PANDUAN PENTADBIRAN

PENTAKSIRAN PSIKOMETRIK
INVENTORI KEMATANGAN KERJAYA
TINGKATAN 5

LEMBAGA PEPERIKSAAN
KEMENTERIAN PENDIDIKAN

MALAYSIA

ISI KANDUNGAN
1.0

Pengenalan

2.0

Ujian Psikometrik

HALAMAN
4
5

2.1

Latar Belakang

2.2

Definisi

2.3

Tujuan Pentaksiran Psikometrik

2.4

Komponen Pentaksiran Psikometrik (PPsi)

3.0

Teori Perkembangan Kerjaya Super

4.0

Model Kematangan Kerjaya Crites

5.0

Kerangka Konseptual Inventori Kematangan Kerjaya

6.0

Inventori Kematangan Kerjaya

7
8
9
11

6.1

Latar Belakang Inventori Kematangan Kerjaya

6.2

Objektif Inventori Kematangan Kerjaya

6.3

Definisi Konstruk

6.4

Kesahan Inventori Kematangan Kerjaya

6.4.1 Kesahan Muka
6.4.2 Kesahan Kandungan
6.4.3 Kesahan Konstruk

7.0

6.5

Kebolehpercayaan Inventori Kematangan Kerjaya

6.6

Carta Alir Proses Pembinaan IKK

Pentadbiran Inventori Kematangan Kerjaya

7.1

Kaedah Pemarkatan

7.2

Perincian Item Mengikut Domain Dalam Inventori Kematangan Kerjaya

7.3

Interpretasi Skor
7.3.1 Interpretasi Skor Inventori Kematangan Kerjaya Domain
Sikap
7.3.2 Interpretasi Skor Inventori Kematangan Kerjaya
Subdomain Sikap
7.3.3 Interpretasi Skor Inventori Kematangan Kerjaya Domain
Kecekapan

17

7.3.4 Interpretasi Skor Inventori Kematangan Kerjaya Subdomain

Kecekapan
7.3.5 Interpretasi Skor Inventori Kematangan Kerjaya

8.0

7.4

Carta Alir Pentadbiran Inventori Kematangan Kerjaya

7.5

Perincian Pentadbiran Inventori Kematangan Kerjaya

Penutup

32

Bibliografi

Lampiran
i.

Panel Penggubal

ii.

Urus setia

1.0

PENGENALAN

Sistem pendidikan Malaysia memberi fokus kepada pembangunan modal insan seperti yang
dihasratkan dalam Misi Nasional dan Falsafah Pendidikan Kebangsaan. Sehubungan itu,
pentaksiran kapasiti insan atau keupayaan insan yang bersifat holistik amat diperlukan. Menurut
Kamus Dewan (2005), istilah holistik membawa makna bersifat saling berkait antara satu sama
lain sebagai satu sistem bersepadu yang menyeluruh dan bukan sekadar menyentuh aspekaspek tertentu sahaja. Kualiti seseorang murid tidak sepatutnya dilihat daripada keupayaan
intelek yang digambarkan dalam keputusan peperiksaan bertulis semata-mata (Hanizah
Hamzah, 2011a dan 2011b).
Sebaliknya, kualiti manusia boleh dinilai dengan mengambil kira pelbagai dimensi yang
menjadikan individu itu seorang insan yang berilmu pengetahuan, berkemahiran, mempunyai
sikap dan tingkah laku terpuji, mempunyai nilai kerohanian, mempunyai tahap kesihatan dan
kecergasan yang tinggi, beremosi stabil, berkeupayaan berfikir, dan berkeupayaan hidup
bermasyarakat. Oleh sebab tujuan utama psikometrik berfokus kepada pembangunan insaniah,
maka pentaksirannya

juga hendaklah mengambil kira ciri-ciri dan sifat keinsanan yang

pelbagai. Hal ini bertepatan dengan Falsafah Pendidikan Kebangsaan yang ingin melahirkan
individu yang seimbang, berpotensi dan bersepadu .
Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia (PPPM) 2013-2025 dilakarkan berdasarkan
dapatan kajian-kajian UNESCO, OECD, Bank Dunia, Institusi Pendidikan Awam Tempatan dan
Dialog Nasional Pendidikan Negara. Lima ciri Aspirasi Utama Pendidikan memberi perhatian
tentang akses, kualiti, ekuiti, perpaduan dan kecekapan. Pada peringkat aspirasi murid pula,
pelan ini memberi fokus kepada pengetahuan, kemahiran berfikir, kemahiran memimpin,
kemahiran dwibahasa, etika dan kerohanian dan identiti nasional. Bagi merealisasikan aspirasi
ini, sebelas anjakan perlu dilakukan iaitu :
1.

Akses kepada pendidikan berkualiti bertaraf antarabangsa.

2.

Setiap murid profisiensi dalam Bahasa Melayu dan Bahasa Inggeris.

3.

Rakyat Malaysia yang menghayati nilai.

4.

Keguruan sebagai profesion pilihan.

5.

Kepimpinan prestasi tinggi.

6.

Mengupaya Jabatan Pendidikan Negeri, Pejabat Pendidikan Daerah dan sekolah.

7.

Teknologi maklumat dan komunikasi untuk kualiti pembelajaran.

8.

Kapasiti penyampaian Kementerian Pendidikan Malaysia.

9.

Kerjasama ibu bapa, komuniti dan swasta.

10.

Nilai untuk setiap ringgit yang dibelanjakan.

11.

Ketelusan untuk akauntabiliti.

Melalui inisiatif transformasi pentaksiran, Lembaga Peperiksaan (LP) Kementerian

Pendidikan Malaysia (KPM) telah memulakan langkah melaksanakan satu sistem pentaksiran
psikometrik yang holistik, direka bentuk untuk menyediakan maklumat supaya kita dapat
mengenal profil murid, membantu pembelajaran murid, memantau perkembangan murid dan
mengiktiraf pencapaian murid dalam pelbagai bidang. Pencapaian akademik murid bukan satusatunya aspek kritikal dalam pembangunan manusia. Dengan ini, Pentaksiran psikometrik
digunakan untuk mengukur dan mengumpul maklumat perkembangan psikologi murid.

2.0

UJIAN PSIKOMETRIK

2.1

Latar belakang

Konsep Pentaksiran psikometrik telah diperkenalkan pada tahun 2007. KPM telah mengambil
langkah untuk mengumpul maklumat tentang perkembangan psikologi murid melalui kaedah
pentaksiran psikometrik. Fungsi pentaksiran psikometrik ialah mengumpul data khususnya
tentang maklumat profil murid. Maklumat profil murid yang lengkap dan menyeluruh akan dapat
membantu warga pendidik mengenal pasti potensi murid dan menggilap potensi ini.

2.2

Definisi

Ujian Psikometrik ialah kaedah sistematik yang digunakan untuk mengumpul maklumat yang
dapat menggambarkan ciri, atribut atau tretpersonaliti seseorang, sama ada dalam domain
kognitif atau afektif. Ujian psikometrik adalah instrumen yang direka bentuk untuk menghasilkan
penilaian kuantitatif tentang beberapa atribut psikologi. Ujian psikologikal boleh didefinisikan
sebagai ujian untuk memberi maklumat tentang kapasiti, kemampuan atau kecenderungan
untuk bertindak, bertindak balas, kemungkinan melalui pengalaman atau menstruktur pemikiran
dan perilaku dengan cara tertentu (Lewis & Crozier, 1999).
Pentaksiran psikometrik dalam sistem pendidikan negara ini merujuk aktiviti pentaksiran
yang digunakan untuk mengenal pasti kebolehan semula jadi murid, personaliti, bakat, minat
dan kecenderungan (Kementerian Pendidikan Malaysia, 2012). Selain tret personaliti atau
kebolehan murid yang bersifat semula jadi, pentaksiran psikometrik juga digunakan untuk
mengenal pasti tret yang boleh dikembangkan secara tidak langsung melalui aktiviti
pembelajaran di sekolah.

