Czue swka, czyli

Jak zwracaj si
do siebie Polacy
w sytuacjach intymnych?

Skd w nas tyle czuych swek

Bbelku, dziabgu, misiaczku, ptysiu... Ciesz si, e jest w nas tyle czuych
swek i e si nimi w tej potrzebnej ksieczce zajmiemy i, mam nadziej,
nacieszymy. Nieczuym za swkom mwimy NIE. Moe byoby lepiej na
wiecie, gdybymy wszyscy byli misiaczkami? Ale, ale! Misiaczku do szefa
lub policjanta?!

A wic KTO DO KOGO ? Doroli do maych dzieci, do zwierzt, szczeglnie

maych. Rodzice do wasnych dzieci, szczeglnie maych. Dziadkowie do
dzieci maych i wikszych. Przyjaciki do siebie wzajemnie. Stare, dobre
maestwa do siebie. Niektre sprzedawczynie do klientw, gwnie
staych (synne zociutka). Dzieci do swoich zwierztek lub zabawek.
Zakochani do siebie wzajemnie SZCZEGLNIE!
A PO CO? Oglnie, eby byo mio. Jest taki rodzaj ludzi na wiecie, ktrzy
wol, jak jest mio, i maj sympatyczne poczucie osobistego wpywu na
to, eby tak wanie byo. Lepiej im si yje mwi, a psychologia to
potwierdza. yczliwo rodzi yczliwo, umiech przyciga i prowokuje
(przewanie) umiech.

Mwienie czuych swek skraca dystans. Zblianie si do siebie zauroczonej

pary tym si midzy innymi charakteryzuje, e oboje maj ochot oraz e
coraz bardziej im wolno bawi si nadawaniem nowych imion i zdrobnie.
Wskazane jest przy tym dobre, intuicyjne wyczucie tempa. Za szybka
gotowo do bliskoci wzbudza w nas nieufno: oho, bd szybko zjedzona
Ile miejsca zajmuje jedzenie w czuych swkach! Od prostego Zjem
ci przez ciasteczko, pieroku, paszteciku, kotleciku, bueczko
Kobiety te maja swoje okrelenie na smacznego chopca ciacho. To, co
chc zje, chc MIE W SOBIE. Posi. Tak si z tym zespoli, eby nie byo
mowy o stracie lub nieposiadaniu. Czue swka su wic te nakarmieniu

naszego godu bliskoci i mioci i bycia dla kogo kim jedynym,

najwaniejszym.

Kiedy mwi ciepe sowa, robi to, eby czu ciepo, wysya je i dostawa
w zamian. Zapraszam do specyficznej wymiany. Uywanie sympatycznych,
czuych zwrotw zaprasza do wzajemnego wspierania si zamiast do walki.
Ale moe te pomc wyrazi zo bez nadmiernego ranienia. Wszystkie
pary maj przecie swoje kryzysowe czue swka. U nas chodzi ostatnio
ty paskudo chroniczna.

W uyciu czuych swek pomaga, ale i wiczy si inteligencja.

Ta emocjonalna i ta tradycyjna. Mamy do dyspozycji cay wiat nazw,
rzeczy i poj. Moemy zapoycza, przerabia i tworzy. Z Teres,
przyjacik na studiach, mwiymy do siebie z luboci Wasza Eminencjo.
Pewien mj kolega nazywa mnie dziebeko, zyskujc sobie dodatkow
porcj sympatii za ujmujce zestawienie lekkiej ironii i sodyczy. Eks-m
obdarza mnie regionalnym i rozkosznym kwirliczek (ciekawa jestem, czy
wiecie, co to jest), ale te mocnym Lukrecja (oczywicie Borgia).
Polski jzyk jest stworzony do czuych swek i nieskoczonego w tym
zakresie sowotwrstwa. To, co mona zrobi z jednego poczciwego misia,
to bezmiar oceanu: misiaczek, misitko, misiulek, misiteczko, misiuleniek,
misiones, misioeczek, misioczek, misiakiewicz, misiuch, mikulec, misiuk,
misiakowski
Bdc czowiekiem zarwno sowa, jak i emocji, za niebagateln zalet
posiadania ukochanej osoby uwaam to, e mona si przy niej wyywa,
ukadajc nieskoczone cigi czuych, sodkich, zoliwych, zabawnych
sowek: brympoku, prumplu, tundrusiu,mrysiu czego sobie
i Pastwu ycz.

