Professional Documents
Culture Documents
Estamosdiagnosticandoladiabetesdemasiadotarde?|28MAY17
Quesladiabetessubclnica?
Laspersonasnormoglucmicastambintienenriesgodesufrirlascomplicacionesycomorbilidadesde
ladiabetes
Autor:LusM.T.R.LimaAn.Acad.Bras.Cinc.May04,2017.ISSN00013765.
Pgina1
Resumen
Laevidenciamuestraquelosmarcadoresdiagnsticosactualesdediabetestipo2(DMT2),quesonlaglucemiaen
ayunas,lapruebaoraldetoleranciaalaglucosaylaHbA1csoncriteriosdiagnsticostardosenvistadelas
complicacionesycomorbilidades,quetambinpuedenafectarapersonasnormoglucmicas.Laresistenciaala
insulinaylahiperhormonemia(insulina,amilina,glucagn)sonpatognomnicasdelaDMT2,queyapuedeexistiren
estadossubclnicoentrepersonasnormoglucmicas,porlodemssanas.Laresistenciaalainsulinayla
hiperinsulinemiasepuedencalcularapartirdelainsulinemiaenayunascomounavarianteindependienteenla
normoglucemia.Sepresentaunavisingeneraldeloscriteriosdiagnsticosactuales,eliniciodelaenfermedad,sus
complicaciones,comorbilidadesylasintervencionesposiblessobreloshbitosdevida.Seproponeladeteccin
tempranadeladiabetessubclnicaatravsdelaevaluacindelainsulinemiaenayunas.
*EnIntraMedhemosrealizadounaentrevistaalautordeestetrabajo:profesorLuisMauricioTrambaioliR.Lima
(FaculdadedeFarmcia,UniversidadeFederaldoRiodeJaneiro),quepuedeleerac.
INTRODUCCIN
LaOrganizacinMundialdelaSalud(OMS),definelasaludcomounestadodecompletobienestarfsico,mentaly
tambinsocial,nosolamentelaausenciadeenfermedad.Sinembargo,lamaneracmounindividuoounmdico
percibanesteaparentebienestardependedelcontextosocialydelosestndaresdeatencindelasenfermedades,
quenosonconceptosinmutables.Estosvaloresdereferenciasebasansobrelaestratificacindelosvaloreshallados
frecuentementeenlapoblacinysurelacinconmarcadoresdeliniciodelasenfermedades,quenopresuponen
necesariamenteuncompletoestadodesalud.
Losmarcadorespuedenvariarmuchosegnlasdistintassociedadesysupredisposicinalasenfermedadescrnicas.
Adems,sehallquelascomorbilidadesvinculadasconunaenfermedadserelacionanconlaestratificacindentrode
losvaloresnormalesdelosmarcadoresclnicos,suscitandolainquietuddesiunadeterminadaenfermedadcrnica
podraestaryaencursomuchoantesdesudiagnsticoclnico,enunaetapasubclnica.
Enesteartculoseanalizasielconceptodeenfermedadsubclnicasepodraaplicaraladiabetesmellitustipo2(DM2).
Ademssepresentansugerenciasparaeldiagnsticomstempranodelestadoasintomticoprevioalaenfermedady
paralaprevencindelriesgodediabetes,suscomplicacionesycomorbilidades.
DEFINICIN
LaDM2esunconglomeradodeenfermedadesmetablicascrnicas,enlaquelahiperglucemiaesunmarcadorcomn.
Tambintienenencomnelmalfuncionamientodelpncreasendcrino,enespeciallasclulasbeta,quesonmuy
sensiblesadiversosfactoresambientales,inflamatorios,inmunitariosygenticos(Schwartzetal.2016).EnlaDMtipo1
(DMT1)coninsuficienteproduccindeinsulinadebidoaladestruccindelasclulasbeta.
LaAmericanDiabetesAssociation(ADA)sealaquelaDMT2sedebealaprdidaprogresivadelasecrecinde
insulinaenpresenciaderesistenciaalainsulina.Enrealidad,enlaDMT2ladisminucindelamasadeclulasbetayde
laproduccindeinsulinaesprecedidaporunestadodehiperinsulinemia,comocompensacinporelestado
subyacentederesistenciaalainsulina.(YalowandBerson1960,Association1998,Garberetal.2016)(WHO2015).
Variosestudiosyorganizacionesmostraronelaumentosinprecedentesdelaprevalenciadediabetesentodoelmundo
(NCDRisC2016),incluidalaDMT1.(Harjutsaloetal.2008,Pattersonetal.2009,Dabeleaetal.2014,ForgaLlenaset
al.2015,Lambetal.2015).Elnmeroestimadodeadultoscondiabetesaumentamsde380millones(>8%dela
poblacinadultamundial)(Menkeetal.2015),conunaestimacindemsdel37%conprediabetesymsdel45%sin
diagnosticar(Schmidtetal.2011,Federation2015,Mechanick2015,Menke2015).
Esnecesarioeldiagnsticomstempranodelaumentodelriesgodediabetesysus
complicacionesycomorbilidades
LaprevalenciadeDMT2enpersonasmsjvenestambinaument(Holdenetal.2013,Menkeetal.2015),conuna
nuevaclasedepacientes:nios(Lustigetal.2016),adolescentesyadultosjvenes(Weissetal.2013,Song2016). Page 1 / 13
LaprevalenciadeDMT2enpersonasmsjvenestambinaument(Holdenetal.2013,Menkeetal.2015),conuna
nuevaclasedepacientes:nios(Lustigetal.2016),adolescentesyadultosjvenes(Weissetal.2013,Song2016).
Estosgruposde"noadultos"sufrendeDMT2ysndromemetablico(SMet)diagnosticadopor3delas5mediciones
siguientes:
1. aumentodelacircunferenciadelacintura
2. aumentodelostriglicridos
3. disminucindelCHDL
4. hipertensinarterial
5. hiperglucemiaenayunas.(Grundyetal.2005).
Esprobablequeacortoplazoformarnunnuevogrupodepacientesadultosjvenes,conconsecuenciasdeporvida
sobresusalud.Esnecesarioeldiagnsticomstempranodelaumentodelriesgodediabetesysuscomplicacionesy
comorbilidades(Lima2017),ascomointervencionespararevertirestasenfermedadesafindereduciralmnimoel
impactosobresusaludysobreelsistemasanitario.
CRITERIOSACTUALESPARAELDIAGNSTICODEDIABETES
ElcuadrosiguienteresumeloscriteriosdiagnsticosactualesdelaADA(Association2016)ylaOMS(WHO2016,
Colagiurietal.2011).
Criteriosactualesparaeldiagnsticodediabetesydealteracindelmetabolismodelaglucosa
GAglucemiaenayunas(porlomenos8hssinconsumocalrico).2hsPOTG2hsposcargadeglucosaplasmticatras75gdeglucosaoraltrasporlomenos8hsde
criteriosdelaADA,elSBDnoadoptalaHbA1ccomocriteriodiagnsticodediabetes. Laglucemiasepuedeconvertirdemg/dlamMdividiendopor18.
Desde2001seempleaunnuevoconjuntodecriteriosparaeldiagnsticodediabetes.Segnestosladiabetes
manifiestaesprecedidapordosetapasdenodiabetes:
i)prediabetes:estadoalterado(alteracindelaglucosaenayunasointoleranciaalaglucosa)dondeestos
marcadoresestnalteradoshaciaelniveldeladiabetesy
ii)nodiabticos:dentrodelintervalodereferencianormal(incluidalanormoglucemiaglucemiaenayunas<100mg/dl,
pruebaoraldetoleranciaalaglucosa(POTG)<140mg/mlyHbA1c<5.7%).
Lainsulinemiaenayunas(IA),elpptidocylaproinsulinasonposiblesmarcadoresdelafuncinpancretica,ensu
mayorparteenlaevaluacinporelmodelohomeosttico(HOMAporlassiglasdelingls)enlaestimacindelafuncin
delasclulasbeta(HOMA%B)olaresistenciaalainsulina(HOMAIR)(Matthewsetal.1985,Wallaceetal.2004)
Apesardelamplioempleodeestosmarcadoresclnicos,secuestionasiconstituyenungrupodeanlisissatisfactorios
paraeldiagnsticodediabetesyprediabetesoelpronsticotempranodediabetesafuturo(Zhangetal.2005,Toscano
etal.2015).
Afindeevaluarelaumentodelriesgodediabetes,laADArecomiendaestudiaratodaslaspersonas>45aosocon
sobrepesouobesidad(IMC>25kg/m2)uotrosfactoresderiesgo,comoinactividadfsica,unfamiliardeprimergrado
condiabetes,hipertensin(140/90mmHgoentratamientoporhipertensin)oantecedentesdeenfermedad
cardiovascular(ECV),CHDL<35mg/dlotriglicridos>250mg/dl(2,82mmol/loentratamientopordislipidemia),
entreotras(Association2016). Page 2 / 13
condiabetes,hipertensin(140/90mmHgoentratamientoporhipertensin)oantecedentesdeenfermedad
cardiovascular(ECV),CHDL<35mg/dlotriglicridos>250mg/dl(2,82mmol/loentratamientopordislipidemia),
entreotras(Association2016).
