7 Thoi Quen de Thanh Dat PDF

Cng Ty Samsung Trn trng gi n bn cun sch ny.
Phin bn ebook ny c thc hin theo bn quyn xut bn v pht hnh n bn

ting Vit ca cng ty First News - Tr Vit vi s ti tr c quyn ca cng ty
TNHH Samsung Electronics Vit Nam. Tc phm ny khng c chuyn dng
sang bt k hnh thc no hay s dng cho bt k mc ch thng mi no.
THE 7 HABITS OF HIGHLY EFFECTIVE PEOPLE:
Powerful Lessons in Personal Change
by Stephen R. Covey
Copyright 2004 by FranklinCovey Company

FranklinCovey and the FC logo and trademarks are trademarks of
FranklinCovey Co. and their use is by permission.
Vietnamese Edition 2007 by First News - Tri Viet.

Published by arrangement with FranklinCovey Co., USA.
All rights reserved.
THE 7 HABITS OF HIGHLY EFFECTIVE PEOPLE

7 THOI QUEN THANH AT
Cng ty First News - Tr Vit gi ban quyn xut ban va phat
hanh n ban ting Vit trn toan th gii theo hp ng
chuyn giao ban quyn vi FranklinCovey Co., Hoa Ky.
Bt c s sao chep, trch dn nao khng c s
ng y cua First News va FranklinCovey u la bt
hp phap va vi pham Lut Xut ban Vit Nam, Lut
Ban quyn Quc t va Cng c Bao h Ban quyn S
hu Tr tu Berne.
CNG TY VN HOA
SAN
G TAO
TR VIT
- FIRST NEWS
11HNguyn Th Minh Khai, Qun 1, TP. H Ch Minh
Tel: (84.8) 822 7979 - 822 7980 - 823 3859 - 823 3860
Fax: (84.8) 822 4560; Email: triviet@firstnews.com.vn
Website: www.firstnews.com.vn
Bin dch: VU TIN PHUC
Ban Bin Dch First News
Hiu nh: T Hp Giao Duc PACE
FIRST NEWS
NHA XUT BAN TRE

LI GII THIU
u nh i bt ky quc gia nao trn th gii

H ban cung d dang nhn ra tac phm ni ting
7 Thoi quen thanh at (The 7 Habits of Highly
Effective People) cua tac gia Stephen R. Covey lun
c moi ngi on oc va anh gia rt cao nh mt
cm nang ren luyn i n thanh cng.
Tht vy, t ln xut ban u tin, 7 Thoi quen
thanh at a tr thanh mt trong nhng cun sach
co gia tr va ni ting nht th gii v th loai self-help
- t ren luyn ban thn thanh cng trong cuc
sng. Vi 20 triu ban phat hanh, c dch ra hn 40
th ting trn khp th gii, tac phm a co sc lan
toa v cung rng ln, khng ch trong lnh vc ren
luyn, phat trin tnh cach con ngi ma con c
bnh chon la mt trong 10 cun sach v quan tr co
gia tr nht t trc n nay. Tin s Stephen R. Covey
la mt bc thy th gii v ren luyn tnh cach, kha
nng lanh ao va cac vn tm ly cuc sng. ng
con la mt nha giao duc tai nng, mt chuyn gia t
vn v quan ly con ngi, Stephen R. Covey a cng
hin tron i mnh giang day phng phap sng
va quan tr ly nguyn tc lam trong tm co c
cuc sng hanh phuc va s nghip thanh at.
6 7 THOI QUEN THANH AT
Con ngi lun khao khat thanh cng, nhng

nu khng nhn thc c ban cht cua thanh cng
ma c mu quang theo ui th tht v ngha.
Stephen R. Covey a nhn ra va phn tch mt cach
cc ky su sc ci ngun cua thanh cng, giup cho
hang chuc triu ngi trn th gii xy dng c
cuc sng my man t nn tang tnh cach cua chnh
mi ngi.
Tnh cach cua chung ta v c ban bt ngun t
nhng thoi quen. o la mt chui phan ng dy
chuyn bt u t suy ngh, dn n hanh ng, tao
nn thoi quen, nh hnh tnh cach - va cui cung - tao
nn s phn. Trong dy chuyn o, thoi quen la yu
t quan trong v chung tn tai trong pham tru v
thc, mang tnh bn vng. Chung tac ng vao i
sng sinh hoat hang ngay va anh hng manh me
n ca tnh, ng thi hnh thanh, xac nh nng lc,
tnh cach va ban lnh mi ngi. Nhng thoi quen
khng th hnh thanh mt cach nhanh chong, tc
thi ma lin quan mt thit n qua trnh ren luyn.
V vy, thoi quen co mt sc manh va anh hng rt
ln; nu chung ta bit cach vn dung ung se em lai
nhng hiu qua c bit i vi s cai thin tnh cach
va phat trin nng lc mi ngi.
7 Thoi quen thanh at la cun sach co gia tr
thc tin ln lao, mang lai cho chung ta nhng kin
thc c ban v cach c x ung n, phng phap
7 THOI QUEN THANH AT 7
lam vic hiu qua, ng thi giup chung ta chu ng

nm vng va x ly tnh hung mt cach co c s khoa
hoc. Cun sach cung a ra nhng quy tc ng x
tuyt vi, phu hp vi chn ly cuc sng nn tao
c hiu qua v mt tm ly, dn n thanh cng
trong cng vic va cac mi quan h gia con ngi.
Bng vic phn tch cac quy lut chi phi mt cach
rt thc t, 7 Thoi quen thanh at se khi dy
nhng nng lc tim n trong ban, ch ra con ng
thc t va vng bn ban at ti thanh cng.
Moi thanh cng trong cuc sng co th noi gn
nh lun c bt ngun hoc t nhiu u co lin
quan n 7 thoi quen quan trong nay. Tao dng
c 7 thoi quen con la phng cach giup ban co th
giai quyt mt cach hiu qua nht moi vng mc
trong cng vic, trong cuc sng gia nh, trong giao
tip xa hi ng thi nhn c s quy trong va
thin cam cua nhng ngi xung quanh.
Vi 7 Thoi quen thanh at cung nhng tac
phm ni ting khac nh First Things First (u tin
cho iu quan trong nht), Principle Centered
Leadership (Lanh ao ly nguyn tc lam trong tm),
7 Habits of Highly Effective Family (7 Thoi quen cua
gia nh hanh phuc), Living the 7 Habits (Sng theo
7 thoi quen), The 8th Habit from Effectiveness to
Greatness (Thoi quen th 8 T thanh at n v
ai) a tao nn mt tn tui Stephen R. Covey co
mt khng hai trong nhng tac gia ng ai vit v

cuc sng va a c tap ch Time cng nhn la mt
trong 25 ngi My co anh hng nht th gii trong
20 nm tr lai y.
First News va Trng Doanh Nhn & Giam c
PACE trn trong gii thiu n ban oc Vit Nam tac
phm 7 Thoi quen thanh at cua Tin s Stephen
R. Covey. Hy vong cun sach co gia tr to ln nay se
giup cac ban thay i cuc i mnh theo hng tch
cc, nhm at c thanh cng trong cuc sng.
Chuc cac ban thanh cng!
- First News
LI TAC GIA
Cuc sng ngay cang phc tap, cng thng va khc

nghit khi con ngi chuyn t thi ai cng nghip sang
thi ai cng ngh thng tin cung vi cac h qua cua no.
Nn kinh t tri thc ra i, kem theo o la hang loat cac
vn mi lam anh hng manh me n i sng xa hi,
em n cho con ngi nhng ng dung tch cc cung
nh tao ra thm mt s kho khn va thach thc. Nhng
kho khn va thach thc y khng ch khac v lng ma con
khac v cht.
Nhng i thay su sc cua xa hi va cac bin ng trn
thng trng toan cu trong thi ai ky thut s a khin
nhiu ngi nghi ng tnh phu hp cua nhng nguyn tc,
nhng thoi quen c a ra trong cun sach nay. Theo
ti, cuc sng cang co nhiu bin ng, nhng thach thc
chung ta gp phai cang ln th 7 Thoi Quen cang co gia tr
i vi tt ca moi ngi. V cac kho khn, thach thc lun
tn tai va ngay cang ph bin nn cac giai phap a ra u
da trn nhng nguyn tc mang tnh quy lut, hin nhin,
bt bin, va phat trin lu dai trong lch s. Ti khng phai
la ngi sang tao ra cac nguyn tc o ma ch la ngi nhn
ra va sp xp chung lai theo mt trt t hp ly.
Sau nhng trai nghim, ti uc kt c mt bai hoc su

sc trong cuc sng: Nu mun vt qua moi thach thc
at c nhng khat vong ln lao, ban phai bit nhn din va
vn dung ung cac nguyn ly hay quy lut t nhin vao cac
muc tiu cua mnh. Vn dung thanh cng mt quy lut nao
o phu thuc rt nhiu vao tr tu, kha nng va s sang tao
cua tng ngi, nhng iu quan trong nht la phai bit kt
hp hai hoa cac nguyn tc vi nhau.
Trn thc t, nhng giai phap a ra t cac nguyn ly
lun trai ngc vi li suy ngh ph bin cua chung ta hin
nay. S i lp nay c chng minh qua nhng thach
thc ph bin di y:
- S hai va t ti;
- c mun va tham vong s hu;
- Trn tranh trach nhim;
- Tuyt vong;
- Mt cn bng trong cuc sng;
- Tnh v ky;
- Khao khat c lng nghe;
- Xung t va khac bit;
- B tc cua ban thn.
Ti mong cac ban hay lu tm n ca nhng thach
thc chung cung nh nhng nhu cu va kho khn cua
ring mnh. Khi lam nh vy, cac ban se tm ra cac giai phap
va phng hng lu dai cho ban thn. Ban cung se thy s
khac bit ngay cang ro gia cach tip cn ph bin hin nay
vi cach tip cn da theo nhng nguyn tc bt bin trong
moi thi ai.
Cui cung, ti mun nhc lai mt cu hoi ma ti
thng nu ra trong nhng bui thuyt trnh cua mnh:
Co bao nhiu ngi trc khi trut hi th cui cung mun

co thm thi gian lam vic, hay xem ti-vi? Cu tra li la
chng co ai ca. Luc o, ho ch ngh v ngi thn, gia nh
va ca nhng ngi ma ho ht long phung s.
Ngay ca nha tm ly hoc v ai Abraham Maslow vao
cui i mnh cung a coi hanh phuc, s hoan thanh
nhim vu va cng hin cho hu th quan trong hn s t
th hin ban thn (self-actualization - nhu cu u tin cua
H thng cp nhu cu ni ting cua ng). ng goi no
la ban nga siu vit (self-transcendence). iu nay cung
ung vi ti. Cho n nay, tac ng ln nht va my man
nht cua cac nguyn tc trong 7 Thoi quen c th hin
qua cuc sng cua con chau ti chnh la nim hanh phuc
ln nht cua ti.
Chng han, a chau gai 19 tui cua ti, Shannon, lun
b cun hut vao cac hoat ng tnh nguyn, sn sang xa
nha n giup nhng tre m ci t nc Rumani xa
xi. Shannon vit th cho chung ti va noi rng: Con
khng mun sng mt cuc sng ch ky, ch bit co ring
mnh. Con se danh ca cuc i nay cho hoat ng cu tr.
Cac con ti gi a ln khn, a lp gia nh va chung
u nh hng cuc sng theo muc ch phuc vu con
ngi. o la iu lam chung ti rt i vui mng.
Cun sach 7 Thoi quen thanh at chc chn se
mang n cho ban mt hanh trnh hoc hoi ly thu. Hay ap
dung ngay va chia se vi ngi thn, ban be nhng iu ban
hoc c. Hay nh: hoc ma khng hanh th khng phai la
thc hoc, bit ma khng lam th khng tht s la bit.
Sng theo 7 Thoi quen la mt cuc u tranh khng
ngng bi v khi ban cang tin b th ban cht cua cac thach
thc ban gp phai cung thay i. Mi ngay, ti u sng,

lam vic va u tranh da trn cac thoi quen a c cp
trong cun sach nay. V th, ti se lun co mt trong cuc
hanh trnh cua cac ban.
- Stephen R. Covey
CHNG MT
NHNG KHAI NIM

TNG QUAN
CANH CA CUA
S THAY I
Khng ai co th thuyt phuc ngi khac thay
i. Mi canh ca cua s thay i vn ch co th
m c t bn trong ban thn mi ngi.
Du bng ly le hay s li keo tnh cam, ban cung
khng th m canh ca o cua ngi khac.
- Marilyn Ferguson
Nhng thach thc
cua ky nguyn mi
S HAI VA T TI
Rt nhiu ngi sng trong thi ai ngay nay lun

mang tm trang lo u, s hai. Ho lo lng v tng lai: s b
mt vic lam, s khng con kha nng chu cp cho gia nh
Chnh thai t ti nay a a ho n mt li sng an
phn va da dm vao ngi khac, ca trong cng vic va
trong gia nh. Nh vy, theo nn vn hoa cua chung ta,
tnh t lp cang c xem la giai phap ph bin cho vn
nay. Ti sng v ti. Ti lam tt cng vic cua ti, va ti co
quyn tn hng nhng thu vui cua cuc sng. Tnh t lp
mang mt y ngha v cung quan trong, thm ch con mang
tnh sng con. Tuy nhin, chung ta ang sng trong mt
thc tai tng thuc va at c nhng thanh qua quan
trong, ngoai kha nng hin co, ban thn mi ngi phai bit
sng hp tac va h tr ln nhau.
C MUN VA THAM VONG S HU
Ti mun co tin. Ti mun co mt ngi nha tht

ep, mt chic t sang trong, mt trung tm giai tr ln
nht va hin ai nht. Ti mun co tt ca va ti xng ang
c hng thu moi th. Mc du c mun cua con
ngi la v han va tham vong c s hu lun sn sang;
mc du trong thi ai the tn dung ngay nay, ngi ta co
th d dang mua trc tra sau; mc du ai cung c gng

lam vic chm ch nhng cui cung, chung ta cung phai
i din vi mt thc t chua xot la sc mua khng theo
kp sc san xut; thanh qua at c vn khng th u so
vi nhu cu. Vi tc thay i nhanh chong va canh
tranh khng ngng do toan cu hoa trong lnh vc th
trng va khoa hoc ky thut, chung ta khng nhng phai
c ao tao, ma con phai lin tuc t ao tao va t lam mi
ban thn. Chung ta phai phat trin tr tu va trau di ky
nng tranh b ao thai. Nhu cu tao ra cua cai la nhu cu
trc mt, nhng thanh cng, cn phai phat trin bn
vng lu dai. Ban hoan toan co kha nng at c cac ch
tiu hang quy, nhng iu quan trong la liu ban a u t
ung hng co c s bn vng va thanh cng keo dai
n 5 hay 10 nm sau hay khng? Th ma thng thng,
moi ngi ch chu trong n kt qua trc mt. Tuy nhin,
nguyn tc tt yu dn n nhng thanh tu trong tng
lai - trai ngc vi li suy ngh trn - chnh la tao s cn
bng gia vic thoa man cac yu cu trc mt vi vic u
t vao cac kha nng tim n. iu nay cung ung khi ap
dung cho cac vn khac cua con ngi nh sc khoe, ban
thn, gia nh va cac nhu cu xa hi.
TRN TRANH TRACH NHIM
Mi khi co chuyn g khng hay xay ra, ngi ta

thng i tm nhng ly do khach quan n t hoan canh
bn ngoai ma qun xem xet lai chnh mnh. Xa hi ngay
nay y ry nhng ke lun cho mnh la nan nhn nh th,
ho lun tm cach li: Gia nh sp ti khng phai la mt
ga ngc va nghim khc nh th Gia nh ti khng sinh
ra trong mt gia nh ngheo kho nh th Gia nh ti
c sng mt ni tt hn Gia nh ti khng tha

hng cai tnh nong nay o cua cha ti Gia nh cac con
ti khng bng bnh nh th Gia nh nn kinh t cua
chung ta khng xung dc nh th nay Gia nh cac nhn
vin cua ti khng li bing va thiu nhit huyt trong
cng vic nh vy Gia nh v ti thng cam vi ti
hn. Nhng mnh o dn dn tr thanh cach noi
quen thuc mt vai ngi. Ho xem nhng kho khn va
thach thc xay ra vi mnh la do ngi khac gy nn. Cung
co th khi ngh nh th, tam thi ho cam thy nhe nhom,
nhng v lu dai se troi buc ho vao nhng rc ri khng
th nao thao g c.
Hay cho ti bit mt ngi dam nhn trach nhim v
nhng vic lam cua mnh hoc co u dung kh vt qua
th thach, ti se cho ban thy sc manh phi thng trong
tinh thn ngi y.
TUYT VONG
Ngi thng xuyn li cho hoan canh la ngi

lun hoai nghi va mai sng trong v vong. Nhng ai mang
t tng mnh la nan nhn cua hoan canh va d u hang
trc kho khn se nhanh chong anh mt nim tin vao
cuc sng, anh mt ng lc vn ln va cam chu sng
trong b tc. Ti ch la mt qun c, mt con ri di s
iu khin cua ngi khac, mt ke thp c be hong chng
th lam g c!. Thm ch nhiu ngi thng minh, co
hoc thc cung suy ngh nh vy va chnh suy ngh o a
bin ho thanh ngi nhu nhc, thiu nhit tnh.
Theo li suy ngh lac hu thng thng, giai phap cho
vn nay la ch cn ha thp moi tham vong, c mun
cua ban xung mc thp nht n ni khng con ai,

khng con iu g co th lam ban tht vong na. Tuy nhin,
theo nguyn tc tch cc chng lai giai phap trn, ban cn
phai khng nh rng: Ti chnh la ng lc sang tao cua
cuc i mnh.
MT CN BNG TRONG CUC SNG
Cuc sng thi cng ngh thng tin ang ngay cang
phc tap, cng thng va khc nghit. Chung ta lun c
gng tn dung tt quy thi gian cua mnh, n lc lam vic
va ng nhin cung gt hai nhiu thanh cng nh vao
nhng thanh tu cng ngh hin ai. Th th tai sao chung
ta lai lun lun thy mnh ri mu v nhng chuyn lt vt
v sc khoe, cuc sng gia nh, phm cht ao c, va
nhiu iu khac lam anh hng n cuc sng? S tht,
nguyn nhn khng phai do cng vic vn la ng lc
duy tr cuc sng, hay do s bin ng phc tap cua xa hi
hin tai, ma do li suy ngh ph bin trong nn vn hoa
hin ai nh: Hay n cng s sm hn, lai lu hn, lam
vic tt hn va hy sinh nhiu hn. Chnh li suy ngh nay
a ly i s cn bng trong cuc sng va s thanh than
trong mi tm hn. Ch nhng ai co mt y thc ro rang v
khat vong va quyt tm theo ui no bng tt ca sc lc,
tm huyt mi co th t tao ra cho mnh mt cuc sng
cn bng, thanh than.
TNH V KY
Trong nn vn hoa chung ta, nu mun at c mt

iu g o th ban phai i tm va at cho bng c iu
tt nht. Va cung theo nn vn hoa y, cuc sng la mt
tro chi, mt cuc chay ua, mt cuc canh tranh, va ban
phai thng trong cac cuc o sc o. Nhng ngi ban

cung lp, cac ng nghip, thm ch ca nhng thanh vin
trong gia nh u co th tr thanh i thu cua nhau nu
ho thng cang nhiu th phn con lai danh cho ban cang t.
Tt nhin, chung ta vn lun th hin s vui mng trc
nhng thng li cua ke khac nh mt ngi rng lng.
Tuy vy, rt nhiu ngi trong chung ta vn ngm ngm
ghen ty khi ngi khac thanh cng. Trong lch s a co
nhiu thanh tu v ai at c nh vao sc lc va tm
huyt cua mt ngi lam vic c lp, nhng trong thi ai
ngay nay, nhng c hi thanh cng ln va nhng thanh
tu v gia ch danh cho nhng ai thu hiu c ngh
thut hp tac. Song, cho du co thi ai nao i na th
s v ai chn chnh cung ch co th at c nh vao mt
tm hn rng m, lam vic qun mnh, tn trong ln nhau
va v li ch chung.
NIM KHAO KHAT C LNG NGHE
Bt ky ai trong chung ta cung mong mun nhng y kin

cua mnh c ngi khac lng nghe, thu hiu, c anh
gia cao va tao nn anh hng. Cha khoa gy anh hng
nm kha nng giao tip trnh bay quan im mt cach
ro rang, u sc thuyt phuc ngi khac. Nhng ban co
nhn ra rng trong khi ngi khac ang noi chuyn vi ban,
thay v chu tm lng nghe hiu ro y kin cua ho, ban lai
tp trung vao vic chun b a ra y kin cua mnh
khng? Vic gy c anh hng ch thc s bt u khi
ngi khac nhn thy rng ho a lam cho ban tp trung chu
y, thy c ban s chia se, lng nghe mt cach chm chu,
chn thanh va ci m. Th nhng, do cam xuc d b tac
ng nn hu ht moi ngi u khng u kin nhn
lng nghe va hiu ro y kin ngi khac trc khi a ra y

kin cua mnh. Nn vn hoa cua chung ta ku goi, thm ch
oi hoi phai thu hiu va gy anh hng. Tuy nhin, theo
nguyn tc gy anh hng, thu hiu nhau th trc ht,
phai chu y lng nghe.
XUNG T VA KHAC BIT
Con ngi cung chia se nhiu im chung nhng ng

thi cung co nhiu net khac bit. Ngi ta suy ngh khng
ging nhau, quan nim v cac gia tr khac nhau, co cac
ng c va muc ch khac nhau. Nhng im khac bit nay
ng nhin se dn n xung t. giai quyt nhng
xung t y, ngi ta thng s dung nhng cach thc
nhm thu li ch v mnh cang nhiu cang tt. Mc du co
nhiu kt qua tt at c bng ngh thut am phan, khi
ma hai bn tranh chp u to ra nhng b i n thoa
thun chung, nhng tht ra, khng bn nao hoan toan hai
long vi kt qua at c. Vy tai sao khng tm ra im
chung nht t nhng khac bit nu trn? Vy tai sao lai
khng ap dung nguyn tc hp tac sang tao tm ra cac
giai phap tt hn ca d tnh ban u cua ca hai bn?
B TC CUA BAN THN
Ban cht cua con ngi c th hin bn yu t: th

xac (body), tr tu (mind), tm hn (heart) va tinh thn
(spirit). Hay so sanh nhng khac bit va kt qua theo hai
cach tip cn khac nhau di y:
Xu hng chung Nguyn tc

Th xac Duy tr li sng. Nu b bnh th Phong nga bnh tt va cac vn
i kham va cha bnh. sc khoe bng cach iu chnh li
sng phu hp vi cac quy tc bao
v sc khoe a c tha nhn.
Tr tu Xem ti-vi giai tr. ao su kin thc, khng ngng
hoc hoi.
Tm hn S dung cac mi quan h vi Lng nghe, tn trong va giup
ngi khac nhm truc li ca nhn. ngi khac se em lai s hai long
va cam giac hanh phuc.
Tinh thn Khut phuc chu ngha th tuc va Nhn ra rng ngun gc cua nhu
chu ngha hoai nghi ang ngay cu tm hiu v y ngha va nhng
cang phat trin. iu tt ep trong cuc sng nm
ngay trong cac nguyn tc.
u la giai phap?
Trc khi chung ta bt tay vao nghin cu 7 Thoi Quen
Thanh at, ti mun gi y hai s bin i m thc co th
lam gia tng hiu qua khi ban s dung cun sach nay.
Trc ht, ti ngh cac ban khng nn xem tp tai
liu nay nh mt cun sach ch vic oc xong ri ct ln k
sach, v no co th tr thanh mt ngi ng hanh vi ban
trong qua trnh thay i va phat trin. Ni dung trong
cun sach nay c sp xp theo trnh t tng dn mc
su sc, va cui mi phn u co nhng gi y ap dung
ban co th nghin cu va tp trung vao tng thoi quen cu
th cua ring mnh.
Khi a hiu su va vn dung tt, ban co th quay tr lai

cac nguyn tc trong tng thoi quen nghin cu su
hn v kin thc, ky nng va khat vong cua ban thn.
Th hai, ti mun gi y rng ban nn thay i m thc
cua vic tham gia vao tp tai liu nay, ngha la chuyn t vai
tro cua ngi hoc sang vai tro cua ngi day. Ban cung nn
ap dung quan im bt u t bn trong thay i nhn
thc cua chnh mnh va cung chia se hay thao lun vi
mt ngi nao o nhng iu ban hoc c trong vong 48
gi sau o.
V du, nu ban bit trc rng se day cho ai o v
nguyn tc cn bng P/PC (san phm/nng lc san xut)
trong vong 48 gi, th iu nay co lam cho vic oc cua ban
khac i khng? Hay c gng lam iu nay ngay khi ban oc
phn cui cua cun sach. Hay oc no vi suy ngh ban cn
co u thng tin va hiu bit thu ao giang giai cho v/
chng hay con cai, ng s, nhn vin cua mnh thng sut
mt vn nao o ngay hm nay hoc ngay mai.
Ti bao am rng nu tip cn tai liu nay theo cach
trn, ban se khng ch nh lu hn nhng g a oc ma
tm nhn cua ban cung se c m rng, s hiu bit cua
ban se su sc hn va hiu qua ap dung nhng iu a hoc
se tng ln ro rt.
Ngoai ra, khi chia se mt cach ci m va chn thc iu
a hoc c vi ngi khac, ban se ngac nhin nhn ra
rng nhng thanh kin hoc nhn thc tiu cc ma ngi
khac co th co v ban hu nh bin mt. Nhng ngi
c ban chia se se nhn thy ban mt con ngi ang
thay i, trng thanh hn va ho se h tr ban ht long
a 7 Thoi quen hoa nhp vao cuc sng cua ban.
Chung ta co th ky vong
iu g?
Nu ban quyt nh m canh ca cua s thay i
thc s hiu va sng theo cac nguyn tc c trnh bay
trong 7 Thoi quen th ti co th yn tm bao am vi ban
rng nhiu iu tch cc se n vi ban.
Trc tin, s trng thanh cua ban se din ra, tuy
chm rai theo chu trnh cua no nhng tac dung thay i lai
tr nn rt manh me va toan din. H qua cui cung cua
vic m canh ca cua s thay i i vi 3 thoi quen u
tin - cac thoi quen cua thanh tch ca nhn - se lam tng s
t tin mt cach ang k. Ban se hiu ban thn hn vi
nhng y ngha su xa v ban cht, gia tr va nng lc cng
hin cua mnh. Khi sng theo cac m thc th y thc v ca
tnh, tnh t chu va s t nh hng trong ban se ngm
su vao bn trong, gi cho tinh thn ban c bnh yn,
bnh yn trong s phn chn. Ban se nhn din ban thn
mnh t bn trong thay v thng qua y kin cua ngi khac
hay bng cach so sanh vi nhng ngi khac. Sai hay
ung se khng anh hng g ln n nhng g ban a
tm thy.
Mt khi khng con quan tm nhiu v nhng iu
ngi khac ngh v mnh, ban se quan tm nhiu hn v
nhng iu ngi khac ngh v ban thn ho va v th gii
cua ho, k ca mi quan h cua ho vi ban. Ban se khng con
xy dng cuc sng tnh cam cua mnh da trn s yu
kem cua ngi khac. Ban se cam thy d dang hn va sn
sang hn i vi s thay i, bi v co cai g o - nm su
bn trong ban - v c ban khng h i thay.

Khi t mnh on nhn 3 thoi quen tip theo - cac thoi
quen v thanh tch tp th, ban se kham pha va giai phong
ca y mun ln ngun lc han gn va xy dng lai cac mi
quan h quan trong a b xoi mon, hay sp b pha v. Con
cac mi quan h tt ep chc chn se c cai thin, tr nn
su sc, vng chc hn, sang tao va ly thu hn.
Thoi quen th bay, nu tip thu mt cach su sc, se
em lai sc sng mi cho 6 thoi quen u tin, se lam cho
ban thc s tr thanh mt ngi c lp va co c hiu
qua tt ep trong cac mi quan h h tng. Qua o, ban
cung co th t hoan thin ban thn mnh.
Du hoan canh hin tai cua ban th nao i na, ti vn
tin rng ban khng phai la mt ngi thu cu vi cac thoi
quen cu ky cua mnh. Ban co th thay i chung bng nhng
khun mu mi, nhng thoi quen mi cua s thanh at,
hanh phuc va cac mi quan h da trn s tin cy ln nhau.
Vi s quan tm tht s, ti mong rng sau khi nghin
cu cac thoi quen nay, ban se m c canh ca cua s
thay i trng thanh hn. Ro rang, moi s thay i u
kho co th thc hin c ngay, nhng ti bao am vi cac
ban rng ban se cam thy co li va c nhn v nhng
phn thng xng ang. Hay kin nhn vi chnh mnh v
khng co s u t nao ln hn th.
Chung ta thng khng quy nhng g co c mt cach d
dang. Ch co s cao quy mi lam cho moi th tr nn co gia tr.
(Thomas Paine)
M THC VA
NGUYN TC
Khng co s xut sc tht s nao tn tai trn
i ma tach bit vi cach sng ung n.
- David Starr Jordan
Bt u t bn trong
rong hn 25 nm lam vic, ti a gp va tip xuc vi

T nhiu ngi rt thanh at. Ho la doanh nhn,
giang vin ai hoc, ban be va ca ngi thn trong gia nh
ti. Tuy thanh at nh vy nhng bn trong ho vn lun
bng chay khao khat c man nguyn va bnh yn ni
tm hn cung nh co c mi quan h tt ep vi nhng
ngi xung quanh.
Co le vn ho chia se vi ti cung ging nh nhng
trn tr cua cac ban:
Ti a at c cac muc tiu va gt hai nhng thanh cng
vt bc trong ngh nghip cua mnh, nhng lai chng con
chut thi gian nao danh cho v con, cung nh hiu c ban
thn va nhn ra u la iu quan trong nht i vi cuc i
mnh. Nhiu ln ti t hoi: moi th co ang ti anh i
nh vy khng?
Ti lai bt u mt ch n king mi - ln th nm trong
nm nay. Ti bit mnh tha cn, va ti mun thay i. Ti oc
tt ca cac thng tin mi v n king. Ti t ra cac muc tiu, t
khch l chnh mnh bng mt thai sng tch cc va t nhu se
thc hin thanh cng. Nhng ri ti cung khng lam c ti
ni ti chn; sau vai tun thc hin, ti a bo cuc. Dng nh
ti cung khng th gi ni mt li ha vi chnh mnh.
Ti tham d ht khoa ao tao nay n khoa hun luyn khac
v quan tr hiu qua. Ti c i x tt va tao mi quan h thn
tnh vi nhn vin cua mnh, ky vong vao nng lc cua ho nhng
ti khng thy ai trung thanh vi mnh ca. Ti ngh nu ti b m
nm nha mt ngay, ho se tha h ma tan gu vi nhau sut bui.
Tai sao ti khng th ren luyn ho bit lam vic mt cach t giac
va co tinh thn trach nhim - hay tm c ngi co nhng c
tnh o?
Cu quy t nha ti va quy pha lai va nghin ngp. Du ti
a c ht cach nhng vn khng cai tao c no. Ti phai lam g
by gi?
Co qua nhiu vic phai lam nhng thi gian khng bao gi
u ca. Ti cam thy ap lc e nng va bc bi sut ngay, sut
tun. Ti d cac hi thao v quan tr thi gian hiu qua va a th
ap dung na ta phng phap hoach nh thi gian khac nhau,
nhng vn khng cam thy mnh ang sng mt cuc sng hanh
phuc, hu ch va yn bnh nh mong mun.
Ti mun day cac con ti gia tr cua lao ng, nhng mi khi
nh chung lam vic g, ti u phai theo doi va chu ng nhng
li ku ca phan nan cho ti khi chung lam xong vic. Nu ti t
lam chc hn se d dang hn nhiu. Tai sao bon tre khng th
vui ve va t giac lam vic?
Ti bn, rt bn, nhng thnh thoang ti lai t hoi liu
nhng g mnh ang lam v lu dai co tao ra s khac bit nao
khng. Ti rt mun ngh rng cuc i mnh co mt y ngha
nao o, rng du th nao i chng na, moi th se khac i v s co
mt cua ti.
Khi thy ban be va ngi thn at c mt s thanh cng
trong cuc sng hoc c tha nhn trong xa hi, ti mm ci
va chuc mng ho vi ca tm long. Nhng trong thm tm, ti lai
ganh t vi ho. Tai sao ti lai co nhng phc cam nh vy?
Ti la ngi co ca tnh manh. Ti bit rng ti co th kim

soat c kt qua trong hu ht cac tnh hung giao tip. Ti co
th tac ng ngi khac thun theo y mnh. Ti suy ngm tng
tnh hung va thc s thy rng nhng y kin mnh nu ln
thng la nhng y kin hay nht moi ngi nghe theo.
Nhng ti vn khng cam thy thoai mai va lun t hoi khng
bit moi ngi ngh g v mnh va cac y tng cua mnh.
Cuc hn nhn cua ti tr nn nhat nheo. Chung ti khng
mu thun hay luc uc g vi nhau ca, nhng khng con yu
nhau na. Du a nh n Trung tm t vn hn nhn gia nh
va thc hin mt s cach, chung ti vn khng th nhom ln
ngon la nng m ma ca hai tng co.
Nhng vn nu trn u phc tap va ri rm nn
khng th dung nhng bin phap c nh, nhanh chong
giai quyt.
Vai nm trc, v chng ti cung ri vao mt hoan
canh tng t. Cu con trai cua chung ti hoc rt kem,
thm ch no khng th hiu cu hoi trong bai kim tra.
Trong giao tip hang ngay, thng be qua nhut nhat va
thng to ra bi ri trc ca nhng ngi gn gui nht vi
mnh. Trong hoat ng th thao, no rt m yu, vung v,
khng bit cach phi hp ng i. V du, khi chi bong
chay, bong cha c nem ma no a vung gy ln . V
th bon tre thng ci nhao no.
Hai v chng ti ra sc tm cach giup con trai v theo
quan im cua chung ti, nu thanh cng la mt yu t
quan trong trong cuc sng, th no cung v cung quan
trong i vi vai tro lam cha me cua chung ti. Do vy,
chung ti c gng dung thai va hanh vi cua mnh tac
ng n con va ra sc ap dung cac liu phap tm ly tch
cc c vu tinh thn thng be: Nao c ln con! B me bit

con co th lam c ma! Cm gy cao hn mt chut, mt
nhn thng vao bong. ng vut gy cho ti khi con thy
qua bong bay ti gn trc mt. Va nu thng be co mt
chut tin b, chung ti ng vin ngay: Tt lm. C chi
nh th nhe!.
Khi bon tre xung quanh ci nhao no, chung ti la ry
chung: Hay no yn. No mi tp chi ma. Luc o, cu
nhoc nha ti ch bit khoc va khng khng bao rng no
khng th nao chi tt c, rng no cha bao gi thch
chi bong chay ca.
Nhng g chung ti c gng lam cho con dng nh
chng co tac dung g ang k, va iu nay khin cho chung
ti tht s lo lng. Chung ti co th thy c nhng vic
nay anh hng n long t trong cua no. Du chung ti
lun ng vin, h tr va to ve lac quan nhng vn lin tip
tht bai. Cui cung, chung ti anh bo cuc va c gng
nhn nhn vn theo mt goc khac.
Vao thi im o, ti cung ang tham gia giang day cac
khoa hoc v phat trin ky nng lanh ao cho nhiu cng ty
khac nhau khp nc My. Ti thit k nhng khoa hoc
(mi khoa cach nhau 2 thang) v giao tip va nhn thc cho
cac hoc vin trong chng trnh Phat Trin Lanh ao
cua IBM.
Trong khi nghin cu va chun b nhng bai thuyt
trnh, ti c bit quan tm tm hiu s hnh thanh cua
nhn thc, anh hng cua nhn thc n cach nhn nhn
mt vn ; t o, tm hiu xem cach nhn nhn vn chi
phi hanh vi nh th nao. iu nay dn dt ti n vic
nghin cu ly thuyt ky vong - hay con goi la Hiu ng
Pygmalion(*) cung nh tm cach ly giai cu hoi: S t

nhn thc cua chung ta c khc su nh th nao? Cu
tra li a giup ti m ra mt nhn thc mi me: Chic
lng knh ma chung ta s dung ngm nhn th gii
xung quanh se nh hng cach chung ta din dch v th
gii.
T cac khai nim ti ang giang day cho IBM, v chng
ti lin h trc tip n trng hp con trai mnh. Chung
ti bt u nhn ra rng cach chung ti tr giup con khng
hai hoa vi nhn thc tht s cua chung ti v thng be.
Theo nhn thc cua chung ti, v c ban, no la mt a tre
thiu nng va co phn tut hu so vi nhng a tre khac.
Do o, moi c gng cua chung ti a khng mang lai kt
qua g. Du cho nhng hanh ng va li noi cua v chng
ti u mang tnh khch l, ng vin, nhng thc cht,
thng ip ma chung ti truyn cho con lai la: Con khng
th lam c. Con cn phai c giup .
V vy, nu mun thay i tnh hnh, trc tin chung
ta phai thay i ban thn; va thay i ban thn mt cach
co hiu qua, chung ta phai bt u t vic thay i nhn
thc cua mnh.
1. AO C NHN CACH VA AO C TNH CACH
Bn canh vic nghin cu v nhn thc, ti con b cun

hut vao mt cng trnh nghin cu chuyn su cac tai liu
v thanh cng k t nm 1776(**) n nay. Ti a oc va ra soat
(*) Hiu ng Pygmalion la mt qua trnh tao ra ngi khac nhng mong i,
ma tht ra o la kt qua cua mt tri giac t hay nhiu ro rang v i tng cua
mnh - Theo Nhng khai nim c ban cua Tm ly hoc xa hi; Huyn Giang dch,
NXB Ha Ni, 1998.
(**) 04/07/1776: ngay thanh lp Hp chung quc Hoa Ky, gm 13 bang u tin.
hang trm cun sach, hang ngan bai bao va tiu lun trong
cac lnh vc nh: t lc, t hoan thin ban thn, tm ly hoc
ph thng Ti co trong tay mt b su tp t liu ma hu
ht moi ngi u cho rng no cha ng chic cha khoa
dn ti thanh cng.
T nhng trai nghim cua chnh mnh va chng kin trai
nghim cua rt nhiu ngi khac, ti tm ra c nhng
phng phap va khoa hoc va thc tin, va mang tnh chn
ly v qua trnh mu cu s thanh cng cua con ngi.
Trong 150 nm u tin t sau ngay thanh lp Hp
chung quc Hoa Ky, hu ht cac sach noi v thanh cng
u tp trung khai thac quan im ao c tnh cach
(Character Ethic) - bao gm s chnh trc, c khim tn,
long trung thanh, s mc thc, long can am, s cng
bng, s cn cu, tnh gian d, long tht tha cung b Quy tc
vang v ng x xa hi (Golden Rule) - c xem la nn tang
cua thanh cng. T truyn cua Benjamin Franklin(*) la mt
ai din tiu biu cho trao lu nay. V c ban, o la cu
chuyn v mt ngi c gng kt hp cac nguyn tc sng
va nhng thoi quen c hu vi tnh cach cua mnh.
Theo quan im ao c tnh cach, co mt s nguyn
tc sng c ban. sng tht s hanh phuc va thanh cng,
con ngi phai bit gn nhng nguyn tc nay vao tnh
cach ring cua mnh.
Sau Th chin th nht, quan im chu ao v thanh
cng chuyn t ao c tnh cach sang ao c nhn cach
(Personality Ethic). Luc by gi, moi ngi cho rng thanh
(*) Benjamin Franklin (1706 - 1790) la mt trong nhng nha lp quc cua nc
My. ng la mt nha bao, nha khoa hoc, nha phat minh, nha hoat ng xa hi,
nha ngoai giao ni ting th ky XVIII.
cng chu yu la do nhn cach, hnh anh xa hi, thai va

hanh vi, cac ky nng va b quyt giup qua trnh giao tip
gia con ngi vi nhau c thng sut hn. Quan im
nay gm hai xu hng: mt la cac quy tc ng x ca nhn
va xa hi, hai la thai sng tch cc (PMA Positive
Mental Attitude). Mt vai ni dung cua trit ly nay c
din dch thanh nhng cu chm ngn tuyn truyn rt co
gia tr, chng han nh: Thai quyt nh tm nhn,
Mt nu ci la mi ngi ban, Nhng g con ngi
nhn thc c va tin, ho se lam c Trong o cung co
ca vic hng dn s dung cac tiu xao ly long ngi,
hay gia v quan tm n nhng thu vui cua ngi khac
c phn mnh, hoc s dung sc manh anh mt
chinh phuc hay doa dm ngi khac.
Mt s sach theo quan im ao c nhn cach cung
tha nhn tnh cach la mt trong nhng yu t cua thanh
cng, nhng lai ha thp vai tro nn tang hay tnh xuc tac
cua no i vi thanh cng Do o, trong nhng cun sach
nay, ao c tnh cach dng nh tr thanh nhng li noi
sung va cac tac gia ch nhn manh cac ky xao gy anh
hng ca nhn, m mu quyn lc, ky nng giao tip va
thai tch cc.
Sau khi suy ngh su hn v s khac nhau gia cac quan
im ao c nhn cach va ao c tnh cach, v chng ti a
nhn ra sai lm khi c gng tach nhng li ch v mt xa hi
ra khoi hanh vi tch cc cua con trai. Chung ti ngh rng
thng be khng u kha nng t lam bt c mt iu g.
Chung ti a t hnh anh ban thn va vai tro lam cha me
cao hn li ch cua thng be. Chung ti ch chu y n cach
nhn nhn va cach x ly vn cua mnh ma khng quan
tm n hanh phuc cua con. iu nay khng mang lai s
thay i tch cc nao cho thng be ma con co tac ng

ngc n nhn cach cua no.
Khi Sandra va ti noi chuyn vi nhau, chung ti mi
au kh nhn ra rng chung ti b anh hng manh me bi
tnh cach, ng c va nhn thc chu quan v con mnh.
Chung ti bit rng cac ng c so sanh mang tnh xa hi
khng phu hp vi nhng gia tr ring cua chung ti. iu
nay dn n vic chung ti yu thng con khng ung
cach va cang lam cho thng be cam thy mnh v dung. Do
o, chung ti quyt nh tp trung ht sc vao chnh mnh,
vao nhng ng c va nhn thc cua mnh v thng be.
Thay v tm cach thay i con trai, chung ti ng ra xa,
quan sat va cam nhn din mao, ca tnh, nhng net ring va
gia tr cua ban thn no.
Bng nhng nhn thc o cung nh qua vic luyn tp
long tin, chung ti bt u nhn con theo cach khac.
Chung ti nhn ra rt nhiu tim nng co th c khuyn
khch phat trin song hanh cung vi qua trnh trng
thanh cua con. Chung ti quyt nh bt quan tm va
khng can ng thng be na ma t no bc l nhn
cach. Chung ti nhn ra thin chc cua cac bc cha me la
khng nh, chia se va anh gia kha nng cua con mnh.
Chung ti cung xem xet lai cac ng c cua mnh mt cach
co y thc hn, ng thi, nui dng sc manh tinh thn
cam nhn cac gia tr cua con ma khng b nhng hanh
vi khng th chp nhn c cua thng be chi phi.
Khi t bo nhn thc cu, chung ti a co nhiu thay i:
khng so sanh con vi nhng a tre cung trang la khac,
khng phan xet theo nhng khun mu, khng t vao
con ky vong hay mong mun cua chung ti, va khng tm
cach thuc ep con phai lam theo nhng m thc nay no.
Chung ti thng be t quyt nh moi hanh vi, ng x

cua mnh. Bc u, chung ti nhn thy rng con mnh v
c ban cung co y u t cht co th ng u vi cuc
sng. Do o, chung ti khng con tm cach che ch, tranh
cho thng be khoi b tru choc nh trc kia na. Chung
ti thy rng thnh thoang no cung co vai biu hin thu
mnh, va chung ti chp nhn ma khng cn phai phan
ng lai. Chung ti ngm cho con bit rng: Cha me khng
cn phai che ch con. Con co th t mnh vt qua c.
Ngay thang tri qua, thng be dn dn cam thy t tin
hn. No bt u co nhng hanh ng t khng nh mnh,
th hin qua s tin b v cac mt hoc hanh, quan h xa hi
va hoat ng th thao. Vai nm sau, no c bu lam thu
lnh cua nhiu t chc hoc sinh, tr thanh vn ng vin
cp quc gia, em v nha u cac loai bng khen. Con trai
chung ti a t phat trin nhn cach, va gy c cam tnh
vi moi ngi.
V chng ti tin rng nhng thanh tch rt n tng
v mt xa hi cua con trai chnh la biu hin cua cam giac
mun tm hiu ban thn mnh, hn la ch nhn c
phn thng cua xa hi. o la mt kinh nghim ang quy
va la mt bai hoc co tnh giao duc cao, khng nhng cho
chung ti ma con cho nhiu bc phu huynh khac. No giup
chung ti nhn thc c s khac bit quan trong gia ao
c nhn cach va ao c tnh cach.
Co mt cu trong thanh ca din ta rt ung nhn thc
nay: Hay chu y lng nghe li cua trai tim mnh v moi vn
trn i u nay sinh t o.
2. CHNH YU VA TH YU
Nh kinh nghim t trng hp con trai mnh, kt hp

vi cac nghin cu v kha nng nhn thc va oc cac sach
vit v thanh cng, ti tch luy c nhiu bai hoc thu v va
bt ng v con ng i n thanh cng. Ti bt cht nhn
ra anh hng manh me cua quan im ao c nhn cach va
hiu ro s khac bit tinh t gia nhng g trc kia ti cho
la ung nhng gia tr ti c day d t tm be va a n
su vao tim thc vi nhng trit ly hin hu hang ngay
trong cuc sng. Khi lam vic vi nhiu ngi, ti hiu su
hn ly do tai sao quan im cua ti lai mu thun vi suy
ngh chung cua ho. o la v nhng quy tc trong thuyt ao
c nhn cach a n su vao tim thc cua nhiu th h, anh
hng n vic giao duc cua cac bc phu huynh i vi qua
trnh trng thanh cua con em ho. Thm na, khi s dung
trit nng lc cua nhn loai xy dng nn tang cho
nhng th h trc y, cha ng chung ta a qua tp trung
vao hnh thc ngi nha cua mnh ma thiu quan tm n
phn mong, chung ta quen thu hoach nhng cai co sn ma
qun i s cn thit cua vic gieo hat. Ti khng co y noi
rng cac ni dung cua ao c nhn cach nh s phat trin
nhn cach, ren luyn ky nng giao tip, giao duc cac phng
cach gy anh hng, t duy tch cc la khng hiu qua.
Bi v, trn thc t i khi ao c nhn cach cung cn thit
cho s thanh cng, nhng o ch la yu t phu ma thi.
Nu chung ta c y s dung cac phng cach gy anh
hng buc ngi khac lam iu mnh mun, khuyn
khch ho lam vic tt hn, hay ho yu thch chung ta,
trong khi ban thn chung ta con nhiu khim khuyt, nht
la tnh gia di, th rut cuc chung ta cung khng th thanh
cng. Tnh gia di se dn n s thiu tin cy. Do o, moi
vic chung ta lam, thm ch ca vic tao dng mi quan h

tt vi ngi khac cung se c coi la gia tao. Du cho y
nh cua chung ta co tt n u i na nhng mt khi no
ch c thit lp da trn s la di, khng trung thc va
thiu tin cy th se khng th tao dng nn tang thanh
cng vng bn. Ban th ngh xem moi chuyn se nh th
nao nu ban qun gieo trng vao mua xun, rong chi sut
mua he va ra sc lam vao mua thu kp thu hoach trc
mua ng? ng rung, cung nh tt ca moi quy trnh
khac, u co quy lut cua no: Ch co cng sc tht s mi
co th mang lai kt qua nh mong i. gt hai kt qua,
chung ta phai bt u t vic gieo hat!
Nguyn tc trn ung vi ca hanh vi cua con ngi ln
cac mi quan h gia con ngi vi nhau. Chng han
trng hoc, moi hoc sinh u co th vt qua cac ky thi
nu nghim tuc thc hin cac quy ch hoc tp va thi c.
Trong hu ht cac mi quan h thoang qua gia con ngi
vi nhau, ngi ta thng s dung cac quy tc cua ao c
nhn cach c vic cho mnh hoc gy n tng vi
i phng nh s duyn dang va kheo leo. Nhng cach
nay khng th xy dng c mi quan h lu dai. Nu
khng co s trung thc va sc manh tnh cach c ban th
nhng thach thc trong cuc sng se lam bc l nhng
ng c n giu bn trong va khi o, tht bai se thay th
cho nhng thng li nht thi.
Nhiu ngi ch at c nhng thanh tch th yu
c xa hi nhn nhn nng lc - nhng lai thiu cai chnh
yu, tc nhng phm cht tch cc c ban. Sm mun g
con ngi thc cua ho cung se bc l qua cac mi quan h
lu dai, bt k vi i tac kinh doanh, v chng, ban be, hay
vi con cai. Theo Emerson, Tnh cach cua ban ln at ca
nhng li ban noi. Do o, tnh cach la cng cu giao tip

hiu qua nht.
Tuy nhin, nu mt ngi co ban cht tt, tnh cach
tt, thoi quen tt nhng thiu ky nng giao tip th chc
chn se anh hng n cac mi quan h. Nhng nhng
anh hng nay ch la th yu.
Tom lai, tnh cach bn trong co sc thuyt phuc hn
nhiu so vi hanh ng va li noi. Mt khi bit ro tnh cach
tt ep cua ai o th mc nhin chung ta hoan toan tin
tng ho, va lam vic rt thanh cng vi ho bt k ho co
kha nng giao tip kheo leo hay khng.
iu nay qua ung nh li cua William George Jordan:
Thin va ac co mt sc manh ky la n bn trong mi con ngi;
o la s tac ng thm lng, v thc va v hnh i vi cuc i
ho. o chnh la s phan anh ban cht tht cua mt con ngi,
ch khng phai la s gia tao cua ho.
3. ANH HNG CUA M THC
Cun sach 7 Thoi Quen Thanh at cha ng nhng

nguyn tc c ban, nhng thoi quen chu yu gop phn xy
dng mt cuc sng tch cc cho mi ngi. hiu ro 7
thoi quen nay, trc ht, chung ta cn phai hiu m thc cua
ban thn va cach thay i m thc o.
Hai khai nim ao c tnh cach va ao c nhn cach
nu trn la v du v m thc xa hi. Thut ng m thc
(paradigm) co xut x t ting Hy Lap. y la mt thut
ng khoa hoc, ngay nay thng c dung vi ngha la m
hnh, ly thuyt, nhn thc, gia thuyt hay khung tham chiu.
Noi mt cach d hiu hn, m thc la cach chung ta nhn
th gii khng phai bng trc giac ma bng nhn thc, s
hiu bit va theo cach ly giai cua ring chung ta.

Cach n gian nht hiu c khai nim m thc la
xem no nh mt tm ban . Chung ta u bit ban
khng phai la lanh th, no n gian ch la s sao chup va
giai thch mt s kha canh nht nh nao o cua lanh th.
o cung chnh la y ngha cua m thc.
Gia s ban mun i n mt a im cu th tai thanh
ph Chicago va ban phai s dung tm ban ng ph
Chicago. Th nhng, gia s nh ngi ta a cho ban tm
ban sai. Do li in n, tm ban thanh ph Chicago
thc ra la ban thanh ph Detroit chng han, ban co
hnh dung ra s bc bi, s bt lc cua mnh trong vic c
tm ra im cn n nh th nao khng?
Vi tm ban Detroit trong tay, ban bt u s dung
hanh vi cua mnh - n lc tm kim im cn n thanh
ph Chicago. Nhng c gng o ch a ban n sai ch
nhanh hn ma thi. Ri ban s dung n thai suy ngh
tch cc hn - nhng vn khng n c ung ni cn
n. Song, ban vn gi c thai tch cc va cam thy
vui ve, bt lun ban ang u.
Tuy nhin, vn y lai chng lin quan g n hanh
vi hay thai cua ban. Ban ang b lac ng: nguyn do la
ban s dung tm ban sai. Nu co trong tay tm ban
ung cua thanh ph Chicago th hanh vi n lc tm kim cua
ban lai tr nn ang trn trong. Va khi gp phai nhng tr
ngai trn ng i th thai tch cc cua ban se co y ngha.
Nhng, chung ta cha vi xet n nhng gia nh o. iu
trc tin va quan trong nht la ban phai co trong tay mt
tm ban chnh xac, ngha la ban cn phai xy dng mt
m thc ung n trc khi bt tay vao hanh ng.
Trong tm tr mi chung ta u co v s nhng tm

ban tng t nh th. Co th chia chung thanh hai loai
chu yu: ban thc tai va ban gia tr. Chung ta thng
ly giai moi vic thng qua hai tm ban nay nhng t khi
nhn ra s hin din cung nh t nghi ng v chnh xac
cua chung. Hu nh chung ta co thoi quen nhn nhn chu
quan rng th nao moi vic cung tin trin theo ung
nhng g mnh nhn thy; o cung chnh la ngun gc cua
thai va hanh vi cung nh cach thc chung ta suy ngh va
hanh ng.
lam ro hn v vn nay, chung ta hay tham gia
mt th nghim v t nhn thc va cam giac qua hnh 1
(trang 44), hnh 2 (trang 47) va hnh 3 (trang 72). u tin,
chung ta se danh vai giy quan sat hnh 1, sau o nhn hnh
2 va m ta t m nhng g a c nhn thy hnh 2 qua
mt s cu hoi gi y nh: Ban th oan ngi phu n nay
bao nhiu tui? Din mao th nao? Co eo trang sc g
khng? Va ngi phu n nay co vai tro g trong xa hi?
Co th ban se m ta ngi phu n bc tranh th hai
la vao khoang 25 tui, trng rt d thng, co phn thi
thng vi cai mui xinh xinh va mt dang ve oan trang.
Nu ban c thn, co th ban rt thch mi c y i chi.
Nu ban kinh doanh trong nganh thi trang, co le ban
mun thu c y lam ngi mu.
Nhng nu ti noi rng ban hoan toan sai th sao? Nu
ti noi y la bc tranh ve mt ngi phu n 60 hay 70 tui,
co net mt bun ba vi cai mui to, va ba ta ang cn ngi
dn qua ng th sao?
Ai ung? Hay xem lai hnh ve ln na. Ban co nhn ra
mt ba lao khng? Nu cha, ban hay c ln na. Ban co
nhn thy cai mui to cua ba y? Ban co thy chic khn

trum u cua ba?
Nu chung ta trc tip noi chuyn vi nhau, chung ta
co th cung m ta, thao lun, trao i v nhng g chung ta
nhn thy trong bc tranh y. Nhng chung ta khng th
lam c iu o, v vy ban hay lt n hnh 3 (trang 72) va
quan sat tht ky bc ve nay, ri tr lai nhn hnh 2 mt ln
na. Ban a nhn ra ba lao trong bc ve nay cha?
Ln u tin ti c thc hin bai tp th nghim nay
la tai Khoa Kinh doanh cua trng ai hoc Harvard cach
y nhiu nm. V giao s day chung ti luc y a dung
phng phap nay chng minh mt cach ro rang va
thuyt phuc rng hai ngi co th co hai cai nhn khac
nhau v cung mt s vt, va ca hai u ung. y khng
phai la vn l-gc, ma la vn tm ly hoc.
ng em vao lp hoc mt tp cac ban ve ln ve c gai
tre nh ban nhn thy hnh 1 (trang 44) va ve ba lao nh
hnh 3 (trang 72). ng chia lp hoc lam hai nhom, nhom 1
nhn hnh ve c gai tre, nhom 2 nhn hnh ve ba lao, va yu
cu chung ti xem ky bc ve nhn c trong vong mi
giy, sau o, up xung ban. oan, ng chiu ln man anh
hnh 2 (trang 47), va yu cu ca lp m ta nhng g ho nhn
thy trn hnh ve o. Va kt qua la hu ht nhng ngi
nhom 1 u cho rng a nhn thy hnh anh mt c gai
trn hnh chiu, con nhom 2 th nhn thy mt ba lao trn
man anh. Tip n, v giao s yu cu ai din hai nhom
m ta nhng g a nhn thy va mt cuc tranh lun kha
gy cn a din ra. Mt bn noi rng: C y khng qua 20
hay 22 tui, xinh xn va ang yu, con mt bn th khng
khng: Ba y phai hn 70, co le 80 tui, gia nua va xu x..
Hnh 1
chng minh cho quan im cua nhom mnh, mt

sinh vin thuc nhom 1 bc n trc man anh va ch vao
ng ve: y la chui hat cua c gai. Cac sinh vin
nhom 2 nhao nhao phan i: Khng phai, o la cai ming
cua ba cu Tuy nhin, cung co mt vai sinh vin c gng
nhn bc tranh theo mt khung tham chiu khac, ho nhn
ra hnh ngi phu n trn man anh la s lng ghep kheo
leo cua hnh c gai va hnh ba lao. Bng s trao i bnh
tnh, tn trong ln nhau va phn tch su vao cac chi tit, ho
giup cho tng ngi trong lp nhn ra va tha nhn quan
im cua nhng ngi co cai nhn khac vi mnh.
Phep th v nhn thc nay giup chung ta hiu c s
quen thuc co anh hng manh me nh th nao n nhn
thc va m thc cua chung ta. Nu nh s quen thuc ch
trong thi gian 10 giy con co anh hng n cach chung ta
nhn s vt nh vy, th th hoi s quen thuc ca i se co
sc anh hng manh me n nhng nao?
Trong cuc sng, chung ta thng b anh hng bi gia
nh, trng hoc, nha th, mi trng lam vic, ban be, cng
s, va cac m thc xa hi hin hanh (v du: m thc ao c
nhn cach) mt cach v thc. Tt ca nhng iu o hnh thanh
trong chung ta mt khung tham chiu, mt m thc, va mt
tm ban nhn thc ring. No cung cho thy m thc la
ngun gc cua thai va hanh vi. Chung ta khng th hanh
ng trung thc bn ngoai khun kh cua m thc. Chung ta
khng th duy tr c s nht quan nu nhng g ta noi va
lam khac vi iu ta nhn thy. Nu nh ban nm trong s
nhng ngi nhn ra ngi phu n trong bc tranh ghep la
mt c gai tre th chc rng ban se khng h ngh n vic giup
c y bng qua ng v thai ln hanh vi cua ban phai phu
hp vi cach nhn cua ban i vi c gai tre nay.
Th nghim trn ch ro im sai sot c ban cua cac quy

tc trong ao c nhn cach. Vic c gng thay i thai va
hanh vi bn ngoai se khng co my hiu qua nu chung ta
khng xem xet lai cac m thc c ban hnh thanh thai va
hanh vi cua chung ta.
ng thi, no cung cho thy cac m thc co anh
hng manh me nh th nao n cach thc chung ta i
x vi ngi khac. Nh mt thoi quen, chung ta thng
quan sat va suy ngh v s vt theo quan im ring cua
mnh, va chung ta cung phai tha nhn rng ngi khac
cung co cai nhn theo quan im ring cua ho. Nh vy,
vic anh gia mt s vic, s vt la tuy thuc vao goc nhn
cua mi ngi.
Mt khac, ai trong chung ta cung co xu hng ngh
rng mnh nhn nhn s vt mt cach khach quan, ung
nh ban cht vn co cua chung, nhng qua tht khng
phai vy. Chung ta nhn s vt theo nhng quy c do
chnh chung ta t ra va m ta chung theo suy ngh, nhn
nh, m thc ring cua mnh. V th, khi gp s phan bac,
hay khng ng tnh t pha ngi khac, ngay lp tc
chung ta cho rng ho sai. Tuy nhin, phep th v nhn thc
trn cung cho thy nhng ngi chn thanh, tm tr sang
sut lun nhn nhn s vt theo nhiu cach khac nhau qua
lng knh kinh nghim cua ring mnh.
iu nay khng co ngha la chn ly hay s tht khng
tn tai. Trong phep th noi trn, khi hai ngi thuc hai
nhom cung nhn bc ve th ba, ho u nhn ra mt s tht
ng nht th hin qua tng ng net, cac mang mau
en, trng cua bc tranh, nhng mi ngi lai din giai v
hnh ve da theo cai nhn ban u cua ho.
Hnh 2
Tom lai, khi chung ta cang hiu ro cac m thc c ban,

cac ban , hay cac gia thuyt do mnh t ra, cung vi
mc anh hng cua kinh nghim, th chung ta cang co
trach nhim nhiu hn i vi nhng m thc o - xem
xet, kim nghim, i chiu thc t, lng nghe va tip thu y
kin ngi khac. Bng cach o, chung ta mi co cai nhn
tng quan va khach quan hn v cac vn ang din ra.
4. THAY I M THC
Co le iu quan trong nht rut ra t phep th v nhn

thc nu trn la pham vi thay i m thc, co th tam goi
la kinh nghim A ha! (Aha! experience) - khi ai o nhn
nhn s vic bng mt cai nhn khac, mi me va sang tao
hn. No ging nh mt lung sang bt ng loe ln trong
bong ti nn nhng ai cang b rang buc suy ngh vao nhn
thc ban u th kinh nghim A ha cang co tac dung
manh me.
Thut ng s bin i m thc (Paradigm shift) do
Thomas Kuhn gii thiu trong cun sach Cu truc cua cuc
cach mang khoa hoc ky thut (The Structure of Scientific
Revolutions), anh du mt bc ngot ln trong lnh vc
khoa hoc ky thut. Kuhn a ch ra rng, hu ht nhng t
pha co y ngha trong lnh vc khoa hoc trc ht la do s
pha v cac tp tuc truyn thng lac hu, li t duy sao mon
va nhng m thc cu ky. Nh s bin i o ma hang loat
cac phat minh, sang ch ra i va co gia tr cho n ngay nay.
Theo nha thin vn hoc v ai cua Ai Cp, Ptolemy, th
trai t la trung tm cua vu tru. Nhng Copernicus(*) a gy
chn ng trong gii khoa hoc luc by gi, va bt chp s
phan i cua giao hi, khi a ra mt m thc mi: mt
tri mi la trung tm cua vu tru. M thc nay hoan toan

trai ngc vi m thc trc kia. Va ngay lp tc, moi th
u co cach giai thch khac i.
M hnh vt ly cua Newton la nn tang cua nn khoa
hoc ky thut hin ai nhng no cha hoan hao. Sau nay,
m thc v thuyt tng i cua Einstein mi thc s la
mt cuc cach mang cua th gii khoa hoc v co gia tr tin
oan va giai thch khoa hoc cao hn.
Trc khi ly thuyt vi trung hoc c nghin cu, ty l t
vong san phu va tre s sinh rt cao nhng khng ai giai
thch c nguyn nhn. Trong cac cuc ung qun s,
s binh s cht do cac vt thng nhe va bnh tt nhiu hn
s cht v trong thng ni tin tuyn. Nhng ngay sau khi
ly thuyt vi trung hoc ra i, mt m thc, mt nhn thc
hoan toan mi, tin b hn, a xut hin va giup nganh y gt
hai c nhng thanh qua quan trong.
Ngay nay, nhiu quc gia phat trin nh co s thay i
m thc. Quan nim truyn thng v nha nc qua nhiu
th ky a co nhiu thay i tin b, t nn qun chu, quyn
lc tuyt i nm trong tay vua chua, chuyn sang nn dn
chu lp hin - nha nc cua dn, do dn va v dn. Bc
ngot nay giai phong ang k ngun lc va tr tu con
ngi, tao ra cac chun mc khac nhau cua cuc sng, cua
t do va dn chu, cua anh hng va hy vong trong lch s
th gii.
(*) Nicolaus Copernicus (1473 - 1543) sinh tai Ba Lan. ng la mt nha thin vn
hoc, toan hoc, vt ly hoc, lut hoc, kinh t hoc, ngoai giao, va la mt chin binh
li lac thi Phuc Hng. Hoc thuyt Thai dng h (mt tri la trung tm) cua
ng la mt phat minh gy sng st gii khoa hoc thi o va lam giao hi ni
gin v hoc thuyt nay a lam ao ln moi giao ly cua ho v vu tru (rng trai t
la trung tm).
Tuy nhin, khng phai tt ca moi s thay i m thc

u co xu hng tch cc. Chng han nh s thay i t ao
c tnh cach sang ao c nhn cach a khin chung ta i
chch ra khoi con ng dn n thanh cng va hanh phuc.
Nhng du s thay i m thc din ra theo hng tch cc
hay tiu cc, ung hay sai, nhanh hay chm, chung vn co
ngun gc t thai va hanh vi, t mi quan h cua chung
ta vi ngi khac va lam cho chung ta thay i nhn thc.
Ti nh mt cu chuyn nho v s thay i m thc
xay ra trn mt chuyn xe in ngm vao mt bui sang
chu nht. Luc o, moi hanh khach ang ngi im lng
ngi oc bao, ngi trm ngm suy ngh, mt vai ngi
khac th tranh thu chp mt - trong bu khng kh tht yn
tnh. Ri mt ngi an ng cung cac con bc ln, ngay
lp tc, s tnh lng b pha v.
Ngi an ng no ngi xung canh ti, nhm mt lai
nh khng co chuyn g xay ra. Trong khi o, bon tre tip
tuc ku gao, nem cac vt vao nhau va thm ch con git
t bao cua mt hanh khach. Canh tng tht kho chu. Tuy
vy, ngi an ng ngi canh ti vn khng co phan ng g.
Ti va moi ngi trn xe u cam thy bc bi, khng
th hiu ni tai sao ngi an ng nay lai khng co hanh
ng g ngn chn s quy pha cua am tre. Cui cung, khi
s kin nhn va chu ng a vt qua gii han, ti quay
sang noi vi ng y: Tha ng, cac con ng ang lam
phin rt nhiu ngi y. ng co th lam n bao chung
gi trt t c khng?.
Ngi an ng ngc mt nhn ln nh th trn tnh
lai va noi nhe nhang: phai ri, ng noi ung. Ti phai
bao chung im lng mi phai. Chung ti va bnh vin ra,
ni me chung va mt cach y vai ting ng h. Ti th

nh ngi mt hn, va chc bon chung cung khng con
bit g na.
Ban co th hnh dung luc o ti cam thy th nao
khng? M thc cua ti v s vic o nhanh chong thay
i. Ti nhn s vic khac i va v vy, ti cung thay i suy
ngh, cam xuc va hanh vi cua mnh. S bc tc bin mt.
Mt tnh cam thng xot va ng cam tun trao. Xin li!
Ti xin thanh tht chia bun! Liu ti co th giup g ng
khng?, ti chn thanh noi.
Nhiu ngi cung trai qua nhng thay i m thc
tng t trong t tng khi ho gp kho khn hoc khi am
nhn vai tro mi trong gia nh hoc trong cng vic.
Chung ta co th bo ra hang tun, hang thang, thm ch
hang nm ren luyn ao c nhn cach nhm muc ch
thay i thai va hanh vi cua mnh nhng chung ta lai
khng tm cach tip cn ban cht cua s thay i, vn xay
ra t nhin khi chung ta thay i cach nhn s vic. iu
nay chng to nu mun tao ra nhng thay i nho trong
cuc sng, chung ta nn tp trung chu y n thai , hanh
vi cua mnh. Nhng nu mun co s thay i ln, co y
ngha va mang tnh t pha, chung ta cn phai xem xet lai
nhng m thc c ban do mnh tao ra.
Theo li cua Thoreau: Mt ngan nhat bua b vao canh
la khng bng mt nhat vao gc r. Chung ta ch co th
at c thanh tu ln lao trong cuc sng nu chu tm
vao thay i nhng m thc c ban ci r cua thai va
hanh vi.
5. NHN THC VA TNH CACH
Khng phai tt ca cac qua trnh thay i m thc u

din ra ngay tc khc nh s thay i nhn thc nhanh
chong cua ti trn chuyn xe in ngm ma ti a k, ngc
lai, s thay i m thc co khi la mt qua trnh din ra chm
chap, y kho khn va cn phai c cn nhc ky lng nh
trong trng hp cua v chng ti i vi con mnh.
Nhn thc ban u cua chung ti v con xut phat t
anh hng cua nhiu nm tip thu va ren luyn ao c
nhn cach. o la mt m thc a n su vao quan nim cua
cac bc cha me v thanh cng trong vic giao duc con cai
cung nh v thc o thanh cng cua con cai: ho mun
bao boc con cai, khng hoan toan tin vao kha nng thc s
cua chung va cho rng chung nn tun theo moi quyt
nh cua mnh. Tuy nhin, ch khi chung ta thay i nhng
m thc c ban, thay i nhn thc th chung ta mi co th
tao ra nhng thay i mang tnh t pha cho ban thn va
hoan canh cua mnh.
V vy, thay i nhn thc v con, chung ti bt u
thay i m thc c ban - thay i chnh tnh cach cua
chung ti. Va mt m thc mi ra i trong qua trnh nay.
M thc khng tach ri khoi tnh cach. Trong ban
thn cua mt con ngi, tnh cach va nhn thc co mi quan
h h tng: tnh cach quyt nh nhn thc va nhn thc co
lin quan mt thit n tnh cach. Chung ta khng th thay
i nhn thc ma khng thay i tnh cach va ngc lai.
Ngay ca trng hp thay i m thc co ve tc thi cua
ti vao bui sang hm o trn xe in ngm, th vic thay i
y cung la h qua va b gii han bi tnh cach c ban cua ti.
Co th khng phai ai cung c x ging ti trn chuyn

xe in ngm hm y. Ti tin chc rng mt vai ngi cui
cung ri cung hiu ra c hoan canh cua cha con ngi
an ng no, nhng cung lm ho ch cam thy thng xot
chut t ma thi. Lai co nhng ngi nhay cam hn, nhanh
chong nhn ra ban cht cua vn , n chia se va giup
ngi an ng no trc ca ti.
Qua cac lp lun trn, chung ta cang thy c sc
manh cua cac m thc, v chung tao ra mt lng knh giup
chung ta quan sat th gii theo cach ring cua mi ngi.
Sc manh cua s thay i m thc chnh la sc manh chu
yu tao ra s thay i mang tnh t pha, du o la s thay
i nhanh chong hay la mt qua trnh din ra t t va
thn trong.
6. LY NGUYN TC LAM TRUNG TM
ao c tnh cach hnh thanh da trn khai nim c ban

v nhng nguyn tc chi phi tnh hiu qua cua con ngi.
o la cac quy lut t nhin tn tai, bt bin va khng cn
tranh cai trong ban cht con ngi, cung ging nh nh
lut van vt hp dn chng han.
Ngi ta tm thy y tng v s tn tai va anh hng
cua cac nguyn tc nay trong mt cu chuyn v s thay i
m thc cua Frank Koch ng trn tap ch Proceedings cua
Hoc vin Hai qun.
Hai chic tau chin c iu ng n h tr mt cuc
tp trn dai ngay trn bin trong iu kin thi tit xu.
Ti phuc vu trn chic tau ch huy va c giao nhim vu
ng gac trn boong khi man m bung xung. Tm
nhn han ch v sng mu bao phu nn v thuyn trng
cung lai trn boong tau theo doi moi hoat ng.
Khng lu sau khi tri ti, hoa tiu man phai bao cao: Co
m sang bn phai mui tau.
m sang cang gn hay xa dn so vi tau chung ta?,
thuyn trng hoi lai.
Tha thuyn trng, cang gn!, hoa tiu tra li va iu
nay co ngha tau cua chung ti co nguy c va vao mt con
tau nao o.
V thuyn trng ra lnh cho tn hiu vin: Phat tn hiu
cho con tau o: ca hai tau ang chay hng thng vao
nhau, yu cu ho i hng 20 .
Tn hiu ngay lp tc c truyn i, va chung ti nhanh
chong nhn c tn hiu tra li cua chic tau kia: Yu
cu tau cac ng i hng 20 .
Thuyn trng ra lnh: Truyn tn hiu: Ti la thuyn
trng, ti yu cu tau cac anh i hng 20 .
Bn kia tra li: Ti la binh nh, ti ngh cac ng phai
i hng 20 !.
n luc nay th v thuyn trng ni cau, ng het ln:
Truyn tn hiu: Chung ti la tau chin. Cac anh phai
i hng 20 ngay lp tc!.
en tn hiu bn kia nhp nhay: Ti la hai ng.
Th la chung ti buc phai i hng.
S thay i m thc cua v thuyn trng, va ca cua

chung ta khi oc bai tng thut nay, khin chung ta xem
xet tnh hung theo mt quan im hoan toan khac.
Chung ta co th thy rng thc tai a b thay th bi nhn
thc han ch cua ng y mt thc tai quan trong i vi

chung ta trong vic hiu cuc sng hang ngay cung nh
i vi v thuyn trng trong nhim vu iu khin con
tau gia sng mu.
Cac nguyn tc cung ging nh ngon hai ng. Chung
la nhng quy lut t nhin phai c con ngi tun thu.
Cung nh Cecil B. de Mille nhn xet v cac nguyn tc
trong b phim ni ting cua ng, Mi iu rn cua Chua
(The Ten Commandments), rng: Chung ta phai tun theo
cac quy lut a c t ra, nu chng lai nhng quy lut y,
co ngha chung ta ang chng lai chnh mnh.
Trong khi mi ngi co th nhn vao cuc sng cua
ban thn, vao cac mi quan h qua lai di lng knh cua
m thc hay ban - vn hnh thanh t kinh nghim
hay s quen thuc - th nhng tm ban nay lai khng
phai la lanh th ma ch la nhng thc tai chu quan
din ta lanh th ma thi.
Thc tai khach quan hay lanh th bao gm cac
nguyn tc, quy lut t nhin chi phi s phat trin va
hanh phuc cua con ngi. iu nay co ngha cac quy lut
nay a hoa quyn vao cu truc cua moi xa hi vn minh
trong sut chiu dai lch s va la ngun gc cua moi gia
nh va th ch xa hi. chnh xac cua tm ban
miu ta lanh th khng anh hng g n s tn tai cua
lanh th.
Nh vy, s tn tai cua cac nguyn tc, cac quy lut t
nhin nu trn a tr nn ro rang i vi bt c ai co suy
ngh su sc va bit xem xet cac chu ky lch s cua xa hi.
Nhng nguyn tc, quy lut nay thnh thoang lai xut hin
trong i sng. Tuy theo mc nhn thc va thch nghi
cua con ngi, chung a ho phat trin theo hng tn tai

va n nh, hoc y ho n ch tan ra va dit vong.
Nhng nguyn tc ti ang noi n tuyt nhin khng
phai la nhng iu kho hiu, b him, hay mang mau sc
cua mt tn giao c bit nao o, ma la nhng iu hin
nhin i vi moi tn giao, trong cac trit ly xa hi va cac
h thng ao c a co t lu i. Nhng nguyn ly hay
quy lut t nhin nay gn nh la mt phn trong iu kin
sng cua con ngi, cua y thc va lng tm con ngi.
Chung gn nh tn tai trong mi ca nhn, khng phu
thuc vao iu kin xa hi va y mun chu quan cua con
ngi, cho du chung co th b vui dp hay lam cho t lit
bi nhng iu kin bt li hay s phan khang nao o.
V du, khi ti noi v nguyn tc cng bng th se nay sinh
ra khai nim cng bng va cng ly. Dng nh tre con cung
co mt y thc bm sinh v s cng bng, cho du c ren
luyn trong iu kin ngc lai. Tuy co mt s khac bit rt
ln gia nh ngha va vic thc hin cng bng, nhng
nhn thc v s cng bng lai la mt nhn thc chung.
Nguyn tc trung thc va lng thin tao c s cho s tin
cy - iu ct yu cho s hp tac, phat trin bn vng trong
ban thn cua mt con ngi va trong cac mi quan h cua
con ngi vi nhau.
Mt nguyn tc na la nhn quyn. Khai nim c ban
trong Tuyn ngn c lp cua Hoa Ky a nu ro gia tr cua
nguyn tc nay: Chung ti khng nh mt chn ly hin
nhin rng: moi ngi sinh ra u bnh ng, rng tao hoa
a ban cho ho nhng quyn tt yu va bt kha xm pham,
trong o co quyn sng, quyn c t do va mu cu
hanh phuc.
Ngoai ra con co mt s nguyn tc khac nh: phung s,

hoc y tng mun cng hin, nguyn tc cht lng hay
hoan hao.
Nguyn tc tim nng cho rng chung ta la phi thai co
th ln ln, phat trin, tao ra ngay cang nhiu ngun lc.
Gn lin vi nguyn tc tim nng la nguyn tc phat trin
tc la qua trnh giai phong tim nng va phat trin tai nng.
Qua trnh nay cung cn n cac nguyn tc nh kin tr, bi
dng va khuyn khch.
Nguyn tc khng phai la thc hanh, v thc hanh la mt
hoat ng c trng, mt hanh ng cu th. Thc hanh co
th thanh cng trong trng hp nay nhng cha chc a
thanh cng trong trng hp khac, nh vic cha me khng
nht thit phai nui a con th hai ging nh cach nui
a con u long.
Nu thc hanh la vic lam cu th trong tng hoan canh
th nguyn tc lai la chn ly c ban, su sc va co tnh ph
bin, co th ap dung cho tng ca nhn, gia nh, t chc...
Khi chn ly thm nhp vao cac thoi quen, chung se giup
con ngi tao ra kha nng thc hanh, x ly hiu qua cac vn
khac nhau trong cuc sng.
Nguyn tc khng phai la gia tr. V du: Mt bng cp
co th chia nhau cac gia tr (vt cp c) nhng chung a
pham vao cac nguyn tc c ban (vi pham phap lut).
Nguyn tc la lanh th, con gia tr la ban . Khi chung ta xem
trong cac nguyn tc ung, tc hiu bit s vt ung vi
ban cht vn co cua no th chung ta se tm ra chn ly.
Nguyn tc nh hng cach ng x cua con ngi.
Chung co gia tr lu dai, bn vng va la nhng vn c
ban, hin nhin. Chung ta co th nhanh chong hiu c
tnh hin nhin cua nguyn tc nu xem xet s v ly khi c

gng at c thanh cng bng cach lam ngc lai cac
nguyn tc nay. Tht v ly nu chung ta coi s bt cng, la
ao, hen ha, v dung, tm thng, hay suy i la nn tang
vng chc cho thanh cng va hanh phuc lu dai. Mc du
ngi ta co th tranh cai vi nhau v cach nh ngha, cach
th hin va thc hin cac nguyn tc nay, nhng chung
lun tn tai trong nhn thc cua ho.
Cac ban hay m thc cua chung ta cang gn kt cht
che vi cac nguyn tc, quy lut nay bao nhiu th chung
cang chnh xac va co hiu qua by nhiu. Nhng ban
chnh xac se co anh hng lu dai n s thanh at cua ca
nhn va duy tr cac mi quan h bn vng hn nhiu so vi
n lc thay i thai va hanh vi cua chung ta.
7. NGUYN TC THAY I VA PHAT TRIN
S d thuyt ao c nhn cach co sc li cun manh

me la do nhiu ngi cho rng no hng dn cach at
c nhng thanh tu trong cuc sng nh giau co, thanh
at va co mi quan h khng kht vi nhng ngi xung
quanh mt cach nhanh chong, d dang ma khng cn phai
trai qua qua trnh phn u hay trng thanh theo quy lut
t nhin.
Tuy nhin, o la mt ly thuyt khng thc t, ao tng
va la di. Dung ky xao va nhng bin phap vi vang at
c thanh cng cung chng khac g tm nha ngi quen
thanh ph Chicago ma lai dung tm ban cua thanh ph
Detroit.
Theo Erich Fromm, mt nha phan bin sc sao v nguyn
nhn va kt qua cua ly thuyt ao c nhn cach th:
Hm nay, chung ti gp mt ngi co hanh vi ging nh

mt ngi may, anh ta khng bit va khng hiu mnh la
ai. Con ngi duy nht ma anh ta bit n chnh la con
ngi ma anh ta mun c ngi khac nhn nhn, o la
con ngi vi nhng li ba hoa sao rng thay th cho
nhng li chn thanh, nu ci gia tao thay th cho ting
ci trung thc, va iu b tht vong thay th cho ni
au thc s. Co th din ta con ngi nay qua hai cu
sau: Mt la, anh ta co nhng khim khuyt khng th
sa c v ca tnh va ban tnh t nhin. Hai la, anh ta
cung chng khac g hang triu ngi khac quanh ta.
Cuc i con ngi lun phat trin theo mt trnh t

nht nh. Mt a tre bit lt, ngi, bo, i trc khi bit
chay. Nhng mi bc phat trin y u quan trong va
phai din tin theo trnh t thi gian, khng th bo qua
mt bc nao ca. iu nay cung ung vi moi giai oan
cua cuc sng, moi ca nhn, gia nh va t chc cung nh
trong moi lnh vc.
Chung ta d dang bit va chp nhn chn ly hay nguyn
tc v qua trnh cua cac s vt trong th gii vt cht, nhng
hiu c no trong lnh vc tnh cam, trong mi quan h
gia con ngi vi con ngi va thm ch, trong tnh cach
ca nhn la iu khng n gian. Ngay ca khi chung ta a
hiu c no, th vic chp nhn va chung sng vi no lai
con kho khn hn na. Do vy, i khi chung ta mun tm
mt con ng tt, vi hy vong co th bo qua mt s bc
quan trong nhm tit kim thi gian va cng sc ma vn gt
hai c kt qua mong mun.
iu g se xay ra khi chung ta c i tt, bo qua mt s
giai oan cua qua trnh tng trng va phat trin t nhin?
Nu ban ch la mt ngi chi qun vt hang trung bnh

ma lai quyt nh chi hang cao hn nhm gy n tng
tt hn, kt qua se la g? Liu tinh thn lac quan co u
ban anh bai mt tay vt chuyn nghip hay khng? Ban
be cua ban se ngh g nu ban noi vi ho rng ban co th
biu din tai nha hat ln, trong khi ban ch mi hoc chi
dng cm? Cu tra li qua ro rang. n gian la khng th
nao i ngc cac quy lut t nhin, va vic c tnh i ng
tt ch dn n nhng kt qua ang tht vong va lam ban
thm nan long.
Trn mt chic thang 10 bc, ti ang bc 2 va mun
chuyn ln bc 5, vic u tin ti phai lam la bc ln bc
thang th ba a. Ngan ng co cu: Hanh trnh van dm
bt u t bc chn u tin va chung ta ch co mt cach
an toan nht la bc i tng bc mt ma thi.
Nu ban khng cho thy giao bit trnh cua ban
ang mc nao bng cach t cu hoi hay thu nhn sc
hoc tp cua mnh ban se khng th nao hoc kha hn hay
tin b hn. Ban khng th che giu mai yu kem cua
mnh, v trc sau g cung b phat hin. Cho nn, tha
nhn no chnh la bc u tin hoc hoi. Thoreau tng
noi rng: Trong qua trnh phat trin, lam sao co th che
giu nhng yu kem cua mnh khi chung ta lun phai s
dung kin thc trong moi luc?.
Ti nh co ln hai c gai tre, con cua mt ngi ban,
n gp ti trong nc mt gian giua, phan nan v s ha
khc va thiu thng cam cua cha mnh. Hai c khng dam
m ming noi vi cha me mnh trong khi hai c lai ang rt
cn tnh yu, s thng cam va li khuyn cua ho.
Ti noi chuyn vi ngi cha va nhn thy ng ta rt
hiu vn ang xay ra. Nhng trong khi ng ta tha nhn

mnh nong tnh th lai chi bo trach nhim v vic nay va
khng chu tha nhn la mc phat trin cam xuc cua
ng con thp. Tnh t ai khng cho phep ng ta co bc i
u tin dn n s thay i.
co c mi quan h tt ep vi v, chng, con cai,
ban be hay cac ng s, chung ta phai hoc cach lng nghe.
lng nghe, chung ta cn n cac mc cam xuc khac
nhau nh: kin tr, ci m va to y thng cam. y la nhng
phm cht bc cao cua tnh cach. Se d dang hn nhiu khi
ngi ta hanh ng mc cam xuc thp va a ra li
khuyn mc cao.
Mc tin b cua mt ngi trong cac lnh vc nh
chi tennis hay dng cm la iu rt d nhn thy, v qua
trnh o khng th co s gia tao. Nhng mc phat trin
tnh cach va cam xuc th khng d nhn ra. Chung ta co th
ong kch vi ngi la, vi ng s, hay vi ai o trong
mt khoang thi gian ngn, hoc thm ch cung co th t
la di ban thn. Nhng theo ti, trong thm tm, chung
ta bit ro con ngi tht cua mnh va cung se b nhng
ngi thng xuyn tip xuc, lam vic vi chung ta phat
hin ra.
Vic c gng i ng tt trong qua trnh phat trin t
nhin thng dn n mt s hu qua trong th gii kinh
doanh. Nhiu nha quan ly doanh nghip tm cach mua
mt th vn hoa mi v cai tin nng sut lao ng, cht
lng, tinh thn lam vic va cach phuc vu khach hang bng
cac bai din vn hung hn, luyn tp cach ci, va nhng
s can thip bn ngoai khac, hoc qua vic sap nhp, mua
lai, hay thu tom cng ty. Th nhng, ho lai xem nhe bu
khng kh thiu tin cy phat sinh t nhng hoat ng o.
Khi tht bai, ho lai tm kim cac phng phap khac trong
ao c nhn cach ma ho tin rng se mang lai thanh cng.
Tuy nhin, ho lun xem nhe va vi pham cac nguyn tc va
quy trnh t nhin, vn la c s xy dng mt nn vn
hoa co tin cy cao.
Nhiu nm trc, ban thn ti cung tng vi pham
nguyn tc nay trong ln sinh nht ln th ba cua con gai ti.
Hm o, ti v nha va nhn thy con be ang ng trong
goc phong khach, ngang nganh gi cht cac goi qua tng,
khng cho nhng a tre khac cung chi. iu u tin
ti y la co nhiu phu huynh trong phong ang chng
kin hanh ng ch ky cua con mnh. Ti cam thy mt
mt vi cac phu huynh khac va ti bit ho ang mong i
iu g ti.
Khng kh trong phong tht s cng thng. Nhng a
tre khac chay quanh con ti, oi c chi cac tng
phm, con con be th cng quyt khng chu. Ti thm
ngh: Chc chn mnh phai day cho con be bit chia se.
Gia tr s chia se la mt trong nhng iu c ban nht ma
mnh coi trong. Do o, u tin ti th a ra mt yu
cu tht nhe nhang: Con gai cng cua b, cho cac ban
chi chung chi cac ban tng con nhe?.
Khng!, con be tra li thng thng. Tip theo, ti
chuyn sang cach khuyn no kem theo mt t ly lun:
Nay con, nu con chia chi vi cac ban, ln sau khi
con n nha ban, cac ban cung se chia chi vi con.
Mt ln na, con be lp lai cu tra li cu.
Ti tr nn hi lung tung, v ro rang con be khng h
nghe ti. Cach th ba, ti a ra mt iu kin hi l
no: Con a, nu con chia se chi vi ban, b se co mt

mon qua tht c bit danh cho con. B se tng con keo
cao su.
Con khng thch keo cao su!, con be thet ln.
n nc nay th ti ni cau tht s. Ti dung n bin
phap uy hip va e doa no: Nu con khng chu cho cac
ban chi cung, b se phat con mt trn.
Con khng s!, con be gao to, Tt ca qua tng la cua
con. Con khng mun chia cho ai ca!.
Cui cung, ti phai dung n sc manh. Ti git ly vai
mon chi trn tay con be va a cho bon tre: y, cac
chau chi i!.
Co th c con gai nho cua ti cn co kinh nghim s
hu vt trc khi no co th cho ngi khac mn.
(Trong thc t, nu chung ta khng s hu mt vt nao o
th liu chung ta co tht s cho ngi khac mn hay
khng?). Con be cn ti vi t cach la mt ngi cha co
chn chn cao hn v cam xuc day cho no iu nay.
Nhng luc o, ti coi trong y ngh cua cac bc phu
huynh ang ng xung quanh v cach x s cua ti hn s
trng thanh va phat trin cua con cung nh hn mi
quan h gia hai cha con ti. n gian la ti cho rng mnh
lam nh vy la ung va hanh ng cua con be la sai. Con be
phai chia chi cho cac ban.
Co le theo thang o cua ring ti, ti ang mc
cam xuc thp v ti khng th cho con long kin nhn hay s
thng cam. Do o, ti a ky vong con gai mnh mc cao
hn - o la no se cho cac ban chi. c gng bu p
nhng yu kem cua ban thn, ti a mn sc manh t uy
quyn cua mt ngi cha ep buc con lam theo y mnh.

