You are on page 1of 273

HONG NI KINH

T VN
Tri k yu d nht ngn nhi chung,
Bt tri k yu lu tn v cng.

Ch gii : M Nguyn i
Dch thut : Lin Tm Lo Nhn
Nguyn T Siu
(22.5.Qu T - 02.7.1953)

1
TIU DN

T VN l mt b sch do vua HONG- cng vi nhng v by ti l K-B, QU-DU-KHU, B-CAO,


THIU-S, THIU-DU, LI-CNG, lc bnh nht cng vn p m bin tp nn. Sch BN-K c chp :
HONG- hi K-B m lm thnh NI-KINH . chnh l b ny. Nhng xt trong sch ny, phn nhiu l li
ni ca K-B cho nn trong BN-K khng chp n tn ca by ti khc.
Li xt ngoi 81 thin ca b T-VN, li cn 81 thin ca b LINH-KHU gi nhn thy trong T-VN
c nhng cu dn kinh ni rng : vv. u l li trong LINH-KHU thi bit rng : b LINH-KHU thi
son trc, m T-VN son sau.
Trong T-VN ch ly danh hiu Thin-S-Phu-T tn xng K-B cn QU-DU-KHU vi cc by ti
khc thi khng thy gi ai nh vy. n nh LI-CNG thi li t xng l Tiu T, T T , m HONG-
cng c khi ban li dy bo. C l hc lc ca Li Cng cha bng cc v kia m tui cng cn t hn c chng
?
V c nhng danh t : Cng, B, S ta nh l u ly tc hiu gi. Tc nh thin BO-MNH-
TON-HNH-LUN c ch xng l Thin T, Qun Vng ; thin DI-TINH-BIN-KH LUN, thin NG-
THNG-CHNH-I-LUN, thin LINH-KHU-QUAN-NNG .vv u xng l Thnh Vng. Thin CH-CH-
GIO-LUN, thin S-NG-QU-LUN c cu ni : Phong qun hu vng .. thin SINH-CN-KT c nhng
danh t nh Vng, Cng, i nhn vv ; vy thi l tc hiu khng cn ng g na. n nh QU-DU
KHU, THIU-DU, B-CAO u l tn ch thn m thi.
i sau ng Trnh-T c ni : T-VN do tay cc cng t nc Hn son ra . Cng c ngi cho l do
cc nho gia i Tin Tn son. u l n v nhng danh t tc hiu m khng xt k ton th, nn c
thuyt nh vy. Gi xt nhng thin LC-TIT-TNG-TNG-LUN, THIN- -NGUYN-I-LUN, NG-
VN-HNH-I-LUN, LC-VI-CH-I-LUN, KH-GIAO-BIN-I- LUN, NG-THNG-CHNH-I-LUN,
LC-NGUYN-CHNH-K-I-LUN, CH CHN-YU-I- LUN bn v Thin o, Lch php, vn tng,
nhn thn, kinh lc, mch th, nhn s, tr php, li c su khng loi sch Ch t no c th v kp, tht
ng l ch bc Thin thn ch thnh mi c th son ni.
Ngu ny thit ngh Thng lc no cng nhn i mun dn ; m lm hi sinh mnh ca mun dn l
bnh, mun tr bnh phi nh sch nhng im lng khng ni nn ging sinh bc Thn thnh ni thay,
v sm son ra b sch ny cu sinh mnh cho mun dn.
Phng nh, LC-TH ch ra t thi PHC-HY, Y Dc bt u t thi THN-NNG m t thi Phc-Hy
n Hong- c linh nghn nm; phm vic vn t, ch tc chc r rng lm. Sch NGOI-K, BN-K
u chp : HONG t quan, c tng, xt lch, lm nhc, ch ra cn min, thuyn xe ; ct d, chia
chu, x t rung, t tnh in, trng trm ging la, xy p thnh quch.. Phm tc hiu, vn t, lc
u . Li tri qua cc h KIM-THIN, CAO- DNG, CAO-TN linh ba trm bn mi nm mi n
nh O-NG (NGHIU). Vy bao cc ch tc ngi i sau ch bit hai h ng (NGHIU) Ngu
(THUN) l thnh hn c Nhng c bit u gy t HY-HONG dn d cch thi k lu lm ri. Sau li
ring i vi S TH, LINH-KHU, T-VN m cn ng vc na ru ?
n i XUN THU Tn-Vit-Nhn son ra NN KINH nhn lm Tam Tiu, Dinh, V v chng Quan cch ;
l ngi lm m ti mt ngha ca NI KINH. Hong-Ph-Bt i Tn bin lm GIP T KINH, phn nhiu
trch LINH KHU, khng pht minh c ngha no. i ng khon nin hiu BO NG, Khi-Huyn-T v
Vng-Bng c ch thch, nhng c theo tng cu gii ngha, gp ch no ng th b qua, chng tit
khng chia, trc sau ln ln. i Nguyn, Hot-B-Nhn son b C T VN SAO, phn nhiu ch theo ch
gii h Vng, khng pht minh c ngha g. Ch v khon nm Gia Hu i Tng, triu nh sc cho bn
Cao Bo Hnh hiu nh li, c nhiu ch gip ch cho Vng-th, duy vn c theo chia lm 24 quyn, rt sai
vi ci ngha son sch ca Thnh nhn.
N : Ban c son thin NGH VN CH c chp rng :HONG NI KINH 18 quyn, T VN 9 quyn,
LINH KHU 9 quyn
LI N : thin LY-HP-CHN-T-LUN trong T Vn c chp : Hong ni: Ngh nh CU CHM 9
thin, Phu T li nhn lm 9 ln, 9 ln 9 thnh 81 thin theo vi s ca Hong Chung. i Kinh in
ca cc bc Thn thnh phn nhiu dng s 9. 9 nhn vi 9 thnh 81 thin. Gi y Ngu ny chia lm 9
quyn cng ch l theo ci di- ca Thn thnh m thi.
Trm ngh Thnh, phm cc bc, c kim khc i, ngu ny s d khng t lng m dm lm ch thch b
ny, chng qua e cho i sau m ti khng hiu ngha l ca Thnh nhn, nn mi qun khuy ly trc.hoc
cng, hoc ti, ti no c e ngi g ch

M NGUYN I

2
CHNG 1

THNG C THIN CHN LUN (1)

KINH VN ________________________________________________________________________
(2) (3)
HONG hi Thin S rng :
- Trm nghe ngi i Thng c u sng ti linh 100 tui m sc khe khng km st; n ngi i nay tui
mi 50 m sc khe km st. l v thi th khc chng ? Hay l li ti ngi chng ?
K B tha rng :
- V i Thng C, nhng ngi bit O (4)bt chc m Dng, iu ha vi thut s (5) ung n c mc,
khi c c thng, khng lm qu sc, cho nn gi gn c hnh hi v tinh thn, sng trn s tri, linh 100 tui
mi thc (6).
Ngi i nay th khng th : ly ru thay lm nc ung, ly cn by lm s thng; ng lc say li nhp
phng (7), do lng dc lm kit mt tinh, hao tn mt kh chn nguyn, khng bit gn gi cn thn,khng bit iu
dng tinh thn, ch ct cho c khoi tm (8) , lm tri ngc ci th ca s dng sinh, khi c khng c iu
cho nn mi na trm tui rt l suy yu.
Bc Thnh nhn i Thng c rn dy ngi di bit xa lnh h t tc phong (9) , trong lng im m h
(10)
v ; Chn kh thun theo, tinh thn bn vng, bnh do u m sinh ra c, v vy nn ch nhn m t dc, tm
yn m khng s, hnh mt m khng qu, chn kh u ha, mi s u c tha mn, mn nguyn (11) .
n n, mc li mc ; phong tc vui v, trn di m ha, khng h ganh t Nn dn thi k gi
l PHC (12) .
Do nhng iu dm t khng th lm bn lng h ; nhng iu ham mun khng th lm mi mt h. K
ngu ngi khn, ngi hay k km, khng phi s n ngoi vt, nn mi hp vi o. V th, nn mi c th
sng linh 100 tui m sc khe vn khng km st l bi C TON vy (13) .

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_ Nhng tn thin y phn nhiu trch mt vi ch trong bi t. Bn thin u b ny u t bn v phng php
iu dng TINH, THN, KH, HUYT..
(2)_ Theo S k : Hong h Cng Tn, tn l Hin Vin, l con vua nc Hu Hng, ni vua Thn Nng, ln lm vua, tr
thin h; ng g Hin Vin, vng v Th-c, nn gi l HONG .
(3)_ danh t tn xng K-B.
(4)_ O tc l ci phng php iu dng tinh thn kh huyt.
(5)_ Thut s : tc l ci phng php bt chc m Dng. m Dng l ci gc ca vn vt, thun vi n thi sng, tri
vi n thi cht. Cho nn cn phi iu ha m thun theo n.
(6)_ Khi c c thng : thi nui c THN, khng lm qu sc thi nui c TINH Thn vi Tinh y lo g khng
sng lu.
(7)_ Ru lm hi T; T kh b thng thi khng tiu ha c thc n, sinh kh v m b thng ; lm cn by thi
thng THN ; say ru nhp phng thi thng TINH. Nh th lm g m khng chng cht.
(8)_ Tm cha THN, khoi tm thi Thn b thng.
(9)_ H t tc kh c, Tc phong tc l gi c.
(10)_ Lo T ni : Trong xem Tm mnh, tm khng c g l tm ; ngoi xem hnh mnh, hnh khng c g l hnh ; xa xem
mun vt, vt khng c g l vt . Ba iu hiu thu, thi ch cn thy c KHNG. Ri xem KHNG cng khng,
khng khng cn khng. Ci Khng V, V v cng v ; v v v, trong tro thng lng. lng khng cn lng, DC
sinh sao c ; Dc khng sinh, tc l CHN TNH . Chn thng ng vi vt, chn thng hp vi TNH, thng ng
thng tnh, s c thng thanh tnh. on ni ca Lo T trn y tht l mt phng php xem KHNG rt hay.
em m gii thch bn ch IM M H V trn ny cng rt ng.
(11)_ V im m h v nn mi ch nhn m t dc, v tinh thn bn vng nn mi Tm yn m khng s ; Dn khp bn
phng u c an c lc nghip, nn mi mn nguyn.
(12)_ Dn chng bit vng theo li dy ca ngi trn, nn mi s u c ti mc thi thi khng h ham mun sa
hoa, cho nn phong tc mi c vui v ; khng cn s ng vc, ghen ght. Do , ngi trn khng hip k di, k
di khng ghen ght ngi trn ; khng cn ai lm iu g qu ci phm vi a v ca mnh. Dn nh th thuc vo
hng thnh thc v cht pht Ngha ch PHC c v nh qu ma m thnh tht, khc vi ting qu ma m ta
thng dng.
(13)- C tc l MINH C ca Tri ph cho, TON tc l khng vt dc n lm hi ti Trang T ni : Ngi gi
O thi C TON, c ton thi Hnh ton, Hnh ton tc l hp vi o ca Thnh nhn vy.
T on ny tr ln ng K B gii c, tr li Hong c y v ci c ngi xa sng lu.

3
KINH VN ________________________________________________________________________

Hong hi :
- Ngi n tui gi thi khng sinh con, v tinh lc ht chng ? hay ti s Tri ?
K B tha :
- Con gi 7 tui thi Thn-kh y , rng i tc di, hai ln 7 (14 tui) thi Thin qu (1) sinh ra, Nhm mch
thng, Thi xung mch thnh (2) kinh nguyt ng k xung (3) nn mi c con n nm ba by (21 tui) Thn
kh iu ha, chn nha mc ht (4) n nm bn by (28 tui) gn xng u bn rn, tc di ht mc, thn th
khe mnh n nm nm by (35 tui) Dng minh mch suy, v mt bt u kh khan, tc bt u rng (5)
n nm su by (42 tui) mch ca 3 kinh Dng suy km trn, v mt kh khan hn, tc bc (6) n nm
by by (49 tui) Nhm mch h, Thi-xung mch km st, Thin-qu ht, a o khng thng, cho nn thn th
hao mn m khng c con. (7)
- Con trai 8 tui thi Thn-kh y , tc di rng i (8) n nm hai ln tm (16 tui) Thn-kh thnh, Thin
qu n, tinh kh y trn, m Dng ha nn mi c con (9) n nm ba tm (24 tui) Thn-kh u ha gn
xng cng mnh, chn nha mc ht n nm bn tm (32 tui) gn xng y , c nhc n nang n
nm nm tm (40 tui) Thn-kh suy dn, tc rng rng se (10) n nm su tm (48 tui) Dng-kh suy kit
trn, v mt kh khan, ru tc lm m trng n nm by tm (56 tui) Can-kh suy, s c ng ca gn yu,
Thin qu ht, tinh t, Thn tng st, ton thn mi mt (11) n nm tm tm (64 tui) rng tc u rng.
Thn ch v THY (nc), cha ng TINH ca 5 tng 6 ph - Nm Tng c y (thnh) mi c th t ra. Gi 5
tng u suy, gn xng r ri, Thin qu ht ri, cho nn ru tc bc, thn th nng n, i ng khng vng m
khng c con (12) .

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_ THIN QU cng nh THIN T, u l cht nc, tc l huyt, l kinh nguyt. n b ch v vic sinh , thuc M, mt
trng cng thuc m. Mt trng c khi trn khi khuyt, nn Thin qu cng theo m ng k tit ra, nn gi l KINH
NGUYT.
(2)_ THI-XUNG : nhm mch l 2 th mch thuc k kinh
(3)_ Hai mch ny u pht sinh t Tiu Phc, do bng dn ln lm mt ni cha kinh huyt gi l HUYT HI Nhm
mch ch v rng buc bo thai, Xung-mch ch v huyt hi Gi 2 mch u thng, nn kinh nguyt mi ng k
xung m th thai.
(4)_ CHN NHA tc l mt th rng thc, rng mc sau nht, chn n rt su THN KH : l mt th kh do Thn sinh ra
Kh sinh ra bi TINH, cho nn Thin qu n trc ri Thn kh mi iu ha y ; n lc chn-nha mi mc.
Li n : con gi sinh theo s 7 nh trn, 7 thuc v s ca THIU DNG Con gi thuc m, m tnh theo s Dng
l trong m c Dng (trung m hu Dng).
(5)_ Mch ca kinh Dng Minh dn ln mt, vng ln u tc ; cho nn n lc suy thi v mt thnh ra kh khan v tc rng
Phm kh thuc v Dng m huyt mch thuc v m, cho nn v con gi thi mch suy trc m con trai thi kh suy
trc.
Li n : ng mch ca kinh Tc Dng Minh hp vi 2 mch XUNG-NHM, vng qua rn m i ln Nn chi kh Xung-Nhm
h thi Dng Minh cng phi h.
(6)_ Mch ca 3 kinh Dng u dn ln u, n khi mch suy thi v mt tt phi kh m tc tt phi bc.
(7)_ A O : Tc l nhng mch thuc v h b - B phn di ; Li nh thin TAM B CU HU ni : h b tc ch kinh
Tc Thiu m THN. Thin qu cha Thn, n khi Thin qu ht, tc l cc ng mch ca Tc Thiu m thuc v b
phn di khng thng, do mi thn th hao mn m khng c con.
(8)_ TM l s ca Thiu m ; con trai vn l Dng m li tnh theo m s, l trong Dng c m.
(9)_ LINH KHU KINH ni : Xung mch, Nhm mch u pht sinh t trong BO , dn ln pha trong PHC bn hu phc
dn ln hp Yt hu, ch ra di ming v chung quanh mi Ngi huyt kh y thnh thi trn ti ngoi da, lm nng
trong tht. Ngi thnh ring thi v huyt thng ti ngoi da, mc thnh lng nh. Ngi n b kh c tha m huyt thi
thiu (v thng tit ra nguyt kinh) ; khin 2 mch Xung-Nhm khng y chung quanh ming nn mi khng c
ru.
n : Thin qu tc l M TINH, cho nn tinh kh ca con trai cng gi l Thin qu. Nh VNG BNG nhn Thin qu l huyt,
thi Thin qu ca con trai cng l huyt hay sao ? thuyt khng ng.
(10)_ Thn l ni gc ca sinh kh Con trai suy v bn Kh trc, nn khi Thn-kh suy thi tc rng rng se.
(11)_ CAN do THN sinh ra (tc Thy sinh Mc). Thn-kh suy cho nn mi ly sang Can. Can ch v GN, v Can-kh suy nn
s c ng ca gn phi yu. Thn ch v XNG ; gi gn vi xng u suy, cho nn ton thn mi mi mt.
(12)_ on ny ni r thm ci ngha Thin qu ca Tin thin, phi nh s gip ch do tn-dch ca Hu-Thin, v 5 v vo T
u dn ti ci ni s thch ca n. Thn l thy tng, thu ht v cha cc cht tinh-dch ca 5 Tng ri li tn b ra. Cht
y dn ln TM, ha sc thnh ra mu, mu y dn ti 2 mch Xung-Nhm lm thnh ci bin cha kinh huyt nui
c nhc v mc ra tc lng. Cho nn v bn con trai, khi thin-qu n thi tinh kh y trn, ha lm ra mu dn ra
Xung-Nhm m mc ru ria. Cn bn con gi, khi Thin qu n th kinh nguyt ng k dn xung. Vy Tinh vi Huyt u
gi l THIN QU.
n : kinh ni : con ng ca VINH HUYT ch s n ung. Thc n vo V ri truyn ln PH, trn ngp bn trong, phn
tn ra bn ngoi. Ci cht tinh khit hn nht thng lu thng trong kinh (lc) mch thm nhun v nui nng c
nhc. Con trai tm ln tm, con gi by ln by, ci s ca Tri-t n cc , cho nn Thin qu ht. Nhng ci cht
Huyt dn trong kinh mch vn khng ht. Cho nn ngi gi c n ung c, T-V khe, thi gn xng vn cn
mnh.

4
Li n : v con gi, c ngi qu ci gii hn by-by m kinh nguyt vn li thi khng dt, l do ci huyt trong
kinh-toi trn vo Xung-Nhm m tit ra cho nn mt vng, mnh gy, xng au, gn mi.
Ta nn nh rng : huyt ca Kinh-toi dn trong mch, huyt ca Xung-Nhm thm ra ngoi mch.

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong hi :
- C ngi tui gi m cn sinh con, l c v sao ?
K B tha :
- l bi ngi y bm th ci kh ca Tin-thin c thnh, ci kh-mch ca Hu-thin cng c di do lu
thng ; khin cho Thn-kh tha thi nn mi c con. Tuy nhin, c ci gii hn chnh thi con trai chng qua ti
tm ln tm, con gi chng qua ti by ln by thi tinh-kh ca Tri-t ht ri.
Hong hi :
- Nhng ngi c o, tui ti linh trm, cn sinh na khng ?
K B tha :
- Nhng ngi tu o c th khng gi v gi vn c thn hnh, vy tui du nhiu vn c th sinh con c
Hong ni :
- i Thng-c c bc Chn nhn (1) c th xoay chuyn c Tri t, iu ha c m-Dng, th ht tinh
kh, gi vng hnh thn, da tht khng lc no thay i. Nn mi c th sng cng Tri-t, ti mi v cng tn.
l hng ngi sng hp vi O (2) .- V i Trung-c c bc Ch-nhn, sa c hp o, ha vi m-Dng,
thun vi 4 ma, xa i lnh tc, cha tinh vn thn, rong chi trong khong Tri t, xa trng ngoi tm ci..
l bi bit gi gn tu luyn, nn mi c mnh m v sng lu. Bc ny ri cng s nh Chn-nhn.

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_ Bt u sinh ra hp ngay vi O, gi vn c THIN-CHN, nn gi l Chn-nhn.


(2)_ T on ny tr xung l Hong- thut li nhng chuyn nghe c t i trc, gii thm v l sng ca con
ngi.

KINH VN ________________________________________________________________________

V bc th, c hng gi l Thnh nhn. trong vng Tri t, thun theo l tm phng, tuy cng c th dc
nh ngi th tc ; nhng khng cn lng hn gin ; cng o m, cng miu ng, bn ngoi khng nhc
hnh v vic, bn trong khng nhc v lo, ly vui v lm hay, ly t c lm thch . Do hnh th khng mi
mt, tinh thn khng la tan Nn cng c th sng c linh trm tui (1) .
Li bc th na, c hng ngi gi l Hin-nhn, bt chc s vn hnh ca Tri t v mt trng mt tri,
thun theo l nghch thun ca hai kh m-dng vi s thay i ca 4 ma. C tu luyn theo i ngi Thng c
cho hp vi o. Nh th cng c th sng lu mi mi. (2)

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_ Hai bc Chn-nhn v Ch-nhn xa i lnh tc, tu o gi vn ly Thin-chn, khng c tnh h luyn ca v con ;
khng c thi thm mun ca th tc, l bc i ngoi ci tc. khc hn vi ngi i. n nh bc Thnh-nhn thi vn
trong vng Tri t, vn c lun l cng thng, nhng ch dng cc phng php v vi x tr t thn v thin h,
nn khng phi nhc n thn th v tinh thn . Do cng c th sng ti linh trm tui Bc ny nh 5 i , 3 i
HONG, v Chu-Cng, Khng-T, v.v
(2)_ Bc Hin-nhn : tuy trong trn tc, nhng khng b vt dc n che lp. D c i khi cng b m m i i cht, nhng
li sa sang c ngay ; cng sng sa nh Nht, Nguyt, tinh, thn, v c th t nh 4 ma v s iu tit ca m-
dng. Nh th th tuy ci a v l Hin nhn, m cng c th t ti bc Thnh nhn, hoc Chn nhn, cng cha bit
chng l ci khuyn min ca Hong-.

- o0o -

5
CHNG 2

T KH IU THN LUN (1)

KINH VN ________________________________________________________________________

Ba thng ma Xun gi l PHT TRN (2) . Kh ca Tri t mi pht sinh, mun vt u ny n ti tt. m
nm, dy sm, i dong do ngoi sn. Bung sa tc , ni rng o, cho ch (3) sinh ra. Ch sinh m khng st ;
ch cho m khng ot (cp ly) ; ch thng m khng pht (4) . Lm nh vy cho hp vi ci kh ca ma Xun,
tc l ci o DNG-SINH vy. Nu tri li s thng n CAN, khng kh gip s pht trin ca TM, ti ma
H bin ra bnh HN (5) .

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_ Thn cha 5 Tng, nn phi iu ha T KH gi Thn.


(2)_ Ny n ci mi thay i ci c. Xun kh bc ln, sinh mun vt, thay c i mi nn gi l Pht trn.
(3)_ Ci kh PHONG MC ca phng ng (tc l CAN kh) dn thng ln u c, nn phi sa tc cho n c s tn iu
t. CH tc l ci c pht sinh ca 5 Tng. CH vi dng gi ng tinh thn, thu lim hn phch, thng t m lnh
V vy nn sut c 4 ma, lc no cng lm cho thun CH .
(4)_ u l cho hp ci l DNG SINH.
(5)_ Can thuc MC vng v ma Xun. Gi lm tri ngc ci kh Xun sinh thi s thng Can. Can b thng thi n ma
H s bin ra bnh Hn ; V ma H thuc Tm HA Can MC b thng thi khng th sinh c Tm-Ha n
ma H s bin thnh bnh Hn s d nh vy l v Tm ha khng c ci sinh (ca Can Mc), t nhin Thy n s
n khc Ha nn mi pht ra bnh Hn.

KINH VN ________________________________________________________________________

Ba thng ma H gi l PHN T (1) . Kh ca Tri t giao nhau (2) . Mun vt n hoa kt qu. m nm sm
dy, ch ngi ngy di (3) . ng trong ch c s gin d cho thn kh c th thi. cho kh bn trong
c tuyn tit ra bn ngoi, khng b vt lp (4) . Lm nh vy cho hp vi ci kh ca ma H, tc l ci o
Dng sinh vy. Nu tri li th, s thng n TM, ti ma Thu bin ra bnh NGC (st rt, i ) . Tm-kh t
khng gip s thu lim ca PH, ma ng tt li mc thm bnh (5) .

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_ Ti tt, rm rp v mun vt c hp th kh Dng.


(2)_ Ma H m-kh hi bc ln, Dng-kh hi ging xung, cho nn gi l GIAO NHAU.
(3)_ Khng nn ngi ngy di, phi thng vn ng.
(4)_ V thng Trng-H (thng 6) thuc v thi k pht trin ca 2 hnh HA v TH (tc TM v T). Nu gin d thi Can-
kh pht ng s lm thng n T TH. H kh bng ni ra bn ngoi, nn phi cho tuyn tit, khng b vt lp, thi
Can s c th sng, khng sinh bnh hon.
(5)_ Tm thuc HA vng v ma H. Nu lm tri vi ci kh ca ma H thi Tm s b thng. Tm b thng n Thu s
lm bnh NGC. l v ci kh ca ma H ph vit ra bn ngoi, n ma Thu thu lim vo bn trong. Gi khng thu
lim c khin cho 2 kh m Dng cng chi nhau nn mi thnh bnh Ngc. Li nh : Dng kh vn pht sanh t
m, tng ti H-TIU. Ma Xun dn ln b phn trn, ma H dn ra b phn ngoi, ma Thu lim vo b phn trong,
ma ng n b phn di. Gi ma H b thng trn ri, n ma Thu khng cn g thu lim. S thu lim
km st, n ma ng khng cn g b tng. Dng kh khng tr v ni cn bn; n ma ng l thi k pht trin
Hn-thy, khng c kh Dng m p lm cho n c qun bnh iu ha, nn mi li mc bnh v nguy him.

KINH VN ________________________________________________________________________

Ba thng ma THU gi l DUNG BNH (1) . Kh tri hanh ro, kh t trong sng (2) . Nm sm dy sm theo
ting g gy (3) . cho ch c an ninh, lm du bt s tc si ca ma Thu, thu lim thn kh, cho Ph kh
c trong sch (4) . Lm nh vy cho hp vi ci kh ca ma Thu, tc l phng php gip cho s thu lim vy.
Nu tri li s thng n PH, khng kh gip cho s thu tng, ma ng sinh ra bnh SN TIT (th t) (5) .

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_ Mun vt ma THU u y , bnh tnh, nn gi nh vy. tc l hnh dung t.


(2)_ V ma Thu kh lnh bc ln, kh Tri hanh ro, Dng kh ging xung nn mt t trong sng.
(3)_ V ma Thu, g gy sm, nhng xung chung mun. Ngi cng nn thc t lc g gy, nhng ti khi g xung chung
s dy. So vi Xun, H dy hi mun hn. l thun theo s thu lim ca ma Thu.
6
(4)_ PH thuc hnh KIM, ch v ma Thu. Ngi n ma Thu cng phi thu lim thn kh, khin cho Ph kh cng c m
p trong sch.
(5)_ Ma Thu ch v hnh KIM, Ph cng thuc hnh Kim. Lm tri Thu-kh thi thng n Ph-kim. Ph-kim do khng
sinh c Thn-Thy l mt tng thun v ma ng nn mi sinh ra bnh Sn-tit. S d sinh ra bnh l v : Ph thuc
v TO KIM ca Dng-Minh kinh ; T Th ght thp (m) a to(ro), gi Ph-kim suy, khng th sinh Thy. Thn
kh li suy, khng gi gn c Thy. T Th li khng ch c Thy nn mi b thp n xm ln. T b thp xm ln,
thi trnh sao khi sinh chng SN-TIT (v n ung khng tiu ha c, hoc th hoc t ra, c khi cn nguyn c thc
n).

KINH VN ________________________________________________________________________

Ba thng ma ng gi l B TNG (1) . Nc thnh bng, t nc n, khng nn lm phin nhiu Dng kh (2)
. Nm sm dy mun, nn i lc mt tri mc khin cho ch nh n np, nh du dim cho kh ca Tm vi
Thn giao nhau. Lnh ni rt ti ni m, ng b phu b la l tuyn tit, lm ng ti Can kh bn trong (3) .
Lm nh vy cho hp vi ci kh ca ma ng ; tc l ci o gip cho s thu tng vy. Nu tri li s thng
n THN, khng kh gip cho s sinh trng ca CAN, ti ma Xun, tt sinh ra bnh NUY-QUYT (4) .

