brakt sonucunu
karmt; bir bakas ise, yasarm btnnn "anlam be
lirsizliinden dolay geersiz" olduunu sylyordu.
Mahkemenin beinci yesi karardan nce lm ve yerine
geecek olan ye de bu srete yer almamt.*671
Mahkeme, yasay onayladktan sonra, Scopes hakknda
verilen hkm, jri yerine duruma yargcnn belirledii
para cezasndan dolay bozma yoluna gitti. Her ne kadar
daha yksek para cezas verme olana bulunmu olmas
na ramen, Raulston jriyi, asgari para cezas vermeye ik
na etmiti. Her iki taraf da bu uygulamay kabul etmi ve
temyiz srecinde bunu hi gndeme getirmemilerdi. Bu
durumun meseleyi halletmi olmas gerekirken, mahkeme
verilen hkm bozmak iin bu uygulamay kullanma yo
luna gitmi ve daha sonra da basavcnn iddia makamn
reddetmesinde srar etmiti. "Bu garip davay uzatmakta
hibir yarar grmyoruz," diye yazyordu mahkeme.
"Tam aksine, inancmz odur ki, eyaletin bar ve onuru
takipsizlik kararnn verilmesiyle daha iyi korunmu ola
caktr."*681Bir gn sonra Tennessee'nin yeni basavcs, hi
yorum yapmadan, savunmann itiraz edecei bir hkm
kalmadn syleyerek karara uyacan aklyordu.
Amerikan tarihinin, en ok reklam yaplan davas, ni
hayet hibir tarafn zafer kazandn iddia etmesine ola
nak vermeksizin sona eriyordu. Savunma taraf karara kar
hemen itiraz sesleri ykseltmeye balam ve Malone
batakileri, "Scopes'u mahkum eden yasann hukuka uy-

gnln nlemek iin Tennessee Eyaleti'nden yana k

makla" sulad. "Sorunun tamam belirsizlik iinde bra
klmtr," diye ikayet ediyordu Darrow. "Meselenin
zm iin muhtemelen baka bir dava gerekecektir." Sco
pes ise karan "hayal krld" olarak gryor ve reddedili
yordu. Tennessee'de baka hibir retmen bu yasayla m
cadele etmek iin ne kmyordu/ Yasarm destekileri
ise, mahkeme kararn, savclan yasay uygulamamaya
ynlendirdiini sylyorlard. N ashville Barmer, "Baz ka
mu grevlileri hkmden yana grnyor, nk eyalet
Scopes davasndan bkmtr ve gezici basavclardan hibi
ri yeni bir iddianameyle sorunu yeniden gndeme getirme
yi dnmemektedirler,"*70 diye yazyordu. Gerekten anti
evrim yasas, Vali Peay'in onu imzalarken ngrm oldu
u gibi, genel olarak sembolik bir yasa olarak kalacakt.
Ksmen Scopes davasnn bir sonucu olarak yasa, farkl
insanlara farkl eyler ifade eder hale geldi; baz Gneyli
ler iin blgesel bir kimlik ve onur sembol oldu. Bir Alabamal, "Byk Halk Adam rahat uyusun. Tennessee, ku
zeyden gelen Yankiler ilerine burnunu sokmadan da ken
dini idare edebileceini gstermitir," diye yazyordu Vali
Peay'e.*71Tennessee Temyiz Mahkemesi'nin kararndan k
sa bir sre sonra Maynard Shipley, anti evrimciliin hala
"ciddi bir tehlike" oluturduu "Tehdit altndaki Gney"e
ilikin bir yaz yazd.*72 1928'de Arkansas halk da, blge
nin nc evrim kart yasasn referandumla yrrle
koyuyordu. Louisiana ok gemeden, eyaletin onaylad
ders kitaplarnda evrime dair herhangi bir gnderme ya da
vurguyu yasaklayan Teksas'a katlacakt. Gney'deki b
tn okul ynetim kurullar, evrimin retilmesi zerine
kendi ellerindeki btn kstlayc olanaklar kullanyorlar
d. Daha sonra yaplan aratrmalara gre, bu trden snr

lamalar Gneyli toplumlan kapsayan pek ok grup tara

fndan yaygn biimde desteklenmekteydi.*73
Ayn zamanda kuzeyli evrimcilerin Scopes davasndan
dolay gneylileri sulama eilimleri, Kuzey'deki evrim
kartln zayflatm olabilirdi. rnein, New York'un
nl Zigfeld Follies'deki patronlar, Malone'un aklamas
na, "Gney'e gitmi olmamza ramen, Kuzeyli dnce
lerimizi korumakta srarbyz,"diyerek kar kyorlard.
Duruma sonras yaplan benzer yorumlardan birinde,
Kuzeyli bir gazeteci, "Tennessee'deki engizisyon, Gney'in kltrel adan ne denli yabani olduunu gster
mektedir," dedi. H. L Mencken, Gney'e ilikin eletiri ve
aalamalarn yllarca srdrmt. Kuzeyliler Mencken'in talamalarna glyor ve evrim kart yasalarn
kabulne fazla ilgi gstermiyorlard. 1927 ylnda Rhode
Adas meclis yelerinden birinin benzer bir teklifini, dal
gn meslektalar yanllkla bir bilgisayar oyunu komite
sine havale ettiler. Evrim kart hal seferi meru bir ulu
sal hareket olarak balamasna ramen, Kuzeyli ve ehirli
Riley ve Straton gibilerinin nderliinde, Scopes davasn
dan sonra, ok daha blgesel bir olgu haline geldi. Gney'de evrimin retilmesine kar konan yasaklan kal
drmak iin yaplan saysz bavurunun baanszla u
radna dair hazrlad raporda ACLU bunu, "Kuzey'in
bilim ve inan konusunda sahip olduu kavramlara kar,
Gney'in inat dmanlna balyordu.*74
Scopes davasn izleyen yllarda, her iki tarafn partizanlan, ondan kalan miras iin savatlar. Darrow, Hays
ve Malone, kitaplarda, makalelerde ve verdikleri dersler
de bkp usanmadan iddia makamn hicvettiler, zellikle
Bryan'n tank krssnde syledii, ncil'deki yaradl
gnlerinin uzun bir zaman dilimini sembolize ettiini do

layl kabul, onlar iin iyi bir malzeme oluturuyordu.

Hays, "Sadece Bay Bryan iin bile, iddialanmz kantlanmalyd," derken, Darrow' da, "Bryan kendi inancna ters
dmt, "(75) diyerek vnyordu. Henry Fairfield
Osbom gibi bilim yazarlar, iddia makamnn bilim eiti
mi ve biyoloji konularndaki fikirlerine saldryorlard. Sa
vunmann uzman tanklarndan bazlar, yeminli ifadele
rini geniletilmi kitaplar ve makaleler halinde yaynlad
lar. Bu tip yaynlarda, genel olarak Scopes'un mahkeme
karar dnda davay kazand eklinde farkl bir izlenim
vard ve "Gneyli 'orman kylleri'nden oluan jri ye
lerinin verecei karar bu kadar olurdu!"
Muhafazakarlar ise, kendi yaynlar araclyla savun
mann saldrlarna kar koydular. Riley, WFCA'nm kar
d dergiye uzun bir makale yazarak, savunmann duru
madaki idialann yalanlyor ve Bryan'm tankln savu
nuyordu. Riley taraftarlarna unlan sylyordu: "Kendi
ne sayg duyan bir avukat dnn ki, her trl kada
bavurarak, Bryan'a, "Tann dnyay alt bin yl nce ya
ratt," dedirtmeye alyor"
oysa Kutsal Kitap'taki ya
radl aklamasnda milyonlarca hatta milyarlarca yldan
sz edilmektedir."176 Darrow'un davadaki alakl saysz
muhafazakar vaazn konusu oluyordu. 1927 ylnda
popler bir evrim kart konumacs olan Arthur I.
Brown, Osbom'un davayla ilgili en nl makalesine,
"Dnya Bryan'm lehinde konuuyor; bilim ise Os
bom'un," diye cevap veriyordu kendi kitapnda. Evri
min retilmesine kar kan dier muhaliflerse, savun
mann bilimsel yeminli ifadelerini, insanlarn akimda ev
rim davasn temsil ediyor varsaymyla blk prk et
tiler. Bu muhafazakarlar, savunmann Dayton'da tam bir
bozguna urad izlenimi vermeye alyorlard.

Evrim kart hal seferi taraftarlar durumann yoru

muna dair aralarnda bir trl uzlaamadklanndan, tarih
iler Dayton'daki olaylarn nemini deerlendirmede te
reddt ediyorlard. Dava, Charles A. Baird'in, Am erikan
Uygarhuvn Douu adl almasnn 1928 ylndaki son
cildinde de yer ald. Baird o zamanlar sol eilimli Ameri
kan tarih kurumlannm stnde duruyor ve olaylarn diya
lektik adan yorumlanmasna fazla ans vermiyordu. Onun bu almasnda dava, "Muhteem sava" ya da krsal
dincilerle ehirli modemistler arasnda sregiden "sava"
olarak tanmlanyor, fakat bu mcadele kesinlemi ya da
zme balanm olarak deerlendirilmiyordu. "Tennesse davas iki ktarun serbest dnceyi savunan ta
raftarlar arasnda, Amerika'nn i blgeleri adna akn
la neden olmutu. Fakat bu blgelerden gelen km
semelerden hi rahatsz olmadan, muhafazakarlar kam
panyalarm devam ettirmeye eilimli olduklarm duyur
dular." Tarihi Preston VVilliam Slosson, Byk Hal Se
feri ve Sonras adl eserinde, davaya iki paragraf ayryor,
fakat onun nemine dair yorum yapmyordu. 1920'lerde
nc bir isim olan Slasson, "Dava agnostik Darrovv'la
muhafazakar Bryan arasnda szl bir delloya d
nmt, fakat Bryan inanlarm savunma urunda ehit
oldu," diyor ve szlerim yle srdryordu: "Darrovv da
dahil hi kimse, Amerika'daki din snfna kar m
cadelenin ampiyonluunu yapan Tom Paine ya da Bob
Ingersoll'n mealesini miras alacak kadar byk deil
di." Hikaye yantlanmam bir soruyla bitiyordu. "Ame
rikan toplum unda dinsel inancn gerek yeri nedir?" Sco
pes davas Amerikan tarihinde bir kap aralamt, fakat
daha kesin bir rol oynamaktan yoksundu.
Slasson'un yamtlanamayan sorusunda ileri srld

gibi, 1920'lerin sonunda tarihiler muhafazakarln poli

tik faaliyetinde herhangi bir yavalama alglamadlar.
1930'larda bu eilim aka ortaya ktnda, baz tarihi
ler bunu, Dayton'da alnan dolayl yenilgiye dayandrd
lar. 1930'lann sonlarnda ise, ACLU ve Bilim Cemiyeti ev
rim kart yasa karsnda bltenler yaynlamaya devam
ediyorlard. Entelekteller davay Bryan'n kiisel olarak
aalanmas eklinde gryorlard. 1928 ylnda Hays ve
1932 ylnda da Darrow, yaynladklan otobiyografik al
malarda ayn yaklam sergilediler. Mencken de kirli amarlan ortaya seren iki biyografik almasmda, bu g
r yanstyor ve bunlardan birinde Darrow'un Bryan'
'perian ettiini' ileri sryordu.*591
Bryan'n kirli amarlarn ortaya seren bu almalar
dan hibiri, evrim kart hal seferinin hznn kesilecei
ni ne srmyordu, nk gnn liberal yorumcular mu
hafazakarlar utanmaz, aalk kyller olarak gryor
lard. rnein, Stewart G. Cole 1931 ylnda yazd ve
hayli kritik satrlarla dolu olan M uhafazakarln Tarihi
adl eserinde, Scopes davasndaki rolnden dolay Bryan'la alay ediyor, fakat bununla birlikte, bu roln evrim
kart faaliyetleri hzlandrdn da yazyordu. zellikle
de, Riley, Straton ve dierlerinin Bryan'n almalarn
srdrmek iin yanmaya balamalarndan sonra iler k
zt. Scopes davasna gsterilen tepki, bir dnm nokta
sndan ok, zamarun izgilerini yanstyordu.*801 1930'lann
sonunda, Scopes davasnn miras tmyle yamaclara
kalmt.

 D O K U Z U N C U BLM

y k n n Y e n d e n
A nlatim i

efsanesi,
popler ve yaratc iki nemli alma arasmda kalan otuz
yllk bir dnemde daha bir nem kazand. Bu sre;
1931'de Harper's dergisi editr Frederick Lewis Allen'n,
srpriz best-seller almas Yalnzca Dn: Bin D okuzyz
Yirmilerin Resm i Olmayan Tarihi adl aratrmasn ya
ynlamasyla balam ve 1960'da Rzgar M iras A l\ piya
saya karmasyla da noktalanmt. Bu son eser ayn za
manda, Jerome Lawrence ve Robert E. Lee tarafndan
Broadway'de sahnelenen oyuna dayanan bir sinema fil
miydi. Bu iki alma, gelecek kuaklarn Scopes davasma
ilikin dncelerini, Dayton'da gerekte olanlardan daha
fazla ekillendirdi.
Yalnzca Dn adl eserinde Ailen, kamuoyunun Scopes
davasna ilikin alglarm biimlendirme amacm gtme
mi, lke Byk Buhran'a girerken, 1920'lerin tantanal
I V I o d e r n scopes

havasn ve o zamanki mutlu gnlerini, canl bir gazeteci

lik slubuyla dile getirmeye almt. Allen'n tarih yaz
m yntemleri konusunda resmi bir eitimi yoktu, fakat
bir gazetecinin olaylar tarih srasma gre dzenlemedeki
ustalna sahipti. Ailen onyln bir takvimini karm ve
aym en nemli olaylarm belirlemek iin eski yllklar ve
sreli yaynlan kullanmt. 1925 yl ortalarndaki byk
olaylarn yannda Scopes davas da, Allen'n kitabnda
nemli bir blme dnt.
Ailen, davay bir karikatr basitlii iinde sundu; bili
min giderek artan "prestiji"nin, modem Amerika'dan
"Manevi dinamiin" kkn kazyp attm savlyordu.
Muhafazakarlar, tepki olarak, "ncil'e harfiyen uyulmas
ve ncil'le atan herhangi bir retinin kabuln reddedetmeye" sarldlar. retinin bilimsel olmasnn bir ne
mi yoktu. Modemistler, "kendi inanlarm bilimsel dn
ceyle uzlatrmaya alyor ve modas gemi olan kald
rp denize atyorlar", pheciler de, "bilimsel tezlere itibar
ederek" dini terk ediyorlard. "Bu on yllk sre, tarafl
atmay yanstyordu. Ve bu atma 1925 yazndaki Sco
pes davasyla dorua ulat," diye yazyordu Ailen. "Dava,
kamuoyunun gznde, muhafazakarlarla (modemizmin
krkledii) 20 Yzyl kukuculuu arasndaki bir savat.
Ailen, krsaldaki dini inancn, ok bilmi ehir kltrne,
Gneyin de Kuzey'e kar olduunu ne sryordu. Sa
vunma tarafnn bireysel zgrlkler mcadelesi ve iddia
makamnn oulculuk yaklam Allen'n olaylar deer
lendirdii blmlerde yer almyordu. Aym ekilde, bura
larda ACLU ve VVCFA'dan da sz edilmiyordu. O Dayton'm sirkvari atmosferinde ve geni bir medya lgnl
nn ortasnda Darrovv'la Bryan' kaptrmay tercih etmi

grnyordu: "Doruahem trajedi hem de komedi ya

nyla20 Temmuz leden sonra Darrow'un utan verici
sorgusunda, Bryan'm Kutsal Kitap'taki eitli mucizelere
olan inancn bildirmesiyle ortaya kmt." "Bryan'n
temsil ettii dinsel inan tarz, tank krssne kamaz ve
aklla kar karya getirilemezdi," diyordu Ailen. "Teorik
olarak yasa iptal edilmedii iin muhafazakarlk kazan
mt. Oysa gerekte kaybeden oydu ... ve Muhafazakar
lktan yavaa kopu kesinlikle devam etti.(1)
Ailen, Yalnzca D n'de muhafazakarl evrim kartl
na ve evrim kartln da Bryan'a indirgiyordu. Bu in
dirgemeler meseleleri fena halde hafife almaya ve Allen'
hikayeyi yeniden oluturmaya itti. rnein Darrow'un
Bryan' sorgulamas srasnda, Darrow gerekte,"Bryan
kendi inancna ters dt," eklindeki zafer lklar at
masna neden olacak olanIncil'deki yaradln uzun bir
zaman dilimini kapsadn baskyla syletmi olduu
halde, "Bryan, dnyann .. 4004'te yaratldna inand
n kabul etti," demekle yetiniyordu. Ailen aynca, Dar
row'un Bryan' tank krssnde bilim konusundaki ce
haletini kabullenmeye zorlamasna hi deinmiyordu, ki
daha nceki yorumcular bunu daima evrim kartlnn
rtlmesinde ok nemli bulmulard. Ailen, Bryan'n
ncil'e olan kr krne balln vurguluyordu sadece.
Bryan' muhafazakarlkla bir tutuyordu Ailen. Ve ona g
re, Bryan'n Dayton'da kiisel olarak utan verici bir duru
mun iine dm olmas, genel olarak muhafazakarln
yenilgisini temsil ediyordu. Doal olarak, onun Amerika
llar dinlerini kaybediyor eklindeki iddiasn destekleye
cek fazla bir kant ne srememiti. Gerekten de, "Eldeki
kilise istatistiklerine baklrsa, sava sonras onylda dinin

etkisininin azaldn gsteren iaretlere rastlanmamaktadr," diye teslim ediyor, fakat yine de, bu istatistiklerin y
zeysel olduunu syleyerek reddediyordu Ailen. "Kilise
ye balln zayfladna dair yadsnamaz bir belirsizlik
mevcuttur." Bu onun kendi yaammda doruydu, fakat
bunu btn Amerikallara mal etmesi ve Scopes davas
nn bu srece katkda bulunduunu ne srmesi tama
men bir speklasyondan ibaretti. Ailen yazdklarndan
daha fazlasn sunabileceini asla iddia etmedi. "Bu kitap,
Amerikan tarihindeki olduka nemli ve farkl bir dne
min gelecekte nasl deerlendirilebileceine ynelik bir admdr,"*21 diye yazyordu kitabnn nsznde. "Anlar
hala tazeyken, bu kadar yakn bir mesafeden yazan bir ya
zarn, zamann heveslerini, ahmaklklarn ve modalarn
ortaya karmak iin zel bir frsata sahip olduunu syle
mek yanl olmaz. te yandan, gelecein tarihilerine, uzun sre etkisi tam olarak llemeyecek bulgular braka
ca da su gtrmez."*31Bu yaklam, cevabn 1930'larda
buluyordu. Ailen kitabn popler okuyucu kitlesine hitap
edecek tarzda yazyor ve mtevazi bir baar umuyordu,
fakat 1920'lere duyulan nostalji, kitabn satlarn Allen'n
ryasnda bile gremeyecei rakamlara ulatrmt. Kitap
ksa srede en ok satanlar listesinde birinci sraya oturdu
ve bir milyondan fazla satt. in daha ilgin yan, kitap ta
rihileri etkiledi ve elli yldan uzun sre tarih derslerinde
ders kitab olarak okutuldu. "Amerika'nn 1920'lerdeki fi
kir hayatn ekillendirme konusunda, kimse Frederick
Lewis Allen'dan daha fazla katkda bulunmamtr." Ta
rihi Roderick Nash, Allen'n kitab hakkndaki gzlemle
rini aklarken bunlar sylyordu. Kitap, "bu on yla ili
ki bilgi edinmek isteyen yazarlar iin ilk bavuru kaynak-

lanndan biri haline gelmitir." Allen'm "on yhn en parlak

olaylarna bakma ya da birka balktan genellemeler yap
ma" yntemi sayesinde Nash, "kitabn daha sonraki tarih
ilere en kalc miras, eski Amerikan deerleri, gelenekle
ri ve ideallerinin flO 'lerde ok ey ifade etmedii fikri ol
mutur," diye ekliyordu/4*
Amerika'nn, 'Victoryen' geleneklerini reddettii bir za
manda Scopes davasn eski zaman dini asndan kesin bir
yenilgi olarak gstererek Ailen, 1920'lere dair yapt genel
deerlendirmelere uygun davranm oluyordu. Sonuta
Allen'm yorumlarn benimseyen okurlar, davay modem
Amerika'da bilimin batl inanca kar kazand zaferin ilk
adm olarak grdler. Darrovv byle bir sonucu ho kar
layabilirdi, fakat bu, dine kar olmaktan ok, zgrlk iin
mcadele veren ve davay da mcadelenin bir arac olarak
gren ACLU'nun karlarna hizmet etmiyordu zellikle.
Aslmda, Allen'm muhafazakarl 'yenilmi bir dman'
olarak sunuu, ACLU' nun onu bireysel zgrlklere yne
lik srekli bir tehdit olarak gsterme abalarna sekte vuru
yordu. Dahas bu durum, evrimcilerin gardlann drme
lerine yol aabilirdi. Allen'm kitab piyasaya kt sralar
da, Harvardl biyolog Emst Mayr, ABD'ye g etmiti. "Ge
riye dnp baktmda benim izlenimim, bu davann evri
me ynelik muhafazakar saldrlarn sonu olduu ynn
deydi. Amerikal evrimcilerin genel olarak benim yorumu
mu paylatklarna inanyorum. Sonu olarak, uzun bir za
man deil ve Amerika'daki evrimciler evrim gereini ka
ntlamak ve muhafazakarlarn iddialarn rtmek iin epeyce aba harcadlar," diye yazacakt daha sonra.
Ailen, Yalnzca Dn adl kitabnda, Dayton'daki olayla
ra ilikin eitli yanl anlamalar srdryordu. Allen'a

gre Bryan'n tank krssne arlmas planlanm bir

manevra deil, kendiliinden ve doalama yaplm bir
hareketti. Ailen olay keskinletiriyor ve ciddi bir biimde
durumann balang aamalarn birbirine kartryordu.
Ona gre dava fikri ACLU tarafndan deil, Rappleyea ve
Scopes tarafndan gndeme getirilmiti; Rappleyea, Scopes'a hukuki yardm yapmas iin Clarence Darrow ve
bakalarnn yardmlarn garantiye alrken, Scopes da bi
lerek yasay inemi ve "Gzaltna alnmt." Ailen belli
ki, hikayeyi saptrma niyetinde deildio sadece, yanl
haberlere ve hafzasnn zayflna gvenerek bu yanlla
r yapyordu. Onun kitab sayesinde, olaylarn bu versiyo
nu, Scopes efsanesine gemi bulunuyordu.*6
Daha sonraki yazarlar Ailen'm deerlendirmesini be
nimsiyor ve onun olaylara ilikin tanmlamasn kabul ediyorlard. Gaius Glen Atkins 1932'de yan poplerlik ka
zanan Religion in Our Times adl eserini yazarken, Yalnz
ca D rfe dayanyordu arlkl olarak. Gazeteci Mark Sul
livan da G nm z: Am erika Birleik D evletleri, 1900-1925
adl eserinde ayn eyi yapyordu. Her iki kitap da davay,
Amerikan muhafazakarl tarihinde belirleyici olay ola
rak sunuyordu. Atkins asndan dava, "hareketin ilerle
mesine iaret etmekteydi." Sullivan ise muhafazakar kar
kn "patlama noktas" olarak adlandnyordu. At
kins, dinin "Gln duruma drld" Darrow'un
Bryan' sorgulama srecini bir dnm noktas olarak tas
vir ediyordu. Bilim ve eletirel dnce zafer kazanmt
ona gre: "Scopes davas 'Amen' ann sonunu ve 'Oh
Yeah!' ann balangcn iaret ediyordu."*71William W.
Sweet, niversite rencilerinin dinsel almalarmda
yaygn olarak kullanlan metnini, Am erika'da D inin Tari

h i isimli kitabn gzden geirmiti ve yeni bir dnce

tarzn yanstyordu. Kitabm 1930'daki basks davay bir
medya olay olarak tanmlyor ve muhafazakarlarn ne
srd "kapsaml sorunlar"a ulaamadn sylyor
du. 1939'daki baskya baklrsa, dava yine de bu meselele
ri kamuoyunun kafasnda zmt. "Bryan, evrimin Tann'y gereksiz kldn, ncil'i reddedip, doast inanla
r temellerinden sarstm sylyordu. Darrovv, Bryan'
gln duruma drmeye alt ve sorgusunda onunla
alay etti. Bu da, muhafazakarln sonu oldu." Scopes da
vas olaylarn ayrm izgisi haline gelmiti. Laik yorumcu
lar genel olarak roman yazan Irvving Stone'un 1941'deki
analizi, yani Darrovv-Bryan atmasn muhafazakarla
vurulmu ldrc darbe eklindeki zmlemesi konu
sunda aym fikirdeydiler/8
Ailen, davann kendisini ve evresinde gelien olaylan
istemeden yanl yorumluyordu ve sregelen gelimeler
daha sonraki yorumlarn onu izlemesine neden oluyordu.
1930'larn sonlarnda, muhafazakar politik eylemler bir
noktaya kadar azalm ve dandan gzlemleyenlerin ha
reketin bittiini dnmelerine neden olmutu. Scopes
davas, bu gelime iin uygun bir aklama sunsa da, za
manlama tam olarak uygun deildi. Riley, Straton ve di
er muhafazakar liderler o zamanlar davay kendi ala
rndan bir zafer olarak alglyorlard ve hibirinin de en ufak bir kukusu yoktu bundan. Dahas, Scopes davasnn
karara balanmasndan sonra ve baka eyaletlerde snrla
malarn yrrle konmasyla beraber, karan izleyen bir
ka yl iinde evrim kart eylemlerde gzle grlr bir
ykselme meydana gelmiti. Muhafazakar kilise yeleri
nin says, 1920'lerde artt gibi, gelecekte de artmaya de

vam edecekti. Muhafazakarlarla modernistler arasndaki

ak savan 1920'lerin sonlarnda durulmasna ve yine
evrimin retilmesini yasaklamak iin yrtlen politik
hal seferi 1930'lann sonlarnda bitmi olmasna ramen
Scopes Davas, muhafazakarln grnrdeki gerilemesi
ne sadece dolayl bir katk salamt.
Her iki taraf da Dayton'a, sorunlarn aka tartlmas
nn kendi amacna yardma olacandan emin bir biimde
gitti. "Dayton'dan gidecek bilgi sonucunda byk bir tepki
bekliyorum," diye yazyordu Bryan davadan ksa bir sre
nce. Savunma taraf da duruma ncesinde benzer tah
minlerde bulunuyordu. "Bu ak ve samimi tartma saye
sinde karlkl anlayn ve hogrnn ortaya kacan
dan en kk bir phem yoktur," diye gzlemliyordu Sco
pes. Her iki taraf da kendi amalarna ulatklarndan emin
olarak ayrldlar Dayton'dan. Fakat bu konuda, tartma
lar anlamazl zmlemedi ve her iki taraf da daha fazla
bilginin tartmay iddetlendireceine inanyordu.
Dikkatleri evrimin retilmesine younlatrarak, Sco
pes davas her iki taraf da cesaretlendirdi. On yln sonun
da, muhafazakarlarn politik gc ellerinde tuttuklar o
u eyalette ve baz daha kk yerleim birimlerinde ya
yasalarla ya idari kararlarla ya da okul idaresinin kararla
ryla evrim kart snrlamalar uygulamaya konuluyordu.
Gney'in byk bir blm, Bat'nn da baz kesimleri bu
na dahildi. Bununla beraber Kuzey'de evrimin retilme
sini yasaklama abalan, sert bir direnile karlanyor ve aalayo yenilgiler alyordu. 1927 ylnda, evrim kart
yasa teklifleri bir dzine kuzey eyaletinin yandan ourtr
da geri evrildi. En arpc yenilgi ise Riley'in kendi eyaleti
olan Minnessota'da meydana gelmiti. Muhafazakarlann

iddetli saldrlarna ramen evrim kart yasa teklifi, eya

let meclisinde sekize bir gibi ezici bir ounluk tarafndan
reddedildi. "Bu yenilgi gerekten ezici bir darbeydi ve Wil
liam Bell Riley'in evrim kart yasay salama alma aba
larnn sonunu gsteriyordu," diye yazyordu biyografi
yazan William Vance Trollinger, Jr.<10) Kampanyalar, ancak
her iki tarafn etkisinin de corafi snrlarna ulatnn aka ortaya kmasndan sonra duruldu. Daha sonra, mu
hafazakarln Dayton'da lm olduunu vurgulayan
(Allen, Atkins ve Sullivan gibi) btn yorumcular Kuzeyli'ydiler ve evrim kart yasalar Kuzey'de pek de baarl
olamyordu. Gneyliler ise bunu farkl deerlendirmek
teydi. Kuzey Carolina'h sosyolog Howard W. Odum kendi
blgesine ilikin hala, "Din ve Kutsal Kitap; tm politik, ekonomik, eitsel, bilimsel ve teknik sorulara yant bulabil
mek iin yardma arlmtr," diye bildiriyordu.01 Daha
s, hibir Gney eyaletinde hibir evrim kart snrlama
krk yldan uzun zamandr kaldrlmamt.
Evrim kart eylemlerin azalmasnda baka nedenlerin
de pay vard. 1930'lann sonunda muhafazakarlarn Sco
pes davasnn ncesine gre, evrimin retilmesi konu
sunda endielenmeleri iin daha az nedenleri vard. Bir
ok eyaletin ve okul blgelerinin evrimin retilmesini s
nrlandrm olmasnn tesinde, daha da nemlisi, onla
rn bu snrlamalar liselerdeki biyoloji ders kitaplarnn
ieriini etkilemiti hemen hemen her yerde. Gney paza
rna girmek ve konuyla ilgili ykselen duyarllktan dola
y, ulusal dzeyde ders kitaplarm hazrlayan yazarlar,
Darwinizm sunularnda giderek daha az dogmatik olma
ya baladlar. Bu sre davadan nce balamt. rnein
biyoloji metinleri konusunda endie duyan byk bir ya

ync, mevcut evrim teorisinin bir "dogma"dan ok bir

"Teori " olarak sunulmasn neriyordu Bryan'a. Bryan bu
neriyi ho karlad, fakat "Baz eyleri elemek ve evri
min yalnzca bir hipotez olarak sunulmas zaman alacak
tr,"(t2) diye yantlad. Scopes davasndan sonra ise birok
ders kitab benzer deiikliklere urad.
Geoge W. Hunter'n Civic Biology adl kitabnn evrimi,
bu sreci rnekliyordu. Tennessee Ders Kitaplan Komisyo
nu, Scopes'un iddianamesinden sonra, bu kitab onaylan
m kitaplar listesinden kartm ve kullanmna son ver
miti. Bir yl sonra, kitabn yayncs gney eyaletlerinde a
hlan kitaptaki evrimle ilgili alt sayfalk bir blm kitap
tan kartt ve Hunter da kitabn tmn revizyona tabi tu
tan bir alma balatt. Hunter, Evrim Doktrini adn ta
yan blm baln karm ve trlerin evrimini resmeden
grafikleri kitabndan atmt, "insann geliimi"ne ilikin el
den gemi bir pasaj, alt-insan trleri yerine yalnzca "uy
garlk asndan bugnk insanlardan ok daha aada olan insan rklan"ndan sz ediyor ve buna ilahi ortodoks
gruplan da dahil ediyordu: "insan, ahlaki ve dini gdlere
sahip yegane varlktr." Doal Ayaklanma'yla ilgili bir b
lm kitaptaki yerini korumakla birlikte, her cmle "Darwin
neriyordu", "inanyordu" ya da "Darwin diyordu" bii
minde, topu srekli Darwin'e atyordu. Hunter, Darwin'i
artk biyolojinin byk ustas olarak selamlamyor ve "ev
rim teorisine ilikin olaanst kefi", "yaamn deiimi
ne ilikin yorumu" haline geliyordu. Gerekten de tahrik edici kabul edilen evrim szc kitabn dava sonras versi
yonunda ortadan kaybolmu ve evrimci kavramlarn kald
blmlerde ise, ift anlaml ve kaamak szckler evrim
szcnn yerini almt. Baka okul kitaplan yazarlan da