Nhng vay mn sc manh lai la minh chng cua s
yu kem, bi no gia tng tnh phu thuc vao cac yu t bn
ngoai, buc ngi khac phai nhng b, lam can kit s
phat trin cua ly tr c lp, s trng thanh va tnh ky lut
cua ca ban thn va ngi xung quanh. Va cui cung no se
tao ra s yu kem trong mi quan h, s s hai thay th
cho s hp tac, va ca hai bn se tr nn tuy tin va thu th
vi nhau.
Va iu g se xay ra khi sc manh b vay mn sc
manh vt cht, a v, uy quyn, s tn nhim, biu tng,
hnh dang b ngoai, thanh tch qua kh thay i hay
khng c duy tr na?
Nu ti chn chn hn, ti a da vao sc manh ni tai
cua mnh s hiu bit cua ban thn v s chia se, v s
trng thanh, tnh yu thng va s chm soc va cho
phep a con gai be nho cua mnh c t do la chon co
mun chia se hay khng.
Co th sau khi c gng ly giai vi con be, ti nn chuyn
s chu y cua my a tre vao cac tro chi ly thu khac nhm
trut bo moi sc ep tm ly khoi con be. Mt khi tre con co
c cam giac s hu thc s, chung se t nguyn chia se
chi cho nhau ma khng mt chut n o.
T o, ti nghim ra rng co nhng luc tre con cn
c day bao nhng co nhng luc cung nn chung t
suy xet. Khi mi quan h cua chung ta vi bon tre tr nn
cng thng trong mt bu khng kh y xuc cam th vic
c day bao chung thng b xem nh la mt s trng tr
hay phan bac. Nhng nu chung ta keo a tre ra mt goc
kn ao, kin nhn lng nghe va noi chuyn vi no th co le
se mang lai kt qua tt hn. Trong cu chuyn k trn, ti

a khng u chn chn v mt tnh cam, thiu s nhn nai
va kim ch co th lam c iu o.
Co le y thc s hu nn c day d trc y thc chia
se. Trong quan h hn nhn va gia nh, nhiu ngi a
cho i mt cach may moc hay t chi chia se v ho cha bao
gi trai qua kinh nghim c lam chu ban thn hay hiu
ung v gia tr ban thn. giup con em chung ta trng
thanh, chung ta cn phai u kin nhn giang day chung y
thc s hu va gia tr cua vic chia se. Ngoai ra, ban thn
chung ta cung phai lam gng cho chung.
8. NHN NHN VN
Ngi ta thng b cun hut vao nhng chuyn tt ep

cua cac ca nhn, gia nh va t chc sng da trn nhng
nguyn tc vng chc. Ho ngng m nhng ca nhn co
sc manh, chn chn, nhng gia nh bit um boc, oan
kt, nhng t chc co nn vn hoa ng tm hip lc. Va
thng th ho mun bit ngay m thc c ban cua nhng
ca nhn, tp th, t chc o bng cac cu hoi nh: Lam th
nao anh thc hin c iu o? Hay cho ti bit phng
phap cua anh?, cung co ngha la: Hay hng dn ti cach
giai quyt vn nhanh nht cua anh ti co th giai quyt
nhng vng mc ti ang gp phai.
Ho c gng hoc tp va ap dung nhng ky nng nay.
Trong mt thi gian ngn, chung dng nh co hiu qua.
Tuy nhin, iu o chng khac nao vic s dung thuc
aspirin hoc cao dan cha nhng cn au tht tc thi
ma khng th nao trit tiu c cn bnh kinh nin ri
cui cung cac triu chng cp tnh mi se xut hin. V vy,
cang tp trung vao nhng vn va cn au cp tnh bao

nhiu th chung cang gop phn lam cho cn bnh kinh
nin thm trm trong by nhiu.
iu nay co ngha la co vn trong cach nhn nhn
vn cua chung ta.
Chung ta hay xem lai ln na mt s im cn lu y a
c nu ra chng nay va tac ng cua t duy ao c
nhn cach.
Ti tham d ht khoa ao tao nay n khoa hun luyn
khac v quan tr hiu qua. Ti c i x tt va tao mi quan h
thn tnh vi nhn vin cua mnh, ky vong vao nng lc cua ho
nhng ti khng thy ai trung thanh vi mnh ca. Ti ngh nu
ti b m nm nha mt ngay, ho se tha h ma tan gu vi nhau
sut bui. Tai sao ti khng th ren luyn ho bit lam vic mt
cach t giac va co tinh thn trach nhim - hay tm c ngi co
nhng c tnh o?
Thuyt ao c nhn cach day rng ti co th ap dung
mt s hanh ng quyt lit hn nh chn chnh lai cng
vic hay sit cht ky lut - nhng vic co th lam cho cac
nhn vin cua ti tr nn n np hn va hai long vi nhng
g ho ang co. Hoc ti co th tm kim cac chng trnh
hun luyn xy dng ng c lam vic giup nhn vin co
trach nhim hn, thm ch co th sa thai nhn vin cu va
tuyn nhn vin mi co kha nng lam vic tt hn.
Nhng, vi nhng nhn vin thiu trung thanh nay th
liu ho co hiu nhng iu ti lam la v quyn li cua ho
hay khng? Ho co cam thy ti ang i x vi ho nh vi
nhng c may khng? Co phai ti anh gia ho nh th la
hoan toan ung? Cung co th chnh cach nhn nhn cua
ti i vi nhn vin lai co vn .
Co qua nhiu vic phai lam nhng thi gian khng bao gi
u ca. Ti cam thy ap lc e nng va bc bi sut ngay, sut
tun. Ti d cac hi thao v quan tr thi gian hiu qua va a th
ap dung na ta phng phap hoach nh thi gian khac nhau,
nhng vn khng cam thy mnh ang sng mt cuc sng hanh
phuc, hu ch va yn bnh nh mong mun.
Thuyt ao c nhn cach nhc ti phai chun b sn
iu g o n t bn ngoai - mt tr ly hoach nh chin
lc kinh doanh mi hay mt cuc hi thao chng han - co
th giup ti giai toa cac ap lc nay mt cach hiu qua hn.
Nhng liu nhng hiu sut o co phai la cu tra li
khng? Liu lam c nhiu vic hn trong khoang thi
gian ngn hn co em lai nhng thay i tht s khng,
hay ch cang y ti n vic phan ng lai nhng con
ngi, nhng tnh hung co ve nh ang kim soat cuc
sng cua ti?
Phai chng co iu g khac ti cn phai xem xet thu
ao hn, cn ban hn chng han nh mt m thc nao
o trong ti co anh hng n cach ti nhn nhn thi
gian, cuc sng va ban cht cua chnh mnh?
Cuc hn nhn cua ti tr nn nhat nheo. Chung ti
khng mu thun hay luc uc g vi nhau ca, nhng khng con
yu nhau na. Du a nh n Trung tm t vn hn nhn gia
nh va thc hin mt s cach, chung ti vn khng th nhom
ln ngon la nng m ma ca hai tng co.
Thuyt ao c nhn cach mach bao ti rng chc phai co
vai cun sach hay vai cuc thao lun mi giup ti bc bach
nhng tm s v ti co th hiu ti hn. Nhng cung co
kha nng chung khng giup c g, va ch khi yu ngi
khac th ti mi co c tnh cam mnh ang tm kim.
Nhng liu v ti co phai la nguyn nhn tht s cua

vn khng? Liu co phai ti ang chm chm vao cac
nhc im cua v mnh va bin cuc sng gia nh thanh
ra kh s nh th nay?
Liu ti co ang t ra mt m thc c ban nao o v
v mnh, v cuc hn nhn, v mt tnh yu thc s ri
cuc sng gia nh mnh b no chi phi qua nhiu?
Ban co nhn ra m thc ao c nhn cach co anh
hng quan trong nh th nao n cach chung ta nhn
nhn va giai quyt vn khng?
Du co nhn ra hay khng th cung co nhiu ngi ao
tng v nhng ha hen sao rng cua thuyt ao c nhn
cach. Ti tng i n nhiu ni, lam vic vi nhiu t chc,
gp g nhiu ngi va phat hin ra rng, cac nha quan ly co
tm nhn chin lc lu dai thng chan cac din gia ch
bit tac ng tm ly va khch l ngi khac bng nhng cu
chuyn v v mang tnh giai tr. iu ho cn la gia tr thc
cht bn trong mt qua trnh hn la liu thuc aspirin
hay cao dan. Mong mun chu yu cua ho la giai quyt cac
vn nan giai va tp trung vao cac nguyn tc co th em
lai hiu qua lu dai.
9. NNG CAO TRNH T DUY
Theo Albert Einstein, Chung ta khng th giai quyt

c vn quan trong ma chung ta ng u bng trnh
t duy ging nh khi chung ta gy ra nhng vn o.
Tht vy, khi quan sat s vt xung quanh va xem xet lai
chnh ban thn mnh, chung ta se nhn ra rng nhng vn
nay sinh khi sng va c x theo quan im ao c nhn
cach la nhng vn c ban, co chiu su va khng th
c giai quyt mc t duy hi ht nh khi chung

mi phat sinh. Chung ta cn co mt trnh t duy mi
su sc hn mt m thc da trn cac nguyn tc miu ta
chnh xac pham tru con ngi va cac mi quan h qua lai
co hiu qua giai quyt chung.
Trnh t duy mi chnh la vn ma cun sach 7
Thoi Quen Thanh at cp n. y la quan im bt
u t bn trong - ly nguyn tc lam trung tm va ly tnh
cach con ngi lam nn tang - nhm mang lai s thanh at
cua ca nhn va s thanh cng trong mi quan h gia cac
ca nhn vi nhau. Quan im bt u t bn trong chu
trong y thc bt u t ban nga va quan trong hn, bt u
t phn ct loi cua ban nga: nhng m thc, tnh cach va
ng c cua con ngi.
Quan im nay cho rng nu mun co mt cuc hn
nhn hanh phuc, ban hay la ngi tao ra cac mt tch cc va
bit bo qua nhng chuyn khng vui. Nu mun con
mnh ngoan ngoan hn, ang yu hn, ban hay la bc cha
me hiu va thng cam vi chung, kin nh hn va yu quy
chung hn. Nu mun co c quyn t chu hn trong
cng vic th ban hay la mt nhn vin co trach nhim hn,
bit giup ng nghip va cng hin nhiu hn. Nu
mun c ngi khac tin cy, ban hay la ngi ang tin
cy. Nu mun co c cai th yu la tai nng c tha
nhn, th trc ht, ban hay tp trung vao cai chnh yu -
tnh cach cua ban.
Quan im bt u t bn trong cho rng nn t
Thanh tch ca nhn ln trn Thanh tch tp th, rng ha va
nn gi li ha vi chnh mnh trc khi ha va gi li ha
vi ngi khac. Theo quan im nay, se la v ch nu chung
ta mun co nhn cach trc khi co tnh cach, mun cai
thin cac mi quan h trc khi hoan thin ban thn.

Bt u t bn trong la mt qua trnh i mi lin
tuc da trn cac quy lut t nhin chi phi s trng thanh
va tin b cua con ngi. No phat trin theo ng xon
c, nng cao cach sng c lp, co trach nhim va phu
thuc ln nhau co hiu qua.
Ti co c hi lam vic vi nhiu ngi khac nhau - co
ngi rt tuyt vi, co ngi rt tai nng, co ngi mong
mun s thanh at va hanh phuc, co ngi ang i tm
hanh phuc, co ngi ang khin ngi khac au kh -
nhng ti cha bao gi thy co giai phap nao, co nim
hanh phuc, s thanh cng nao tn tai lu dai da trn quan
im bt u t bn ngoai.
Quan im bt u t bn ngoai thng mang lai
nhng kt qua tiu cc trong thai va cach c x cua
nhiu ngi. Ho thng cam thy mnh la ngi khng co
hanh phuc, la nan nhn va bt lc; ho ch tp trung vao
nhc im cua ngi khac va lun cho rng hoan canh
kho khn, tnh trang tr tr ma mnh phai chu ng thuc
v trach nhim cua ai o. Chung ta co th nhn thy ro nht
nhng cp v chng khng co hanh phuc, o la v ca hai
khng bit chp nhn nhau, ngi nay mun ngi kia
phai thay i, ngi nay k ti ngi kia, ngi kia tm
cach sa i tnh nt cua ngi nay o la mt mi quan
h thiu tin cy ln nhau.
Cac thanh vin trong gia nh chung ti a tng sng
ba a im nong bong nht trn trai t - Nam Phi, Israel,
va Ireland - va ti tin rng ngun gc cua cac vn ang
din ra ba ni khac nhau nay chnh la s thng tr cua m
thc xa hi bt u t bn ngoai. Cac bn lin quan u
tin rng vn nm bn ngoai va nu ho (tc pha

bn kia) chu sa i theo khun phep hay t nhin b
loai khoi cng ng th vn se c giai quyt.
Quan im bt u t bn trong la s thay i m
thc quan trong i vi hu ht moi ngi, phn ln la do
anh hng manh me t m thc xa hi hin hanh cua ao
c nhn cach.
Nhng theo kinh nghim cua ring ti rut ra t
nhng chuyn ca nhn cung nh khi lam vic vi hang
ngan ngi khac va bng s nghin cu su sc v nhng
ca nhn va hnh thai xa hi a thanh cng trong lch s, ti
tin rng nhiu nguyn tc th hin trong 7 Thoi quen nay a
tng n su trong mi con ngi chung ta, trong lng
tm va y thc xa hi cua chung ta. nhn ra va phat trin
chung, ap dung chung vao vic giai quyt cac mi quan
tm su sc nht cua loai ngi, chung ta cn phai t duy
khac i, phai chuyn nhng m thc cu thanh nhng m
thc mi, su sc hn - m thc bt u t bn trong.
Chung ta khng c dng cuc tham him, v muc ch
cua chung ta la i n ni chung ta a xut phat kham pha
no mt ln na. (T.S. Eliot)
Hnh 3
TNG QUAN V
7 THOI QUEN
Mi ngi th hin mnh
qua nhng vic thng lam.
Th nn, s xut sc cua
mt con ngi khng phai la
hanh ng, ma la thoi quen.
- Aristotle
c ban, tnh cach cua chung ta la mt b phn cua

V thoi quen. Ngan ng co cu: Gieo suy ngh, gt
hanh ng; gieo hanh ng, gt thoi quen; gieo thoi quen,
gt tnh cach; gieo tnh cach, gt s phn.
Co th noi, thoi quen la khun mu nht quan, i khi
v thc, th hin tnh cach cua chung ta mt cach thng
xuyn, hang ngay va quyt nh tnh hiu qua hay khng
hiu qua trong moi hoat ng, tao nn sc manh bn trong
cua chung ta. Horace Mann, mt nha s pham v ai tng
noi: Thoi quen cung ging nh dy thng. Hang ngay
chung ta bn tng si nho va bn cang nhiu th si dy
thng cang kho t. Ban thn ti khng ng y vi phn
cui cua cu noi nay. Ti cho rng no co th b t, cung
nh thoi quen la th co th hoc va cung co th t bo, nhng
vic o oi hoi phai co mt qua trnh va mt quyt tm cao.
Nhng ai tng theo doi hanh trnh b cua con

ngi t tau Apollo 11 ln mt trng ri tr v trai t chc
hn u sng s trc s kin lch s nay. Ho se tht ln
Tht la phi thng! hay Khng th tin c!. Th
nhng, nhng ngn t o vn cha u din ta nhng
giy phut ang ghi nh o. co c thanh cng v ai
y, cac nha du hanh vu tru a phai vt qua sc hut cc ln
cua trai t. Nng lng bo ra trong vai phut u tin khi
con tau ri khoi b phong va trong nhng dm u tin
cua cuc hanh trnh con nhiu hn tng s nng lng
c dung trong nhiu ngay sau o thc hin cuc
hanh trnh dai na triu dm.
Thoi quen cung vy, no co sc hut rt ln - ln hn
nhiu so vi nhng g chung ta co th nhn thy. Mt chut
y ch hay mt vai thay i trong cuc sng cha u xoa
bo nhng thoi quen a n su vao ban thn nh: s thiu
quyt tm, thiu kin nhn, tnh kiu ngao va ch ky. Moi
s ct canh u cn mt n lc phi thng. Ch cn vt
qua c sc hut cua thoi quen, s t do cua chung ta se
c y ln mt tm cao mi.
Cung nh cac ngun nng lng t nhin khac, sc
hut cua trong lc co th co li hoc co hai. Lc hut cua
trong lc co th can tr con ngi n vi vu tru y b n
nhng cung chnh no lai co kha nng lin kt th gii nay
thanh mt th thng nht, va gi trai t nm ung quy
ao, tao ra mt trt t nht nh trong vu tru. Thoi quen
cung vy. o la mt lc hut rt ln, nu bit s dung mt
cach hiu qua, chung ta co th dung no tao s gn kt va
trt t cn thit nhm mang lai thanh cng trong cuc
sng cua chung ta.
1. THOI QUEN LA G?
Trong pham vi cun sach nay, chung ta xem thoi quen

la giao im cua tri thc, ky nng va khat vong. Trong o, tri
thc la mt m thc ly thuyt, tc lam g va tai sao; ky nng
la lam nh th nao; con khat vong la ng c, la y mun hanh
ng. Mun tao mt thoi quen trong cuc sng, chung ta
cn phai co ca ba yu t nay.
Quan h cua chung ta vi cac ng nghip, v/chng,
con cai khng my tt ep co th la v chung ta co thoi
quen ap t y kin cua mnh ma khng bao gi thc s
lng nghe ho. Nhng du bit cn phai lng nghe ngi
khac i na, co ky nng lng nghe i na th ti cung cn
co mong mun giao tip thc s, nu khng, ti cung
khng th ren luyn c thoi quen nay. V vy, xy
dng c mt thoi quen cn phai co ca ba yu t: tri thc
- ky nng - khat vong.
S thay i cua hin tng/ban cht la mt qua trnh
i ln. Ban cht lam thay i hin tng, va ngc lai, hin
tng cung co th lam thay i ban cht. Chung ta phat
trin theo mt ng xon c. Nh co tri thc, ky nng va
khat vong, chung ta co th pha bo c nhng m thc cu
- vn la ch da gia tao trong nhiu nm qua - at c
cac bc tin mi cua ban thn va trong mi quan h vi
ngi khac.
Tri thc
(lam g, tai sao)
THOI QUEN
Ky nng Khat vong

(lam nh (mun lam g)
th nao)
NHNG THOI QUEN HIU QUA

Cac nguyn tc va m hnh ng x c lnh hi
i khi, s thay i la mt qua trnh y gian trun,

nhng no c thuc y bi mt muc ch cao ca hn, bi
mong mun hy sinh cai hin tai at c thanh tu ln
trong tng lai va no mang lai hanh phuc - muc tiu
chung ta tn tai. Hanh phuc co th c nh ngha la kt
qua cua khat vong va kha nng hy sinh hin tai cho nhng
iu tt ep trong tng lai.
2. TNH LIN TUC CUA QUA TRNH TRNG THANH
Bay thoi quen khng phai la mt tp hp cac cng thc

tm ly ri rac, chp va ma o la phng phap tip cn tnh
tin, lin tuc va c kt hp cht che nhiu mt trong vic
nng cao tnh hiu qua cua tng ca nhn, cua cac mi quan
h. Kt hp hai hoa vi nhng quy lut phat trin t nhin,
7 thoi quen giup chung ta lin tuc tin ln trong cac bc
cua qua trnh trng thanh, t phu thuc sang c lp ri
n tng h.
Khi bt u cuc sng, mi chung ta u la mt a tre
s sinh, hoan toan phu thuc vao cha me (hoc ngi
u). c day d, nui dng va nng , theo nm
thang, chung ta tr nn cng cap hn, c lp hn - v th
cht, tinh thn va ca v tai chnh - cho n khi chung ta co
th t chm soc ban thn mnh va tr thanh mt con ngi
t chu, t lc.
Cang trng thanh, chung ta cang nhn thc c
rng moi s vt trn i u tac ng qua lai ln nhau, rng
co mt h sinh thai chi phi ca t nhin va xa hi. Chung
ta phat hin ra rng vic nng mnh ln mt tm cao mi
phu thuc rt nhiu vao mi quan h vi nhng ngi
xung quanh - ngha la cuc sng cua con ngi lun co s
tng h.
Nhn tng th, s phat trin cua con ngi t thi th
u n khi trng thanh la phu hp vi quy lut t nhin.
Tuy nhin, co nhiu chiu hng phat trin. Chng han, s
trng thanh v th cht khng nht thit i lin vi
trng thanh v tnh cam hay tr tu. Mt khac, mt ngi
chm phat trin v th cht khng hn la kem trng
thanh v mt tr tu hay tnh cam.
Trn con ng phat trin lin tuc cua s trng

thanh, phu thuc la m thc thuc v ngi khac - anh chm
soc ti, anh n hoc khng n vi ti, ti trach anh v
hu qua xay ra Con c lp mi chnh la m thc cua ti -
ti co th lam vic nay, ti chu trach nhim, ti bit t lc,
ti co quyn la chon
Nhng, tng thuc la m thc thuc v chung ta - chung
ta co th cung lam vic, chung ta co th hp tac vi nhau,
chung ta co th kt hp tai nng va nng lc lai cung lam
nhng vic ln hn.
Ngi phu thuc da vao ngi khac at iu mnh
mun. Ngi c lp lun co c cai mnh mun bng
chnh n lc cua ban thn. Con Ngi tng thuc th bit
kt hp n lc cua mnh vi nhng n lc cua ngi khac
at thanh cng ln nht.
Nu b phu thuc v th cht, chng han b bai lit hay
tt nguyn, ti se phai cn n s giup cua ngi khac.
Nu b phu thuc v tnh cam, ti se cn n nhn xet cua
ngi khac cam thy mnh co gia tr va an tm. Nu la
ngi phu thuc v tr tu, ti se phai nh ngi khac suy
ngh h moi vn trong cuc sng.
Ngc lai, nu la mt ngi c lp, v mt th cht,
ti co th t mnh lam ly moi vic; v tr tu, ti co th t
suy ngh, t duy mt cach sang tao, co oc phn tch va sp
xp cung nh trnh bay y kin cua mnh mt cach d hiu;
v tnh cam, ti se t lam chu ban thn, cam nhn c
chnh mnh va se khng b chi phi bi cu hoi ti co c
ngi khac yu mn hay i x tt khng.
Co th d dang nhn thy rng ngi co tnh c lp to
ra chn chn hn nhiu so vi ngi co tnh phu thuc.
Ren luyn c tnh c lp la mt thanh cng ln nhng

o khng phai la tt ca.
Hin nay, tnh c lp ang la m thc c xa hi
cao. Hu ht sach, bao vit v cach sng u sung bai tnh
c lp - nh th giao tip, lam vic nhom, hay hp tac u
kem gia tr hn. Ho xem tnh c lp nh muc tiu ti
thng ma moi ca nhn va xa hi cn hng ti. Nhng
thc cht, vic nhn manh tnh c lp phn nhiu xut
phat t phan ng trc s phu thuc, nh mt cach chng
i vic kim soat, chi phi va khng ch cua ngi khac
i vi chung ta.
Nhiu ngi hiu khng thu ao v khai nim tng
thuc, thng lin tng, thm ch ng nht no vi s
phu thuc. V vy, chung ta thy co nhng ngi nhn
danh c lp, giai phong con ngi, nhng thc cht la v
ch ky ca nhn, t li ma ly hn, bo ri con cai va lang tranh
moi trach nhim xa hi.
Phan ng nhng ngi co tham vong thoat khoi s
go bo - t khng nh mnh va lam nhng vic mnh
mun - thng bc l nhiu s phu thuc c ban. Trong
khi c gng at c muc tiu, ho lai bc l nhiu im
yu: nhng s kin nm ngoai kha nng kim soat cua
ban thn chi phi.
Tt nhin, chung ta cn phai thay i hoan canh. Th
nhng, phu thuc lai la mt vn thuc v qua trnh
trng thanh cua tng ca nhn ma t lin quan n hoan
canh. Ngay ca trong hoan canh thun li hn th s phu
thuc vn thng c duy tr. Tuy nhin, no co th c
giai phong bng s c lp tht s trong tnh cach chung
ta, khin cho chung ta co thm sc manh chu ng
hanh ng hn la b ng i pho. o la mt muc tiu tt

ep nhng khng phai la muc tiu ti thng cua mt
cuc sng thanh at.
T duy c lp n thun khng th phu hp vi thc
tai co tnh tng thuc. Nhng ngi co tnh c lp ma
khng u trng thanh suy ngh va hanh ng mt cach
tng thuc th ho ch co th la nhng ca nhn tt, ch
khng th la nhng nha lanh ao hay ng i tt. V ho
khng xut thn t m thc cua s tng thuc cn thit
cho s thanh cng trong cac mi quan h hn nhn, gia
nh, t chc.
V ban cht, cuc sng co tnh tng thuc cao nn vic
tm cach at c hiu qua ti a bng tnh c lp th
chng khac nao tm cach chi qun vt bng chic gy
anh gn - ngha la phng phap khng thch hp vi
thc tin.
Tnh tng thuc la mt khai nim chn chn va tin b
hn nhiu so vi tnh c lp. Nu tng thuc v th
cht, du la ngi t lc va co kha nng, chung ta cung se
lin kt sc manh co c kt qua tt hn trong cng
vic. Nu tng thuc v tnh cam, du nhn ra y ngha cua
ban thn, chung ta cung cn chia se tnh cam vi ngi
khac. Nu tng thuc v tr tu, chung ta se bit kt hp
nhng y tng tuyt vi nht cua ngi khac vi nhng y
tng cua ring mnh.
Do o, nu co tnh tng thuc, chung ta se co c hi
chia se ban thn mnh vi ngi khac mt cach su sc
va co y ngha, se tip cn c cac ngun lc va tim nng
ln lao cua nhng ngi xung quanh.
Ch co nhng ngi sng c lp mi ren luyn c
tnh tng thuc. Ngi phu thuc thng khng co c

nhng mi quan h tng thuc v ho khng th lin kt
vi ngi khac trong khi cha u kha nng lam chu ban
thn. o cung la ly do v sao cac thoi quen 1, 2, 3 trong cac
chng tip theo lai xoay quanh vn lam chu ban thn.
Nh cac thoi quen nay, ngi ta co th chuyn t phu thuc
sang c lp trc khi co th co c tnh tng thuc.
Chung la nhng thanh tch ca nhn - ct loi cua s phat trin
tnh cach - va thanh tch ca nhn se dn n thanh tch tp
th. Cung nh gieo hat ri mi thu hoach c, ban khng
th ao ngc qua trnh nay. o la mt qua trnh bt u
t bn trong.
Khi tht s c lp, ban se co nn tang vng chc cho
tnh tng thuc, co mt tnh cach c ban giup ban at
c nhng thanh tch tp th theo nh hng nhn
cach khi lam vic nhom, hp tac, giao tip xa hi c
nu trong cac thoi quen 4, 5, 6.
Nhng iu nay khng co ngha la ban phai ren luyn
cac thoi quen 1, 2, 3 mt cach hoan hao trc khi tp luyn
cac thoi quen 4, 5, 6. Nm c s lin tuc cua cac thoi
quen se giup ban lam chu c s phat trin cua mnh
mt cach hu hiu. Ban co th luyn tp cung mt luc ca
6 thoi quen.
La mt phn cua th gii tng thuc, hang ngay,
chung ta vn giao tip vi th gii o. Tuy nhin, cac vn
ni cm o co th d dang lam lu m nhng thoi quen
hnh thanh nn tnh cach. Hiu c tac ng cua ban
thn n cac mi quan h co tnh tng thuc giup ban tp
trung n lc theo ung trnh t va phu hp vi cac quy lut
phat trin t nhin.
Thoi quen th bay la thoi quen cua s i mi - mt s

i mi thng xuyn va co tnh cn i bn chiu - gm
ba chiu khng gian va chiu con lai la thi gian - cua cuc
sng. No xoay quanh va bao ham tt ca cac thoi quen khac.
o la thoi quen hoan thin khng ngng, tao ra mt qua
trnh phat trin theo ng xon c nng ban ln mt
trnh hiu bit mi va sng theo tng thoi quen khi ban
nhn nhn no goc cao hn.
Biu di y la s th hin bng hnh anh theo
trnh t va tnh tng thuc cua 7 thoi quen. No se c s
dung xuyn sut cun sach nay, khi chung ta khao sat ca hai
kha canh: mi quan h co trnh t gia cac thoi quen va s
kt hp vn ng cua chung. Khi lin kt vi nhau, 7 thoi
quen se tao ra c nhng hnh thc mi cua nhau va lam
tng gia tr cho nhau. Mi khai nim hay mi thoi quen se
c trnh bay ro rang trong nhng phn tip theo.
Tng thuc
Lng nghe va
n
t h
ng tm
thu hiu
hip lc
b a n
ln nhau
ua
5 THANH TCH 6
n gi
TP TH
7 Re
T duy
cung thng
4
c lp
u tin
3 cho iu
quan trong nht
THANH TCH 2
1 CA NHN Bt u
Lun t muc tiu
chu ng a c xac nh
Phu thuc
M THC 7 THOI QUEN

3. NH NGHA V TNH HIU QUA
Bay thoi quen chung ta se cp trong cun sach nay la

nhng thoi quen cua s thanh at, bi v chung c xy
dng da trn cac nguyn tc, mang lai cho chung ta
nhng li ch ti a va lu dai. Chung tr thanh nn tang
cua tnh cach con ngi, tao nn mt trung tm cung cp
nhng tm ban chnh xac. ng thi, nhng thoi
quen nay la c s mi ca nhn co th t giai quyt cac
vn cua mnh mt cach hiu qua, tn dung ti a cac c
hi, khng ngng hoc tp cung nh kt hp c cac
nguyn tc khac trong qua trnh phat trin cua mnh.
Bay Thoi quen thanh at cung c xy dng da trn
m thc cua tnh hiu qua, phu hp vi mt quy lut t
nhin, mt nguyn tc ti goi la s cn bng P/PC. d
dang hiu c nguyn tc nay, chung ta co th lin h vi
cu chuyn ngu ngn Ngng e trng vang cua Aesop.
Mt bac nng dn ngheo mt hm phat hin mt qua
trng bng vang lp lanh trong con ngng cua mnh.
Luc u, ng ngh ai o mun chi khm ng. Nhng khi
nht ly qua trng nh nem i, ng a kp ngh lai.
Qua trng ung la bng vang tht! Ngi nng dn
khng th tin ni vao vn may ln ang n vi mnh. C
mi ngay tri qua, ngay sau khi thc dy, ng lai chay b
n ngng va thu c mt qua trng vang. Chng my
chc, bac nng dn tr nn giau co.
Tuy nhin, cang giau th long tham cua ng cang ln, ng
khng con u kin nhn ch tng ngay tri qua na.
ng quyt nh git cht con ngng ly tt ca s trng
trong bung no. Nhng khi ng m bung con ngng ra th
bn trong trng rng, tuyt nhin khng co qua trng
vang nao. Va, iu ti t hn na la t o v sau ng

khng con ly c qua trng vang nao na v a git
cht con ngng ri.
n ng sau cu chuyn ngu ngn nay la mt quy lut
t nhin, mt nguyn tc - mt nh ngha c ban v tnh
hiu qua. Nhiu ngi nhn hiu qua t m thc qua
trng vang: Cang san xut, cang thu li nhun th hiu qua
at c cang cao.
Cu chuyn ngu ngn trn cho thy tnh hiu qua phu
thuc vao hai yu t: san phm (cac qua trng vang) va phng
tin/nng lc (con ngng) san xut ra san phm o.
Nu ban chon kiu sng ch chu trong vao nhng qua
trng vang ma bo qua con ngng, ban se sm mt i
phng tin san xut ra cac qua trng vang Mt khac nu
ban ch chm soc con ngng ma khng co muc ch at
c cac qua trng vang, ban se sm khng con g nui
sng ban thn hay con ngng.
Tnh hiu qua nm trong s cn bng ti goi la s cn
bng P/PC. P la san phm (Production), ma y la nhng
qua trng vang. Con PC la ch vit tt cua nng lc san
xut (Production Capability), tc con ngng nng lc
tao ra nhng qua trng vang.
4. BA LOAI TAI SAN
V c ban, co ba loai tai san: tai san vt cht, tai san tai
chnh va tai san con ngi. Chung ta cung ln lt xet tng
loai mt.
Cach y vai nm, ti mua mt tai san vt cht - o la
mt chic may ct co. Ti s dung thng xuyn chic may
nay ma chng h bao dng g ca. Th nn, sau hai vu mua,

no bt u hong hoc. Trong ln sa cha u tin, ng c
ch con mt na cng sut ban u. Nh vy, v c ban,
chic may khng con dung c na.
Ti nhn ra rng, gia nh chu u t vao PC (nng lc
san xut) - tc chm soc va bao dng chic may, th ti co
th c hng P (san phm) cua no - mt sn co ep. V
khng sm nhn ra iu o nn hu qua la ti phai bo ra
nhiu thi gian va tin bac hn mua mt chic may ct
co mi. Ro rang y la mt vic khng hiu qua.
V theo ui cac li ch hay kt qua trc mt, chung ta
thng huy hoai nhng tai san vt cht co gia tr nh mt
chic xe hi, mt cai may vi tnh, may git, thm ch ca c
th va mi trng sng cua chung ta. Gi cn bng gia P
va PC se tao ra s khac bit ln trong vic s dung co hiu
qua cac tai san vt cht.
S cn bng P va PC cung tac ng manh me n vic
s dung co hiu qua cac tai san tai chnh. Chung ta thng
ln ln gia vn gc va lai mc nao? Co bao gi ban s
dung thm vao vn gc cua mnh tng mc sng? Trong
kinh doanh, nu chung ta giam vn gc th thng keo
theo kha nng giam li nhun, tc la giam thu nhp, va
ngun vn se ngay cang can dn cho n khi khng con u
cung cp cho cac nhu cu c ban na.
Loai tai san tai chnh quan trong nht chnh la kha
nng tao ra thu nhp cua mi chung ta. Nu khng u t
lin tuc vao vic tng PC, kha nng la chon cua chung ta
se b gii han rt nhiu. Chung ta se b troi buc vao hoan
canh, s phai nghe y kin cua moi ngi t cp trn n
ng nghip va cp di, s b phu thuc v kinh t va ri
vao th b ng. Va y cung la mt vic khng hiu qua.

Trong lnh vc con ngi, s cn bng P va PC con
quan trong hn na v con ngi la chu th kim soat tai
san vt cht va tai san tai chnh. V du, nu hai ngi kt
hn vi nhau ch v nhng qua trng vang v li ch
ma khng quan tm n vic xy p mi quan h tnh cam
th ho thng tr nn thiu nhay cam va thiu suy ngh, bo
qua nhng c ch quan tm, chm soc tuy nho nhng rt
quan trong i vi mi quan h su sc. Ho tr thanh i
thu cua nhau, kim soat nhau, ch quan tm n nhu cu
cua ring mnh, bin bach cho mnh va bi lng tm
vt sai lm cua ngi kia. Tnh yu, s du dang va thanh
thoat tan lui dn. Con ngng vang b bnh ngay cang
nng hn.
Con mi quan h cha me vi con cai th sao? Khi con
nho, bon tre hoan toan phu thuc vao ngi ln va chung
rt d b tn thng. Ngi ln d l la nhim vu PC - tc
day d, trao i, tro chuyn va lng nghe con cai. Cac bc
phu huynh thng cho rng ho c quyn lam nhng
iu ho mun. Mt s ngi thng xuyn quat mng, ap
t con cai; s khac lai qua nung chiu, sn sang ap ng
moi oi hoi, du v ly, cua chung. Trong ca hai trng hp
o, bon tre se ln ln ma khng h y thc c v cac
chun mc hay s ky vong, khng co quyt tm, ky lut va
trach nhim vi moi ngi, vi chnh cuc i cua chung.
Du bng cach nao i na c oan hay d dai ngi
ta a mang trong mnh tm ly qua trng vang. Hoc la
lam theo y mnh mun hoc la theo cach mnh c a
thch. Nhng trong khi o cai g se xay ra cho con ngng?
Nu a be lang thang ngoai ng vai nm th tinh thn
trach nhim, y thc t giac, nim tin vao nng lc cua mnh
co s la chon ung hay at c nhng muc tiu quan

trong se nh th nao? Va con mi quan h cua cu be vi
cha me th sao? Khi bc sang mt bc ngot mi, o la
tui thiu nin, th se nay sinh vn v nhn dang. Liu
cu be co cho rng cha me se lng nghe mnh ma khng
phan xet, rng cha me se thc s quan tm n mnh nh
mt con ngi, rng cha me la ngi ang tin cy trc bt
c iu g xay ra? Liu mi quan h co u manh cha me
trao i, tro chuyn va tao anh hng vi cu?
Gia s ban mun con mnh t tay don dep sach se cn
phong cua no. Khi o, cn phong sach se la P (san phm
hoc qua trng vang) va a con chnh la PC (nng lc lam
ra san phm hoc con ngng). Khi P va PC cn bng nhau,
ngha la con ban don dep cn phong mt cach vui ve ma
khng cn ban phai nhc nh th no la tai san co gia tr (tc
la mt con ngng co th e ra nhng qua trng vang).
Nhng nu m thc cua ban tp trung vao P (san phm) -
mt cn phong ngn np, co th ban se la ry va bt buc con
ban phai lam vic o. iu nay co ngha la at c mong
mun cua mnh la qua trng vang, ban a xem nhe, thm ch
lam hao tn sc khoe va nng lc (PC) cua con ngng.
Ti mun chia se mt kinh nghim PC thu v cua ti
vi con gai mnh.
Ti mun noi chuyn ring vi con gai mnh nn a ln
k hoach cho cuc gp. Ti c inh ninh rng se khng
gp tr ngai g.
Do o, khi gp con, ti bao: Hm nay la bui ti b danh
cho con. Con thch i u nao?.
, b, sao b trnh trong th?, con gai ti to ve ngac
nhin.
Tht y, b noi nghim tuc ma!

Vng a Nhng, con be p ung, iu con mun
lam chc b khng thch u.
Vy sao?, ti noi st sng, Ti nay, b se lam moi th
con mun.
Con mun i xem phim Chin tranh gia cac v sao, con
be tra li, Nhng con bit b khng thch. Ln trc i
xem, b c ngu sut. B khng thch phim gia tng
Nhng thi, mnh khng i cung c b a!.
, khng, nu con thch, b con mnh se cung i.
B ng bn tm. u phai luc nao b con mnh cung co
thi gian vi nhau th nay u, con be ngng mt luc
ri noi tip, Nhng b co bit tai sao b khng thch
phim o khng? V b khng hiu c trit ly cua Chin
binh Jedi.
Con noi sao?
B con nh nhng g b thng giang day khng? o
chnh la nhng g Chin binh Jedi c hun luyn.
Tht th sao? Vy th b con mnh phai i xem Chin
tranh gia cac v sao mi c!
Th la chung ti n rap chiu phim. Con be ngi canh
ti va truyn cho ti m thc o. Ti tr thanh hoc tro cua
no. iu o tht ky diu. Ti bt u nhn ra mt m
thc mi ma toan b trit ly c ban va s luyn tp cua
Chin binh Jedi c th hin trong nhng hoan canh
khac nhau.
Kinh nghim nay khng phai la kinh nghim v P
c vach sn. o la kt qua bt ng cua vic u t vao
PC. o la s gn bo va rt ang hai long. Nhng chung ti

cung c hng ca nhng qua trng vang na, khi ma
con ngng cht lng cua mi quan h c nui
dng tt.
5. NGUYN TC PC TRONG T CHC
Mt trong nhng kha canh co gia tr ln lao cua bt ky

mt nguyn tc ung n nao la no hp ly va co th ap
dung c trong moi hoan canh. Trong cun sach nay, ti
mun chia se vi cac ban mt s cach ap dung cac nguyn
tc trong mt t chc, gia nh hay ban thn ban.
Khi khng tn trong s cn bng P/PC trong vic s
dung cac tai san vt cht cua mt t chc, ngi ta se lam
giam i hiu qua hoat ng cua t chc o va thng
lai cho ngi khac hu qua - nhng con ngng ang
giay cht.
V du, mt ngi phu trach tai san vt cht la mt chic
may san xut. Do ang hao hc gy n tng vi cp trn
nn anh ta a cho chic may lam vic vi cng sut ti a, ca
ngay ln m - khng cho may ngh hay bao dng. Sau mt
thi gian ngn, san lng tng ln ang k, chi ph san xut
giam, va li nhun tng vot, ng thi anh ta c thng
chc. ung la nhng qua trng vang!
Nhng nu ban la ngi k nhim cua anh ta. Ban se
tha hng mt con ngng m yu, kit sc mt cai
may a n luc b g set va bt u hong hoc. Ban phai u
t nhiu chi ph va thi gian cho vic bao tr, bao dng.
San lng khng ap ng yu cu, chi ph tng vot, li
nhun giam xung t ngt. Vy ai la ngi b ln an v a
gy tn tht nhng qua trng vang nay? Chnh la ban.
Ngi tin nhim cua ban mi tht s la ngi gy tn tht

cho tai san, nhng h thng k toan ch bao cao n v san
lng, chi ph va li nhun ma thi.
S cn bng P/PC cung c bit quan trong khi ap
dung vao tai san con ngi trong mt t chc - ca nhn
vin ln khach hang.
Ti bit co mt hiu n phuc vu mon xup trai tuyt hao
va lun cht cng ngi vao mi bui tra. Nhng v mt ly
do ca nhn, ngi chu a ban lai ca hang cho ngi khac.
Ngi chu mi chu trong vao nhng qua trng vang: ng
ta quyt nh pha thm nc vao mon xup. Trong thang
u tin, chi ph giam xung va doanh thu khng i nn
li nhun tng ln. Nhng thang tip theo, khach hang bt
u vng i. S tin cy khng con va doanh s gn nh bng
khng. Ngi chu mi c gng mt cach tuyt vong khi
phuc lai uy tn nhng v phng cu cha. Nguyn do la v
ng y a xem thng khach hang, anh mt long tin va s
trung thanh cua ho. ng y khng con con ngng san
sinh ra nhng qua trng vang na.
Co nhiu t chc rt quan tm n khach hang nhng
lai hoan toan xem nhe nhng nhn vin lam vic trc tip
vi khach hang. Nguyn tc PC la lun lun c x vi cac
nhn vin cua ban nh cach ban mun ho c x vi nhng
khach hang thn thit nht.
Ngi ta co th mua c canh tay cua ngi khac,
nhng khng th mua c trai tim. Trai tim chnh la ni
cha ng s nhit tnh va long trung thanh. Ngi ta co
th mua i vai cua ngi khac, nhng khng th mua
c khi oc cua ho. Ni o n cha sc sang tao, tr thng
minh va tai thao vat. Nhim vu PC trong trng hp nay la
c x vi nhn vin nh nhng ngi tnh nguyn, cung

nh ban c x vi khach hang nh nhng ngi tnh
nguyn. Ho se tnh nguyn dng hin ca con tim va khi oc
cho ban cung nh cho cng vic ma ho ang am trach.
Ln no, khi chung ti ang hop nhom th co ngi a ra
vn : Cac anh se lam g tr nhng nhn vin li
bing va kem nng lc?. Mt ngi ap: Cho ho hnh
phat ch ang!. Va nhiu ngi khac cung ng tnh
vi li quan ly theo quan im chn chnh - tng kh
nay. Cuc tranh lun bt u va tr nn si ni.
Nhng mt ngi khac trong nhom lai t cu hoi: Th
ai la ngi i tuyn nhng cua n o?.
Ho khng phai la cua n!, mt ngi phan i.
c ri, th tai sao anh khng lam nh vy vi cac
khach hang cua anh? V du anh co th noi Nghe nay, nu
ng khng mua th mi ng i khoi y cho.
Du sao cung khng c lam th vi khach hang!
Th tai sao anh lai lam nh vy vi nhn vin cua
mnh?
V ho la ngi lam thu cho ti.
Th a? Th nhn vin cua anh co tn tuy lam vic cho
anh khng? Tc thay ngi cng ty anh nh th
nao?
Anh ua a? Thi bui nay lam sao tm c ngi tt?
Tc thay th nhn vin phai noi la qua ln, ri vng
mt va ngh khng phep, ti buc phai cho tng ca vao
ban m. Ti thy ho chng mang g ti cng vic ca.
Vic chu trong vao nhng qua trng vang nhng
ngi co quan im chn chnh va tng kh nh trn

hoan toan khng u khai thac ngun nng lng to ln
trong mi trai tim va khi oc cua nhn vin. Li nhun
trc mt la quan trong nhng khng phai la tt ca.
Tnh hiu qua nm trong s cn bng. Nu qua tp
trung vao P th se lam tn hai sc khoe, lam h hong may
moc, lam can kit vn ling va pha v cac mi quan h. Nu
qua tp trung vao PC th cung ging nh mt ngi chay
ba hay bn gi mi ngay, ri khoac lac v vic keo dai thm
tui tho 10 nm, ma qun rng ngn y thi gian cung ch
dung chay.
Gi c s cn bng P/PC s cn bng gia qua
trng vang (san lng) vi sc khoe va nng lc cua con
ngng (nng lc san xut) thng la mt vic kho.
Nhng o thc cht la iu ct loi cua tnh hiu qua. No
cn bng li ch trc mt va li ch lu dai, cn bng gia
vic ly im va ong hoc ph khi i hoc, cn bng gia y
mun co mt cn phong sach se va vic xy dng mi quan
h vi a tre no lam cng vic o mt cach vui ve, t
nguyn, khng cn ngi khac ch bao.
Co mt nguyn tc lun hin din trong cuc sng cua
mi chung ta: nu gng sc lam vic co c nhiu qua
trng vang th se chuc ly s m au va kit sc. Ngc
lai, nu lam vic mt cach khoa hoc, chung ta se co mt c
th khoe manh, mt gic ngu ngon ngun nng lng
cho mt ngay lam vic mi.
Ban co th nhn thy s tn tai cua nguyn tc nay khi
c ap t suy ngh cua mnh cho ngi khac va cam thy s
trng rng trong mi quan h; hay khi ban thc s bo thi
gian u t vao mi quan h ri tm thy y mun va
kha nng lam vic cung nhau, hay quan h giao tip co mt
bc tin t pha.
S cn bng P/PC chnh la ct loi cua tnh hiu qua.
No co gia tr trong moi lnh vc cua cuc sng. Chung ta co
th lam theo no hoc chng lai no, nhng no vn c tn
tai. No la mt ngon hai ng. No la nh ngha, la m thc
cua s thanh at, va la c s hnh thanh 7 Thoi quen c
trnh bay trong cun sach nay.
CHNG HAI
THANH TCH
CA NHN
Tng thuc
Lng nghe va
n
t h
ng tm
thu hiu
hip lc
b a n
ln nhau
giua
5 THA N H TCH 6
TP TH
en
7 R
T duy
cung thng
4
c lp
u tin
3 cho iu
quan trong nht
THANH TCH 2
1 CA NHN
Bt u
Lun t muc tiu
chu ng a c xac nh
Phu thuc
Thoi quen th nht
LUN CHU NG
Tng thuc
Lng nghe va
n
t h
ng tm
thu hiu
hip lc
b a n
ln nhau
giua
5 THANH TCH 6
TP TH
n
7 Re
T duy
cung thng
4
c lp
u tin
3 cho iu
quan trong nht
THANH TCH 2
1 CA NHN Bt u
Lun t muc tiu
chu ng a c xac nh
Phu thuc
Cac nguyn tc v
tm nhn ca nhn
Khng mt s tht nao ang khch l hn la
kha nng cua con ngi trong vic nng cao
cuc sng cua mnh bng s n lc co y thc.
- Henry David Thoreau
hi oc cun sach nay, ban hay c gng thoat ra

K khoi con ngi cua ban, c gng a y thc vt
ln va soi roi ban thn bng chnh i mt cua tm hn
mnh, va oc. Liu ban co th nhn ban thn bng anh mt
cua mt ngi khac khng?
By gi, ban hay suy ngh v tm trang cua mnh. Ban
co th nhn din c no khng? Ban cam thy th nao?
Ban co th m ta tm trang hin tai cua mnh khng?
Tip theo, ban hay danh mt phut ngh xem tr oc
cua mnh lam vic nh th nao? Liu no co nhanh nhay va
tnh tao khng? Ban co cam thy ang b ging co gia vic
luyn tp kha nng t duy va vic anh gia y ngha cua hoat
ng tr tu nay khng?
Kha nng lam c iu nu trn ch c bit co con
ngi, chung ta co th goi o la s t nhn thc - kha
nng t suy ngh trong toan b qua trnh t duy cua ban
thn. o la nguyn nhn v sao con ngi chim lnh c

moi th trn th gii va co nhng bc tin khng ngng
t th h nay sang th h khac. Va o cung la ly do tai sao
chung ta co th anh gia va hoc tp c kinh nghim cua
ngi khac, cung nh tao ra hoc t bo nhng thoi quen
cua mnh.
Chung ta khng phai la iu ma chung ta cam thy.
Chung ta khng phai la tm trang chung ta ang mang.
Chung ta cung khng phai la cai ma chung ta nhn thc.
Chung ta co kha nng t duy v cam xuc, tm trang, va y
ngh, co kha nng t nhn thc, va chnh iu nay a tach
chung ta ra khoi con ngi mnh va ra khoi th gii ng
vt xem xet cach chung ta nhn nhn v ban thn mnh.
o la m thc ban nga m thc quan trong nht, c ban
nht cua s thanh at. No co anh hng khng ch n
thai va hanh vi cua chung ta ma con n cach chung ta
nhn nhn ngi khac. No la tm ban chi phi ban
cht c ban cua con ngi.
Tht vy, ch khi quan tm n cach nhn nhn ban
thn (va cach chung ta nhn ngi khac) th chung ta mi
co th hiu c cach nhn va cam nhn cua ngi khac v
ho va th gii cua ho. Nu khng, chung ta se co thanh
kin i vi hanh vi cua ho va xem hanh vi cua chung ta la
khach quan.
iu nay se lam han ch ang k tim lc cua ban thn
va kha nng giao tip vi ngi khac. Nhng nh kha nng
c bit cua con ngi la s t nhn thc nn chung ta co
th xem xet m thc cua mnh xac nh xem chung la
thc tai - da trn c s nhng nguyn tc - hay chung phu
thuc vao iu kin va hoan canh.
1. LNG KNH XA HI
Nu chung ta nhn ban thn thng qua lng knh xa

hi - theo m thc xa hi ng thi hay theo cac y kin,
nhn thc va m thc cua nhng ngi xung quanh - th
chung ta chng khac nao hnh anh phan chiu trong
phong ci tai cac l hi.
Ban chng bao gi ung gi ca!
Tai sao con khng bao gi ngn np c nh?
Ban phai la mt ngh s mi xng!
Ti khng tin la anh a thng!
iu nay tht n gian. Tai sao anh/ch lai khng
hiu?
Th y! Nhng hnh anh v chung ta thu c t
xung quanh thng ri rac va khng cn i. Chung
thng la nhng li nhn xet theo kiu phong oan v
nhng g ang din ra, xoay quanh nhng mi quan tm va
s hi ht trong cach nhn cua ngi a ra thng tin hn
la phan anh chnh xac s tht.
S phan anh cua m thc xa hi ng thi cho thy
ban cht con ngi c quyt nh phn ln bi iu
kin va hoan canh sng. Tha nhn vai tro quyt nh cua
iu kin sng va cho rng mnh khng th nao kim soat
c sc anh hng cua no la mt quan im, mt tm
ban hoan toan khac.
Thc ra co ba loai ban xa hi - ba hoc thuyt v chu
ngha tt nh - c tha nhn rng rai, c lp hoc kt
hp, giai thch ban cht con ngi. o la:
Thuyt Quy nh Di truyn cho rng ban cht con ngi
c di truyn t t tin. o la ly do v sao ban co phm

cht, tnh cach nh th nay ma khng phai th khac. Hay
noi cach khac, tnh cach cua ng ba ban hin din trong
nhim sc th (ADN) cua ban. Thm vao o, ban thuc
nhom dn tc nao th ban cht cua ban thuc v ban cht
cua dn tc o.
Thuyt Quy nh Tm ly v c ban cho rng ban cht cua
ban la do cha me ban tao ra. Nhng g ban c dng duc
t thi th u se t nn mong cho nhng khuynh hng
ca nhn va ca tnh cua ban. Chng han, ban ngai ngung khi
ng trc am ng, o la v cach cha me ban a day d
ban; hay khi lam sai iu g, ban cam thy mnh co li
khung khip, o la v ban nh lai nhng tn thng do
hnh phat ma ban a trai qua
Thuyt Quy nh Mi trng cho rng s d ban tr
thanh con ngi nh th nay la do s tac ng cua ngoai
canh - sp cua ban, v/chng ban, be ban, hoc do hoan
canh kinh t cua ca nhn va gia nh ban, va ca cac chnh
sach quc gia. Ai o hoc iu g o phai chu trach nhim
v ban cht con ngi ban ch khng phai la ban.
Ca ba tm ban nu trn u da vao ly thuyt
phan xa co iu kin cua Pavlov (trong th nghim vi cac
con cho). Y tng c ban y la chung ta c tao iu
kin phan ng lai mt tac nhn kch thch nao o bng
mt cach c bit nao o.
Kch thch Phan ng
Nhng ban cua cac thuyt tt nh nay m ta

bin gii lanh th mt cach ung n v mt chc nng

va chnh xac n mc nao? Nhng tm gng nay phan
chiu ban cht con ngi ra sao? Liu chung co tr thanh
nhng li tin oan t thc hin khng? Liu chung co
da trn cac nguyn tc ma chung ta co th vn dung vao
chnh ban thn mnh?
2. GIA NHN T KCH THCH VA PHAN NG LA G?
tra li cac cu hoi nu trn, ti mun chia se vi cac

ban cu chuyn co tnh cht xuc tac cua Viktor Frankl.
Frankl, mt nha tt nh hoc ngi Do Thai theo
trng phai tm ly hoc Freud, cho rng bt c iu g xay
ra vi ban khi con tre se nh hnh ca tnh va nhn cach cua
ban, se chi phi c ban toan b cuc i ban. Nhng gii
han va cac thng s cua cuc i ban a c xac lp va co
th noi, ban khng th nao thay i c.
Frankl cung la mt nha tm thn hoc. ng tng b
giam trong cac trai tp trung cua c quc xa, ni ng phai
chng kin nhng hanh ng gh tm cua bon phat xt.
Cha me, em trai va v cua ng u cht trong trai tp trung.
Ca gia nh ch con lai c em gai va ng. Ban thn ng a
phai chu ng nhiu cc hnh va ng khng bit mnh b
se b a vao lo hoa thiu hay may mn nm trong s
nhng ngi c sng lam cng vic khing xac
hoc xuc tro nhng ngi xu s.
Mt ngay no, khi ang trn trung mt mnh trong
phong giam nho, ng bt u nhn thc ra iu ma sau nay
ng goi la s la chon cui cung trong cac quyn t do cua
con ngi - s la chon ma bon cai nguc quc xa khng
bao gi cp i c.
Frankl cho rng, bon chung co th kim soat hoan toan

mi trng sng cua ng, co th lam bt c iu g chung
mun trn thn th ng, nhng la mt con ngi bit t
nhn thc, ng co th nhn hoan canh cua mnh t goc
cua mt ngi quan sat bn ngoai. T ng co th quyt
nh tt ca nhng chuyn ang xay ra co anh hng n
ban thn ng hay khng va nu co th no anh hng mc
nao. Gia nhng iu a xay ra vi ng (nhn t kch
thch) va phan ng cua ng i vi chung la s t do hay
quyn la chon phan ng.
Bng kinh nghim sng, Frankl hnh dung v mnh
trong cac hoan canh khac nhau. Chng han ng se ln lp
giang bai cho sinh vin sau khi ra khoi trai tp trung. ng
se giang nhng bai hoc ma mnh a uc kt c trong
sut quang thi gian b tu ay.
Thng qua s ren luyn tr oc, tnh cam va tinh thn
nh vy, chu yu bng tr nh va s tng tng, ng a
luyn tp co c s t do cho chnh mnh. Co th bon
cai nguc ang rao bc qua lai ngoai xa lim kia co nhiu t
do v thn th va nhiu s la chon hn ng, nhng ng lai
co c s t do v tinh thn va sc manh bn trong
thc hin nhng la chon cho tng lai cua mnh. ng tr
thanh ngun cam hng cho nhng ngi xung quanh,
thm ch mt s cai nguc cung ngng m ng. ng giup
ngi khac tm ra y ngha cuc sng trong ni au b hanh
ha do hoan canh tu ay.
Frankl a s dung kha nng thin phu cua con ngi v
s t nhn thc kham pha ra mt nguyn tc c ban
trong ban cht con ngi: Gia kch thch va phan ng la
quyn t do la chon phan ng cua con ngi.
Trong s t do la chon la nhng kha nng thin phu

ma ch con ngi mi co. Ngoai s t nhn thc, chung ta
con co tr tng tng - kha nng sang tao ngoai thc tin.
Chung ta con co y thc - s hiu bit su sc v cai ung cai
sai, v cac nguyn tc chi phi hanh vi, va v mc phu
hp cua suy ngh va hanh ng cua chung ta i vi cac
nguyn tc o. Chung ta cung con co y ch c lp - la kha
nng hanh ng da trn c s cua s t nhn thc ma
khng chu anh hng cua cac yu t khac.
Ngay ca nhng ng vt thng minh nht cung khng
co c nhng kha nng thin phu nay. Noi theo ngn ng
may tnh th chung c lp trnh bng ban nng
va/hoc bng s luyn tp. Chung co th c luyn tp
co trach nhim, nhng khng th luyn tp chu trach
nhim v vic hun luyn o. Noi cach khac, chung khng
th iu khin, khng th thay i c vic chng trnh
hoa va thm ch cung khng bit c iu o.
Nhng vi con ngi th khac. Nh co nhng kha
nng thin phu, chung ta co th vit ra cac chng trnh
mi cho mnh mt cach hoan toan khac vi cac ban nng
va s luyn tp cua mnh. o la ly do v sao kha nng cua
ng vt tng i han ch, con kha nng cua con ngi la
v tn. Nhng nu sng nh cac con vt, ch da vao ban
nng, hoan canh va cac iu kin sng, th kha nng cua
chung ta cung se b han ch.
M thc cua chu ngha tt nh xut phat t vic nghin
cu cac loai ng vt (chut, kh, b cu, cho) va nhng
ngi b chng ri loan thn kinh hay mc bnh tm thn.
Trong khi nhng nghin cu nay co th ap ng mt s
tiu ch nht nh cua mt vai nha nghin cu do no co th
o lng va d oan c, th lch s loai ngi va s t
nhn thc cua chung ta giup chung ta nhn ra tm ban

nay chng m ta mt khu vc lanh th nao ca.
Nhng kha nng c bit ch co con ngi y nng
chung ta vt ra khoi th gii ng vt. S luyn tp va phat
trin nhng kha nng thin phu giup chung ta co thm sc
manh hoan thin cac tim nng cua mnh. Nm v tr
gia s kch thch va phan ng la sc manh ln nht cua
chung ta: quyn t do la chon.
3. NH NGHA TNH CHU NG
kham pha nguyn tc c ban v ban cht con ngi,

Frankl a m ta mt ban ban thn chnh xac. T o,
ng bt u phat trin thoi quen u tin va c ban nht
cua mt con ngi thanh at trong moi hoan canh, o la
thoi quen lun th chu ng.
Thut ng tnh chu ng tr nn kha ph bin trong
nganh quan tr hoc, nhng khng d tm thy trong moi
cun t in. Khng ch co ngha n thun la s chu ng,
tnh chu ng con mang y ngha v t cach con ngi, v
trach nhim vi cuc i. Hanh vi la kt qua cua nhng
quyt nh a ra, khng chu anh hng bi hoan canh
nn chung ta cn chu ng va co trach nhim lam cho moi
vic tr nn hiu qua. Ngc lai, nu cuc sng cua chung
ta phu thuc vao iu kin va hoan canh th li thuc v
chung ta, v chung ta cho nhng s vic khach quan iu
khin mt cach co y thc.
Khi a ra s la chon, ngi ta d b mi trng vt
cht quanh mnh tac ng ngc tr lai. Nu thun li, ho
se cam thy d chu, kt qua cng vic tt, va ngc lai.
Nhng ngi lun th chu ng co th tao ra s cn bng
cho mnh. i vi ho, du iu kin khach quan sun se hay

tr ngai th tm trang va cng vic cua ho cung vn tin
trin. V ho c thuc y bi gia tr cua ban thn. Nu gia
tr o quyt nh cht lng cua cng vic th bt ky hoan
canh nao cung khng th gy anh hng n iu o.
Kch thch
Quyn t do Phan ng
la chon
T Y ch
nhn c lp
thc
Tr tng tng Lng tm
M HNH TNH CHU NG
Nhng ngi thu ng lun chu s chi phi t bn

ngoai thng b anh hng bi mi trng xa hi, hay
con goi la nh kin xa hi. Khi ngi khac i x tt vi
ho, ho cam thy vui; nhng khi ngi khac i x khng
tt, ho lin lui v th phong thu hoc chng . Ho xy
dng cuc sng tnh cam cua mnh da vao hanh vi cua
ngi khac va nhm vao nhc im cua ngi khac chi
phi ho.
Ngi chu ng co kha nng t gia tr ln trn cam
xuc. Ho c thuc y bi cac gia tr a c suy ngh thu
ao, chon loc, va tip thu. Con nhng ngi b ng
thng b anh hng bi tnh cam, hoan canh, iu kin va
mi trng sng. Tuy nhin, ngi chu ng vn b tac

ng bi nhng kch thch bn ngoai, bt k v mt vt
cht, xa hi hay tm ly. Nhng phan ng cua ho, du co y
thc hay v thc, lun lun la s la chon hay phan ng
da trn c s gia tr.
Theo Eleanor Roosevelt, Khng ai co th lam tn
thng ban nu ban khng ng y. Con Gandhi noi: Ho
khng th ly i s t trong cua chung ta nu chung ta
khng cho ho cai quyn o. Chnh s t nguyn cho phep
hay ng tnh cua chung ta khin chung ta au kh hn
nhiu so vi ban thn s vic xay ra.
Ti tha nhn rng y la iu kho chp nhn v mt
tnh cam, c bit nu chung ta c k l v ni bt hanh cua
mnh ht ngay nay sang ngay khac, li cho hoan canh
hay hanh vi cua ngi khac. Nhng khng ai co th noi
Ti co s la chon khac cho n khi ho tha nhn mt
cach su sc va thanh tht rng: S phn cua ti ngay hm
nay chnh la do s la chon cua ti ngay hm qua.
Co mt ln tai Sacramento, khi ti ang noi chuyn v
tai tnh chu ng th mt ngi phu n trong s c toa
ng ln phat biu mt cach rt kch ng. Moi ngi
quay sang nhn, c y nh sc tnh, lung tung va vi ngi
xung. Nhng hnh nh c khng th kim ch c cam
xuc va tip tuc ban lun vi nhng ngi ngi xung quanh.
Ti cam thy nong long mun gi ngh n nhanh
tm hiu xem iu g a xay ra vi c. Gi giai lao, ti bc
xung va hoi c co mun chia se iu g khng. Va c ng
y k cho ti nghe cu chuyn cua mnh.
ng khng th hiu chuyn g a xay ra vi ti u!
Ti la mt y ta. Ti ang chm soc mt ngi bnh bt hanh
va v n nht t trc n nay. Bt c iu g ti lam, anh ta

cung khng cho la u. Anh ta khng bao gi bit cam n,
cung khng cn bit ti ang lam nhim vu cua mnh. Anh
ta lun ku ca, phan nan va lun kim chuyn vi ti. Ngi
an ng nay lam cho cuc sng cua ti ao ln, ti thng
mang v nha ni bc doc cua cng vic. Cac y ta khac cung
co tm trang tng t. Chung ti gn nh ai cung mun ru
bo cuc n o sm chng nao hay chng y.
Th ma ng va noi rng khng iu g co th xuc
pham c ti, lam ti au kh nu khng co s ng y
cua ti, tr phi chnh ti a la chon cho mnh s bt hanh
o. Vng, nhng ti khng con cach nao khac.
Ti a suy ngh rt nhiu v iu nay va bt u t hoi,
liu mnh co quyn la chon phan ng cho mnh hay
khng. Cui cung, ti cung nhn ra rng ti co quyn o.
Hanh phuc hay bt hanh u xut phat t s la chon cua
chung ta. Ti a thay i suy ngh va cam thy nh mnh
va thoat khoi nha tu San Quentin. Ti mun ku to ln
cho ca th gii bit rng: Ti a c t do! Ti a thoat
khoi nha tu! Ti se khng con ban thn mnh b chi phi
bi cach c x cua ngi khac.
Khng phai do ban thn s vic xay ra, ma la do cach
phan ng cua chung ta trc s vic o lam chung ta au
kh. Tt nhin, co nhng s vic xay ra khng nhng lam
chung ta au kh v th xac, tn tht v kinh t ma con tn
thng ca v tinh thn, nhng tnh cach, ban cht cua
chung ta khng vic g phai chu au kh. Nhng kinh
nghim kho khn nht ma chung ta trai qua lai tr thanh
lo ti luyn tnh cach, phat trin sc manh bn trong, em
lai cho chung ta quyn t do x ly cac tnh hung kho
khn trong tng lai va thuc y nhng ngi khac lam
theo mnh. Frankl la mt trong s nhng ngi lam c

iu o.
Chung ta tng bit nhng ngi gp hoan canh khng
may nh mc bnh nan y, b khim khuyt v th xac, hoc
qua ngheo kho nhng vn gi c mt y ch ang khm
phuc Va nhng phm gia cao quy o cua ho a truyn
cho chung ta ngun cam hng manh me. Khng g gy n
tng manh me va thuyt phuc bng nhng cu chuyn co
tht v nhng con ngi du phai chu s phn va hoan
canh bt hanh, nhng vn vn ln bng y ch cao nht.
Sandra va ti co mt khoang thi gian ang nh hn 4
nm khi cung chia se vi ni bt hanh cua mt ngi ban
thn, Carol. C y mc bnh ung th a di cn. Khi bnh
tnh cua Carol chuyn sang giai oan cui, Sandra a danh
thi gian chm soc ngi ban tai ging bnh, ng vin va
giup c y vit tiu s ca nhn.
Carol c gng giam thiu vic dung thuc giam au
co th keo dai s minh mn va duy tr tinh thn n nh.
C tranh thu thi gian vit nhng bc th c bit danh
cho nhng a con cua mnh, th thm vao may ghi m
hoc noi vi Sandra Sandra ghi chep lai. Carol qua thc
la mt con ngi lun chu ng, dung cam va quan tm
n ngi khac. C la ngun cam hng thc s cho chung
ti va nhiu ngi xung quanh.
Ti khng th nao qun c anh mt cua Carol mt
ngay trc khi c mt va cam nhn ni au su thm cua
mt con ngi co sc manh ni tm v cung to ln. Ti co
th nhn ra trong i mt y mt cuc i y tnh cach, s
cng hin, hy sinh cung nh tnh yu, s quan tm va cam
kch danh cho nhng ngi thn yu.
Trong nhng cuc noi chuyn sau o, ti thng hoi

nhiu ngi rng: Co ai a tng chng kin mt ngi co
mt thai sng tuyt vi cho n giy phut cui cung
khng? Mt phn t s ngi tham d tra li rng co. Ti
hoi trong s ho co bao nhiu ngi cam thy co s thay i
chnh mnh, du la tam thi, nh ngun cam hng t
hanh ng dung cam cua con ngi o cung nh cam
nhn c s trc n su sc co nhng hanh ng cao
ep. Tt ca ho u tra li co.
Viktor Frankl cho rng trong cuc sng co ba gia tr
trung tm. o la gia tr kinh nghim - gia tr n t bn
ngoai, gia tr sang tao - gia tr do chung ta tao ra, va gia tr thai
, tc gia tr t phan ng cua chung ta trc nhng hoan
canh kho khn, chng han nh phut cui i.
Kinh nghim cua ti v con ngi cho thy quan im
cua Frankl la ung - tc gia tr cao nht trong ba gia tr nay
la gia tr thai , xet v y ngha m thc hay khun mu
nhn thc. Noi cach khac, iu quan trong nht la cach
chung ta phan ng nh th nao i vi nhng g chung ta
trai nghim.
Nhng hoan canh kho khn thng tao ra cac thay i
v m thc, tao ra nhng khung tham chiu hoan toan mi
me. Da vao o, ngi ta nhn th gii, ban thn va nhng
ngi khac, cung nh tm hiu xem cuc sng xung quanh
oi hoi nhng g ho. Tm nhn cua ho phan anh gia tr
thai , la gia tr nng cao va tao ngun cam hng cho tt ca
moi ngi.
4. NM TH CHU NG
Ban cht c ban cua con ngi la chu ng hanh ng

ch khng phai b ng i pho. Cung nh chung ta co

quyn la chon phan ng phu hp vi hoan canh va co
c sc manh tao ra cac hoan canh.
Nm th chu ng khng co ngha la t cao chnh
mnh, xuc pham ngi khac hay to ra hung hng th bao
ma la nhn thy trach nhim cua mnh lam cho s vic
xay ra.
Trong nhiu nm, ti a t vn cho nhng ngi
mun tm cng vic tt hn la ho phai to ra chu ng hn,
chng han nh, lam cac bai trc nghim v mc quan
tm va nng lc, nghin cu v nganh ngh, thm ch v
nhng vn cu th cua t chc ma ho xin vic ang gp
phai. Va sau o, ti hng dn ho lam mt ban t gii
thiu tht thuyt phuc trong o nu ro nhng nng lc
cua ho se giup giai quyt cac vn cua t chc nay nh
th nao. Ban t gii thiu o c goi la tip th cac giai
phap va la mt m thc then cht at c thanh
cng trong kinh doanh.
Cach lam trn thng mang lai hiu qua. Co th noi
y la mt cach tip cn anh hng manh me n cac c
hi tm vic lam, hay s tin thn. Nhng nhiu ngi a
khng co nhng bc i cn thit, o la chu ng tao ra
cac tnh hung. Ho gp mt vai vn nh:
Ti khng bit lam cac bai trc nghim v mc
quan tm va nng lc u.
Lam sao ti co th nghin cu cac vn chuyn mn
cua t chc nay c? Chng ai giup ti ca.
Ti khng bit phai vit iu g trong ban t gii thiu
co th gy n tng tt vi nha tuyn dung.
Rt nhiu ngi ch ngi ch vic t n, hay ch ai o

quan tm giup ho. Con nhng ngi chu ng lun
kim c vic lam tt. Ho a ra cac giai phap giai quyt
vn , ch khng phai ch nu ra vn . Nhng ngi
nm th chu ng lam bt c vic g cn thit, phu hp vi
cac nguyn tc ung n hoan thanh cng vic.
Mi khi bon tre nha ti, du la a be nht, co thai
v trach nhim, ch ngi ch ai o n lam giup, chung ti
lin bao: Hay dung R va I cua mnh i!(*)
Ren luyn tinh thn trach nhim khng phai la ha thp
phm gia ma la khng nh phm gia. Tnh chu ng la
mt phn cua ban cht con ngi, bng cach tn trong ban
cht chu ng cua ngi khac, chung ta se em lai cho ho
t nht mt hnh anh phan chiu ro rang khng b nhiu t
chic gng xa hi.
Tt nhin, iu o con tuy thuc mc trng thanh
cua mi ngi. Chung ta khng th ky vong s hp tac
sang tao mc cao t nhng ngi qua l thuc v mt
tnh cam. Nhng t ra, chung ta vn co th khng nh ban
cht c ban cua ho va tao ra mt bu khng kh d chu
ho co th nm bt cac c hi va t giai quyt vn .
5. CHU NG HANH NG HAY B NG I PHO?
S khac nhau gia ngi chu ng va b ng cung

ging nh s khac nhau gia ngay va m. Ti khng noi
n s khac nhau mc 25 n 50% cua tnh hiu qua,
ma la t 5.000% tr ln, c bit nu nhng ngi chu ng
la ngi thng minh, hiu bit va nhay cam trong giao tip.
(*) R la ch vit tt cua Resourcefulness - co ngha la s thao vat; I la ch vit

tt cua Initiative - ngha la s chu ng.
Cn chu ng co th tao ra s cn bng P/PC cua

s thanh at trong cuc sng va xy dng 7 Thoi quen. Khi
nghin cu 6 thoi quen u tin, ban se thy mi thoi
quen u phu thuc vao sc manh cua tnh chu ng
ban. Mi thoi quen u t ra trach nhim ban hanh
ng. Nu ch ngi ch, ban se lun ri vao th b ng
i pho. Khi o, s phat trin va c hi se n vi ngi
khac, ch khac.
Co mt ln, ti tham d cuc gp mt hang quy cua
nhng ngi lam vic trong nganh xy dng dn dung, n
t 20 t chc khac nhau. V ang trong thi ky suy thoai kinh
t nn nganh nay chu tac ng rt nng n, va nhng ngi
tham d u mang mt tm trang y chan nan.
Trong ngay u, chu thao lun cua chung ti la:
iu g ang xay ra vi chung ta? ng lc kinh doanh
nm u?. Rt nhiu chuyn xay ra do sc ep cua mi
trng kinh t. Nan tht nghip lan tran, nhiu ngi
trong s nhng ngi tham d cuc hop cung ang phai sa
thai nhn vin, thm ch la ca ban be, ngi thn cua mnh
duy tr s sng con cua doanh nghip. Vao cui ngay
th nht, moi ngi rt bi quan.
Ngay th hai, chung ti nu ra cu hoi: iu g se xay
ra trong tng lai?. Chung ti nghin cu cac xu hng
cua tnh hnh kinh t va gia nh rng nhng iu nay se
tao nn tng lai cua ho. Vao cui ngay th hai, tm trang
chung con bi at hn. S vic thng ht sc ti t trc
khi kha hn ln, va moi ngi u bit iu o.
Do vy, ngay th ba, chung ti quyt nh chuyn sang
nhng cu hoi mang tnh chu ng: Phan ng cua chung
ta la g? Chung ta se lam g? Chung ta se chu ng hanh
ng trong tnh hung nay nh th nao?. Bui sang,

chung ti thao lun v cach quan ly va ct giam chi ph.
Bui chiu, chung ti ban n cach lam tng th phn.
Chung ti tp trung vao nhng vn thc t va d thc
hin nht. Cuc hop i n kt thuc trong s phn chn,
nim hy vong va mt th chu ng mi.
Vao cui ngay th ba, chung ti tng kt hi ngh bng
cu tra li cho cu hoi Tnh hnh kinh doanh ra sao?. Cu
tra li nay co ba phn.
Phn 1: Hin tai, tnh hnh i vi chung ti la khng
tt, cac xu hng co ve ti t hn trc khi co th lac quan.
Phn 2: Tuy nhin, nhng bin phap chung ti ang
ban thao la rt tt, giup quan ly tt hn, giam cac chi ph,
tng c th phn.
Phn 3: V th, tnh hnh kinh doanh se tt hn.
ng trc vn nay, mt ngi b ng se noi g? ,
sao vy, hay i mt vi thc t i. Nhng suy ngh tch cc
va cach t ng vin tinh thn cua anh cung ch n th
thi. Trc sau g cung phai i mt vi hin thc.
o chnh la s khac bit gia t duy chu ng va t duy
b ng. Chung ti i mt vi thc t y ch. Chung ti a
i mt vi thc t v tnh hnh hin nay va vach k hoach
cho tng lai. Chung ti co sc manh la chon phan ng
tch cc i vi nhng hoan canh, tnh hung a c tin
liu, ch khng ngh rng nhng g ang xay ra trong mi
trng kinh doanh se quyt nh s phn cua chung ti.
Cac doanh nghip, cac cng ng dn c, t chc, gia
nh va tng ca nhn u co th lun th chu ng. Cn
bit kt hp s sang tao va nng n cua nhng ca nhn co
tinh thn chu ng tao ra mt nn vn hoa thc s co

tnh chu ng trong t chc. Khng nn pho mc cho
hoan canh! Moi ngi cn chu ng hanh ng at
c nhng gia tr va muc ch chung.
6. LNG NGHE CHNH MNH
Thai va hanh vi bt ngun t nhng m thc, nn

qua qua trnh t nhn thc, mi ngi se t tm thy tm
ban cua ban thn. V du, ngn t cua mt ngi co th
la thc o chnh xac v mc chu ng cua ngi o.
Ngn ng cua nhng ngi lun b ng la thoai thac va
trn tranh trach nhim:Ti la th o. Ti chng th lam g
khac hn. (Khng phai ti ma la ngi khac quyt nh).
Anh ta lam ti mun phat in! (Ti khng chu trach
nhim. Cuc sng tnh cam cua ti b chi phi bi nhng s vic
nm ngoai tm kim soat cua ti).
Ti khng th lam c iu o u. Ti khng co
thi gian. (Co g o bn ngoai v du nh thi gian han hep
ang chi phi ti).
Ti phai lam vic o. (Hoan canh hay ngi khac buc
ti phai lam. Ti khng c t do la chon hanh ng).
Nhng ngn t o bt ngun t mt m thc c ban
cua thuyt tt nh va bao trum no la s thoai thac trach
nhim. Ti khng chu trach nhim, ti khng th la chon
phan ng cua mnh.
Ngn t b ng Ngn t chu ng

- Ti khng th lam c g na. - Hay tm cach khac xem sao.
- Ti la nh th o. - Ti co th chon cach khac.
- Anh ta lam ti phat in. - Ti bit kim ch cam xuc cua mnh.
- Ho khng cho phep iu o. - Ti co th trnh bay vn tht

thuyt phuc.
- Ti phai lam iu o. - Ti se la chon mt phan ng thch

hp.
- Ti khng th - Ti chon
- Ti buc phai - Ti thch
- Gia nh - Ti se lam
Co ln, mt sinh vin hoi ti: Thy co th cho phep

em ngh hoc c khng? Em phai i anh qun vt.
Em b buc phai i, hay la t em chon?, ti hoi.
Em thc s phai i, cu ta giai thch.
iu g se xay ra nu em khng i?
Ho se ui em khoi i.
Em co chp nhn hu qua o khng?
Khng a.
Noi cach khac, em chon i anh qun vt v em mun
mnh vn nm trong danh sach i. Th con chuyn g se
xay ra nu em vng tit hoc nay?
Em khng bit.
Hay suy ngh ky i. Hu qua tt yu cua vic khng ln

lp la g?
Thy se ui hoc em, co phai vy khng?
o la mt hu qua co tnh xa hi, la hu qua gia tao.
Nu em khng tham gia vao i qun vt, em se khng
chi. o la iu tt nhin. Nhng nu em khng ln lp
th hu qua tt yu se la g?
Em oan la em se mt i mt s kin thc.
ung th. Vy em phai cn nhc hu qua nay vi hu
qua khac co s la chon. Ti bit rng, nu la ti, ti cung
se i anh qun vt. Nhng ng bao gi noi rng em
buc phai lam cai g ca.
Vy la chon cua em se la i anh qun vt, cu ta ben
len tra li.
Va bo bui hoc nay?, ti noi khay cu ta.
Mt vn nghim trong khac lin quan n ngn t
b ng la no mang tnh tin oan t hoan thanh. Nhng
ngi thu ng cam thy mnh la nan nhn va khng kim
soat c tnh hnh, khng thy mnh co trach nhim v
cuc sng hay s phn cua ban thn. Ho li cho cac
nguyn nhn bn ngoai, cho ngi khac, cho hoan canh,
thm ch ca trng sao trn tri cung phai chu trach nhim
v tnh canh ho gp phai.
Tai mt cuc hi thao, khi ti ang noi v khai nim
tnh chu ng, mt ngi an ng bc n va noi: Nay
Stephen, ti thch nhng iu anh ang noi. Nhng mi
ngi mi canh, chng ai ging ai. Hay nhn vao cuc hn
nhn cua ti. Ti thc s lo lng. V chng ti khng con
tnh cam vi nhau nh trc na. Ti ngh rng ti khng
con yu c y na va c y cung khng yu ti. Vy ti phai

lam g y?.
Anh ch khng con tnh cam vi nhau tht ?, ti hoi.
ung vy, anh ta khng nh, Va chung ti co ba a
con. Ti rt lo cho chung. Theo anh nn giai quyt sao?
Hay yu c y, ti tra li.
Ti noi ri, tnh yu khng con na.
Hay c yu.
Ti khng hiu anh noi g. Tnh yu tht s khng
con na.
Vy th cang phai yu c y. Nu nh tnh cam khng
con th o la ly do xac ang .yu.
Nhng lam sao anh co th yu mt ngi khi anh
khng con tnh cam?
ng ban i, yu la mt ng t. Con tnh yu cam
xuc la kt qua cua ng t o. Vy hay chu ng hanh
ng i, hay yu thng c y, chm soc, hy sinh v c y.
Con na, hay lng nghe c y, thng cam va ng vin c
y. Liu anh co mun lam iu o khng?
Yu la mt ng t, nhng ngi b ng lun coi o
la cam xuc va ho b cam xuc chi phi. Hollywood thng
co nhng kch ban phim lam chung ta tin rng chung ta
khng phai chu trach nhim, rng chung ta la san phm
cua nhng cam xuc cua mnh. Cac kch ban cua
Hollywood khng m ta ung thc tai. Nu nh cam xuc
co th kim soat hanh ng cua chung ta, th o la v
chung ta a t bo trach nhim cua mnh va chp nhn
no chi phi.
Nhng ngi chu ng lun bit cach khin cho yu

thng tr thanh mt ng t. Tnh yu la iu g o thi
thuc ban hanh ng: hy sinh, cho i cai ti cua mnh, ging
nh ngi me cho mt a be chao i. Nu ban mun
nghin cu tnh yu, hay nhn vao nhng tm gng hy
sinh v ngi khac, k ca trng hp ngi o a xuc pham
hay khng ap lai tnh yu cua ho. Nu la mt bc cha me,
ban hay nhn vao tnh yu mnh danh cho con cai. Tnh yu
la mt gia tr c th hin thng qua cac hanh ng yu
thng. Ngi chu ng lun cho cam xuc phuc tung
cac gia tr, Tnh yu la cam xuc co th ly lai c
7. VONG TRON QUAN TM VA VONG TRON ANH HNG

Mt cach tuyt vi khac t nhn thc ban thn tt
hn v kha nng lun chu ng la quan sat xem chung ta
tp trung thi gian va sc lc cua mnh vao u.
Mc du pham vi quan tm cua con ngi la rt rng
t sc khoe, con cai, cng vic, n ca tnh hnh n nc
ngoai cua quc gia, chin tranh hat nhn, - nhng chung
ta co th tach nhng iu mnh quan tm ra khoi nhng
cai vn khng co lin quan g c bit n chung ta, ca v
phng din ly tr ln tnh cam, bng cach tao ra mt Vong
tron Quan tm nh hnh trang bn.
Khng quan tm
Vong tron Quan tm
Khi quan sat cac s vt nm trong Vong tron Quan

tm, chung ta thy ro la co nhng mi quan tm nm trong
va ngoai kha nng kim soat cua chung ta. Nhng g co th
kim soat c, chung ta se gom vao mt vong tron nho
hn goi la Vong tron Anh hng.
Vong tron Quan tm
Vong tron
Anh hng
Bng cach xac nh vong tron nao thu hut hu ht thi

gian va sc lc cua ban, ban se bit c mc chu ng
cua mnh.
Vong tron
Vong tron
Anh hng
Quan tm
TIU IM CHU NG
(Nng lng tch cc m rng Vong tron Anh hng)
Ngi chu ng tp trung n lc cua mnh vao Vong

tron Anh hng. Ho tp trung vao nhng s vic, s vt ma
ho co th kim soat. Ban cht nng lng cua ho la tch cc,
no m rng va khuch ai, lam tng chu vi Vong tron Anh
hng.
Ngc lai, ngi b ng tp trung n lc cua mnh vao
Vong tron Quan tm. Ho tp trung vao im yu cua ngi
khac, vao nhng vn cua mi trng bn ngoai, vao
hoan canh nm ngoai kha nng kim soat cua ho. S tp
trung nay dn n cac thai li, ln an va thoi quen

dung ngn t b ng... V tnh, ho t bin mnh thanh
nan nhn. S tp trung nay lam tng nng lng tiu cc,
cng vi vic bo mc nhng iu ho co th lam c, khin
cho Vong tron Anh hng b thu nho lai.
Vong tron Quan tm
Vong tron
Anh hng
TIU IM B NG
(Nng lng tiu cc thu nho Vong tron Anh hng)
Chng nao chung ta con tp trung vao Vong tron Quan

tm, con s vic, s vt bn trong vong tron nay kim
soat th chung ta khng th co hanh ng chu ng cn
thit mang lai s thay i tch cc.
Chuyn v cu con trai cua ti gp phai nhiu vn
nghim trong trng nh a k trn la mt v du. Chung
ti ch chu y n Vong tron Quan tm cua mnh gm nhng
im yu cua thng be va cach c x cua ngi khac i vi

no. Va chung ti chng lam c g, ngoai tr vic lam tng
thm cam giac hut hng, bt lc va phu thuc cua no. Ch
khi chuyn sang Vong tron Anh hng, tc tp trung vao cac
m thc cua chnh mnh, chung ti mi bt u tao ra
c nng lng tch cc lam thay i ban thn chung ti
va cui cung tac ng n con trai mnh. Thay v ch lo lng
v nhng iu kin ngoai canh, chung ti a chu ng tac
ng ngc lai ngoai canh.
Do a v, s giau co, vai tro, hay do mi quan h xa hi
cua mt ngi nn trong mt vai tnh hung Vong tron Anh
hng cua ho ln hn Vong tron Quan tm.
Vong tron
Anh hng
Vong tron
Quan tm
o la s phan anh cua cai nhn thin cn v mt tnh

cam t thn th hin mt li sng ch ky.
Du co th phai co s u tin trong vic s dung anh

hng cua mnh, ngi chu ng vn co Vong tron Quan
tm ln t nht bng Vong tron Anh hng va chp nhn
trach nhim s dung anh hng cua mnh mt cach co
hiu qua.
8. KIM SOAT TRC TIP, KIM SOAT GIAN TIP VA