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_ Che y, ct kn. Ti ma ng, kh tri hnh nh thu lim, khng pht dng, mun vt cng phi theo m gi gn
thn th.
(2)_ V ma ng, bn ngoi kh tri rt, nn Dng kh ca con ngi cng thu tng vo c bn trong. Nn gi gn, khng
lm vic g qu sc, khin phin nhiu n Dng-kh, phi tuyn tit ra bn ngoi.
(3)_ Lnh rt ti m l ct nui ci b phn Tiu-Dng. Ngoi b phu thuc v ni s ch ca Dng kh. Nhng Dng-
kh gc m (t b phn Ch-m) ri mi pht ra ngoi b phu. Nu bn ngoi khng gi gn m kn, thi kh Dng bn
trong tt phi pht ra tip vin, tc l lm lay ng n cn-kh, rt c hi.
(4)_ THN thuc THY, vng v ma ng. Nu ma ng tri mt s b tng, thi s thng n Thn. thn b thng,
khng cn sc sinh ra CAN-MC ; nn sang ma Xun Can-Mc cng b suy yu. Can ch CN, Can suy yu thi cn
mc bnh nn thnh chng NUY tc l gn dn ra, khng c ng c, hoc ci sinh kh ca Can quay nghch xung b
phn di thi thnh chng QUYT tay chn gi lnh.

KINH VN ________________________________________________________________________

Thin kh vn trong sch, sng sa (1) . Tng c vn ng khng ngng, nn khng cn phi ging xung m
cng nh ging xung (2) . Nu thin-kh khng tng m li sng t, thi Nht Nguyt s khng cn sng, m h
t s lm hi KHNG KHIU (3) . Nu Dng kh b vt lp, thi a-kh s trn ngp ln (4) khin cho my m ng
c, bch l khng th xung c (5) , cc loi c cy cng b kh ho a vng (6) . Do Tc phong bo v dn
dp ti lun, ci kh hu 4 ma cng thnh ra tri ngc ln ln. Con ngi sinh sng trong khong , nu khng
bit gi gn mnh cho ng phng php, thi trnh sao khi nguy n tnh mnh.
Ch c bc Thnh nhn l hay thun theo thi kh gi mnh cho nn khng mc phi nhng tt bnh l lng,
m sinh kh cng cn c lu bn mi mi (7) .

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_ My on trn, bn v nn thun theo ci kh ca 4 ma iu dng tinh thn ca mnh. Nhng mun c 4 ma
thun t, khng tri ngc, trc phi nh Thin kh m ha. Nu thin kh khng m ha, thi 4 ma cng khng th
thun t. Nn t y tr xung, li bn v ci kh ca Tri t.
(2)_ Kh Tri cn phi vn ng khng ngng. khng ngng nn khng cn phi ging xung m cng nh ging xung.
(3)_ Thin kh vn sng sa, nhng ct s n tng nn mi cn n s sng sa ca Nht-Nguyt. Nu gi li khng n
tng, thi tc lm ln t mt c s sng sa ca nht-nguyt, khng cn gi c ci a v ca s thanh tnh cao minh na.
T nh kh Dng (m) ca con ngi khng gn gi che ch cc b phn trn v ngoi, thi h t (kh c) s lt vo
cc khiu (l hng nh tai, mi ) m lm hi.
(4)_ Nu Thin-kh b vt lp, thi a-kh s trn ngp ln, tc l ch c ln m khng c xung. Kh ca tri t cn m ha
sao c.
(5)_ a kh bc ln thnh ra my m, Thin kh ging xung thnh ra ma mc, gi ch c thng m khng ging, nn khng
c BCH L (git mc trong trng).
(6)_ Kh ca tri t khng ha, hoc sinh ra ma dm thi t, gi nng ho cy, khng nhng cy c cht m con ngi
cng khng sao khi sinh bnh tt
(7)_ Xt qua mun vt, ging no cng c c mt th sinh kh t nhin, d n c gp s bt ha ca m Dng, m n cng
khng n ni tuyt duyt. Duy c ging ngi l b tm lng th-dc n lm trc tng mt Nguyn-kh ri, nu li gp s
bt ha ca thi tit, thi khng sao khi cht. n bc Thnh nhn thi bit thun theo s bt ha ca thi tit thi
hnh mi phng php tu dng phng nn sinh kh lc no cng di do, khng khi no ht i c.

7
KINH VN ________________________________________________________________________

Lm tri kh ma Xun, thi Thiu-Dng khng thi trin c ci cng nng SINH-PHT, Can-kh s mt m
bin bnh.
Lm tri kh ma H, thi Thi-Dng khng thi trin c ci cng nng TRNG DNG (nui ln) ; Tm-kh
s b rng khng, m sinh bnh.
Lm tri kh ma Thu, thi Thi-m khng thi trin c ci cng nng THU-LIM ;Ph-kh s b y trng
m sinh bnh.
Lm tri kh ma ng, thi Thiu-m khng thi trin c ci cng nng THU-TNG ;Thn-kh b chm lp m
sinh bnh (1) .
Ngh nh, kh m Dng ca 4 ma thc l gc r ca mun vt. V vy, bc Thnh nhn v 2 ma Xun H
thi nui kh Dng ; v 2 ma Thu ng thi nui kh m ; tc l bi dng t ni gc r (2) . Cho nn mi c th
cng vi mun vt cng chm ni trong vng Sinh-trng (3) . Nu lm tri mt ngay t ni gc r thi khng sao
ton c (4) . Cho nn ni rng : 2 kh m Dng trong 4 ma n l trc sau ca mun vt, l gc ca s
sng cht. Tri n thi tai hi s sinh ra, thun n thi tt bnh khng mc phi. Ch c bc Thnh nhn l hay
thun theo c l , cn k ngu th rt d sao lng.
Thun theo l m Dng thi sng, tri thi cht ; theo thi tr, tri thi lon (5) .
V th cho nn Thnh nhn khng tr khi mc bnh, m tr t lc cha mc bnh ; khng tr khi lon m tr
t lc cha lon. Nu bnh mc mi ung thuc, lon thnh mi sa tr, khc chi lc kht nc mi o
ging, sp nh nhau mi c binh kh, chng mun lm ru? (6) .

_____________________________________________________________________________________________-

(1)_ on ny ni 2 kh m Dng ty thi thay i ; nu lm ngc n, thi Tng-Ph s ch v tng ma t n cng b


bnh, ch khng i thiu s gip ch ca Tng n khin Tng kia cng b bnh na. Thiu Dng (M) ch v ci kh sinh
ti ca ma Xun ; nu lm tri kh ma Xun, thi kh ca Thiu Dng khng bc ln s khin Can b ut m sinh bnh. _
Thi Dng (TIU TRNG) ch v ci kh Trng-dng ca ma H. Nu Thi Dng khng trng dng, thi Tm-kh s
b thiu st m sinh bnh. _ Thi-m ch v ci kh THU-LIM ca ma Thu. Nu Thi m khng thu lim, thi Ph dip (l
phi) s sng ln m sinh bnh. _ Thiu-m ch v ci kh b tng ca ma ng. Nu Thiu-m khng b tng thi Thn-kh
s h m sinh bnh.
n : Thiu-Dng M kinh : m l Gip-Mc, CAN l t-Mc ; nn Can vi m cng lm biu l. Th Thi-Dng TIU
TRNG kinh : Tiu-Trng l Bnh-Ha, Tm l inh-Ha, nn Tm vi Tiu-Trng l biu l. Trn y ni m khng
sinh pht m Can mc bnh .v.v. l do ch cng lm biu l .
(2)_ Ci kh m Dng 4 ma SINH-TRNG-THU-TNG ha nui mun vt ; cho nn lm gc r cho mun vt. V 2 ma
Xun-H : Dng thnh bn ngoi m h bn trong ; v 2 ma Thu-ng : m thnh bn ngoi m h bn trong.
Cho nn Thnh-nhn nui kh Dng v 2 ma Xun-H, m nui kh m v Thu-ng. Tc l bi dng t ni gc r vy.
_ Hoc c ngi hi : tit trn ni : 2 ma Thu-ng, kh m ch v vic Thu tng y li ni kh m thnh bn
ngoi vy m Dng li c 2 l chng ?. _ Xin p : Tri thuc Dng, t thuc m, tri bc ngoi t, t lt trong
tri. Hai kh m Dng u t t pht ra, ri li thu tng vo trong t ; thi gi l m trong m, khi thot ra khi
mt t thi gi l Dng trong m. Vy trn kia ni : m ch v thu tng tc l thu tng ci Dng thot ra
vy.
(3)_ Mun vt c ci gc y mi c th sinh trng. Thnh nhn bit bi dng ci gc y, nn mi c th cng mun vt chm
ni trong vng sinh trng.
Li n : tit trn ni : Thiu-Dng, Thi-Dng thi bit Dng kh trong con ngi cng ha hp vi Dng kh
ca tri t ; nn chi Thnh nhn hai ma y mi bi dng Dng kh. Tit trn ni : Thiu-m, Thi-m thi
bit m-kh trong con ngi cng ha hp vi m-kh ca Tri t, nn chi Thnh nhn 2 ma y mi thu tng m-kh
; chnh l iu dng ngay t ni gc r.
(4)_ T nh tri vi kh ma Xun.. tri vi kh ma H.
(5)_ THUN l ni v l m dng cng hp. Ng hnh cng sinh nh ng phng Can-Mc sinh Nam-phng Tm-Ha, ri
Ha sinh T-Th, Th sinh Ph-kim, Kim sinh Thn-thy, Thy sinh Can-Mc ..
(6)_ KIM-QU-NGC-HM ni : bc Thng-cng (thy thuc gii) cha bnh t lc cha mc bnh l th no ?
Thy (TRNG CNH t xng) p : - t nh thy CAN mc bnh, bit l Can s phm n T (Can Mc khc T Th) nn b
ngay T khin cho T nng lc khng c li s khc ca CAN, do Can-kh bt buc phi theo l chnh m truyn sang
TM (Can-mc sinh Tm-ha). l xoay nghch lm cho thun, i lon lm cho tr vy.
Nu i n lc kh ca 5 Tng lon, bnh ca 5 Tng thnh, by gi mi theo iu tr, thi kp sao c na
?....
N : Thin ny ni v ly ci kh m dng trong 4 ma ca Tri t nui ci kh m dng trong 5 Tng ca con ngi,
li em 5 Tng li ng vi 5 Hnh. Ngh lun rt thu trit.

-- o0o --

8
CHNG 3

SINH KH THNG THIN LUN (1)

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong ni :
- Cc bc Thnh trit i xa, hiu sut (thng) l tri t rng kh Tri l ci gc ca tnh mnh con ngi. Tri
ly 2 kh m dng sinh ra mun vt, m tnh mnh con ngi gc m-dng ; cho nn trong khong 6 ci
(2)
, kh phn tn ra trn mt t, chia lm 9 Chu (3), kh phn tn con ngi thnh ra 9 KHIU (4) , 5
Tng (5) v 12 khp xng (6) u cng thng vi Thin-kh. Nhng phn t sinh ra con ngi nh 5 HNH v
3 KH (7) . Nu khng cn thn, hng phm phi nhng kh s sinh tt bnh. Tri li nu bit cn thn s c
sng lu. Thin kh l mt th rt trong sch, ta hay th theo ci trong sch y m gi mnh, thi CH- t an
tnh, m ci Dng kh bao bc quanh mnh l cng kn o, d c tc t cng khng lm g c. Ch c bc
Thnh nhn l hay phng nh vy. Cn ng thng thi tri vi l , nn trong thi 9 khiu b nghn, ngoi
th c phu b vt, ci Dng kh bao bc bn ngoi tan r ; l t mnh gy nn bnh.

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_ Thin ny ni v kh Tri giao thng vi kh trog thn th con ngi. u thin c 2 ch THNG THIN nn t lm tn
bi.
(2)_ Trn di v 4 phng l 6 CI.
(3)_ K, Duyt, Thanh, T, Kinh, Dng, D, ng, Ung, l 9 CHU.
(4)_ Tm, Can, T, Ph, Thn, l 5 TNG.
(5)_ Hai tai, hai mt, hai l mi, ming, v tin hu m l 9 KHIU.
(6)_ Hai cnh tay, hai cng chn u c 3 khp ln, cng thnh 12 khp. _ LINH KHU ni : t c 9 Chu, ngi c 9 Khiu,
tri c 5 m, ngi c 5 Tng ; NM c 12 thng, ngi c 12 khp xng ; Nm c 365 ngy, ngi c 365 t xng nh
; t c 12 ngun nc, ngi c 12 ng mch.
Khp xng l mt ni cha Thn-kh qua li cho nn hp vi thng nm ca Tri. Mch l mt ni lu thng ca
huyt-dch, cho nn hp vi ngun nc chy ca t ; 9 Khiu l mt ni ra vo ca Tng kh. 5 Tng l ni t hp v bin
ha ca kh m-Dng, cho nn u phi hp ca Thin-kh.
(7)_ Ba kh l 3 kh thuc m v 3 kh thuc Dng:
.- 3 kh thuc m : HN_TO_THP
.- 3 kh thuc Dng : PHONG_HA_TH (kh nng).

KINH VN ________________________________________________________________________

Dng kh trong con ngi nh Thin vi Nht . Nu lm sai lc, mt a v ca n, s khng th sng
c. Thin-c lc no cng kin vn khng ngng nn mt tri sng t, Dng kh con ngi cng do m
bao bc bn ngoi _ Dng kh vn gc Ch-m, bn ngoi gp phi kh Hn, tc thi Dng-kh t bn trong
ng ra cn li _ S ng ra nhanh chng nh xoay ci ca (nn gi l VN-KHU) (1) .

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_ Phm ci c ca kh Phong, hn u bt u phm vo kh phn b mao, v th Dng kh bn trong mi ng ra


cn li, do , gy nn st nng _ MC-TRNG-SIU ni : n: bnh Thng-hn bt u phm vo kh phn b mao,
gp Dng kh bn trong ng ra nn ha nhit, nhit d nhiu cng khng cht _T nh bnh kinh Thi-Dng, pht
nhit, nhc u, mch li TRM (bnh Thi-dng ng l mch PH, nn y dng ch li) : nn kp cu Dng-kh
L cho n ra ngoi. Nguyn Hn-vn on ny ch c 1 cu: Nhn hn dc nh vn khu _ theo ngha en thi l :
Nhn kh hn mun nh xoay ci ca v dch nh th thi kh hiu nn phi gii di nh trn.

KINH VN ________________________________________________________________________

Gp phi TH v HN s thnh ra phin v th gp. Nu khng phin, s ni nhiu ; mnh nng nh than,
hn ra thi khi (1) .

(1)_ Dng t ca Tri (tc hi nng) phm vo Dng-kh ca ngi, kh b thng khng v ngoi (gi bn ngoi) c, nn
m hi (hn) mi thot ra. Ci t kh-phn nhit qu bch vo Tm, nn Tm phin. B v ca Tm trong Ph,Tm mc
bnh Ph cng b ly. Ha khc Kim, nn mi thnh th gp.

9
Nu khng phin, thi t kh cn kh phn ; kh phn b thng nn kh h, kh h nn ni nhiu. Dng t ca Tri
phm vo Dng kh ca ngi , hai kh cng chi nhau, nn mnh mi nng nh than. T nhit gp c cht m-
dch thi gii, nn m hi ra mi khi.
- n: THNG-HN-LUN ni rng: phm bnh thng t hn l do kh khng ha, li dng thuc cho pht hn thm, khin
cho VINH, V iu ha s khi. Xem vy thi bit : v gp kh th m hn ra l v th lm thng n kh Dng, khin
cho v-kh (dng) khng ha. n khi hn ra m khi, tc l do Vinh-V ha vy .
- TRNG-KHIT-C ni: do s hnh ng m mc phi gi l trng nhit ; do s yn lng m mc phi gi l trng TH _
Trng nhit thuc DNG CHNG, trng th thuc M CHNG.
- L-NG-VIN ni : v nhng thng Th-nhit, nhng ngi nhn h, lnh lng nhng ni bung su nh
rng.. trong thi k , m mc bnh gi l trng TH. Chng trng tt nhc u, hn, thn hnh co rt, cc
khp xng au nhc, trong lng bun bc, da tht rt nng v khng c hn. l bi ci kh m-hn ni
bung su n cn t li m sinh bnh. _ Nu do ngi lao ng mc phi ngoi tri nng, thi gi l trng
NHIT. Chng trng tt nhc u, bun bc, nhit, da tht nng nh t, kht nhiu ung lm, hn ra nh
tm. l bi nhit c phm ti PH-KH m sinh bnh.

KINH VN ________________________________________________________________________

Gp phi THP (kh m). u nng nh i ; thp phm vo Dng-kh, nhn ha nhit _ Dng kh vn l
mt vt nhun nui cc ng gn, gi Dng kh b thng, gn s mc bnh. Cc gn nh co rt li, cc gn ln
bung chng ra, thnh ra bnh CU-LOAN v TNG-TH (co qup, r ri khng c ng c). C khi li sng
thng c t chi (bi Dng kh khng vn hnh ra t chi nn sng thng).
Nu li qu phin-lao, thi Dng kh b phn tn ra bn ngoi ; khng c nng lc bo v m-kh bn
trong, tinh s t tit ra m hao kit. Nu ma H thi thnh chng TIN-QUYT (chn tay gi lnh) ; tinh kh h
nn mt m, khng trng r, tai khng nghe r.
Dng kh thng ra b phu tu l (th tht, bp tht) nu tc gin qu , thi kh nghch ln, huyt cng theo
m ut ln b phn trn, gy nn chng BC-HUYT (ton thn gi lnh). Gn nh c huyt mi thm nhun mm
mi; gi huyt b ut, gn khng c thm nhun nn mi thnh ra r ri khng th c ng.
Nu hn ra ch c na mnh (1) s sinh chng THIN-KH (2) ; nu hn ra m gp Thp, s thnh chng mc cc
mt nh lm tm (3) . Nhng ngi m n nhiu thuc cao lng, phn nhiu mc inh (4) . Hn ra gp gi, kh
lnh t li, s ut thnh cc mt nh nh nt si (5) .

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_ v Dng-kh khng bao bc c khp mnh.


(2)_ kh t mt na mnh.
(3)_ cc nt nh, bn trong c m, tn ch Hn gi l TA-KH.
(4)_ v ci nhit c ca thc n nhiu cht m bo ngy hay mc inh, mn, hoc kit l .v.v
(5)_ v Dng-kh b t li, khng tit ra c, nn mi mc nhng nt nh vy.

KINH VN ________________________________________________________________________

Dng kh : ci cht Tinh ca n th nui THN ; ci tnh Nhu ca n thi nui GN (1) .
Nu s KHAI-HP (2) ca n b vng mc, s b hn t phm vo. Phm vo ng xng sng thi thnh
bnh G ; n lu luyn trong mch mu, trong th tht thi thnh chng T ; hoc phm vo Tm tng thi
thnh chng hay s, hay hi, hoc phm vo kh phn trong cc th tht thi thnh chng mn sng (3) .
Nu hn cha ra ht, nhit cn lu luyn trong tu l, huyt DU (4) b vt, sinh chng PHONG NGC (5) .

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_ Dng kh l ci cht TINH ca thy cc cho nn trc nui THN kH ca 5 Tng. Tnh NHU l ci kh s Dng
ca Thiu-dng .
n: - u bi ni v THN KH vn gc Tin-chn ; y li ni ti THN CH do nm v (5 mi) sinh ra, l bi TINH-KH-
THN u c c Tin-thin v Hu-thin. Ci thn-kh ca Tin thin li phi nh ci kh Thy cc ca Hu- thin sinh
dng ; cho nn c cu rng : Hai tinh cng c st nhau, gi l THN . Hai tinh l tinh ca Thin-t v tinh ca Thy
cc vy.
(2)_ KHAI-HP l m ng, tc l ni khi y vn ra hoc thu vo, ta nh cnh ca m v ng.
(3)_ y ni s bo v ca Dng-kh khng c bn cht, khin hn t phm vo m gy nn cc chng trng ; ta cn phi
bo trng kh .
- T CNG ni : Bo v bn ngoi khng g bng b mao (da lng) ; nu b mao khng bn kn thi t s phm ngay vo
tu l (mch lc).
- MC-T-TN ni : Ci nhit c ca thc cao lng phm vo nhc l s mc inh ln. Ci t kh bn ngoi phm vo
nhc l s mc mn sng. Xem thi bit b mao nhc l u thuc a ht cai qun ca Dng kh. _ Vy ta gi gn cho
Dng kh y , khng b hao ht, t nhin cc bnh khng pht sinh c.

10
(4)_ HUYT DU : l 1 huyt ca Ph-b _ Tu l b tha rng, thi biu Dng vi t kh u n np . Hn t biu thi
theo Dng m ha nhit ; t lt vo tu l m biu-kh (dng) khng tr v c KINH l ni c tr ca mnh, v th
nn huyt DU mi b vt.
(5)_ PHONG NGC : l mt chng st i, ch nng m khng rt.

KINH VN ________________________________________________________________________

Ta nn bit rngPHONG ng vo hng u mi trm bnh. Nu tu l bn vng kn o, thi d c gi c


cng khng lm g c(1) .
Bnh t nu lu luyn lu n s truyn ha, trn di khng thng. Lng cng khng cho n nh vy ;
phi chnh-tr ngay t trc (2) .
Dng kh ban ngy thi ch v bn ngoi. Lc m sng kh y mi pht trin, ng tra thi ton thnh, qu
chiu thi h, KH-MN bt u ng (3) .

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_ on ny nhc li : nn phi bo trng Dng-kh, cho tu l c bn kn. i phm : hn th trc phm vo b
mao, cn phong-t thi thu thng vo tu l._ Phong l mt th i nhanh v bin ha lun. Khi phm ti c tu, thi s
i ti ngay kinh mch. Khi hoc thnh chng HN TRNG, hoc thnh chng TH TRNG, NHIT TRNG hoc thnh
chng THIN KH, hoc thnh chng TCH T Nn mi gi l u trm bnh
Tit trn ni v hn, th, thp lm thng n biu Dng, nn cn phi gi sc cho biu dng khi suy yu.
on ny ni : Phong t phm vo thng tu l, nn cn phi bo v Nguyn-chn cho c bn kn.
(2)_ Truyn ha : nh hoc ha lm hn, hoc ha lm nhit, hoc ha lm to kit, hoc ha lm thp t. Bi Tri c ci
t kh lc dm, m trong thn con ngi cng c 6 kh ha theo.
(3)_ ng ta nh ng ca. theo LINH KHU : ma Xun thi sinh, ma H thi trng, ma Thu thi Thu, ma ng thi
Tng ; l l thng ca Thin kh. Trong thn con ngi cng ng theo nh vy. Ly mt ngy chia lm 4 ma : sng
sm l Xun, v m l ng. Sng sm Dng kh mi pht trin, cho nn ngi ta phn nhiu sng sm hay tnh to, v
lanh tr khn ; ng tra thi kh trng, trng thi thng c t..

KINH VN ________________________________________________________________________

Vy nn v m nn gi gn, ng qu dng sc gn xng, ng ra hng sng mc. Nu tri l y s


khng khi mc bnh (1) .
K B ni :
- m ch v tng tinh, m thng bng ln ng vi bn ngoi ; Dng ch v bo v bn ngoi cho m
c bn vng kn o (2) .
- m khng thng c Dng, thi lung mch chy gp, s pht bnh CUNG (3) .
- Dng khng thng c m, thi kh ca 5 Tng tranh dnh nhau do 9 khiu khng thng (4) .

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_ Gn ti, nhn-kh bt u suy ; n m, kh thu vo Tng, nn phi gi gn, ng qu nhc mt, khng la l,
phng ngoi t xm phm
(2)_ Sinh mnh con ngi, gc m-Dng ; Dng li sinh ra bi m. Nn trn kia ni v Dng, y K-B li ni v
m.
(3)_ Kh thuc Dng, huyt mch thuc m. Dng thnh m m khng thng c, nn mi pht bnh CUNG.
(4)_ 5 Tng thuc m, 9 khiu l ni ca ng ca thy-kh. Nu m thnh m Dng khng thng c, thi ci kh ca 5 Tng
giao tranh bn trong, 9 khiu do m khng thng. Bi ci kh ca 5 Tng ra ngoi thi l Dng, trong thi l m.
Tng thuc m, tinh huyt thuc m ; kh thuc Dng, 9 khiu thuc Dng, trong l m, ra ngoi l Dng. Nm Tng
ch v tng tinh. Bng Quang l mt c quan cha tinh dch. Ci kh Biu-Dng do tinh-thy t Bng-quang sinh ra. Ci kh
c cu li do Nguyn-chn 5 Tng. tc l Dng-kh c sinh ra bi m-tinh. Nn mi ni rng :
- ci gc ca sinh mnh con ngi l m-Dng..

KINH VN ________________________________________________________________________

Ch bc Thnh-nhn bit iu tit m-Dng, khin cho gn mch iu ha ; xng ty bn cht ; kh huyt
u thun, nn trong ngoi ha hp, T khng th lm hi, tai mt t sng (1) .
Phong phm vo kh, tinh s mt ; nhn li phm vo c CAN (2) . Nu li thm s n qu no, gn mch tc
thi st lng, i-Trng nhit tch m gy nn bnhTR (3). Hoc v ung qu nhiu thi kh nghch, nu li qu
dng sc, THN s b thng do thnh chng au CAO CT (4) .
Tm li, ci ct yu ca m-Dng : Dng c bn b thi sinh mnh mi vng vng (5) .

11
CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_ m Dng iu ha, t khng phm ti. Tinh kh thng ln tai, thn-kh thng ln mt, nn tai mt t sng.
(2)_ PHONG l Dng t, nu phm vo phu biu, thi kh s b thng. Dng kh b thng thi m-tinh s mt (hoc nh
chng TIT TINH) _ CAN thuc Mc, Phong vi Mc l ng kh. Nu Phong phm vo tt phi ng n Can-kh. Can-kh b
phong t phm thi HUYT s b thng (v Can tng huyt). Cu ny li nu r ci ngha : Dng phi gi bn cho m.
(3)_ Can ch Huyt v Cn. Thc n vo V, tn b ci tinh-kh ln Can, ri thm nhun vo gn. Gi t lm thng Can m
li n qu no, khng sc b tn thc-kh cho c thm nhun vo gn, nn gn b st lng ; khin thc kh nh tr
I-TRNG, ha thnh Thp-nhit, m gy nn bnh TR _. Nc ung vo V chuyn du ln PH. Ph ch v kh ton
thn. Gi kh b t lm thng, m li ung nhiu, thy-tinh khng th tn b, nn mi thnh chng kh nghch _.
(4)- CAO CT tc ch xng ngang lng.
(5)_. My cu ny tng kt ci ngha my on trn v li nu r (cn phi ch trng v Dng-kh).

KINH VN ________________________________________________________________________

Hai kh y nu khng iu ha, nh c Xun khng Thu, c ng khng H. nn lm cho n iu ha tc l


phng php ca bc Thnh-nhn.
Nu Dng b t phm, khng thi hnh c ci nhim v lm bn bn ngoi, m s b mt bn trong.
M BNH, DNG B, tinh thn s tr ; m-Dng ly bit, tinh-kh s tuyt (1) .
Gp phi l (mc) v phong, s sinh bnh HN-NHIT.
Ma Xun b thng v Phong t, kh lu lin s thnh chng NG-TIT (t) .
H b thng v Th, ti ma Thu s sanh chng NGC.
Thu b thng v Thp, ngc ln thnh chng HO, pht ra thnh chng NUY-QUYT.
ng b thng v Hn, sang Xun s thnh N BNH (2) .

