Professional Documents
Culture Documents
CopftuloI
Equilbrioinico
lnlroduFo
Considere,por exemplo,a adiode molculasHCN (cianidrelo)em gua.Como voce
j sabe,a gaprovocaa ruptura dasmocras HCN, dando origemaosonsH* e CN .
Tl fenmeno chama-seor?rdAo.
A medidaque os onsvo surgindo,inicia seentreeleso fenmnoinversoao da ion!
zao,ou seja,a associaodos ions H' com os jons CN , regenerando
a molculaHCN.
Essesfenmenos(ionizaoe associao) ocoemindefinidamente;porm,apsum certo
lempo,estabelece-sema situaodeequilibrioentreasmolclasHCNeos ionsH* e CN .
H, O
CN Ee equilbrio, estabe
ecidoentremolculase sels
@- respectivosons, recebe o
i'.. nome de equilbrio inico .
@-
. Uma vez atingido o equiibrio, os fenmenosda ionizaoe da associao
ocorrem
com a mesmavelocidad,de tal modo que as concentraes molaresde HCN, H* e CN
no maissealteram.
Os equilbriosnicosmaiscomunssoaquelesqueocoem com os cidos,as basese
os sasquandoem presenada gua,devidoao fenmenoda jonizaoou da dissociao
0 gloudeionizoo
Considereo seguinteproblema:
Soadicionadasem guaI J00molculasHCN. Aps estabelecidoo equilibrio,verifi-
ca seque 300molclas encontramsejonizadas.Determinarquantopor cenrodasmolc,
las inicialmenteadicionadasem gua seonjzaram.
Besoluo:
HCN H+ + CN
-
1500
\
\- 1094.1.j!9
Paa o problemaanalisdo,temos:
4,,=1 0 0 #
i=t+d.(x+y-l)
a= z +
F q r t . i ' *. 1 "
200 Un'dade6 Os lns noauilLhio oulmic
(1 a + x a + Yd ) + r= l -d+ xa+ Y o +
M a. . a r az o - e \a l a me n reo a ro r d e v a n r H o i ). E nl o:
HA+ l H * + lA - o q = 2 0 qo
.- l ']l
, i _gQ, :
- ,r l t:
'-,2nqr,"
iJ
t@' l80o - 360 360 360
1.t40
,.n",
n e =n .i = np= 2,4oa. 1c.23
. 1,s + ; , . = i; ri, lo " "
A conslonle
de fonizoo
Recebeo nome de corstdnte de ionzao a costante de equilibrio, em termos de con.
centraes,
aplcadaa um equilbrioinico.
W Exercciotesolvido W
EF2 ) lem os um d s o ru oa q u o s d e H C IO -.S d b e ndoque.p5dti nsrdoo equi [bno,so ool i
qos lH I - 2 . 1 0 ,1 ,tC tO , - 2 . l O rM e H C tO,l - 4. 10 " M. catcLtaro vator
da constnt de ionizao,
Rsoluo:
HCI O 2= H' + ClOt
tr'irJ89t
: 210j 4. 2 to j : = io ,mor/rouKa
: 1o-,M
",: 10 ++
Rs pos t a:K : 1 0 -,1 .
capftuor - Fquirbi
inico 2O3
EAU) Pftpa-se
un soluo deHCN.Um !e estabelcido
aquosa que[H'] = 2 . 10-6M,
o equilibrio.obsera-se
Me[HCN]= 4 10 DerniDe
ICN-I = 2 l0 ']. o valordconstntedeio,izaodes$cido,
nassoluo.
EA12)Analisardouna soluo
aqosa deHNo, enconlos[H'] = 8 l0 6 mol, e [NOt] = 8 l0 mol/l.
deioao iguala 4. 10 rM.
c{ldl a coictaonoa deHNo, no equilibio,ebendoquea mnstnle
A diluio
Vamosver o que ocorrecom o grau de ionizao(a) ao fazermosumadiluioda solu-
o por acrscimode solvente.