Hunter rneini izlediler.03* Hunter kitabn revizyonunu

bitirdiinde evrim kartlarnn ikayet etmelerini gerekti
recek ok az bir neden kalmt. Yine de, onu kabul etmek
te bile olduka zorlandlar.
Muhafazakarlar her ne kadar evrimin retilmesine
kar yrttkleri hal seferine son vermi olsalar bile,
doal olarak yine de Darvvinizm'den ikayeti olmaya de
vam etmekteydiler. Dahas, muhafazakarlk lmemiti.
Tam aksine muhafazakar Hristiyan basnn yaynlad
kitaplar, makaleler ve brorler sayesinde ye says git
tike ykseliyordu. Riley evrim kart yasa karma sava
mndan vazgetikten sonra, evrim kart kitapklar
kararak mcadeleye devam etti. Riley, kendini bir bilim adam ilan eden ve Scopes davasn izleyen on yl boyunca
evrim kart dzinelerce kitap yazan ve ayn zamanda
gezgin bir tutucu Protestan olan Harry Rimmer'le birlikte
grnyordu sklkla. Bu popler ikili birok kez muhafa
zakar izleyicilere, ncil'deki yaradl teziyle yeryznn
uzun jeolojik tarihini uzlatrma iddiasmda olan "G n/
ya" ve "boluk" teorileri zerine konumalar yapyorlar
d. Bununla birlikte, Riley'in insann yaratlnda Adem
ile Havva'ya olan inancnda en kk bir tereddt yoktu.
Ayn zamanda sa'ya inanan Adventist bilim eitimcisi
George McCready Price'm, Kutsal Kitap'ta yer alan yarad
l bilgilerini ve Nuh Tufan'm biraz farkl yorumlayarak,
dnyarun yan 10,000 yln tesine ekme gereksinimini
sona erdiren, tufan jeolojisine ilikin oluturduu yaradl
teorisiyle, muhafazakarlar arasnda yandalan giderek art
yordu. Yaradl tarihisi Ronald L. Numbers, "Scopes da
vas sonrasndaki yllarda Price muhafazakar evrelerdeki
en popler iki bilim otoritesinden biri olarak ortaya kt;

dieri ise Rimmer'di. Price, Adventist dergilerde sklkla

grlyor, makaleleri de muhafazakarlarn kardklan s
reli yaynlarn sayfalarm sslyordu. Bunlar, bu evrenin
en ok okunan dergileriydi," diye not dmt. Rimmer'a
gelince, nde gelen muhafazakar Hristiyan yaymc Wil
liam B. Eerdmans, onun brorlerini bir kitap serisinde ye
niden yaynlam ve bunlar 1940'la 1950 yllar arasmda
100,000 den fazla satmt. Rimmer ve Price evrim kart
yasalarn karlmasnda nadiren nderlik etmelerine ra
men, Scopes dnemi sonrasndaki Amerikan muhafazakar
lar arasmda evrim kartl iin salam bir temel attlar.04
Yorumcularn ld-bitti demelerine ramen muhafaza
karlk yaamay srdrd ve hatta daha da gelimeye de
vam etti, nk savunucular abalarm dardaki halka
deil, ieriye, muhafazakar kiliseye doru younlatrdlar.
Kilisenin dndaki halk ynlan 1920'lerde adlarm duy
duklar Bryan ve Riley'in tersine, Price'n ve Rimmer'n ad
larm duymuyordu 1930'lu yllarda. nde gelen Protestan
tarihilerden George M. Marsden bu gelimeyi Scopes da
vasna balyordu. "Muhafazakarln dnmnde Tenessee Dayton'daki 'Maymun Davas'nn etkisini kestirebilmek ok zor," diye yazyordu Marsden. "Krsal kesim ...
hareketin btnn silinemez bir imajla damgalamt.
ok gemeden bu hareketin gerekliinin bu imaja ok uy
duu ortaya kt ve hareketin gc ulusal yaam merkez
lerinde birdenbire azalmaya balad"05) Kuzey ve Bat ehir
lerinde yeniden uyana geen muhafazakarln, Gney'in
krsalyla balantl olduu gittike ortaya kyordu. Ulu
sal basm normal eylemlerine son verdi. Tutucular, nde ge
len Protestan mezhepleri iinde sahip olduklar etkiyi yitir
milerdi. Kuzey eyaletlerindeki evrim kart yasa taanlar

sonucunda alnan yenilgiler, Gney dnda yrtlen poli

tik eylemlerin verimsiz olduunu ortaya kard. Scopes
davasndan sonra elit Amerikan toplumu, muhafazakarlar
ve fikirlerini ciddiye almaktan vazgeti.
Gerekten de muhafazakarlk, Scopes davasnn bir so
nucu olarak Amerikan kltrnde ok kullanlan bir te
rim olmutu ve muhafazakarlarn buna tepkileri, geri e
kilmek oldu. Bununla birlikte inanlarndan vazgemedi
ler, fakat ayn bir altkltr grubu olarak bamsz dinsel, eitsel ve sosyal kurumlar oluturmaya baladlar. Tarihi
Joel A. Carpenter 1930'lu yllar boyunca kolejler, okullar,
konferanslar, kamplar, radyo konumalar ve misyoner
topluluklar iindeki bu muhafazakar eylemlerin izini sr
d. Dayton'da Bryan kolejinin kuruluu rnee mkem
mel bir ekilde uyuyordu. Byk buhran dnemi sresin
ce balca Protestan mezheplerinin ye says azalrken,
bu say gelecekte, muhafazakar mezhepler apnda ykse
lecekti. Carpenter'a gre bu kiliseler "sradan insanlara
modem toplumun zorlayc bir eletirisini" salyordu.06
Evrim kartl bu eletirilerine devam etti ve ABD'deki Protestan muhafazakarln gerek retisi olarak kal
may baard. Rimmer, Price ve dier evrim kartlan yay
gn olarak muhafazakar kiliselerde ve konferanslarda ko
numalar yaptlar. Onlarn takipileri ise muhafazakar ko
lejlerde ve okullarda bilim dersleri veriyorlard, fakat b
tn rencilerin ve retmenlerin ncil'in yanlmazln
onaylamalan isteniyordu. Bryan Koleji Rimmer'a iki kez
mdrlk teklif etti ve Price' da kampste konuma yap
mas iin davet etti.
Muhafazakarlar kendilerinden uzak durmaya alan
geleneksel Protestan yaplara paralel olarak kendi dinsel

kurumlanm ina ediyorlard; yaradl bilimsel teorileri

ni buralardan yaymak abasndaydlar. "Eylemleri basayfalarda yer alan yaradllar, 1920'li yllarm zorlu
gnlerinde, dnyay dntrmeyi dnyorlard. On
yl sonra ise bu grlerini hem unuttular hem de reddet
tiler. Enerjilerini kendi ilerindeki almalara evirip,
kendileri iin kurumsal bir temel yaratmaya baladlar,"
diye gzlemliyordu Numbers.(17) rnein Price 1935'de
Din ve Bilim Demei'nin ortak kuruculanndand, fakat
ok gemeden daha tutucu Deluge Jeoloji Cemiyeti'ni
kurmak iin ayrlacakt o yapdan. Evrim kartlan bir ara,
1941'de kurulan ve Protestan bilim eitimcilerini bir araya
getiren Amerikan Bilimsel Birlii'nde de kendine yer bul
mutu. Bu rgtler ve yaynlan, bilimin ana damarnn d
nda yaradl tezlerin yaygnlatrlmas iin kurumsal
bir temel salyordu onlara ve 1940'h yllarm sonunda
ABD'de kendi yaradl bilimsel kurumlan olan muhafa
zakar bir altkltr oluturuyorlard.
Scopes davasnn, muhafazakarlar Amerikan kltr
nn ana damarnn dna itmi olmasna ramen, onlar
da itildikleri bu yere gitmeye zaten istekli grnyorlard.
Haclar 1620'de Plymouth Kayas'na adm attklarndan
bu yana, tutucu Amerikan Protestanlnn unsurlar ken
dini gstermeye balamt. Yehova ahitleri ve Amish gi
bi baz yaradl mezhepler her zaman kendilerini laik
toplumdan izole ettiler. tekiler yani Mormonlar, Hristiyanlar ve baz ultra ortodoks Yahudilerde kendi topluluk
lar iinde yaamaya eilim gsteriyorlard. Afrika-Amerikan kilisesi ise beyazlarn egemen olduu bilimsel kurumlarla hibir zaman ili dl olmad.Yzykn balarn
da muhafazakar bayran altnda toplanan pek ok kii,

modem toplumu reddetme ynnde gl eilimlere sa

hipti. ncilleri onlara, "bu dnyaya ait olmadklarn" ve
"Tann'nn bu dnyann akln benimsemedii"ni anlatyordu.(18) Bryan, Riley ve Straton mealelerini dnyaya ta
malar iin muhafazakarlar kkrttlar. Fakat dnya bu
mealeyi almay reddettiinde ve liderleri Dayton'da ehit
dtnde, gelecek kuam muhafazakar liderleri
John R. Rice, Cari Mclntire ve Bob Jonesonlan ayrlma
ya ard. 1930Tu yllarn popler bir ilahisinde,
"Sadece birka yorucu gn ve sonra uup gideceim ;
Sevinlerin h i bitm edii bir lkeye, uup gideceim .
... ldm de, Hallelujah, uup gideceim ben.<19>
szleri yer alyordu.
Bu arada onlar, egemen kltrle kaynama gereksinimi
duymadlar ve kendilerine ait daha byk ve daha kar
mak bir altkltr oluturdular. Amerikan sosyal eliti onyllarca bu gelimeleri umursamayacak ve Scopes davas
na ilikin olarak kendi grn kurumsallatracakt.
Frederick Lewis Allen'dan sonra Scopes davas gerici g
lere kar, liberal gelimenin en byk sembolik zaferi ha
line geldi. Fakat Ailen sadece 1920'li yllarla ilgilenmiti.
Modem Amerikan tarihinin byk olaylarn inceleyen
politik tarihiler bir ikilemle yzyze geliyorlard: Bryan,
Amerikan tarihindeki iki byk olayn ortasnda durmak
tayd1890'lardaki poplist ayaklanma ile 1920'lerdeki
Scopes davas; fakat o, taraf deitirmiti. Ayn tarihiler
doksanl yllann gen Bryan'na meydan okuyor ve yirmi
li yllarn Bryan'n da eytanlatnyorlard.
Yirminci yzyl ortalarnda nde gelen Amerikan tarih
ilerinden Richard Hofstadter, 1948 ylndaki klasik eseri
Amerikan Politik Gelenei'nde, "Bryan'n sal yaam

nn son gnlerinde hzla bozulmutu. Sava sonras d

nemde Amerikan yaamndaki en kt eilimleriki ya
sa, evrime kar hal seferi, emlak vurgunu ve Klan, onunla eanlama geliyordu," diye tehisini koyuyordu. "Po
litik gcn yitirirken, Bryan yeni bir hal seferi frsatn
yakalayarak kendine yeni bir megale buldu. Scopes davas
onun ocuksu dinsel kavramlarn btn dnyaya gsterir
ken, zaten gelimemi ve sama demokrasi nosyonlarm da
zayflatt." Hofstadter Bryan', "Altm be yandaki bu adam, gereinden fazla yaamt," diye tanmlyordu. Daha
sonraki tarihiler daha dengeli bir Bryan portresi olutura
caklard. Bu portre de Bryan'n politik kariyeri sresince as
la tmyle deimedi. Fakat Hofstadter'in gr bir nesil
boyu saltanatm srdrecek ve Amerikan tarih ders kitap
larm daha bir sre etkisi altna alacakt.
Scopes davas 1950'li yllarn tarihileri iin popler bir
konu haline geldi. rnein 1954 ylnda Norman F. Furniss, muhafazakar hareket zerine yazd kitapta, Scopes
davasn kitabnn merkezine oturtuyordu/211 ki y soma
YVilliam E. Leuchtenburg, Refahn Tehlikeleri, 1914-1932
adl etkileyici kitabnda evrim kartlm gelime asn
dan bir tehlike ve Scopes davasn da bir temizleme hare
keti olarak deerlendiriyordu. Ray Ginger 1958 ylnda
yazlan, davaya ilikin ilk kaynak kitaba katkda bulundu.
Fumiss ve Leuchtenbug Allen'm Dayton'daki olaylar
tanmlamas ve sonulan yorumlamasna arlkl olarak
gveniyorlard. Leuchtenburg, "Amerika'y olduu gibi
koruma ve deiim yanls glere direnme kampanyas,
Protestan muhafazakar hareket asndan Scopes davasy
la dorua kt. Evrim kartlan Scopes davasn kazan
mlar, fakat daha geni anlamda yenilmiler ve kozmopo-

litanlk dalgasnda boulmulardr/' diyordu eserin so

nunda/221Ginger son blm balm, "Gerek dl Kay
bedenlerin" diye atyor ve "Bryan'm lmcl taktik hata
s: Eer kii akld fikirlere sahipse ve bakalarnn da
bunlar kabul etmelerinde srar ediyorsa, bu fikirler hak
knda sorgulanmay asla kabul etmemelidir," yorumunu
yapyordu/23 1955 ylnda Hofstadter, Reform a:
Bryan 'dan F.D .Rye adl kitabnda, "Bryan'm sava sonra
sndaki etkileyici kariyerinde iki nemli kilometre ta
vardr. Birinde birok gerek reformun nderidir, dierin
de ise krsal idealizmin ve Protestan dnce tarznn
kn simgeleyen mkemmel bir rnek," diyordu/24
Hofstadter'in Amerikan tarihi ders kitab, (ki 1957 y
lndan itibaren eitli yazarlarla birok deiik basks ya
plmtr,) Scopes davasnn standart tarihsel yorumunu
temsil ediyordu. Hofstadter'in almasmda muhafaza
karlk Kzl Korku, Ku Klux Klan, gmenlikle ilgili snr
lamalar ve iki yasann yan sra, 1920'leri karartan
"hogrszlk" blmnde yer alyordu. "Muhafaza
karlk" adl altblm ise, sadece Scopes davasna ilikin
bir zet tanmdan oluuyordu. Amerikan tarihi zerine
yazlm aratrma metinlerinin hemen hepsinde, muhafa
zakarlk 1920'li yllarn gerici gleriyle bir tutuluyordu
ve Scopes davasnn benzer tasvirlerini ieriyordu. Bun
lardan bir ou Ailen'm Scopes davasna ilikin yorumla
rna katlrken, popler bir ders kitabnn iddia ettii gibi,
"Scopes bilerek snfta evrim teorisi dersi verdi ve gzalt
na alnd," diyorlard. Bir ou ise davay, Darrovv ve
Bryan arasndaki, muhafazakarln manevi yenilgisiyle
sonulanan heyecanl bir tartmaya indirgiyordu. Leuchtenburg'un ders kitab davay, "ondokuzuncu yzyln

son duruu" olarak adlandryordu; bir baka metin ise

1920'li yllara ilikin blmnde "Yalnzca Dn "bal atyor ve davaya ilikin gzlemlerini, "Darrow ve arkada
lar muhafazakarl bir alay konusu haline getirerek dik
kate deer bir zafer kazandlar," diye noktalyordu. Me
tinlerin ounda ACLU ve Darrow'un btn yardmclar
tarihteki yerlerini btnyle kaybediyordu/251
Riley, Straton ve Scopes davasyla ilgisi olan dier ev
rim kart liderler sahneden ekilip gitmilerdi ve muhafa
zakarlar davaya ilikin laik yorumcularn ve tarihilerin
popler deerlendirmelerine kar kmak iin pek bir ey
yapmyorlard. Kendi hareketlerini Amerikan genel klt
rnden ayrmaya odaklayan muhafazakar liderler, genel o
larak davay ve onun toplum zerindeki etkisini grmez
den geliyordu. Daha sonraki dnyevi muhafazakarlar bun
dan znt duyacaklard/261Muhafazakar renciler, doal
olarak kendi inanlaryla atan ya da eletiren ders kitap
larn kullanmayan farkl akademi ve kolejlere gidiyordu.
Byk olaslkla, laik yazarlarn Scopes davasna ilikin
yazdklarn sadece birka muhafazakar okumu ve onla
rn ou da muhtemelen bunlar nemsememi olmal.
Yaradl bilim hocalar ve yazarlar bile Scopes'u ce
zalandrmaya alanlar terk etmiti. 1920'li yllar boyun
ca, Harry Rimmer ve Arthur I. Brown, Bryan'n Dayton'daki abalarm desteklediler, fakat daha sonraki yllar
da bu destekte byk bir d grlyordu.*271 George
McCready Price'n konumu ise daha dramatik biimde
deiti. Davadan bir hafta nce Bryan'a, "evrimin retil
mesindeki ykc ve tarikat karaktere konsantre olmas
n" tavsiye ediyor ve "Bunu siz yapabilirsiniz! Sizden da
ha iyisini yapacak birini tanmyorum," diyordu. Fakat

Price, Bryan'n, Kutsal Kitap'ta yer alan yaradl gnleri

nin jeoloji tarihini temsil ettiini onaylamas zerine, ona
kar tavr alyor, Bryan'a ilikin olarak, "Davann bilimsel
ynlerine dair gerekten hibir ey bilmiyordu," yorumu
nu yapyordu. 1940'lann sonunda ise, laik yorumcularn
davann muhafazakarlk iin ezici bir yenilgi olduu ta
nmlamalarnda onlar da geecekti. "nsanln dinsel ve
entelektel tarihinde bir dnm noktas olarak grlebi
lirdi" bu dava. O, btn felaketten, "Zavall Bryan' ve onun yaradla ilikin gn/ya teorisini" sorumlu tutuyor
du/281Daha sonraki muhafazakarlar da bu konuda Price'la
aym fikirdeydiler. Price'n halefi Henry M. Morris,
"Bryan'n tank krssnde, Kutsal Kitabn yanlmazl
na tam bir gveni olduunu tekrarlamas ve fakat sonra da
jeoloji sorusuna gn/ya teorisine dayanarak yant verme
si, onun en byk hatasdr,"(29) diyordu. Elbette Bryan ken
disinin ve zamann nde gelen muhafazakarn inancn di
le getirmiti. Yine de, 20. Yzyl'n sonlarndaki muhafaza
kar lider Jerry Fahvell Bryan' m "Muhafazakarlarn sayg
sn, yaradl iin zaman dilimleri gerektii fikrine sapla
np kalmasnden dolay yitirdiini," yazyordu/301
Muhafazakarlarn kendilerini kendi istekleriyle ana
kltr damarndan uzak tuttuu sre iinde, evrim kart
Tennessee yasasnn iptal edilmesine ynelik giriimler
bagstermeye balad. Bu giriimler, Bryan'n davadaki
roln savunma balamnda, Bryan Kolej i'ni de harekete
geirmiti. Bu yndeki ilk tehdit 1935 ylnda, 22 yanda
ki Tennessee eyalet temsilcisininbasmda, "pipo ien
Vanderbilt hukuk rencisi olarak" tannyorduyasann
kaldrlmas iin teklif vermesiyle gndeme geldi. Bryan
Koleji retmen ve rencileri meclis yelerine yasann

iptal edilmesini isteyen kiileri knamalar iin dilekeler

ve mektuplar yazyorlard. Sue Hicks, o zamanlar eyalet
temsilcisiydi ve meslektalarm, "yasann iptali koleji teh
likeye atabilir" diye uyard. Bir baka meclis yesi ise,
"inancm o ki, William Jennings Bryan sadece insanln
karlar iin deil, aym zamanda inand Tann'nn kar
lar iin kendini feda ederken de, Tann onu izlemekteydi,"
ve nc bir temsilci ise, "Bryan iin yeterince iyi olan
bir yasa, benim iin de yeterince iyidir," diyordu. neri
67'ye 20 ounlk oyuyla reddedildi. Onyedi yl sonra,
yasann iptal edilmesi ynnde ikinci bir giriimde de
Bryan Koleji'nden benzer lklar ykselecekti. Kolejin uzun sredir bakanlm yapan Judson A. Rudd, meclisin
btn yelerine, Bryan'm kapan konumasn ieren ve
"Bay Bryan'm yirmi be yl nce gelitirdii argmanlar
bugn de geerliliini korumaktadr," mesajm veren bir
not gnderdi. Yasay iptal etme abalar bir kez daha ba
arszla uruyordu.
Rudd'un mektubu, genel olarak Bryan' savunmasna
ramen, yzyl ortalarnda muhafazakarlarn neden
Bryan' terk ettiklerine dair nemli ipularn da ieriyor
du. "Sizlerden oyunuzu ve etkinizi, bu tarihsel ve nemli
yasann yrrlkte kalmas ynnde kullanmanz istiyo
rum," diyordu Rudd 1951 tarihli bu mektubunda. "Bugn
nemli olan husus, bizler tanrsz komnizmin insan onu
runu ve lkemizin Hristiyan temellerim inkar etme aba
larna kar direnmekte oluumuzdur." Muhafazakarlar
yzyln ortalarnda bir noktaya kadar politik mcadeleye
dahil oldular ve temel endieleri de komnizmdi. Muha
fazakar lider Cari Mclntire, senatr Joe McCarty'nin Ame
rika'nn politik, eitsel, kltrel ve dinsel kurumlann ko

mnizmin etkilerinden korumaya ynelik hal seferini

aktif olarak destekliyordu. Komnizm tehdidi 1950'li yl
larda doruk noktasna trmandrld/331Balangtan itiba
ren, Bryan dndaki nde gelen muhafazakarlar, politik
yelpazenin tutucu kanadnda yer almaya eilimliydiler,
fakat imdi hareket keskin bir biimde saa kaymt.
Hareketin yeni liderleri Bryan gibi liberal demokrat bir
politikay savunmaya ok fazla bir istek duymuyorlard, zi
ra Bryan'n Dayton'da evrenin balangcna dair yapt yo
rumlardaki an tutuculuun getirdii dezavantajlardan
dolay onu sorumlu tutmaktaydlar. 1920'li yllarn bala
rnda bile, Bryan'n evrimin retilmesine kar yrtt
mcadelede ona destek olmak iin harekete katlan nemli
muhafazakarlar dahi, tarihi Ferenc M. Szasz'm gzlemleri
ne baklrsa, Bryan' a oy vermemilerdi. "Onlardan bir o
unun Bryan'a oy verip vermedii son derece phelidir.
Moody ncil Kurumu grevlileri Bryan'n lmnden son
ra, ona hibir zaman oy vermediklerini kabul ettiler. ok
sonralar baz Protestanlar toplumsal eylem miraslarna ye
niden sahip kmak istediklerinde, Bryan'n hretini geri
getirmek iin sadece birka aba gsterecekti/341
1950'li yllar boyunca hkm sren McCarthy dne
minde bireysel zgrlklere kar yaplan saldrlar, mu
hafazakarln ve Scopes davasndaki liberal karlarn ne
denli arttn ve nemli olduunu gzler nne seriyor
du. zellikle din sosyolou James Davidson Hunter, "Mu
hafazakar Protestanlarn bu saldrlara katlm bilim adamlar topluluunu (akademi) ve muhafazakar Protes
tan altkltr iindeki daha geni liberal kltr uyandr
dn," yazyordu/351 Scopes davas, sivil liberallerin o
unluk tiranlna kar baarl bir biimde direndii nok

tada nemli bir an sembolize ediyordu. Ray Ginger'm

1958 ylndaki kitabnda bu ok akt ve kitap Darrow'un
Bryan' sorgusu ile "ok sayda insann merak ettii soru
lara yant verme zorunda kalan McCarty'nin yeni bir ba
k asyla grlmesine" yer verdiyordu.(36)
Dahas Fumiss, kitabn 1920'lerdeki muhafazakarlkla
balatyor ve 1950'li yllardaki muhalifler zerine yaplan
politik baskya atfta bulunarak bitiriyordu.
Hofstadter, bir kez daha sahnede grnd ve bir d
nm noktas olan Am erikan Yaammdaki Entelektelizm
Kartl adl eserinde Scopes davasna ilikin en ayrntl
analizi sundu. "Bu kitap her ne kadar Amerika'nn uzak
gemiiyle ilgileniyor olsa da, 1950'li yllarn politik ve en
telektel koullarna bir yant nitelii tamaktadr. Kor
kuyu uyandran esasen McCarthyciliktir ve bu lkede eletirel dnce ykc bir tehdit altndadr. Bu kitabn baz
blmleri dinsel ierikli entelektelizm kart olaylar
tartmakta ve bunlardan biri de, 1920'li yllardaki muha
fazakarlk zerinde younlamaktadr. Muhafazakar hereket evrimin retilmesine kar km ve Scopes dava
snda da en kararl mcadelesini vermitir," diye yazyor
du Hofstadter, fakat yine de davay muhafazakarlar a
sndan ciddi bir yenilgi olarak tanmlyordu. Yorumlarn,
"Scopes davas, otuz yl sonraki ArmyMcCarthy du
rumalarndaki gibi baz armlar akla getiriyordu ve
dramatik bir temizlik harekat salad. Davann bitmesin
den sonra ise, evrim kart hal seferinin devam ettiini
grmek daha kolayd," diye tamamlyordu Hoftstadter.<37)
1950'li yllardaki tarihilerle, Ailen ve 1930'lu yllarn
tarihilerinin Scopes davasna ilikin yorumlarnda nem
li bir farkllk vard. Her iki dnemin tarihileri de davay,
muhafazakarlar iin bir yenilgi olarak grdkleri halde,