Sinembargo,cuandoselosdiagnostica,lospacientesconDMT2yatienendisminuidaalrededordel50%lafuncinde
lasclulasbetadelpncreas(DeWittandHirsch,2003),ascomosignosdelaprevalenciademarcadoresde
complicacionesdeladiabetes,comomicroalbuminuriadebidaadaorenal(UKPDS1998a,Strattonetal.2000,Bash
etal.2008)yretinopata(Nagietal.1997,Kohneretal.1998,Lookeretal.2012).
Loscriteriosclnicosglucocntricos(YudkinandMontori2014)quizsconstituyanun
diagnsticotardo
EnelUnitedKingdomProspectiveDiabetesStudy(UKPDS),todoslosresultadosmicrovascularesymacrovasculares
serelacionaronconlaHbA1ccomouncontinuopositivo,lineal(Strattonetal.2000).Lagravedadcrecientedela
retinopataseasociconvaloresmenoresdeinsulinemia(Kohneretal.1998),loquesugiereeldiagnsticotardodela
diabetesyserelacionaconunagranprdidadelafuncindelasclulasbetaenelmomentodeldiagnstico(DeWitt
andHirsch2003).
Estosdatossugierenquelascomplicacionesdeladiabetessepuedenobservardesdequeseladiagnosticayporlo
tantoloscriteriosclnicosglucocntricos(YudkinandMontori2014)quizsconstituyanundiagnsticotardo.Indicanas
lanecesidaddedeteccinmsprecozdelaresistenciaalainsulinaydelaalteracindelafuncinpancretica.
RIESGODEDMT2AFUTURODENTRODELMARGENNORMOGLUCMICO
Variosestudiosprospectivosindicaronquelaincidenciadediabetescoincidaprogresivamenteconlaglucemiaen
ayunasdentrodelmargennormoglucmicoyaumentabaparalospacientesconglucemiaenayunasmayordeesenivel
(Shawetal.2000).(Tiroshetal.2005(Katoetal.2009).
EnungranestudiodeKaiserPermanenteNorthwest,EEUU,sesiguidurante10aosamsde46000personas>40
aos.Elriesgodesufrirdiabetesserelacionconlaglucemiaenayunasdentrodelosvaloresnormales,perofuemayor
paraaquellosenloscuartilossuperiores.LospacientesquesufrierondiabetestambintenanmayorIMCyvaloresms
altosdetriglicridos,conCHDLligeramentedisminuido,caractersticastodasdedislipidemiaypadecanhipertensiny
enfermedadcardiovascular.Estosdatosindicannosololaimportanciadeevaluarlosindicadoresglucmicos,sino
tambinlaimportanciadelastendenciasenlosmarcadoresdelSMetyderesistenciaalainsulina.
Hastaqueseladiagnostica,ladiabetespuedepasardesapercibidadurantemsdeunadcadaconloscriterios
diagnsticosactuales.Otrosvariosestudiosmuestranqueeldiagnsticodediabetesestprecedidopormsdeuna
dcadadeprogresinasintomticadeladisfuncinmetablica,incluidaladisminucindelasensibilidadalainsulinay
delafuncindelasclulasbeta.
Enconjunto,todosestosestudiosevidencianqueelriesgodediabetesafuturoaumentasignificativamenteenfuncin
delosmarcadoresglucmicosydelafuncindelasclulasbeta,comouncontinuoquecomienzadentrodelgrupode
personasnormoglucmicas.
RIESGODECOMPLICACIONESDELADIABETESYCOMORBILIDADESDENTRODELINTERVALODE
REFERENCIANORMAL
COMPLICACIONESDELADIABETESENPACIENTESDIABTICOS
Variosestudiosmostraronelriesgodesufrircomplicacionesdeladiabetesenpacientesdiabticossujetosalcontrol
glucmicoestrictoconprotocolosdetratamientofarmacolgicointensivo.
ElDiabetesControlandComplicationTrial(DCCT)efectuadoen1441personasconDMT1conunamediade
seguimientode6,5aosmostrqueenlascondicionesarribamencionadasdisminuyeronlascomplicacionesalargo
plazo,comolaretinopata,lanefropataylaneuropata(DCCT1993).Estosbeneficiostuvieronefectosprolongados
sostenidos,observadosenelDCCTEDIC2000)ascomoenotrosestudios.
ElUKProspectiveDiabetesStudy(UKPDS)conpacientesconDMT2enseguimientodurante10aosmostrqueel
controlestrictodelaglucemiadisminuyelriesgodeECV,mortalidadportodaslascausas,enfermedades
microvascularesymacrovasculares.
COMPLICACIONESDELADIABETESENINDIVIDUOSNODIABTICOS
Losriesgosdecomplicacionesdeladiabetestambinseobservaroncomoresultadodedisfuncinmetablicaentre
personasnormoglucmicas.
Retinopata
LatendenciaalaumentodelaprevalenciaderetinopataseobservcomounavariabledependientedelaHbA1cdentro
dellmitenormaldereferenciaenalgunosestudiosyenelNationalHealthandNutritionExaminationSurvey Page 3 / 13
LatendenciaalaumentodelaprevalenciaderetinopataseobservcomounavariabledependientedelaHbA1cdentro
dellmitenormaldereferenciaenalgunosestudiosyenelNationalHealthandNutritionExaminationSurvey
(NHANES)(WHO2015,Colagiurietal.2011).
Enfermedadcardiovascular
EnelestudioSanAntonioHeartStudy,seefectuelseguimientoduranteochoaosdemsde2560personasno
diabticasalinicio.ElriesgodeECVseevaluysehallqueelHOMAIRylainsulinemiaenayunaseranunfactorde
riesgoindependienteconlaglucemiaenayunasylapruebaoraldetoleranciaalaglucosa(POTG)dentrodeloslmites
normales.
EldiagnsticodeDMT2seconsiderunfactorderiesgoindependienteparaECV(Valentietal.2016).Elestudio
prospectivoDECODEcon22cohorteseuropeasymsde29700personasconunamedianadeseguimientode11
aosinformriesgoenaumentoparalamortalidadporECVynoECVparapersonasconvaloresdelaPOTGdentrodel
intervalodenormoglucemia.Resultadossimilaresseobservaronennumerososestudiosdedistintospases
Cncer
Enunestudioprospectivojaponsquesiguiamsde29.000personassincnceralinicio,sehallaumentodelriesgo
decncerenlosquetenanvaloresdeHbA1cmsaltos,dentrodelosintervalosnodiabticosydiabticos(Gotoetal.
2016).
Enunestudioprospectivoitalianoconmsde10000personasseguidasdurante5aos,sehallquelaglucemiaen
ayunasdentrodelintervalodereferenciadelosnodiabticosseasociconaumentodelriesgodecncerdemama.
Demencia
Duranteunamedianadeseguimientode6,8aosdemsde2000pacientes,elestudioAdultChangesinThought
(ACT)hallunriesgoprogresivocrecientededemenciaenfuncindelaglucemiaalinicioengrupossindiabetes
(Craneetal.2013),sugiriendoresistenciaalainsulinayaumentodecomplicacionesmicrovascularesenelsistema
nerviosocentralcomocausassubyacentes.
Enotroestudio,conadultos>65aosysinsignosdedemenciaalinicio,lasprobabilidadesdeenfermedadde
Alzheimerydemenciaaumentaronamsdel100%enlaspersonasconhiperinsulinemia(Luchsingeretal.2004).
Enfermedadesrenales
EnelestudioAtherosclerosisRiskinCommunities,con1800participantesdiabticos,sehallunaasociacinpositiva
entrelanefropatacrnicaenausenciadealbuminuriayretinopatayunaampliagamadevaloresdeHbA1c,
incluidoslosvaloresnormalesdereferencia(<5,7%)
Enconjunto,todosestosdatosilustranquelosriesgosdecomplicacionesrelacionadasconladiabetesy
comorbilidadesserelacionanconmarcadoresdelmetabolismodelaglucosademaneradosisdependientedentrode
losintervalosdereferencianormalesparalosnodiabticos.Porconsiguiente,estosdatosindicanqueexisten
manifestacionesinicialesdecomplicacionesrelacionadasconladiabetessubclnicanodetectadasporelenfoque
diagnsticoactual.
DIAGNSTICODELADIABETESSUBCLNICA:HIPERHORMONEMIAYRESISTENCIAALAINSULINA
COMOLOSELEMENTOSFALTANTES
Hiperhormonemiapancreticacomopatognomnicadeladiabetes
Traseldiagnstico,laprogresindelaDMT2secaracterizaporeldeteriorodelafuncindelasclulasbeta
pancreticas(Butleretal.2003,DeWittandHirsch2003,Association2016).Estedeterioro,ascomoeldelasecrecin
deinsulinaconlaprogresindelaprediabetesyladiabetesmanifiesta,esprecedidoporunestadode
hiperhormonemiaenelquelasecrecinhormonal(insulinayamilina)delasclulasbetaintentacompensarlacargade
glucosayelgradovariablederesistenciaalainsulina,manteniendolaglucemiadentrodeloslmitesnormales(Abdul
GhaniandDeFronzo2009).
Estaobservacinesunargumentoafavordelahiperhormonemiapancreticacomopatognomnicadeladiabetes.De
ahquelaevaluacindelosvaloreshormonalesesunrepresentantediagnsticomsespecficoysensibleenpersonas
normoglucmicas,porlodemssanasynodiabticassegnelenfoquediagnsticoglucocntricoactual.