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_. BNH l qun bnh, B l kn o, bn cht. Tc l ni ha hp vi nhau _. Ring Dng vn phi gi bn bn ngoi.
(2)_. L thuc m, PHONG thuc Dng ; Hn l m bnh, Nhit l Dng bnh _. B thng v Phong, b phn trn b trc ;
b thng v Thp b phn di b trc. Dng bnh trn i ht ri thi quay xung di, v th nn Xun b thng v
Phong, m li thnh chng NG TIT. m bnh di i ht ri thi quay tr ln, v th nn Thu b thng v Thp, m
li thnh chng HO. l ci l m Dng cng trao i vy.
. H b thng v Th, th hn khng tit ra c, kh nng n np bn trong, ti ma Thu m kh pht ra gp phi kh
nhit, nn thnh chng NGC.
. ng b thng v Hn, t khng pht ngay, hn kh n np bn trong, ti ma Xun dng kh pht ra, t s theo
Dng kh m pht nhit, ha ra N BNH (N : t gi chng st nng vo ma Xun).
. l ng li ra vo v s bin ha ca m Dng.

KINH VN ________________________________________________________________________

T kh ca 4 ma li lm thng c 5 Tng (1) .


m tinh sinh ra, gc t Ng-v ; thn ca 5 Tng b thng bi nm v (2) .
V vy nn :
_ V nu qu chua, Can-kh b m t, T-kh s b tuyt (3) .
_ V nu qu mn, i-ct nhc mt, c nhc b st Tm-kh b chn nn (4) .
_ V nu qu ngt, Tm-kh th gp v y ; da sm en,Thn-kh khng yn (5) .

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_. Kh ca 4 ma l PHONG-HN-TH-THP.
Cu ny t ra : chng nhng s kh ha ca m Dng mc bnh, m c vt hu hnh l 5 Tng cng b mc bnh, v bnh lu
thi truyn ha.
(2)_. Thn kh sinh ra bi m-tinh : tinh ca 5 Tng sinh ra bi 5 v_. thng bi 5 v, v trong 5 v c mt v thin thng nhiu
hn.
TOAN sinh Can, KH sinh Tm, CAM sinh T, TN sinh Ph, HM sinh Thn. l m-tinh sinh ra bi 5 v.
(3)_. V Toan (chua) vo Gan, nu chua qu thi Can nhiu tn dch nn m t ; Can b m t, T khng chuyn du vo
u, nn T-kh b tuyt.
(4)_. I CT tc l Ph ca Thn. V mn qu thi thng Thn, nn i-ct b thng ; Thy t thnh phm ln Th (T)
nn c nhc st. Thy dn ngc xm ln vo Tm, nn Tm-kh nh b chn nn.
(5)_. V qu Ngt, thi Th-kh (T) qu y ri. Th qu y , thi Tm khng cn c th truyn sang cho con n na
(Ha sinh Th ; Tm l m, T l con) ; v th nn thnh chng TH GP V Y. Thn ch v Thy, sc n en ; Th can
(kh ro, qu gng) qu thi lm thng n Thn, nn mi hin ra ngoi da sm en v Thn kh khng yn.

12
KINH VN ________________________________________________________________________

_. V nu qu ng (KH), T-kh khng thm nhun, V kh s qu hu (1) .


_. V nu qu cay (TN), gn mch r ri, tinh thn s b hi (2) .
V th phi cn thn iu ha 5 v, khin cho xng cng gn mm, kh huyt lu thng, tu l s bn chc
kn o.
Nh th s c v bnh v sng lu (3) .

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_. ng LC ca Dng-Minh thuc Tm, ci kh ca t-mu cng giao thng lin lc vi nhau. Nm v vo V, v ng
dn ln Tm trc. Vy nu qu ng thi mu-kh thnh (Tm) v V s cng. V cng thi cng vi T-m khng lin lc
na. Do T khng chuyn du tn-dch cho V, mt ci nng lc thm nhun, V-kh s thnh qu hu (hu : l t kh hu
d c tha).
(2)_. Kim-kh (Ph) thin thnh thi Can s b thng, gn mch do m r ri (v Can ch gn) m tinh thn cng b hi ly.
(3)_. Thn tng tinh m ch v xng, Can tng huyt m ch v gn. Phong phm vo Dng kh (tc th kh bo v ngoi b
phu) thi ci t s lm thng n gan, tinh cng do m b mt. Gi bit cn thn iu ha 5 v, thi xng s
cng, m gn cng mm ; tu l do m bn cht kn o (t cn phm sao c).
chnh l bi Dng-kh sinh ra t m-tinh m thi hnh ci nhim v, i vi bn ngoi. Ngi ta nu hiu bit c
ci l m-Dng v ci nhim v i vi bn trong v bn ngoi ca n, m ng lm qu nhc mt hi n Dng, cn
thn iu ha 5 v nui ly m, thi m-Dng s ha bnh ; cn ngi g tt bnh, cn lo g khng sng lu.

---------- o0o -----------

13
CHNG 4

KIM-QU CHN NGN LUN (1)

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong- hi :
_. Tri c 8 th gi, Kinh c 5 th gi, l ngha th no ? (2)
K-B tha :
_. Tm th gi nu l t phong , phm vo Kinh tc thnh kinh-phong ; n xm vo 5 Tng, bnh s do m
pht sinh (3) .

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_. KIM QU : l ci hm bng vng ; CHN NGN : l li ni rt ng, ch bc Thnh nhn bit o mi c th ni.
(2)_. Tm th gi l lung gi ca 8 phng. Kinh tc l ng-kinh-mch ca 5 Tng. Nm th gi l phong t pht sinh t 5
kinh.
(3)_. y ni : th gi nu Tri thi l lung gi ca 8 phng ; nu ngi thi n s bin thnh t phong ca 5 kinh v
5 tng.

KINH VN ________________________________________________________________________

Ch cn c ci s thng ca 4 ma (tc l ci ch kh, ci vng ca n). T nh Xun thng Trng-H,


Trng-h thng ng, ng thng H, H thng Thu, Thu thng Xun. tc l ci s thng ca n. (1)

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_. Ci s thng ca 4 ma nh : Xun ch Mc, H ch Ha, Trng-H ch Th (thng 6), Thu ch Kim, ng ch Thy .
Vy n s thng nh: Xun thng Trng-H .. (tc l khc : Mc khc Th ..)
Bi 5 Tng nhn thi m vng nn n mi c th thng ci khng thng.
Tit trn ni v 8 th gi pht sinh bnh, tc l do ci phong-s-thng n khc ci thi-bt-thng.
Tit di ni c ci kh-s-thng ca 4 ma, nn mi c th thng c ci bt thng.

KINH VN ________________________________________________________________________

ng-phong sinh v ma Xun, bnh pht ti CAN-DU v Cnh-Hng ; Nam-phong sinh v ma H, bnh
pht ti TM-DU v Hung-Hip ; Ty-phong sinh v ma Thu, bnh pht ti PH-DU v Kin-Bi ; Bc-phong sinh
v ma ng, bnh pht ti THN-DU v Yu-C ; Trung ng l Th, bnh pht ti T-DU v Tch. (1)

CH GII :________________________________________________________________________________

(1)_. on ny ni v chnh kh ca 4 ma, cng c th gy nn bnh cho kinh-du thuc 5 Tng. Ngi ta sinh ra bi 5 Hnh,
nh c Phong-kh (nh by gi gi l khng-kh) m sinh trng. Nhng phong-kh d hay sinh ra mun vt, m n cng c
th lm hi mun vt. Cng nh nc c th lm ni c thuyn, m cng c th lm m c thuyn. V vy, nn y
bt u ni ngay n Phong : kh lm hi 5 Tng, ri sau mi ni n 5 Tng nh 5 kh ca 5 phng m sinh ra -. DU l
ci huyt ca kinh-kh pht sinh t y.
Trn y ni : ng-phong sinh v ma Xun.. l ni v Tng-kh THC, thi ch bnh KH, nu Tng kh H :
s bnh Tng.
T y tr xung ni phn bit thm cho r : CNH l c ; HNG l gy ; HUNG-HIP l lng ngc v sn ;
KIN-BI l vai v lng ; YU-C l ngang tht lng v v ; TCH l ng xng sng,.

KINH VN ________________________________________________________________________

Cho nn v Xun-kh thng pht bnh ti U ; v H-kh thng pht bnh ti TNG ; v Thu-kh thng pht
bnh ti KIN BI ; v ng-kh thng pht bnh ti T-CHI. (1)

(1)_. KH : tc l ch v kh ca 4 ma v 5 Tng. Can du Cnh-Hng, m ma Xun pht bnh ti u. l v Xun kh thi


thng ln, Dng-kh cng v b phn trn. Cho nn nu bnh v kh thi pht ti trn ; nu bnh v Kinh thi pht bnh

14
pht ti cnh-hng. V th nn di y c ch ni v bnh ti kh, c ch ni v bnh ti kinh v.v. u l phn bit h-thc
ca Tng-kh v Kinh-du vy.
Ma H Dng-kh pht tit ra ngoi, Tng-kh b h bn trong, nn phong-kh tha m phm vo Tng.
Thu-kh ch v s thu ging, khng th bo v c b-phu, c-tu ; nn phong-kh mi phm vo Du.
T chi l ni gc ca kh Dng. ng kh n np vo bn trong, dng kh b h bn ngoi, nn mi pht bnh ti T CHI.
Tr ln, ni v ci kh ca 4 ma v 5 Tng.

KINH VN ________________________________________________________________________

Cho nn ma Xun thng hay sinh bnh T-NC ; thng Trng-H (thng5) thng hay sinh bnh NG-
TIT, HN-TRUNG (i t v lnh bn trong). Ma Thu hay sinh bnh PHONG-NGC ; ma ng thng hay
sinh bnh T, QUYT (t au v gi lnh tay chn). (1)

(1)_. Trn y thng hay dng 2 ch thng hay l ni v Kinh-du ca 5 Tng u b phn ngoi, PHONG lm thng c-
tu thi d lt vo kinh.- T-NC tc mu cam (mu chy ra mi) v bnh ti u nn T-nc.
Kinh-du ca Tm Hung-hip. Nn bnh ti y.
CHU-T-CNG hi : Ch ni bnh Hung-hip m khng ni chng trng, l v sao ?
-. p : V 3 on trn v di y u phn phc bin lun v s xut, nhp ca Tng-kh v Kinh-du, cho nn ch ni
bnh ti u, ti tng, ti kin-bi v hung-hip v.v..... m khng ni l bnh g ; n nh cc chng t-nc, ng-tit .... l
ni v bnh thuc kinh m ti u thi c chng t-nc, bnh thuc kinh m ti phc thi c chng ng-tit v hn-
trung.... Tuy nhin, my on y vn khng ch trng v chng trng.
Ma H, Dng kh bn ngoi, nn L-kh h hn. Thng Trng-h Thp-Th ch kh, phong lt vo kinh-du, tc phm
vo trong m thnh chng ng-tit, l phong Mc tha h m thng Th.-. T l mt ch m trong m khng th
ha c nhit nn mi thnh chng hn-trung.
Ma Thu, dng kh thu lim vo bn trong, m kh dn ra bn ngoi. T vi chnh gp nhau khong NI vi NGOI
giao tip, hai bn cng xung t ln nhau thnh chng PHONG-NGC (st-i).
T chi l gc ca mi kh Dng. Ma ng dng kh n np b phn di, khin cho kinh kh b h bn ngoi. B
phong lt vo kinh, nn t chi mc chng QUYT.
Tr ln ni v bnh ti KINH, LC.

KINH VN ________________________________________________________________________

Cho nn v ma ng, nu bit gi gn cn thn, khng cho Dng kh qu ho tn ra ngoi, thi sang
Xun s khng b cc chng nh T-nc v bnh Cnh-hng ; Trng-H khng b bnh hung-hip ; Trng-H
khng b ng-tit, hn-trung ; Thu khng b phong-ngc ; ng khng b T-quyt v sn-tit hn-xut. (1)

(1)_. on ny ni thm : nu gi c Dng kh bn b thi 4 ma kinh-du khng b mc bnh.


Li ni thm 2 chng sn-tit v hn-xut t cho ngi ta bit rng : con ngi nu hay bo trng v gi gn ci kh
Nguyn-chn, th khng khi no t kh cn phm c vo kinh mch m gy bnh ti bn trong l sn-tit ; cng khng khi
no phm c vo Dng kh m gy nn bnh bn ngoi l hn-xut vy.

KINH VN ________________________________________________________________________

Ngh nh TINH l ci gc ca sinh mnh con ngi. Cho nn ngi bit tng tinh (gi gn, d dt) thi ma
Xun khng mc bnh N. V ma H, nu th hn (nng nc ra m hi) khng tit ra c, sang Thu s thnh
bnh PHONG-NGC v.v.... l mch php ca bnh-nhn (ngi thng, v bnh). (1)

(1)_. Thn kh vi huyt mch sinh ra bi Tinh, cho nn ni : TINH l gc ca sinh mnh. Bit tng c tinh, thi huyt kh
gi bn bn trong, cn t no phm c vo bn ngoi, cho nn khng mc phi bnh n _. V ma H cn phi c th-
hn, nu th hn khng tit ra c, n ma Thu gp tit thu tng, hai kh xung t nn mi sinh chng Phong-ngc.
Thin ny chuyn bn v KINH-MCH, nn y ni l mch php ca bnh nhn.

KINH VN ________________________________________________________________________

Cho nn ni rng trong m c m, trong Dng c Dng.


- T sng sm n ng tra l Dng trong Dng ;
- T ng tra n hong hn l m trong Dng ;
- T chp ti n g gy l m trong m ;
- T g gy n sng sm l Dng trong m ;
15
Tm thn ca con ngi cng ng theo nh vy. (1)

(1)_. T g gy n sng sm Dng kh mi pht trin, ng vi ci kh Xun sinh, cho nn thuc v Dng trong m ; T
sng sm n ng tra, Dng kh ng lc thnh, ng vi ci kh Trng-h, cho nn thuc v Dng trong Dng ;
t ng tra n hong-hn, Dng kh mi bt u suy, ng vi ci kh ma Thu, cho nn thuc v m trong Dng ; t
chp ti n g gy, Dng kh thu v bn trong ng vi ma ng, cho nn thuc v m trong m.
- Cho nn ni rng : trong mt ngy cng c 4 ma, m ci kh m Dng con ngi xut nhp trong mt ngy cng c
4 ma. V th nn mch php ca bnh nhn cng ng theo vy.

KINH VN ________________________________________________________________________

Ni v m Dng thuc con ngi thi : ngoi l Dng, trong l m ; ni ring v tm thn con ngi thi :
sau lng l Dng, trc bng l m. Ni v m Dng Tng-ph trong con ngi thi Tng l m, Ph l Dng.
Tm, Can, T, Ph, Thn l 5 Tng u thuc m (1) .
m, V, i-trng, Tiu-trng, Bng-quang, Tam-tiu l 6 Ph u thuc Dng. (2)

(1)_. Thin ny bt u ni n ng li ca kinh-mch. Kinh mch bn trong lin vi Tng-ph, bn ngoi chng khp thn
hnh. _. m Dng ra vo, trong ngoi tun hon. V th nn bao tc dng sinh, trng, thu, tng u ng theo vi
mch php ca con ngi.
-. Trong thn con ngi, C-MCH dn ln lng,cai qun ton th kh Dng. Trong thn hnh, NHM-MCH vng ln
bng cai qun ton th kh m ... nn mi ni : lng l Dng, bng l m.....
(2)_. Kinh mch sinh ra bi 5 Hnh thuc t, ng vi 6 kh thuc Tri ..... cho nn phm ni v kinh-mch trc phi hp vi 5
tng, 5 hnh, ri sau mi bn ti 6 ph.

KINH VN ________________________________________________________________________

S d mun bit m trong m, Dng trong Dng l v : ma ng bnh ti m, ma H bnh ti Dng,


ma Xun bnh ti m, ma Thu bnh ti Dng.... Bit c bnh ti u, c th dng CHM-THCH diu tr. (1)

(1)_. ng bnh ti Thn ; Thn l m trong m, nn ni ng bnh ti m ; ng bnh ti Thn ; Thn l m trong m,
nn ni ng bnh ti m ; H bnh ti Tm ; Tm l Dng trong Dng, nn ni H bnh ti Dng ; Xun bnh ti
Can ; Can l Dng trong m, nn ni Xun bnh ti m ; Thu bnh ti Ph ; Ph l m trong Dng, nn ni Thu
bnh ti Dng. Chm-thch l th dng cha bnh ti kinh-mch. Bit c m trong m, Dng trong Dng, th no
ri, mi nhm vo kinh-du ca 5 Tng, dng chm thch iu tr.

KINH VN ________________________________________________________________________

Cho nn lng thuc Dng, m Dng trong Dng, tc l TM, nu m trong Dng tc l PH. Phc
(bng) thuc m, m m trong m, tc l THN, nu Dng trong m li l CAN. Phc thuc m, nu Ch-m
trong m li l T. (1)
u l s du-ng ca m-Dng, Biu-l, Ni-ngoi, Tng-Ph vy.

(1)_. VNG TH ni : TM thuc v Dng-tng, b v n thuc v thng-tiu ; Dng vo a v ca Dng, nn ni l


Dng trong Dng ; PH thuc v m-tng, b v n vo Thng-tiu ; m vo a v Dng, nn ni l m
trong Dng. THN thuc m tng, b v n vo H-tiu, m vo a v m, nn ni l m trong m. CAN thuc
vo Dng-tng, b v n vo H-tiu, Dng vo a v m, nn ni l Dng trong m. T thuc vo m-tng, b
v n vo Trung-tiu, Thi-m vo a v m, l Ch-m trong m.

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong- hi :
- Nm Tng ng vi 4 ma, vy c s thu-th (tip nhn, lin lc) g khng ? (1)
K-B tha :
(2)
- C. ng phng sc XANH, thng vo Can, khai khiu ln mt, tng tinh CAN : pht ra bnh KINH S (3) .
V v l CHUA, thuc v loi tho mc . thuc v lc-sc l G ; thuc v ng-cc l LA MCH (6) ; thuc v 4
(4) (5)

ma trn ng vi TU-TINH (7) ; xun-kh thuc v b phn U (8) ; v m (thanh) l ting GIC (9) ; thuc v s
l s 8 (10) ; thuc v mi (hi ngi thy) l S (mi hi) (11) _. Do bit l thng pht sinh bnh GN (Can ch
gn) (12).

16
(1)_. ni 5 Tng ng vi m Dng 4 ma, vy phi c kh sc g hp vi kh sc ca 5 phng v m Dng ca 4
ma v.v....
(2)_. Tinh kh ca Can khai khiu ln mt, m li thng vi Thin-kh. tc l Tri thng vi ngi, m ngi li thng vi
Tri. Cn m tinh thi li tng v chnh Tng ca n.
(3)_. Ma Xun Dng kh bc ln, nn bnh pht sinh cng c v chn ng m thnh kinh s.
(4)_. Can thuc Mc, vi tho mc cng mt loi.
(5)_. K : g, thuc qu TN, ch v phng ng.
(6)_. Mch : mt th ng hng u ng-cc, nn ng v ng-phng.
(7)_. Tinh kh ca Mc ng ln Tu-tinh.
(8)_. Gic : l mt m thuc v Mc, ng v ma Xun.
(10)_. DCH ni: Thin cho s 3 sinh ra Mc, a do s 8 m hp thnh, nn ni s ca Can l 8.
(11)_. Hi : mt th kh thuc Mc.
(12)_. Can ch gn nn bnh ti gn.
* . Ng m, ng s ng theo vi kh v hnh ca Tri. B, nhc, gn, xng ng theo vi ci hu-hnh ca t. Ly ci ng v
hnh ca Tri m sinh bnh ti ci hu hnh l gn xng ca ngi, l do s kh ha giao cm m nn _. m tinh ca 5
Tng, nh Tm thn n ha ra sc m thnh mu. y bn v huyt mch ca Tng ph, nn ni : tng tinh CAN.

KINH VN ________________________________________________________________________

Nam-phng sc , thng vo vi TM, khai khiu ln TAI, tng tinh TM (1) . Bnh pht sinh c 5
Tng ;v v l NG v thuc v HA (3) , thuc v lc-sc l D, thuc v ng cc l TH (4) , thuc v 4 ma
(2)

trn ng vi sao HUNH-HOC (5) ,thuc v m thanh l ting CHY (6) , thuc v s l s 7 (7) , thuc v mi l
mi HC (8) _. Do bit l thng sinh bnh MCH (9) .

(1)_. Tm thuc Ha nn cng sc .


_ T KH TNG PH LUN ni : bao kh huyt 12 kinh mch vi 365 lc ..... u dn ln mt ri chy ra khng-khiu (l
hng, ch rng), ring mt th kh khc chy ra tai lm thnh s nghe _. BIT-KH tc l kh ca Tm.
(2)_. Bnh... c 5 Tng, tc l ch v cc kh ca 5 Tng. Tm l mt c quan ch t c 5 Tng 6 Ph, cho nn Tm kh mc
bnh, thi kh ca cc Tng khc cng u mc bnh.
(3)_. NG l v ca Ha. Tm kh thng vi Nam-phng, nn cng vi hnh Ha trong Ng-hnh cng loi
(4)_. TH : l mt th la c sc , m tnh N (m) nn l th la ca Tm.
(5)_. HUNH HOC l tinh ca Ha.
(6)_. CHY l mt m thuc Ha, ng v ma H.
(7)_. Dch ni : Thin do s 2 sinh ra Ha, a do s 7 m hp thnh, nn ni : s ca Tm l 7.
(8)_. Kh b ha t chy, thi thnh mi HC. Nguyn ch Hn l TIU.
(9)_. Tm ch v mch, nn bnh ti MCH.

KINH VN ________________________________________________________________________

Trung ng sc VNG thng vo vi T, khai khiu ln ming. Tng tinh T (1) . Bnh pht sinh cung
(2)
li , v v l NGT, v thuc v TH (3), thuc v lc-sc l B (4) , thuc v ng-cc l TC (5) , thuc v 4
ma, trn ng vi sao CHN (6) , thuc v m l CUNG (7) , thuc v s l NM (8) , thuc v mi l mi THM (9)_.
Do bit l thng sinh bnh ti NHC (tht) (10) .

(1)_. Th vng v cui 4 ma, b v vo khong gia, T thuc v Th-tng, nn kh cng thng nhau.
(2)_. LINH-KHU ni : T ch v vic n tip lng thc, ly ming li bin-bit s yu ght v ct-hung
Xem thi bit T-kh thng ln LI.
(3)_. T thuc Th, khng c v, ly v ca la nn v NGT. Thuc hnh Th trong ng-hnh.
(4)_. B: nguyn ch Hn l ngu. Cn v tru : nguyn ch Hn l thy ngu. B sc Vng nn l ging nui ca T.
(5)_. La Tc sc vng, v ngt, nn cng thuc T.
(6)_. Sao CHN thuc Th.
(7)_. Ting CUNG thuc Th.
(8)_. DCH : Thin ly s 5 sinh ra TH, a ly s 10 m hp thnh. Th chuyn ngi NM, nn ring ch v sinh-s.
(9)_. Kh nhn Th bin, thnh mi Thm.
(10)_. T ch c-nhc, nn sinh bnh ti NHC.

KINH VN ________________________________________________________________________

Ty-phng sc TRNG, thng vo vi phi, khai khiu MI, tng tinh PH (1) . Bnh pht sinh VAI, v v l
CAY (tn) v thuc v KIM (2) , thuc v lc-sc l NGA (3) , thuc v ng-cc l O (4) , thuc v 4 ma trn ng

17
vi sao THI-BCH (5) , thuc v m l THNG (6)
, thuc v s l s 9 (7)
, thuc v mi l mi TANH (8)
_. Do
bit l thng sinh bnh ti B-MAO (9) .

(1)_. Ph thuc Kim, nn theo sc Trng ca Ty-phng, MI l khiu ca Ph.


(2)_. Cm th kh sinh bnh ti VAI v LNG.
(3)_. Qu CN thuc Nga, Ph thuc CN-KIM.
(4)_. o : sc trng, nn l th la ca Ph-T cc.
(5)_. Tinh kh ca loi Kim, ng ln sao Thi-bch.
(6)_. THNG : mt th ting ch v phng Ty.
(7)_. DCH : a ly s 4 sinh ra KIM, Thin ly s 9 m hp thnh, nn Ph l s 9.
(8)_. Kh nhn Kim bin thnh mi TANH.
(9)_. Ph ch B-mao, nn bit l bnh ti B-MAO.

KINH VN ________________________________________________________________________

Bc-phng sc EN, thng vo vi THN, khai khiu NH-M (tin m, hu m), tng tinh THN (1) . Bnh
pht sinh KH (2) , v v l MN (hm) v thuc v THY (3) , thuc v lc-sc l LN (4) , thuc v ng-cc l
U (5) , thuc v 4 ma trn ng vi sao THN (6) , thuc v m l V (7) , thuc v s l s 6 (8) , thuc v mi l
mi HC-MC (9)_. bit l thng sinh bnh ti XNG (10) .

(1)_. Thn thuc THY, nn theo sc EN ca Bc-phng, b v ca Thn di nn khai khiu ra Nh-m.
(2)_. Ch i hi ca nhc gi l cc, ch tiu hi ca nhc gi l kh _. i hi, tiu hi tc l ni khp xng nh lin lc
vi nhau, mt ln tht mng bao bc ngoi xng tc l KH. Thn vn ch xng, m Kh l do kh ca Cc sinh ra.
(3)_. MN l nguyn cht ca nc (thy).
(4)_. LN sc en, thuc HI, nn l ging nui ca Thn.
(5)_. U EN sc en, tnh trm xung, nn l Thn-cc.
(6)_. Thn tinh thuc THY.
(7)_. V : mt th ting thuc THY.
(8)_. Thin ly s 1 sinh ra Thy, a ly s 6 m hp thnh, nn s 6 thuc THN.
(9)_. HC-MC : mi thi nt.
(10)_. Thn ch v xng, nn bnh ti XNG.
KINH NI : Can sinh cn, Tm sinh huyt, T sinh nhc, Ph sinh b-mao, Thn sinh ct ..... Vy cn, ct, b mao.....
u do 5 Tng sinh ra, nn Tng no mc bnh th ci sinh ra cng mc bnh.

KINH VN ________________________________________________________________________

Vy nn ngi gii v xem mch : phi xt r s nghch tng ca 5 Tng, 6 Ph v ci ging mi ca m-


Dng, Biu-l, Tng-ph.... ghi nh trong tm-, hp vi tinh thn s bit c r rt, khi phi h , th l
c o.

on ny ni tng kt ci ng li ca kinh mch, sinh ra 5 Tng, lin lc vi 6 Ph, ngoi hp vi 5 Phng, 5 Hnh v m-
Dng 6 kh. Tri vi 4 ma l NGHCH, thun vi 4 ma l TNG.

------ o0o ------

18
CHNG 5

M-DNG NG TNG I LUN (1)

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong- ni :
(2) (3)
._ m-Dng l o ca Tri t ; l ging mi ca mun vt, l cha m ca s bin ha , l gc ngn ca s
(4)
sinh-si , l ci kho cha mi s THN MINH (5) .

(1)_. Thin ny ni v : Tri t Thy Ha , 4 ma, 5 Hnh, hn nhit, kh, v, hp vi Tng-ph ca con ngi ; hnh,
thn, thanh, trc, thnh tng thnh hnh ..... u hp vi ci o ca m-dng. Cho n chn mch, st sc, tr liu,
chm bim v.v..... u phi bt chc m-dng ; nn gi l NG TNG I LUN .
(2)_. O : tc l ci l ca m-dng. Thi-cc tnh m sinh m, ng m sinh Dng. Tri sinh ra bi ng, t sinh ra
bi tnh, nn gi M-DNG l o ca Tri-t.
(3)_. Vt sinh ra gi l HA, vt n cc gi l BIN.
DCH ni : tri thnh TNG , t thnh HNH ; s bin ha pht hin .
CHU-T ni : bin l ci TIM ca ha, ha l s THNH ca bin.,
m c th bin thnh Dng, Dng c th bin thnh m ; ci o bin ha do m-dng sinh ra, nn gi l CHA-
M.
(4)_. Tri ly Dng sinh ra, t ly m nui ln. t ly Dng gim i, Tri ly m tim tng.
(5)_. m-dng bin ha khng th lng c nn gi l THN-MINH.