2.3

Tujuan Pentaksiran Psikometrik

Pentaksiran psikometrik diperkenalkan dalam sistem pendidikan bertujuan untuk:

i. mengukur kebolehan semula jadi dan kebolehan yang diperoleh seperti personaliti, minat
kerjaya, aptitud atau kebolehan, kemahiran menyelesaikan masalah, dan kemahiran berfikir.
ii. mendapatkan deskripsi yang tepat mengenai profil psikologi individu atau kumpulan.
iii. memahami kekuatan dan potensi murid yang boleh dibangunkan bagi meningkatkan
perkembangan pembelajaran dan pertumbuhan peribadi murid.
iv. menjadi panduan murid dalam membuat kerjaya pilihan yang praktikal atau realistik.
v. meningkatkan pemahaman yang lebih mendalam tentang sifat dan perbezaan individu, dan
vi. menyediakan maklumat tentang personaliti kerjaya yang realistik bagi meluaskan aspirasi
kerjaya murid.

2.4

Komponen Pentaksiran Psikometrik

Komponen Pentaksiran Psikometrik terdiri daripada Ujian Aptitud, Inventori Personaliti dan
Inventori Kerjaya seperti yang tertera pada Rajah 1.

APTITUD AM
TAHUN 3
APTITUD
APTITUD KHUSUS
TAHUN 6
TINGKATAN 3
PENTAKSIRAN
PSIKOMETRIK

PERSONALITI

TRET
PERSONALITI
TINGKATAN 1 & 4

MINAT KERJAYA
TINGKATAN 1 & 3
KERJAYA
KEMATANGAN
KERJAYA
TINGKATAN 5

Rajah 1: Komponen Pentaksiran Psikometrik

3.0

Teori Perkembangan Kerjaya Super

Teori Perkembangan Kerjaya berasaskan tahap perkembangan individu telah diperkenalkan oleh
Donald E Super pada tahun 1957. Super menjelaskan individu akan melalui beberapa proses
perkembangan kerjaya dari satu peringkat ke satu peringkat yang lain seiringan dengan
peningkatan usia dan masa. Pada setiap peringkat perkembangan kerjaya ini terdapat beberapa
tugas berbentuk tanggungjawab tingkah laku atau sikap yang berbeza mengikut peringkat
tahapnya. Pada setiap tahap perkembangan, individu diharapkan dapat memenuhi tugas-tugas
perkembangan kerjaya ini. Kejayaan atau kegagalan dalam memenuhi tugasan ini menunjukkan
kedudukan individu dalam proses perkembangan kerjayanya termasuklah tahap kematangan
kerjaya individu tersebut. Jadual 1 menunjukkan ringkasan tahap perkembangan kerjaya individu
menurut Super (1957).
Jadual 1: Peringkat Perkembangan Kerjaya Super
UMUR

PERINGKAT PERKEMBANGAN KERJAYA

Sejak lahir hingga 14

Peringkat Pertumbuhan

15 hingga 24

Peringkat Penerokaan

25 hingga 44

Peringkat Pengukuhan

45 hingga 64

Peringkat Pengekalan

65 dan ke atas

Peringkat Penurunan

Sumber: Mohd Sani Ismail (2011)

Merujuk Jadual 1, murid tingkatan lima di Malaysia berada pada peringkat penerokaan.
Peringkat ini dicirikan sebagai individu mula membuat penerokaan diri dan mengenali dunia
pekerjaan secara lebih serius. Pada peringkat ini juga Super (1957), membahagikannya kepada
tiga peringkat, iaitu tentatif, peralihan dan percubaan. Pada peringkat ini, murid dikatakan berada
dalam situasi penerokaan, mengenali diri dari segi bakat, potensi, personaliti, nilai, sikap,
kemahuan, keinginan dan juga mula membayangkan serta mengenali dunia pekerjaan.
Keperluan seperti minat, keupayaan, kebolehan, kemampuan, kecenderungan, bakat, personaliti,
nilai, sikap, prestasi akademik dan peluang-peluang kerjaya perlu didedahkan serta diambil berat.

Kematangan kerjaya, mengikut Crites (1989) ialah individu yang mempunyai kemampuan
untuk membuat pertimbangan, penilaian, pemilihan dan keputusan perancangan kerjaya.
Pertimbangan tersebut sesuai dengan kehendak diri, minat, personaliti, bakat, potensi, nilai,
keupayaan, kebolehan, kemampuan dan keyakinan, selaras dengan kehendak perancangan hala
tuju KPM, bagi merealisasikan sektor pekerjaan negara pada masa hadapan. Menurut Super
(1957), kematangan kerjaya adalah berkaitan keupayaan individu dalam membuat keputusan
terhadap kerjaya dan bidang pengajian yang sesuai untuk dirinya. Kematangan kerjaya merujuk
persediaan diri murid sebelum mereka menceburkan diri dalam dunia pekerjaan sebenar.
Kematangan kerjaya juga dirujuk sebagai keselarasan antara tingkah laku kerjaya individu dan
tingkah laku kerjaya yang boleh dijangkakan bagi tahap sesuatu umur. Super (1957) menjelaskan
semakin hampir kesesuaian antara tingkah laku yang dijangkakan oleh murid, maka semakin
matang perkembangan kerjaya murid tersebut. Tahap kematangan kerjaya seseorang itu boleh
ditentukan dengan membuat perbandingan perkembangan kerjaya individu itu dengan orang lain
yang berada dalam lingkungan umur yang sama.

4.0

Model Kematangan Kerjaya Crites

Model kematangan kerjaya menurut Crites (1989) yang berasaskan Teori Super yang
menjelaskan proses perkembangan kerjaya individu melalui peringkat-peringkat tertentu. Crites
(1978) menjelaskan kematangan kerjaya mempunyai hubung kait yang signifikan dengan tahap
kesedaran dan minat kerjaya. Kematangan kerjaya ini melibatkan tahap kesedaran kerjaya
individu terhadap pelbagai jenis kerjaya pilihan yang mereka ada. Tahap kematangan ini dapat
diukur melalui ilmu pengetahuan, tingkah laku sosial dan pengalaman seseorang. Kematangan
kerjaya sedemikian akan mendorong seseorang untuk membentuk satu personaliti yang matang,
jitu dan rasional. Personaliti tersebut merupakan pra-syarat untuk mencapai suatu tahap
kematangan kerjaya. Crites (1989) telah menentukan dua faktor utama untuk kematangan
kerjaya iaitu kandungan pemilihan kerjaya dan proses pemilihan kerjaya. Kandungan pemilihan
kerjaya terdapat dua dimensi, iaitu ketekalan pemilihan dan kebenaran pilihan, manakala proses
pemilihan kerjaya pula dibahagikan kepada kecekapan pemilihan kerjaya dan sikap terhadap
pemilihan tersebut.
Murid yang mempunyai kematangan kerjaya mampu untuk membuat pertimbangan,
penilaian, pemilihan dan keputusan perancangan kerjaya. (Crites, 1989) Pertimbangan tersebut
sesuai dengan kehendak diri, minat, personaliti, bakat, potensi, nilai, keupayaan, kebolehan,
kemampuan dan keyakinan, selaras dengan kehendak perancangan hala tuju KPM, bagi
merealisasikan sektor pekerjaan negara pada masa hadapan.

Crites juga menekankan cara pemilihan itu dibuat. Cara atau proses dalam membuat
keputusan kerjaya adalah asas kepada konsep kematangan kerjaya.

Proses ini sebenarnya

adalah bersamaan dengan konsep perkembangan tugas kerjaya yang dikemukakan oleh Super
(Betz, 1988). Crites (1973) telah mencipta Inventori Kematangan Kerjaya untuk melihat proses
membuat keputusan kerjaya Crites (1996) juga menerangkan kematangan kerjaya boleh ditinjau
dari segi bagaimana dan proses untuk membuat keputusan dalam pemilihan kerjaya individu.
Kedua-dua komponen ini merupakan teras dalam konsep kematangan kerjaya. Mengikut Crites
lagi, kematangan kerjaya meliputi dimensi afektif dan kognitif.

Dimensi afektif kematangan

kerjaya ialah sikap seseorang individu terhadap proses membuat keputusan kerjaya dan dimensi
kognitif kematangan kerjaya pula ialah kecekapan seseorang individu dalam membuat pemilihan
kerjaya iaitu melibatkan kemahiran membuat keputusan kerjaya.