DELAHIPTESISBIHORMONALALADISFUNCIONMULTIHORMONALDELOSISLOTES
Glucagn
Elglucagnesunahormonasegregadaporlasclulasalfadelosislotespancreticoscondiversasfunciones,entre
ellaselmantenimientodenormoglucemiaduranteelayuno.Ladisminucindelasecrecindeinsulinaylasecrecinde
Page 4 / 13
glucagndebidaalaestimulacinconargininaseobservaenpersonasconintoleranciaalaglucosaaosantesdel
Elglucagnesunahormonasegregadaporlasclulasalfadelosislotespancreticoscondiversasfunciones,entre
ellaselmantenimientodenormoglucemiaduranteelayuno.Ladisminucindelasecrecindeinsulinaylasecrecinde
glucagndebidaalaestimulacinconargininaseobservaenpersonasconintoleranciaalaglucosaaosantesdel
diagnstico(Larssonetal.1995,Ahrn2009).Estascaractersticasseobservanensujetosconglucosayglucagnen
sangrenormalesalinicio,peroqueyatenanmayorinsulinemiaenayunasdentrodelintervaloreferencianormal.
Polipptidopancretico
Elpolipptidopancretico(PP)essegregadoporlasclulasPPyestaumentadoenlaspersonasconDMT2.Enellas,
lainsulina,elPPyelglucagnaumentandurantelaPTOG(Chiaetal.2014),loqueesunaevidenciaafavordela
hiptesismultihormonal.
Amilina
Laamilinaesunahormonacon37aminocidosdescubiertaen1987,yesliberadajuntoconlainsulinaporlosmismos
grnulossecretoriosdelasclulasbetadelpncreas(Guerreiroetal.2013).Laamilinaescentralparalaregulacinde
lasecrecindelglucagn(Young,2005).
Enindividuosnormoglucmicosqueprogresanhacialainsuficienciapancretica,seproduceunahiperhormonemia
paralela(hiperinsulinemiaehiperamilinemia),conaumentodelacantidaddeamilinaenrelacinconladeinsulinaen
funcindelpasodetolerancianormalalaglucosaaintoleranciaalaglucosayporltimoDMT2(Ludviketal.1991,
Thomasethetal.1997,Kahnetal.1998).
Lainsulinaylaamilinasonhormonasquepuedentenervaloresaltosenayunas,ascomodespusdeunacargade
glucosaoralenalgunaspersonasnormoglucmicasnodiabticas,mientrasqueesmsprobablequeelglucagnyel
PPestnalteradosenpersonascondiagnsticodediabetes.
Insulina
LainsulinemiaesmuyvariableentrelospacientesnormoglucmicossometidosaPTOG.Enunestudioconpersonas
sometidasaestapruebasehallunadependenciabifsicadelarespuestainsulinmicasobrelaglucemia,primerocon
aumentobruscodentrodeloslmitesnormoglucmicos,queprecedaaunafasededescensoenfuncindelaumentode
laglucemiadentrodelosintervalosdeintoleranciaalaglucosaydiabticos(Reavenetal.1967).
KraftconfirmlarespuestahiperinsulinmicaaunacargadeglucosaoralduranteunaPOTGprolongadahasta5horas
enindividuosnormoglucmicos,loqueanticipaladisminucindelarespuestaalainsulinaobservadaenladiabetes
manifiesta(Kraft1975,2008)(Fig.1b).LosgradosvariablesderespuestainsulinmicaalaPOTGoinclusoalas
comidasentreaquellosporlodemsconsideradoscomopersonassanas,brindaevidenciadelosgradosvariables
deresistenciaalainsulinaentresujetosnormoglucmicos.
Cuandosecomparangruposdeadultosnormoglucmicosnoobesosyobesos,estosltimosmuestranaumentodela
insulinemiaenayunasyrespuestainsulinmicade24hs,conescasadiferenciaenelperfilglucmicode24hs
(Polonskyetal.1988).Enunestudioconjvenesnormoglucmicosobesos(IMC~35kg/cm2)elgrupoera
hiperinsulinmico(insulinemiaenayunas>27U/ml)yporlotantoresistentealainsulina(HOMAOR>4,3)ytambin
tuvointoleranciaalaglucosaconaltoperfilinsulinmicodurantelaPOTG(Lustigetal.2016).
Sinembargo,anentrejvenesdelgados,normoglucmicosynormolipdicos(enayunas)sepuedehallarunsubgrupo
conaumentodelainsulinemiaenayunastodavanormal(<13mU/ml)conperfilde24hshiperinsulinmicoy
dislipidmicoenespecialtriglicridosaltosynuevalipognesisheptica(Petersenetal.2007)EnelestudioSan
AntonioMetabolism(SAM),efectuadocon388participantesobesosynoobesos(toleranciaalaglucosanormal,
intoleranciaalaglucosayDMT2),lasecrecindeinsulinadurantelaPOTGmostrunaformatpicaenUinvertida,
mostrandoladisminucindelasecrecindeinsulinaprecedidaporunafasehipersinsulinmicadentrodelosintervalos
normoglucmicos(Gastaldellietal.2004).Tambinsehallqueladisminucindelafuncindelasclulasbetaesun
continuoenfuncindelaglucemiaenayunas(odelaPOTGde2hs),quecomienzaconvaloresnormoglucmicos.
Respuestainsulnicatrasunacarga
oraldeglucosa.a)Respuestainsulinmicaenindividuostrasunacargaoraldeglucosa.Datosde(Reavenetal.,1967).b)Larespuestainsulnicaenlosindividuos
normoglucmicosdespusdeunacargadeglucosaoral.Cadacurva(I,II,IIIyIV)representaunpatrn(cuantil)conelpromediodelasrespuestasinsulinmicasdeungran
subconjuntodeindividuosquesiguenunacargaoraldeglucosa.Datosde(Kraft2008).c)CorrelacinentreFPIylainsulinemiaalas2hdespusdeunacargaoralde
Page 5 / 13
glucosa.(DatosJohnsonetal.,2010).
normoglucmicosdespusdeunacargadeglucosaoral.Cadacurva(I,II,IIIyIV)representaunpatrn(cuantil)conelpromediodelasrespuestasinsulinmicasdeungran
subconjuntodeindividuosquesiguenunacargaoraldeglucosa.Datosde(Kraft2008).c)CorrelacinentreFPIylainsulinemiaalas2hdespusdeunacargaoralde
glucosa.(DatosJohnsonetal.,2010).
RESISTENCIAALAINSULINA,HIPERINSULINEMIAYMANIFESTACINHEPTICADELSNDROME
METABLICO
HOMAesunamedicincalculadaapartirdelosresultadosdelaglucemiaylainsulinemiaenayunasdurantelosanlisis
habituales.HOMAtienebuenpoderanaltico,peroesunapruebacomplejainadecuadaparaeldiagnsticoclnico
habitual.Aunqueesadecuadoparaevaluarlafuncindelasclulasbetaylaresistenciaalainsulinaenpersonascon
diagnsticodeprediabetesodiabetes,HOMAtambinpuedeserevidenciadirectadelafuncindelasclulasbetaen
elintervalodereferencianormal.Afindemanteneruncontrolestrictodelaglucemia,laspersonasnormoglucmicas
tienenresistenciacrecientealainsulina,quesemanifiestaconinsulinemiaenaumento,enayunasyenrespuestaauna
cargaglucmicaoral.
Apartirdedcadasdeestudiosindependientesesevidentequeseproduceunadisfuncinmultihormonaltemprana
comointentoparanormalizarlaglucemiaenelcontextodeladegeneracinmetablica.Msimportante,esteanlisis
muestraquelainsulinemiaenayunasesunindicadordirectoyconfiablederesistenciaalainsulinaenpersonasporlo
demsnodiabticasynormoglucmicas.
Laimportanciadelanlisisdeinsulinemiaenayunasenlaevaluacindelaresistenciaalainsulinaantesdeliniciodela
diabetesclnicafuereconocidahaceyamsde20aosporlaADA.
Elpresenteconjuntodedatosindicaqueelenfoqueglucocntrico(glucemiaenayunas,HbA1cyPOTG)nopronostica
demaneraterminanteelriesgoafuturodediabetesysuscomplicacionesycomorbilidades.Dadoquelaresistenciaala
insulinaeslabasesubyacentedelaintoleranciaalaglucosaquegeneraelaumentodelaglucemiaytodoslosdems
marcadoresparaladiabetesyprediabetesyquelaresistenciaalainsulinasepuededesarrollaranenpersonas
normoglucmicas,laevaluacindirectadelaresistenciaalainsulinadebeconstituirelgrupodepruebasanalticaspara
lapesquisadediabetesysenecesitanicamentelainsulinemiaenayunasylaPOTGconfirmatoriasconmedicindela
insulina.
Sensibilidadalainsulinaenfuncin
delainsulinemiaplasmticadeacuerdoalmodeloHOMA2
Elndicederesistenciaalainsulina(HOMAIR)pormediodelainsulinemiaenayunassepuedeevaluarjuntoconun
grupodeanlisismetablicosmsamplioquepermitasaberelorigenorgnicodelaresistenciaalainsulina,en
especialelhepticomediantelagamaglutamiltransferasa(GGT),laalaninaaminotransferasa(ALT),laaspartato
aminotransferasa(AST)(Unwinetal.2015,Onikietal.2016)ylaferritina(Brudevoldetal.2008).