Katarzyna Miller

10 najpopularniejszych
czuych swek

1 miejsce
kochanie, koffanie
Kochanie to najczstsze polskie czue swko, rwnie chtnie odnoszone
do kobiet, co do mczyzn. Nie charakteryzuje adresata w aden sposb,
pasuje wic do kadego, niezalenie od pci, urody, wieku, upodoba itp.
Gimnazjalistom, ktrzy mio wyznaj w internecie, zwyke kochanie czsto
jednak ju nie wystarcza.
Sigaj oni po zwrot koffanie, powstay moe przez analogi do rwnie
czstego w sieci wyznania loffam (z angielskiego czasownika love). Znany
przebj zespou Maanam Kocham ci, kochanie moje w najmodszej
polszczynie brzmi wic Loffam ci, koffanie moje (przy czym liter f mona
wielokrotnie powtarza na znak ekspresji, a dla rwnowagi ci czsto
zamienia si na cie).

2 miejsce
misiu, misiaku, misiaczku, miku, misiulu, misiulku, misiuniu,
misiu-patysiu, misiu-pysiu; misiek, misia, misiuniu
Zwroty czciej odnoszone do mczyzn ni do kobiet. W ustach kobiet
misiu to zreszt najczstsze po uniwersalnym kochanie intymne mskie
przezwisko. Przypomina o dziecicej przytulance, a take o misiu Puchatku,
misiu Yogi, Uszatku, Colargolu, Fantazym i innych sympatycznych misiach
yjcych w wiecie dziecicej wyobrani. Misie s due i powolne, lubi mid
i inne sodycze. Kiedy si wyrasta z pluszowych zabawek, dobrze mie nadal
jakiego misia.

3 miejsce
kotku, koteczku, koteczko, kotuniu, kotusiu, kociaku, kociaczku,
kociku, kocie; kotu
Zwroty nieco czciej odnoszone do kobiet ni do mczyzn, cho wikszo
z nich jest gramatycznie rodzaju mskiego. Budz sympati dziki
skojarzeniom z urod i zachowaniem kota jego gibkoci, zwinnoci,
mikkim futerkiem. Wypowiadane ciepo i cicho, po prostu asz si jak kot.

4 miejsce
skarbie, skarbku, skarbeczku, skarbiku, skarbiczku, skarbeku,
skarbuniu, skarbusiu, skarbuszku; skarbu
Bardzo popularna grupa okrele, nieco porczniejszych w zwrotach
do mczyzny ni do kobiety. Przypominaj, jak cenny i wany jest dla
nas w skarb, z ktrym postanowilimy si zwiza. Warto wzi pod
uwag, e skarby najczciej trzyma si w ukryciu, zwrot skarbie moe
zatem implikowa zaborczo partnera i ch posiadania drugiej osoby na
wasno. Bliski jest wyraeniom mj drogi (najdroszy).

5 miejsce
soneczko, sonko, soce
Soce daje ciepo i ycie. To wok niego kr planety, tak jak myli
zakochanego lub zakochanej wok obiektu uczu. By moe dlatego w
obiekt tak chtnie nazywamy za pomoc wymienionych sw. Znajduj
si one wysoko na licie najpopularniejszych czuych swek i t pozycj
w rankingu utrzymuj bez wzgldu na wiek czy pe badanych. Od razu robi
si sonecznie

6 miejsce
myszko, myszeczko, myszeko, mysiu, myszonku, myszo, mycho;
myszu, mysitko
Zwroty czciej odnoszone do kobiet ni do mczyzn. Przywodz na myl
zwierztko niepozorne, ciche, pochliwe, zwykle szare, wic do osoby
o dynamicznej osobowoci nie pasuj. Czy kobieta myszka to atrakcyjna
partnerka? Mona odpowiedzie sowami Boya, ktry w Plotce o Weselu
Wyspiaskiego przytacza krtk rozmow na temat panny modej, toczc
si przed kocioem w chwili, gdy orszak weselny mia ju rusza: Moi
drodzy, powiedzcie, a te ma ona co? A, ma, ma, zaby tam nie miaa! Bidna
mysz, a ma ty!.

7 miejsce
dziubku, dziubeczku, dziubeku, dziubasku, dziubasie, dziubulku,
dziubulasku, dziubuniu, dziubusiu; dziubek, dziubu
Samo bogactwo form z ktrych kada w dodatku bywa pisana przez
o pokazuje, jak potrzebne to czue swko. Czy jego powodzenie ma
zwizek z powiedzeniem o piciu sobie z dzibkw, czyli maeskiej idylli?
Moe tak. Etymolodzy twierdz jednak, e dziubek od dawnego dziuba
uderza czym ostrym, ku nie jest wcale spokrewniony z dziobem,
a wic i z dzibkiem.