KINH VN ________________________________________________________________________

Tr bnh phi tm ti gc (1) . Nn bit rng : tch ly nhiu Dng l Tri, tch ly nhiu m l t (2) . m thi
tnh, Dng thi to (3) ; dng sinh ra, m nui ln, dng gim i, m tim tng (4) . Dng ha kh, m thnh
hnh (5) ; hn cc sinh ra nhit, nhit cc sinh ra hn (6) . kh hn sinh ra cht trc (c), kh nhit sinh ra cht
thanh (trong). Thanh-kh b phn di thi sinh chng SN-TIT, trc kh b phn trn thi sinh chng IN-
TRNG (y tc).
l m-dng trong ngi do s nghch, tng m sinh bnh vy (7) .

(1)_. GC : tc l ch v m-dng . tng, ph, kh, huyt, biu, l, thng, h, trong tm thn con ngi, u gc m-
dng ; cho ti ci kh phong , hn, th, thp, 4 ma, 5 hnh ... do t bn ngoi phm vo, cng u thuc v 2 ch m-
dng.
n nh phng din tr bnh, la ci kh-v ca dc-vt, dng chm bn t hay hu, xt mch xem TR hay TT, cng
khng th ra ngoi ci l ca m-dng. Cho nn ni : tr bnh phi cu ti gc.... Bnh thuc Dng-t hay m-t ?
thuc dng-phn hay m-phn, kh-phn hay huyt-phn ?
Ri nhn la chn n dc vt, xem nn dng nhng v kh n thng hay ging ? M b hay KH tit ? ......
, phng php cu ti gc l nh vy.
(2)_. TCH tc l tch-ly, cha cht rt nhiu. Rt cao l Tri, rt dy l t. Tip theo cu trn, ni vic tr bnh nn bt
chc ci m-dng ca Tri-t.
(3)_. Cht m ca t ch TNH m c thng, kh Dng ca tri ch NG m khng ngng ...
(4)_. Ma Xun vi ma H l 2 kh m-dng ca Tri, cho nn ch v SINH v TRNG ; ma Thu vi ma ng l 2 kh
m-dng ca t, cho nn ch v SI v TNG.
(5)_. Tri ch v sinh ra vt, t ch v gy thnh vt. cho nn Dng ha ci kh ca mun vt, m ci kh trong thn ngi
cng do Dng ha ra. m thnh ci hnh ca mun vt, m ci hnh ca con ngi cng do m gy nn.
(6)_. m hn Dng nhit l ci kh chnh ca m-dng. Hn cc sinh nhit, l m bin lm Dng ; nhit cc sinh hn l
Dng bin lm m.
_ THIU-T ni : Lc bt u ng thi Dng sinh, ng n cc thi m sinh ; Lc bt u tnh thi NHU sinh, tnh
n cc thi CNG sinh ; tc l ci ngha Lo bin m Thiu khng bin CHU-DCH. _. Cho nn ci l m-
dng h n cc thi sinh bin. Tt bnh con ngi cng vy. Nh nhit qu thi sinh hn : nh nhng chng NI
NHIT qu n cc , thi bn ngoi hin ra rt run. Hn qu li nhit : nh bnh THNG HN m pht nhit. V php tr
bnh cng vy, nh ngi ung qu nhiu nhng v kh hn ri bin thnh ha-nhit.
(7)_. Hn kh ng xung di, nn sinh ra trc m. Nhit kh thng thng, nn sinh ra thanh Dng. Thanh kh ch v Dng
nn trn ; gi li di nn sinh chng SN-TIT (n vo li t ra), bi v ch ging m khng thng. Trc kh ch v m
nn di, gi li trn nn sinh chng IN-TRNG, bi v ch c thng m khng ging. l m-dng tng phn
m sinh bnh ; nh th tc l NGHCH , nu tri li s l TNG. Cho nn ni : tr bnh phi cn ti ci gc , chnh l v
tm thn con ngi hu bnh hay v bnh u do m-dng nghch tng m ra vy.
n : t cu Dng ha kh. Tr xung, u em m-dng ca Tri t hp vi m-dng trong tm thn con ngi
t-l, khng chuyn ni hn mt bn no.
19
KINH VN ________________________________________________________________________

Cho nn Thanh-dng l Tri, Trc-m l t. Kh t bc ln thnh my, kh tri ging xung thnh ma,
ma lm ra bi A-KH, my lm ra bi THIN-KH (1) . Thanh-dng tit ln thng-khiu, trc-m tit xung
h-khiu (2) . thanh-dng pht ra tu-l, trc-m chy vo ng-tng (3) . thanh-dng y t-chi, trc-m
quy t v Lc-ph (4) .

(1)_. on ny tip vi on trn, ni v : ci a v m-dng c trn di khc nhau, m ci kh ca m-dng c H-GIAO


ri sau mi thnh c ci bin ha my ln, ma xung ha sinh ra mun vt. thanh-dng l Tri, trc-m l t.
t d di m hi t bc ln thnh my. Tri d trn m kh tri ging xung thnh ma. Tri nh my m sau c
ma, nhng ma tuy t trn tri rt xung, m thc l do ci my ca hi t bc ln, cho nn ni : ma lm ra bi a-
kh . Nh c ma ging xung, m sau mi c my bc ln. Nhng my tuy t di t bc ln, m thc l do ci ma ca
kh tri ging xung ; cho nn ni : my lm ra bi Thin-kh . l ci hin tng giao-h ca m-dng, m trong
tm thn ca con ngi cng c mt hin tng nh vy.
(2)_. Thanh-dng ca ngi ng theo vi Thin m tit ra thng-khiu ; trc-m ca ngi ng theo vi a m tit ra
h-khiu. Cng nh s ln xung ca my v ma.
(3)_. y ni : ci kh thanh-dng dn t ra tu l m ci tinh-huyt thuc v trc-m, thi chy ti 5 Tng. V 5 tng ch
v vic tng TINH.
(4)_. Cu ny ni : ci kh thanh-dng do ung n sinh ra thi dn ra t-chi, cn nhng cht hn-trc (cn b) thi dn v 6
Ph.

KINH VN ________________________________________________________________________

THY l m, HA l dng ; Dng l KH, m l V (1) . V theo v HNH, hnh theo v KH, kh theo v TINH,
tinh theo v HA (2) . Tinh nh kh, Hnh nh v (3) . do Ha sinh ra TINH, do Kh sinh ra HNH (4) .

(1)_. Tnh ca THY thm nhun xung nn l m, tnh ca HA bc ngc ln nn l Dng. Thanh-dng bc ln nn l
KH, trc-m ging xung nn l V (ng v, cc thc n). l do thy-ha m xt ra m-dng ca KH v V.
(2)_. m l V, m gy nn HNH ; t cho ngi n 5 v nui ci hnh y, cho nn ni v theo v Hnh. Dng ha KH, ci
kh ca ch Dng xut dn ra b phu c tu, sinh ra ci hnh y, nn ni hnh theo v KH . Dng-kh sinh ra bi
m-tinh, cho nn ni kh theo v TINH ; nh ci tinh-kh ca thy-cc ha sinh ra cc TINH y, nn ni tinh theo v
HA .
(3)_. Nh ci tinh kh ca thy cc sinh ra tinh, tc l TINH nh KH ; nh 5 v vo V nui ci hnh y, nn ni
HNH nh V.
(4)_. Nh ci tinh kh ca thy-cc sinh ra tinh ; nh ci thn-kh ca ch Dng nui cho HNH, y nn mi ni do
HA sinh ra TINH, do KH sinh ra HNH.

KINH VN ________________________________________________________________________

V lm thng HNH, KH lm thng TINH (1) . Tinh ha lm KH, kh thng bi V (2) . m-v tit ra h-
khiu, Dng-kh tit ra thng-khiu (3) . V HU thuc v m, BC thuc v dng. Kh HU thuc v dng, BC
thuc v m (4) . V hu thi tit, bc thi thng ; kh bc thi pht tit, hu thi pht nhit (5) . ci kh ca Trng-
ha suy, thi ci kh ca Thiu-ha trng ; Trng-ha thu-ht kh, kh thu-ht Thiu-ha. Trng-ha lm tn
kh, Thiu-ha s sinh kh (6) ..

(1)_. Hnh n v v, tinh n v kh (v do m sinh ra nn gi l n) ; nhng s n nu thi qu thi s b thng, cng


nh s n ung thng vy.
(2)_. Tinh l gc ca Nguyn-kh, m kh li do tinh ha ra. Hnh n v m v theo v hnh.. n khi v lm thng hnh thi s
ly n c kh.
(3)_. V thuc v loi c cht, nn dn xung 2 khiu tin, niu (i v tiu tin). Kh thuc v loi v hnh nn tit ln trn
khiu h-hp.
(4)_. V thuc v m, m v hu l thun m, nu Bc li l dng trong m. Kh thuc v dng, m kh hu l thun
dng, nu Bc li l m trong dng. l trong m-dng m li chia thm mt th m-dng khc nhau vy.
(5)_. V hu l m trong m, tnh ging xung nn ch v h-tit ; v bc l dng trong m, tnh bc ln nn ch v
tuyn-thng. Kh bc l m trong dng, tnh ging xung, nn ch v pht tit ; kh hu l dng trong dng, tnh bc
ln, nn ch v pht nhit. Tit ny bn v m-dng, kh, v v thng ging.
(6)_. Kh l dng, ha l dng ; hp li m ni kh tc l HA. Ci kh ca Thiu-dng TAM-TIU sinh ra t MNH-MN, dn
i khp trong ngoi, hp vi BO-LC (thuc TM) m lm Tng-ha. Ci kh s sinh ca Thiu-dng, dn xung h-tiu
ch v vic thu np, dn ti Trung-tiu ch v vic sinh-ha. Np v ha cc cht tinh-vi ca thy-cc sinh ra KH v
nui HNH.. cho nn my cu ny tip vi on trn ni v 5 v thi qu thi s thng n KH, m Trng-ha thi qu
20
cng s thng n KH (Trng-ha l mt th ha nng qu, Thiu-ha l mt th ha nng va vy.) . on ny c 2
ting TRNG-HA v THIU-HA l ni v ci nhit hn km ca ha. Bi nhng v kh-v qu hu tc l ha nTRNG.
Dng nhng v trng-ha, thi ci kh ca con ngi khng chng ni, do m ha ra suy (nh nhng v -U, PH-T,
: kh ca con ngi khng chng li c nn pht nhit ). Nhng v m kh-v N , tc l ha n THIU. Dng nhng v
thiu-ha, thi ci kh ca con ngi s dn sinh vng m thnh trng (nh dng nhng v NHN-SM, NG-QUY,
khin cho kh huyt ca con ngi dn nn sinh vng).
V sao m ci kh ca trng-ha suy ?
V trng-ha c th thu ht c ci kh ca con ngi, nn ci kh ca trng-ha s t suy
V sao m ci kh ca thiu-ha li trng ?
V ci kh ca con ngi c th thu ht c c ci kh ca thiu-ha, nn ci kh ca thiu-ha s thnh trng. Bi v
trng-ha c th thu ht ci kh ca con ngi nn n li lm tn ci kh ca ngi nn mi ni : kh ca Thiu-ha
trng.
Ch thu ht trn y, nguyn Hn-vn l ch thc-n.
Ch gii ca TRNG-N-AM : THC cng nh nhp vo, tc l dn lm mt - Nguyn Hn-vn : Trng-ha thc
KH, KH thc Thiu-ha . ch t rt gn m ngha rt hay, tic khng tm ting g thay th c.
Trng-n-Am ni : Tng-ha (?- Trng-ha) l TC ca Nguyn-kh, mun bo dng TINH, KH, HNH ta nn
dp yn ha y.
VNG-T-PHNG ni : kh ca trng-ha, kh ca thiu-ha ; ch kh tc l KH ca HA.

PH LC _________________________________________________________________________

CN N : Cc y-gi i sau dng dc, ch bit c HN, NHIT, N, BNH .. n ci ngha m, Dng, Thanh, Trc, thng,
ging, ph, trm . Thi rt t ngi lu , nn t c cng hiu ! L-NG-VIN cng hiu thu ngha , ng c son
THANG DICH BN THO tu trung c thin Dng dc php tng chuyn ni v la chn dc-v, theo ng vi ngha
trong thin ny, vy xin ph lc thm vo y duyt-gi bit qua phng-php dng dc ca c nhn. (Dch gi)

DNG DC PHP TNG (L-NG-VIN)


1)- Nhng v KH-BC l m trong Dng. Kh bc thi pht tit. Cc v c kh-v : TN CAM M BNH HN
LNG . Thuc v loi y _ v nh :

1. PHC LINH : kh bnh, v cam 16. A CT B : kh hn, v kh


2. TRCH T : kh bnh, v cam 17. CH XC : kh hn, v kh
3. CH LINH : kh hn, v cam 18. H PHCH : kh binh, v cam
4. HOT THCH : kh hn, v cam 19. LIN KIU : kh bnh, v kh
5. C MCH : kh bnh, v cam 20. CH THC : kh hn v toan
6. SA TIN : kh hn, v cam 21. MC THNG : kh bnh, v cam
7. NG TM : kh bnh, v cam 22. MN KINH : kh thanh, v tn
8. NG-V T : kh hn, v toan 23. XUYN KHUNG : kh n, v tn
9. TANG B : kh hn, v kh 24. THIN MA : kh bnh, v kh
10. THIN MN : kh hn, v hi kh ? 25. TN GIAO : kh hi n, v kh, tn, bnh
11. BCH THC : kh hi hn, v kh ? 26. KINH GII : kh n, v kh, tn
12. MCH MN : kh hn v hi kh ? 27. MA HONG : kh n, v kh, cam
13. T GIC : kh hn, v toan, kh ? 28. TIN H : kh hi hn, v kh
14. MAI : kh bnh, v toan 29. BC H : kh n, v kh, tn
15. MU N : kh hn, v kh

2)- Nhng v KH-HU l Dng trong Dng. Kh HU thi pht nhit. Cc v c kh-v : TN CAM N NHIT
thuc v loi ny. V nh :

1. PH T : kh nhit, v i tn 4. SINH KHNG : kh n, v tn


2. U : kh nhit, v i tn 5. LNG KHNG :kh nhit, v cam,tn
3. CAN KHNG : kh nhit, v i tn

3)- Nhng v KH V BC l Dng trong m, v Bc thi thng. Cc v c kh-v : TOAN KH - HM BNH .. thuc v
loi ny. V nh :

1. PHNG PHONG : thun Dng, kh hi n, v kh, cam, bnh.


2. THNG MA : kh bnh, v hi kh 7. C HOT : kh hi n, v kh, cam, bnh
3. SI H : kh bnh, v kh, tn 8. T TN : kh n, v i tn
4. KHNG HOT : kh hi n, v kh, cam, bnh 9. CT CNH : kh hi n, v cam, bnh
5. UY-LINH-TIN : kh n, v kh 10. BCH CH : kh n, v i tn
6. CT CN : kh bnh, v cam 11. CO BN : kh n, v i tn
12. TH NIM T : kh bnh, v tn.

4)- Nhng v KH V HU l m trong m, v Hu thi tit. cc v c kh v : CAM KH - HN thuc v loi ny, v nh :

1. I HONG : kh hn, v kh 10. NHN TRN : kh hn, v kh, binh


2. HONG B : kh hn, v kh, cam 11. PHT TIU : kh hn, v kh, hm

21
3. HONG CM : kh hn, v kh 12. PHNG K : kh hn, v i kh
4. HONG LIN : kh hn, v kh 13. MU L :kh hi hn, v toan, hm
5. THCH CAO : kh hn, v tn 14. HUYN SM : kh hn, v kh
6. LONG M : kh hn, v i kh 15. CHI T : kh hn, v kh
7. SINH A : kh hn, v kh 16. XUYN LUYN T : kh hn, v kh
8. TRI MU : kh hn, v kh 17. HNG TH (S) : kh hn v kh
9. QUA LU CN : kh hn, v kh 18. A DU : kh hi hn, v cam, hn

KINH VN ________________________________________________________________________

Kh v TN, CAM, cng nng ca n chuyn v pht tn, thuc Dng ;


Kh v TOAN, KH, cng nng ca n c th dng tit, thuc m (1) .
m thng thi Dng s mc bnh, Dng thng thi m s mc bnh. Dng thng thi NHIT, m thng thi
HN (2) .
Gp (trng) hn thi ha nhit, gp nhit thi ha hn (3).
Hn lm thng HNH, Nhit lm thng KH. Kh b thng thnh bnh au (thng), Hnh b thng thnh bnh
thng (4) .
Nu trc au m sau mi thng, l kh lm thng hnh ; nu trc thng m sau mi au, l hnh lm
thng kh (5) .

(1)_. Kh vi v vn chia m-dng, m trong v li chia m dng khc nhau, TN dn v kh phn m tnh tn, CAM l
mt v v trung ng (Th), m li c ci nng lc ti gi ra T BNG, v th nn phm v Tn v Cam thi pht tn v
thuc Dng _. V KH ch v tit tr xung, m li kim c ci tnh cht bc ngc ln (v l Ha) ; v TOAN ch v thu
ging, m li l mt th Mc v pht sinh v ma Xun u c ci nng lc THNG DNG (vt ln) v H TIT (tho
trt tr xung). V th nn phm v TOAN v KH thi dng tit v thuc m.
(2)_. M-TH ni : Dng v toan, kh m n thi qu thi m s thng, thi v Dng phn ca con ngi khng ch c
vi m hn, do Dng s mc bnh _ Dng v Tn, cam m n thi qu thi Dng s thng, dng thng thi m phn
trong con ngi s khng ch ni vi dng-nhit, do m s mc bnh.
(3)_. Kh ha ha, Toan ha mc ; nu ung nhiu cc v toan, kh thi s gy nn s nhit-ha ca mc vi ha.
Tn ha kim, Cam ha th ; nu ung nhiu v tn, cam , thi s gy nn s hn-ha ca m-thp.
Phm dng thuc, nu lu thi tng kh, l ci l thng vt ha. Nu cho kh tng lu mi, s l ci nguyn nhn
cht non.
(4)_. Dng ha thnh kh, m gy nn hnh. Hn thi m nhiu nn thng hnh. Nhit thi dng thnh nn thng kh. Kh
v hnh nn au, hnh c hnh nn thng.
(5)_. Hnh theo v kh, m kh sinh ra hnh.. do l s tng hp ca m dng v hnh-kh. Cho nn kh b thng, thi ly
n hnh ; hnh b thng thi ly n kh.
T y tr ln ni v : kh-v, m-dng, hn-nhit, . Do thin thng m sinh bnh.

KINH VN ________________________________________________________________________

Phong thng thi sinh ra NG, nhit thng thi sinh ra THNG ; to thng thi sinh ra CAN ; hn thng thi
sinh ra PH (thn kh ph-vit) ; thp thng thi sinh ra NHU-TIT (m thp, tit t) (1) .

(1)_. y tr xung, bn v 4 ma, 5 hnh ca tri v 5 tng, 5 kh con ngi, vi bn ngoi cm v lc dm, bn trong
lm thng v 5 ch u c m dng, hn nhit khc nhau. Tnh ca phong lay ng nn phong thng thi ng ; nhit
nhiu lm thng kh, nn nhit thng thi thng sng. To lm thng n tn-dch nn to thng thi sinh ra can (kh
ro, se) ; hn lm thng n dng, cho nn thn kh s ph vit ra ngoi ; thp thng thi T th b thng nn lm ra
chng NHU TIT (tit t). Phong vi nhit l dng kh ca tri, hn-to-thp l m kh ca tri. l s thin thng gy
nn bnh ca 4 ma, 5 hnh.

KINH VN ________________________________________________________________________

Tri c 4 ma, 5 hnh thi hnh s THU, SINH, TNG, TRNG, v sinh ra cc kh hn, th, to, thp,
phong (1) .
Ngi c 5 Tng ha ra 5 kh sinh ra H, n, bi, u, khng (2) .
Cho nn H vi N lm thng n kh, Hn vi Th lm thng n hnh (3) . Bo n thi thng n m, bo
h thi thng n hnh. Nu kh dn ngc ln : mch s y trn, ly thot mt ci hnh ca Chn-tng (4) .
H-n khng hn ch, hn-th qu , sinh mnh s khng c bn (5) .
Cho nn trng m tt bnh dng, trng dng tt bnh m (6) .

22
Ma ng b thng v hn, ti ma Xun tt pht bnh N ; ma Xun b thng v phong, ti ma h tt s
pht bnh SN-TIT ; ma h b thng v th, ti ma Thu tt s pht bnh hi NGC ; ma Thu b thng v
thp, ti ma ng s mc bnh KHI-THU (7) .

(1)-. Mi Can ca tri, ha sinh 5 hnh ca t. 5 hnh ca t hp vi 6 kh ca tri. Cho nn t l hnh thy, tri l kh
hn ; t l hnh ha tri l kh th ; t l hnh kim, tri l kh to ; t l hnh th, tri l kh thp ; t l
hnh mc, tri l kh phong .. l s ng tng rt r rt vy.
(2)-. ha ra 5 kh tc l ha ci kh ca 5 hnh. Ch ca Can l N ; ch ca Tm l H ; ch ca T l BI ; ch ca Ph l U ;
ch ca Thn l KHNG (ngha ch ch y c nh pht sinh ra.) l do 5 kh m sinh ra 5 ch ca ng-tng.
Cu ny ni v : 5 tng ca ngi ha sinh ra 5 kh v 5 ch, u thuc v m-dng.
(3)-. H n do bn trong pht ra, cho nn lm thng n 2 kh m dng ; ci t ngoi-dm do b mao m lt vo c lc, tng
ph, cho nn ni : hn-th thi thng hnh.
M-TH ni : ch ni h n m ngoi ra nh u, t, khng, c th suy ra bit c. Ch ni hn th m ngoi ra nh
to, thp, phong, c th suy ra bit c.
(4)-. Nhiu dng thi nhiu H, nhiu m thi nhiu N. Bi H thuc dng, m n thuc m. V vy nn bo n thi thng
m, bo H thi thng dng. ci kh m dng mt khi quyt nghch dn ln thi ci kh ca 5 tng s y trn
trong mch, m thot ly mt ci hnh ca Chn-tng.
(5)-. Kinh ni: K tr-gi i vi s dng sinh tt phi thun theo ci kh ca 4 ma v thch hp vi kh hn, th, iu ha s
h n v tit vic c x ; tri li, nu mi vic cu th qu , thi cn sng lu sao c ?
(6)-. V thi tit thuc m, m li cm phi kh hn, nh th l trng m, tt s sinh chng Dng-nhit ; v thi tit thuc
Dng, m li cm phi kh nhit, nh th l trng dng tt s sinh ra bnh m-hn.
(7)-. Ma ng b thng v kh Hn, ci c ca kh hn n np trong c phu, ti ma Xun tt pht ra bnh N ; ma Xun b
thng v Phong, phong kh thng vo vi Can, can-t hu d, ti phm T-th, dng dai nn ma H thnh chng SN-
TIT ; ma H b thng v kh Th, th-hn khng tit ra c, ti ma Thu gp phi gi mt (lng-phong) hai bn xung
t ln nhau thnh ra chng NGC hn nhit vng lai (lc nng lc rt c ln hi thay i). Ma Thu b thng v kh
Thp, thp nung nu bin thnh nhit, nhit thuc Ha, ha phm ln Ph-kim dng dai n ma ng hn vi nhit xung
t ln nhau gy nn bnh KHI-THU.
_ Xem nhng bnh thuc v 2 ma Xun, H thi r c ci ngha trng m tt bnh Dng ; xem nhng bnh thuc v 2
ma Thu, ng thi r c ci ngha trng dng tt bnh m nh ni trn.

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong- hi rng :
-. Trm nghe cc bc Thnh-nhn thi Thng-c hiu r thn th con ngi, v Tng, Ph thi phn bit r rng;
v kinh mch thi xt r u mi ; v lc-hp ca mch, nu r s hi-thng ca n ; v cc kh-huyt thi ch
r tng ni, v n nh ci danh ca n. V cc kh-cc u ch r ci ch bt u ca n ; v b phn b phu, c
nghch c tng, u c iu l ; v 4 ma m dng, u c kinh k .. V ng vo thn th con ngi, u c
biu l lin lc vi nhau . C tht th chng ? (1)

(1)-. on ny dn cu hi ca Hong- lm tng mo cho my on di y :


--. LC-HP (6 hp) tc l s tng hp ca 12 kinh mch. T nh :
- Tc Thi-dng vi Tc Thiu-m l 1 hp ;
- Tc Thiu-dng vi Tc Quyt-m l 2 hp ;
- Tuc Dng-minh vi Tc Thi-m l 3 hp ;
- Th Thi-dng vi Th Thiu-m l 4 hp ;
- Th Thiu-dng vi Th Quyt-m l 5 hp ;
- Th Dng-minh vi Th Thi-m l 6 hp . N u theo chnh kinh ca n giao thng lin lc ln nhau.
--. KH-HUYT tc l ci ni kinh kh qui t . Trong thn th con ngi c 365 huyt, ng vi 365 ngy trong mt nm.
--. Nhng ch i hi ca nhc (tht) gi l CC ; nhng ch tiu hi ca nhc gi l KH. Cc ni u c ci ch bt u
sinh ra n. T nh gn, ta thy l gn, nhng phi bit t u sinh ra gn.

KINH VN ________________________________________________________________________

K-B tha rng :


-- ng phng sinh ra PHONG (gi), phong sinh MC, mc sinh TOAN, toan sinh CAN, can sinh CN (gn), cn
sinh TM ; Can ch v MT.
Theo l tri gi l HUYN, ngi gi l O, t thi l HA. Ha sinh 5 v, o sinh ra TR, Huyn
sinh ra THN.
Thn tri tc l kh Phong, t tc l hnh Mc, thn th con ngi tc l GN, Tng ph con ngi tc l
CAN.

23
sc l mu XANH, m l m GIC, ting l ting H (th ra, reo h), s bin ng l C (nm tay li,
hnh dung s co gn), khiu l MT, v l TOAN, ch l N.
N gin lm thng Can, BI s thng n. Phong lm thng cn, to s thng phong. Toan lm thng cn,
tn s thng toan (1) .