NGOAI TM KIM SOAT
Nhng vn chung ta thng i mt trong cuc

sng co th thuc mt trong ba loai sau: kim soat trc tip
(nhng vn lin quan n hanh vi cua chnh chung ta);
kim soat gian tip (nhng vn lin quan n hanh vi cua
ngi khac) hay ngoai tm kim soat (nhng vn chung
ta khng th tac ng c). Quan im chu ng xac
nh bc u tin la giai quyt ca ba loai vn bn trong
Vong tron Anh hng hin tai cua chung ta.
Nhng vn v kim soat trc tip se c giai quyt
bng cach ren luyn cac thoi quen. chung nm trong Vong
tron Anh hng va la Thanh tch Ca nhn cua Thoi quen 1, 2
va 3.
Nhng vn v kim soat gian tip se c giai quyt
bng cach thay i cac phng phap gy anh hng va la
Thanh tch Tp th cua Thoi quen 4, 5 va 6. Ban thn ti a
nhn din hn 30 phng phap khac nhau gy anh hng
n con ngi nh: thu hiu thay v i u, lam gng
thay v thuyt phuc. Nhng ngi ch co ba hoc bn
phng phap trong tay thng bt u bng ly le va nu
khng thanh cng, ho se hoc bo chay, hoc ng u.
Tht d chu bit bao nu chp nhn y ngh rng ti co th
hoc c cac phng phap mi gy anh hng n ngi
khac thay v khng ngng lp lai cac phng phap cu rch,

kem hiu qua sa i ngi khac.
Cac vn ngoai tm kim soat co trach nhim thay i
nhng ng net quan trong trn gng mt cua chung ta
n nu ci, hay chp nhn mt cach chn tht va nhe
nhang nhng vn nay va hoc cach chung sng vi no,
mc du chung ta khng thch chung. Bng cach nay, chung
ta khng cho chung chi phi mnh. Chung ta chia se
tinh thn n cha trong li cu nguyn sau: Chua hay
ban cho con long can am thay i nhng iu co th va
cn phai thay i, ban cho con s thanh than chp nhn
nhng iu khng th thay i c, va tr khn phn
bit c s khac bit o.
Bt k vn la kim soat trc tip, kim soat gian tip
hay ngoai tm kim soat, chung ta vn co trong tay bc u
tin x ly. Thay i thoi quen, thay i phng phap gy
anh hng va thay i cach thc nhn nhn nhng vn
ngoai tm kim soat u nm trong Vong tron Anh hng cua
chung ta.
9. M RNG VONG TRON ANH HNG
iu ang khch l la trong khi la chon phan ng i

vi tac ng bn ngoai, chung ta cung gy anh hng
manh me n hoan canh cua mnh, ging nh khi thay i
mt phn cng thc hoa hoc, kt qua cua cuc th nghim
cung thay i.
Ti tng lam vic trong nhiu nm cho mt cng ty do
mt ngi rt nng ng lanh ao. ng y la ngi thng
minh, sang tao, co nng lc va co tm nhn chin lc ai
cung thy iu o. Nhng ng y co cach quan ly rt c
oan. ng y xem nhn vin nh nhng ke lam cng,

khng co t duy va giao tip vi ho bng mt giong iu rt
ke ca.
Hu qua tt yu la hu ht can b quan ly u xa lanh
ng y. Ho thng tu tp hanh lang phan nan v sp
va trao i nhng cu chuyn co ve rt thi s va cu th, c
nh ang tm cach giai quyt tnh hnh vy. Cac cuc thao
lun bao gi cung nh keo dai v tn, tuy nhin, nhng
ngi trong cuc th lai xem nh mnh khng co trach
nhim g; tt ca la do s yu kem cua v lanh ao.
Cac ban khng th hnh dung ni chuyn g xay ra ln
o u, mt ngi noi, Ba o, ng y n phong chung
ti. Ti a chun b moi th sn sang. Nhng ng y n va
phan mt cai lnh t trn tri xung. Moi th ti mt hang
thang tri chun b coi nh cng cc. Ti khng bit liu
ti con co th tip tuc lam vic cho ng y na khng. Con
bao lu na ng y ngh hu nh?.
ng y mi 59, mt ngi khac tra li, Liu anh co
th chu ng thm sau nm na khng?.
Ti khng bit. Du sao th ng y cung khng phai la
loai ngi chu v hu d dang u!
Nhng trong s ho, co mt ngi co tinh thn chu
ng. Anh y c thuc y bi cac gia tr ch khng phai
bi tnh cam. Anh y la ngi chu ng a ra hanh ng
bng phan oan, cam thng va nghin cu tnh hnh. Thay
v ch trch cac im yu cua v lanh ao, anh y tm cach bu
p. Nu im yu cua ng ta la phong cach, anh y tm
cach lam cho cac nhc im o tr thanh th yu. Anh tp
trung vao nhng im manh cua ng chu tch tm nhn,
s thng minh, tnh sang tao. Anh y hiu ro tm quan
trong cua ng chu tch i vi s phat trin cua cng ty va

c gng thng cam vi nhng mi quan tm cua ng y. Do
o khi cung cp thng tin, anh y cung a ra nhng kin
ngh da trn cac phn tch o. Ro rang, ngi an ng nay
a bit tp trung vao Vong tron Anh hng cua mnh.
Vao mt ngay, khi ti ngi cung ng chu tch vi t
cach la mt c vn, ng y noi:
Nay Stephen, ti khng th tin c nhng vic ma
ngi nay a lam. Anh y khng ch ap ng nhng g ti
yu cu ma con cung cp thm thng tin b sung cn thit
va ung luc. Anh y con a cho ti bang phn tch v
nhng iu ti quan tm nht, va mt ban kin ngh na.
Nhng kin ngh nay phu hp vi bang phn tch, va bang
phn tch phu hp vi s liu. Anh y tht tuyt vi! Tht la
nhe ngi khi co c mt ngi giup lo lng phn vic
kinh doanh.
Tai cuc hop tip theo, tt ca cac nhn vin quan ly khac
vn b lanh ao i x nh cu: Anh lam cho ti vic nay...,
Nhim vu cua anh la phai..., ch tr mt ngi. i vi
ngi nay, ng chu tch hoi: Y anh th nao?. Vy la Vong
tron Anh hng cua anh y a tng ln. S kin nay nhanh
chong tr thanh tm im trong cng ty. Hang ngu
nhng can b quan ly co tinh thn tiu cc quay sang na
an ti tp vao con ngi tch cc nay.
Ban cht cua ngi b ng la thoai thac trach nhim.
Tht d khi noi Ti khng chu trach nhim. Phan ng
cua nhng ngi nay thng la tham gia vao mt mi
trng tiu cc, cu kt, c bit nu nh nhiu nm qua
ho a tm cach thoai thac trach nhim bng cach vin vao s
yu kem cua ngi khac.
Con ngi nhn vin tch cc nay th lun co thai

chu ng vi cac ng nghip khac. Tng bc mt, Vong
tron Anh hng cua anh y i vi ho ngay mt ln. No tip
tuc c m rng n mc cui cung, bt ky ai khi a ra
y kin hay ngh g cung u mun tham khao anh ta, k
ca ng chu tch. Nhng ng chu tch khng cam thy o la
mi e doa v ngi nay se b sung cho ng rt nhiu sc
manh. Chnh s la chon phan ng trc hoan canh, s
tp trung vao Vong tron Anh hng ma anh y tao ra c s
khac bit.
Mt s ngi giai ngha thut ng lun chu ng la
chi tri, hung hng, va v tm, nhng iu o hoan toan
khng ung. Ngi chu ng la nhng ngi khn ngoan,
c thuc y bi gia tr, ho hiu hin thc va bit iu nao
la cn thit.
Hay nhn vao Mahatma Gandhi(*). Trong khi b ch
trch Quc hi v khng chu tham gia vao Hi ln an
quc Anh, Gandhi lng le tr v qu nha. Tai y, ng tng
bc m rng Vong tron Anh hng cua mnh i vi nhng
ngi nng dn. S ung h va tin tng cua ho vao ng
ngay cang tng. Mc du khng co mt a v chnh tr nao,
nhng bng long nhn ai, dung cam va tinh thn bt khut
y thuyt phuc, cui cung, ng a buc nc Anh phai
rut lui. Gandhi a pha tan s h chnh tr e nng ln
hn 300 triu dn n bng sc manh ti a t Vong tron
Anh hng cua mnh.
(*) M. Gandhi: Nha lanh ao kit xut va u tin cua phong trao gianh c lp
cho cac nc thuc a trn th gii ma khng cn n bao lc. ng a tao ra
mt khai nim goi la gi vng nim tin. Bt chp chin tranh va bao lc trong
th ky 20, Gandhi a day cho loai ngi v gia tr cua long tin, phi bao lc va
hoa bnh.
10. CO VA LA
Co mt cach xac nh xem mi quan tm cua chung
ta nm trong vong tron nao la phn bit gia cai co va cai
la. Vong tron Quan tm cha y nhng cai co:
Ti se rt hanh phuc khi co c mt ngi nha va tra
ht n ngn hang
Gia nh ti co mt ng sp khng c tai nh vy
Gia nh ti co mt ng chng bit kin nhn hn...
Gia nh ti co nhng a con ngoan ngoan hn...
Gia nh ti co c mt tm bng ai hoc...
Gia nh ti co nhiu thi gian hn cho ban thn ...
Con Vong tron Anh hng th cha y nhng cai la.
Ti se la ngi kin nhn hn, la ngi khn ngoan, la
ngi ang yu. o la s tp trung vao tnh cach.
Vi nhng ngi b ng, suy ngh cua ho lun lun
hng v nhng cai bn ngoai. Chnh suy ngh o co
vn . Ho cho cai nm bn ngoai chi phi. Ho suy
ngh theo m thc bt u t bn ngoai. Theo ho, cn phai
thay i nhng cai ngoai trc khi thay i ban thn.
Con quan im chu ng la thay i bt u t bn
trong. Bng cach thay i nh th, chung ta mi co th gy
anh hng tch cc n cai bn ngoai.
Mt trong nhng cu chuyn ti thch nht la cu
chuyn trong kinh cu c, mt phn cua nn tang Do
Thai giao. o la cu chuyn cua Joseph, ngi a b nhng
ngi anh em cua mnh ban lam n l tai Ai Cp khi mi 17
tui. Ban co th hnh dung ng y se d dang bung xui
n th nao. ng se khng ngng than trach cuc i lam

lu lam ti t cho Potiphar, hoc buc ti nhng ke bac ac
a y ng vao bc ng khn cung. Nhng Joseph la
mt ngi lun chu ng. ng tp trung vao ch la. Va ch
trong mt thi gian ngn, ng tr thanh ngi quan gia
cho nha Potiphar. ng y quan ly moi th ma Potiphar co
v ng rt c tin cy.
Th ri n mt ngay, Joseph b bt trong mt tnh
hung phc tap va a b cm tu oan trong 13 nm. Nhng
mt ln na, ng lai th hin ban lnh cua mt ngi lun
chu ng. ng tp trung vao Vong tron Anh hng - vong
tron cha cai la, thay v cai co. Khng lu sau o, ng tr
thanh ngi cai quan nha tu va cui cung cai quan ca nc
Ai Cp, ch ng sau Hoang (Pharaoh).
Ti hiu rng y tng nay la mt s thay i m thc
trit i vi nhiu ngi. Tht d khi li cho ngi
khac, cho iu kin hay hoan canh v tnh trang b tc cua
mnh. Nhng chung ta co trach nhim co th chu ng
kim soat cuc sng cua chung ta va tac ng tr lai hoan
canh mt cach manh me bng cach tp trung vao ch la,
vao chnh ban thn mnh.
Nu cuc sng hn nhn cua ti gp truc trc th se ch
li g khi ti khng ngng k ti v mnh? Khi tha nhn
rng mnh khng co trach nhim trong chuyn nay, ti a
t bin mnh thanh mt nan nhn va dn mnh vao mt
tnh hung tiu cc. Ti cung anh mt ca kha nng gy
anh hng n c y. Thai ry la, ln an gay gt cua ti
ch cang khin cho c y cam thy mnh ung. S ch trch
cua ti con ti t hn nhng g ma ti mun lam un
nn v mnh. Kha nng gy anh hng tch cc n hoan
canh cua ti dn dn b mt i.
Nu thc s mun cai thin tnh hnh, ti phai tp

trung vao cai ti co th kim soat c o la ban thn ti.
Ti cn chm dt vic tm cach chn chnh v mnh va tp
trung khc phuc nhc im cua chnh mnh. Ch bng
cach tr thanh mt ngi chng tt, bit yu thng va
ung h v iu kin i vi v mnh, ti mi co th lam cho
c y cam thy sc manh cua tnh chu ng va se ap lai
tng t. Nhng du kt qua co th nao, cach tch cc nht
ma ti co th tac ng vao hoan canh cua mnh la tp trung
vao ban thn, vao m thc cua mnh.
Co nhiu cach iu chnh ban thn trong Vong tron
Anh hng la mt ngi bit lng nghe nhiu hn , la mt
ngi ban i ang yu hn, la mt sinh vin tt hn, la
mt nhn vin tn tuy va d hp tac hn. i khi, iu co
tnh chu ng nht ma chung ta co th lam la cam thy
hanh phuc hoc n mt nu ci chn thanh.
Hanh phuc hay bt hanh nm s la chon cua chung
ta. ng nhng th bn ngoai nh thi tit, tnh
hnh chnh tr, s khung hoang tai chnh quc gia nm
trong Vong tron Anh hng cua chung ta. Hay lun chu
ng! Chung ta co th mang sc manh tch cc o bn
mnh, bt ky luc nao, u. Chung ta vn co th hanh
phuc va chp nhn nhng th hin thi chung ta cha
kim soat c tp trung n lc vao nhng th ma
chung ta co th kim soat.
11. PHA BN KIA CUA THT BAI
Trc khi chuyn muc tiu cuc sng vao Vong tron
Anh hng, chung ta cn xem xet su hn hai ni dung nm
trong Vong tron Quan tm: sai lm va h qua.
Chung ta co quyn t do la chon hanh ng, ch

khng c t do la chon h qua cua nhng hanh ng
o. H qua b chi phi bi cac quy lut t nhin, no nm
bn ngoai Vong tron Quan tm. Chung ta co th quyt nh
bc vao gia ng ray, i mt vi mt con tau ang lao
ti, nhng chung ta khng th quyt nh iu g se xay ra
sau khi con tau m vao mnh.
Chung ta co th quyt nh la ngi thiu trung thc
trong giao keo lam n va hu qua xa hi cua quyt nh o
co th khac nhau, tuy thuc hanh vi gian di cua chung ta
co b phat hin hay khng. Th nhng, h qua t nhin i
vi ban cht cua chung ta la mt kt qua c nh.
Hanh vi cua chung ta b chi phi bi cac nguyn tc.
Chung sng hai hoa vi cac nguyn tc se em lai h qua
tch cc; vi pham nguyn tc se em lai h qua tiu cc.
Chung ta t do la chon phan ng trong moi hoan canh,
nhng khi lam th, chung ta cung la chon lun hu qua
kem theo, nh cu ngan ng: Khi chung ta cm ly mt
u gy th u kia cung c nng ln.
Chc chn trong cuc i mi ngi, khng t ln
chung ta cm mt chic gy ln ri mi phat hin ra rng
o khng phai la chic gy tt. S la chon cua chung ta a
a n nhng hu qua xu hn, so vi khi chung ta khng
la chon. Nu co c hi la chon lai mt ln na, chc
chn chung ta se lam khac i. Chung ta goi nhng s la
chon o la sai lm, va o la iu ang chung ta suy ngm.
i vi nhng ai ang phai sng trong ni n hn, th
bai tp cn thit cho tnh lun chu ng la phai nhn thc
c rng: nhng sai lm qua kh cung nm trong Vong
tron Quan tm. Chung ta khng th lam lai t u, cung
khng th xoa bo hay kim soat c h qua cua sai lm a

xay ra.
Quan im cua ngi lun chu ng i vi sai lm la
tha nhn ngay sai lm o sa cha va rut ra bai hoc.
iu nay thc s bin sai lm thanh thanh cng, nh T. J.
Watson, ngi sang lp cng ty IBM, a noi: Thng li
nm pha bn kia cua tht bai.
Nhng nu khng tha nhn, khng sa cha sai lm
cung nh khng rut ra bai hoc kinh nghim th o lai la
mt sai lm khac. No thng a ngi ta vao con ng
t la di mnh, t ru ngu mnh, va thng gn vi s duy
ly (s la di duy ly) i vi ban thn va ngi khac. Sai lm
th hai nay che y, lam tng tac hai va anh hng cua sai
lm th nht, gy tn tht ln hn cho ban thn. Khng
phai sai lm cua ngi khac, hay thm ch khng phai sai
lm cua ban thn ma chnh la phan ng cua chung ta i
vi nhng sai lm o gy tac hai ln cho chung ta. Rt
ui theo con rn c a cn mnh ch cang lam cho cht
c lan toa khp c th. Tt hn ht, chung ta hay tm ngay
bin phap ly cht c ra khoi c th.
Phan ng cua chung ta i vi bt ky sai lm nao cung
u co anh hng n cht lng cua nhng s vic sau
o. iu quan trong la tha nhn va sa cha ngay cac sai
lm chung khng con anh hng n ta va giup ta tr
nn manh me hn.
12. CAM KT VA GI LI
Ngay tai trung tm cua Vong tron Anh hng la kha nng
cam kt va gi li cua chung ta. Nhng cam kt i vi ban
thn, nhng ngi xung quanh va s nht quan thc hin
cac cam kt o la ban cht, la iu ct loi cho s trng

thanh va la s th hin ro nht cua tnh chu ng. Thng
qua kha nng thin phu cua con ngi, cung vi s t nhn
thc va lng tm, chung ta y thc c nhng im yu,
nhng mt cn hoan thin, nhng kha canh thuc v tr
tu co th phat trin hn, cac thoi quen cn c thay i
hay loai bo. Sau o, khi tha nhn va s dung tr tng tng
va y ch c lp cua mnh hanh ng da trn nhn thc
o a ra nhng li ha, t ra cac muc tiu, va trung
thc vi chung chung ta se xy dng c sc manh cua
tnh cach co th lam c bt ky iu g tch cc trong
cuc sng.
Chnh t nhn thc nay, chung ta se thy co hai
phng phap lam chu cuc sng. Mt la, a ra li ha
va gi li ha. Hai la, t ra mt muc tiu va phn u at
c muc tiu o. Khi chung ta a ra va gi li thc hin
cac cam kt, du nho, chung ta se xac lp c s trung thc
bn trong, cho ta y thc v s t chu va long can am cung
nh sc manh nhn ly nhiu trach nhim hn trong
cuc sng. Bng cach o, dn dn, danh d se tr nn quan
trong hn tm trang cua ban thn.
Kha nng a ra va thc hin cac cam kt i vi ban
thn la yu t ct loi nht cua qua trnh xy dng cac thoi
quen c ban cho s thanh at. Kin thc, ky nng, va khat
vong u nm trong tm kim soat cua chung ta. Chung ta
co th tac ng vao mt trong ba ni dung trn, hoc ca ba,
lam tng tnh cn bng gia chung. Khi s giao thoa gia
chung ngay mt nhiu hn, chung ta se cang lnh hi su
sc hn cac nguyn tc - la c s cho cac thoi quen - va tao
ra sc manh tnh cach giup chung ta hng ti s thanh
at mt cach tht cn bng.
13. TNH CHU NG: CUC TRC NGHIM 30 NGAY
Chung ta khng cn phai kinh qua nhng ngay en ti

trong cac trai tp trung cht choc nh Frankl nhn thc
va phat trin tnh chu ng cua mnh. T cac s kin xay ra
hang ngay, chung ta cung co th phat trin kha nng nay
x ly nhng sc ep bt thng trong cuc sng, v du cach
x ly tnh hung ket xe, cach phan ng i vi mt khach
hang ang cau knh hay mt a con bng bnh o la
cach chung ta nhn nhn mt s vic bit u la vn
mnh cn tp trung giai quyt.
Ti mun ban th nghim nguyn tc chu ng nay
trong vong 30 ngay. Ban ch cn ap dung va quan sat kt
qua. Trong vong mt thang, ban hay tp trung vao Vong
tron Anh hng cua mnh. Ban ch cn a ra nhng cam
kt nho nho va thc hin chung. Hay la ngi hng dn
ch khng la ngi phan xet. Hay lam gng ch ng ch
trch. Hay a ra giai phap, ch khng lam vn tr nn
nghim trong hn.
Hay th nghim cac nguyn tc trn trong cuc sng
hn nhn, trong gia nh va trong cng vic cua ban. ng
ban cai v nhng im yu cua ngi khac. ng bin h
cho li lm cua mnh. Khi mc sai lm, ban nn tha nhn,
sa cha va rut ra bai hoc kinh nghim ngay lp tc. ng
mnh sa vao thoi quen ln an va trach moc ngi khac.
Hay tp trung vao nhng g ban co kha nng kim soat.
Hay tp trung vao chnh mnh va lun la chnh mnh.
Hay nhn vao nhc im cua ngi khac bng anh
mt thng cam ch khng ln an. Vn khng phai ch
ho khng lam hay khng nn lam mt vic g o, ma chnh
la s la chon phan ng cua ban trc tnh hung xay ra
va iu ban nn lam. Nu ban bt u suy ngh rng vn

nm bn ngoai th hay dng lai. Suy ngh o chnh la
vn cua ban.
Nu ta th hin quyn t do la chon cua mnh
thng xuyn th cai quyn y cang c m rng. Nhng
ai khng lam nh vy se nhn thy t do cua ho ang dn
b xoi mon cho n khi mt hn. Ho buc phai ong
nhng vai din theo kch ban cua cha me, cua cng s va
cua xa hi.
Co trach nhim tc la co kha nng phan ng ung n
trc moi iu kin va hoan canh. y la iu thit yu
i vi s thanh at, hanh phuc cua bt ky ai. iu cui
cung ti mun noi la mi chung ta u cn phai lam chu
c cuc sng cua ring mnh, trong moi hoan canh,
moi iu kin.
CAC GI Y THC HANH:
1. Hay lng nghe li n ting noi cua mnh va nhng

ngi xung quanh trong mt ngay xem co bao nhiu
ln ban hoc ngi khac s dung nhng ngn t b
ng nh Gia nh ..., Ti khng th ... hay Ti
buc phai ....
2. Tin liu mt tnh hung ban co th se gp phai
trong tng lai gn ma theo kinh nghim ca nhn,
ban co th se hanh ng mt cach b ng. Hay im
lai tnh hung o trong pham vi Vong tron Anh hng
cua ban. Ban se chu ng phan ng nh th nao?
Hay danh thi gian n lai cac kinh nghim a qua
va hnh dung phan ng cua ban trc mt tnh
hung gia nh nao o. Hay ghi nh nhng g a xay
ra gia qua trnh kch thch va phan ng. Hay t ra
cam kt vi ban thn va thc hanh quyn t do la
chon thai hoc phan ng cua mnh.
3. Hay chon ra mt rc ri tai ni ban lam vic hay
trong cuc sng ang lam ban kho chu. C gng xac
nh xem o la vn ban co th kim soat trc tip,
gian tip, hay ngoai tm kim soat. Hay nh dang
bc giai quyt vn th nht trong Vong tron Anh
hng va thc hin no.
4. Hay th trc nghim trong 30 ngay v kha nng chu
ng cua ban. Chu y ghi nhn s thay i trong Vong
tron Anh hng cua ban.
Thoi quen th hai
BT U T MUC TIU
A C XAC NH
Tng thuc
Lng nghe va
n
t h
ng tm
thu hiu
hip lc
b a n
ln nhau
ua
5 THANH TCH 6
n gi
TP TH
7 Re
T duy
cung thng
4
c lp
u tin
3 cho iu
quan trong nht
THANH TCH 2
1 CA NHN
Bt u
Lun t muc tiu
chu ng a c xac nh
Phu thuc
Cac nguyn tc
lanh ao ban thn
Nhng g lui lai pha sau,
nhng g con pha trc
u chng la g so vi cai nm bn trong
chnh ban thn mi ngi.
- Oliver Wendell Holmes
y gi, ban hay tm mt ch yn tnh va tp trung

B vao nhng trang tip theo thc s m ra canh
ca cua s thay i bn trong tm hn mnh.
Bng tr tng tng, hay hnh dung ban ang d am
tang mt ngi thn. Hnh dung ban lai xe n nha tang l
hay nha th, ri a xe vao bai , xung xe. Khi ban bc
vao bn trong toa nha, ban y thy cac vong hoa, va nghe
ting nhac cu hn thm trm. Ban nhn ra nhng gng
mt quen thuc, ban be va gia nh Ban cam nhn c
s chia se, cam thng t nhng ngi hin din xung
quanh ban.
Khi tin ln va nhn vao quan tai, ban thnh lnh i
mt vi chnh mnh. y se la l tang cua chnh ban sau vai
chuc nm na. Tt ca nhng ngi nay n y ving
ban, bay to tnh cam yu thng va s cam kch v s
cng hin cua ban.
Khi ngi vao bng gh ch bui l bt u, ban oc t

chng trnh trong tay. Se co bn ngi oc iu vn. u
tin la mt ngi trong gia nh ban. Ngi th hai la mt
ngi ban anh ta hiu rt ro v ban. Ngi th ba la mt
ng nghip cua ban. Va ngi th t la mt v linh muc -
ai din cng ng ni ban sinh sng. Ban mun nhng
ngi oc iu vn nay noi g v con ngi va cuc i ban?
Ban mun ho m ta ban la mt ngi chng/v, mt
ngi cha/me, mt a con, mt ngi ban, hay mt ng
nghip nh th nao?
Ban mun ho thy c tnh cach g con ngi ban?
Hay ban mun ho ghi nh s cng hin hoc thanh tch
nao o cua ban? Hay nhn nhng ngi xung quanh ban va
t hoi ban a lam c g tr thanh mt tm gng sang
trong long ho?
Trc khi oc tip, hay danh vai phut ghi chep cam
tng cua ban. Vic nay se giup ban hiu ro hn Thoi quen
th hai.
1. BT U T MUC TIU A C XAC NH

CO NGHA LA G?
Nu tham gia mt cach nghim tuc vao th nghim

trn, se co nhng khoanh khc ban cham n nhng gia tr
c ban, su xa trong tm hn mnh. Ban se co cuc tip xuc
ngn vi h thng hng dn ni tm ngay tai trung tm
Vong tron Anh hng cua ban.
Hay ngm ngh nhng li sau y cua Joseph Addison:
Khi nhn vao bia m cua nhng con ngi v ai, moi
cam giac ghen ty trong ti bin mt. Khi oc vn bia ghi lai
nhng li hay y ep, moi duc vong tm thng trong ti

tiu tan. Khi chng kin ni au bun khn xit cua nhng
bc cha me bn nm m, ti qun long thng cam. Khi
ng trc nm m cua cha me, ti ngh n h danh cua
nhng ke ma chung ta buc phai tun lnh: cac bc vua
chua. Ho nm bn canh nhng ke a ha b ho nhng ke
knh ch lai sat vai nhau khi la i. Trc nhng anh
hung hao kit a phn chia th gii bng cac cuc tranh
chp mau, ti suy ngm trong au bun va ngac nhin
trc toan tnh nho nht cua loai ngi. Khi oc nhng
ngay thang ghi trn bia m, trong o co mt s ngi va
cht vao ngay hm qua, va mt s a cht cach y 600
nm, ti ngh n cai ngay trong ai khi tt ca chung ta u
la nhng ngi ng thi, va cung nhau hin din
Mc du Thoi quen th hai ap dung trong nhiu hoan
canh va cung bc cuc sng khac nhau, nhng ng dung c
ban nht cua no la bt u ngay t ngay hm nay bng nhng
muc tiu a c xac nh. Ly hnh tng, hnh anh hay m
thc cui i ban lam khung tham chiu hay chun mc
xem xet moi th khac. Mi chng ng i hanh vi
cua ban ngay hm nay, trong tng lai, tun sau, thang sau
se c xem xet trong bi canh tng th bao gm nhng
iu co y ngha nht i vi ban. Bng cach ghi nh nhng
muc tiu o, ban mi co th tin chc vao nhng g ban lam,
vao mt ngay cu th nao o, se khng vi pham cac chun
mc ma mnh a xac nh la quan trong nht. Va mi mt
ngay ban sng se gop phn tch cc cho muc tiu ma ban
a xac nh trong sut cuc i mnh.
Bt u t muc tiu a c xac nh co ngha la xut phat
bng mt s hiu bit ro rang v ch n cua ban. iu o
co ngha la ban bit ni mnh mun n, do o ban se hiu
ro hin tai mnh ang u lun i ung hng.

Con ngi tht d sa vao nhng chic by cua i
thng, cua cuc mu sinh hang ngay. Ho lao vao lam vic
ngay mt nhiu hn nhm leo ln bc cao nht cua chic
thang danh vong, ri phat hin ra rng chic thang bc
nhm bc tng. Moi ngi u bn rn, thm ch rt bn
rn vi cuc sng nhng s bn rn o nhiu khi khng
mang lai hiu qua. Cui cung, ho phat hin ra rng ho a
gianh c nhng thng li rng tuch. Thanh cng at
c bng cai gia cua nhng th con quy gia hn chnh s
thanh cng. Nhng con ngi thuc moi tng lp xa hi -
bac s, vin s, din vin, chnh tr, doanh nhn, vn ng
vin, th ng nc - thng phn u co c thu
nhp nhiu hn, a v xa hi cao hn, hay trnh chuyn
mn tt hn. Nhng ri ho lai phat hin ra rng ng c
thuc y ho at c muc tiu a che khut nhng g thc
s co y ngha vi ho.
Cuc sng cua chung ta se khac i nu chung ta nhn
thc c iu g thc s quan trong va gi nhng hnh
anh o trong tm tr. Chung ta se lam chu c ban thn
va lam nhng iu co y ngha nht. Chung ta co th rt bn
rn, lam vic rt tt nhng ch co hiu qua khi chung ta bt
u bng mt muc tiu ro rang.
Nu cn nhc ky nhng iu ban mun nghe ngi
khac anh gia v mnh, ban se tm ra nh ngha cua s
thanh cng. nh ngha o co th rt khac vi nh ngha
ban ang ngh trong u, co th khng phai la tin tai, a
v, danh ting hay bt c th g ma ban phn u at cho
bng c.
Khi bt u mt cach co muc ch, ban se co mt vin
canh khac bit. Mt ngi a hoi mt ngi khac khi

ngi ban chung cua ho mt i: Anh y co lai g nhiu
khng?. Ngi kia ap: Anh y lai tt ca.
2. MOI S VT U C SANG TAO HAI LN
Thoi quen bt u t muc tiu a c xac nh c da

trn nguyn ly moi s vt u c sang tao hai ln. Sang tao
ln th nht la sang tao tinh thn, va sang tao ln th hai la
sang tao vt cht.
Hay ly vic xy mt ngi nha lam v du. Ban a sang
tao no bng hnh anh trong u n tng chi tit trc khi
ha bua ong chic inh u tin ln cng trnh. Ban c
gng hnh dung mt cach ro rang kiu dang ngi nha. Nu
mun co mt ngi nha ma ca gia nh co th sum hop, ban
vach ra k hoach xy mt cn phong ni moi ngi co th
quy qun vui ve bn nhau. Hoc mun tao khng gian m
cho phong chi cua bon tre, ban se m mt canh ca lua
Ban d nh iu o bng y tng cho n khi co c
mt bc tranh ro rang v ngi nha ban mun.
Ri ban th hin y tng o trn ban ve va ln k hoach
thi cng. Tt ca iu nay c thc hin trc khi vic
ng th bt u. Nu khng lam nh vy th ln sang
tao th hai, tc la s sang tao vt cht, ban se phai co nhiu
thay i tn kem, co th khin chi ph tng gp i.
Quy tc cua th mc la hai ln o, mt ln ct, ngha
la ban phai suy ngh ky moi th trc khi hanh ng. Ban
phai chc chn rng ban thit k, tc s sang tao u tin,
phai thc s ung vi cai ban mun co, sau o mi s dung
n gach va va. Ngha la ban bt u cng vic bng mt
muc ch a xac nh ro rang.
Hay xem mt v du khac trong lnh vc kinh doanh.

Nu mun thanh cng, ban phai xac nh ro rang muc tiu
kinh doanh cua mnh. Ban cn cn nhc ky lng v san
phm hay dch vu ma ban mun a vao th trng, ri t
chc cac hoat ng co lin quan nh tai chnh, nghin cu
va phat trin, san xut, tip th, nhn s, c s vt cht v.v.
K hoach, muc tiu ban u thng quyt nh s thanh
cng hay tht bai cua mt doanh nghip. Phn ln cac tht
bai trong kinh doanh u khi phat t s sang tao u tin:
thiu vn, anh gia sai th trng hay khng co mt k
hoach kinh doanh kha thi.
Lam cha lam me cung vy, nu mun nui day con cai
thanh ngi co trach nhim, co ky lut va t giac, ban phai
bam sat muc ch o khi tip xuc hang ngay vi con cai.
Ban khng c xm pham tnh t giac hay long t trong
cua chung.
Ngi ta thng s dung nguyn tc sang tao hai ln
trong nhiu lnh vc va nhiu mc khac nhau cua
cuc sng. Trc khi thc hin mt cuc hanh trnh, ban
cn xac nh trc ch n va vach ra mt l trnh tt
nht. Trc khi trng cy trong vn, ban a co k hoach
trc trong u, co th trn giy. Ban vit bai din vn ra
giy trc khi oc. Ban hnh dung trc canh bai tr khun
vin ngi nha trc khi trang tr no, ban thit k mu thi
trang cua mnh trc khi ct may.
Do o, tuy mc hiu ro nguyn tc sang tao hai ln
va nhn trach nhim cho ca hai ln sang tao ma chung ta
hanh ng va m rng Vong tron Anh hng cua mnh.
3. D KIN HAY MC NHIN
Theo nguyn tc, tt ca moi s vt u c sang tao

hai ln, nhng khng phai moi sang tao u tin u da
trn d kin. Trong cuc sng ca nhn, nu khng phat
trin s t nhn thc cua mnh va co trach nhim i vi
nhng sang tao u tin, th chung ta se pho mc cho
ngi khac va hoan canh khach quan nm ngoai Vong tron
Anh hng nh hnh phn ln cuc sng cua mnh. Chung
ta sng mt cach b ng theo cac kch ban ap t t bn
ngoai nh gia nh, cng s, k hoach cua ngi khac va
cac sc ep cua hoan canh.
Tt ca nhng iu o la do ngi khac hoc ngoai canh
ch khng phai la do cac nguyn tc mang lai. Chung phat
sinh t tm ly d b tn thng cua chung ta, t s l thuc
qua nhiu vao ngi khac, t nhu cu c tha nhn, yu
thng, t cam giac v tm quan trong va gia tr hay mt
cam giac nao o ma chung ta lu tm.
Du chung ta co nhn thc hay kim soat c hay
khng th vn co s sang tao ln th nht cho mi cuc
i cua chung ta. T chung ta sang tao ln th hai tr
thanh mt con ngi tch cc, hoc la san phm sang tao
ln th hai cua ngi khac, cua hoan canh hay cua thoi
quen qua kh.
Nhng kha nng c bit cua con ngi cung tr tng
tng va lng tm cho phep chung ta xem xet nhng sang
tao u tin va giup chung ta chu trach nhim vit tip
kch ban cua i mnh. Noi cach khac, thoi quen th nht
noi rng Ban la ngi sang tao, con Thoi quen th hai la
s sang tao u tin.
4. LANH AO VA QUAN LY HAI S SANG TAO
Thoi quen th hai da vao cac nguyn tc v lanh ao

ban thn, tc lanh ao la sang tao th nht. Lanh ao khng
phai la quan ly. Quan ly la sang tao ln th hai. y la ni
dung chung ta se thao lun phn Thoi quen th ba.
Quan ly la s tp trung vao nhng vn cu th: Lam
cach nao ti co th hoan thanh cng vic o?. Lanh ao la
s tp trung vao cai mu cht, quan trong: iu ti mun
at c la g?. Theo li Peter Drucker va cua Warren
Bennis, Quan ly la lam ung cac cng vic, con lanh ao la
lam nhng vic ung. Quan ly la hiu nng cua vic leo
cac nc thang n thanh cng; con lanh ao la xac nh
xem cai thang o co c bc ung bc tng hay khng.
Ban co th hiu mt cach nhanh chong s khac nhau
gia hai khai nim nay qua v du sau.
Hay tng tng mt nhom th dung dao ra phat
quang ng rng. Ho ch la nhng ngi th, nhng
ngi giai quyt vn . Nhng ngi quan ly theo sau ho,
mai sc cac dao ra, vit ra cac hng dn va thit lp cac
chnh sach, thc hin cac chng trnh hun luyn c bp,
a vao ap dung cac cng ngh mi, ln thi gian biu lam
vic va tnh toan lng bng cho nhng ngi th. Con
ngi lanh ao la ngi leo ln ngon mt cai cy cao nht,
quan sat toan b va thet ln: Nhm canh rng ri!.
Nhng phan ng thng thy cua nhng ngi th
va gioi tay ngh va chm ch va cac nha quan ly mn can
la g? ng im i cho! Chung ti ang lam c rt nhiu
vic y nay!.
Chung ta thng chu tm vao cac chi tit ma qun i
cai tng th, v th chung ta thng b chch hng. S

thay i rt nhanh chong cua mi trng sng lam cho
lanh ao hiu qua tr nn quan trong hn bao gi ht ca
trong cuc sng c lp hay tng thuc.
Chung ta ngay cang cn co mt tm nhn va mt chic
la ban ch khng phai ch mt tm ban ch ng.
Chung ta thng khng bit a hnh pha trc la g, cn
vt qua chng ngai nao; phn ln moi vic phu thuc vao
s phan oan cua chung ta tng thi im cu th. Nhng
chic la ban ni tm khng phai lun ch ung hng.
S thanh at thm ch ca s sinh tn khng ch phu
thuc n thun vao n lc cua chung ta, ma con ch n
lc o ung hng hay khng. S thay i mun hnh van
trang trong hu ht cac lnh vc san xut va ngh nghip
oi hoi lanh ao phai c xem la yu t quan trong hang
u va quan ly ng hang th hai.
Trong kinh doanh, th trng thay i nhanh n
mc nhiu san phm va dch vu rt thanh cng ch vai nm
trc th nay a tr nn lac hu. Ngi lanh ao chu ng
phai lun theo doi s thay i cua mi trng kinh
doanh, c bit la thoi quen va ng c cua khach hang,
a ra nhng ngun lc cn thit giup cho doanh nghip
i ung hng.
Nhng thay i nh ni long quan ly cua nha nc
trong nganh hang khng, tng chi ph chm soc sc khoe, va
nng cao cht lng xe -t nhp khu u co tac ng ang
k n mi trng kinh doanh. Nu cac doanh nghip
khng theo doi mi trng kinh doanh, k ca cac nhom
nhn vin cua mnh, va sang sut lanh ao th khng mt ky
nng quan tr nao co th cu doanh nghip o khoi sup .
Quan ly hiu qua ma khng lanh ao ung hng th

cung ging nh sit cht cac gh ngi trn boong tau
Titanic. Khng co s thanh cng nao trong quan ly co th
bu p c nhng sai lm trong lanh ao. Th nhng,
lanh ao khng phai la cng vic d dang, bi chung ta
thng b vng vao m thc quan ly.
Tai bui hop cui cung trong chng trnh Phat trin
quan ly keo dai mt nm tai Seattle, chu tch mt cng ty
du kh n gp ti va noi: Nay Stephen, khi ng nu ra s
khac nhau gia lanh ao va quan ly, ti a xem lai vai tro
chu tch cng ty cua ti va nhn ra rng ti cha bao gi
lanh ao ca. Ti ch lao vao lam cng tac quan ly, b chn
vui trong hang ng cng vic s vu hang ngay. Do o, ti
a quyt nh giao cho ngi khac lam vic o. Ti tht s
mun thc hin vai tro lanh ao, dn dt cng ty cua mnh.
Nhng o khng phai la mt vic d dang. Ti a phai
trai qua cam giac hut hng kho chu cua s rut lui nay. Ti
khng ung n nhng cng vn khn cp ang cht y
trn ban, cung khng giai quyt hang ta cng vic khng
tn khac Tt ca a co cp di cua ti chu trach nhim.
Ti bt u vt ln vi nhng vn v phng hng, v
xy dng nn vn hoa cng ty, phn tch su th trng va
nm bt cac thi c mi. Nhng ngi khac cung cam thy
hut hng v phong cach lam vic thay i. Ho khng con
c tip cn ti d dang nh trc, trong khi vn mun
gp ti bt ky luc nao xin y kin, nh giup giai quyt
nhng vn hang ngay.
Nhng ti a tht s thay i. Ti tin rng vic mnh
cn phai lam la lanh ao. Va ti a lam c. n hm nay,
toan b cng vic kinh doanh cua chung ti a khac hn.
Chung ti thch nghi hn vi mi trng mi cua cng ty.
Doanh thu tng gp i va li nhun tng gp bn ln. Ti

a thc hin c vai tro lanh ao.
Ti tin rng cac bc cha me cung thng b vng vao
m thc quan ly. Ho ch chu trong n vic giam sat, hiu
qua va ky cng thay v muc ch va tnh cam gia nh.
Tng t, trong cuc sng ring cua chung ta lai cang
thiu s lanh ao. Chung ta lao vao quan ly ban thn sao
cho co hiu qua, t ra va phn u at c cac muc
tiu trong khi cha xac nh ro nhng gia tr cua mnh.
5. TR THANH NGI SANG TAO U TIN
CUA CHNH MNH
Nh chung ta nhn thy phn trc, tnh chu ng

c da trn c s t nhn thc mt kha nng c bit
cua con ngi. Hai kha nng thin phu na giup chung ta
m rng tnh chu ng va thc hin vai tro lanh ao ca
nhn trong cuc sng la tr tng tng va lng tm.
Nh co tr tng tng, chung ta co th hnh dung
c nhng tim nng cua ban thn. Nh co lng tm,
chung ta co th tip cn cac quy lut ph bin hay cac
nguyn tc, bng chnh tai nng ring cua mnh va cua
ngi khac. Vi nhng nguyn tc ch ao ban thn, chung
ta co th khai thac ban thn mt cach hiu qua. Kt hp vi
s t nhn thc, nhng kha nng nay se giup chung ta u
sc vit ly kch ban cho chnh mnh.
Do chung ta a sng vi nhiu kch ban t bn ngoai,
nn qua trnh vit kch ban cho chnh mnh tr thanh
mt qua trnh vit lai kch ban, hay thay i mt s m
thc c ban ma chung ta a co. Khi nhn ra nhng kch
ban khng hiu qua, nhng m thc khng ung hay

khng hoan hao trong con ngi mnh, chung ta co th
chu ng bt tay vao vit lai nhng kch ban o.
Theo ti, mt trong nhng cu chuyn hp dn nht
cua qua trnh vit lai kch ban nm trong cun t truyn
cua Anwar Sadat - Tng thng qua c cua Ai Cp. Sadat a
tng c nui dng, day d va hun uc long cm thu
Israel. ng tng tuyn b trn ai truyn hnh quc gia
rng: Ti se khng bao gi bt tay vi mt ngi Israel khi
nao ho con chim du ch mt tc t cua ngi Ai Cp.
Khng bao gi! Khng bao gi!. Va nhng am ng dn
chung trong ca nc a tng h vang Khng bao gi!
Khng bao gi!. ng a tp hp c sc manh va y ch
thng nht cua ca nc vao kch ban o cua mnh.
Kch ban nay rt c lp va mang tnh dn tc cc
oan, no kch ng tinh thn dn chung mt cach su sc.
Nhng no cung rt in r va Sadat bit ro iu o.
Do o, ng a vit lai kch ban cho mnh, miu ta lai
qua trnh ng a hoc c khi con la mt thanh nin b
giam cm tai xa lim 54, mt xa lim bit lp cua nha tu trung
tm Cairo, do dnh lu vao mt m mu chng lai vua
Farouk. ng a hoc c cach bt ra khoi tm tr cua mnh
nhn lai kch ban mt cach khn ngoan hn. ng hoc
cach lam cho tm tr cua mnh trng rng, bng mt qua
trnh thin nh su sc tp trung vao cac kch ban cua
ban thn.
ng k lai rng ng a gn nh khng con mun ri xa
lim nha tu na, v tai o ng a nhn ra thanh cng thc s
la thanh cng cua ban nga. o khng phai la s giau co ma
la co c s t chu va chin thng chnh ban thn mnh.
Trong thi ky cm quyn cua Nasser, co thi gian Sadat

b giang chc. Moi ngi ngh rng ng se mt tinh thn,
nhng khng phai nh vy. Ho mun ap t kch ban
cua ho ln ng ma khng bit rng ng ch ang ch i
thi c.
Va khi thi c n, tc khi tr thanh tng thng Ai Cp
va i mt vi nhng thc tai chnh tr, ng a vit lai kch
ban cua ban thn i vi Israel. ng a n thm Quc
hi Israel (Knesset) tai Jerusalem va m ra mt trong
nhng phong trao hoa bnh cha tng co trong lch s th
gii, mt sang kin tao bao dn n Hip c Camp David
gia Ai Cp va Israel.
Sadat a bit dung s t nhn thc, tr tng tng va
lng tm cua mnh lanh ao ban thn, lam thay i mt
m thc ct loi va cach nhn v hoan canh. ng a tac
ng vao trong tm Vong tron Anh hng cua mnh thay
i m thc o - mt thay i lam anh hng n hang
triu con ngi trong Vong tron Quan tm ln hn.
Trong qua trnh phat trin s t nhn thc, nhiu
ngi trong chung ta phat hin ra nhng kch ban kem
hiu qua, nhng thoi quen a c n su va hoan toan
khng nn co va khng phu hp vi nhng iu chung ta
thc s quy trong trong cuc sng. Thoi quen th hai noi
rng chung ta khng cn phai chung sng vi nhng kch
ban o. Chung ta co quyn s dung tr tng tng va oc
sang tao cua mnh vit lai nhng kch ban mi hiu
qua hn, phu hp hn vi nhng gia tr su sc nht va
nhng nguyn tc ung n, mang lai y ngha tht s.
Nu la mt ngi co phan ng qua mc trong vic day
d con cai th mi khi chung bt u lam iu g o sai trai,
ti se khng kim ch c cn gin d. Ti khng tp

trung vao s trng thanh lu dai hay cam thng ma vao
hanh vi nht thi. Ti ang c gng chin thng trong
mt trn u, ch khng phai ca cuc chin.
Khi o, ti s dung uy quyn cua mnh, la het, nat n,
e doa va trng phat cac con ti. Va ti chin thng. Ti
ng o, trong vinh quang, gia mi quan h cha con b
v khi chung bn ngoai to ra khut phuc nhng trong long
th chng lai. Chung c gng km nen nhng cam xuc ma
v sau se bung phat mt cach t hai hn.
Gi y, nu ti la ngi ngi d l tang nh a tng
tng phn u, va mt trong nhng a con ti chun
b ln ting. Ti mun nghe no noi v ti nh v mt ngi
cha a day d, ren luyn y thc ky lut cho anh em chung
vi long yu thng v b, ch khng phai bng nhng
trn on va li la mng. Ti mun con tim va khi oc cua
con ti tran y nhng ky nim su sc, nhng khoang thi
gian y y ngha ma chung ti co vi nhau. Ti mun con
ti nh n ti nh mt ngi cha ang knh, ngi chia
se ca nim vui ln ni bun cho ti luc no trng thanh.
Ti mun con ti nh lai nhng luc no n vi ti tm
s nhng kho khn va u t ma no gp phai. Ti mun no
hiu rng du khng phai la ngi hoan hao nhng ti a
c gng ht sc lam bt c iu g co th cho cac con. Va
co le hn bt c ngi nao khac trn coi i nay, ti la
ngi yu thng chung nht.
Ly do ma ti mun co c nhng iu trn la v su
thm trong tm hn, ti yu quy con ti va xem trong vai
tro lam cha cua mnh.
Nhng khng phai luc nao ti cung nhn thy nhng
gia tr o. Ti b sa ly trong mt ng vun vt. Nhng g

quy gia nht lai b chn vui di tng tng lp lp cua
nhng bc bi, thuc ep hang ngay. Ti tr nn lun b
ng, va cach c x vi cac con lai mu thun vi tnh cam
ti tht s danh cho chung.
V ti la mt con ngi bit t nhn thc, v ti co tr
tng tng va lng tm, nn ti co th kim tra nhng
gia tr su sc nht cua mnh. Ti co th nhn thy kch
ban ti ang sng khng phu hp vi nhng gia tr o,
rng cuc i ti khng phai la san phm cua ban thit
k cua ring ti. Nhng ti co th thay i va sng theo tr
tng tng cua mnh thay v da vao tr nh. Ti co th
gn ban thn vao nhng tim nng v han thay v vao qua
kh hu han. Ti co th tr thanh ngi sang tao u tin
cua chnh mnh.
Bt u t muc tiu a c xac nh co ngha la thc
hin cac vai tro khac nhau trong cuc i vi nhng gia tr
va phng hng ro rang. Mi chung ta u phai co trach
nhim i vi s sang tao u tin cua chnh mnh, phai
vit lai kch ban cho ban thn tao m thc hanh vi va
thai phu hp vi nhng gia tr su sc cung nh nhng
nguyn tc ung n.
iu o co ngha la ti phai bt u cuc sng hang
ngay bng nhng gia tr o khi i din vi nhng thng
trm, thach thc cuc i, ti co th hanh x bng nhn
phm cua mnh ma khng cn phai hanh ng theo cam
tnh hoc b hoan canh tac ng. Ti co th thc s tr
thanh ngi lun chu ng va sng theo cac gia tr tt ep,
v nhng gia tr o rt ro rang i vi ti.
6. TUYN NGN S MNH CA NHN
Cach hiu qua nht bt u t muc tiu a c xac

nh ma ti tng bit la thit lp mt ban tuyn ngn s
mnh ca nhn hay mt trit ly, mt nim tin. Tuyn b o
th hin ro ban mun tr thanh ngi th nao (tnh cach),
se lam g (cng hin, thanh tch), ly gia tr va nguyn tc
nao lam nn tang.
V mi ngi la mt ca th, nn tuyn ngn s mnh ca
nhn se phan anh tnh cht n nht nay, ca v ni dung va
hnh thc. Mt ngi ban cua ti, Rolfe Kerr, a xac lp s
mnh cua mnh nh sau:
Trc ht, phai thanh cng trong cuc sng gia nh.
Tm kim va sng xng ang vi s h tr tuyt vi t
nhng ngi xung quanh.
Lun sng lng thin.
Lun nh n nhng ngi co cng giup mnh.
Lng nghe ca hai pha trc khi phan quyt.
Sn long nhn li khuyn cua ngi khac.
Bnh vc nhng ngi vng mt.
Chn thanh nhng quyt oan.
Mi nm thanh thao mt vic mi.
Co k hoach cng vic ngay mai ngay t hm nay.
Khng ngi yn ch i.
Lun duy tr mt thai tch cc.
Lun co oc hai hc.
Trt t ngn np trong sinh hoat ca nhn va cng vic.
ng s mc sai lm ch s thiu oc sang tao, thiu tinh

thn xy dng va sa cha sai lm.
Lun tao iu kin cho cp di thanh cng.
Nghe nhiu hn noi.
Dn ht kha nng va n lc vao cng vic hin thi,
khng bn tm v cng vic sp ti hay s thng quan
tin chc.
Con y la ban tuyn ngn s mnh cua mt phu n
ang c gng cn bng gia cuc sng gia nh va s
nghip:
Ti se c gng tao s cn bng gia ngh nghip va gia
nh mt cach tt nht, v ca hai iu nay u quan trong
i vi ti.
Ngi nha cua ti se la ni ma ti, gia nh, ban be va
nhng ai ti thm co th tm thy nim vui, s thoai mai,
bnh yn va hanh phuc. Mc du vy, ti vn se c gng
tao mt mi trng sng sach se, ngn np va tin nghi.
Ti se vn dung s hiu bit cua mnh chon la cach
thc n ung, oc sach, giai tr, lam cac vic ni tr khac.
Ti c bit quan tm n vic day con cai bit yu
thng, cung hoc tp tin b.
Ti coi trong cac gia tr, quyn t do va cac ngha vu trong
xa hi cua chung ta. Ti se la mt cng dn co trach nhim,
nhit tnh tham gia vao cac hoat ng chnh tr ting noi
va la phiu cua mnh gop phn xy dng cng ng.
Ti se la mt ngi bit khi ng, chu ng thc hin
cac muc tiu cua i mnh. Ti se chu ng trc cac
hoan canh va c hi, ch khng b ng i pho.
Ti se lun gi mnh, tranh xa cac thoi nghin ngp va

h hong. Ti se phat trin cac thoi quen giup mnh thoat
khoi nhng khun mu lac hu va han hep m rng
kha nng cung nh la chon cua mnh.
Ti se la chu nhn ch khng phai la n l cua ng tin.
Ti se lun tm cach c lp v tai chnh. Nhng g ti
mun tuy thuc vao nhu cu va kha nng tai chnh cua
ti. Tr khoan vay dai han mua nha va xe -t, ti se
khng vay n mua bt ky th g khac. Ti se lam
nhiu, tiu xai t va thng xuyn dung s tin d tit
kim hoc u t.
Ngoai ra, ti se dung tin va tai nng mnh lam cho cuc
sng cua ngi khac vui ve hn, bng s phuc vu va
ong gop t thin cua mnh.
Ban co th xem ban tuyn ngn s mnh ca nhn la
mt ban hin phap cua ca nhn ban. Va, nh moi ban
hin phap trn th gii, v c ban, hin phap cua ban la
khng thay i. Nh Hin phap Hoa Ky chng han, trong
hn 200 nm qua, no ch co 26 b sung, sa i, trong o
ban gc ch sa i ung 10 im.
Hin phap Hoa Ky la tiu chun anh gia bt ky b
lut nao cua nc My. y la vn ban ma tng thng My
nhn trach nhim bao v va ung h khi tuyn th nhm
chc, y la c s phap ly cho vic nhp quc tch Hoa Ky
cua ngi dn. y la nn tang va trung tm giup dn chung
vt qua nhng bin ng ln nh cuc ni chin My,
chin tranh Vit Nam, vu b bi Watergate. y la cac
chun mc th hin bng vn ban nhng chun mc then
cht dung anh gia va iu hanh moi th khac. Nhng
nguyn tc nay em lai cho ban Hin phap mt sc manh
v tn, ngay ca trong trng hp co nhng s m h va thay

i trong xa hi, nh Thomas Jefferson a noi: Nn an
ninh c bit cua chung ta nm ban Hin phap nay.
Tng t nh vy, ban tuyn ngn s mnh ca nhn
da trn nhng nguyn tc ung n, tr thanh mt chun
mc cho mi ngi. No tr thanh ban hin phap cua ca
nhn, lam c s cho vic a ra nhng quyt nh ln, la
phng hng cho ca cuc i ban, la c s cho nhng
quyt nh hang ngay ban a ra, ma khng phu thuc vao
hoan canh sng hay nhng xuc cam. No cung em lai cho
mi ca nhn ngun sc manh ln lao gia nhng bin c
cua cuc i.
Con ngi khng th chung sng vi s thay i nu
trong ho khng co mt hat nhn vng chc va bt bin
theo thi gian. Cha khoa dn ti kha nng tao ra thay i
la mt nhn thc trc sau nh mt rng ban la ai, ban
mun lam g, va ban coi trong iu g.
Co ban tuyn ngn s mnh, chung ta co th cung bay
bng vi nhng thay i. Chung ta khng con quan tm
n nh kin hay thanh kin. Chung ta khng cn phai
tm hiu, rp khun, phn loai moi th va moi ngi
hoa hp vi thc tai.
Mi trng sng cua chung ta cung ang thay i vi
mt nhp iu khng ngng gia tng. S thay i chong
mt o lam kit sc nhiu ngi, khin ho khng u sc
ng u vi cuc sng. Ho tr nn b ng va thng
u hang, vi hy vong theo thi gian, ri nhng iu tt
ep cung se n
Nhng khng phai ai cung vy. Trong cac trai tp trung
cua bon c quc xa, Viktor Frankl a hoc c nguyn
tc lun chu ng va tm quan trong cua vic xac nh muc

ch, y ngha cuc sng. ng a phat trin khai nim Liu
phap biu tng thanh mt trit ly va a ra giang day.
iu ct loi cua trit ly nay la: nhiu chng bnh v tinh
thn va cam xuc tht ra la do tm trang b e nen, trng
rng, cam thy cuc i v ngha cua con ngi. Liu
phap biu tng xoa bo cam giac tiu cc o bng cach
giup cho tng ca nhn tm thy y ngha n nht va s
mnh cua ban thn trong cuc sng.
Mt khi nhn thc c s mnh cua mnh, ban se co
c nn tang cua tnh chu ng. Ban se co c tm nhn
v nhng gia tr dn dt cuc i ban. Ban se co phng
hng c ban t o t ra cac muc tiu ngn han va dai
han. Ban se co c sc manh cua ban hin phap ca nhn
c vit ra da trn cac nguyn tc ung n, dung lam
cn c anh gia mt cach hu hiu moi quyt nh v
vic s dung tt nht thi gian, sc lc va tai nng cua ban.
7. TRUNG TM CUA VONG TRON ANH HNG
co th vit c mt ban tuyn ngn s mnh,

chung ta phai bt u ngay tai trung tm Vong tron Anh
hng cua mnh. Trung tm nay bao gm nhng m thc
c ban nht - nhng lng knh - ma qua o chung ta co th
nhn ra th gii.
Chnh tai trung tm nay, chung ta x ly tm nhn va
nhng gia tr cua mnh, s dung kha nng t nhn thc
xem xet cac ban ch dn. Va nu co c cac nguyn
tc ung n, chung ta se bit chc cac ban ch ung
ng, bit chc cac m thc cua mnh c da trn cac
nguyn tc va c s hin thc. Chnh tai y, chung ta s
dung lng tm lam la ban ch ra tai nng ring bit va

pham vi co th cng hin cua mnh, s dung tr tng
tng hnh dung ch n. Tt ca nhng iu o nhm
mang lai cho chung ta nhng c s cua mt ban hin phap
ca nhn. Cung chnh tai y, nhng n lc tp trung cua
chung ta se at c kt qua ln nht. Khi tp trung vao
trung tm cua Vong tron Anh hng, chung ta se m rng
no. y la vic tao ra PC (nng lc san xut) co sc manh va
anh hng to ln n s thanh at moi mt trong cuc
sng chung ta.
Bt c cai g nm tai trung tm cua cuc sng se la
ngun gc cho s an toan, nh hng, khn ngoan va nng
lc cua chung ta.
An toan biu hin y thc cua ban v gia tr, ca tnh, nn
tang tnh cam, long t trong va cac th manh cua ban.
nh hng la ngun gc cac phng hng trong cuc
sng cua ban. Ban dn ng, tc khung tham chiu
ni tm cua ban la cai ch cho ban iu g ang xay ra
bao gm cac nguyn tc, cac tiu chun ngm chi phi
nhng quyt nh va hanh ng cua ban.
Khn ngoan la tm nhn tng lai va nhn thc v s cn
bng, s am hiu cua ban i vi cach ap dung cac nguyn
tc khac nhau trong cuc sng va s lin h gia chung. No
bao gm kha nng phan oan, suy xet va hiu bit. o la
mt chnh th tng hp cua suy ngh hay kinh nghim -
mt tng th c nht va tron ven.
Nng lc la kha nng hanh ng, la tim lc hoan
thanh mt cng vic nao o. y la kha nng c ban
thc hin vic la chon va a ra cac quyt nh. No cung
bao gm kha nng vt qua nhng thoi quen c hu
hnh thanh nhng thoi quen mc cao hn, co hiu qua

hn.
An toan
Khn ngoan Trung tm nh hng
Nng lc
Bn yu t nay an toan, nh hng, khn ngoan va

nng lc phu thuc ln nhau. Ro rang, an toan va nh
hng se em lai khn ngoan tht s, la cht xuc tac giai
phong nng lc. Khi ca bn nhn t nay cung co mt, kt
hp hai hoa va b sung cho nhau, chung se tao nn sc
manh to ln co th san sinh ra mt nhn cach cao quy, mt
tnh cach cn bng va mt con ngi toan ven.
Cac yu t h tr nay cung gn kt vi moi kha canh
khac cua cuc sng va khng ch xut hin mt ln. Mc
phat trin tng yu t c th hin trn mt chui lin
tuc, ging nh cac bc lin tuc cua s trng thanh c
m ta phn trn. u di cua chui, bn nhn t nay
u yu, ngha la v c ban, ban phu thuc vao hoan canh,
vao ngi khac, vao nhng th ban khng kim soat mt

cach trc tip. u trn cua chui, ban kim soat c
tnh hnh; khi o, ban co sc manh c lp va nn tang cho
cac mi quan h a dang, tng thuc ln nhau.
An toan cua ban nm u o trn chui lin tuc gia
cc khng an toan nm mt u, ni cuc sng cua ban
chu s chi phi bi cac xung lc hay thay i, va u kia,
ni ban y thc c gia tr ban cht va s an toan ca nhn.
nh hng cua ban dao ng trn chui lin tuc, t nhng
ngun lc dao ng bn ngoai cho n s iu khin ni
tai vng vang. Khn ngoan cua ban nm u o gia mt
tm ban hoan toan sai lch, ni moi th b bop meo va
khng n khp nhau hoc co th gia mt tm ban
chnh xac, hoan hao v cuc sng, ni moi thanh phn va
nguyn tc lin h vi nhau mt cach hp ly. Nng lc cua
ban nm gia mt cc la s bt ng mt con ri cho
ngi khac git dy va cc kia la s chu ng, ngha la sc
manh hanh ng theo nhng gia tr cua chnh ban.
V tr cua nhng yu t nay trn mt chui lin tuc biu
hin s hoa nhp, hai hoa, cn bng. Anh hng tch cc
cua chung i vi moi mt cuc sng cua chung ta la v
cung cn thit la chc nng trong tm, la m thc thit
yu, ct loi mi ngi.
8. CAC TRONG TM TRONG CUC SNG
Mi ngi u co mt trong tm trong cuc sng du

rng chung ta thng khng nhn ra iu o. Hay khao sat
tom tt cac trong tm khac nhau hay cac m thc ct loi
trong chung ta hiu ro anh hng cua chung n bn
nhn t c ban an toan, nh hng, khn ngoan va nng
lc nu trn.
Trong tm phi ngu. Quan h hn nhn co th la mi

quan h thn mt, man nguyn, lu dai va co anh hng
nht i vi con ngi. No giup cac mi quan h khac phat
trin. Do vy, vic mt ngi nao o tp trung chu y vao v
hay chng mnh la iu rt t nhin va ung n.
Tuy nhin, kinh nghim va quan sat thc t cuc sng
lai cho chung ta mt bc tranh hoan toan khac. Sau nhiu
nm tham gia x ly mt s cuc hn nhn gp rc ri, ti
nhn ra nhng si ch xuyn sut dt nn hu ht cac mi
quan h hn nhn o la s l thuc manh me v mt tnh
cam. Chung ta se d b tn thng bi tm trang, tnh cam,
hanh vi va cach c x cua ngi ban i, bi cac iu kin
bn ngoai tac ng n quan h v chng, v du mt a
con mi chao i, tac ng cua gia nh bn v/chng,
nhng kho khn tai chnh, s thanh cng v mt xa hi cua
mt trong hai ngi v.v.
Khi trach nhim tng ln va s cng thng xut hin
trong quan h hn nhn, chung ta co xu hng quay tr
lai cac kch ban a c trang b trong giai oan trng
thanh. Va ngi ban i cua chung ta cung th. Thng
thng, kch ban cua hai bn khng ging nhau, v vy
xut hin cach x ly khac nhau v cac vn nh tai chnh,
nui day con cai, tnh cam v chng Khi nhng vn
nay kt hp vi s l thuc tnh cam trong hn nhn th
mi quan h ly phi ngu lam trong tm se bc l moi
im yu cua no.
Khi chung ta l thuc vao ngi chung ta ang co xung
t th nhu cu va xung t lun hoa ln vao nhau. Kt qua
thng thy la hanh ng yu ghet thai qua, i u hay
trn chay, rut lui hay gy hn, cay ng, ky, hoc ngm
ngm ua tranh. Khi nhng trang thai tiu cc nay xay ra,
chung ta cang lun su vao cac thoi quen cu nhm bin minh
cho hanh vi cua mnh va tra ua ngi v hoc chng.
Ro rang, khi b tn thng nng n, chung ta cam thy
cn phai phong thu tranh au n ln na. V vy,
chung ta thng dung nhng ngn t ma mai, chm choc
va ch trch che y s yu ui bn trong con ngi
mnh. Ca v va chng u co y ch bn kia nhn nhng
tnh cam trc, ri nhn ly s tht vong va cang cam
thy oan trach i phng.
Mi quan h nh vy ch cha ng an toan hao huyn.
nh hng luc nay ch da vao cam xuc nht thi. Con
khn ngoan va nng lc b chm lp trong mi quan h tng
tac tiu cc va i nghch.
Trong tm gia nh. Mt trong tm t nhin, ung n
va ang chu y khac thng thy la gia nh. y la lnh vc
c tp trung va u t nhiu, tao ra nhng c hi ln
cho cac mi quan h su sc, cho s yu thng, chia se, va
nhiu nhn t khac lam cuc sng co y ngha. Nhng v
la mt trong tm, nn ban thn no cung lai co kha nng
pha hoai chnh cac yu t cn thit bao am cho s thanh
cng trong cuc sng gia nh.
Nhng ngi ly gia nh lam trong tm cua cuc sng
co nhn thc v s an toan hay gia tr cua ban thn xut
phat t truyn thng, nn tang giao duc hay danh d cua
gia nh. Do vy, ho d b tn thng trc moi s thay i
v truyn thng hay vn hoa, hoc bt ky tac ng nao lam
phng hai n gia nh ho.
Nhng bc cha me ly gia nh lam trong tm thng
khng co c s t do v tnh cam chm soc con cai
mc cao nht. Nu ho quan nim s an toan cua ho xut
phat t gia nh th nhu cu sng hoa hp vi con cai co

th lam lu m tm quan trong cua vic u t lu dai vao s
trng thanh va phat trin cua chung. Ho ch co th tp
trung vao un nn cac hanh vi nht thi. Bt c hanh vi nao
ho cho la khng thch hp u b coi la mi e doa cho s
an toan cua gia nh ho. Do vy, ho tr nn tht vong, d
dang chu s chi phi bi nhng cam xuc nht thi hoc
nhng vn trc mt, hn la chu y n s trng thanh
va phat trin lu dai cua con cai. Ho co th phan ng thai
qua va trng phat con cai do nong nay hoc yu thng
chung mt cach co iu kin, khin cho chung b l thuc
v tnh cam, tr nn ngang nganh va quy pha.
Trong tm tin bac. Mt trong tm khac, hp ly va rt
ph bin trong cuc sng cua nhiu ngi, la vic kim
tin. Trong bang th t u tin hay chui lin tuc cac nhu
cu, th s an toan v vt cht va tai chnh lun ng hang
u. Cac nhu cu khac thm ch con khng c k n
cho n khi nhu cu c ban c thoa man, ch t la mc
ti thiu.
Hu ht moi ngi u phai i mt vi s u lo v mt
tai chnh. Nhiu tac ng cua xa hi co th gy anh hng
va e doa n tnh hnh tai chnh, tuy khng phai luc nao
chung ta cung th hin s lo lng nay ra bn ngoai.
Co rt nhiu ly do chnh ang kim tin, chng han
nh nhu cu tch luy, chm soc gia nh. Tuy rt quan
trong, nhng nu ch tp trung vao vic kim tin, coi o la
trong tm cua cuc sng th ban thn no se em lai tac hai.
Hay xem lai ln na bn nhn t cn thit cho cuc
sng: an toan, nh hng, khn ngoan va nng lc. Gia s ti
tm thy an toan cua mnh chu yu t cng vic lam n, hay
t thu nhp hoc li nhun. Do co nhiu nhn t anh

hng n cac nn tang kinh t nay, nn ti se bn tm va
lo lng, phong va bao v bt c iu g co th gy tn hai
cho chung. Khi nhn thc v gia tr ca nhn cua ti xut
phat t tin bac, ti se d b tn thng bi nhng tac ng
bn ngoai. Nhng cng vic va tin bac t thn no khng
em lai khn ngoan, nh hng ma ch em lai nng lc va an
toan mc han ch. Han ch cua trong tm tin bac
chnh la no thng em lai s khung hoang trong cuc
sng cua chnh ban hay ngi thn cua ban.
Nhng ngi ly tin bac lam trong tm cuc sng
thng gat gia nh hay cac u tin khac sang mt bn. Ho
cho rng moi ngi se thng cam v nhu cu kinh t phai la
trc ht. Ti con nh mt cu chuyn ma ti co dp
chng kin nh sau. Mt ng b sp sa dn cac con i
xem xic nh a ha th nhn c in thoai t cng ty.
o la cuc goi cua cp trn bao ng n ngay cng ty giai
quyt cng vic, nhng ng a t chi. Khi ba v noi rng
ng nn i lam th hn, ng tra li: Cng vic ri se lai
n, nhng tui th cua cac con th khng. T o, trong
tm tr, cac con ng khng bao gi qun c nhng c ch
quan tm, tuy nho, nhng la bng chng xac thc cua tnh
yu ma b lun danh cho chung.
Trong tm cng vic. Nhng ngi ly cng vic lam
trong tm trong cuc sng co th tr thanh nhng ke
tham cng tic vic. Ho hy sinh ca sc khoe, cac mi
quan h va nhiu mt quan trong khac cua cuc sng. c
tnh c ban cua ho c quyt nh bi tnh cht cng vic:
Ti la bac s, Ti la nha vn, Ti la ngh s
V nhn thc v gia tr cua ho ch goi gon trong cng vic,
nn cam giac an toan trong ho d b tn thng bi nhng g
ngn can ho tip tuc cng vic. nh hng cuc sng cua ho
lun phu thuc vao nhu cu cng vic. Khn ngoan va nng
lc cung se b gii han trong pham vi cng vic. Do o, ho
lun to ra kem nhay ben trong cac lnh vc khac cua cuc
sng nh mi quan h gia nh, ng x xa hi
Trong tm tai san. ng lc sng cua nhiu ngi khac
lai la quyn s hu cua cai vt cht - khng ch i vi tai
san hu hnh nh nha lu, xe hi, thuyn bum va trang
sc, ma con ca nhng tai san v hnh nh danh ting, s
vinh quang va a v xa hi. a s chung ta u nhn thc
c qua kinh nghim sng cua mnh v s khim khuyt
cua trong tm nay, n gian bi v chung chu anh hng
cua rt nhiu yu t va co th mt i nhanh chong.
Nu cam giac v s an toan cua ti da vao danh ting
hay s cua cai vt cht co c th cuc sng cua ti lun
trong tnh trang b e doa va lo u. Ti thng xuyn lo s
tai san cua mnh b trm hoc mt gia. Nu gp ai co a v
cao hn, giau co hay ni ting hn, ti se cam thy t ti.
Con nu gp ai hen mon hn, thp kem hn v tin tai, a
v, ti se cam thy kiu hanh. Nhn thc cua ti v gia tr
ban thn lun lun bin ng. Ti khng co c cam giac
yn n hay mt ban nga n nh. Ti se khng ngng tm
cach gi gn, bao v tai san, c phiu, a v va ting tm cua
mnh. Chung ta tng nghe k hoc chng kin nhiu
ngi t kt liu cuc i v b sat nghip hay danh ting
chnh tr b hoen .
Trong tm hng lac thu. Mt trong tm khac thng
thy, co quan h cht che vi trong tm tai san la trong tm
hng lac thu. Chung ta ang sng trong mt th gii ma
s khoai lac lun lun tn tai va c khuyn khch.
Truyn hnh va phim anh lun ap ng nhu cu cua con
ngi kha canh nay, lun khc hoa mt cach sinh ng

nhng thu vui ma ngi khac co hoc co th tn hng
trong cuc sng mt cach d dang va y thu v. Nhng
trong khi hao quang lp lanh cua li sng hng thu c
khc hoa mt cach qua mc th kt qua t nhin cua no
tc tac ng cua no n ni tm con ngi, n tnh hiu
qua, n cac mi quan h lai t khi c nhn din mt
cach chnh xac.
S giai tr v hai mc va phai co th lam th gian th
cht va tm hn, giup nui dng mi quan h gia nh va
cac mi quan h khac. Nhng ban thn thu vui khng em
lai s thoa man su sc va lu dai hay mt cam giac toai
nguyn. Ngi ly thu vui lam trong tm cuc sng se rt
chong chan sau khi c thoa man, va ho khng ngng oi
hoi nhiu hn, cao hn. Ri vao trang thai nay, ngi ta
gn nh tr thanh mt ngi ch ky, v , ho giai thch
moi th trong cuc i qua nhng vui thu mnh c tn
hng.
Nhng ky ngh dai l th, nem tin vao song bac, nhay
nhot thu m tai cac vu trng, hay n gian nh xem
qua nhiu phim anh ngha la dung qua nhiu thi gian
cho nhng thu vui v b se lam hoang ph cuc i
chung ta, khin cho nng lc b t lit, tr tu ngng phat
trin, u oc va tinh thn b m mui va tm hn chai san.
An toan, nh hng, khn ngoan va nng lc luc by gi se
nm tn ay cua chui phat trin.
Malcolm Muggeridge(*) vit trong cun Li chng cua
th ky 20 nh sau:
(*) Malcolm Muggeridge (1903 - 1990): Nha vn chm bim, nha bao ni ting
cua nc Anh.
Ngay nay, mi khi nhn lai cuc i mnh, ti git mnh

nhn ra rng nhng iu trc y ti cho la co y ngha
nht, co sc hp dn nht th nay lai tr nn phu phim
va v ngha tt ! o la tham vong thanh cng bng moi
gia; la s hanh din v c moi ngi bit n va ca ngi;
la nhng vui thu vt cht t vic kim nhiu tin, chinh
phuc c nhiu c gai ep, co nhng chuyn chu du
khp th gii nh quy Satan. Tt ca giai thch va giup ti
hiu c th nao la s phu du gia tao cua th gii nay.
Hi tng lai, tt ca nhng tro t man nay xem ra ch la
mt s huyn hoc, cai ma Pascal goi la lt trn coi tuc.
Trong tm ban/thu. Nhng ngi tre tui thng co
xu hng ly ban be lam trong tm cuc sng cua mnh.
i vi ho, vic gia nhp vao mt nhom ban ng trang la
la mt vic v cung quan trong. Tm gng xa hi b meo
mo va lun thay i tr thanh ngun lc cho bn nhn t
chi phi cuc sng, dn n s phu thuc nhiu hn vao
s bin i cua tm trang, tnh cam, thai va hanh vi cua
ngi khac.
Vic ly ban be lam trong tm cuc sng cung co th
ch tp trung vao mt vai ngi, no co mt s c im
ging trng hp trong tm phi ngu. Xu hng ly ban
be lam trong tm co th la nguyn nhn gy ra s l thuc
tnh cam vao mt ca nhn, s phat trin cua nhu cu/xung
t theo ng xon c va mi quan h tng tac tiu cc.
Ngc lai, cung co s t ngi ly i thu lam trong tm
cuc sng, c bit khi ho co s tng tac thng xuyn vi
i thu. Tuy t ai lam iu nay mt cach co y thc, nhng
khng phai la khng ph bin. Khi ai o cam thy mnh b
i x bt cng bi ngi co anh hng ln v tnh cam hay
v mt xa hi, th anh ta se rt d dang chu tm vao s bt

cng va coi ngi kia la trong tm cuc sng cua mnh.
Thay v sng mt cach lun chu ng cho cuc i mnh,
ngi ly i thu lam trong tm phan ng lai mt cach thu
ng tuy vao hanh vi va thai cua i thu.
Ti co mt anh ban giang day tai mt trng ai hoc.
Anh ta a tr nn qun tr v s yu kem cua mt ngi
quan ly - ngi co mi quan h rt xu vi anh ta. Anh ta a
suy ngh cua mnh v ngi nay chi phi n mc tr
thanh ni am anh. iu nay anh hng n ca quan h cua
anh vi gia nh, vi nha trng va cac ng nghip. Cui
cung, anh i n quyt nh se ri bo trng ai hoc o
tm cng vic khac.
Liu anh co thc s mun tip tuc lai trng, nu
khng co ngi o khng?, ti hoi.
Vng, ung vy, anh ta tra li, V chng nao con co
mt hn ta y, cuc i ti con b gian oan, b lam cho
ao ln. Ti phai i thi.
Tai sao anh lai ly ngi nay lam trong tm cua cuc
i anh?, ti hoi lai.
Anh ta git mnh v cu hoi nay. Nhng ri anh phu
nhn no. Va ti ch cho anh ta thy rng anh ang cho
mt ca nhn cung vi s yu kem cua ho lam meo mo toan
b tm ban cuc i mnh, pha hoai nim tin, va ca
mi quan h vi ngi thn.
Cui cung, anh ta tha nhn rng con ngi o a co anh
hng n anh, nhng phu nhn vic t anh a ra s la
chon nay. Anh ta trach nhim cho ngi quan ly no va
tuyn b ban thn anh khng co trach nhim g trong vic nay.
Chung ti tip tuc trao i. Dn dn, anh ta cung nhn

thy rng qua tht anh cung co mt phn trach nhim,
nhng v anh a x ly trach nhim nay khng tt, nn tr
thanh ngi v trach nhim.
Nhiu ngi ly hn cung b ri vao tnh trang tng t.
Ho khng thoat ra c tm trang oan gin, cay ng va
trach moc ngi v/chng a ly d. Trong nhn thc tiu
cc, v mt tm ly, ho vn con la v chng, th nn ngi
nay mi cn n nhng nhc im cua ngi kia bin
h, bao cha cho mnh.
Nhiu a tre v thanh nin sng trm lng hay phong
tung vi s cm ghet cha me chung. Chung ln an cha me
v nhng hanh ng lam dung, bo ri hay thin v trong
qua kh, va chung chon thai cm ghet lam trong tm
cuc sng cua mnh khi ln ln. Chung sng mt cach b
ng theo kch ban c hnh thanh t thai o.
Ngi ly ban hoc thu lam trong tm cuc sng se
khng co c an toan va thanh than trong tm hn.
Cam giac v gia tr ban thn d thay i. Ho thng b
chi phi bi tm trang, xuc cam hay hanh vi cua ngi
khac. nh hng nhng ngi nay phu thuc vao nhn
thc va phan ng cua ngi khac, con khn ngoan b han
ch bi lng knh xa hi, bi ni am anh v i thu.
Nhng ngi nay khng co nng lc va phn ln b ngi
khac iu khin.
Trong tm tn giao. Ti tin rng hu ht nhng ai thc
s gn bo vi bt c mt tn giao nao o cung se nhn ra
vic i l tai nha th/chua chin khng ng ngha vi c
tin cua ca nhn. Mt s ngi qua bn rn vi cac hoat
ng th cung va cng vic cua giao hi n ni tr nn v
cam i vi nhng nhu cu bc thit cua nhng ngi xung

quanh ho, i ngc lai chnh nhng li giao hun ma ho a
tuyn xng mt cach su sc. Trong khi lai co nhng ngi
khng thng xuyn i l, thm ch cha bao gi i, nhng
thai va hanh vi cua ho lai th hin s tp trung mt cach
chn thc vao cac nguyn tc ao c c ban cua tn giao.
Nh tham gia t rt sm vao cac hoat ng giao hi va
cac nhom phuc vu cng ng co t chc, ti kham pha ra
rng vic i l khng nht thit co ngha la sng theo cac
nguyn tc c nu ra trong cac bui giang ao. Ngi ta
mt mt rt nng ng trong hoat ng tn giao, nhng
mt khac lai co th khng lam theo giao ly hay kinh thanh.
Trong cuc sng, vic ly tn giao lam trong tm, tao
n tng hay gi th din co th tr thanh mi quan tm
bao trum, dn n thoi ao c gia, lam bng hoai phm
gia ca nhn va cac gia tr chn thc khac.
nh hng xut phat t lng tri xa hi, va ngi ly
tn giao lam trong tm thng tuy tin gan cho ngi khac
cac nhan hiu gia tao nh la tch cc tiu cc, t do,
chnh thng hay bao thu.
V tn giao la t chc chnh thc bao gm cac chnh
sach, chng trnh va cng ng tn nn t no khng th
em lai cho ngi ta s an toan su sc va vnh vin hay mt
y thc v gia tr ni tai. Sng theo cac nguyn tc c giao
hun, ngi ta co th lam c iu o, nhng ch ban thn
tn giao thi th khng th. Nha th cung khng th cho
ngi ta mt cam giac thng xuyn c nh hng.
Nhng ngi ly tn giao lam trong tm thng co xu
hng sng bit lp, suy ngh va hanh ng cua ho cung co
net khac bit so vi ngi khng theo tn giao. Thiu vng
tnh tng th, tnh thng nht hay hoan thin la mt mi e

doa i vi s an toan, tao ra nhu cu gia tao va s t man.
Vic coi tn giao la muc ch ch khng phai la
phng tin lam xoi mon s khn ngoan va cam giac cn
bng cua con ngi. Mc du tn giao day con ngi v
ngun gc cua nng lc, nhng ban thn tn giao khng
phai la nng lc. Tn giao ch la mt phng tin a sc
manh tinh thn n vi con ngi.
Trong tm hng v ban thn. Co le trong tm ph
bin nht ngay nay la trong tm hng v ban thn ma
hnh thc d thy nht la s ch ky. Ngi ly ban thn lam
trong khng h quan tm n nhng ngi xung quanh.
i vi trong tm hng v ban thn th an toan, nh
hng, khn ngoan va nng lc rt t khi hin din. Cung nh
bin Cht Israel, no ch nhn vao ma khng bao gi cho
i. V th, no tr nn can kit.
Mt khac, nu quan tm n s phat trin cua ban nga
theo quan im cao ca hn, o la hoan thin nng lc ca
nhn phuc vu, xy dng va ong gop mt cach co y ngha
th se lam tng ang k bn nhn t chi phi cuc sng.
Trn y la mt s trong tm ph bin ma con ngi
thng s dung tip cn cuc sng. Ban co th d dang
nhn thy trong tm cuc sng cua ngi khac nhng kho
nhn ra trong tm cua mnh. Ban co th bit ai o xem vic
kim tin la quan trong hn moi th khac trn i hoc
dung ht sc bin minh cho mnh trong mt mi quan
h ang tr nn ti t. Nhng nu chu kho quan sat, i
khi ban se nhn xa hn nhn ra trong tm nao a tao ra
hanh vi o.
9. NHN DIN TRONG TM CUA BAN
Vy ban ang ng u? Trong tm cuc sng cua

ban la g? i khi, iu nay khng d nhn thy.
Co th cach tt nht nhn din trong tm cua ban la
xem xet ky cac nhn t chi phi cuc sng cua ban. Nu co
th nhn din ra mt hay nhiu trng hp m ta di
y, ban co th ln theo du vt tm ra trong tm phat
sinh ra no, loai trong tm co th ang lam han ch kha
nng thanh at cua ban.
Thng thng, trong tm cuc sng cua mt ngi la
s kt hp cung mt luc cac trong tm lai vi nhau. Hu
ht cuc sng cua moi ngi chu s chi phi cua nhiu s
tac ng. Tuy thuc vao iu kin bn ngoai hay t bn
trong, mt trong tm cu th nao o co th c kch hoat
cho n khi cac nhu cu c ban c thoa man. Sau o,
mt trong tm khac tr thanh lc lng chi phi.
Nu chuyn i t trong tm nay sang trong tm khac,
kt qua tng i ma ban thu c cung ging nh khi
chi tro tau ln, co luc ban ln n nh cao nhng cung
co luc lai xung thp. Ban c tm cach bu p im yu nay
bng cach vay mn nng lc t ni khac. y khng co
mt nh hng nht quan nao, khng co mt s khn
ngoan bn vng, mt nng lc n nh hay mt y thc nao
v an toan va gia tr ni tai ca nhn. iu ly tng la tao ra
mt trong tm ro rang ban co th at c an toan, nh
hng, khn ngoan va nng lc mc cao nhm giup lun
chu ng cung nh kt hp hai hoa moi mt cuc sng.
Trong tm An toan nh hng Khn ngoan Nng lc
176
7
Nu ban * Cam giac an toan cua ban * Hng i cua ban * Goc nhn cuc sng Nng lc hanh ng
ly hn phu thuc vao cach c x xut phat t nhu cu cua ban bao quanh cua ban b han ch bi
nhn lam cua v/chng ban. va y mun cua v hay nhng iu co anh nhc im cua
trong tm * Ban d b tn thng bi chng ban. hng tch cc hoc v/chng va cua ban.
tm trang va tnh cam cua tiu cc n v/chng
v/chng ban. hoc mi quan h cua
ban.
* Tht vong su sc dn
THOI QUEN THANH AT
n t bo hay xung t khi

v/chng ban khng tan
thanh hay khng ap ng
mong i cua ban.
* Bt c iu g co th ung
cham n mi quan h u
c coi nh mi e doa.
Nu ban * An toan cua ban da trn * Kch ban v gia * Ban ly giai tt ca moi * Hanh ng cua ban
ly gia c s s chp nhn cua gia nh la c s iu mt cua cuc sng b han ch bi cac
nh lam nh va vic ap ng ky chnh thai va hanh di goc gia nh khun mu va truyn
trong tm vong cua gia nh. vi cua ban. ban, tao ra s hiu bit thng gia nh.
phin din va cam xuc
cc oan.
* Cam giac an toan ca nhn * Tiu chun ra
khng n nh. quyt nh cua ban
* Cam giac cua ban v gia phai phu hp vi gia
tr ban nga da vao thanh nh, hay theo y
danh cua gia nh. mun cua gia nh.
Nu ban * Gia tr ban thn ban c * Li nhun la tiu * Kim tin la lng * Ban b gii han trong
ly tin quyt nh bi gia tr tai chun cho quyt knh nhn va hiu pham vi nhng g co
bac lam san ban co. nh cua ban. cuc sng, dn n s th mua c bng
trong tm xet oan lch lac. tin va tm nhn han
* Ban d b tn thng
ch cua ban.
trc bt c iu g e doa
an toan kinh t cua ban.
7
Nu ban * Ban thng nhn din * Cac quyt nh cua * Ban thng b gii * Hanh ng cua ban
ly cng ban thn qua vai tro ngh ban da vao nhu cu han bi vai tro cua ban b gii han bi hnh
vic lam nghip cua mnh. va cac ky vong cng trong cng vic. mu cng vic, cac c
trong tm * Ban ch co cam giac thoai vic cua ban. * Ban coi cng vic la hi ngh nghip, cac
mai khi lam vic. tt ca cuc sng cua gii han cua t chc,
ban. nhn thc cua cp trn
va s han ch v nng
THOI QUEN THANH AT
lc cua ban lam mt

vic cu th.
177
Nu ban * S an toan cua ban da vao * Cac quyt nh cua * Ban nhn th gii qua * Nng lc cua ban
178
ly tai san danh vong, a v xa hi hay ban da vao nhng g vic so sanh cac mi nm trong gii han ma
lam trong vic s hu tai san hu hnh. co th bao v, lam gia tng quan kinh t va ban co th mua ban
7
tm * Ban thng so sanh cai tng cua cai cua ban. xa hi. hay v th xa hi ma
mnh co vi ngi khac. ban co th at c.
Nu ban * Ban ch cam thy an tm * Quyt nh cua ban * Ban nhn th gii * Sc manh cua ban
ly thu vui khi thoa man moi thu vui. la da vao nhng g thng qua nhng g hu nh b bo qua.
lam trong * S an toan cua ban ngn gy thch thu nht cho ma ban quan tm.
tm ngui, nh c gy m va ban.
THOI QUEN THANH AT
phu thuc vao mi trng

sng.
Nu ban * S an toan cua ban phu * Tiu chun cho quyt * Ban nhn th gii qua * Nng lc b gii han
ly ban be thuc vao tm gng xa hi. nh cua ban la Ho se lng knh xa hi. trong pham vi quan h
lam trong * Ban la ngi rt hay b l ngh g?. xa hi.
tm thuc vao y kin cua ngi * Ban d b lung tung. * Hanh ng cua ban
khac. d thay i nh y kin
cua ban.
Nu ban * S an toan cua ban d b * Hanh ng cua ban * S phan xet cua ban * Co th tch tu mt t
ly i thu lung lay tuy thuc vao ng phu thuc vao hanh b han hep va meo mo. nng lng t cn gin
lam trong thai cua i thu cua ban. ng cua i thu nhm d, ghen ghet, tc ti
tm
* Ban lun bn khon i tao th phong thu cho * Ban lun lun va hn thu. y la
thu ang co m mu g. mnh. phong thu, qua b ngun nng lng tiu
* Ban t thanh minh va chp * Quyt nh cua ban ng va lun b am cc dung pha hoai
nhn bt ky y kin nao i da vao nhng g anh bi nhng ke i ch khng co ch cho
ngc lai vi li ch cua i chng lai i thu. nghch vi mnh. vic tao dng.
thu.
Nu ban * S an toan cua ban da vao * Ban chu s chi phi * Ban nhn th gii * Nng lc cua ban b
ly tn hoat ng giao hi va nim bi cach anh gia cua thng qua con mt phu thuc vao v tr
giao lam tin tn giao. ngi khac i vi cua cac tn . hay vai tro cua ban
trong tm hanh ng cua ban trong giao hi.
* Ban tm thy s an toan
thng qua vic th cung, tip theo li giao hun.
thu giao ly va cac hoat ng
7
tn giao khac.
Nu ban * S an toan cua ban lun * Tiu chun phan xet * Ban nhn th gii * Nng lc hanh ng
ly ban thay i va bin ng. cua ban lun gn lin thng qua mc cua ban b gii han bi
thn lam vi nhu cu cua anh hng cua cac ngun lc cua ban,
trong tm mnh: Nu ti cam quyt nh, s kin, khng co s h tr t
thy tt..., iu ti hay hoan canh... i bn ngoai.
mun la..., iu ti vi ban thn mnh.
THOI QUEN THANH AT
cn la..., Ti c
g trong o?.
179
10. TRONG TM HNG V NGUYN TC
Bng cach hng cuc sng vao cac nguyn tc ung n,

chung ta se tao ra mt nn tang vng chc cho s phat trin
bn yu t h tr cuc sng cua mnh.
S an toan cua chung ta xut phat t vic hiu rng
nhng nguyn tc ung n se khng bao gi thay i. Cac
nguyn tc khng phan ng vi bt ky tac ng nao bn
ngoai. Chung khng bao gi tr nn bt thng va kho
kim soat. Chung khng bao gi rnh rp lam hai chung
ta. Chung khng phu thuc vao hanh vi cua ngi khac,
vao mi trng hay cac trao lu thi thng. Nhng
chung cung khng ch cho chung ta nhng con ng tt
hay cac giai phap tam b. Hay nh rng cac nguyn tc
ung n khng bao gi cht. Chung khng xut hin
hm nay ri bin mt vao ngay mai. Chung khng th b
pha huy bi bt c mt tham hoa hay bin c nao.
Co th thy cac nguyn tc la nhng chn ly c ban va
su xa, nhng s tht hin nhin tn tai bao i, nhng
mu s chung cua moi th. Chung la nhng si ch bn
cht vao nhau bng s chnh xac, s nht quan, ve ep va
sc manh xuyn sut cuc sng.
Trong mt s hoan canh va mt s ngi, cac nguyn
tc i khi b bo qua. Mc du vy, chung ta vn co th tin
rng chung co sc manh hn ca con ngi hay hoan canh.
Hang ngan nm lch s loai ngi a tng chng kin iu
o. Quan trong hn na la chung ta co th lam cho no phat
huy tac dung trong cuc sng.
Tt nhin, chung ta khng th bit ht moi vic. Kin
thc va s hiu bit cua chung ta v nhng nguyn tc
ung n b gii han bi chnh s thiu hiu bit v ban
cht tht s cua con ngi va th gii xung quanh, bi hang

ng nhng trit ly va ly thuyt trai vi cac nguyn tc
ung n. Nhng y tng sai trai nay co th c chp
nhn theo tng thi im, nhng chung se khng tn tai
lu dai v c xy dng t cac nn tang sai lm.
Chung ta b gii han, nhng chung ta co th y lui cac
gii han o. S hiu bit va trng thanh giup chung ta tm
ra cac nguyn tc ung n vi nim tin rng cang hoc
nhiu, cang t tiu c cua lng knh chnh xac th qua o,
chung ta cang nhn nhn th gii mt cach ro rang hn.
Cac nguyn tc khng thay i, ch co s hiu bit cua
chung ta v chung la thay i.
Khn ngoan va nh hng ly nguyn tc lam trong tm
xut phat t nhng ban ung n, t ban cht cua s
vt trong hin tai, qua kh va/hoc tng lai. Cac ban
chnh xac se giup chung ta nhn thy ro ch n cua mnh
va bit lam th nao n o. Chung ta co th da trn cac
s liu chnh xac ra quyt nh nhm giup cho vic thc
hin c d dang va co y ngha.
Nng lc ca nhn c tao ra khi sng theo nguyn tc la
sc manh cua mt ngi bit t nhn thc, co tri thc va
lun chu ng, khng b han ch bi thai , hanh vi cua
ngi khac hay bi tac ng cua hoan canh va mi trng.
Han ch duy nht co tnh thc t i vi nng lc la h
qua t nhin cua ban thn cac nguyn tc. Chung ta t do
la chon hanh ng da trn s hiu bit v cac nguyn tc
ung n, nhng chung ta khng c t do la chon h
qua cua cac hanh ng o. Hay nh rng, khi ban nhc
mt u cua chic gy ln th ban cung nhc lun ca u
bn kia.
Cac nguyn tc u gn lin vi h qua t nhin. Khi

sng phu hp vi chung, chung ta se thu c nhng h
qua tch cc; nu xem thng chung, chung ta se nhn ly
hu qua. Nhng v cac nguyn tc nay ap dung cho moi
ngi, du ho co nhn thy hay khng, nn s han ch nay
mang tnh ph quat. Va, cang bit nhiu cac nguyn tc
ung n, chung ta cang co nhiu la chon hanh ng
mt cach khn ngoan.
Bng cach tp trung vao cac nguyn tc vnh cu va bt
bin, chung ta se tao ra m thc c ban cho mt cuc sng tch
cc. y la trong tm m ra trin vong cho moi trong tm khac.
Hay nh rng m thc cua ban la ngun gc hnh
thanh thai va hanh vi cua ban. M thc cung ging nh
mt cp knh, no anh hng n cach ban nhn nhn moi
th trong cuc sng cua mnh. Nhng iu trong cuc
sng, khi nhn bng m thc cac nguyn tc ung n, se
rt khac bit vi khi nhn bng cac m thc trong tm khac.
nhanh chong hiu c s khac bit do trong tm
tao nn, chung ta hay xem xet mt vn cu th bng cac
trong tm khac nhau. Ban hay ln lt nhn qua tng lng
knh mt cam nhn phan ng t mi trong tm khac
nhau ra sao v du sau:
Gia s ti nay ban ru v i xem hoa nhac. Ban a mua
ve va c y rt hao hc. Luc nay la 4 gi chiu.
t nhin, sp goi ban vao phong va noi ng y mun
ban chun b ngay tai liu cho mt cuc hop quan trong se
din ra vao 9 gi sang hm sau.
Nu ban xem trong gia nh, trong tm cua ban se la v
mnh. Ban co th noi vi sp rng ban khng th lai lam
vic va ban cung v i xem hoa nhac v a ln k hoach. Ban

cung co th cam thy cn lai lam vic tranh cac rc ri
v sau trong quan h vi sp, nhng ban se lam nh th
mt cach min cng. Nu lai lam vic, ban cam thy rt
lo lng v phan ng cua v va tm cach bin h cho quyt
nh cua mnh tranh lam v tht vong va gin di.
Nu ban xem trong tin bac, suy ngh chnh cua ban se la
thu nhp lam thm gi hay h qua cua vic lam thm gi
i vi kha nng tng lng, thng chc sau nay. Ban se goi
in thoai cho v bao rng ban phai lai lam vic ngoai gi
va ngh rng c y se thng cam v vn tai chanh phai t
ln hang u.
Nu xem trong cng vic, ban co th suy ngh v c hi.
Ban co th hoc c nhiu hn qua cng vic. Ban co th
ly im vi sp va qua o cung c s nghip cua mnh.
Ban co th t khen mnh a sang sut lam thm ngoai gi,
mt bng chng cho thy ban la nhn vin rt nhit tnh va
v ban se t hao v ban.
Nu xem trong tai san, ban co th ngh n nhng th
co th mua c nh thu nhp lam vic thm gi. Hoc
ban co th cho rng uy tn cua ban tai cng ty cung la mt
th tai san se tng ln nu ban lai lam thm gi. Ngay
mai, moi ngi se c bit ban la mt nhn vin ang
quy, dam hy sinh va tn tuy trong cng vic nh th nao.
Nu ly thu vui lam trong, ban co th t chi ngh cua
sp va i xem hoa nhac, mc du v ban co th mun ban
lai cng s lam thm ngoai gi. Ban ngh rng mnh
xng ang c hng mt bui ti thoai mai.
Nu xem ban be la trong, ban se cn nhc co nn mi ban
be cung i xem hoa nhac vi v chng ban hay khng.
Hoc ban quan sat xem ban be, ng nghip cua ban co
cung ban lai lam ngoai gi hay khng.
Nu ly i thu lam trong, ban co th ng y lai lam
vic mun v ban bit iu nay se lam tng li th cho ban,
giup ban qua mt i thu. Trong khi hn i chi, th
mnh c gng lam vic ct lc, ca cng vic cua mnh
ln cua hn. Ban quyt hy sinh thu vui ring v c hi
c chng to nng lc cua mnh trc sp, ng thi ha
b i thu.
Nu xem tn giao la trong, quyt nh cua ban co th
b anh hng bi y ngh rng lam mt tn gng
mu th ban cn phai x ly sao cho ung mc trong tnh
hung nay.
Nu ban xem ban thn mnh la trong, ban se tp trung vao
vic g co li nht cho ban: ghi im vi sp hay danh cho
v mt bui ti lang man? Mi quan tm chnh cua ban la
cac phng an khac nhau se co anh hng nh th nao n
li ch ca nhn.
Khi s dung nhiu cach khac nhau xem xet mt vn
, trong s tng tac hang ngay vi nhng ngi xung
quanh, ban co ngac nhin khi gp phai vn v cach nhn
c gai/ba lao hay khng? Ban co nhn thy cac trong tm
nay anh hng nh th nao n cac ng c, quyt nh
hang ngay, n hanh ng (hay phan ng), n ly giai cua
ban v cac s kin o hay khng? o la ly do v sao s hiu
bit v trong tm tr nn rt quan trong. Va nu trong tm
o khng lam cho ban tr thanh mt ngi lun chu
ng, ban cn phai thay i m thc chuyn sang trong
tm khac co th giup ban thc hin c iu nay.
La ngi ly nguyn tc lam trong tm, ban lun c
gng tach mnh ra khoi nhng cam xuc do hoan canh va

cac nhn t khac mang lai anh gia cac phng an khac
nhau trong cuc sng. Hay nhn nhn moi vic trong tng
th nhu cu lam vic, nhu cu tnh cam gia nh, cac nhu
cu khac cung nh cac h qua n t nhng quyt nh
khac nhau a ra giai phap tt nht.
Vic ban chon i xem hoa nhac hay lai lam thm
ngoai gi ch la mt phn rt nho cua mt quyt nh co
hiu qua. Co th ban co la chon ging nhau vi cac trong
tm khac nhau, nhng se co nhiu khac bit ang k khi
ban xut phat t m thc ly nguyn tc lam trong tm.
Gia nh Tin bac
V chng Cng vic
Ban thn Nguyn tc Tai san
Tn giao Thu vui
i thu Ban be
Trong tm An toan nh hng Khn ngoan Nng lc
186
7
Nu ban * S an toan cua ban da * Cac nguyn tc giup * S suy xet cua ban * Nng lc cua ban
ly nguyn vao cac nguyn tc ung ban nh hng u bao gm nhng kt ch b han ch bi s
tc lam n, khng thay i, bt la ch n va cach qua lu dai, phan anh hiu bit va tun theo
trong tm k iu kin hay hoan thc i n o. s cn bng, khn quy lut t nhin, cac
canh bn ngoai. * Ban s dung s liu ngoan va chc chn. nguyn tc ung n
* Ban bit rng cac chnh xac a ra * Ban nhn s vt cung nh cac hu
nguyn tc ung n co quyt nh kha thi va khac i, suy ngh va qua t nhin cua
THOI QUEN THANH AT
th c trai nghim co y ngha. hanh ng khac vi chnh cac nguyn tc.