ElespectrodelhgadograsonoalcohlicoseconsiderunamanifestacinhepticaounprecursordelSMet(Smitset
al.2013,Lonardoetal.2015.Adems,sedebenevaluarotrosmarcadoresasociadosalSMetyaquelaacumulacinde
estosesindicativadeaumentodelaresistenciaalainsulina(Gargetal.2011).
EstosmarcadoresdelSMetson,entreotros,lagrasasubcutnea,abdominaleintravisceral(IMC,ndicecintura/cadera),
parmetroscardiovascularesyaterosclerticos(grosordelantimamediacarotdea(Paisetal.2016),calciodela
arteriacoronariaCAC,tambinllamadopuntajedecalcio(Valentietal.2015)),presinarterial,inflamaciny
dislipidemiaatergenaaumentodelostriglicridoes,CHDLbajo,apolipoprotenaBaumentadaogrannmerode
partculasdeCLDL(Lerouxetal.2000,Pourfarzibetal.2014),numerosaspartculaspequeasdeLDLycLDLoxidado
(Boizeletal.2000).
Page 6 / 13
Diagramaesquemticodelcontinuodelriesgodecomplicacionescomunesdeladiabetesenfuncindelmetabolismodelaglucosa.Marcadores:semuestraungradientede
colorcontinuoquevadesdelaparteinferior(verde,ladoinferiorizquierdo)hastalosriesgosmsaltos(rojo,superiorderecho).a)Representacinesquemticadela
progresinderiesgos(escalalogartmica)defuturascomplicacionesy/ocomorbilidadesrelacionadasalosmarcadoresclnicosoficialesdeladiabetesadoptados
actualmente(FPGy/oHbA1cy/o2hOGTT)yalrangonormoglucmico(Diabetessubclnica).DiagramainspiradoenlosestudiosUKPDS(Strattonetal.,2000)yARCS
(Selvinetal.,2005a).b)Progresindecomplicaciones/comorbilidadesdeladiabetesenelrangosubclnico(dentrodelosrangosdereferenciaestablecidoslossntomas
deladiabetes)delosmarcadoresglucmicosylipdicos.EstadodelmetabolismodelaglucosaparaFPG,FPI/cpptido/proinsulina,HbA1c,glucosa2hOGTT.Estadosde
dislipidemiaparaTG,HDL,relacinTG/HDL,oxLDL.Diagramainspiradoenelestudiode(TiroshEtal.2005).c)Representacinesquemticadelcomportamientobifsicode
lasecrecindeinsulinaenfuncindelaprogresindeladiabetes.ABajosvaloresnormoglicmicosdereferenciadelosindicadoresdeglucosa,lasecrecindeinsulinase
incrementaconelfindecompensarlaconstruccinresistenciaalainsulina.DiagramainspiradoenReaven(Reavenetal.,1967),Kraft(Kraft1975)yDeFronzo(Gastaldelli
etal.,2004)d)Representacinesquemticadelosmarcadoresclnicosasociadosconhiperinsulinemiadentrodelosrangosdereferencianormales
INTERVENCINENLAPREVENCINDELADIABETES
DIETAMEDITERRNEA
LadietamediterrneafueeficazparalaprevencindelaDMT2enpersonasnodiabticasconaltoriesgodeECV,con
unseguimientomediode5aos.Estadietaesricaenverduras,aceitedeoliva,pescado,frutassecas,fibra,
polifenoles,cidoalfalinoleicoyproductosnaturalesconprocesamientomnimo,bajaencidolinoleicoyenalimentos
ultraprocesados.(SalasSalvadetal.2011,Estruchetal.2013,2016,Babioetal.2014).
ElestudioDiabetesPreventionProgram(DPP2002)efectuadoengruposdealtoriesgomostrlareduccindel58%
delriesgodediabetesmediantelaintervencinenloshbitosdevida.IncluyladietadelNationalCholesterol
EducationProgramStep1(NCEPStep1),similaraladietamediterrnea(KrisEthertonetal.2001).Estaintervencin
demostrsersuperioralametformina(850mg2vecesalda.),ambasenrelacinconelplacebo.
RESTRICCINCALRICA
Esteenfoqueseempleadesdehacemsde100aos,muchoantesdelainsulinayotrosfrmacosparaladiabetes
(Mazur2011).Estudiosmodernosconfirmaronelprotocoloderestriccincalrica,lareversindeladisfuncinorgnica
ylanormalizacindelosmarcadoresdediabetes(Stevenetal.2016).TambinlaADAloreconocicomouna
intervencinparamejorarlaresistenciaalainsulina(Association1998).
Dadoqueelpicodelainsulinapostprandialpuedetardaralrededorde5horasparallegaralvalorbasal(Gannonand
Nuttall,2004),sedebetenerencuentaladistribucindelascomidasalolargodelda,yaqueesprobablequeimpacte
sobreelperfilinsulinmicode24hs(Kahleovaetal.2014).
Tambinsereconocelagranvariedaddelapoblacinenlarepuestaglucmicaacomidassimilares(Zeevietal.2015)
ylavariabilidaddelarespuestaglucmicaindividualadiferentescomidasconcargaequivalentedemacronutrientes.
RESTRICCINDEHIDRATOSDECARBONO/CARGAGLUCMICA
Sitomamosencuentalanecesidaddedisminuirelriesgodediabetesysuscomplicacionesafuturo,sedebe
considerarunenfoquedeintervencinenloshbitosdevidaquedisminuyalasnecesidadesdeinsulinaendgena,
mejorelasensibilidadalainsulina,lafuncinpancreticaylosmarcadoresderiesgomsevidentes,comolos
triglicridos,elCHDL,lainsulinemiaylaglucemia.
Hayunarelacindirectaentrelacargaglucmicadeloshidratosdecarbonodelaalimentacinylasnecesidades
fisiolgicasdeinsulinaelllamadondiceinsulnicodelosalimentos(IIA).Lacargadeglucosainduceelaumentode
Page 7 / 13
glucemiaeinsulina,mientraslacargadeotrosmacronutrientesnocambiasignificativamenteningunodeestos
Hayunarelacindirectaentrelacargaglucmicadeloshidratosdecarbonodelaalimentacinylasnecesidades
fisiolgicasdeinsulinaelllamadondiceinsulnicodelosalimentos(IIA).Lacargadeglucosainduceelaumentode
glucemiaeinsulina,mientraslacargadeotrosmacronutrientesnocambiasignificativamenteningunodeestos
marcadores(Robertsonetal.2002,Baoetal.2009).
PriorizarlapreparacindecomidasconbajoIIA,esdecirconpocaglucosabiodisponibledelcontenidototaldehidratos
decarbonocomoelalmidnylosazcares,juntoconelempleopreferidodealimentospocoprocesados(Canellaetal.
2014)esunaestrategiaparadisminuirlademandaexcesivasobrelafuncinpancretica,superarelestado
hiperinsulinmicoprolongado,reducirlaresistenciaalainsulinaylaaparicindeparmetrosrelacionadosconelSMet.
Hacetiempoqueseconocelaimportanciadelacargaglucmicaenelaumentoalargoplazodelostriglicridos
(Reavenetal.1967)ytambinestcomprobadoelefectohipertrigliceridmicodelafructosaysuimpactosobre
marcadoresdelSMet.Adems,seplantequelamayoradelasenfermedadesmetablicastienenmsriesgoen
condicionesdehiperinsulinemia(Cordainetal.2003,Kopp2003)
CONCLUSIONES
SedebatimuchosilosumbralesactualesparaeldiagnsticodeladiabetesdebendisminuirysilaHbA1cyotras
medicionespodranformarunconjuntodeanlisisqueevalenmejorelriesgodesufrirdiabetesysuscomplicaciones
(Cefalu2016,Yudkin2016).
Laextensaliteraturacientficacitadaenestetrabajoexponeevidenciaslidaparalaestrictadependenciadelos
marcadoresdetrastornometablicocomouncontinuodelainsulinemiaycomounindicadordirectodelatrayectoriade
laresistenciaalainsulinaquetienelugarenindividuosnormoglucmicos.
Estiempodereevaluarloscriteriosdiagnsticosmsalldelsoloempleodelosmarcadoresglucocntricosyde
evaluarlosnivelesderesistenciaalainsulina(atravsdelainsulinemia)ylamanifestacinhepticadelsndrome
metablico(pormediodelmetabolismodeloslpidos,inclusodentrodelanormolipemia),quecomprendeunconjunto
deparmetrosdiagnsticosdemarcadoresdirectosdelabasesubyacentedelaenfermedad.
Elmdicopodraproponerintervencionestempranas,nofarmacolgicas,sobreloshbitosdevidacuandoseidentifica
unpatrndediabetessubclnica,afindemejorarlasaludengeneralydisminuirlosriesgosdediabetesafuturoylos
riesgosevidentesdelascomplicacionesycomorbilidadesrelacionadasconlamisma.Desdeelpuntodevistadela
saludpblica,adoptarpolticasparapromoveralimentacinyhbitosdevidasaludablesylaconsiguientereduccinal
mnimodelacargadediabetes,complicacionesycomorbilidades,reduciraelimpactoeconmicosobreelsistemade
saludylasociedadengeneral.
Resumenycomentarioobjetico:Dr.RicardoFerreira
Referenciasbibliogrficas
Referenciasbilibiogrficas
1. ABDULGHANIMAANDRADEFRONZO.2009.Plasmaglucoseconcentrationandpredictionoffutureriskoftype2diabetes.DiabetesCare32(Suppl2):S194198.