(1)-. T on ny tr xung vi 4 on na, l li ca K-B tha li, em nhng ci lin lc ca 5 Tng vi TAM-TI (Tri-
t-Ngi) phn tch r rng. chng minh thc ngi xa d d c nh li ca hi trn, chng qua ch hiu thu
c ht Tam-ti m thi.
-- ng phng ch v ma Xun, ci tnh cht ca Dng-kh l bc ln, nn mi sinh ra phong ; phong c ng thi loi
cy ti tt, nn phong sinh Mc. Ci tnh ca mc l toan, nn mc sinh Toan.
Trong thn con ngi : CAN thuc mc, mc tnh toan, nn ni toan sinh Can.
Phm CN, u thuc v can, cho nn ni CAN ch v CN.
Mc ch v sinh HA, nn ni : CN sinh TM.
MT l khiu ca CAN, nn ni : can ch v Mt.
Gi em hp c Tri-t-Ngi li m xt, thi chng qua l ch cng chung c mt l : l tri gi l HUYN (hnh
dung s xa xi, b mt), ngi gi l O (o l mt ci l, ai ai cng phi c, phi theo). t gi l HA (tc l ha
sinh mun vt).
Bi t c s Ha, nn mi chia ra mi vt, v sinh ra 5 v.
Bi ngi c bit o, nn o mi t r m minh tr mi sinh ra.
Bi tri c s Huyn, nn mi c ci hnh ng khn ngoan, kho lo, bin chuyn nh thn. do ta c th bit
c TAM TI cng ch l mt l.
Nhn li suy rng ra, trong 5 kh ca tri l phong, thi 5 Hnh ca t s l Mc, 5 th ca ngi s l
Cn v 5 Tng s l CAN. Suy mi ra n 5 sc l XANH, 5 m l GIC, 5 ting l H, 5 bin l C, 9 khiu l MT, 5 v
l TOAN, 5 ch l N. ci danh ca n tuy khc nhau, m ci l thi vn ch c mt, tc l u thuc v MC m thi.
Tuy nhin, nu bn Tng m c s thi qu, thi Tng s b thng. Khi b thng, thi ch cci no m MC
TNG khng thng c n, n s ch li c. Cho nn ch l N nu n thi qu thi thng CAN.. Ch c Ph-kim
ch v BI l c th thng c N (kim khc mc).
v l Toan, toan thi qu thi thng CN, ch c ci v TN thuc Ty-phng l c th thng c toan u l
ci l kim khc mc , n tng ch nhau nh vy.
tri l phong, phong-kh thng vo CAN, thi s lm thng n Cn. Ch c ci kh To-kim thuc phng Ty l c
th thng c Phong ( vn l Kim khc Mc).

KINH VN ________________________________________________________________________

Nam phng sinh Nhit (nng), nhit sinh HA (1) , Ha sinh KH, kh sinh TM (2) . Tm sinh HUYT (3) huyt
sinh T (4) . tm ch v LI (5) .
Theo l , tri l kh NHIT, t l hnh HA, th l MCH, tng l TM (6) .
sc l XCH (), m l m CHY, ting l ting CI, s bin ng l U (lo) (7) , khiu l LI, v
l KH, ch l H.
H qu thi thng Tm, KHNG s thng H (khng l Thn-ch, v l Thy thng Ha). Nhit qu thi thng
kh, hn s thng nhit. KH lm thng kh (kh l ha-v, nn cng lm thng kh). HM s thng KH (Thy
khc Ha).

(1)-. Nam phng ch v thi tit ma H, nn sinh NHIT.


(2)-. KH l v ca Tm. V thuc m,Tng cng thuc m, nn v mi sinh Tng (TM).
(3)-. HUYT l mt cht lng pht sinh t trung-tiu, phng tm-thn ha ra . Nn huyt tc l THN-KH.
(4)-. Tc Ha sinh Th.
(5)-. Tm-kh thng ln li. Tm ha thi bit c 5 v.
(6)-. Phong, hn, th, thp, to, ha l m-dng ca Tri. Mc, ha, th, kim, thy, l m-dng ca t. Ngi c 5 tng,
ha ra 5 kh sinh ra H-N-BI-U-KHNG l m-dng ca ngi. Ti tri gy nn TNG, ti t gy nn HNH . V
con ngi thi hp c Tri-t li lm mt. y trc ni th, ri sau mi ni n Tng, v con ngi hp th ci kh ca
tri t trc ri mi n trong vy.
(7)-. Cc Tng u c DU , duy Tm khng c du cho nn s bin ng pht sinh bi CH. Tm-ch dn vo Ph (Ha khc
Kim) nn thnh U.
Dch gi n : v thin ny bn n nhng S THNG.(Ci lm thng) c i=====m khc nhau, nh :
-- V ng-phng ni : Phong lm thng Cn, toan lm thng Cn.
-- v Trung-ng ni : Thp lm thng nhc, Cam thng nhc l mt T THNG(tc l s bn tng lm
thng n bn tng).
-- v Nam-phng ni : Nhit thng Kh, Kh thng kh
-- v Bc-phng ni : Hn thng Huyt, Hm thng huyt. l lm thng n ci mnh thng.
-- v Ty-phng ni : Nhit thng B-mao. Th l b ci kh thng m thng mnh ; ni : TM thng b
mao th chnh l mnh t lm thng mnh,
Duyt gi nn nhn k nhng im .

24
KINH VN ________________________________________________________________________

Trung-ng sinh THP (1) , thp sinh TH (2) , th sinh CAM, cam sinh T (3) , t sinh NHC, nhc sinh PH (4) .
T ch v MING.
Theo l , tri l kh Thp, t l hnh Th, th l Nhc, tng lT.
sc l sc VNG, m l m CUNG, ting l ting HT (5) . s bin ng l U (6). khiu l MING, v
l CAM, ch l T (ngh ngi).
T qu thi thng T, N s thng T, thp qu thi thng Nhc, phong s thng thp, Cam qu thi
thng nhc (v lm thng hnh) Toan s thng Cam (7) .

(1)-. Trung ng ch v Th, thm nhun khp c chung quanh nn sinh Thp.
(2)-. tri l kh, t thnh hnh tc l do KH sinh ra HNH.
(3)-. t dng 5 v nui ngi. v Cam vo T trc cho nn ch v sinh T.
(4)-. Tc l TH sinh KIM.
(5)-. Ch ca T l T (ngh ngi). khi ngh ra c iu g th pht ting Ht, tc l s vui v.
(6)-. U l , cng l nc. Hi ngc ln trn khong Ph-v thnh ra nc Pha trn V pha di Ph, l b v ca T. nn
T-kh bin ng thi thnh U.
(7)-. Nhng s thng trn y u do s ch khc m sinh ra.

KINH VN ________________________________________________________________________

Ty-phng sinh TO (1), to sinh KIM (nhn kh m sinh hnh), kim sinh TN (nhn hnh m sinh v), tn sinh
PH (nhn v m sinh Tng), ph sinh B-MAO (nhn tng m ch v hnh), b mao sinh THN (2) . Ph ch v MI.
Theo l , tri l kh To, t l hnh Kim, thn th l B-mao, tng l Ph.
sc l sc TRNG, m l m THNG, ting l ting KHC (3) , s bin ng l KHI (ho), khiu l
MI, v l TN, ch l U (lo).
u lm thng Ph, H s thng u (ha khc kim) ; Nhit lm thng b mao, Hn s thng Nhit, Tn lm
thng b mao (4) , Kh s thng Tn.

(1)-. Ty-phng ch v thi tit ca THU-KIM, nn kh TO.


(2)-. Ph-kim ch v b mao, nhn kim-kh sinh THN (tc kim sinh thy).
(3)-. Ch ca Ph l BI (thng), v bi nn sinh ra KHC.
(4)-. Kh ch v b-mao, Tn lm tn kh, nn thng b mao.

KINH VN ________________________________________________________________________

Bc-phng sinh HN (bc thuc Thy nn sinh Hn), hn sinh THY (1) . thy sinh HM (mn, v ca Thy).
hm sinh THN, thn sinh CT TY, ty sinh CAN (2) . Thn ch v TAI (Thn-kh thng ln Tai).
Theo l tri l kh Hn, t l hnh Thy, thn th l Xng, Tng l Thn (3) .
sc l sc EN, m l m V, ting l ting TH DI (4) , s bin ng l RUN-RY, khiu l TAI, v
l HM, ch l KHNG.
Khng qu thng Thn, T s thng Khng. Hn qu lm thng Huyt (5),To s thng Hn (6) ; Hm qu lm
thng Huyt, CAM s thng HM (tc Th khc Thy).

(1)-. Tc l HNH, ch kh, m KH li sinh HNH.


(2)-. Tinh-thy ca Thn li sinh Can-mc. Th tc l : 5 tng cng sinh ra nhau nhng u phi do 5 kh ca tri v 5 v ca
t ri mi cng sinh vy.
(3)-. Ni v : 5 phng sinh ra 5 kh, 5 kh sinh ra 5 hnh, 5 hnh sinh ra 5 v, 5 v sinh ra 5 th v 5 tng tc l con ngi
sinh ra bi gc HNH. Kh ca tri t vy.
n nh ni : tri l kh Hn, t l hnh Thy, ty l Ct, tng l Thn v,v,,,, l ni : tri t s d thnh
tng thnh hnh c, u gc s bin ha bt trc ca m-dng vy.
(4)-. TH DI: nguyn ch Hn l THN li c ngha l ting RN. Thn-kh b phn di, nn phi ln ting th di mi
tit ln c.
(5)-. Hn qu thi Huyt b ng li, nn ni : thng huyt Hoc c ngi hi: phong thng cn, thp thng nhc
l bn kh lm thng n bn th. Tm thi ni : nhit thng kh. Thn thi ni: Hn thng huyt l c sao ?
Xin p : kh l Dng, huyt l m, Ha l dng, thy l m. Tm ch ha m sinh ra Nhit, Thn ch thy m sinh
ra Hn v th nn nhit thng kh v hn thng huyt l s ng kh tng cm vy.
Nh vy, v on di y ni : m-dng y l Nam-N ca kh-huyt, Thy-ha l chng triu ca m-dng. Tm-Thn y
l ch t ca thy-ha, m-dng v,v cho nn li ni trn y tuy vi Tng khc c hi khng ging, nhng cng ch l ci
BN KH T THNG m thi.
(6)-. To ch kh nhit ca ma Thu, nn thng c Hn.

25
KINH VN ________________________________________________________________________

Cho nn ni rng : Tri-t l mt b v trn v di ca mun vt (1) . m vi dng, i vi ngi l HUYT-


KH ca Nam-N (2). T vi hu l ng li ca m-dng (3) . thy vi ha l chng triu ca m-dng (4) , m
vi dng l trc sau ca mun vt.
Nn ch rng : m bn trong, nh c s gi gn ca bn ngoi. Dng bn ngoi nh s sai khin ca m
bn trong (5) .

(1)-. Tri che trn, t ch di. Tri vi t ng yn b v, mun vt ha sinh ch .


(2)-. TRNG-N-AM ni: ci l m-dng ngi i l Nam vi N, th thi l Kh vi Huyt.
M-NGUYN-I ni : Mun vt sinh ra bi Dng, thnh c bi m. Ni v tm thn con ngi thi Huyt l m, kh l
dng. Cho nn con Trai thuc Dng m khng chuyn c kh, li c c huyt, l trong dng c m. Con gi thuc m
m khng chuyn c huyt, li c c kh, l trong m c dng.
Vy thi m dng trong ngi tc l Nam N c kh c huyt .
(3)-. trong khong tri t v 6 ci : ng-nam l t ; Ty-bc l hu. Hai kh m dng vi trn di 4 bn, ngy m tun
hon M ci kh m dng con ngi cng cng vi ci kh ca tri t ngy m tun hon, Cho nn ni : t hu l
ng li ca m dng.
(4)-. Thin theo s 1 sinh ra hnh THY ; a theo s 2 sinh ra hnh HA, Ha l dng, Thy l m. Thy-ha l mt vt hu
hnh, nn lm chng triu ca m-dng.
(5)-. m tnh bn trong, Dng ng bn ngoi. Do s ng v tnh ca m dng m ha sinh ra mun vt.
Tit trn ni v ci kh m dng ca tri t vn dng khp trn di 4 bn. Tit ny ni v ci kh m dng li c
ci trch nhim, trong ngoi khc nhau. Ni v tri t, thi tri bao bc bn ngoi t Ni v ngi, thi dng li l mt
ho-ly h v cho m.

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong- hi :
-- Nn bt chc m dng nh th no ? (1)
K-B tha rng :
-- Dng thng thi mnh nng. Tu l vt lp, th mnh v kh ci hoc nga ; hn khng ra m nhit rng se ;
do thnh PHIN-OAN (bc dc, nng ny) bng y, thuc chng cht, ch qua c ma ng, khng qua
c ma H (2) m thng thi mnh lnh, hn ra, mnh thng mt, thng run v rt. Rt thi quyt, quyt
thi bng y, thuc chng cht, ch qua c ma H, khng qua c ma ng. l s bin ca m-dng
thin thng v l chng trng pht hin vy (3) .

(1)-. Bt chc m dng thi hnh vic tr liu.


-- CAO-S-TN ni : xt nhng li K-B gii p di nh Dng thng thi thn nhit, m thng thi thn lnh l
ci hi gy nn bi m dng thin thng.
Nh ni : Hay bit c ci ngha tht tn, bt ch l ni v bit iu ha ci kh m dng trong thn mnh thi
t khng th xm phm gy nn tt bnh.
Nh ni : Con ngi tai mt bn hu khng sng t bng bn t ; tay chn bn t khng mnh bng bn hu l
bt chc s thnh suy ca tri t v 4 phng.
Nh ni : Ngi hin, bn trn bt chc tri nui u, bn di bt chc t nui chn, khong gia bt chc
vic ngi nui 5 Tng l bt chc tri t nui ngi.
Nh ni : kh tri thng vi t, kh t thng vo cung hng ; phong kh thng vo Can, li kh thng vo Tm. l
ci kh ca tri t ng vo ngi.
Nh ni : bo kh hnh tng vi LI (sm), nghch kh hnh tng vi Dng. l kh ca con ngi ng tng vi
tri t.
Nh ni : kho dng chm y theo m dn dng, theo dng dn m l bt chc ci l ca m dng lm
ci phng php dng chm.
Nh ni : kho chn y, xt sc nghe mch, bit phn bit m dng l bt chc ci l m dng thi hnh
vic liu tr.
Tm li ton th thin ny, bn v m dng ca tri t v ci kh ca 5 phng, 5 hnh, phi hp vi thn hnh,
tng-ph ca con ngi n c vic chn tr iu dng cng u bt chc m dng, nn mi t tn thin ny l
M DNG NG TNG I LUN .
(2)-. Dng thng l do kh ha nhit dng s nn mnh nng. Nhit biu phn nn tu l b vt lp, nhit l nn hi th to.
Dng thng PHC-B nn c phi ci xung. dng thng BI-B nn c phi nga ln. Dng thng TON THN
nn hn khng ra m mnh nng. Thn ch v TINH-DCH, rng se tc l tn-dch kh kit. Tm ch v Huyt, nu
PHIN-OAN tc l huyt b kh ro. PHC-MN tc l sinh kh Trung-tiu b khuyt. l ci t chng thuc v Dng
nhit thin thng d c dai dng c qua ma ng, cng kh lng hnh min c ma H.
on ny ni v : m dng con ngi li phi hp vi m dng v 4 ma ca tri t to thnh s sng cht.
(3)-. m thng thi dng h, nn hn ra. m thng b phn BIU, nn mnh thng mt ; nu L thi hay run v rt. T
chi l gc ca ch dng. Biu l u hn thi t-chi quyt lnh ; t chi quyt lnh thi Phc-b s h m y. l t

26
chng thuc v m hn thin thng. Nu nh c ci kh dng nhit ca ma H cn c th cu c ci nn m-hn.
l do s bin ca m dng m gy nn tt bnh.

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong- hi rng :
-- Mun iu dng hai kh y, lm th no ?
K-B tha rng :
-- Nu bit c ci l Tht tn, Bt ch thi hai kh y c th iu ha. Nu khng bit s l ci c to suy (suy
yu sm) vy(1).
Con ngi nm 40 tui, m kh ti phn na, s khi c suy ri (2) .
Ti nm 50 tui, thn th nng n, tai mt khng con sng t na (3) .
Ti nm 60 tui, thi m-nuy, kh rt suy, 9 khiu khng thng li, di h trn thc, nc mi nc mt
thng chy ra (4) .
Cho nn ni : bit thi khe mnh, khng bit thi chng gi (5) .
THN v KH vn cng sinh ra m-tinh, m v sau ci danh n khc y thi (v chia ra TINH-KH-THN, 3
danh t).
Ngi tr xt r t ch ng(cng), cn k ngu ch bit xt ch d (khc) ; k ngu thng bt tc, ngi tr
thng hu d (6) .
V hu d nn tai mt sng t, thn th khe mnh, n tui lo m vn c nh trng ; trng m li
cng y thm (7) .
V th nn bc Thnh-nhn lm ci vic v-vi, vui ci yn im m, thun dc khoi ch trong phm vi
h-v. Cho nn th mnh v cng, sng chung tri t. l phng php tr thn ca bc Thnh-nhn vy (8)
.

(1)-. THT TN, BT CH : con gi ly s tht (7) tnh ; con trai ly s bt (8) tnh (nh ni con gi hai-by thi c
THIN QU, con trai hai-tm thi c thin-qu v,v, ..)
Vy v s THT khng nn cho tn (gim bt) ; v s BT khng nn cho ch (thm ln). Ni r hn, tc
l ch v ci ngha Dng thng hu d, m thng bt tc vy.
-- Nhng dng kh vn sinh ra t m-tinh. bit m tinh thng bt tc, m ng cho n li b khuy-tn na, thi 2
kh s qun bnh nhau. Nu khng bit ci l tng sinh ca m dng, theo phng php iu dng, thi tui cha
n na trm m suy ri.
(2)-. Con trai ly s bt lm gii hn, cho nn n 40 tui m m-kh ti phn na (m-kh tc l Thn-kh, tinh-kh). m
h nn khi c mi mt.
(3)-. Kinh ni : Thn h, Can h, T h u lm cho con ngi thn th nng n v phin oan -- Li ni : Tn dch b thot
(ht i) khin cho gn tht co dui khng d dng.
-- Tui n 50 thi tinh-dch, huyt-dch u h, nn thn th nng n.
-- Tinh kh h khng th dn ln b phn trn, nn tai mt khng sng t.
(4)-. Con ngi ti tui 60, qu thi k by-tm (56) : thin-qu kit, Thn-kh i suy, vi th nn m suy, (sinh-thc-kh
khng c ng). 9 khiu l ni hi nc do m tit ra ; tinh-thy kit m tinh-kh suy, v th nn 9 khiu khng thng li.
Tinh kit b phn di, nc rn ln b phn trn, nn nc mi nc mt chy ra.
-- VNG-T-PHNG ni : trn ni iu dng 2 kh ch trng v THT TN nn ni : m-kh n phn nathn
th nng n.m nuy v.v. Con ngi v s khi c ng tc thuc v Dng, tai mt 9 khiu thuc v dng gi
ni : khi c suytai mt khng sng t9 khiu khng thng li .v.v l do m h m lm ly n dng vy.
(5)-. bit l bit ci l tht tn, bt ch trn, c gn gi ly tinh, thi m dng u thnh, m gn xng khe mnh.
Nu khng bit ci ngun gc ca m dng m lng dc kit mt tinh v hao tn mt chn nguyn thi trnh sao khi
suy yu.
(6)-. Ngi khn xt r m dng cng sinh xut bi Thin chn khng lm qu sc. dng y m m bn cht. Tinh
thn gi vng bn trong, thi m thnh m kh bn ngoi cng mnh. Bit m dng cng sinh v c (bn) thi tinh s
c hu d (c tha). K ngu ch bit ci danh n khc, nh phin lao thi dng kh pht l ra bn ngoi m khng
bit l tinh cng s tuyt bn trong ; ch bit Lm tri ngc thi thng Thn, do ci kh Xun-dng cng khng nh
u m sinh ra c Nhng khng bit : dng vn gi bn cho m, m m thi l gc ca dng, tinh-kh ng
thi lm vo tnh trng bt tc
(7)-. hu d thi tai mt sng t, tinh huyt nn tinh thn cng kin, tinh thn bn vng nn ti tui lo m vn trng.
(8)-. Lm vic theo ci l v-vi (c vic m coi nh khng c vic) thi bn ngoi khng nhc hnh, bn trong khng nhc
ngh. im m, h v thi tinh thn bn vng bn trong, chn kh cng thun theo, nn th mnh v cng.

KINH VN ________________________________________________________________________

Tri bt tc v phng Ty-Bc, Ty-Bc thuc m, do con ngi tai mt bn hu khng sng bng bn
t. t bt mn v phng ng-Nam, ng-Nam thuc Dng, do con ngi tay chn bn t khng mnh
bng tay chn bn hu (1) .
27
Hong- hi :
-- V c sao ?
K-B tha rng :
-- Phng ng thuc Dng. V l dng, nn tinh kh dn ln trn thi trn sng m di h, cho nn khin
tai mt sng t m tay chn khng mnh.
Phng Ty thuc m. V l m, nn tinh kh dn xung di, dn di thi di thnh trn h, cho nn khin
tai mt khng sng t m tay chn c mnh (2) .
Cho nn u l cm phi t kh, m v b phn trn thi bn hu nng hn, v b phn di thi bn t nng
hn. chnh v Thin-a m-dng khng th ton vn c, nn t kh cng do ch thiu ht y xm ln (3)

(1)-. on ny ni : nh m dng tinh kh vn hnh nn mi thi trin c ci cng nng sinh-trng-thu-tng ha sinh
mun vt. con ngi cng nn phi hp vi tri t nui u v chn ; ng cho t kh c th xm chim lm ni
k tc.
-- Trn ni : tri bt tc Ty-bc l ni ci m trong dng bt tc. Ty-bc thuc m, m con ngi tai mt bn
hu khng sng bng bn t -- t l dng m hu l m. V m bt tc trn nn nh vy.
-- Trn ni : t bt mn ng-nam l ni ci dng trong m bt tc. ng nam thuc dng, m con ngi tay
chn bn t khng mnh bng bn hu. V hu l m m t l dng. V dng bt tc b phn di nn nh vy.
(2)-. Tri c tinh t c hnh, ng phng thuc dng, tinh kh bc ln m dn c ln b phn trn ; v dn c ln b phn
trn nn trn thnh di h, khin cho tai mt sng t m tay chn khng mnh. Ty-phng thuc m, tinh kh ging
xung m dn c ti b phn di ; v dn c ti b phn di nn di thnh trn h, khin cho tai mt khng sng t m
tay chn li mnh.
(3)-. y em thn hnh con ngi ni, v b phn trn thi bn hu h, v b phn di thi bn t h, Xem thi bit
thin-a m dng vn khng th ton vn, m con ngi cng c s bt tc v 2 bn t hu. xem thi bit hnh
th con ngi, khng mt th g l khng phi hp vi tri t. V l , nn cn phi bt chc m dng.

KINH VN ________________________________________________________________________

Cho nn tri c tinh, t c hnh. Tri c 8 ci, t c 5 hnh, v th mi c th lm c cha m c mun vt


(tc l s sinh ha ra mun vt u phi gc tri t).
Thanh dng bc ln tri, trc m theo xung t.
Nhn c s ng tnh, lm ging mi cho s THN-MINH nn mi pht trin c ci cng nng sinh-trng-
thu-tng, ht ri li c (1) .
Ch bc ngi Hin, v bc trn, bit bt chc tri nui u, v b phn di bit bt chc t nui
chn, v b phn gia bit la theo nhn-s nui 5 Tng (2) .
Thin kh thng vo PH, a kh thng vo CH (thc qun). Phong kh thng vo CAN. Li kh thng vo TM.
Cc kh thng vo T. V kh thng vo THN (3) .
Su kinh coi nh sng, Trng-v coi nh bin, 9 khiu l ni tit ra ca hi nc (4) .
Ly m dng ca tri t lm m dng ca con ngi.
DNG HN, mn tingv ca tri t t tn (5)
DNG KH, mn ting li ca tri t t tn (6)
BO KH, tng vi LI ; NGHCH KH tng vi dng (7)
Vy v phng php tr liu, nu khng bt chc ci l m dng ca tri t, s kh thot tai nn.

(1)-. THN-MINH , tc l s bin ha bt trc ca m dng.


(2)-. Bn trn phi hp vi tri nui s sng t ca tai mt, bn di phi hp vi t nui s bt tc t YU (ngang
ch tht lng) tr xung. D dt 5 v, thch thun 5 ch, nui s thi ha cho 5 Tng vy d c tc t, cng khng th
lm hi c.
(3)-. Ph-tng thuc v CN-KIM, b v rt cao, m lm ch t c cc kh ton thn, nn cng thng vi Thin-kh.
-- y li ni i loi : chng nhng ci khiu trn u l thng vi tri, t yu tr xung l thng vi t, m t 5
tng, 6 ph, 9 khiu, 6 kinh v,v u cng thng vi kh ca tri t. Ch c bc ngi Hin l bt chc c ci l m
dng ca tri t tr thn, nn tt bnh khng sinh ra c.
-- CH (thc qun) tc l ca ca V ph.
-- Phong sinh Mc, mc sinh Can, l do ci kh ca trong v ngoi cng giao vi nhau.
-- LI (sm) l do Ha pht thnh ting. Tm l Ha-tng, kh cng cm thiu, nn cng thng vi Tm.
-- CC KH tc l thc phm do loi ng-cc, T l Th-tng ch v chuyn vn, tiu ha, nn thng vi T
-- THN l Thy-tng. V-KH (hi ma) tc l ci kh ca Hn-thy, nn cng thng.
(4)-. Tinh kh thng ln khiu trn, Trc kh thng xung khiu di.
(5)-. Hn sinh ra bi m-dch, nhng nh dng kh lm cho n tuyn-tit ra, nn mi gi l DNG-HN.
(6)-. Dng-kh pht sinh gc bi l m. S d gi l tt phong (gi mnh, nhanh) v dng kh vn hnh khp thn th khng
mt cht chm chp.
(7)-. BO KH nh li ha bc chy ; NGHCH KH nh dng-nhit trn lan. .

28
KINH VN ________________________________________________________________________

Cho nn khi t-phong n n, gp hn gi ma (1) . Ngi thin tr (cha bnh gii) cha ngay t lc t cn b-
mao (2) . Bc th na : cha khi t vo ti c phu (3) ; bc th na : cha khi t vo ti cn mch (4) ; bc th na
: cha khi t vo ti 6 Ph (5) ; li bc th na : cha khi t vo ti 5 tng. t vo ti 5 tng thi na cht na
sng (6) .
Nu cm nhim phi t kh ca Tri, thi s hi ti 5 tng ; nu cm nhim v s nng hay lnh ca loi thy-
cc (thc n, do s n ung) thi s hi ti 6 ph ; nu cm nhim phi thp kh ca t, thi s hi ti B-NHC-
CN-MCH (7) .

(1)-. T-PHONG tc l gi c. Phm gi c phm vo ngi trc t B-mao, ri ti C-nhc v kinh-mch, ri li do kinh
mch m vo Tng-ph s trn lan ca n rt chng, nn ni : nhanh hn gi ma.
-- y ch ni mt t phong, m khng ni n cc bnh khc, v phong ng u trm bnh v khai pht b-tu rt
chng.
(2)-. Dng kh l mt th bo v bn ngoi, thi m trong mi bn vng. Phm dng t (tc t phong) phm vo ngi,
phm vo kh phn ngoi b mao trc. Ngi thin tr gip sc cho dng kh lm cho tuyn tn, b t phong i, thi
khng khi no n cn ln vo bn trong c na.
(3)-. T ngoi b phn b-mao, nu khng lm cho n tuyn tn c, thi n c lu li y, ri dn dn phm vo b phn
c-phu (lt da v tht mng bn trong). C phu cng cn thuc v kh phn bn ngoi, nn cng c th ha gii cho tit
ra ngoi b mao.
(4)-. T c-phu khng lm cho n gii i c, n s c ym lu li y, ri dn dn ln vo b phn kinh lc (kinh l nhng
mch mu chy dc, Lc l nhng mch mu chy ngang). Kinh lc, bn trong lin vi tng ph, bn ngoi chng khp thn
mnh. Khi t vo n y nn kp lm cho n theo kinh m gii, ng cho n li vo tng ph.
(5)-. KIM-QU YU LC ni : Kinh lc b t phm vo tng ph, l ci nguyn nhn bnh bn trong.. vy khi t vo
ti ph tc l L ri, ch c th cho n bi tit theo ci ng li ca Ph mi mong khi c.
(6)-. Mch ca 6 tng (TM-BO-LC l tng th 6 ng vi 6 ph : Th Quyt-m Tm-bo-lc) do tng chng vo ph ;
mch ca 6 ph, do ph chng sang tng. Vy nn kinh-kh ca tng-ph lc ny cng lin lc hi thng vi nhau. Khi t
vo ti ph, thi l tt nhin n gii theo ng li ca ph, thi l tt nhin l n s phm ti tng. T cn chp chn
vo khong kinh-kh ca tng, cn c hy vng liu tr ; nu phm hn vo tng thi tht l ht hy vng.
Trn y dng ch na sng na cht cng ch l ni gng vy thi.
Ta nn nhn rng : B phu, kh phn thuc Dng, kinh-lc huyt phn thuc m ; bn ngoi l dng, bn trong l
m ; ph l dng, tng l m t dng phn cn d cha ; t ti m phn rt kh cha..
* Y-gi nn phng ngay t trc, ng b d lm kh m li hi hn v sau.
(7)-. T kh ca tri do b phu m phm vo l-m, nn ni rng : hi 5 Tng. Thy cc vo V, do s nng lnh khng thch
hp, hoc nhiu t khng iu thi bnh sinh ra Trng v nn ni rng : hi 6 ph. Thp kh do t pht sinh, khi
phm vo ngi tt do t chn trc, cho nn mi ni: hi b-nhc-cn-mch.
Tm li, tng l m, ph l dng ; cn mch huyt phn l m, b phu c nhc kh phn l dng. Ci t kh ca tri
c m c dng ; ci kh ca Thy-cc c nhit, c hn m sinh ra bnh thn hnh. Tng ph con ngi cng c m
dng khc nhau. Ngi thin tr phi phn bit cho r mi c.

