ARALIN 24:Unang Yugto ng Imperyalismong Kanluranin

Noong ika-15 siglo nagsimula ang dakilang panahon ng eksplorasyon o paghahanap ng mga lugar na hindi pa nararating ng
mga Europeo.Ang eksplorasyon ay nagbibigay daan sa KOLONYALISMO ito ay ang pagsakop ng isang makapangyarihang bansa sa isang
mahinang bansa.
TATLONG BAGAY ANG ITINUTURING NA MOTIBO PARA SA KOLONYALISMONG DULOT
NG EKSPLORASYON:
1.Paghahanap ng kayamanan: 2.Pagpapalaganap ng kristiyanismo at: 3.Paghahangad sa katanyagan at karangalan.
IMPERYALISMO-ay ang paghihimasok, pag-iimpluwensiya, o pagkontrol ng isang bansa sa isang mahinang bansa. Noong ika-15-17 siglo
nagsimula ang unang yugto ng imperyalismo.Ito ay maaaring tuwiran o di-tuwirang pananakop.
Kung hindi sana sa pagiging mausisa ng Renaissance hindi maisasakatuparan ang paglalakbay ng Europeo sa malawak na karagatan
noong ika-15 siglo,pagsuporta sa monarkiya sa mga manlalakbay, pagkakatuklas at pagpapaunlad sa mga instrumentong pangnabigasyon at
sasakyang pandagat.Dahil dito nagkaroon ng matinding epekto ang eksplorasyon sa naging takbo ng kasaysayan ng daigdig. Sa kabuuan ang
panahon ng eksplorasyon ay naging dahilan upang ang mga karagatan ay maging daan tungo sa pagpapalawak ng mga imperyong Europeo.
MGA MOTIBO AT SALIK SA EKSPLORASYON
Ang asya ay isa nang kaakit-akit na lugar para sa mga Europeo. Ang kanilang kaalaman tungkol sa asya ay limitado at hango lamang sa
mga tala ng mga manlalakbay tulad nina Marco Polo at Ibn Battuta,napukaw ang kanilang paghahangad na makarating dito dahil sa
paglalarawan ay mayaman ang lugar na ito. Ang aklat na THE TRAVELS OF MARCO POLO (circa 1298) ipinabatid nito sa mga Europeo ang
yaman at kaunlarang taglay ng china.Hinikayat nito ang mga Europeo na marating ang china.Samantala, itinala ng muslim na manlalakbay na
si Ibn Battuta ang kanyang paglalakbay sa Asya at Africa.Nakadagdag ang tala nina Marco Polo at Ibn Battuta sa hangarin ng mga Europeo na
maghanap ng mga bagong ruta patungo sa kayamanan ng Asya, lalo pa at ang rutang dinaana sa kanlurang Asya sa panahong ito ay
kontrolado ng mga musli.
KAYAMANAN
Ninais ng mga bansang Europeo na magkaroon ng maraming BULLION (ginto o pilak) dahil ito sa patakarang merkantilismo.Hangad nila
ang mga produktong galing sa Asya tulad ng asukal, seda at pampalasa.Ang mga pampalasao SPICES ay maaaring gamitin sa pagpreserba ng
pagkain, lalo na ng karne, at bilang medisina. Sa katunayan ang mga pampalasa at iba pang produkto mula sa Asya ay kinalakal ng mga
mangangalakal na Venetiansa Europe at sila lamang ang tanging magbenta nito.Ito ang dahilan kung bakit ang kakaunting ginto sa Europe
ay Umunti.Ang mangangalakal na ito ay isa sa mga pangunahing bumubuo sa BOURGEOISIE o gitnang uri sa Europe.
RELIHIYON
KATANYAGAN:
Malaki angt ginampanan ng renaissance sa paghahangad ng mga manlalakbay na europeo na makarating sa mga bagong lupain.