2. AHRNB.2009.Betaandalphacelldysfunctioninsubjectsdevelopingimpairedglucosetolerance:outcomeofa12yearprospectivestudyinpostmenopausal
Caucasianwomen.Diabetes58:726731.
3. ALBERTIKGMMETAL.2009.Harmonizingthemetabolicsyndrome:ajointinterimstatementoftheInternationalDiabetesFederationTaskForceonEpidemiologyand
PreventionNationalHeart,Lung,andBloodInstituteAmericanHeartAssociationWorldHeartFederationInternationalAtherosclerosisSocietyandInternational
AssociationfortheStudyofObesity.Circulation120:16401645.
4. AMESBN.2006.Lowmicronutrientintakemayacceleratethedegenerativediseasesofagingthroughallocationofscarcemicronutrientsbytriage.ProcNatlAcad
SciUSA103:1758917594.
5. ASSOCIATIONAD.1998.ConsensusDevelopmentConferenceonInsulinResistance:56November1997.DiabetesCare21:310314.
6. ASSOCIATIONAD.2014.DiagnosisandClassificationofDiabetesMellitus.DiabetesCare37:S81S90.
7. ASSOCIATIONAD.2016.2.ClassificationandDiagnosisofDiabetes.DiabetesCare39:S13S22.
8. ATKINSONFS,FOSTERPOWELLKANDBRANDMILLERJC.2008.InternationalTablesofGlycemicIndexandGlycemicLoadValues:2008.DiabetesCare31:2281
2283.
9. BABIONETAL.2014.MediterraneandietsandmetabolicsyndromestatusinthePREDIMEDrandomizedtrial.CMAJ186:E649657.
10. BAOJ,ATKINSONF,PETOCZP,WILLETTWCANDBRANDMILLERJC.2011.Predictionofpostprandialglycemiaandinsulinemiainlean,young,healthyadults:
glycemicloadcomparedwithcarbohydratecontentalone.AmJClinNutr93:984996.
11. BAOJ,DEJONGV,ATKINSONF,PETOCZPANDBRANDMILLERJC.2009.Foodinsulinindex:physiologicbasisforpredictinginsulindemandevokedbycomposite
meals.AmJClinNutr90:986992.
12. BARRELM,BOYKOEJ,ZIMMETPZ,WOLFER,TONKINAMANDSHAWJE.2009.Continuousrelationshipsbetweennondiabetichyperglycaemiaandboth
cardiovasculardiseaseandallcausemortality:theAustralianDiabetes,Obesity,andLifestyle(AusDiab)study.Diabetologia52:415424.
13. BARRELMETAl.2010.HOMAinsulinsensitivityindexandtheriskofallcausemortalityandcardiovasculardiseaseeventsinthegeneralpopulation:theAustralian
Diabetes,ObesityandLifestyleStudy(AusDiab)study.Diabetologia53:7988.
14. BASHLD,SELVINE,STEFFESM,CORESHJANDASTORBC.2008.Poorglycemiccontrolindiabetesandtheriskofincidentchronickidneydiseaseeveninthe
absenceofalbuminuriaandretinopathy:Atherosclerosisriskincommunities(aric)study.ArchInternMed168:24402447.
15. BOIZELR,BENHAMOUPY,LARDYB,LAPORTEF,FOULONTANDHALIMIS.2000.RatiooftriglyceridestoHDLcholesterolisanindicatorofLDLparticlesizein
patientswithtype2diabetesandnormalHDLcholesterollevels.DiabetesCare23:16791685.
16. BONORAEETAL.2007.Insulinresistanceasestimatedbyhomeostasismodelassessmentpredictsincidentsymptomaticcardiovasculardiseaseincaucasian
subjectsfromthegeneralpopulation:theBruneckstudy.DiabetesCare30:318324.
17. BOWERRLANDDLHAY.2016.Amylinstructurefunctionrelationshipsandreceptorpharmacology:implicationsforamylinmimeticdrugdevelopment.BrJPharmacol
173:18831898.
18. BOZZETTOLETAL.2016.ExtraVirginOliveOilReducesGlycemicResponsetoaHighGlycemicIndexMealinPatientsWithType1Diabetes:ARandomized
ControlledTrial.DiabetesCare39:518524.
19. BRUDEVOLDR,HOLETANDHAMMERSTRMJ.2008.HyperferritinemiaIsAssociatedwithInsulinResistanceandFattyLiverinPatientswithoutIronOverload.
PLOSONE3:e3547.
20. BUDOFFMJETAL.2013.ProgressionofCoronaryCalciumandIncidentCoronaryHeartDiseaseEvents:MESA(MultiEthnicStudyofAtherosclerosis).JAmColl
Cardiol61:12311239.
21. BUTLERAE,JANSONJ,BONNERWEIRS,RITZELR,RIZZARAANDBUTLERPC.2003.betaCellDeficitandIncreasedbetaCellApoptosisinHumansWithType2
22. Diabetes.Diabetes52:102110.
23. CABRERADELENAETAL.2015.Cpeptideasariskfactorofcoronaryarterydiseaseinthegeneralpopulation.DiabVascDisRes12:199207.
24. CAHILLGF.2006.Fuelmetabolisminstarvation.AnnuRevNutr26:122.
25. CANELLADSETAL.2014.UltraProcessedFoodProductsandObesityinBrazilianHouseholds(20082009).PLOSONE9:e92752.
26. CEFALUWT.2016.Prediabetes:AreThereProblemsWithThisLabel?No,WeNeedHeightenedAwarenessofThisCondition!DiabetesCare39:14721477.
27. CHIACW,ODETUNDEJO,KIMW,CARLSONOD,FERRUCCILANDEGANJM.2014.GIPContributestoIsletTrihormonalAbnormalitiesinType2Diabetes.JClin
28. EndocrinolMetab99:24772485.
29. COLAGIURISETAL.2011.GlycemicThresholdsforDiabetesSpecificRetinopathyImplicationsfordiagnosticcriteriafordiabetes.DiabetesCare34:145150.
30. COOPERGJ,WILLISAC,CLARKA,TURNERRC,SIMRBANDREIDKB.1987.Purificationandcharacterizationofapeptidefromamyloidrichpancreasesoftype2
diabeticpatients.ProcNatlAcadSciUSA84:86288632.
31. CORDAINL,EADESMRANDEADESMD.2003.Hyperinsulinemicdiseasesofcivilization:morethanjustSyndromeX.CompBiochemPhysiolAMolIntegrPhysiol136:
95112.
32. CRANEPKETAL.2013.GlucoseLevelsandRiskofDementia.NEnglJMed369:540548.
33. CUNNANESCANDCRAWFORDMA.2003.Survivalofthefattest:fatbabieswerethekeytoevolutionofthelargehumanbrain.CompBiochemPhysiolAMolIntegr
Physiol136:1726.
34. DABELEADETAL.2014.PRevalenceoftype1andtype2diabetesamongchildrenandadolescentsfrom2001to2009.JAMA311:17781786.
35. DCCT.1993.TheEffectofIntensiveTreatmentofDiabetesontheDevelopmentandProgressionofLongTermComplicationsinInsulinDependentDiabetesMellitus.N
EnglJMed329:977986.
36. DCCTEDIC.2000.Retinopathyandnephropathyinpatientswithtype1diabetesfouryearsafteratrialofintensivetherapy.TheDiabetesControlandComplications
Trial/EpidemiologyofDiabetesInterventionsandComplicationsResearchGroup.NEnglJMed342:381389.
37. DECODESTUDYGROUP.1999.Glucosetoleranceandmortality:comparisonofWHOandAmericanDiabeticAssociationdiagnosticcriteria.TheDECODEstudy
group.EuropeanDiabetesEpidemiologyGroup.DiabetesEpidemiology:CollaborativeanalysisOfDiagnosticcriteriainEurope.TheLancet354:617621.
38. DECODESTUDYGROUP,EUROPEANDIABETESEPIDEMIOLOGYGROUP.2003.Isthecurrentdefinitionfordiabetesrelevanttomortalityriskfromallcausesand
cardiovascularandnoncardiovasculardiseases?DiabetesCare26:688696.
39. DEFRONZORA.1988.Lillylecture1987.Thetriumvirate:betacell,muscle,liver.AcollusionresponsibleforNIDDM.Diabetes37:667687.
40. DEFRONZORA,TOBINJDANDANDRESR.1979.Glucoseclamptechnique:amethodforquantifyinginsulinsecretionandresistance.AmJPhysiol237:E214223.
41. DESPRSJPETAL.1996.Hyperinsulinemiaasanindependentriskfactorforischemicheartdisease.NEnglJMed334:952957.
42. DEVECIEETAL.2009.Evaluationofinsulinresistanceinnormoglycemicpatientswithcoronaryarterydisease.ClinCardiol32:3236.
43. DEWITTDEANDIBHIRSCH.2003.Outpatientinsulintherapyintype1andtype2diabetesmellitus:scientificreview.JAMA289:22542264.
44. DOBBSRETAL.1975.Glucagon:roleinthehyperglycemiaofdiabetesmellitus.Science187:544547.
45. DPPDIABETESPREVENTIONPROGRAM.2002.ReductionintheIncidenceofType2DiabeteswithLifestyleInterventionorMetformin.DiabetesPreventionProgram
ResearchGroup.NEnglJMed346:393403.