Crites (1995) membahagikan domain kematangan kerjaya kepada dua iaitu sikap dan
kecekapan.

Domain sikap digunakan untuk mengenal pasti sikap dan perasaan seseorang

dalam pemilihan sesuatu kerjaya, manakala domain kecekapan pula, mengukur pengetahuan
berkaitan dengan kemahiran tentang diri dengan pekerjaan dan keputusan untuk memilih kerjaya.
Justeru, kedua-dua domain sikap dan domain kecekapan telah dipilih untuk diguna pakai oleh LP
KPM dalam membentuk IKK.

5.0

Kerangka Konseptual Inventori Kematangan Kerjaya

Kerangka konseptual Inventori Kematangan Kerjaya (IKK) adalah seperti dalam Rajah 2. IKK
diadaptasi daripada Teori Perkembangan Kerjaya Super (1953), Model Kematangan Kerjaya
Crites (1989) dan Model Kematangan Kerjaya, Mohd Sani Ismail (2011). IKK memberi fokus
kepada dua domain utama iaitu domain kecekapan dan domain sikap dalam menentukan
kematangan kerjaya murid. Domain kecekapan bertujuan untuk mengenal pasti tahap ilmu
pengetahuan dan maklumat kerjaya serta kemahiran yang dimiliki oleh murid dalam membuat
keputusan berkaitan pemilihan kerjaya. Terdapat lima subdomain yang menjadi fokus di bawah
domain kecekapan ini iaitu mengenal diri sendiri, maklumat kerjaya, pemilihan matlamat,
rancangan kerjaya dan penyelesaian masalah kerjaya, manakala domain sikap pula
menjelaskan orientasi pemilihan kerjaya individu. Domain sikap adalah satu dimensi yang
menunjukkan sama ada individu tersebut mengambil berat pemilihan kerjaya mereka atau
sebaliknya. Domain sikap merujuk ketentuan, penglibatan, kebebasan, orientasi dan kompromi
dalam membuat keputusan pemilihan kerjaya.

Kenal Diri Sendiri

Maklumat Pekerjaan

Pemilihan Matlamat
Pekerjaan

Teori
Perkembangan
Kerjaya Super

Kecekapan
Rancangan Kerjaya

Penyelesaian Masalah
Kerjaya
Inventori
Kematangan
Kerjaya (IKK)

Ketentuan Membuat
Keputusan Pemilihan
Kerjaya
Penglibatan Membuat
Keputusan Pemilihan
Kerjaya

Kematangan
Kerjaya
Mohd Sani

Kebebasan Membuat
Keputusan Pemilihan
Kerjaya

Model
Kematangan
Kerjaya Crites

Sikap

Orientasi Membuat
Keputusan Pemilihan
Kerjaya
Kompromi Membuat
Keputusan Pemilihan
Kerjaya

Rajah 2: Kerangka Konseptual Inventori Kematangan Kerjaya

10

6.0

Inventori Kematangan Kerjaya (IKK)

6.1

Latar Belakang

LP KPM membina IKK bertujuan untuk mengumpul data mengenai tahap kematangan kerjaya
dalam kalangan murid tingkatan lima. IKK mengandungi 50 item yang mengukur domain sikap
dan domain kecekapan merangkumi 25 item bagi setiap satu domain. Kedua-dua domain
tersebut dapat mengukur tahap kesediaan murid untuk melakukan aktiviti yang berkaitan alam
kerjaya.

IKK juga dapat mengenal pasti maklumat mengenai perasaan, reaksi subjektif,

kemahiran, kecenderungan, dan minat seseorang murid semasa membuat sesuatu pilihan
kerjaya. Tujuan IKK adalah untuk mengukur kematangan murid dari segi sikap, kebolehan,
kemahiran dan kecekapan dalam membuat keputusan pemilihan kerjaya (Crites, 1978, 1995;
Rohany Nasir, 2003, 2005).
Berdasarkan keputusan IKK, guru bimbingan dan kaunseling dapat membantu murid
dalam membuat perancangan pemilihan kerjaya mereka dengan lebih tepat, sesuai, jelas dan
realistik dengan personaliti diri. Hasil maklumat yang diperoleh melalui IKK juga dapat
membantu guru bimbingan dan kaunseling memahami kedudukan murid dari segi kebolehan
dan kesedaran dalam membuat pemilihan kerjaya. Di samping itu, maklumat yang diperoleh
dapat membantu guru bimbingan dan kaunseling merancang aktiviti intervensi serta program
bimbingan dan kaunseling kerjaya dengan lebih berkesan.

6.2

Objektif Inventori Kematangan Kerjaya

Daripada hasil dapatan IKK, guru bimbingan dan kaunseling dapat:

i. mengukur tahap kematangan kerjaya murid merangkumi domain sikap dan domain
kecekapan,
ii. menilai keselarasan tingkah laku kerjaya dengan tahap umur murid tingkatan lima,
iii. mengupayakan murid dalam menentukan pemilihan kerjaya yang tepat dengan personaliti
diri,
iv. menggalakkan murid meneroka maklumat kerjaya secara mendalam bersesuaian dengan
personaliti diri.

11

6.3

Definisi Konstruk

Definisi Operasional untuk menerangkan subdomain sikap dapat dirujuk dalam Jadual 2.

Jadual 2:

Definisi Subdomain Sikap

Bil.

Subdomain

Definisi operasional

Ketentuan dalam
membuat keputusan
kerjaya

Murid dapat menentukan keputusan bidang pekerjaan

yang akan diceburi.

Penglibatan dalam
membuat keputusan
kerjaya

Murid ada melibatkan diri dalam membuat keputusan

bidang pekerjaan.

Kebebasan dalam
membuat keputusan
kerjaya

Murid mempunyai kebebasan dalam membuat

pemilihan keputusan kerjaya masa depan mereka.

Orientasi dalam
membuat keputusan
kerjaya

Kompromi dalam
membuat keputusan
kerjaya

Murid dapat menyatakan orientasi, skop, ruang

lingkup dan bidang kerjaya yang akan diceburi.

Murid dapat menyatakan kompromi, membuat

pertimbangan dan boleh bertolak-ansur dalam
membuat keputusan bidang pekerjaan.

Definisi Operasional untuk menerangkan subdomain kecekapan dapat dirujuk dalam Jadual 3.
Jadual 3:

Definisi Subdomain Kecekapan

Bil.

Subdomain

Definisi Operasional

Mengenal diri sendiri

Murid boleh menyatakan kecenderungan, kebolehan,

potensi, bakat dan minat kerjaya.

Maklumat pekerjaan

Murid boleh menyatakan maklumat asas pekerjaan

dengan tepat seperti kelayakan, latihan, gaji, risiko
dan kelebihan bidang kerjaya.

12

Pemilihan matlamat
pekerjaan

Murid boleh menjelaskan keputusan kerjaya dan

memilih pekerjaan berdasarkan pengetahuan mereka
tentang tujuan pekerjaan, tahap pendidikan, minat,
kebolehan diri, kemahiran dan pengalaman.

Rancangan kerjaya

Murid boleh menjelaskan rancangan kerjaya

berdasarkan maklumat dalam pekerjaan, seterusnya
dapat menentukan hala tuju kerjaya seperti
keperluan pendidikan dan kemahiran yang diperlukan
dalam sesuatu bidang pekerjaan.

Penyelesaian masalah Murid boleh menghuraikan cara-cara menangani

konflik dalam membuat keputusan kerjaya seperti
kerjaya
surat-menyurat, resume, persediaan menghadapi
temu duga, latihan, risiko dan peluang masa depan
kerjaya.

6.4

Kesahan

Kesahan didefinisikan sebagai sejauh mana satu pengukuran atau instrumen itu dapat
mengukur perkara yang sepatutnya diukur (Saunders & Tosey, 2015). Penentuan kesahan
ialah satu proses yang amat penting dalam membangun dan menilai instrumen. Jenis kesahan
yang dilakukan dalam kajian ini ialah kesahan muka, kesahan kandungan dan kesahan
konstruk.