Napukaw din ng renaissance nag interes ng mga europeo na tumuklas ng mga bagong lupain. Dahil ang pananaw sa daigdig sa panahon ng
renaissance ay humanistiko at di nakasetro sa diyos gaya ng sa middle ages, nagkaroon ng tiwala sa sariling kakayahan ang tao. Ito ang
nagbigay sa kanya ng pagkakataong patunayan ang kanyang galing. Hangad niyang naging sa nhi ito ng katanyagan hindi lamang ng sarili
kundi ng bansang kinabibilangan.
PAG-UNLAD NG TEKNOLOHIYA:

Ang pag unlad ng teknolohiya ay partikular ang pag unlad tulad sa paggawa ng isang sasakyang pandagat at instrumentong kailangan nila
sa paglalalyag. ANO ANG CARAVEL? Ang caravel ay sasakyang pandagat na may tatlo hanggang apat na poste na pinagkakapitan ng layag
.Dahil malaki ang caravel mas naging maraming tao at kagamitan tulad ng baril at kanyon kaya ito ang ginamit upang gamitin sa malayang
paglalakbay. Ang astrolabe ay ginamit upabg malaman ng manlalayag ang kanyangb latitude sa pamamagit6an ng pagtingin s aposisyon ng
araw,buwan,at bituin . ANO ANG COMPASS? Ang compass ay upang malaman ang direksyon ng barko kahit gabi o manular
ang panahon.Si prinsipe henry ng portugal na kinilala bilabg henry the navigation ay nakatutulong sa pagpapamalas ng interes sa paglalakbay
at pagsusuporta a ekspidesyon..
MGA EUROPEONG NANGUNA SA EKSPLORASYON:
Sa ika-15 siglo ang europe ay nahati sa mga nation state na nagpaligsahan para sa kapangyarihan. Ang naging dulot ng pagpapalawak ng
teritoryo ng mga nation state sa pamgumguna ng portugal at spain sa eksplorasyon sa malalawak na karagatang noong 15 siglo at ang ibang
bansa pa sa europe tulad ng netherlands , england, at france sa panahong eksplorasyon ay nag dulot ng pagbabago sa kinagisnang
paniniwala at kaalam ng mga tao sa daigdig
ANG MAGA PORTUGESE:
Ang portugal ay matatagpuan sa kanlirang baybayin ng iberian peninsula kungt kaya nakapagpaunlad ito ng tradisyong pandagat.Sigama
ang europeongnakarating sa india sa pamamagitan ng paglalakbay.Dahil dito nakontrol ng portugese ang kalakang pandagt sa rehiyon. Dahil
din sa pag usbong ng mga lungsod ng mga lisbon at 0porto bilang sentro pang kakalakalan ay nakatulong ito sa portugal dahil na rin sa
pagsuportang ginawa ni prinsipe henrynoong 1580 nasakop ng spain ang portugal kaya hindi na nagawang ipagtanggol ng portugal ang
kanilang kolonya..
ANG KALAKALAN NG ALIPIN:
Dahil sa kalahati ng populasyon ng america ay nagkasakit sa dala ng mga europeong nag punta sa kanila . kinailangan na umangkat ng
lakas paggawa upang magtrabaho sa mga plantasyon ng tubo at kape sa america,,Pinunan ng africa ang mga pangangailangan ito nag
padala sila ng tao para mag trabaho sa america . ang mga alipin ay kunukuha ng mga europeo sa hari kapalit n mga produkto galing sa
europe..ang kalakalan ng alipin ay naging dahilan upang mabawasan ang populasyon sa africa
ANG MGA ENGLISH:
Noong 1600 binigyan ng england ang english east india company ng karapatang makapag sulong ng interes na pangkalakalan..Sa pagitan
ng1607 hanggang 1733 nagtatag ng atlantic ocean sa north america ang mga kolonya ang naitatag sa silangan dalampasigan sa north
america .. ang mga sumusunod south carolina north carolina georgia delaware new york rhode island cinnecticut masschussettes at new
hampshire. Ito ang mga kolonya na nang lumaon ay bumuo sa united state of america.