46. EBBELINGCB,LEIDIGMM,FELDMANHA,LOVESKYMMANDLUDWIGDS.2007.Effectsofalowglycemicloadvslowfatdietinobeseyoungadults:arandomized
trial.JAMA297:20922102.
47. ESTRUCHRETAL.2016.EffectofahighfatMediterraneandietonbodyweightandwaistcircumference:aprespecifiedsecondaryoutcomesanalysisofthe
PREDIMEDrandomisedcontrolledtrial.LancetDiabetesEndocrinol4:666676.
48. ESTRUCHRETAL.2013.PrimaryPreventionofCardiovascularDiseasewithaMediterraneanDiet.researcharticle.(22August2016).
49. FEDERATION.2015.IDFDiabetesAtlas.P.In:InternationalDiabetesFederation.FEINMANRDETAL.2015.Dietarycarbohydraterestrictionasthefirstapproachin
diabetesmanagement:criticalreviewandevidencebase.NutrBurbankLosAngelCtyCalif31:113.
50. FLOYDJC,FAJANSSS,PEKSANDCHANCERE.1976.Anewlyrecognizedpancreaticpolypeptideplasmalevelsinhealthanddisease.RecentProgHormRes33:
519570.
51. FORGALLENASL,GOIIRIARTEMJ,CAMBRACONTINK,IBEZBEROIZB,CHUECAGUENDULAINMANDBERRADEZUBIRIS.2015.Incidenceandtemporal
trendsofchildhoodtype1diabetesbetween1975and2012inNavarre(Spain).GacSanitSESPAS29:5154.
52. FOROUHINGANDWAREHAMNJ.2014.Epidemiologyofdiabetes.Medicine(Baltimore)42:698702.
53. GANNONMCANDNUTTALLFQ.2004.Effectofahighprotein,lowcarbohydratedietonbloodglucosecontrolinpeoplewithtype2diabetes.Diabetes53:2375
2382.
54. GARBERAJETAL.2016.Consensusstatementbytheamericanassociationofclinicalendocrinologistsandamericancollegeofendocrinologyonthe
comprehensivetype2diabetesmanagementalgorithm2016executivesummary.EndocrPract22:84113.
55. GARDNERCDETAL.2007.ComparisonoftheAtkins,Zone,Ornish,andLEARNdietsforchangeinweightandrelatedriskfactorsamongoverweight
premenopausalwomen:theATOZWeightLossStudy:arandomizedtrial.JAMA297:969977.
56. GARGMK,DUTTAMKandMAHALLEN.2011.Studyofbetacellfunction(byHOMAmodel)inmetabolicsyndrome.IndianJEndocrinolMetab15:S4449.
57. GASTALDELLIA,FERRANNINIE,MIYAZAKIY,MATSUDAM,DEFRONZORAandSANANTONIOMETABOLISMSTUDY.2004.Betacelldysfunctionandglucose
intolerance:resultsfromtheSanAntoniometabolism(SAM)study.Diabetologia47:3139.
58. GODOYMATOSAF.2014.Theroleofglucagonontype2diabetesataglance.DiabetolMetabSyndr6:91.
59. GOTOAETAL.2016.HighhemoglobinA1clevelswithinthenondiabeticrangeareassociatedwiththeriskofallcancers.IntJCancer138:17411753.
60. GRUNDYSMETAL.2005.DiagnosisandManagementoftheMetabolicSyndrome.Circulation112:27352752.
61. GUERREIROLH,DASILVAD,SOLAPENNAM,MIZURINIDMandLIMALMTR.2013.Amylininduceshypoglycemiainmice.AnAcadBrasCienc85:349354.
62. HALLKDETAL.2015.CalorieforCalorie,DietaryFatRestrictionResultsinMoreBodyFatLossthanCarbohydrateRestrictioninPeoplewithObesity.CellMetab22:
427436.
63. HANLEYAJG,WILLIAMSK,STERNMPANDHAFFNERSM.2002.Homeostasismodelassessmentofinsulinresistanceinrelationtotheincidenceofcardiovascular
disease:theSanAntonioHeartStudy.DiabetesCare25:11771184.
64. HARJUTSALOV,SJBERGLANDTUOMILEHTOJ.2008.Timetrendsintheincidenceoftype1diabetesinFinnishchildren:acohortstudy.TheLancet371:1777
1782.
65. HTNENKAETAL.2006.Methodologicconsiderationsinthemeasurementofglycemicindex:glycemicresponsetoryebread,oatmealporridge,andmashed
potato.AmJClinNutr84:10551061.
66. HAYDL,CHENS,LUTZTA,PARKESDGANDROTHJD.2015.Amylin:Pharmacology,Physiology,andClinicalPotential.PharmacolRev67:564600.HECHTHS.2015.
Coronaryarterycalciumscanning:past,present,andfuture.JACCCardiovasc.Imaging8:579596.
67. HOLDENSEETAL.2013.Theincidenceoftype2diabetesintheUnitedKingdomfrom1991to2010.DiabetesObesMetab15:844852.
68. HUOXETAL.2016.Riskofnonfatalcardiovasculardiseasesinearlyonsetversuslateonsettype2diabetesinChina:acrosssectionalstudy.LancetDiabetes
Endocrinol4:115124.
69. IKEDAFETAL.2013.HaemoglobinA1cevenwithinnondiabeticlevelisapredictorofcardiovasculardiseaseinageneralJapanesepopulation:theHisayamaStudy.
CardiovascDiabetol12:164.
70. INSTITUTEOFMEDICINE.2005.DietaryReferenceIntakesforEnergy,Carbohydrate,Fiber,Fat,FattyAcids,Cholesterol,Protein,andAminoAcids(Macronutrients).P.
in.:NationalAcademiesPress,Washington,D.C.
71. INSTITUTEOFMEDICINE.2006.DietaryReferenceIntakesResearchSynthesis:WorkshopSummary.P.In:NationalAcademiesPress,Washington,D.C.
72. JENKINSDJETAL.1981.Glycemicindexoffoods:aphysiologicalbasisforcarbohydrateexchange.AmJClinNutr34:362366.
73. JOHNSONJL,DUICKDS,CHUIMAandALDASOUQISA.2010.Identifyingprediabetesusingfastinginsulinlevels.EndocrPract16:4752.
74. JONESAGANDHATTERSLEYAT.2013.TheclinicalutilityofCpeptidemeasurementinthecareofpatientswithdiabetes.DiabetMed30:803817.
75. KAHLEOVAHETAL.2014.Eatingtwolargermealsaday(breakfastandlunch)ismoreeffectivethansixsmallermealsinareducedenergyregimenforpatients
withtype2diabetes:arandomisedcrossoverstudy.Diabetologia57:15521560.
76. KAHNSEETAL.1998.Reducedamylinreleaseisacharacteristicofimpairedglucosetoleranceandtype2diabetesinJapaneseAmericans.Diabetes47:640645.
77. KARROWNIWETAL.2013.Insulinresistanceisassociatedwithsignificantclinicalatherosclerosisinnondiabeticpatientswithacutemyocardialinfarction.
ArteriosclerThrombVascBiol33:22452251.
78. KATOM,NODAM,SUGAH,MATSUMOTOMANDKANAZAWAY.2009.Fastingplasmaglucoseandincidenceofdiabetesimplicationforthethresholdforimpaired
fastingglucose:resultsfromthepopulationbasedOmiyaMAcohortstudy.JAtherosclerThromb16:857861.
79. KAURBANDHENRYJ.2014.Micronutrientstatusintype2diabetes:areview.AdvFoodNutrRes71:55100.
80. KHAWKT,WAREHAMN,BINGHAMS,LUBENR,WELCHAANDDAYN.2004.AssociationofhemoglobinA1cwithcardiovasculardiseaseandmortalityinadults:the
EuropeanprospectiveinvestigationintocancerinNorfolk.AnnInternMed141:413420.
81. KOHNEREMETAL.1998.UnitedKingdomProspectiveDiabetesStudy,30:diabeticretinopathyatdiagnosisofnoninsulindependentdiabetesmellitusand
associatedriskfactors.ArchOphthalmol116(3):297303.
82. KOPPW.2003.Highinsulinogenicnutritionanetiologicfactorforobesityandthemetabolicsyndrome?Metabolism52:840844.
83. KRAFTJR.1975.DetectionofDiabetesMellitusInSitu(OccultDiabetes).LabMed6:1022.
84. KRAFTJR.2008.DiabetesEpidemic&You.P.In.:TraffordPublishing.
85. KRISETHERTONP,ECKELRH,HOWARDBV,JEORSSANDBAZZARRETL.2001.LyonDietHeartStudy.Circulation103:18231825.
86. LAAKSOM.1993.Howgoodamarkerisinsulinlevelforinsulinresistance?AmJEpidemiol137:959965.
87. LAMBMM,FREDERIKSENB,SEIFERTJA,KROEHLM,REWERSMANDNORRISJM.2015.Sugarintakeisassociatedwithprogressionfromisletautoimmunitytotype
1diabetes:theDiabetesAutoimmunityStudyintheYoung.Diabetologia58:20272034.
88. LARSSONH,BERGLUNDGANDAHRNB.1995.Glucosemodulationofinsulinandglucagonsecretionisalteredinimpairedglucosetolerance.JClinEndocrinol
Metab80:17781782.