nhiu ln trong cuc * Ban ng tach ring phn ln nhng * Ban tr thanh mt
sng cua ban. khoi thc trang cuc ngi b ng. ca nhn bit t nhn
* La thc o v s hoan sng, tnh cam va * Ban nhn th gii thc, co kin thc,
thin ban thn, cac hoan canh, nhn vao thng qua m thc c lun chu ng, hu
nguyn tc ung n tng th cn bng. ban m thc nay nh khng b han ch
hoat ng vi s chnh Quyt nh va hanh lam cho cuc sng co bi thai , hanh vi,
xac, nht quan, ve ep va ng cua ban phan hiu qua trong tng hanh ng cua ngi
sc manh. anh s cn nhc va lai. khac.
* Cac nguyn tc ung hu qua ca ngn ln * Ban nhn th gii * Kha nng hanh
n giup ban hiu c dai han. qua nhng ong gop ng vt xa cac
s phat trin cua ban cua mnh cho cuc ngun lc cua ban va
thn, cho ban nim tin * Trong moi hoan canh, sng va cho nhng khuyn khch cach
hoc nhiu hn, nh o co ban chu ng chon giai ngi xung quanh. sng phu thuc ln
thm kin thc va hiu bit. phap tt nht, t cac * Ban co li sng lun nhau mc cao.
* Ngun lc an toan se la quyt nh da trn chu ng, theo ui * Quyt nh va hanh
mt nn tang c nh, bt lng tm c cac vic phuc vu va giup ng cua ban khng b
bin ban xem thay i nguyn tc nh ngi khac. thuc y bi s han
nh la mt cuc phiu lu hng. ch hin thi v tai
* Ban ly giai moi kinh
va c hi ly thu c nghim trong cuc chnh hay hoan canh.
cng hin. sng di goc cac Ban c t do trong
c hi hoc tp va mi quan h tng
ong gop. thuc.
7
THOI QUEN THANH AT
187
Trc ht, ban hanh ng khng phai do tac ng cua

ngi khac hay do hoan canh. Ban chu ng trong vic la
chon giai phap ban cho la tt nht. Ban a ra quyt nh
cua mnh mt cach co y thc va co hiu bit.
Th hai, ban bit quyt nh cua mnh a ra la hiu
qua nht v no c da trn cac nguyn tc vi nhng kt
qua lu dai co th d oan c.
Th ba, iu ban la chon se ong gop cho nhng gia
tr ti u trong cuc i ban. Quyt nh lai lam thm
gi co li th hn ngi khac tai cng ty mang mt y
ngha hoan toan khac so vi muc ch mun ong gop cho
s vng manh cua cng ty hay biu hin s tn trong sp
cua ban. Kinh nghim ban co c khi thc hin cac quyt
nh cua mnh se em lai cht lng va y ngha cho ca cuc
sng cua ban.
Th t, ban co th giao tip vi v va sp cua ban trong
mang li vng chc cac mi quan h tng thuc ma ban
a tao ra. V la ngi c lp, nn ban co th co c cac
quan h nay mt cach hiu qua. Nu nm chc vu cao
trong cng ty, ban co th giao vic chun b tai liu cho cp
di ang tin cy cua mnh, trong khi vn co th i xem
hoa nhac cung v. Phn vic quan trong con lai, ban co th
n cng ty tht sm vao sang hm sau giai quyt nt.
Cui cung, ban cam thy d chu v quyt nh cua
mnh. Bt c vic g ban quyt nh thc hin, ban u
tp trung ht sc hoan thanh mt cach vui ve, thoai
mai nht.
La ngi ly nguyn tc lam trong tm, ban se co mt
cai nhn khac v moi vic. Va v th, ban se hanh ng khac.
Khi at c s an toan, nh hng, khn ngoan va nng lc
mc bn vng va n nh, ban se co c nn tang

cho mt cuc sng lun chu ng va thanh at.
11. THIT LP VA VN DUNG
BAN TUYN NGN S MNH CA NHN
Khi i su vao bn trong con ngi mnh, hiu va iu

chnh cac m thc c ban cho phu hp vi cac nguyn tc,
chung ta se tao ra c mt trong tm hiu qua, manh me
va mt thu knh nhn th gii xung quanh. Sau o, ta
mi iu chnh tiu c cua no lin h vi th gii mt
cach hu hiu nht.
Frankl noi rng chung ta phat hin ch khng phai phat
minh ra s mnh cuc i cua mnh. Ti rt thch cach
dung t cua ng. Ti ngh mi chung ta u co mt chic
may theo doi t bn trong, hoc tri giac, hoc nhn thc -
nhng th giup chung ta nhn bit tnh n nht va kha
nng ong gop cua tng ca nhn. Theo li Frankl: Mi ca
nhn u co mt s nghip hay s mnh ring bit trong
i va khng th thay i v ho ch sng c mt ln. V
vy, mi ngi co mt nhim vu ring va nhng c hi
ring thc hin no.
Chung ta cn lu y tm quan trong c bit cua tnh
lun chu ng va vic tp trung vao Vong tron Anh hng
cua chung ta. i tm vai y ngha tru tng i vi cuc
sng bn trong Vong tron Quan tm chnh la hanh vi t bo
trach nhim lun chu ng, pho mc vic sang tao ln th
nht cua mnh cho hoan canh hay ngi khac.
Y ngha cuc sng xut phat t ni tm, theo li
Frankl: Xet cho cung, ngi ta khng nn hoi y ngha
cuc sng cua mnh la g ma nn hiu chnh ban thn mnh
phai la ngi tra li cu hoi o. Noi cach khac, mi ngi

u b cuc sng cht vn, va anh ta ch co th tra li bng
cuc sng cua mnh, bng vic co trach nhim vi no.
Trach nhim ca nhn hay tnh lun chu ng ong vai
tro quan trong trong s sang tao ln th nht. Tr lai phep n
du v may vi tnh, thoi quen th nht cho rng Ban la
ngi lp trnh, con theo thoi quen th hai, Ban hay vit
ra chng trnh. Ban se khng thc s u t vao vic
vit chng trnh nu ban cha nhn thy trach nhim
cua mnh la ngi lp trnh.
La ngi chu ng, chung ta co th quyt nh tr
thanh loai ngi nao va lam g trong cuc sng cua mnh.
Chung ta co th vit ra mt ban tuyn ngn s mnh ca
nhn, mt ban hin phap ca nhn.
Ban tuyn ngn s mnh khng phai la th ban co th
vit c ngay. No oi hoi s suy ngm, phn tch, cn
nhc ky lng va thng c vit i vit lai nhiu ln
co c s hoan chnh. Co th ban phai mt nhiu tun l
hay thm ch nhiu thang co th co c ban tuyn
ngn va y. Du nh vy, ban vn mun thng xuyn xem
lai va b sung, sa i hang nm, do nay sinh nhng y
tng mi hoc do hoan canh thay i.
Nhng v c ban, tuyn ngn s mnh cua ban c v
nh mt ban hin phap th hin nht quan tm nhn va
cac gia tr cua ban. No se tr thanh tiu chun ban i
chiu, anh gia moi kha canh cuc sng.
Ti thng xem i xem lai ban tuyn ngn cua mnh va
ch mi hoan tt no trong thi gian gn y. Mi khi ngi
mt mnh trn bai bin hay trong nhng luc dng chn sau
mt chng ng dai, ti lai ly ra cun s tay va ghi chu
nhng iu a lam c hay cha lam c. Co khi phai

mt vai ting ng h mi xong vic o, nhng no mang lai
cho ti cam giac sang to, co t chc va co trach nhim, mt
cam giac hn hoan va t do.
Ti nhn ra qua trnh lam cng vic nay cung quan
trong nh kt qua cua no. Lp ra hay sa cha, b sung ban
tuyn ngn s mnh se lam ban thay i bi v no buc ban
phai suy ngh v cac u tin cua mnh mt cach thu ao,
thn trong va gn lin hanh ng vi nim tin cua ban. Khi
ban lam c iu o, ngi khac se nhn thy ban khng
con b ng trc bt c iu g xay n. Ban se y thc
c s mnh cn thc hin va se rt t hao v iu o.
12. VN DUNG T DUY TM CAO MI
Kha nng t nhn thc giup chung ta anh gia t duy

cua chnh mnh. iu nay c bit co ch trong vic xy
dng tuyn ngn s mnh ca nhn, cho phep chung ta
thc hin Thoi quen th hai tr tng tng va nhn
thc, hai chc nng chu yu cua ban cu nao phai. Hiu
c cach khai thac kha nng nao phai se lam tng ang k
kha nng sang tao ln th nht cua chung ta.
Rt nhiu cng trnh nghin cu ln a c tin
hanh trong nhiu thp ky qua v tnh u th cua nao b.
Kt qua nghin cu cho thy mi ban cu nao co xu
hng chuyn mn hoa va co u th v mt s chc nng
khac nhau, x ly cac loai thng tin khac nhau, giai quyt
cac loai vn khac nhau.
V c ban, ban cu nao trai co u th v l-gc/ngn t,
con ban cu nao phai co u th v trc giac va sang tao. Ban
cu trai x ly li noi, ban cu phai x ly hnh anh; ban cu trai
x ly b phn va chi tit, ban cu phai x ly tng th va cac

mi quan h gia cac chi tit. Ban cu trai x ly phn tch,
ngha la chia nho thng tin; ban cu phai x ly tng hp,
ngha la tp hp d liu lai vi nhau. Ban cu trai x ly t duy
theo tun t; ban cu phai x ly t duy ng thi va kt hp.
Ban cu trai gn vi thi gian, ban cu phai t do v thi gian.
Mc du con ngi s dung ca hai bn nao b, nhng
tng ngi ban cu nao bn nay thng co xu hng
chim u th hn bn kia. Tht ly tng nu chung ta co
th khai thac va phat trin kha nng kt hp ca hai ban cu
nao cung mt luc co th cam nhn c tnh hung xay
ra va chon phng phap thch hp x ly. Th nhng,
ngi ta lai co xu hng rut vao vung an toan cua ban cu
nao chim u th cua mnh va x ly moi tnh hung theo
ban cu nao nay.
Theo li Abraham Maslow(*): Ai hay dung bua thng
ngh moi th u la inh. Lai thm mt yu t khac na
co anh hng n cac nhn thc khac nhau v hnh anh
c gai/ba lao. o la s tuy thuc vao vic ban cu nao
nao chim u th hn tng ngi.
Chung ta sng trong mt th gii ma ban cu nao
trai chim phn ln u th. Li noi, s cn o va logic
chim v tr thng lnh, con kha canh sang tao, ngh
thut, trc giac, cam tnh hang th yu. Nhiu ngi
cam thy kho khn hn khi mun khai thac tim nng
nao phai cua mnh.
(*) Abraham Maslow (1908 - 1970): Nha tm ly hoc ngi My, tac gia v ly thuyt
cua con ngi, bao gm 5 cp c xp t thp n cao. Ly thuyt nay c
vn dung trn nguyn tc: mt nhu cu a tng i c thoa man th no
khng con la xung ng manh thi thuc na, khi o, con ngi se b chi phi
bi nhu cu khac cao hn.
Phai tha nhn rng cach ly giai trn y la qua n

gian, va chc chn cac cng trnh nghin cu trong thi
gian ti se cho chung ta nhiu hiu bit hn v hoat ng
cua nao. Nhng vn chnh y la chung ta co kha nng
thc hin nhiu qua trnh t duy khac nhau, nhng ch
cha khai thac ht tim nng cua mnh ma thi. Khi kham
pha c nhng kha nng khac nhau cua nao b, chung ta
co th s dung tr tu cua mnh mt cach co y thc ap
ng cac nhu cu cu th hiu qua hn.
13. HAI PHNG PHAP KHAI THAC TIM NNG
CUA BAN CU NAO PHAI
Nu chung ta s dung ly thuyt u th cua nao b lam

cn c, th iu ro rang la cht lng cua s sang tao ln th
nht cua chung ta se chu anh hng rt ln bi kha nng
khai thac nao phai. Cang s dung c nhiu kha nng cua
no, chung ta cang co th tng tng, tng hp, chuyn
hoa thi gian va hoan canh cung nh phac thao mt bc
tranh toan canh v nhng iu chung ta mong mun trong
cuc sng cua mnh.
M rng vin canh cuc sng
i khi, chung ta b bt ra khoi mi trng, cu truc t
duy cua ban cu nao trai va chuyn sang phai bi mt trai
nghim bt ng. Cai cht cua ngi thn, cn bnh him
ngheo, khanh kit tai chnh, hoc tai ng nghch canh co
th lam chung ta bng tnh, nhn vao cuc i cua mnh, va
t hoi ban thn nhng cu hoi hoc bua: iu g mi thc s
quan trong nht? Tai sao ti phai lam iu ti ang lam?.
Nhng nu la ngi lun chu ng, ban se khng cn
phai trng ch vao hoan canh hay s giup cua ngi
khac mi co th m rng cac vin canh cuc sng. Ban co

th t lam iu nay mt cach co y thc.
Co mt s phng phap thc hin no. Chng han, da
vao sc manh cua tr tng tng, ban co th tng tng
ra am tang cua chnh ban, nh chung ta a lam phn
u cua chng nay, hay vit ra bai iu vn cho chnh
mnh. Hay vit tht long va tht chi tit.
Ban co th tng tng l ky nim ln th 25 va 50 ngay
ci cua ban. Hay v hoc chng ban cung tng tng
vi ban. C gng rut ra ban cht cua mi quan h gia nh
ma ban a xy dng trong sut 25 hay 50 nm o.
Ban co th tng tng vin canh ban ngh hu. Ban
mun co thanh tch g, cng hin g trong s nghip cua
mnh? Ban co k hoach g sau khi ngh hu?
Ban mun bt u mt ngh th hai? Hay m rng
tm tr mnh. Hay tng tng ra nhng chi tit phong
phu nht. Hay s dung cang nhiu giac quan cang tt.
Ti a tng th nghim nhng bai tp tng tng
tng t vi cac lp hoc cua ti tai trng ai hoc. Gia du
rng cac em ch con sng ht hoc ky nay thi, ti noi vi
sinh vin, va trong hoc ky nay mi em phai tr thanh mt
sinh vin tt cua trng. Hay tng tng xem cac em nn
lam nhng g, nn sng nh th nao.
Lp tc moi th c t vao mt vin canh khac hn.
Nhng gia tr trc y khng nhn thy nay bng xut
hin ro net.
Ti cung yu cu tng sinh vin sng vi vin canh cua
mnh trong vong mt tun va ghi nht ky nhng trai
nghim cua mnh. Kt qua rt ang khch l. Cac em bt
u vit th cho cha me bay to tnh cam, rng chung yu

quy ho nh th nao. Nhng sinh vin ang bt hoa vi anh
ch em, hay ban be th c gng han gn lai.
Mt tai trung tm, xuyn sut moi hoat ng cua
gii tre va c u tin hang u o la tnh yu. Vi nhn
thc rng ch con sng mt thi gian ngn na, nhng
hanh ng va li noi thiu suy ngh, nhng ln an, li
hay xuc pham ngi khac i vi cac em nay tr thanh v
ngha. Nhng nguyn tc va gia tr cua cuc sng gi tr
nn ro rang hn bao gi ht.
Co mt s phng phap s dung tr tng tng
tip cn vi nhng gia tr. Va moi phng phap ti tng s
dung u co hiu qua nh nhau. Khi ngi ta thc hin
quyt tm tm ra iu g la quan trong nht i vi cuc
sng, tr thanh con ngi nh th nao va mun lam g, th
ho se tr nn rt cung knh. Ho bt u co t duy tm cao
hn hin tai va ca tng lai.
Hnh dung va quyt tm thc hin
Lanh ao ban thn khng phai la mt trai nghim n
le, cung khng phai la s bt u va kt thuc bng vic vit
ra tuyn ngn s mnh ca nhn. ung hn, o la mt qua
trnh lin tuc nhm duy tr tm nhn va nhng gia tr
iu chnh nhp sng sao cho phu hp vi nhng g ban
cho la quan trong nht. Va trong n lc o, sc manh cua
ban cu nao phai co th se co ch cho ban, khi ban mun
gn kt tuyn ngn s mnh ca nhn cua mnh vao cuc
sng. o la mt ng dung khac cua thoi quen bt u t
muc tiu a c xac nh.
Chung ta hay quay tr lai v du a cp trc y. Gia
s ti la ngi cha bit yu thng con cai va ti cho o la
mt trong nhng gia tr c ban trong ban tuyn ngn s

mnh cua mnh. Va, gia s trong cuc sng hang ngay, ti
thng co nhng hanh ng thai qua.
Ti co th s dung kha nng hnh dung cua ban cu
nao phai vit ra mt ban quyt tm giup ban thn tr
nn phu hp vi nhng gia tr su sc hn cua mnh trong
cuc sng hang ngay.
Mt ban quyt tm ung gm nm thuc tnh c ban:
ca nhn, tch cc, th hin tai, co th hnh dung c va
thuc v tnh cam. Nh vy, ti co th vit ai loai nh sau:
iu ang hai long (tnh cam) la ti (ca nhn) ang phan
ng (th hin tai) bng s khn ngoan, tnh yu thng,
tnh kin nh va t chu (tch cc) mi khi con cai co hanh
vi sai lch.
Sau o ti co th hnh dung ra no. Ti co th danh vai
phut mi ngay hoan toan th gian ca tm hn ln th xac
cua mnh, suy ngh v cac tnh hung khi con cai ti co hanh
vi khng ung, mng tng ra chung mt cach cu th. Ti
co th cam nhn mt gh ti ngi, san nha di chn mnh,
chic ao ti ang mc. Ti co th hnh dung chic ao con gai
ti mc, net mt cua no. Cac chi tit ti hnh dung cang ro
rang, sinh ng bao nhiu, ti se cang cam nhn s trai
nghim cua mnh su sc hn by nhiu, va cang t co cam
giac la ngi ng ngoai quan sat by nhiu.
Ti co th hnh dung vin canh con gai ti co mt hanh
ng cu th nao o ma thng thng, iu nay lam tim ti
p thnh thch va ni cn thnh n. Nhng thay v phan
ng nh thng l, ti lai co c s t chu nh a nu
trong ban quyt tm trn. Ti co th vit thanh chng
trnh, thanh kch ban phu hp vi nhng gia tr va tuyn
ngn s mnh cua mnh.

Nu ti thc hin nh vy ngay nay qua ngay khac,
hanh vi cua ti se thay i. Thay v sng theo cac kch ban
do cha me vit ra, hoc do xa hi hay mi trng em lai,
ti se sng theo kch ban do chnh ti vit ra, xut phat
t h thng cac gia tr ma mnh la chon.
Ti a giup va ng vin con trai mnh, Sean, s
dung qua trnh xy dng ban quyt tm nay trong sut s
nghip chi bong bu duc cua no. Chung ti hng dn no
thc hin iu nay khi no con chi v tr trung v tai
trng trung hoc, cho n khi t no xy dng ban quyt
tm u tin cua mnh.
Chung ti c gng lam cho cu cu co trang thai tm ly
thoai mai nht bng ky thut th su va th gian cac c bp.
Ri ti giup cu cu hnh dung vin canh ban thn ang
trong mt tnh hung rt gay go nh co mt cu lao bong
chp nhoang vao thng mnh. No se phai phan oan tnh
hung va phan ng lai cu tn cng o. No se phai hnh
dung vic ra hiu cho ng i sau khi phan oan hng
phong ng. No phai hnh dung cu on bong, ri cu nhn
bong th hai, th ba. No se phai hnh dung ra cac phng
an ma thng thng no khng thc hin.
Co ln, no tm s vi ti rng no lun cam thy b qua
cng thng. Khi chung ti noi chuyn vi nhau, ti mi
nhn ra nguyn nhn su xa la do no ang t ky am th qua
mc v tnh trang cng thng o. Do vy, ti hng dn no
tp trung vao cac bin phap th gian nhng luc b sc ep.
Chung ti phat hin ra ban cht cua s hnh dung la rt
quan trong. Nu hnh dung chch i tng, ban se hanh
ng sai.
Tin s Charles Garfield a thc hin cuc nghin cu

su rng v nhng ngi at thanh tch nh cao, ca trong
th thao va kinh doanh. Trong cng trnh nghin cu
Chng trnh cua NASA, Charles Garfield a b li cun
bi nhng thanh tch nh cao cua cac nha du hanh vu tru.
Ho luyn tp moi th trn mt t, lp i lp lai khng bit
bao nhiu ln cac ng tac m phong trong mi trng gia
nh, trc khi bay ln khng gian vu tru.
Mt trong nhng kt qua nghin cu chnh cua ng la
vic phat hin ra rng hu ht cac vn ng vin ng cp
th gii va cac nha hoat ng chuyn nghip hang u
khac u la nhng ngi co oc hnh dung rt tt. Ho nhn
thy; ho cam thy; ho trai nghim trc khi thc s hanh
ng. Ho thng bt u bng cach t ra ch n trong
tm tr.
V phn mnh, ban cung co th thc hin iu nay
trong moi lnh vc cua cuc sng. Trc mt cuc biu
din, mt bui thuyt trnh ban hang, mt cuc i u
kho khn, ban hay hnh dung vin canh cua no mt cach ro
rang, sinh ng, thng xuyn va lp i lp lai. ng thi,
cung nn c gng tao ra mt vung bnh yn trong tm
hn khi bc vao tnh hung tht, ban se khng thy b
ng va s hai.
Ban cu nao phai, vn chi phi tnh sang tao va oc hnh
dung, la tai san quan trong nht cua ban, khng ch i vi
vic lp tuyn ngn s mnh ca nhn ma con i vi vic ap
dung no vao thc t cuc sng.
Mt s cng trnh gn y trong lnh vc nay co th k
n nh Lp trnh hoa tim thc, Lp trnh hoa ngn ng nao
b, Cac hnh thc th gian mi va Cac phng phap c thoai.
Tt ca cac vn nay u co lin quan n vic giai thch,

chi tit hoa va tp hp cac nguyn tc khac nhau cua qua
trnh sang tao ln th nht.
Trong qua trnh lanh ao ban thn mt cach co hiu
qua, cac phng phap hnh dung va quyt tm thc hin xut
hin mt cach t nhin t nn tang t duy co muc ch va
cac nguyn tc a tr thanh trong tm trong cuc sng cua
mi ca nhn. Nhng ky thut nay rt co tac dung trong vic
vit lai kch ban va tai lp trnh, trong vic lp ra cac ban
quyt tm o. Ti tin rng nhng nguyn tc chnh cua
moi xa hi, moi thi ai, moi nn vn minh, moi tn giao
cung nh phng thc ng dung vao thc t cuc sng
u ging nhau, du c che y di nhiu lp vo ngn
t khac nhau ao c, kinh thanh, thin nh, hip c
va nhiu hnh thc khac nhau khi vn dung tr tng
tng va nhn thc.
Nhng nu cac phng phap nay tr thanh mt phn
cua ao c Nhn cach, tach khoi c s cua tnh cach va
cac nguyn tc, th chung co th c s dung khng ung
hoc b lam dung phuc vu cho cac trong tm khac, c
bit la trong tm ban nga - li ch ca nhn.
Hnh dung va quyt tm thc hin la cac hnh thc cua
lp trnh hoa. Chung ta cn tranh khng mnh ri vao
vic lp trnh khng phu hp vi trong tm, hay lp trnh
da vao cac trong tm tin bac, trong tm ban nga hoc cac
trong tm khng da trn nhng nguyn tc ung n.
Tr tng tng co th c s dung at c li
ch thoang qua. Nhng ti tin rng, mun s dung kha
nng nay cp cao hn, chung ta cn phai hoa hp no
vi lng tm bt ra khoi cai ti cua mnh va xy dng
mt cuc sng nhm cng hin cho xa hi. Cuc sng nay
da trn muc ch duy nht va cac nguyn tc chi phi thc
tai mang tnh tng thuc.
14. NHN DIN VAI TRO VA MUC TIU
Trong khi ban c gng mng tng ra cac hnh anh,

cam xuc, hnh tng t ban cu nao phai qua nhng li le
trong tuyn ngn s mnh ca nhn th ban cu nao trai
cung gop phn quan trong trong vic chi phi tnh l-
gc/ngn t. Cung ging nh vic tp th su giup kt hp
hai hoa th xac va tm hn, vit lach la mt loai hoat ng
kt hp c bp, thn kinh, tm ly giup ni lin y thc vi
tim thc, gan uc khi trong t duy va tach tng th ra
thanh cac b phn.
Mi ngi co nhim vu, vai tro khac nhau trong cuc
sng, tuy theo nng lc va lnh vc hoat ng khac nhau
trong tng pham vi trach nhim. Chng han, nhng vai tro
khac nhau cua ti la mt ca nhn, mt ngi chng, ngi
cha, ngi thy, mt tn cng giao, mt doanh nhn. Va
mi vai tro nay u co tm quan trong nh nhau i vi ti.
Mt trong nhng vn can tr qua trnh i ln cua
chung ta trong cuc sng la chung ta khng co c tm
nhn khai quat, tng th. Chung ta mt y thc v s cn
bng, v mt h sinh thai t nhin cn thit sng co hiu
qua. Chung ta co th b cng vic cun i ma khng quan
tm n sc khoe cua mnh. Vin c tp trung cho s
nghip, chung ta con co th bo ri cac mi quan h quy gia.
Ban co th co c ban tuyn ngn s mnh cn bng
hn, d thc hin hn nu chia nho no thanh cac lnh vc,
trong o, ban nu cu th vai tro va cac muc tiu mun at
c trong tng lnh vc. Hay nhn vao vai tro ngh nghip
cua ban - mt nhn vin ban hang, mt trng phong hay
mt chuyn gia phat trin chin lc kinh doanh. Nhng
gia tr nao se la phng hng chu ao cua ban? Tip theo,
hay suy ngh v vai tro trong cuc sng ring cua ban
ngi chng/v, ngi cha/me, ngi lang ging hay ban
be. Ban co vai tro th nao trong cac mi quan h o? u la
iu quan trong i vi ban? Cui cung, hay ngh v vai tro
cua ban trong cng ng cac lnh vc chnh tr, dch vu
cng cng, cac t chc tnh nguyn
Mt nha quan ly a s dung y tng v vic xac nh
vai tro va muc tiu xy dng ban tuyn ngn s mnh
nh sau:
S mnh cua ti la sng trung thc va em lai nhng
iu tt ep cho cuc sng cua nhiu ngi khac.
hoan thanh c s mnh nay, ti se:
- Tham gia cac hoat ng t thin: i tm va yu
thng mt hoc nhiu ngi bt k hoan canh ho nh
th nao.
- Hy sinh: Danh thi gian, tai nng va ngun lc thc
hin s mnh cua mnh.
- Truyn cam hng: Giang giai bng cach a dn
chng rng tt ca chung ta u la nhng a con cua
ng thing ling, u co th chin thng c moi tr
ngai.
- Anh hng tt n ngi khac: Hanh ng cua ti se
em lai iu tt ep cho cuc sng cua nhiu ngi khac.
thc hin c s mnh trn, nhng vai tro sau y
se c ti u tin:
- Ngi chng: V ti la ngi quan trong nht trong

cuc i cua ti. Chung ti se cung nhau ong gop cho
kt qua cua s hoa hp, cng vic, t thin va tit kim.
- Ngi cha: Ti se giup con cai ngay cang sng vui
ve hn.
- Con trai /Anh em trai: Ti lun sn sang giup va
yu thng.
- Tn cng giao: Chua co th tin ti rng ti se gi
li th cua mnh va se phung s nhng ngi con khac
cua Chua.
- Hat nhn cua s thay i: Ti se la cht xuc tac cho
s phat trin, nng cao hiu qua cua t chc.
- Hoc gia: Mi ngay, ti se hoc thm nhng iu mi.
Vit ban tuyn ngn s mnh cua mnh thng qua cac
vai tro quan trong trong cuc sng se em n cho ban s
cn bng va hai hoa. No giup ban nm gi tng vai tro mt
cach ro rang. Ban con co th thng xuyn kim im lai
cac vai tro cua mnh bao am rng khng b thu hut qua
mc vao mt vai tro nao ma qun i nhng vai tro quan
trong khac.
Sau khi nhn din cac vai tro khac nhau trong cuc
sng, ban co th ngh v cac muc tiu dai han ma ban mun
hoan thanh cho tng vai tro cua mnh. Luc nay, chung ta
lai cn n ban cu nao phai co c tr tng tng, s
sang tao, nhn thc va ngun cam hng. Nu nhng muc
tiu nay m rng tuyn ngn s mnh ca nhn da trn cac
nguyn tc ung n, chung se rt khac vi cac muc tiu
ma nhiu ngi thng t ra. Chung se phu hp vi cac
m thc, cac quy lut t nhin, cho ban sc manh ln hn
thc hin chung. o khng phai la nhng muc tiu cua

ngi khac ma chnh la cua ban. Chung phan anh nhng
gia tr su sc nht, tr tu ring va nhn thc v s mnh
cua ban. Chung xut phat t cac vai tro trong cuc sng ma
ban a la chon.
Mt muc tiu hu hiu chu yu tp trung vao kt qua
hn la hoat ng. No se ch cho ban u la ch n, va
trong qua trnh o, giup ban xac nh mnh ang ng
u. No cho ban thng tin quan trong v cach i n ch
cung nh thi gian bao lu. No thng nht nhng n lc
va ngun lc cua ban, em lai y ngha va muc ch cho
hanh ng cua ban. Va cui cung, no co th bin thanh
thoi quen hang ngay ban tr thanh ngi lun chu
ng, bit chu trach nhim v cuc i mnh, bit n lc
hoan thanh tuyn ngn s mnh ca nhn cua mnh.
Cac vai tro va muc tiu se cho ban cu truc va phng
hng bt u xy dng tuyn ngn s mnh ca nhn.
Ch cn nhn din c cac lnh vc khac nhau trong cuc
sng cua ban va hai hoc ba kt qua quan trong cn phai
at c trong mi lnh vc tin ln la ban co th co
mt vin canh tng th cho cuc sng va mt nhn thc v
phng hng cua ban thn.
Khi chuyn sang Thoi quen th ba, chung ta se i su
hn vao cac muc tiu ngn han. Vic quan trong luc nay la
nhn din cac vai tro va muc tiu dai han v no co lin quan
mt thit n tuyn ngn s mnh ca nhn cua ban.
15. TUYN NGN S MNH GIA NH
V Thoi quen th hai c xy dng theo cac nguyn

tc nn pham vi ng dung cua no rt rng. Ngoai i tng
la ca nhn th gia nh, cac nhom, cac t chc xa hi cung
se hoat ng hiu qua hn nu ho bit bt u bng mt
muc tiu ro rang.
Nhiu gia nh thc hin np sng da trn c s cac
giai oan kho khn, cac giai phap tam thi va s thoa man
trc mt ma khng phai trn cac nguyn tc ung n.
Cac du hiu bt n xut hin mi khi s cng thng va sc
ep tng ln, khin ngi ta tr nn hoai nghi, ch trch, bt
u la het va co nhng hanh ng thai qua, hoc ri vao
trang thai trm ut. Tre con c nui dng trong mt
mi trng nh th, v sau thng ngh cach duy nht
giai quyt mu thun la phan khang hoc thoai lui.
Nn tang cua moi gia nh la nhng g bt bin va lun
tn tai, o la tm nhn va nhng gia tr c chia se. Bng
cach vit ra tuyn ngn s mnh gia nh, ban se th hin
c nhng nn tang vng chc o.
Tuyn ngn s mnh nay se tr thanh ban hin phap
cua gia nh ban. No la chun mc, tiu ch, thc o
anh gia va quyt nh moi vn trong gia nh. No tao
ra tnh lin tuc va thng nht cung nh nh hng tng
lai cho gia nh. Khi cac gia tr ca nhn hai hoa vi cac gia
tr gia nh th mi thanh vin trong gia nh se cung nhau
hanh ng v nhng muc ch chung ma ho a nhn thc
su sc.
Vit va hoan chnh tuyn ngn s mnh la cach chu yu
cai thin cuc sng gia nh. Cung nhau tao nn mt
tuyn ngn s mnh gia nh chnh la xy dng nng lc
PC thc hin no. Bng cach tip nhn y kin t cac thanh
vin trong gia nh, soan thao, tip thu thng tin phan hi,
sa i, b sung ban tuyn ngn, gia nh ban se co dp
trao i, ban bac v nhng vn thc s quan trong.
Mt tuyn ngn s mnh ung n nht la kt qua t s
ong gop cua moi thanh vin trong gia nh trn tinh thn
tn trong ln nhau, co chnh kin ring, cung nhau hp tac
tao ra mt cai chung ln nht - ma mt thanh vin khi
ng ring le khng th lam c. Thnh thoang, ban nn
xem xet lai ban tuyn ngn s mnh gia nh m rng
vin canh, iu chnh trong tm hay phng hng, sa
i, b sung hoc a vao nhng muc tiu mi. Nhng vic
lam nay se giup cac thanh vin trong gia nh lun thng
nht vi nhau v nhng gia tr va muc ch chung.
Tuyn ngn s mnh se tr thanh khun kh cho t
duy, cho vic cai quan gia nh. Vao nhng thi im kho
khn, no se nhc nh cac thanh vin v nhng iu quan
trong nht, cho ho phng hng giai quyt vn va
a ra quyt nh da trn cac nguyn tc ung n.
Ban nn treo ban tuyn ngn s mnh gia nh ln
tng, trong phong chung cua gia nh moi ngi co
th nhn thy va t giam sat mnh hang ngay.
Khi moi thanh vin oc nhng li noi v tnh yu
thng, v s c lp co trach nhim, hp tac, giup , ap
ng nhu cu, phat trin tai nng, quan tm va phung s
ngi khac, th ho se tm thy mt s chun mc hanh
ng mt cach co y ngha nht. Khi t ra k hoach va muc
tiu hoat ng cua gia nh, y ngh u tin cua chung ta
thng la: Di anh sang cua cac nguyn tc nay, chung
ti se phn u cho nhng muc ch g? Chng trnh
hanh ng cua chung ti ra sao thc hin muc tiu va

th hin cac gia tr nay?.
Chung ta se thng xuyn nhn lai ban tuyn ngn va
xac nh lai muc tiu cung nhng vic cn lam t nht hai
ln trong nm, phan anh thc trang, cai thin tnh hnh
va cung c no. iu o se lam i mi chung ta, giup ta cam
kt lai iu a ha va vng tin vao muc tiu ang phn u.
16. TUYN NGN S MNH T CHC
Cac tuyn ngn v s mnh cung rt quan trong i vi

cac t chc. Mt trong nhng cng vic chnh cua ti vi
cac t chc la giup ho xy dng cac tuyn ngn s mnh
mt cach hiu qua. lam c iu o, khng ch ring
cac nha hoach nh chin lc ma moi ngi trong t chc
phai tham gia tht s. Mt ln na, phng phap xy dng
ban tuyn ngn cung quan trong nh chnh ni dung cua
no, la cha khoa ng dung no vao thc tin.
Mi ln n cng ty IBM quan sat quy trnh hun
luyn, ti lun cam thy rt phn khch. Thnh thoang, ti
thy lanh ao cng ty xung gp nhn vin va truyn at ba
iu trong yu cua IBM: phm cach cua mi nhn vin, s
xut sc trong cng vic va s hoan hao trong phuc vu
khach hang.
Ba iu nay ai din cho Nim tin IBM. Moi th khac
co th thay i, nhng ba nhn t nay th khng. Ging
nh s thm thu, h thng nim tin nay lan toa vao moi
ngoc ngach trong t chc cua ho, tao nn nn tang vng
chc cho cac gia tr chung cung nh s an toan cho moi
nhn vin.
Ln no, ti tham gia hun luyn mt nhom khoang 20
ngi cho cng ty IBM tai New York. Co mt ngi trong

nhom b bnh. Anh y goi in bao cho v mnh
California. C y rt lo ngai v bnh cua anh y cn c
iu tr c bit. Nhng ngi phu trach lp hoc cua IBM
d tnh a anh y n mt bnh vin tt co cac bac s
chuyn khoa gioi. Nhng qua in thoai, ho thy v anh y
khng yn tm: c y thc s mun a chng mnh v
nha bac s ring cha tr.
Th la ho quyt nh a anh y v nha. V s tn nhiu
thi gian nu ch chuyn bay theo lch, ho quyt nh
dung may bay trc thng ch anh y n sn bay va thu
hn mt chic may bay ch a anh y v California.
Ti khng ro toan b chi ph cho s vic trn la bao
nhiu; co le phai n vai ngan -la. o la bng chng
thuyt phuc nht v s quy trong nhn vin cua IBM. i
vi nhng ngi co mt trong khoa hoc th y la chnh
sach bnh thng biu th nim tin cua IBM i vi nhn
vin va ho khng ngac nhin v vic o. Nhng ring ti
cam thy rt n tng.
Ln khac, ti phu trach mt lp hun luyn cho 175
nha quan tr cua cac trung tm thng mai tai mt khach
san cao cp. Ti thc s bt ng vi cht lng phuc vu cua
khach san nay. Cht lng cua ho khng nm ve hao
nhoang thng thy, ma t bn trong, moi cp bc,
khng cn n bt ky hnh thc kim tra, giam sat nao.
Ti nhn phong hi mun. Ti hoi nhn vin tip tn
rng nha hang con m ca khng va ho co th phuc vu
thc n tai phong khng. Anh y tra li: Khng, tha ng
Covey, nhng nu ng mun, ti se i ly banh m
sandwich va rau trn hay bt c mon g ng cn ma trong
bp chung ti con. Thai cua anh y th hin s quan

tm tht s n vic n va s thoai mai cua ti.
ng co mun i xem phong hop ngay by gi
khng?, anh y tip tuc hoi, ng co u moi th ng cn
cha? ng co cn ti giup g na khng? Ti lun co mt va
sn sang phuc vu ng!.
Ti khng thy co ai mt giam sat anh y ca. Ngi
nhn vin nay thc s chn thanh.
Ngay hm sau, vao gia bui thuyt trnh, ti phat
hin ra la ti a khng chun b sn but da quang. n gi
giai lao, ti ra hanh lang va gp mt nhn vin ang phuc
vu mt phong hop khac. Ti co chut rc ri, ti noi, Ti
ang giang trong phong hop kia va ch co vai phut ngh giai
lao. Ti rt cn mt vai cy but da quang, anh co th giup
ti khng?.
Anh y quay lai, lt nhanh bang tn trn ngc ao ti
va noi: Tha ng Covey, ti se lo vic nay cho ng ngay.
Anh y khng noi Xin li, ti khng th giup ng
c v ang bn vic cua mnh hay c ri, ng th
hoi tai ban tip tn xem sao ma rt sn long giup . Ro
rang, anh y rt vui khi lam vic o.
Mt lat sau, ti ng trong mt goc tin sanh ngm
nhn mt vai tac phm ngh thut. Mt nhn vin khach
san bc n va noi: Tha ng Covey, ng co mun xem
cun sach gii thiu cac tac phm ngh thut trng bay
trong khach san nay khng?. Sao ma oan trung y ti th.
ung la tt ca v khach hang.
Sau o, ti quan sat thy mt nhn vin ng trn mt
chic thang ang lau ca s phong tin sanh. T trn cao,
anh y trng thy mt ngi phu n ang bc i rt kho

khn ngoai sn vi cy gy trong tay. Ba y cha n ni te
nga va xung quanh con co vai ngi khac. Nhng anh y
vn leo xung, chay ra sn va giup ba y i vao tin sanh ri
mi tr lai lam nt cng vic cua mnh.
Ti mun tm hiu bng cach nao ma khach san nay co
th xy dng thanh cng net vn hoa trong o cac nhn
vin nhn thc su sc v gia tr phuc vu khach hang nh
vy. Ti a phong vn cac nhn vin phuc vu phong, hu
ban, vn chuyn hanh ly va phat hin ra rng thai phuc
vu nay a c thm nhun vao khi oc, con tim va tr
thanh mt thoi quen cua moi nhn vin lam vic tai y.
Ti bc qua ca sau khach san vao nha bp. Tai y
ti nhn thy khu hiu noi v gia tr trong tm Phuc vu
tng khach hang v iu kin. Cui cung, ti n gp
ngi quan ly khach san va noi: Cng vic cua ti la giup
cac t chc xy dng tinh thn ng i va vn hoa phuc
vu. Nhng ti thc s bt ng vi nhng g cac ban lam
c tai y.
ng co mun bit cha khoa thc s la g khng?,
ngi quan ly hoi lai va a ra mt tuyn ngn s mnh
cua h thng khach san nay.
Sau khi oc xong, ti tha nhn: y qua la mt tuyn
ngn y n tng. Nhng ti bit co nhiu cng ty cung
co nhng tuyn ngn s mnh rt n tng.
Th ng co mun xem ban tuyn ngn s mnh ring
cua chung ti khng?, anh y lai hoi.
Mt ban tuyn ngn cho ring khach san nay thi a?
ung vy!
Ngha la khac vi tuyn ngn cua h thng khach san

nay?
ung th. No phu hp vi tuyn ngn o, nhng
tuyn ngn nay gn lin vi thc t , mi trng va thi
gian cua chung ti, anh y a cho ti mt t giy khac.
Th ai lp ra ban tuyn ngn s mnh nay?, ti hoi.
Tt ca moi ngi
Tt ca moi ngi? Co ung la tt ca moi ngi?
ung th!
K ca nhn vin phuc vu phong?
ung vy!
Nhn vin hu ban?
Vng!
Nhn vin vn phong?
ung. ng co mun xem tuyn ngn s mnh cua
nhom nhn vin tip tn phuc vu ng ti qua khng?. Va
anh y rut ra mt ban tuyn ngn s mnh ma ho a vit,
gn kt vi nhng ban tuyn ngn s mnh khac. Tt ca
moi ngi, moi cp bc, u tham gia vao vic nay.
Tuyn ngn s mnh cua khach san o co th v nh
cai truc cua banh xe ln. T o sinh ra cac tuyn ngn ring
cua tng nhom nhn vin cu th. No c dung lam tiu
chun ra quyt nh. No ch ro ho ai din cho nhng
g, ho lin h vi khach hang nh th nao, lin h vi nhau
ra sao. No co anh hng n phong cach cua cac nha quan
ly va lanh ao, n cac chnh sach cua cng ty: lng bng,
tuyn dung ngi mi, ao tao va phat trin nhn vin
Tt ca moi mt cua t chc o, v c ban c tp trung vao

cai truc goi la tuyn ngn s mnh cua t chc.
Sau nay, ti co dp n khach san khac trong cung h
thng khach san nay. Yu cu u tin cua ti la c xem
ban tuyn ngn s mnh. Ti c hiu thm v cu khu
hiu Phuc vu tng khach hang v iu kin.
Trong thi gian ba ngay, ti quan sat moi tnh hung
cn n s phuc vu va nhn thy cht lng phuc vu y
rt n tng va hoan hao. Vic phuc vu lun c ca nhn
hoa, ngha la phuc vu n tng ngi. Chng han, tai khu
vc b bi, ti hoi nhn vin h bi ch nao co voi nc
ung, anh y dn ti n tn ni.
Nhng iu gy n tng nht i vi ti la nhn thy
mt nhn vin dam t mnh nhn li vi cp trn. Chung
ti goi mon n phuc vu tai phong va c cho bit thi
im mon n se c chuyn n. Trn ng i, ngi
phuc vu lam nc s-c-la nong, va phai mt vai phut
thay ung, khn lot. Do o, ho chuyn mon n ln
phong chm mt 15 phut so vi thi gian a thng bao.
Chung ti khng co y g phan nan. Nhng sang hm sau,
ngi quan ly a goi in thoai n xin li chung ti va mi
chung ti ba n sang t chon hoc c phuc vu min ph
tai phong nh mt cach bu p s chm tr a gy ra.
Ngi ta se noi th nao v vn hoa cua mt t chc khi
mt nhn vin t nhn li cua mnh, cai li ch mnh anh
y bit, vi cp trn khach hang, tc ngi thu phong,
c chm soc tt hn?
Nh a noi, ti bit nhiu cng ty co ban tuyn ngn
s mnh rt n tng, nhng co mt s khac bit thc s
gia tnh hiu qua cua mt ban tuyn ngn do moi ngi
trong t chc cung tham gia vit va ban tuyn b ch do vai

lanh ao chop bu vit.
Mt trong nhng vn c ban trong cac t chc, k ca
trong gia nh, la ngi ta khng bn tm i vi nhng
quyt nh do ngi khac a ra. n gian la ho khng tin
nhng quyt nh o.
Rt nhiu ln khi lam vic vi cac t chc, ti gp
nhng ngi co muc tiu hoan toan khac vi muc tiu cua
t chc. Ti cung thng thy cac chnh sach khen
thng hoan toan khng n khp vi cac h thng gia tr
c nu ra.
Mi khi bt u lam vic vi mt cng ty, ti u hoi
ho: Co bao nhiu ngi y bit la cac ng co ban tuyn
ngn s mnh nay? Co bao nhiu ngi trong s cac ng
bit ni dung cua no noi g? Co bao nhiu ngi trong s
cac ng tham gia xy dng ban tuyn ngn nay? Bao nhiu
ngi thc s chp nhn va s dung no lam khung tham
chiu cho mnh a ra cac quyt nh? .
Khng tham gia, se khng co cam kt. Hay anh du va
gach di nhng ch nay: Khng tham gia, ngha la se khng
co cam kt thc hin.
Con i vi giai oan ban u, khi mt ngi mi vao
t chc, hay khi a con trong gia nh con nho, ban co th
vach ra cho ho thy muc tiu, va ho se d dang chp nhn,
c bit nu co mi quan h, nh hng va hun luyn tt.
Nhng khi ngi ta trng thanh hn va cuc sng co
y ngha ring t nhiu hn, ho se mun c tht s tham
gia. Nu khng c tham gia, ho se khng chp nhn
muc tiu do ngi khac ap t. Khi o, ban se gp vn
ln v ng c ma ban khng th giai quyt trnh t

duy nh khi xy dng muc tiu.
o la ly do v sao vic xy dng ban tuyn ngn s
mnh cua t chc oi hoi phai co thi gian, s kin tr, ky
nng, s ng cam va s tham gia cua nhiu ngi. Mt ln
na, y khng phai la vic co th hoan thanh ngay. No oi
hoi thi gian, cac nguyn tc ung n, s chn thanh,
dung cam va trung thc lin kt cac h thng, cu truc,
phong cach quan ly vi tm nhn va cac gia tr c moi
ngi trong t chc chia se. Tuy nhin, do da trn cac
nguyn tc ung n, vic xy dng ban tuyn ngn nay se
thanh cng.
Ban tuyn ngn s mnh cua t chc mt ban tuyn
ngn thc s phan anh tm nhn cung nh cac gia tr c
moi ngi trong t chc tha nhn va chia se se tao ra s
thng nht va cam kt thc hin rt manh me, se tao ra
trong tm tr moi ngi mt khung tham chiu, mt b
tiu ch hay nh hng nhm t kim soat ban thn. Ho
khng cn ngi khac ch ao, kim tra, ph bnh v a
bin nhng g la trong yu cua t chc thanh thoi quen
cua mnh.
GI Y AP DUNG:
1. Danh chut thi gian ghi lai cam tng cua ban
trong mt l tang tng tng nh phn u
chng nay. Ban co th da vao bang di y sp
xp y tng cua mnh.
Lnh vc hoat ng Tnh cach Cng hin Thanh tch
Gia nh
Ban be
Cng vic
Phuc vu cng ng, v.v.
2. Danh vai phut va vit ra vai tro cua mnh theo cach
nhn mi cua ban. Ban co hai long vi hnh anh cuc
sng cua mnh khng?
3. Sp xp thi gian tin hanh vit ban tuyn ngn
s mnh ca nhn.
4. Bt u su tm cac ghi chep va cac y tng ban co
th dung lam t liu cho ban tuyn ngn s mnh
ca nhn cua mnh.
5. Nhn din mt vin canh ban se gp phai trong
tng lai gn va ap dung nguyn tc sang tao tinh
thn. Vit ra kt qua ban mong mun va nhng bc
dn n cac kt qua o.
6. Chia se Thoi quen th hai vi gia nh hay cng s va
gi y ban se cung ho bt u qua trnh xy dng ban
tuyn ngn s mnh cua gia nh hoc cua nhom.
Thoi quen th ba
U TIN CHO IU
QUAN TRONG NHT
Tng thuc
Lng nghe va
n
t h
ng tm
thu hiu
hip lc
b a n
ln nhau
ua
5 THANH TCH 6
n gi
TP TH
7 Re
T duy
cung thng
4
c lp
u tin
3 cho iu
quan trong nht
THANH TCH 2
1 CA NHN
Bt u
Lun t muc tiu
chu ng a c xac nh
Phu thuc
Cac nguyn tc quan ly
ban thn
ng bao gi cai quan trong nht b cai
tm thng nht chi phi.
- Goethe
an hay danh chut thi gian tra li hai cu hoi sau

B y. Cac cu tra li se rt cn thit ban bt u
xy dng Thoi quen th ba.
Cu hoi 1:
iu g ban co th lam mt cach thng xuyn (hin
nay ban cha thc hin) em lai y ngha tch cc cho
cuc sng ring cua ban?
Cu hoi 2:
iu g trong cuc i hoat ng kinh doanh hay ngh
nghip cua ban co th em lai nhng kt qua tch cc
tng t?
Chung ta se quay tr lai cac cu tra li phn sau.
Trc ht, hay xem xet Thoi quen th ba.
Thoi quen th ba la kt qua ca nhn, la vic tht s
hoan thanh cac Thoi quen 1 va 2.
Thoi quen th nht cho rng Ban la ngi sang tao

moi th va chu trach nhim i vi moi hanh vi cua
mnh. No da vao bn kha nng thin phu cua con ngi
la tr tng tng, lng tm, y ch c lp, va c bit la
kha nng t nhn thc. No cho ban sc manh co th
noi: Ti khng thch cai kch ban kem hiu qua hin
thi cua mnh. Ti mun thay i!.
Thoi quen th hai la s sang tao ln th nht v mt tinh
thn. No da vao tr tng tng kha nng nhn xa trng
rng, kha nng nhn thy nhng iu ma mt thng
khng th nhn thy c trong hin tai - va lng tm, tc
kha nng phat hin ra tnh n nht cua con ngi v mt
tinh thn, lun ly va cac chun mc ao c ma chung ta co
th hoan thin mt cach tt nht. o la s tip xuc su sc
vi cac m thc, gia tr c ban va tm nhn v tng lai cua
chung ta.
Con Thoi quen th ba la s sang tao ln th hai, nhng
ln nay la s sang tao v mt vt cht. o la s hoan chnh,
hin thc hoa va bc l t nhin cac Thoi quen 1 va 2. o la
bai tp v y ch c lp, c thc hanh hang ngay, hang gi
tr thanh mt ngi sng co trong tm.
Cac Thoi quen 1 va 2 v cung thit yu va la tin cho
Thoi quen th ba. Ban khng th tr thanh ngi sng co
trong tm nu ngay t u khng bit n, khng phat
trin c ban tnh lun chu ng cua ban thn, cung nh
khng nhn din ra cac m thc cua mnh va khng bit
cach thay i chung cho phu hp vi cac nguyn tc. Ban
khng th tr thanh ngi sng co trong tm nu khng
co tm nhn va khng tp trung vao s cng hin ma cuc
sng oi hoi ring ban.
Nhng nu co nn tang o, ban co th tr thanh ngi

sng co trong tm theo Thoi quen th ba ngha la ban
bit t quan ly ban thn mt cach hiu qua.
Ban ng qun rng quan ly khac vi lanh ao. Lanh
ao v c ban la hoat ng co cng sut cao cua ban cu
nao phai. No thin v ngh thut va ly trit ly lam c s.
Ban cn phai t nu ra nhng cu hoi xoay vao tn cung
moi ngoc ngach cua cuc sng khi giai quyt cac vn v
lanh ao ban thn.
Nhng mi khi cp hay giai quyt cac vn o, ban
se phai quan ly ban thn mt cach hiu qua tao ra mt
cuc sng phu hp vi cac cu tra li cua mnh. Kha nng
quan ly tt se chng co y ngha g nu ngay t u ban
khng chon ung canh rng khai khn. Kha nng
quan ly tt se quyt nh cht lng va ca s tn tai cua s
sang tao ln th hai. Quan ly la s t quan co hiu qua da
vao ban cu nao trai, co tnh cht chia nho, phn tch, phn
oan, ap dung cu th va b gii han v thi gian. Phng
chm cua ti v tnh hiu qua ca nhn la: Quan ly bng ban
cu nao trai; lanh ao bng ban cu nao phai.
1. SC MANH CUA Y CH C LP
Bn canh kha nng t nhn thc, tr tng tng va

lng tm th kha nng thin phu th t cua con ngi la
y ch c lp. y la yu t thc s dn n vic quan ly co
hiu qua, la kha nng a ra cac quyt nh hay la chon,
va hanh ng theo cac quyt nh o. Y ch c lp giup
con ngi chu ng hanh ng hn la b ng i pho,
thc hin mt cach co k hoach nhng g a hoach nh
da vao ba kha nng con lai.
Y ch con ngi tht ang kinh ngac. Nhng tn tui

nh Helen Keller(*), Lance Armstrong(**) a cho chung ta
bng chng sng ng v gia tr va sc manh cua y ch.
Khi xem xet kha nng thin phu nay trong bi canh t
quan ly hiu qua, chung ta nhn ra rng no thng khng
phai la s n lc ky diu, hu hnh, ch xut hin mt ln
trong i, hoc do s c gng cua ban thn em lai
thanh cng vnh vin. Sc manh y ch ch co th n khi
con ngi bit cach s dung kha nng thin phu to ln nay
trong cac quyt nh hang ngay cua ho.
Mc phat trin y ch c lp trong cuc sng hang
ngay c o bng tnh trung thc cua chung ta. Trung
thc la mt gia tr quan trong i vi ban thn mi ngi.
o la kha nng a ra va gn gi cac cam kt i vi chnh
mnh, li noi i i vi vic lam. o la s t trong,
mt nn tang cua ao c tnh cach, va la ct loi cua vic
phat trin tnh chu ng.
Quan ly hiu qua tc la u tin cho iu quan trong nht.
Trong khi lanh ao quyt nh iu g la quan trong nht, th
quan ly se a nhng iu quan trong nht nay ln hang u
tin s mt thc hin hang ngay hang gi. Quan ly i lin
vi ky lut trong qua trnh tin hanh cng vic.
Thut ng Ky lut (discipline) co ngun gc t mn
(*) Tn y u cua ba la Helen Adams Keller (1880 - 1968): Mt n tac gia ngi
My ni ting th gii va la mt giang vin c bit - ba b mt hoan toan th
lc va thnh lc t luc 2 tui. Nm 1964, ba c Tng thng Lyndon Johnson
trao tng Hun chng T do - tm hun chng cao quy nht cua nha nc
Hoa Ky danh cho cng dn co nhng cng hin xut sc cho t quc.
(**) Tay ua xe ap c phach ngi My, tng mc bnh va sau o chin thng
bnh ung th, ngi lp ky luc th gii 7 ln lin tip v ch Tour de France t
1999 - 2005.
(disciple) chng han nh mn cua mt trit ly, mn

cua tp hp mt s nguyn tc, gia tr, mt muc ch quan
trong nht, mt muc tiu cao ca hay mn cua mt ngi
ai din cho muc tiu o.
Noi cach khac, nu ban la ngi quan ly ban thn hiu
qua th tnh ky lut cua ban xut phat t bn trong con ngi
ban; no la san phm cua y ch c lp va ban la mn trung
thanh vi cac gia tr su sc cua chnh mnh. Ban se co c
y ch cung nh tnh trung thc t nhng gia tr o ln
trn cam xuc, ng lc va trang thai tinh thn cua mnh.
Mt trong nhng tiu lun c ti a thch nht la
Mu s chung cua s thanh at cua tac gia E. M. Gray.
ng a danh ca cuc i cua mnh nghin cu qua trnh
phn u cua nhng ngi thanh at va phat hin ra rng
mu s chung o khng phai la s lam vic chm ch, s
may mn hay cac mi quan h khn kheo, mc du tt ca
nhng yu t o u quan trong. Vt tri hn tt ca cac
yu t khac chnh la ct loi cua Thoi quen th ba: u tin
cho iu quan trong nht.
E. M. Gray nhn xet: Ngi thanh cng co thoi quen
lam nhng iu ngi tht bai khng thch lam. Co th ho
cung khng thch, nhng s khng thch o phai phuc
tung sc manh muc ch cua ho.
S phuc tung o oi hoi phai co mt muc ch, mt s
mnh, mt thoi quen nh Thoi quen th hai. Mt li
khng nh co manh me t bn trong se tao ra sc manh
noi khng i vi nhng th khac. No cung oi hoi
phai co y ch c lp, kha nng lam mt iu g o khi
ban khng mun lam; kha nng nay phu thuc vao cac gia
tr cua ban, hn la b tac ng t bn ngoai vao mt thi
im nao o. o mi chnh la sc manh hanh ng

bng tnh trung thc i vi s sang tao co tnh chu ng
ln th nht cua ban.
2. BN TH H QUAN TR THI GIAN
Trong Thoi quen th ba, chung ta se cp n nhiu

vn c nu ra trong lnh vc quan tr cuc sng va
thi gian. La mt ngi nhiu nm nghin cu lnh vc ly
thu nay, ti tin rng ct loi cua t duy ung n nht trong
quan tr thi gian co th tom gon bng mt cum t: T chc
va thc hin nhim vu theo cac th t u tin. Cum t nay th
hin s tin hoa cua ba th h ly thuyt quan tr thi gian.
Lam cach nao s dung hiu qua nht cac ly thuyt o la
tiu im cua rt nhiu tai liu va cng trnh nghin cu t
trc ti nay.
Trong lnh vc quan tr thi gian, mi th h ly thuyt
c xy dng trn c s cai tn tai trc no a chung ta ln
mt mc cao hn trong vic kim soat cuc sng cua mnh.
c trng cua th h quan tr thi gian th nht la cac
manh giy ghi chu hay cac bang lit k cng vic. o la s
c gng ghi nhn cac nhu cu t ra i vi vic s dung
thi gian va sc lc hin co.
c trng cua th h th hai la cac loai lch cng tac va
s ghi chep cac cuc hen, th hin s c gng nhn xa hn,
lp k hoach cho cac s kin va hoat ng trong tng lai.
Th h th ba phan anh lnh vc quan tr thi gian nh
hin nay. No a thm vao cac th h trc tm quan
trong cua vic xac nh cac th t u tin, lam sang to cac
gia tr, va so sanh gia tr tng i cua moi hoat ng da
trn mi quan h gia chung i vi cac gia tr o. Ngoai
ra, no con tp trung vao vic xac nh cac muc tiu cu th

ngn, trung va dai han s dung va phn b hai hoa thi
gian vi sc lc sao cho phu hp vi cac gia tr t ra. No
cung bao gm ca khai nim lp k hoach hang ngay, lp k
hoach chi tit hoan thanh cac muc tiu, cac hoat ng
c xac nh la co gia tr nht.
Trong khi th h th ba v quan tr thi gian co nhng
ong gop quan trong th ngi ta lai bt u nhn ra rng
vic lp k hoach mt cach co hiu qua va vic kim soat
thi gian lai thng phan tac dung. S tp trung vao tnh
hiu qua a tao ra nhng ky vong mu thun vi cac c hi
nhm phat trin cac mi quan h a dang, ap ng nhu cu
con ngi va tn hng nhng giy phut thoai mai.
T thc t o, nhiu ngi khng con mn ma vi cac
phng phap quan tr thi gian va cac ban k hoach v
chung khin ho tr nn go bo, b han ch. Do o, ho ht
ca con ca cung vi nc bn trong chu ra sn quay tr
lai cac phng phap quan tr thi gian cua th h th nht
va th hai nhm muc ch duy tr cac mi quan h, s thoai
mai va cht lng cuc sng.
Nhng mt th h mi, th h th t, rt khac bit,
ang xut hin. No tha nhn rng quan tr thi gian la
mt tn goi sai thach thc y khng phai la quan tr
thi gian, ma la quan ly ban thn. Co c hai long la do ky
vong va thc hin. Va ky vong (cung nh hai long) nm trong
Vong tron Anh hng cua chung ta.
Thay v tp trung vao s vic va thi gian, cac ky vong
cua th h th t tp trung vao vic bao tn, nng cao cac
mi quan h va vao thanh tch - noi ngn gon la tp trung
vao muc tiu duy tr s cn bng P/PC.
3. GOC PHN T TH HAI
V c ban, chung ta s dung thi gian theo mt trong

bn cach, c trnh bay trong tng phn t di y.
Mt hanh ng co th c xac nh bng mt trong
hai yu t: khn cp va quan trong. Khn cp co ngha la oi
hoi s chu y ngay lp tc. Nhng vic khn cp lun lam
chung ta b ng. Mt ting chung in thoai reo la vic
khn cp. Phn ln chung ta u khng th chu c y
ngh rng c chung in thoai reo lin tuc ma khng
nhc may.
Ban co th bo ra hang gi chun b tai liu, ong b
va i n vn phong cua mt ngi nao o thao lun
mt vn rt quan trong, nhng nu chung in thoai
reo trong khi ban ang o, thng th no se c u tin
hn so vi cuc thao lun vi ban.
Nu ban phai goi in thoai cho ai o, th him co ai lai
tra li rng: Lam n gi may ch ti 15 phut, ti se quay lai
ngay. Nhng chnh ngi o rt co th se ban ngi ch
tai phong khach trong thi gian t ra la lu nh th, trong
khi ho noi chuyn in thoai vi mt ngi khac.
Nhng vn khn cp thng d nhn thy. Chung
thuc ep chung ta, oi ta phai co phan ng ngay. Va chung
thng la nhng vn quen thuc, d dang, thu v va
cung co khi chng quan trong g ca!
MA TRN QUAN TR THI GIAN
Khn cp Khng khn cp

I II
CAC HOAT NG: CAC HOAT NG:
Quan trong
Khung hoang D phong cac hoat ng PC

Cac vn cp bach Xy dng quan h
Cac d an n thi han Nhn din cac c hi mi
Lp k hoach, giai tr
III IV
CAC HOAT NG: CAC HOAT NG:
Khng quan trong
Nhng vic t xut, cac Cac vic vt nhng bn

cuc in thoai rn
Mt s th t, bao cao Mt s th t
Mt s cuc hop Mt s cuc in thoai
Nhng vn tng i Nhng vic lang ph thi
bc xuc gian
Cac hoat ng qun Nhng hoat ng vui chi
chung giai tr
Nhng vn quan trong tht ra lai co lin quan n

kt qua cng vic. Nu iu g o la quan trong, no se co
ch cho s mnh, cac gia tr va muc tiu hang u cua ban.
Chung ta thng phan ng nhanh i vi cac vn
khn cp, con cac vn quan trong nhng khng khn
cp thng phai co bc khi ng va oi hoi s chu ng
nhiu hn. Chung ta phai hanh ng nm bt c hi,
lam cho cac s vic xut hin. Nu khng thc hanh Thoi
quen th hai, khng co y tng ro rang iu g la quan
trong va u la kt qua mong mun, chung ta se d dang b

lch hng sang giai quyt cac vn khn cp.
Hay nhn mt luc vao bn phn t trong ma trn quan
tr thi gian. Phn t th nht (I) va khn cp va quan
trong. No cp n nhng vic quan trong cn phai x ly
ngay. Chung ta thng goi cac hoat ng trong Phn t
th nht la cac vn khung hoang. Tt ca chung ta u
co cac hoat ng thuc Phn t th nht trong cuc sng.
Nhng Phn t nay lai lin quan n nhiu ngi. o la
nhng nha quan ly chuyn x ly khung hoang, nhng
ngi chuyn x ly cac vn phat sinh, hay nhng nhn
vin chuyn giai quyt cac vn gp rut phai hoan thanh
ung thi han.
Ban tp trung vao Phn t th nht cang lu bao nhiu
th no cang ln ln by nhiu cho n khi chim lnh ca
con ngi ban. Nh cn song khi lt van, khung hoang
bt ng p n, qut nga va vui lp ban. Ban c chng
nhng ri mt cn song khac lai x ti va nhn ban chm
xung.
Mt s ngi thc s b cac vn rc ri hang ngay
qut nga. Li thoat duy nht ho co c la ln tranh vao cac
hoat ng khng quan trong va cung khng khn cp nm
Phn t th t (IV). Do vy, khi ban nhn vao ma trn
tng th cua ho, th 90% thi gian la trong Phn t th
nht va gn 10% thi gian con lai cho cac hoat ng Phn
t th t, ch con vai s chu y khng ang k danh cho
Phn t th hai va th ba. o la li sng cua nhng ngi
quan tr cuc i mnh bng cach tp trung vao khung
hoang.
I. KT QUA:
II
Stress
Kit sc
IV
Quan tr khung hoang
Lun phai cha chay
III
Mt s ngi khac danh phn ln thi gian khu vc

khn cp, nhng khng quan trong, tc Phn t th ba
(III) nhng lai lun ngh rng mnh ang Phn t th
nht. Ho danh hu ht thi gian giai quyt cac s vic
khn cp v cho rng chung la quan trong. Nhng s tht,
tnh cht khn cp cua cac vn nay thng da trn cac
u tin va s ky vong cua ngi khac.
I II
III KT QUA:
IV
* Ch tp trung vao muc tiu ngn han
* X ly khung hoang
* Tnh cach hao danh
* Xem nhe muc tiu va k hoach lu dai
* T cho mnh la nan nhn, mt kim soat
* Cac mi quan h nng can hoc tan v
Nhng ai s dung hu ht thi gian Phn t th ba va

th t v c ban la nhng ngi sng v trach nhim.
I II
III IV
KT QUA:
Hoan toan v trach nhim
B ui vic
Phu thuc vao ngi khac hoc phu thuc
vao t chc v nhng iu c ban
Ngi thanh at se ng ngoai Phn t th ba va th

t v du khn cp hay khng, chung u khng quan trong.
Ho cung se thu hep ti a pham vi Phn t th nht bng
cach danh nhiu thi gian hn cho Phn t th hai.
Phn t th hai la trung tm cua vic quan ly hiu qua
ban thn. No cp n nhng vic khng khn cp,
nhng quan trong. No cp n cac cng vic nh xy
dng cac mi quan h, vit ban tuyn ngn s mnh ca
nhn, lp k hoach dai han, cac bin phap ngn nga, cng
tac chun b tt ca nhng vic chung ta bit la cn thit,
nhng hu nh t khi thc hin v chung khng cp bach.
I II
KT QUA:
Tm nhn, tin
S cn bng
Ky lut
Chu ng
t khung hoang
Peter Drucker giai thch rng nhng ngi thanh at

khng phai la nhng ngi chu tm vao vn kho khn
trc mt ma chu tm vao c hi. Ho nui c hi nhng
bo oi cac vn . Ho t duy t xa. Ho cung co nhng
khung hoang thc s Phn t th nht va nhng vic
khn cp oi hoi giai quyt ngay, nhng tng i t. Ho
gi cho P va PC cn bng bng cach tp trung vao cac hoat
ng quan trong nhng khng khn cp, nhng hoat ng
xy dng nng lc mc cao nm Phn t th hai.
Vi cac ma trn quan tr thi gian nh trn, by gi,
ban hay danh chut thi gian tra li cac cu hoi phn
u chng nay, xem Phn t nao thch hp vi chung?
Chung co thc s quan trong khng? Chung co thc s
khn cp khng?
Ti oan la chung co th phu hp vi Phn t th hai.
Chung ro rang la quan trong, thc s quan trong, nhng
khng phai la khn cp. Va v khng khn cp, nn ban co
th khng lam chung ngay lp tc.
iu g ban co th lam ma hin thi cha lam trong

cuc sng ring va trong hoat ng ngh nghip cua ban?
Nu ban lam iu o thng xuyn, liu no co em lai s
thay i ln trong cuc sng cua ban? Ro rang, cac hoat
ng trong Phn t th hai ap ng c yu cu cua ca
hai cu hoi. S thanh at cua chung ta se thng hoa khi
chung ta tin hanh cac hoat ng o.
Ti cung a t cu hoi tng t cho mt nhom nha
quan ly cua cac trung tm thng mai: Nu cac ban phai
lam mt iu trong cng vic chuyn mn cua mnh ma
cac ban bit rng no mang lai hiu qua to ln, th o la g?.
Cu tra li ng nht cua ho la xy dng cac mi quan h
tt ep vi nhng ngi thu mt bng, nhng ngi chu
cua cac gian hang nm trong trung tm thng mai, ngha
la mt hoat ng thuc Phn t th hai.
Chung ti tin hanh phn tch thi gian ho danh cho
cac hoat ng o va nhn thy rng no ch chim khng
n 5%. Ho co nhng ly do chnh ang cac vn cn giai
quyt ngay, ht vn nay lai n vn khac, nao la lam
bao cao, nao la d hop, tra li th t, lin lac in thoai,
nhng vic t xut khac. By nhiu cung u thy Phn t
th nht a rut can kit thi gian va sc lc cua ho.
Ho danh rt t thi gian cho nhng ngi quan ly ca
hang, va nu co th thi gian o danh cho nhng vic
phung ph sc lc cua ho. Ly do duy nht ho n thm
khach hang la cung c hp ng, thu tin, thao lun v
quang cao, chnh n cac vi pham quy ch trung tm
Trong khi o, nhng khach hang cua ho - cac chu ca
hang - ang phai vt ln tng ngay tn tai. Ho gp phai
cac vn v nhn cng, chi ph hoat ng, tin lu kho, va
hang loat vn khac. Phn ln ho cha c ao tao v

quan tr. Mt s ngi rt kha v bun ban, nhng vn cn
c giup thm. Nhng ngi thu mt bng thm ch
con khng mun gp cac chu s hu trung tm thng
mai: nhng ngi nay ch lam vn phai giai quyt trm
trong thm.
Do vy, nhng ngi quan ly trung tm thng mai
quyt nh phai chu ng. Ho xac nh muc ch, gia tr va
nhng u tin cua mnh. phu hp vi cac u tin o, ho
quyt nh danh 1/3 thi gian cho vic xy dng cac mi
quan h vi nhng ngi thu mt bng.
Trong thi gian khoang mt nm ri lam vic vi t
chc o, ti nhn thy mc tng trng cua ho ln n
20%, ngha la tng gp bn ln so vi trc o. Hn na, ho
a thay i vai tro cua mnh. Ho tr thanh nhng ngi
bit lng nghe, nhng nha hun luyn, t vn cho nhng
ngi thu mt bng. Mi quan h gia hai bn y nng
lng tch cc.
Kt qua at c tht bt ng. Bng vic tp trung vao
cac mi quan h va kt qua thay v vao thi gian va phng
phap, s lng ngi thu mt bng ngay mt tng. Cac
nha quan ly cang thy hai long hn vi tim nng va doanh
thu mang lai t cac hp ng. Ho khng con ong vai tro
nhng ngi giam sat ma tr thanh nhng ngi bit giup
va y tinh thn trach nhim.
Bt k la sinh vin ai hoc, cng nhn, th xy, nha
thit k thi trang hay giam c cng ty, ch cn ban bit
khai thac tnh lun chu ng thc hin cac cng vic
nm Phn t th hai th ban cung se thu c nhng kt
qua tt ep tng t. Khung hoang va cac vn khac se
c thu nho lai n mc co th x ly c v ban lun tin

liu c tnh hnh, tp trung vao gc r cua vn , d
phong cac k hoach nhm kim soat tnh hnh. Trong
thut ng chuyn mn cua quan tr thi gian, iu nay
c goi la Nguyn ly Pareto (thng goi la nguyn ly 80/20)
80% kt qua thu c t 20% hoat ng quan trong.
4. IU KIN CN CO NOI KHNG
Thoat u, dng nh ban ch co th ly thi gian t

Phn t th ba va th t dn vao Phn t th hai. Ban
khng th lam ng vi cac hoat ng khn cp va quan
trong Phn t th nht, mc du chung se b han ch khi
ban danh nhiu thi gian cho cac cng vic d phong va
chun b Phn t th hai.
Ban phai la ngi lun chu ng th mi co th tin
hanh cng vic Phn t th hai v Phn t th nht va
th ba lun lam ban b ng. co th noi co cho nhng
u tin quan trong trong Phn t th hai, ban phai noi
khng vi cac hoat ng khac, ma i khi la nhng vic
khn cp.
Mt thi gian trc y, v ti c mi lam chu tch
mt uy ban phuc vu cng ng. C y ang dn ht sc lc
cho mt s vic thc s quan trong khac nn khng mun
nhn thm trach nhim nay. Nhng v cam thy b sc ep
nn cui cung c y phai nhn.
Sau o, c y mi mt ngi ban thn cung tham gia
vao uy ban nay. C ban lng nghe mt luc lu ri noi:
Sandra a, co ve nh y la mt cng vic tuyt vi, mt
vic rt ang lam. Mnh cam thy vinh d khi c ban tn
nhim. Nhng v nhiu ly do, mnh khng th tham gia
c. Nhng mnh mun ban bit la mnh rt cam n v

li mi cua ban.
Sandra a sn sang cho moi th tr mt li t chi
kheo. C y noi vi ti: c g em cung a noi nh vy.
Ti khng co y noi rng ban khng nn tham gia vao
cac d an phuc vu cng ng. o la nhng vic quan trong.
Nhng ban phai tp trung trc ht cho nhng u tin cao
nht cua mnh va phai dung cam mt cach kheo leo, nhe
nhang, khng hi tic noi khng i vi nhng th
khac. co th lam c iu o, trong long ban phai co
mt quyt tm co manh me hn. Hay nh rng ke thu
cua tt nht thng la tt.
Hay tm nim rng ban phai lun sn sang t chi mt
cai g o. Nu o khng phai la vic cp bach trong cuc
sng cua ban th cung la vic c ban, quan trong. Ngay ca
khi vic cp bach la tt i na th no cung co th lam cho
ban ri xa vic tt nht, khin ban khng thc hin c
s cng hin tt nht cua mnh.
Khi con la giam c Quan h cng chung tai mt
trng ai hoc ln, ti co thu mt ngi th ky co tai,
lun chu ng va sang tao. Mt hm, sau khi anh y n
nhn vic c mt vai thang, ti vao vn phong cua anh va
yu cu anh lam mt s vic khn cp.
Anh noi: Stephen, ti se lam bt c iu g ng mun
nhng mong ng thng cam cho hoan canh cua ti.
Th ri anh y dn ti n chic bang gn trn tng,
trn o, anh y a lit k hn hai chuc d an ang thc
hin cung vi cac ch tiu va thi han hoan thanh. Anh y
rt co ky lut, va o chnh la ly do v sao ti n gp anh y
trc tin. Co mt cu ngan ng noi rng: Nu ban mun

c vic, hay giao no cho ngi nhiu vic.
Sau o, anh noi: Stephen, hoan thanh vic ng
mun, ti phai mt mt vai ngay. Vy trong s cac d an
nay, ng mun cho hoan lai hay huy bo cai nao ti co
th ap ng c yu cu cua ng?.
Ti chng mun mnh phai co trach nhim v vic o.
Ti khng mun thoc gy vao banh xe mt ngi xut sc
nht trong i ngu nhn vin ch v ti gp phai tnh hung
khn cp nhng khng quan trong. Th la ti i tm mt
nhn vin khac.
Hang ngay, chung ta noi co hay khng vi nhiu
th cng vic, thng la nhiu ln trong ngay. Nu trong
tm cua chung ta hng vao cac nguyn tc ung n, tp
trung vao tuyn ngn s mnh ca nhn cua mnh, chung ta
se co u khn ngoan a ra phan xet ung n.
Khi lam vic vi nhiu nhom khac nhau, ti thng
noi vi ho rng thc cht cua vic quan tr thi gian va quan
ly cuc sng hiu qua la t chc va thc hin cac u tin a
c cn i. Ri ti t cu hoi: Nu cac ban buc phai
mc li v mt trong ba mt sau th ban se chon cai nao?
Th nht, khng co kha nng u tin cho cai g; th hai,
khng co kha nng hay mong mun t chc cng vic
xoay quanh cac u tin; th ba, thiu ky lut thc hin
cac u tin cho cng vic cua mnh va t chc.
Hu ht moi ngi tra li rng li chu yu cua ho la
thiu ky lut. Suy ngh su hn, ti cho rng khng phai
nh vy. Vn chnh la nhng u tin o cha n su vao
tm tr cua ho. Ho cha thc s lnh hi c Thoi quen
th hai.
Nhiu ngi cng nhn gia tr cua cac hoat ng trong

Phn t th hai i vi cuc sng cua ho, bt lun ho co
nhn ra chung hay khng. Ho c gng danh u tin cho
nhng hoat ng o va gn kt chung vao cuc sng cua
mnh ch bng ky lut t giac cua ban thn. Nhng nu
khng sng co trong tm va mt ban tuyn ngn s mnh
ca nhn, ho se khng co nn tang cn thit duy tr c
n lc cua mnh. Ho mi ch cham n canh la - thai va
hanh vi xut phat t ky lut, ma cha ngh n gc r
nhng m thc c ban hnh thanh cac thai va hanh
vi t nhin cua ho.
Tiu im cua Phn t th hai la mt m thc ly
nguyn tc lam trong tm. Nu trong tm cua ban hng
v v chng, tin bac, ban be, thu vui hay bt ky yu t bn
ngoai nao khac, ban se b nem tr lai vao Phn t th nht
va th ba ri phan ng vi cac lc bn ngoai tac ng
vao cuc sng cua ban. Thm ch, nu ly trong tm la ban
thn th cui cung, ban cung se ri vao Phn t th nht va
th ba. Ch ring y ch c lp thi th khng u ban duy
tr ky lut nhm thc hin trong tm cuc sng cua ban.
Co mt cu chm ngn cua nganh kin truc: hnh dang
theo sau chc nng. Tng t nh vy, quan ly theo sau lanh
ao. Cach ban s dung thi gian la kt qua cua cach ban
nhn nhn thi gian va cac u tin cua mnh. Nu cac u
tin o xut phat t trong tm hng v nguyn tc va s
mnh ca nhn cua ban, nu chung a n su vao con tim va
khi oc ban, th ban se coi Phn t th hai la ni tt yu
u t toan b thi gian.
Gn nh khng th noi khng vi cac hoat ng
trong Phn t th ba hay th t, nu nh ban khng co
c mt quyt tm co ln hn ang bng chay trong
long. Ch khi nao co c s t nhn thc ra soat lai

chng trnh cua ban thn, cung nh tr tng tng va
nhn thc tao ra mt chng trnh mi, n nht, ly
nguyn tc lam trong tm, th khi o, ban mi co c sc
manh cua y ch c lp noi khng vi nhng iu
khng quan trong.
5. T CHC VA THC HIN PHN T TH HAI
Nu cac hoat ng trong Phn t th hai la trong tm

cua vic quan ly ban thn cua ngi thanh at nhng
cng vic cn u tin thc hin nht th chung ta nn t
chc va thc hin chung nh th nao?
Th h quan tr thi gian th nht thm ch khng
nhn ra khai nim u tin. Cac ghi chu va bang lit k cng
vic ch giup kim tra, i chiu cng vic a lam ma khng
nu ra th t u tin cua chung. Hn na, chung cung
khng nu ra mi lin h gia cng vic ghi trong danh
muc vi cac gia tr va muc tiu ti thng trong cuc sng
cua chung ta. Chung ta ch n thun phan ng lai bt c
iu g thm nhp vao nhn thc va co ve buc chung ta
phai hanh ng.
Rt nhiu ngi quan ly ban thn thng qua m thc
cua th h th nht nay. o la mt qua trnh t b phan
khang nht. Khng trn tr, khng cng thng, ho ly vic
nc chay, beo tri lam mt iu d chu. Nhng ky lut
va k hoach do bn ngoai ap t lam cho ho co cam giac ho
khng h chu trach nhim g v cac kt qua.
Nhng theo nh ngha y, nhng nha quan ly th
h th nht khng phai la nhng ngi thanh at. Ho lam
ra rt t san phm, tac phong lam vic cua ho khng ong
gop g ang k cho vic xy dng nng lc san xut. B sc

ep t cac ngun lc bn ngoai, ho thng b coi la khng
ang tin cy va thiu trach nhim. Ho cung t y thc v tnh
t chu va t trong.
Cac nha quan ly thuc th h th hai co vai tro kim
soat nhiu hn mt chut. Ho lp k hoach, lch trnh t
trc va nhn chung c xem la co tinh thn trach nhim
hn v lun co mt khi cn.
Tuy nhin, cac hoat ng do th h nay lp k hoach
vn khng co s u tin hay mi lin h vi cac gia tr va
muc tiu su xa hn. Ho ch co mt t thanh tch ang k va
thin v vic lp lch trnh cng tac hn.
Cac nha quan ly thuc th h th ba co mt bc tin
quan trong. Ho lam ro cac gia tr va t ra cac muc tiu, lp
k hoach hang ngay cung nh chon th t u tin cho cac
hoat ng cua mnh.
Nh a noi, cach quan tr thi gian thuc th h th ba
chim u th hn ca so vi hu ht cac ly thuyt v quan tr
thi gian con lai. Tuy nhin, th h quan tr thi gian th
ba cung co mt s han ch ln. Th nht, no han ch tm
nhn. Vic lp k hoach hang ngay thng bo sot nhiu th
quan trong ch co th nhn thy trong bi canh ln hn.
Ngay ca cum t lp k hoach hang ngay cung noi ln s
tp trung vao nhng vic khn cp, phai lam ngay. Khi
th h th ba t ra vn u tin th cung co ngha la no
ch giup xac lp th t ch khng phai la tm quan trong cua
cac hoat ng. Ngha la no khng t hoat ng trong
khun kh cac nguyn tc, s mnh ca nhn, vai tro va muc
tiu. Quan im lp k hoach hang ngay da trn gia tr cua
th h quan tr th ba v c ban u tin cho cac vn va
khung hoang hin tai thuc Phn t th nht va th ba.