ANG MGA ESPANYOL

Noong 1492,narating ng manlalayag na Italian na si christopher columbus ang america at unang inalok ang serbisyo niya sa portugal, ngunit
hindi niya ito nahikayat kaya lumapit siya sa Spain at tinulungan naman siya ni Reyna Isabella sa kagustuhang mapalaganap
ang kristiyanismo.Nang maparating sa Asya kay Papa Alexander VI ang balita tungkol sa paglalayag ni Columbus, agad gumawa ng paraan
ang Santo Papa upang maiwasan ang tunggalian at interes ng Portugal at Spain ang TREATY OF TORDESILLAS ito ay naging tulong noong
1944,kung saan hinati ang daigdig sa Spain at Portugal.CONQUISTADOR (MANANAKOP NA Espanyol) ito ay ang makapangyarihang imperyo ng
Aztec (Mexico ngayon). Noong 1519 sa tulong ni Hernando Cortes at ang inca (Peru ngayon) sa tulong ni Francisco Pizarro noong 1532.
ANG MGA FRENCH
JAQUES CARTIER-noong 1534 naabot niya ang St.Lawrence River at ipinasailalim sa France ang lugar na ngayon ay silangang bahagi ng
Canada.
SAMUEL DE CHAMPLAIN-noong 1608 ang quebec bilang unang permanenteng kolonyang French at setro ng kalakalan ng FUR o produktong
gawa sa balahibo ng hayop.
LOUIS JOLLIET & misyonerong Heswita na si JAQUES MARQUETTE-NAABOT NILA ANG mISSISSIPPI RIVER at naglakbay hanggang sa ARKANSAS
RIVER.
RENE ROBERT CAVELIER O (SIEUR DE LA SALLE)-ANG EKSPIDISYON SA mississippi hanggang sa GULF OF MEXICO.AaNG LAHAT NGA LUPAIN
DITO AY INIALAY SA HARI NG fRANCE NA SI lOUIS xvI AT TINAWAG NIYA ITONG LOUISIANA ito ay ang paglakas ng kapangyarihang sa North
America ang naging sanhi ng paligsahan ng France at England.
ANG MGA DUTCH
Noong ika-17 siglo ang Dutch ang pamalit sa Portuguese bilang pangunahing bansang kolonyal sa Asya.Inagaw nila ang moluccas mula sa
portugal at nagtatag ng bagong sistema na tinawag na SISTEMANG PLANTASYON kung saan ang mga lupain ay tinataniman ng mga tanim na
nabili sa pamilihan, Ang epekto nito ang sapilitang paggawa na naging patakaran ng Espanyol sa pilipinas.Ang mga dutch ay nagkaroon ng
kolonya sa North America na pinangunahan ni Henry Hudson na naglalakbay para sa mga mangangalakal na dutch. Noong 1609 napasok niya
ang New York na pinangalanan na New Netherland. Noong 1624 isang Trade Outpost o himpilang Pangkalakalan ang itinatag sa rehiyon na
pinangalanang New Armsterdam.At kilala ngayo ang New York City. Kung ihahambing sa pananakop ng Dutch sa America, Asya dahil sa
pagkakatatag ng Dutch East India Company o Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) noong 1602. Ang mga daungan nito ang nagbigay
proteksiyon sa monopolyo ng mga Dutch sa paminta at iba pang rekado.
MGA EPEKTO NG EKSPLORASYON
Ang imperyalismong kanluranin ay meroong ugnayan sa mga kanluranin at ang asya bago ang ika-16 siglo.Mula pa noong ikalawang siglo
B.C.E,mayroon nang kalakalan sa pagitan ng asya at mga kanluraning bansa.Nakarating na sa mga pamilihan ng Europa ang seda at
porselana ng China;pampalasa o rekado (spices) tulad ng paminta,cloves at cinnamon ng India; at mga perlas,ruby, at emerald ng Ceylon (Sri
Lanka ngayon) at Persia (Iran ngayon).