Ailen davay temelde, seyirlik bir medya olay olarak lan

se ediyordu. Davaya bak, gamsz ve en tanmlamala
ryla, Red Grange'in "Propaganda Yllan" balkl bl
mne hakim olan kahramanlklar arasmda skm gibiy
di. 1950'lerin McCarthy'cilik glgesindeki tarihileri, ka
nlmaz olarak davayla Kzl Tehdit arasmda bir ba kuru
yorlard. lke iindeki szde komnistlere kar yaplan
saldrlara n ayak olmasalar da, muhafazakarlarla McCarthy'cilerin ortak ynleri olduka fazlayd ve koparlan
propaganda grltleri eytanlara yol verdi.
McCarthy' dnem Scopes davas yllarn antnyordu. Bu ise Jerome Lawrence ve Robert E. Lee'nin R z
gar M iras A l oyununa ilham kayna ve hikayenin ye
niden anlatlmasnda en etkin rol oynayan eser olacakt.
Allen'n davay biraz komikletirerek izmesinden farkl
olarak Lawrence ve Lee davay, bir gnmz dramas ola
rak sundular. "Rzgan M iras A l, gazetecilik taslamyor
du," diye yazmt oyunun giriinde Lawrence ve Lee.
"Bu oyun sadece 1925 yln anlatmamaktadr. ok uzun
bir zaman nce deil. Dn olabilecei gibi, yann da olabi
lir." Bunu yazarken evrim kartlnn sregelen bir tehli
ke olduunu gstermeye niyet etmemilerdi. Aksine onla
ra gre tehdit geip gitmiti, fakat asl endieleri McCart
hy dnemde kara listeye alnan yazarlar ve aktrlere ili
kindi. (Oyun 1955 ylnda Broadway'de oynand). Lee'yle
rportaj yapan bir renci, "1950'lerde Lawrence ve Lee
McCarthy'ciliin Scopes davasnn birok ynyle para
lellikler tadn dnyordu. Lee endieliydi. fade z
grlmz snrlayan yasalarn yrrle girmesinden
son derece rahatszm ve kayg duyuyorum. Sessizlik teh
likeli bir ey," diye yazyordu. Broadway'deki oyunda

barol oynayan Tony Rendall, "Pota'da olduu gibi R z

gar M iras A l da hem McCarthy'ciliin bir rn hem de
ona kar bir yanttr. Her iki oyunda da yazarlar Ameri
kan tarihine paralel adan bakmaktadrlar,"(38) diyecekti
daha sonralar. Lawrence ve Lee kendilerine Maxwell An
derson'm Sacco-Vanzetti davasna dayandrd Winterset
oyununu rnek aldlar. Anderson, "bir airin dnme,
yaratma, oyunlatrma ve yorum hakkn talep ediyordu.
Biz de aym zgrl istiyoruz. Bylece byk oyunlarn
ortaya kmas iin bir balang salanm olur. Sahne an
cak byle anlam kazanabilirdi. Birilerinin belirledii ka
lplar iinde zgr sanat yaplamaz,"<39) demiti.
Lawrence ve Lee'nin giri blmnde vurguladklar
gibi, oyun bire bir tarih deildi. "nl Scopes davasnn asl metinlerinden, sadece yararl olacan dnd
mz blmleri aldk. Oyunun baz karakterleri devlerin
savandaki renkli ahsiyetlerle ilikilendirildi, fakat so
nuta onlarn kendilerine ait bir yaamlar ve elbette ki
isimleri vard." Barol oyuncular iin ise benzer isimler
semiti oyun yazarlar. Bryan Brady olurken, Darrow da
Drummond olmutu. Baltimore Sun'dan H. L. Mencken'in rol Baltimore Herald'dan E. K. Hombeck olarak
geniletilmiti. Scopes Cates olmutu. Tom Stewart'in rol
Tom Davenport olarak kk bir role indirilmi, Malone,
Hays, Neal, Rappleyea ve ACLU hep birlikte hikayeden
kanlmt. WCFA ve kasabadaki btn dava vekilleri de
ayn akbete uramlard. Dayton (Hdlsboro olarak gei
yordu,) bir belediye bakanna kavumutu ve muhafaza
kar bir rahip, Darrow gelip onlan zgr kdncaya dek, ka
saba halkna kan kusturuyordu. Scopes'un da bir nianls
vard artk"yirmi iki yanda, ekici, fakat gzel deil

d i/' diye geiyordu oyunun senaryosunda ve korkun bir

vaizin kzyd. "Balkon sahnesi iin romantizm yaratmak
zorundaydlar," diye aka yapacakt Scopes daha sonralan.(40) Oyun Scopes davasn tam olarak anlatmayabilirdi,
fakat mkemmel bir tiyatro oyunuydu ve bunun dnda,
dava gereini ulusal hafzaya yerletiriyordu. Hikayenin
iinde kkl deiiklik (saysz kk deiiklikler d
nda) yaplyor ve hepsi de, yazarlarn McCarthycilii
rtmelerine hizmet ediyordu.
lk deiiklik Scopes ve Dayton' kapsyordu. Ralph
Waldo Emerson bir keresinde bir topluluu "kendilerini
bilerek akldan mahrum brakan bir bedenler topluluu"
diye tanmlamt. Rzgan M iras A l da Cates, evrim kar
t yasay uygulayan bir etenin masum kurban oluyor
du. Oyunun al sahnesi, "Kasabann, dava ve bireyler
kadar som ut bir varlk olarak srekli orada olm as, oyu
nun konseptiiin nem lidir,"szleriyle balyordu. Sine
ma versiyonunda ise kasabann babalar, Cates'i evrimi
rettii iin snftan yaka paa ekerek karyorlard.
Birka perde'yle snrlanan blmde oyun, sann ceza
evinde oluunu nianlsna aklamasyla balyordu. "Ne
yaptm biliyorsun. Elimde Hunter'm Civic Bology kita
b vard. Kitab atm ve bilim snfmdaki rencilerime
on yedinci blmde yer alan, Darvvin'in Trlerin K keni
metnini okudum." Masumca grevini yapan Cates, "Para
ve hapis cezasyla yldrlmaya allyordu" senoryaya
gre.(41) Bu deiiklik davadaki muhabirlerden Joseph Wo
od Krutch' kkrtt: "Rzgan M iras A im . yazarlar dava
y ok alk olduumuz bir yldrma-sindirme avna e
virmilerdi. Oysa Dayton'da yaananlar hi de bu denli
sert ve kt deildi." Krutch okurlarna, Scopes'un asla

hapse girmediini anlatyor ve savunma tarafnn davay

kkrttn hatrlatyordu. "Batan sona garip bir davay
d. Sank burs kazanp ihtisas yapmaya giderken, olaym
yegane kurban zavalh yal Bryan oluyordu."
kincisi, yazarlar Bryan' beyinsiz, tepkisel bir yarata
dntrmlerdi. Dinleyici Bryan'm, "lkedeki en b
ykBakandan hemen sonra gelen adam" olduunu ve
"kendisine tank krssnde banldnda akna dn
dn duyuyordu." Oyunda Bryan sadece Incil'in dar
kalplan iinde evrime saldryor (nemli toplumsal olay
larn genel olarak Bryan' motive ettiine hi deinilmi
yordu) ve yalnzca evrim bilimini deil, btn bilimi
"Tannsz" diye reddediyordu. Rzgar M iras A l neden
birok Amerikal'nn din ile bilim arasndaki efsanevi sa
vama inanmay srdrdn anlatmaktadr," diye ya
zyordu Ronald Numbers. "Fakat bunu yaparken, karma
k tarihsel gereklii de buna kurban etmektedir."
Brady tank krssnde, Bryan'm durumada gerekte
yaptndan daha aptalca yantlar veriyordu. Rzgar M i
ras A l'da Brady sabrla, Incil'deki Tanr'nn evreni alt yir
mi drt saatlik gnde yaratt tezini, kesin tarih vererek
aklamaya alyordu: ". 4040 ylnn yirmi Ekimin
desabah saat 9:00'da!" Kutsal Kitap'taki kitap isimlerin
den alntlar yaparken, izleyiciler de kademeli olarak onu
dinlemekten vazgeip uzaklayorlard. "Anne, onlar ba
na glyorlar, Anne!" diye alyordu karsna Brady. "Ba
na glmelerine katlanamyorum." Oyunun Broadvvay'deki gsterisini izleyen anayasa uzman Gerald Gunther
oyuna fena fkelenmiti: "Flayatmda ilk kez bir oyunu
nefret iinde terk ettim. Davada Bryan'a ve onun fikirleri
ne kar olmama ve bu duyguyu uzun sre tamama ra

men, oyundan ayrlrken Bryan'a sempati duyuyordum;

oyun yazarlar karakteri ylesine komik bir izgide sun
mular ki." Bryan, evrim kart yasalardaki ceza mad
delerine aslnda kar km olmasna ramen, oyunda
yargcn en az para cezas uygulamasna kar laf kalaba
l yapyor ve en sonunda dman kalabaln onun ka
pan konumasn umursamamas nedeniyle duruma
salonunda psikolojik olarak kyordu. McCarthyciliin
de kendiliinden yok olmas gibi, "Gl Evrim Yasas da
ardmda silik izler brakarak kendi kendini imha etmitir."(45)
Lawrence ve Lee seyircinin gz nnde BradyBryan' yerin dibine batrrken, Drummond-Darrow'u ise
yceltiyorlard. Rzgar M iras A lda, Batimore Herald,
Cates'i savunmak iin nl Chicago'lu avukatla ibirlii
yapyordu. Drummond sahneye, "uzun, uursuz glge"
olarak giriyordu. Gen bir kz, "O bir eytandr!" diye ba
ryor, fakat oyunun devammda, Drummond yumuuyordu. "Btn istediim, zaman durdurmaya ve ABD anayasasn Ortaa karanlna hapsetmeye alanlar
engellemektir," diyordu bir noktada, "Onlar bir yerde
durdurmak zorundayz."'461
Drummond oyunda agnostik olarak kalmaya devam ederken, mcadeleci materyalizmini yitiriyordu. Oyunun
sonunda duruma salonunda yalnz bana kalan Drum
mond sann elindeki Trlerin Kkenim , ve yargcn ncili'ni alarak antasnda yanyana koyuyordu ve yavaa y
ryerek kyordu bo sahneden.'471
Oyunun oynand sralarda eitli yaynlar, yazarlarn
izdii Scopes davas portresini eletiriyordu ounlukla.
"Tarih yeterince canlandnlamad gibi, neredeyse t

myle kltlmt/'1481 diye yaknyordu New York'lu

oyun eletirmeni. "Senaryo, muhafazakarlan genel olarak
ve hem de adaletsiz bir ekilde karikatrize etmektedir,"
yorumunu yapmt Time dergisinin sinema eletirmeni
ve yle srdrmt: "Kartlarn ise, yine adaletsiz bir
biimde idealize etmektedirDarrow'un ahsnda yapl
d gibi," Commonweal, N ew York H erald Tribune, The
N ew Republic ve Village Voice'da kan eletiriler de ben
zer nitelikteydi/491
Gerek oyun gerekse film, eletirilere ramen olduka
kalc olduunu kantlad, New York'daki Ulusal Tiyatro'da yaplan altan sonra, yl boyunca sahnelenme
ye devam etti ve Brodway'de en uzun oynanan oyun un
vann ald. 1950'li yllarm sonunda ise, lkedeki belli ba
l ehirlere turneler dzenlenmeye balanmt. Senaryo
1960 ylnda yeni bir boyut kazanacak ve barollerini
Spencer Tracy, Fredric March ve Gene Kelly'nin oynad
film sinema perdelerine yansyacakt. John Scopes filmin
Dayton'daki galasna katld ve lke apmda tantmna
yardmc oldu. Scopes, "Film elbette davann gereklerini
deitirmitir," yorumunu yapyor, "ancak dier yandan,
Bryan ile Darrow arasndaki sz dellosunda yaanan at
mosferi gayet iyi yakalamtr," diye de ekliyordu. Galaya
katlan bir dier nemli isim ise Sue Hicks'di ve onun film
karsndaki tepkisi olduka farklyd. Ona gre film,
"William Jennings Bryan zerine yaplan bir hiciv "den
ibaretti/501 Oyunun kendisi okul tiyatro gruplarnn ve
toplumun gndemini belirlerken, sinema filmi de piyasa
ya kt andan itibaren srekli olarak televizyonlarda ve
videolarda gsteriliyordu. 1967 ylnn sonunda davarm
muhabirlerinden Joseph Wood Krutch, "Davaya dair bilgi

sahibi olan insanlarn ou bu bilgiyi ya Rzgar M iras A l

oyunundan ya da filminden elde etmektedirler," yorumu
nu yapyordu hakl olarak/51
Liberal basnn Dayton'a gitmesine nclk etmi olan
Krutch' her ikisi de kzdryordu. "Oyun, davarm zerin
den hemen hemen bir nesillik sre getikten sonra yazl
mtr; bu nedenle atmosferi 1920'li yllan deil, 40'l ve
50'li yllar yanstmaktadr. Yaplan yanllarn ana kayna
buradadr. Halbuki dava, aptalca eyleri de ierse, 20'li
yllarn karakterini tayordu. O dnemin yanllan ve snrlamalan ne olursa olsun, bugnk kadar itiip kak
myorduk." rnein Bryan, Scopes iin 100 $ para cezas
nerirken, McCarthy insanlarn kariyerlerini ve yaamla
rm hi vicdan azab ekmeden mahvetmekteydi. Muhafa
zakar hogrszlk daha da kt olabilirdi, fakat
1920'lerin Bryan' ve teki muhafazakar liderleri, McCarthycilerden daha az ktydler. Rzgar M iras A l, tarih
derslerinde 20'li yllara dair bir eitim ve retim arac ol
mutu yine de. 1920'li yllarn deien deer yarglan hak
knda lise rencilerini eitmek iin retmelere, "Wil
liam Jennings Bryan'n grlerinin Clarence Darrow'dan
hangi alardan farkl olduunu anlatmak iin Scopes da
vasndan ve Rzgar M iras Al'clan yararlarm," diye tavsi
yelerde bulunuluyordu.152
Kurtch'm 1967'de belirttii gibi, "Dayton'daki olaylar,
tarihten ok liberal geleneklerin bir parasyd." Astro
nom ve popler bilimci Cari Sagan, Scopes davasnn Amerikan kltr zerinde byk bir etkisinin olmayabile
cei gzlemini yaparken, yukardaki tanm kabul ediyor
du. "Rzgar M iras A l muhtemelen ulusal apta bir etkiye
sahipti. Bildiim kadaryla ilk kez bir Amerikan filmi Kut

sal Kitap'taki elikileri ve tutarszlklar apak ortaya ko

yuyordu," demekteydi. 20. Yzyl'n son dnemi boyunca
Protestan kilisesi iinde evrim kartlna kar mcadele
nin liderliini yapm olan, Calvin Koleji'nden bilim ada
m Howard J. Van Till de, "Scopes davasndaki gelenekle
rin Amerikan kltr zerindeki etkisi, gerek tarihsel zelliklerin sahip olduundan daha youn ve etkiliydi," di
yordu, fakat Rzgar M iras A l 'm bu gelenei tekeline al
dn kolay kolay kabul etmek niyetinde deildi. "Bilim
dnyasnn birok yesi Scopes davasn, Clarence Darrow'un darkafal ve cahil Kuzey Amerikan muhafazakar
lnn dogmatizmini ustalkla ortaya serdii bir olay ola
rak dnebilir, fakat muhafazakar Hristiyan toplumunun birok yesi de bu olay, yetenekli fakat ilkesiz ve ay
n zamanda ateist bir bilim anlayna sahip olan bir avu
katn, William Jennings Brayn' ustalkla ynlendirdii bir
olay olarak deerlendirebilmektedir."
Rzgar M iras A l 'm ortaya kt ilk andan itibaren
muhafazakar Hristiyanlar, davann kazand popler il
giye kar koymak iin byk bir aba gsterdilerhatta
davann bizzat kendisine gsterdikleri ilgiden de daha
fazlayd bu. Yaradl bilimi lideri Henry M. Morris,
Bryan'n Dayton'da yaad sorunlarn kayna olarak, onun yeryznn yana ilikin verdii ifadeyi gsteriyor
du, fakat Rzgar M iras A l'da. Brady Kutsal Kitap'tan bir
blm Morris'in kendisi kadar savunuyordu. Bu hareke
te neden olan problemlerle ilgili olarak Morris, 1973'de
Yeni Zellanda'da verdii dersi tartyordu. "Byk bir il
gi vard," diye yaknyordu Morris, "fakat hkmetin
kontrolndeki kanallar tekrar tekrar Rzgar M iras A li
gsterip duruyordu". Yaradl bilimi savunucular ve

Darwinizm eletirmenleri, Rzgar M iras A l'm kendi po

zisyonlarn eit olarak temsil etmediini aklamaya almlard/51* Davarun kendisi din tarihisi Martin E.
Marty'nin daha sonra tanmlad gibi, "son bir mnase
betsizlie" dnt. Marty bununla davarun, "Medyatikefsanevi llerde bir olay" olarak nem kazandn kas
tediyordu. Ve ona gre, 1960'dan beri bu efsanevi karakter
Rzgar M iras A l araclyla varln srdrmt/55*
Scopes efsanesi Yalnzca Dn adl kitaptan tutun, kin
ci Dnya Sava sonras ders kitaplarnda ve Rzgar M i
ras Al'da. da srekliliini koruyordu. Harvard'll paleontolog Stephan Jay Gould bu efsaneyi aadaki gibi zetli
yor ve eletiriyordu: "John Scopes cezalandrld. Darrovv
onun savunmasn stlendi ve dinozor Bryan' bu ie ka
rtna piman etti ve evrim kart hareket yavalad ya
da en azndan geici bir duraklamaya girdi. Bu hikayenin
blm de tamamen yanl." Gould hikayedeki n
c hatann evrimcileri yanl bir gvenlik duygusu iine
sokup uyuturabileceine dair endielerini aklyordu
ayru zamanda. 1983 ylnda, "zlerek sylyorum ki, bu
yndeki herhangi bir umut, gnmz muhafazakarlar ta
rafndan bizleri yeniden Scopes davas zamanndaki zle
nen Amerika'ya gtrecektir. "(56)
Yine de bu hikayenin nc blm, Scopes efsanesi
nin her versiyonunda da uzlalanlar zerine, esas
karlmas gereken dersi oluturmaktadr. Akln dinsel
karanl uzaklatrmt. 1930'larda Frederick Lewis Al
len, Scopes davasn nemli bir ayrm izgisi olarak ortaya
koyuyordu. zellikle de muhafazakarln, varln ya
va da olsa srdrmesinin ardndan 50'li yllarn sonunda
evrim kartlnn yoluna, daha da gvenli biimde de

vam ettii grlyordu. "Bugn evrim tartmas Doulu

entelektellere, Homeros dnemi kadar uzak grnmek
tedir," diye yazyordu Hofstadter. Lawrence ve Lee, Sco
pes davasna ilikin yarglarnda hibir pheye yer b
rakmamlard. Sank kazanp kazanmadn sorduun
da, Drummond herkesi temin ediyordu: "Siz kazandnz.
Milyonlarca insan sizin kazandnzdan sz edecek. On
lar bu gece gazetelerinde, sizin kt bir yasay yrtp pe
attnz okuyacaklar. Oysa sizin yaptnz bir akayd!"
Oyundaki aktrlerin bu yargya ilikin hibir pheleri
yoktu. "Rzgar M iras AJ' 1955 ylnda oynadmzda,
dinci sa kesim bir akadan ibaretti ve kak bir aznlkt,"
diye yazyordu Tony Randall daha sonralar. "Maymun
Davas bu noktadan bakldnda, tarihsel olarak tuhaf bir
vaka gibi grnmektedir ve ancak bir fars olarak grld
ndeki gerekte de yleyditmyle anlaml klnabilir." Her ne kadar davarm bu laik yorumcular akim ga
lip geldiini dnseler de, evrim kartl Amerika'nn
byyen muhafazakar Hristiyan altkltr iinde yap
lanmay srdrecekti. Randall'in zntyle yapt sapta
mayla, "Bazen imdiye dek herhangi birinin herhangi bir
ey renmi olup olmadn merak ediyoruz".(57)

 BLM ON

U zak Ya n k ila r

ra
men, kktendincilik Dayton'da lmemiti. Ve onun taraf
tar olanlar da yirmili yllardaki manevi liderlerinin ortaya
koyduklar ayn nedenle birlikte, ok gemeden politik arenaya yeniden giri yapacaklard. Bununla birlikte poli
tik manzara deiiklie uramt. Yirminci yzyln son
larna doru birok Amerikal, ACLU'nun ilk yllarnda
ampiyonluunu yapt temel bireysel zgrlk nosyon
larn kabul etmeye balamt. Ba Yarg Earl Warren
bakanlndaki Birleik Devletler Anayasa Mahkemesi,
anayasadaki eit koruma ilkesine atfta bulunarak, AC
LU'nun konuma zgrl grn benimsiyordu. Amerikan kolej ve niversiteleri genel olarak AAUP'nin akademik zgrlk tanmn kabul ediyorlard. New Deal
Congresses, Baldwin, Hays ve teki ACLU kurucularnn
mcadelesini verdikleri iilerin korunmasna ynelik ya
salar kartyordu ve bu yasalar yukandaki isimlerin a
S copes

e f sa n e sin e

malarna tam bir uyum ierisindeydi. Bu hukuki geli

meler altml yllarn sonlar itibariyle Amerika'ya zg
olmayan bir durummu gibi grnyordu ve kktendincilerin Darwinci retiye kar olan savamlarnda baka
aralara ynelmesine yol ayordu. Eit koruma, baz kktendinciler iin kendi muhaliflerini sansre uratmaktan
daha uygun bir durum olarak grnyordu. Dahas, Ame
rikan toplumu ve resmi eitim iindeki geleneksel protes
tan deerlerdeki bozulmalar, onlar okul mfredatlarnda
ki evrimci kavranlan dlamaktan ziyade, yaradl teo
rilerin varln korumaya itiyordu. Onlann zgrl ve
Amerika'nn gelecei daha azn talep etmiyordu ve onlara
gre, modem bireysel zgrlk kavranlan Amerikallar
zerinde giderek daha dinsel ierikli kurallarn uygulan
mas asndan uyanc bir ilem gryordu. atmalar
kanlmazd ve tekrar ayn eyler yaanacakt.
Gelien Scopes Efsanesi, altml yllarn sonlarnda ev
rim kart yasalan zellikle knlgan bir konuma dr
yordu. Bryan, bu yasalarn, halkn maneviyatn toplum
sal Darwinizm tehditinden korumak ve bu yndeki taraf
szl yeniden oluturmak iin birer ara olarak neriyor
du ve bu yasalar yirmili yllara zg bir karakter tayor
du. Scopes Efsanesine gre, bu yasalar kktendincilerin okullarda kendi ksr dinsel retilerini yerletirmek iin
verdikleri Don Kiotvari hal seferlerinin bir sonucu ola
rak ortaya kyordu. Bryan'n kendisi bile, eer ans ve
rilmi olsa YVarren mahkemesinin de ayru eyi yapacam
sylyordu. Kartlarnn en byk ata ise, eski yasala
rn yeniden gzden geirilmesi iin yksek mahkemeye
gtrmeleri olmutu.
Amerikan sivil zgrlkler yasasndaki deiiklikler,

bu yasalarn anayasaya uygun olmadn gzler nne

seriyordu.
Amerika Birleik Devletleri Anayasas, Ondrdnc
Kanun Deiikliinde eyaletlerin "Yasal srelere dayan
madan herhangi bir kiiyi yaamndan, zgrlnden ve
mlknden" yoksun brakmay yasaklamann dmda, bi
reysel zgrlkler ile ilgili kstlamalara dair fazla bir ey
sylemiyordu. Bu madde balanmda, yirmili yllarn li
beralleri, federal yarglarn bu maddeyi kullanarak iile
ri korumak iin oluturulan ekonomik dzenlemeleri ip
tal etmelerinden endie ediyorlard. Bu ise ACLU'yu ger
ekten g bir duruma dryordu. nk onlar da bu
maddeyi Scopes'un istihdamnda konulan n art (evrimi
retmeyeceine dair belge imzalamas art.N) orta
dan kaldrmak gayreti peindeydiler. Liberal N ew Re
public 1925 ylnda "Sivil zgrlkler Birlii neden Scopes'u beraat ettirmek iin Tennessee Eyaletini anayasaya
itaatsizlik ile sulamaktadr? Onlar davaya Scopes'in su
suzluunu ispat etme sorumluluu amac ile katlmalyd
lar. Birleik Devletler Anayasa Mahkemesi'ne gitmek yeri
ne Tennessee Meclisi'ne ya da Tennessee halkna bavur
malar gerekirdi."01 Uzun dnem ACLU destekisi olan
Walter Lippman da Scopes'un savurunasmda baar ka
zanmak iin benzer bir pozisyon alyordu. Bu meseleye
olan duyarllk Hays'm Dayton'da mevcut kanm ve ku
rallara uyulmas yolundaki abasn da etkiliyordu. Ona
gre yukanda sz geen madde, spesifik bir bireysel
hakkn ihlalinden hatta konuma zgrl ve dini kurumlara yaplan saldrlardan ziyade, eyaletleri mantksz
yasalar uygulamaktan men ediyordu.01
Bilimin Amerikan eitimindeki rol bu dnem boyun
ca deiime uruyordu. Amerika'nn teknoloji alannda

Sovyetler Birlii'nin arkasna dt ynndeki souk

sava korkulan, kongrenin 1958 ylnda Ulusal Savunma
Eitim Kanunu'nu karmaya gtrmt ve bu kanun
kapsamnda bilimsel almalara ve okur-yazarlk prog
ramlarna kaynak salayacak ve Ulusal Bilim Kurumu okul ders kitaplarndaki konu balklarna para yardm
yapmas hususunda tevik edilecekti. Pazar kayglar ta
mayan bilim adamlar ve eitimciler ekibi, Biyoloji Bilim
leri Mfredat almas (BSCS) blmnn himayesinde
evrimci kavramlar dile getiren, liselere zg biyoloji me
tinlerinden oluan bir seri hazrlamt. Ticari yaynclar
bu frsat karmamak iin acele ediyorlard. Kktendincilerin yaylan protestolarna ramen btn lkedeki blge
okullan BSCS'nin ders kitaplarn kabul ediyorlard. Hat
ta evrim kart yasalarn yrrlkte olduu gney
eyaleti de buna dahildi/3 Herhangi bir dava almad fa
kat yeni kitaplar baz retmenlerin eski yasalar sorgula
malarna neden olmutu.
Bu davalardan iki tanesi evrim kart yasalarn iptal edilmesinde kesin bir rol oynamlardr. Bunlardan bir tane
si 1965 ylnda Litle Rock devlet okulunun yeni ders kitap
larm kabul etmesiyle Arkansas'da balamt. Bu dava eya
letteki evrim kart yasarm anayasalln tartmaya a
yordu. Arkansasl semenler Scopes Davas'nm arifesinde
bir referandumla bu yasay kabul etmilerdi fakat yerel sav
clar bunu hi uygulamamlard. Davay eyalet retmen
ler rgt am ve gen biyoloji retmeni Susan Epperson da davac hviyetini tayordu. Ehrumann yargc ev
rim kart yasay federal anayasal temellere dayanarak ip
tal ediyordu. Bir yl sonra Tennessee'de Gary L.Scott,
rencilerine ndl'in "Bir peri masallar demeti" olduunu

sylemesinden sonra iine son verildii iin eyaletinin ev

rim kart yasasn dava etmekle tehdit ediyordu. Onun
davas gazete manetlerine kmt nk bu durumda
Tennessee meclisi yasarm iptaline ilikin yeniden alan da
va ile bir kez daha mcadele edecekti. ptal yanllar Scott'u
Scopes ile kyaslarken yasarm ortak kurbanlar olarak de
erlendiriyorlard. Gerekten de medya her iki olay da
"Scopes II" olarak adlandryorlard. Anlarm yaynladk
tan sonra yeniden ortaya kan Scopes, hem Epperson'u
hem de Scott'u destekleyen konumalar yapyordu/41
"John Thomas Scopes'un kitabm gzden geireceim
ve bunu 42 yl sonra, nceki 'Maymun Yasasm' iptal etti
recek ilgiyi yaratacak bir tarzda yapacam" diyordu pat
ronuna M em phis Press-Scimitar yardmc editr. Birinci
editr bunu kabul ediyordu ve birdenbire medyann pro
jektrleri Tennessee meclisinin zerine evriliyordu. Yasa
ya ilikin makaleler ve bayazlar birbirini takip etmeye
balamt. Memphis'li meclis yeleri "Tennessee'nin ze
rindeki maymun eyaleti etiketim karn ve evrimin re
tilmesine izin verin" diye neride bulunuyorlard. Ulu
sal basm hikayeye byk bir ilgi gstermiti ve bu da ken
di karanlk gemiinden kurtulmaya alan Yeni Gney
imajna ok uyuyordu. Bu imaja uyan baka gelimeler de
vard. rnein az sayda da olsa Afrikal-Amerikallar (fe
deral sivil haklar yasasna dayanarak) ve daha fazla ehirli
meclis yeleri (Birleik Devletler Anayasa Mahkemesi'nin
yeniden atama kararlarnn bir sonucu olarak) vard.
"Tennessee halk iin uzun bir mcadele oldu ve sanrm
insanlar onun kt bir yasa olduunu, er ya da ge iptal
edileceini anlam dunundalar. Sanrm zaman gelmi
tir" diyordu Scopes gazetecilere.

'Tress-Scimitar'n kampanyasnn sonucunda Tennessee

meclisi 'maymun yasasn' iptal etti" diye vnyorlard
gazete sahipleri P Alt Komisyon yasay ikiye kar bir o
unlukla geirerek, nce davranmt. Birka temsilci ipta
lin aleyhinde konumalar yapyorlard. Bir tanesi bir mes
lektana "Bakalarna uymaya alrsan, kendin olamaya
can ok uzun zaman nce rendim. Bakalarnn ne de
dii beni ilgilendirmiyor" diyordu. Fakat ounluk Scopes
davasnn mirasndan kurtulmak istiyordu. "Bir karikatrde zerinde anti-evrim yasas yazan bir dala tutunarak bir
maymunla tokalaan Tennesseeli bir adam izilmiti."181
televizyon irketi senatoda evrim kart yasann
"tarihsel" oylamasn yaynlamak iin yaym ekipleri gn
dermilerdi. Bir gazeteci* "Yasann zne dair ksa bir tar
tma oldu ve oylama, mevcut statkoyu koruyacak tarz
da sonuland. 16'ya 16 yasann iptaline kar kan bir
muhalif "Ah Amerika, Amerika ben bir gnahkarm ve
Tannya inandm bildirmekten gurur duyuyorum" di
yordu tartmalar srasnda.Yasann iptali taraftar olan
biri ise, "Yaradl Kitab "m bu sabah yeniden okudum ve
Darvvin'in teorisiyle, ncil'in attna dair herhangi bir
bulguya rastlayamadm," diyordu. Tartmadan yaplan
alntlar, Rzgar M iras A /in grntleri ile birlikte, tele
vizyonlarda gsterilmeye balanmt. "Ben, hl burada
ym," Tennessee halk bir sonraki gnn gazete karikat
rnde maymuna "Bir fndn var m?" diye soruyordu.1
Yasarm kartlan Scott7un dava ama tehditini, Scope
H'yi senatoya bask yapmak iin kullanyorlard imdi.
ACLU ve nl savunma avukat VVillliam M. Kunstler bu
konuya ilikin olarak yardma hazr olduklarn aklyor
lard. Kunstler, imdiki zamana uygun bir Clarence Dar-

row'du. 15 Mays 1962'de Scott evrim kart yasaya kar

davasn atnda altm Tennessee'li retmen ve Ulusal
Bilim retmenleri Birlii de ortak davaclar olarak
Scott'a katlyorlard. "Bu yasann kitaplardan karlmas
n isterken, hi kimse meclis yelerinin dinsel inanlarn
dan vazgemelerini istememektedir," diyordu Tennesse
an o gnk bayazsmda. "Yasann iptali en basit anlamy
la Tennessee'nin kendini baka bir dava kskacndan kur
tarmas anlamna gelmektedir.Yani kendisini 'maymun
eyaleti' etiketinden kurtarmasdr."
Senatrler ertesi gn toplanmlard. Salondaki basm
mensuplarnn karsnda tartma yapmakszn, yasann
iptal edilmesi ynnde oy kullanmlard. Scopes bu ge
limeyi memnuniyetle karlyordu fakat bir gazeteci de,
"soruna ilikin kark duygular var Dayton'da" diye ya
zyordu haberinde. Az sayda kasabal eski yasay destek
lediklerini aklamlard. "Evrim bir teori olarak retil
melidir. Onu bir gerek olarak retmek ise farkl bir me
seledir" diyordu eski Scopes davasnn tanklarndan
Harry Shelton.(l0)
ki hafta sonra, Arkansas Anayasa Mahkemesi Epper
son davasmda yargcn verdii karan bozduunda, huku
ki sorun yeniden balayacakt. Mahkeme davaya ilikin
szl savunmalan almam ve yazl resmi bir gr olu
turmamt. Scott'un etrafndaki gler Epperson'un ya
paca itiraza destek vereceklerdi. Scopes hakkndaki ka
rardan krk yl sonra, ACLU nihayet Birleik Devletler
Anayasa Mahkemesi'ne gtrebilecei bir karara sahip
ti/111 "Gerek u ki; itiraz btn samaln balad Ten
nessee dmda, Arkansas'dan daha ileri gtrlmek zo
rundadr ve yle anlalmaktadr ki, Arkansas'daki he-

Yerel bir gazetede yaynlanan karikatrde 1967 ylnda Tennes

see evrim-kata yasasnn kaldnlmasna ynelik yasalabrma
zerine yorumda bulunuluyor. (Tennessean, 15 Nisan 1967)
men hemen herkes bu karara zlmektedir" diye ikayet
ediyordu bir gazete.(12)Yarglar, davarun esasn inceleme
den nce, itiraz kabul etmek zorunda kalmlard. Scopes'in miras bir kez daha kesinliini ispat ediyordu.