Hn na, th h quan ly th ba khng noi g v vic
quan ly cac vai tro mt cach cn i. No thiu tnh hin
thc, tao ra xu hng qua tai trong cng vic hang ngay,
gy tm ly kho chu va i luc bung xui, mun vt bo
lun ca k hoach trn v Phn t th t. Va mt khi tiu
im cua th h nay la tnh hiu qua th no co xu hng gy
cng thng cho cac mi quan h hn la xy dng chung.
Trong khi ca ba th h ly thuyt quan tr thi gian u
cng nhn gia tr cua mt s loai cng cu quan ly, th khng
co ly thuyt nao tao ra cng cu giup cho con ngi sng co
trong tm, ngha la sng theo Phn t th hai. Cac ghi chu
va bang danh sach nhng vic cn lam ngay cua th h
th nht khng mang lai iu g khac ngoai vic giup lu
gi nhng vic cn thc hin chung ta khng qun. Cac
cun s ghi cac cuc hen, lch lam vic cung ch la ni ghi
lai nhng cam kt tng lai, chung ta bit se co mt
u va vao luc nao nh a nh trc.
Ngay ca th h quan tr th ba, vi mt i ngu hung
hu cac nha lp k hoach va v s tai liu tham khao, cung
chu yu tp trung vao vic chon u tin va lp k hoach cho
cac hoat ng thuc cac Phn t th nht va th ba ma
thi. Mc du nhiu chuyn gia ao tao va t vn tha nhn
gia tr cua cac hoat ng thuc Phn t th hai, nhng
cng cu lp k hoach hin co cua th h th ba cung khng
giup c g cho vic t chc va thc hin nhng hoat
ng nay.
Do mi th h quan tr thi gian u c xy dng
trn c s cac th h trc o, nn cac im manh va mt
s cng cu cua ba th h trc co th c dung lam
nguyn liu c ban cho th h th t. Nhng cn phai co

thm mt kha canh, m thc va cach thc hin mi
giup chung ta i vao Phn t th hai ly nguyn tc lam
trong tm va quan ly ban thn nhm thc hin nhng
cng vic quan trong nht.
6. CNG CU DUNG CHO PHN T TH HAI
Muc tiu quan ly Phn t th hai la quan ly cuc sng

mt cach hiu qua xut phat t cac nguyn tc ung n,
t hiu bit v s mnh ca nhn, tp trung vao nhng hoat
ng va quan trong va khn cp, va trong khun kh
duy tr s cn bng gia vic tng san lng va tng nng
lc san xut cua chung ta.
Phai tha nhn rng, y la mt muc tiu m h i
vi nhng ai b sa ly vao hang ng nhng cng vic vun
vn cua cac Phn t th ba va th t; nhng vic n lc
thc hin c muc tiu nay se anh hng manh me n
s thanh at cua ca nhn.
Ngi t chc cac hoat ng thuc Phn t th hai cn
phai ap ng sau tiu ch quan trong sau:
Tnh cht che: Cn phai co s hai hoa, thng nht va
gn kt gia tm nhn va s mnh, gia vai tro va muc tiu,
gia cac u tin va k hoach, gia y mun va ky lut.
Trong k hoach cua ban, cn phai danh ch cho tuyn
ngn s mnh ca nhn ban co th thng xuyn tham
khao. Cung cn phai co ch cho cac vai tro, muc tiu - ca
ngn va dai han - cua ban.
Tnh cn bng: Cng cu phai giup ban cn bng cuc
sng cua mnh, nhn din c cac vai tro khac nhau va t
chung trc mt ban khng bo qua mt yu t quan

trong nao: sc khoe, gia nh, chun b cho ngh nghip
hay phat trin ban thn.
Nhiu ngi ngh rng thanh cng lnh vc nay co
th bu p cho tht bai lnh vc khac cua cuc sng. Co
tht nh vy khng? Co th iu nay ung trong mt
khoang thi gian hay trong mt lnh vc nht nh. Nhng
liu thanh cng trong ngh nghip cua ban co th bu p
cho mt cuc hn nhn tan v, cho sc khoe b suy sup,
hay cho s khim khuyt v tnh cach ca nhn? S thanh
at chn chnh oi hoi phai co s cn bng, va cng cu cua
ban cn phai giup ban tao ra va duy tr s cn bng nay.
Tp trung vao Phn t th hai: Ban cn co mt cng
cu khuyn khch, ng vin va thc s giup ban s dung
thi gian cn thit cho cac hoat ng trong Phn t th
hai, ban ngn nga hn la u tin giai quyt cac vn
khung hoang. Theo ti, cach tt nht lam iu nay la t
chc cuc sng cua ban trn c s lch tun. Cung co th
iu chnh va chon u tin trn c s hang ngay, nhng t
chc cng vic trn c s hang tun mang lai s cn bng
va tm nhn xa hn. Dng nh co s cng nhn mc
nhin rng tun la mt n v thi gian n le va hoan
chnh. Hoat ng kinh doanh, giao duc, tn giao va nhiu
lnh vc khac trong xa hi u ly tun lam khun kh thi
gian xoay vong cng vic, trong o, n nh mt s ngay
nht nh cho cng vic va cac ngay khac cho ngh ngi.
Trong suy ngh cua hu ht chung ta, chu ky ngn cua
thi gian la mt tun. Th nhng, cac cng cu lp k hoach
cua th h th ba lai tp trung vao tng ngay. Cach thc hin
nay co th giup ban chon u tin cho cac hoat ng cua
mnh, nhng v c ban, no ch giup ban giai quyt cac khung
hoang va vic lt vt. iu quan trong khng phai la u tin

cho nhng g co trong lch cng tac, ma la sp xp lch theo
cac u tin cua ban. Va iu nay ch co th lam c mt
cach tt nht trong khun kh thi gian mt tun.
Kha canh con ngi: Ban cung cn co cng cu khi
lam vic vi con ngi ch khng ch vi lch cng tac.
Trong khi co th da vao tnh hiu qua cua vic s dung
thi gian, ngi ly nguyn tc lam trong tm suy ngh
di goc tnh hiu qua trong vic x ly mi quan h vi
con ngi. Cuc sng ly nguyn tc lam trong tm vi cac
hoat ng Phn t th hai i khi oi hoi chung ta phai
xem mi quan h vi con ngi quan trong hn lch cng
tac. Cng cu cua ban cn phai phan anh gia tr nay - tao
iu kin cho vic thc hin ch khng phai hi tic khi
khng tun thu theo lch cng tac.
Tnh linh hoat: Cng cu lp k hoach phai la mt y
t, ch khng phai ng chu, v no co nhim vu phuc vu
ban. No phai c tao ra theo phong cach, nhu cu va cach
thc ring cua ban.
Tnh gon nhe: Cng cu cua ban cn phai gon nhe co
th lun mang theo bn mnh. Ban co th cn xem lai ban
tuyn ngn s mnh ca nhn trong khi ang ngi trn xe
buyt. Ban co th cn so sanh gia tr cua mt c hi mi vi
cng vic ma ban a co k hoach sn. Nu cng cu lp k
hoach cua ban gon nhe, ban se mang no theo ngi
lun lun co ngay cac s liu quan trong khi cn n.
V cac hoat ng trong Phn t th hai la tm im cua
vic quan ly ban thn hiu qua, nn ban cn co mt cng cu
thm nhp vao o. Nghin cu cua ti v khai nim th
h quan tr thi gian th t a cho ra i mt cng cu c
thit k chi tit theo cac tiu chun nu trn. Nhng chung
ta vn khng qun rng, nhiu cng cu tt cua th h th ba
vn co th d dang c iu chnh lai cho thch hp. Bi
nng lc cua cac nguyn tc ung n la ht sc manh me
va linh hoat nn vic thc hanh hay ap dung th h quan tr
thi gian th t co th co chut thay i tuy theo tng ngi.
7. TR THANH NGI T QUAN PHN T TH HAI
Mc du muc ch chnh cua ti trong quyn sach nay la

giang giai cac nguyn tc, ch khng phai hng dn thc
hanh v s thanh at nhng ti tin rng ban co th hiu ro
hn cac nguyn tc va sc manh cua th h quan tr thi gian
th t, nu ban thc s trai nghim vic t chc cng vic
hang tun trn c s Phn t th hai, ly nguyn tc lam
trong tm.
Vic t chc cng vic thuc Phn t th hai gm bn
hoat ng chu yu:
Nhn din cac vai tro: Trc tin, ban hay vit ra cac vai
tro chu yu cua mnh. Nu cha thc s suy ngh nghim
tuc v cac vai tro cua mnh trong cuc sng, ban co th vit
nhng g va mi nay ra trong u ban. Ban co vai tro la
mt ca nhn. Ban co th lit k ra mt hay nhiu vai tro
trong gia nh ngi chng/v, cha/me, con trai/con
gai, mt thanh vin trong mt gia nh ln hn co ng ba,
c, chu, bac va anh em ho. Ban cung co th lit k mt vai
vai tro trong cng vic, ch ra cac lnh vc khac nhau ma
ban mun u t thi gian va sc lc mt cach u n.
Ban khng cn bn khon v vic xac nh vai tro sut
i ban ch cn xem xet va vit ra nhng vic ban se lam
trong vong bay ngay ti.
Di y la hai v du v cach thc tin hanh lit k

nhn din cac vai tro cua mnh:
V du 1: V du 2:
1. Ca nhn 1. Phat trin ca nhn
2. V chng/cha me 2. V/chng
3. Trng phong phat trin 3. Cha/me
san phm 4. Nhn vin giao dch bt
4. Trng phong nghin cu ng san
5. Trng phong nhn s 5. Phuc vu cng ng
6. Trng phong hanh chnh 6. Thanh vin HQT
7. Chu tch United Way Symphony
La chon muc tiu: Bc tip theo la suy ngh n mt

hoc hai kt qua quan trong cua tng vai tro ma ban nhn
thy co th hoan thanh trong vong mt tun. Nhng iu
nay se c ghi nhn nh cac muc tiu.
t nht mt s muc tiu nay se phan anh cac hoat ng
nm Phn t th hai. Hoan hao nht la khi nhng muc
tiu trc mt cua ban co th gn vi cac muc tiu dai han
va kt hp vi tuyn ngn s mnh ca nhn. Nhng du
cha vit tuyn ngn s mnh, ban vn y thc c nhng
iu quan trong khi xem xet tng vai tro va mt hoc hai
muc tiu cho tng vai tro o.
Sau y la minh hoa v cach la chon muc tiu cua mt
ngi co cac vai tro nh v du 1 bn trn:
- D thao tuyn b s mnh
Phat trin ca nhn - ng ky hi thao
- Thm Frank tai bnh vin
- Mua ve xem hoa nhac

V chng/Cha me - D an khoa hoc cua Tim
- Xe ap cua Sarah
- Trc nghim thng s th

trng
Trng phong phat
trin san phm - Phong vn tuyn nhn vin
- Nghin cu iu tra khach
hang
- Nghin cu kt qua th
Trng phong nghim cui cung
nghin cu - X ly vn lin kt
- Giao lu vi Ken va Peter
- Kim im lai trach nhim

Trng phong phat cung vi Janie
trin nhn s
- i thm Samuels
- Bao cao cui thang

Trng phong
hanh chnh - Bao cao tng kt lng
bng
- Chun b chng trnh

ngh s
Chu tch
- PR - i thm Conklin
United Way
- Bt u k hoach cua nm
sau
Lp lch cng tac hang tun: By gi, ban co th nhn vao

k hoach tun ti vi nhng muc tiu trong u va thi gian
thc hin chung. Chng han, nu muc tiu cua ban la vit
ban thao u tin cho tuyn ngn s mnh ca nhn, ban co
th danh ra hai gi cua ngay chu nht lam iu nay. Cui
tun thng la thi gian ly tng lp k hoach cho cac
hoat ng nng cao tinh thn, bao gm ca vic lp thi gian
biu cho tun k tip. o la thi gian thch hp tnh
dng, tm ngun cam hng, nhn vao cuc sng cua
mnh di anh sang cua cac nguyn tc va gia tr.
Nu t muc tiu co sc khoe tt bng cach tp th
duc, ban cn danh mi ngay mt gi, 3 4 ngay/tun hay
moi ngay trong tun, thc hin. Co mt s muc tiu ma
ban ch co th thc hin vao nhng gi lam vic trong
ngay, hoc vao th bay, khi ban nha. Vy, ban a nhn
thy u im cua vic t chc cng vic hang tun so vi
hang ngay cha?
Sau khi nhn din cac vai tro va t ra cac muc tiu, ban
co th chuyn mi muc tiu thanh cng vic cua tng ngay
cu th trong tun, di dang u tin, hoc tt hn la mt
cuc hen cu th. Ban cung co th ra soat lai cac cuc hen
trong lch nm hoc lch thang ma ban co th a ghi t
trc va anh gia tm quan trong cua chung bng cach i
chiu vi muc tiu cua ban. Sau o, ban sp xp cac cuc
hen ma mnh quyt nh a vao lch trnh, hoc iu
chnh lai thi gian, hoc huy bo.
Ngoai vic giup ban danh u tin cho cng vic quan
trong nht, vic t chc cng vic hang tun cho cac hoat
ng thuc Phn t th hai con em lai cho ban s t do
va linh hoat x ly cac s kin ngoai d kin va co thi
gian th gian ma vn yn tm rng ban a chu ng t chc
tt tun l lam vic cua mnh nhm thc hin cac muc tiu
chu yu trong moi mt cua cuc sng.
iu chnh k hoach hang ngay: K hoach hang ngay
giup ban iu chnh mt cach thch hp vic la chon cac
hoat ng u tin cung nh th hin phan ng cua ban
trc cac s kin, cac mi quan h, cac vn khung hoang
bt ng.
Vic danh ra vai phut mi sang xem lai lch trnh lam
vic se giup ban hin thc hoa cac quyt nh a a ra
cung nh cac yu t ngoai d kin co th xut hin. goc
nhn bao quat, ban se thy c cac vai tro va muc tiu cua
mnh co c u tin mt cach t nhin, xut phat t y
thc cn bng bn trong ban hay khng.
Ban co th vn cho rng cach xp hang A, B, C hay 1, 2,
3 cua th h th ba cung cn thit cho cac hoat ng hang
ngay. Nhng se la s phn chia gia tao khi noi rng hoat
ng nay, hoat ng kia la quan trong hay khng quan
trong. Ro rang chung la mt chui lin tuc, va trong s cac
hoat ng quan trong, lai co cai quan trong hn. Trong
khun kh t chc k hoach hang tun th cach sp xp
th t u tin cua th h quan tr thi gian th ba se em
lai trt t cho trong tm cng vic hang ngay.
Nhng c gng xac nh u tin cho cac hoat ng
trc khi ban bit chung co quan h nh th nao vi tuyn
ngn s mnh ca nhn cua mnh va co n khp vi s cn
bng trong cuc sng cua ban thn hay khng la mt vic
khng hiu qua lm. Ban cung co th la chon va hoan
thanh cac hoat ng u tin ma i khi ban khng mun
hoc khng cn lam.
Tuyn ngn
Vai tro Muc tiu
s mnh
T CHC CNG VIC DAI HAN
Lch trnh
Vai tro Muc tiu K hoach
Phn cng
cng tac
T CHC CNG VIC HANG TUN
Ban co nhn thy s khac nhau gia vic lp k hoach

hang tun vi vai tro ngi quan ly cac hoat ng trong Phn
t th hai, ly nguyn tc lam trong tm, va vic lp k
hoach hang ngay vi vai tro cua mt ca nhn khng ly
nguyn tc lam trung tm khng? Ban co cam thy vic tp
trung vao cac hoat ng trong Phn t th hai tao ra s khac
bit ln cho mc thanh cng hin nay cua ban khng ?
Bng nhng trai nghim cuc sng v sc manh cua
vic t chc cac hoat ng trong Phn t th hai, ly
nguyn tc lam trung tm, va chng kin tac ng su sc
cua no trong vic chuyn bin cuc i hang trm ngi,
ti tin rng no se tao ra s khac bit mt s khac bit tch
cc ln lao cho ban. Mt khi cac muc tiu hang tun
c gn vi khun kh rng ln cua cac nguyn tc ung
n, vi tuyn ngn s mnh ca nhn, th no se cang lam
tng s thanh at.
LCH LAM VIC TUN Tun l Chu nht Th hai
Vai tro Muc tiu Nhng u

tin trong tun Nhng u tin trong ngay
16 Bao cao tng
- D thao tuyn b s mnh 1 kt lng bng
Phat trin - ng ky hi thao 2
ca nhn - Thm Frank tai bnh vin 3
- Mua ve xem hoa nhac 4

V chng/ - D an khoa hoc cua Tim 5
Cha me - Xe ap cua Sarah 6
- Trc nghim thng s Cac cuc hen/Cac cam kt

th trng 7
Trng phong - Phong vn tuyn nhn vin 8 8 1 Thi gian 8
san phm mi - Nghin cu iu tra ring t
khach hang 9 9 9
Tuyn b s mnh
- Nghin cu kt qua 10 10
Trng phong th nghim cui cung 10
nghin cu - X ly vn lin kt 11 11 11 8 Phong vn
- Giao lu vi Ken va Peter 12 tuyn tr ly
12 12
Trng phong - Kim im lai trach nhim 1 1

phat trin cung vi Janie 13
nhn s - i thm Samuels 14
2 2
3 3
- Bao cao cui thang 15
Trng phong - Bao cao tng kt
hanh chnh 4 4 3 Thm Frank
lng bng 16 tai bnh vin
5 5
- Chun b chng trnh
Chu tch ngh s 17 6 6
United Way - PR - i thm Conklin 18
- Bt u k hoach 7 7 6 Xe ap
cua nm sau 19 cua Sarah
8 8
REN GIUA BAN THN Bui ti Bui ti
Th cht
Tr tu
Tinh thn
Xa hi/Tnh cam
Th ba Th t Th nm Th sau Th bay
Nhng u tin trong ngay

2 ng ky hi thao 12 Giao lu vi 14 i thm Samuels
Ken va Peter
Cac cuc hen/Cac cam kt

8 8 8 8 8 4 Lp hoc
quan ly
9 9 7 Th nghim 911 X ly vn 9 10 Nghin cu 9 nha cua Karla
thng s lin kt kt qua th
10 10 th trng 10 10 nghim 10
cui cung
11 11 11 11 11
12 12 12 12 18 i thm 12

Conklin
1 9 Nghin cu 1 1 1 1
iu ttra KH
2 2 2 2 2
3 3 3 Kim im 3 15 Bao cao 3

13
lai trach nhim cui thang
4 4 4 cung vi Janie 4 4
5 5 5 5 5
6 5 D an khoa 6 6 17 Chng trnh 6 6

hoc cua Tim ngh s cua
7 7 7 United Way 7 7
8 8 8 9 Bt u k 8 8
hoach nm sau
Bui ti Bui ti Bui ti Bui ti Bui ti
8. THC HIN LCH CNG TAC CUA BAN
Quay tr lai phep n du v may vi tnh, theo Thoi quen

th nht, Ban la ngi lp trnh va Thoi quen th hai,
Hay vit chng trnh! th Thoi quen th ba se khuyn
ban Thc hin chng trnh. Hay thc hin lch cng
tac ma ban a lp ra, trc ht bng y ch c lp, tnh t
giac, long trung thc va s cam kt cua mnh, khng phai
i vi cac muc tiu, k hoach ngn han hay s thi thuc
nht thi ma la i vi cac nguyn tc ung n, nhng
gia tr su sc - vn em lai y ngha cho cac muc tiu, k
hoach cua chung ta.
Khi ban thc hin lch cng tac hang tun, nht nh se
co luc s kin nh cua ban gp phai th thach. S phan
ng tc th i vi cac u tin khn cp nhng khng quan
trong trong Phn t th ba hay vic d dang trn tranh vao
Phn t th t se e doa kha nng thc hin cac hoat ng
quan trong trong Phn t th hai. Luc nay, vic ly nguyn
tc lam trong tm, s t nhn thc va lng tm cua ban se
mang n cho ban s an toan, nh hng va khn ngoan
s dung y ch c lp va duy tr lp trng kin nh i
vi cng vic thc s quan trong.
Khng phai luc nao ban cung bit trc iu g la thc
s quan trong, du a t chc t m tun lam vic cua mnh.
V la ngi ly nguyn tc lam trong tm, se co luc ban
nhn thy rng cn phai xp nhng gia tr cao hn ln trn
lch cng tac hang tun. Va v la ngi ly nguyn tc lam
trong tm nn ban co th lam iu o vi s thanh than
trong long.
Con trai ti rt quan tm n vic lp k hoach cng
vic va tnh toan hiu qua. No co mt lch trnh cng vic
rt kht khao, phn b thi gian cho cac hoat ng n

tng phut, trong o bao gm: mua vai cun sach, ra xe, ca
vic ct t vi c ban gai Carol, cung nhiu th khac.
Moi th u din ra theo k hoach cho ti phn v
Carol. Hai a a hen ho thng xuyn vi nhau mt thi
gian kha lu, va cui cung, con trai ti i n kt lun la
khng nn tip tuc mi quan h na. Do trung thanh vi
tnh hiu qua cua lch trnh, no ln k hoach danh ra 15
phut goi in thoai noi chuyn vi Carol. Nhng vic
nay lam cho con be rt au bun. V vy, hn mt ting
ri, cu cu vn khng th nao dt ra c cuc noi
chuyn cng thng vi con be. Ngay ca mt cuc gp nhau
vn cha u. Tnh hnh tr nn cng thng cho ca hai a.
Qua o, co th thy rng chung ta khng th ap dung
mt cach n gian, may moc tnh hiu qua trong vic giai
quyt cac mi quan h gia con ngi vi nhau. Ti a c
gng tr nn co hiu qua trong quan h vi nhng
ngi i lp vi mnh, nhng tht bai. Ti a c gng
danh ra 10 phut trong quy thi gian quy bau cua mnh
giai quyt mu thun vi mt nhn vin, ri phat hin ra
rng iu nay ch cang lam vn ri thm ma thi.
Nhng nu khc su Thoi quen th hai vao tm tr, ban
se co c nhng gia tr cao quy hn lam ng lc thuc
y. Ban co th t cac gia tr ln trn k hoach cua mnh.
Ban co th iu chnh k hoach cho phu hp hoc linh
ng hn. Ban se khng cam thy tht bai khi khng thc
hin c k hoach hay khi buc phai thay i no.
9. U IM VT TRI CUA TH H QUAN TR
THI GIAN TH T
Mt trong nhng ly do ngi ta chng lai vic s dung

cac cng cu quan ly cua th h th ba la v chung lam mt
i s t do, thoai mai, khin ho tr nn cng nhc va thiu
linh hoat. No lam ho phu thuc vao cac k hoach bi v m
thc tnh hiu qua cua th h quan tr th ba khng phu
hp vi nguyn tc con ngi quan trong hn cng vic.
Cng cu cua th h th t tha nhn nguyn tc nay.
No cung tha nhn rng iu u tin ban cn xem xet
di goc cua tnh hiu qua chnh la ban thn ban. No
khuyn khch ban danh thi gian cho cac hoat ng nm
trong Phn t th hai, hiu va ly nguyn tc lam trong
tm trong cuc sng cua mnh, biu th ro rang cac muc
ch va gia tr ma ban cn trong vic nh hng cho cac
quyt nh hang ngay cua ban. No giup ban tao ra s cn
bng trong cuc sng, vt ln cac gii han cua k hoach
hang ngay t chc va lp lch cng tac hang tun. No
giup ban dung s t nhn thc va lng tm cua mnh
duy tr s kin nh i vi cac nguyn tc cung nh muc
ch ma ban xac nh la quan trong nht. Thay v s dung
mt ban dn ng, ban s dung mt chic la ban.
Th h t quan tr ban thn th t tin b hn th h
th ba nm kha canh quan trong.
Th nht, no ly nguyn tc lam trong tm. No khng
ch cao Phn t th hai ma con tao ra m thc trung tm
cho ban sc manh xem xet thi gian cua mnh trong
khun kh nhng iu thc s quan trong va hu ch.
Th hai, no c dn dt bi lng tm. No cho ban c
hi t chc cuc sng mt cach tt nht theo kha nng,

phu hp vi cac gia tr su sc nht cua mnh. ng thi,
no cung cho ban s t do yn tm t cac gia tr quan
trong hn ln trn k hoach cua mnh.
Th ba, no xac nh ro s mnh duy nht cua ban, bao
gm cac gia tr va muc tiu lu dai. iu o se cho ban
phng hng va muc ch hanh ng hang ngay.
Th t, no giup ban cn bng cuc sng bng cach
nhn din cac vai tro, t ra cac muc tiu va lp k hoach
cho cac hoat ng cua tng vai tro mi tun.
Th nm, no cho ban mt pham vi hoat ng ln hn
thng qua vic t chc cng vic hang tun, cung vi s
iu chnh hang ngay nu cn, tm cao hn. No giup ban
gn bo vi cac gia tr su sc nht thng qua vic xem xet
cac vai tro then cht cua ban.
Si ch xuyn sut ca nm u im nay la: tp trung chu
yu vao cac mi quan h va kt qua, sau o mi tp trung vao vn
thi gian.
10. GIAO PHO CNG VIC: GIA TNG P VA PC

Chung ta hoan thanh moi cng vic thng qua s giao
pho cho thi gian hoc cho ngi khac. Nu giao pho
cho thi gian, chung ta ngh n hiu sut. Nu giao pho
cho ngi khac, chung ta ngh n hiu qua.
Nhiu ngi t chi giao pho cng vic cho ngi
khac bi v ho cam thy khng yn tm. Nhng giao pho
cng vic mt cach hiu qua cho ngi khac la mt hanh
ng co tnh cht on by manh me nht.
Vic chuyn giao trach nhim cho nhng ngi co ky
nng va c ao tao khin ban co iu kin danh thi gian,

sc lc cho cac hoat ng khac hu ch hn. Giao pho giup
ca nhn ln t chc phat trin. J.C. Penney ngi sang lp
tp oan ban le ni ting J.C. Penney - sinh thi tng noi
rng quyt nh sang sut nht cua ng la uy quyn sau
khi nhn ra rng mnh khng con co th t lam iu o
c na. Quyt nh o a em lai s phat trin va tng
trng cua hang trm ca hang va hang ngan con ngi.
V s giao pho cn phai co ngi khac, nn o la mt
chin thng chung cua tp th se c trnh bay trong
Thoi quen th t. y, chung ta tp trung vao cac nguyn
tc quan ly ban thn, va kha nng giao pho cng vic cho
ngi khac im khac nhau chu yu gia vai tro cua
ngi quan ly va ngi san xut c lp nn ti tip cn
vn giao pho t goc ky nng quan ly ca nhn cua ban.
Mt nha san xut lam bt c iu g cn thit at
c cac kt qua mong mun, tc co c nhng qua
trng vang. Mt ngi ni tr, mt kin truc s hay mt
th ky anh may u co th c goi chung la nha san xut.
Nhng khi mt ngi ng ra lam vic vi nhiu
ngi, vi cac h thng san xut th ngi o tr thanh
mt ngi quan ly trong mi quan h tng thuc. Mt
kin truc s ng u mt nhom cac kin truc s khac la
mt ngi quan ly. Mt th ky giam sat cac nhn vin vn
phong la ngi quan ly vn phong. Ngi ni tr giao pho
vic ra chen bat cho a con cung la mt ngi quan ly.
Mt nha san xut co th u t mt gi cng sc cua
mnh va san xut ra mt n v san phm, vi gia thit
khng co s hao hut v hiu nng.
u vao u ra
NHA SAN XUT

_
Ngc lai, mt ngi quan ly co th u t mt gi
cng sc cua mnh va lam ra c 10, 50 hoc 100 n v san
phm, thng qua vic giao pho cng vic mt cach hp ly.
u vao u ra
NGI QUAN LY
Quan ly co th lam dch chuyn ang k im ta, va

cha khoa quan ly hiu qua la s giao pho. Chung ta
cung nghin cu hai loai giao pho c ban - giao pho mnh
lnh va giao pho uy quyn - trong phn di y.
11. GIAO PHO MNH LNH
Giao pho mnh lnh co ngha la Ly cai nay cho ti!,

Lam cai kia cho ti !, hoc Cho ti bit khi nao anh
xong vic nay?. Hu ht cac nha san xut u s dung m
thc giao pho mnh lnh. Ban con nh cu chuyn v
nhng cng nhn cm dao ra phat quang trong rng
khng? Ho la nhng ngi san xut. Ho xn tay ao ln va
thc hin cng vic cua mnh. Du co c giao nhim vu
giam sat hay quan ly i na, ho vn suy ngh nh mt nha

san xut. Ho khng bit cach giao pho ngi khac cam
kt at c kt qua. Nhng v tp trung vao phng phap
nn ho chu trach nhim v kt qua.
Ti a thc hin vic giao pho mnh lnh trong mt
ln cung gia nh i chi lt van. Con trai ti, la mt tay
lt van xut sc, ang lt trn mt nc nh chic xung
may ti lai keo i. Ti a chic may anh cho Sandra va bao
c y chup vai kiu anh.
Luc u, ti noi vi c y cn phai la chon chup v
s phim con lai khng nhiu. Ri ti nhn ra rng c y
khng thao chup anh. Ti bao cn phai ch cho n khi
mt tri ln chnh gia mui thuyn va khi thng be nhay
ln lan nc hay ln vong.
Nhng cang luc, ti cang thy khng an tm. Ti e rng
nu mnh khng ch dn cho c y tng ng tac trong
tng giy th se hong ht vic. Cui cung ti noi: Nay,
Sandra, khi nao anh h Bm! th em nhn nut nhe!. Vai
phut sau ti h Bm i! Bm i! nhng ngay lp tc lai
ku ln ng bm! ng bm
o ung la kiu giao pho mnh lnh, la phng phap
kim soat tng ng tac mt. Rt nhiu ngi lun lun co
kiu giao pho cng vic nh vy. Nhng cach lam o co
thc s khin ngi khac hoan thanh tt cng vic hay
khng? Ban co th giam sat hay quan ly c bao nhiu
ngi khi ban lun chm chm can thip vao tng ng
tac cua ho?
Co mt phng phap tt hn, hiu qua hn da trn
m thc cao s t nhn thc, tr tng tng, lng tm
va y ch cua ngi khac. o la Giao pho uy quyn.
12. GIAO PHO UY QUYN
Giao pho uy quyn da trn kt qua cng vic thay v

phng phap lam vic. No cho ngi khac quyn la chon
phng phap va ho t chu trach nhim v kt qua.
Phng phap nay co th mt nhiu thi gian luc ban u,
nhng o la s u t thi gian cn thit. Ban co th dch
chuyn im ta nhiu hn, va co th tng on by thng
qua vic giao pho uy quyn.
Giao pho uy quyn cn co s hiu bit ln nhau mt
cach ro rang va cam kt thc hin theo yu cu cua nm
yu t sau y:
Kt qua mong mun. Tao ra s hiu bit ro rang v
nhng vic cn hoan thanh, tp trung vao vic g ch khng
phai bng cach nao; tp trung vao kt qua ch khng phai
phng phap. Ban phai tn nhiu thi gian va co long kin
tr. Ban hay hnh dung ra cac kt qua mong mun. Ban hay
cho ngi c giao pho hnh dung va hiu ro cac ch dn
v cht lng kt qua cng vic, thi gian cn phai hoan
thanh cng vic.
nh hng. Xac nh cac thng s ma ngi c giao
pho cn thc hin. Cac thng s nay cang t cang tt,
tranh bin thanh kiu giao pho mnh lnh, nhng cn
phai co ca cac han ch cn thit. Ban khng nn ngi
c giao pho tuy tin quyt nh thi gian hoan thanh
muc tiu, v iu o se git cht kha nng chu ng va a
ngi ta tr lai tm ly cua ngi b sai vt, ging nh: Hay
cho ti bit anh cn ti lam g, ti se lam cai o. Ban cn
chn thanh va ci m noi cho ngi c giao pho bit
nhng vn co th dn n tht bai nhng khng nn noi
vi ho cn phai lam g. Hay ho hoc hoi t nhng sai lm
cua mnh va cua ngi khac. Hay ho co trach nhim v

kt qua cng vic va c lam bt c iu g cn thit trong
pham vi c uy quyn.
Cac ngun lc. Nhn din cac ngun lc, bao gm
nhn lc, tai chnh, trnh ky thut hay t chc ngi
c giao pho co th s dung nhm at c cac kt qua
mong mun.
Xac nh trach nhim. t ra cac chun mc anh
gia kt qua hoat ng va xac nh thi gian tin hanh vic
bao cao, anh gia.
Cac h qua. Ch ro iu g se xay ra, ca tt ln xu theo
kt qua anh gia. iu nay bao gm ca cac phn thng vt
cht, tinh thn, cac cng vic khac nhau va cac h qua t
nhin gn lin vi s mnh chung cua t chc.
Vai nm trc ti co mt kinh nghim thu v trong vic
giao pho cng vic cho mt cu con trai cua ti. Chung ti
ang tin hanh cuc hop gia nh, va trn tng co treo
ban tuyn ngn s mnh gia nh bao am rng k
hoach a ra phai phu hp vi nhng gia tr cua chung ti.
Tt ca thanh vin trong gia nh u co mt.
Ti dng mt chic bang en ln va chung ti vit ra
cac muc tiu nhng iu then cht chung ti se thc hin
va nhng cng vic xut phat t cac muc tiu o. Th ri
ti yu cu moi ngi t nguyn thc hin cng vic.
Ai mun ong tin th chp?. Ti hoi va nhn thy
ch co mnh ti gi tay.
Ai mun tra tin bao him? Tin n? Xe t?, va hnh
nh ch co ti la ngi c nht trong cac vic nay.
Ai mun nhn vic chm soc em be mi sinh?. Nhiu
ngi to ra quan tm, nhng ch co v ti la ngi ap ng

tiu chun nht lam vic nay.
Khi chung ti ln theo tng muc trn bang lit k cng
vic, th chng my chc thy thi gian lam vic trong tun
cua cha va me la trn 60 gi. Vi m thc o, mt s cng
vic khac c t trong mt vin canh thch hp hn.
Cu con trai 7 tui cua ti, Stephen xung phong chm
soc sn co. Trc khi ti thc s giao cng vic cho no, ti
bt u qua trnh hun luyn t m. Ti mun no hnh
dung ro trong u mt cai sn c chm soc cn thn
phai nh th nao, nn ti dn cu cu sang nha bn canh.
Nhn i con, ti noi. Con co thy sn co nha canh
mnh xanh va sach khng? o la iu chung ta mun: xanh
va sach. Gi th quay lai nhn vao sn nha mnh. Con co
thy cac mau pha trn khng? o khng phai la mau xanh.
Chung ta cn co sn co xanh va sach. By gi lam th nao
cho no xanh th tuy con. Con c t do lam cach nao la
tuy con, tr vic sn no thi. Nhng b cho con bit b se
lam th nao nu b t lam.
Vy b se lam th nao?
B se thng xuyn ti nc cho no bng voi phun
nc. Nhng con co th dung x ti, cai nao cung
c. Ch ct sao cho co moc xanh tt la c. Ro khng?
Ro a!
By gi noi v sach, con nhe. Sach co ngha la khng
dnh cac th bn khng co giy ln, dy nh, xng xu,
que cui, hay bt c cai g lam bn sn. B se noi cho con bit
chung ta nn lam g. Chung ta hay lam sach mt na cai sn
ngay by gi va xem chung khac nhau nh th nao. Th la
chung ti i ly hai tui ng giy ln va nht rac ht mt

na sn. By gi con nhn na sn nay va na sn kia. Con
co thy khac nhau khng ? y goi la sach, con bit ri ch.
Khoan a b, cu cu ku ln. Con nhn thy mt s
giy ln ng sau bui cy kia ka!
Tt. B khng y. Mt con tinh y.
By gi trc khi con quyt nh co nhn cng vic
nay hay khng, b mun noi cho con thm vai iu na.
Bi v khi con nhn lam ri, b se khng lam cho con na.
o la cng vic cua con. y goi la s uy quyn. S uy
quyn co ngha la giao vic vi s tin cy. B tin con hoan
thanh c cng vic nay. By gi ai se la ch huy cua con?
B ch con ai?
Khng, khng phai b. Con la ch huy. Con ch huy
ban thn con. Con co mun luc nao b me cung can thip
vao cng vic cua con khng?
Khng a.
B me cung khng mun nh vy. i khi iu o lam
chung ta kho chu, phai khng con? Vy th con la ch huy
cua chnh mnh. By gi, con oan ai la ngi giup con.
Ai a?
B. Con ch huy b.
Con y a?
ung vy. Nhng thi gian cua b rt co han. i khi
b lai i vng. Nhng luc nao b co mt, con cn b giup
g th c noi. B se lam nhng g con mun.
ng y.
Gi th con oan ai se anh gia con?

Ai h b?
Con t anh gia ly.
Con y a?
ung vy. Mi tun 2 ln, hai b con mnh se i vong
quanh sn, va con se ch cho b xem con a lam nh th
nao. Va con t anh gia ra sao?
Xanh va sach!
ung!
Ti hun luyn cu cu bng nhng li noi o trong hai
tun trc khi ti cam thy no sn sang vi cng vic. Cui
cung th ngay trong ai a n.
y co phai la giao keo khng con?
ung la giao keo.
Cng vic la g?
Xanh va sach.
Xanh la th nao?
Cu cu nhn vao sn nha cua chung ti, nay bt u
trng kha hn. Ri ch sang sn nha bn canh o la mau
xanh cua co.
Th con sach la g?
Khng co rac ri.
Ai la ch huy?
Con.
Ai la ngi phu giup?
B, khi nao b ri
Ai la ngi anh gia?
Con. Hai ln mt tun hai b con se i vong quanh va
con se ch cho b thy tnh hnh th nao.
Va chung ta mun co iu g?
Xanh va sach.
Vao luc o, ti khng noi g n vic thng cng.
Nhng ti se khng ngn ngai co phn thng cho mt
vic uy quyn nh vy.
Mt hai tun l vi muc tiu xanh va sach, ti ngh cu
cu a sn sang
Hm o la ngay th bay. Cu cu khng lam g ca. Chu
nht cung khng lam g. Th hai vn khng lam g. Khi
ti lai xe ra khoi nha i lam vao ngay th ba, ti nhn
thy sn co vang va tr trui trong anh nng thang bay
ang ln cao. Chc no se lam vao ngay hm nay!. Ti t
nhu ri t ly giai: Chung ti mi thoa thun vao ngay th
bay, ngay chu nht no con danh thi gian cho nhiu vic
khac. Nhng con ngay th hai? Va hm nay la ngay th
ba Chc chn cu cu phai lam hm nay. y la thi gian
ngh he. No con lam g khac na ch?
Ca ngay hm o, ti nong long tr v nha xem iu
g a xay ra. Khi v n trc sn, ti nhn thy canh tng
y nh luc sang. Con cu con trai cua ti th ang chi
cng vin pha bn kia con ng.
y la iu khng th chp nhn c. Ti cam thy
tht vong va v mng v hanh ng cua con trai sau hai
tun c ti hun luyn, va ti cung a nghe nhng li
ha hen cua no. Chung ti a bo nhiu cng sc, tin bac

va rt t hao vi cai sn co, vy ma gi no ang tr nn kh
heo trong khi co trong sn nha lang ging a c ct ta
trng rt ep
Ti a sn sang quay tr lai kiu giao pho mnh lnh.
Nay, hay lai y va i nht rac ngay by gi, nu khng th liu
hn! Ti ngh ti co th co c qua trng vang theo cach
o. Nhng con con ngng th sao? iu g a xay ra i
vi s cam kt trong long cua con trai ti?
Ti c n nu ci gia tao va goi vi sang bn kia ng,
Nay, con trai, cng vic th nao?.
Tt, b a, cu cu tra li.
Sn co th nao ri?. Khi noi ra cu nay, ti bit mnh
a pha v thoa thun. y khng phai la cach chung ti
thoa thun v trach nhim. o khng phai la iu a thoa
thun.
Ti cn mi va ch sau ba cm ti. Ri ti noi, Con
a, chung ta hay lam nh a thoa thun. Chung ta hay cung
nhau i vong quanh sn va con ch cho b cng vic c
uy quyn cua con nh th nao?.
Khi chung ti bt u ra khoi ca, cm cu cu run ln,
nc mt tun trao. n khi chung ti n gia sn th con
trai ti a khoc thut tht.
No kho qua, b a!
Cai g kho? Ti ngh thm. Con co lam cai g u! Nhng
ti bit ung la kho tht t quan ly ban thn, t giam sat.
Do o ti noi: Con cn b giup g nao?.
Liu b co giup khng?. Cu cu khut kht.
Thoa thun cua chung ta th nao?

B noi se giup con khi nao b ranh.
B ranh ma.
Th la cu cu chay vao nha va tr ra vi hai chic tui,
a ti mt chic. B giup con nht cai ng o c
khng?, no ch vao ng rac t ba n ngoai tri hm th
bay. No lam con mun nn!.
Va ti a lam. Ti lam ung cai iu con trai ti yu
cu. Va o cung chnh la luc no ky vao thoa thun trong
long mnh. Cng vic don sn by gi mi chnh la cua no,
a c uy quyn.
Cu cu ch nh ti giup thm 2 hoc 3 ln na trong
sut mua he. No t chm soc sn nha, gi cho sn ngay
cang xanh va sach, thm ch hn ca khi ti lam. Cu cu con
nhc nh cac anh ch cua mnh ng vt vung vai cac giy
goi keo cao su ra sn co.
S tin cy la hnh thc cao nht cua ng c thuc y
con ngi. No lam xut hin nhng kha nng tt nht
trong mi ngi, nhng cung oi hoi phai co thi gian,
long kin tr va cn phai hun luyn, phat trin con ngi
tng xng vi mc tin cy.
Ti tin rng nu vic giao pho uy quyn c thc hin
ung n th ca hai bn se co li, se lam c nhiu vic hn
vi thi gian t hn. iu nay oi hoi mt nng lc quan ly
tt ch khng ch la san xut hiu qua. Vn chnh y
nm tnh hiu qua ch khng phai cac kt qua.
Chc chn ban co th don phong sach hn, nhanh hn
so vi con ban, nhng muc ch la ban mun con ban t
lam ly vic o. iu o oi hoi thi gian hun luyn va
phat trin kha nng cua con ban, nhng lai tit kim cho
ban nhiu thi gian v sau. Vic nay t ra mt m thc
hoan toan mi v s uy quyn va thc s lam thay i ban
cht cua mi quan h. Ngi quan ly tr thanh ngi chu
cua chnh mnh, chu s chi phi cua lng tm bao gm
cac cam kt at c nhng kt qua mong mun.
Nhng ng thi, no cung giai phong nng lc sang tao
ban co th lam bt ky iu g cn thit, phu hp vi cac
nguyn tc ung n, at c kt qua o.
Cac nguyn tc lin quan n vic giao pho uy quyn la
ung n va co th c ap dung cho bt c ai, trong bt c
hoan canh nao. i vi ngi cha trng thanh, ban se
nu ra t ky vong nhng lai phai co nhiu ch dn hn. Cn
tin hanh kim tra trach nhim thng xuyn va cng
nhn ngay kt qua at c. i vi ngi a trng
thanh, ban t ra nhng ky vong co nhiu thach thc hn,
t phai nh hng va t kim tra trach nhim hn.
S uy quyn ung n co th la du hiu tt nht cua
quan ly hiu qua, n gian la v no la iu rt c ban cho ca
s phat trin cua ca nhn va t chc.
13. M THC V PHN T TH HAI
Cha khoa quan ly hiu qua ban thn, hay quan ly

ngi khac thng qua uy quyn, khng phai la ky thut
hoc cng cu nao khac, cung khng phai n t bn ngoai.
o la nhn t ni tai nm trong m thc Phn t th hai.
No se giup ban co kha nng nhn qua lng knh quan trong
ch khng phai la khn cp.
Khi ban co c m thc Phn t th hai, no se lam
tng kha nng t chc va thc hin cng vic hang tun
xoay quanh nhng u tin quan trong nht, cung nh lam

tng kha nng ng bin cua ban. Ban se khng con b phu
thuc vao ai hay vic g khac trong vic quan ly hiu qua
cuc sng cua mnh.
ang chu y la nhng ngi co 7 Thoi quen u la
nhng ngi thuc v Phn t th hai. Quan tm n
nhng iu quan trong c ban va thc hin no mt cach
u n se lam cho cuc sng cua ban co nhiu bin
chuyn ln lao theo chiu hng tch cc.
GI Y AP DUNG:
1. Nhn din mt vai hoat ng thuc Phn t th hai

ma ban a bo qua trong cuc sng cua mnh. Hay
vit ra va cam kt thc hin.
2. Ve mt ma trn quan tr thi gian va c gng d tnh
phn trm thi gian ban danh cho tng Phn t.
Trong ba ngay u thc hin, ban hay ghi lai thi
gian cu th va ri cho bit d tnh cua ban chnh xac
n u? Ban co thoa man vi cach s dung thi gian
cua mnh khng? Ban cn thay i nhng im nao?
3. Lp mt danh muc cac trach nhim ban co th uy
quyn va nhng ngi ban co th giao vic, hay hun
luyn co th uy quyn. Xac nh xem cn phai co
iu kin g bt u qua trnh uy quyn hay hun
luyn.
4. T chc cng vic cho tun ti. Bt u bng cach
vit ra vai tro va muc tiu hang tun cua ban, sau o
bin thanh k hoach hanh ng cu th. Vao cui
tun, anh gia lai k hoach a c hoan thanh. No
co tac ng nh th nao trong vic thm nhp nhng
gia tr su sc vao cuc sng hang ngay cua ban?
anh gia mc trung thanh cua ban i vi cac gia
tr va muc ch.
5. T cam kt t chc cng vic trn c s hang tun va
b tr thi gian thc hin.
6. ng dung cng cu lp k hoach cua Th h th t.
CHNG BA
THANH TCH
TP TH
Tng thuc
Lng nghe va
n
t h
ng tm
thu hiu
hip lc
b a n
ln nhau
i ua
5 THANH TCH 6
en g
TP TH
7 R
T duy
cung thng
4
c lp
u tin
3 cho iu
quan trong nht
THANH TCH 2
1 CA NHN
Bt u
Lun t muc tiu
chu ng a c xac nh
Phu thuc
Nhng m thc cua s
tng thuc
Khng co tnh ban nu khng co long tin,
khng co long tin nu khng co s trung thc.
- Samuel Johnson
rc khi chuyn sang phn noi v Thanh tch tp

T th, chung ta cn nh lai rng s tng thuc hiu
qua ch co th c xy dng trn c s c lp thc s;
Thanh tch ca nhn lun i trc Thanh tch tp th.
Khi nhn lai va khao sat a hnh xac nh xem ang
u trong mi lin h vi ni se ti, chung ta thy ro rng:
khng th n c ni ang ng ma khng i theo con
ng a i. Khng co con ng tt nao cung nh khng
con cach nao khac. Khng co cach nao nhay du vao a
hnh chung ta ang co mt v no a b che phu bi tht bai
cua mt s ngi. Ho a c gng nhay vao xy dng cac
mi quan h hu hiu ma khng co s chn chn, sc
manh cua tnh cach duy tr cac mi quan h o.
Nhng ban khng nn lam nh vy. Ban cn phai co
mt con ng hn hoi. Ban khng th thanh cng vi
ngi khac nu cha tra gia cho s thanh cng i vi ban
thn mnh.
Vai nm trc, ti d mt cuc hi thao vung duyn

hai bang Oregon. Mt ngi an ng n bn ti va noi:
ng co bit khng, Stephen, ti thc s khng thy thch
thu lm vi cuc hi thao nay.
ng hay nhn moi ngi y, ng y tip tuc, Va
hay ngm b bin xinh ep cung tt ca nhng g ang din
ra ma xem. Qua thu v phai khng? Vy ma tt ca nhng g
ti co th lam la ngi y va lo lng khng bit phai tra li
ra sao trc nhng li tra hoi qua in thoai cua v ti.
Trong khi ti con ang bn khon khng hiu chuyn
g a xay ra vi ngi an ng nay th ng ta tip tuc: Mi
khi ti i xa la c y goi in nh th canh sat hoi cung vy.
Nao la Anh n sang u? n vi ai? Anh co d hop ca
bui sang khng? Khi nao th ngh tra? Anh a ngh tra
u? Bui ti anh i u? Chi g? Em nghe co ting phu
n, anh ang i cung ai vy?... Va iu c y thc s mun
bit, nhng khng bao gi mun noi ra, la c y co th hoi
ai xac minh nhng g ti a noi vi c y. C y lam tnh
lam ti ti u moi th mi khi ti i xa. Ti thc s khng
con hng thu g na.
ng ta co ve rt kh s. Chung ti noi chuyn mt luc
va ng y a ra mt cu bnh lun rt ang chu y: Ti
oan la c y bit ro nn hoi cai g?. ng y ngp ngng,
hi lung tung: Cung chnh t mt cuc hi thao nh th
nay, ti a gp c y. Luc o, ti a co v.
Ti suy ngh v y t cua cu noi o ri hoi: Hnh nh
anh la ngi thch s dung cac giai phap nhanh?.
Y ng mun noi g?, ng y hoi.
A, ai loai la anh mun co th dung cai tuc-n-vt
m hp so v anh ra ri ln dy thn kinh iu chnh lai thai

cua c y mt cach nhanh chong, co phai vy khng?
Tt nhin ri, ti mun c y thay i, ng ta giai
thch, Ti khng cho rng c y ung khi c tra hoi ti
nh vy.
ng ban a, ti noi, Ch noi sung th ng khng th
nao thoat ra khoi vn ma ng t dn thn vao.
y, chung ta ang phai i mt vi vn thay i
m thc rt trit , rt c ban. Ban co th lam trn tru cac
mi giao tip xa hi bng nhng ky thut va ky nng ring,
nhng trong qua trnh o, ban co th bo mt nn tang tnh
cach quan trong. Ban khng th co thanh tch hao. y la
mt nguyn tc theo trnh t: Thanh tch ca nhn i trc
Thanh tch tp th. S t chu va y thc t giac la nn tang
cua cac mi quan h tt ep vi ngi khac.
Mt s ngi noi rng ban phai yu quy ban thn mnh
trc khi ban co th yu quy ngi khac. Ti ngh rng y
tng o co ly, nhng nu ban khng bit ro ban thn, nu
ban khng lam chu c ban thn th se rt kho yu quy
chnh mnh, tr mt s trng hp, nhng ch mang tnh
nht thi, hi ht.
Long t trong ch co khi ban kim soat c ban thn,
khi ban c lp thc s. o chnh la tiu im cua cac Thoi
quen 1, 2 va 3. c lp la mt thanh qua. Tng thuc la
mt la chon ma ch nhng ngi co tnh c lp mi co.
Nu khng thc s ren luyn tnh c lp th moi c gng
phat trin ky nng xy dng mi quan h vi con ngi cua
chung ta cung ch la v ch. Chung ta co th c lam iu o,
thm ch con at c chut t thanh cng trong iu kin
thun li, nhng khi gp kho khn chc chn se co
chung ta se khng co c s tip tuc duy tr mi quan h.

Yu t quan trong nht chung ta a vao cac mi quan
h khng phai la li noi hay hanh ng ma chnh la con
ngi chung ta. Nu nhng li noi va hanh ng xut phat
t cac ky nng giao tip (ao c nhn cach) ch khng
phai t ban cht chung ta (ao c tnh cach) th nhng
ngi khac se nhn thy ngay s gia tao o. Chung ta se
khng th tao ra va duy tr c nn tang cn thit co
mi quan h tng thuc hiu qua.
Nhng ky thut va ky nng thc s tao ra s khac bit
trong giao tip xut phat gn nh rt t nhin t mt tnh
cach c lp. Do o, ni bt u xy dng moi mi quan h
la bn trong con ngi chung ta, bn trong Vong tron Anh
hng va tnh cach chung ta. Khi chung ta tr nn c lp,
tc lun chu ng, ly cac nguyn tc ung n lam trong
tm, ly gia tr lam ng lc thuc y, co kha nng t chc,
thc hin cac u tin trong cuc sng mt cach trung thc,
th chung ta co th la chon sng tng thuc. Ngha la
chung ta co kha nng xy dng cac mi quan h phong
phu, lu bn va hu ch vi nhng ngi xung quanh.
Nhn v pha trc, chung ta thy mnh ang bc vao
mt khng gian hoan toan mi me. S tng thuc m ra
mt th gii cua nhng kha nng hp tac su sc, a dang
va y y ngha; mt th gii trong o nng sut lao ng
khng ngng tng ln; mt th gii cho s cng hin, ong
gop, hoc tp va trng thanh cua chung ta. Nhng cung
chnh ni o, chung ta cam thy au kh nhiu nht, tht
vong ch nht va tr ngai khc nghit nht trn con
ng mu cu hanh phuc va thanh cng. Va chung ta bit
ro nhng bt li o v chung co tnh cht cp tnh.
Ngc lai, vi nhng bt li co tnh kinh nin, chung ta

tr nn quen thuc vi no va bit cach chung sng cung
no. Chung ta thng sng ht nm nay sang nm khac vi
s bt li do thiu tm nhn, thiu s lanh ao hay quan ly
trong cuc sng ca nhn. Chung ta cam thy bc bi va
kho chu mt cach m h, va thnh thoang lai tm cach
giam thiu, ch t la trong giy lat.
Nhng khi gp rc ri trong quan h giao tip vi
ngi khac, chung ta tr nn rt canh giac vi nhng bt li
cp tnh chung thng rt cng thng va ta mun tng
kh chung ngay lp tc. o chnh la luc ta tm cach iu tr
cac triu chng o bng giai phap cp tc, bng cac ky
thut cua ao c nhn cach. Chung ta khng hiu rng
triu chng cp tnh la s bung phat cua cn bnh man
tnh vn con trm trong hn. Va nu khng chm dt vic
iu tr triu chng tin hanh cha tr tn gc cn bnh
th nhng n lc cua chung ta ch thm phan tac dung.
Tr lai vn ang ban lun s giao tip hiu qua vi
ngi khac chung ta hay quay tr lai nh ngha trc y
v thanh at. Chung ta noi thanh at la s cn bng P/PC,
o la mt khai nim c ban rut ra t cu chuyn v con
ngng va nhng qua trng vang.
Trong mt tnh hung co s tng thuc, nhng qua
trng vang la kt qua cua mt s hp lc tuyt vi, c
tao ra do giao tip ci m va tng tac tch cc vi nhng
ngi xung quanh. co c nhng qua trng vang o
mt cach u n, chung ta phai chm soc con ngng.
Chung ta cn phai tao ra va quan tm n cac mi quan h
bin nhng kt qua mong mun tr thanh hin thc.
Do o, trc khi i vao cac Thoi quen 4, 5 va 6, ti
mun gii thiu mt phep n du - ma ti ngh la rt thc t

trong vic m ta cac mi quan h va nh ngha s cn bng
P/PC - trong mt thc tai tng thuc.
1. TAI KHOAN TNH CAM
Chung ta u bit tai khoan ngn hang la g. Chung ta

gi tin vao tai khoan o va lp mt khoan d tr ma
chung ta co th rut ra khi cn. Tai khoan tnh cam la mt
phep n du m ta mc tin cy c xy dng trong mt
mi quan h. o la cam giac an toan cua ban i vi ngi
khac. Nu ti ky gi vao tai khoan tnh cam cua ban bng
s nha nhn, tt bung, chn thanh va gi cac cam kt vi
ban, th ti a thit lp c mt khoan d tr. S tin cy
cua ban danh cho ti se cao hn, va khi cn, ti co th nh
n s tin cy o.
Chng han, ti gy ra mt sai lm nao o vi ban, khin
ban b tn thng, th khoan d tr tnh cam co c t s
tin cy se bu p cho sai lm o. Co th thai va cach c
x cua ti khng c kheo leo nhng ban vn hiu c
thng ip ti mun chuyn tai. Ban se khng bt be hay
vach la tm su. Tai khoan long tin c tch luy cang
nhiu th s giao tip din ra cang d dang, nhanh chong va
hiu qua.
Nhng nu ti thng xuyn c x khng phai vi
ban, thiu tn trong hay co hanh ng xem thng ban,
thm ch phan bi long tin, e doa, hay tr thanh ganh
nng cho ban, th cui cung, tai khoan tnh cam cua ti se
b thu chi (chi qua s d trn tai khoan). Long tin se giam
nghim trong. Khi o, liu ti con co chut hy vong nao vao
long khoan dung cua ban na khng?
Chc chn la khng. Luc o, ti se nh ang i trn

mt bai mn. Ti phai rt thn trong mi khi nh noi bt
c iu g. Ti phai cn nhc tng cu ch. Ti nh sng
trong mt mi trng cng thng, y canh giac. Ti phai
bit cach t bao v bng nhng thu oan. Nhng iu nay
xut hin y ry trong cac t chc, trong nhom lam vic,
va ca trong cuc sng hn nhn.
Nu tai khoan long tin khng c b sung thng
xuyn th mi quan h ban u du tt ep n u cung se
b xoi mon. Trong hn nhn, mi quan h v chng hanh
phuc, ng cam, phong phu va t nguyn se nhanh chong
bin thanh mt s thoa hip. Hai ngi tuy sng chung
nha nhng mi ngi mt coi, ho cn rng chu ng
nhau va khng can thip vao cuc sng cua ngi kia. Mi
quan h co th tr nn ti t n mc dn n cac cuc u
khu cng thng. Quan h o co th kt thuc bng mt
cuc chin tranh lanh tai nha, va cung co th bng mt
cuc chin cng khai tai toa, ni ngi ta khng ngt k ra
v s ti li cua ngi tng u p tay gi vi mnh.
ang bun la iu nay lai xay ra i vi mi quan h
thn mt, phong phu, hanh phuc va co tnh xy dng nht
co th co gia hai con ngi trn trai t: quan h hn
nhn. Ngon hai ng P/PC vn con o; vic lao u vao no
hay ly no lam anh sang ch ng la tuy thuc s la chon
cua mi chung ta.
Nhng mi quan h lu dai nh quan h hn nhn
oi hoi s ky gi tai khoan tnh cam khng ngng. Trong
cac mi quan h thng xuyn vi ngi khac cung vy.
Do nhng ky vong khng ngng tng ln nn nhng
khoan tnh cam a ky gi vao tai khoan t trc se dn dn
mai mt.
Thnh thoang, trong quan h giao tip hang ngay cua

ban, nhng khoan tnh cam lai t ng c rut ra khoi tai
khoan ma ban khng bit. iu nay c bit ung i vi
cac tre v thanh nin trong gia nh. Gia s ban thng
xuyn giao tip vi con mnh theo kiu nh: Don phong
cho sach i!, Cai khuy ao vao!, Tt ai i!, ng qun
rac nhe! th khng bao lu, cac khoan tnh cam rut ra
se vt qua cac khoan tnh cam gi vao.
Gia s cu con trai cua ban a n luc cn co nhng
quyt nh quan trong anh hng n ca cuc i. Nhng
do mc tin cy ln nhau rt thp va qua trnh giao tip b
khep kn, thiu thn mt, cu ta khng mun hoc khng
dam nh n li khuyn cua ban. Trong trng hp tai
khoan tnh cam cua ban a b thu chi, co le con trai ban se
t mnh a ra cac quyt nh mt cach nng can, trong khi
ban co u khn ngoan va hiu bit giup con mnh.
iu nay co th dn n nhiu hu qua tiu cc lu dai.
Ban cn co mt s cn bng tch cc x ly nhng vn
t nh nay. Nhng ban phai lam g?
iu g se xay ra nu ban bt u co thm khoan gi
vao tai khoan tnh cam cua mi quan h nay? Khi co nhng
c hi biu th tnh yu va s quan tm vi con ban - hay
tn dung chung! Khoan tnh cam gi vao quan trong nht
ma ban co th tao ra la lng nghe ma khng phan xet hay
thuyt giao. Ban ch lng nghe va c gng thu hiu. Hay
lam cho con trai ban cam thy c ban quan tm, c
ban nhn nhn nh mt ngi ln.
Luc u, co th thng be cha phan ng ngay, thm ch
con nghi ng: Khng bit b mun g y? Ln nay, me lai
nh rn e mnh cai g na?. Khi nhng khoan tnh cam
c rot lin tuc vao tai khoan mt cach chn thanh, no se

lam cho s d tai khoan tng ln. Va khoan thu chi, nu
co, se c rut nho lai.
Cn nh rng giai phap cha chay cp tc trong
trng hp nay ch la ao tng. Xy dng va khi phuc lai
cac mi quan h oi hoi phai co thi gian. Nu ban tr nn
thiu kin nhn trc thai nh bt cn, hoc bt hiu
cua con trai, ban co th se b rut i mt khoan ln trong tai
khoan tnh cam, va moi n lc cua ban coi nh hong. B
me a lam tt ca v con, hy sinh cho con, th ma con lai to
ra bt hiu nh vy sao ? B me a c gng i x tt vi
con, th ma con c x nh vy a. Tht khng tin ni.
Kho ma gi c kin nhn. V vy, chung ta cn phai
co ban lnh lun chu ng, tp trung vao Vong tron Anh
hng, nui dng nhng iu ang phat trin ma khng
phai nh hoa xem r. Nhng qua tht y khng co
ch cho giai phap cp tc hay t chay giai oan. Vic xy
dng va khi phuc cac mi quan h oi hoi phai u t lu
dai v thi gian va cng sc.
2. SAU KHOAN KY GI CHU YU
Ti xin man phep a ra sau khoan ky gi xy dng

mt tai khoan tnh cam, cu th nh sau.
Hiu ro tng ca nhn
Thc s hiu ro ngi khac co le la khoan ky gi quan
trong nht trong tai khoan tnh cam cua ban, no la cha
khoa quyt nh cac khoan gi khac. Ban se khng th
hiu c iu g tao ra khoan ky gi cho mt ngi n
khi ban hiu ro ngi o. Mt cuc dao chi han huyn,
i n kem cung nhau, cung nhau lam mt cng vic co
th la khoan ky gi vao tai khoan tnh cam cua ban, nhng

ngi khac th khng ngh nh vy. Thm ch, nhng iu
o con b coi la mt khoan chi trn tai khoan tnh cam cua
mt s ngi, nu no khng co quan h g n li ch hay
nhu cu cua ho.
S mnh cua ngi nay co th ch la chuyn vt i vi
ngi khac. ky gi tai khoan tnh cam vao ngi khac,
iu ban thc hin phai quan trong vi ca hai bn. Chung
ta th cung xem xet v du sau. Khi ban ang lam vic, a
con trai sau tui cua ban chay ti hoi mt cu, ma vi no la
vn quan trong, trong khi vi ban th rt vun vt. Trong
trng hp nay, vic ky gi va nhn tai khoan tnh cam
khng c thc hin vi ca hai bn. Ban cn phai co Thoi
quen th hai cng nhn gia tr cua ngi khac va Thoi
quen th ba lp k hoach u tin cho vn cua ngi
o. Bng cach chp nhn gia tr ma con ban t ra, ban th
hin c s chia se cua mnh va iu o se tao ra mt
khoan tnh cam ln ky gi vao tai khoan.
Mt ngi ban cua ti co cu con trai rt m bong
chay, nhng anh y lai chng quan tm g n mn th
thao o ca. Nhng ri, mt mua he no, anh y a dn con
trai i xem tt ca cac trn u bong chay cua cac i ni
ting. Chuyn i keo dai hn sau tun l va tiu tn kha
nhiu tin, nhng no a tr thanh mt trai nghim gn bo
su sc mi quan h cha con cua ho.
Khi tr v, co ngi hoi anh ban ti: Anh thch bong
chay n th sao?.
Khng, anh y tra li, nhng ti rt yu quy con
trai ti.
Mt ngi ban khac cua ti lai co mi quan h cha con
khng my tt ep vi cu con trai v thanh nin cua mnh.

Toan b cuc sng cua v giao s nay gn lin vi s nghip
nghin cu, va ng y cam thy cu con trai cua mnh ang
hoang ph cuc i khi ch bit lao ng chn tay thay v
lao ng tr oc. Do vy, ng y hu nh luc nao cung gy
can tr cho con mnh. n mt ngay, ng ta nhn ra sai
lm cua mnh va rt hi hn. ng c gng tao ra nhiu
khoan ky gi vao tai khoan tnh cam cua con mnh nhng
khng co kt qua. Vi cu con trai, tt ca nhng biu hin
o cua cha u la hnh thc mi cua s bac bo, so sanh va
phan xet. Ca hai nhanh chong b can tai khoan tnh cam.
Mi quan h cha con tr nn ti t hn, va no a lam tan
v trai tim ngi cha.
Mt hm, ti chia se vi ng v nguyn tc lam th nao
nhng iu quan trong cua ngi khac cung tr nn
quan trong i vi mnh va ngc lai. ng y tip thu su
sc y kin cua ti. Sau o, ng ngh cu con trai cung lam
mt m hnh Van Ly Trng Thanh trong khu vn nha
ho, hn mt nm ri d an cua ho mi hoan thanh.
Va trong mt nm ri o, qua trnh lam vic cung cha
a giup cu con trai dn dn nui dng y ch phat huy sc
sang tao, kha nng tnh toan tc phat trin tr tu. Nhng
li ch tht s ma cha con ho co c chnh la ngun sc
manh va nim hanh phuc n t s tin cy ln nhau.
Chung ta thng co xu hng xem nhng g mnh co
cung la nhng th ma ngi khac mun co va cn co. Chung
ta hay ap t ngi khac phai hanh ng theo y mun cua
mnh. Chung ta ly giai rng tai khoan tnh cam co c la do
nhu cu va y mun cua chung ta. Nu moi n lc cua ban
thn khng c on nhn th chung ta thng coi o la s
t chi va sn sang bo b nhng g a c gng xy dng.
Nguyn tc vang cho rng: Hay c x vi ngi khac

theo cach ban mun ho c x vi mnh ngha la hay lam
cho ngi khac nhng iu ma ban mun ho lam cho
mnh. Tuy nhin, nguyn tc trn con co mt y ngha khac,
su sc hn: hay hiu ro ngi khac nh ban mun ho hiu
ro ban, va i x vi ho thng qua s hiu bit o.
Quan tm n nhng iu nho nht
Trong mi quan h gia con ngi vi nhau, nhng
iu co ve nh nho nht lai la nhng cai ln. Nhng c ch,
cach th hin, ng x du rt nho i vi ngi nay lai anh
hng rt ln n tai khoan tnh cam cua ho trong long
ngi khac. Ch cn mt anh nhn thiu thin cam, mt s
quan tm khng ung mc, mt li noi v tnh cung rut
i mt khoan chi rt ln trong tai khoan y.
Ti nh lai mt ky ngh vi hai a con trai nhiu nm
trc y. Sau khi cung nhau trai qua mt ngay vui chi da
ngoai, i xem th duc dung cu, cac trn u vt, n hot-dog,
chung ti ru nhau i xem phim. Gia bui chiu phim,
Sean, luc o mi bn tui, ln ra ngu trn gh. Anh trai cua
no, Stephen, sau tui, con thc va cung ti xem ht b
phim. Khi xem xong, ti m Sean ra xe -t va t no vao
gh sau. Bui ti hm o tri rt lanh nn ti ci ao khoac
ra choang ln ngi thng be.
Khi v n nha, ti vi vang b Sean vao phong ngu.
Sau khi Stephen thay ngu va anh rng, ti nm canh no
noi chuyn v chuyn i chi.
Chuyn i chi th nao Stephen?
Da, tt, thng be tra li.
Con co thch khng?
Da, co.
Con thch g nht?
Con khng bit. Chc la u vt.
Co ve nh thng be khng mun noi g thm. Ti bn
khon khng hiu tai sao Stephen lai khng ci m hn.
Bnh thng, no rt si ni mi khi i chi v. Nhng ln
nay, no im lng sut quang ng v. Ti hi tht vong, va
cam thy co g o khng n.
Stephen nm quay mt v tng. Ti ngac nhin
khng ro v sao. Nhm ngi ln, ti thy nc mt ang
trao ra khoe mt thng be.
Co vic g khng n vy con?
No quay mt lai, nc mt chay ran rua, mu mao: B,
nu con b lanh, b co ci ao khoac cho con khng?.
Trong toan b s kin din ra vao bui ti c bit o,
iu quan trong nht i vi Stephen lai la c ch chm soc
nho nht mt biu th yu thng nht thi cua ti
danh cho Sean, em trai no.
S kin o la mt bai hoc su sc i vi ban thn ti
cho n tn by gi. Con ngi ta vn rt mm yu va d
tui thn, du co c che y bng ve b ngoai cng rn va
nhn tm nht. Co th tui tac va kinh nghim sng tao ra
nhiu s khac bit, nhng tu trung, trong su thm tm
hn mi ngi vn n cha nhng tnh cam mm yu.
Gi cam kt
Gi li ha hay lam ung cam kt la ky gi mt khoan
ln vao tai khoan tnh cam cua ban, ngc lai se b mt i
mt khoan ln. Tai khoan tnh cam cua ban vi hay y
u do cach c x cua chnh ban. Va trong thc t, khng

co khoan chi nao ln hn khoan chi khng thc hin
li ha quan trong i vi mt ngi. Mt ln ban tht
ha, ngi ta se kho tin ban nhng ln tip theo. Ngi
ta thng xy dng nim hy vong t nhng li ha, c
bit la khi chung co lin quan n sinh k cua ho.
La bc lam cha lam me, ti lun c gng khng bao gi
a ra li ha khng co tnh kha thi. Vi nhng cn nhc
rt thn trong, ti c gng tnh toan ht moi kha nng bt
ng co th khin ti khng gi c li ha cua mnh.
Tt nhin, nhng iu bt ng vn c xay ra va ti vn
c thc hin, hoc giai thch tnh hnh mt cach cn ke vi
nhng ngi co lin quan va mong c ho thng cam.
i vi con cai, nu ren luyn c thoi quen lun gi
ung li ha, ban se bc c chic cu long tin ni lin s
thng hiu gia ban va bon tre. Khi con ban mun lam mt
iu g o trai y ban, ban co th noi cho chung bit hu qua
cua vic lam o thng qua kinh nghim ban co, chng han
nh : Con a, nu con lam iu o, b tin rng hu qua se
la.... Mt khi con ban a co long tin ni ban, vao li ha
cua ban, no se nghe theo li ban khuyn day.
Lam ro cac ky vong
Hay th tng tng nhng kho khn ban co th gp
phai nu ban va sp co nhng nhn nh khac nhau v vic
ai la ngi co trach nhim xy dng ban m ta chi tit cng
vic cua ban.
Khi nao ti co c ban m ta chi tit cng vic cua
ti ?, ban co th hoi.
Ti ang ch anh a cho ti ban xut chung ta
thao lun. Sp cua ban tra li.
Ti ngh rng vic xac nh cng vic cu th ti phai

lam la do anh t ra.
o khng phai la vic cua ti. Anh khng nh sao ?
Ngay t u, ti a noi rng lam vic th nao phn ln la do
anh quyt nh.
Ti c ngh rng y anh noi cht lng cng vic la do
ti. Nhng ti thc s khng bit cng vic cua ti la g.
S khng ro rang cua ky vong i vi cac muc tiu cn
thc hin se co hai n quan h giao tip va s tin cy.
Ti a lam ung nhng g anh yu cu va y la ban
bao cao.
Ti khng cn ban bao cao. Muc tiu la giai quyt
c vn khng phai la phn tch va bao cao lai
nhng iu o.
Ti tng rng muc tiu la nu ra cach giai quyt vn
chung ta co th giao cho ngi khac thc hin.
Co bit bao nhiu ln chung ta a nghe thy nhng
cuc i thoai nh th nay?
Anh a noi
Khng, anh sai ri. Ti a noi th nay
Anh khng noi nh vy, anh cha bao gi noi rng ti
phai
, khng phai vy, ti a noi ro rang
Anh cha bao gi nhc n
Nhng o la thoa thun cua chung ta
Hu ht vng mc phat sinh trong cac mi quan h
u do xung t hay nhng ky vong m h xung quanh vai

tro va muc tiu. Du nguyn nhn co xut phat t thai va
cach c x cua bn nao th chung ta vn co th tin chc
rng ky vong m h se dn n hiu lm, tht vong va mt
long tin.
Nhiu ky vong co tnh cht tim n. Du khng c
nu ra hay tuyn b mt cach ro rang dt khoat nhng
ngi ta vn c a chung vao nhng hoan canh cu th.
Chng han, trong hn nhn, ca chng ln v u co nhng
ky vong tim n v vai tro cua mnh. Mc du nhng ky vong
nay cha bao gi c thao lun, hay thm ch i khi con
khng c ban thn ho cng nhn, nhng nu thc hin,
ho vn co th tao ra mt khoan ky gi ln vao tai khoan
tnh cam cua mi quan h, ngc lai, ho se b mt i mt
khoan ln.
o la ly do v sao vic t ngay ln ban tt ca cac ky vong
mi khi ban ri vao mt tnh hung mi tr nn rt quan
trong, v moi ngi se bt u phan xet ln nhau thng qua
nhng ky vong o. Nu ho cam thy nhng ky vong c ban
cua ho b vi pham, th khoan d tr long tin se khng con.
Chung ta vn thng tao ra nhiu hoan canh tiu cc
nhng lai c ngh n gian rng nhng ky vong cua mnh
la hin nhin, rng chung se c ngi khac hiu ro va
chia se.
Vic lam ro cac ky vong ngay t u chnh la tao ra mt
khoan ky gi ln. iu nay oi hoi s u t trc ht v
thi gian va sc lc nhng se tit kim c v sau. Khi cac
ky vong khng ro rang va khng c chia se, ngi ta se
tr nn kho x v mt tnh cam. Nhng hiu lm n gian
co nguy c tr nn phc tap, co th dn n nhng xung
t ca nhn, khin mi quan h d b pha v.
Lam ro cac ky vong oi hoi phai co s thanh tht. Moi

s se thun tin hn nu ngi ta hanh ng nh th
nhng khac bit khng h tn tai va cung n lc giai quyt,
nhm i n nhng ky vong chung ma cac bn u hai
long.
Th hin s chnh trc cua ban thn
S chnh trc tao ra long tin va la c s tao ra cac khoan
ky gi vao tai khoan tnh cam. Nu thiu trung thc, ngi
ta co th lam hai hu nh moi n lc tao ra cac tai khoan
tin cy cao. Ngi ta co th c gng hiu, nh nhng
vic nho nht, gi li ha cua mnh, lam ro va thc hin cac
ky vong, nhng vn khng xy dng c ngun d tr
cho long tin bng s gia di.
S chnh trc khng ch bao ham tnh trung thc ma
con hn th na. Trung thc la noi s tht, la gi cho li noi
cua mnh phu hp vi s tht. Con chnh trc la lam cho s
tht phu hp vi li noi cua mnh - i i vi hanh ng.
Noi cach khac, o la vic gi li ha va thc hin cac ky
vong. iu nay oi hoi mt tnh cach kt hp, nht quan,
trc ht i vi ban nga, va cung la i vi cuc sng cua
mt ngi.
Mt trong nhng cach quan trong nht thc hin
s chnh trc la trung thanh vi nhng ngi khng co mt.
Bng cach o, chung ta se xy dng c long tin cua
ngi co mt.
Gia s ban va ti noi chuyn ring vi nhau, va tai
cu chuyn la ch trch cp trn cua ca hai, mt iu ma
khng ai dam lam nu sp co mt. Nhng iu g se xay ra
nu ban va ti khng con chi vi nhau na? Ban se ngh
rng ti se tit l nhng im yu cua ban vi ngi khac,
ging nh ti va ban a lam sau lng sp cua mnh. Ban a

bit ro ban cht cua ti. Ti se noi tt trc mt ban nhng
se noi xu sau lng ban. Ban a thy ti lam iu o ri.
o la ban cht cua s gia di. Liu cai o co tao ra
khoan d tr long tin trong tai khoan quan h gia ban va
ti khng? Mt khac, gia s ban bt u ch trch cp trn
cua chung ta, ti noi vi ban la ti ng y c ban v mt s
nhc im cua sp, va sau o ngh ca hai trc tip gp
sp trnh bay vn mt cach thng thn, nhm tm
cach khc phuc. Nh vy, du cho sau nay ti va ban khng
con thn thit vi nhau, ban cung vn gi c long tin i
vi ti.
V du khac, gia s co mi quan h tt vi ban, ti c
gng ly long ban bng cach noi cho ban bit nhng b mt
cua ngi khac. Ti thc s khng mun noi ra iu nay,
ti co th noi nh vy, nhng v anh la ban cua ti, la
ngi ti tin cy. Th nhng, liu s phan bi cua ti i
vi ngi khac co lam tng c tai khoan long tin gia ti
va ban khng? Hay ban se cang e ngai rng ti co th tit l
vi ngi khac nhng b mt ma ban a chia se vi ti?
S gia di nh vy co ve se khin gia tng tnh cam trn
tai khoan gia ban va ngi khac, nhng thc ra, tai khoan
cua ban se b giam ang k v s thiu trung thc cua ban
thn. Ban co th ly c qua trng vang t s hai long
nht thi bng cach ha thp ngi khac hoc chia se thng
tin b mt, nhng ky thc la ban ang bop cht con
ngng, ban ang lam suy yu mi quan h vn em lai s
hai long lu dai gia ho va ban.
Noi mt cach n gian, s chnh trc trong mt thc
tai tng thuc la ban nn c x vi moi ngi bng mt
quy tc ng x nh nhau. Nu lam c iu o, ban se

c tin cy. i u oi hoi mt s can am cao nn
nhiu ngi mun chon con ng t i choi nht, bng
cach xem thng va ch trch, phan bi long tin, hay tham
gia vao chuyn ngi l mach leo sau lng ngi khac.
Thc cht, ngi ta ch tin cy va tn trong ban nu ban
trung thc. Co th luc u ho khng hoan nghnh s i
u thng thn cua ban, nhng khng v th ma ban khng
thng thn. Ngi ta noi rng c tin cy lu dai kho hn
c yu quy. Ring ti, ti tin rng c tin cy cung
ng thi la c yu quy.
Joshua, con trai ti, khi con be thng hoi ti cu hoi
v t vn lng tm. Mi khi ti co hanh ng qua ang
hay t ra la bc bi, hoc khng t t vi ai o, thng be t
thy b tn thng. Va v quan h cha con gia hai chung
ti rt thn mt nn no nhn thng vao mt ti va hoi :
B, b co yu con khng?. Co le no ngh rng nu ti
ang pha v nguyn tc c ban cua cuc sng i vi ai o,
th quan h tnh cam cua hai cha con cung b pha v.
Vi t cach la mt nha giao, cung la mt ngi cha, ti
a phat hin ra rng cha khoa cho 99 (a s) chnh la thiu
s 1 con lai c bit khi s 1 ai din cho long kin nhn
va tm trang vui ve cua a s. Cach ban c x i vi mt
ngi nh th nao se th hin cach ban i x vi 99 ngi
con lai, bi v moi ngi xet cho cung cung la mt ngi.
S chnh trc con co ngha la tranh moi giao tip co
tnh cht bp bm, xao tra, hay s dung nhng phng
sach hen. Noi di la s giao tip vi y la di - du
giao tip bng li noi hay hanh ng, nu la ngi trung
thc, chung ta se khng bao gi co y nh la di ai.
Thanh tht nhn li khi pham sai lm

Khi rut khoi tai khoan tnh cam mt khoan nao o,
chung ta cn xin li xin li mt cach chn thanh. Nhng
li chn thanh se la nhng khoan tnh cam ln gi vao tai
khoan cua ban.
Ti a sai.
Qua tht ti a khng t t vi anh/ch.
Ti a thiu tn trong anh.
Ti a khng xem anh ra g, ti thc s xin li.
Ti a lam anh be mt trc ngi khac va ti khng
co ly do g lam iu o. Mc du ch mun noi ra y kin
cua mnh, nhng le ra ti khng nn lam nh vy. Ti
thanh tht xin li.
Phai co ban lnh manh me, ban mi co th nhanh
chong a ra li xin li xut phat t tm long hn la t s
n hn. Mt ca nhn cn phai lam chu ban thn, cn co
mt y thc an toan su sc v nhng nguyn tc c ban va
gia tr co c s nhn li chn thanh.
Nhng ngi co t s an toan ni tm th khng th
lam c iu o. No lam cho ho rt d b tn thng. Ho
cam thy nhn li se khin ho tr nn mm yu va kem coi,
ho s rng ngi khac se li dung s yu kem o. S an
toan cua ho xut phat t y kin cua ngi khac, va ho lo
ngai ngi khac co th ngh khng hay v ho. Ngoai ra, ho
thng cam thy mnh co ly khi hanh ng. Ho ly giai sai
lm cua ban thn, nhn danh sai lm cua ngi khac, va
nu ho co xin li i na th cung ch la hnh thc ma thi.
Tuc ng phng ng co cu: Nu phai cui u, hay
cui tht thp. Con giao ly Cng giao day rng: Thiu n
mt xu cung phai tra. co c mt khoan ky gi vao tai
khoan tnh cam, s nhn li phai chn thanh, va no phai
c ngi nhn li xin li tin la chn thanh.
Mt bui chiu trong phong lam vic tai nha, ti ngi
vit, khng phai v tai nao khac ma v s kin nhn. Ti
nghe thy ting n ao cua bon tre chay ln chay xung
ngoai phong ln. Tnh hnh o c keo dai mai, va ti cam
thy khng th kin nhn hn na.
Bt thnh lnh, David, con trai ti, p ca phong tm
thnh thch va gao to:
Cho em vao! Cho em vao!
Ti lao ra khoi phong va quat ln:
David, con co bit la con ang lam phin b n mc
nao khng? Con co bit b cn yn tnh lam vic khng?
Gi th i vao phong con va o cho n khi con bit li
cua mnh!
Th la no i ra, bun ba khep ca lai.
Khi quay v ch ngi, ti mi nhn ra vn . My a
tre a chi tro tranh bong hanh lang va mt a b khuyu
tay va vao cm. No ang nm di san nha va cm ang
chay mau. Vy la David mun vao phong tm ly khn
lau cho em nhng Maria, ch gai no ang tm nn khng
chu m ca.
Khi nhn ra rng mnh a hanh ng qua ang, ti lp
tc n xin li David. Khi ti m ca ra, cu u tin no noi
vi ti la: Con se khng tha th cho b u.
Tai sao?, ti hoi, Thc long, b khng bit con ang
giup em. Tai sao con lai khng tha th cho b?.
Bi v b cung lam ging nh vy tun trc, no tra
li. Noi cach khac, no mun noi: B a, b a thu chi ri,
va b khng th dung li noi thao g moi chuyn.
S nhn li chn thanh tao ra mt khoan ky gi vao tai
khoan tnh cam, con s nhn li lp i lp lai se c hiu
la thiu chn thanh va tr thanh khoan chi. Va cht
lng cua mi quan h se phan anh iu o.
Gy ra li lm la mt chuyn, nhng khng chu tha
nhn li lm o lai la mt chuyn hoan toan khac. Ngi
ta d tha th nhng li lm do tr nng gy ra - nhng li
lm do suy xet sai. Nhng ngi ta khng d tha th cho
li lm thuc v tm hn - nhng y nh xu, nhng ng
c ti, s thanh minh do t phu nhm bao cha cho li lm
a gy ra.
3. NHNG QUY LUT CUA TNH YU VA CUC SNG
Khi tao ra nhng khoan ky gi bng tnh yu v iu

kin, sng theo cac quy lut cua tnh yu, chung ta se
khuyn khch ngi khac sng theo cac quy lut c ban cua
cuc sng. Noi cach khac, khi thc s yu ngi khac mt
cach v iu kin, khng co s kim soat, chung ta se giup
ho cam thy c bao v va an toan, nhng gia tr c ban,
phm gia cua ho c cng nhn va khng nh. iu o
cung co ngha la qua trnh phat trin t nhin cua ho c
khuyn khch. Chung ta giup ho d dang hn trong vic
sng theo cac quy lut cua cuc sng nh s hp tac, cng
hin, t giac, chnh trc. Chung ta cung tao iu kin cho
ho kham pha va sng mt cach tt nht, cao quy nht theo
cac quy lut o. Chung ta se ho c t do hanh ng
theo s t nhn thc v tnh cp bach, ch khng phai theo

cac iu kin va gii han cua chung ta. iu nay khng co
ngha la chung ta se tr nn d dai hay mm yu. Nu tr
nn nh th th o la mt khoan chi cc ln. Chung ta
cn khuyn bao, bnh vc, a ra cac gii han va ca cac hu
qua nhng vn th hin tnh yu thng vi ho.
Khi vi pham cac quy lut c ban cua tnh yu tc gn
s kim soat va iu kin vao tnh yu, chung ta a gian tip
thuc y ngi khac cung vi pham nh vy. Chung ta se t
ho vao v tr b ng i pho, buc ho cam thy phai chng
to cho c Ti cung la con ngi, ti c lp, ti khng
phu thuc vao ai ca. Nhng trong thc t, ho khng phai
la ngi co tnh c lp, ma la ngi chng lai tnh c lp,
mt hnh thc phu thuc khac, nm v tr thp nht
trong chui lin tuc cua s trng thanh. Ho se tr nn b
ng i pho, gn nh ly i thu lam trong tm cuc
sng. Ho quan tm nhiu hn n vic bao v cac quyn
li cua mnh, tao ra cac c s cho ca nhn mnh hn la
lng nghe mt cach chu ng va chn tht i vi nhng
mnh lnh bn trong ban thn.
S ni loan cung la mt mt xch cua con tim, ch
khng phai cua tr tu, va cha khoa giai quyt vn nay
la tao ra cac khoan gi vao lin tuc bng tnh yu v
iu kin.
Ti co mt ngi ban ang la trng khoa cua mt
trng ai hoc co uy tn. Anh y a co k hoach danh dum
trong nhiu nm cho con trai mnh co c hi theo hoc
tai o, nhng khi thi im n th cu con trai lai t chi
khng chu ghi danh.
iu nay lam ng v cung lo ngai. ng c chuyn tro
thuyt phuc, c lng nghe hiu con mnh, vi hy vong

cu ta se thay i y kin. Nhng thng ip ngm c a
ra y la mt th tnh yu co iu kin. Cu con trai cam
thy ngi cha coi trong c mun cua chnh ng y hn
la gia tr cua cu - nh mt ca nhn va mt ngi con. Do
vy, cu ta chng lai bng s t khng nh ban thn va
cng quyt bao v lp trng cua mnh.
Sau mt cuc t vn lng tm cng thng, ng hiu
rng con trai mnh se khng bao gi chu i theo con
ng ma ng a don li. Nhng ng vn se yu quy con
mnh, cho du o la mt vic cc ky kho khn, bi tm bng
ai hoc a in su vao tm tr ng nh mt chun mc gia
tr, bi bao nhiu cng sc chun b cua ng coi nh tri
sng tri bin.
Ngi ban cua ti a phai trai qua mt qua trnh vit
lai kch ban cho a con mt cach vt va. ng phai u
tranh t tng thc s hiu c u mi la ban cht
cua tnh yu v iu kin ma mt ngi cha cn danh cho
con mnh. Tnh yu o khng phai li keo a con, hay
c thc tnh no i theo ng, ma o la kt qua cua suy
ngh chn chn cung nh cach c x ung n cua ng i
vi con trai mnh.
Mt thi gian ngn sau o, mt iu thu v xay ra. Cu
con trai thay i y nh, cu t nhn thy ban thn cn phai
co thm vn ling v hoc thc. Th ri cu ta np n nhp
hoc tai trng ai hoc, sau o mi noi cho cha bit. ng
ban ti chp nhn quyt nh cua con trai mnh. Ban ti
cam thy hanh phuc, nhng cung thy iu o la bnh
thng sau khi ng ta a thc s y thc c tnh yu
thng con v iu kin cua mnh.
Dag Hammarskjold, cu Tng Th ky Lin hip quc,

tng a ra mt tuyn b rt su sc va toan din: Hy sinh
ca ban thn cho mt ngi cn mnh con cao quy hn lao
ng ct lc cu mt am ng nhan ri.
Tht vy! Qua la v ch khi chung ta danh 10 hay 12 gi
mi ngay trong nhiu tun l phuc vu cho cac d an
u o, trong khi khng co c mi quan h su sc, y
y ngha vi v/chng va cac con cua mnh, vi nhng ng
nghip gn gui nht cua mnh. Mt khi mi quan h vi
ngi thn b v, chung ta phai mt rt nhiu cng sc
va thi gian xy dng lai, nhiu hn ca nhng g phai bo
ra hoan thanh mt d an nghin cu hay cng trnh
khoa hoc phuc vu cng ng.
Trong sut 25 nm lam c vn cho cac t chc, ti rt
tm c cu noi trn cua Dag Hammarskjold. Nhiu vn
xay ra trong cac t chc xut phat t nhng kho khn
trong mi quan h cp rt cao gia hai i tac trong
mt cng ty chuyn nganh, gia chu s hu va tng giam
c cng ty, gia tng giam c va pho tng giam c.
ng u va giai quyt cac vn nay, nhng ngi trong
cuc phai co nhiu phm cht cao thng, phai hiu c
rng trc ht, cn phai gi vng c s ng tm hip
lc trong ni b, sau o mi co th lam tt cng vic bn
ngoai, mang lai li ch cho xa hi.
S mt oan kt trong t chc chu yu xut phat t s
khac bit trong phong cach quan ly cua nhng ngi chu
cht. Chung ta phai giai quyt c cac mu thun ca nhn
trc khi co th i mt vi nhiu vn su hn. Hay t
tt ca vn ln ban giai quyt tng cai mt, vi tinh
thn tn trong ln nhau. Se khng my kho khn xy
dng c mt nhom lam vic h tr ln nhau, co tnh
cam gn bo va iu nay se gia tng nng lc cua moi ngi

khi lam vic chung vi nhau.
Xy dng tinh thn oan kt rt cn thit cho s thanh
cng trong hoat ng kinh doanh hay trong hn nhn.
iu nay oi hoi ban lnh ca nhn va long dung cam cua
cac bn tham gia mi quan h. Khng mt ky nng quan tr
nao co th bu p c s thiu hut cua tnh cao quy trong
tnh cach ca nhn khi xy dng cac mi quan h.
4. VN CUA P LA C HI CUA PC
Nhng quy lut trn cua tnh yu va cuc sng cung a
day cho ti bai hoc v mt m thc manh me khac i vi
tnh tng thuc. No cp n cach chung ta nhn nhn
vn . Ti a mt nhiu thang tm cach lang tranh mt
ng nghip cua mnh, coi anh ta la ngun gc cua moi
bc bi, chng ngai. Nhng khi n lc c x rng lng
hn, ti a co c hi thit lp lai mi quan h thn tnh
vi anh y. Chung ti lai co c sc manh cung nhau
lam thanh mt nhom vng manh, b sung cho nhau
nhng thiu sot.
Ti cho rng trong mt tnh hung co tnh tng
thuc, mi vn cua P (san phm) lai la c hi cho PC
(nng lc san xut) mt c hi xy dng cac tai khoan
tnh cam, co anh hng rt ln n san phm tng thuc.
Khi cac bc cha me nhn nhn li lm cua con cai nh
nhng c hi xy dng mi quan h, thay v coi o la
nguyn c trng phat, th vic nay se lam thay i hoan
toan ban cht quan h cha me con cai. Khi o cha me se
mong mun hiu ro va giup con cai mnh hn. Thay v
quat ln: Thi, ng gy thm chuyn na!, cac bc phu
huynh se t nhu: y la c hi mnh co th gn gui vi

con hn, cn phai tm cach giup no. Do vy, mi quan h
qua lai nay se thay i t hnh thc n ban cht va c
gn kt vng chc bng tnh yu va long tin. Con cai ban se
ci m hn khi cam nhn c nhng gia tr ma cha me
danh cho chung - xem chung nh mt ca nhn c lp.
M thc nay cung co tac ng manh trong lnh vc
kinh doanh. Mt h thng cac trung tm thng mai hoat
ng theo m thc nay a tao c s trung thanh rt ln
t pha khach hang i vi dch vu cua mnh. Bt c luc nao
khach hang gp kho khn, du rt nho, th moi nhn vin
ngay lp tc xem y la c hi xy dng mi quan h vi
khach hang. Ho ap ng yu cu cua khach hang vi thai
nim n, vi long nhit tnh giai quyt rt rao vn . Ho
i x vi khach hang bng s knh trong va t t, danh cho
khach hang s phuc vu ht sc chu ao, khin khach hang
khng ngh n vic se chuyn sang dch vu khac.
Bng cach xem s cn bng P/PC la mt yu t cn
thit cho mt thc tai hiu qua co tnh tng thuc, chung
ta co th bin vn nan thanh c hi, tc dung P gia tng
PC.
Co c m thc v tai khoan tnh cam trong tm tr,
chung ta a sn sang bc vao Thoi quen xy dng Thanh
tch tp th. Khi thc hin iu nay, chung ta se hiu ro cn
kt hp cac thoi quen vi nhau nh th nao tao ra c
mi quan h tng thuc hiu qua. Chung ta cung se thy
c mnh a b chi phi manh me nh th nao bi mt
kch ban khac v khun mu suy ngh va hanh vi cua
chung ta.
Ngoai ra, chung ta con nhn thy, mc su sc
hn, rng quan h tng thuc hiu qua ch co th at

c khi nhng ngi tham gia thc s c lp. Thanh tch
tp th khng th co c bng cac ky thut am phan
thoa hip hay t duy ch bng lng nghe. Thm ch giai
quyt vn mt cach sang tao cung khng mang lai kt
qua. Thanh tch tp th khng th co c khi ch tp trung
vao nhn cach ma bo qua nn tang tnh cach cn ban.
Thoi quen th t
T DUY CUNG THNG
Tng thuc
Lng nghe va
n
t h
ng tm
thu hiu
hip lc
b a n
ln nhau
THA N H TCH
ua
5 6
i
en g
TP TH
7 R
T duy
cung thng
4
c lp
u tin
3 cho iu
quan trong nht
THANH TCH 2
1 CA NHN
Bt u
Lun t muc tiu
chu ng a c xac nh
Phu thuc
Cac nguyn tc lanh ao
Chung ta a thuc nm long nguyn tc
vang; gi a n luc a no vao cuc sng.
-
Edwin Markham
t ln, ti c mi lam vic vi mt cng ty no,

M v chu tch y ang ht sc lo lng v vic bt
hp tac gia cac nhn vin trong cng ty.
Vn chnh cua chung ti, Stephen a, o la ho rt ch
ky, ng y noi. Ho khng chu hp tac vi nhau. Nu ho
hp tac vi nhau th chung ti co th san xut nhiu hn.
Liu anh co th giup chung ti xy dng chng trnh y
manh s hp tac trong nhn vin khng?.
Th vn cua cac ng la do con ngi hay la do m
thc?, ti hoi.
Ti ngh rng tt nht la anh hay t tm hiu ly, ng
y tra li.
Va ti a tm hiu. Ti phat hin ra rng ung la y
co tnh trang thiu thin ch hp tac, t tng chng i
lanh ao, va thu th trong giao tip gia cac nhn vin. Ti
cung nhn thy cac tai khoan tnh cam b thu chi, tao ra
mt nn vn hoa thiu tin cy ln nhau.
Vai ngay sau, ti gp lai v chu tch.
Chung ta hay nhn su hn, ti gi y, Tai sao nhn
vin cua ng khng chu hp tac vi nhau? Ho c g t

vic bt hp tac nay?.
Ho chng c g ca, ng y khng nh, Ho se
c li hn rt nhiu nu hp tac vi nhau.
Tht vy ?, ti hoi. Pha sau tm rem cua ng chu
tch la bang s treo trn tng. Trn bang s ve hnh
nhiu con nga ua ang trn ng chay. Gn vao u
mi con nga la gng mt cua tng quan c cua ng y.
Cui ng ua la mt bc tranh ap phch du lch
Bermuda, mt bc tranh ly tng vi bu tri xanh rn,
nhng am my l lng va mt cp tnh nhn trng rt
lang man ang dt tay nhau i trn bai cat trng mn.
C mi tun mt ln, ng chu tch goi tt ca nhn vin
quan ly n phong lam vic cua mnh va noi v vn hp
tac. Chung ta hay lam vic cung nhau. Tt ca chung ta se
thu c nhiu hn nu hp tac vi nhau. Noi ri ng
keo tm rem ho nhn vao bang s . Nao, gi ti hoi
v nao mun la ngi thng cuc i du lch Bermuda?.
o la cach cua ng y. Lam nh vy chng khac nao noi
rng cuc sa thai se tip tuc cho n khi tinh thn lam vic
c cai thin. ng y cn s hp tac trong cng ty. ng
y mun nhn vin cua mnh chung sc lam vic, chia se y
tng va cung nhau hng li t n lc hp tac o. Nhng
ng lai t ho vao th canh tranh vi nhau. Thanh cng cua
ngi nay ng ngha vi tht bai cua ngi khac.
Cung nh nhiu vn khac gia con ngi vi nhau
trong kinh doanh, trong gia nh va cac mi quan h khac,
vn cua cng ty nay la kt qua cua mt m thc sai lm.
ng chu tch ang c ly c kt qua cua s hp tac t m
thc canh tranh. Va khi khng thu c kt qua, ng y
mun co ngay mt bin phap, mt chng trnh, mt liu

thuc c tr cp tc khin cac nhn vin chu hp tac
vi nhau.
Chung ta khng th thay i c cht lng cua trai
trn canh nu khng thay i ngay t di gc r. Trong
trng hp cua v chu tch cng ty no, ng ta cn chuyn
sang tp trung vao vic hoan thin ca nhn va t chc theo
mt cach hoan toan khac bng cach phat trin h thng
thng tin va thng phat trn c s tng cng cac gia tr
cua s hp tac.
Thi im bc t v tr c lp sang tng thuc, du
vi cng v g i na, th ban a nhn vai tro lanh ao
mt v tr co anh hng n ngi khac. Va thoi quen cua
s thanh cng trong lanh ao gia con ngi vi con ngi
la t duy cung thng.
1. SAU M THC CUA MI QUAN H TNG TAC
GIA CON NGI
T duy cung thng khng phai la phng phap ma la

mt trit ly v mi quan h tng tac gia con ngi vi
con ngi. Thc ra, y la mt trong sau m thc cua mi
quan h tng tac. Sau m thc bao gm:
- Cung thng;
- Thng/thua;
- Thua/thng;
- Thua/thua;
- Ch co thng;
- Thng/ thng hoc khng giao keo.
Cung thng
T duy cung thng la mt khun kh cua suy ngh, khi
oc va con tim nhm tm kim li ch chung trong moi s
tng tac gia con ngi vi nhau. Cung thng co ngha la
moi thoa thun hay giai phap u co li, cung thoa man
cho i bn. Vi giai phap cung thng, tt ca cac bn u
cam thy hai long v quyt nh va cam kt cung thc hin
k hoach. T duy cung thng xem cuc sng la mt din an
cua s hp tac, ch khng phai canh tranh. a s ngi ta
thng t duy theo kiu lng phn i lp: manh hoc
yu, cng rn hoc mm deo, thng hoc thua. Li t duy
nay co khim khuyt rt c ban - no c da trn sc
manh va u th hn la nguyn tc. Con t duy cung thng
c da trn m thc cho rng c hi cho tt ca moi
ngi la ngang nhau, rng s thanh cng cua ngi nay
khng phai do s tra gia hay tht bai cua ngi khac.
T duy cung thng la nim tin vao mt giai phap th ba.
o khng phai la cach cua anh hay cach cua ti; ma o la
mt cach khac tt hn, co li hn cho ca hai.
Thng/thua
Mt m thc khac trong quan h tng tac cua con
ngi la m thc thng/thua. o la m thc ma v chu tch
k trn a s dung. M thc nay noi rng: Nu ti thng,
ngha la anh a thua.
Trong phong cach lanh ao, t duy thng/thua la mt
quan im c oan chuyn quyn. Lam theo y cua ti,
ch khng phai y anh. Nhng ngi co t duy
thng/thua co khuynh hng s dung chc vu, quyn lc,
s tn nhim, quyn s hu cua mnh at c mong
mun.
a s chung ta a c ti ren t duy thng/thua ngay

t khi ra i, bi lc y manh nht, trc nht va quan
trong nht: gia nh. Khi so sanh con mnh vi mt a tre
khac, chung ta a v tnh t no vao li t duy thng/thua;
khin cho con cai cam nhn s thng cam hay tnh yu
thng cua cha me chung tng ln hay giam xung la da
trn c s so sanh o. Nu tnh yu thng c xac lp
kem theo cac iu kin hay s trao i th se dn n mt
cai nhn sai lm rng trn i nay chng g t thn no co gia
tr hay ang yu. Mt khi gia tr cua con ngi nm bn
ngoai ban thn ho va ch so sanh vi ngi khac hay vi
s ky vong nao o th hu qua t hai se xay ra, nht la i vi
con tre chung rt d b tn thng.
Va iu g se xay ra i vi mt khi oc, trai tim con
non dai, rt d b tn thng, phu thuc chu yu vao s
giup va khng nh tnh cam cua cac bc cha me, trc
mt tnh yu thng co iu kin? Tm hn a tre se b
uc sn, nh hnh va lp trnh theo t duy thng/thua.
Nu ngoan ngoan hn anh cua em, th cha me se yu
em hn.
Cha me khng yu em bng ch em.
Ngoai anh hng cua tnh thng trong gia nh, cac
ban cung trang la cung tac ng khng t n vic nh
hnh tm ly cua tre. Chung thng chp nhn hay ht hui
ban mnh trn c s nhng ky vong va chun mc cua
chung; iu nay lam tng thm s nh hnh tm ly
thng/thua mt a tre.
Mt ly thuyt khac con khng nh rng vic chung ta
co A la bi v ai o a co C. No ly giai gia tr cua mt ca
nhn bng cach so sanh ca nhn o vi ngi khac; khng
co s cng nhn nao danh cho gia tr ni tai, moi ngi u

c xac nh theo nhng gia tr bn ngoai.
, ti rt mng c gp anh tai cuc hop phu
huynh. Anh nn t hao v con gai mnh, Caroline. Con be
nm trong tp 10 hoc sinh gioi nht lp.
Vng, ti rt vui.
Nhng con trai anh, Johnny lai ang co vn . Cu ta
nm trong s 25% hoc sinh kem nht.
Tht th ? T qua! Chung ti phai lam sao by gi?
Thng tin so sanh kiu nay khng noi ln c n lc
ngang bng cua hai i tng la Johnny va Caroline, vic
anh gia xp hang con ngi hu nh khng da trn c s
i chiu vi tim nng hay mc khai thac kha nng
hin co cua ho, ma ch da vao vic so sanh ban thn ho vi
ngi khac. Cac thang bc xp hang la nhng con du
chng thc gia tr xa hi bn ngoai giup ngi ta co th m
canh ca n vi cac c hi. S canh tranh, ch khng phai
hp tac, ang nm trong ct loi cua qua trnh giao duc ao
tao, con s hp tac lai b xem la lin quan n la di.
Trong th thao, cac vn ng vin cung a v tnh tao
ra mt m thc khng my tt ep. Ho tin rng th thao
tht s la mt tro chi ln, mt tro chi thng/thua, c
va mt. Va trong thi u th thao, chin thng ng
ngha vi vic anh bai ke khac.
Mt tac nhn khac la lut l. Chung ta ang sng trong
mt xa hi y ry kin tung, tranh chp. iu u tin ma
nhiu ngi ngh n khi gp rc ri la i kin ai o, a ho
ra toa. o la in hnh cua kiu t duy lun phong thu,
khng co ch cho s hp tac.
Bt c xa hi nao cung cn phai co lut l duy tr s

tn tai va phat trin, nhng lut l khng tao ra c s
hp tac, ma thng co xu hng dn n thoa hip. Lut l
c hnh thanh da trn mt khai nim co tnh i
khang. Thi gian gn y, cac lut s va cac trng lut
c khuyn khch tp trung vao am phan hoa bnh, cac
ky thut cung thng va ap dung toa an lng tm. o co
th cha phai la giai phap cui cung, nhng no cung phan
anh mi quan tm ngay cang tng i vi vn nay.
Thc t vn co ch cho t duy thng/thua trong cac
tnh hung thc s co tnh canh tranh va mc tin cy
thp, nhng phn ln cuc sng khng phai la cuc canh
tranh. Chung ta sng khng phai hang ngay canh tranh
vi v/chng mnh, vi con cai, vi ng nghip, vi
nhng ngi lang ging, vi ban be. Ai la ngi chin
thng trong hn nhn?. Qua tht la mt cu hoi ng ngn!
Cuc sng cua chung ta la mt thc tai co tnh tng
thuc, cac kt qua mong mun u co c t s hp tac
gia ban va ngi khac, va tm ly thng/thua ro rang
khng phu hp vi qua trnh nay.
Thua/thng
Mt s ngi c lp trnh t duy theo cach khac
thua/thng.
Ti chu thua, anh thng.
Tip tuc i. Hay lam theo cach cua anh.
C lam nhuc ti i. Moi ngi vn lam th ma.
Ti la ke thua cuc. Ti lun lun la ke thua cuc!
Ti la mt ngi em lai hoa bnh. Ti se lam moi vic
gi hoa kh.
T duy thua/thng con t hn t duy thng/thua v

khng co chun mc nao ca - khng oi hoi, khng ky
vong, khng tm nhn. Nhng ngi co t duy thua/thng
thng la ngi mun nhanh chong lam hai long hoc xoa
du ngi khac. Ho tm kim sc manh bng s d dai hoc
chp nhn. Ho t co can am bc l tnh cam cung nh
phan xet cua chnh mnh va d dang s hai trc cai ti
manh me cua ngi khac.
Trong am phan, t duy thua/thng c coi la s u
hang, chu thua hay t bo. Trong phong cach lanh ao, o
la tnh d dai, hay nung chiu. T duy thua/thng c xuy
cho li sng ba phai, du nhng ngi ba phai la ke n
ch sau cung.
Nhng ngi co t duy thng/thua rt thch nhng
ngi co t duy thua/thng v o la t sng cua ho. Ho
thch s nhu nhc cua nhng ngi nay v ho co th li
dung phuc vu li ch cho mnh. S nhu nhc cua
nhng ke o la phn thng cho sc manh cua ho.
Nhng vn la ch nhng ngi co t duy
thua/thng phai chn vui rt nhiu cam xuc. Nhng tnh
cam c km nen o khng bao gi cht, chung ch tam
thi b chn sng va se sng lai mt cach t hai hn v sau.
Nhng cn bnh cng thng thn kinh, c bit la nhng
bnh v ng h hp, thn kinh va tim mach thng la do
phn ut, tht vong, v mng, b c ch bi tm ly
thua/thng. S phn n hay tc gin thai qua, nhng phan
ng qua mc trc s khiu khch nho nht va lun hoai
nghi la nhng biu hin khac cua s c ch tnh cam, anh
hng xu n long t trong va mi quan h vi ngi khac.
Ca hai t duy thng/thua va thua/thng u la nhng
trang thai yu kem, da trn cam giac bt an cua ban thn.