Para isso.consideremosa ionizacode m cido HA:
!-*;l - nOO
@'
^ _ n: de molculas
ionadas
-^-^
a=- + x= 4
Ento:
H'l A. l
a =' -' --
- IHA]
r-l-v = v
4q .ls
-- V V nono
"n(l d)vv n (l-d)
vv
n .(t-q )
V (l-c) *ffi
2O4 \i", de5 os qum ( o
no quir b io
' ons
Como interprcamosessaIei?
Veja:
Considerandouma diluiopor acrscjmode solvenre,temos:
..-.r-. ..",;,,.",.."","".
a',e,.'d.Je!i,r I - rrl * .-
" ; ; . ; ia : . ; ; ; ; ; :
t s9u:Te
Admitindoum aumenloindefinidodevolume,vem:
r ende
a , t n d e a ,
se v e n r o M o
I s.u i""i."
M'a'z
K. rr o, Mo.- -,.. ""i"1
-
- - JJ:;::,' i" *,i^ j,
l:tel!9i'.1 -l
Logo:
0 ,1 M
0 w l,J4ro fl 1,8.10'
0,08M 1,50% I 1,8.10,
0,01M 2.15qo 1,8.10'
O,OI
M ry 4 .1 5 0 1,8 . l0'
c"ptto1 Eq,rb'ii"ico 2O5
ffi /esofudos W
Exercc,'os
d o c i d o c i a n d ri c(H
EB3 ) A c ons t nt edei o n i z a o o C N i gual a 7,2 10l oM,aumacel ta
temperatura.Calculro gru de ionizaodo HCN numa soluo0,2 M, nessaempera
tura, e as concentaesmolaresdss espciespresentesno equilbrio.
H C N + H + + cN
conc;tm;s no qu'ubrio . M r ol Mo Mo
E nt o:
M ot = M o 7 . 7 ,2 1 o -' o o.za
K_- - K"
f l__: t -
|| o|
,
i-1
a ,! = 1 O 0 6 -1 0 5 =6 103%
= O ,2 .(1 -6 .1 0 5 ]= o,2l V
[ HCN] = N4. 1 1 a l
[ H. ] = M a= O , 2 6 1 0 5 = 1 ,2 .1 0 -5 [4
I CN- I = M a: O ,2 6 1 0 5 = 1 ,2 .1 O -5 M
l (1 -') Md Ma
r- 1 i,
r:soluo o .o ." - - o ,o o o3 o - 3 r o4
ii": -
r vo, -K.-r.13 . r o4, '- . 1, , - . 9i: 1! i1r a:
' .,- f l$=
-zr- so'u-a oK.=9 ro-3M
IM=o,ootM
Kr - r v,r , 9 . ro s - 10 ,o) - -
! '
,0t9 -
o' - 9 19'
-
"
d =s.b 103 : r;i-o,s5e6-
-
Note que a soluopassoude 1 M prO,OOl l, ou sja,sofreu uma diluigo Com isso,
o gru d ionzaoaumentou:
1 l V = d % : 0,03%
o ' 0 O1 = a % = o' 95%
Unidd5 - os lons no aquitbio
iilii.li'ri,ii
Exerccrbs de fixodo iitii:liiri,,
EFl Prepr-seuma soluo de um cido
HA, certa temperatu.a. Verifica s
que na soluoo nmerode molculas
HA no. ioniz a d si s u a ta nme-
d o
ro de molculasadicionads.Determi-
ne o g.au de ionizaodo cido nessa o,20M
o,32lv
EF2) Numa soluode um cido HA encon- 0,15M
trm-se 800 molculasno-ionizadas. HA
Calcule o nmero de molcutas HA o,o5M
adic ionadss,a b e n d oq u eo g ra ud e i o - o,25M
nizao d 25%.
1,OON,1
EF3) Dada um soluoO,3 M de um cido
HA , que s e en c o n traO,1 2 % i o n i z a d o , coloque os gus de ionizacoem oc
carculea constante de ionzao. oem crescente. {Admit as sotues
na mesmempeGtura.)
