Professional Documents
Culture Documents
porwnuje
do
Aristotelowskich
dystynkcji
midzy
historiografi i literatur.
Krystalicznie jasna konsekwencja aluzji do dawnego
myliciela
za
rozumie
przez
si
skrajnie
niearystotelowskie wyjcie. To nie naladowanie wiata
jest zadaniem sztuki, nawet w jego moliwych
potencjach, sztuka powinna wytumaczy wiat w jego
ekstemistycznych
przejawach.
Przemyle
go,
problematyzowa, wstrzsn. Sowem zburzy. Czy
powinno usun tych pisarzy, ktrzy chcieliby zburzy
nasz wiat? Czyli ich buntownicza myl jest nam raczej
niezbdna jak chleb i woda? W midzyczasie, pki
rozstrzyga bdziecie t wtpliwo, polecam do
przeczytania ten wietny, nieprzewidywalny zbir
opowiada.
Takimi sowami koczy si recenzja odzwierciadajca
nie tylko ten tytu Tokarczuk u nas.
Wczeniej
opublikowane tumaczenia Domw i Podry ludzi
Ksigi spotkay si take z nader przychyln opini
krytyki literackiej.
Jeszcze raz nasz kultur nawiedzio tchnienie
polskiej twrczoci, o ile sowiaskiej, o tyle swoistej i
niezalenej. Chodzi o now ksik polskiej pisarki
modszego pokolenia, znanej ju naszemu czytelnictwu z
powieci Podr ludzi Ksigi i Dom dzienny, dom
nocny, w gazecie Danas pisze Sanja Domazet.
Tokarczuk jest pisark z si talentu, pisark, ktra
odwanie rozchyla warstwy jzykowe, nie bojc si tego
co zostanie odkryte, ani tego co j sam odsoni. Bez
wzgldu na to czy mwi o losach ludzkich, snach czy
obawach, jej bohaterowie zawsze utosamiaj czas
prustowski, teraz take przeistaczajcy si w jaki
dziwaczny midzyczas w ktrym znajduj swoje miejsce
jej opowiadania, ba, i nasza ycia, w ktrych
zamieszkuje jakie dziwaczne i mde niezdecydowanie,
brak woli i sensu. O tym wanie braku, spotgowanym
obecnoci i zgromadzeniem symbolw tam, gdzie
ycie zostaje bytem skazanym na ycie i mier zawsze
w ramach labiiryntu, nigdy poza nim. Przecie poza nim
jest
mier.
Skierowa
czytelnika
do
jakiego
konkretnego opowiadania, to rzecz daremna, poniewa
p
Wgier,
p
Polak,
bardzo
spostrzegawczy i wtajemniczony w "wgiersko". (...)
Na pierwszy rzut oka, w wszechstronny zasig
wgierskoci wydawa si moe pretensjonalny, w
dodatku
wzbudzajcy
podejrzenia
jako
"esencjonalistyczny" (jakbymy mieli tu do czynienia z
jakim poszukiwaniem mistycznego ducha narodu)
natomiast jest dokadnie odwrotnie zamierzenia Vargi,
przede wszystkim jego styl i sposb narracji odlege s
od tego wszystkiego o lata wietlne. Ten Gula to przede
wszystkim i nade wszystko literatura pikna, ktra nie
kci si w aden sposb z charakterem tego tekstu jako
kojcego, zarazem insidersko-outsiderskiego wgldu w
"weltschmerz"
po
wgiersku.
(...)
Dryfujc
po
meandrach wgierskich dziejw i wspczesnoci, Varga
przenikliwie i pieczoowicie, a rwnoczenie niezmiernie
dowcipnie i z aspiracjami, ktre nigdy nie przestaj by
wyrazem, przede wszystkim, ambitnej literatury (a nie
"pouczajco
wszechtumaczcej")
rozpatruje
take
"mityczne" czasy osiedlenia i wczgi Wgrw na
przestrzeni wiekw pod sztandarem czarno-tej
monarchii. (...) Ksika zostaa wydana w "maym"
wydawnictwie, ale wierzcie mi na sowo: niezauwaalna
jest liczba nowych pozycji, ktre dorwnywayby tej
ksice, temu gstemu, poywnemu gulaszowi z
jednego mitycznego ptaszyska, jakim ju s te wszystkie
naburmuszone
spy
w
naszych
krajach
Europy
Centralno-wschodniej.
Dajce
si
zaobserwowa
kolejne
analogiczne
spojrzenie w postaci zetknicia rnorodnych spoecznokulturowych
kontekstw
zilustruje
tekst,
rwnie
napisany przez Teofila Pania, tym razem dotyczcy
powieci Trociny:
Czy wspczesny pisarz polski Krzysztof Varga mia
okazje czyta Miroslava Krle? Biorc pod uwag, e
Aluzja do satyrycznej historii napisanej przez Jovana Sterij Popovicia (1806-1856), zaoyciela
serbskiego dramatu, jednego z najlepszych serbskich komediopisarzy. (MM)