Tam thi, t duy thng/thua em lai nhiu kt qua v no
huy ng c sc manh va tai nng ang k cua nhng
ngi cp cao. Con t duy thua/thng la mt m hn
loan va yu kem ngay khi mi hnh thanh. Nhiu nha lanh
ao, can b quan ly va cac bc cha me dao ng nh qua lc
ng h t t duy thng/thua sang t duy thua/thng. Khi
khng th chu c s ri loan, mt phng hng,
khng con ky vong va tnh ky lut na th ho quay sang t
duy thng/thua. n khi mc cam ti li lam mt i quyt
tm, ho lai quay tr lai t duy thua/thng. Va ri, mt ln
na, s tc gin va tht vong y ho tr lai t duy
thng/thua. Luc nay, ho ch ch c hi va iu kin
phuc thu.
Thua/thua
Khi hai ngi co t duy thng/thua gp nhau, tc la
khi hai ca nhn co tnh cach kin quyt, bng bnh va ch
ky giao tip vi nhau th kt cuc se la t duy thua/thua. Ca
hai se u la ke thua cuc. Ca hai se tr nn hn thu va
mun giai quyt vi nhau mt cach mu quang, bt chp
thc t rng tra thu la con dao hai li.
Ti a c chng kin mt cuc ly d ma toa an phan
quyt ngi chng phai chia cho v phn na tai san. Tun
thu quyt nh cua toa an, anh y ban chic xe -t tr gia
hn 10.000 -la vi gia 50 -la va chia 25 -la cho ngi
v (luc nay a ly d). n nc nay th ngi v phan i.
Sau o, th ky toa a tin hanh kim tra s vic va phat hin
ra rng ngi chng a ban moi tai san khac theo cung mt
cach nh vy.
Mt s ngi tp trung vao vic ly i thu lam trong
tm cuc sng, n mc hoan toan b am anh bi hanh vi

cua ngi o. Ho mu quang trc moi th, tr mong
mun lam cho i thu b tn thng, mt mat, du rng
iu o ng ngha vi s mt mat cua chnh mnh. T duy
thua/thua la trit ly cua s xung t va i khang, mt th
trit ly cua chin tranh.
T duy thua/thua cung la trit ly cua ngi b phu
thuc hoan toan vao ngi khac ma khng tm c li
thoat cho ring mnh. o la nhng ngi bt hanh. Nu
thua cuc, ho se thc hanh theo phng chm khng n
c th pha cho hi, buc i thu cung phai nm trai
au kh, cay ng nh mnh.
Ch co thng
Mt la chon khac thng gp la ch co thng.
Nhng ngi t duy ch co thng khng nht thit
mun ngi khac phai thua. Thng thua i vi ho khng
phai la vn . iu quan trong la ho co c cai ho mun.
Khi vic thi ua hay canh tranh khng co y ngha, th chin
thng co th la cach ph bin nht trong cuc sng hang
ngay. Mt ngi mang tm ly ch co thng suy ngh theo
hng bng moi cach bao am c muc ch cua mnh.
Ho khng quan tm ngi khac thng, thua ra sao, cung
khng tm cach tra ua ngi khac.
Phng an nao co hiu qua nht?
Trong nm phng an a nu cung thng,
thng/thua, thua/thng, thua/thua, va ch co thng
phng an nao hiu qua nht? Cu tra li la: Con tuy.
Nu i ban thng trong mt trn a bong, co ngha la i
khac thua. Nu la mt doanh nhn, co th ban mun canh
tranh vi i thu trong mt tnh hung thng/thua
thuc y li nhun. Tuy nhin, o khng phai la mt cuc

ua nhm loai tr nhau. Nu la lanh ao cua mt t chc,
ban cung khng nn chon kiu t duy thng/thua can
tr s hp tac gia cac ca nhn hoc gia cac nhom ngi
nhm at c thanh cng ti a.
Nu anh gia cao mi quan h va cho rng vn
thng/thua khng thc s quan trong, ban co th chon
kiu t duy thua/thng, trong mt s tnh hung nht
nh, khng nh v tr cua ngi khac mt cach chn
thanh. iu ti mun khng quan trong bng mi quan
h cua ti vi anh. Do o, chung ta hay lam theo cach cua
anh. Ban cung co th chon t duy thua/thng nu cam
thy tn qua nhiu thi gian va sc lc gianh chin
thng, trong khi chin thng y lam tn hai nhng gia tr
khac cao quy hn.
Co nhng tnh hung ma ban ch mun mt iu duy
nht la chin thng, ban khng quan tm g n mi quan
h vi ngi khac na. Chng han, trong trng hp tnh
mang con ban ang gp nguy him, co th ban chng quan
tm n ai ca, v vic cu sng con ban la iu quan trong
trn ht.
Do o, s la chon tt nht tuy thuc vao thc tin.
Vn la lam th nao nhn ra thc tin mt cach chnh
xac va nh hnh t duy phu hp vi tng hoan canh, tng
tnh hung.
Tuy nhin, trong thc t cuc sng, a s cac tnh hung
u co mi quan h tng thuc, do o, t duy cung thng, tc
cac bn cung co li, la phng an phu hp nht trong s nm
phng an trn.
T duy thng/thua khng phai la mt phng an lu
dai, bi v du ti co thng trong cuc i u vi ban, th

mi quan h cua chung ta t nhiu cung b anh hng. V
du, nu ti la nha cung cp san phm cho cng ty cua ban,
va ti thng ban v mt s iu khoan trong hp ng, th
trong thi im o, ti co th gianh c cai ti mun.
Nhng liu ban co mun tip tuc hp tac vi ti na
khng? Chin thng nht thi cua ti thc s se bin thanh
tht bai lu dai nu nh ban khng tip tuc lam n vi ti
na. Xet v lu dai, phng an thng/thua trong mi quan
h tng thuc se tr thanh phng an thua/thua.
Xet cho cung, nu khng cung thng, th ca hai se cung
thua. o la ly do v sao t duy cung thng la kiu t duy duy
nht co y ngha tch cc trong thc tai tng thuc.
Co ln, ti lam vic vi mt khach hang la chu tch mt
h thng ca hang ban le ln. ng noi vi ti: Stephen
nay, kiu t duy cung thng nay nghe th hay, nhng co ve ly
tng qua. Thng trng thc t rt khc nghit, ch
khng n gian u. u u cung thy t duy
thng/thua, va nu chung ta khng theo lut chi o,
chung ta chng lam c g ca.
c ri, ti noi, ng c th ap dung lut
thng/thua vi khach hang cua ng i. Xem thc t se nh
th nao?.
, khng, ng y tra li.
Tai sao khng?
Ti se mt khach hang.
Th th chon phng an thua/thng vy ban re hang
hoa.
Khng. Khng co lai th lam sao duy tr c ca hang!
Sau khi cn nhc u moi phng an, cui cung, chung

ti nhn thy ch co phng an cung thng la giai phap ti
u nht. Tuy nhin, ng y phn bay:
Ti ng y la no ung vi khach hang, nhng lai
khng ung i vi cac nha cung cp.
Nhng ban thn ng cung la khach hang cua nha
cung cp, tai sao ng lai khng ng tnh vi nguyn tc
nay?
, gn y chung ti co thng lng lai hp ng
thu vi cac nha quan ly siu th, ng y noi, Chung ti
i vao thng lng theo chu trng cung thng. Chung
ti ci m, co tnh co ly, n hoa. Nhng ho lai coi o la
biu hin cua s nhng b va to ra ln lt chung ti.
Vy tai sao anh khng ap dung phng an
thua/thng?, ti hoi.
Chung ti khng lam nh th. Chung ti theo
phng an cung thng.
Anh noi rng ho a ln lt anh?
ung vy.
Noi cach khac la anh thua.
ung vy.
Va ho thng.
ung th!
Vy anh goi o la g?
Khi nhn ra rng cai ma ng vn ngh la cung thng thc
ra la thua/thng, ng a b sc.
Nu ngi an ng nay co t duy cung thng thc s th

ng y a kin nhn hn, bit lng nghe y kin cua ban
quan ly siu th hn va trnh bay quan im mt cach
manh dan hn. ng y nn tip tuc tinh thn cung thng
cho n khi at c giai phap lam hai long ca hai bn. o
mi la phng an ng tm hip lc iu ma co th ca hai
bn khng ai ngh ti.
Cung thng hoc khng giao keo
Nu ca hai bn u khng at c thoa thun cung
co li th ho vn co th i n giai phap cung thng hoc
khng giao keo.
Khng giao keo co ngha la nu khng tm c giai
phap thoa ang cho ca hai bn, chung ta se tha nhn cac
im bt ng cua nhau. Khng co giao keo g ca. Khng
co s ky vong nao c t ra, khng co thoa thun nao
c thit lp. Ti khng hp tac vi ban hoc chung ta
khng lam vic cung nhau na bi nhng gia tr va muc
tiu cua chung ta ro rang la i lp nhau. V vy, chung ta
nn nhn din s i lp ngay t u tranh b tht vong.
Khi chon giai phap khng giao keo, ban se cam thy t
do hn, ci m hn v khng phai tm cach iu khin, i
pho vi ngi khac, hay thuc y k hoach co c cai
mnh mun. Ban se co thi gian tm hiu su hn nhng
vn ct loi cua tnh hnh va tm ra phng hng giai
quyt. Vi chu trng nay, ban co th giai thch: Ti ch
mun giai phap ca hai cung thng, v nu anh khng ng
y vi nhng cam kt th co ngha la anh ang phai chu
thit, nh vy, mi quan h gia chung ta se chng c
lu dai. Nu khng th at c giai phap o, chung ta
khng nn co bt c giao keo nao.
Sau mt thi gian hoc c khai nim cung thng hoc

khng giao keo, chu tch cua mt cng ty nho v phn mm
may tnh n chia se vi ti kinh nghim sau.
Chung ti a xy dng c phn mm mi va a ban
cho mt ngn hang theo hp ng 5 nm. V chu tch cua
ngn hang rt phn khi, nhng cac nhn vin cp di th
khng ung h quyt nh cua ng.
Khoang mt thang sau, ngn hang o thay i chu
tch. ng chu tch mi n gp ti va noi: Ti hai long v
phn mm o, nhng ti ang co mt ng vic ang ch
giai quyt, con nhng ngi khac th khng tan thanh vic
nay. Ti thc s cam thy ti cha th thuc ep ho cung nh
co bt c quyt nh nao vao luc nay c.
Cng ty ti ang gp nhiu kho khn v tai chnh. Ti
bit ti co quyn s dung phap ly hp ng nay c
thc hin. Nhng ti b thuyt phuc bi gia tr cua nguyn
tc cung thng. Do o, ti noi vi ng y: Chung ta a co
hp ng. Ngn hang cua ng a xem xet va chp nhn san
phm va dch vu cua chung ti. Nhng chung ti hiu rng
cac ng khng hai long v no. V th, chung ti se chm dt
hp ng, tra lai tin t coc, va nu sau nay, cac ng thc
s cn mt phn mm th hay n vi chung ti.
Ti a bo i mt hp ng tr gia 84.000 USD. No gn
nh mt tht thoat tai chnh qua nng n. Nhng ti cam
thy, xet v lu dai, nhng hp ng khac se quay lai cung
vi li tc cao hn.
Ba thang sau, ng chu tch ngn hang o goi in cho
ti: Chung ti ang thay i h thng x ly d liu, chung
ti mun hp tac vi cng ty ng. Va ng y a ky mt
hp ng mi tr gia 240.000 USD vi chung ti.
Trong mt thc tai tng thuc, bt ky giai phap nao

kem hn giai phap cung thng ch la ha sach va se co tac
ng n mi quan h lu dai. Cai gia phai tra cho tac ng
o cn phai c xem xet ky lng. Nu khng th at
c giai phap cung thng thc s, th ban nn chon giai
phap khng giao keo. Cung thng hoc khng giao keo
khng nhng em lai s t do ln trong kinh doanh ma
con ca trong quan h tnh cam gia nh. Nu cac thanh
vin trong gia nh khng mun xem video, th n gian la
ho nn quyt nh lam chuyn khac, ngha la chon
phng an khng giao keo.
Ti co mt c ban la ca s, vao mi cui tun, gia nh
c y thng i hat chung vi nhau. Trc y, khi cac con
con nho, c y lun la ngi chun b phn nhac, trang
phuc biu din, m an piano va ch ao biu din. Khi
nhng a con ln ln, th hiu m nhac cua chung thay
i va chung mun co ting noi ring v cach biu din
cung nh trang phuc. Chung khng mun nghe theo s
ch ao cua me na.
V co nhiu kinh nghim biu din va nm bt kp thi
nhu cu khan gia nn c y khng ng tnh vi xut
cua cac con. Nhng c y cung nhn thy s cn thit phai
xem bon tre nh nhng thanh vin trng thanh va co
quyn a ra quyt nh.
Do o, c y chon giai phap cung thng hoc khng giao
keo. C y noi vi chung rng cn co mt thoa thun ma
moi ngi u hai long. Hoc nu khng chung se chon
cach khac th hin tai nng. Kt qua la moi ngi cam
thy thoai mai a ra y kin nhm xac lp thoa thun cung
thng, vi nhn thc rng du ho co at c thoa thun hay
khng th iu o cung khng co g rang buc v tnh cam.
Cach tip cn cung thng hoc khng giao keo la phng

phap thit thc nht giai oan u cua cac mi quan h
kinh doanh. Mt khi quan h a phat trin th giai phap
khng giao keo khng con la giai phap kha thi, v no co th
gy ra nhiu rc ri nghim trong, c bit i vi cac
doanh nghip gia nh hay cac doanh nghip co s khi
u da trn c s tnh ban.
i khi, v ca n nhau, nhiu ngi phai i t thoa hip
nay n thoa hip khac, tuy ngoai mt lun to ra tn trong
nguyn tc cung thng nhng trong u ch ngh n vic
thng/thua hay thua/thng. iu nay se lam cho doanh
nghip tan lui dn va i n tht bai, hoc phai sang
nhng cho nha quan ly chuyn nghip hn. Va vn se
tr nn nghim trong khi i thu canh tranh cua ho hoat
ng theo nguyn tc cung thng va ng tm hip lc.
Kinh nghim cho thy se tt hn cho doanh nghip gia
nh hay doanh nghip ban be nu ho ap dung phng
phap khng giao keo giai quyt vng mc, cung nh
nn xac lp trc mt quy tc mua/ban doanh nghip
co th phat trin thnh vng ma khng lam tn hai n
hoa kh gia cac thanh vin.
Tuy nhin, cung co mt s mi quan h khng th s
dung giai phap khng giao keo. Ti se khng th nao t bo
con ti hay v ti chon giai phap khng giao keo. Ti co
th i vao am phan vi cac con hoc vi v mnh v mt
giai phap cung thng. Nu vn khng thanh cng, se tt
hn khi ti chon giai phap thoa hip luc cn thit mt
hnh thc thp cua t duy cung thng.
2. NM PHNG DIN CUA T DUY CUNG THNG
T duy cung thng la thoi quen lanh ao gia ngi va

ngi, bao ham s vn dung mt trong cac kha nng thin
phu c bit cua con ngi trong mi quan h nh t nhn
thc, tr tng tng, lng tm va y ch c lp. No con bao
ham ca s hoc hoi ln nhau, anh hng qua lai va nguyn
tc cac bn cung co li. Va cn phai rt can am cung nh
cn nhc ky lng tao ra nhng li ch chung, c bit
khi chung ta tng tac vi nhng ngi co t duy
thng/thua c hu.
o la ly do v sao thoi quen th t gm co cac nguyn
tc lanh ao gia ngi va ngi. S lanh ao nay oi hoi
tm nhn, bc khi u chu ng, an toan, nh hng,
khn ngoan va nng lc nhng yu t bt ngun t m
thc lanh ao ca nhn ly nguyn tc lam trong tm.
Nguyn tc cung thng la nguyn tc c ban a n
thanh cng trong moi tng tac cua con ngi. No bao
gm nm mt tng thuc trong cuc sng, bt u la tnh
cach, sau o la cac mi quan h hnh thanh cac thoa thun.
No c nui dng trong mt mi trng ma cu truc va
quy tc c xy dng trn c s t duy cung thng. Va no
lin quan n quy trnh; chung ta khng th at muc ch
cung thng bng li t duy thng/thua hay thua/thng.
S di y cho thy mi quan h cua 5 phng
din nay vi nhau.
1 2 3
Cung Cung Cung
thng thng thng
Tnh cach Cac mi Cac thoa
quan h thun
Cac quy tc h tr (4) va Cac quy trnh (5)
By gi chung ta bt u xem xet tng phng din.

Tnh cach
Tnh cach la nn tang cua t duy cung thng. Moi th
khac u c xy dng trn nn tang nay. Co ba c trng
tnh cach quan trong i vi m thc cung thng.
Tnh chnh trc. Tnh chnh trc la gia tr chung ta
t vao ban thn mnh. Cac Thoi quen 1, 2 va 3 giup chung
ta phat trin va duy tr tnh chnh trc. Khi chung ta nhn
din ro cac gia tr cua mnh, chu ng t chc va thc hin
theo nhng gia tr nay hang ngay, chung ta se xy dng
c s t nhn thc, y ch c lp bng cach gi li ha va
thc hin ung cam kt.
Trong cuc sng, khng th at c thanh cng nu
chung ta khng hiu su v nhng yu t tao nn thanh
cng. Mt khac, nu chung ta khng th gi vng cam kt
cua mnh vi ngi khac, cung nh i vi ban thn th s
thoa hip cung ch la gia di. Mt khi khng co nn tang
cho s tin cy, giai phap cung thng se tr thanh mt ky xao
re tin. V th, chnh trc la vin a t nn tang u tin
cho t duy cung thng.
S chn chn. Chn chn la s cn bng gia long

dung cam va s cn nhc. Theo giao s Hrand Saxenian,
ngi day mn Kim soat tai Khoa Kinh doanh ai hoc
Harvard, th s chn chn v mt tnh cam la kha nng th
hin tnh cam va phan xet ban thn cn bng vi s quan tm
n y ngh va cam giac cua ngi khac. nh ngha o c
nu trong lun an tin s, c chnh ng phat trin trong
lnh vc nghin cu lch s va nghin cu in da. Sau o
ng a vit mt bai bao v cng trnh nghin cu gc di
dang hoan thin vi nhng lp lun h tr va gi y ap dung
ng trn tap ch Harvard Business Review (s thang 1-2 nm
1958). Cach s dung thut ng chn chn cua Hrand co
hi khac so vi cach s dung cua no trong cun sach nay.
y, khai nim chn chn chu yu tp trung vao qua trnh
trng thanh va phat trin, t giai oan phu thuc sang
c lp ri n tng thuc.
Nu xem xet cac bai trc nghim tm ly nhm tuyn
dung, thng chc va ao tao nhn vin, ban se thy rng
chung c thit k anh gia mc chn chn cua ho.
Du co c goi la s cn bng gia sc manh ban nga va
cam thng, gia t tin va t trong, gia s quan tm i vi
con ngi hay i vi cng vic th iu c tm kim
y la s cn bng gia can am va cn nhc.
S cn bng nay a n su vao hoc thuyt tng tac
gia ngi va ngi trong quan ly va lanh ao. No cung la
ni dung cua s cn bng P/PC. Trong khi can am nhm
vao vic ly c qua trng vang th cn nhc quan tm
n phuc li lu dai san sinh t con ngng. Do o,
nhim vu c ban cua lanh ao la nng cao mc sng va cht
lng sng cho moi thanh vin trong t chc.
Nhiu ngi thng suy ngh theo kiu: c cai nay
th mt cai kia. Nhng t duy cung thng th co li cho ca

i bn. co thoi quen t duy cung thng, ban phai la mt
ngi va mm mong va can am, va cam thng va t
tin, va khng ch la mt ngi chu ao, nhay cam ma con
phai gan da. Noi tom lai, tm kim c s cn bng
gia can am va cn nhc, ban phai la mt ngi chn chn
tht s. Chn chn chnh la ct loi cua t duy cung thng.
Cao
Thua/thng Cung thng
Cn
nhc
Thua/thua Thng/thua
Thp
Can am
Thp Cao
Nu co tha can am nhng lai thiu cn nhc, ti se
nh th nao? Cu tra li: ti se ri vao t duy thng/thua.
Ngha la, ti la mt ngi co ca tnh manh me, dam a ra
phan xet cua mnh nhng lai khng y g n y kin cua
ngi khac. bu vao s thiu chn chn o, ngi ta
thng dung n a v, quyn lc va cac u th khac.
Nu co y thc cn nhc cao nhng lai thiu mt chut

can am, ti se mang t duy thua/thng. Ti xem s phan
xet va y mun cua ban ln n mc khng dam bay to va
thc hin y mun cua mnh.
i vi t duy cung thng, s can am va cn nhc u
quan trong nh nhau. Chnh s cn bng cua hai nhn t
nay la du hiu chn chn thc s. Nu co c no, chung
ta co th lng nghe, thu hiu, va co tha can am i
u vi moi thach thc.
S rng lng. Tnh cach th ba rt quan trong cho t
duy cung thng la s rng lng. y la m thc cho rng ai
cung co phn cua ngi ny.
Trong cuc sng, ngi rng lng khng nhiu. a
s chung ta thng ngh n cai ti hep hoi cua ban thn.
Chung ta cho rng cuc sng ch la mt chic banh duy
nht, nu ai o ly c phn nhiu th mnh ch con phn
t. S hep hoi chnh la do tm nhn han ch.
Nhng ngi hep hoi se gp nhiu kho khn trong vic
chia se s thanh cng va uy tn, quyn lc hay li ch ngay
ca vi nhng ngi a giup ho tao ra nhng thanh qua o.
Ho khng vui khi thy ngi khac thanh cng thm ch
ngay ca nhng thanh vin trong gia nh hay ban be, ng
s thn thit. Ho cam thy b mt phn khi ngi khac at
c thng li nao o. Ngoai mt ho th hin nim vui
trc thanh cng cua ngi khac nhng trong thm tm,
ho cam thy ghen tc. Y thc v gia tr cua ho xut phat t
s hn thua. Vi nhng con ngi o, thanh cng cua
ngi khac ng ngha vi tht bai cua ban thn ho.
Ngi hep hoi thng ngm ngm mong ngi khac
gp iu khng may. Ho lun lun so sanh, ganh ua. Ho
bo cng sc s hu nhiu cua cai hay nm nhiu quyn

lc nhm gia tng gia tr cua mnh. Ho mun ngi khac
phai lam theo cach cua ho. Ho mun iu khin ngi
khac, mun ngi khac tr nn yu kem hn ho.
Ngi co u oc hep hoi rt kho tr thanh thanh vin
cua mt tp th tng thuc. Ho xem s khac bit la du
hiu khng phuc tung va thiu trung thanh.
Ngc lai, s rng lng xut phat t mt y thc su
sc v gia tr va danh d ca nhn. o la m thc cho rng
moi th trong cuc sng u co u cho moi ngi. No dn
n vic chia se uy tn, li nhun, ra quyt nh, va cng
nhn. No m ra nhiu kha nng, la chon, giai phap va
sang tao.
Ngi rng lng lun vui ve, hai long va man nguyn.
Ho sng theo cac nguyn tc cua thoi quen 1, 2 va 3. Ho th
hin kha nng lanh ao sc ben, tnh chu ng cung nh
bit tn dung nng lc cua ngi khac. S rng lng tha
nhn nhng kha nng khng gii han v trng thanh va
phat trin trong cac mi quan h tng tac tch cc, tao ra
giai phap cung thng.
Thanh tch tp th la s thanh cng cua quan h tng
tac tch cc, em lai li ch chung cho tt ca moi ngi.
Thanh tch tp th at c khi moi ngi trong t chc
cung nhau lam vic, giao tip vi nhau nhm at kt qua
cao nht. Thanh tch tp th la kt qua t nhin cua m
thc v s rng lng.
Mt tnh cach giau long chnh trc, chn chn va rng
lng se tao ra quan h tng tac ch thc gia ngi va
ngi ma khng ky xao nao co th thay th c.
Nhng ngi co t duy thng/thua mun xy dng t

duy cung thng nn tip cn va tao mi quan h mt thit
vi nhng ngi co t duy cung thng, bi ho thng t co
c hi nhn thy va trai nghim t duy cung thng. Do o,
ti khuyn cac ban nn oc sach, nh cun t truyn hp
dn Tm kim nhn dang cua Anwar Sadat, va xem phim,
nh Chin xa bao la, hay xem kch, nh Nhng ngi
khn kh. No se giup ban tip cn vi nhng tm gng
sng theo t duy cung thng.
Nn nh rng, ch khi nao tm thy c gia tr ni tai
ngay trong con ngi mnh nhng gia tr vt ra khoi cac
kch ban nh sn th chung ta mi co th at n gia tr
ch thc cua t duy cung thng cung nh cac nguyn tc
ung n khac trong cuc sng.
Cac mi quan h
T nn tang cua tnh cach, chung ta se xy dng va duy
tr c cac mi quan h theo t duy cung thng. S tin cy
ln nhau va tai khoan tnh cam la ct loi cua t duy cung
thng. Khng co s tin cy th iu chung ta co th lam
c suy cho cung ch la thoa hip; khng co s tin cy,
chung ta se khng ci m, hoc hoi va giao tip ln nhau,
chung ta khng sang tao thc s. Nhng nu tai khoan tnh
cam cua chung ta co s d mc cao, th tin cy khng
con la vn . Cac khoan gi trong tai khoan u lam cho
ban va ti tn trong ln nhau. Chung ta tp trung vao giai
quyt vn , ch khng bn tm v nhn cach hay lp
trng cua nhau na.
V tin cy ln nhau, nn chung ta se ci m hn va dam
t cac con bai cua mnh ln ban. Mc du co nhng im
khac nhau, nhng ti hiu rng ban se lng nghe ti trn c
s tn trong ln nhau, va ngc lai. Ca hai cung quyt tm

tm hiu, cam kt gi vng li ch cua nhau trong qua trnh
hp tac.
Mi quan h theo phng thc cung thng, vi mc
tin cy cao la ban ap ly tng cho ng tm hip lc (Thoi
quen th sau). Mi quan h o khng h lam cho cac vn
kem i tnh hin thc hay kem phn quan trong, hoc
loai bo s khac bit v cach nhn. Ngc lai, no giup trit
tiu nng lng tiu cc vn thng tp trung vao nhng
khac bit v nhn cach va a v. ng thi, no tao ra ngun
nng lng tch cc co trong tm la phi hp nng lc cua
ca hai bn tao nn sc manh sang tao va lin kt, giup
hiu bit thu ao cac vn va giai quyt chung sao cho ca
hai cung co li.
Nhng iu g se xay ra nu ban buc phai thoa thun
vi mt ngi, ma ngi nay cha bao gi bit n t duy
cung thng va ch ngh n trit ly thng/thua hay mt trit
ly nao khac?
ng u vi t duy thng/thua la mt thach thc
tht s cua t duy cung thng. Thc t cho thy khng phai
luc nao t duy cung thng cung ung trong moi tnh hung,
tuy vao vn va s khac bit c ban cn phai c giai
quyt. Nhng se d dang hn nu ca hai bn u hiu c
iu o va quyt tm thc hin.
Khi ban gp phai i tac co m thc thng/thua, mi
quan h vi ngi o vn la cha khoa chnh yu. Ban cn
tp trung vao Vong tron Anh hng cua mnh, a khoan
gi vao tai khoan tnh cam thng qua s lch thip chn
thanh, tn trong va anh gia cao i tac. Ban phai danh
thi gian lu hn cho giao tip, bit lng nghe nhiu hn,
ky hn. Ban phai th hin mnh bng s nhit tnh i

tac hiu rng ban thc s mong mun xy dng mi quan
h vi ho trn nn tang cung thng. Qua trnh o chnh la
mt khoan ln gi vao tai khoan tnh cam trong mi quan
h gia ban va i tac.
Tnh cach cua ban cang chn tht, mc chu ng
cang cao, nhit tnh hng n giai phap cung thng cang
nhiu th anh hng cua ban n ngi khac cang manh.
y la mt thach thc thc s i vi m thc lanh ao
gia ngi va ngi. No chuyn t m thc Lanh ao da
trn cac mi quan h sang m thc Lanh ao lam thay i
cac mi quan h.
V nguyn tc cung thng to ra hiu qua trong moi tnh
hung nn ban co th ngh i tac ly o lam tiu chun
cho vic hp tac gia hai bn. Tuy nhin, ch mt s t
ngi co t duy thng/thua co th tip cn va chuyn sang
t duy cung thng. Do vy, ban cn nh rng phng an
khng giao keo lun lun la giai phap phong b. Hoc
i khi, ban cung phai chon giai phap thoa hip.
iu quan trong cn lu y la khng phai luc nao ban
cung chon phng phap cung thng, ngay ca khi s d tai
khoan tnh cam cua ban ang mc cao. Chng han, nu
ban va ti cung lam vic vi nhau, ban n gp ti va noi:
Stephen, ti bit anh khng thch quyt nh nay. Va ti
khng co thi gian giai thch vi anh. Co th anh se
ngh y la quyt nh sai lm, nhng liu anh co th ung
h ti khng?.
Nu nh ban co tai khoan tnh cam tch cc i vi ti,
tt nhin ti se ung h ban. Rt co th trong vic nay, ban
a hoan toan ung. Nhng nu tai khoan tnh cam can kit,
va nu ti la ngi b ng i pho, ti se khng thc s

ung h. Trc mt ban, ti co th ng tnh, nhng sau
lng ban, ti lai khng thc s nhit tnh. Ti se khng u
t sc lc cn thit giup ban thanh cng.
Nu ti la ngi bao thu, c oan, ti se chng lai
quyt nh cua ban, va lam moi cach li keo ngi khac
cung chng lai ban. Hoc nu co ac y, ti co th ch lam
chnh xac nhng g ban yu cu, ma khng chu trach
nhim g v kt qua cng vic.
Mt thoa thun bng vn ban se chng co y ngha g
nu no khng c da trn c s tnh cach va mi quan
h duy tr theo ung tinh thn cua thoa thun o. Do
o, chung ta cn tip cn nguyn tc cung thng t mong
mun u t vao cac mi quan h lam cho chung tr
nn kha thi.
Thoa thun
Sau khi thit lp mi quan h, ngi ta se a ra cac
thoa thun da trn nguyn tc cung thng. i khi, nhng
thoa thun nay c goi la cac thoa thun v hiu qua lam
vic hay hp tac. No chuyn i m thc tng tac t
chiu doc sang chiu ngang, t vic giam sat ln nhau sang
t giam sat, t i thu sang i tac nhm mang n thanh
cng cho tt ca cac bn.
Nhng thoa thun cung thng bao trum mt pham vi
rng cua s tng tac co tnh tng thuc. Chung ta a thao
lun mt ng dung quan trong khi noi v s uy quyn
trong cu chuyn Sach va xanh Thoi quen 3. Nm yu
t ma chung ta lit k o la c s cua cac thoa thun gia
ngi s dung lao ng va ngi lao ng, gia nhng
ngi lam vic c lp va mt nhom ngi hp tac vi
nhau nhm at c muc ch chung. Nhng thoa thun

nay se tao ra mt phng thc hiu qua xac nh va ap
ng nhng ky vong cua cac bn tham gia trong mt n lc
chung co tnh tng thuc ln nhau.
Trong thoa thun cung thng, nm nhn t sau y cn
c th hin mt cach ro rang:
Kt qua mong mun: Xac nh nhng vic cn lam va
thi han hoan thanh.
Ch dn: Ch ro cac thng s (v nguyn tc, chnh sach,
v.v.) at c kt qua theo nhng thng s o.
Ngun lc: Xac nh nhn lc, vt lc, tai lc va s h
tr ky thut hoc t chc at c kt qua.
K hoach: t ra cac tiu chun va thi gian nhm anh
gia kt qua cng vic.
Tng kt, anh gia: Xac nh tnh cht cng vic - tt hay
xu, t nhin va logic hay khng. Xac nh tnh hnh trong
va sau mi cng oan.
Nm nhn t noi trn se giup cac thoa thun cung
thng tn tai. S hiu bit ln nhau va thoa thun ro rang
ngay t u v cac lnh vc trn se tao ra mt chun mc
o lng mc thanh cng cua mi ngi.
S giam sat chuyn quyn theo li cu chnh la m thc
thng/thua. No cung la hu qua cua tai khoan tnh cam a b
thu chi. Nu khng co s tin cy hay mt tm nhn chung
v cac kt qua mong mun, chung ta se co xu hng giam
sat, kim tra ln nhau. V thiu long tin nn chung ta lun
co cam giac cn phai kim soat ngi khac.
Nhng nu s tin cy qua cao th phng phap cua
ban la g? C cho i tac t chu. Khi ban a at c

thoa thun cung thng ngay t u, i tac cua ban se bit
c kt qua mong mun. Vai tro cua ban luc o ch la
giup va tip nhn cac bao cao v vic thc hin trach
nhim cua ho.
Khi con ngi c t mnh phan xet ban thn th
long kiu hanh cua ho se c nng cao hn, va trach
nhim cua ho theo o cung tng ln. Trong mi quan h co
tin cy cao, t phan xet se chnh xac hn nhiu v chung
ta thng t nhn bit thc h cua s vic ang din tin
ro hn so vi cac quan sat hay o lng t bn ngoai.
Ren luyn phng phap quan tr t duy cung thng
Nhiu nm trc y, ti tham gia trc tip vao mt d
an t vn cho mt ngn hang ln co hang chuc chi nhanh.
Ho yu cu chung ti anh gia va cai tin chng trnh ao
tao quan ly cua ho vi ngn sach hang nm la 750.000 -la.
Chng trnh nay bao gm vic la chon cac sinh vin mi
tt nghip va b tr ho thc hanh 12 loai cng vic, mi loai
hai tun tai cac phong ban cua ngn hang trong thi gian
sau thang. Sau khi kt thuc t thc tp, nhng sinh vin
xut sc se c b tr lam tr ly cho cac trng chi nhanh
ngn hang.
Nhim vu cua chung ti la anh gia kt qua ao tao qua
sau thang thc tp. Khi bt tay vao lam, chung ti phat hin
ra rng phn kho khn nht cua nhim vu nay la co c
kt qua ro rang. Chung ti hoi cac can b quan ly cp cao
cua ngn hang: Nhng thc tp sinh o phai co c
nhng ky nng g sau khi kt thuc chng trnh nay?. Va
cu tra li chung ti nhn c rt m h, lai co ve mu
thun. Chng trnh ao tao cp n cac phng phap,
ch khng phai kt qua; do vy chung ti ngh ho thit

lp mt chng trnh ao tao th im da trn c s cung
thng, bao gm vic nhn din cac muc tiu cu th va cac
tiu ch chng minh cho s hoan thanh nhim vu cua ho.
Chung ti cung yu cu pha ngn hang xac nh cac ch
dn, cac ngun lc, trach nhim va hu qua co th xay ra.
Trong trng hp nay, kt qua ban u se la c s nhng
sinh vin at yu cu co th c b nhim lam tr ly cho
trng chi nhanh, mt v tr ma ho co th va lam va hoc
va c tng lng.
Chung ti a yu cu ban quan ly ngn hang phai xac
nh ro cac muc tiu: Ho phai nm c nhng ky nng
g v k toan, tip th, cho vay bt ng san?. Ho a ra
hn 100 muc tiu, da vao o chung ti a n gian hoa va
hoan chnh cho n khi giam xung con 39 muc tiu, vi
cac tiu ch cu th gn vi tng muc tiu o.
Cac thc tp sinh rt hng hai trc c hi c lam
vic va tng lng nn ho c gng ap ng cac tiu ch
trong thi gian sm nht. Mt chin thng ln ang ch
ho, va cung co mt chin thng ln hn danh cho ngn
hang v ho se co c trong tay mt i ngu tr ly c ao
tao bai ban cho tng lai.
Do o, chung ti a giai thch cho cac thc tp sinh v
s khac nhau gia kin thc do ban thn ngi hoc chu
ng trang b cho mnh va kin thc do h thng ap t.
Chung ti ch noi iu c ban: y la cac muc tiu va tiu
ch. y la cac ngun lc, bao gm vic hoc tp ln nhau.
Cac ban hay lam i. Khi nao ap ng c cac tiu ch o,
cac ban se c b nhim lam tr ly cua trng chi
nhanh.
Ho a hoan thanh cng vic trong ba tun ri. S

thay i m thc ao tao a dn n ng c lam vic va s
sang tao vt bc.
Nh moi thay i m thc khac, phng phap trn
cua chung ti cung gp phai s chng i. Hu ht can b
quan ly cp cao cua ngn hang u khng tin vao kt qua
nay. Ho cho rng: Nhng thc tp sinh nay cha co kinh
nghim. Ho cha qua th thach cn thit co c s
phan oan cn cho cng vic tr ly cua cac trng chi
nhanh.
Chung ti a ap lai nh sau: c ri. Chung ta hay
t thm cac muc tiu va gn cac tiu ch kem theo. Nhng
chung ta c gi m thc ngi hoc chu ng t trang b
kin thc. Chung ti a ra thm tam muc tiu khac, vi
cac tiu ch rt kht khe cac nha lanh ao ngn hang yn
tm rng nhng nhn vin nay a c chun b chu ao
am nhn vai tro tr ly va tip tuc va lam va hoc. Sau
khi tham gia vao mt s cuc hop xy dng tiu ch, nhiu
can b quan ly nhn xet rng nu cac thc tp sinh nay co
th ap ng c cac tiu ch kht khe nh vy th co th se
ap ng c yu cu.
Th la cac thc tp sinh lai lao vao cng vic mt cach
hng hai n mc kho tin. Ho n gp can b quan ly tai
cac phong ban va noi: Tha ng, ti la thanh vin cua
chng trnh th im mi goi la kin thc do ngi hoc t
trang b, va ti hiu rng ng a tham gia vao vic xy dng
cac muc tiu va tiu ch o, Ti phai ap ng sau tiu ch
lam vic tai phong nay. Ti a at c 3 nh cac ky nng
co c khi hoc ai hoc; ti a at c tiu ch th t nh
nghin cu tai liu; ti hoc c tiu ch th nm t Tom.
Ti ch con thiu mt tiu ch cn vt qua, ti mong ng
hoc ai o trong phong nay co th danh vai gi hng

dn ti.... Va nh vy, ho ch mt na ngay thc tp tai mt
phong ban, thay v hai tun.
Nhng thc tp sinh nay hp tac cht che vi nhau, va
ho a hoan thanh cac muc tiu b sung ch trong vong mt
tun ri. Chng trnh ao tao sau thang c rut xung
con nm tun, va kt qua thu c cao hn trc mt cach
ang k.
Ti lun lun ngac nhin trc cac kt qua thu c.
Cach t duy nay cung em lai hiu qua tng t trong moi
lnh vc t chc cuc sng, nu chung ta co can am th
nghim cac m thc cua mnh va tp trung vao muc tiu
cung thng.
Cac thoa thun cng vic theo nguyn tc cung thng
Tao ra cac thoa thun v kt qua cng vic theo nguyn
tc cung thng oi hoi s thay i cac m thc c ban. Tiu
im la kt qua, khng phai la phng phap. a s chung
ta thng co xu hng kim soat cac phng phap. Chung
ta s dung phng phap giao pho mnh lnh nh a thao
lun Thoi quen th ba, phng phap ma ti s dung khi
yu cu Sandra chup anh con trai chung ti lt van trn
mt nc. Nhng cac thoa thun theo nguyn tc cung
thng co tiu im la kt qua, giup giai phong tim nng to
ln cua ca nhn va tao ra s hip lc ln hn, ng thi
trong qua trnh o xy dng PC (nng lc san xut) thay v
ch tp trung vao P (san phm).
Theo t duy cung thng, vic xac nh trach nhim la do
mi ngi t anh gia ban thn mnh bng cach i chiu
vi cac tiu ch a c xy dng ngay t u. Nu ban va
i tac a cung nhau xac lp cac tiu ch th mi bn se phai
co ngha vu thc hin chung. Vi thoa thun uy quyn theo

t duy cung thng, mt a tre bay tui cung co th t bit
mnh phai lam g c thng.
Nhng kinh nghim quy bau nht trong qua trnh
giang day ai hoc cua ti la chia se hiu bit v muc tiu
theo t duy cung thng ngay t u vi sinh vin. y la
muc tiu ma chung ta se cung nhau hoan thanh sau khi kt
thuc mn hoc nay va la nhng yu cu c ban anh gia
xp hang A, B, C. Muc tiu cua ti la giup tt ca cac em at
c hang A. By gi, cac em hay suy ngh v nhng iu
chung ta a thao lun va phn tch t mnh a ra muc
tiu ring. Sau o, chung ta se hop lai va thoa thun xem ai
mun at hang nao va k hoach cua tng ngi nhm at
c muc tiu o, ti thng noi vi sinh vin cua mnh
nh vy.
Nha trit gia va t vn v quan tr Peter Drucker
khuyn chung ta s dung th gi nha quan ly nm
c ni dung c ban cua thoa thun v kt qua cng vic
cn hoan thanh gia ngi quan ly va cac nhn vin cua
mnh. Sau khi thao lun ky lng v ky vong, ch dn va
ngun lc bao am nhng iu nay phu hp vi cac
muc tiu cua t chc, cac nhn vin se vit th gi ngi
quan ly, trong o tom tt ni dung a thao lun va nu ra
thi gian khi nao hop lai kim im vic thc hin va
ban k hoach tip theo.
Vic xy dng thoa thun v kt qua cng vic cn
hoan thanh theo t duy cung thng la hoat ng trung tm
cua quan ly. Khi a co thoa thun, cac nhn vin co th
quan ly ban thn mnh trong khun kh thoa thun o;
ngi quan ly ch ong vai tro nh mt chic xe dn
ng trong cuc ua, co nhim vu sp xp cho cuc ua
sn sang ri rut khoi ng ua va cui cung la lam sach

nhng vt du loang.
Khi tr thanh ngi h tr s mt cho cp di, ngi
quan ly co th tng cng ang k pham vi kim soat cua
mnh; nhng cach bit hanh chnh va a v u b loai bo.
Thay v ch giam sat c vai ngi, ngi quan ly co th
giam sat c vai chuc ngi hoc nhiu hn th na.
Trong cac thoa thun v kt qua cng vic theo t duy
cung thng, cac h qua la t nhin va l-gc, ch khng phai
la phn thng hay hnh phat do ngi quan ly ap t.
V c ban, co bn loai h qua (khen thng va trng
phat) ma ngi quan ly hay cac bc cha me co th kim soat
h qua v tai chnh, tinh thn, c hi va trach nhim. Cac h
qua v tai chnh bao gm cac khoan thu nhp, quyn la
chon mua c phiu, cac khoan tr cp, hoc cac hnh thc
ch tai. Cac h qua v tinh thn (hay tm ly) bao gm c
cng nhn, chp thun, tn trong, khen ngi, hoc ngc
lai. Nu ngi c khen thng khng qua l thuc vao
tai chnh th phn thng tinh thn thng tao ra ng lc
tt hn. C hi bao gm vic ao tao, phat trin ngh
nghip, bng lc va cac li ch khac. Trach nhim lin quan
n pham vi trach nhim va quyn han, mt trong hai iu
nay u co th tng hoc giam. Cac thoa thun theo
nguyn tc cung thng ch ro h qua thuc mt hay nhiu
lnh vc trn va nhng ngi lin quan u bit ro iu nay
ngay t u.
Bn canh o, mt iu quan trong khac cn nhn din
la cac h qua tt yu i vi t chc. Chng han, iu g se
xay ra nu ti i lam tr, nu ti khng chu hp tac vi
ngi khac, nu ti khng xy dng c mt thoa thun
cung thng vi cac thuc cp cua mnh, nu ti khng lam

cho ho chu trach nhim v nhng kt qua mong mun,
hoc nu ti khng tao iu kin cho ho vng vang hn v
chuyn mn va phat trin ngh nghip?
Khi con gai ti bc sang tui 18, chung ti xac lp mt
thoa thun cung thng v vic s dung chic xe -t cua gia
nh. Chung ti thoa thun vi nhau rng con gai ti se
phai chp hanh lut giao thng, phai lun bao dng va
thng xuyn ra xe sach se. Rng no ch c dung xe cho
nhng vic thc s cn thit, va lai xe cho b me khi co yu
cu. Chung ti cung thoa thun vi nhau rng con be se
phai c ht sc am nhn cng vic mt cach vui ve ma
khng cn phai nhc nh. o la nhng muc tiu cung thng
cua chung ti.
Chung ti cung thoa thun trach nhim vt cht ti
mua xe, xng va ong tin bao him. Con gai ti se gp
ti hang tun, thng vao chiu chu nht kim im
xem no a hoan thanh cng vic ra sao. Nu no thc hin
ung trach nhim th se c tip tuc s dung xe. Bng
khng, no se khng c lai xe cho n khi thc hin ung
cac cam kt a nh.
Thoa thun cung thng nay xac lp nhng ky vong ro
rang ngay t u cho ca hai bn. o la thng li i vi con
be c s dung xe va cung la thng li i vi Sandra
va ti khng phai lo bao dng hay v sinh xe. Va chung
ti a xy dng c tinh thn t chu trach nhim, ngha
la ti khng cn phai thng xuyn giam sat hay quan ly
con gai. Thay vao o, tnh trung thc, lng tm, kha nng
t phan xet cua con be va tai khoan tnh cam gia chung ti
se quan ly no hiu qua. Chung ti khng h to ra cng
thng hay c gng giam sat con gai tng bc thng
phat theo kt qua cng vic cua no. Nh a co mt thoa

thun theo kiu cung thng, nn tt ca chung ti u cam
thy thoai mai.
Tuy nhin, cac thoa thun cung thng cung rt linh
hoat. co th phat huy tac dung, cn phai co s chnh
trc cua ca nhn va mi quan h tin cy ln nhau. Thoa
thun cung thng la san phm cua m thc, tnh cach va cac
mi quan h tng thuc; no nh ngha va nh hng
cho s tng tac o.
3. CAC H THNG H TR
Thoa thun cung thng ch co th tn tai trong mt t

chc khi toan b h thng u tun theo no. Nu ban noi
rng mnh ung h giai phap cung thng nhng lai khen
thng cho giai phap thng/thua, ban se co trong tay mt
chng trnh tht bai ngay t trong trng nc.
Nhn chung, khi thng cho ai cai g, ban se nhn c
iu tng t. Nu mun co c cac muc tiu va phan
anh cac gia tr cua mnh vao tuyn ngn s mnh ca nhn,
ban cn phai gn h thng khen thng vao cac muc tiu
va gia tr nay. Nu khng, ban se khng lam c nh ban
noi. Ban se ri vao tnh hung cua ngi quan ly ma ti a
cp phn u, ng ta ku goi s hp tac nhng lai phat
ng canh tranh bng mt cuc thi ua gia cac nhn vin.
Ti a tng lam vic trong nhiu nm cho mt cng ty
my phm ln tai min Ty. Trai nghim u tin cua ti vi
t chc nay la mt hi ngh trao giai thng hang nm cho
hn 800 ai ly ban hang. y la cuc hop nhm ng vin
tinh thn cac ai ly.
Trong s 800 ngi tham d, co khoang 40 ai ly c

nhn cac giai thng do at c thanh tch nh Doanh
s cao nht, Khi lng san phm ban ra nhiu nht,
Nhn c hoa hng nhiu nht va Trng bay san
phm thu hut nht. Bui trao giai din ra trong bu
khng kh cung nhit vi ting hoan h, v tay dy tri.
Khng con nghi ng g v vic 40 ai ly nay la nhng ngi
chin thng; nhng ngi ta cung nhn ra rng 760 ai ly
con lai la nhng ke thua cuc.
Ngay lp tc chung ti bt tay vao cng vic gn h
thng thng phat va c cu cua t chc vi m thc
cung thng. Chung ti quan tm chon la h thng sao
cho co th hp dn moi thanh vin. Chung ti khuyn
khch ho hp tac va chung sc cung nhau at c kt
qua mong mun.
Tai cuc hop tng kt khen thng nm sau, hn 1.000
ai ly ban hang tham d, va khoang 800 ai ly trong s o
c khen thng. Nu so sanh thanh tch th ch mt vai
ca nhn la nhng ngi chin thng thc s, nhng
chng trnh nay tp trung trc ht vao nhng ngi/
nhom ngi at c thanh tch so vi muc tiu t ho lp
ra. Gi y, s quan tm va long nhit tnh a xut hin v
moi ngi cung chia se nim vui cua nhau, cac nhom ai ly
ban hang co th cung nhau chia se giai thng, la mt
chuyn ngh mat cho ca vn phong ho.
Mt iu ang lu y la hu ht 800 ai ly c thng
nm o u at c thanh tch ca nhn ngang bng vi
thanh tch cua 40 ai ly c thng nm trc. Tinh thn
cung thng a lam tng ang k s lng qua trng vang,
va ng thi chm soc chu ao con ngng, giai phong
nng lng va tim nng ln lao cua mi ai ly. Thanh
cng cua s ng tm hip lc a lam moi ngi tham gia

ngac nhin.
S canh tranh thng len loi vao tng ca nhn, tp th
va trn khp thng trng, nht la nhng ni thiu vng
mi quan h tng thuc, thiu hp tac. Tinh thn cung
thng khng th tn tai trong mi trng canh tranh va
ganh ua.
giai phap cung thng em lai kt qua tch cc, tt ca
cac h thng cua cng ty u phai h tr no. Cac h thng
nh: ao tao, lp k hoach, giao tip, bao cao, ngn sach, h
thng thng tin, lng bng u phai da trn c s
nguyn tc cung thng.
Ti cung a t vn cho mt cng ty khac mun hun
luyn nhn vin cua mnh trong lnh vc giao tip ky
nng ban hang. Chu tch cng ty noi vi ti : Anh hay vao
bt ky ca hang nao anh mun va xem cach ho i x vi
anh. Cac nhn vin cua ti dng nh ch bit ngi ch
khach n mua hang. Ho khng bit cach giao tip, tao s
thn thin, gn gui vi khach hang, khng bit g v san
phm, lai khng co kin thc, ky nng ban hang cn thit
tao s lin kt gia san phm va nhu cu.
Va ti a n nhiu ca hang, tnh hnh ung nh ng
y noi. Nhng ti mun bit mt vn khac: Nguyn
nhn cua thai nay la do u?
Vai ngay sau, ti gp lai v chu tch.
Chung ta th xem xet lai t u, ng ta noi, Chung
ti cung co nhng b phn quan ly cng vic. Chung ti
bao cac nhn vin rng ho nn danh 2/3 nng lc vao vic
ban hang va ch 1/3 cho quan ly. Tt ca u khng lam c
nh vy. Th nn, ti mun anh hun luyn thm cho cac

nhn vin ban hang.
Nh vy, thc t la ng y a bit vn y la g.
Sau hai ngay tm hiu, chung ti a phat hin ra thc
cht cua vn : o chnh la do h thng khen thng.
Nhng ngi quan ly ca hang a gianh ly vic ban
hang. Ho ng sau ban thu tin va dn tt ca nhng cng
vic vt va nh kim kho hang, xp hang vao kho, don
dep cho cac nhn vin ban hang. o la ly do tai sao cac
trng ca hang lun co doanh s ban cao nht.
V vy, ti ngh thay i h thng lng bng va vn
c giai quyt nhanh chong. Chung ti lp ra mt h
thng, theo o nhng ngi quan ly ca hang ch co thu
nhp khi cac nhn vin cua ho co thu nhp. Chung ti a
cho nhu cu va muc tiu cua nhng ngi quan ly trung
khp vi nhu cu va muc tiu cua cac nhn vin ban hang.
Va khi o, nhu cu hun luyn v ky nng giao tip khach
hang i vi cac nhn vin ban hang tr nn khng cn
thit na. Cha khoa y la xy dng mt h thng khen
thng theo nguyn tc cung thng.
Thng thng, vn nm s sai lch h thng, ch
khng phai con ngi. Nu ban a nhng ngi tt vao
mt h thng ti, ban se thu c kt qua ti. Khi thc s
mun cung thng, ho co th thit lp cac h thng tao ra
va cung c iu o. Ho co th chuyn cac tnh hung canh
tranh khng lanh manh sang tnh hung hp tac va tac
ng n tnh hiu qua cua no bng cach xy dng P va PC.
Trong kinh doanh, can b quan ly co th lin kt cac h
thng tao ra cac nhom lam vic co nng sut cao, canh
tranh vi cac tiu chun bn ngoai. Trong giao duc, giao
vin co th xac lp h thng thang im da trn thanh

tch cua mt ca nhn, theo tiu chun a c thoa thun,
va khuyn khch hoc sinh hp tac giup nhau hoc tp tt.
Trong cuc sng gia nh, cha me nn chuyn tm im t
canh tranh sang hp tac vi nhau. Cha me co th t ra cac
thoa thun cung thng v trach nhim i vi gia nh
khng con xay ra s ty nanh ln nhau gia con cai.
Co ln, mt anh ban noi vi ti thng be nha anh
khng chu nhn li dy mun v cho rng Tai me khng
anh thc con dy sm. Nhng li noi nay cua thng be
lam anh chu y hn v nhng vn phat sinh trong gia
nh, khi trach nhim khng c xy dng trn nguyn
tc cung thng.
Nguyn tc cung thng t trach nhim ln tng ca
nhn trong vic hoan thanh cac kt qua cu th vi s nh
hng ro rang va nhng ngun lc sn co. No lam cho mi
ca nhn co trach nhim thc hin cng vic cua mnh va t
giac anh gia kt qua at c. H thng cung thng se tao
ra mi trng h tr ln nhau, cung c cac thoa thun
trong cng vic i vi nhom ngi, tp th hay gia nh.
4. CAC QUA TRNH
Khng co cach g at c muc ch cung thng nu

dung cac bin phap thng/thua hay thua/thng. Ban
khng th noi Anh phai t duy cung thng du anh co thch
no hay khng. Vy, vn la ban lam th nao i n giai
phap cung thng.
Roger Fisher va William Ury, hai giao s lut ai hoc
Harvard, a co mt cng trnh ni ting, trong o a ra
hai cach tip cn i choi nhau trong thng lng: mt la
tip cn theo nguyn tc va hai la tip cn theo lp

trng. Mc du trong cng trnh nghin cu nay, khai
nim cung thng cha c dung ti, nhng tinh thn va
trit ly xuyn sut cun sach rt phu hp vi quan im
cung thng.
Hai ng cho rng thc cht cua am phan theo
nguyn tc la tach con ngi ra khoi vn , tp trung vao
cac li ch ch khng vao cac lp trng, sang tao ra cac
phng an em lai li ch chung, va kin tr vi cac tiu ch
khach quan.
Khi lam vic vi nhiu ngi va t chc tm ra cac
giai phap cung thng, ti yu cu ho tham gia vao mt qua
trnh gm bn bc sau:
- Nhn vn t cach nhn cua ngi khac. C gng
hiu ro nhu cu va cac mi quan tm cua i tac.
- Nhn din nhng vn then cht va cac mi quan
tm (khng phai lp trng) cua cac bn lin quan.
- Xac nh nhng kt qua co th at c sau khi hoan
thanh d an.
- Nhn din nhng phng an mi co th ap ng
c kt qua mong mun.
Cac Thoi quen 5 va 6 se cp trc tip n hai nhn t
cua qua trnh nay, va chung ta se i su vao vn o hai
chng tip theo.
Ban cht cua qua trnh cung thng lin h qua lai rt
cht che vi t duy cung thng. Ban ch co th at c giai
phap cung thng bng cac qua trnh cung thng muc ch
va phng tin y la nh nhau.
Qua trnh cung thng khng phai la mt liu phap v

nhn cach. No hoan toan la mt m thc v s tng tac
gia con ngi vi nhau. No c sinh ra t tnh chnh
trc, s chn chn va rng lng. No c phat trin t cac
mi quan h co tin cy cao. No th hin cac thoa thun
ro rang va c bit hiu qua trong cac h thng h tr.
GI Y AP DUNG:
1. Hay tng tng ban ang c gng tao lp mt cuc

am phan tt ep, trong o, long can am va s cn
nhc c cn bng.
2. Lit k danh sach cac tr ngai ngn can ban co c
m thc cung thng. Xac nh xem co th lam c
g bn trong Vong tron Anh hng cua ban loai bo
nhng tr ngai o.
3. La chon mt mi quan h cu th ma ban mun xy
dng theo thoa thun cung thng, c gng t mnh
vao v tr cua ngi khac. T goc ca nhn, ban hay
lit k ra nhng kt qua nao la chin thng i vi
ban. Tip cn i tac va trao i vi ho cho n khi
ban at n thoa thun va giai phap cung thng.
4. Nhn din ba mi quan h then cht trong cuc sng
cua ban. Nu ra mt s du hiu ma ban cam thy o
la s d trong tai khoan tnh cam cua mi mi quan
h; vit ra mt s bin phap cu th nhm tao c
khoan gi vao cho mi tai khoan o.
5. Xem xet kch ban cua chnh ban. No co thuc loai
thng/thua hay khng? No anh hng th nao n s
tng tac gia ban vi ngi khac? Ban co th xac
nh c u la ngun gc chnh cua kch ban o?
Xac nh xem kch ban o co con phu hp vi thc
tai cuc sng cua ban hay khng?
6. Tm hiu mt ngi a ap dung thanh cng t duy
cung thng trong hoan canh kho khn. Hay hoc tp
kinh nghim t tm gng nay.
Thoi quen th nm
LNG NGHE VA
THU HIU
Tng thuc
Lng nghe va
n
t h
ng tm
thu hiu
hip lc
b a n
ln nhau
ua
5 THANH TCH 6
n gi
TP TH
7 Re
T duy
cung thng
4
c lp
u tin
3 cho iu
quan trong nht
THANH TCH
2
1 CA NHN
Bt u
Lun t muc tiu
chu ng a c xac nh
Phu thuc
Cac nguyn tc giao tip
trn c s thu hiu ln nhau
Con tim co nhng ly le ring
ma ly tr khng hiu c.
- Pascal
ia s ban thy kho chu mt va quyt nh n

G gp bac s nhan khoa kham.
Sau khi nghe ban k cac triu chng, ng y ly chic
knh mnh ang eo a cho ban.
Anh hay eo vao i, ng y noi, Ti a eo no 10
nm nay ri, no thc s giup ti rt nhiu. Ti con mt
chic na nha, anh c cm ly chic nay ma dung.
Ban eo knh vao, nhng no ch lam cho tnh hnh ti
t thm.
i, kinh khung qua!, ban ku ln, Ti chng thy g
ca.
Th a, sao vy?, ng y hoi, Ti eo rt tt ma. Th
lai ln na xem nao.
Th ti ang c y, ban noi, nhng cai g cung ch
thy m m thi.
Hay c suy ngh tch cc xem nao!
Nhng ti chng thy g ca, ban ku ln y ve st

rut.
Nay ng ban, anh tht khng bit iu!, ng bac s
qu trach, Ti a c gng giup anh, anh chng cam n th
thi.
Liu sau nay, ban co quay lai gp vin bac s nhan khoa
o khi cn kham mt na khng? Chc chn la khng, ti
tin hn la nh vy. Ban khng th tin vao mt bac s chng
cn kham bnh ma c k toa vung vt nh th.
Nhng th hoi chung ta co thng chn oan bnh
trc khi k n trong quan h giao tip hay khng?
Con i, hm nay con lam sao th?
, con khng bit. Me co th cho con la a ngc.
Tt nhin me khng ngh nh vy. Con c noi cho me
nghe. Khng ai thng con bng me ca. Chuyn g lam cho
con bun nao?
Khng, chng co g ca.
Noi i, noi me nghe xem nao!
Nhng Thi c, con noi tht vi me nhe, con
chng thch n trng na u.
Cai g?, ban ku ln nh khng th tin vao tai mnh,
Con khng thch n trng ngha la sao? Hoc hanh la
nn tang cho tng lai, con cn phai bit iu o ch. Nu
sing nng nh ch con, con se hoc gioi hn na y, va ri
con se thch n trng thi. Me bit la con co kha nng,
ch co iu con khng chu ren luyn. Hay c ln. Cn phai
co thai tch cc con a.
[Im lng]
Nao, by gi tr lai vn cua con. Noi cho me bit tai

sao con bun?
Chung ta thng co xu hng nong vi trong nhng
tnh hung nh vy, mun a ra li khuyn ngay lp tc
giai quyt vn . Khi khng danh thi gian chn
oan, ban khng th hiu c vn thc s la g.
Tom lai, mt nguyn tc quan trong trong lnh vc
quan h giao tip gia ngi vi ngi la: trc ht, hay lng
nghe va thu hiu. Nguyn tc nay la cha khoa co c
cuc giao tip hiu qua.
1. TNH CACH VA GIAO TIP
Giao tip la ky nng quan trong nht trong cuc sng,

bao gm bn hnh thc c ban: nghe noi oc vit.
Hu ht thi gian cua chung ta c s dung giao tip,
tr luc ngu. Nhng ban hay y iu nay: Ban bo ra nhiu
nm hoc noi, va nhiu thi gian hn na hoc oc va
vit. Th con lng nghe th sao? Ban a hoc hay c ao
tao nhng g bit lng nghe, ban co th thc s thu
hiu ngi khac t khung tham chiu cua ring ngi o?
Rt t ngi c ren luyn bit lng nghe. Va nu
co th phn ln vic hun luyn nay nng v phng phap
cua ao c Nhn cach, khng da trn c s tnh cach va
mi quan h - nhng yu t co y ngha v cung quan trong
trong vic thu hiu ngi khac.
Nu mun giao tip mt cach hiu qua, mun gy
anh hng i vi mt ngi th iu u tin la ban cn
phai hiu ngi o. Ban khng th thanh cng nu ch
da vao ky thut giao tip; v khi phat hin ra iu nay,
ngi ta se ngh ban gia di hoc ong kch va se thc mc
tai sao ban lai lam nh vy, ng c cua ban la g Cui

cung, ho se cam thy rng ban khng ang tin cy co
th ci m vi ban.
Cha khoa thc s gy anh hng vi ngi khac
chnh la con ngi tht cua ban, la hanh ng thc s cua
ban. Tnh cach bc l t nhin con ngi tht cua ban
ch khng phai da vao li ngi khac noi v ban, hay phu
thuc vao y mun cua ban. o la cn c moi ngi nhn
nhn ban.
Tnh cach cua ban khng ngng bc l, khng ngng
giao lu vi bn ngoai. Da vao o, moi ngi se co hoc
khng co long tin i vi ban cung nh i vi nhng n
lc cua ban trong mi quan h giao tip.
Nu ban co tnh cach tht thng, khi t t, luc cay c
va trn ht, nu biu hin cua ban trong cuc sng ring
khac hn vi khi ban trc mt moi ngi, th ban se rt
kho lam cho ngi khac m long ra vi ban. Ho khng cam
thy u tin tng bay to y kin, kinh nghim hay tnh
cam chn tht cua mnh.
Chng han vi ti, nu ban khng hiu hoan canh va
tnh cam ring cua ti, th lam th nao ban co th khuyn
bao hay giup ti? Du ti bit la ti ang cn li khuyn
cua ban, va iu ban noi ra co th la tt ep, nhng no se
chng co tac dung g vi ti ca. Ban co th noi rng ban
quan tm n ti va anh gia cao ti - ti rt mun tin iu
o. Nhng lam sao ban co th anh gia cao ti khi ban
thm ch con cha hiu ti? Tt ca nhng g ti co ch la li
noi cua ban, ma ch noi sung thi th lam sao tin c?
V vy, mun co c thoi quen giao tip hiu qua, ban
khng th ch n thun da vao ky thut giao tip; hay xy
dng cho mnh ky nng lng nghe va thu hiu da trn c

s tnh cach, dn n s ci m va tin cy. Ban cung cn m
cac tai khoan tnh cam tao s thng hiu gia nhng tm
hn.
2. LNG NGHE VA THU HIU
a s chung ta lng nghe khng phai thu hiu

ngi khac, ma i ap. Ngi ta thng thng qua m
thc cua mnh gan loc nhng iu ho nghe va co thoi
quen suy bung ta ra bung ngi phan xet cuc sng
cua ngi khac.
, ti rt hiu tnh cam cua anh!
Ti a tng trai qua nhng iu ging ht nh th.
ti noi kinh nghim ban thn cho anh/ch nghe nhe.
Ho khng ngng dung trai nghim cua mnh chiu ln
hanh vi cua ngi khac. Ho dung cp knh cua mnh eo
vao mt ngi ang giao tip vi ho.
Mt ng b no co ln tm s vi ti: Ti khng th hiu
c thng nhoc nha ti. No chng chu nghe ti g ca.
Hay ti nhc lai iu anh va noi nhe, ti tra li,
Anh khng hiu c con trai anh v no khng chu
nghe anh?.
ung vy, anh y tra li.
Ti xin nhc lai, anh khng hiu c con trai anh v
no khng chu nghe anh?
ung, ti noi th, anh y tra li co ve bc bi.
Ti ngh rng mun hiu ai, trc ht anh cn phai
lng nghe ngi o, ti gop y.
A, anh y dng nh bt u nhn ra vn . Dng

lai ngm ngh mt luc, anh noi: A, ung vy! Nhng ti
hiu no ch. Ti hiu no ang phai trai qua nhng g. Ban
thn ti cung tng nh vy. iu ti khng hiu la tai sao
no khng chu nghe li ti.
Th y! Ro rang ngi an ng nay chng hiu chut g
v nhng iu ang thc s din ra trong u con mnh.
Anh y ch nhn vao ban thn mnh va ngh rng mnh co
th nhn thy ca th gii. Trng hp nay cung ung vi
nhiu ngi trong chung ta. Trong tm tr mi ngi u
y p nhng iu t cho la ung. Khi cac cuc i thoai
u bin thanh c thoai, chung ta se khng bao gi thc
s hiu c iu g ang din ra trong u ngi khac.
Chung ta thng lng nghe ngi khac noi vi mt
trong bn thai sau:
- Lam ng - thai nay kho co th goi la lng nghe.
- Gia v lng nghe - chung ta co th bung nhng li cam
than nh: Vng, A ha, Hay y! xen vao cu chuyn
cua ngi khac nhng thc ra la khng h chu tm n no.
- Lng nghe co chon loc - tc ch nghe mt phn cua cuc
i thoai.
- Chm chu lng nghe - tc tp trung toan b vao nhng
li ngi khac ang noi.
Tuy nhin, rt t ngi trong chung ta bit cach lng
nghe vi thai th nm - mc cao nht cua s lng
nghe - o la lng nghe va thu hiu.
Lng nghe va thu hiu khng phai la mt xao thut
ly long ngi khac, cung khng phai la kiu lng nghe co
suy ngh . Lng nghe co suy ngh ngha la ban lng nghe
vi y nh i ap, kim soat, iu khin ngi

khac. Con lng nghe va thu hiu la mt m thc hoan toan
khac, o la lng nghe vi muc ch trc ht thc s
hiu c ngi khac.
Lng nghe va thu hiu la i vao bn trong khung tham
chiu cua ngi khac. Ban nhn s vic thng qua ho, nhn
th gii theo cach cua ho, hiu m thc cua ho, cam ngh
cua ho.
Thu hiu khac vi thng cam. Thng cam la mt hnh
thc tan thanh, xet oan, co th hin tnh cam va phan
ng. Ngi ta thng lam dung s thng cam va tao ra cam
giac b phu thuc. Ban cht cua lng nghe thu hiu khng
phai ch ban ng y vi ngi khac, ma la hiu y u,
su sc v ngi o, ca tnh cam cung nh suy ngh cua ho.
Lng nghe thu hiu khng ch dng lai s ghi nhn,
suy t hay hiu ro nhng g c nghe. Theo tnh toan
cua cac chuyn gia v giao tip, trong thc t, ch co 10%
giao tip cua chung ta c th hin thng qua li noi,
30% c th hin qua m thanh va 60% qua ngn ng c
ch, iu b. Khi lng nghe thu hiu, ban khng ch nghe
bng tai, ma quan trong hn, ban con nghe bng mt va
ca con tim. Ban lng nghe cam nhn, giai ngha,
hiu c hanh vi cua ngi khac. Ban huy ng ca ban
cu nao phai va trai lam vic. Ban nhn thc, trc cam va
cam nhn.
Lng nghe thu hiu co sc manh ln lao v no em lai
nhng d liu chnh xac ban s dung. Thay v da vao
kinh nghim chu quan cua mnh nhn nhn, ly giai
nhng suy ngh, tnh cam, ng c va hanh vi cua ngi
khac, ban se da vao thc t khach quan. Va quan trong
hn na la hanh ng lng nghe thu hiu cua ban phai

c i tac tha nhn. Nu khng, du ban co c gng n
u tao ra khoan gi, no cung se bin thanh nhng
khoan chi. i tac con co th xem nhng c gng cua
ban ch la thu oan li keo, nhm phuc vu cho muc ch
ring, hoc gy sc ep, v ban khng hiu c iu
quan trong i vi ho la g.
Lng nghe thu hiu t thn no la mt khoan gi rt
ln vao tai khoan tnh cam. No co tac dung bin chuyn tinh
thn theo hng tch cc v mang n cho con ngi mt
bu khng kh tm ly.
Gia s luc nay ban ang ngi trong phong th khng
kh t nhin b hut ht, luc o ban co con quan tm oc
cun sach nay khng? Chc chn la khng, k ca moi th
khac, tr khng kh th. S sng con se la ng c duy
nht cua ban.
Nhng v luc nay ban co khng kh, no khng con la
ng c thuc y ban na. Mt trong nhng nhn thc su
sc nht v ng c thuc y con ngi la: Nhng nhu cu
a c thoa man th khng con la ng c thuc y na.
Ch co nhu cu cha c thoa man mi la ng c thuc
y ma thi. Sau nhu cu sng con v th xac, th nhu cu
ln nht cua con ngi la s sng con v tm ly nhu cu
c hiu, khng nh, cng nhn va anh gia cao.
Khi lng nghe thu hiu ngi khac, ban se cho ngi
o mt bu khng kh tm ly trong lanh. Ri sau o, ban
mi co th tp trung vao vic gy anh hng hoc giai
quyt vn tn tai. Bu khng kh giao tip thn mt va
chn thanh co tac ng rt ln n s thanh cng trong
moi lnh vc cua cuc sng.
Mt ln, ti giang giai khai nim nay tai cuc hi thao

Chicago, va yu cu cac hoc vin thc hanh ngay cach
lng nghe thu hiu.
Vai hm sau, mt hoc vin ng tui n gp ti. Anh
y bt u cu chuyn cua mnh:
ti k ng nghe chuyn g a xay ra hm qua. Ti ang
c ky kt mt hp ng ln v bt ng san Chicago.
Ti a gp g nhng ngi chu trach nhim chnh cung
cac lut s va vn phong mi gii bt ng san.
Tnh hnh co ve nh ti se tut mt hp ng nay, hp
ng ma ti a mt hn 6 thang eo ui. Noi ung ra
la co bao nhiu trng th ti a bo ht vao cai r nay. Tt
ca. Do o ti a hoang s. Ti c lam moi th co th cu
van tnh hnh, dc ht sc lc, dung tt ca kinh nghim
lam n cua mnh. Cach cui cung la noi Liu chung ta
co th lui lai quyt nh nay thm mt thi gian ngn
na khng?. Nhng sc can la rt ln va ho to ra ngan
ngm v vic nay a keo dai qua lu, ro rang la ho mun
kt thuc.
Th ri ti t nhu, tai sao khng vn dung iu a c
hoc hi thao nay xoay chuyn tnh th nh? Trc
ht, hay lng nghe va thu hiu.
Th la ti noi vi i tac: xem ti co thc s hiu ung
lp trng va mi quan tm cua cac ng i vi ngh
cua ti khng. Khi cac ng cam thy ti hiu ung, chung
ta se th coi xut cua ti co thch hp hay khng?.
Ti a thc s t mnh vao v tr cua ho. Ti c noi ln
nhu cu va s quan tm cua ho i vi cac vn xung
quanh ban hp ng. Va ho bt u ci m hn.
Ti cang cam nhn va th hin iu ho quan tm bao

nhiu th ho cang tr nn ci m by nhiu.
Cui cung, ngi ng u nhom am phan pha i tac
a ra quyt nh: Chung ti ng y ky hp ng vi anh.
Thanh cng bt ng ngoai sc tng tng y a khin
ti v cung ngac nhin; cho n sang nay ti vn cha
ht ngac nhin.
Ro rang, ngi hoc vin nay a a c mt khoan
gi khng l vao tai khoan tnh cam nh tao ra bu khng
kh giao tip thn mt, chn thanh vi pha i tac.
C gng thu hiu ngi khac trc, tc chn oan
trc khi k toa la mt vic kho khn, nhng se co c
kt qua tt ep hn la a ngay cho ngi y cp knh ch
phu hp vi ban thn mnh trong nhiu nm qua.
Lng nghe nhng khng thu hiu se lam kit qu ca P
(san phm) ln PC (nng lc san xut). Ban khng th at
c mc san lng ti a nu khng hiu chnh xac v
nng lc san xut tc tim nng va quy trnh tao ra thanh
phm. Va ban khng th co c PC tng thuc nu i
tac khng cam thy ban thc s hiu ro nhu cu cua ho.
Lng nghe thu hiu cung co rui ro nn nhng ngi
trong mi quan h phai cam thy an toan th mi co th
lng nghe thu hiu su sc. V phai ci m tm long
chu anh hng cua ngi khac nn ban rt d b tn
thng. y la mt nghch ly, xet theo ngha nao o, v
gy c anh hng i vi ngi khac ban phai chu anh
hng cua ho trc.
o la ly do tai sao cac Thoi quen 1, 2 va 3 tr nn rt c
ban. Mt khi a xac nh bt u moi th t bn trong,
ban se co kha nng x ly nhng tnh hung d gy tn

thng bng sc manh ni tm va s thanh than.
3. CHN BNH TRC KHI K TOA
Mc du co th gp rui ro va kho khn, nhng thu hiu

ngi khac trc chn bnh trc khi k toa la mt
nguyn tc ung n c th hin moi lnh vc cuc
sng. No la iu ct yu i vi chung ta v mt ly do n
gian: Ban khng th tin tng vao n thuc cua bac s,
nu khng tin tng vao s chn oan cua ng y.
Vao hm din ra trn u bong gay cn tai sn bong a
phng, c con gai Jenny cua chung ti ln cn st. Con
be lin tuc oi va tiu chay. Bac s trc tram y t hm o a
i xem trn u.
Sandra goi cho bac s ng y ang tai sn vn ng
ung vao thi im cao trao cua trn u. Co th d dang
nhn thy ve kho chu cua ng. Vng, ti y. Co g
khng?, ng y het toang vao in thoai.
Tha bac s, ti la ba Covey, chung ti ang rt lo cho
Jenny con gai ti. No ang st cao.
Tnh trang th nao?, ng y hoi.
Sau khi Sandra m ta cac triu chng, ng y noi:
c ri. Ti se cho dc s cua mnh mang thuc ti
cho ba.
Sau khi cup may, Sandra cam thy do vi qua nn c y
a khng thc s noi ht tnh trang cua con be cho ng bac
s bit. Tuy nhin, nhng iu a noi th cung tam u.
Em co ngh la bac s bit Jenny la tre s sinh khng?,
ti hoi v.
Em ngh la ng y bit, Sandra tra li.

Nhng ng y khng phai la bac s ring cua mnh. Va
cha bao gi cha bnh cho con be ca.
Sandra im lng.
Chung ta lam g by gi?, cui cung v ti ln ting.
Em goi lai i, ti tra li.
Nhng... Hay la... anh goi i!, Sandra rut re ngh.
Th la ti goi.
Tha bac s, ti noi, Khi ng k n thuc va ri,
ng co bit la be Jenny cua chung ti ch mi bay thang
tui khng?.
Khng!, ng y ku ln, Ti khng bit. May ma
anh goi lai. Ti se goi in i n thuc ngay by gi.
Nu khng tin vao chn oan, ban se khng tin vao
n thuc.
Nguyn tc nay cung ung trong ban hang. Mt ngi
ban hang gioi trc ht phai hiu ro c nhu cu, s quan
tm, hoan canh cua khach hang. Ngi ban hang nghip
d ch ban cac san phm, con ngi ban hang chuyn
nghip se ban cac giai phap ap ng nhu cu. o la hai
cach tip cn hoan toan khac nhau. Ngi ban hang
chuyn nghip bit cach chn oan, bit cach lam th
nao hiu c khach hang, gn cac nhu cu cua
khach hang vi san phm va dch vu cua mnh. Va anh ta co
u trung thc noi rng Rt tic, tha ngai, san phm/
dch vu cua chung ti khng phu hp vi nhu cu cua quy
ngai nu s tht ung nh vy.
Chn oan trc khi k toa cung rt quan trong
trong lnh vc lut phap. Mt lut s chuyn nghip trc

ht se i thu thp cac s kin thc t hiu ung tnh
hnh, nm ro s tht trc khi chun b cho mt vu kin.
Mt lut s gioi thm ch con vit ra li bao cha d kin
cua lut s i phng ri co phng an bao cha cho
thn chu cua mnh.
Trong lnh vc san xut, ban co th tng tng ni
mt nha san xut nao o noi rng Nghin cu khao sat
nhu cu khach hang la khng quan trong. Chung ta c vic
san xut san phm? Nh th co ngha la nha san xut nay
chng cn m xa n vic phai tm hiu thoi quen hay
ng c mua sm cua khach hang. iu nay chc chn se
khin doanh nghip lm vao tnh trang thua l.
Mt ky s gioi se hiu ro cac loai lc tac dung, ng sut
chu lc trc khi thit k chic cu. Mt giao vin gioi se
anh gia lp hoc trc khi day. Mt sinh vin gioi se hiu
ro ly thuyt trc khi ng dung. Cha me mu mc phai
hiu con cai trc khi anh gia hay rn day chung. Cha
khoa phan xet chnh la s am hiu tng tn. Nu c
a ra phan xet trc th khng bao gi chung ta co th
hiu c y u s vic.
C gng thu hiu ngi khac trc la mt nguyn tc
ung n a c minh chng trong moi lnh vc cua
cuc sng. No la mt nguyn tc ph bin, la mu s
chung, va co sc manh ln nht trong mi quan h gia
ngi vi ngi.
4. BN KIU PHAN NG PHAN XA
Do thng lng nghe ngi khac mt cach chu quan

nn chung ta se co xu hng phan ng lai nh mt phan
xa, theo bn kiu sau:

- anh gia ng y hoc khng ng y.
- Thm do t cu hoi xut phat t khung tham chiu
cua chnh chung ta.
- Khuyn bao a ra li khuyn da vao kinh nghim
cua mnh.
- Ly giai tm cach ly giai ng c va hanh vi cua ngi
khac theo kiu suy bung ta ra bung ngi.
Nhng phan ng trn n vi chung ta mt cach t
nhin. Chung ta a b nh hnh bi nhng m hnh trn.
Th nhng, liu chung ta co bit chung tac ng ra sao n
kha nng thu hiu ngi khac cua chung ta khng?
Ti ang c gng gn gui hn vi con trai cua mnh.
Song, liu no co cam thy thoai mai co th bay to mt
cach ci m vi ti, nu ti c phan xet bt c iu g no
noi ra ma khng cn nghe li giai thch? Liu ti co em lai
cho no mt bu khng kh thn mt, chn thanh? Va no se
ngh nh th nao khi ti c chm chm thm do no? Thm
do tht ra la mt hnh thc kim soat, xm pham i t cua
ngi khac. No cung mang tnh cht l-gc, nhng khac vi
l-gc cua cam xuc va tnh cam. Khng ngng thm do la
mt trong nhng nguyn nhn chu yu lam cho cha me
khng gn gui c vi con cai.
Tnh hnh ra sao con trai?
Da, bnh thng.
Gn y co chuyn g xay ra vi con khng?
Khng a.
trng co g vui khng?
Khng co g nhiu, b.
Con nh lam g vao cui tun nay?
Con cung cha bit na.
Ban khng th nao keo con ban dt ra khoi cuc noi
chuyn in thoai vi ban be no, nhng tt ca nhng li no
danh cho ban ch la nhng cu tra li nhat gng nh vy!
Co bao gi ban th tm hiu xem tai sao con ban lai
nh vy? Mi khi no bt u bay to vng mc th ban lp
tc s dung nhng t ng ao to bua ln khuyn day:
Th y! B a bao con ri ma con u co nghe!. o
la ly do con ban ngay mt xa cach vi ban.
Ti a truyn at kinh nghim trc ht, hay c gng
lng nghe va thu hiu cho rt nhiu ngi. Ho a bt u
chu nhn lai phan ng thng gp cua mnh trong giao
tip vi ngi khac va hoc cach lng nghe thu hiu. i vi
mt s ngi, trc ht, hay c gng lng nghe va thu hiu a
tr thanh mt thoi quen thu v, co th ap dung nhanh nht
trong s 7 Thoi quen trong quyn sach nay.
Chung ta hay xem xet mt cuc giao tip in hnh
gia mt ngi cha va a con trai v thanh nin, chu y xem
xet nhng li noi cua ngi cha di goc bn phan ng
ma chung ta a cp trn.
B i, con thy th la u ri. Hoc hanh chng co g la
quan trong ca!
Sao vy con? [Thm do]
No chng thit thc chut nao. Con chng hoc c
cai g co ch ca.
nhng con cha nhn thy li ch cua no u. Hi
bng tui con, b cung ngh nh vy. B a tng ngh hoc

hanh tht ph thi gian. Nhng sau nay, b nhn ra chnh
vic hoc la nn tang cho ca cuc i b. Hay c ln con.
Hay danh thi gian cho no. [Khuyn bao]
Con a mt 10 nm cho vic hoc ri! Con hoi b x +
y th co ch g cho con khi con lam th sa cha -t?
Th sa -t? Con khng ua y ch? [anh gia]
Khng, con noi tht y. B c nhn Joe ma xem. Anh
y bo hoc va by gi ang lam ngh sa cha -t. Va anh y
kim c rt nhiu tin. o mi la thc t.
Tam thi th co ve nh vy. Nhng vai nm sau, Joe se
thy tic re: Gia ma mnh c tip tuc i hoc. Con
khng cn phai lam mt anh th sa cha -t. Con cn co
hoc thc chun b cho mt ngh nghip tng lai tt
ep hn. [Khuyn bao]
Con chng bit. Con thy Joe co mt khi u rt tt.
Nay con trai, con a thc s c gng ht sc cha?
[Thm do, anh gia]
Con a hoc trung hoc c 2 nm ri. ung la con a
c gng, nhng con ch thy lang ph thi gian thi.
Trng con hoc la mt trng rt uy tn, con co bit
khng. Hay xng ang vi no. [Khuyn bao, anh gia]
Cac ban con cung ngh nh con.
Con co bit b me a hy sinh n th nao con c
nh hm nay khng? Con khng th bo hoc na chng
nh vy c. [anh gia]
Con bit b me a hy sinh v con. Nhng con ch thy
no khng ang.
Nay, gia nh con danh nhiu thi gian hn lam bai

tp va bt xem ti-vi [Khuyn bao, anh gia]
B a, con thy v ch. Nhng thi! Con khng mun
noi v chuyn nay na.
Ro rang, ngi cha rt co thin y; ro rang la ng y
mun giup con mnh. Nhng liu ng y a thc s
hiu c cu be?
Chung ta hay xem xet ky hn ngi con khng ch li
noi, ma ca suy ngh va tnh cam, c biu th trong ngoc
moc di y, va tac ng co th co cua cac phan ng t
kinh nghim cua ngi cha.
B i, con thy nh vy la u ri! Trng hoc chng co
g la quan trong ca! [Mnh mun noi chuyn vi b, mun
c b quan tm]
Sao vy con? [B co quan tm, rt tt!]
No chng thit thc chut nao, con chng hoc c cai
g co ch ca. [Mnh co vn trng, va cam thy rt ti t]
, con cha nhn thy li ch cua no u. Hi b bng
tui con, b cung ngh nh vy. [ khng! B lai bt u k
l, mnh chng mun nghe chut nao. Mnh chng bn tm vic
b a phai l bc hang cy s qua lp tuyt day n trng
ra sao. Mnh mun i thng vao vn ]
B a tng ngh hoc hanh tht la ph thi gian.
Nhng sau nay b nhn ra chnh vic hoc la nn tang cho
ca cuc i b. Hay c ln con. Hay danh thi gian cho
no. [Thi gian chng th giai quyt c vn cua mnh. c
g mnh co th noi cho b hiu. c g mnh co th noi toac ra]
Con a mt 10 nm cho vic hoc ri! Con hoi b x +
y th co ch g khi con lam th sa cha -t?