6.4.1

Kesahan Muka

Kesahan muka dijalankan untuk memastikan setiap item IKK bersesuaian dengan objektif dan
persoalan kajian (Kumar, 2012). Sekumpulan pakar yang dilantik oleh LP KPM telah menguji
kesahan muka IKK dan mendapati bahawa kesemua item IKK bersesuaian serta boleh
mengukur domain kematangan kerjaya murid tingkatan lima.

13

6.4.2

Kesahan Kandungan

Kesahan kandungan merujuk ketepatan kandungan dan format instrumen, sifat komprehensif
instrumen,

kebolehgunaan

pembolehubah, ketepatan dan kecukupan item yang boleh

memberi kefahaman kepada murid untuk menjawabnya serta ketekalan kandungan dan format
item untuk diukur dan dinilai. Perkara ini penting untuk memastikan IKK yang dibina dapat
mewakili domain kandungan yang hendak dinilai dengan tepat dan bermakna.
Menurut Fraenkel dan Wallen (2010), aspek utama dalam menentukan kesahan
kandungan ialah:
i. Kerelevanan item bertujuan memastikan item-item yang dibina relevan atau bersesuaian
dengan objektif, persoalan kajian dan definisi operasional.
ii. Cakupan kandungan bertujuan memastikan kandungan item yang dibina telah mewakili
kesemua domain dan dimensi.
iii. Format instrumen, termasuklah ketepatan bahasa, arahan ujian dan bilangan item
bertujuan memastikan kandungan bagi semua item mewakili kesemua domain dan dimensi
bersesuaian dengan murid tingkatan lima di Malaysia.

Kesahan kandungan IKK ditentukan oleh sekumpulan pakar rujuk yang dilantik khas
oleh LP KPM. Kumpulan ini terdiri daripada pakar dalam bidang bimbingan dan kaunseling,
pakar pengujian dan penilaian dan pakar bidang bahasa. Ahli panel diminta untuk menilai
secara berasingan tentang kerelevanan item dan cakupan kandungan instrumen. Kesahan
kandungan juga ditentukan oleh kelompok murid tingkatan 5 yang terpilih.

6.4.3

Kesahan Konstruk

Kesahan konstruk bertujuan untuk membuktikan sejauh mana sesuatu instrumen mengukur
perkara yang hendak diukur (Ary, Jacobs dan Sorenson, 2010). Penentuan kesahan konstruk
akan menggunakan Analisis Faktor. Ujian ini digunakan untuk menganalisis korelasi antara
item-item dan menentukan bilangan faktor yang wujud. Analisis faktor memerihalkan bilangan
dimensi atau faktor yang diwakili oleh item-item pengukuran. Kesahan konstruk juga merupakan
satu pengukuran ujian homogeneity yang memeriksa sejauh mana item yang berbeza
mengukur konstruk yang sama. Kaedah spesifik digunakan ialah Putaran Oblique iaitu Direct
Oblimin. Kaedah putaran ini dipilih kerana terdapat asas teori untuk menyokong bahawa faktorfaktor berkorelasi dan saling berkait (Field, 2009). Kajian Mohd Sani Ismail (2011) mendapati
kesahan gagasan IKK bagi domain sikap mempunyai koefisien kesahan yang tinggi iaitu lebih

14

daripada +0.8 (0.812 hingga 0.893), manakala IKK bagi domain kecekapan juga mempunyai
koefisien kesahan yang tinggi (0.811 hingga 0.866).

Kesahan gagasan IKK diukur melalui

kolerasi antara item dan jumlah skor setiap item berkenaan.

6.5

Kebolehpercayaan Inventori Kematangan Kerjaya

Kebolehpercayaan IKK merujuk suatu nilai ukuran untuk menentukan ketekalan dan kestabilan
dalaman IKK bagi mengukur konstruk kematangan kerjaya merentasi murid tingkatan lima di
Malaysia. Keputusan analisis ujian kebolehpercayaan Mohd Sani Ismail (2011) mendapati
pekali Alpha Cronbach untuk domain sikap berada pada julat ( = 0.63 hingga 0.74) bagi kajian
rintis 1 dan ( = 0.67 hingga 0.75) bagi kajian rintis 2. Untuk domain kecekapan pula, pekali
Alpha Cronbach berada pada julat ( = 0.69 hingga 0.74) bagi kajian rintis 1 dan ( = 0.66
hingga 0.75) bagi kajian rintis 2. Secara keseluruhannya, nilai Alpha Cronbach IKK adalah 0.92.
Hasil ujian ini menunjukkan kesemua item yang digunakan bagi setiap komponen dalam IKK
mempunyai nilai kebolehpercayaan yang baik dan konsisten.

Dalam kajian ini, ujian kebolehpercayaan IKK akan menggunakan konsisten dalaman,
iaitu mengukur sejauh mana item dalam satu ujian adalah konsisten antara satu sama lain dan
dengan

keseluruhannya.

kebolehpercayaan

Spesifiknya,

ujian

kebolehpercayaan

akan

menggunakan

Alpha Cronbach. Seramai 500 orang murid akan dilibatkan dalam

pengumpulan data IKK bagi menentukan kebolehpercayaan IKK.

15

6.6

CARTA ALIR PROSES PEMBINAAN INVENTORI KEMATANGAN KERJAYA

Model Super (1953), Crites (1989) ,
Mohd Sani (2011)

Pembentukan Objektif Inventori

Pembinaan Konstruk Dan Domain IKK

Pakar

Kesahan Muka

Kesahan Kandungan

Murid Tingkatan 5

Kesahan Konstruk

Faktor Analisis

Kebolehpercayaan

Internal Konsistensi
(Pekali Cronbach
Alpha)

Inventori Sedia Digunakan

Rajah 3 : Carta Alir Proses Pembinaan Inventori Kematangan Kerjaya

16

7.0

Pentadbiran Inventori Kematangan Kerjaya

Masa yang dicadangkan untuk mentadbir IKK adalah 1 jam. 30 minit yang pertama
dicadangkan untuk mentadbir domain sikap dan 30 minit seterusnya untuk mentadbir domain
kecekapan. Pentadbiran IKK hendaklah dilaksanakan dalam bilik yang kondusif dan lengkap
dengan kemudahan-kemudahan asas seperti kerusi dan meja. Selain itu, murid juga perlu
berasa selesa dan bersedia untuk menjawab IKK. Segala arahan perlu diikuti dan dipatuhi oleh
murid yang mengambil IKK.

7.1

Kaedah Pemarkatan

Pemarkatan Inventori Kematangan Kerjaya (IKK) menggunakan Skala Thurstone di mana

setiap soalan yang dikemukakan mempunyai dua dimensi, iaitu sama ada Setuju atau Tidak
Setuju. Skala Thurstone telah dibina oleh ahli psikologi Louis Thurstone (1928) yang
mempercayai bahawa manusia boleh membuat pertimbangan-pertimbangan dan penilaianpenilaian secara psikologi ke atas diri mereka sendiri, iaitu apabila seseorang itu diberi dua
pernyataan yang berbeza, dia mampu membuat pemilihan pernyataan yang mana lebih
dipersetujuinya (Chua Yan Piaw 2006).

Jawapan murid yang bersamaan dengan kunci jawapan dalam IKK akan diberikan
skor 1 dan jawapan yang tidak bersamaan dengan kunci jawapan akan diberi skor 0.
Jumlah skor dikira dengan menjumlahkan semua skor jawapan. Senarai jawapan bagi setiap
item boleh diperoleh secara manual. Terdapat dua pilihan jawapan sama ada S (Setuju) dan
TS (Tidak Setuju). Murid perlu tandakan jawapan pilihan di ruang yang disediakan.

17

Peratusan domain dikira dengan jumlah keseluruhan skor yang diperoleh daripada hasil
tambah semua skor subdomain dan didarabkan dengan 4. Contoh, jika skor maksimum domain
sikap diperoleh iaitu 25 x 4 = 100 %. Maka formula yang sama digunakan bagi mengira domain
kecekapan.