KINH VN ________________________________________________________________________

Cho nn ngi kho dng chm (1) t m phn dn qua dng phn, t dng phn dn qua m phn ly bn
hu tr bn t, ly bn t tr bn hu ; Ly ngoi biu bit trong l ; ly tinh thn ca mnh bit bnh
tnh ca ngi bnh. Do , xem ci nguyn nhn ca bnh n pht sinh t u v ci l t, chnh, h, thc, th
no Nh th mi khi gy nn tai hi (2) .

(1)-. CHM : mt th kim dng tim vo cc huyt v mch mu lm cho bnh t tit ra ngoi. V phng php dng chm
ny, c c b ch khng ch t m thi. My thin sau y cng c ni n, nhng tng tn thi b LINH-KHU.
(2)-. Trong thn th con ngi, m dng, kh huyt, ni ngoi, t hu, u c giao thng lin lc nhau. Ngi dng chm bit
r rng : bnh dng tt phi i qua m, cho nn nhm vo m dn cho ra dng ; hoc nhm vo dng dn cho
ra m. Cng vy, cho n c 2 bn t hu, cng thch bn ny cho gim bn kia phng php ny rt huyn diu, xem
mi v sau s r.

KINH VN ________________________________________________________________________

Ngi kho CHN xt sc, n vo mch, phi phn bit m dng trc (1) . Xt r thanh hay trc,
bit thuc v b phn no (2) .
Coi hi th, nghe ting ni m bit c s au n th no (3) .Xem quyn hnh, qui c m bit c bnh
n ch v u (4) . n tay vo b v XCH-THN, nhn r ph-trm, hot-sc m bit c bnh n v u sinh ra
(5)
. Ri li xem n c ngi v bnh rt kinh nghim, nh th s khng nhm ln na (6) .

29
(1)-. CHN : tc l n 3 ngn tay vo b-v Quan, Xch, Thn ca bnh nhn nhn lung ca mch mu chy trong. l
chn mch. Ch CHN y thi li bao gm c 3 phng php VNG, VN, VN. Nn v sau i vi vic thm bnh
thng gi l T CHN (4 php chn) tc l VNG-VN-VN-THIT. Thit cng tc l tay nhn mch.
-- Trn y ni : sc l dng, huyt l m ; nhng t trong sc li cng c m, dng khc nhau. trong mch cng c
m dng khc nhau. Vy ngi kho chn cn trc phi phn bit m dng mi c th hiu c chnh xc.
(2)-. V sc mt, c sng sa (thanh) hay m m (trc) khc nhau ; nhn r b phn ca n, s bit c bnh ni no --.
Php ny thuc v VNG.
(3)-. Nghe hi th v ting ni, cng bit c s au n ca bnh nhn nh th no. Hai iu ny thuc v VNG v VN.
(4)-. Xem s phn ng ca mch hp vi 4 ma nh th no :
- V ma Xun, mch ng vi QUI (thc trn) v dng kh mm mi, c v nh thc trn.
- V ma H, mch ng vi C (thc vung) v dng kh mnh m, c v nh thc vung.
- V ma Thu, mch ng vi HNH (cn cn) v m dng ln xung, cao thp phi u, c v nh cn cn.
- V ma ng, mch ng vi QUYN (qu cn) v ma ng dng kh st xung b phn di, c v nng nh qu
cn.
(5)-. THN : ch v b phn trn thuc Dng ; XCH ch v b phn di, thuc m. Mch PH l mch Biu, thuc dng
; mch TRM l mch L, thuc m ; mch HOT l bnh ti Kh, thuc dng ; mch SC l bnh ti Huyt, thuc m. Xt
mch n trn di, biu l, hay kh huyt nhn xem bnh t u sinh ra.
(6)-. Chn mch ngi mc bnh, li chn c ngi v bnh cng so snh suy nghim. chnh l mt phng php hc
chn rt cn thit.

KINH VN ________________________________________________________________________

Bnh khi mi pht sinh c th dng chm-thch cho khi (1) . Khi bnh th thnh, ng vi rt b chm, i t-
kh suy dn s thi (2) .
Nhn ci lc bnh t cn nh, m pht Dng cho n tit ra (3). n khi bnh th thnh, phi cho n gim
bt dn ; n khi bnh th suy thi phi gip ch chnh-kh cho n y thm (4) .
Hnh bt tc : dng kh N ; Tinh bt tc : dng v B (5) .

(1)-. THCH : dng mi chm tim vo trong huyt da tht. Khi bnh mi pht sinh, t kh cn ngoi b phu, nn dng
chm thch c th khi ngay c.
(2)-. Nu bnh nng, tc l t kh t nhiu : chm thong th, ng rt ra vi, cho t kh rt bt ra dn.
(3)-. Bnh mi pht sinh, dng chm nh m nng. Bnh lu thi dng chm mnh m su.
(4)-. n lc cui cng, bnh th suy, nn nhn ci lc t kh suy m lm cho chnh-kh c mnh thm ln.
y ni v phng php dng chm, chia lm 3 thi k, tc l S-TRUNG-MT.
-- S : tc l thi k CNG (nh ui t kh i);
-- TRUNG : thi k IU HA (dng cch du dng, m i dn dn dn b bnh t);
-- MT : (cui cng) tc l thi k THU-B.
Tit ny tuy ni v phng php dng chm, m v phng php dng dc cng khng ra ngoi phm vi y.
(5)-. HNH : hnh th c nhc ; TINH : m-tinh ca 5 Tng. Cu ny dy cho y-gi bit dng thuc khng nn thin v mt bn.
Nh trn kia c ni : v theo v Hnh, Hnh nh v v. Vy nu hnh bt tc, thi nn ly v lm cho N. y li ni
: dng kh N . nhng trn li ni : v lm thng Hnh. Xem thi bit v cng c khi lm thng Hnh. Nhng
v li khng th khng c kh, nn mi ni : dng kh N, khng nn chuyn dng v tc l theo ci ngha c m thi
khng sinh vy (nh dng m-dc phi km c dng-dc).
Trn kia c ni : KH theo v TINH, TINH nh KH. Vy nu Tinh bt tc thi nn ly kh B. y li ni : ly
v B --. Nhng trn li c ni : Kh lm thng TINH thi thin v bn Kh cng c th lm thng n Tinh ; nn
kh tt li phi c c v. Nn mi ni : dng v B khng nn chuyn dng kh ; tc l ci ngha c Dng thi khng
thnh vy. (nh dng dng-dc phi km c m-dc).

KINH VN ________________________________________________________________________

Nu t b phn cao : lm cho n vt ln ; nu b phn di : dn cho n h xung ; nu y b phn


gia : nn do trong m t i (1) .
Nu l t ngoi Biu : tm vo nc cho pht hn (2) ; nu B-mao : lm cho pht tn (3) ; nu t qu mnh :
nn dng php n-ma cho thu dn (4) ; nu l Thc : nn tn v t (5) .
Xt r m dng chia nhu-cng (6) . Dng bnh tr m. m bnh tr dng (7) .
nh r kh-huyt, cn gi b v (8) ; nu huyt thc : lm cho n hnh ; nu kh h : nn tuyn dn cho thng-
xng (9) .

(1)-. Con ngi chia lm 3 b phn : trn thuc Dng, di thuc m. Nu vo khong Hung-cch nn lm cho n vt
ln tc l dng phng php TH. Nu bnh t b phn di : nn dn cho n h xung tc l Thp b phn di,
nn dng php lm cho li tiu tin. --. y b phn gia (tc l Trung-mn), phn nhiu do sc tch, t kh hu d, thi
dng php T i tc l dng thuc H.

30
N : theo kinh LINH-KHU bn v chng Trng-mn c ni : Nm tng, su ph u c chng Trng.. m ni : khng
cn hi h thc, cn phi tt t (tc t ngay mau) --. Nhng cc Y-gi i nay khng ai dm ni n T (tc H) m bnh
nhn cng rt s T, cho ci chng Trung mn dn dai mi khng khi, dn dn kinh lc vt lp m cht. Vy thi nu
v s T m cht, chi bng t sm m sng, chng cn hn ru ? Ngm vy, mi bit ci ngha tt t LINH-KHU l rt
ng vy.
(2)-. tm vo nc. i xa c php dng nc tm v vo bnh nhn cho ra m hi, tr chng t biu.
N : ta c php xng cng hi ging php ny.
(3)-. T b phn b mao, lm cho ra m hi pht tn i.,
(4)-. N-MA : tc l m bp, cho kh huyt lu thng (nhng m bp cng phi c phng php).
(5)-. Thc c chia m dng khc nhau. Dng thc thi nn dng php tn, m thc thi nn dng php t.
(6)-. m dng thuc v Thin o. Nhu cng thuc v a o. Con ngi phi hp c li thi hnh php iu dng.
(7)-. Tr l lm cho qun bnh. Nh cm phi Dng t ca tri, thi phi tr t m kh ca con ngi ; khin m kh thnh
thi ci dng nhit kia s t lui. Nu cm v m t ca tri, thi phi tr t dng kh ca con ngi ; khin dng kh
thnh thi m t t tn. Xem thi bit : t chnh m dng u c i i ln nhau iu tr phi c khung php mi
c.
(8)-. Hai cu ni tip vi ngha hai cu trn : nh t kh dng phn thi nn bo v phn m huyt ng cho t lt c
vo huyt phn ; nh t kh huyt phn, thi nn bo v phn dng kh, ng cho lt vo dng phn ; bi dng t
lm thng kh, m t thng huyt Vy phi gi cho n t yn b v, thi t mi khi xm ln.
(9)-. Kinh ni : t huyt phn, m huyt thc nn hnh huyt khu t. T kh phn, m kh h nn dn ln dng kh
gip chnh kh. Bi dng kh vn pht nguyn t b phn di.
Trn y ni : t phm vo c, do bi chnh kh h l ch v chnh-kh.

--o0o--

31
CHNG 6

M-DNG LY-HP LUN (1)

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong- hi rng :
-- Trm nghe : Tri l Dng, t l m ; Nht l Dng, Nguyt l m. Hp c thng thng thiu, cng 360
ngy, thnh mt nm. Con ngi cng ng theo vy. Nay xt v 3 kinh m, 3 kinh dng, li c khi khng tng
ng l v sao ?
K-B tha rng :
-- V ci l m dng, lc bt u, m c th n s 10, suy ra c th ti s 100, do 100 m ti 1.000, do nghn
m ti vn Ri m khng th m. Nhng v ct yu, vn ch c mt (2).

(1)-. m tc l m-kinh, Dng tc l dng-kinh.


Trong thin ny ni v s ly hp ca 3 kinh dng, 3 kinh m thuc v TH (tay) ; 3 kinh dng, 3 kinh m thuc v TC
(chn). Cng vi kh m dng ca tri t c tng quan vi nhau nn t ra tn thin.
TRNG-N-AM ni: thin ny cng thin CN-KT kinh LINH-KHU cng lm biu l.
(2)-. Ba kinh m, ba kinh dng ca Hong- hi y l ch v c cc kinh thuc Th v cc kinh thuc Tc m ni :
Theo K-B : m dng ch l mt vt ch c danh m khng c thc hnh, khng th sao m c. Nhng ci ct yu
ch c mt m thi.
DCH ni: mt m, mt Dng gi l O (Nht m, Nht Dng chi v o)
MC-T-TN ni : tri t nh v, nht nguyt vn i, hn th thay i, m dng ra vo u do mt kh THI-CC sinh
ra.

KINH VN ________________________________________________________________________

Tri che t ch mun vt mi sinh. Khi cha tit ra khi mt t mnh danh l m-s, tc l m trong
m. Khi tit ra khi mt t, mnh danh l dng trong m (1) .
Dng pht trin ra chnh-kh, m ng vo a v ch tr (2) . Nh s sinh pht trin ma Xun, s
trng pht trin ma H, s thu pht trin ma Thu, s tng pht trin ma ng. Nu tri l thng ,
kh 4 ma ca tri t s b vt lp (3) .
Vy ci l bin ca m dng, hp vi th cht ca con ngi, cng c th m m bit c (4) .

(1)-. C tri t ri mi c mun vt. Nhng tri t ha dc mun vt u phi do s xut, nhp ca kh m dng trong 4
ma, ri mi c th pht trin c ci cng nng sinh, trng, thu, tng lm chung thy cho mun vt. Khi kh
cha tit ra khi mt t, mnh danh l m-s (s l ) tc l cn ti trong m, nn gi l m trong m. Ti khi
ra khi mt t l dng, ng l phi gi l dng s , nhng d sao dng cng khng la c m nn mi gi l
dng trong m.
(2)-. Dng c pht trin chnh kh, mun vt mi nh m sinh si ny n. m c bn trong gi ci nhim v ch tr, thi
mun vt cng mi hon ton thnh lp c.
(3)-. Cu ny ni: s xut, nhp ca a-kh c th nhn ci 4 ma ca thin-kh thi hnh ci cng nng sinh, trng, thu,
tng. l ci l thng v s ly hp ca m dng. Nu tri li, s b nguy bin ngay.
(4)-. y ni v ci bin ca m dng c th d tnh c, thi con ngi s bin d c phc tp n u cng c th
lng c.
n : HONG-CC-KINH-TH Th ca THIU-T ni : Dng khng th c lp, phi i c m ri mi lp, nn dng ly
m lm nn tng ; m khng th t pht hin, phi i c dng ri sau mi pht hin, nn m ly dng dn ng
ngha cng tng t nh y.

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong- ni rng :
-- Xin cho bit s ly hp ca 3 kinh m, 3 kinh dng.
K-B tha rng :
(1) (2)
-- Thnh nhn ngonh mt sang phng Nam tr dn , pha trc gi l QUNG-MINH
pha sau gi l
THI-XUNG.
Ci ni pht sinh ra Thi xung, gi Thiu-m (Thn), pha trn Thiu m gi l Thi-dng (tc Bng-quang).
Thi dng gc pht khi t Ch-m, kt Mnh-mn, gi l Dng trong m (3) .

32
T khong gia mnh tr ln, gi l Qung-minh (4) . Pha di Qung minh l Thi-m (5), pha trc Thi-m l
Dng-minh (6). Dng-minh gc pht khi t L-oi, gi l Dng trong m (7)
V biu ca Quyt-m l Thiu-dng. Thiu-dng gc pht khi t Khiu-m, gi l Thiu-dng trong
m (8) .
Xem thi bit : s ly hp ca 3 kinh Dng : Thi-dng l KHAI (m), Dng-minh l HP (ng), Thiu-
dng l KHU (ci ca) (9) .
Ba kinh khng nn tri ngc nhau. bc m khng ph mnh danh l NHT DNG (10) .

(1)-. Ch Thnh-nhn y l dng mt danh t tn trng i vi vua m ni. Nhng li mn ni v vo thn th con
ngi.
(2)-. QUNG-MINH tc l TM, Tm b v ch v Nam-phng, nam phng thuc Ha, dng kh sng t nn gi l Qung-
minh (rng sng) ; mt danh t hnh dung v gi t.
y phm ni n ch trc tc l ch v b phn trn l Nam-phng. Trong con ngi ly Tm-Hung l trc l
Nam-phng, ly Yu-Thn lm sau l phng Bc. Thi-xung l ngun gc ca m-huyt, b v ti H-tiu, dn ln pha
sau lng.
(3)-. ng mch ca kinh Thi-dng pht khi t huyt CH-M ti ngn chn t, ri giao kt ti huyt MNH-MN (tc l
mt). y l ni v Dng kinh thuc TC THIU-M.
-- Thiu-m vi Thi-dng hp Dng pht t m cho nn pha trn m.
(4)-. Na ngi tr ln, Thin-kh lm ch ; na ngi tr xung a-kh lm ch. Dng pht t m, do b phn di m ln,
cho nn ni : t gia ngi tr ln gi l Qung-minh. -- trn ly pha trc lm Dng ; y li ly t gia ngi tr
ln lm Dng.
(5)-. Thi-m ch v Trung-th, m l mt c quan Ch-m trong m, cho nn b v di Qung-minh.
(6)-. Thi-m (T) vi Dng-minh (V) hp u ch v Trung-th nn b v trc Thi-m.
(7)-. L-OI l tn huyt, huyt ny u ch ngn chn ci v ngn chn tr gip nhau. Mch ca Dng-minh khi thy t
.
(8)-. Trn kia, v ci kh ca Thi-dng trn cho nn ni : pha trn Thiu-m ; Dng-minh vo khong hai kh dng,
m li vo Trung-th, cho nn ni : pha trc Thi-m.
-- Quyt-m vo ni cng cc ca m, m cc vo l, m li sinh ra Dng biu, cho nn gi l phn biu ca
Quyt-m.
-- V ly trc, ly trn, ly biu lm Dng ; m nh gi l trn, trc, biu tc l ni v ci kh ca 3 kinh Dng --. Cn
nh : Ch-m, L-oi, Khiu-m u l kinh mch ca 3 kinh dng.
-- Mi hai kinh mch thuc v TH v TC , ch v ci kh ca 3 kinh m, 3 kinh Dng. -- . i vi kinh mch thi chia
ra tam m, tam dng. i vi kh trong mch bt ni ln thi gi l Nht m, Nht dng.
-- Quyt-m tc l CAN ; Thiu-dng tc l M.
(9)-. Ci kh m-dng, chia ra lm tam m, tam dng cho nn mi c ci ngha KHAI, HP v KHU tc l t nh ca, c
m ng, v ci ci ca (tc l ci cho cnh ca xoay ra xoay vo) Thi-dng (Bng-quang : bng i) l mt a v
C-dng (kh dng ln. nhiu) ; chuyn cha ng Dng-kh nn ch v KHAI. Dng-minh vo khong 2 kinh
dng, nn ch v HP. Thiu-dng l mt ni kh mi bt u pht ra, nn ch v KHU.
-- Khng c KHU thi khng c g lp c, khng c HP thi khng th dung vo ; khng c KHAI thi khng th
pht ra
Xem thi bit : d c LY nhng tt phi c HP.
(10)-.Vy nn, nu b KHU thi khng th KHAI-HP c, hoc b KHAI-HP thi cn g l chuyn KHU. Nn v 3 kinh
khng th cho tng tht. Ni v mch, v thuc Dng cn phi PH, nhng khng th qu ph. D c chia l 3
Dng nhng cng khng th v s chia m thnh ra th khc ; v rt li ch c NHT DNG m thi.
-- Ni Nht-dng tc l ni mch u thuc Dng. Tr ln ni v s LY-HP ca 3 kinh Dng.

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong- hi:
-- Xin cho bit s ly-hp ca 3 kinh m ?....
K-B tha :
-- bn ngoi l Dng, bn trong l m (1) . Vy b phn gia l m, mch Thi-xung v pha di nn gi
l Thi-m (2) .
Thi-m gc pht khi t N-BCH gi l m trong m (3), pha sau Thi-m l Thiu-m (Thn). Thiu-m
pht khi t DNG-TUYN, gi l Thiu-m trong m (4)
Pha trc Thiu-m gi l Quyt-m (5) . Quyt-m gc pht khi t I-N. l tuyt Dng trong m-
kinh v gi l tuyt m (6) .
Do s ly hp ca 3 kinh m : Thi-m l KHAI, Quyt-m l HP, Thiu-m l KHU (7) .
Ba kinh khng nn tri ngc nhau BC m ch TRM mnh danh lNHT M (8).

(1)-. Dng-kh xut ch v bn ngoi ; m-kh thng m ch v bn trong.


(2)-. Hai kh m dng u pht xut t di. m kh xut m bn trong, v th nn bn trong l m. M ci mch xut
pht l THI-XUNG li di m xung ln trn, nn gi l Thi-m. Xung mch l gc ca 12 kinh, cho nn 3 m, 3 dng
u ly XUNG-MCH lm ch.

33
(3)-. Huyt N-BCH u ngn chn ci Thi-m l ch m trong m.
(4)-. Huyt DNG-TUYN ti di lng (gan) bn chn. Thiu-m l ci kh nht m s sinh, cho nn gi l Thiu-m
trong m.
(5)-. Thiu-m ch v THY, Quyt-m ch v MC, sinh t Thy, cho nn ni : Thiu-m v pha trc.
(6)-. Huyt I-N ti khp Ngc-ng ngn chn ci ; tc l ni pht sinh ca Tc Quyt-m CAN-kinh. V kinh ny l
mt kinh tuyt-dng. Tc l ht hn khng cn c Dng, l thun m. tuyt m l hon ton thun m. Ngha ch
tuyt l hon ton ht thy.
(7)-. Thi-m l mt ni y nhiu kh m, nn ch KHAI ; Quyt-m l mt ni giao-tnu htca kh m, nn ch HP
; Thiu-m l mt ni kh Nht-dng bt u sinh ra, nn ch v KHU.
(8)-. Dng-kh ch v PH , nn ni ch qu PH ; m kh ch v TRM nn ni ch qu TRM. Bi ci kh ca 3 kinh
Dng KHAI-HP trong v ngoi hnh thn con ngi. Ci kh ca 3 kinh m KHAI-HP trc v sau trong ni b nn
mi ni : Dng ngoi do s sai khin ca m trong ; m trong nh s bo v ca Dng bn ngoi --. S d gi
l nht m l v mch u thuc m vy.

KINH VN ________________________________________________________________________

m-dng i li khng ngng, cha cht s lu truyn lm mt chu ; kh L v Biu, cng nhau thnh cng (1).

(1)-. m-kh tch bn trong, Dng-kh truyn bn ngoi. Bt u t lc mt tri mc. dng kh mi pht sinh, mt tri
ng tra thi Dng kh thnh. X chiu dng kh bt u suy, ti mt tri ln thi dng kh tr vo vi kh m. Mt ngy
mt m thnh mt CHU (vng). m kh m ng bn trong, Dng kh xut nhp bn ngoi biu. nh s ly hp m
thnh kip sng ca con ngi.
n : m dng d c ly-hp, nhng tt phi c s i li khng ngng. bt u t Th Thi-m PH, n Th Dng-minh
I-TRNG, Tc Dng-minh V, Tc Thi-m T, Th Thi-Dng TIU-TRNG, Th Thiu-m TM, Tc Thi-Dng
BNG-QUANG, Tc Thiu-m THN, Th Quyt-m TM-BO-LC, Tc Quyt-m CAN. Nh th l i ht mt CHU. Theo
gi c, c 2 khc thi kh i mt chu ; 100 khc thi 50 chu. Mch kh dn trong, hnh th t ngoi. m dng tuy c ly-
hp, m thc l tng thnh mt cch rt tinh kho. Vy xem thi m dng con ngi, rt hp vi m dng ca tri
t vy./.

-- oo00oo --

34
CHNG 7

M-DNG BIT LUN

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong- hi :
-- Ngi c 4 kinh, 12 tng l th no ?
K-B tha :
(1)
-- Bn kinh ng vi 4 ma ; 12 tng ng 12 thng. 12 thng ng 12 mch .

(1)-. BN KINH l tng mch chnh ca 4 ma. Nh : mch ma Xun thi HUYN, mch ma H thi CU, mch ma Thu
thi MAO, mch ma ng thi THCH. Bn th kinh mch ng theo vi kh ca 4 ma.
12 TNG l ch v 3 kinh Dng, 3 kinh m ca Th v Tc (tng ngha l theo). Bt u t Th Thi-m thun hnh
ti Tc Quyt-m, ng 12 thng. T nh : Th Thi-m ng vi thng Ging (Dn), th Dng-minh ng vi thng 2
(thng MO) ; tc Dng-minh ng vi thng 3 (thng THN) ; tc Thi-m ng vi thng 4 (thng T) ; Th Thiu-m ng
vi thng 5 (thng NG) ; Th Thi-dng ng vi thng 6 (thng V) ; Tc Thi-dng ng vi thng 7 (thng THN) ;
Tc Thiu-m ng vi thng 8 (thng DU) ; Th Quyt-m ng vi thng 9 (thng TUT) ; Th Thiu-dng ng vi thng
10 (tnng HI) ; Tc Thiu-dng ng vi thng 11 (thng T) ; Tc Quyt-m ng vi thng 12 (thng SU).
12 MCH l kinh mch ca 6 Tng, 6 Ph. Ci kh ca 3 kinh m, 3 kinh Dng ng vi 12 thng ; 12 thng ng vi
12 mch.
Thin ny phn bit m-dng bit sng cht, nn gi l M-DNG BIT LUN

KINH VN ________________________________________________________________________

Mch m-Dng khc nhau. Bit dng s bit c m, bit m s bit c dng (1) .
Phm v dng gm c c nm (5) ; nm ln nm s c hai mi lm phn Dng (2) .
Phm gi l m, tc l CHN-TNG. Nu chn-tng hin s bi ; bi s cht (3) .
Phm gi l Dng, tc l dng ca V-qun (4) .
Phn bit c Dng s bit c bnh u ; phn bit c m s bit c thi k cht hay sng (5) .
Mch ca 3 kinh Dng u ; mch ca 3 kinh m tay, nhng cng ch do c mt (6).
Phn bit c mch v Dng, s bit c ci ngy k ca bnh ; phn bit c mch v m, s bit c
thi k cht hay sng (7) .
Nh k v mch m-Dng, khng nn tin li bn vy (8) .

(1)-. Mi hai kinh mch do tng-ph m-dng phi hp. Cho nn bit Dng c th bit c m. Bit m c th bit c
Dng. Bit r c m dng thi c th bit c sng hay cht.
(2)-. Tit ny ly CHN-TNG ca V-kh phn bit m-dng. Dng kh trong V, t dng cho c 5 Tng. nm tng
cng sinh ln cho nhau, m tng no cng c ci kh ca tng kia, nn mi ni : nm ln nm s c hai mi lm phn
Dng.
(3)-. Nm tng thuc m. Ngha ch TNG tc l Tng (ct du) ; THN tng m khng pht hin ra bn ngoi. S d
khng pht hin ra bn ngoi l nh c ci kh Dng-ha ca V-kh. Nu v kh khng c thi mch ca Chn-tng s pht
hin, th tc l Tng-kh bi, bi thi tt phi CHT.
(4)-. Trn kia ni hai mi lm phn Dng tc l ch v ci dng-kh do V-qun sinh ra.
V-qun vo b phn Trung-Tiu. Chuyn ch v bin ha ci tinh-kh ca thy-cc t dng 5 Tng. Xt v mch
ca 4 ma thi : ma Xun mch HUYN, ma H mch HNG, maThu mch PH, ma ng mch TRM, ma Trng-
H mch HA-HON (tc l du dng, m i, tng mch ca Th).
Xt v chnh mch ca 5 Tng thi : Can mch HUYN, Tm mch HNG, T mch HON, Ph mch SC, Thn mch TRM.
Nh : v ma Xun Can-mch hi Huyn m Trng ; Tm-mch hi Huyn m Hng ; T-mch hi Huyn m Hon ;
Ph-mch hi Huyn m Sc ; Thn-mch hi Huyn m Trm.
V ma H : Can-mch thi hi Hng m Huyn ; Tm-mch hi Hng m i ; T mch hi Hng m Hon ; Ph-mch hi
Hng m Sc ; Thn-mch hi Hng m Trm. v.v..
Bn ma, nm tng, lc no cng c kim c ci V-KH hi ha.. nh th l 25 phn Dng vy.
(5)-. Nu phn bit c ci kh Dng-ha ca V-kh thi mt khi thy c v khng ha, s bit ngay mc bnh u. Nu
phn bit c ci m-mch ca Chn-tng thi s bit : nu l Can-mch pht hin, thi k 18 ngy cht ; nu l Tm-
mch pht hin, thi k 9 ngy cht v.v
Tit ny ni Chn-tng l m, V-kh l Dng ; so vi 2 tit trn di ni v m-dng ca kinh mch khc nhau.