Dobrze wiedzie: odtd, esemesujc do swojego partnera, moemy wybiera

midzy dziubkiem, dzibkiem i dziobkiem jak wida, wybr nie jest
spraw obojtn.
Cho odnoszony take do kobiet, dziubek (dzibek, dziobek) to typowo
mskie przezwisko. Moe dlatego, mimo caej sielankowoci, nie odstrasza
zbyt gruba warstwa lukru.

8 miejsce
abko, abciu, abeczko, abeko, abuniu, abusiu, abo, abolu
Sowa o wielu twarzach. Sama abka, cho niedua, nie kojarzy si przecie
najlepiej jest zielona i niezbyt urodziwa. Jednak, jak wiemy dziki baniom,
za spraw pocaunku moe zamieni si w ksiniczk lub ksicia. Problem
tkwi w tym, by trafi na waciw abk czy abci.

9 miejsce
serduszko, serducho, serdeko, serce moje
Serduszko zajmuje wysokie miejsce na licie czuych swek i jest rwnie
uyteczne w zwrotach do mczyzn i do kobiet. Nie powinno to dziwi
serce od wiekw uwaane jest za orodek uczu, zwaszcza tych ciepych,
zatem mwic do kogo serduszko, zapewniamy go jednoczenie o swojej
mioci. Nasi przodkowie woleli mwi w tej sytuacji serce moje, dzi zwrot
ten brzmiaby zbyt teatralnie.

10 miejsce
tygrysku, tygrysie, tygrysico, tygrysitko
Tygrys to niemal krlewskie dostojestwo, moc i sia, tygrysek jednak
bardziej kojarzy si z trzpiotowatym kompanem Kubusia Puchatka. To sowo
w sam raz na okrelenie ukochanego mczyzny: nawet jeli nie jest bardzo
wadczy, to moe cho rozbrykany?
eskim odpowiednikiem tygrysa jest tygrysica, a adnych pretensji do pci
nie ma tygrysitko. Tygrys, tygrysica i tygrysitko to ju caa rodzina.

15 najbardziej

zaskakujcych
czuych swek

bestio moja
Kiedy si spotka besti, naley j pokocha, a wtedy bestia zamienia si
w krlewicza lub innego urodziwego modzieca (por. film Pikna i bestia
oraz wiele innych bajek). W zasadzie bestia powinna (powinien!) sama
poczu, e jest darzona mioci, ale w trudniejszych przypadkach mona
j pocaowa lub wyzna jej mio, na przykad: Bestio moja! Kocham ci,
potworze.
Do swojej bestii roztropna kobieta mwi bestio moja, a nie po prostu
bestio. Susznie, niech inni wiedz, czyja ta bestia jest. A bestii te nie
zaszkodzi przypomnie.
brzydalu, brzydalku, brzydulo, brzydulu, brzydactwo
Dwa pierwsze zwroty mona kierowa do stuprocentowego mczyzny,
wiadomo bowiem, e mczyzna nie musi by pikny, skoro moe
imponowa zdecydowaniem, galanteri, poczuciem humoru itp. Dwa ostatnie
odnosz si rwnie dobrze do mczyzny i do kobiety (mski brzydul
i eska brzydula w woaczu przestaj si rni). Tylko trzeci, rodkowy
zwrot mona skierowa wycznie do kobiety pozbawionej kompleksw
na punkcie swojego wygldu (o to jednak wrd kobiet do trudno), pewnej
wasnej urody na tyle, e potraktuje to jako przewrotny komplement lub
droczenie si. Inaczej znajomo moe si brzydko skoczy
cipciu, cipko, cipeczko, cipeko, cipulko, cipuniu, cipusiu, cipuszko, cipku,
cipuszku; cipcia
Wyrazy te jzykoznawcy wywodz albo od cip, cip zawoania na kury,
albo od czasownika pa w jego dawnym znaczeniu napycha, wpycha.
Pierwszy wywd jest milszy dla ucha i przywodzi na myl inne czue swko
kurczaczku. Nie ma zwizku etymologicznego midzy cipk a wyrazami
ciupka malekie pomieszczenie, ociupinka i potocznym ciupcia, ktre ze
wzgldu na swoje znaczenie i brzmienie wydaj si jej pokrewne.
W jednym ze wspczesnych sownikw czytamy: cipka () pieszczotliwie
o kobiecie, zwaszcza drobnej i niskiej. Nie wszystkim paniom si to