Peratusan keseluruhan IKK dikira dengan jumlah keseluruhan daripada domain sikap
ditambah dengan jumlah keseluruhan domain kecekapan dan didarabkan dengan 2. Contoh,
jika jumlah keseluruhan daripada domain sikap ialah 17 dan jumlah keseluruhan daripada
domain kecekapan ialah 21 maka hasil tambah kedua-duanya ialah 38 dan didarabkan dengan
2 bersamaan 76 %. Oleh itu hasil keputusan peratus IKK murid ialah 76 % (Tinggi).

Peratusan interpretasi skor IKK dibahagikan kepada tiga tahap seperti berikut;
Jadual 4 : Interpretasi Skor Peratusan
Skor Peratusan

Interpretasi Skor

75% hingga 100%

Tinggi

50% hingga 74%

Sederhana

0% hingga 49%

Rendah

Sumber : Alias Baba (1999); Tuckman (1999); Gay & Airasian (2003); Mohd Sani (2011).
i.

Tinggi

: Skor 75 % 100% menunjukkan tahap kematangan kerjaya murid adalah

tinggi.

ii.

Sederhana

: Skor 50 % 74% menunjukkan tahap kematangan kerjaya murid adalah

sederhana.

iii.

Rendah

: Skor 0 % 49% menunjukkan tahap kematangan kerjaya murid adalah

rendah.

18

Jadual 5 dan Jadual 6 menunjukkan pemarkatan setiap item bagi domain sikap dan
domain kecekapan. Setiap jawapan yang betul diberi 1 dan 0 bagi jawapan yang tidak sama
dengan kunci jawapan yang telah disediakan. Skor bagi domain sikap adalah 25 dan skor bagi
domain kecekapan adalah 25. Skor keseluruhan IKK yang betul adalah 50.

Jadual 5 : Kunci Jawapan Inventori Kematangan Kerjaya Domain Sikap

No
Item

Jawapan
berdasarkan
kunci jawapan

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25

TS
TS
TS
TS
TS
S
TS
TS
TS
S
TS
S
TS
TS
TS
TS
TS
S
TS
TS
TS
TS
S
TS
S

Jumlah

Markat
berdasarkan
kunci jawapan

1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
25

Jawapan yang
tidak sama
dengan kunci
jawapan
S
S
S
S
S
TS
S
S
S
TS
S
TS
S
S
S
S
S
TS
S
S
S
S
TS
S
TS

Sumber: Crites (1995) dan Mohd Sani (2011).

19

Markat bagi
jawapan yang
tidak sama
dengan kunci
jawapan
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0

Jadual 6: Kunci Jawapan Inventori Kematangan Kerjaya Domain Kecekapan

____________________________________________________________________________
No
Item

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
Jumlah

Jawapan
berdasarkan
kunci jawapan

Markat
berdasarkan
kunci jawapan

S
S
S
S
S
S
S
TS
TS
S
S
S
S
TS
S
TS
S
TS
S
S
TS
S
S
S
S

1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
25

Jawapan yang
tidak sama
dengan kunci
jawapan

TS
TS
TS
TS
TS
TS
TS
S
S
TS
TS
TS
TS
S
TS
S
TS
S
TS
TS
S
TS
TS
TS
TS

Markat bagi
jawapan yang
tidak sama
dengan kunci
jawapan

0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0

Sumber: Crites (1995) dan Mohd Sani (2011).

Kunci jawapan telah ditunjukkan pada Jadual 5 dan Jadual 6. Jumlah skor dikira dengan
menjumlahkan skor markat jawapan.

20

Dalam Jadual 7, menunjukkan kaedah pemarkatan untuk Inventori Kematangan Kerjaya

domain sikap.
Jadual 7 : Kaedah Pemarkatan Inventori Kematangan Kerjaya Domain Sikap

Item

Setuju
6
10

Tidak Setuju
2
3
4

12

18

11

13

23

25

14

15

16

17

19

20
Bilangan Item
Pengiraan Skor

21
22
24
19
25 X 1 = 25 (Maksimum)

25 X 0 = 0 (Minimum)
Sumber: Crites (1995) dan Mohd Sani (2011).

Dalam Jadual 8, menunjukkan kaedah pemarkatan untuk Inventori Kematangan Kerjaya

domain kecekapan.
Jadual 8 : Kaedah Pemarkatan Inventori Kematangan Kerjaya Domain Kecekapan
Setuju

Item

Bilangan Item
Pengiraan Skor

Tidak Setuju

10

11

12

14

16

13

15

17

19

20

18

21

22

23

24

25

19

6
25 X 1 = 25 (Maksimum)
25 X 0 = 0 (Minimum)

Sumber: Crites (1995) dan Mohd Sani (2011).

21

7.2

Perincian Item Mengikut Domain Dalam Inventori Kematangan Kerjaya

Dalam Jadual 9, menunjukkan item domain sikap yang dikelompokkan mengikut aspek sikap.
Jadual 9 : Inventori Kematangan Kerjaya- Domain Sikap.
Aspek Sikap

Item

Ketentuan dalam membuat keputusan pemilihan kerjaya

3, 14, 19, 22, 25

Penglibatan dalam membuat keputusan pemilihan kerjaya

1, 8, 9, 16, 21

Kebebasan dalam membuat keputusan pemilihan kerjaya

4, 10, 11, 18, 23

Orientasi dalam membuat keputusan pemilihan kerjaya

7,13, 17, 20, 24

Kompromi dalam membuat keputusan pemilihan kerjaya

2, 5, 6, 12, 15
_____________________________________________________________________________
Sumber: Crites (1995) dan Mohd Sani (2011).

Dalam Jadual 10, menunjukkan item domain kecekapan yang dikelompokkan mengikut aspek
kecekapan.
Jadual 10 : Inventori Kematangan Kerjaya Domain Kecekapan
Aspek Kecekapan

Item

Mengenal diri sendiri

1, 2,

3, 4,

Maklumat pekerjaan

6, 7,

8, 9, 10

Pemilihan matlamat / pekerjaan

11, 12, 13, 14, 15

Rancangan kerjaya

16, 17, 18, 19, 20

Penyelesaian masalah kerjaya

21, 22, 23, 24, 25
_____________________________________________________________________________
Sumber: Crites (1995) dan Mohd Sani (2011).

22

7.3

Interpretasi Skor

7.3.1

Interpretasi Skor Inventori Kematangan Kerjaya (IKK) Domain Sikap

Jadual 11: Interpretasi Skor Inventori Kematangan Kerjaya (IKK) Domain Sikap
Skor

Interpretasi

75% -100%

Murid berkebolehan, berkemampuan dan berkeupayaan

Tinggi

tinggi dalam ketentuan membuat keputusan kerjaya,

penglibatan

dalam

membuat

keputusan

kerjaya,

kebebasan dalam membuat keputusan kerjaya, orientasi

dalam membuat keputusan kerjaya dan kompromi dalam
membuat keputusan kerjaya
50% - 74%
Sederhana

Murid berkebolehan, berkemampuan, dan berkeupayaan

sederhana

dalam

ketentuan

membuat

keputusan

kerjaya, penglibatan dalam membuat keputusan kerjaya,

kebebasan dalam membuat keputusan kerjaya, orientasi
dalam membuat keputusan kerjaya dan kompromi dalam
membuat keputusan kerjaya.
0% - 49%
Rendah

Murid tidak berkebolehan, tidak berkemampuan, dan

berkeupayaan

rendah

dalam

ketentuan

membuat

keputusan

kerjaya,

penglibatan

dalam

membuat

keputusan

kerjaya,

kebebasan

dalam

membuat

keputusan kerjaya, orientasi dalam membuat keputusan

kerjaya dan kompromi dalam membuat keputusan
kerjaya.

23

7.3.2

Interpretasi Skor Inventori Kematangan Kerjaya (IKK) Subdomain Sikap

Interpretasi skor Subdomain Sikap adalah bertujuan untuk menginterpretasi subdomain sikap
setiap murid.
Jadual 12 : Interpretasi Skor Subdomain Sikap
BIL

SUBDOMAIN
SIKAP

INTERPRETASI SKOR
1-2

4-5

Rendah

Sederhana

Tinggi

Ketentuan dalam

Murid tidak boleh

Murid boleh

Murid boleh

membuat

membuat

membuat

membuat

keputusan kerjaya

keputusan kerjaya.

keputusan kerjaya

keputusan kerjaya

dengan

dengan tepat.

