HIDROLIZA E KRIPRAVE

T gjitha kriprat t cilat rjedhin nga baza e dobt,prkatsisht acidi i dobt hidrolizjn n uj.Kjo do
t thot se joni i cili formohet me disocijim t krips reagon me molekula t ujit.
HIDROLIZA E KRIPS PARAQET REAKSIONIN EKUILIBRUES (T BARASPESHS) T
JONEVE T KRIPS ME MOLEKULA T UJIT,I CILI E PRISH EKUILIBRIN E JONEVE
HIDRONIUM DHE JONEVE HIDROKSILE N TRETSIR PR ARSYE TRETSIRA
UJORE E KRIPS S DHN REAGON SI ACID APO BAZ APO RRALL SHT
NEUTRALE.
Kripa e cila rrjedh nga baza e dobt dhe acidi i fort hidrolizon n uj dhe pr kt arsye tretsira
ujore e ksaj kripe sht acidike.Psh.kloruri i amoniumit n uj me disocijim jep jone amonium dhe jone
klorure.Joni amonium,NH4+ rrjedh nga baza e dobt dhe sht acid m i fort se uji pr arsye reagon me
ujin ,ndrsa tretsira ujore e klorurit t amoniumit reagon si acid,sepse me reaksionin e hidrolizs t joneve
amonium formohen jonet hidronium.
NH4Cl NH4+ + Cl
NH4+ + H2O

ekuacioni i disocijimit t klorurit t amoniumit

NH3 + H3O+ ekuacioni i reaksionit t hidrolizs

acid
Kripa e cila rrjedh nga baza e fort dhe acidi i dobt reagojn n uj si baz pr shkak t
hidrolizs.Jonet e mbetjes acidike t acidit t dbt jan baza m t forta se uji dhe n reakson me uj japin
jone hidroksile.Psh.karbonati i natriumit sht krip e bazs s fort (NaOH) dhe acidit t dobt (HCO3 ).Me
disocijimin e ksaj kripe n uj formohen jonet natrium dhe jonet karbonate.Jonet karbonate reagojn me
molekula t ujit me rast rritet prqndrimi i joneve hidroksile n tretsir dhe tretsira ujore e ksaj kripe
reagon si baz.
Na2CO3 2Na+ + CO32
CO32 + H2O

HCO3 + OH

baz
Kripa,si sht hidrogjenkarbonat-natriumi ,me disocijimin e saj n uj jep jone hodrogjenkarbonate.Ky jon
sht amfolit ,por sht baz m e fort se uji kshtu q reagon si baz,me rast rritet prqndrimi i joneve
hidroksile n tretsir.Pr kt arsye tretsirat ujore t hidrogjenkarbonateve alakline dhe alkalino-toksore
dhe kriprave t ngjashme reagojn si baza.
Kriprat t cilat rrjedhin nga bazat e dobta dhe acidet e dobta hidrolizojn n uj ,me rast aciditeti
prkatsisht baziciteti i tretsirs s formuar ujore mund t prcaktohet me krahasimin e reaksioneve t
hidrolizs s dy joneve t krips.Psh.acetat-amoniumi sht krip e acidit t bazs s dobt moniakut
(Kb= 2 10 5) dhe acidit t dbt acetik ( Ka = 2 10 5).T dy jonet n uj hidrolizojn.
CH3COONH4 NH4+ + CH3COO
CH3COO + H2O
NH4+ + H2O

ekuacioni i disocijimit t acetat-amoniumit

CH3COOH + OH
NH3 + H3O+

Kb(CH3COO ) = 5 10 10 mol2 / dm3

Ka(NH4+) = 5 10 10 mol2 / dm3

Pr at se konstanta e bazicitetit e joneve acetat dhe konstanta e aciditetit e joneve amonium jan
prafrsisht t barabart ,n tretsir ekzistojn prqndrime t njejta t joneve hidronium dhe joneve
hidroksile dhe tretsira ujore e ksaj kripe reagon neutral.

N rast se baza nga e cila rrjedh kripa sht m e fort se acidi ,tretsira ujore e krips do t prmbaj sasi
m t madhe t joneve hidroksile dhe do t reagoj si baz (psh.nitrit-amoniumi).Nse acidi i cili formon
kripn e dhn sht m i fort tretsira ujore e krips reagon si acid (psh.cijanur-amoniumi).
TRETSIRAT UJORE T KRIPRAVE

T acideve t forta
dhe bazave t dobta

T bazave t forta dhe

acideve t dobta

Tretsir acidike

Tretsir bazike

T bazave t dobta
dhe acideve t dobta

nse sht Ka >Kb

Tretsir
acidike

nse sht Kb > Ka

Tretsir
bazike

nse sht Ka Kb

Tretsir
neutrale

Shembull. Prcaktimi i vetive acido-bazike t tretsirave ujore t kriprave.

Prcakto si reagon tretsira ujore e krips s dhn:
a) hidrogjenkarbonat-kaliumi, b) hidrogjenfosfat-natriumi, c) nitrat-amoniumi dhe
d) klorur-kalciumi
Zgjidhje:
a) KHCO3 rrjedh nga baza e fort dhe acidi i dobt dhe tretsira ujore e ksaj kripe reagon si baz.
b) Na2HPO4 rrjedh nga baza e fort (NaOH) dhe acidi i dobt (H2PO4 ) dhe pr shkak t hidrolizs
reagon si baz.
c) NH4NO3 rrjedh nga baza e dobt (NH3) dhe acidi i fort (HNO3) dhe pr shkak t hidrolizs reagon
si acid.
d) CaCl2 rrjedh nga baza e fort dhe acidi i fort ,ndrsa tretsira ujore e ksaj kripe reagon n mnyr
neutrale.
Mendo dhe prgjigju:
1.Shkruaj ekuacionin e autoprotolizs s ujit dhe sheno iftet e konjuguara.
2.N ciln mnyr n baz t raportit t prqndrimeve t joneve hidrogjen dhe joneve hidroksile n
tretsir ujore mund t prfundojm se a sht mjedisi bazik,acidik apo neutral ?
3.Shkruaj shprehjen pr konstantn e aciditetit pr acidin azotik (nitrik) .
4.Pr seciln nga kriprat e dhna prcakto : a) cilit lloj t krips i takon (bazike,acidike ose
normale),b) a hidrolizon n uj c) si reagon tretsira ujore e saj (si acid baz ose n mnyr neutrale).
2.NaCN, 2.KNO3 ,3.(NH4)2SO4 ,4.CH3COOH,5.KHSO4 , 6.FeCl3.
5. ka sht hidroliza?