10

przezwisko podoba i nic dziwnego: czy mskiej dumie schlebiaoby, gdyby do

panw mwiono siusiaku albo fiutku? Mskiego adresata maja formy cipku
i cipuszku (a mskiego lub eskiego cipusiu) trudno powiedzie jednak,
czy od dwch poprzednich brzmi one bardziej prestiowo.
dziabg, dziabong
A ja mam dziabga, on miesznie wyglda rymuj si (niezbyt
dokadnie) sowa pewnej piosenki. Chciaoby si zapyta: jak wyglda?,
bo o dziabgu (dziabongu) niewiele wiadomo ani czym jest, ani nawet
jak pisze si jego nazw. Jedni uwaaj, e dziabg to przytulanka
o nieokrelonym ksztacie, inni, e to nieobliczalna, ale sympatyczna osoba,
ktra w kadej chwili moe co zmalowa, jeszcze inni, e to kieliszek wdki.
Dziki tej niejasnoci waciwie kadego mona nazwa dziabgiem, a efekt
zaley od sposobu, w jaki si to powie. Uwaga: wobec osb nieznajomych
radzimy uywa dziabga ostronie.
gnomie
Baniowe gnomy s mae i o urodzie raczej zniechcajcej do bliszych
kontaktw. Jednake cechuje je rwnie pracowito i zmys techniczny.
Jeli wic trafi si wam, drogie panie, inynier z poczuciem humoru
oraz dystansem do wasnej osoby, moecie sprbowa wple gnoma do
repertuaru czuych swek.
karaluszku
Do wyrafinowane przezwisko, sympatyczniejsze z tyu (duszku,
kbuszku, kwiatuszku, maluszku, okruszku, pczuszku, placuszku,
puszku, racuszku) ni z przodu (karabin, karakan, karaluch, karambol,
karate, karawan). Niemiych na pozr czuych swek jest wicej, np.
brzydalu, obuzie, paskudo, ropuszku, tuciochu, osoby stronice od zbyt
cukierkowych zwrotw maja wic z czego wybiera.

11

kluseczko, klusiu
Jeli nazywasz tak ukochanego czy ukochan, stpasz po grzskim gruncie.
Trudno ci bdzie przekona partnera, e czynisz to z mioci do kopytek
lub pyz. Kluska, a nawet klusia i kluseczka kojarz si Polakom z osob
grub i czsto leniw. Oczywicie mona takimi epitetami obdarza swoj
powk, ale naley si liczy z brakiem entuzjazmu z jej strony.
niedobry ty, niedobra ty, niedobruszku
Czy to na pewno czue swka? Sycha w nich przygan, ale tak agodn,
e graniczc z rozgrzeszeniem. Oj, niedooobry ty powiedziane
niskim, przecigym gosem brzmi w dodatku kokieteryjnie. Oby tylko
w pobaliwym tonie tych sw nie zgin ich sens (co grozi zwaszcza
przy niedobruszku).
pieroku
Najciekawsze w pieroku jest bodaj to, e nie wiadomo, co kryje w rodku.
Mona si spodziewa, e smakowity, ale dopki nie sprbujesz, nie wiesz
na pewno, jak smakuje. Pieroek to take miejsce intymne u kobiet tak
zwane zapewne przez swj ksztat, ale na ksztat nakadaj si wraenia
smakowe i nadzieje zwizane ze skonsumowaniem smacznego pieroka.
Zreszt czemu si dziwi, skoro nadzieja i nadzienie pochodz z tego samego
prasowiaskiego rda!
potworze, potworku
Co dla mionikw horrorw, dla ktrych bliskie kontakty z potworami
s radoci sam w sobie. Swko czsto uywane i wobec dzieci, i wobec
dorosych (raczej pci mskiej), zatem godne uwagi ze wzgldu na sw
uniwersalno. Szczeglnie czsta odmiana to Ciasteczkowy Potwr,
ktry z ulicy Sezamkowej zboczy do wielu domw i poczyni spustoszenia
w zapasach sodyczy.
12