Yarg Abe Fortas, Epperson'un at davay aktan ol

masa da destekliyordu. Davacnn dilekesini kabul ettik
ten sonra hukuk maviri Peter L.Zimrot Fortas'a bavu
ruyu "reddetmesini" tlyordu. Zimrot yasarm evrimi
retmeyi yasaklamadn aklyor ve unlar sylyor
du "Ne yazk ki, bu dava mahkemenin maymunu kendi
konumuna oturtmas iin uygun bir ara deildir." Fortas'n ise baka fikirleri vard."Peter, belki de sen haklsn
fakat bu yasay iptal edenlerden olmay tercih ederim," di
yordu. Zirrmt srarlyd fakat Fortas yumuamamt ve
mahkemede davann grlmesine karar vermiti.1131
Fortas'n verdii kararda, yirmili yllarn ortasnda Tennessee'de bir lise rencisi olarak Scopes Davas'n yaa
m olmasnn etkisi vard. Fortas ii snfna mensup bir
yahudi ocuu olarak bymt ve kktendinci-modernist tartmasnn girdabn bizzat yaamt. Epperson Davas'nda yaplan itiraz ele alrken gemii ile yeniden yz
leiyordu ve dosyalarn arasmda davaya ilikin eski bir ar
kadana yazdklarnn cevab da vard."1926 ylnda Breckenridge Lisesi'nde yaplan tartmalar yeniden hatrla
mak ok houma gidecektir. Onlar sadece Kutsal Kitap ya
zlarnn tarih, ama, kaynak ve derlemelerini inceleme ile
ilgileniyorlar" diye yazyordu arkada. Fortas geleceini
kurmak iin Tennessee'den ayrlmt ve Arthur Garfiel
Hays ile benzerlikler tayordu: Hukuk eitimi, hkmet
grevi ve East Coast'daki kazanl avukatlk meslei. Ve
son olarak da sivil haklarn ve zgrlklerin savunulma
snda ACLU ile olan yakn balan. Fortas, Epperson Davas'n karara balamakta son derece istekliydi ve finansal
bir skandalin mevkisini terketmesine neden olmasndan
nce de bu isteini yerine getirmiti.041

Anayasa Mahkemesinden nce Scopes davasnn yan

klan Epperson'un itiraz ile birlikte yeniden ortaya km
t. Yarg John M. Harlan'm hukuk maviri kendi i yaz
malarnda u uyany yapyordu: "Mahkemenin bir amac
da, Scopes Davas'ndaki sirk atmosferinin bu davaya sira
yet etmesini engellemek olmaldr." Fakat katlmclarn ef
sanevi Scopes Davasina benzetme yapmamalar mmkn
deildi. Davaclarn ksa al konumas "nl Scopes
Davas'ndaki yaplanmann karard" ile biterken, eyaletin
yazd cevab ise Tennessee Anayasa Mahkemesinin verdii
karardan yapdan alntdarla devam ediyordu.
ACLU'nun zeti ise "Birlik 40 yd nce Tennessee'de
Scopes Davas ile balayan srece ilikin son karan bekle
mektedir sabrszlkla," diye balyordu/15* Scopes Davas'na ilikin hatrlatmalar ve kinayeler btn tartmalar
boyunca devam etti ve buna medya da dahildi.
Yarglar szl tartmalardan iki gn sonra davay tar
tmak iin toplandklarnda, Hugo Black dmda hepsi
yasann iptal edilmesi ynnde oy kullandlar. Fortas, ki
isel deneyimine dayanarak yasann dine ayncalk tanya
rak, okullarda kurumsallamasna yaradn ne srerek,
mahkemenin bu temelde yasay iptal etmesini istedi. Ba
yarg Earl Warren "yasa olduka belirsizdi ve bu yzden
savunulmas da imkanszdr. Eyalet, yasann gerekliliine
dair bir neden gsterememektedir. Onlar bir doktrini
retmeyi yasakladklarnda, kamunun buna ihtiya duydu
unu gstermelidirler," diyordu. Kendi aralarnda yaptk
lar tartmada hibirisi yasarm dini ilerlettiine dair gr
ileri srmediler ve buna Epperson'un avukat da dahildir.
Fortas kendi grnde srar ederek "yasarm dinin ku
rumsallamasna ncelik tand savyla" reddedilmesini

ve mahkemenin grnn yazlmasn istiyordu/161

Fortas mahkemenin grne son eklini verirken,
Scopes Davas'na nemli bir yer ayryor ve onunla bala
yp biten referanslarda bulunuyordu. Yasarm tarihsel amacna dair yapt zmlemeleri desteklemek iin For
tas, Richard Hofstadter'in bir kitabndan ve Darrow ile Sco
pes'un anlarndan alntlar yapyordu. Bu eserlerin hepsi
de Arkansas Yasas'nn dmda, sadece Scopes Davas'yla
ilgiliydi. Yasarm dinsel ierikli amac bu kez mahkemenin
yasay iptal etmesine temel oluturuyordu/171 Hukuk bil
gini Charles Alan Wright "Darrow, Bryan' akna e
virdi. Bryan'm bocalamas ise btn yaradln akn g
rnmesine neden oldu. Neticede de bu durum halkn sa
dece yaradllm retilecei fikrinde srarc olmasn
imkanszlatrmt"*181diye yazmt.
Yarg Black, Epperson Dasas'nn sonucuna ilikin ha
yal krkln, keskin szler ieren ayn bir aklama ile di
le getiriyordu. Black teden beri evrime muhalefet eden
ler arasmdayd. 82 yandaki bu eski yarg, Arkansas Ya
sas iin alternatif bir neri sunuyordu. "Bu tartmal ko
nuyu okullardan karmak belki de en iyisi olacak"*191diyor
du. Fortas, Black'e yant olsun diye hazrlad aklamasn
da, "Arkansas yasas dinsel tarafszl savunan bir yasa
olarak savunulamaz. Yasann amac ncil'deki yaratl ek
liyle att dnlen belirli bir teoriyi yok etmeye yne
lik ve salt bu amac gtmektedir."*201 diyordu. Tarz, Darrow'unkine ok benziyordu. Scopes Davas'ndan krk yl
sonra, Black ve Fortas, Bryan ile Darrow arasndaki tart
mann yeni bir versiyonunu oynuyorlard fakat bu kez Dar
row'un pozisyonu galip geliyordu.
Tne dergisi meselenin ilk olarak "1925 ylnda Tennes-

see'deki kk Dayton Kasabas'nda, muhteem bir patla

ma ile ortaya ktn" yeniden hatrlatyordu okurlarna.
N ew York Times ise Epperson Davas'n "kinci Maymun
Davas" olarak tanmlyor ve birincisinden "ok farkl so
nuland," diye duyuruyordu.*21
Epperson Davas'nda verilen kesin hkm, Scopes da
vas ile ortaya kan kkl sorunlarn zmn gerek
letirmeyi baaramamt yine de. McCharthyci dnemin
despotik uygulamalarn tehir etmeye alan Rzgan
M iras A l, evrim kartlnn sadece Incil'deki yaradln
okutulduu snflarda hkm srdn ima ediyordu.
Fortas bu yorumu Epperson kararna tam ve "Arkan
sas, evrimin retilmesi hari, niversitelerinde ve dier
okul mfredatlarndaki insann kkenlerine ilikin btn
tartmay kanp atmak abasnda deildir," diyordu.
1920'lerin kktendinci liderleri sadece yaradllm
retilmesinden honut olabilirlerdi fakat Bryan, resmi okul
retmenlerinin zaten ncil'deki dnceleri retemeyecekleri varsaym ile evrimin retilmesinin yasaklanma
sn savunuyordu.*22 Bryan'n mant olduka basitti. ncil'in resmen retilemedii yerde, evrim de retilemezdi. Bryan bu ynyle evrim kart yasalar iin kktendin
ci olmayanlardan destek almaya muktedirdi.
Dayton'daki savunma avukatlar bilim kurslarmda
hem yaradl hem de evrimin retilme fikrini onaylama
mlard. Darrovv srekli olarak kktendinci inanlan
rtmeye alm ve onlarn mfredatta yer almasna kar
kmt. Hays ve ACLU Darvvinizmi retmek iin aka
demik zgrl tartyorlard fakat baz retmenlerin
de yaradll retmek isteyebilecekleri olasln pek
muhtemel ki hi dnmemilerdi. Her iki fikrin de

retilmesine en yakn isim Malone idi. Hogr arsnda

bulunurken "tarn akna brakn ocuklan ak fikirli ol
sunlar ve onlarn bilgilenmesine alan kaplan kapatma
yn. Incil'i ait olduu teoloji dnyasnda saklayn ve onu bi
lim snflarna sokmaya almayn," diye banyordu.(23)
Fortas, Arkansas yasasm zgn bir teoriyi resmi eitimden
dlama giriimi olarak deerlendiriyor ve reddediyordu.
Fortas, evrimin retilmesine kar uygulanan kstla
malar resmi okullardan uzaklatrmay niyet ediyordu aka. Fakat baz kktendinciler onun yazl grlerini
yanl yorumlamlar ve yaradl grlerin resmi okul
larda yer almasna bir davetiye olarak alglamlard. "Ep
person Davas kararnda, Arkansas Anayasa Mahkemesi
evrimin retilmesini yasaklayan bir kanunu iptal etti.
nk bu kanun sadece evrimin retilmesini yasaklyor
du ve aym ey yaradl teorisi iin geerli deildi. Bu nok
tada tarafszlk ilkesi inenmi oluyordu," diyordu yaradl bir hukuk stratejisti. Bu yaklamn sonucunda
baz kktendinciler tarafszlk ve eitlik argmanlarnn
savunuculan kesilerek, evrim ile yaradl teorisinin re
tilmesinde denge salanmasn istemeye baladlar. Fortas,
okullarda dinsel retileri yasaklayan daha nceki anayasa
mahkemesi kararrm bu duruma uygun olduunu d
nebilirdi fakat o kktendincilerin kendi yaradl inantan
iin yeterli bilimsel destein varolduu inanlarna katl
myordu. Eit muamele istekleri lke apmda yaygnlam
ve Darrow'un Dayton'da syledii iddia edilen "Resmi okullarda insann kklerine dair sadece bir teoriyi okutmak
banazlktr" szn kendilerine dayanak yapmlard.
Kktendincilik taraftarlar da Scopes Efsanesi'ni kendi
karlar iin kullanmaktan ekinmiyorlard.

Bu hareketin gc doal olarak ne Epperson kararn

dan ne de Scopes efsanesinden alman cesaretten ileri gel
mededir. Yaradl grlere sahip ok byk saydaki
Amerikallardan ileri gelmektedir, "insann balangcna
ilikin tartma 1925 ylndaki nl Scopes Davas zama
nnda olduu gibi bugn de en az o gnk kadar canll
n srdrmektedir. Kamuoyu yaradla inananlarla, evri
min kat yorumuna ya da Tanrnn da dahil olduu evrim
ci bir srece inananlar olarak eit bir biimde blnm
tr," diyordu aratrmac George Gallup. 1982 ylndaki
kamuoyu aratrmasnn sonularna dayanarak bu ve te
ki kamuoyu aratrmalarnda ortaya kan gerek u: Yara
dl teorisinin okul ders programnda yer almasna verilen
destek yzde seksenin zerinde grnmektedir.
Gsterilen bu am duyarllklarn gcyle eyalet Anayasa Mahkemesininin mdahale etmesinden nce resmi
okullarda yaradl eitimi zorunlu klan yasalan benim
seme yoluna girmilerdi. 1974 ylnda Tennessee eyaleti de
ayn eyi yapmta. Yedi yl sonra, Arkansas ve Lousiana
eyaletleri biyoloji eitiminde "yaradl bilimi iin eit uy
gulama" ngren kanunlar yrrle koydular: Arkansas
yasas bu szmona bilimi ncil'in ilham ald yaratl
olaylarnn listesiyle ilikilendirirken, dnya apndaki sel
baskn gibi, Lousiana yasas ise onu "yaradln bilimsel
kant ve bilimsel kantlarn sonular" olarak tanmlyor
du. Bu yasa da ayn ayn davalara konu olmulard ve
medya her birini Scopes Davas ile kyaslyordu.
Scopes'un miras bu davann medyada grnen y
znden ok daha fazla bir etkiye sahipti. Bu miras mevcut
davalarn ieriini ekillendiriyordu. ACLU, bu yasaya
kar mcadeleye yine nderlik ediyordu. nde gelen

New York'lu bir avukat bu son iki davada ACLU'nun

temsilciliini stlenmiti. "Bu ok garip bir duygu. te
Scopes ile benim geldiim yer buras ve ACLU da ayru z
grlk prensiplerini savunmak iin baka bir savaa gidi
yor," diyordu ACLU'nun 97 yandaki kurucu direktr
Roger Baldwin, Lousiana yasasnn gemesine ilikin yap
t yorumda/29 Bu yasalara kar mcadele edenler her
davada da Scopes balantsn dile getiriyorlard. nk
Scopes Davas'nn her yasada da varolan dinsel ama
larn altn izmek ve bu yzden de iptal edilmeleri iin
hazr bir temel oluturduklarm dile getiriyorlard. lk iki
yasa aka Incil retilerini okullarda zorunlu kld iin
federal mahkemeler ok gemeden iptal etmilerdi. Lousi
ana yasas ise yaradla ilikin bilimsel kantlar retilme
sini kapsyordu. Fakat yasann savunucular bu tarz bir
uygulamann dinsel eitimi iermediini savunuyorlard,
te tam burada Scopes'un miras bu gerici yasalara kar
mcadele edenlerin galip gelmesine yardm ediyordu.
"Dava bize inkar edilemez bir tarihsel gemi ile birlik
te gelmektedir. Yasa William Jennings Bryan'm mezarna
dek tad mcadeleyi devam ettirmektedir. Yasann
amac evrimin itibarm drmek ve bu yzden belirli bir
dinsel inanca ayrcalk tanmaktr. Bu anayasal bir uygula
ma olamaz"130 yorumu yapyordu bir federal temyiz mah
kemesi Louisiana Yasas'na ilikin yapt zmlemede.
Anayasa Mahkemesi, Louisiana yasasnn temyiz aa
masnda yeniden gzden geirilmesini kabul ettii sralar
da, Scopes'un miras zerine yaplan sava devam ediyor
du. ounluun grn yanstan Yarg William J.Brennan, Jr. "Meclisin bu yasay uygulamadaki yksek dinsel
amacna saplanmak zorunda deiliz" diye yazyordu. Yar

g Breruan, "1925 ylndaki nl Scopes Davas, Louisia

na yasasnn ilk admdr" diyerek Tennessee yasasna atf
ta bulunuyordu. Muhalif olanlarn grn ise Yarg
Scalia dile getiriyordu. "Bay Scopes evrim lehindeki bilim
sel kantlarm sunabildiine gre, Hristiyan kktendinciler de dahil, Louisiana halknn da evrime kar olan bilim
sel kantlarn kendi okullarnda temsil etme hakk olmal
dr."011Scopes efsanesi, evrim tartmalarnda vazgeilmez
bir kaynak ve ayn zamanda da bir emsal nitelii tayor
du. Brennan, zgrl dinsel kurumlann basksndan
korumak iin Scopes Davas'n rnek verirken, Scalia da
alternatif teorilerin retilmesi ve akademik zgrl
desteklemek iin Scopes Davas'na bavuruyordu.
Baz kktendinciler zaten bu son yaklam benimse
milerdi. Eyalet ya da yerel eitim grevlileri, Anayasa
Mahkemesi'nin resmi okullardaki din eitimi zerine ver
dii kararlan uygularken, bilim derslerinde yaradl
retisi propagandas yapan Hristiyan retmenleri bastr
maya alyorlard. Evrim kartlan, bu uygulamalar
John Scopes'un cezalandrlmasna benzeterek kar k
yorlard. Mahkemeler, bakalanrun kendi dinsel inanlann temsil etmek isterken, John Scopes'un da bilimsel bir
teoriyi retmek istedii eklindeki benzetmeyi aka
reddediyorlard. Bu ise, kendi dinsel inanlarnn herhan
gi bir bilimsel teoriden daha doru olduuna inanan kktendincileri memnun etmiyordu; nk onlara gre din
(bilim deil) kiisel deneyim ve ilikiler zerine kurul
mutu.
1990 ylnda Califomia'da benzer bir davaya ilikin ya
plan bir tartmada, Yale niversitesi Hukuk Profesr
Stephen L.Carter, sorunun nihai olarak bilgi kavramn il

gilendiren sorunlar ierdii sonucuna varyordu. Resmi

okullarda retilecek eyin bilim olduuna karar vermeye
"kimin hakk var?" diye soruyordu. Greceli olarak znel
olan kendi dinsel inanlarna yaslanan yaradl ebe
veynler ve retmenler mi, yoksa greceli olarak nesnel
bilimsel teorilere dayanan profesyonel bilim adamlar ve
eitimciler mi? "Onlarn (yaradl ebeveynlerin) asl
yanl dnyaya ilikin gerekleri kefetmek iin ellerinde
ki kutsal metinlere gveniyor olmalardr!/,(32) Darrow,
Dayton'da bunu tamamen farketmi ve Scopes savunma
sn, kktendinci sonularla mcadele etmek iin kullan
mt. Sonraki yllarda alan davalarda evrimci pozisyo
nu savunan avukatlar, kktendinci inanlarla mcadele
etmek yerine, sadece anayasal yorumlarla ilgilenmiler ve
dar bir hukuki erevede kalmlard.
Scopes Davas'ndan bu yana verilen mahkeme karar
lar yaradlln yaylmasn yavalatmamt. Aksine,
bu kararlar kktendincileri evrimin retilmesine ilikin
yrttkleri mcadeleyi, kendi zel okullarn kurmaya
sevk etmede zendirici ve cesaretlendirici bir rol de oyna
mtr. Bu greceli yeni gelimekendi kktendinci kolej
lerini kurmakktendinci-modemist tartmas kadar es
kiydi ve Scopes Davas'ndan sonra da nem kazanmt.
Yaradl lider Henry M.Morris 1974 ylnda kktendin
ci liseler iin yazd biyoloji ders kitabnn nsznde
"zel Hristiyan okullar kurulmasna ilikin olarak son
yllarda artan hareketlilie ramen, tanrsal inanc barn
drmayan evrimci laik insanlk dini, resmi okullarda te
vik edilen resmi eyalet dini haline gelmitir"*33* diyordu.
Onun metni, bilim dersleri asndan olduka farkl bir
teoloji anlay ne sryordu. Muhafazakar Hristiyan-

lann hepsi Scopes'un mirasna ilikin ayn sertlikle tepki

vermiyorlard kukusuz, zellikle II. Dnya Sava'ndan
sonra Amerikan protestanclmda ortaya kan "yeni
protestanclk" bu akmlardan biriydi ve William Bell Riley'in ardl olarak setii Billy Graham bu harekete n
derlik ediyordu. Graham, Scopes Davas'm ve evrim kar
tln umursamyordu. Graham, 1954 ylnda Bemard
Ramm'm yazd ve muhafazakar Hristiyanlan modem
bilim ile uzlatrmaya alan Hristiyann Bilim Gr
ve Kutsal Kitap adl kitabn onaylyordu. Ramm'm kitab
bir kuak protestan kolej rencisi iin ciddi bilimsel al
ma yolunu amt ve "Bryan'n Dayton'daki aclan"m
reddederek, onlar "Bizim takip etmeyeceimiz kirli bir
tarihin" paras olarak adlandryordu/341 Bu yaklam
Graham'm amacna uyuyordu ve kktendincilii eitim
li Amerikallar asndan kabul edilemez klan temennileri
de bir kenara atyordu. Yeni protestanclk hareketindeki
alimler, militan evrim kartln zerlerinden atmalan
gereken ar bir yk olarak gryorlard.
Birok baka Amerikal Hristiyan, Scopes'un mirasn
protestanlardan daha az hissediyorlard. Modemistler ve
balca protestanlar, Scopes Davas'na ve efsanesine kar
ortak bir tepkiyi paylayorlard. Kendi geleneksellikleri
ne ramen, Amerikan katolikleri Bryan'n evrim kart
hal seferine katlmamlard. Bu ksmen, onlarn kendi
dinsel okullarna ve kolejlerine sahip olmalarndan ileri
geliyordu. Bu durum onlan Dayton davas ve onun sonra
sndaki gelimelerde seyirci konumunda brakyordu. Bu,
Roma Katolik dneminden gelen tarihsel bir kke sahip
bir yapya sahiptir. Fakat sorun, kktendinciler evrimin
retilmesine kar kmay srdrdkleri mddete orta

dan tamamen kalkacak gibi grnmyor, nk onlar, ev

rim teorisinin lanetli ve tanrya inancn altn oyan doac
bir dnya gr olarak tanmlamada srar ediyorlar.
Scopes'n miras kesinlikle Tennessee'yi artryor
du ve Tennessee halknn ounluu Hristiyan inanlar
n aka dile getirdikleri gibi, kktendincilie olan eilim
lerini de srdryorlard. Cumhuriyetiler, 1994 seimle
rinde geleneksel olarak Demokrat olan bu eyaleti hedef al
mt ve arkasnda tutucu politik Hristiyan glerinin b
yk bir destei vard. Bu iddetli saldrlara kar koymak
iin eyaletin Birleik Devletler nezdindeki Demokrat sena
tr, ii, kendisinin okullarda dua edilmesine verdii des
teini dile getiren bir televizyon reklam hazrlamaya ka
dar ileriye gtrmt. Ancak bouna bir abayd bu.
Cumhuriyetiler, Tennessee genelinde Demokratlan hezi
mete uratmlard. Ardndan Eyalet Senatosu'ndaki kk
tendinci gruplar ve bireyler resmi okullarda evrimin
retilmesini kstlayan yeni bir yasa teklifi ortaya atmt.
Ayn tarihlerde Alabama eitim komitesi de yeni biyoloji
ders kitaplarnn evrimi 'Tartmal bir teori ... gerek de
il" tanmndan vazgeiyordu. Georgia Temsilciler Mecli
si de yaradlln retilmesine imkan veren bir yasay
yrrle koyuyordu. "Sorunu ulusal boyuta tayan
Tennessee tartmasyd" diye yazyordu USA Today.
"Her iki taraf da 1925 ylnda Tennessee'de yaplan Scopes
Davas'nda kllarn ekmilerdi" diye devam ediyordu
makale. Gazete, 70 yllk dava uzunluunu tartyor ve
Darrow, Bryan ve Scopes'n resimlerine yer veriyordu.
Yeni yasa teklifi, byk oranda Scopes balantsndan
dolay uluslararas bir dikkat toplamt. "Scopes'n evrimi
rettii iin Dayton'da mahkum edilmesinden yetmi yl

sonra, Tennessee Eyalet Meclisi okul ynetim kurullarna,

evrimi insan kkenine dair bir teoriden ziyade, onu bir ger
ekmi gibi anlatan retmenleri cezalandrmaya olanak
tanyan yeni bir yasay grmektedir" diyen bir makale
yer alyordu N ew York Tnedin birinci sayfasnda/36
BBC olay takip etmesi iin bir yaym ekibi gndermiti
ve Dayton'da yaplan rportajlar da yeralyordu. Baz
Amerikan yaym kurumlan da Rzgan Miras ATdan b
lmler yaynlyorlard. Gazetelerde yeralan makaleler ka
nlmaz olarak Scopes Davas'nn zerinde younlayor
du. Youn medya bombardman altmda kalan Senato
Eitim Komitesi teklifi sekize-bir oy fark ile onaylam ve
Senato'ya havale etmiti. ki cmlelik bu yasa teklifi,
gn tartlacakt. "1925 ylnda Tennessee'de karlan ev
rim kart yasann zerinden 70 yl gemi olmasma ra
men, yasa teklifi yeniden ulusal bir boyut kazand ve
maymun davasndaki tartmalar ister istemez tekrarlan
yordu. Tennessee'de balayan tartma devam ediyordu.
Bu tartmann nitelii hi deimedi. Yeyzndeki yaam
balanglan nasl retilecek? Kameramanlar ve gazete
ciler tartmay izlemek iin Senato'ya akn ettiler" diye
yazyordu Commercial A p p e a ls
Muhalifler yasay "Scopes II" ve "Scopes'un ocuu" olarak adlandryorlard. Muhalifler evrim teorisini savun
maktan ziyade, abalarn halkla ilikilerde younlatnyorlard. "1925 ylndaki yasarm bir yanks olan bu yasa
teklifi, eyaletin kt grnmesinden baka bir ie yarama
yacak" diyordu N ashville Banner. ACLU, yasa ile mahke
mede mcadele edeceini aklarken, Nashville direktr
de "yasadan davac olacam syleyen insanlardan tele
fonlar alyorum. John Scopes olmaya hazr insanlar var"

diye uyaryordu. Senato'ya bakanlk eden kdemli bir ye

"Bu yasaya oy vermem sz konusu olamaz; ancak hi kim
senin Tann'y tanmadmz dnmesini de istemiyo
rum" diyordu. Sonunda yasa teklifi yirmiye kar on oy
la reddedildi. Gzlemciler, bu yenilgide Scopes'un miras
nn nemli pay sahibi olduunu sylyorlard/
Yasa teklifi, Dayton'da kark duygular uyandrmt.
"nancm o ki, bugn de bir duruma olsa, yine eskisi gibi
olurdu" yorumunu yapyordu Harry Shelton. Ve istemeye
rek de olsa unlan ekliyordu: "imdi okullarn ounda
evrimin retilmesine izin veriyorlar. Onu bir gerek ola
rak deil de bir teori olarak retirseniz, sorun deil." Es
ki bir renci de "aptalca, aptalca" diye nitelendiriyordu
yeni yasa teklifini. Fred Robinson'un byk kz ise "ok
sama bir ey" diye ilave ediyordu. Blge lisesindeki
retmenler ise mdrlerinin isteine uyarak sessiz kalmay
srdryorlard. Kasabann nfusu, 1925 ylndan bu yana
katna kmt. Yeni bir mobilya fabrikas kurulmu ve
Chattanooga'ya daha iyi yollar yaplmt. Davarm anlan
turist ekiyordu ve eski adliye saray binasnda Scopes Da
vas Mzesi kurulmutu. Yllk Scopes Festivali dzenleni
yor ve mahkeme salonunda gemi yeniden canlandrl
yordu. Yerel gazete editr, evrimin retilmesine ilikin
kstlamalar ho karlyordu. "Bana gre, evrim asla ka
ntlanmamtr. Hatta onu burada yargladmz anda bile
dorulanmamtr" diye not ediyordu. Bryan Koleji'nin
yarat biyoloji retmeni bu yoruma katlyor ve ekli
yordu: "Bu yasa teklifi halkta ok derin ve rktc hisler
uyandryor." Ek olarak, bu insanlarounlukla kktendinciler(ou Bryan'n ne srd argmanlara ben
zer) Darvvinizmin bilimsel otoritesi ile mcadele edebil

mek iin tartmalan okumaya ve duymaya devam ediyor

lard. Scopes Davas'nm izleri ve Bryan Kolej i'in varl sa
yesinde, byk Halk Adamnn (Bryan) dnceleri Dayton'da iitilmeye devam ediliyordu.
yice salamlam olan Scopes efsanesi davann baka
yerlerdeki etkilerini de belirlemeye devam ediyordu. Hat
ta Nashville'de bile bir gazete 1996 ylndaki yasa teklifine
ilikin tartmay "Rzgar M iras A l: Eyalet D izif'm diye
adlandryordu. Yasa teklifinin yenilgiye uramasndan
bir hafta sonra, Tony Randall'n yapm irketi Lawrence
ve Lee'nin oyununu Broadway'de yeniden sahneye koyu
yorlard. ncelerine gre bu kez Bryan daha iman ve
itibarszd. Tiyatro eletirmenleri oyunu bu kez zaman asndan daha uygun buluyorlard. "Evrimcilere hl kar
olan yaradllarmz var" diyordu televizyonda bir eletirmen ve yeni evrim kart "Evet, Tennessee'de" di
yordu. Eskiden oyunu "btnyle gerilimden yoksun" ve
"an nesnel" olarak eletirenler, oyunun yeni versiyonu
nu "dramatik yaam" diye vyorlard. N ew Yorker ilk oyunu "akla kara olarak yaplm basit bir alma" olarak
eletirirken, bu kez "henz stesinden gelemediimiz
dinsel ve politik sorunlarn dnceli ve gl anlatm"
diye sesleniyordu. Tiyatro lobisindeki bir tabelada 1996
bakanlk adaylarndan Patrick Buchanan"n Tennessee'deki yasa teklifine verdii destekten alntlar vard.(41)
Bu deien tepkiler ve cevaplar halkn oyuna ve dava
ya olan ilgisinin devamn salamaya yardm ediyordu.
1950'lerin "entelektelleri" iin Hofstadter'in belirttii gi
bi, Scopes Davas "Homerik dnemi kadar uzak" grn
yordu. Ve bunlardan bazlar oyunda sz edilen din ve
bilim tartmasnn basite sunumunu eletiriyorlard. Bu

tip eletirmenler, insann kklerine dair bilimsel bir ak

lamay kabul ederken, dnen btn Amerikallarn da
ayn eyi yaptklarn varsayyorlard. Hatta Tann'ya ina
nanlarn bile... Rzgar M iras A l, davay soruna ilikin
kendi pozisyonlarn gzetmeksizin basitletirmiti. Bir
ok Amerikal, bilim ve din ilikisini en basit ekliyle alg
lyorlard. Ya Darwin doruydu; ya da ncil. Hofstadter
bunu farketmiti. "Broadway'da sahnelenen oyun, dn
ce zgrlne heyecan verici bir ardan ok, ok eski
dnemlere ait bir eymi gibi grnyordu. Ancak irke
tin biri (Road Company) oyunu Montana'daki kk bir
kasabaya gtrdnde, izleyicilerden biri, Bryan' temsil
eden karakterin bir konumasmda ayaa kalkm ve
"Amin" diye barmt."*421
1955 ylndan bu yana, yaradhlk iin ykselen amin
seslerinin giderek oalmas neticesinde, laik eletirmen
ler oyuna ve davaya ilikin dncelerini gzden geirme
eilimi iine girmilerdi. Hatta halktan kopuk aydnlar bi
le ok saydaki Amerikalnn hl ncil'e inanmay srdr
dn ve bilimsel meselelerde ncil'i otorite kabul ettik
lerini sonunda farketmilerdi. te yandan eer halk mo
dem biyolojinin esas teorilerinden biri olan organik evrim
teorisini, ncil'deki zel yaradl yaklamndan dolay
reddedecek olursa, toplumsal ve zel yaam alanlarnda
ki sorunlarnda da nciTin otoritesine uyum salanacakt.
Oyunun ilk aktrleri kktendinci politikaclar ciddiye al
mamlard. Tony Randall, oyunun 1996 ylndaki yeni
gsteriminden sonra "Amerika u ana kadar saa kay
yordu; fakat imdi merkeze yaknlamaktadr" diyordu.*431
Lawrence ve Lee'nin hogr amal itirazlar aslmda
McCarthycileri hedef almaya ynelebilirdi. McCarthyciler

arasndaki kktendinciler sahte dmem rol oynamak

taydlar ve aslnda bu sahte dmanlar, hedefteki gerek
dmanlardan daha da dayankl ktlar. Onlar tarafn
dan sembolize edilen bireysel zgrle ynelik tehdit,
gn getike ve devletin gc geen yllar iinde arttka
baz Amerikallar iin iyice tehlikeli hale geliyordu. Asln
da, Scopes Davas'nn ve efsanesinin ykselttii konular
yllarca gncelliini korudu, nk onlar Amerikan birey
sel zgrlk ve ounluk demokrasisi savamn kucak
lar nitelikteydi ve bu mcadeleyi bilim ve din zerine sregiden sonsuz tartmaya tamaktayd. 20. yzyl Ame
rikallar iin Scopes Davas hem daha nceki mcadele
nin llebildii bir denekta, hem de daha sonraki m
cadelenin kendini gsterdii bir turnusol kad ilevi gr
d. N ew York Tnesin Rzgan M iras A l adl eser iin
1996 ylnda yapt incelemede o dnem yle tasvir edi
liyordu: "zellikle 1920'lerin duygusall iinde ska
rastlanan ve yzyln en renkli ve yllara mal olan davala
rndan biri."(M)Dzinelerce davann izleri yllara mal oldu;
ancak yalnzca Scopes Davas tm yzyl boyunca sesini
aksettirerek yaamaya devam etti.