89. LEEMANM,OSTMANEANDBJRCKI.2005.Vinegardressingandcoldstorageofpotatoeslowerspostprandialglycaemicandinsulinaemicresponsesinhealthy
subjects.EurJClinNutr59:12661271.
90. LEROUXGETAL.2000.InfluenceoftriglycerideconcentrationontherelationshipbetweenlipoproteincholesterolandapolipoproteinBandAIlevels.Metabolism49:
5361.
91. Page
LIY,LIY,MENGLANDZHENGL.2015.AssociationbetweenSerumCPeptideasaRiskFactorforCardiovascularDiseaseandHighDensityLipoproteinCholesterol 10 / 13
90. LEROUXGETAL.2000.InfluenceoftriglycerideconcentrationontherelationshipbetweenlipoproteincholesterolandapolipoproteinBandAIlevels.Metabolism49:
5361.
91. LIY,LIY,MENGLANDZHENGL.2015.AssociationbetweenSerumCPeptideasaRiskFactorforCardiovascularDiseaseandHighDensityLipoproteinCholesterol
LevelsinNondiabeticIndividuals.PLoSONE10.
92. LIMJS,MIETUSSNYDERM,VALENTEA,SCHWARZJMANDLUSTIGRH.2010.TheroleoffructoseinthepathogenesisofNAFLDandthemetabolicsyndrome.Nat
RevGastroenterolHepatol7:251264.
93. LIMALMTR.2017.Prediabetesdefinitionsandclinicaloutcomes.LancetDiabetesEndocrinol5:9293.
94. LINDAHLB,DINESENB,ELIASSONM,RDERM,HALLMANSGANDSTEGMAYRB.2000.HighProinsulinLevelsPrecedeFirstEverStrokeinaNondiabetic
Population.Stroke31:29362941.
95. LONARDOA,BALLESTRIS,MARCHESINIG,ANGULOPANDLORIAP.2015.Nonalcoholicfattyliverdisease:Aprecursorofthemetabolicsyndrome.DigLiverDis
47:181190.
96. LOOKERHCETAL.2012.Diabeticretinopathyatdiagnosisoftype2diabetesinScotland.Diabetologia55:23352342.
97. LUCHSINGERJATANGMX,SHEASANDMAYEUXR.2004.HyperinsulinemiaandriskofAlzheimerdisease.Neurology63:11871192.
98. LUDVIKB,LELLB,HARTTERE,SCHNACKCandPRAGERR.1991.DecreaseofstimulatedamylinreleaseprecedesimpairmentofinsulinsecretionintypeIIdiabetes.
Diabetes40:16151619.
99. LUSTIGRHETAL.2016.Isocaloricfructoserestrictionandmetabolicimprovementinchildrenwithobesityandmetabolicsyndrome.ObesSilverSpringMd24:453
460.
100. MARLISSEB,AOKITT,UNGERRH,SOELDNERJSANDCAHILLGF.1970.Glucagonlevelsandmetaboliceffectsinfastingman.JClinInvest49:22562270.
101. MATTHEWSDR,JPHOSKER,ASRUDENSKI,BANAYLOR,DFTREACHERANDRCTURNER.1985.Homeostasismodelassessment:insulinresistanceandbetacell
functionfromfastingplasmaglucoseandinsulinconcentrationsinman.Diabetologia28:412419.
102. MAZURA.2011.Whywerestarvationdietspromotedfordiabetesinthepreinsulinperiod?NutrJ10:23.
103. MCCLAINAD,OTTENJJ,HEKLEREBANDGARDNERCD.2013.Adherencetoalowfatvs.lowcarbohydratedietdiffersbyinsulinresistancestatus.DiabetesObes
Metab15:8790.
104. MECHANICKJI.2015.GlobalDimensionsofDiabetes:InformationandSynthesis.AnnGlobHealth81:733734.
105. MENKEA,CASAGRANDES,GEISSLANDCOWIECC.2015.PrevalenceofandtrendsindiabetesamongadultsintheUnitedStates,19882012.JAMA314:1021
1029.
106. MIAOX,SUNW,FUY,MIAOLANDCAIL.2013.Zinchomeostasisinthemetabolicsyndromeanddiabetes.FrontMed7:3152.
107. MOZAFFARIANDANDJHYWU.2012.(n3)fattyacidsandcardiovascularhealth:areeffectsofEPAandDHAsharedorcomplementary?JNutr142:614S625S.
108. MUTIPETAL.2002.Fastingglucoseisariskfactorforbreastcancer:aprospectivestudy.CancerEpidemiolBiomarkersPrev11:13611368.
109. NAGIDK,PETTITTDJ,BENNETTPH,KLEINRANDKNOWLERWC.1997.DiabeticretinopathyassessedbyfundusphotographyinPimaIndianswithimpairedglucose
toleranceandNIDDM.DiabetMedJBrDiabetAssoc14:449456.
110. NATHANDMETAL.2005.Intensivediabetestreatmentandcardiovasculardiseaseinpatientswithtype1diabetes.NEnglJMed353:26432653.
111. NCDRISC.2016.Worldwidetrendsindiabetessince1980:apooledanalysisof751populationbasedstudieswith44millionparticipants.NCDRiskFactor
Collaboration(NCDRisC).TheLancet387:15131530.
112. NICHOLSGA,HILLIERTAandBROWNJB.2007.Progressionfromnewlyacquiredimpairedfastingglucosetotype2diabetes.DiabetesCare30:228233.
113. NICHOLSGA,HILLIERTAandBROWNJB.2008.Normalfastingplasmaglucoseandriskoftype2diabetesdiagnosis.AmJMed121:519524.
114. OHNJHETAL.2016.10yeartrajectoryofbetacellfunctionandinsulinsensitivityinthedevelopmentoftype2diabetes:acommunitybasedprospectivecohort
study.LancetDiabetesEndocrinol4:2734.
115. ONIKIKETAL.2016.Thelongitudinaleffectofthealdehydedehydrogenase2*2alleleontheriskfornonalcoholicfattyliverdisease.NutrDiabetes6:e210.
116. OSTMANE,GRANFELDTY,PERSSONLANDBJRCKI.2005.Vinegarsupplementationlowersglucoseandinsulinresponsesandincreasessatietyafterabread
mealinhealthysubjects.EurJClinNutr59:983988.
117. PAISRETAL.2016.Fattyliverisanindependentpredictorofearlycarotidatherosclerosis.JHepatol65(1):95102.
118. PATTERSONCC,DAHLQUISTGG,GYRSE,GREENAANDSOLTSZG.2009.Incidencetrendsforchildhoodtype1diabetesinEuropeduring19892003and
predictednewcases200520:amulticentreprospectiveregistrationstudy.TheLancet373:20272033.
119. PETERSENKFETAL.2007.Theroleofskeletalmuscleinsulinresistanceinthepathogenesisofthemetabolicsyndrome.ProcNatlAcadSciUSA104:12587
12594.
120. POLONSKYKS,GIVENBDANDVANCAUTERE.1988.Twentyfourhourprofilesandpulsatilepatternsofinsulinsecretioninnormalandobesesubjects.JClin
Invest81:442448.
121. POURFARZIBRETAL.2014.RelationshipbetweenplasmaapolipoproteinBconcentrationsandLDLparticlenumber.ResearchReportsinClinicalCardiology.(14
June2016).
122. REAVENGM,FARQUHARJWANDNAKANISHIRH.1969.SteadyStatePlasmaInsulinResponsetoContinuousGlucoseInfusioninNormalandDiabeticSubjects.
Diabetes18:273279.
123. REAVENGM,LERNERRL,STERNMPANDFARQUHARJW.1967.Roleofinsulininendogenoushypertriglyceridemia.JClinInvest46:17561767.
124. ROBERTSONMD,HENDERSONRA,VISTGEandRUMSEYRDE.2002.Extendedeffectsofeveningmealcarbohydratetofatratioonfastingandpostprandial
substratemetabolism.AmJClinNutr75:505510.
125. RYDNLETAL.2007.Guidelinesondiabetes,prediabetes,andcardiovasculardiseases:executivesummary.EurHeartJ28:88136.
126. RYDNL,VIVECAG,SCHNELLOandJAAKKOT.2016.Oralglucosetolerancetestingandcardiovasculardisease.LancetDiabetesEndocrinol4:732733.
127. SALASSALVADJETAL.2011.ReductionintheIncidenceofType2DiabetesWiththeMediterraneanDiet.DiabetesCare34:1419.
128. SANYALD,MUKHERJEEP,RAYCHAUDHURIM,GHOSHS,MUKHERJEESandCHOWDHURYS.2015.Profileofliverenzymesinnonalcoholicfattyliverdiseasein
patientswithimpairedglucosetoleranceandnewlydetecteduntreatedtype2diabetes.IndianJEndocrinolMetab19:597601.
129. SCHMIDTMIETAL.2011.ChronicnoncommunicablediseasesinBrazil:burdenandcurrentchallenges.TheLancet377:19491961.
Page 11 / 13
130. SCHWARTZSS,EPSTEINS,CORKEYBE,GRANTSFA,GAVINJRANDAGUILARRB.2016.TheTimeIsRightforaNewClassificationSystemforDiabetes:Rationale
patientswithimpairedglucosetoleranceandnewlydetecteduntreatedtype2diabetes.IndianJEndocrinolMetab19:597601.