Murid dapat

bimbingan.

menyatakan
keputusan bidang
pekerjaan yang
akan diceburi.
2

Penglibatan dalam

Murid tidak

Murid melibatkan

Murid

membuat

melibatkan diri

diri dalam membuat

berkemampuan

keputusan kerjaya

dalam membuat

keputusan kerjaya

dan melibatkan

keputusan kerjaya.

dengan dorongan

diri sepenuhnya

dan peneguhan.

dalam membuat

Murid ada
melibatkan diri

keputusan kerjaya.

dalam membuat
keputusan bidang
pekerjaan.
3

Kebebasan dalam

Pemilihan kerjaya

Pemilihan kerjaya

Pemilihan kerjaya

membuat

murid dipengaruhi

murid

murid tidak

keputusan kerjaya

sepenuhnya oleh

sebahagiannya

dipengaruhi oleh

individu lain dan

dipengaruhi oleh

individu lain dan

persekitaran.

individu lain dan

persekitaran.

Murid mempunyai
kebebasan dalam

persekitaran.

membuat pemilihan
keputusan kerjaya
masa depan mereka.

24

Orientasi dalam
membuat

Murid tidak dapat

Murid dapat

Murid dapat

menyatakan

menyatakan

menyatakan

Murid dapat

orientasi, skop,

orientasi, skop,

orientasi, skop,

menyatakan

ruang lingkup dan

ruang lingkup dan

ruang lingkup dan

orientasi, skop,

bidang kerjaya

bidang kerjaya

bidang kerjaya

ruang lingkup dan

yang akan diceburi

yang akan diceburi

yang akan diceburi

keputusan kerjaya

bidang kerjaya yang

dengan tepat

akan diceburi.
5

Kompromi dalam

Murid tidak boleh

Murid kurang

Murid boleh

membuat

bertolak ansur

bertolak ansur

bertolak ansur

keputusan kerjaya

dalam membuat

dalam membuat

dalam membuat

pemilihan kerjaya

pemilihan kerjaya

pemilihan kerjaya

dari aspek

dari aspek

dari aspek

kehendak,

kehendak,

kehendak,

kelayakan

kelayakan

kelayakan

akademik, peluang

akademik, peluang

akademik, peluang

dan prospek

dan prospek

dan prospek

kerjaya.

kerjaya.

kerjaya.

Murid dapat
menyatakan
kompromi, membuat
pertimbangan dan
boleh bertolak ansur
dalam membuat
keputusan bidang
pekerjaan.

25

7.3.3

Interpretasi Skor Inventori Kematangan Kerjaya (IKK) Domain Kecekapan

Jadual 13: Interpretasi Skor Inventori Kematangan Kerjaya (IKK) Domain Kecekapan
Skor

Interpretasi

75% -100%

Murid berkebolehan, berkemampuan dan berkeupayaan

Tinggi

tinggi dalam mengenal diri sendiri, maklumat pekerjaan,

pemilihan matlamat pekerjaan, rancangan kerjaya dan
penyelesaian masalah kerjaya.

50% - 74%
Sederhana

Murid berkebolehan, berkemampuan, dan berkeupayaan

sederhana dalam mengenali diri sendiri, maklumat
pekerjaan, pemilihan matlamat pekerjaan, rancangan
kerjaya dan penyelesaian masalah kerjaya.

0% - 49%

Murid tidak berkebolehan, tidak berkemampuan, dan

Rendah

berkeupayaan rendah dalam mengenali diri sendiri,

maklumat pekerjaan, pemilihan matlamat pekerjaan,
rancangan kerjaya dan penyelesaian masalah kerjaya.

26

7.3.4

Interpretasi Skor Inventori Kematangan Kerjaya (IKK) Subdomain Kecekapan

Interpretasi skor Subdomain Kecekapan adalah bertujuan untuk menginterpretasi subdomain

kecekapan setiap murid.
Jadual 14 : Interpretasi Skor Subdomain Kecekapan
BIL

SUBDOMAIN
KECEKAPAN

1-2
Rendah
Murid tidak tahu
tentang
kecenderungan,
kebolehan, potensi,
bakat dan minat
kerjaya.

3
Sederhana
Murid kurang tahu
tentang
kecenderungan,
kebolehan, potensi,
bakat dan minat
kerjaya

4-5
Tinggi
Murid tahu tentang
kecenderungan,
kebolehan, potensi,
bakat dan minat
kerjaya

Murid tidak tahu

tentang maklumat
asas pekerjaan
dengan tepat seperti
kelayakan, latihan,
gaji, risiko dan
kelebihan bidang
kerjaya

Murid kurang tahu

tentang maklumat
asas pekerjaan
dengan tepat seperti
kelayakan, latihan,
gaji, risiko dan
kelebihan bidang
kerjaya

Murid tahu tentang

maklumat asas
pekerjaan dengan
tepat seperti
kelayakan, latihan,
gaji, risiko dan
kelebihan bidang
kerjaya

Murid tidak boleh

membuat keputusan
kerjaya dan memilih
Murid boleh
pekerjaan
menjelaskan
berdasarkan
keputusan kerjaya
pengetahuan
dan memilih
mereka tentang
pekerjaan
tahap pendidikan,
berdasarkan
minat, kebolehan
pengetahuan mereka diri dan
tentang tujuan
pengalaman.
pekerjaan, tahap
pendidikan, minat,
kebolehan diri,
kemahiran dan
pengalaman.

Murid kurang
berkebolehan
dalam membuat
keputusan kerjaya
dan memilih
pekerjaan
berdasarkan
pengetahuan
mereka tentang
tahap pendidikan,
minat, kebolehan
diri dan pengalaman

Murid boleh
membuat
keputusan kerjaya
dan memilih
pekerjaan
berdasarkan
pengetahuan
mereka tentang
tahap pendidikan,
minat, kebolehan
diri dan pengalaman

Mengenal Diri
Sendiri
Murid boleh
menyatakan
kecenderungan,
kebolehan, potensi,
bakat dan minat
kerjaya.

Maklumat
Pekerjaan
Murid boleh
menyatakan
maklumat asas
pekerjaan dengan
tepat seperti
kelayakan, latihan,
gaji, risiko dan
kelebihan bidang
kerjaya

INTERPRETASI SKOR

Pemilihan Matlamat
Pekerjaan

27

Rancangan Kerjaya
Murid boleh
menjelaskan
rancangan kerjaya
berdasarkan
maklumat dalam
pekerjaan,
seterusnya dapat
menentukan hala
tuju kerjaya seperti
keperluan
pendidikan dan
kemahiran yang
diperlukan dalam
sesuatu bidang
pekerjaan.

Penyelesaian
Masalah Kerjaya
Murid boleh
menghuraikan caracara menangani
konflik dalam
membuat keputusan
kerjaya seperti suratmenyurat, resume,
persediaan
menghadapi temu
duga, latihan, risiko
dan peluang masa
depan kerjaya.

Murid tidak boleh

merancang kerjaya
berdasarkan
maklumat dalam
pekerjaan,
seterusnya dapat
menentukan hala
tuju kerjaya seperti
keperluan
pendidikan dan
kemahiran yang
diperlukan dalam
bidang tersebut

Murid kurang
berkebolehan dalam
merancang kerjaya
berdasarkan
maklumat dalam
pekerjaan,
seterusnya dapat
menentukan hala
tuju kerjaya seperti
keperluan
pendidikan dan
kemahiran yang
diperlukan dalam
bidang tersebut

Murid boleh
merancang kerjaya
berdasarkan
maklumat dalam
pekerjaan,
seterusnya dapat
menentukan hala
tuju kerjaya seperti
keperluan
pendidikan dan
kemahiran yang
diperlukan dalam
bidang tersebut

Murid tidak boleh

menangani konflik
dalam membuat
keputusan kerjaya
dan menyediakan
keperluan seperti
surat-menyurat,
resume, temu duga,
latihan dan lain-lain.