prosiaczku, prosiaku
To dosy ambiwalentne przezwisko. Moe lepiej, jeli jest odnoszone do
mczyzny, ktry prosiaczka nie przypomina wygldem ani zachowaniem.
Niech si raczej kojarzy z Prosiaczkiem przyjacielem Puchatka. Jeli jednak
rzeczywicie chodzi nam o tusz, pozytywnie wartociowan, to wybr jest
spory: grubasku, klusiu, pczusiu.
suczko
eski odpowiednik pieseczka, dopuszczalny chyba tylko w krgu
najzagorzalszych mionikw hip-hopu. Autorzy wydanego w Polsce Hiphop sownika czyni rnic midzy suczk a suk, o tej pierwszej piszc
ogldnie dziewczyna, o tej drugiej za wulgarnie o dziewczynie. Nie
jestemy przekonani do suczki, ale trzeba przyzna, e z niektrymi innymi
czuymi swkami, np. cipciu i dupko, tworzy ona zgrana paczk.
wafelku
Zwrot nieco ekscentryczny, ale niewinny: wafelek jest sodki, smakowity
i szczuplutki. Kopoty zaczynaj si, gdy go odwiniemy z pozotka okazuje
si, e w gwarze modzieowej wafelkiem nazywa si osob sab i wiecznie
usugujc innym. Okoliczno ta czyni sodycz wafelka mocno podejrzan.
To czue swko mona stosowa tylko w gronie osb nie znajcych slangu.
wstciuszku, wstrciuchu
Dwa z serii afektonimw przewrotnych, o na pozr negatywnym
zabarwieniu, a mimo to czuych. Moe nawet zbyt czuych? Wstrciuszku
to zwrot przeznaczony dla osb, ktre lubi sodycze. Wstrciuchu
z odpowiedni intonacj i uwodzicielskim umiechem dla tych, ktrzy wol
bardziej wyrafinowane potrawy.

13

Tre pochodzi z publikacji:

Czue swka Sownik afektonimw

MIROSAW BAKO, AGNIESZKA ZYGMUNT

Copyright by Wydawnictwo Naukowe PWN SA Warszawa 2010

ISBN: 978-83-01-16548-2
Wydawnictwo Naukowe PWN SA
02-676 Warszawa, ul. Postpu 18
tel.: 22 695 43 21
e-mail: pwn@pwn.com.pl
www.pwn.pl

Czuo mona wyraa rnie,

ale s sowa do tego przeznaczone

Czue swka
Sownik afektonimw
W ksice znajdziesz:

ponad 500 polskich afektonimw, czyli intymnych przezwisk

funkcjonujcych pomidzy kochankami, maonkami i osobami
pozostajcymi w bliskich relacjach;
kady afektonim zilustrowany autentycznymi przykadami uycia
wzitymi z blogw, forw internetowych i z literatury;
aneksy zawierajce informacje o funkcjonowaniu afektonimw
w polszczynie, strukturze i charakterystyce tematycznej.
Czue swka to oryginalny prezent nie tylko na Walentynki,
a ich lektura to wietna zabawa!

Zebrane w sowniku afektonimy, mog suy zabawie, miosnemu

przekomarzaniu si, ale te refleksji, dlaczego do naszych sympatii
zwracamy si w taki sposb.

Zamw ju dzi!

Wielki sownik poprawnej polszczyzny PWN

+ Sownik poprawnej polszczyzny PWN na pycie CD-ROM
Najwikszy sownik spord tych, ktre ucz, jak pisa
i mwi poprawnie oraz jakich bdw unika, uwzgldniajcy
dwie normy jzykowe: wzorcow i uytkow!
Ksika zawiera:

3 0 000 hase, w tym wyrazy, ktre niedawno weszy

do polszczyzny, wyrazy dawne, wystpujce jeszcze we
frazeologizmach i przysowiach, regionalizmy, sownictwo
rodowiskowe i potoczne;

2 6 000 komentarzy normatywnych;

imiona, nazwiska, skrty i skrtowce, nazwy geograficzne
i etniczne - dla wygody wczone alfabetycznie do zasadniczej czci sownika;

o sobny blok hase problemowych stanowicy obszerne kompendium jzykowe: akcent,

anglicyzmy, antonimia, archaizmy, argotyzmy, augmentativum i ponad 100 innych;

i ndeks poj omwionych w hasach problemowych, uatwiajcy korzystanie z nich;

o drbny wykaz czstek wyrazowych (przedrostkw i przyrostkw).
Do ksiki doczona jest pyta CD-ROM Sownika poprawnej polszczyzny PWN, w ktrej
znajdziesz ponad 12 000 hase, dwie normy jzykowe - wzorcow i potoczn oraz liczne
komentarze normatywne powicone trudniejszym kwestiom jzykowym.
Dziki Wielkiemu sownikowi poprawnej polszczyzny:

dowiesz si jak mwi i pisa po polsku oraz jakich bdw unika;

dobierzesz wyrazy odpowiednio do sytuacji, w ktrych mog by uywane;
Wielki sownik poprawnej polszczyzny to niezastpione kompendium
jzykowe dla kadego, kto chce piknie i poprawnie mwi po polsku,
a take nieoceniona pomoc dla uczniw.

Zamw ju teraz