35
(6)-. Tit ny li ni v m-dng ca 12 kinh mch. Nhng mch thuc v 3 kinh Dng ca Th v Tc : t tay chy ln u,
ri li t u chy xung chn, cho nn ni : mch 3 kinh Dng u. Mch ca 3 kinh m ca Th v Tc : t chn
chy ln bng, ri t bng chy ra tay. Cho nn ni : mch 3 kinh m tay.
Mi hai kinh mch d c th-tc, m-dng khc nhau, nhng u do mt gc m xut i c :
Mch ca Th Thi-m PH giao vi Th Dng-minh I-TRNG ; i-trng giao vi Tc Dng-minh V ; V giao
vi Tc Thi-m T ; T giao vi Th Thiu-m TM ; Tm giao vi Th Thi-dng TIU-TRNG ; Tiu-trng giao vi
Tc Thi-dng BNG-QUANG ; Bng-quang giao vi Tc Thiu-m THN ; Thn giao vi Th Quyt-m TM-BO-LC ;
Tm-bo-lc giao vi Th Thiu-dng TAM-TIU ; Tam-tiu giao vi Tc Thiu-dng M ; m giao vi Tc Quyt-m
CAN ; Can giao vi Th Thi-m PH .. v vy nn gi l MT (nht qun).
(7)-. phn bit c mch v m MCH : tc l mch chng ; M : l nht m, nh m, tam m.
phn bit c mch v Dng MCH: l mch chng ; DNG : tc l s pht bnh do nht dng, nh dng, tam
dng v DNG KT
Nu phn bit c mch Dng, s bit c s K ca chng ; cn v m-mch, c th nh ot c sng
hay cht.
(8)-. Cu ny khuyn hc-gi nn ghi nh cn thn, khng nn ni by tin cn.

KINH VN ________________________________________________________________________

Phm mch gi l m dng : nhn KH l m ; CH l Dng ; tnh l m, ng l dng ; TR l m,


SC l dng. (1)
Phm mun nhn mch ca Chn-tng, nu Can ch HUYN-TUYT v CP : 18 ngy s cht ; Tm ch
Huyn tuyt : 9 ngy s cht ; Ph ch huyn tuyt : 12 ngy s cht ; Thn ch huyn tuyt : 7 ngy s cht ; T
ch huyn tuyt : 4 ngy s cht. (2)

(1). KH l lung mch t b v dn i ; CH cng nh LAI l lung mch t trong cnh tay hin ra b v.
Phm Tng thuc m, Ph thuc Dng. m dng nhng kinh Th-tc, tc l 12 kinh mch ca 6 Tng, 6 Ph. Vy phi
nhn cc mch tng Lai kh - ng tnh tr sc phn bit m-dng.
(2). Tit ny phn bit m dng thuc Chn tng V-qun.
-- HUYN-TUYT ngha l tr tri khng cn mt cht v-kh Dng ho no. CP l gp qu.
y ni v mch ca CAN, nu huyn-tuyt, m li cn cp, cng nh dy cung dng thng ; thi tt phi cht, nhng
cn qua c 18 ngy. Nhng d on v ngy cht, trn y u tnh theo ch tng khc m ni . Nh Can-mch
hin ci trng thi huyn tuyt Can thuc Mc, bt u tnh t ngy Gap-t. m n ngy Canh-tn na l 10 ngy,
cng li thnh 18 ngy s cht (v Kim khc Mc) Li t nh t ngy Gip T n ngy Tn-T, cng l 18 ngy.
*. TM mch hin ci trng thi huyn tuyt. Tm thuc Ha, m t ngy Bnh-inh tr i ; n ngy Nhm-Qy l 8 ngy,
tt phi cht. (trn y ni 9 ngy, cng ch vo lc ngy th 8 vi ngy th 9 giao tip vi nhau thi).
*. PH-mch hin ci trng thi huyn-tuyt. Ph thuc Kim, t ngy Canh-Tn m m tr i, n ngy th 8 l ngy Bnh
inh ; li m n ngy Bnh-inh na, cng l 18 ngy tt phi cht (trn y ni 12 ngy, l t ngy Canh-Tn m tr
i, l Canh-Tn li gp Canh-Tn vy).
*. THN-mch hin ci trng thi huyn-tuyt. Thn thuc Thy, t ngy Nhm-Qy m tr i, n ngy Mu-K l 7 ngy,
tt phi cht.
*. T-mch hin ci trng thi huyn tuyt. T thuc Th, t ngy Mu-K m tr i, n ngy Gip-t l 8 ngy tt phi
cht (trn y ni 4 ngy, l tr b ngy Mu-K m ch tnh n ngy Gip.)
V on d on nhng ngy cht trn y, cng ch l ni v ci l v i khi, ta khng nn nht thit ly lm nh
lut ; v m-dng, Tng-ph bin ha v cng. Thng kh trong tng khc m li c tng sinh, thi ng l cht m
li khng cht. gp trng hp ta cn phi xt c ton din mi c.

KINH VN ________________________________________________________________________

Bnh v Nh-dng, pht sinh bi TM v T. V con gi do s ut kt, khin cho nguyt-s khng thy ri
truyn thnh chng PHONG-TIU. Nu li truyn thnh chng TC-BN s cht khng cha c. (1)

(1). NH-DNG tc l Tc Dng-minh V kinh. V l mt c quan Thng-lm (kho n). nhim v ca n l thu np thy
cc (thc n). Gi li khng thu np c l v sao ? -- Chnh l bi TM-T gy nn. n c nh con gi , do s ut kt
Tm, Tm khng sinh c huyt, huyt khng nui c T. Thot tin, V cn thu np, nhng T khng gip V thi
hnh ci cng nng vn ha. Dn dn V cng khng thu np c na. Do , mi bit r c l V bnh do TM-T
gy nn. Li do , thy cc suy t, khng c g bin ha ra ci kh tinh vi, huyt mch bi m kh, kinh-thy bi
m khng thy. Huyt kh, kh ut, Nhit sinh ra. Nhit cc thi Phong sinh ; c nhc do m tiu-thc, nn
mi gi l PHONG-TIU. Li do , ha phm ln Ph-kim, gy nn chng th gp, thng-bn. (TC l hi th, BN l
kh nghch ln). Mi ln th phi so c vai ln.
Tm li, TM ch huyt, PH ch kh, T l gc ca 5 Tng, V l bin ca 6 Ph. Cc c quan ng thi mc
bnh, phng cn sng sao c. Nn mi ni quyt l cht khng cha c.,.

36
KINH VN ________________________________________________________________________

Bnh v Tam-Dng, pht ra chng HN-NHIT (rt nng) ; b phn di thnh chng UNG-THNG, vi NUY,
QUYT, XUYN-QUYN (1) .
Hoc li thm chng B-PHU kh khan ; hoc chng I-SN (2) .

(1)-. TAM-DNG : l Tc Thi-dng BNG-QUANG kinh. Kh ca Thi-dng ch v b phn Biu. Khi t kh phm vo con
ngi bt u phm vo b-mao, t vi chnh 2 bn xung t nhau nn mi gy nn chng HN-NHIT (st rt, st
nng).
--. Thi-dng l mt c quan ch v KHAI : khi mc bnh thi khng cn ci nng lc KHAI na, do t kh lt vo
t nhc l (th tht), mi gy nn chng UNG-THNG (mn sng).
--. Thi-dng ch v KH v CN. Thi-dng mc bnh, nn cn b thng, do thnh chng NUY (gn r ri, lng lo,
khng c ng c). V kh cng mc bnh nn thnh chng QUYT (tay chn gi lnh) v XUYN-QUYN (au nhc
trong gn mch thuc b phn di).
-- Thi-dng ch v biu-phn, nhng kinh mch li pht sinh t b phn di, nn khi mi mc bnh thi sinh chng Hn-
nhit, dn dn v sau li tip din thm nhng chng trng trn.
(2)-. V b nhit nhiu, khin tinh-huyt hao tn nn da d mi thnh ra kh khan.
-- I SN l mt chng au nhc qu Thn, c khi au rt ln c tiu-phc (pha di rn, tc bng di) ; c khi qu
Thn sng to ln, rt au. Chng ny cng bi cn b thng m sinh ra.

KINH VN ________________________________________________________________________
(1)
Bnh v NHT-DNG thiu kh (t hi) hay HO, hay TIT . Ri truyn thnh chng TM-THNG v chng
CCH (2) .

(1)- Nht-Dng tc l Tc Thiu-dng M kinh. Thiu-dng ch v ci kh s-sinh. Nu mc bnh s thnh chng thiu
kh (hi th ngn nh t hi, hoc hi c ng s th gp ngay). Thiu-dng vn c Tng-ha, v kh thiu nn ha
thnh ri thi th phm ln PH kim, nn mi hay HO. Nhn dp , ci t ca Phong-mc li phm ti Trung-th, nn mi
hay TIT (tc l i ngoi nt phn, ta i t, i tho).
(2)-. Con ngi sau khi ung n thy-cc vo V. Tinh kh ln TM thnh huyt. Gi T b thng, V khng np c thy-
cc, TM khng c t dng, b h, nn thnh chng TM-THNG (au tim).
CCH tc l chng n vo khng chu li th ra. Gy nn chng ny cng bi Trung-th b khc.

KINH VN ________________________________________________________________________

Bnh v NH-DNG, NHT-M, ch v kinh hi, bi thng, hay , hay vn vai gi l chng PHONG-QUYT. (1)

(1)-. Nh-dng, Nht-m : tc l V vi CAN. Can (Tc Quyt-m) thuc ng-phng Phong-mc, nn pht bnh thnh chng
KINH-HI (hong s). Mch ca Tc Dng-minh (V) mc bnh : nghe ting ng chm mnh thi git mnh, e ngi.
-- BI (lng, khp c lng ch khng ch ng xng sng) thuc Dng. Quyt-m ch v Xun-dng Can-mc, cho
nn mc bnh thi BI-THNG. T kh hm vo V, kh dn ngc ln tan i, nn hay ; vn vai cng do V kh b
nghn ln : mun vn cho d chu. Hp tt c 4 chng trn y, nguyn nhn u do Phong-mc mc bnh, phm ti V-
th, nn mnh danh l PHONG-QUYT.

KINH VN ________________________________________________________________________

Bnh v NH-M NHT DNG hay Trng, Tm mn, hay th di. (1)

(1)-. NH-M l (Tc)Thiu-m THN kinh, NHT-DNG l (Tc)Thiu-dng M kinh. m t hu d, xm phm vo


T-th nn hay TRNG (bng phng vt ln) ; THN t hu d xm phm ln TM-ha nn TM-MN (y). Tm-h b
co rt thi kh o b hp li, nn phi TH DI cho tit b kh ra. Nguyn Hn vn cu ny dng ch thin-kh. Theo
ch gii ca M-Nguyn-i thi : THIN-KH hay tc hi l do m-kh hu d m gy nn.

KINH VN ________________________________________________________________________

Bnh v TAM-M TAM-DNG gy nn chng THIN-KH, NUY-DCH v T CHI KHNG C NG C. (1)

37
(1)-. Tam-dng l Tc Thi-dng BNG-QUANG kinh. Tam-m l Tc Thi-m T kinh. Mch ca Bng-quang t u lng
dn xung chn, mch ca T ch v T CHI (hai tay, hai chn). V 2 kinh mc bnh nn pht thnh cc chng trng
trn.
-- THIN-KH : kh t mt na ngi.
-- NUY-DCH : tay chn r ri, lc bn t, lc bn hu, hng bin dch lun.
--T CHI BT C : tay chn khng c ng c.
Tit ny ni bnh gy nn t Thy-ph ri phm ln T-Th.,

KINH VN ________________________________________________________________________

n vo mch thy bt ln nht-dng gi l CU ; thy mch bt ln nht-m gi l MAO ; thy Dng-


mch bt ln m CP gi l HUYN. Thy Dng-mch bt ln m TUYT gi l THCH. Thy m-dng 2 mch,
c v bnh qun gi l LU. (1)

(1)-. Tit ny ni v Mch-th ca 5 Tng :


-- NHT-DNG l Vi-dng bt ln tc l lung mch bt ln u ngn tay ca ngi n mch CU : hnh dung t
t ci trng thi ca lung mch lc li y , lc i ngon ngoo v chm. l mch ca TM.
-- NHT-M : l Vi-m, MAO : hnh dung t t ci trng thi ca ci lung mch nh nhng nh ci lng, l mch
ca PH.
-- Dng mch bt ln, c v cng thng nhng khng thng qu gi l HUYN. Huyn : hnh dung t ch ci trng thi
ca mch nh dy cung lc dng, l mch ca CAN.
-- Dng mch bt ln, m lc chn xung coi nh tuyt, gi l THCH. Thch : hnh dung t ch ci trng lthi ca
mch chm xung v rn nh , l mch ca THN.
-- LU: hnh dung t ch ci trng thi ca mch ha hon nh ging nc chy, l mch ca T.,

KINH VN ________________________________________________________________________

m tranh ginh bn trong, Dng rc ri bn ngoi ; phch-hn khng thu tng, tc nghch s ni dy ; ri
hun ln Ph, gy nn SUYN-MINH (1) .
m snh ra, gc c ha mi l ha (2) . Nu cng gp cng, Dng-kh s b ph tn ; m-kh cng b tiu
vong (3) .
Cng-nhu khng ha, kinh kh s tuyt (4) .

(1)-. Tit ny ni v hai kh Dinh-V (cng l m-dng, l huyt-kh) ct iu ha, khng nn thin thng. Ha thi kh m
dng s sinh ra, thin thng thi kh m dng s gim i, kinh kh do m tuyt.
-- Kinh mch tng ph trong con ngi cng giao thng tun hon ln nhau, khng lc no dt. m bn trong gi
gn cho Dng ; Dng bn ngoi bo v cho m. Nu m kh thin thng khng c dng kh iu ha, thi m
s tranh ginh bn trong. Nu dng kh thin thng, khng c m kh iu ha, thi dng kh s rc ri bn
ngoi.
-- Cao-S-Tng ni : y ni nu 2 kh m-dng khng ha, thi s sinh ra bnh DNG-KT, M-KT. cn nh
cng vi cng gp nhau thi li l Dng truyn cho Dng, m truyn cho m tc l mt t hu (chng cht) do m
dng tuyt vy.
(2)-. y ni: m phi lin lc vi dng. V th nn m-dch khng nn cho tit ra ngoi. Hn l mt cht lng lo Huyt sinh
ra . PHCH-HN tc l hn do PH tit ra (v Ph tng PHCH nn gi hn ca Ph l Phch-hn). Kinh kh dn ln Ph,
Ph l ni tng hi ca trm mch, chuyn-du tinh trp ra b-mao, hn ra khi b mao, m tinh huyt vn cn tng m.
Nu phch-hn khng thu tng c, l hn b cng ra, tinh huyt s m b thng. Ph ch v vic dn hnh
Dinh-v m dng. Nu m-dch ca Ph tng b tit ra ngoi, tc thi sinh ra TO-NHIT ; nhit cc hn sinh, t chi s do
m Quyt-nghch ; nhit hun Ph, nn thnh chng SUYN-MINH (th gp v hi th ku kh kh).
(3)-. y ni : Dng c ha vi m, mi ng gi l HA. Ngoi-mch l dng, Ph-mch l dng, nhng u do 5 tng, 5
hnh m sinh ra, nn mi ni l m sinh ra.
(4)-. cng gp cng l dng khng ha vi m. Dng khng ha vi m thi dng-kh b ph tn, m c-m (m tr
tri c mt mnh) cng b tiu vong..
Cng (dng) vi Nhu (m) khng ha, thi kinh-kh s tuyt. kinh-kh tuyt, ch trong vng 3, 4 ngy s cht.,.

KINH VN ________________________________________________________________________

V loi T-M chng qua 3 ngy thi cht ; v loi SINH-DNG chng qua 4 ngy thi cht (1)
Can truyn sang Tm. Gi l SINH-DNG, Tm truyn sang Ph gi l T-M (2) .
Ph truyn sang Thn gi lTRNG-M ; Thn truyn sang T gi l TCH-M ; cht, khng cha c (3) .

38
(1)-. Nm Tng do s tng khc m truyn ln nhau gi l T-M ; do s tng sinh m truyn ln nhau gi l SINH-DNG.
Nh : Can truyn sang Tm, Tm truyn sang T, T truyn sang Ph, Ph truyn sang Thn, u gi l SINH-
DNG. -- . Nu : Tm truyn Ph, Ph truyn Can, Can truyn T, T truyn Thn, Thn truyn Tm.. u gi l T-M.
Do s tng sinh ca Dng-tng m truyn, cho nn chng qua 4 ngy (s chn) thi cht ; do s tng khc ca
m-tng m truyn, cho nn chng qua 3 ngy (s l) thi cht.
(2)-. Can-mch truyn Ph, Ph truyn i-trng, i-trng truyn V, V truyn T, T truyn Tm, Tm truyn Tiu-trng,
Tiu-trng truyn Bng-quang, Bng-quang truyn Thn, Thn truyn Tm-bo-lc, Tm-bo-lc truyn Tam-tiu, Tam-
tiu truyn m, m truyn Can. Mt Tng mt Ph, mt Th (ging ci) mt Hng (ging c) m dng cng xen
nhau nh ci vng trn khng ch t. n nh Can truyn Tm, Tm truyn Ph, Ph truyn Thn, Thn truyn T.
u l kinh kh tuyt, khng sao cha c.
(3)-. Ph truyn Thn, cng l mt loi Sinh-dng. Nhn Ph truyn Thn u thuc v Tn-tng (ging ci). Thy-tng m li
truyn sang ci tng khng thng c l T-th, nn gi l TCH-M. u l chng cht, khng cha c.

KINH VN ________________________________________________________________________

Nu kt v Dng thi THNG T CHI (1)


Nu kt v m thi TIN HUYT mt thng ; ti kt thi tin huyt 2 thng ; tam kt thi 3 thng (2) .
Nu kt khong m dng khe nhau, nhiu v bn m, t v bn Dng, thi gi l THCH-THY, thng
Thiu-phc (3) .
Hai Dng kt gi l TIU (4)
Ba Dng kt gi l CCH (5)
Ba m kt gi l THY (6)
Mt m mt Dng kt, gi l HU T (7) .

(1)-. y ni v ci kh m dng khng ha, t kt m gy nn bnh. T chi l gc ca mi kh Dng. Kh theo v Hnh, v kh


kt nn hnh THNG (sng). Cu ny l tm c 3 kinh Dng m ni.
(2)-. m kh kt bn trong m khng lu hnh c. Thi huyt s ngng t m tit tr xung. Mt m-kt, tin huyt mt
thng (ting Nm gi l thng, mi thng bng chia nm mt phn lt). Hai m-kt tin huyt 2 thng, ba m kt tin
huyt 3 thng. y l khi qut c 3 m m ni.
n : Bin-Bch-Thin ni : mch c Dng-kt, m-kt, ly g phn bit ? p rng : mch PH m SC, n c m
khng i tin, gi l Dng-kt ; mch TRM m TR, khng n c, thn th nng n, i tin li rn, gi l m-kt .
Xem thi bit : mun phn bit m dng kh kt, nn xt kh, ch, ph, trm, tr, sc ca mch nhn r l m
hay Dng.
-- THNG T CHI : bit l Tam-dng u kt ; tin huyt 3 thng bit l 3 m u kt.
-- Thy hin ra chng TIU, bit l kt ti Nh-dng, s ly phng php ca Nh-dng m cha ; thy hin ra chng
CCH bit l kt ti Tam-dng, nn ly phng php ca Tam-dng cha.
(3)-. V thn th con ngi, bn ngoi l Dng, bn trong l m ; V l dng, THN l m. Chng SNG ny n lt vo bn
trong thn hnh, bn ngoi Tng ph, v vo ch trng rng ca V vi Thn cch nhau.
-- THCH-THY : tc l Thn-thy, Thn l ca ng ca V. Ca ng khng thng li, nn t li m thnh bnh. Chng
ny lch nhiu v bn Thn-tng, cho nn mi l nhiu m t dng v THNG Thiu-phc.
(4)-. Nh-dng tc l Dng-minh V-kh. TIU l mt chng kht : ung vo bao nhiu cng ht. Bi v Dng-minh kh
kt nn ci cht m-dch ca Thy cc khng sinh ra c, mi gy nn chng TIU-KHT (chng ny c nhiu nguyn
nhn, s gii r thm di ).
(5)-. Tam-dng : l Thi-dng Bng-quang. Thi-dng l mt c quan ch ha sinh ra kh ; m kh gc t Bng-quang,
do ni cch m truyn ra hung-hip ; li do hung hip m t ra phu biu. Nu dng kh kt thi Cch-kh khng thng.
Pha trc ni-cch nhm vo ch b-mn ca V-qun. V cch kh nghch ln, nn s n ung cng b nghn tc khng
thng, nn gi l bnh CCH.
(6)-. Tam-m tc l Tc Thi-m T. T l mt c quan chuyn vn. V T-kh kt, nn nhng cht nc vo v khng b tn ra
c, thnh chng THY-DCH.
(7)-. Nht-m Nht-dng tc l Quyt-m vi Thiu-dng.
Quyt-m Phong-mc ch v kh, m nh c sc ha ha ca Thiu-dng. Phong vi Ha, hai kh kt li, thi kim-
kh s b thng,v th nn gy chng HU-T (HU l cung hng, T l au hoc vt nghn)tc l chng au trong
cung hng.
-------------------------------------------
PH N : v chng TIU y ch ni Hai-dng kt gi l TIU. Nhng thin MCH YU TINH VI LUN li c ni : do
chng N thnh ra Tiu-trung.
-- thin K BNH LUN ni :.chuyn thnh chng TIU KHT.
-- T KH TNG PH BNH HNH THIN Linh-Khu c ni: .tiu, bn.
-- THIN KH HUYT LUN li c ni cc chng : Ph tiu, Cch tiu khc nhau. em my thuyt trn y hp vi thuyt
TAM-TIU ca i sau, thi bit 5 tng u c chng TIU-N. nh : v Thng-tiu, thi mt tn gi l CAO-TIU, mt
tn gi l CCH-TIU.
* BNH C ni : Thng tiu tc l Ph. Ung nc nhiu m n t, i tin nh thng m tiu tin trong v li. l TO
thng-tiu.V php tr liu nn thm thp v nhun to. Li ni : v chng CAO-TIU, li v nt, kht qu i ung
nc lun.
-- Lu-H-Giang ni : ung nc nhiu m tiu tin nhiu, gi l TIU-KHT. l ch v chng Thng-tiu m ni.

39
-- Trn-V-Thch ni: bnh tiu kht thuc v TM cho nn Tm phin, khin Tm-ha tn mn, kht mun ung nc, cc b
mch u NHUYN, TN ; hon ton l mt chng kh thc, huyt h. . cng l ni v Thng-tiu.
Nay xt, thin KH HUYT LUN T-Vn ni: Tm di nhit ln Ph, gy thnh chng CCH-TIU.
-- Thin T KH TNG PH BNH HNH ni :Tm mch VI-TIU l chng TIU-N v Ph-mch VI-TIU l chng TIU-
N xem thi bnh ny chnh l do kh Thng-tiu v kim c Tm, Ph ch khng ring g mt Ph.
-- ng-Vin ni : v bnh CCH-TIU, dng bi Bch-H Nhn-sm thang iu tr.
* V chng TRUNG-TIU, c khi li gi l TIU-TRUNG hoc NI-TIU.
-- BNH C ni : bnh Tiu-trung thuc v V. : kht m mun n u nhiu, tiu tin hoc vng. V nhit gy nu TIU-
KHT, nn bit l bnh ti Trung-tiu. Nn dng thuc H (tc l cho tho ra ng i-tin).
-- Trn-V-Thch ni : Tiu-trung l mt chng T-N. nhit qu nhiu nn thnh TIU-TRUNG.
-- Sch T-CHN-PHNG ni : chng ni-tiu do nhit qu bn trong m gy nn. Tiu tin nhiu hn lng nc ung
vo ung vo mt phn, tiu ra hai phn m li khng kht. V h qu nn hi th ngn.
-- Lu-H-Giang ni: ung n nhiu m khng kht lm, hoc tiu tin i vt lun m thn th hao mn gy cm, gi l TIU-
TRUNG.
-- ng-Vin ni : bnh trung-tiu, bnh nhn n ngon v nhiu m li gy mn, t hn, i tin rn, tiu tin i vt lun.
-- Vng-Thc-Ha ni : ming kh ro, ung nc nhiu, n nhiu m vn i, tc l chng TIU-TRUNG. Dng bi iu
V Tha Kh thang, hoc Tam-Hong-Hon iu tr.
Nay xt : thin MCH YU TINH VI LUN T-Vn ni hi : -- Chn c V-mch nh th no ?
K-B ni :Mch THC thi trng, H thi tit.
hi : Bnh thnh ri li bin ra th no ?
K-B ni: Bnh thnh, s bin thnh chng TIU-TRUNG.
-- Li xt : thin THNG BNH H THC LUN : K-B ni: - phm tr chng TIU-N, THIN-KH, NUY-QUYT, kh mn
pht nghch. Phn nhiu l tt bi n nhiu cht cao lng.
-- Li xt : thin PHC TRUNG LUN :
Hong- hi : -- Phu t thng ni chng Nhit-trung, Tiu-trung, khng nn n nhng cht cao lng v ung cc th
phng-tho, thch dc, s pht in, pht cung. Ngh nh, mc chng nhit-trung, tiu-trung phn nhiu l hng ngi
ph qu. Gi cm h khng cho n nhng th y, lm sao va lng h v bnh khi sao c ?
K-B p : -- ci kh cht ca phng tho, thch dc phn nhiu mnh tn. V mnh tn nn kh ca n cp bch, khng
phi nhng ngi tm tnh ha hon c th ung c. V bnh khi mnh tn, m li ung th thuc mh tn, hai ng
gp nhau s cng xung t. Nu xung t s lm thng T, T-th m ght Mc. ung thuc y vo, n ngy Gip-t
s kh ton.
-- Li trong thin K BNH LUN :
Hong- hi : -- C ngi mc bnh trong ming c thy c v ngt, l v sao ?
K-B p : -- l do 5 kh rn ln, gi l T-N. Nguyn nhn do 5 v n vo ming, cha V, T gip vic chuyn du
bao tinh kh tn dch u T, nn khin ming ngt. Bnh do cc thc n ngon bo gy nn. Bnh nhn tt l ngi
chung n cc thc ngt v bo. Cht bo gy nn ni-nhit , cht ngt gy nn Trung-mn. Cho nn kh y rn ln,
bin thnh TIU-KHT.
Xem thi nh thin ny ni Nh-dng kt gi l TIU. Chnh l l ch v Trung-tiu. V cng tc l bnh thuc T-
V.
* V H-tiu, mt tn l TIU-THN, mt tn l THN-TIU, li mt tn na l CNG-TRUNG.
-- BNH C ni : Bnh Tiu-thn, khi mi pht l chng CAO-LM (tiu tin nh git, nc tiu nh cht du m). Khi bnh
thc hin, sc mt sm en, thn th gy cm, hai tai kh t, nc tiu c v c ln cht m. V phng php liu tr nn
dng huyt v lm cho chia s trong c. dn dn s khi.
-- Trn-V-Thch ni : Bnh Tiu-thn, thuc v THN. Nguyn nhn do thi k tui tr chi bi qu , n khi ng tui,
dng nhiu cc th thuc c cht kim-thch, khin cho chn-kh b suy tn. Gy nn chng ming kht, tinh dch t tit ra,
khng ung nc m tiu nhiu.
-- Lu-H-Giang ni : Ung nc lun ming, bp i gy cm, m tiu tin c ln cht m, gi l THN-TIU.
-- L-ng-Vin ni : chng H-tiu, phin kht, i ung nc, vnh tai kh t, tiu tin ra nh m.
-- Vng-Thc-Ha ni: Bc dc, ung nc, kht lun. l chng THN-TIU. Nn cho ung bi LC V A HONG
HON.
-- T-Chn-Phng ni : Cng-trung l mt chng Dng-hnh cng ln, khng giao cu m tinh-kh t tit ra.
Li ni : Thn thc, thi tiu m khng kht, tiu tin t li, gi l Thn-tiu, tc cng l NI-TIU. V phng php
liu tr : nn nn Tm-ha v t dng Thn-thy.
Li xt LINH-KHU c ni : Thn-mch VI-TIU l chng Tiu-n v Can-mch VI-TIU l chng Tiu-n.. . v
chnh cng l chng H-TIU.
Li xt T-CHN-PHNG ni : Con ngi c Thn, cng nh mch c gc. Cho nn nu Thn mc bnh, thi trc
phi hnh dung tiu ty, d c s t-dng cng khng sao bng long, cho nn h mc chng TIU-KHT u do Thn-
kinh mc bnh. Nguyn nhn u do lc thiu-trng khng t bo dng, tnh dc qu , n ung khng chng, li ung
cc th an-thch. Khin cho Thn-thy kh kit, Tm-ha bc nng, Tam-tiu kh t, 5 Tng ho kit, do sinh ra
chng kht v li . l ni Tam-tiu u gc THN.
-- THNH T TNG LC li ni : nu cha truyn thnh chng NNG-THC (n ngon v nhiu), tt pht ra chng NO-TH
(mn u c), BI-TH (mn lng). Nu khng truyn thnh chng Nng-thc thi s truyn thnh chng TRUNG-
MN, C-TRNG u l chng kh cha. Khit-C-Lo-Nhn chia ra cha :
a)- Nng-thc m kht : cho ung bi BCH-H gia Nhn-sm thang.
b)- khng Nng-thc m kht : cho ung bi BCH-TRUT tn bt gia Ct-cn.
Tr ln m ni v mt chng TIU, m u mi phc tp nh vy ; Y-gi nn tinh t lm mi c.