 N otlar
Notlarda gazete makalelerinin sayfa numaralan, makalenin
ilk sayfas ile belirtilmitir, ve ksaca aadaki kaynaklar kulla
nlmtr.
ACLU Archives; American Civil Liberties Union Archives, Princeton Universiry Libraries, Princeton, N.J.
Bryan Papers: William Jennings Bryan Papers, Library o f Congress, Washing
ton, D.C.
Darruw Papers; Clarence Darrow Papers, Library o f Congress, Washington,
D.C.
Forras Papers: Abe Forras Papers Princeton University Libraries, Princeton,
N.J.
Hicks Papers; Judge Sue K. Hides Papers, University o f Tennessee Libraries,
Knoxville, Term.
Mints Papers: Edwin Mims Papers. Vandcxfailt University Libraries, Nashville,
Tcnn.
Peay Papers: Official Papers o f Governor Austin Peay, Tennessee State
Archives, Nashville, Tcnn.
Transcript: The World's M on Famous Court C ota Tennessee Evolution Cast.
Dayton: Bryan College. 199a
G R
1.
2.
3.
4.
1923),

AH quotations b o m the trial zre caken from Transcript, 284-304.

William Jennings Bryan, In H it Image (N ew York: Revell, 1 9 u ), 13.
Tranacript, 323.
William Jennings Bryan, h the BiM e True? (Nashville: private printing,
io.

}. Henry Fairfield Osborn, Evolution and Religion, New York Times, 5

March 1922, sec. 7, p. 2.
6. Transcript, 236-38, 244-45,177-78.
7. The Scopes Trial, Chicago Tribune, 17 July 1925, p. 8.
B l m B r : T a r t i m a n in G n I i in a ik a r il m a s i
1. Charles Dawson and Arthur Smith Woodward. On the Discovery of
Palaeolithic Human Skull and Mandible, Quarterly Journal o f the Geological
Society o f London 69 (1913), 117.
2. For a scientific description o f these fossil remains from the time, sec
Arthur Keith, The Antiquity o f Man (London: Williams Sc Norgate, 1915),
497-511; and for a somewhat later description by an expert witness for the de
fense in the Scopes trial, see Kirtley F. Mather, O ld Mother Earth (Cambridge:
Harvard University Press, 1929), 52-55.
j. Dawson and Woodward, Discovery, 133-35,139.
4. Boyd Dawkins, in discussion following ibid., 148-49.
5. Paleolithic Skull Is a Missing Link; Bones Probably Those of a Direct
Ancestor o f Modern Man, New York Times, 19 December 1912, p. 6.
6. Man Had Reason Before He Spoke, New York Times, 20 December
1912, p. 6.
7. For example, Exhibit Skull Believed Oldest Ever Discovered, Chicago
Tribune, 10 December 1912, p. 9.
8. Darwin Theory Proved True; English Scientists Say the Skull Found in
Sussex Establishes Human Descent from Apes, New York Times, 22 December
1912, p. Ct.
9. Simian Man, New York Times, 22 December 1912, p. 12.
10. See, c.g., Edward Hitchcock and Charles H. Hitchcock, Elementary Geol
ogy (New York: Ivison, i860), 377-93; James D . Dana, M anual o f Geology, 2d
ed. (New York: Ivison, 1895), 767-70.
11. C. I. Scofield, ed., ScojteldReference Bible (New York: Oxford University
Press, 1909), 32, 421/11,2.
12. Ronald L. Numbers, The Creationists: The Evolution o f Scientific Creationism (New York: Knopf, 1992), 7.
13. George William Hunter, A Civic Biology (New York: American, 1914),
*3314. Charles Darwin, The Origin o f Species by Charles Darwin: A Variorum
Text, ed. Morse Pechham (Philadelphia: University o f Pennsylvania Press,
1959), 747. Darwin goes on to add that Lamarckian-type factors might also
cause variation.
15. Charles Darwin to Asa Gray, 22 May i860, in Francis Darwin, ed., Life
and Letters o f Charles Darwin, vol. 2 (New York: Appleton, 1896), 105.
16. T. H. Huxley to Bishop o f Ripon, 19 June 1887, in Leonard Huxley, Uft
and Letters o f Thomas Henry Huxley, vol. 2 (New York: Appleton, 1901), 173.

17. T. H. Huxley to Charles Darwin, 23 November 1859, in ibid., vol. 1,189.

18. T. H. Huxley to Charles Kingsley, 30 April 1863, in ibid., 52.
y%, Charles Hodge, What is Darwinism? (New York: Scribners, 1874), ji,
I7J10. Asa Gray, Natural Selection and Religion: Two Lectures Delivered to the
Theological School o f Yale College (New York: Scribner's, 1880), 6869.
21. Introduction, American Naturalist 1 {1867), 2.
22. Joseph LeConte, Evolution and Its. Relation to Religious Thought (New
York: Appleton, 1891), 258, 301.
23. Clarence King, Catasrrophism and Evolution, American Naturalist 2
(1877), 470.
24. E. D . Cope, Theology o f Evolution: A Lecture (Philadelphia: Arnold,
1887), 31.
25. For example, at the time o f the Scopes trial, the antievolution leader
William Bell Riley lauded LcContc as an example of a scientist who believed
that there must be an infinite Creator back o f nature. W. B. Riley, Should
Evolution Be Taught in Tax Supported Schools? (1928), in Ronald L Num
bers, ed., Creation-Evohstion Debates (New York: Garland, 199$), 371.
26. Peter J. Bowler, Evolution: The History o f an Idea (Berkeley: University o f
California Press, 1984), 233.
27. Vernon I - Kellogg, Darwinism To-Day (New Yorlc Holt, 1907), 5.
28. Julian Huxley, Evolution: The Modem Synthesis (London: Chatto and
Windus, 1968); William Jennings Bryan, The Prince o f Peace, in William
Jennings Btyan, ed., Speeches o f William Jennings Bryan, vol. 2 (New York: Funk
fit Wagnalls, 1909), 266-67.
19. A. H. Strong, Systematic Theology, vol. 2 (Westwood: Revell, 1907), 473.
30. B. B. Warfield, Biblical and Theological Studies (New York: Scribners,
1911), 238.
31. James Orr, Cods Image o f Man (London: Hoddcr fit Stoughton, 1904),
96.
32. James Orr, Science and the Christian Faith," in The Fundamentals: A
Testimony to the Truth 7 (Chicago: Testimony, (1905-15]), 102-3 (emphasis in
original).
33. John William Diaper, History o f the Conflict Between Religion and Science
(New York: Appleton, 1874), vi.
34- Andrew Dickson White, The Warfare o f Science (London: King, 1876), 7.
35.
Orr, Science and Faith, 89. The historian George M. Marsden wrote
about Diaper and White, Though dubious reconstructions of the evidence
(usually ignoring, for instance, that most o f the debate about science had been
debates among Christians) they suggested that the intellectual life o f the past
several centuries had been dominated by the conflict between advocates o f reli
gious based obscurantism and enlightened champions o f valuc-fiee scientific
truth. George M. Marsden, Understanding Fundamentalism and Evangelicalism
(Grand Rapids, Mich.: Eerdmans, 1991), 139-40.

yS. Fdwin Mims. 'Modern Equation and Religion,' manuscript o f nU itss

to the Association o f American Colleges, in Mims Papcn.
37. A. W. Benn and F. R. Tennant, quoted in James R. Moore, The Pon-Darwmutn Coiunveniei (Cambridge; Cambridge University Press. 1979). 41.47.
38. Aithui Keith, Concerning Man's Origin (London; Watts, 19*7). 41
(reprint o f essay first published in the Rananalirt Pent Association Annual for
1922).
39. Clarence Darrow, The Story o f My Life (New York: Grosser, 1932), 250.
40. Clarence Darrow. quoted in Kevin Ticmcy, Damme A Biography (New
York; Ctuswell. 1979), 85; Arthur Weinberg and Lila Weinberg, Clarence Oar
m e: A Sentimental Rebel (New York: Putnams, 1980), 41.
41. Makme Glad Trial Starts un Friday," Chattanooga Tim a, 19 July 1911,
p. 1; Arthur Garfidd Hays, 'Ihe Strategy o f the Scupcr Defense, Nation, 5 Au
gust 1921. p. 1j*.
42. W. C. Curtis, "Phe Evolution Controversy," in Jerry R. Tompkins, cd.,
D-Days at Dayton: Reflection1 on the Scope? Trial (Raton Rouge: Louisiana Stare
University Press 1965), 75.
4). Moore, Pasi-Darwinian Controversies, 7y
44. Asa Cray. Ih e Elements o f Botany fo r Beginners and Schools (New York:
Ivison, 1887), 177.
44. Joseph IeOontc, A Compend o f Geology (New York: Appleton, 1884),
142-82,315-90.
46. James Edward Peabody and Arthur FJkworth Hunt. Elementary Biolop:
Plants (New York; Macmillan, 1912), 118.
47. Clifton F. Hodges and Jean Dawson, Cioic Biology (Boston; Ginn, 1918),
531-5548. George William Hnnrer, A Civic Biology; Presented in Problem! (New
York: American, 1914), 194-96,405.
49. Statistics from U.S. Department o f Commerce, Bureau o f Census. His
torical Statistics o f the United States, voL 1 (Washington, D-C-; Government
Printing Office, 1975), 16,568-69-, Tennessee Department trfEducation, Annual
Reportfor i f i j (Nashville: Ambrose, 1915), 165.
50. Austin Peay. " llie Second Inaugural1925," in Austin Petty, Governor of
Tennessee,
A Collection o f State Papers and Public Addresses (Kingsport,

Tenn.: Southern, 1929), 211.

51. Bettye J. Broyles, Churchet and Schools in Rhea County, Tennessee (Day
ton: Rhea County Historical and Genealogical Sodcty, 1992), 258.
52. Thomas Hunt Morgan, A Critique o f the Theory o f Evolution (Prineeran,
N.J.: Princeton University Press, 1916), 194.
55.
Thomas Hum Morgan, The Scientific Basis o f Evolution (New York: Nor
ton, 1932), 109-10.

54.
For esampfe, Curtis asserted m his affidavit as caput witness for the de
fense at the Scopes trial, The modern science of genetics is beginning to solve
the problem of how evolution talus place, although this question is one of at-

trcmc difficulty." The intKmhitiM in Harold W. Clark, who nugftt science at

a small church college, sought to refute Curtis on dais point but in duiiqg so ac
knowledged tltilt modem discoveries in generic! were reviving the idea that
slight, random variation could account for evolution. Harold W. Clark. Back
rn Creation ism," in Konald L. Numbers, ctl., The Early Writings e f Hamid W.
C/art and Frank Lewis Marsh (New York; Garland, 1995), toe.
St. Albert Edward Wiggam, The Next Age e f Man (Indianapolis: BobsMerrill, 1927), 43.
56. William Jennings Bryan, "God and Evolution," New York lim es, 26 Feb
ruary 1922, sec. 7, p. 1 and see. 7. p. 11.
57. Henry Fairfield Osborn, "Evolution and Religion." New York Tim a, 5
March 1922. sec. 7. p. 2. In the same year, Princeton University naruralrir Ed
win Conklin issued a similar public atTaek on antievolmiorusm in which he
charged, "Uncertainty among scientists as tu cause of evolution has been inter
preted by many nun-scientific persons as throwing doubt upon its truth." Ed
win G. Conklin, Evolution and the Hible (Chkagu; American Institute o f Sacred
literature, 1922), 3. Both Osborn and Conklin were liberal Chrisrians, and
Conklin's defense o f teaching evolution appeared in a series o f modernist reli
gious tracts.
38.
Thomas Hunt Morgan, What It Darwinism1 (New York: Norton, 1927),
viii re (reprint o f earlier popular article) (emphasis in original).
59. Bryan, "Prince o f Peace," 269.
60. George W, Hunter and Walter C . Whiuman. Science in Our World o f
/ivgres1 (New Yoric American, 1935), 4X6.
61. I lunter. Civic Biology, 16j.
62. William |cnnin|p Bryan, In His Image (New York: Rcvdl, 1922), 108;
Transcript. 333- j 6.
63. BiUy Sunday, Historical Fabric o f Christ's Life Nothing Without Mira
cles," CommercialAppeal (Memphis), 7 February 92), p. 13.
64. Albert Edward Wiggam, The New Detahgue o f Science (Indianapolis:
Bnbbs-Merritl, 1921). 103. In his closing argument for the Scopes trial, as parr o f
Ins attack on evolutionary theory, Bryan expressly denounced this book and the
eugenic ideas that it promoted.
Gj. W igpm, N o r Age o f Man, 43 (emphasis in original).
66. Raymond A. Dari, Adventures with the Missing Link (New York: Harper,
9 ), 567. Raymond A. Dart, "Australopithecus africanus: The Man-Apc o f South
Africa. Nature US (1923). 19#.
68. Robert Brood, "Some Notes on the Taungs Skull," Nature n ; (7923), 371.
69. Raymond A. Dart to Arthur Keith. iG February 1923, in Frank Spencer,
ed.. the Piltdoum Papers, tpoSIfSS (Loudon: Oxford University Press, 1990),
Go (emphasis in original).
7u. Dair, Adventures with the Mtsstng Link, 7.
7t. Dari, Australopithecus," 198-99.

71. Bryan, Prince of Peace, 169.

73.
Dart, Adventures with the Missing Link, 38-40 (includes quotations from
newspapers and magazines); William Jennings Bryan, Mr. Bryan Speaks to
Darwin,* Forum 76 (1925). 102-3. At about the same time, antievolution science
lecturer Harry Rimmer asserted that the Piltdown hominid is made up of plas
ter o f Paris and imagination," while William Bell Riley referred to it as imagi
natively created.* Hatty Rimmer, Monkcyshincs: Fakes, Fables, Facts
Concerning Evolution," in Edward B. Davis, ed., The Antievolution Pamphlets
o f Harry Rimmer (New York; Garland, 1995), 417; W. B. Riley, Evolution A
False Philosophy, in William Vance Trollingcr, Jr., ed.. The Antievolutiim
Pamphlets o f WiUiam Bell Riley (New York: Garland, 1995), 101.
B l m k i: o u n l u k H k m e t i

1.
William Jennings Bryan, God and Evolution," New York Times, 26 Feb
ruary 1911, sec. 7, p. I.
i.
Henry Fairfield Osborn, Evolution and Religion, New York Times, 5
March 1922, sec. 7, p. 14.
3. John Roach Srraton, In the Negative, in John Roach Straron and
Charles Francis Potter, Evolution Versus Creation (1924), reprinted in Ronald L.
Numbers, ed., Creation-Evolution Debates (New York: Garland, 1995), 88-89.
The fundamentalist leader William Bell Riley later took a similar position; see
W. B. Riley, Evolution A False Philosophy, reprinted in William Vance
Trollingcr, Jr., ed., The Antievolution Pamphlets o f WiUiam BeU Riley (New
York: Garland, 199$), Hi-12.
4. George McCrcady Price, The Phantom o f Organic Evolution (New York:
Rcvcll, 1924), n o -n . For a representative example o f Osborn's dating of these
fossils, sec Henry Fairfield Osborn, Evolution in Religion and Education (New
York: Scribners, 1926), 146.
5. William Jennings Bryan, Speech to the West Vitginia State Legislature,
in William Jennings Bryan, Orthodox Christianity Versus Modernism (New York:
Revell, 1923), 37.
6. William Jennings Bryan, The Prince o f Peace,* in William Jennings
Bryan, ed.. Speeches o f WiUiam Jennings Bryan (New York: Funk fit Wagnalls,
t909), 27.
7. A. C. Dixon and R. A Torrey, quoted in Ronald L. Numbers, The Cre
ationists: The Evolution o f Scientific Creationism (New York: Knopf, 1992), 39.
8. Shailer Mathews, Modernism as Evangelical Christianity,* in Mark A
Noll et al., eds., Eerdmans'Handbook to Christianity in America (Grand Rapids,

Mich.: Eerdnuns', 1983), 379.

9. Editorial,* Our Hope 25 (July 1918), 49.
10. George M. Marsdcn, Fundamentalism and American Culture: The Shap
ing o f Twentieth-Century Evangelicalism, 1870-192; (New York: Oxford Univer
sity Press, 1980), 149.

11. Ibid., 157-58.

12. William Bell Riley, Message to the Metropolis (Chicago: Winona, 1906),
24-48.165-95, 224-27 (quote on 48).
13. Transcribed proceedings of the WCFA conference were published as God
Hath Spoken (Philadelphia: Bible Conference Committee, 1919), 27, 221, 441.
14. [Curtis Lee Laws], Convention Side Lights, Watchman-Examiner 8
(l?20), 8}+
15. William Bell Riley, quoted in Ferenc Morton Szasz, The Divided M ind o f
ProtestantAmerica, sS8o-ty}0 (Tuscaloosa: University o f Alabama Press, 1982), 107.
16. William Jennings Bryan, Applied Christianity, The Commoner, May
1919, p. 12.
17. William Jennings Bryan, America and the European War (New Yorlc
Emergency Peace Federation, t9i7), 144 William Jennings Bryan, quoted in
Jonathan Daniels, The Wilson Era: Years o f Peace, 1910-1? (Chapel Hill: Univer
sity o f North Carolina Press, 1944), 428.
18. William Jennings Bryan, quoted in Lawrence W. Levine, Defender o f the
Faith: William Jenninp Bryan, The Last Decade, ip t f - lfij (New York: Oxford
University Press, 1965), 274.
19. Levine, Defender o f the Faith, vii.
20. Bryan, Prince o f Peace, 266-68.
21. Ibid.. 268-69.
22. Vernon Kellogg, Headquarters Plights (Boston: Atlantic, 1917), 22, 28.
23. William Jennings Bryan, Shall Christianity Remain Christian? Seven Ques
tions in Dispute (New York: Revell, 1924), 146.
24. James H. Leuba, The Belief in God and Immortality (Boston: Sherman,
French, 1916), 203, 213, 254.
25. William Jennings Bryan, In His Image (New York: Revell, 1922), 118.
26. Ibid., 120.
27. William Jennings Bryan and Mary Baird Bryan, The Memoirs o f WiUiam
Jenninp Bryan (Philadelphia: United, 1925), 459.
28. David Starr Jordan, quoted as representative in Harold Bulce, Avatars o f
rhe Almighty, Cosmopolitan Magazine 47 (1909), 201. See also Marsden, Fun
damentalism and American Culture, 130-31, 267-69.
29. Bryan, In His Im ap, 125. The Menace o f Darwinism speech appeared
is chapter 4 of this book, fiom which these quotes were taken.
30. William Jennings Bryan, The Bible and Its Enemies (Chicago: Bible Insti
tute, 1921), 39.
31. Bryan, In His Image, 94.
32. Ibid., 98,100.
33. Numbers, The Creationists, 43.
34- Bryan, In His Im ap, 93.
35. Ibid., 122.
36. William Jennings Bryan, quoted in Levine. Defender o f the Faith, 277
(emphasis added).

37- William Bell Riley m William Jennings Bryan. 7 February 1913, in Bryan
Papers.
38. T h e Evolution Controversy, Christian Fundamentals in Schools and
Churches 4 (April-Junc I922)> 539. William Bell Riley, Shall We Tolerate Longer the Teaching o f Evolu
tion?* Christian Fundamentals in Schools and Churches 5 (Januaiy-March 1913).
81.
40. W . B. Riley, The Theory o f Evolution Tested by Mathematics,* in
TroUinger, ed., Anti-evolution Pamphlets, 148.
41. William Vance Trollinger, Jr., Introduction, in TroUinger, ed., Antievolution Pamphlets, ivii-iix.
42. Bryan, Speech to Legislature,* in William Jennings Bryan, Orthodox
Christianity Verna Modernism (New York: Revell, 1923), 46.
43. Bryan, In His Image, 243. See also William Jennings Bryan, Applied
Christianity, The Commoner, May 1919. u .
44. William BeU Riley to Charles S. Thomas, 1 July 1925, in Bryan Papas.
43. William Jennings Bryan, Is the Bible Tnsei (Nashville: private printing,
i92j)> tj.
46. For estimates o f popular support by current scholars, see Levine, De
fender o f the Faith, 270-71; Numbers, The Creationists, 44-4$.
47. William Jenninp Bryan, quoted in Levine, Defender o f the Faith, 218.
48. Bryan, In His Image, 122.
49. Bryan, Seven Questions in Dispsste, 134.
30. Bryan, God and Evolution, sec. 7, p. 11.
31. Bryan, Speech to Legislature, 48.
52. William Jennings Bryan, Prohibition,* The Outlook 133 (1923), 263.

33. Bryan, Speech 10 Legislature,4 43-46.

34. Edger Lee Masters, The Christian Statesman, The American Mercury 3
(1924), 391.
33.
William Jennings Bryan, quoted in Progress o f Anti-Evolution," Christ
ian Pundatnentahst 2 (1929), 13.
36. Bryan and Bryan, Memoirs, 179-80.
37. *A Remarkable Man, CommercialAppeal (Memphis), 29 April 1923, p. 6.
38. Arc People People?* Chuagp Tribune, 20 June 1923, p. 8.
39. Amendment to 1923 Okla. House BiU 197.
60. 1923 Fla. House Concurrent Resolution 7.
61. William Jennings Bryan, *W. G. N . Put 'On Carpet,' Gets a Bryan Lash
ing. Chicago Tribune, 20 June 1923, p. 14 (contains quote and affirmed that
my views arc set forth in the Florida resolution).
62. Bryan, In His Image, 103-4 (emphasis in original).
63. William Jennings Bryan to Florida State Senator W. J. Singleton, 11 April
1923, in Bryan Papers.
64. Memphis This Week Is Baptist Citadel,* Commercia l Appeal (Mem
phis), u May 1923, p. 1.

6$. Edwin Conklin, The Churches, in Philip M. Hamer, ed.. Tennessee

A History, 1672-1932, vol. 2 (New York: American Historical Society, 1933),

826-27.
66. T. H. Alexander, Biography, in Austin Petty: A Collection o f State Papers
and Public Addresses (Kingsport, Tcnn.: Southern, 1929), xxx (quorc); Joseph H.
Parks and Stanley J. Folmsbee, The Story o f Tennessee (Norman, Okla.: Harlow,
1963), 374; Billy Stair, Religion, Politics, and the Myth o f Tennessee Educa
tion," Tennessee Teacher 45 (1978), 19-20.
67. Austin Peay, Address to Graduation Class of Carson and Newman Col
lege," in Austin Peay, 43334.
68. Bryan, Is the Bible True1 3.
69. Bryans Latest, Nashville Banner, 28 January 1925, p. 8.
70. Bryan Angrily Denies Hes a Millionaire,* Commercial Appeal (Mem
phis), 28 April 1925 , p. 1; Remarkable Man, p. 6.
71. Legislature Begins Drive on Evolution, Commercial Appeal (Memphis),
21 January 192;, p. 1.
72. Journal o f the House o f Representatives o f Tennessee (1925 Reg. Scss.), 180.
73. John W. Butler, quoted in Daytons Amazing Trial, The Literary D i
gest 86 (25 July 191$), 7.
74. 1925 Tenn. House Bill 183.
75. Bryan, Is the Bible Truel 15-16.
76. This summary o f House action was compiled from Journal o f the House,
248; F.volution In Schools Baned by the House. Commercial Appeal (Mem
phis), 28 January 1925, p. 1; Peay Master o f Assembly on Tax Plans,' Chat
tanooga Times, 28 January 1925, p. 1; Peay Program Is Voted by Solons.
Knoxville Journal, 28 January 1925, p. 12; Ralph Perry, Bar Teaching o f Evolu
tion, Nashville Banner, 28 January 1925, p. 3.
77. E. M. Matthews to Editor, Nashville Banner, 31 January 1925, p. 4.
78. Lee Wilkerson to Editor, Nashville Banner, 29 January 1925, p. 8.
79. Dillon J. Spottswood to Editor, Nashville Tennessean, 4 February 1925,
P-480. Arha Hardy to Editor, Nashville Tennessean, 4 February 1925, p. 4.
81. Thomas Page Gore to Editor, Nashville Banner, 27 February 1925, p. 6.
82. And Others Call It God," Nashville Tennessean, 1 February 1925, p. 4.
83. Monkey Business, reprinted in Stare Press Comment, Knoxville Jour
nal, 11 February 192;, p. 6. 1
84. Louisville Courier-Joumal, Darwinism Done For, Chattanooga Times,
1 February 1925, p. 16.
85. Lie Is Passed in Legislature, NashviUe Banner, 5 February 1925, p. 7.
86. "Proceedings in Legislature, NashviUe Tennessean, ri March 1925, p. 8.
87. Bill on Evolution Draws Fire Pastor, Chattanooga Times, 9 February
1925. p- 788. Baptists for Science in Church Colleges, Commercial Appeal (Mem
phis), 5 February 1925, p. 5.

89- Quoted in Kenneth M. Bailey, The Enactment o f Tennessee's AntiEvolunon Law,* Journal o f Southern History 41 (1950), 477.
90. Journal o f the Senate o f Tennessee (192; Reg. Sess.), 214,154, 286, 352.
91. Sam Edwards to Editot, Nashville Banner, 4 February 1923, p. 8.
92. J. R. Clerk to Editor, Nashville Tennessean, j February 1923, p. 4.
93. J. W. C Church to Editor, Nashville Temussean, 8 February 1925, p. 4.
94_ Mrs. E. P. Blair to Editor, Nashville Temttsuan, 16 March 1923, p. 4.
9). Dan Goodman to Editor, Nashville Tennessean, 6 February 1923, p. 4.
96. John A. Shelton to William Jennings Bryan, 3 February 1923, in Bryan
Papers.
97. William Jennings Bryan to John A . Shelton, 9 February 1923, in Bryan
Papers.
98. This review and the following summary a f Sundays crusade was com
piled from daily articles in the 6 to 23 February 1923 issues o f the Memphis
Commercial Appeal, which included both daily news reports and a complete
transcript o f each sermon.
99. Ibid.
100. First Verse o f Bible Key to All Scripture, Commercial Appeal (Mem
phis). 13 March 1923, p. u .
101. This summary o f Senate action was compiled from "Evolution Is Given
Hard Jolt, Knoxville Journal, 14 March 1923, p. 1; Howard Eskridge, Senate
Passes Evolution Bill,* NashviUe Banner, 13 March 1923, p. I; Legislators Bar
Teaching Evolution,* Chattanooga Tunes, 14 March 1923, p. 2; 'Proceeding,*
p. 8; Journal o f the Senate t f Tennessee (1923 Reg. Seas.), 316-17; Thomas
Fauntkroy, Darwinism Outlawed in Tennessee Senate,* Commercial Appeal
(Memphis), 14 March 1923, p. 1.
102. Eskridge. Senate Passes Evolution Bill,* 1.
103. Excerpts from these letters to the governor appeared in Peay Opens His
Ape Law Letters,* NashviUe Banner, in Peay Papers, GP 40-13 (including quota
tion about Middle Ages); James L Graham to Austin Peay, 18 March 1923, in
Peay Papers, GP 40-13; James W. Mayor to Austin Peay, 14 March 1923, in Peay
Papers, GP 40-13.
104. H. A. Morgan to Austin Peay, 9 February 1923, in Peay Papers, GP
40-14; Anti-Evolution Bill Stirs Tennessee,* Atlanta Journal, 24 May 1923,
P -11105. W. M. Wood toAustin Pdjr, 14 March 1915, in Peay Pipers, GP 40-1).
106. Austin Peay, Message from the Governor,* 23 March 1923, in Journal of
the House o f Representatives o f Tennessee (1923 Reg. Sess.), 741-43 (emphasis
added). In his classic account o f the Scopes trial. Six Days o f Forever? Tennessee
v. John Thomas Scopes (London: Oxford University Press, 1938), Ray Ginger
uses this and other evidence to argue that the Tennessee antievolution statute
was a symbolic protest rather than a serious law. It is dear to me, however, that
anticvoluoonists took this statute seriouslythey expected it to compel compli
ance. Bryan simply thought that, owing to the law-abiding nature o f school-

reachers, the law would be sclf-enfbrdng rather than require active monitoring.
What he did not anticipate was that some respected dtizens would protest the
statute by intentionally flaunting in If there was a symbolic protest here, it was
by opponents of the law in disobeying it rather than by proponents o f the law in
enacting it
107. Give Up Schools Before Bible Is Peay s Attitude, Nashville Tennessean,
27 June 1925, p. 1; Peay, Message," 745.
108. W. J. Bryan to Austin Peay, undated telegram, in Bryan Papers.
109. Peay, Message,* 743, 745; Bryan to Shelton, 9 February 1925.