Murid kurang
berkebolehan dalam
menangani konflik
dalam membuat
keputusan kerjaya
dan menyediakan
keperluan seperti
surat-menyurat,
resume, temu duga,
latihan dan lain-lain.

Murid boleh
menangani konflik
dalam membuat
keputusan kerjaya
dan menyediakan
keperluan seperti
surat-menyurat,
resume, temu duga,
latihan dan lain-lain.

28

7.3.5

Interpretasi Skor Inventori Kematangan Kerjaya (IKK)

Jadual 15 : Interpretasi Skor Inventori Kematangan Kerjaya (IKK)

Skor
Peratusan

Interpretasi
Skor

Penerangan
Murid

mempunyai

kebolehan,

kemampuan

dan

keupayaan yang tinggi dalam menentukan pilihan

kerjaya. Murid melibatkan diri secara aktif dalam
75% - 100%

Tinggi

mencari maklumat mengenai kerjaya yang diminati

seperti kelayakan, gaji, latihan, persekitaran kerja dan
risiko pekerjaan. Hasil daripada maklumat yang
diperoleh, murid merancang kerjaya dan bersedia
berhadapan

risiko

dan

konflik

dalam

membuat

keputusan kerjaya.

Murid

mempunyai

kebolehan,

kemampuan

dan

keupayaan yang sederhana dalam menentukan pilihan

kerjaya. Murid kurang aktif melibatkan diri dalam
50% - 74%

Sederhana

mencari maklumat mengenai kerjaya yang diminati

seperti kelayakan, gaji, latihan, persekitaran kerja dan
risiko pekerjaan. Hasil daripada maklumat kerjaya yang
sedikit, murid kurang merancang kerjaya dan kurang
bersedia berhadapan risiko serta mempunyai konflik
dalam membuat keputusan kerjaya.

Murid kurang mempunyai kebolehan, kemampuan dan

keupayaan dalam menentukan pilihan kerjaya. Murid
tidak
0% - 49%

Rendah

melibatkan

diri

dalam

mencari

maklumat

mengenai kerjaya yang diminati seperti kelayakan, gaji,

latihan, persekitaran kerja dan risiko pekerjaan. Murid
tidak mempunyai maklumat kerjaya, tidak mampu
murid merancang kerjaya dan akan berhadapan risiko
dan konflik dalam membuat keputusan kerjaya.

29

7.4

Carta Alir Pentadbiran Inventori Kematangan Kerjaya

Mesyuarat Pengoperasian

Pentadbiran Ujian

Murid Menjawab Inventori

Pengiraan Skor Bersama Murid

Pentafsiran Skor

Pengumpulan Borang Jawapan

Pelaporan

Penyimpanan Fail

Intervensi

Rajah 4: Carta Alir Pentadbiran Inventori Kematangan Kerjaya

30

7.5

Perincian Pentadbiran Inventori Kematangan Kerjaya

Jadual 16 : Perincian Pentadbiran Inventori Kematangan Kerjaya

PERKARA

Mesyuarat
pengoperasian

Pentadbiran ujian

TINDAKAN
Perbincangan bersama pentadbir
Penyediaan jadual pelaksanaan
Makluman kepada guru dan murid
GBK memuat turun IKK
Instrumen diperbanyakkan
Sasaran : Murid Tingkatan 5
Tempat : Kondusif
Masa
: 60 minit
Murid berkeperluan khas diberikan tambahan masa 30 peratus
daripada waktu yang diperuntukkan bagi murid biasa
Jumlah item : 25 domain sikap dan 25 domain kecekapan
Bimbingan guru dibenarkan mengikut keperluan
Arahan menjawab mengikut keperluan inventori
Menjawab di atas borang jawapan yang disediakan
Kertas soalan tidak boleh diconteng dan perlu dikembalikan

Murid menjawab
IKK dan Pengiraan
Skor

Murid menjawab IKK.

Murid mengira skor dengan bimbingan GBK selepas
pentadbiran ujian IKK

Pentafsiran Skor

GBK memberikan interpretasi berdasarkan skor murid

(Rujuk Panduan Pentadbiran)

Pengumpulan
Borang Jawapan

Pelaporan

Diserahkan kepada GBK

Pengisian data dalam SePKM
GBK mencetak pelaporan PPsi (masukkan logo sekolah
dalam pelaporan murid)
Pelaporan PPsi ditandatangani oleh pengetua
Salinan pelaporan setiap murid perlu disimpan dalam fail profil
murid
Pelaporan IKK diserahkan kepada murid bersama keputusan
SPM

Penyimpanan Fail

Penyimpanan profil berdasarkan urutan nama dalam kelas

Dokumen menjadi rujukan dan panduan semasa membuat
intervensi

Intervensi

Memperkukuh sikap terhadap kesedaran kerjaya

Memperkasakan kecekapan dalam membuat pemilihan
kerjaya
Meningkatkan tahap kematangan kerjaya

31

8.0

Penutup

Pentaksiran psikometrik dibangunkan berlandaskan Falsafah Pendidikan Kebangsaan

dan Akta Pendidikan 1996 untuk membangunkan modal insan yang holistik. Pentaksiran
psikometrik ini sejajar dengan kedinamikan pendidikan yang disediakan serta berada dalam
kerangka yang menggambarkan amalan terbaik dan terkini dalam dunia pentaksiran
pendidikan. Sesungguhnya, pentaksiran psikometrik mampu memberi gambaran lebih tepat
tentang potensi dan prestasi murid. Pengumpulan maklumat tentang kebolehan murid adalah
lebih komprehensif melalui profil, pencapaian, perkembangan dan penglibatan. Hal ini
bermakna, transformasi pentaksiran pendidikan khususnya IKK ini merupakan satu proses
perubahan ke arah penambahbaikan dalam membangunkan modal insan minda kelas pertama
yang holistik dan bina upaya. Mereka perlu menggunakan pengetahuan secara proaktif, kreatif
dan inovatif.
Oleh yang demikian, dalam menghadapi persaingan global abad ke-21 yang kian
mencabar, murid perlu mempertingkatkan kematangan kerjaya mereka dengan pelbagai ilmu
dan kemahiran baharu yang perlu dikuasai sebelum mereka melangkah ke dunia pekerjaan.
Kematangan kerjaya dalam kalangan murid sangat penting untuk mereka menghadapi
persekitaran global yang sentiasa berubah, meningkatkan kualiti hidup serta menyumbang
kepada kesejahteraan dan kekayaan negara. Murid yang mempunyai kematangan kerjaya yang
tinggi berupaya membuat pertimbangan, penilaian, pemilihan dan keputusan perancangan
kerjaya yang kongruen dengan personaliti diri. Dalam konteks ini, murid perlu berusaha menjadi
yang terbaik kerana dalam dunia yang kompetitif hari ini hanya yang terbaik akan berjaya.

32

Bibliografi
Ary, D., Jacobs, L. C., dan Sorenson, C. K. (2010). Introduction to research in education (Eighth
Edition). Belmont, CA: Wadsworth, Cengage Learning.
Crites, J.O. (1969). Vocational Psychology: The Study of Vocational Behaviour and Development.
London: McGrow-Hill.
Crites, J.O. (1973). Theory and research handbook: Career maturity inventory. Monterey : CTBMacMillan-McGraw Hill.
Crites, J.O. (1978). Career maturity inventory : Administration and use Manual. California:
McGraw Hill.
Crites, J.O. (1978). Career maturity inventory : Theory and research handbook. California :
CTB/McGraw Hill.
Crites, J.O. (1981). Career counseling: Methods, models and materials. New York: McGraw-Hill.
Crites, J.O. (1983). The Career maturity inventory. Melbourne: Australia Council for Educational
Research.
Crites, J.O. (1995). Career maturity inventory sourcebook. Monterey: McGraw-Hill / CTB
Crites, J.O., & Savickas, M.L. (1995). Career maturity inventory. Psychological Assessment
Resources: Odessa, Florida.
Crites, J.O. (1996). Career maturity inventory sourcebook. Clayton, N.Y.: Careerware, IBM
Company.
Crites, J.O., & Savickas, M.L. (2002). Career maturity inventory sourcebook. Bridges. Com Inc.
Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (Third Edition). London: SAGE Publications
Ltd.
Fraenkel, J. R. & Wallen, N. E. (2010). How to design and evaluate research in education (7th
ed.). New York: McGraw-Hill.
Lim Hooi Lian. (2011). Menentukan kesahan kandungan dalam penyelidikan pendidikan.
Pengukuran dan Penilaian, DP. Jilid 11, Bil 1/2011.
Mohd Ali Jaamat & Md. Fiah Md. Jamin. (2010). Pembinaan modul kesedaran kerjaya untuk
pelajar sekolah menengah di Negeri Sembilan. Jurnal Pendidikan MPSM Malaysia 2016.
m.s. 96-110.
Mohd Sani Ismail. 2011. Kematangan kerjaya, efikasi kendiri kerjaya dan penglibatan pelajar
dalam aktiviti program bimbingan dan kaunseling kerjaya. Tesis Dr. Fal. Universiti
Kebangsaan Malaysia, Bangi.
Rohany Nasir. (2003). Isu-isu kaunseling dan perkembangan kerjaya. Kuala Lumpur: Utusan
Publications & Distributors Sdn. Bhd.