Th sa cha -t? Con khng ua y ch? [B se
khng con thng mnh nu mnh lam th sa cha -t. B se
khng thng mnh nu mnh khng hoc xong. Mnh phai noi
ro ra mi c]
Khng, con noi tht y. B c nhn Joe ma xem. Anh
y bo hoc va by gi ang lam ngh sa -t va kim c
rt nhiu tin. o mi la thc t.
Tam thi th trng co ve nh vy. Nhng vai nm sau,
Joe se thy tic re: Gia ma mnh c tip tuc i hoc
[Tri i, y la bai hoc ln th 16 v gia tr cua giao duc] Con
khng cn phai lam mt anh th sa cha -t. [Tai sao b
bit? B co thc s hiu con mun g khng?] Con cn co hoc
thc chun b cho mt ngh nghip tng lai tt ep
hn.
Con chng bit. Joe a co mt s khi u rt tt.
[Anh y khng tht bai. Anh y khng cn hoc nhiu nhng anh
y co tht bai g u?]
Nay con trai, con a thc s c gng ht sc
cha?[Chung ta ang noi quanh co b a. Nu b chu kho lng
nghe, con se noi cho b bit mt iu quan trong]
Con a hoc trung hoc c hai nm ri. ung la con
a c gng, nhng con ch thy lang ph thi gian thi.
Trng con hoc la mt trng rt co uy tn, con co
bit khng. Hay xng ang vi no. [, bun ci nh! By
gi th b lai noi v s tn nhim. c g mnh co th noi v iu
mnh mun noi]
Cac ban cua con cung ngh nh con. [Mnh cung co
lp trng cua mnh ch. Mnh co phai la a con nt u]
Con co bit b me a hy sinh nh th nao con

c nh hm nay khng? [A, b lai bt u k ti mnh
y. Co th mnh la con nt tht. Trng hoc mi la v ai, va
mnh vn la mt thng con nt n cha no lo cha ti] Con
khng th bo hoc na chng khi a hoc n y.
Con bit la b me a hy sinh v con. Nhng con ch
thy no khng ang. [B chng hiu g con ca]
Nay, gia nh con danh nhiu thi gian hn lam bai
tp va bt xem ti-vi... [o khng phai la vn , b a! o
khng phai la vn tht ma! Mnh se khng th nao noi cho b
bit c. Mnh a qua ngu ngc khi noi chuyn nay vi b]
B a, con thy v ch thi. Nhng thi, con khng
mun noi v chuyn nay na.
Ban co nhn thy chung ta b han ch n th nao khi
c gng hiu ngi khac ch bng li noi, c bit khi
chung ta nhn vn cua ngi o qua lng knh cua
mnh? Ban co thy cai cach suy bung ta ra bung ngi
cua ban han ch ra sao i vi ngi ang thc s cn
chung ta hiu vn cua ho.
Ban se khng bao gi co th thc s bc vao ni tm
ngi khac nhn thy th gii cua ho, cho n khi ban
co c mong mun chn thanh, sc manh tnh cach ca
nhn, tai khoan tnh cam tch cc cung nh ky nng lng
nghe thu hiu.
Cac ky nng, phn ni cua s lng nghe thu hiu, co
bn giai oan phat trin nh sau.
Giai oan u tin va kem hiu qua nht: nhc lai
nguyn vn. Ky nng nay c ren luyn khi ban lng nghe
co suy ngh. V khng da trn c s tnh cach va mi quan
h nn ky nng nay d dn n vic lam cho i phng

mt hng. Tuy nhin, y la giai oan u cua ky nng lng
nghe va t ra, no cung lam cho ban hiu ngi khac noi g.
Nhc lai nguyn vn khng co g kho. Ban ch cn lng
nghe ngi khac va nhc lai, thm ch, chng cn dung n
ly tr.
B, con thy th la u ri. Hoc hanh chng co g la
quan trong ca!
Con cho la u ri sao. Con ngh trng hoc chng co
g quan trong ?
V c ban, ban ch nhc lai ni dung a c ngi
khac noi ra. Ban cha anh gia, thm do, khuyn bao hay ly
giai. Nhng ch t, ban cung a th hin s quan tm i
vi li ngi khac noi ra. Nhng hiu ro, ban khng
phai ch dng o.
Giai oan th hai: lp lai ni dung theo kiu suy
din. Hiu qua co tng ln nhng vn b han ch trong
pham vi giao tip bng li.
quan trong ca!
Con khng mun hoc na a?
Ln nay, ban a noi lai y cua con ban bng li cua ban,
ngha la ban co suy ngh v iu con noi, chu yu bng ban
cu nao trai - thin v ly lun, l-gc.
Giai oan th ba: bay to cam xuc.
quan trong ca!
Con cam thy chan a?
Gi th ban chu y n iu con ban noi trn c s cam

xuc cua cu be.
Giai oan th t, bao gm ca giai oan th hai va th
ba: c gng tm hiu ban cht vn .
quan trong ca!
Con thc s thy chan hoc a?
Chan thuc v cam xuc; hoc thuc v ni dung.
Ban ang s dung ca hai ban cu nao hiu hai mt cua
vn con ban a ra.
By gi, hay xem xet n nhng g xay ra khi ban dung
ky nng th t. Khi ban c gng thu hiu, khi ban lp lai
ni dung va bay to cam xuc, ban a tao nn mt bu khng
kh giao tip thun li. Ban giup con ban trai nghim suy
ngh va tnh cam cua chnh no. Khi no a thc s tin cy
vao mong mun lng nghe va thu hiu cua ban th hang rao
ngn cach gia nhng g ang din ra trong ni tm no va
nhng iu no giai bay bin mt. No se m long tm s
c tun trao. Khi o, con ban se khng con suy ngh va
cam nhn mt ng nhng noi ra mt neo. No bt u t
nim tin vao ban bng tt ca nhng tnh cam va suy ngh
thm kn nht.
quan trong ca! [Mnh mun noi chuyn vi b, mun c b
quan tm]
Con thc s thy chan hoc a? [ung ri, ung la con
ngh nh vy y]
Con tin la th. No chng thit thc chut nao. Con
chng hoc c iu g co ch ca.
Con cho rng hoc hanh chng co ch g cho con? [

mnh ngh lai a mnh co nh noi nh vy khng nh?]
Vng, ung vy. Con chng hoc c g co ch cho con
ca. Y con mun noi la, b nhn anh Joe ma xem. Anh y bo
hoc va ang lam ngh sa cha -t. Anh y kim c
nhiu tin. y mi la thit thc.
Con cho rng Joe a thc s ngh ung? ung la v
mt nao o, cu ta co th ung. Gi th cu y kim c
rt nhiu tin. Nhng ch vai nm na, b dam cc rng
cu ta se t trach mnh.
B cho rng anh Joe se ngh la anh y a quyt nh sai?
Cu ta se phai nh vy. C nhn vao vic cu ta bo hoc.
Y b mun noi la nu con khng co hoc thc th con se
chng lam nn cng trang g trn i nay c.
Hoc hanh thc s quan trong vy sao?
, ung vy! Y b la, nu con khng th tt nghip
trung hoc, con se khng tm c vic lam va cung khng
th vao ai hoc. Vy con se lam g? Con phai hoc xong trung
hoc trc a. No rt quan trong cho tng lai cua con.
Hn nhin ri. Nhng... b bit g khng? Con lo qua.
B nay, b ng noi vu nay vi me nhe?
Con khng mun cho me bit sao?.
Khng hn th! Thi th b c cho me bit cung c.
ng nao ri me cung phat hin ra. Con va lam kim tra
mn oc sang nay, va b bit khng, cac thy c noi trnh
oc cua con ch ngang vi hoc sinh lp 4. Lp 4! Trong
khi con ang hoc trung hoc c y!
Ban thy s thu hiu a tao ra khac bit th nao ri
y! Tt ca nhng li khuyn du co thin ch n u

chng na cung se chng co my gia tr, nu chung khng
nhm ung vn ang thc s cn c giai quyt. Va
chung ta se chng bao gi bit c thc cht vn cua
ngi khac, nu c bam cht vao kinh nghim, vao m
thc cua ban thn. Chung ta se khng thay i c g nu
khng th t bo cai knh ang eo nhn th gii di
goc nhn cua ngi khac.
Con se b anh trt, b a. Con ngh la nu con thi
trt, th tha bo hoc con hn. Nhng con khng mun
bo hoc.
Con ang th ging co kha cng y. ung la tin
thoai lng nan tht!
B ngh con nn lam g?
Ban hay c gng hiu ro con ban trc khi chuyn bai
thanh thng. Thay v ch giao tip b ngoai, nhm muc ch
duy nht la giai quyt vu vic, ngi cha a tao ra tnh
hung chuyn bin tnh hnh, khng ch i vi cu be
ma con i vi mi quan h gia ho. Nh gat bo kinh
nghim cua mnh sang mt bn, va thc s c gng thu
hiu, ng y co mt khoan gi vao tai khoan tnh cam.
iu o tao thm sc manh cho cu con trai cu co th
giai bay tm s, m ra canh ca tm hn ht lp nay n
lp khac, cho n khi he l nhng iu thm kn nht -
thc cht cua vn .
Gi th hai cha con ang cung mt pha, cung trn
mt chin tuyn nhn thng vao s tht, thay v hai
pha i mt nhau. Cu con trai ang tip thu kinh nghim
cua cha va xin li khuyn bao.
Du ngi cha co th tin hanh khuyn bao ngay,

nhng ng y vn cn phai t nh i vi phan ng cua con
mnh. Chng nao phan ng cua cu be bc l tnh l-gc th
chng o, ngi cha mi t cu hoi va cho li khuyn.
Nhng khi thy phan ng cua con nng v cam xuc th
ngi cha cn lp tc quay lai lng nghe thu hiu.
c ri, b thy co vai iu co th con quan tm.
Cu th la g, b?
Chng han, nh mt s tr giup c bit nao o
con cai thin trnh oc. Con co th tham d mt
chng trnh luyn oc ngn han mt lp hoc ban m
chng han.
Con co hoi ri. o co chng trnh day mi tun
hai bui ti va ca ngay th bay. Nhng nh th th mt
nhiu thi gi qua!
Cam thy trong cu tra li cua con vn con ln chut
cam xuc, ngi cha quay lai lng nghe thu hiu.
, cung hi tn thi gian y!
Ngoai ra, b a, con a noi vi my em hoc lp 5 la con
se phu ao cho chung.
Con ng lam chung tht vong nhe!
Nhng con mun noi vi b iu nay. Nu con thy
lp luyn oc o co th giup c con, con se tham d
ngay. Con se nh ban khac phu ao cho my em lp 5.
Vy con rt cn c giup , nhng con ang bn
khon khng bit lp hoc o co em lai kt qua khng
ch g?
B co ngh la co khng b?
Cu con trai ln na tr nn ci m va l-gc hn. Cu

ang m lai cun cm nang kinh nghim cua ngi cha.
Luc nay, ngi cha co thm c hi gy anh hng va lam
chuyn bin tnh hnh.
Trong mt vai trng hp, s chuyn bin khng oi
hoi phai co tac ng t nhn t bn ngoai. Thng th khi
ngi ta thc s co c c hi giai bay, t ho se thao g
dn nhng ri rm cua mnh va trong qua trnh o se tm
ra giai phap phu hp.
Co luc, ho cung cn co thm s gop y va giup . iu
then cht la ngi o cn c lng nghe va thu hiu mt
cach chn thanh, ri ho se t tip cn vi vn va giai
phap theo tng bc, tng thi im thch hp.
Khi mt ngi ang b tn thng tnh cam, nu ban
thc s lng nghe va mun thu hiu, ban se ngac nhin nhn
ra rng ngi y rt nhanh chong bc l ni long. Ho mun
c dc bu tm s. Tre con cung vy, chung rt mun c
tm s vi cha me, hn ca vi ban cung la, nu chung cam
nhn c tnh yu thng v iu kin t cha me.
Nu thc s c gng hiu ngi khac, khng gia di
va khng thu oan, ban se rt ngac nhin trc nhng iu
mi me ma s thng cam chn thanh em lai. Thu hiu
chnh la phng phap giao tip ti u, vt tri nht.
Ti a tng ren luyn cac ky nng lng nghe thu hiu,
bi ky nng la mt phn quan trong cua bt c thoi quen
nao. Nhng cho phep ti nhc lai rng, cac ky nng se
khng hiu qua nu chung khng xut phat t y mun
chn thanh la thu hiu. Trong thc t, khi giao tip vi
mt ngi co quan h gn gui vi ban, ban nn noi tht vi
ngi o nhng iu ban ngh.
Con nu thiu chn thanh th tt hn la ban ng lam

g ca. iu o ch co hai cho ban v sau, khi i phng
phat hin ra s tht rng ban khng h quan tm, khng
mun chia se, ho se co cam giac b la di, b lam tro ci
va b tn thng. Ky thut giao tip ch la phn ni cua
hnh thc, no cn phai xut phat t nn tang vng chc cua
tnh cach bn trong con ngi ban.
Cung co ngi phan i, cho rng phng phap lng
nghe thu hiu mt rt nhiu thi gian. Vng, co th luc u
ban phai bo ra t nhiu thi gian, nhng se tit kim c
rt nhiu v sau. Nu la mt bac s va mun k n thuc
tr ung bnh, iu cn thit trc tin la ban nn chn
oan chnh xac cn bnh. Ban khng th noi rng: Ti
ang rt vi. Ti khng co thi gian chn oan. C ung
thuc o i.
Ln no, ti ang ngi vit trong cn phong bai bin
pha bc Oahu, Hawaii th mt cn gio lua ti. Trc o,
ti a m ca hai ca s gi cho cn phong thoang mat.
Trn chic ban ln, ti rt nhiu ban thao, ht chng
nay n chng khac.
V th, cn gio a thi bay t tung cac tp giy cua ti.
Ti cung cung chay i gom nht giy t, s rng cac
trang vit khng con theo th t na. Cui cung, ti nhn
ra moi chuyn se tt hn nhiu khi ch cn danh ra vai giy
ong lai ca s.
Lng nghe thu hiu oi hoi phai co thi gian, nhng
khng mt nhiu bng thi gian bo ra khc phuc va sa
cha nhng sai lm. Tht kho chung sng vi nhng vn
cha c noi ra va giai quyt, cung nh vi nhng hu qua tai
hai ma bu khng kh giao tip cng thng, tu tung gy ra.
Mt ngi sang sut bit lng nghe thu hiu se oc

c y ngh cua ngi khac mt cach nhanh chong. Khi
biu l s chp nhn, thng cam cua mnh, anh ta se khin
ngi khac cam thy yn tm m cac canh ca tm hn.
Bt c ai cung mun c ngi khac thu hiu. Va ch
khi hiu c ngi khac, chung ta mi co th khin ho
ng y va chp nhn y kin, quan im cua mnh.
5. HIU VA NHN THC
Khi bit lng nghe ngi khac, ban se thy co s khac

bit ln trong nhn thc cua ban. Ban cung se nhn thy tac
ng cua nhng khac bit nay khi ngi ta n lc lam vic
vi nhau trong nhng tnh hung co tnh tng thuc.
Trng hp s khac nhau v cach nhn i vi c gai va
ba lao ma ti nu ra phn u cun sach nay la mt in
hnh; ban nhn thy hnh anh mt c gai tre, con ti lai nhn
thy hnh anh mt ba lao. Va co th ca hai u ung.
Ban co th nhn th gii qua lng knh ly gia nh lam
tm im, con ti lai ly kinh t lam tm im. Ban co th
a c nh hnh vi tm ly rng lng, con ti vi tm ly
hep hoi. Ban co th tip cn vn t m thc cua ban cu
nao phai, thin v hnh anh, trc giac va tru tng, con ti
t m thc cua ban cu nao trai, thin v trnh t, phn tch
va din at.
Nhng nhn thc cua chung ta co th rt khac nhau.
Tuy nhin, ca hai vn lun gi nhng m thc ring cua
mnh va xem o la chn ly. Chung ta co th mc sc cht
vn tnh cach, nng lc tr tu cua bt c ai khng nhn ra
c chn ly nh chung ta.
Gi y, vi tt ca s khac bit o, chung ta ang c
gng cung sng hoc lam vic vi nhau trong hn

nhn, trong cng vic, trong mt d an phuc vu cng ng
s dung va quan ly cac ngun lc cung nh at
c kt qua cao. Vy chung ta phai lam th nao va lam g
vt qua gii han cua nhn thc ca nhn nhm giao tip
co chiu su, hp tac x ly cac vn va a ra giai phap
cung thng?
Cu tra li la Thoi quen th nm. y la bc u tin
trong qua trnh i n giai phap cung thng. Ngay ca khi i
phng khng phai la ngi co m thc cung thng, chung
ta cung phai c gng hiu ho trc. Mt lanh ao cng ty
tng ap dung thanh cng nguyn tc nay chia se kinh
nghim vi ti nh sau.
Nm ngoai, cng ty chung ti co mt hp ng vi mt
ngn hang quc gia ln. Ngn hang nay c mt oan gm
tam ngi n am phan vi chung ti. Cng ty ti quyt
nh chon giai phap cung thng hoc khng giao keo.
Chung ti a gn nh b ap ao bi nhng oi hoi cua
ngn hang ln nay.
ng chu tch cng ty chung ti noi: Chung ti mun cac
ng thao trc ban hp ng chung ti nm ro yu
cu va mi quan tm cua cac ng. Trn c s o, chung
ti se ap lai bng yu cu va mi quan tm cua chung
ti. Sau o, chung ta cung trao i vi nhau v li ch.
Cac thanh vin cua oan am phan bn kia b bt ng.
Ho sng st v khng ng chung ti cho ho quyn soan
thao trc ban hp ng. Ho mun co ba ngay chun
b hp ng.
Khi ho a ban hp ng ra, chu tch cng ty chung ti
noi: By gi th xem chung ti co hiu ro iu cac ng
mun hay khng?. Th ri ng y oc ban hp ng,

trao i y kin cho n khi bn kia thy ro ng y a hiu
nhng g la quan trong i vi ho.
Sau o, ng y mi chuyn sang giai thch nhng mi
quan tm cua cng ty mnh, va ho a lng nghe mt cach
chm chu. T khng kh ban u y khoang cach, thiu
tin cy, thm ch con i nghch, nay a chuyn sang bu
khng kh thn thin, thun li cho muc tiu cung thng.
Vao cui bui am phan, cac thanh vin cua oan am
phan bn kia noi: Chung ti mun lam n vi cac ng.
Chung ti mun ky hp ng nay. Hay cho chung ti bit
gia ca bao nhiu, chung ti se ky.
Trc tin, hay c gng lng nghe va thu hiu ngi khac,
ri sau o ngi ta se hiu mnh. Bit cach lam ngi khac
hiu mnh la mt na cua Thoi quen th nm, rt quan
trong at c giai phap cung thng, nht la trong cac
tnh hung co mi quan h tng thuc.
Thi Hy Lap c ai, co mt trit ly hung hn c th
hin bng ba t ng t theo th t: Ethos (ao c), Pathos
(tnh cam) va Logos (ly le). Ti cho rng ba t nay bao ham
ni dung c ban cua vic lam th nao hiu c ngi
khac va trnh bay moi vn mt cach hiu qua.
Ethos (ao c) la s tn nhim ma ban co, la nim tin
cua ngi khac v phm cht va nng lc cua ban. o la s
tin cy ma ban lan truyn ra xung quanh, la tai khoan tnh
cam cua ban.
Pathos (tnh cam) thuc v cam xuc; trong giao tip, ban
cn tao s hai hoa vi ngi khac v mt tnh cam.
Logos (ly le) la l-gc, la kha canh ly tr cua quan h giao tip.
Ban hay chu y v th t xut hin cua cac t ng nay. Ba

khai nim nay tng ng vi tnh cach, cac mi quan h,
va l-gc trnh bay vn cua ban. iu nay th hin mt s
bin i ln v m thc. Hu ht moi ngi khi trnh bay
vn thng i thng vao l-gc tc vao ban cu nao trai,
ni iu khin t duy. Ho c gng thuyt phuc ngi khac
v tnh ung n cua ly le ma khng xet n ao c va tnh
cam ngay t u.
Mt ngi quen cua ti rt bt man vi sp v phong
cach lanh ao kem hiu qua cua ng ta.
Cng ty ang lam n thua l, vy ma ng ta chng h
co mt ng thai nao ca, anh y noi, Ti a noi chuyn
vi ng y v iu nay, ng y cung tha nhn, nhng lai
khng lam g ca.
Tai sao anh khng thuyt phuc cho co hiu qua
hn?, ti hoi.
Ti a lam ri, anh y tra li.
Th anh nh ngha hiu qua la g? Khi ngi ban
hang khng ban c san phm, co phai li la ngi mua
hang? Hiu qua co ngha la em lai kt qua, la s cn bng
P/PC. Vy anh a thc s tao ra c thay i cha? Anh
a xy dng c mi quan h cha? Kt qua anh thu c
la g?
Ti noi cho anh bit, ng y se chng lam g ht. ng
y khng chu nghe u.
Th th anh phai co cach thuyt phuc hiu qua. Anh
phai hiu c ng y ngh g. Anh cn phai trnh bay y
kin cua mnh mt cach n gian va ro rang, phai a ra
phng an tt hn so vi phng an cua chnh ng y.
Nhng iu o oi hoi anh phai co s chun b ky cang,

anh co sn sang lam khng?
Thi, c g ti phai nhoc cng n th!
Noi cach khac, anh mun sp anh thay i phong
cach lanh ao, con anh lai khng mun thay i phng
phap thuyt phuc cua mnh?
Nhng ti ch mun thoa hip mt cach thng thn.
c ri, nu th th anh hay chun b cach trnh bay
vn mt cach co hiu qua i. iu o nm trong Vong
tron Anh hng cua anh y.
Cui cung, anh y vn khng mun lam v u t vao
vic o xem ra mt qua nhiu cng sc.
Tuy nhin, mt ngi quen khac cua ti, mt giao s
ai hoc, lai sn sang tra gia cho hanh ng cua mnh. Mt
hm, ng y n gp ti va bao: Stephen nay, ti khng th
nao xin c kinh ph cho tai nghin cu cua mnh v no
khng nm trong mi quan tm cua hi ng xet duyt.
Sau khi thao lun s b vn , ti gi y ng y nn tip
tuc thuyt phuc, ap dung cac nguyn tc ao c, tnh cam
va ly le.
Hay cho ho thy ng hiu rt ro y mun cua ho. Sau o,
ng giai thch t m ly le ng sau yu cu cua ng, ti noi.
c ri, ti se th, ng y ap.
Vao hm hop hi ng xet duyt, ng y ng ln noi:
Trc tin, ti xin c trnh bay xem ti co hiu ro
cac muc tiu va mi quan tm cua cac ng i vi kin ngh
cua ti hay khng
Ri ng y trnh bay chm rai tng bc. Khi ng kt
thuc bai thuyt trnh, nh nhn ra s am hiu va trn trong

cua ng i vi quan im cua ho, v chu tch hi ng kt
lun: Chung ti ng y cp kinh ph cho ng.
Khi ban co th trnh bay y kin cua mnh mt cach ro
rang, cu th, d hiu, va iu quan trong nht la phu hp
vi bi canh tc phu hp vi m thc va s quan tm cua
i phng ban se gia tng ang k mc tin cy cua ho
i vi cac y tng cua mnh.
Ban ng mai m a ra nhng li din thuyt khoa
trng sao rng. Ban phai tht s am hiu vn . iu ban
thuyt trnh thm ch con khac vi iu luc u ban ngh,
bi v ban cung hoc hoi thm nhiu iu trong qua trnh c
gng hiu c ngi khac.
Thoi quen th nm giup ban nng cao chnh xac, s
trung thc trong qua trnh thuyt phuc, trnh bay y tng
cua ban. ng thi, giup ban tnh toan va cn nhc moi
chon la xac nh u la giai phap co li cho ca i bn.
6. TIP CN TNG BC MT
Thoi quen th nm co anh hng rt manh me n

mi chung ta v no nm ngay trung tm cua Vong tron Anh
hng, khac vi cac nhn t khac nm trong Vong tron
Quan tm nh s bt ng y kin, cac hoan canh va hanh
vi cua ngi khac V th, khi tp trung vao Vong tron Anh
hng, ban se thc s hiu c ngi khac. Ban se co
thng tin chnh xac hiu c ct loi cua vn , xy
dng c cac tai khoan tnh cam vng manh, em lai cho
ngi khac mt bu khng kh chn thanh, tch cc co
th cung lam vic vi ho mt cach thun li. o la cach tip
cn bt u t bn trong.
Hay quan sat nhng g ang din ra trong Vong tron

Anh hng cua ban. V ban a thc s lng nghe, nn ban co
th gy c anh hng n ngi khac; chic cha khoa
giao tip thanh cng ang nm trong tay ban. Vong tron
Anh hng se bt u m rng va kha nng gy anh hng
n cac s vt, s vic trong Vong tron Quan tm se tng ln.
Cang hiu ro ngi khac bao nhiu, ban cang anh gia
cao ho by nhiu va cam thy tn trong ho nhiu hn.
Cham c vao tm hn ngi khac la mt bc tin quan
trong ban co th xy dng c mi quan h lu dai.
Thoi quen th nm la thoi quen ban co th thc hanh
ngay t luc nay. Mi khi giao tip vi ngi khac, ban nn
lt bo lng knh chu quan cua mnh va thc s c gng hiu
ho. Ngay ca khi ngi o khng mun chia se nhng vn
ring t, ban cung nn thu hiu. Ban co th cam nhn tm
long cua ho, ni au cua ho va chon cach phan ng phu
hp, chng han nh noi vi ho: Hm nay trng em co ve
khng vui. Ho co th im lng, nhng khng sao, v ban a
bay to s quan tm va tn trong i vi ho, thu hiu hanh
vi cua ho. Ban cn sang sut, nhay cam va tnh tao, bit thoat
ra khoi lng knh chu quan cua mnh khi cn thit.
Nu la ngi lun chu ng, ban co th tao ra cac c hi
thc hin cng vic d phong, ng ch khi nc n
chn mi chu tm cach lng nghe, thu hiu ngi khac.
Hay danh thi gian cho con cai cua ban ngay t by gi.
Hay lng nghe chung va c hiu chung. Hay nhn cuc
sng cua chung nha, tai trng hoc, nhng thach thc va
nhng vn chung ang gp phai theo cach nhn cua
chung. Hay xy dng mt tai khoan tnh cam. Hay cho
chung bu khng kh trong lanh.
Hay thng xuyn cung v hoc chng ban ra ngoai

chi. i n ti hoc lam g o ma ca hai cung thch. Hay
lng nghe ln nhau va hiu nhau. Nhn cuc sng qua cach
nhn cua mi ngi.
Thi gian hang ngay ti danh cho Sandra la iu ti
khng anh i vi bt c iu g. Cung vi vic lng nghe,
thu hiu nhau, chung ti thng danh thi gian thc
hanh ky nng lng nghe, thu hiu giup chung ti trong
giao tip vi con cai.
Chung ti thng chia se nhng nhn thc khac nhau
v mt tnh hung cu th, va chung ti ong vai x ly cac
vn trong gia nh sao cho co hiu qua.
Ti co th ong vai a con ang oi cha me nung
chiu, con Sandra th ong vai cua mnh. Chung ti i vai
va c gng hnh dung ra cac tnh hung thc t luyn
tp a ra y kin thng nht khi nu gng va day d cac
nguyn tc ung n cho con mnh. Mt s bai tp ong
vai b ch la lp lai nhng chuyn kho khn hay tnh hung
cng thng a qua, trong o mt trong hai chung ti la
ngi co li.
Thi gian u t vao vic thu hiu nhng ngi khac
se em lai li ch ln lao trong giao tip. S giao tip ci m
co th giup tiu dit nhng mm mng rc ri. Ngoai ra, co
mt ngun d tr ln trong tai khoan tnh cam se giup ban
x ly tt cac vn nay sinh.
Trong cng vic, ban nn danh thi gian lng nghe va
thu hiu cac nhn vin cua mnh. Ban cung nn thit lp
mt h thng lu tr thng tin co th nhn c nhng
phan hi trung thc, chnh xac moi cp bc: t khach
hang n nha cung cp, t ngi quan ly n cac nhn
vin. Cn coi yu t con ngi la quan trong bc nht. Ban

se tit kim c rt nhiu thi gian, sc lc va tin bac khi
bit cach khai thac ngun nhn lc cua cng ty. Khi ban
lng nghe, ban se hoc c nhiu iu hay. Va ban cung se
em lai bu khng kh chn thanh, tch cc cho nhn vin
cp di va cho ca chnh ban. Khi o, ban se thy nhn vin
cua mnh lam vic vi hiu sut vt xa tam ting mi ngay.
Trc tin, hay c gng lng nghe va thu hiu, ngay ca khi
co vn cp bach xay ra. Trc khi a ra y kin cua mnh,
ban hay c gng thu hiu ngi khac trc. y la mt
thoi quen khin cho giao tip tng thuc at hiu qua cao.
Mt khi a thc s hiu nhau mt cach su sc, chung
ta se m ra canh ca n vi cac giai phap sang tao va cac
phng an theo cach th ba cung thng. Nhng khac bit
gia chung ta se khng con la rao can cua s giao tip va
tin b na. Thay vao o, chung tr thanh ban ap
chung ta ng tm hip lc vi nhau.
GI Y THC HANH:
1. Hay chon mt mi quan h ma ban cam thy tai

khoan tnh cam ang b thm hut. C gng hiu va
vit ra tnh hnh di goc nhn cua ngi o. Trong
ln giao tip sau, ban hay lng nghe ho hiu ro, so
sanh vi nhng iu a vit ra. Gia nh cua ban
ung n mc nao? Ban co thc s hiu cach nhn
cua ngi o khng?
2. Chia se khai nim v s thu hiu vi nhng ngi
thn thit.
3. Khi co c hi quan sat nhng ngi khac noi chuyn
vi nhau, ban hay th bt tai lai trong vai phut. Ban
nhn ra nhng ngi nay ang giao lu vi nhau
khng thng qua ngn ng - nh th nao?
4. Nu ban phat hin ra mnh a s dung khng phu
hp phan ng co tnh phan xa thm do, anh gia,
khuyn bao hay ly giai hay c gng chuyn tnh
th nay thanh mt khoan gi vao tai khoan tnh
cam bng s tha nhn va xin li.
5. Nu ang phai chun b thuyt phuc ai o, ban hay
phac thao bai thuyt trnh cua mnh da trn c s
s thu hiu. C gng lam cho ngi khac hiu rng
quan im cua ban xut phat t khung tham chiu
cua ho.
Thoi quen th sau
NG TM HIP LC
Tng thuc
Lng nghe va
n
t h
ng tm
thu hiu
hip lc
b a n
ln nhau
giua
5 THANH TCH 6
TP TH
n
7 Re
T duy
cung thng
4
c lp
u tin
3 cho iu
quan trong nht
THANH TCH 2
1 CA NHN Bt u
Lun t muc tiu
chu ng a c xac nh
Phu thuc
Cac nguyn tc
hp tac sang tao
Ti ly nim tin cua thanh thn dn ng cho ti:
trong nhng vn ct yu - la s oan kt;
trong nhng mt quan trong cua cuc sng - la s a dang;
va trong tt ca moi th - la s rng lng.
- Trch din vn nhm chc

cua Tng thng George Bush
hi Winston Churchill c b nhim lam Tng t

K lnh qun i Anh chun b cho cuc chin
tranh chng phat-xt, ng noi rng ng a danh ca cuc i
mnh cho giy phut nay. Theo mt ngha tng t, s
chun b la qua trnh thc hanh tt ca cac thoi quen khac
co c thoi quen ng tm hip lc.
ng tm hip lc la hoat ng cao nht trong cuc
sng, la s tp hp va vn dung cung luc tt ca cac thoi quen
t 1 n 5, la s huy ng bn kha nng thin phu cua con
ngi. No tp trung vao ng lc cua t duy cung thng va
cac ky nng giao tip thu hiu gay go nht ma chung ta gp
phai trong cuc sng. Qua o, chung ta co th vn dung tt
ca moi thoi quen co c tao nn thanh qua tt nht.
ng tm hip lc la iu ct yu cua m thc lanh ao

ly nguyn tc lam trong tm. No la cht xuc tac, lin kt va
giai phong nhng sc manh to ln bn trong mi con
ngi. Tt ca cac thoi quen chung ta a co la s chun b
tao ra iu ky diu cua ng tm hip lc.
Vy, ng tm hip lc la g? Noi mt cach n gian, o
la tng th thng nht bao gi cung manh hn tng phn cng
lai. No khng ch la mt b phn cu thanh ma con la cht
xuc tac manh nht, la s tp trung cao nht va la mt th
thng nht cht che tuyt i.
No cung rt thu v, la v khng ai bit trc kt qua se
th nao. Ban khng th bit trc nhng nguy him hay
thach thc mi nao ang on ch pha trc. V vy, co
c tinh thn ng tm hip lc, mi ca nhn phai co s an
toan ni tm manh me, phai dung cam ri bo vo c cua
mnh ng u vi nhng thach thc. Mi ngi se t
m ra nhng kha nng mi cua chnh ho.
ng tm hip lc co mt khp ni trong t nhin. Nu
ban trng hai cy xanh gn nhau th r cua chung se quyn
vao nhau. Ca hai se cung phat trin tt hn so vi khi trng
tach ra. Nu ban ghep hai ming g vao nhau, no se chu
c trong lc ln hn so vi tng ming g. Tng th
thng nht bao gi cung manh hn tng phn cng lai. Mt
cng mt khi o se bng ba hoc ln hn.
Vn thach thc y la lam th nao ap dung cac
nguyn tc hp tac sang tao ma chung ta hoc c t thin
nhin vao trong cac tng tac cua con ngi?
Cuc sng gia nh chnh la mt c hi vn dung
nguyn tc ng tm hip lc. Vic ngi an ng va ngi
phu n sng vi nhau, sinh ra nhng a con la biu hin
n gian nht cua ng tm hip lc. Ban cht cua s ng

tm hip lc la cao s khac bit tn trong s khac bit,
phat huy cac th manh va bu p nhc im cua nhau.
Chung ta nhn thy rt ro s khac bit v th cht gia
nam va n, gia v va chng. Nhng con s khac bit v xa
hi, tm ly va tnh cam th sao? Liu nhng khac bit nay co
th tr thanh ngun lc tao ra nhng li sng mi, hp dn
hn? Liu chung co tao ra mt mi trng mi lam hoan
thin ban thn, nui dng s t khng nh cho mi ca
nhn, tao ra cac c hi c lp va sau o dn dn chuyn
sang tng thuc? ng tm hip lc tao ra mt kch ban
mi cho th h sau mt th h hng nhiu n phuc vu
va cng hin, bt i da dm, knh ch, ch ky; mt th h
ci m hn, ang tin cy hn, rng lng hn; mt th h
bit coi trong tnh yu, bit quan tm n ngi khac cung
nh bt ch trch ngi khac.
1. S GIAO TIP NG TM HIP LC
Khi giao tip vi tinh thn ng tm hip lc, ban se m

ca con tim, khi oc va hanh vi cua mnh cho nhng kha
nng va la chon mi. iu o co ve nh la ban gat sang
mt bn Thoi quen th hai bt u t muc tiu a c xac
nh. Tuy nhin, trn thc t, ban ang hoan thin thoi
quen o. Ban khng bit chc khi giao tip ng tm hip
lc, moi vic se din ra nh th nao, hay kt cuc se ra sao,
nhng ban nht nh se cam nhn c s hng thu, an
toan vi mt chut phiu lu, va quan trong hn, o la mt
kt cuc tt ep.
Ban bt u bng nim tin rng cac bn giao tip se
sang sut hn, tao a tip tuc hoc hoi ln nhau nhiu
hn va trng thanh hn.
Rt nhiu ngi cha thc s trai nghim ng tm hip

lc du mc khim tn nht. Ho c ao tao va nh
hnh giao tip theo li chng hay phong thu, hoc c
day d rng con ngi khng th sng ch bng long tin.
Do vy, ho khng bao gi thc s m long tip nhn Thoi
quen th sau va cac nguyn tc lin quan.
o la mt bi kch, mt s lang ph, bi con ngi co
qua nhiu tim nng khng c khai thac, s dung n.
T hn, mt s ngi ch bit sng mon bn canh nhng
tim nng ang b ho bo ph. Ho trai nghim rt t v ng
tm hip lc trong cuc sng.
Nhng ngi nh th ch lu gi mt s kinh nghim
bt ng, t xut, chng han khi ho tham gia vao mt i
th thao nao o. Tinh thn ng i trong cac trn u
khng h c ho vn dung vao cac mi quan h trong
cuc sng thng nht. Mt s ngi khac ch co th hp
tac hiu qua khi ri vao tnh hung khn cp, khi ho tam
gat bo cai ti va t ai ca nhn nhm cu mang cua mt ai
o, hoc tm ra giai phap cho mt cuc khung hoang.
i vi nhiu ngi, nhng s kin nh vy him khi
xay ra. Nhng s tht khng phai nh vy, chung co th
din ra thng xuyn trong cuc sng hang ngay. co
th i u vi chung, mi ca nhn cn co s an toan ni
tm, ci m va mt tinh thn dam mao him. Hu ht
nhng n lc sang tao u mang tnh cht khng d oan
c. Nu chung ta khng kin tr hoc khng ly nguyn
tc va gia tr ni tm lam ch da tinh thn th se nhanh
chong nan long. Ch tr nhng ngi a co qua nhiu kinh
nghim sng, con a s phai vt qua th thach mi co
c thanh cng.
2. NG TM HIP LC TRONG NHOM
La mt ngi co nhiu nm ng trn buc giang, ti

tin rng gii tre ngay nay ang chu nhiu sc ep va mt
phng hng khi gia nhp vao cng ng.
i luc, ca thy giao ln sinh vin u khng bit chc
v nhng g sp sa xay ra. u tin, chung ti con co c
mt bu khng kh chan hoa cho phep sinh vin thc s
ci m, hoc hoi va lng nghe y kin cua nhau. Nhng ri,
h co mt hin tng bt thng nao xay n la y nh rng
bu khng kh trong lp tr nn y kch ng.
Theo thoi quen ng tm hip lc, ti va tp th sinh
vin cn phai t bo kch ban cu va vit ra kch ban mi.
Ti khng bao gi qun ky nim su sc mt lp ai
hoc, ni ti day v Trit ly va Phong cach Lanh ao. Chung
ti a bt u hoc ky c 3 tun. Khi thuyt trnh, mt
sinh vin a lin h vi nhng trai nghim rt xuc ng va
su sc cua ban thn. Mt khng kh thng cam va tn
trong bao trum lp hoc tn trong va anh gia cao trc
s dung cam cua mt ca nhn.
Tinh thn o tr thanh ng lc manh me cho n lc
ng tm hip lc va sang tao. Cac sinh vin bt u chia se
nhng trai nghim va suy ngh cua mnh, k ca nhng iu
ho con bn khon; chung ti a thanh cng trong vic cung
nhau dng nn mt kch ban hoc tp hoan toan mi.
Chung ti quyt nh dep qua mt bn chng trnh
hoc cu, ca sach giao khoa va thi gian biu xac nh cac
muc tiu mi cung nh cac d an va nhim vu mi. Chung
ti rt hao hc ch mong nhng gi hoc ti gia bu
khng kh hoan toan mi me, hiu qua va y sang tao. Ai
cung mun chia se y tng vi ngi khac. Nhiu nhim

vu c thay i, nhiu d an mi c thc hin, nhiu
nhom lam vic c thanh lp. Cac sinh vin hoc tp tch
cc hn nhiu so vi li hoc cu, ng c thuc y cung
hoan toan khac trc.
T trai nghim nay, mt nn vn hoa ng tm hip lc
c ao xut hin va khng ngng lan toa. Th ri, khi gn
kt thuc khoa hoc, chung ti quyt nh vit mt tp san
ghi lai nhng kinh nghim rut ra t m thc hoc tp mi.
Cho n hm nay, khi gp lai nhau trong nhng cuc
hop mt cu sinh vin, thy tro chung ti vn nh nh in
chuyn cu va cung nhau n lai nhng iu tuyt vi a
xay ra.
Mt iu rt ly thu ma ti rut ra c la: ch vi nim
tin cy ln nhau, trong mt thi gian ngn, ngi ta cung
co th tao dng c s ng tm hip lc. Co c iu o
la nh vao s trng thanh cua tng ca nhn, t kinh
nghim tch luy, nhng sang tao mi la va hp dn, t
nhng trai nghim tht s co y ngha.
Nhng mt iu ang bun la rt nhiu ngi d dang
b tn thng bi nhng tht bai ban u. Ho t bin
minh chng lai va cach ly ban thn khoi s ng tm
hip lc. iu o cung ging nh vic nha quan tr lp ra
cac quy tc va lut l da trn hanh vi cua mt vai phn t
xu trong mt t chc. Bng cach o, ho a han ch quyn
t do, tinh thn ng tm hip lc va kha nng sang tao cua
nhiu ngi khac - va i khi ca i tac kinh doanh cua ho.
Nh lai nhng trai nghim khi con lam cng vic t
vn va ao tao quan ly, ti co th noi rng nhng thanh tch
ni bt nht hu nh lun la kt qua cua ng tm hip
lc, xut phat t long dung cam. T o, moi ngi se tin

cy nhau hn, ci m va chn thanh hn; qua trnh giao
tip ng tm hip lc cung tr nn sang tao hn, lam nay
sinh nhng y tng su sc ma trong k hoach ban u
khng ai ngh ti.
Ban cang ang tin cy va chn thanh bao nhiu th cang
co nhiu ngi tm n vi ban. iu o cang khin nhiu
ngi khac na tin tng ban hn, va s thu hiu sang
tao, tm suy ngh mi, s hoc hoi ln nhau c th khng
ngng c nhn ln.
Ch khi o, moi ngi mi bt u tng tac vi nhau
mt cach d dang, nhanh chong thu hiu nhau. Nhng
vin canh mi, m thc mi c m rng a ra cac
phng an, la chon ti u. i khi, cung co nhng y
tng mi ban u con cha thc t lm, nhng cui cung
chung thng a n kt qua thit thc va hu ch.
3. NG TM HIP LC TRONG KINH DOANH
Ti co mt kinh nghim rt thu v khi cung cac ng s

xy dng mt tuyn ngn s mnh cho cng ty. Luc u,
vic thao lun din ra trong bu khng kh nghim trang,
de dt. Nhng khi chung ti bt u ban v cac phng an,
cac kha nng va c hi pha trc th nhiu ngi to ra ci
m hn, manh dan hn, thng thn bay to nhng suy ngh
cua mnh. Cuc hop ban v tuyn ngn s mnh dn bin
thanh mt hi thao t do vi nhng y tng t phat, trong
s tn trong va hiu bit ln nhau.
Kt thuc cuc hop, chung ti co c tuyn ngn s
mnh cua cng ty nh sau: S mnh cua chung ti la tao
sc manh cho moi ngi va moi t chc, nng cao ang
k kha nng thc hin nhim vu, nhm at c nhng

muc ch xng ang, thng qua s hiu bit va thc hanh
m thc lanh ao ly nguyn tc lam trong tm.
Khi c mi tham gia mt hi ngh hoach nh k
hoach nm cho mt cng ty bao him ln, ti lai mt ln
na c trai nghim s ng tm hip lc. Nhng hi
ngh nh th trc y thng ch la nhng cuc trao i
chung chung, mang tnh chiu l, thnh thoang lai bin
thanh nhng cuc chin thng/thua gia cac ca nhn v
cung nham chan.
Khi ti noi vi ban t chc hi ngh v sc manh cua
ng tm hip lc, ho rt tm c va ng y thay i cach
thc t chc cuc hop. Ho yu cu cac thanh vin vit ra
nhng vn ho bc xuc, theo quan im ring cua ho, vao
nhng t giy trng va khng cn tn np cho ban t
chc trc cuc hop. Nm nay, moi ngi se n hi ngh
lng nghe ch khng phai phat biu, sang tao va
ng tm hip lc vi nhau ch khng phai cng kch
hay bin h.
Chung ti danh na ngay u tin cua hi ngh noi
v cac nguyn tc va thc hanh ky nng cua cac Thoi quen
4, 5 va 6. Thi gian con lai danh cho moi ngi th hin s
ng tm hip lc sang tao.
Tht khng th tin ni nng lc sang tao c giai
phong nh th nao! S hng thu a thay th cho s nham
chan. Moi ngi tr nn ht sc ci m vi nhau, ho a ra
nhiu y tng mi, giai phap mi mc nhn thc cao
hn. Hi ngh kt thuc trong bu khng kh tht s hiu
bit ln nhau va v cac thach thc trong tm cua cng ty.
Cac kin ngh ghi ra giy trc cuc hop bng tr nn lac
hu. Nhng quan im khac bit a c coi trong va to ra

vt tri. Mt tm nhn mi bt u hnh thanh trong tt
ca moi ngi.
4. NG TM HIP LC VA VN GIAO TIP
ng tm hip lc rt thu v. Sang tao cung rt hp dn.

Kt qua tch cc ma s ci m, chn thanh trong giao tip
co th em lai tht phi thng. Nhng li ch va tin b
thu c la chuyn ang chung ta chp nhn th thach,
rui ro.
Sau Chin tranh Th gii th hai, chnh phu Hoa Ky
b nhim David Lilienthal ng u Uy ban Nng lng
Nguyn t mi. Bn canh nhng thanh vin mi,
Lilienthal ku goi nhom chuyn gia trc y cua mnh
cung tham gia t chc nay.
Lilienthal a danh nhiu tun l xy dng mt tai
khoan tnh cam gia moi thanh vin trong t chc. ng
nhng ngi nay gp g, lam quen vi nhau, cung trao i
nhng muc tiu, nhng kho khn pha trc. ng tao iu
kin ho co c s tng tac, gn bo trong cng vic.
Kt qua la nhom ngi nay tr nn gn bo nhau cht che,
tn trong ln nhau, phat huy sang tao va lun th hin s
ng tm hip lc. Khi co bt ng, thay v i u va chng
, ho c gng hiu nhau. Thai ng x cua ho la: Nu
mt ngi thng minh, co nng lc va co trach nhim nh
anh khng ng y vi ti, th chc chn phai co ly do, nhng
ti cha hiu, vy ti phai tm hiu cho ro ngon nganh. Ti
cn phai nhn s vic bng cai nhn cua anh xem xet lai vn
. Th la mt li vn hoa ng x mi a xut hin, do moi
ngi khng cn phai chng khi tng tac.
S di y minh hoa s tin cy co quan h cht che

nh th nao n cac cp giao tip khac nhau.
CAC CP GIAO TIP

Cao
ng tm hip lc (Cung thng)
TIN
Tn trong ln nhau (Thoa hip)
CY
Chng (Thng/thua hay Thua/thng)

Thp
Thp Cao
S HP TAC
Mc giao tip thp nht xut phat t cac tnh hung

tin cy thp ma c trng la s chng hay phong ng.
Chung ta co th gp iu nay trong cac iu lut - nhng
cn c phap ly, cac iu kin va iu khoan, cac phng an
thoai lui trong trng hp xay ra bt n. V ch dn n
quan h thng/thua hay thua/thua va khng co s cn
bng P/PC, s giao tip khng co hiu qua va tao ra thm
cac ly do tip tuc phong ng, chng .
Cp giao tip gia la s giao tip tn trong ln
nhau gia nhng con ngi kha chn chn. Ho tn trong
nhau, va v mun tranh kha nng i u nn ho giao tip
mt cach lch s. Tuy nhin, kho ma tm thy s thu hiu
ln nhau mc giao tip nay. Ho co th hiu nhau trn
phng din ly tr, nhng khng thc s hiu v cac m
thc cua nhau va khng ci m i vi nhng c hi mi.

Giao tip tn trong ln nhau co tac dung trong cac tnh
hung c lp va thm ch trong cac tnh hung co tnh
tng thuc, nhng cac c hi sang tao se khng c m
ra. Trong cac tnh hung c lp, s thoa hip la lp trng
thng thy, co ngha la 1 + 1 = 1 12 tc ca hai bn u phai
nhng b. S giao tip y khng co tnh cht chng
hay phong thu, tc gin hay khng ch; o la s giao tip
trung thc, chn thanh va tn trong ln nhau. Nhng o
khng phai la giao tip sang tao hay ng tm hip lc ma
ch la mt hnh thc thp cua quan h cung thng.
ng tm hip lc co ngha la 1 cng 1 co th bng 8, 16
hay thm ch hn na. mc tin cy cao, no em lai
nhng giai phap tt ep hn moi giai phap c a ra
ban u, va cac bn u bit ro iu o. Hn th na, ho se
co c tinh thn dam ngh dam lam mt cach chn chnh.
Trong mt s trng hp, ng tm hip lc khng kha thi
va giai phap khng giao keo cung khng th thc hin.
Tuy nhin, tinh thn lun c gng mt cach chn thanh
cung co th dn n mt thoa hip hu hiu.
5. TM KIM MT PHNG AN TH BA
hiu ro hn anh hng cua cac cp giao tip n

tnh hiu qua cua mi quan h tng thuc, hay hnh dung
mt kch ban sau y.
Vao dp ngh he, ngi chng mun a ca gia nh i
ngh tai mt vung qu ven h cm trai va cu ca. Vi anh
y, y la s kin quan trong c chun b ca nm tri.
Bon tre cung ang rt hao hc vi chuyn i nay.
Tuy nhin, ngi v lai mun tranh thu ky ngh nay
i thm me. Ba ngoai cua bon tre ang m va cach ho

khoang 400 km. C y t co dp i thm me nn chuyn i
nay rt quan trong vi c.
Hai s la chon khac bit nay co th la mm mng cho
nhng bt hoa tip theo.
K hoach a u vao y ca. Cac con u rt trng
mong n ky ngh nay. Chung ta i cm trai thi, ngi
chng noi.
Nhng em mun c canh me luc nay. Me ang
m va chung ta khng bit me con sng c bao lu na,
v anh tra li, y la c hi duy nht trong nm ca nha
i thm me.
Nhng con bon tre, chung se u ru sut ca tun l
nha ngoai va se lam moi ngi phin toai. Va lai, me u co
bnh nng n mc nh vy. Va ba con co ch gai em, ch
y cach o cha n mt dm ma!
Em cung la con. Em mun bn me.
Em co th goi in thoai hang ngay vao bui ti. Va
chung ta cung co k hoach i thm ba vao Giang sinh nay.
Em nh ch?
Vic o con hn nm thang na. Cha bit ba co con
sng n luc o hay khng. Ngoai ra, me ang mun co
em, me cn co em bn canh.
Ba ang c chm soc tt. Bon tre va anh cung cn
co em na.
Me em quan trong hn la i cm trai.
Chng va cac con cua em cung quan trong khng kem
me em.
Cuc tranh cai tng nh khng co hi kt. Nhng

cui cung, ho cung tm ra mt giai phap: ngi chng dn
cac con i cm trai va cu ca, con ngi v v thm me, mc
du t nhiu ca hai u cam thy co li va mt vui.
Vi la chon khac, ngi chng co th chiu y v,
nhng se rt min cng. Va du hu y hay v tnh, anh
cung co th vin vao o minh chng cho li tin oan
cua mnh la ky ngh nay rt cuc chng vui ve g ca.
Ngi v cung co th chiu theo y chng, nhng c y
cung cam thy b ep buc. Nu nh me c y b bnh nng
thc s hoc qua i trong luc ho i cm trai th ngi
chng se phai n hn va c se khng bao gi tha th cho
anh y.
Vn y la cai nhn cua hai v chng rt khac nhau.
S khac bit o co th la nguyn nhn lam ran nt mi
quan h v chng. Nhng nu ca hai bit khai thac cac thoi
quen cua s tng thuc mt cach co hiu qua, ho se co
cach x ly vn theo mt m thc hoan toan khac. Trong
trng hp nay, s gn bo gia ho se mc cao hn.
V co mt tai khoan tnh cam mc cao nn hai v
chng se co c s tin cy va s giao tip ci m trong
quan h hn nhn. V co t duy cung thng nn ho se tin vao
giai phap th ba - giai phap cac bn cung co li - u vit hn
hn moi giai phap ma mi bn a ra ban u. V bit lng
nghe thu hiu nn ho se tao ra c bn trong ban thn
mt bc tranh toan din v nhng gia tr va mi quan tm
chung cn phai c tnh n khi a ra quyt nh.
S kt hp cac thanh phn nay tai khoan tnh cam
mc cao, t duy cung thng va tinh thn lng nghe thu hiu
se tao ra mi trng ly tng cho s ng tm hip lc.
Pht giao goi y la giai phap trung dung. Nhng

y, no co y ngha mang tm cao hn s thoa hip. tm
kim giai phap trung dung, ngi chng va ngi v
trong cu chuyn trn cn nhn thc rng tnh yu, mi
quan h cua ho la mt phn cua s ng tm hip lc.
Khi noi chuyn vi nhau, ngi chng se tht s cam
nhn va chia se nguyn vong cua v. Anh y se hiu rng v
mnh mun san se ganh nng vi ngi ch trong vic
chm soc me. Anh y se hiu ung la iu o quan trong
hn vic i cm trai.
Va ngi v cung se hiu ro hn mong mun cua
chng: anh y mun gia nh sum hop va tao khng kh
thoai mai cho bon tre vui chi. C y se nhn ra s chun
b cng phu cua chng cho ky ngh va cam nhn c tm
quan trong cua vic tao ra nhng ky nim tt ep gia ho.
Do vy, ho se khng con mu thun nhau trong cach
giai quyt vn na. Ho se cung nhau tm ra giai phap th
ba, ap ng cac nguyn vong cua ca hai bn.
Co th chung ta thu xp dp khac trong thang nay
em v thm me, ngi chng gi y, Anh se lo vic nha vao
ngay ngh cui tun va thu xp em co th i. Anh hiu,
em cn co thi gian cho chuyn i nay.
Hoc:
Chung ta co th tm a im cm trai va cu ca gn
ch me em. a im o co th khng c ep lm,
nhng bon tre vn co th vui chi ngoai tri. Chung ta co
th mi cac anh em ho, cac d cac cu cua chung tham gia.
Nh th lai cang vui.
Ho ng tm hip lc vi nhau, trao i va thu hiu
nhau cho n khi tm ra mt giai phap chung. o la giai

phap giup xy dng P va PC. Thay v giao tip giai quyt vu
vic, no bin thanh giao tip tao s chuyn bin, trong o
ca hai u nhn c cai mnh mun, ng thi vun p
c mi quan h hn nhn.
6. NG TM HIP LC TIU CC
Tm kim giai phap th ba co th tao nn bin chuyn

ln v m thc tm ly lng phn. Hay nhn vao s khac
bit kt qua!
Nng lng tiu cc c s dung nh th nao khi
ngi ta tm cach giai quyt vn hay a ra quyt nh
trong mt thc t co tnh tng thuc? Bao nhiu thi
gian b tiu tn cho vic k ti ngi khac, cho thai
knh ch, cho cac xung t gia cac ca nhn? iu nay
chng khac g tay ln ga, chn lai ap thng trong khi lai xe
trn ng.
Trong nhiu trng hp cn thng lai, nhiu ngi lai
nhn ga ht c thay v nha ga. Ho tm cach tng thm sc
ep, tng thm tnh thuyt phuc cung c lp trng cua
mnh. Tuy nhin, vn la ch nhng ngi phu thuc lai
lun c gianh phn thng trong cac thc t tng thuc.
Hoc ho da vao sc manh quyn lc i n giai phap
thng/thua, hoc to ra d hoa vi quy i n giai phap
thua/thng. Ho co th noi v ky nng cung thng, nhng
khng thc s mun lng nghe ai ca; ho ch mun khng
ch ngi khac. Cho nn, trong mi trng nh vy, ng
tm hip lc khng th sinh si ny n.
Nhng ngi co tm trang bt an thng suy ngh rng
thc tin cn phai c sa i phu hp vi m thc cua
ho. Ho rt mun ngi khac lam theo ho, suy ngh nh ho.
Nhng ho khng nhn thc c rng sc manh cua mi
quan h chnh la ch co c quan im cua ngi khac.
Ging nhau khng co ngha la nht th; ng dang khng
co ngha la thng nht. Thng nht hay nht th b sung ln
nhau, nhng khng ging nhau. Ging nhau th khng co s
sang tao va rt nham chan. iu ct loi cua ng tm hip
lc la lun quy trong s khac bit.
Cha khoa cho s chung sc la ng tm hip lc vi tm
im la cac nguyn tc cua ba thoi quen u tin. Cac
nguyn tc nay tao ra s an toan ni tm u chung ta
dam ci m long mnh va sn sang chp nhn tn thng.
Nh lnh hi nhng nguyn tc nay, chung ta se co c
tm ly rng lng cua t duy cung thng va nhn thc ro
thoi quen th nm.
Mt trong nhng kt qua thc tin cua t duy ly
nguyn tc lam trong tm la no lam cho chung ta hi nhp
hoan toan. Nhng ngi a c nh hnh su sc bng
t duy l-gc, bng li noi, nhng ai co ban cu nao trai
hoat ng manh hn se nhn thy t duy o khng thch
hp giai quyt nhng vn oi hoi phai ht sc sang
tao. Khi nhn ra, ho bt u xy dng mt kch ban mi
ban cu nao phai.
Khi khai thac ca ban cu nao phai vn thin v trc
giac, sang tao va tru tng cung ban cu nao trai thin v
phn tch, l-gc va ngn ng, toan b nao b chung ta se
phat huy ti a sc manh. Noi cach khac, ng tm hip lc
v tm ly se xut hin trong tm tr chung ta. Va yu t nay
to ra thch hp nht vi thc t cuc sng, bi v cuc sng
khng ch co l-gc ma con co tnh cam.
Hm no, ti co bui thuyt trnh tai hi thao cua mt

cng ty Orlando, Florida vi tai Quan ly t bn trai,
lanh ao t bn phai. Cui bui, v chu tch cng ty n
gp ti va noi: Stephen nay, iu anh noi rt hay, nhng
ti thy ni dung o co th ap dung vao cuc hn nhn cua
ti hn la vao cng vic kinh doanh. V chng ti ang gp
phai vng mc trong cach i x vi nhau. Liu ng co
th cung i n cm tra vi chung ti ch quan sat
chung ti noi chuyn vi nhau, sau o cho ti mt li
khuyn hay khng?.
Ti rt sn long, ti tra li.
Sau khi ngi vao ban, chung ti trao i vi nhau vai
cu xa giao. Sau o, v chu tch quay sang v mnh va noi:
Em nay, anh mi Stephen cung n tra vi v chng
mnh anh y xem co th giup cai thin mi quan h cua
v chng mnh hay khng. Anh bit em mun anh phai la
ngi chng nhay cam hn, chu ao hn. Liu em co th
cho bit cu th anh cn phai lam g? [Ban cu nao trai cua
ng y cn co cac s kin, con s, chi tit, va tng b phn cu th]
Nh em a noi vi anh trc y, chng co g c bit
u. o ch la cam giac chung chung cua em ma thi.
[Ban cu nao phai cua ba y ang ngh v cam giac, v cac dang
thc, v cai toan th va v mi quan h gia cac b phn]
iu o co ngha la g? Em mun anh phai lam g? Em
c noi cu th anh mi bit phai lam th nao ch.
Ch la cam giac cua em thi. [Ban cu nao phai cua ba
y ang lin h n nhng hnh anh va cam xuc] Em ch cam
thy cuc hn nhn cua chung ta khng quan trong i vi
anh nh anh tng noi vi em.
c ri, th anh phai lam g no tr nn quan

trong hn? Hay cho anh cai g o chi tit, cu th hn
anh thc hin.
iu o kho noi bng li c.
n luc o, anh y ao mt nhn sang ti nh mun
noi Stephen nay, anh co chu ni cai kiu mu m cua c y
khng?.
Em nay, ng y noi vi v, o la vn cua em. Va
o cung la vn cua me em. Thc ra, o la vn cua tt
ca phu n ma anh bit.
Ri ng bt u cht vn ba y nh ang ly khu cung.
Co phai em ang sng trong cn nha ma em m c?
Khng phai chuyn o, ba y th dai, Khng phai
chuyn o u!.
Anh bit. Nhng v em khng chu noi ra cu th la cai
g, anh cho rng cach tt nht la dung phep loai suy. Em co
c sng ni em hng ao c khng?
Em cho rng nh vy.
Em a, Stephen ang ngi y ch vai phut giup
chung ta. Em ch cn tra li nhanh co hoc khng. Em
co c sng ni em mun khng?
Co.
c ri. Coi nh xong cu hoi o. Em co c y
u cac th tin nghi em mun khng?
Co.
Tt. Em co c lam nhng g em mun khng?
ip khuc o tip tuc din ra mt luc na, va ti cam
thy mnh chng giup c g. V th, ti noi xen vao: Co

phai y la chuyn thng din ra trong quan h cua hai
ngi khng?.
Ngay nao cung vy. Cuc sng hn nhn cua chung
ti dng nh ch co by nhiu, ba v th dai noi.
Ti nhn ca hai v chng, va mt y ngh thoang qua
rng y la hai ngi b chi phi bi hai ban cu nao
khac nhau.
ng ba co con khng?, ti hoi.
Chung ti co hai a.
Th ?, ti hoi lai, v nh khng tin ni, Lam sao
ng ba co th co con c vi nhau?.
Anh noi th ngha la g?
Hai ngi phai hoa hp lm mi lam nn iu ky
diu o!, ti noi. Mt cng mt thng bng hai.
Nhng ng ba a ly mt cng mt thanh ra bn. o
chnh la s ng tm hip lc. Tng th thng nht ln
hn tng cua tng phn.
Ngng mt lat, ti tht ln: Vn y la cn phai
coi trong s khac bit cua nhau, ng ba a.
7. COI TRONG S KHAC BIT
Coi trong s khac bit la ban cht cua ng tm hip lc

o la s khac bit v mt tr tu, tnh cam, tm ly gia
nhng con ngi khac nhau. Va cha khoa coi trong s
khac bit la phai nhn thc c rng, ai cung u co cai
nhn ring v th gii, thc tai khach quan, theo quan im
ring cua ho, khng phai nh no vn co.
Nu ti tng rng th gii trong mt mnh la nh no

vn sn co th ti cn coi trong s khac bit lam g? Tai
sao ti lai phai bn tm vi nhng ngi co quan im
khac ti tc lm ln? M thc cua ti luc o se la:
nhng ngi khac u b vng vao cai vun vt, ch co ti
mi nhn thy bc tranh toan canh v ti co tm nhn cao
hn. Nhng tht ra, ti a b gii han trong m thc c
nh cua mnh.
Va nu o la m thc cua ti, ti se khng bao gi b tac
ng bi t duy tng thuc.
Ngi thanh at cn co s khim nhng va bit tn
trong ngi khac nhn ra nhng gii han nhn thc cua
mnh, va anh gia cao nhng ngun lc phong phu
thng qua s tng tac vi tp th. Ngi o coi trong s
khac bit bi v no lam tng thm kin thc, hiu bit cua
ho i vi thc t. Nu ch da vao trai nghim cua ban
thn, chung ta se lun lun b thiu thng tin.
Liu co l-gc khng khi hai ngi bt ng y kin
nhng ca hai u ung? iu o la khng l-gc, nhng
ung v mt tm ly, va co thc. Ban nhn thy hnh anh
mt c gai tre, con ti nhn thy hnh anh mt ba lao.
Chung ta cung nhn vao mt hnh ve, va ca hai u ung.
Chung ta cung nhn vao nhng ng net mau en, nhng
mang khi mau trng nhng lai giai thch chung theo cac
cach khac nhau, bi chung ta a b nh hnh giai thch
mt cach khac nhau.
Nu khng coi trong s khac bit v nhn thc, nu
khng coi trong ln nhau va tha nhn rng ca hai u
ung, rng cac mt cuc sng khng phai luc nao cung
mang tnh quy lut, rng lun lun co th co giai phap th
ba, chung ta se khng bao gi vt ra khoi c gii han

cua s nh hnh o.
Do o, khi ti bit c s khac nhau trong nhn thc
cua chung ta, ti se noi: c ri! Ban nhn no khac vi
ti! Ban hay giup ti thy cai ma ban thy.
Nu hai ngi co cung y kin th vic ban lun la khng
cn thit. Se khng co ch g cho ti khi giao tip vi mt
ngi cung nhn thy hnh anh mt ba lao nh ti. Ti
chng mun noi chuyn, trao i vi ai o lun ng y vi
ti; ti mun trao i vi ban v ban nhn s vic khac vi
ti. Ti coi trong s khac bit o.
Bng cach o, ti khng ch tng cng c nhn
thc cua mnh; ti con khng nh c cho ban. Ti em
n cho ban mt bu khng kh tm ly n hoa. Ti tao ra
mi trng ng tm hip lc.
Tm quan trong cua vic coi trong s khac bit co th
c rut ra t cu chuyn ngu ngn hin ai co tn Trng
hoc danh cho ng vt cua nha giao duc hoc, Tin s R. H.
Reeves.
Mt hm, cac con vt quyt nh thanh lp mt trng
hoc. Chung ap dung giao trnh giang day chung bao gm
cac mn chay, leo, bi va bay. Con vt nao cung phai hoc
tt ca cac mn.
Vt bi tt (trn thc t no con gioi hn ca giao vin day
bi) va bay cung kha, nhng lai rt kem mn chay. V
th, cu ta phai bo mn bi tp trung luyn chay. Vic
nay keo dai cho n khi mang chn vt b mon vet, va cu
ta ch at im trung bnh mn bi li.
Tho ngay t u ng hang nht v mn chay, nhng
lai b mt tinh thn v a phai c gng qua nhiu mn

bi li.
Soc th xut sc v leo treo cho n khi tht bai ky thi
bay. Thy giao bt cu ta phai nhay t t ln ngon cy,
thay v nhay t ngon cy xung. Cu ta b chut rut do
c gng qua sc va nhn c im trung bnh mn leo
treo va im kem mn chay.
ai bang la mt a h hong, phai chu ky lut nghim
ngt. Trong vic ln n c ngon cy theo yu cu cua
thy giao, cu ta to ra vt tri hn cac con vt khac,
nhng lai khng khng ap dung theo cach ring cua
mnh nn vn b thy giao phat va cho im kem.
Cui nm, mt con rng hnh thu quai d, bi kha
nhanh, bay kha gioi, bit chay va bit ca leo treo a at
im cao nht. No c chon Ban giam hiu tuyn
dng toan trng.
Ring cho khng chu n trng v bit rng nha
trng khng a mn ao hang vao chng trnh hoc.
Chung gi lu cho con n hoc ngh ni cac con chn va
chut chui.
8. PHN TCH TRNG LC
Trong mt tnh hung co tnh tng thuc, s ng tm

hip lc co sc manh c bit trong vic x ly cac lc tiu
cc chng lai s tng trng va thay i.
Nha xa hi hoc Kurt Lewin a phat trin m hnh
Phn tch trng lc, trong o, ng m ta tnh trang
thng bng gia ng lc thuc y theo hng t di ln
va ap lc km ham theo hng t trn xung.
Ap lc km ham
ng lc thuc y
ng lc thuc y mang tnh tch cc, hp ly. Trai lai, ap

lc km ham thng la tiu cc, bt hp ly. Ca hai tp hp
lc nay u co thc va cn phai c tnh n khi x ly s
thay i.
Chng han, gia nh ban gp phai chuyn bt hoa. Ban
mun cai thin sao cho cac mi quan h tr nn tt ep
hn. Co th ban mun tao ra mt bu khng kh tch cc
hn, tn trong, ci m va tin tng nhau hn gia cac
thanh vin trong gia nh. ng lc thuc y se giup ban
thc hin iu o.
Nhng ng lc cua ban b ngn can bi cac ap lc km
ham nhng khun mu khac nhau do cha me ap t,
nhng thoi quen a c nh hnh cua mt vai thanh vin
trong gia nh, cng vic hoc nhng oi hoi khac v thi
gian va sc lc cua ban.
Tng ng lc thuc y co th em lai mt s kt qua
tam thi. Nhng khi cac ap lc km ham vn con th vic
tng lc y se rt kho khn. Cung ging nh vic y vao
mt chic lo xo; ban y cang manh th cang kho y hn,

cho n mt luc nao o, lc cua chic lo xo se ht tung ban
tr lai.
Nhng khi ban ng tm hip lc, ban se s dung
ng c cua Thoi quen th t, ky nng cua Thoi quen th
nm va s tng tac cua Thoi quen th sau x ly trc
tip cac ap lc km ham. Ban ra chung, ni long chung, va
tao ra nhng phat kin mi bin chung thanh lc y. Ban
se keo theo nhiu ngi khac tham gia x ly vn , lam
cho ho cam thy o cung chnh la vn cua ho.
Nh o, nhng muc tiu mi, nhng muc tiu c
moi ngi chia se se c xac lp va cng vic cua ban, cua
ca tp th se c nng ln theo nhng cach khng ai co
th hnh dung trc c. Cam hng nay sinh trong qua
trnh chuyn ng o se tao ra mt nn vn hoa mi.
Nhng ngi tham gia se c tip thm sc manh bi t
duy mi me nh vao cac phng an va c hi mi.
Ti a nhiu ln tham gia vao cac cuc am phan
gia nhng ngi ang bt hoa vi nhau va thu cac lut
s bao v lp trng cua mnh. Tt ca hanh ng o
ch lam cho cac vn trm trong thm, bi v mi quan
h giao tip gia ho se tr nn xu i khi thng qua con
ng phap ly. Mc tin cy xung thp n ni cac
bn cam thy ho khng con giai phap nao khac ngoai
a vn ra toa.
Cac ng co con quan tm tm giai phap cung thng
khng?, ti hoi.
Cu tra li thng la co, nhng phn ln ngi ta
khng ngh rng iu nay co th xay ra.
Nu ti co th lam cho bn kia cung ng y, liu ng

co mun bt u qua trnh giao tip thc s vi nhau
khng?
Kt qua cua hu ht cac trng hp tht ang kinh
ngac. Nhng vn tranh cai v phap ly va tm ly trong
nhiu thang bng chc c giai quyt ch trong vai gi
hoc vai ngay. Hu ht giai phap at c khng phai la
giai phap thoa hip cua toa; o la giai phap chung sc, tt
hn giai phap ma mi bn a ra luc ban u. Va trong hu
ht cac trng hp, cac mi quan h c duy tr, du luc
u co ve nh mc tin cy xung rt thp va s ran nt
trong mi quan h ln n mc kho co th han gn c.
Ln no, ngi quan ly cua mt nha san xut n gp
ti. ng ta ang b mt khach hang lu nm kin v san
phm mua v khng at yu cu cht lng. Ca hai bn u
cam thy co ly khi bao v lp trng ung n cua mnh va
cho rng bn kia hoan toan sai trai, khng ang tin cy.
Khi ho bt u thc hanh Thoi quen th nm Lng
nghe va thu hiu, th co hai iu tr nn ro rang. Th nht,
nhng vn giao tip ban u a dn n s hiu lm va
sau o cang trm trong thm do ca hai bn cung ln an ln
nhau. Th hai, luc u ca hai u co thin ch va u khng
mun mt thm chi ph ra toa, nhng ri ho a khng tm
ra mt giai phap chung nao khac.
Mt khi hai gut mc trn c xac nh ro rang va tinh
thn cua cac Thoi quen th 4, 5 va 6 c ap dung th tranh
chp nhanh chong c giai quyt, mi quan h cua hai
bn tip tuc phat trin.
Ln khac, ti nhn c mt cu in thoai cu cu luc
sang sm cua mt nha u t a c.
Ngn hang mun tch thu tai san v ng y khng tun

thu lch hoan tra vn va lai. ng y mun co vn b sung
y nhanh d an ban t; sau o, se tra n ngn hang.
Nhng ngn hang a t chi cp thm vn b sung cho
n khi ho thu hi c n. y la mt bai toan nan giai
theo kiu con ga va qua trng, th nao co trc.
D an cua nha u t a c tr nn sng d cht d.
ng sa bt u b co dai tn cng; cac khach hang a t
tin coc lm le phan i khi nhn thy gia tr tai san cua ho
b sut gia. Chnh quyn thanh ph cung rt tht vong trc
mt d an chm tin . Ca ngn hang va nha u t a
tiu tn hang chuc ngan -la cho chi ph kin cao, nhng
vu kin vn cha c toa thu ly qua nhiu thang.
Trong tuyt vong, nha u t min cng ng y th
lam theo cac nguyn tc cua Thoi quen th 4, 5 va 6. ng y
sp xp mt cuc hop vi cac vin chc ngn hang, nhng
ngi con min cng hn ca ng.
Cuc hop bt u luc 8 gi sang. S cng thng va thiu
tin cy ln nhau l ro. Cac vin chc ngn hang khng noi
g ca; ho ch lng nghe.
Trong thi gian mt ting ri u tin, ti thuyt
trnh v cac Thoi quen 4, 5 va 6. n 9 gi 30 phut, ti bc
n chic bang en va vit ra cac mi quan tm cua ngn
hang da trn c s s hiu bit trc o cua chung ti.
Cac vin chc ngn hang vn khng noi g, nhng khi
chung ti xoay vao t duy cung thng va c gng thu
hiu ho th ho bt u ci m hn.
Khi cac vin chc ngn hang to ra a hiu vn hn,
khng kh cuc hop thay i, va cam giac nhit tnh i vi
trin vong giai quyt tranh chp trong n hoa tr nn ro
rang. Ho cang luc cang nu ra nhiu cu hoi, k ca cac cu

hoi mang tnh ca nhn.
n 11 gi, cac vin chc ngn hang vn tin la mnh
ung nhng ho a cam thy hiu vn , khng con chng
i va hach dch na. Vao luc o, ho u ci m lng
nghe mi quan tm cua nha u t. iu nay dn n s
hiu bit ln nhau su sc hn. Va vic giao tip trn tinh
thn cung thng nh th cui cung a ngn chn c
nhng tranh chp ln hn co th xay ra.
n 12 gi, nha u t va cac vin chc cua ngn hang
ri cuc hop mang theo ban k hoach cung nhau trnh
cho Hip hi cac chu s hu bt ng san thanh ph. Mc
du vn con mt s din bin phc tap keo theo, nhng
cuc u tai toa a khng din ra va d an tip tuc c
thc hin cho n ngay nghim thu thanh cng.
Ti khng co y noi rng ngi ta khng nn dung n
bin phap phap ly giai quyt mu thun. Trong mt s
trng hp nht nh, vn phai ap dung lut phap, nhng
hay xem o la bin phap cui cung, khng phai u tin.
Nu ngi ta dung no qua sm, ngay ca vi y ngha ngn
nga th i khi, ni lo s va m thc phap ly se tao ra qua
trnh suy ngh va hanh ng khng th ng tm hip lc
vi nhau c.
9. BAN CHT CUA T NHIN LA NG TM HIP LC
Sinh thai la t m ta mt cach c ban v chu ngha ng

tm hip lc trong t nhin tt ca moi s vt, hin tng
u co mi lin h vi nhau. o la mi quan h trong o
sc manh sang tao c phat huy ti a, cung nh sc
manh thc s trong 7 Thoi quen nm trong mi quan h ln
nhau, khng phai la thoi quen cua ring tng ngi.

Mi quan h mt thit gia cac b phn cung la mt
sc manh cua vn hoa ng tm hip lc. Nu moi ngi
tham gia mt cach tch cc, chn thanh va kin nh trong
vic phn tch va giai quyt vn th s sang tao va cam kt
cua ho i vi nhng g ho tao ra cang c phat huy nhiu
hn. Ti tin rng y chnh la ban cht cua sc manh trong
trit ly kinh doanh cua ngi Nht, mt trit ly a lam thay
i ca th trng th gii.
ng tm hip lc lun em lai kt qua tt hn, o la
mt nguyn tc ung n. No la kt qua tron ven cua tt ca
cac thoi quen a noi cac chng trc. No em lai s
thanh at trong mt thc tai tng thuc lam vic tp
th, xy dng tp th, phat trin s oan kt va sang tao vi
nhng ngi khac.
Mc du khng th kim soat c cac m thc cua
ngi khac trong tng tac co tnh tng thuc, cung nh
ban thn qua trnh ng tm hip lc, nhng ngay trong
Vong tron Anh hng cua ban cung co rt nhiu sc manh
ng tm hip lc. Ban co th lin kt ca hai chiu cua nng
lc t nhin, mt chiu la phn tch va mt chiu la sang
tao. Ban co th coi trong s khac bit gia chung va vn
dung s khac bit nay lam hat nhn cho s sang tao.
Ban co th ng tm hip lc ngay trong chnh mnh
mi trng co s i u. Ban khng nn xuc pham ngi
khac va c gng tranh cac nng lng tiu cc; ban co th
tp trung nhn nhn mt tt cua ngi khac va s dung iu
o cai thin quan nim, m rng tm nhn cua mnh.
Ban co th ren luyn s dung cam trong cac tnh hung
co tnh tng thuc bng s ci m, bc l y ngh, tnh cam
va kinh nghim cua mnh theo cach co th khuyn khch

ngi khac noi theo.
Ban co th coi trong s khac bit ngi khac. Khi co
ai o bt ng y kin vi ban, ban co th noi c ri!
Anh nhn vn khac vi ti. Khng nht thit phai ng
y vi ho ma trc ht, ban ch cn khng nh iu ho
mun, ri tm hiu vn cua ho sau.
Trong trng hp ban ch nhn thy co hai giai phap,
mt cua ban va mt cua ngi khac kem hiu qua hn,
ban co th nhn vao giai phap th ba. Hu nh lun lun
co giai phap th ba trong moi trng hp va nu bit vn
dung trit ly cung thng cung nh thc s c gng thu
hiu ngi khac, ban se tm ra giai phap tt hn cho cac
bn lin quan.
GI Y AP DUNG:
1. Hay ngh v mt hoan canh ma ai o co cach nhn

nhn s vt khac vi ban. Xem xet vn dung s
khac bit o lam ban ap a n giai phap th ba.
Co th hoi y kin ngi o v vn ban ang gp
phai. Cn coi trong nhng y kin khac bit ma ban
se nghe.
2. Lp danh sach nhng ngi lam ban kho chu. Ho co
th ai din cho nhng y kin khac bit dn n
s ng tm hip lc nu nh ban co c s an toan
ni tai ln hn va bit coi trong s khac bit.
3. Nhn din mt vai tnh hung ma ban mun thc
hin ng tm hip lc cung vi nhom lam vic cua
mnh. Cn co iu kin g h tr cho s ng tm
hip lc? Ban se lam g tao ra nhng iu kin o?
4. Khi ban bt ng y kin hay i u vi ai o, hay c
gng hiu cac mi quan tm ng sau lp trng cua
ho. Hay x ly nhng mi quan tm o mt cach sang
tao trn tinh thn cac bn cung co li.
CHNG BN
I MI
Thoi quen th bay
REN GIUA BAN THN
Tng thuc
Lng nghe va
n
t h
ng tm
thu hiu
hip lc
b a n
ln nhau
giua
5 THANH TCH 6
TP TH
Ren
T duy
cung thng
7
c lp
u tin
3 cho iu
quan trong nht
THANH TCH 2
1 CA NHN
Bt u
Lun t muc tiu
chu ng a c xac nh
Phu thuc
Cac nguyn tc
t i mi hp ly
i khi ngh v nhng h qua ln t nhng
chuyn nho, ti cht nhn ra rng,
chng co g la nho ca.
- Bruce Barton
ay hnh dung trong tm tr tnh hung sau.