B l m : B reysel z g r l n S a v u n u l m a s i
1. James Harvey Robinson, The M ind in the M aking The Relation o f Intel
lect to Social Reform (New York: Harper, 1921), 181-86.
2. Woodrow Wilson, War Message, April 2,1917, in Papers o f Woodrow
Wilson, vol. 41 (Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1983), 519-27.
3. Postmaster General Albert S. Burleson, quoted in Paul L. Murphy,
World War I and the Origin o f G v il Liberties in the United States (New York:

Norton, 1979), 98.

4 Roger N. Baldwin to W. D. Collins. 25 January 1918, in ACLU Archives,
vol. 26.
5. Norman Thomas, Wars Heretics: A Plea for the Conscientious Objec
tor, reprinted in The Survey 33 (1917), 391-94 (quote at 394).
6. Roger N. Baldwin, quoted in Samuel Walker, In Defense o f American
Liberties: A History o f the A C L U (New York: Oxford University Press, 2990), 39.
7. Walker, In Defense o f American Liberties, 21.
8. Robinson, M ind in the Making, 180-82.
9. Ibid., 186.
10. Ibid.. 187-88.
11. Quoted in The Real Motives Bade of the Tennessee Evolution Case,
National Bulletin (Military Order o f the World War), June 1915, p. 3.
11.
Roger N. Baldwin, quoted in Peggy Lamson, Roger Baldwin: Founder o
the American C ivil Liberties Union (Boston: Houghton Mifflin, 1976), 124.
13. Roger N . Baldwin, quoted in Walker, In Defense o f American Liberties,
46- 4714. Gitlow v. New York, 268 U.S. 652,666 (1925).
15. Schenck v. United States, 249 U.S. 47, 51-52 (1919).
t6. Oliver Wendell Holmes, quoted in Gerald Gunter, Learned Hand: The
Man and theJudge (New York: Knopf, 1994), 163.
17. Abrams v. United States, 250 U.S. 616, 828-30 (Holmes, J., dissenting,
1919) (emphasis added).
18. American Civil Liberties Union, The Figfrt for Free Speech (New York:
American Civil Liberties Union, 1921), 6-8.
19. Roger N . Baldwin, in Walker, In Defense o f American Liberties, 52.

io .
Arthur Garfield Hays, City Lawyer: 7he Autobiography o f a Law Practice
(New Yutk: Simon and Schuster, 1942), 217. Despite this position on free
speech, Hays regularly brought bel actions on behalf o f his clients and
hiinself.
21. Arthur Garfield Hays, at Freedom Ring(New York: IJveriglu, 1928), si.
22- Ibid., xic
23. Walker, in Defense o f American Liberties, 53.
24. Arthur Garfield Hays, City Lawyer, 227.
23. David F_ IJlicnthal, Clarence Darrow," Nation 124 (1927), 417.
26. In a diaracteristic comment on the topic, Darrow observed that the
only thing I ever saw that seemed to have free will was an electric pump 1 had
once on a summer vacation. Every rime we wanted it ro go, ii stopped. I
couldn't rhink o f anything except free will, and all of a sudden when we knew
nothing about it. it started again." In Clarence Darrow and Will Du rant, h
Man a Machine? (New Yotiu League fur Public Discussion. 1927). 31.
27. Will Heiberg, 1rvustant, Catholic, Jew (Garden City: Doublcday, i960),
259-60.
2ft. Kevin Tierney, Damno: A Biography (New York: Croswcll, 1979J, 85.
29. Robert G. lngersoll, "Reply to Dr. t.ymann Ahhort," in Robert G. Ingcrsoll, The Werks o f Robert G. Ingmoli, vuL 4 (New York: Dresden, 1903). 463.
30. Clarence Darrow, The Story o f My Life (New York: Graset. 1932), 409;
Clarence Darrow, "Why 1 Am an Agnostic," in Clarence Darrow, Verdicts Out
o f Court, Arthur Weinberg and Lila Weinberg, cds. (Chicago: Quadrangle,
1963), 43431. Clarence Darrow, quoted in IJlicnthal, Darrow," 419.
32. Darrow. Why 1 Am an Agnostic," 436.
33. For example, Darrow, My Life, 382-423 (quotes from 383 and 419).
34. Darrow. My Life, 408-13.
35. "Darrow Asks W . J. Bryan to Answer These." Chicago Daily Tribune, 4
July 1923. p. 1.
36. Sec W. B. Norton. Bryan's Ailment Is Intolerance, Patrort Assert,"
Chicago Daily Tribune, 28 June 1923, p. 3.
37. Darrow, M y Life, 249.
38. John Haynes Holmes. I Speak fo r M yself The Autobiography o f John
Haynes Holmes (New York: Haiper, 1959), 263. The philosopher Will Durant
made a similar observation during a debate with Darrow. Darrow and Durant,
Is Man a Machine! 45
39. Hays, CiSy Lawyer, 111.
40. For example, Henry R. Linvillc, The Biology o f Man and Other Organium
(New York: Harcourt Brace. 1923), 4-5. See also Henry R. linville and Henry
A. Kelly, A Tact-book in General Zee logy (Boston: Ginn. 1906).
41. American Civil Ubercies Union, The Fight far Free Speeds (New York
American Civil Liberties Union, 1921), 17-18,
42. lank Committee, quoted in Robinson, M ind in the Making, 190-93.

43Walker, In Dtfrw t o f American Liberties, 59. The ACLU sought 10 get its
message into public schools during the rwenuo both by providing schools
speakers and helping high school debaters prepare for dehares on frer-spcech is
sues. See, e.g., Roger N . Baldwin to College and High School Debating Soci
eties, 17 October 1924, ACLU Archives, voL 233. A typical example o f classroom
Americanism* materials that surfaced in many places was the U.S. Bureau of
Education's 1923 American Education Week curriculum, which lauded the
countrys founding fathers and military exploits.
44. Darrow, My lift , *J.
45. Georgia Supreme Court, quoted in William Scagle, A Christian Coun
try, American SLemtry 6 (1925), *3346. 1913 Tenn. Acts, ch. 102.
47. Joseph Srory, Commentaries on the Constitution o f the United Stout, voL 2
(Boston: Little fir Brown, 1851), 590-97.
4. Andrew Dickson White describes the episode at length in Andrew Dick
son White, A History ofthe Warfare o f Science with Theology in Christendom. vol.
1 (London: Macmillan, 1896), 3131-16. See also Paul K. Conkin. Gone With the
A y A Biography o f Vanderbilt University (Knorville: University o f Tennessee
Press, 1983). 50,60-62.
49. George M. Maisdcn, The Soul o f the American University: From Protestant
Establishment to Established Non-Belief (New York. Oxford University Press,
L<m)> 130.
50. White, History o f the Warfare o f Science, vol. 1 ,31$.
51. The Case o f Professor Mecklin.* Journal o f Philosophical, Psychological,
and Scientific Methods n (1918). 67-81.
52. Arthur O. lovejoy, Organization o f the American Association o f Uni
versity Professo n , Science 4: (1915). 152.
53. General Report o f the Committee on Academic Freedom and Academic
Innnc, Bulletin ofthe American Association o f University Professors I (December
1915), at, 23, 27, 29-30.
54. Report on the University o f Tennessee, Bulletin o f the American Associ
ation o f University Prifisw a to {1924), 217.
55. Ibid., 213-59 (quotes at 217 and 25;). See also Jonas Riley Montgomery.
Stanley J. Folmebce, and Lee Seifem Greene, 7> Foster Knowledge: A History o f
the University o f Tennessee, 1794-1970 (Knoxville: University o f Tennessee lress,
1984), 85-87,
56. Report on Tennessee, 56-63 (quotes}-, Montgomery, Folmehee, and
Greene, To Foster Knowledge, 187-89.
57. Joseph V. Dennis, 'Presidential Address, Butieun o f the American Associ
ation o f University Projosort 10 (1924), 26-18.
58. Report o f Committee M," Bulletin ofthe American Association o f Univer
sity Prefetsors u (1925), 93-94.
59. Henry R. Lioville. Tentative Statement o f a Plan for Investigating Work
on Free-Speech Casa in Schools and Colleges,* in ACLU Archives, voL 24R.

60. Harry F. Ward, MEMORANDUM on Academic Freedom," ACLU

Archives, vol. 248.
61. Harry F. Ward and Henry R. Unville, Freedom o f Speech in Schools
and Colleges A Suremou hy the American Civil Liberties Union, June, 1924'"
ACLU Andrivcs. vol. 248.
62. Free Speech in Colleges Tackled by New GroupCivil liberties Union
Forms Committee to Act in Cases o f Interference with Students and Teachers,"
22 October 1924. Press Release, ACLU Archives, v o l 248. See also John Haines
Holmes and Roger Baldwin to "Colleges, if November 1924, ACLU Archives,
vol. 248.
6). Lucille Milner, Education o f an American Liberal; Art Autobiography o f
Lucille M ilner (New York: Horizon, 15154), 161-62.
64. Roger N. Baldwin, Daytons First Issue. in Jerry R. Tomkins, ed., DDayt at Dayton: Reflections o f the Scopes Trial (Baton Rouge: Louisiana State
Universiiy Press, 1965), 56.
65. Cries at Restrictive laws, New York Tim a, 26 April 1925, in ACLU
Archives, vol. 273.
66. Plan Assault on State Law on Evolution, Chattanooga Daily Tima, 4
May 1925, p. 5; Anti-Evolution la w Wont Alfcci Elementary Schools, fackton Sun, 29 March 1925, in Peay Papas, CP 40-13.
B l m D r t : S a f l a r i n S e m
1. Why Dayton, o f AH Placet? (Chartanooga: Andrews, 1925), J.
2. The Census Bureau did not st Dayton in the 1670 census and placed
its population at only 200 persons in 1880. The 1890 census reported a popu
lation o f 2,719 for Dayton in 1890, but by the 1900 census the figure had
dropped to 2,004. Thereafter, the Census Bureau ceased to separately list
towns under 2,500 and Dayton dropped ulT the list. Boosted by agricultural
development, however, the Rhea County population continued to grow. See
U.S. Census Bureau, sSSo Census; Population, vol. 1 (Washington, D.C.: Gov
ernment Printing Office, 1883), 338; U.S. Census Bureau, ifoo Census: Popu
lation, vol. 1, pc. r (Washington, D.C.: Government Printing Office. 1901).
3733. Rapplcyca Rapped." Chattanooga Tim a, 19 May 192$, p. ). Some sec
ondary sources spelled this surname Rappdyea," but contemporary sources
used Rapplcyca.
4. Was Converted Through Science, Chattanooga 'lim a, 21 May 1923,
p. 2; G. W. Rappleyea to Editor, Chattanooga Tim a, 19 May 1925, p. 5. When
his devout Roman Catholic mother later read about his pivotal rule 111 these
events, she chided him, You always had lots o f book sense, but never any com
mon sense. Was Converted Through Science," p. 2.
5. Fred E. Robinson, in Watten Alkm, Backgrounds nf the Scopes Trial ar
Dayton, Tennessee, Masters thesis. University of Tennessee, 1959, p. 58.

6.
Untitled typed statement o f S. K. Hicks replying to charges before the
Tennessee state bar association, in Hicks Papers.
.7. John T. Scopes, The Center o f the Storm: Memoirs o f John T. Scopes (New
York: Holt, 1967). 38-59; Juanita Glenn, Judge Still Recalls Monkey Trial
to Yean Later, Knoxville Journal, 11 July 1975, p. 17; Allem, Backgrounds of
the Scopes Trial, 60-61.
8. T. W. Callaway, Father of Scopes Renounced Church," Chattanooga
Times. 10 July 1925. p. 1.
9. Arthur Garfield Hays, Iet Freedom Ring (New York: Liverigh(< 1928), 3).
10. Sue K. Hicks in Glenn, Judge Siill Recalls, 17. Other firsthand versions
reported Scopes saying, Ill be willing to stand trial, or *1 dont care. Go
ahead. Indeed, Scopes recalled it both ways himself at different times and said
that he was given two opportunities to back down. John T. Scopes, in
Chance Conversation Slatted Scopes Case, Knoxville Journal, 30 May 1925,
p. I; Scopes, Center o f the Storm, 60. See also Sue K. Hicks quoting Scopes in
Allem, Backgrounds o f the Scopes Trial, 60.
11. Walter White, in Allem, Backgrounds o f the Scopes Trial, 6r.
12. Arrest Under Evolution Law, Nashville Banner, 6 May 1925, p. 1.
13. Cheap Publicity, Nashville Tennessean, 23 June 1925, p. 4.
14 Darwin Bootlegger Arrested by Deputy, Commercial Appeal (Mem
phis), 7 May 1925, p. 1.
15. John P. Fort, Final Resolution Demands Chattanooga Cease Move to
Bring New Case, Chattanooga Newt, 19 May 1925; One Evolutionist Out of
Hundred, Chattanooga Times, n July 1925. p. 1; H. L. Mencken, The Monkey
Trial: A Reporters Account, in Jerry R. Tompkins, ctL, D-Days at Dayton: Re
flections on the Scopes Trial (Baton Rouge: Louisiana State University Press,
1965), 44 (reprint o f 15 July 1925 article).
16. The 1920 federal census reported that only 6.5 percent o f the Rhea
County population was Negro, precisely one-third the Tennessee state per
centage. U.S. Census Bureau, 1920 Census: Population, vol. 3 (Washington,
D.C.: Government Printing Office, 1922), 961,167.
17. Mencken, Monkey Trial, 36-37 (reprint o f 9 July 1925 article).
18. Rebuke to the Antis, Chattanooga Times, 4 June 1925, p. 4; Edwin
Mims, Address to Southern Conference on Education, in Mims Papers; Peay
Not to Visit Dayton for Trial, Nsuhville Banner. 16 June 1925, p. 1; Doubts
Legality o f Special Term, Chattanooga Times, 24 May 1925, p. 9; J. Will Tay
lors Comments, Nashville Banner, 26 May 1915, p. 1.
19. Cheap Publicity'," p. 4; Hungered and Thirsted for Publicity,"
Knoxville Journal, 18 July 1925, p. 6; A Humiliating Proceeding, Chattanooga
Times, 8 July 1925, p. 4; Dayton Now Famous, Nashville Banner, 26 May
1925, p. 8; Tennessee's Opportunity, Nashville Banner, 12 July 1925, p. 1.
20. The Dayton Serio-Comedy, Chattanooga Times, 24 June 1925, p. 4.
21. Southerners Open the Exposition, New York Times, 12 May 1925, p. u.
22. The South and Its Critics, Chattanooga Times, 8 May 1925, p. 1.

13- Come South," Nashville Banner, 6 May 1925, p. 8, and Arrest Under
Law, p. 1.
24. Scopes, Center o f the Storm, 63.
2;. Scopes Held for Trial Under Evolution Law, Commercial Appeal
(Memphis), 10 May 1925, p. 1; Scopes Held to Grand Juty in Evolution Test,
Nashville Tennessean, 10 May 1923, p. 1; Scopes, Center o f the Storm, 63-65.
26. Evolution Taught at Central High," Chattanooga Times, 19 May 1925,
P -527. Dayton to Raise Advertising Fund," Chattanooga Times, 23 May 1923,
p. 15; Dayton Seeks Pup Tents and Loud Speakers for Scopes Trial Crowd,
NashviUe Tennessean, 23 May 1925, p. 1; Set Stage lor Evolution Case,
Nashville Banner, 24 May 1925, p. 1; Preparations Begin for Evolution Trial,
Knoxville Journal, 6 June 1923, p. 1; Nation Divided on Darwinism as Trial
Looms, Nashville Tennessean, 29 May 192;, p. 1.
28. Trial Can Be H dd in June. Says Judge, Chattanooga Times, 21 May
1925, p. 1; H. G. Wells May Fight Bryan in Scopes Case, Commercial Appeal
(Memphis), 13 May 1925, p. 3$.
29. You May Nor Be for Him. but, Nevertheless, There He Is, Columbus
Dispatch, 14 July 1925, p. 44 W. J. Bryan to Cartoonist, Columbus Dispatch, 27
July 1925, p. 1.
30. Material Criticism Decries Supernatural, Commercial Appeal (Mem
phis), 5 May 1925, p. 1.
31. Commoner Believes Evolution Tommyrot, CommercialAppeal (Mem
phis), n May 1923, p. 1.
32. Ibid., p. 1; Radical Enemies o f Evolution Forced to Acknowledge De
feat, Commercial Appeal (Memphis), 13 May 1923, p. 1; W. B. Riley, The
Worlds Christian Fundamentals Association and the Scopes Trial, Christian
Fundamentals in School and Church 7 (October-Dccembcr 1923), 37; Bryan
May Be in Case," Nashville Banner, 12 May 1923, p. 1.
33. The Memphis Press to Rhea County, 14 May 1923, in Hicks Papers.
34. Sue K. Hicks to the Memphis Press, 14 May 1923, in Hicks Papers; Sue K.
Hicks to William J. Bryan, 14 May 1923, reprinted in William Jenninfp Bryan
and Mary Baird Bryan, The Memoirs o f William Jenningt Bryan (Philadelphia:
United, 1923), 483.
33. W. J. Bryan to Sue Hicks, 20 May 1923, in Hicks Papers.
36. Darrow Falls Back on Omar, Commercial Appeal (Memphis), 18 April
1925. P- 6.
37. Clarence Darrow, The Story o f My Life (New York: Grossct, 1932), 249.
38. Darrow Ready to Aid Prof. Scopes," Nashville Banner, 16 May 1923, p. 1.
Bryans daughter Grace later blamed the participation o f Malone in the Scopes
defense on his desire to get even' because o f the severe rebuke hither gave him
which resulted in his dismissal from the State Department when Bryan served
as Secreeuy of State. Grace Dexter Bryan to Sue K. Hicks, 12 April 1940, in
Hicks Papers.

39- "Make li Bryan vs. Darrow, St. Louis Post-Dispatch, 14 May 1913, p. 20.
40. Forrest Bailey to Walter Lippmann, 12 June 1926, in ACLU Archives,
vol. jir.
41. American Civil Liberties Union, Minutes o f 6/8/23 Executive Committee
Meeting in ACLU Archives, vol. 279.
42. Scopes, Center o f the Storm. 70-71.
43. Bailey to Lippmann, 11 June 1926.
44. W. H. Pitkin to Felix Frankfurter, 10 November 1926, in ACLU
Archives, vol. 299.
43.
Scopes Dined, Says Fight Is for Liberty," New York Times, n June 1923,
p. 1; Malone Will Not Be Goat," NashviUe Banner, 11June 1923, p. 1; Jazz Fac
tion Puts Malone Back in Case," Chattanooga Times, n June 1923, p. 1.
46. Darrow Likens Bryan to Nero," NashviUe Banner, 18 May 1923, p. 1.
47. For example. Brewer Eddy to John R. Neal, 10 September 1923, in ACLU
Archives, vol. 174.
48. Bryant Harbert, Darrow an Atheist, Is Biyans Answer,* Commercial
Appeal (Memphis), 23 May 1923, p. 1.
49. Bryan Hissed and Cheered in Evolution Speech,' NashviUe Tennessean,
19 May 1923, p. 1; William Jennings Btyan to James W. Freedman, 10 June 1923,
in Bryan Papers. For the New York Times editorial position, see The End Is in
Sight ar Dayton," New York Times, 18 July 1923, p. 12; Ended at Last, Neu>
York Times, 22 July 1923, p. 18.
30. Dayton Jolly as Evolution Trial Looms," Chattanooga Times, 21 May
1923, p. 1; Dayton to Raise Advertising Fund,* Chattanooga Times, 23 May
1913. P-1531. Clarence Darrow Retires, Commercial Appeal (Memphis), 27 April
1915. P- 632. Scopes Legal Advisors Split on Outside Aid, Chattanooga Times, 29
May 1925. p. 1; Dayton Jolly, 1; DarrowMalone Defense Scopes Riles Day
ton, KnoxviUe Journal, 28 May 1923, p. I; Evolution Trial Raises Two Sharp
Issues," New York Times, 31 June 1925, sec. 9, p. 4; The Scopes Defense," Com
mercial Appeal (Memphis), 30 May 1925, p. 8; Scopes Glad to Have Help o f
Notables," Chattanooga Times, 30 May 192;, p. 1.
53.
Evolution Case Wont Test Truth o f Thcoty, Says Neal," Nashville Ten
nessean, 16 May 192;, p. 1.
34.
Dr. Neal Swamped by Mail Over Scopes Case." KnoxviUe Journal, 28
May 1923, p. 1.
33. Two Extreme Views," Chattanooga Times, 1July 1923, p. 4.
56. Not in Favor o f Extra Term of Rhea Court," Chattanooga Times, 21
May 1923, p. 2.
57. "Says Evolution Law Wholesome Statute, Chattanooga Times, 24 May
1925, p. 9.

38.

Philip Kinsley, Scopes Indicted for Teaching Evolution, Commercial

Appeal (Memphis), 26 May 1923, p. 1.

59- Prompt Action by Grand Jury," Nashville Banner, i f May 1925, p. 1;

Kinsley, Scopes Indicted, p. 1; Scopes Is Indicted in Tennessee for Teaching
Evolution, New Yont Times, 26 May 1915, p. 1; "Jury Foreman in Scopes Case
Is Evolutionist, Evening World (New York), 26 May 1925, p. 1.
60. Judge's Own Views, Nashville Banner, 2f May 1925, p. 5; Kinsley,
Scopes Indicted, 2.
61. Trial July to Suits Bryan, Nashville Banner, 26 May 1925, p. 1.
62. Kinsley, Scopes Indicted, 1.

B l m B e : A v a n t a jl i Y e r A r a y i i
1. Butler Denounces New Barbarians, New York Times, 4 June 192;, p. 3.
2. Antievolution Law Termed Outrageous, Nashville Banner, 28 June
1923, p. 1; Tennessee Hit by Dr. Potter, Nashville Banner, 15 June 1923,

P I3.

Shaw and Coleman on Scopes Trial, New Leader (New York) i f July
192$, p. 6 (reprint o f Shaws pretrial speech); David M. Church, Net o f Dayton
Trial Spreads, Nashville Banner, 7 June 192;, see. 1, p. 7; Frederick Kuh, Ape
Case Loosens UpTongue o f Einstein, Pittsburgh Sun, 22 June 1923, p. 10.
4. Scopes Dined Says Fight Is for Liberty, New York Times, 11 June 1923,
P-
j. Olivet H. P. Garett, Colby Enters Scopes Case: Darrow Chief, Chat
tanooga Times, 10 June 192;, p. 1 (reprint o f New York World article).
6. Scopes Here Grins, Does N ot Know If He Is a Christian, New York
World, 7 June 1923, p. 1; Edward Levinson, Man and Monkey: An Interview
with Scopes, New Leader (New York), 11 July 1923.
7. Scopes Rests Hope in U.S. Constitution and Supreme Court, Washington Post, 13 June 1925, p. 1.
8. Henry Fairfield Osborn, Evolution and Religion in Education (New York:
Scribners, 1925), 34, 90, 9 6 ,117,122 (reprint o f Osborns 1925 The Earth Speaks
to Bryan, with added chapters); Science and Showmanship, New York World,
14 July 1923, p. 10.
9. Dr. Osborn Advises Scopes on Defense, New York Timet, 9 June 1925,
p. 5.

10. Scientists Pledge Support to Tennessee Professor Arreseed for Teaching

Evolution, Daily Science News Bulletin, 18 May 1923 (press release), in ACLU
Archives, vol. 273.
11. George Hunter, A Civic Biology (New York: American, 1914), 261.
12. C. B. Davenport, Evidences for Evolution, NashviUc Banner, 1 June
1915. P- 6.
13. Henry Fairfield Osborn, 'Osborn States the Case for Human Evolu
tion, New York Times, 12 July 1925, sec. 8, p. 1; Kenneth Kyle Bailey, The
Anti-Evolution Crusade o f the Nineteen-Twenties," Ph.D. diss., Vanderbilt
University, 1933, p. 127; Luther Burbank to John Hayne Holmes, 29 July 1913,

in ACLU Archives, vol. 174; Ray Ginger, Six Days or Foreveri Tennessee versus
John Thomas Scopes (Boston: Beacon, 1958), p. 79.
14. 'Monkey Law1in Limelight," Nashville Banner. 21 May 1925, p. 1.
15. Declares Bryan Befogs the Issue," New York Tunes, 18 May 192J, p. 8.
16. Says Scopes Trial Will Help Religion,'' New York Times, 15 June 1925,
p. 18; Bible and Evolution Conflict, Says Potter," Chattanooga Tima, 2 July
1925, p. 2.
17. H. I . Mencken, The Monkey Trial: A Reporters Account," in Jerry R.
Tomkins, ed., D-Days at Dayton: Reflections o f the Scopes Trial (Baton Rouge:
Louisiana Stare University Press, 1965), 40 (reprint of 13 July 1925 article).
18. Transcript, 75.
19. Dean Divinity School Thinks Bible Is Not in Conflict with Evolution,
Chattanooga Tim a, 10 July 1925, p. 14; Transcript, 224-25.
20. Sees Bryan as a Pharisee," New York Tima, 18 May 1925, p. 8; Two Ex
treme Views," Chattanooga Tim a, t July 1925, p. 4; Tennessee Held Up to
Scorn by Akcd, Nashville Banner, 12 June 1925, p. 2.
21. Evolution Is Discussed by Two Ministers in Knoxville," Knoxville Jour
nal, 8 June 1925, p. 5.
22. V. U. Seniors Hear Theologian Rank Darwin as Saint," Nashville Ten
nessean, 8 June 1925, p. 1.
23. Transcript, 223-24.
24. Transcript, 219.
25. William Jennings Bryan, Seven Questions in Dispute (New York- Revell,
1924), 128.
26. Real Religion and Real Science, Commercial Appeal (Memphis), 26
July 1925. sec. 1, p. 4.
27. Tennessee Hit by Dr. Potter, p. 1; Herbert Sanborn, Four Species of
F.volution, Nashville Banner, 5 July 1925, p. 2.
28. Deny Science Wats Against Religion, New York Tima, 25 May 1923,
P ' '

29. Evolution Given Hard Jolt, KnoxvilleJournal, 14 March 1925, p. 1.

30. Resolution Aimed at Tennessee Law," Nashville Banner, 1 July 1925,
p. 21; Educators Taboo Evolution Question, Nashville Banner, 1 July 1925,
P- *

Pastor Compares Darrow, Devil," Knoxville Journal, 1 July 1925, p. 2.

J. Frank Norris to W. J. Bryan, n.d. [June 1925], in Bryan Papers.
Billy Sunday Not to Go to Dayton, Nashtrille Banner, 7 July 1925, p. 9.
Ronald L. Numbers, Introduction, in Ronald L Numbers, ed., Crearion-Evolution Debates (New York: Garland, 1995), ix.
35. W. J. Bryan to John Sttaton, 1 July 1925, in Bryan Papers.
36. S. F. Debate on Evolution Ends in Tie, San Francisco Examiner, 15
June 1925, p. 13.
37. The San Francisco Debates on Evolution," in Numbers, ed., Cre
ationEvolution Debatet, 196, 289-90, 364.
31.
32.
33.
34.

j8. George McCready Price to W. J. Bryan, 1 July 1925, in Bryan Papers.

39. W. J. Bryan to Dorothy Madvcr James, 9 May 192;, in Bryan Papers.
40. Daily Editorial Digest, Nashville Banner, 22 May 1925, p. 8; Weird
Adventures o f 200 Reporters At Tennessee Evolution Trial," Editor & Publisher.
18 July 192;, p. 1.
41. Edward Caudill, The Roots o f Bias: An Empiricist Press and Coverage
o f the Scopes Trial, Journalism Monographs 114 (July 1989), 32.
42. Novel View in Evolution Row, Chattanooga Times, 6 July 1913, p. 12.
43. T. W. Callaway, One Evolutionist Out o f Hundred," Chattanooga
Timet, 11 July 192$. p. t.
44. Ira Hicks to Sue K. Hicks, n.d. [mid June 1923], in Hicks Papers.
43. Baptist Editor Supports Bryan,* Nashville Banner, 13 June 1925, p. 1.
46. Evolution in the Public Schools,' The Present Truth, 1 July 1923, p. 1.
47. Dayton Keyed Up for Opening Today o f Trial o f Scopes," New York
Times, 10 July 1923, p. I.
48. Philip Kinsley, Invoke Divine Guidance for Evolution Case," Chicago
Tribune, 10 June 1923, p. 1.
49. Anti-Evolution Leagues Form Over Country, Chattanooga Times. 1
July (925, p. 1.
30. Bryan Discusses Tennessee Case," Nashville Banner, 2 June 1925. p. 3.
31. Bryan Calls Attention to Decision in Oregon," Chattanooga Times, 4
June 1923, p. 1.
32. Modernist Fires Back at Commoner," Nashville Banner, 20 May 1915.
p. 1.
33. People Will Settle Question, Says Btyan," Chattanooga Times, 3 July
1925, p. 1.
34. Bryan Gets the Jump on Defense Lawyers," Commercial Appeal (Mem
phis), 9 July 1925, p. 1.
33. W. J. Bryan to Sue 1C Hicks, 28 May 1925, in Hicks Papers.
36. Sue K. Hicks to Ira E. Hicks, 8 June 1923, in Hicks Papers.
37. Sue K. Hicks to Reese V. Hicks, 8 June 1923, in Hicks Papers.
38. Btyan to Hicks (emphasis in original).
39. Bryan Outlines Issues," p. 1.
60. Sue Hicks to Reese Hicks; Sue Hicks to Ira Hicks.
61. W. J. Btyan to Dr. Howard A. Kelly, 17 June 192;, in Bryan Papers.
62. Sue Hicks to Ira Hicks.
63. Ira E. Hicks to Sue K. Hicks,; June 1925, in Hicks Papers; Sue K. Hicks
to W. J. Bryan, 8 June 1923, in Hicks Papers.
64. W. J. Bryan to George McCready Price, 1 June 1923, in Bryan Papers.
65. George McCready Price to W. J. Bryan, 1 July 1923, in Bryan Papers.
66. Howard A. Kelly to W. J. Btyan, 13 June 1925, in Bryan Papers.
67. W. J. Bryan to Howard A. Kelly, 22 June 1923, in Bryan Papers.
68. W. J. Bryan to S. K. Hicks, 10 June 1923, in Hicks Papers.
69. Ibid.