EF4l A constante de ionizaod um cido
HA de 8 1O 5 M. C a l c u l oo s ra ud e ) Em qual soluoo HA se encontra
ionizaodesse cido. numa solugo
o .2M . b) Em qual soluo maior a concen-
EFsl A constante de ion'za9ode um cido tracodos IonsH + ?
HA iguala 8 . 1 O 1 0 M.D e te rm i n e
o cl E m qul sol ucoexi stemmai smo
grau de ionizacodo HA num sotu- l cul asno i oni zadas?
o:
a) 2M c) 0,08 !4 EF8) Um soluo de cido acrico (HAc)
b) o, 02 M d ) 0 ,5 M apresenaconcenes motaresdos
onsH + e A c i guai sa6. 1O a mot/1.
EF6) Temos uma soluo O,45 M de HCN. Calculoa concentraomotardas mo
De quanto aumentaro gfau de ioniza lculasno-ionizadasexistentesness6
o do HCN se a soluo passar soluo, sbendoque a constante de
O , 20[ 4?( Dad o :K.- 7 ,2 1 0 ro M. de i ,8 . 1O 5\4.
i onzqo
c6plulo 1 - Equilrbio
inico 207
Asolopos
doionizoSo
- clossiicoSo
Os cidosque apesentammaisde um hidrognioionizveem suasmolculasseioni-
zam em etapas. Cada etapa coesponde a um equilbrio inco, e como tal apresentauma
constaltede ionizao.
ObseNe:
O cido fosfrico(H.POJ apresentatrshidrogniosionizveis.
1: etapa: HtPOa + H- + HZPO;
[H- ] [H,Po;]
lHrPo4l Note que o valor da cons
tante de ionizaodiminui da
2! etapa: H,PO; + H' + HPO pdmeira para a terceiraetapa:
[H-] IHPoIl K > K2 > Kr,lssoocorrecom
IH,PO;l todos os cidos com mais de
um hidrognioionizvel.
3: etapa:HPOI' + H. + POI
r =.:,:r:'*.
= t,"or#?i
",
Agora vocj sabeque cadacido ou basepresentaa suacofftante de ionzaoe,
o seugrau de ionizao,que dependeda diluio.Obseveas tabelas:
conseqentemente,
. ':,cn;*riti*,i :i:;hl
: ::-'i
NHaO H+ N H 4 ' + OH 1 , 8 1 0'
C,H5NH3OH+C,HJNHi+OH 5,6 l0r
(hjdrndo de elil annio)
ffi Exerccios/eso/yidos
EB5 I S abendoque s c o n s ra n re d
s e ionizao
d o s ci dosH X . H y e H Z so.,especi i vamenl e,
1. 0 10- 6, ] O l O 3 e 1 ,O. l O e .c o ro c atosemo' demcrescenredeorua.
H N O 2 = H + + N Ot 4,O.104
H Ac + H + + A c 1,8. 10 5
H rS + H + + H S 5,7.103
7,2 . 1o-4
HCN=H++CN 7,2 . 10 10
ru Fxecclosde oprendizogem
WW@ffi
[42], Sabemor
queasconsranLes
deionuao
dosacidos f,423) Obserea tabeta:
if: lili'li li 1ii'g.l"1x,1ipli
1,0. l0 r. Coioqk.osem
ordem
crsenrede
t0j.
**: -
IJzCOT 0,18%(0,05M)
a) Qual a basemaistsaca?
HrSOr 6l%(0,05t b) Qual bde nais tode?
HI 95%(0,14) c) Quala o'den crsce defora?
NO: a2o,o
(0.I M) EA2{,ldenrrlqe
quldasatLe0avar
repeseDta
a sr
quencad0rrdo mai5tonepamo ma6fmco:
) HCOa,HrpO{,HNOr,HrOr.
b) HNOr,HCto!,Hrtor,IrPOr.
a) Qu o cidomjsfor? c) Hcoa,HNOr,Hrpol, H1Bor.
b) Qual o cdonajs fEco? d) HrPOl,HNO3,HCjO4,
c) Quaia ordend$6cenledeIoF desses HrBO,.
cidos? e) HrPOl,HCto4,HrBor,HNO,.