H
Ban gp ai o ang mit mai ca mt cai cy trong
rng, ban hoi:
Anh ang lam g o?
Anh khng nhn thy a?, ngi no co ve bc mnh,
Ti ang n cy.
Anh trng mt lm ri y! Anh ca c bao lu
ri?
Hn nm ting ri, anh ta ap, Ti kit sc mt
thi. y qua la mt cng vic nng nhoc.
Vy tai sao anh khng ngh mt lat va mai sc lai li
ca, ban hoi, Ti tin rng anh se ca nhanh hn rt
nhiu.
Ti khng co thi gian mai ca, ngi an ng tra
li, Ti qua bn ca cy ri!.
Thoi quen th bay la danh thi gian mai giua ban

thn. No nm xung quanh cac thoi quen khac trong m
thc 7 Thoi quen, giup cho cac thoi quen khac c vn
dung vao thc t cuc sng.
1. BN KHA CANH CUA T I MI
Thoi quen th bay la PC (nng lc san xut) cua ca

nhn. No bao tn va tng cng tai san ln nht cua ban
con ngi ban. No i mi bn mt cua con ngi ban
th cht, tinh thn, tr tu va quan h xa hi/tnh cam.
TH CHT
Luyn tp, dinh dng,
kim soat stress
QUAN H XA HI/
TR TU TINH CAM
oc, hnh dung, Phuc vu, thu hiu,

lp k hoach, vit ng tm hip lc, an
toan ni tai
TINH THN
Lam ro gia tr va
cam kt, nghin
cu, thin nh
Mc du cach dung t khac nhau, nhng hu ht cac

trit ly cua cuc sng u cp cng khai hoc n du bn
mt trn. Nha trit hoc Herb Shepherd m ta mt cuc
sng cn bng lanh manh gm bn gia tr: vin canh (tinh
thn), t chu (tr tu), lin kt (xa hi) va bn vng (th cht).
Mt ly thuyt khac v ng c cho rng mt t chc ung
n bao gm bn mt (hay bn ng c): kinh t (th cht),
cach c x vi con ngi (xa hi), cach phat trin, s dung
con ngi (tr tu) va s ong gop cua t chc (tinh thn).
Ren giua ban thn v c ban phai th hin c ca bn
ng c nay, co ngha la ren luyn ca bn mt cua con
ngi mt cach thng xuyn, nht quan va hp ly.
lam c iu nay, chung ta phai la ngi lun chu
ng. Danh thi gian ren giua ban thn la hoat ng
thuc Phn t th hai, mang tnh chu ng, trai ngc vi
hoat ng thuc Phn t th nht, do tnh cht khn cp
cua no nn chung ta b ng va lun phai chu sc ep t no.
Cn phai thuc y PC ca nhn cho n khi no tr
thanh ban cht th hai, mt thoi quen lanh manh. V no
nm gia Vong tron Anh hng cua chung ta, nn ch co
chung ta, ch khng phai ai khac, mi co th iu khin
c.
y la u t ln nht chung ta co th thc hin trong
i u t vao chnh mnh, u t vao cng cu duy nht
chung ta co c ng u vi cuc sng va cng hin
cho cuc sng. Chung ta la cng cu thc hin muc ch
cua mnh, va thanh at, chung ta cn nhn thc c
tm quan trong cua vic thng xuyn ren giua ban thn
ca bn mt sau y.
Th cht
Ren luyn th cht ngha la lun quan tm chm soc c
th mnh n ung y u dinh dng, ngh ngi, th gian
va luyn tp sc khoe thng xuyn.
Luyn tp la mt trong cac hoat ng thuc Phn t
th hai, la nhng hoat ng co sc bt ln ma a s chung
ta khng lam thng xuyn bi v no khng phai la vic cp
bach. Va v chung ta khng lam, nn sm mun g, chung
ta cung se ri vao Phn t th nht - i pho vi vn sc
khoe va khung hoang xay ra - nh mt hu qua tt yu cua
s thiu chm soc ban thn.
a s chung ta ngh rng mnh khng co u thi gian
ren luyn sc khoe. Tht la mt m thc meo mo!
Chung ta co thi gian, nhng chung ta khng mun lam!
Sau gi mt tun hay ti thiu 30 phut mt ngay, lng
thi gian o khng th noi la qua nhiu, nu xet n li ch
no mang lai cho 160 gi con lai trong tun.
Ren luyn th cht cung khng oi hoi ban phai co
dung cu tp luyn c bit nao. Con nu co iu kin, ban
cung co th n cu lac b hay cac phong th duc thm my
dung cac thit b o, hoc chi cac mn th thao oi
hoi ky nng nh qun vt, bong r. Nhng ren giua ban
thn th iu o khng cn thit lm.
Mt chng trnh ren luyn sc khoe tt la chng
trnh ban co th thc hin nha, va ren luyn cho c th
ban ba phm cht: sc chu ng, s deo dai va sc manh.
Sc chu ng co c t cac bai tp th duc tay chn,
lam tng hiu qua hoat ng cua h tim mach. Mc du tim
c cu tao bi cac c, nhng chung ta khng th luyn
tp no mt cach trc tip, ma ch co th luyn tp thng

qua cac nhom c bp ln khac, c bit la c bp chn. o
la ly do v sao cac mn luyn tp nh i b nhanh, chay,
ap xe, bi li, trt tuyt ng dai, chay tai ch la rt
b ch.
Ban c coi la co sc khoe nu co th lam tng nhp
tim ln t nht 100 ln/mt phut va gi mc o trong
vong 30 phut.
S deo dai co c nh luyn tp co gian. Hu ht
chung ta u c khuyn nn khi ng trc va th gian
sau khi tp th duc. Khi ng trc khi tp giup tha long
c bp va lam nong c th chun b cho cac bai tp nng
hn. Th gian sau khi tp giup lam tan axt lactic, nh o
ban khng cam thy au va cng ngi.
Sc manh co c nh luyn tp sc bn cua c bp,
nh cac mn th duc dung cu, ht t, xa n xa kep, cac
bai tp ng ln ngi xung va tp ta. Tuy theo hoan canh
ma ban tp trung vao vic luyn tp n u. Nu ban lao
ng chn tay th vic tng sc manh se giup cai thin
nhng ky nng trong cng vic cua ban. Nu cng vic cua
ban v c ban la ngi ban giy th ch cn tng thm chut t
s rn chc cua c th qua th duc dung cu hay cac bai tp
co gian la u.
Ban cht cua s tng cng th cht la ren giua ban thn,
ren luyn thn th thng xuyn co th duy tr va nng
cao hiu sut lam vic, thch nghi va hng thu.
Cung cn phai co s hiu bit trong vic xy dng
chng trnh luyn tp. Moi ngi thng co xu hng
tp luyn qua sc, c bit la nhng ngi khng ren luyn
thng xuyn. iu o co th gy ra au n, thng tch
khng cn thit va thm ch thng tt vnh vin. Tt hn

ca la nn bt u chm rai. Moi chng trnh luyn tp u
cn phai tun theo cac kt qua nghin cu mi nht, cac
ch dn cua hun luyn vin va theo s t nhn thc cua
ban thn.
Nu ban cha bao gi luyn tp, c th cua ban se
chiu theo thoi quen c ngh ngi thoai mai. Tuy nhin,
ban hay lun chu ng va c gng luyn tp, du luc u co
th phai min cng. Du tri co ma vao ung bui sang
ban co k hoach tp chay b th ban vn c tp. Tri ma ,
cang tt! Ban se ren luyn ca th cht ln y ch.
Ban ang thc hin nhng hoat ng thuc Phn t
th hai, vn em lai nhng kt qua phi thng v lu dai.
Dn dn tng bc, ban nng cao kha nng cua c th
lam nhng vic kho hn. Khi o, ban se cam thy nhng
hoat ng bnh thng tr nn d dang va d chu hn.
Ban se co nhiu nng lng hn vao bui chiu va cam giac
qua mt moi trc y se c thay th bng sc manh
trang kin lam nhng vic ban mun.
Co th li ch ln nht ban co c t vic ren luyn
thn th la tng cng thoi quen lun chu ng. Vic hanh
ng da vao sc manh th cht thay v phan ng lai moi
ap lc km ham se co tac ng su sc n m thc, long t
trong, s t tin va phm cht cua ban thn ban.
Tinh thn
Ren giua tinh thn mang lai s nh hng cho cuc
sng cua ban. iu nay co quan h cht che vi Thoi quen
th hai.
Tinh thn la ct loi, la trung tm, la s cam kt cua ban
i vi h thng gia tr cua mnh. y la lnh vc rt ring

t nhng cc ky quan trong cua cuc sng. No se huy ng
cac ngun lc tao ngun cam hng, nng cao tm hn
va gn ban vi nhng chn ly mun thu cua nhn loai.
Mi ngi thc hin iu nay rt khac nhau.
Ti ren giua tinh thn hang ngay qua s suy ngm
kinh thanh, v no ai din cho h thng gia tr cua ti. Khi
ti oc va suy ngm, ti cam thy mnh c i mi, c
tip thm sc manh, tp trung va cung c quyt tm
cng hin.
m chm vao tac phm vn hoc hay m nhac cung co
th lam i mi tinh thn cho mt s ngi. Co ngi lai
tm thy s i mi tinh thn cua mnh thng qua s giao
tip vi thin nhin; thin nhin ban n cho nhng ai m
mnh vao no. Khi ban ri khoi thanh ph n ao va nhn
nhao m mnh vao khung canh hai hoa va m ai cua mt
vung qu, ban se thy tm hn mnh nh c thanh loc.
Arthur Gordon tng chia se vi chung ta cu chuyn
thu v v s i mi tinh thn cua chnh ng. Trong cu
chuyn nho co nhan Nc triu dng, ng k v mt
thi ky nham chan va n iu trong cuc i mnh,
khng co s nhit tnh, khng con n lc sang tac. ng
cam thy cuc i v ngha. Cui cung, ng quyt nh
nh mt bac s y khoa giup .
Bac s bao ng danh ca ngay hm sau n mt ni ma
ng co nhiu ky nim nht khi con nho. ng co th mang
theo n nhng ng noi chuyn vi ai, cung khng
c oc, vit hay nghe ai. Tip theo, bac s vit cho ng
bn n thuc va bao ng m tng cai ra xem luc 9 gi
sang, 12 gi tra, 3 gi chiu va 6 gi ti.
Th la sang hm sau, Gordon i ra bai bin. Khi m

n thuc th nht ra oc, trn o ghi Hay lng nghe cn
thn, ng ngh la bac s mt tr. Nhng v a ng y lam
theo ch dn cua bac s nn ng c kin nhn ngi lng
nghe. ng nghe thy ting song bin v rm r, ting chim
choc goi nhau ru rt ng bt u suy ngh v nhng bai
hoc ma bin a day khi ng con nho s kin tr, tn trong
va s nhn thc v tnh tng thuc gia cac sinh vt. ng
tip tuc lng nghe trong s im lng, va cam thy s thanh
than trong tm hn tng ln. n tra, ng m t giy th
hai ra va oc thy dong ch C gng quay tr lai. Quay
tr lai cai g mi c ch?, ng thc mc. Co th la thi
th u, co th la nhng ky nim, co th la quang thi gian
hanh phuc a qua. ng ngh v qua kh cua mnh, v
nhng khoanh khc cua nim vui. ng c gng hi tng
Va trong khi nh lai nh vy, ng cam thy long mnh m
ap hn ln.
n ba gi chiu, ng m t giy th ba ra oc. n
thuc nay dng nh co chut g o kho thc hin hn
nhng cai trc: Hay kim tra lai cac ng c. ng bt
u ngh v nhng iu ng mun thanh cng, cng
nhn, an toan va bin minh cho tt ca iu o. Th ri,
ng cht phat hin ra rng nhng ng c o khng c
tch cc cho lm va co th o la cu tra li cho tnh trang b
tc hin nay cua ng. ng xem xet cac ng c cua mnh
su hn. ng suy ngh v nim hanh phuc a qua. Va cui
cung, ng a tm ra cu tra li.
ng vit: Ti t nhin nhn ra mt s tht rng,
ng c lch lac se ch keo theo nhng iu sai trai. Khng
co g khac nhau, du ban la ngi a th, th ct toc, nhn
vin ban bao him, ngi ni tr, hay bt c nganh ngh g.
Ban se la ngi lam tt cng vic cua mnh, min ban cam
thy ang phuc vu cng ng. Nhng nu ban ch quan
tm chm lo cho ban thn th ban se lam vic kem i. o la
mt quy lut khng th lay chuyn c.
n sau gi ti, vi n thuc cui cung, ng khng
mt nhiu thi gian hoan thanh. Trn manh giy co
dong ch Hay vit nhng u phin ln cat. Tha manh
giy bay i, ng cui xung nht mt manh vo so va vit tt
ca nhng ni u phin cua mnh ln mt cat. Sau o ng
quay bc i ma khng nhn lai, bit rng sau lng mnh,
thuy triu a sp ln
Nha cai cach v ai Martin Luther King tng noi: Ti
co nhiu vic phai lam hm nay, nhng ti vn cn phai co
mt gi quy gi cu nguyn. i vi ng, cu nguyn
khng phai la mt ngha vu may moc ma la sc manh
giai phong va nhn ln ngun nng lng trong c th.
Co ngi hoi mt s phu Thin tng: Lam th nao ma
ngai lun gi c s thanh than va bnh an nh vy?.
ng tra li: Ti khng bao gi ri khoi ni thin nh cua
mnh. ng y thc hanh thin nh moi ni, moi luc,
lun mang theo mnh nhng gi phut bnh an ca trong
tm tr va con tim.
Khi danh thi gian suy t v nhng trong tm cua
cuc sng, v y ngha cuc sng, chung ta se cam thy tinh
thn mnh ti tre hn. o la ly do v sao ti tin rng tuyn
ngn s mnh ca nhn lai tht s quan trong. Nu hiu c
su sc trong tm va muc ch cuc sng cua mnh, chung
ta co th thng xuyn ra soat lai va tn tm vi nhng gia
tr o.
Nha lanh ao tn giao David O. McKay noi rng:
Cuc chin ln nht cua cuc sng la cuc u tranh

hang ngay din ra bn trong cac khoang lng tm hn
chung ta. Nu chin thng trong cac cuc u tranh o,
nu giai quyt c cuc xung t ni tm, ban se tm thy
cam giac bnh an. Va ban se nhn thy qua trnh hng n
s hp tac, thuc y cho li ch va s tt ep cua ngi
khac, vui mng v thanh cng cua ngi khac nhng
thanh tch tp th se din ra mt cach t nhin.
Tr tu
Tr tu cua chung ta phat trin n mc nao a phn
phu thuc vao vic hoc tp. Nhng ngay sau khi ra trng,
rt nhiu ngi trong chung ta kin thc cua mnh teo
top lai. Chung ta khng con gi c thoi quen oc sach,
khng con tm hiu, tip thu tri thc mi ngoai lnh vc
hoat ng cua mnh. Thay vao o, chung ta danh thi gian
tn hng cac thu vui, chng han nh xem TV.
Kt qua khao sat cho thy tai hu ht cac gia nh, thi
gian m TV la t 35 n 45 gi mt tun. Thi gian o bng
thi gian lam vic hang tun cua nhiu ngi, nhiu hn
thi gian danh cho vic hoc. iu o cho thy anh hng
xa hi rt ln cua TV. Chung ta cung b chi phi bi moi gia
tr c truyn at thng qua truyn hnh. iu o co th
co anh hng n chung ta mt cach tinh t va kho nhn
thy. Xem truyn hnh mt cach khn ngoan oi hoi phai
bit t quan ly ban thn hiu qua theo Thoi quen th ba,
giup ban phn bit va la chon cac chng trnh thng tin,
truyn cam hng va giai tr co li nht va phu hp vi muc
ch va gia tr cua ban.
Trong gia nh ti, chung ti han ch thi gian xem TV
khoang 7 gi mt tun, trung bnh mi ngay khoang mt
gi. Chung ti hop gia nh, thao lun va xem xet cac s
liu v tac ng cua TV n cuc sng gia nh. Qua thao
lun, chung ti nhn ra rng nhiu ngi tr nn ghin cac
chng trnh phim truyn hnh nhiu tp uy m hay mt
loai chng trnh c bit nao o.
Ti phai cam n cac phat minh mi trong lnh vc giai
tr a lam phong phu i sng tinh thn, ong gop vao
muc ch va y ngha cua cuc sng chung ta. Nhng nhiu
chng trnh giai tr ch lam mt thi gian, anh hng xu
n sc khoe, nhn thc thm my cua chung ta nu chung
ta qua phu thuc vao no. Chung ta cn ren luyn Thoi
quen th ba va quan ly ban thn hiu qua s dung c
ti a moi ngun lc nhm nng cao cht lng cuc sng
cua mnh.
Hoc tp, hoc tp khng ngng, khng ngng ren
giua va m rng tri thc, chnh la phng phap t i mi
tinh thn hiu nghim. i khi, vic nay oi hoi mt
chng trnh hoc tp co h thng; nhng thng la khng
cn. Nhng ai lun chu ng co th tm ra rt nhiu cach
khac nhau t hoc.
Ren luyn phng phap tach ri chng trnh hoc cua
chnh mnh va xem xet no la mt iu cc ky co gia tr.
Theo ti, o chnh la ni dung ct yu cua phng phap
hoc tp t do, tc kha nng xem xet cac cu hoi, muc ch
va cac m thc trong qua trnh i chiu vi thc t khach
quan. ao tao mt cach rp khun, may moc se thu hep va
ong kn t duy, lam cho nhng gia thit c a ra trong
qua trnh hoc khng bao gi c xem xet, m xe thu ao.
Khng co cach nao tng cng va m rng s hiu bit
cua mnh tt hn vic tao thoi quen thng xuyn oc
sach. y la mt hoat ng khac nm trong Phn t th

hai. Qua o, ban co th tip cn vi nhng t tng ln
trn th gii qua cac thi ai. Ti khuyn cac ban nn bt
u bng muc tiu oc mt cun sach mt thang, sau o
mt cun hai tun, ri mt cun mt tun.
Nhng cun sach co gia tr se giup chung ta m rng
nhn thc v vn hoa, i mi tinh thn cung nh thanh
loc tm hn. c bit, nu thc hanh Thoi quen th nm,
ngha la khng dung cai nhn chu quan cua mnh phan
xet vi vang, chung ta co th hiu mt cach thu ao ni
dung, y ngha ma tac gia mun chuyn tai di lp ngn t.
Vit cung la mt phng phap hiu qua ren giua
tr tu. Duy tr vic ghi chep hang ngay nhng suy ngh,
nhng trai nghim, nhng y tng va nhng iu a hoc se
giup cho tm tr minh mn, chnh xac va nhay ben. Vic
vit nht ky hay vit th cung co anh hng n kha nng
t duy ro rang va s hiu bit thu ao.
T chc va lp k hoach cng vic la mt hnh thc
khac cua ren giua tr tu, co lin quan n cac Thoi quen
2 va 3. No bt u vi muc tiu a c xac nh va n lc
t chc thc hin at c muc tiu o. No luyn tp
kha nng hnh dung va tng tng cua ban, giup ban nhn
thy muc ch cui cung ngay t u mng tng toan
b cuc hanh trnh, ch t v nguyn tc, ch khng phai
ch la nhng bc i.
Ren giua ban thn ca ba mt th cht, tinh thn va tr
tu la s ren luyn thuc v thanh tch ca nhn hang ngay.
iu o se cai thin c rt nhiu cht lng, tnh hiu
qua cua cac hoat ng, k ca gic ngu su va yn bnh cua
ban. No se tao ra mt sc manh lu dai v th cht, tinh
thn va tr tu giup ban vt qua moi kho khn, thach thc

trong cuc sng.
Mt ngay nao o trong tng lai, ban se phai vt ln
cng lai sc cam d manh me, hay run ry trc ni
au gh gm cua cuc i. Nhng cuc u tranh thc s
la y, ngay luc nay By gi chnh la luc ban quyt
nh, khi s au kh tt cung hay cam d o n, ban se
la ke tht bai nhuc nha hay la ke chin thng vinh
quang. Tnh cach ch co c bng qua trnh ren luyn
lin tuc lu dai va n nh.
Phillips Brooks
Quan h xa hi/tnh cam

Trong khi cac mt th cht, tinh thn va tr tu co lin
h cht che vi cac Thoi quen 1, 2 va 3 tp trung vao cac
nguyn tc v tm nhn, s lanh ao va quan tr ban thn
th kha canh quan h xa hi/tnh cam lai tp trung vao cac
Thoi quen 4, 5 va 6, tc cac nguyn tc lanh ao ban thn,
giao tip thu hiu va hp tac sang tao.
Kha canh xa hi va tnh cam trong cuc sng cua
chung ta hoa quyn nhau v cuc sng tnh cam c phat
trin va th hin chu yu trong cac mi quan h cua chung
ta i vi ngi khac.
T i mi quan h xa hi/tnh cam khng oi hoi
nhiu thi gian nh i mi cac mt khac. Chung ta co th
thc hin no trong s tng tac hang ngay vi ngi khac,
nhng vn cn phai ren luyn. Chung ta co th phai min
cng v cha at c cac ky nng cn thit cho cac Thoi
quen 4, 5, 6 co c s tng tac mt cach t nhin.
Gia s ban la mt ngi rt quan trong trong cuc sng

cua ti co th la sp ti, cp di, ng s, ban be, lang
ging, v/chng, con cai hay mt thanh vin trong gia nh
ti nhng gia chung ta lai co cach nhn khac nhau;
chung ta nhn s vt qua cac lng knh khac nhau.
Do o, ti thy cn phai thc hanh Thoi quen th t.
Ti n gp ban va noi: Ti thy rng chung ta ang tip
cn vn mt cach khac nhau. Tai sao chung ta khng
trao i cho n khi tm ra mt ap an chung ma ca hai
u hai long. Ban co ng y nh vy khng?. Hu ht moi
ngi se tra li Co.
Sau o, ti chuyn sang Thoi quen th nm: ti
lng nghe ban trc. Thay v nghe i pho, ti lng
nghe thu hiu mt cach su sc, nhn ra u la m
thc cua ban. Cho n khi co th giai thch c quan
im cua ban nh chnh ban, ti mi tp trung vao trnh
bay quan im cua ti ban hiu ro hn.
Da vao cam kt tm ra giai phap ma ca hai bn u hai
long va s hiu bit su sc quan im cua nhau, ban va ti
se chuyn sang Thoi quen th sau. Chung ta cung nhau tm
ra giai phap th ba - ma ca hai u cng nhn la tt hn giai
phap cua mi bn luc u - nhm giai quyt s khac bit
gia chung ta.
S thanh cng cua Thoi quen 4, 5 va 6 khng phu thuc
vao tr tu, ma la tnh cam. iu nay nm nhn thc v s
an toan cua chung ta.
Nu cam giac an toan xut phat t cac ngun lc bn
trong, chung ta se co sc manh thc hanh cac thoi quen
thuc pham tru thanh tch ca nhn. S an toan ni tai co
c t u? No khng nay sinh t vic ngi khac ngh v
ban nh th nao, hay c x vi ban ra sao. No khng xut

phat t kch ban ma ai o trao cho ban. No cung khng
phat sinh t hoan canh hay lp trng cua ban. No bt
ngun t bn trong, t nhng m thc chnh xac va cac
nguyn tc ung n nm su trong khi oc va con tim cua
chung ta. No nay sinh t li sng trung thc, trong o
nhng thoi quen hang ngay phan anh nhng gia tr su sc
nht cua chung ta.
Ti tin rng sng vi chnh ban thn mnh la ngun
gc c ban nht cua gia tr ca nhn. Ti khng ng y vi
nhng ai cho rng ban co th n lc co c s bnh an
trong tm hn. S bnh an trong tm hn ch co c khi
cuc sng cua ban phu hp vi cac nguyn tc va gia tr
ch thc. Khng co con ng nao khac at c s
bnh an o.
S an toan ni tai cung hnh thanh t kt qua cua mt
cuc sng tng thuc hiu qua. S an toan nay co c
nh nhn thc ro rang v giai phap cung thng. Cuc sng
khng phai luc nao cung la co hoc khng, hu nh
lun co cac giai phap th ba cho moi vn . Ban cung co
th an toan khi hiu rng ban co th bc ra khoi khung
tham chiu cua mnh ma khng anh mt chnh mnh,
rng ban co th hiu c ngi khac mt cach tht s va
su sc. S an toan cung phat sinh khi ban tng tac mt
cach ung n, sang tao, bit hp tac vi ngi khac va trai
nghim nhng thoi quen co tnh tng thuc.
Cung co s an toan ni tai phat sinh t vic phuc vu,
giup ngi khac mt cach co y ngha. Va iu ang quan
tm la ban em lai iu tt ep cho cuc sng cua ngi
khac. ng c la nhng hanh ng co ch ch khng phai
la c ngi khac cng nhn.
Viktor Frankl nhn manh nhu cu sng co y ngha va

muc ch. o la nhng iu vt ra ngoai ban thn cuc
sng va kch thch nhng ngun nng lng tt nht trong
con ngi cua chung ta. C tin s Hans Selye a vit trong
cng trnh nghin cu s cua mnh v stress rng: mt
cuc sng lanh manh, hanh phuc va trng tho la kt qua
cua s cng hin, s ong gop vao vic tao ngun cam
hng cho ca nhn, em lai nhng iu tt ep cho cuc
sng cua nhng ngi khac.
Con theo George Bernard Shaw,
Nim vui ch thc trong cuc sng la khi sng v mt
muc ch cao ca, khi tr thanh mt phn cua t nhin,
ch khng phai la mt c th bnh tt be nho ch ky, lun
than van rng cai th gii nay khng ang cho ta sng
hanh phuc. Ti y thc rng cuc sng cua ti thuc v
toan th cng ng, va chng nao ti con sng th ti rt
vinh hanh c cng hin ht mnh. V nhng ngi kh
hn, ti sn sang lam vic nhiu hn. Chnh ban thn
cuc sng lam cho ti vui sng. i vi ti cuc sng
khng phai la cy nn chong tan ma la mt ngon uc
tuyt diu ti ang gi cao va ti mun cho no bng sang
choi loi nht trc khi trao lai cho cac th h tng lai.
N. Eldon Tanner tng noi: Phung s la cai gia chung
ta phai tra cho dim phuc c sng trn i nay. Co rt
nhiu cach chung ta phuc vu. Du ban co ang lam vic
cho mt t chc cng ng nao hay khng th cung ng
thi gian tri qua mt cach ung ph. Hay khng ngng
phuc vu ngi khac, ch t cung bng cach gi vao tai khoan
tnh cam mt tnh yu thng v iu kin.
2. ANH HNG CUA BAN I VI NGI KHAC
Hu ht chung ta la i tng cua tm gng xa hi,

c nh hnh bi nhng y kin, nhn thc, m thc cua
nhng ngi xung quanh. La nhng ngi nhn thc
c tnh tng thuc, ban va ti xut phat t mt m
thc tha nhn rng: mi chung ta la mt phn cua tm
gng xa hi o.
Chung ta co th phan chiu lai ngi khac bng mt
tm nhn ro rang, khng b meo mo. Chung ta co th
khng nh ban cht lun chu ng cua ho va c x vi ho
nh nhng ngi co trach nhim. Chung ta co th giup
nh hnh ho thanh nhng ca nhn ly nguyn tc lam
trong tm, bit ly gia tr lam im ta. Va vi s rng
lng, chung ta nhn thy rng phan chiu hnh anh tch
cc cua ngi khac khng h lam mt i gia tr ban thn.
Ngc lai, no con lam tng gia tr cua chung ta, bi v no
lam tng cac c hi tng tac co hiu qua vi nhng ngi
co tnh lun chu ng khac.
Co th ban bit v nhac kch Man of La Mancha(*). o la
mt cu chuyn ep v mt hip s thi trung c vi mt c
gai c gai im ng gp trn ng ph. C y b y
vao li sng nay bi tt ca nhng ngi ma c a gp trong
cuc i.
Th nhng chang hip s lang t nay lai nhn thy cai
ma ngi khac khng thy c, mt cai g o tht ep e
va ang yu. Chang a t tn mi cho c la Dulcinea, mt
cai tn mi gn vi m thc mi.
(*) V kch truyn hnh ni ting nhng nm 1964 - 1965 cua ao din Dale
Wasserman, trch t tiu thuyt Don Quixote cua nha vn Miguel de Cervantes.
Luc u, c gai cc lc bac bo moi y ngh va tnh cam

cua chang hip s v nhng kch ban cu trong c con qua
manh. C gat bo chang nh mt ke hoang tng. Nhng
chang vn kin nh. Chang khng ngng tao ra khoan gi
vao tai khoan tnh cam bng mt tnh yu v iu kin, va
dn dn, chang a thm nhp c vao kch ban cu cua
c gai. Chang i su vao ban cht tht s cua con ngi c
va c bt u ap lai. Dn dn tng bc, c gai bt u
thay i li sng.
V sau, khi c gai mun quay tr lai m thc cu cua
mnh, chang hip s ang luc lm chung a goi c gai n
bn ging bnh va hat cho c nghe bai Gic m khng
co thc. Nhn vao mt c, chang th thm: ng bao gi
qun iu nay, em la Dulcinea!.
Mt trong nhng cu chuyn khac minh chng cho
vic m thc bin i xut phat t cai nhn cua ngi khac
la cu chuyn noi v mt chic may vi tnh Anh. No a v
tnh b lp trnh sai. Da theo cac tiu chun anh gia, no
mc nh cho nhng em hoc sinh gioi la kem va ngc
lai. Tiu chun o nghim nhin bin thanh m thc cua
cac thy giao v hoc sinh cua mnh vao u nm hoc.
Sau nm thang ri, ban giam hiu phat hin ra sai sot.
Ho quyt nh m thm kim tra lai trnh cua cac em
hoc sinh ln na. Va kt qua tht kinh ngac. Nhng a tre
gioi th co im s kha thp. Chung b xem la bng
bnh va kho bao. Nhng m thc cua giao vin a tr
thanh mt li tin tri.
Con im s cua nhng em hoc sinh kem lai co tin
b vt bc. Cac giao vin a c x vi chung nh la
nhng hoc sinh thng minh; nim hy vong, lac quan, s ky
vong va hng thu cua ho a tac ng tch cc n nhng

em nay.
Goethe(*) tng noi rng: Chung ta i x vi mt
ngi nh th nao th anh ta se tr thanh con ngi nh
th y. Chung ta se phan anh cho ngi khac iu g v
ban thn ho? Va s phan anh o co anh hng nh th nao
n cuc sng cua ho? Chung ta co nhiu th co th u
t vao tai khoan tnh cam cua ngi khac. Cang nhn thy
tim nng trong ngi khac bao nhiu, chung ta cang co
th phat huy tr tng tng va sc sang tao trong mnh
by nhiu. Chung ta co th giup ho tr thanh nhng
con ngi c lp, co kha nng xy dng mi quan h
tng thuc vi ngi khac.
3. CN BNG TRONG I MI
Qua trnh t i mi phai bao gm i mi cn bng

ca bn mt cua con ngi chung ta: th cht, tinh thn, tr
tu va quan h xa hi/tnh cam. Mt nao cung quan trong
ngang nhau, nhng chung ch co hiu qua ti u khi chung
ta x ly ca bn mt nay mt cach thng minh va cn i;
xem nhe mt nao cung u co tac ng tiu cc n cac
mt con lai.
Ti nhn thy rng iu nay ung trong cac t chc
cung nh trong i sng ca nhn. Trong mt t chc, kha
canh th cht c th hin di dang cac thng s kinh
t. Kha canh tr tu hay tm ly c th hin di dang
cng nhn, phat trin va s dung nhn tai. Cac kha canh
quan h xa hi/tnh cam th hin cac mi quan h gia
con ngi, cach c x i vi nhn vin. Con kha canh
(*) Johann Wolfgang von Goethe (1749 - 1832): ai thi hao ngi c.
tinh thn th hin qua vic tm kim y ngha, muc ch, hay
s ong gop va uy tn cua t chc trong xa hi.
Khi mt t chc xem nhe mt hay nhiu kha canh
trn th no se chu tac ng tiu cc. Nhng nng lng
sang tao co th tao ra ng tm hip lc tch cc va to ln
lai c s dung vao vic chng lai no va tr thanh cac lc
km ham s phat trin va nng sut lao ng.
Ti a thy nhng t chc ma muc tiu duy nht la
kinh t kim tin. Ho thng khng cng b ro muc ch
nay, co ni con nguy tao bng mt muc ch nhn vn
khac. Khi phat hin ra iu nay, ti ng thi cung nhn
thy o co rt nhiu s ng tm hip lc tiu cc, tao ra
mt mi trng vn hoa bt li, gy ra nhng hin tng
xu nh chng i ln nhau gia cac b phn. Moi quan h
giao tip o u mang tnh thu oan va phong thu. T
chc khng th phat trin nu khng thu c li nhun.
Th nhng, li nhun lai khng phai la ly do duy nht cho
s tn tai cua mt t chc.
thai cc khac, ti lai thy co nhng t chc hu nh
ch tp trung vao kha canh xa hi/tnh cam. Theo mt
ngha nao o th nhng t chc nay dng nh khng cn
n cac tiu chun kinh t cho h thng gia tr cua mnh.
Ho khng co thc o hay cng cu o lng s thanh at,
va do o, ho anh mt tnh hiu qua, sau o la tnh canh
tranh trn th trng.
Ti cung gp nhiu t chc xy dng c cung luc ba
mt sau: tiu chun cung cp dch vu tt, tiu chun kinh t
tt, quan h vi nhn vin va khach hang tt, nhng lai khng
thc s quyt tm nhn din, phat trin, s dung va cng nhn
nhng ngi tai nng. Nu khng co mt lc lng nhn vin
xut sc th t chc o se nhanh chong i n s chuyn

quyn, tao ra th vn hoa chng i co tnh tp th va phai
lun i u vi tc thay th nhn vin qua nhanh
Noi tom lai, s thanh at cua t chc cung nh cua ca
nhn oi hoi phai phat trin va t i mi ca bn mt mt
cach ung n va cn bng. Bo qua mt nao cung se tao ra
ap lc km ham chng lai s thanh cng va phat trin.
4. NG TM HIP LC TRONG I MI
i mi mt cach cn bng la s ng tm hip lc ti

u. Qua trnh ren giua tng mt cua t i mi se tac
ng tch cc n cac mt con lai, bi chung lin h mt
thit ln nhau. Sc khoe th cht co anh hng n kha
nng tr tu; sc manh tinh thn co anh hng n quan
h xa hi/tnh cam. Khi cai thin mt mt, ban cung se
tng cng c kha nng cua mnh cac mt khac.
7 Thoi quen thanh at tao ra s ng tm hip lc ti
u gia cac mt nay. S i mi tng mt se em lai cho
ban t nht mt trong 7 Thoi quen. Va vic cai thin mt
thoi quen cung se lam tng kha nng co c nhng thoi
quen con lai.
Cang phat huy tnh lun chu ng (Thoi quen 1), ban
cang lanh ao ban thn (Thoi quen 2) va quan ly ban thn
(Thoi quen 3) hiu qua trong cuc sng cua mnh. Cang
quan ly ban thn (Thoi quen 3) hiu qua th ban cang co
nhiu hoat ng t i mi thuc Phn t th hai (Thoi
quen 7). Cang c gng lng nghe va thu hiu ln nhau (Thoi
quen 5), ban cang d i n giai phap cung thng (Thoi
quen 4 va 6).
Cang cai thin c bt c thoi quen nao dn n tnh
c lp (cac Thoi quen 1, 2, va 3) th ban cang thu c nhiu

kt qua trong cac tnh hung co tnh tng thuc (cac Thoi
quen 4, 5 va 6). Va ren giua ban thn (Thoi quen 7) la qua
trnh t i mi tt ca cac thoi quen o.
Khi t i mi v mt th cht, ban se cung c tm nhn
ca nhn, m thc t nhn thc va y ch c lp cua ban. Ban
hoan toan c t do hanh ng, chu ng la chon phan
ng cua mnh trc moi hoan canh ch khng phai b ng
i pho. y co th la li ch ln nht cua s ren luyn th
cht. Mi mt thng li ban thn hang ngay se la khoan
gi vao tai khoan an toan ni tai ca nhn cua ban.
Khi t i mi tinh thn, ban se cung c c vic lanh
ao ban thn (Thoi quen 2). Ban se tng cng c kha
nng hoa nhp cng ng thay v ch hiu nhng m thc
va gia tr cua ring mnh. Ban se xac nh s mnh cua mnh
trong cuc sng va nh hnh ban thn trong s hai hoa vi
cac nguyn tc ung n. Cuc sng ca nhn phong phu do
ban tao ra nh t i mi tinh thn se la nhng khoan gi
to ln vao tai khoan an toan ca nhn cua ban.
Khi t i mi tr tu, ban se cung c kha nng quan ly
ban thn (Thoi quen 3). Khi lp k hoach, ban buc y ch
phai tha nhn nhng hoat ng thuc Phn t th hai,
nhng muc tiu, u tin, va cac hoat ng khac nhm phat
huy ti a vic s dung thi gian va sc lc cua ban. Ban se
t chc va thc hin nhng hoat ng nay xoay quanh cac
u tin cua mnh. Khi trau di tri thc, ban se gia tng cho
mnh vn kin thc cung nh kha nng la chon. S am
bao v kinh t cua ban khng nm cng vic ban ang
lam; no nm nng lc cua ban suy ngh, hoc hoi, sang
tao va thch ng. o chnh la s c lp v tai chnh ch
thc. o khng phai la s hu cua cai; ma la co sc manh
lam ra cua cai. o la ni lc cua ban.

Thanh tch ca nhn hang ngay la cha khoa phat trin
7 Thoi quen va iu nay hoan toan nm trong Vong tron Anh
hng cua ban. o la tiu im thi gian cua Phn t th
hai cn thit a nhng thoi quen nay hoa nhp vao
cuc sng cua ban - ly nguyn tc lam trong tm.
o cung la nn tang cho thanh tch tp th, la ngun gc
cua s an toan ni tai, la c s ban ren giua ban thn v mt
quan h xa hi/tnh cam. No cho ban sc manh ca nhn
tp trung vao Vong tron Anh hng trong cac tnh hung
tng thuc, nhn vao ngi khac thng qua s rng
lng, coi trong nhng khac bit va vui mng trc
thanh cng cua ho. No cho ban nn tang i n s hiu
bit chn thanh va giai phap cung thng nhm ren luyn cac
Thoi quen 4, 5 va 6 trong cac thc tai co tnh tng thuc.
5. S PHAT TRIN THEO NG XON C
i mi la nguyn tc, la qua trnh cho ta sc manh

tin ln va thay i theo ng xon c. co c s tin
b khng ngng, chung ta cn phai xem xet mt kha canh
khac cua s i mi khi no c ap dung cho kha nng
thin phu c ao cua con ngi, nh hnh cho chuyn
ng i ln: lng tm cua chung ta.
Lng tm la kha nng thin phu co th cam nhn c
s ng nht hay khac bit gia chung ta vi nhng
nguyn tc ung n va nng chung ta ln ngang tm vi
no khi no c hnh thanh.
Nu vic ren luyn thn kinh va c bp rt quan trong
i vi mt vn ng vin in kinh, vic ren luyn tr tu
la cn thit i vi hoc gia, th vic ren luyn lng tm cung
quan trong va cn thit khng kem i vi nhng ca nhn

thc s t chu va thanh at. Tuy nhin, hoc tp va ren
luyn lng tm oi hoi mt s tp trung cao hn, ky lut
cht che hn va mt cuc sng trung thc hn. No oi hoi
phai thng xuyn tao ngun cam hng, t tng tt ep
va trn ht, oi hoi phai co mt tnh cach hai hoa vi ting
noi bn trong mi ngi.
Cung nh vic n nhiu qua vt va thiu luyn tp co
hai cho phong cua vn ng vin in kinh, nhng th
vn hoa phm thp hen, th tuc, hay khiu dm co th
nui dng mm mng en ti trong tm hn, lam t lit
s nhay cam tinh t cua chung ta va ly lng tm xa hi
Liu ti co b phat hin khng ? thay th cho lng tm
t nhin cao quy Cai g ung, cai g sai?.
Theo li cua Dag Hammarskjold,
Ban khng th ong vai con vt trong ngi mnh ma
khng bin thanh con vt thc thu, khng th ua bn
vi s di tra ma khng gia mao chn ly, khng th chi
ua vi ke ac ma khng b mt i s tinh t cua tm hn.
Ai mun gi cho vn hoa cua mnh sach ep th ch co
gieo trng co dai.
Mi khi chung ta t y thc c, chung ta phai chon ra
nhng muc ch va nguyn tc sng theo; nu khng th
khoang trng rng trong tm hn se b cai khac lp y, va
chung ta se mt i s t y thc cua mnh va se ging nh
nhng con vt thp hen, ch bit sng tn tai va sinh san.
Nhng ngi nao ch bit sng nh vy th khng phai la
sng; ho ch tn tai ma thi. Ho la nhng ngi b ng i
pho, khng co y thc v nhng kha nng thin phu c bit
tim n trong con ngi mnh.
Va khai thac c no th khng co con ng tt.

Quy lut cua s gieo trng chi phi y: chung ta gieo g
th gt ny khng hn, khng kem. Quy lut cua cng ly
cung la bt bin, chung ta gn kt ban thn mnh cang gn
vi cac nguyn tc ung n bao nhiu, th chung ta cang
phan oan tt hn by nhiu v th gii xung quanh va
nhng m thc nhng tm ban cua chung ta se cang
chnh xac hn by nhiu.
Ti tin rng khi trng thanh va phat trin theo ng
xon c, chung ta phai th hin s chm ch trong qua
trnh t i mi bng cach ren luyn va tun thu theo lng
tm cua chung ta. Lng tm khng ngng c ren luyn
se la ng lc a chung ta i theo con ng cua s t do,
an toan, khn ngoan va sc manh cua ban thn.
Phat trin theo ng xon c oi hoi chung ta phai
hoc tp, cam kt va thc hin cam kt trn cac bnh din
ngay cang cao. Se la t la di mnh nu chung ta ngh rng
ch dng lai mt mc nht nh nao o la u. tin
b, chung ta phai khng ngng hoc tp, cam kt va lam
vic, c lun phin va lin tuc nh th.
Lam vic
Cam kt
Hoc tp
Cam kt
Lam vic Hoc tp
Lam Cam kt
vic
Hoc tp
Cam kt
Lam vic
Hoc tp
PHAT TRIN THEO NG XON C

GI Y AP DUNG:
1. Lp mt danh sach cac hoat ng co th giup ban gi

cho mnh lun khoe manh, phu hp vi li sng cua
ban va mang n cho ban nim vui lu dai.
2. Chon ra mt hoat ng va bin no thanh muc tiu
phai lam trong tun. n cui tun, anh gia kt qua
thc hin. Nu khng at c muc tiu, ban nn
xem xet co phai la do ban a hy sinh no cho mt gia
tr nao khac quan trong hn?
3. Lp mt danh sach tng t cho cac hoat ng t i
mi v tinh thn va tr tu cua ban. Trong lnh vc
quan h xa hi/tnh cam, lit k cac mi quan h ban
mun cai thin hay nhng tnh hung cu th ma
trong o thanh tch tp th se em lai kt qua tt hn.
Chon ra mt muc trong mi lnh vc lam muc tiu
cn thc hin trong tun. Hay thc hin muc tiu o
va anh gia kt qua.
4. T cam kt vit ra chi tit cac hoat ng ren giua ban
thn hang tun, anh gia kt qua thc hin va kt
qua thu c.
Tr lai nguyn tc
bt u t bn trong
Khi nhng iu chung ta kin tr thc hin

tr nn d dang hn
th o khng phai la do ban cht
cua cng vic a thay i,
ma la do kha nng lam vic cua chung ta
a c nng ln.
Emerson
i mun chia se vi ban mt cu chuyn ring,

T cha ng ni dung ct yu cua cun sach nay. Ti
hy vong t cu chuyn nay, ban se lin h vi nhng
nguyn tc chu yu trong cuc sng.
Nhiu nm trc y, kt hp mt chuyn cng tac,
ti a gia nh i ngh tai Laie, vung duyn hai pha bc
Oahu, Hawaii trong thi gian mt nm. Khi n nh xong
ch n , chung ti a tao ra mt lch trnh sng va lam vic
khng ch hiu qua ma con rt thoai mai.
Mi ngay, sau cuc chay b trn bai bin bui sang
sm, chung ti a hai con n trng. Sau o, ti i n
vn phong lam vic cua mnh, nm gn mt canh ng
ma. y la mt ni lam vic rt yn tnh, ep va thanh
bnh khng co in thoai, khng hop hanh, khng co cac
cuc gp g bn rn.
Mt hm, khi ang luc tm gia cac day sach cua th

vin trng, ti chu y n mt cun sach. Khi m ra xem,
ti bt gp mt oan vn, ti oc i oc lai oan vn o.
Ni dung chnh cua no noi rng co mt khoang trng hay
ke h gia kch thch va phan ng, va vic chung ta s dung
khoang trng o nh th nao se quyt nh n s trng
thanh va hanh phuc cua chung ta. oan vn a anh hng
manh me n ca cuc i ti v sau.
Kho co th m ta anh hng cua y tng o n t
tng cua ti. Va mc du ti a c day v trit ly cua
thuyt tt lun nhng y tng mt ke h gia kch thch
va phan ng a tac ng n ti gn nh khng th tin
ni. No ging nh mt cuc cach mang chn mui, chon
ung thi c.
Ti suy ngm v no rt nhiu, va no bt u tac ng rt
manh n m thc v cuc sng cua ti. Ti bin thanh
ngi quan sat cac hanh ng cua chnh mnh. Ti bt u
ng vao khoang trng o va nhn vao cac kch thch bn
ngoai. Ti say sa vi cam giac t do trong ni tm la
chon phan ng cua mnh thm ch tac ng lai hoc ao
ngc no.
T kt qua cua y tng cach mang nay, Sandra va ti
bt u thc hanh s giao tip theo chiu su. Hang ngay,
ti n on c y trc 12 gi tra bng mt chic Honda
cu mau o. Sau o, chung ti eo thm hai a con hoc
mu giao chay qua canh ng ma v nha. Chung ti chay
chm trong khoang mt gi ch noi chuyn.
C th, trong sut mt nm tri, chung ti danh ra
mt gi mi ngay trao i nhng tm t nguyn vong
cua nhau.
Thi gian u, chung ti noi v tt ca cac tai con

ngi, t tng, cac s kin, con cai, cng vic vit sach cua
ti, nhng cu chuyn gia nh, k hoach cho tng lai, v.v.
Nhng dn dn, s trao i cua chung ti i vao chiu su.
Chung ti bt u tro chuyn ngay cang nhiu hn v th
gii ni tm cua mnh v nhng tm s va nhng iu
con bn khon. Khi m mnh vao nhng cuc trao i
nh vy, chung ti cung quan sat qua trnh giao tip ln
nhau va quan sat ban thn mnh trong qua trnh o.
Chung ti bt u s dung khoang trng gia kch
thch va phan ng theo nhng cach mi va ly thu. Chung
ti bt u mt cuc tham him i vao th gii ni tm va
phat hin thy chung con hp dn va thu hut hn nhiu
so vi nhng kham pha va nhn thc v th gii a bit
bn ngoai.
Nhng qua trnh o cung khng h ngot ngao va
nhe nhang chut nao. Thnh thoang, nhng cuc tranh
cai lai n ra. Chung ti cung co nhng s trai nghim au
xot, ng ngang giup chung ti t bc l nhng cung
khin chung ti d b tn thng. Tuy nhin, chung ti
nhn ra la mnh con mun i su vao o trong nhiu nm
na. Khi i vao nhng vn co chiu su hn va nhay
cam, th n khi thoat ra, chung ti cam thy nhiu vn
a c giai quyt.
Chung ti giup , ng vin va thu hiu ln nhau,
nh o tao iu kin va giup nhau kham pha ni tm. Dn
dn chung ti i n thng nht cac quy tc c ban.
Quy tc th nht la khng thm do. Ngay ca khi i vao
nhng vn d b tn thng trong ni tm, chung ti
cung khng cht vn ln nhau ma ch thu hiu. Chung
ti tn trong ln nhau, mi ngi co th t th l vao

thi im thch hp.
Quy tc th hai la khi vic th l lam ngi khac tn
thng th chung ta nn dng lai va ngo vn , cho n
khi ngi o ly lai s cn bng tm ly th se tip tuc. S
giao tip kho khn nht nhng cung co kt qua nht khi
nhng vn d b tn thng cua Sandra va ti gp nhau.
Khi o, do s tham gia chu quan cua mnh, chung ti phat
hin ra rng khoang trng gia kch thch va phan ng
khng con na. Mc du nhng cam giac kho chu co xut
hin, nhng v a chun b tinh thn nn chung ti co th
x ly c chung va tip tuc s giao tip cho n khi giai
quyt c vn .
Chung ti a hai c nhiu trai ngot trong nhng
ngay thang o. Khi ri khoi Hawaii, chung ti quyt nh
vn tip tuc thc hanh giao tip nh vy. Nhiu nm sau,
chung ti vn thng xuyn ch nhau i trn xe may ch
noi chuyn vi nhau. Chung ti cam thy cha khoa duy
tr tnh yu la lun tm s vi nhau, c bit v vn tnh
cam. iu o giup chung ti thc s tm v t m cua
mnh, ni ca ti va Sandra u tm thy nim hanh phuc, s
an toan va cac gia tr ma no ai din.
1. CUC SNG LIN TH H
Nhng iu Sandra va ti phat hin ra vao cai nm

tuyt vi o, tc bit tn dung khoang trng gia kch
thch va phan ng, ng thi luyn tp bn kha nng
thin phu cua con ngi, a giup chung ti co sc manh
bt u t bn trong.
Chung ti cung th cach tip cn t ngoai vao trong.
Chung ti yu thng nhau, va c gng giai quyt mu

thun, s khac bit bng cach kim ch thai , hanh vi cua
mnh. Th nhng, nh cn bnh man tnh, nhng vng
mc vn c tn tai.
Vi cach tip cn bt u t bn trong, chung ti a
co th co c s tin cy va ci m, giai quyt c nhng
khac bit bt n mt cach co chiu su va lu dai. Nhng
trai ngot mi quan h cung thng phong phu, s hiu
nhau su sc va ng tm hip lc tuyt vi a chn mui
do chung ti bit xem xet lai cac chng trnh cua mnh,
nh hnh, sp xp lai cuc sng sao cho co th danh nhiu
thi gian cho cac hoat ng quan trong thuc Phn t th
hai: giao tip vi nhau theo chiu su.
Ngoai ra, chung ti co th nhn mt cach su sc hn
v anh hng cua cac bc cha me, cung nh quan sat cuc
sng cua cac con mnh, ang chu anh hng va c nh
hnh bi chnh chung ti, theo nhng cach ma chung ti
thm ch cha nhn ra. Hiu c sc manh cua s nh
hnh trong cuc sng, chung ti mong mun lam bt c
iu g co th truyn n cho cac th h con chau tng
lai nhng nguyn tc ung n.
Trong cun sach nay, ti c bit nhn manh nhng
khun mu ma qua o chung ti c nh hnh, cung
nh mong mun thay i khi nhn ra chung khng con
phu hp. S t nhn thc giup chung ta cao nhng
khun mu o va bit n nhng ngi i trc a day d
chung ta bng nhng nguyn tc ung n.
Mt gia nh co nhiu th h gm cha me, con cai, ng
ba, chu bac, anh em ho hang cung sng vi nhau se tao nn
sc manh siu vit, se la ng lc manh me giup tng
thanh vin nhn ra mnh la ai, t u n va ai din cho

cai g. i vi con cai, se rt tt cho chung nu chung co
th nh hnh ban thn trong cai chung cua dong ho. Gia
s mt luc nao o, con ban gp phai kho khn ma khng
th da vao ban th no co th nh cy c, d, chu, bac cua
no, nhng ngi co th tr thanh cha hoc me u cua
chung trong mt thi im nht nh.
Mt gia nh tam, t ai ng ng la nn mong cho
cac mi quan h tng thuc, co hiu qua, ha hen va ang
hai long nht. Va rt nhiu ngi coi trong mi quan h o.
Mi chung ta u co ngun ci va kha nng tm v ci
ngun cua mnh. ng c cao nht va manh nht lam
iu o khng phai ch cho ring chung ta ma cho ca hu
du cua chung ta, hu du cua ca loai ngi, nh co ai o
tng nhn xet: Ch co hai di san bn vng ma chung ta co
th lai cho con chau, o la ci ngun va i canh.
2. CON NGI GIAO THI
Ti tin rng truyn lai cho con chau va th h sau i

canh co ngha la em lai cho chung sc manh t do
vt qua moi khun mu tiu cc. Chung tr thanh cai ma
ngi ban va cng s cua ti, tin s Terry Warner, goi la
con ngi giao thi. Thay v truyn lai nhng khun
mu o cho th h sau, chung ta co th thay i no cung
vi vic xy dng mi quan h trong qua trnh o.
Nu nh t be a c dng nui trong mt mi
trng khng my tt ep, ban se co xu hng sng theo
khun mu o. Nhng v la ngi lun chu ng, ban co
th vit lai kch ban cua mnh. Ban co th la chon con
ng ung n, tch cc hn.
Ban co th vit iu o vao ban tuyn ngn s mnh ca

nhn cua mnh va ghi su vao tm tr. Ban co th tng
tng ra vin canh ban sng hai hoa theo tuyn ngn s
mnh cua mnh vi thanh tch ca nhn mi ngay. Ban co th
co nhng bc i han gn tnh yu thng va tha th li
lm cua cha me mnh, nu ho vn con sng. Ban se xy
dng mi quan h tch cc vi ho bng cach c gng lng
nghe va thu hiu ho.
Lam nh vy, ban se la ngi giao thi lin kt gia
qua kh va tng lai. Va s thay i cua ban co th anh
hng n cuc sng cua nhiu ngi thuc cac th h sau.
Mt trong nhng ngi giao thi ni ting cua th ky
XX, Anwar Sadat(*) a lai cho chung ta ngun di san to
ln cua ng. o la s hiu bit su sc v ban cht cua s
thay i. Trong khi nhng ngi khac tm cach giai quyt
tnh hnh cng thng bng cac giai phap cht canh me
nhanh, Sadat a tp trung vao gc r. Nh o, ng a lam
thay i con ng lch s cho hang triu ngi.
ng a ghi lai trong hi ky cua mnh nh sau:
Chnh vao luc o, ti a tp trung, mt cach v thc, vao
sc manh ni tm ma ti a ren luyn c khi b giam
xa lim s 54 nha tu trung tm Cair mt sc manh, co
th goi la s thng minh hay nng lc, cho s thay i. Ti
nhn thy mnh ng u vi mt tnh hnh rt phc tap,
va khng th hy vong thay i c no cho n khi ti
trang b c cho mnh nng lc tm ly va tr tu cn thit.
(*) Anwar Sadat (1918 - 1981): Tng thng Ai Cp, mt nha chnh tr - qun s -
ngoai giao li lac, ngi chia se giai Nobel Hoa bnh 1978 vi Thu tng Israel
Menachem Begin (1913 - 1992) v nhng n lc han gn mi quan h v gia
th gii A Rp - Do Thai t sau Cuc chin tranh 6 ngay (5 - 10/06/1967).
S suy t cua ti v cuc sng va ban tnh con ngi mt

ni tach bit a day ti rng: ai khng th thay i c
np ngh cua mnh th ngi o se khng bao gi co th
thay i c thc tai va do o, se khng bao gi tin b.
S thay i thc s xut phat t bn trong. No khng
xut phat t vic sa i thai hay hanh vi bng mt s
phng phap cha chay cua ao c Nhn cach. No xut
phat t vic giai quyt tn gc r np ngh cua chung ta -
nhng m thc c ban, ct yu, la cai xac nh tnh cach va
tao ra lng knh quan sat th gii cua chung ta.
at c s thng nht s n nht vi ban thn
mnh, vi nhng ngi thn, vi ban be va ng nghip la
kt qua cao nht, tt nht va ngot ngao nht cua 7 Thoi
quen. Co th bt ky ai trong chung ta cung a tng nm trai
ngot cua s thng nht va mui cay ng, c n cua s chia
re. Th nn, chung ta phai thy c s thng nht o quy
gia va d tan v n nhng nao.
Hin nhin, xy dng mt tnh cach co y u phm
cht va sng mt cuc sng co tnh yu, cng hin tao ra
s thng nht nh th khng phai la iu d dang. Nhng
iu o khng co ngha la khng th lam c, nu chung
ta bit sng theo nhng nguyn tc ung n va t bo cac
thoi quen xu.
i khi chung ta gy ra mt s sai lm va cam thy kho
x. Nhng nu chung ta bt u bng vic xac lp tng
thanh tch ca nhn nho nho hang ngay va tin hanh thay i
bt u t bn trong th chc chn se co kt qua. Khi gieo
hat va kin tr nh co dai, chm soc cho cy, chung ta se
cam nhn c s ky diu khi nhn thy cy ln nhanh va
sm cho trai ngot.
Bng s tp trung vao nhng nguyn tc ung n, tao

cn bng gia cng vic va tng cng kha nng lam vic,
chung ta se co sc manh xy dng mt cuc sng thanh
at, co ch va yn bnh, khng nhng cho ban thn ma cho
ca hu du cua chung ta na.
3. MT GHI CHU CUA TAC GIA
Trc khi kt thuc cun sach nay, ti mun chia se

nim tin ca nhn cua mnh v nhng iu ti cho la ci
ngun cua nhng nguyn tc ung n. Ti tin rng nhng
nguyn tc ung n la nhng quy lut t nhin, va cung la
lng tm cua chung ta. Ti tin rng khi sng theo lng
tm cua mnh, ngi ta se trng thanh hoan thanh s
mnh cua mnh. Ti tin rng co nhng phn trong ban nga
con ngi ma ngay ca lut phap va giao duc cung khng th
vn ti c, no oi hoi quyn nng cua tm linh. Ti tin
rng, la con ngi, chung ta khng ai hoan hao ca. Tuy
theo mc , chung ta lin kt ban thn vi cac nguyn tc
ung n, lam cho nhng kha nng thin phu cao quy
c phong thch vao bn trong ban nga, giup chung ta cai
thin nhng khim khuyt cua mnh.
Ca nhn ti cung phai u tranh vi nhiu iu ti a
chia se trong cun sach nay, o la cuc u tranh rt ang gia
va my man. No em lai cho ti y ngha cua cuc sng, giup
ti sng yu, cng hin va c gng nhiu hn na.
Mt ln na, T. S. Eliot a din at rt hay s kham pha
va nim tin cua ca nhn ti:
Chung ta phai khng ngng kham pha. Va ch n cua
cuc kham pha o chnh la ni chung ta a bt u, nhng no mi
me nh th chung ta mi c bit n ln u tin trong i.
THAY LI KT
Mt cun sach co th
thay i cuc i ban
Di y la tng hp mt s cu hoi cua bao ch va c
gia trn khp th gii v tac phm 7 Thoi quen thanh
at va tac gia Stephen R. Covey. Chung ti xin lc trch
va gii thiu n cac ban:
Hoi: Tha ng Stephen R. Covey, cun 7 Thoi Quen
Thanh at a c xut ban t nm 1989. Vy, vi nhng trai
nghim cua ng t o n nay, ng co y nh thay i, hay thm
bt g trong ni dung khng?
S tht ti se khng thay i iu g trong cun sach
nay ca. Ti a phn tch su hn va vn dung rng rai hn
nhng iu cp trong cun sach bng mt s cun sach
khac a c phat hanh sau o.
V du, hn 250.000 ngi cho bit Thoi quen th ba, u
tin cho iu quan trong nht, la thoi quen b xem nhe nht.
Do vy, cun sach u tin cho iu quan trong nht a
c phat hanh vao nm 1996. No i su vao vic nghin
cu, phn tch cac Thoi quen 2 va 3, ng thi, b sung
thm ni dung va minh hoa cho tt ca cac thoi quen khac.
Ti cung c hang chuc ngan ngi cho bit: bng
cach lnh hi 7 Thoi quen, ho a thm nhun va vn dung
hiu qua y tng bin ban thn tr thanh ngun lc sang
tao cuc sng cua chnh mnh. iu o cho thy sc manh
chuyn bin cua cac nguyn tc i vi moi i tng, du

la ca nhn, gia nh hay t chc, va khng h b gii han bi
hoan canh, kinh nghim sng cua ca nhn hay v th cua t
chc.
Hoi: Ban thn ng a hoc c g v 7 Thoi quen t khi
cun sach c phat hanh?
Ti a hoc va cung c c rt nhiu iu. Ti xin nu
tom tt ra y 10 bai hoc.
1- Tm quan trong cua vic am tng s khac nhau gia
nguyn tc va gia tr. Nguyn tc la quy lut t nhin nm
bn ngoai chung ta va chi phi moi h qua t hanh ng
cua chung ta. Con gia tr nm bn trong, co tnh chu quan
va ai din cho nhng g chung ta cam nhn, la th manh
ln nht trong vic iu khin cac hanh vi cua chung ta.
Chung ta cn xem trong ca nguyn tc va gia tr va co
c kt qua mong mun hin tai va co c kt qua tt
hn trong tng lai, tc iu ti goi la s thanh at. Mi
ngi u co cac gia tr cua ring mnh. Gia tr chi phi
hanh vi con ngi, con nguyn tc chi phi h qua cua
nhng hanh vi o. Cac nguyn tc khng phu thuc vao y
ch, chung hoat ng bt k nhn thc cua chung ta v
chung nh th nao, bt k chung ta co chp nhn, tin
tng va tun theo chung hay khng. Ti tin rng s khim
tn la ngi me cua moi c hanh. S khim tn cho
chung ta bit khng phai chung ta chi phi h qua ma
nguyn tc se lam iu o. Do o, chung ta phai tun theo
nguyn tc. Trong khi o, s ngao man lai noi rng chung
ta chi phi h qua va v gia tr chi phi hanh vi cua chung ta,
nn chung ta ch vic sng theo cach cua mnh. Chung ta
co th lam nh vy, nhng h qua cua hanh vi xut phat t
nguyn tc ch khng phai t gia tr. Do vy, chung ta phai
coi trong cac nguyn tc t nhin trong moi mt cuc

sng.
2- Ban cht ph quat (universal nature) cua cac nguyn tc
c th hin trong cun sach nay. Nhng minh hoa va cac
thc tin co th mun hnh va phong phu v chi tit vn
hoa, nhng nguyn tc th ging nhau. Ti a phat hin
thy nhng nguyn tc cha trong 7 Thoi quen co mt tt
ca sau tn giao chnh trn th gii va a thc s rut ra nhng
li trch dn t giao ly cua cac tn giao o trong qua trnh
giang day v cac nn vn hoa. Ti a lam iu nay Trung
ng, n , chu A, Uc va Nam Thai Bnh Dng, Nam
My, chu u, Bc My, chu Phi, nhng ngi My ban x, va
cac dn tc ban a khac. Tt ca chung ta, an ng cung nh
phu n, u gp phai nhng vn ging nhau, u co
nhng nhu cu ging nhau va phan anh vao bn trong ni
tm mnh nhng nguyn tc ma ti va nu trn y.
o la nhn thc bn trong mi con ngi v nguyn
tc cua s cng bng hay nguyn tc cung thng. o la
nhn thc v tnh ao c cua nguyn tc tinh thn trach
nhim, nguyn tc sng co muc ch, trung thc, tn trong
ln nhau, hp tac, giao tip, va t i mi. o la nhng
nguyn tc ph quat. Nhng thc t la khng phai nh vy.
Mi nn vn hoa giai thch cac nguyn tc ph quat theo
nhng cach thc ring.
3- Ti a nhn thy h qua cua 7 Thoi quen i vi t chc,
mc du v ky thut ma noi, mt t chc khng th co thoi
quen. Nn vn hoa cua mt t chc cha ng nhng
chun mc, ni quy hay cac quy tc xa hi, nhng th ai
din cho cac thoi quen. Mt t chc c xac lp nhng h
thng, cac quy trnh va thu tuc. Nhng iu nay ai din
cho cac thoi quen. Xet cho cung, moi hanh vi u mang
du n ca nhn mc du no thng la mt b phn cua

hanh vi tp th di dang cac quyt nh quan ly v c cu
va cac h thng, cac quy trnh va thng l. Chung ti a lam
vic vi hang ngan t chc hoat ng trong cac nganh
ngh khac nhau va nhn thy rng ho cung co cac nguyn
tc c ban ging nh trong vic ng dung 7 Thoi quen va
nh ngha v s thanh at.
4- Ban co th day ca 7 Thoi quen, bt u bng bt c thoi
quen nao trong s o, v no chc chn se dn n sau thoi
quen con lai. No nh mt bc anh toan ky (hologram)
trong o cai toan th co trong cai b phn va cai b phn
co trong cai toan th.
5- Mc du 7 Thoi quen ai din cho cach tip cn t trong
ra ngoai (inside-out), nhng no lai co kt qua tt nht khi ban
bt u bng thach thc t bn ngoai va sau o tip cn t trong
ra ngoai. Noi cach khac, nu ban gp phai mt thach thc
v quan h, chng han s giao tip, va s tin cy ln nhau b
pha v, th iu nay cho thy cn co cach tip cn t trong
ra ngoai Thanh tch ca nhn co th dn ti Thanh tch
tp th nhm muc ch i pho vi thach thc o. o la ly
do v sao ti thng day cac Thoi quen 4, 5 va 6 trc khi
day cac Thoi quen 1, 2 va 3.
6- S tng thuc kho gp 10 ln s c lp. No oi hoi s
c lp v tr tu va tnh cam nhiu hn co t duy cung
thng khi ngi khac co t duy thng/thua, c gng
hiu ngi trc khi c ngi khac thng hiu, va
tm ra giai phap th ba tt hn. Noi cach khac, lam vic
vi ngi khac thanh cng bng con ng hp tac sang
tao th ban phai co tnh c lp, s an toan ni tm va s t
chu rt cao. Nu khng, cai ma chung ta goi la s tng
thuc lai bin thanh s chng phu thuc (counter-
dependency) ni ngi ta chng i nhau khng nh

tnh c lp cua mi bn, hoc la s ng phu thuc
(codependency) ni ngi nay cn n s yu kem cua
ngi khac thoa man nhu cu cua mnh va bin minh
cho s yu kem cua mnh.
7- Ban co th tom tt ba thoi quen u tin bng mt cum
t n gian ha va gi li ha va ban cung co th tom tt ba
thoi quen sau bng cum t sau khuyn khch ngi khac
cung tham gia va cung nhau tm ra giai phap ti u.
8- Bay thoi quen ai din cho mt th ngn ng mi, mc
du s t ng va thut ng cua no m ch hn mi u
ngon tay. Loai ngn ng mi nay tr thanh mt mt ma,
mt kiu tc ky noi v rt nhiu chuyn. Khi ban noi vi
ai o cai o la khoan gi vao tai khoan hay rut ra? o la
b ng i pho hay chu ng? o la s ng tm hip
lc hay la s thoa hip? o la cung thng hay thng/thua
hay thua/thng? o la u tin cho cai quan trong nht
hay cho cai kem quan trong hn? iu o bt u bng
phng tin hay muc ch? Ti a nhn thy ca nhng
nn vn hoa c chuyn i bi s hiu ro va cam kt i
vi nhng nguyn tc va cac khai nim c biu th bng
nhng t ng quy c c bit nay.
9- S chnh trc la mt gia tr cao hn s trung thanh. Hay
noi ung hn, chnh trc la hnh thc cao nht cua s
trung thanh. S chnh trc co ngha la hoa nhp vao cac
nguyn tc hay ly nguyn tc lam trong tm, ch khng
phai ly con ngi, t chc hay thm ch gia nh lam trong
tm. Ban se thy rng gc r cua moi vn ma ngi ta
gp phai la cai o co c nhiu ngi tha nhn hay co
ung khng? Khi chung ta u tin cho vic trung thanh
vi mt ngi hay mt nhom ngi hn la lam mt vic
ma chung ta cho la ung, chung ta se mt i s chnh trc.

Chung ta co th tam thi co c s tha nhn cua nhiu
ngi hay xy dng c s trung thanh, nhng v sau,
vic mt i s chnh trc se lam hai ngay ca mi quan h o.
iu o chng khac g noi xu sau lng ngi khac. Ngi
ma ban tam thi kt thn c nh noi xu sau lng ngi
khac se hiu rng ban cung co th noi xu ho khi co nhng
sc ep khac, hay trong mt hoan canh khac. Xet v mt
kha canh nao o, th ba thoi quen u tin ai din cho s
chnh trc va ba thoi quen sau ai din cho s trung thanh;
nhng chung hoan toan gn bo vi nhau va s chnh trc
se tao ra s trung thanh. Nu ban nh ao ngc th t va
chon s trung thanh trc, ban se tr hoan va anh mt s
chnh trc. c ngi khac tin cy tt hn c ngi
khac a thch. Rut cuc, ch co s tin cy va tn trong mi
sinh ra tnh yu.
10- Sng theo 7 Thoi quen la cuc phn u khng ngng
i vi bt c ai. Ai cung co luc dao ng khi thc hin mt
thoi quen nao o trong s 7 Thoi quen, hoc thm ch
ng thi tt ca 7 Thoi quen. iu nay n gian va d hiu
nhng rt kho thc hin mt cach thng xuyn. Chung la
le thng trong cuc sng nhng trn thc t khng phai
le thng nao cung lun lun d thc hin.
Hoi: Thoi quen nao ban thn ng phai c gng nhiu nht
mi co c?
Thoi quen th nm. Khi ti thc s mt moi va ca
quyt rng mnh ung th ti khng con mun lng nghe
na, hoc thm ch ti con gia v lng nghe na. Nhn
chung ti cam thy mnh co li khi lng nghe vi y nh i
ap ch khng phai hiu ngi khac. Trn thc t, ti
ren luyn hang ngay vi tt ca 7 Thoi quen. Ti cha chinh
phuc c thoi quen nao ca. Ti coi no nh cac nguyn tc

cua cuc sng ma chung ta khng bao gi thc s lam chu
c, cang n gn s lam chu no bao nhiu, chung ta cang
cam thy con ng con phai i cang xa by nhiu. No
cung ging nh vic cang bit nhiu, ban cang cam thy
mnh cha bit g ca.
o la ly do v sao ti thng cho im sinh vin ai hoc
50% theo cht lng cua cu hoi cua ho va 50% cht lng
cua cu tra li. Trnh kin thc cua ho se c biu l
tt hn theo cach o.
Tng t, 7 Thoi quen cung c biu th bng ng
xon c i ln.
Thoi quen 1 mc cao rt khac vi Thoi quen 1
mc thp hn. S lun chu ng mc u tin co
th ch la s nhn bit v khoang trng gia kch thch va
phan ng. mc cao hn no co th bao gm ca s la
chon nh khng quay tr lai hay la tra ua. Mc cao hn
na la phan hi. Mc tip theo la tha th. Va mc tip theo
na la khng con bc bi v vic o na.
3 4 5 6
2
1 7
3 4 5 6
2 7
1
NG XON C I LN
Hoi: ng la Pho chu tch Cng ty FranklinCovey. Th

Cng ty FranklinCovey co ap dung 7 Thoi quen vao cng vic
hang ngay khng?
Chung ti khng ngng sng va lam theo nhng iu
mnh truyn at cho ngi khac, o la nhng gia tr c
ban nht cua chung ti. Nhng chung ti cha lam c
mt cach hoan hao. Cung ging nh moi doanh nghip
khac, chung ti b thach thc bi s thay i cua th
trng va s lin kt gia vn hoa cua Trung tm Covey va
Franklin Quest trc kia. Cuc sap nhp din ra vao mua
he nm 1997.
S thanh cng lu dai cua chung ti oi hoi phai co
thi gian, s kin tr va bn b ap dung cac nguyn tc.
Chup anh nhanh khng th co c hnh anh chnh xac.
May bay thng b chch hng phn ln thi gian khi
bay, nhng lun c iu chnh tr lai ung ng va
cui cung bay n ch. iu o cung ung vi tt ca
chung ta, du la ca nhn, gia nh hay t chc. iu then
cht la phai lun lun co Muc ch trong u va s cam
kt c chia se khng ngng co s phan hi va iu
chnh cho ung con ng i.
Hoi: Tai sao lai la 7 Thoi quen? Ma khng phai la 6 hay 8
hay 10 hay 15? Phai chng s 7 y co y ngha g thing ling?
Chng co g thing ling i vi con s 7 ca, n gian
ch v co 3 thoi quen thuc pham tru Thanh tch ca nhn
(t do la chon, la chon, hanh ng) i trc 3 thoi quen
thuc pham tru Thanh tch tp th (tn trong, thu hiu,
sang tao) va sau o thm mt cai na la i mi. Tt ca cac
thoi quen o thanh ra la con s 7.
Khi c hoi v cu nay, ti lun lun tra li rng nu

co c tnh khac ma ban mun cho no tr thanh thoi quen,
th ban ch cn a no vao Thoi quen th hai nh mt
trong nhng gia tr ma ban ang c gng sng theo no.
Noi cach khac, nu ban mun lun ung gi thanh mt
thoi quen, th o se la mt trong nhng gia tr cua Thoi
quen th hai. Thoi quen th hai noi v nhng s la chon
hay gia tr o la g va Thoi quen th ba noi v vic sng theo
nhng gia tr o. Do vy ma chung rt c ban, co tnh cht
chung nht va quan h mt thit vi nhau.
S tht la khi vit Li kt cho ln xut ban mi nht
quyn sach nay, ti va hoan thanh cun sach mi: Thoi
quen th 8: T thanh at n v ai (The 8th Habit: From
Effectiveness to Greatness). Mt s ngi cho rng goi no
la Thoi quen th 8 co ve nh a i lch khoi y kin tra li
chun mc cua ti. Nhng nh cac ban thy chng M
u cua cun sach mi, th gii a thay i su sc t khi
cun sach 7 Thoi Quen Thanh at xut ban nm
1989. Nhng thach thc va tnh cht phc tap ma chung ta
gp phai trong cuc sng ring, trong cac mi quan h,
trong ngh nghip chuyn mn, va trong cac t chc la rt
khac v mc so vi trc. Trong thc t, nhiu ngi ly
mc nm 1989 nm chng kin s sup cua bc tng
Berlin nh s bt u cua Thi ai Tin hoc, s ra i cua
mt thc tai mi, mt ai dng mnh mng nhng thay
i vi nhng y ngha khng th tin ni mt thi ai thc
s mi me.
S thanh at cua ca nhn va t chc nh trc khng
con u cho th gii ngay nay o la cai gia phai tra bc
vao mt sn chi mi. Nhng tn tai, thnh vng, sang
tao, hoan thin va dn u trong mt thc tai mi me nay,
chung ta phai xy dng va vt xa hn s thanh at. Li

ku goi va oi hoi cua thi ai mi la s thoai mai. o la s
lac quan nng nhit, s cng hin y y ngha va s v ai.
Nhng iu nay thuc mt mt bng, mt bnh din cao
hn. No cung la s thanh cng nhng khac v tnh cht
ch khng phai mc . co th at n mt trnh
cao hn cua tr tu va ng c cua con ngi cai ma
chung ta goi la ting noi oi hoi phai co mt np ngh
mi, ky nng mi, cng cu mi mt Thoi quen mi.
Do vy Thoi quen th tam khng noi v vic cng thm
mt thoi quen na vao 7 Thoi quen a bit ma la noi v vic
nhn ra va khai thac sc manh cua mt chiu th ba (a
third dimension) vao 7 Thoi quen ap ng thach thc
trong tm cua Ky nguyn Lao ng Tri thc.
Tng thuc
Lng nghe va
n
t h
ng tm
ac g h
thu hiu
kh n n
b a n
hip lc
i h m
ln nhau
g cam cua
THANH TCH
i ua
5 6
o n n oi
ch ruy g n
en g
TP TH
t n
va ra ti
7 R
T duy
Tm
cung thng
4 8
c lp
u tin
3 cho iu
quan trong nht
THANH TCH 2
1 CA NHN
Bt u
Lun t muc tiu
chu ng a c xac nh
Phu thuc
Hoi: Danh ting cua ng anh hng n ng nh th nao?

No co anh hng n ti trong nhiu mt. T goc
ca nhn, th o la s cao. T goc s pham, o la s
khim tn, nhng ti cn phai nhn manh rng ti khng
phai la tac gia cua bt ky nguyn tc nao y va tuyt i
khng xng ang vi moi s cng nhn nao nh vy. Ti
noi nh vy bi ti coi ban thn mnh cung nh tt ca cac
ban la mt ngi i tm chn ly, s hiu bit. Ti khng
phai la mt nha thng thai, ti khng thch ngi ta goi ti
la nha thng thai. Ti khng mun co mn . Ti ch c
gng quang ba s tun theo nhng nguyn tc a co sn
trong tm hn cua con ngi, nhng nguyn tc noi rng
ngi ta cn sng thc vi lng tm cua mnh.
Hoi: Nu c lam lai ln na, ng co lam khac i vi t
cach la mt doanh nhn?
Ti se la chon, tuyn dung nhn s mt cach co chin
lc va lun chu ng. Khi ban ang b chn vui vao hang
ngan cng vic khn cp va bn rn, ban rt d a nhng
ngi to ra co sn giai phap trong tay vao nhng v tr then
cht. Xu hng thng thy la khi i su vao qua trnh va
tnh cach con ngi, nhiu ngi khng co s quan tm
y u n vn o, hay khng xy dng cac tiu chun
cn phai ap ng cho tng cng v cu th. Ti tin rng khi
vic tuyn dung va la chon c thc hin mt cach co
chin lc, tc la co t duy lu dai va lun chu ng, khng
phai da vao sc ep nht thi, se em lai li ch to ln v
sau. Co ai o tng noi rng iu chung ta ang mong
mun nht chnh la iu chung ta d tin nht. Ban thc s
cn phai nhn su vao ca tnh cach ln nng lc, v cui
cung, th nhng s khim khuyt du mt nao cung se bc
l ra. Va nn nh rng, ao tao va bi dng la quan trong,
nhng vic tuyn dung va la chon con quan trong hn.

Hoi: Nu c lam lai ln na, ng co lam khac i vi t
cach la ngi cha?
Vi t cach la mt ngi cha, ti se danh nhiu thi
gian hn xy dng nhng thoa thun cung thng nhe
nhang, thoai mai vi tng a con cua mnh cac giai oan
khac nhau trong cuc i chung. Do cng vic kinh doanh
va thng xuyn i cng tac, ti thng chiu chung con
mnh va chon giai phap thua/thng qua nhiu, thay v
danh thi gian va cng sc xy dng mi quan h thng
qua s thoa thun cung thng thng xuyn hn.
Hoi: Cng ngh mi se lam thay i vic kinh doanh nh
th nao trong tng lai?
Ti ng y vi tuyn b cua Stan Davis rng Khi c s
ha tng thay i, moi th se rung chuyn, va ti ngh c s
ha tng ky thut la trung tm cua moi th. No se lam tng
tc cua moi xu th, ca tt ln xu. Ti cho rng v ly do
nay ma yu t con ngi tr nn cang quan trong hn.
Cng ngh cao ma khng co ngun nhn lc tng xng
se chng mang lai kt qua g, va cng ngh cang co anh
hng bao nhiu, th yu t con ngi - vic kim soat
cng ngh o, cang quan trong by nhiu, c bit trong
vic phat trin s cam kt v mt vn hoa i vi cac tiu
chun s dung cng ngh o.
Hoi: ng co ngac nhin hay sng st trc tnh ph bin
cua 7 Thoi quen ( cac nc khac nhau/cac nn vn hoa khac
nhau/tui tac va gii tnh khac nhau)?
Va co va khng. Co bi v ti khng ng la no tr
thanh hin tng trn th gii va co rt t t ng mang tnh
cht thun My. Va khng, bi v cun sach a qua th

thach trong hn 25 nm qua, kt qua trc ht cua no c
da trn cac nguyn tc khng phai do ti phat minh ra va
cung khng phai cng lao cua ti.
Hoi: ng se giang day 7 Thoi quen cho cac em nho nh th
nao?
Ti ngh rng ti se tun theo ba quy tc c ban cua
Albert Schweitzer trong vic day d tre con: Th nht lam
gng; th hai lam gng; th ba lam gng. Nhng ti se
khng i xa n mc o. Ti mun noi rng, th nht la
lam gng; th hai, xy dng mi quan h co s quan tm
va khuyn khch; va th ba, day mt s y tng c ban trn
c s cac thoi quen theo ngn ng cua tre em giup chung
co c s hiu bit c ban va t vng cua 7 Thoi quen, ch
dn chung cach lam th nao co c nhng s trai
nghim cua chnh mnh thng qua cac nguyn tc;
chung xac nh nhng nguyn tc va thoi quen cu th nao
ang c th hin trong cuc sng cua chung.
Hoi: Sp ti (v/chng, con cai, ban be v.v.) thc s cn co 7
Thoi quen? Theo ng, ti phai lam th nao ho oc cun sach
nay?
Ngi ta khng cn quan tm ban bit nhng g cho
n khi ho bit ban quan tm n ho. Hay xy dng mi
quan h tin cy va ci m da trn c s mt biu hin cua
tnh cach ang tin cy va sau o chia se vi ho rng 7 Thoi
quen a giup ban nh th nao. n gian la ban cho ho thy
7 Thoi quen qua hanh ng cua ban. n luc thch hp,
ban co th mi ho tham gia vao mt chng trnh hun
luyn hay gi tng cun sach lam qua hay ph bin cho ho
mt s y tng c ban khi hoan canh cho phep.
Hoi: ng co th noi chut t v kinh nghim ban thn va

iu g lam ng vit ra cun sach nay?
Moi ngi ngm hiu rng ti se ni nghip cha ti la
se tham gia vao hoat ng kinh doanh cua gia nh. Tuy
nhin, ti lai thy mnh thch day hoc va hun luyn cac
nha quan ly hn la lam kinh doanh. Ti tr nn quan tm
su sc va tp trung vao kha canh con ngi cua t chc
khi ti lam vic tai Khoa Kinh doanh ai hoc Harvard. Sau
o, ti day cac mn kinh doanh, t vn, c vn va hun
luyn nhiu nm tai trng Brigham Young University, ti
chu y n vic xy dng cac Chng trnh phat trin nhn
s lin kt gia lanh ao va quan ly da vao tp hp cac
nguyn tc co tun t va cn bng. Nhng iu nay cui
cung dn n 7 Thoi quen va khi ap dung vao t chc no
phat trin tr thanh khai nim lanh ao ly nguyn tc lam
trong tm. Ti quyt nh ri khoi trng ai hoc va tp
trung thi gian vao vic hun luyn cac nha quan ly t
nhiu t chc khac nhau. Sau mt nm thc hin theo
chng trnh ao tao a c chun b ky th xut hin c
hi kinh doanh cho phep chung ti a chng trnh nay
ra khp th gii.
Hoi: ng ngh sao v vic co ngi cho rng ho bit cng
thc ch thc cua thanh cng?
Ti mun noi hai iu. Th nht, nu iu ho noi
c da trn cac nguyn tc hay cac quy lut t nhin,
th ti mun hoc hoi ho va khen ngi ho. Th hai, ti
mun noi co th chung ta ang dung nhng t ng khac
nhau din ta cac nguyn tc c ban hay quy lut t
nhin ging nhau.
V tac gia
STEPHEN R. COVEY
Stephen R. Covey la mt chuyn gia c knh trong

trn th gii v ly thuyt lanh ao, vn gia nh, mt
nha giao, nha t vn v quan ly va la mt tac gia a cng
hin ca i mnh giang day phng phap sng va lanh
ao ly nguyn tc lam trong tm, nhm xy dng cuc
sng gia nh va t chc thanh at. ng tt nghip thac s
quan tr kinh doanh ai hoc Harvard va tin s ai hoc
Brigham Young - ni ng lam giao s mn hanh vi hoc cua
t chc va quan tr kinh doanh, ng thi la giam c
quan h cng chung cua trng va tr ly hiu trng.
Ngoai ra, ng con nhn c 7 bng tin s danh d cua
cac trng ai hoc danh ting khac.
Tin s Covey la tac gia cua nhiu cun sach, bao gm
cun sach ban chay nht th gii 7 Thoi Quen Thanh
at - tac phm c tn vinh la co anh hng nht cua th
ky 20 va la mt trong 10 cun sach v quan tr co anh hng

nht t trc n nay vi 15 triu ban bng 38 th ting a
c ban ra trn th gii. Nhng cun sach ni ting khac
cua ng bao gm: Thoi quen th tam; u tin cho cai quan
trong nht; Lanh ao ly nguyn tc lam trong tm va 7 Thoi
quen cua nhng gia nh thanh at.
ng co 9 ngi con va 43 ngi chau. ng c trao
Giai thng Ngi Cha ang Knh cua nc My - giai
thng ma ng cho rng co y ngha nht trong cuc i
mnh. Cac giai thng khac cua ng bao gm Thomas
More College Medallion v s cng hin cho nhn loai,
Din Gia Xut Sc Nht, Giai thng Cng dn cua Hoa
Bnh, Giai thng Quc t Nha Doanh nghip cua nm
1994 va Giai thng Doanh nhn Quc gia v Nhng
Thanh tu Tron i cua Hoa Ky. Tin s Covey c tap
ch Time cng nhn la mt trong 25 ngi My co anh
hng nht th ky 20.
Tin s Covey la sang lp vin va la Pho chu tch Cng ty
FranklinCovey, mt cng ty cung cp dch vu hang u trn
th gii co vn phong tai 123 nc. Ho chia se tm nhn, tnh
ky lut va nhit tnh cua Tin s Covey co ngun cam
hng, nng cao, va cung cp phng tin cho cac ca nhn va
t chc co nhu cu trn toan th gii thay i va trng
thanh trn con ng cng danh va s nghip.
FranklinCovey (tn nim yt trn th trng chng
khoan New York(*) la FC) la cng ty hang u trn th gii
v ao tao, nng cao hiu qua lam vic, cac cng cu nng
cao nng sut lao ng va cac d an anh gia cho cac t
chc, tp th va ca nhn. Khach hang cua FranklinCovey
(*) NYSE - New York Stock Exchange.

chim 90% cac cng ty trong danh sach Fortune 100, hn

75% trong Fortune 500, hang ngan cac doanh nghip nho
va va, cung nh nhiu t chc cua chnh phu va cac t
chc giao duc. Cac t chc va ca nhn tip cn vi cac san
phm cua FranklinCovey va dch vu thng qua cac lp
hun luyn cua cng ty, qua cac nhn vin cung cp dch vu
co giy phep, t vn trc tip mt i mt, cac cuc hi
thao chuyn , cac catalogue, cung vi hn 140 ca hang
ban le va qua trang web www.franklincovey.com
FranklinCovey co hn 2.000 cng tac vin cung cp cac
dch vu chuyn nghip, cac san phm va t liu bng 28
ngn ng, tai 39 vn phong va 95 nc trn th gii.
GIA TR CUA 7 THOI
QUEN THANH AT
7 Thoi quen la nhng chic cha khoa thanh cng

trong moi hoan canh. y la mt quyn sach rt co gia tr.
- Adward Anh Brennanm Chu tch kim CEO Sears, Roebuck & Co
Ti oc 7 thoi quen thanh at va thu c rt nhiu

li ch y la cun sach su sc nht va mang tnh khai
sang nht ma ti tng oc.
- Norman Vincent Peale, tac gia The Power of Positive Thinking
Khi Stephen Covey ct ting noi, moi cp lanh ao u

lng nghe.
- Duns Business Month
Ti cha tng bit mt ngi thy nao hay c vn tinh

thn nao trong lnh vc nng cao thanh tch ca nhn co th
khi ngun cho nhiu phan ng tch cc nh th Quyn
sach nay th hin mt trit ly sng ep e cua Stephen
Covey. Ti ngh bt c ai oc no cung se nhanh chong hiu
c tac dung manh me ma ti va nhiu ngi khac a tng
thu c.
- John Pepper, Chu tch Tp oan Procter & Gamble
Stephen Covey la mt Socrates cua My, ngi dn dt

chung ta i tm nhng s vnh cu - cac gia tr, gia nh, cac
mi quan h va giao tip xa hi.
- Brian Tracy, tac gia Psychology of Achievement
Sach cua Stephen R. Covey khuyn khch chung ta xy
dng sc manh, nim tin va mang lai ngun cam hng. Ni
dung va phng phap trnh bay nhng b quyt nay tao
thanh mt nn tang vng chc cho s giao tip hiu qua. La
mt nha giao duc, ti tin rng quyn sach nay chc chn se
gianh c mt ch ng trang trong trn k sach cua moi
gia nh.
- William Rolfe Kerr, Uy vin Hi ng Giao duc ai hoc bang Utah, My
Trong quyn 7 thoi quen thanh at, Covey mang n

cho chung ta mt c hi, ch khng phai mt ch dn. C
hi o la kham pha chnh mnh va anh hng cua ban thn
i vi ngi khac cung nh thc hanh iu o bng cach
vn dung nhng y tng su sc cua ng. y la mt quyn
sach tuyt vi co th lam thay i cuc sng cua ban.
- Tom Peters, tac gia In Search of Excellence
Chin thng la mt thoi quen. Tht bai cung th. Hai

mi lm nm kinh nghim, suy tng va nghin cu a
thuyt phuc Covey rng 7 thoi quen tao ra s khac bit
trong hanh phuc, sc khoe, thanh cng t nhng ngi tht
bai hay nhng ngi phai hy sinh y ngha cuc sng va hanh
phuc cua mnh v s thanh cng hiu theo ngha hep.
- Ron Zemke, ng tac gia The Service Edge va cun Service America
Stephen R. Covey la mt con ngi tuyt diu. ng

vit mt cach su sc va y quan tm n con ngi. S cn
bng cua mt th vin sng v thanh cng se c nhn ra
trong tp sach nay. Nhng b quyt Covey cp trong 7
thoi quen thanh at a thc s mang n cho ti mt s
khac bit trong cuc sng.
- Tin s Ken Blanchard, tac gia quyn The One-Minute Manager
MUC LUC
Li gii thiu 5
Li tac gia 9
CHNG MT
NHNG KHAI NIM TNG QUAN 13
CANH CA CUA S THAY I 15

Nhng thach thc cua ky nguyn mi 17
S hai va T ti 17
c mun va Tham vong s hu 17
Trn tranh trach nhim 18
Tuyt vong 19
Mt cn bng trong cuc sng 20
Tnh v ky 20
Nim khao khat c lng nghe 21
Xung t va khac bit 22
B tc cua ban thn 22
u la giai phap? 23
Chung ta co th ky vong iu g? 25
M THC VA NGUYN TC 27
Bt u t bn trong 29
1. ao c nhn cach va ao c tnh cach 33
2. Chnh yu va th yu 38
3. Anh hng cua m thc 40
4. Thay i m thc 48
5. Nhn thc va tnh cach 52
6. Ly nguyn tc lam trung tm 53
7. Nguyn tc thay i va phat trin 58
8. Nhn nhn vn 65
9. Nng cao trnh t duy 68
Tng quan v 7 thoi quen 73
1. Thoi quen la g? 75
2. Tnh lin tuc cua qua trnh trng thanh 77
3. nh ngha v tnh hiu qua 83
4. Ba loai tai san 84
5. Nguyn tc PC trong t chc 89
CHNG HAI
THANH TCH CA NHN 95
Thoi quen th nht: LUN CHU NG 97

Cac nguyn tc v tm nhn ca nhn 99
1. Lng knh xa hi 101
2. Gia nhn t kch thch va phan ng la g? 103
3. nh ngha tnh chu ng 106
4. Nm th chu ng 111
5. Chu ng hanh ng hay b ng i pho? 113
6. Lng nghe chnh mnh 116
7. Vong tron Quan tm va Vong tron Anh hng 120
8. Kim soat trc tip, kim soat gian tip
va ngoai tm kim soat 125
9. M rng Vong tron Anh hng 126
10. Co va La 130
11. Pha bn kia cua tht bai 132
12. Cam kt va gi li 134
13. Tnh chu ng: cuc trc nghim 30 ngay 136
Thoi quen th hai:

BT U T MUC TIU A C XAC NH 139
Cac nguyn tc lanh ao ban thn 141

1. Bt u t muc tiu a c xac nh
co ngha la g? 142
2. Moi s vt u c sang tao hai ln 145
3. D kin hay mc nhin 147
4. Lanh ao va quan ly hai s sang tao 148
5. Tr thanh ngi sang tao u tin cua chnh mnh 151
6. Tuyn ngn s mnh ca nhn 156
7. Trung tm cua Vong tron Anh hng 160
8. Cac trong tm trong cuc sng 163
9. Nhn din trong tm cua ban 175
10. Trong tm hng v nguyn tc 180
11. Thit lp va vn dung
ban tuyn ngn s mnh ca nhn 189
12. Vn dung t duy tm cao mi 191
13. Hai phng phap khai thac tim nng
cua ban cu nao phai 193
14. Nhn din vai tro va muc tiu 200
15. Tuyn ngn s mnh gia nh 204
16. Tuyn ngn s mnh t chc 206
Thoi quen th ba:
U TIN CHO IU QUAN TRONG NHT 215
Cac nguyn tc quan ly ban thn 217

1. Sc manh cua y ch c lp 219
2. Bn th h quan tr thi gian 222
3. Goc Phn t th hai 224
4. iu kin cn co noi khng 232
5. T chc va thc hin Phn t th hai 236
6. Cng cu dung cho Phn t th hai 239
7. Tr thanh ngi t quan Phn t th hai 242
8. Thc hin lch cng tac cua ban 250
9. u im vt tri cua th h quan tr
thi gian th t 252
10. Giao pho cng vic: Gia tng P va PC 253
11. Giao pho mnh lnh 255
12. Giao pho uy quyn 257
13. M thc v Phn t th hai 265
CHNG BA
THANH TCH TP TH 269
Nhng m thc cua s tng thuc 271

1. Tai khoan tnh cam 276
2. Sau khoan ky gi chu yu 279
3. Nhng quy lut cua tnh yu va cuc sng 292
4. Vn cua P la c hi cua PC 296
Thoi quen th t: T DUY CUNG THNG 299
Cac nguyn tc lanh ao 301
1. Sau m thc cua mi quan h tng tac
gia con ngi 303
2. Nm phng din cua t duy cung thng 318
3. Cac h thng h tr 336
4. Cac qua trnh 340
Thoi quen th nm: LNG NGHE VA THU HIU 345

Cac nguyn tc giao tip
trn c s thu hiu ln nhau 347
1. Tnh cach va giao tip 349
2. Lng nghe va thu hiu 351
3. Chn bnh trc khi k toa 357
4. Bn kiu phan ng phan xa 359
5. Hiu va nhn thc 373
6. Tip cn tng bc mt 378
Thoi quen th sau: NG TM HIP LC 383

Cac nguyn tc hp tac sang tao 385
1. S giao tip ng tm hip lc 387
2. ng tm hip lc trong nhom 389
3. ng tm hip lc trong kinh doanh 391
4. ng tm hip lc va vn giao tip 393
5. Tm kim mt phng an th ba 395
6. ng tm hip lc tiu cc 399
7. Coi trong s khac bit 403
8. Phn tch trng lc 406
9. Ban cht cua t nhin la ng tm hip lc 411
CHNG BN
I MI 415
Thoi quen th bay: REN GIA BAN THN 417

Cac nguyn tc t i mi hp ly 419
1. Bn kha canh cua t i mi 420
2. Anh hng cua ban i vi ngi khac 435
3. Cn bng trong i mi 437
4. ng tm hip lc trong i mi 439
5. S phat trin theo ng xon c 441
Tr lai nguyn tc bt u t bn trong 445

1. Cuc sng lin th h 448
2. Con ngi giao thi 450
3. Mt ghi chu cua tac gia 453
Thay li kt
MT CUN SACH CO TH THAY I CUC I BAN 455
V tac gia STEPHEN R. COVEY 469
GIA TR CUA 7 THOI QUEN THANH AT 472
Chu trach nhim xut ban:
Tin s QUACH THU NGUYT
Bin tp : Thanh Nam
Trnh bay : First News
Sa ban in : Thanh Bnh
Thc hin : First News Tr Vit
NHA XUT BAN TRE

161 Ly Chnh Thng - Qun 3, TP. H Ch Minh
T: 9316211 - Fax: 8437450
In ln th 1. S lng 2.000 cun, kh 14 x 20,5 cm tai Cng ty Vn Hoa Phng Nam (160/13
i Cung, Q.11, TP. HCM). Giy KKHXB s 33-2007/CXB/676-203/Tre - QXB s
698B/Q-Tre cp ngay 18/10/2007. In xong va np lu chiu quy IV/2007.

7 Thoi Quen de Thanh Dat PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

7 Thoi Quen de Thanh Dat PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Cng Ty Samsung Trn trng gi n bn cun sch ny.

Phin bn ebook ny c thc hin theo bn quyn xut bn v pht hnh n bn

Copyright 2004 by FranklinCovey Company

Vietnamese Edition 2007 by First News - Tri Viet.

THE 7 HABITS OF HIGHLY EFFECTIVE PEOPLE

NHA XUT BAN TRE

u nh i bt ky quc gia nao trn th gii

Con ngi lun khao khat thanh cng, nhng

lam vic hiu qua, ng thi giup chung ta chu ng

mt khng hai trong nhng tac gia ng ai vit v

Cuc sng ngay cang phc tap, cng thng va khc

Sau nhng trai nghim, ti uc kt c mt bai hoc su

Co bao nhiu ngi trc khi trut hi th cui cung mun

thc ban gp phai cung thay i. Mi ngay, ti u sng,

NHNG KHAI NIM

Rt nhiu ngi sng trong thi ai ngay nay lun

C MUN VA THAM VONG S HU

Ti mun co tin. Ti mun co mt ngi nha tht

th d dang mua trc tra sau; mc du ai cung c gng

TRN TRANH TRACH NHIM

Mi khi co chuyn g khng hay xay ra, ngi ta

c sng mt ni tt hn Gia nh ti khng tha

Ngi thng xuyn li cho hoan canh la ngi

cua ban xung mc thp nht n ni khng con ai,

MT CN BNG TRONG CUC SNG

Trong nn vn hoa chung ta, nu mun at c mt

phai thng trong cac cuc o sc o. Nhng ngi ban

NIM KHAO KHAT C LNG NGHE

Bt ky ai trong chung ta cung mong mun nhng y kin

lng nghe va hiu ro y kin ngi khac trc khi a ra y

XUNG T VA KHAC BIT

Con ngi cung chia se nhiu im chung nhng ng

B TC CUA BAN THN

Ban cht cua con ngi c th hin bn yu t: th

Xu hng chung Nguyn tc

Khi a hiu su va vn dung tt, ban co th quay tr lai

bn trong ban - v c ban khng h i thay.

rong hn 25 nm lam vic, ti a gp va tip xuc vi

Ti la ngi co ca tnh manh. Ti bit rng ti co th kim

cc c vu tinh thn thng be: Nao c ln con! B me bit

Pygmalion(*) cung nh tm cach ly giai cu hoi: S t

1. AO C NHN CACH VA AO C TNH CACH

Bn canh vic nghin cu v nhn thc, ti con b cun

cng chu yu la do nhn cach, hnh anh xa hi, thai va

thay i tch cc nao cho thng be ma con co tac ng

Chung ti thng be t quyt nh moi hanh vi, ng x

Nh kinh nghim t trng hp con trai mnh, kt hp

vic chung ta lam, thm ch ca vic tao dng mi quan h

nhng li ban noi. Do o, tnh cach la cng cu giao tip

3. ANH HNG CUA M THC

Cun sach 7 Thoi Quen Thanh at cha ng nhng

hiu bit va theo cach ly giai cua ring chung ta.

Trong tm tr mi chung ta u co v s nhng tm

nhn thy cai mui to cua ba y? Ban co thy chic khn

chng minh cho quan im cua nhom mnh, mt

Th nghim trn ch ro im sai sot c ban cua cac quy

Tom lai, khi chung ta cang hiu ro cac m thc c ban,

Co le iu quan trong nht rut ra t phep th v nhn

tri mi la trung tm cua vu tru. M thc nay hoan toan

Tuy nhin, khng phai tt ca moi s thay i m thc

ni me chung va mt cach y vai ting ng h. Ti th

5. NHN THC VA TNH CACH

Khng phai tt ca cac qua trnh thay i m thc u