70. Samuel Untermycr to W. J. Biyan, 25 June 1923, in Biyan Papers.

71. Herbert E. Hicks and Sue K. Hicks to W. J. Bryan, 10 June 1923, in
Hicks Papers; Herbert E. Hicks and Sue K. Hicks to W. J. Biyan, 13 June 1923,
in Hicks Papers; W. J. Bryan to S. K. Hicks, 16 June 1926, in Hicks Papcts;
Ginger, Six Days or Foreveri 74-78.
72. Herbert E. Hicks and Sue K. Hicks to John T. Raulston, 1 July 1923, in

Hicks Papers.
7J. Give Up Schools Before Bible Is Peays Attitude, NashviUe Tennessean,
27 June 1923, p. 1.

74.

Dayton Trial Will Be Brief, Nashville Lawyer Predicts, NashviUe Ban

ner, 9 June 1923, p. 10.

73. W. J. Biyan to W. B. MaiT, 13 June 1923, in Darrow Papers.

76. Stewart Predicts Act Will Stand Acid Test, Chattanooga Times, 11 June
1913, p. 2.
77. Scopes Counsel Expect Trial to Last Month, NashviUe Tennessean, 23
June 1923, p. 1; Arthur Gariield Hays, The Strategy of the Scopes Defense,
The Nation, 3 August 1923, pp. 137-38.
78. Witnesses for Defense at Dayton, NashviUe Banner, 26 June 1913,
p. 20.
79. Biyan, Seven Questions in Dispute, 134; Bryan Discusses Evolution
Case, NashviUe Banner, 2 June 1923, p. 3; Transcript, 172.
80. No Such Thing as Evolution, Bryan Declares,' Chattanooga Times, 2
June 1923, p. 1.
81. W. J. Bryan ro W. B. Riley, 27 March 1923, in Bryan Papers; Transcript,
230.
82. Mencken, Monkey Trial, 40 (reprint o f ij July 1923 article).
83. John T. Scopes, The Center o f the Storm: Memoirs ofohn T. Scopes (New
York: Holt, 1967), 78.
84. Letter from Sue K. Hicks to W. J. Biyan, 23 June 1923, in Hicks Papers.
83. Dareow Declares He Is Always Seeking Truth, KnoxviUe Journal, 23
June 1923, p. 1; Glut of Laws Threat Against All Freedom,* CommercialAppeal
(Memphis), 24 June 1923, p. 1; Scopes Dined Says Fight Is fot Liberty, p. 1;
Drab Views Bared Before Capacity Crowd in Speech, KnoxviUe Journal, 24
June 1923, p. 1.
86. Arthur Garfield Hays, City Lawyer (New York: Simon fit Schuster, 1942),
212.
87. Hicks to Bryan, 23 June 1925: Drab Views Bared, p. I.
88. James Gibson, Evolution Stalks State Bar Meeting, CommercialAppeal
(Memphis), 17 June 1913, p. 1; Keeblers Attack on Legislation Is Not Sus
tained, KnoxviUeJournal, 16 June 1923, p. 1.
89. $io,ooo Defense Fund Is Asked for Scopes; To Be Spent on Case in
Lower Courts," New York Times, 21 June 1923, p. 1.
90. Anti-Evolution Act Invasion of Rights Malone, KnoxviUe Journal, 28
June 1925, p. 1.

91.
Simpes Goniud, Here, Plans lor Evolution Case,* Chicago Tribune, 30
June 1923, p. 691.
Scopes Trial Fotxl lor Thought, Colby,* KnoxvilleJournal, 23 June 1923,
p. 1.
93. Rogers Sidesreps Evolution Trial,* Nashville Banner, 31 May 1923. p. 1.
94- Scopes Trial Call T s t Free Speech,* Chattanooga Timet, 23 June 1923, p.
3; Malone Pays His Respects to W. J. Hryait, Chattanooga Timet, 16 June 1925,
p. 3; Malone Says Constitution Fating Test, Chattanooga 'I m et, 27 June 1923,
p. 3; Says Legislature Cant Make Morals,* Nashville Banner, 28 June 1923, p. 3.
93. W. B. Mart in Sue and Herbert Hkks, 10 June 1923, in Hicks Iaprts.
96. "Dr. Neal Says Renaissance Now Dawning," Chattanooga Timet, 30 June
1913, p. r, 'Scopes Dined Says Fight Is for Liberty,* p. 1.
97. "Scopes Attorney Fight Dayton Trial," New York Tim a, 4 July 1923, p.
"Federal Judp Refina to Take Jurisdiction in Scopes Case; Trial Opens Friday
in Dayton,* Chattanooga Tima, 7 July 13123, p. 1; Scopes, Center o f the Storm,
78-82.
9V. "Federal Judge Refuses,* p. 1.
99.
Mencken, Monkey Trial, 44 (reprint o f 13July 1923 article),
too. Broadcast o f Scopes Trial Unprecedented, Chicago Tribune, 3 July
1923, sec 7, p. 6; Philip Kinsley, 'Dayton Raises Curtain Soon," Nashville Ban
ner, s Joly 1925. p. 6.
101. Mcndccn, Monkey Trial." 4) (reprint o f 13 July 1923 anide). Masons
activities in Tennessee were discussed in Joe Maxwell, Building the Church (of
God in Christ)." Christianity Today, 8 April 199$, p. 25.
roa. Dayton Keyed Up fur Opening Today o f Trial o f Scopes.* New York
Tima, 10 July 1913, p. l
103. T. W. Callaway. "Dayton Bootblack Gives Preacher His Definitiun of
Fundamentalism,* Chattanooga Tim a, 8 July 1923, p. 1.
104. Dayton Cheers the Commoner,* Chattanooga Timet, 8 July 1923, p. r.
103. Bryan in Dayton. Calls Scopes Trial D ud to the Death," New York
lim a , 8 June 1923, p. 1.
106. Visitors Come on Kvciy Train,* Nashville Banner, 9 July 1913, p. 3.
107. W. C. Cross, Bryan, Noted Orator, in Favor at Dayton, KnoxvilleJour
nal, 10 July 1923, p. 1.
108. "Bryan Threatens National Campaign to Bar Evolution." New York
Times, 8 July 1923, p. 1.
109. Philip Kinsley, "Btyan Gets Jump on Defense lawyers,* CommercialAp
peal, 9 July 1923, p. 1.
no. Transcript, 139.
111. 'Malone Glad Trial Starts on a Friday, Chattanooga Tima, 10 July 1923,
p.x.
112. Ibid.; Charles Francis Potter, "Ten Years After the Monkey Show Im
Going Bade to Dayinn," liberty, 18 September 1933, p. 36.
113- Clarence Darrow, The Story o f My Lij (New York: Grossct. 1932). 231.

114. Darrow Loud in His Protest, Nashville Banner, 8 July 1923, p. 1.

113.
Dayton Keyed Up," p. 1; Philip Kinsley, Invoke Divine Guidance for
Evolution Case, Chattanooga Times, 10 July 1925. p. 1.
B l m A l t i: lk R a u n d l a r

1. Sterling Tracy, No Modernists Named on the Scopes Jury; All Believe

in Bible," CommercialAppeal (Memphis), n July 1923, p. 1.
2. Scopes Jury Chosen with Dramatic Speed," New York Times, 11 July
1915, p. 1.
}. Dayton Disappointed." Chattanooga Times, ii July 1925, p. 1.
4- Clarence Darrow. The Story o f My Life (New York: C russet, 1932), 256.
5. Arthur Garfield Hays, le t Freedom Ring (New York: Livcright, 1928). 34.
6. Scopes Jury Chosen with Dramatic Speed," 1.
7. Ibid.; Quasli Indictment but Return New One." Nashville Banner, 10
luly 1925, p. 1.
8. John T. Scopes, Center o f the Storm: Mortom o f John T. Scopes (New
York: Holt, 1967), 102-3.
9. W. J. Bryan 10 S. K. Hicks, 23 June 1925, in Hicks Papers.
to. Darrow, My Life, 256.
11. Scopes, Center o f the Storm, 103; Hays, le t Freedom Ring, 76-77; Tran
script, 3,109.
12. Transcript, 41; Tracy, "No Modernists Named on the Scopes Juiy," 1.
13. Transcript, 29-36.
14. Transcript, 13 -14; Hays, Let Freedom Ring. 37; Watson Davis, School of
Science for Rhea Couiuy," Chattanooga Timet, tr July 1923, p. 1.
13. Transcript. 14.
16. H. 1- Mencken, Ihe Monkey Trial: A Reporter's Account, in Jerry D.
Tompkins, ed., D-Days at Dayton: Reflection on the Scopes Trial (Baton Rouge:
loutsiana State University Press, 1963), 38-39 (reprint o f 11July 1913 article).
17. Tracy, N o Modernists Named on the Scopes Jury," 1.
18. "A Typical Southern Jury," Pittihnrgh American, 17 July 1923, p. 4.
19. Transcript, 43.
20. Transcript. 7-9.
it. Davis. School o f Science for Rhea County," 1.
22. Transcript, 43.
13.
Jack Lait. Scopes Trial Keys Up Dayton." Nashville Banner, rz July 1925.
p. 1.

Dayton's Police Suppress Skeptics, New York Timet, II July 1923, p. 1.

if. Mencken, Monkey Trial," 40 (reprint o f 13 July 1923 article).
26. Ralph Perry, " lo u d Speaker" for the State, Nashville Banner. 13 July
24.

1923, p. 1.
27. Hostility Grows in Dayton Crowd; Champions Clash, Art York
Timet, 12 July 1923, p. 1.

a8. Ibid.
29. Dayrons One Pro-Evolution Pastor Quits as 'llu a t Ban Dr. Potter from
Pulpit," Ntta York Tima, 13 July 1925. p. I. (Article ride refers to Howard G. Byrd,
pastor o f Daytons northern Methodist church, who quir alter his invitation to let
Potter deliver the Sunday sermon was overruled by the congregation.)
30. "Daytons One Pro-Evolution Pastor Quits,* 1.
31. Crowds Jam Court to See Champions, New York Tima, 14 July 1925,
p. 1.
32. Harrow, My Life, 259.
33. Transcript, 45.
34- Transcript, yet.
35. Transcript, 55.
36. Ttanscripr, 56-57; Hays, Let Freedom Ring, 42-43.
37. Clash o f Attorneys," Nashville Banner, 13 July 1925, p. 3.
38. Transcript, 66.
39. Transcript, 66-68.73.
40. Lively
in Move m Quash Indictment, Chattanooga Tim a, 14
July 1925, p. 1.
41. D itto*), M y Life, 259-60.
42. Dirrow Scores Ignorance and Bigotty SrAing to Quash Scopes Indict
ment," New York 'lim a, 14 July 1925, p. 1.
43. Transcript, 75.
44- Transcript, 79-84,
45. Transcript, 77-87.

46. Harrow Scores Ignorance and Bigotry," i.

47. Mencken, "Monkey Trial, 41 (reprint o f 14 July 1925 article).
48. Harrow Scores Ignorance and Bigotry, 1.
49. Philip Kinsley. Liberty at Stake if Law Stands, Darrow Says, Chicago
Tribune, 14 July 19x5, p. 1.
50. Joseph Wood Knnch. Damtw vs. Bryan,* Nation, 29 July 1925, p. 136.
51. Hays, Let Freedom Ring, 46.
51. lively Clashes in Move 10 Quash Indictment," 1.
53. Darrow, My Life, 257.
54. Darrow' Paradise," Commercial Appeal (Memphis), 15 July 1925, p. 1.
55. Mencken, Monkey Trial,' 41 (reprint o f 14 July 1925 article).
56. Hays, lo t Freedom Ring, 41.
57. Transcript, 89-90.
yH. Transcript, 5)0-91; Stormy Scenes in the Trial o f Scopes as Darrow
M ows to Bar AH Prayers," New York Tim a, 15 July 1925. p. l
59. Transcript. 92.
60. Staling Tracy, Lawyers Our for Gore When Evolution Trial Starts to
Get Rough," Commercial Appeal (Manphis), 15 July 1925, p. 1.
6s. Transcript, 99-94; Weird Adventures o f 200 Reporters at Tennessee
Evolution Trial, Editor & Publisher, 18 July 1925, p. 1.

( l . Tracy. Lawyers Our for Gore, i.

6). Transcript, 97, 98,101.
64. Scopes, Center o f the Storm, 124.

B l m Y e d : Y z y i l i n D a v a s i
1. Ralph Perry, Defense Calls Dr. Metcalf, Nashville Banner, 16 July 1925,
6.
2. John T. Scopes, Center o f the Storm: Memoirs o f John T. Scopes (New
York: Holt, 1967), 138-39.
3. Schoolboy Testimony States Program Now,* Chattanooga Times, 14
July 1925, p. 2.
4. Transcript, 112.
5. Transcript, 113-16.
6. Transcript, 113-1$.
7. Sterling Tracy, Scientific Evidence, Issue in Scopes Case, Is Pondered
by Court,* Commercial Appeal (Memphis), 16 July 192$, p. 1.
8. H. L. Mencken, The Monkey Trial: A Reporter's Account. in Jerry D.
Tompkins, ed., D-Days at Dayton: Reflections on the Scopes Trial (Baton Rouge:
Louisiana State Univenity Press, 1965), 44 (reprint o f 14 July 192$ article).
9. Transcript, 121-22.
10. Transcript, 127.
11. Transcript, 129-31.
12. Transcript, 133.
13. Scopes, Center o f the Storm, 136,188.
14. Transcript, 138.
1$. Mencken, Monkey Trial, 4$ (reprint o f 7 July 192$ article).
16. Transcript, 139.
17. Darrow Puts First Scientist on Stand to Instruct Scopes Judge on Evolu
tion; State Completes Its Case in One Hour, New York Tima, 16 July 192$,
p.

p. 1.

18. Sterling Tracy, Malone Wins Cheers from Dayton People on Answer
ing Bryan, CommercialAppeal (Memphis), 17 July 192$, p. 1.
19. Transcript, 153.
20. Transcript, i$6-6o.
21. Transcript, 163-64, 166-67, >69; Prosecution Moves to Exclude Ex
perts, Nashville Banner, 16 July 1925, p. 1.
22. Philip Kinsley, They Call Us Bigocs When We Refuse to Throw Away
Our Bibles, CommercialAppeal (Memphis), 17 July 191$, p. 1 ( Chicago Tribune
wire story).
23. Transcript, 170.
24. Clarence Darrow, The Story o f My Life (New York: Grosset, 1932), 263.
2$. Transcript, 170-80.
26. Transcript, 180-82.

27- Scopes, Center o f the Storm, 147-48.

28. Transcript, 1X4-88.
19.
Sterling Tracy, Malone Wins Cheers from Dayton People on Answer
ing Bryan, Commercial Appeal (Memphis), 17 July 1925, p. I; Arthur Garfield
Hays, Let Freedom Ring (New York: Liveright, 1928), 6566; John Washington
Butler, For Heaven's Sake! Commercial Appeal (Memphis), 19 July 1925, p. 3;
Scopes, Center o f the Storm, 154-56.
30. Transcript, 190-99; Tracy, Malone Wins Cheers, 1.
31. Ralph Perty, Eventful Hour o f Scopes Trial, NashvilU Banner, 17 July
1925, p. 1.
32. Bryan Defends Tennessee and Its Law; Calls Evolution Attack on Church;
Spirited Debate on Expen Evidence," New York Times, 17 July 1925, p. 1.
33. Kinsley, They Call Us Bigots, l
34. Transcript, 185.
35. Transcript, 201-3 (emphasis added); Scopes, Center o f the Storm, 158-59;
Judge Shatters the Scopes Defense by Barring Testimony o f Scientists; Sharp
Clashes as Darrow Defies the Court, New York Times, 18 July 1925, p. 1.
36. Transcript, 204-9; Hays, Let Freedom Ring, 67-68.
37. Transcript, 207-9; Sterling Tracy, Scientists Excluded, Danow Spends
a Day Strafing1the Judge, CommercialAppeal (Memphis), 18 July 192;, p. 1.
38. Mencken, Monkey Trial, 50 (reprint of 18 July 1925 article).
39. Weird Adventures of 200 Reporters at Tennessee Evolution Trial, Edi
tor & Publisher, 18 July 1925, p. 1.
40. Mencken Epithets Raise Daytons Ire, New York Times, 17 July 1925,
V i-

41. Charles Ftands Porter, Ten Yeats After the Monkey Show Im Going
Back to Dayton, Liberty, 28 September 1935, p. 37.
42. Bill Perry, Scops Defense Facing Defeat, NashviUe Banner, 19 July
1925, p. 1.
43. Defense Counsel at Work on Affidavits, NashviUe Banner, 18 July 1925,
p. 1; Bryans Statement, Commercial Appeal (Memphis), 19 July 1925, p. 1;
John Herrick, Bryan Stirs Up Animus Among Tennessee Folk, Chicago Tri
bune, 20 July 1925, p. 4.
44. Offer o f $10,000 to Stan Bryan University Opens Dayton Campaign
for $1,000,000 Fund, New York Times, 17 July 1925, p. I.
45. Darrows Statement, CommercialAppeal (Memphis), 19 July 192;, p. 1;
Bryan and Darrow Wage War o f Words in Trial Interlude, New York Times,
19 July 1925, p. 1; Biyan Now Regrets Barring o f Expens, New York Times, 18
July L925, p. 2.
46. Henick, Biyan Stirs Up Animus, I.
47. Defense Counsel Make Ready for Final Battle, NashviUe Tennessean, 19
July 1925, p. 1.
48. Perry, Scop s Defense Facing Defeat, 1.
49. Transcript, 211.

50. Transcript, 216-80.

51. Transcript, 225-27.
52. Scopes, Center o f the Storm, 114.
53. Bryan, Made Witness in Open Air Court, Shakes His Fist at Darrow
Amid Cheers; Apology End Contempt Proceedings, New York Times, 21 July
1925, p. I.
54. Defense Counsel Make Ready for Final Battle," 1.
55. Scopes, Censer o f the Storm, 166.
56. Transcript, 288.
57. Big Crowd Watches Trial Under Trees," New York Times, 21 July 1925,
P- I58. Ralph Perry, Added Thrill Given Dayton," Nashville Banner, 21 July
f92j, p. i.
59. Darrow, My L ifi, 267.
60. Transcript, 285.
61. Transcript, 302.
62. Hays, Let Freedom Ring, 77.
63. Scopes, Center o f the Storm, 178.
64. Transcript, 302.
65. Bryan, Made Witness in Open Air Court," I.
66. Transcript, 299.
67- Transcript, 304.
68. Ralph Petty, Added Thrill Given Dayton,' NashviUe Banner, 21 July
191s. p - 1.
69. Sterling Tracy, Darrow Quizzes Bryan; Agnosticism in Clash with Fun
damentalism," CommercialAppeal (Memphis), 21 July 1925, p. 1.
70. Clarence Darrow to H. L. Mencken, 15 August 1925, in H. L. Mencken
Collection, New York Public Library, NY.
71. Transcript, 305.
72. Transcript, 306-8.
73. Transcript, 311-12.
74. Corinne Rich, Jurors Know Least About Scopes Trial, CommercialAp
peal (Memphis), 22 July 1925, p. I.
75. Scopes Fined $100," Chattanooga Times, 22 July 1925, p. 1.
76. Sterling Tracy, Scopes Is Convicted; Draws $100 Fine for Teaching
Evolution," CommercialAppeal (Memphis), 22 July 1925, p. 1.
77. Transcript, 316-17.
B l m S e k iz : B r D n e m i n S o n u
1. L-awrence W. Levine, Definder o f the Faith: William Jennings Bryan, The
Last Decade, 191S-192; (New York: Oxford University Press, 1965), 355.
2. Commoner Propounds 9 Specific Questions to Chicago Attorney,"
KnoxvilleJournal, 22 July 1925, p. 8.

j. Dayton Hears Parting Shots, NashviUe Banner, 22 j uly 1925. p. 4.

4.
Bryan Doesn't Claim T o Know Everything; He Replies to Foes."
CommercialAppeal (Memphis), 23 July 1925, p. 1.
3.
Transcript, 338. (Bryans unused closing argument was printed as a sup
plement in the unofficial published venion o f the trial transcript.)
6. George F. Milton, A Dayton Postscript, Outlook 140 (1925), 332. For a
similar enmmenr, see Miltons editorial, Disgraceful Performance, Chat
tanooga News, 21 July 1923, p. 8.
7. Ray Ginger, S ix Days or Forever? Tennessee v, John Thomas Scopes (Lon
don: Oxford University Press, 1938), 192; Bryan Satisfied with His Recent Cru
sades, CommercialAppeal (Memphis), 23 July 1925. p. 3.
I. Grace Dener Bryan n>Judge Sue Hicks, 12 April 1940, in Hiclu Papers.
9. William Jennings Bryan and Mary Baird Bryan. The Memoirs o f William
Jennings Bryan (Philadelphia: United, 1923), 483-86.
10. Transcript. 339.
II. Irving Stone, Clarence Darrow fir the Definse (New York: Doubled ay,
1942), 464; Joseph Wood Krnnch, The Great Monkey Trial, Commentary
(May 1967), 84; Robert D. Linder, 'Fifty Yeats After Scopes: lessons to t a r n , a
Heritage to Reclaim, Christianity Today, 18 July 1975. p. 9.
12. Arthur Garfield Hays, lo t Freedom Bing (New York: Lhnctight, 1928),
79-80.
13. Dayton Snap Shoes, NashviUe Banner, 12 July 1925, p. 8.
14. "Dayton Back to Earth," Commercial Appeal (Memphis), 23 July 192;,
p. t; Daytons Subsidence, NashviUe Banner, 22 July 1923, p. 8; John T.
Scopes, Center ofthe Storm: Memoirs o f John. T. Scopes (New York: Holt, 1967),
199515. Scopes, Center o f the Storm, 194,106-7.
16. Russell D . Owen, T h e Significance o f die Scopes Trial, Current History
12 (19*5). 7517. Herbert E. Hicks to Ira Evans Hicks, 12 July 1923, in Hides Papers:
Malone Talks at Follies,* New York Times, 14 July 1923, p. 13; Arthur Garfield
Hays, The Strategy o f the Scopes Defense, The Nation, 3 August 1925, p. 158.
18. H. L Mencken, The Monkey Trial; A Reporters Account, in Jerry D.
Tompkins, ed., D-Days at Dayton: Reflections on the Scopes Trial (Baron Rouge:
Trairenna State University Press, 1963). 31 (reprint o f 18 July 1923 article); Says
Evolution Laws Will Beaune General, CommercialAppeal (Memphis), 23 July
1923. p. 419. Ralph Pcrty, Both Won in Scopes Hearing, NashviUe Banner, 22 July
1913, p. L
20. T. W. Callaway, T h in k Darrow Met His March," Chattanooga Timet,
12 July 1923, p. 13 W. S. K m c, Declares Bryan Shorn o f Strength, C'hattanaoga Times, 22 July 1923, p. 1.
21. Real Religion and Real Science. Commercia l Appeal (Memphis), 26
July 1915, sec. 1, p. 4.

22. Frank K. Kent, On the Dayton Firing Line, The New Republic 43
(1923), 259.
23. Knded at Last, New York Timet, 22 July 1925, p. 28; As Expected,
Bryan Wins, Chicago Tribune, 22 July 1923, p. S.
14. Daytons Amazing Trial," Literary Digest, 2; July 1925, p. 7.
25. *2,000,000 Words Wired to the Press, New York Tima, 22 July 1925, p. 22;
-Die End in Sight at Daytnn, New York lim a , 18July 1925, p. 12; Transcript, 316.
26. 1toward W. Odum, Duel to the Death, Social Tones 4 (1925), 190.
27. His Death Dramatic, New York World, 27 July 1923, p. 16.
28. Scopes, Center o f the Storm., 203; G . W. Rappkyea 10 Forrest Bailey, 7
August 1925. in ACLU Archives, vol. 274; Austin Peay, The Passing ofWitUam
Jennings Bryan, in Austin Peay, A Collection o f State Papers and Political A d
dresses (Kingsport, TN: Southern, 1929), 450.
29. "Comment of Press o f Nation on Bryans Dcarh, New York lim a , 27
July 1925, p. 2.
30. Charles O. Oaks, 'Death o f William Jenninp Bryan, in Norm Cohen.
Scopes and Fvrdiuioo in Hillbilly Songs," JFM F Quarterly 6 (1970), 176; W. B.
Riley, Bryan: The Great Commoner and Christian, Christian Fundamentals
m School andChurchy (October 192$). 9,11.
31. Evolution Issue in Congress, Fnrccasr, Commensal Appeal (Memphis),
}o July 1925. p. 1.
32. Mississippi May Ban Theory o f F.volurion, Commercial Appeal (Mem
phis), 31 July 192J. p. 1;. Tennessee Man Attacks Evolution, (larum -ledger
(Jackson), 9 February 1926, p. 3.
33. Frank R. Kent, On the Dayton Firing Line,* The New Republic 43
(1923), 260; Dr. John Roach Stratoc Challenges Darmw, Johnstown Demo
crat, 10 August 1923. p. 16 Riley, Bryan: The Great Commoner and Christ
ian. 11. About the same rime, J. Frank Norris compared Bryan standing against
Darrow to Moses challenging Pharaoh and "Martin Luther hurling his thesis
|r] at. Pope Leo X. It is the greatest bairle o f the centuries. See James J.
Thompson, Jr., Trial as by Fire: Southern Baptists and the Religious Ctmirovtnia
o f the 1920s (Macon. Ga.: Mercer University Press, 1982), 132.
34. Cohen, "Scopes and Evolution in Hillbilly Songs, 176 81; Demand for
Special Record, Talking Machine World (13 September 1923). 83; sec also McJ
K. Wilboit. Musk of the Scopes Monkey Trial, typescript, Bryan College
Music Department, Dayton, Tennessee, 2993. The country musk' classic. A
Boy Named Sue, a distant cousin o f these Scopes songs, was inspired by the
Scopes prosecutor Sue Hicks. Juanita Glenn, Judge Srill Recalls Monkey
Trial*-- 50 Years later, Knoxville Journal, 11 July 1975,17.
35. H. L. Mencken, Editorial, American Mercury 6 (1923), 159.
36. Ronald L Numbers, The. Scopes Trial: History and legend, Southern
Culture (Ibnhcomittg); Dayton and After, Nation 121 (1923), 133- 36;
Mencken, Editorial, 160; Maynard Shipley, The War on Modem Science (New
York- Knopf' 1927), J-4,

37- Darrow s Blunder,' New York World, 23 July 1925 p. 18; Darrow Be
trayed Himself, Times-PUayttne (New Orleans), 23 July 1915, p. 8.
38. The Scopes Case Counsel, Religious Weekly Review, 27 June 1925, in
ACM J Archives, vol. 276; Brower Eddy 10 John R. Neal, 10 September 1925. in
ACLU Archives, vol. 274; Edwin Mims, Mudern Education and Religion, 6.
in Mims Papers; Raymond B. Fosdick to Roger N. Baldwin, 19 October 1925, in
ACLU Archives, voL 274; Roger N. Baldwin to Raymond B. Fosdkk, 21 Octo
ber 1925, in ACLU Archives, vol. 274.
39. ACLU Executive Committee, "Minutes," 3 August 1925, in ACLU
Archives, vol. 279; Forrest Bailey to Clarence Darrow, 2 September 1925, in
ACLU Archives, vol. 275 (quoting from earlier letter to Neal); Rappleyea to Bai
ley, 7 August 1923.
40. Forrest Bailey to Charles II. Strong, 12 August 1925, in ACLU Archives,
vol. 274 (similar letters in same volume); The Conduct nf the Scopes Trial,
The New Republic 43 (1915), 331.
41. Bailey to D umuw, 2 September 1925; Clarence Darrow to Fonest Bailey,
4 September 1925, in ACLU Archives, voL 274.
42. Forrest Bailey to Walter Ncllcs, 4 September 1915, in ACL.U Archiver,
vol. 274; Mr Hughes and the Tennessee law , New York World. 3 September
192), p. 8; Arthur Garfidd Hays to Walter Ndlcs, 9 September 1925, in ACLU
Archives, voL 274; Walter Ndlcs m Arthur Garfidd Elays. 10 September 1925,
in ACLU Archives, vnL 274.
43. Transcript, 288; Mencken, 'Monkey Trial 51 (reprint o f 18 July 192; ar
ticle); Joseph Wood Krutch, Darrow vs. Bryan, Nation, 29 July 1923, p. 136;
Maynard M. Metcalf al. to Michael 1. Pupm, 17 August 1923, in Darrow
Paper*.
44. Fonest Bailey to John T. Scopes d o Clarence Darrow, 29 September
1923, in ACLU Archives, vol. 274.
45. Clarence Darrow to Forrest Bailey, to February 1926, m ACM1 Archives,
vol. 199; Fonest Bailey to E'ranklin Reynolds, 23 December 1925, in ACLU
Archives, voL 274. For an example of local attorneys handling matters, stx
Franklin Reynolds to Forrest Bailey, 10 December 1925. in ACLU Archives, vol.
7446. See, c.g Forrest Bailey to Walter Ndlcs. 4 September 1923, in ACI.U
Archives, vol. 274; Forrtst Bailey to Frank H. O Brien, 3 December 1913, in
ACLU Archives, vol. 274.
47. 1C. T. McConnico to Charles I. Cornelius, iti September 1926, in Peay
Papers, GP 40 -2 4
48. Austin Peay 10 Saniud Untcrmycx, 19 September 1925, in Peay Papers,
GP 4 0 -2 4
49. 'Condensed Minutes o f Annual Meeting, Journal o f the Tennessee Acad
emy e f Sciences I (1925). % Wilson L Newman to Austin Peay, 5 December 1923.
in 1eay Papers, GP 40-13.
50. For the correspondence to Peay on this matter, see Peay Papers, GP 40-13.

which also includes a Nashville Banner article summarizing the leicers. For the
AC1.U offer to support a challenge to the Mississippi law, see American Civil
Liberties Union, Press Service.* 10 March 1916, in ACI.U Archives, vol. 199.
51. George F. Milton to Austin Peay, 8 August 1925, in Peay Papers, GP
40-24: Franklin Reynolds 10 Forrest Bailey. 18 March 1916, in ACLU Archives,
vol. 299: John T. Scopes to Roger N. Baldwin, 8 August 1926, in ACLU
Archives, vol. 299.
52. Foifcst Bailey 10 Arthur Garfield Hays, 5 January 1926, in ACLU
Archives, vnl. 299; Forrest Bailey tu Robert S. Kccblrt, 5 January 1916, in ACLU
Archives, vol. 299; Arthur Garfield Hays ro Forrest Bailey, 6 January 1926, in
ACLU Archives, vol. 299; Robert S. Keebler 10 Forrest Bailey, 9 Fehruary 1926,
in ACI.U Archives, vol. 299; Arthur Garfield Hays tu Walter NcUes. 9 Septem
ber 1925, in ACLU Archives, vol. 274. Bailey miscounted the number o f Ten
nessee and non-Tcnncsscc lawyers on the defense brief. Thete were five
"foreigners* (Darrow, Malone, Hays, Roacnsohl, and the ACLU attorney Wal
ter I I. Poliak), and four natives (Neal, Keebter, Spurlock, and a local attorney
named Frank McFDwee, who had advised the defense throughout the trial and
appeal).
33. John Randolph Neal lo Forres! Bailey, T Fehruary 1926, in ACLU
Archives, vol. 299.
54. Reply Brief and Argument for the Stare of Tennessee," State v. Scopes,
154 Tcnn. 105 (1926), pp. 14, 78-80, 380 (emphasis in original).
55. Brief and Argument o f the Tennessee Academy o f Sciences as Amicus
Curiae," Scopes v. State, 154lenn. 105 (1926), pp. 16,90,154.
56. World Awaits Scopes Hearing Here Monday," Nashville Banner, 30
May 1926, p. 1; State Defends Anti-Evolution Law," Knoxville Journal, 1 June
1916, p. t.
57. Supreme Court Hears Scopes Case," Nashville Banner, 31 May 1926, p. I.
58. Ibid.; Anri-F.volutinn Law Called Capricious',' Commercial Appeal
(Memphis), 1June 1926, p. 1.