33

Rohany Nasir, Zainah Ahmad Zamani & Rozainee Khairuddin. 2005. Kematangan kerjaya di
kalangan remaja sekolah menengah di dua buah sekolah di Selangor. Laporan Penyelidikan
Fundamental, Fakulti Sains Sosial dan Kemanusiaan, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi
Saunders, M. N. K. & Tosey, P. (2015). Handbook of research methods on human resource
development. Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
Sidek Mohd Noah & Jamaludin Ahmad. (2005). Pembinaan modul. Bagaimana membina modul
latihan dan modul akademik. Penerbit Universiti Putra Malaysia
Super, D.E., & Crites, J.O. (1949). Appraising vocational fitness by means of psychological tests.
New York: Harper & Row Publishers.
Super, D.E. (1953). The psychology of careers. New York : Harper & Row.
Super, D.E. (1955). Personality integration through vocational counseling. Journal of Counseling
Psychology, 2 : 217-226.
Super, D. E. (1957). The psychology of career; an introduction to vocational development. New
York : Harper & Row Publisher.
Super, D.E., Crites, J.O., Hummel, R.C., Moser, H.P., Overstreet, P.L. & Warnath, C.F. (1957).
Vocational development: A framework for research. New York: Teachers College Columbia
University.
Super, D.E., & Overstreet, P.L. (1960). The vocational maturity of ninth-grade boys. New York:
Teachers College Columbia University.
Super, D.E., & Crites, J.O. (1962). Appraising vocational fitness by means of psychological tests.
New York: Harper & Row Publishers.
Super, D.E., Starishevsky R., Matlin N., & Jordaan, J.P. (1963). Career development: self-concept
theory; essays in vocational development.. New York: College Entrance Examination Board,
Teachers College, Columbia University.
Super, D.E. (1963). Career development: self-concept theory. College Entrance Examination
Board. New York.
Super, D.E. (1969). Vocational development theory. The Counseling Psychology, 1 : 2-30.
Super, D.E. (1971). The psychology of career. New York : Harper & Row Publisher.
Super, D.E., & Bohn, M.J. (1971). Occupational psychology. London : Tavistok Publication.
Super, D.E. (1974). Measuring vocational maturity for counseling and evaluation. Washington:
American Personnel and Guidance Association.
Super, D.E. (1977). Vocational maturity in midcareer. Vocational Guidance Quarterly, 25 : 294302.

34

Super, D.E., & Bowlsbey, J.A. (1979). Guided career exploration. New York : Psychology
Corporation.
Super, D.E., & Kidd, J.M. (1979). Vocational maturity in adulthood: Toward turning a model into a
measure. Journal of Vocational Behavior, 14 : 255-270.
Super, D.E. (1980). A life-span, life space approach to career development. Journal of Vocational
Behaviour. 16 : 282-298.
Super, D. E. & J. A. Bowlsbey. (1981). Guided careers exploration. New York : Psychological
Corporation.
Super, D. E. & Others. (1982). Career development inventory. Palo Alto, Calof : Consulting
Psychologists Press.
Super, D.E., & Nevill, D.D. (1984). Work role salience as a determinant of career maturity in high
school students. Journal of Vocational Behavior, 25 :30-44.
Super, D.E. (1991). A life-span, life-space approach to career development. Dalam Brown, D.,
Brooks, L., et al. Career Choice and Development. Edisi Kedua. San Francisco : JosseyBass.
Super, D.E., Savickas, M.L., & Super, C. (1996). A life-span. life-space approach to career
development. Dalam Brown, D., Brooks, L., & Associates, Career Choice and Development.
Edisi Ketiga. San Francisco : Jossey-Bass.
Super, D.E., Super, C.M., & Camenson, B. (2001). Opportunities in psychology career. Chicago,
IL : VGM Career Books.

35

Panel penggubal:
1.

Dr. Mohd Sani bin Ismail

Pusat Pengajian Usuluddin, Fakulti Pengajian Kontemporari Islam, UniSZA

2.

Dr. Mohd Ali bin Jaamat

IPG kampus Raja Melewar, Negeri Sembilan

3.

Dr. Ramlan bin Hamzah

IPG Kampus Teknik, Kuala Lumpur

4.

Prof. Madya Dr. Rodziah binti Rasdi

Fakulti Pengajian Pendidikan, UPM

5.

Dr. Mohd Shahril bin Othman

Pusat Pengajian Usuluddin, Fakulti Pengajian Kontemporari Islam, UniSZA

6.

Dr. Siti Salina binti Abdullah

Pusat Pengajian Pembangunan Sosial dan Ekonomi, UMT

7.

Prof. Madya Dr. Ahmad Jazimin Bin Jusoh

Fakulti Pendidikan UPSI

8.

Dr. Syed Mohamad bin Syed Abdullah

Pusat Pengajian Ilmu Pendidikan, USM

9.

Prof. Madya Dr. Rorlinda binti Yusof

Pusat Permata Pintar, Universiti Kebangsaan Malaysia

10.

Dr. Zainuriyah binti Abdul Khatab

Malaysian Open University, Selangor

11.

Pn. Norliza binti Jaafar

IPG Kampus Ilmu Khas, Kuala Lumpur

12.

Pn. Sharifah Hanizah binti Syed Jaafar

SMKA Dato Hj Abu Hassan Hj Sail, Rembau, Negeri Sembilan

13.

Pn. Najahah binti Shafie

SMK (P) Kapar, Klang, Selangor

14.

Pn. Inah Kuala binti Abdullah

SMK Puteri, Negeri Sembilan

15.

Pn. Ezumi binti Ali

SMK Jasin, Melaka

16.

En. Azizi bin Lamat

SK Taman Paroi Jaya, Negeri Sembilan

17.

Pn. Norhayati Aidani binti Abdullah

SMK King George V, Negeri Sembilan

18.

En. Hafrul Nizam bin Mohd Isa

SMK Taman Tun Dr. Ismail, Kuala Lumpur

36

19.

Pn. Sally Jow Sau Lee

SMJK Kwang Hwa, Klang, Selangor

20.

Pn. Rohaiza binti Jaafar

SMS (P) Seremban, Negeri Sembilan

21.

Pn. Norakmar binti Abd Rashid

SMK (P) Sultan Ibrahim, Johor Bahru

22.

Pn. Effa Khairunnisa binti Othman

SMK Pasir Panjang, Port Dickson, Negeri Sembilan

24.

Pn. Husna binti Shamsudin

SMK Bandar Enstek, Nilai, Negeri Sembilan

25.

En. Low Seng Kar

SMK Bukit Mewah, Negeri Sembilan

Urus setia
1.

En. Hamzah bin Ishak

Lembaga Peperiksaan Malaysia

2.

En. Suhaimi bin Yop

Lembaga Peperiksaan Malaysia

3.

En. Ahmad Fauzi bin Mohammad

Bahagian Pengurusan Sekolah Harian

4.

Cik Siti Norfiza Eryani binti Muslil

Bahagian Pengurusan Sekolah Harian

37