129. SCHMIDTMIETAL.2011.ChronicnoncommunicablediseasesinBrazil:burdenandcurrentchallenges.TheLancet377:19491961.
130. SCHWARTZSS,EPSTEINS,CORKEYBE,GRANTSFA,GAVINJRANDAGUILARRB.2016.TheTimeIsRightforaNewClassificationSystemforDiabetes:Rationale
andImplicationsofthebetaCellCentricClassificationSchema.DiabetesCare39:179186.
131. SCHWARZJMETAL.2015.EffectofaHighFructoseWeightMaintainingDietonLipogenesisandLiverFat.JClinEndocrinolMetab100:24342442.
132. SELVINE,CORESHJ,GOLDENSH,BRANCATIFL,FOLSOMARANDSTEFFESMW.2005a.GlycemicControlandCoronaryHeartDiseaseRiskinPersonsWithand
WithoutDiabetes:TheAtherosclerosisRiskinCommunitiesStudy.ArchInternMed165:1910.
133. SELVINE,CORESHJ,SHAHARE,ZHANGL,STEFFESMANDSHARRETTAR.2005b.Glycaemia(haemoglobinA1c)andincidentischaemicstroke:the
AtherosclerosisRiskinCommunities(ARIC)Study.LancetNeurol4:821826.
134. SELVINEETAL.2010.Glycatedhemoglobin,diabetes,andcardiovascularriskinnondiabeticadults.NEnglJMed362:800811.
135. SHALAUROVAI,CONNELLYMA,GARVEYWTANDOTVOSJD.2014.Lipoproteininsulinresistanceindex:alipoproteinparticlederivedmeasureofinsulin
resistance.MetabSyndrRelatDisord12:422429.
136. SHAWJEETAL.2000.Impairedfastingglucose:howlowshoulditgo?DiabetesCare23:3439.
137. SIERISETAL.2012.Prospectivestudyontheroleofglucosemetabolisminbreastcanceroccurrence.IntJCancer130:921929.
138. SIMMONSDANDHLAINGT.2014.InterpretationofHbA1c:associationwithmeancellvolumeandhaemoglobinconcentration.DiabetMed31:13871392.
139. SISNANDETETAL.2015.MonoconjugationofHumanAmylinwithMethylpolyethyleneglycol.PloSOne10:e0138803.
140. SMITSMM,IOANNOUGN,BOYKOEJandUTZSCHNEIDERKM.2013.Nonalcoholicfattyliverdiseaseasanindependentmanifestationofthemetabolicsyndrome:
resultsofaUSnationalsurveyinthreeethnicgroups.JGastroenterolHepatol28:664670.
141. SONGSH.2016.Earlyonsettype2diabetes:highlifetimeriskforcardiovasculardisease.LancetDiabetesEndocrinol4:8788.
142. STEVENSETAL.2016.VeryLowCalorieDietand6MonthsofWeightStabilityinType2Diabetes:PathophysiologicChangesinRespondersandNonresponders.
DiabetesCare39(5):808815.
143. STRATTONIMETAL.2000.Associationofglycaemiawithmacrovascularandmicrovascularcomplicationsoftype2diabetes(UKPDS35):prospective
observationalstudy.BMJ321:405412.
144. THOMASETHKETAL.1997.Amylinreleaseduringoralglucosetolerancetest.DiabetMedJBrDiabetAssoc14(Suppl2):S2934.
145. TIROSHAETAL.2005.Normalfastingplasmaglucoselevelsandtype2diabetesinyoungmen.NEnglJMed353:14541462.
146. TOSCANOCMETAL.2015.Costeffectivenessofanationalpopulationbasedscreeningprogramfortype2diabetes:theBrazilexperience.DiabetolMetabSyndr7:
95.
147. TTHCANDCLEMENSZ.2015.Achildwithtype1diabetesmellitus(T1DM)successfullytreatedwiththePaleolithicketogenicdiet:A19monthinsulinfreedom.IntJ
CaseRepImages6:752.
148. UKPDS.1998a.Effectofintensivebloodglucosecontrolwithmetforminoncomplicationsinoverweightpatientswithtype2diabetes(UKPDS34).UKProspective
DiabetesStudy(UKPDS)Group.LancetLondEngl352:854865.
149. UKPDS.1998b.Intensivebloodglucosecontrolwithsulphonylureasorinsulincomparedwithconventionaltreatmentandriskofcomplicationsinpatientswithtype2
diabetes(UKPDS33).UKProspectiveDiabetesStudy(UKPDS)Group.LancetLondEngl352:837853.
150. UNGERRHANDORCIL.1975.Theessentialroleofglucagoninthepathogenesisofdiabetesmellitus.LancetLondEngl1:1416.
151. UNWINDJ,CUTHBERTSONDJ,FEINMANRDandSPRUNGVS.2015.ApilotstudytoexploretheroleofalowcarbohydrateinterventiontoimproveGGTlevelsand
HbA1c.DiabesityinPractice4:102108.USDA.2014.NutrientData:SR27.USDAUnitedStatesDepartmentofAgriculture,ARSAgriculturalResearchService.
(21April2016).
152. VALENTIVETAL.2015.A15YearWarrantyPeriodforAsymptomaticIndividualsWithoutCoronaryArteryCalcium:AProspectiveFollowUpof9,715Individuals.
JACCCardiovascImaging8:900909.
153. VALENTIVETAL.2016.AbsenceofCoronaryArteryCalciumIdentifiesAsymptomaticDiabeticIndividualsatLowNearTermButNotLongTermRiskofMortalityA
15YearFollowUpStudyof9715Patients.CircCardiovascImaging9:e003528.
154. VANTRIETEETAL.2012.HbA1cisanindependentpredictorofnonfatalcardiovasculardiseaseinaCaucasianpopulationwithoutdiabetes:a10yearfollowup
oftheHoornStudy.EurJPrevCardiol19:2331.
155. WALLACETM,LEVYJCANDMATTHEWSDR.2004.UseandAbuseofHOMAModeling.DiabetesCare27:14871495.
156. WEISSR,BREMERAAANDLUSTIGRH.2013.Whatismetabolicsyndrome,andwhyarechildrengettingit?AnnNYAcadSci1281:123140.
157. WESTERMARKP,WERNSTEDTC,WILANDERE,HAYDENDW,OBRIENTDandJOHNSONKH.1987.AmyloidfibrilsinhumaninsulinomaandisletsofLangerhansof
thediabeticcatarederivedfromaneuropeptidelikeproteinalsopresentinnormalisletcells.ProcNatlAcadSciUSA84:38813885.
158. WHO.2015.HealthtopicsDiabetes.WorldHealthOrganizaiton(WHO).WHO.(24December2015a).
159. WHO.2016.Useofglycatedhaemoglobin(HbA1c)inthediagnosisofdiabetesmellitus.WorldHealthOrganization(WHO).WHO.(14February2016b).
160. WIENERK.1995.Fastingplasmaglucoseasadiagnosticindicatorofdiabetesmellitus.ClinChimActaIntJClinChem238:199208.
161. WONGNDETAL.2003.Themetabolicsyndrome,diabetes,andsubclinicalatherosclerosisassessedbycoronarycalcium.JAmCollCardiol41:15471553.
162. WONGNDETAL.2012.MetabolicSyndrome,Diabetes,andIncidenceandProgressionofCoronaryCalcium:TheMultiethnicStudyofAtherosclerosisStudy.JACC
CardiovascImaging5:358366.
163. WUA.2006.TietzClinicalGuidetoLaboratoryTestsFourthEdition.P.In.:Saunders,St.Louis,Mo.
164. YALOWRSANDSABERSON.1960.Immunoassayofendogenousplasmainsulininman.J.Clin.Invest.39:11571175.
165. YALOWRS,GLICKSM,ROTHJANDBERSONSA.1965.Plasmainsulinandgrowthhormonelevelsinobesityanddiabetes.AnnNYAcadSci131:357373.
166. YOUNGA.2005.Inhibitionofglucagonsecretion.AdvPharmacolSanDiegoCalif52:151171.
167. YUDKINJS.2016.Prediabetes:AreThereProblemsWithThisLabel?Yes,theLabelCreatesFurtherProblems!DiabetesCare39:14681471.
168. YUDKINJSANDMONTORIVM.2014.Theepidemicofprediabetes:themedicineandthepolitics.BMJ349:g4485.
169. ZEEVIDETAL.2015.PersonalizedNutritionbyPredictionofGlycemicResponses.Cell163:10791094.
170. ZHANGP,ENGELGAUMM,VALDEZR,CADWELLB,BENJAMINSMandNARAYANKMV.2005.Efficientcutoffpointsforthreescreeningtestsfordetecting
Page 12 / 13
undiagnoseddiabetesandprediabetes:aneconomicanalysis.DiabetesCare28:13211325.
169. ZEEVIDETAL.2015.PersonalizedNutritionbyPredictionofGlycemicResponses.Cell163:10791094.
170. ZHANGP,ENGELGAUMM,VALDEZR,CADWELLB,BENJAMINSMandNARAYANKMV.2005.Efficientcutoffpointsforthreescreeningtestsfordetecting
undiagnoseddiabetesandprediabetes:aneconomicanalysis.DiabetesCare28:13211325.
171. ZILKERTRETAL.1988.Pharmacokineticsofbiosynthetichumanproinsulinfollowingintravenousandsubcutaneousadministrationinmetabolicallyhealthy
volunteers.HormMetabResSupplSer18:3743.
Page 13 / 13