59. Supreme Court Hears Scopes Case," 1.

60. William Hutchinson, Darrow Makes Fervid Plea, Nashville Banner, I
June 1926, p. 1.
61. Scopes Case Rests in Hands o f States Highest Tribunal.* Knoxville
Journal, 2 June 1926, p. t; Darrow and McConnico Speak in Scopes Case,"
Nashville Banner, I June 1926, p. 1.
62. Ibid.; Darrow Declares Science as Real as Religion," Chattanooga lim es,
l June 1926, p. r.
63. Argument o f Clarence Darrow," Scopes v. State, 154 Tenn. rt>5 (1926),
pp. 17, 26-28, in Darrow Papers; Hutchinson, Darrow Makes Fervid Pled.* I:
Hays. Let Freedom Ring. to.
64. Hays, Let Freedom Ring, S; Religious Issue Flares in Scopes Case
Pleas, Chattanooga Timet, 1 June 1926, p. 1; Scopes Case," 1 (Associated Press
wire story).

6). Forrest Bailey to Clarence Darrow, 3 Jgne 1916, in ACLU Archives, vol.
299; Clarence Darrow to Foncst Bailey. 9 June 1926. in ACI.U Archives, vol.
199; Roger N. Baldwin 10 JohnT. Scopes, 10 August 1926, in ACLU Archives,
vol. 299; Wolcott 11. Pitkin to Felix Frankfurter, in ACI.U Archives, vol. 299.
66. Scopes, Center o f the Storm, 237.
67. Scopes v. State, 134 Tenn. 103,189 S.W. at 363. 364, 367. 370 (1917).
68. Ibid., 189 S.W. at 367.
69. Scopes Goes Free, bur Law Is Upheld, New York Times, 16 January
1927, p. 1; Will Ask Court to Rehear Case," Nashville Banner, 17 January 1927,
P ,1

70. Finis Is Written in Scope Case," Nashville Banner, 16 January 1917,

P-171. Uda B. Robertson to Governor I'eay, 11 August 1925, in Pcay Papers, Cl

40-I).

72. Shipley, War on Science, itt.

73. Sec, C-g., Virginia Gray. Anti-Kvolurinn Sentiment and Behavior: The
Case o f Arkansas.' Journal o f American History 62 (1970), 337-63.
74. Malone Talks," 13; the Inquisition in Tennessee, The Forum 74
(1923), 139; Edwin Mims. Mr. Mencken and Mr. Sherman: Smartness and
Light, in Mims Papers, box 19; F-dward J. Larson, Trial and Error. The Ameri
can Controversy Over Creation and Evolution (New York: Oxford University
Press, 1989), 83-84.
75. Hayx, Strategy of the Scopes Defense," 137; Clarence Darrow. The Story
o f My Life (New York: Grosser, 1932), 267. See also Hays, Let Freedom Ring, 79;
Arthur Garfield Hays, City Lawyer {New York: Simon Be Schuster, 1942). 213.
76. W. B. Riley, The World's Christian Fundamentals Association and the
Scopes Trial." Christian Fundamentals in School and Church 7 (October 1923),
39- 40.
77. Charles A. Baird and Mary R. Baird, The Rite o f American Civilization,
vol. 2 (New York: Macmillan, 1928), 751-53.
78. Preston William Slosson, The Great Crusade and After (New York:
Macmillan, 1931). 432-33. For a similar account, sec William W. Sweet, The
Story o f Religion in America (New York: Harper, 1930), 313.
79. Paxton Hibbon. I'cerlest leader William Jenningr Bryan (New York: Far
rar, 1929). 402 (quote); Morris R. Werner, Bryan (New York: Harcourt, 1929),
JJ9- 5S80. For an extended analysis of this issue, see Paul M. Waggoner, "The His
toriography of the Scopes Trial: A Critical Re-evaluation. TrinityJournal (new
scries), 5 (1985), [61.

B l m D o k u z : y k n n Y e n d e n A n l a t i m i

t. Frederick Lewis Allen, Only Yesterday: An Informal History o f the Nine

teen-Twenties (reprint, New Yoik: Harper, 1964), 163-71.

2.
Ibid., 16364, 170; ( Jarenrr Darrow, The Story o f My life (New York:
Grosset, 1932), 267.
3.. Allen, Only Yesterday, vii-viii.
4. Roderick Nash, The Nervous Generation: American Thought, ipiy-rpjo
(Chicago: Rand McNally, 1970), 5-8. See also Darwin Payne, The Making o f
Only Yesterday: Frederick Lewis Allen (New York: Harper, 1975), 98-103.
5. Emst Mayr, personal communication, 1 December 1995.
6. Allen, Only Yesterday, 168-70; Paul M. Waggoner, The Historiography
o f the Scopes Trial: A Critical Re-evaluation,' Trinity Journal (new series), 5
(1985), 161.
7. Gaius Glen Atkins, Religion in Our Times (New York: Round Table,
1932), 250-52; Mark Sullivan, Our Times: The United Stases, spoo~ip2f (New
York: Scribner's, 1935), 644.
8. William W. Sweet, The Story o f Religion in America (New York: Harper,
1930). 513; William W. Sweet, The Story o f Religion in America, rev. ed. (New
York: Harper, 1939); Irving Stone, Clarence Darrow fin the Defense (Garden
City: Doubleday, 1941), 437.
9. W. J. Bryan to Dr. Howard A. Kelly, 17 June 1925, in Bryan Papers; John
Thomas Scopes to Editor, Forum (June 1925), mtvi.
10. William Vance TroUinger, Jr., Introduction, in William Vance
TroUinger, Jr., ed., The Antievolution Pamphlets o f WiUiam Bell Riley (New
York: Garland, 1995), xvii-xviii.
11. Howard W. Odum, An American Epoch: Southern Portraiture in the Na
tional Picture (New York: Holt, 1930), 167-68. For a similar comment later in
Lhe decade, see Howard W. Odum, Southern Regions oj the United States
(Chapel Hill: University o f North Carolina Press, 1936). 501, 527.
12. C. H. Thurber to W. J. Bryan, 21 November 1923, in Bryan Papers: W. J.
Bryan ro C. H. Thurber, iz December 1923, in Bryan Papers.
t3- Compare George William Hunter, A Citric Biology (New York: Ameri
can, 1914), 193-96, 235, 404-6, 423, with George William Hunter, A New Civic
Biology (New York: American, 1926), 250, 383, 411-11, 436. For a broad analysis
of multiple texts, see Judith V. Grabner and Peter D. Miller, "Effect o f the
Scopes Trial, Science 185 (1974), 83Z-37; Gerald Skoog, The Topic o f Evolu
tion in Secondary School Biology Textbooks: 1900-1977, Science Education 63
(l979)> 620-36; Edward J. Larson, Trial and Error: The American Controversy
Over Creation and Evolution (New York: Oxford University Press, 1989),
84-88.
14. Ronald L. Numbers, The Creationists: The Evolution o f Scientific Cirationism (New York: Knopf, 1992), too; Edward B. Davis, Introduction, in
Edward B. Davit, ed., Ilse Antievolution Pamphlets o f Harry Rimmer (New York:
Garland, 1995), xvi-xix.
15. George M. Marsdcn, Fundamentalism and American Culture: The Shap
ing o f Twentieth-Century Evangelicalism, iSyo-rp2s (New York: Oxford Univer
sity Press, 1980), 184-85.

16. Joel A. Carpenter, Fundamentalist Institutions and the Rise o f Evangel

ical Protestantism, 1929-1942, Church History 49 (1980), 62-75 (Carpcnte
quote from Marsden, Fundamentalism and American Culture, 194).
17. Ronald L. Numbers, The Creationists," in Martin E. Mart), ed., Fun
damentalism and Evangelicalism (Munich: Saur, 1993), 261.
18. John 18:36 (AV): 1 Cor. 1:20 (AV).
19. Ill Ely Away, in Wonderful Melody (Hartford, Conn.: Hanford Music
1931).
20. Richard Hofstadtcr, The American Political Tradition: And the Men Wh
Made It (New York: Knopf, 1948), 199-202. For later, more balanced presenta
rions, soc Iawrence W. Levine, Defender o f the Faith: William Jennings Rryar,
The Last Decade, 1911-192$ (New York: Oxford University Press. 1965): Paolo E
Coletta, William Jennings Bryan. Vol. 3. Political Puritan, 1911-192$ (Lincoln
University of Nebraska Press, 1969).
11.
Norman F. Furniss, The Fundamentalist Controversy, 1918-19$! (Ncv
Haven, Conn.: Yale University Press, 1954). 3.
22. William E. Lcuchtenburg, The Perils o f Prosperity. 1914-19$2 (Chicago
University of Chicago Press, 1958), 217-23.
23. Ray Ginger, Six Days or Forever? Tennessee v. John Thomas Scopes (Lon
don: Oxford University Press, 1958), 190-217, 238.
24. Richard Hofstadtcr, The Age o f Reform: From Bryan so F.D.R. (N o
York: Knopf, 1955), 286.
25. Richard Hofstadtcr, William Miller, and Daniel Aaron, The Unite,
States: The History o f a Republic (Englewood Clifis, N.J.: Prenticc-Hall, 1957)
636: Irwin Unger, These United States: The Questions o f Our Past, vol. 2, 6th cd
(Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, 199)), 712; Samuel Eliot Morisoc
Henry Steele Coinraangcr, and William E. Lcuchtenburg, A Concise History i
the American Republic, rev. ed. (New York: Oxford University Press, 1977), 58!
William Miller, A New History o f the United States (New York: Braziller, 1938!
356. A half-dozen other collegiate textbooks published between i960 and 199
contain similar accounts of the trial.
26. See Michael Liencsch, Redeeming America: Piety and Politics in the N e 1
Christian Right (Chapel Hill: University o f North Carolina Press, 1993), 154.
27. Compare Harry Rjmmer, The Theories o f Evolution and the Facts o f Hu
man Antiquity (1929), in Davis, ed., Antievolution Pamphlets, 84-85, with late
pamphlets in this collection; compare with Arthur I. Brown, Science Speaks r

Qsbo/n, "inRonsldL Numbers, ed., 7JeA/t/xrwrfe/Jr/r W'smbtfyfejsburJ. Jim

(New York: Garland, 199$), 14-79, with other worksin this collection.
28. George McCready Price to William Jennings Bryan, 1July 1923, in Bryan
Papers; Says M illions Here Oppose Darwinism," New York Times, 8 Septem
ber 1925, p, 9; George McCready Price, What Christians Believe About Cre
ation, Bulletin o f Deluge Geology 2 (1942), 76.
29. Henry M. Morris, History o f Modern Creationism (San Diego: Master,

19*4), 73-

jo. Jerry Fdwell. The Fundamentalist Phenomenon: The Resurgence o f Conser

vative Christianity (Garden City: Doubleday, 1981), 86.
31..
House Decides Sate to Keep Evolution Act, Chattanooga Times, 20
February 1935, p. 2.
32. Judson A. Rudd to Members o f the Legislature, 15 March 1951, in Scopes
trial file, Bryan College Archives, Dayton, Tennessee.
33. Ibid. For a discussion of this period o f anti-Communist activity by fun
damentalists, sec James Davison Hunter, Evangelicalism: The Coming Genera
tion (Chicago: University o f Chicago Press, 1987), 121-24.
34. Ferenc M. Szasz, William Jennings Bryan, Evolution and the Fundamentalist-Modernist Controversy," in Marty, ed., Fundamentalism and Evan
gelicalism, 109. For an example of a later defense o f Bryan, see Robert D. Linder,
Fifty Years After Scopes: Lessons to Learn, a Heritage to Reclaim," Christianity
Today, 18 July 1975, pp. 7-10.
35. Hunter. Evangelicalism, 120.
36. Ginger, Six Days or Forever! 238.
37. Richard Hofstadtcr, Anti-Intelleclitalism in American Life (New York:
Knopf, 1963), 3,
iJo-3138. Jerome Lawrence and Robert E. Lee, Inherit the Wind: The Genesis &
Exodus o f the Play," Theater A m (August 1957), 33; Elizabeth J. Haybc, A
Comparison Study of Inherit the Wind and the Scopes Monkey Trial'," Mas
ters thesis, University o f Tennessee, 1964, p. 66; Tony Randall, personal com
munication, April 1996.
39. Lawrence and Lee, Genesis & Exodus, 33.
40. Jerome Lawrence and Robert E. Lee, Inherit the Wind (New Yorlc Ban
tam, i960), vii, 4; John T. Scopes, The Center o f the Storm: Memoirs ofJohn T.
Scopes (New York: Holt, 1967), 270.
41. Lawrence and Lee, Inherit the Wind, 3, 7, 64.
42. Joseph Wood Krutch, The Monkey Trial, Commentary (May 1967),
84.
43. Lawrence and Lee, Inherit the Wind, 7, 30, 63.
44. Ronald L. Numbers, Inherit the Wind," Isis 84 (1993), 764.
4;. Lawrence and Lee, Inherit the Wind, 83, 91, 103; Gerald Gunther, per
sonal communication, 17 November 1995.
46. Lawrence and Lee, Inherit the Wind, 32, 42.
47. Ibid., 11215.
48. Andrew Sarris, Movie Guide," Village Voice, 10 November i960, p. 11.
49. Mixed Bag," The New Yorker, 30 April 1955, p. 67; The New Pic
tures," Time, 17 October i960, p. 95; Robert Hayes, Our American Cousin,"
Commonweal 62 (1955), 278; Walter Kerr, Inherit the Wind," New York Her
ald Tribune, 12 April 1955, p. 10: Stanley Kauffmann, O Come All Ye Faith
ful, The New Republic, 31 October i960, pp. 29-30; Sarris, Movie Guide," 11.
The movie version did not win any academy awards, although Tracy was nom
inated as Best-Actor for his portrayal o f Drum mond-Darruw. Interestingly, he

lost to Burt Lancaster, who won it for his performance in the title role of
Elmer Gantry, a pan loosely based on the anricvolutionist pastor John Roach

Straron.
50. Scopes, Center o f the Storm, 210; Juanita Glenn. Judge Still Recalls
Monkey Trial 50 Years Later, KnoxviUe Journal, n July 1975, p. 17. As a
fiercely loyal Democratic politician, Bryan would have had one consolation; the
release o f the movie coincided with the 1960 presidential election, and its thinly
veiled attack on McCanhyism may have contributed to the narrow defeat o f the
Republican partys red-baiting nominee, Richard M. Nixon.
51. Krutch, Monkey Trial," 83.
52. Ibid.; National Center for History in Schools, National Standards fir
United States History: Exploring thr American Experience (Los Angeles: National
Center, I1994]). 180.
53. Carl Sagan, personal communication, 21 November 1995: Howard J. Van
Till, peisonal communication, 27 December 1995.
54. Morris, History o f Modem Creationism, 76-77. For examples o f these at
tempts. see David N. Menton, Inherit the Wind: A Hollywood History of die
Scopes Trial, Contrast (Januaiy 1985), p. t; Euphemia Van Rensselaer Wyatt,
Theater, Catholic World 181 (1955), 226; Phillip E. Johnson, Darwin on Trial
(Washington, D.C.: Regnery, 1991), 4-6.
5$. Martin E. Marty, Righteous Empire: The Protestant Experience in America
(New York: Dial, 1970), 220: Martin E. Marty, personal communication, 29
November 1995.
56. Stephen Jay Gould, Hen s Teeth and Horses Toes (New York: Norton,
1983), 270, 273.
57. Allen. Only Yesterday, 171; Hofsradtcr, Anri-InteUectualism, 129; Lawrence
and Lee. Inherit the Wind, 109; Randall, personal communication, April 1996;
Kauffman. O Come All Ye Faithful." 19.
B 6 l u m O n : U z a k Ya n k il a r
1. The Conduct o f the Scopes Trial," The New Republic 43 (192$), 332.
2. Gitlow v. New York, 208 U.S. 652 (i92j)(free speech); Everson v. Board
of Education, 330 U.S. 1 (i947)(csrablishmcnt clause); McCulluni v. Board of
Education, 333 U.S. 203 (i948)(rdigious instruction); Engel v. Vitale, 370 U.S.
421 (i9<>2)(schooI prayer); Abington School Dist. v. Shempp, 374 U.S. 203
(i9<>3)(Biblc reading). Following these decisions, the ACLU annual report
stated, We arc confident that when more sectarian religious practices arc
brought to the Courts attention, they likewise will be declared unconstitu
tional. American Civil liberties Union, Freedom Through Dissent: 42nd Annual
Report (New York: ACLU, (1963]), 22.
3. For discussions o f this development, sec Arnold B. Grobman, The
Changing Classroom: The Role o f the Biological Sciences Curriculum Study (Gar
den City: Doubleday, 1969), 94-95, 204; Gerald Skoog. The Topic o f Evolu

tion in Secondary School Biology Textbooks: 1900-1977, Science Education 6)

(1979). 632-3}.
4. Bud Lumke, Science Teacher Takes Stand in Evolution Heating,
Arkansas Democrat, 1 April 1966, p. 1; Proceedings, in Appendix, Epperson v.
Arleant 11. 393 U S 97 (196R). 40-60: Teacher Fired on Evolution," KsusxvUU
Journal, ij April 1967, p. 1.
5. The Press-Scimitar Blitzes the Tennessee Anti-Evolution Law, ScrippsHowardNews (August 1967), 9; Monkey Law Bill May Be Decided, NashviiU
Tennessean, 10 May 1967, p. 8.
6. Lorry Daughtrey, House Act Fails to Stir Scopes, Nashville Tennessean,
13 April 1967, p. 1.
7. Prcss-Sdmitar Blitzes Tennessee Anti-Evolution Law, 9.
8. House Votes Down 'Monkey Law, Nashville Banner, 12 April 1967,
p. 1; I May Be Leaving, NashviiU Tennessean, 15 April 1967, p. 4 (editorial car
toon); Daughtrey, House Act Fails ro Stir Scopes, 1.
9. Bill Kovach, Monkey Law Left Out on a Limb, NashviiU Tennessean,
21 April T967, p. 1; Seems Im Still Here, NashviiU Tennessean, 22 April 1967,
p. 4.

10. Monkey Law' Vole Stalled, NashviiU Tennessean, 12 May 1967, p. 12;
Rehired Teacher ro Test Monkey Law Anyway," NashviiU Tennessean, 13 May
1927, p. 1; Overthrow of Monkey Law Asked, Knoxvillt Journal, 16 May 1967,
p. 3; Anti-Evolution Law Brinjp Shame on State, NashviiU Tennessean, 15
May 1976, p. 8; William Bennett, States Monkey Law Repealed by Sena
tors, Commercial Appeal (Memphis), 17 May 1967, p. 1; Scott co End Suit;
Scopes Welcomes Action in Assembly," NashviiU Banner, 17 May 1967, p. 2;
Walter Smith, Monkey Law Dead, but Dayton Residents Recall Famed Trial,
NashviiU Banner, 19 May 1967, p. 14 (national wire service article).
11. State v. Epperson. 242 Ark. 922,416 S.W .id 322, 322 (1967).
12. In Courts Failure, the Barrier Remains, Arkansas Gazette, 8 June 1967,
p. 6A.
13. Peter L. Zimroth, Epperson and Blanchard v. Ark., 20 December 1967.
in Fortas Papers; Peter L. Zimroth, *Supp. Memo," 16 February 1968, in Fortas
Papers.
14. Arthur Goldschmidt to Abe Fortas, 22 November 1968, in Fortas Papers.
15. Louis R. Cohen, Epperson v. Arkansas, 14 December 1967, p. 3, in
John Marshall Harlan Papers, Princeton University Library; Brief for Appel
lants, Epperson v. Arkansas, 393 U.S. 97, p. 8; Brief for Appellee, Epperson
v. Arkansas, 393 U.S. 97, pp. 1, 28-31; "Brief of American Civil Liberties Union
and American Jewish Congress, Epperson v. Arkansas, 39} U.S. 97, p. 2; for ex
ample (Transcript of Oral Arguments), Epperson v. Arkansas, 393 U.S. 97,
p. 14.
16. *No. 7, Epperson v. Arkansas, 18 October 1968, in Fortas Papers. All but
acknowledging the statute's lack o f religious effect, Fortas wrote in the initial
handwritten draft of his opinion, For our purposes, it is unimportant that the

theory o f evolution continues to live and to command substantial adherence,

probably even in Arkansas publicly supported institutions of learning. In Epperson case file. 26 October 1968, in Fortas Papers.
17. Epperson v. Arkansas, 39) U.S. at 102-9.
18. Lemon v. Kurtzman, 403 U.S. 602, 612 (1971); Gerald Gunther, personal
communication, 17 November 1995; Charles Alan Wright, personal communi
cation, 21 November 1993.
19. Epperson v. Arkansas, 393 U.S. at 239 (Black, J., concurring).
20. Epperson v. Arkansas, 393 U.S. at 109. For the added language, compare
the published opinion with Fortass handwritten draft dated 26 October 1968,
in Fortas Papers.
11.
Court Rules in Scopes Case," U.S. Newt and World Report, 21 Novem
ber 1968, p. t6; Making Darwin Legal,' Time, 22 November 1968. p. 41; Evo
lution Revolution in Arkansas,' Life, 12 November 1968, p. 89; Fred P.
Graham, Court Ends Darwinism Ban. New York Times, 12 November 1968.
p .i.
22. Jerome Lawrence and Robert E. Lee, Inherit the Wind (New York; Ban
tam, i960), 89; Epperson v. Arkansas, 393 U.S. at 109. For a typical Bryan plea
for neutrality, see William Jennings Btyan, God and Evolution, New York
Times, 26 February 1922, sec. 7, p. 1.
23. Transcript, 185-87.
24. Epperson v. Arkansas, 393 U-S. at 109.
25. Wendell R. Bird, Freedom from Establishment and Unncutrality in
Public School Instruction and Religious School Regulation, HarvardJournal o f
Law and Public Policy 2 (1979), 179.
26. This vcision o f the quoteand there are several in various creationist
writings, but none with any authoritative reference 10 Darrow himselfap
peared as the introduction to Wendell R. Bird, Crearion-Sciencc and Evolution-Scicncc in Public Schools; A Constitutional Defense in Public Schools,
Northern Kentucky Law Review 9 (1982), 162.
27. George Gallup, Public Evenly Divided Between Evolutionists, Cre
ationists, Los Angeles Times Syndicate, 1982, p. 1 (press release); 76% for Paral
lel Teaching o f Creation Theories, San Diego Union, 18 November 1981, p. A15
(reporting national poll where over 80 percent o f respondents favored either
parallel teaching or exclusive teaching o f creationism).
28. Tenn. Code Ann. sec. 49-2008; Ark. Scat. Ann. sec 80-1663, et- sec- ('981
Supp.); La. Rev. Star. Ann. sec. 17: 286.3 (1981). For a complete discussion of
these statutes and the litigation that they spawned, see Edward J. Larson, Trial
and Error: The American Controversy Over Creation and Evolution (New York:
Oxford University Press, 1989), 125-88.
29. Remember Scopes Trial? ACLU Does, Times-Picayune (New Orleans),
22 July t98i. p. 1.
30. Aguillard v. Edwards, 765 F.ld 1251,1253 and 1257 (5th Cir. 1985); Aguillard v. Edwards, 778 F.zd 223, 226 (5th Cir. l985)(Gee, J., dissenting).

31. Edwards v. Aguillard, 48a U.S. $78, 390, 390 n. 10 (1986); ibid. at 603
(Powell, J., concurring); ibid. ai 638 (Scalia, dissenting)(citarion omitted).
32. Stephen L. Carter, The Culture o f Disbelief How American Law and Poli
tics Trivialize Religious Devotion (New Yorlc Basic Books, 1993), 169, 173-76,
178.
33- Foreword, in Henry M. Mortis, cd.. Scientific Creationism, gen. ed. (San
Diego: Creation-Life, 1974}, iii, v.
34. Bernard Ramm, The Christian View o f Science and Scripture (Grand
Rapids. Mich.: Eerdmans, 1934), 260. Regarding Grahams endorsement, sec
Ronald L. Numbers, The Creationists: The Evolution o f Scientific Creationism
(New York: Knopf, 1992), 185.
35. Tom Curley, New Life in Evolution Debate," USA Today, 27 March
1996, p. 3A; Millicent Lawton, Ala. Board Mulls Taking Stand on Evolution as
Theory," Education Week, 8 November 1993, p. 13.
36. Peter Applebome, 70 Years After Scopes Ttial, Creation Debate Lives,"
New York Times, 10 March 1996, p. 1.
37. Paula Wade, Attempt to Amend Monkey Bill Revives Debate over
Darwin, God and Teacher, Commercial Appeal (Memphis), 3 March 1996,
p. Ai.

38. Andy Sher and Alison LaPolt, Senators Slap Hold on Son o f Scopes
Bill; Sponsor Vows Return," Nashville Banner, 3 March 1996, p. B4; Echoes o f
Scopes Trial," Nashville Banner, 4 March 1996, p. A10; Evolution Bill Makes It
Through House Panel, Jackson Sun (Tenn.), 28 February 1996, p. 10A; Andy
Sher, Evolution-Bill Opponents Toss in Monkey Wrenches, Nashville Ban
ner, 4 March 1996, p. B2; Vicki Brown, Evolution Bill Killed in Senate,"
Cookeville Heratd-Citizen, 29 March 1996, p. 2.
39. Dan George, 60 Years After Scopes, Town Is Much the Same," Indi
anapolis Star, 21 June 1983, p. 19A; Jane DcBosc, New Battle Over Evolution."
Atlanta Constitution, 6 March 1996, p. B3; Ann LoLordo, Tennessee Legisla
ture Might Tty Scopes Again," Baltimore Sun, 7 March 1996, p. iA.
40. Inherit the Wind; The State Sequel," Nashville Tennessean, 3 March
1996, p. 6A.
41. Lewis Funke, Inherit the Wind Is Play upon History," New York
Times, 22 April 1933, p. 20; Vincent Canby, O f Monkeys, Reason and the Cre
ation, New York Times, 5 April 1996, p. Ci; Mixed Bag," The New Yorker, 30
April 1935, p. 67; The Theater," The New Yorker, 22 April 1996. p. 12; Roger
Rosenblatt, Inherit the Wind," Newt Hour wish Jim Lehrer, 13 May 1996.
42. Richard Hofstadtcr, Anti-lntellectualism in American Life (New York:
Knopf, 1963), 129.
43. T o n y Randall, personal communication, April 1996.

44. Canby, O f Monkeys, Reason and Creation," Ci.

Her ey o la b ild i in ce uygarca balad.

Darrow dnyaca nl uzm an tanna,
ncil zerinde old u ka n e m li a ra trm a la r
yaptnz, yle deil mi Bay Byran?" diye
so ra ra k at davay. Evet, e fe nd im . Bunu
yapm aya a l tm e klin d e , ihtiyatl b ir yant
geldi. Pekala, bunu yaptnz hepim iz
biliyoruz; bunlar ta rt m a k niyetinde d e iliz ,
diye devam e tti Darrovv. Fakat ha ftalk
m a k a le le r yazp yaymladnz ve zaman
zaman da e itli ko nularda yo rum lar yaptnz,
deil m i? Byran tuza aka grd.
In c ilden baz b l m le ri yorum lam olduunu
kabul e ts e , insan yaradlnn k kle rine d air
b akalarnn yapt yorum lara itiraz etm e
ans kalm ayacakt. Ben olsa m bunlara
yorum deil, konu zerine aklam alar
d erdim , Bay Darrovv. i te kedi fa re oyu
nunun a vukatas b a la m t; fa k a t bu oyun
da kedi, avnn peine ld rm e k zere
d m t , fa re n in ise sakla n a cak hi yeri
yoktu. A itm i sekizlik Clarence Darrovv,
A m e rika nn en byk ceza avukat, din
adam larnn siya se te karm alarna id d e tle
kar kan, gcnn doruunda b ir adam d.
VVlliam Jennings Byran ise, lkenin en gen
b akan adayyd ve im di de evrim kuram nn
o ku lla rd a re tilm e sin e kar b alatlan
radikal hal se fe rin in lideri konum undayd.