KINH VN ________________________________________________________________________

m BC Dng BIT l mch c thai (1) ; m-dng u h, s sinh chng TRNG-TIT v cht (2)
.
40
Dng xen vo m s thnh chng HN (3) ; m H dng BC s thnh chng BNG (4) .

(1)-. BC l hnh dung lung mch bt mnh trn tay. BIT l bit lp, khc hn. m Bc l ni : mch Xch-b (thuc
m) bt mnh trn tay ; Dng Bit l ni mch Thn-Khu khc hn, nh mch mt tay ngi khc, khng cn lin
lc g vi nhau. Chn thy mch nh vy ch v c thai.
(2)-. m dng cu ny l ni v mch Thng-b v Xch-b.
con ngi, phm dinh, v, kh, huyt u do ci kh ca Thy-cc m gy nn. V l mt c quan th np. Trng
(rut) l mt c quan truyn o. Ti khi m dng u h m li gim mt ci gc ca s t-sinh (gip sng, tc thy-
cc), cho nn kh lng sng c. Nn ni mc chng TRNG-TIT (i tin nt hoc tho).
(3)-. HN l m dch (mt cht lng thuc m), nh s tuyn pht ca Dng-kh mi c th thm nhun ra khp da lng. Nu
mch v Thn-b (dng) NG-SC, li xen vo Xch-b (m), s thnh ra HN. Vy nn bit : Hn do dng kh xen vo
m-dch, m mch cng thnh Dng-mch xen vo m-b vy.
(4)-. BNG tc l BNG-HUYT ; huyt t trong chy tho ra. S d gy nn chng ny l do dng thnh m h, dn huyt i
cn m gy nn.
n : thuc v chng huyt-bng ca n b, huyt do Bo-lc-cung m ra. Huyt h hnh lu khin ng i nh
thuc ; huyt bn-cung thiu t, khin tt c huyt 12 knh u theo mt ng li y m tit lu ra. Nhng Bo-lc-
cung li n vo Thn, m bn trn thng vi Tm. Cho nn chng ny i vi 2 kinh Tm, Thn rt c quan h, vy nn
mi hin ra ci mch trng m h, Dng bc.
Thin NUY LUN ni rng : bi ai qu thi Bo-lc tuyt. bo-lc tuyt thi dng kh s ng bn trong, khi pht
thi thnh chng BNG.
Trong sch THI-HIU-LC ca L-ng-Vin, dng cc th thuc dn kinh ca 12 kinh, khin cho huyt li tr v 12
kinh. Ri sau mi dng th thuc c sc en ch huyt. Nu dng thuc c sc en ngay m khng trc dng thuc dn
kinh thi bnh s kh khi.

KINH VN ________________________________________________________________________

Mch Tam-m u BC : ti na m ngy th 20 s cht (1)


Mch Nh-m u BC : ti lc mt tri ln ngy th 13 s cht (2)
Mch Nht-m u BC : ti ngy th 10 s cht (3)
Mch Tam-dng u BC v C : ti ngy th 3 s cht (4)
Mch Tam-dng Tam-m u BC, Tm mn (y), m dng phc-b pht ra ht, nh c s ut kt
ti ngy th 5 s cht (5)
Mch Nh-dng u BC s mc bnh N, nguy. Khng qu 10 ngy s cht (6) .

(1)-. Tam-m tc l Thi-m. Thuc v 2 b ca T v PH ;u bt mnh trn tay, khng c kh dng ha. HAI l hng
ng u ca s chn ; MI l hng s cui cng ca m , na m l thi k m va ht, m kh Nht-dng sp sinh.
Thi-m l ch-m. Nhn ci kh ch-m m tuyt khng c cht sinh-dng no, tt l cht.--. Cht v thi k m cc.
ng-Duy-Vin ni : m-kt, Dng-kt, l mt danh t ch nh v kh m dng b kt.
(2)-. Nh-m tc l Thiu-m, mch ca Nh-m u BC, tc l mch 2 b TM-THN u bt mnh trn tay. Thiu-m ch v
thy-ha, thuc 2 kh m dng. Thin do s 1 sinh ra hnh Thy, a do s 6 hp thnh. a do s 2 sinh ra hnh Ha,
Thin do s 7 hp thnh.
Ngy th 13 l s thnh cui cng, mt tri ln l cui cng ca mt ngy ; do m-tng ca thy-ha nn cht v s
thnh v cui cng ca ngy.
(3)-. Nht-m tc l Quyt-m. Mch ca 2 b CAN v TM (bo lc) u bt ln. Ngy th 10 l cui cng ca m s. Quyt-
m l ni cui cng ca kh m. Cht v ngy l do ci kh cui cng v ci ngy cui cng ca m s vy.
(4)-. Tam-dng tc l Thi-dng. C l c ng, mch va bt ln m li c v c-ng mnh. l ci trng-triu
Dng-cc m khng cn mt cht g m ha. Thi-dng vi Thiu-m cng lm biu l, v u ch v kh Thy-ha. thin
do s 1 sinh ra hnh thy, a do s 2 sinh ra hnh ha. l ci Dng-ph thy ha, cho nn cht v ci s sinh ca
thin a . Ta li nn nhn rng : thin ch v SINH, a ch v THNH ; cho nn bnh Thi-dng thi cht v sinh
s m bnh Thi-m thi cht v thnh s.
(5)-. Tam-m, Tam-dng l ci kh ca 5 hnh. Hai kh m dng cng bc kch khng ha, cho nn ht ci s ca 5 hnh
thi cht. TM-MN l do dng bc ln b phn trn ; c s ut kt l do m bc b phn di.
Phc (bng) vo b phn di, l ni m dng tng giao vi nhau. phc b pht ra ht. tc l dng pht ra
ht trn , m pht ra ht di, m khng cn s ha hin ra b phn gia na.
Tit ny ni v m dng mc bnh trn v di. Tit di ni v m dng mc bnh v Hn v Nhit.
(6)-. Nh-dng tc l Dng-minh, bnh N tc l ST RT v NNG. m dng con ngi, do ci kh thy cc ca Dng-
minh m ra. Nn Nh-dng u bc thi tuyt mt ci ngun gc sinh ra m dng ri. m khng c dng iu ha
thi sinh ra bnh HN ; dng khng c m iu ha thi sinh ra bnh NHIT. Gi m dng tuyt thi l mt chng
rt nguy. CHN l hng cui cng ca s Dng, MI l hng cui cng ca s m. Cht vo ngy th 10, tc l ng
vo thi k m dng u ht.
Tit trn ni mch ca Tam-dng u, mch ca Tam-m tay ; tc l nh mt l nht qun. Nu 2 kh m
dng khng qun thng vi nhau, m li t cng bc kch (chi, xung t) ln nhau, thi s gy nn chng cht nh vy.
Tit ny ni : nh v kh dng ca V-qun sinh nui m dng ca 5 tng. Nu 2 dng u bc thi m
dng u tuyt, cng l chng CHT.,.

41
CHNG 8

LINH-LAN B IN LUN

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong- hi rng :
-- Xin cho bit 12 Tng c nhng nhim v g v qu tin nh th no ? (1)
K-B tha rng :
- TM l mt c quan Qun-ch, Thn-minh do m sinh ra (2)
- PH l mt c quan Tng-truyn, tr tit do m sinh ra (3)
- CAN l mt c quan Tng-qun, mu l do m sinh ra (4)
- CHIN-TRUNG l mt c quan Thn-s, h lc do m sinh ra (5)
- M l mt c quan Trung-chnh, quyt on do m sinh ra (6)
- T-V l mt c quan Thng-lm (kho n), 5 v do m sinh ra (7)
(8)
- I-TRNG l mt c quan Truyn-o (a dn, bi tit), s bin ha do m sinh ra
- TIU-TRNG l mt c quan Th-thnh (cha ng) ha vt do m sinh ra (9)
- THN l mt c quan tc cng, k-xo do m sinh ra (10)
- TAM-TIU l mt c quan Quyt-c, thy o do m sinh ra (11)
- BNG-QUANG l mt c quan Chu-, tn dch cha , kh ha thi s tit ra (12)

Phm 12 c quan trn, khng nn cho tng tht (13)


Cho nn, nu ch minh thi di yn. Ly l dng sinh thi sng lu, trn i khng b au m ; ly l
tr thin h, thi thi bnh (14) .
Ch khng minh thi 12 c quan s nguy, s-o (tc Tm) vt li, thn hnh b thng. Ly l dng sinh
thi sinh au m ; ly l tr thin h thi ri lon. Nn phi rn d lm mi c (15) .

(1)-. Su Tng cha Thn (cc cht v hnh), 6 ph cha vt (cc cht hu hnh). y su tng su ph u gi l TNG nn
mi c 12 TNG.
Cha nhng th g thanh (nh thn-kh) l qu ; cha nhng th g trc (nh vt thc) l tin. trong 5 tng, duy
c Tc Thi-m l dung th th trc nn T-V mi l c quan Thng-lm.
(2)-. TM (tri tim) v ng Nam-phng, thing ling sng sut nn lm c quan Qun-ch (t nh v vua cai tr c nc) ; v
thing ling sng sut, nn ch v TNG THN v ni thn minh do m sinh ra.
-- Vng-T-Phng ni : Huyt tc l Thn-kh ; Tm tng Thn. Tm ch mch, cc kinh mch ca 12 tng ph u ly
Tm lm ch.
(3)-. PH b v rt cao, gn vi Qun-ch, t nh v Th-tng. Chuyn v vic tn b m dng, nn ni tr tit do sinh
ra ( tr tit cng nh hiu lnh).
(4)-. Can-kh cp, v ch v N, nn lm mt c quan nh v Tng qun. N ch v ci kh Xun-sinh , cn n phc cha
pht tit ra hn, nn ch v mu l (mu k, ngh ngi).
(5)-. M bm th ci kh cng ngh, phm ngi c m thi hay quyt on, nn lm c quan trung-chnh (ngay thng).
(6)-. CHIN-TRUNG : tc cng nh cung thnh ca Qun-ch. Tm ch Bo-lc, b v u lin vi Chin-trung. Chin-trung
thay Tm-Bo-lc thi hnh mnh lnh. Tm ch v H nn h-lc do m sinh ra.
(7)-. T vi V ch v vic thu np thy cc, nn mi lm c quan Thng-lm (t nh kho n cha thc la). Nm v vo
V, T chuyn du sinh kh ra nui 5 tng, nn ni : 5 v do m tit ra.
(8)-. I TRNG pha di TIU TRNG. Tiu-trng cha ng thy-cc do V truyn xung, ri li do i-trng truyn
tng cn b ra ngoi, nn mi ni l c quan Truyn-o, v s bin ha do m ra.
(9)-. TIU-TRNG pha di V, cha ng ly nhng vt thc do v truyn xung. ha ly tinh dch, ri tng b cn b
xung I TRNG.
(10)-. THN tng v CH, ch lp thi hay tc cng (sc lm mnh). Bn trong tc cng thi k xo s t r ra bn ngoi.
(11)-. TAM-TIU ch v KH, Kh c ha thi thy o mi lu thng, nn mi ni l c quan quyt c (QUYT l khai cho
chy, C l ng nc chy).
(12)-. BNG-QUANG l thy-ph (l kho cha nc), bao cht nc u hi t . Cho nn l mt c quan CHU- (l ni
hi ng c). Thy cc vo V, lc qua cht nc dn qua H-tiu, thm vo Bng-quang. Nu kh B.Quang c vn
ha, thi nc mi c th dn xung m tit ra ngoi.
(13)-. Mi hai c quan va ni trn kinh mch u cng lin lc giao thng vi nhau, khng nn tng tht(mt s giao
thng).
(14)-. Nm tng, su ph, TM ng lm ch. Qun ch c Thn-minh ( ni huyt mch chy u thi 12 c quan u yn
chc v mnh.) Theo l dng sinh thi lo g khng sng lu. Do ci ngha m cai tr thin h, thi vua gii ti
hin, trm quan u lm trn nhim v, lo g thin h khng thi bnh.
(15)-. TM thuc qu LY, Ly ngha l sng. Tm l ch c mt tm thn. Nu Tm-ch khng sng thi 12 quan kia cng u
b c chc v, cn yn sao c. TM-BO-LC l c quan thn-s, thay qun ch thi hnh mnh lnh m ch v MCH.
Mch tc l huyt mch, huyt tc l thn-kh. Thn-kh ri lon thi huyt mch ngng ng, s o s b vt lp. Huyt kh
42
y da, nng vo tht, thm ra b phu, mc lng tc, nhun gn xng, du quan tit (tc cc khp). Nu huyt mch
khng thng thi thn hnh cn ton sao c. Do l , nn con ngi phi cn thn bo v lm mi c.

KINH VN ________________________________________________________________________

Ci o rt huyn vi, bin ha tht v cng, ai bit ti gc ngun. (1)


trong ci m ti, ai ngi bit mu cht ? Lo ngh sut m ngy, sao cho c nn hay? (2)
Ci s hong ht, ny ra t ho-ly ; ci s ho-ly ny ra t lng ; t nghn suy n vn, ri cng suy cng
ln thm mi, cho ti khi th cng cc, thn hnh mi c chnh (3) .
Hong- ni rng :
-- Thin lm thay, Trm nghe ci o tinh, quang thc l ci c ln ca bc i-thnh. Mun lm cho tuyn-
minh o y, nu khng trai-gii, chn ngy tt, khng dm tha nhn (4) .
lin chn ngy tt, bi lun trn y vo trong nh LINH-LAN (5) .

(1)-. Tit ny tip theo vn on trn, ni : ci ch o tu thn, dng sinh, suy ti bnh tr thin-h tht rt huyn vi. Bi ci
Tm con ngi, bin ha v cng, nu chnh c Tm, do dng sinh thi s c sng lu. Li do tr thin
h, thi thin h s thi bnh. Tri li, nu Tm y khng chnh, v dng sinh cng mc phi tai ng, m v tr thin
h, cng thnh ra ri lon. ch do c mt NIM pht sinh r tht t ai bit ti c ngun gc
(2)-. m ti cng nh huyn-vi ; mu cht tc l ch o. lo ngh tc l lo ngh suy xt ci o y ; bit o y tc l
nn hay.
(3)-. hong ht tc l ch v Tm-thn khi mi chm n, cha bit th no l nht nh. T bt u n ch bng ho ly (tc
rt b nh), nhng do m n khng th o lng. Ch trong c ho ly m t hay chnh phn, ri suy ra n v cng.
Tm c chnh ri thn hnh mi c chnh.
(4)-. tinh tc tinh khit, quang tc sng sut. ci o chnh tm, tu thn rt tinh-quang. Ch bc i-thnh mi thc hin
c. Do chnh tm tu thn ri mi ti tr quc, bnh thin h.
(5)-. trai gii tc l knh gi cho c hon ton thnh .
LINH-LAN l mt ci nh cht cha nhng ch ngn, ch lun ca cc bc Thn-Thnh. V c cu ny cui, nn
dng lm tn bi trn u.,.

-- 0o0 --

43
CHNG 9

LC TIT TNG TNG LUN

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong- hi :
-- Trm nghe : Tri do ci tit su su lm nn mt nm ; Ngi do ci s chn chn ch hi ; tnh ra
Ngi cng 365 tit, hp vi Tri-t lu ri. Ngha ra sao, xin cho bit ? (1)
K-B tha rng :
(2)
-- Ci tit su su v chn chn ch hi, l ct phn r thin v ghi r kh s
Thin- ct l ch o s vn hnh ca Nht-nguyt ; Kh-s ct ghi ci cng dng ca ha sinh (3)
Thin l Dng, a l m ; Nht l dng, Nguyt l m. S vn hnh c phn-k, mi mt chu c ng li.
Nht vn hnh c mt , thi Nguyt vn hnh c 12 , m cn l na. Cho nn tnh c thng thiu thng
, cng 365 ngy m thnh 1 nm, cha cc kh doanh, sc, h li m thnh thng nhun. (4)
Lp cy thng lm nu nhn phng hng, tnh k nhng gi khc tha l hon tt ci nhim v THIN
(5)

(1)-. Ci tit su su . Do 10 CAN ch v Thin. Thp can (Gip, t, Bnh, inh, Mu, K, Canh, Tn, Nhm, Qy). Su mi
Gip-T l mt CHU (tc mt vng, mt lt, mt tit). su su tc su ln su mi (gip t) l 365 ngy, hp thnh 1
nm.
con ngi do s chn chn ch hi. tc l con ngi c 9 khiu, 9 Tng hi hp m sinh ra 5 kh.
Theo v s 3 nh di ni : ngi ta c 9 khiu 9 tng ; a c 9 chu, 9 d. Do hp s 3 m thnh Thin, hp s 3
m thnh a, hp s 3 m thnh Nhn (ngi) v.v.
(2)-. Mi nm c 365 ngy, m tri c 365 ; (t tc l ca Tri ; ch cng ta nh tha, nh i nay o qu t
cng tnh theo .)
(3)-. CHU THIN (1 vng tri) c 365 . Nht mi ngy vn hnh c 1 , sut nm vn hnh c mt chu thin. Nguyt
mi ngy vn hnh c 13 , sut mt thng tri vn hnh c 1 chu thin. l ly ci s ca Tri ghi s vn
hnh ca Nht-nguyt.
KH S : l ni v ci s 3 sinh ra 5 kh.
HA : tc l s bin ha ca m-dng.
Tri thnh ci tit su su t v Ngi thnh ci s chn chn u l ci cng dng ha sinh ca m dng c.
(4)-. s vn hnh c phn k tc l ni s vn hnh ca Nht nguyt u cha r phn d(khu vc, t ai ni nht nguyt
vn hnh qua). ng li cng l ng li vn hnh ca nht nguyt nh Nam-o, Bc-o v.v.
n : lch php chu thin c 365 v . t t ton (vng v tay tri) mt ngy mt m thi vn hnh c mt chu
thin v hn ra mt . Nht-nguyt u hu hnh. C mt ngy m, nht vn hnh c mt , nguyt vn hnh c
13 v 1/7 trong 19 phn ca . Nn mi ni rng c l.
Nht mt nm thi mt chu thin ; Nguyt 29 ngy c l thi mt chu thin. V l 29 ngy c l nn mi sinh ra thng
thng thiu . Mi nm c 5 ngy l gi l SC H, cho nn ch c 365 ngy. Li c 5 ngy l thuc v KH DOANH li
m sinh ra thng NHUN. Cho nn mi nm tnh c thng nhun tng cng c 365 ngy c l.
Li n : HN-LUT CH chp rng : Nht-nguyt v Ng-tinh, t phng Ty vng quanh bu tri i v hng ng. Thin
o t phng ng m v phng Ty. Mt ngy mt m nht nguyt theo tri chuyn v phng ty mt chu thin
nh kin b trn ci, ci chuyn mt vng. M nht i v phng ng ch 1 , Nguyt t phng Ty i v phng ng
c 13 . Nguyt i nhanh m mi thng gp Nht mt ln, l mt chu thin. Do mi nm ngy NG-CH v H-CH,
nht vn hnh c chia ra Nam v Bc o. Mi thng, ngy thng huyn v ngy h huyn (mt trng vng cong nga
ln nh ci cung nga lThng huyn, tc l t rm (15) n mng mt (1). Mt trng vng cong tr xung nh ci
cung p l H huyn (tc l t 16 n 30). Nguyt vn hnh c chia ra Nam v Bc o.
(5)-. i Thng-c dng cy (gy) g cao 8 thc chn ng thng o bng mt tri v chia r ng, Ty, Nam, Bc.
Ly chu thin 365 v l , suy tnh s vn hnh c l ca Nht nguyt ; kh doanh 5 ngy c l, sc-h 5 ngy c
l tnh dn c li, cho trn ci s ngy ca 1 nm. l tnh ht v Thin-.,.

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong- hi rng :
(1)
--Trm c nghe Thin- ri. Xin cho nghe KH S, hp li vi nhau nh th no ?
K-B tha rng :
-- Tri ly su su lm tit ; t ly chn chn ch hi. (2)
Tri c 10 ngy, chn 6 ln 10 ngy m Chu-gip ; thi thnh 1 nm . (3)
Nhng bc Thng-thin i xa, bit c ci gc v s sng ca con ngi l gc m dng. Ci kh
t thi thnh 9 Chu ; Ngi thi thnh 9 khiu ; u thng vi tam-kh (4)
Cho nn sinh ra nm m kh c ba (5). Do ba m thnh Tri, do ba m thnh t, do ba m thnh Ngi. (6)
44
Ba m nhn vi ba, hp li thi thnh chn, chn chia lm chn d (khu vc) ; chn d chia ra lm 9 Tng. (7)
Cho nn con ngi, v hu hnh c 4 Tng, v Thn c 5 Tng hp li thnh 9 tng ng vi 9 D trn.(8)

(1)-. y Hong- li em ci s chn chn hp vi ci s su su hi.


(2)-. Trn kia K-B bt u ly ci s chn-chn ca ngi ng vi ci s su-su ca tri. y li ly ci s chn-chn ca
t hp vi ci s su-su ca Ngi.
(3)-. Tri ly ci tit su-su m thnh mt nm. Mi CAN ch v Tri, cho nn ni :Tri c 10 ngy.
(4)-. y ni : ci s chn-chn ca t v chn-chn ca Ngi m thng vi ci tit su-su ca tri , u gc m dng. m
dng l do ci tam-kh ca Ng-hnh sinh ra. Bi th nn ly 9 Chu ca t, 9 khiu ngi, u thng vi Thin-kh. V
tri cng c tam-kh y, m ngi cng c tam-kh y vy.
(5)-. Sinh ra nm tc l ni Thp-can ca tri ha sinh ra 5 hnh ca t. kh c ba tc l ni ci kh tam m, tam dng
do ng-hnh sinh ra.
(6)-. y ni: ly ci tam kh y, ba hp vi ba thnh su kh ca tri, su kh ca t,v su kh ca ngi.
Ni v 6 kh ca t nh : pha hu Hin-minh l v Qun-ha ; pha hu qun-ha, lui mt b, do Tng-ha cai tr ; li tin
i mt b, do Th kh cai tr ; li tin i mt b, do Kim-kh cai tr ; li tin i mt b do Thy-kh cai tr ; li tin i mt b
do Mc-kh cai tr ; li tin i mt b do Qun-ha cai tr l ci kh v a v ca a-l ng vi 6 tit.
Ni v 6 kh Ngi tc l ci kh ca tam m, tam dng nh : mch Nhn-Nghinh mt thnh thi bnh Thiu-dng ;
2 thnh thi bnh Thi-dng ; 3 thnh thi bnh Dng-minh Mch Thn-khu mt thnh bnh Quyt-m ; 2 thnh
bnh Thiu-m ; 3 thnh bnh Thi-m.
Ni v 6 kh Tri nh : sau ng-ch, c ngy Gip-t thi Thiu-dng vng ; li c ngy Gip-t thi Dng-minh
vng ; li c ngy Gip-t thi Thi-dng vng ; li c ngy Gip-t thi Quyt-m vng ; li c ngy Gip-t
thi Thiu-m vng ; li c ngy Gip-t thi Thi-m vng. l ly ci tit su-su ca Tri thnh mt nm.
(7)-. y li ni: v 6 kh ca Tri, t, Ngi. ba nhn vi ba, hp li thnh ci s chn-chn . Ci s chn-chn y chia lm
chn D t v chn Tng ngi. l ly 9 Chu hp vi chn khiu, chn D phi hp vi 9 Tng, cho nn ni
rng : chn d phi vi chn tng. V 9 chu t thng vi thin-kh. Tam-kh ca tri chia lm 9 d. l ly ci s chn-
chn ch-hi, m hp vi tit su-su ca ngi vy.
Ly 9 khiu ca ngi thng vi tri (kh) . tam-kh ca tri chia lm 9 tng. Th l ngi ly s chn-chn ch hi m
hp vi ci tit su-su ca ngi vy (ch-hi : tc phn phi s hi hp).
(8)-. Bn Tng hu hnh tc l tng cha vt hu hnh (nh thy cc v.v) Thn tng tc l nhng tng cha v Thn
(tinh thn, thn kh). Nhng tng cha hu hnh nh : V, i-trng, Tiu-trng, Bng-quang . Nhng tng cha v
thn nh : Tm tng THN, Can tng HN, T tng , Ph tng PHCH, Thn tng CH.
Nm v vo ming, cha Trng-v ; cc cht tn dch (nc mu) cha Bng-quang, nui thn-kh ca 5 tng.
Cho nn ly hnh tng, thn tng hp thnh 9 tng, phi hp vi 9 d, 9 chu ca t.
n : trc ni : ngi ly s chn-chn ch-hi sau ni : t ly s chn-chn ch-hi. bi v ngi l 9 Tng, t
l 9 D ; thi NGI vi T u c th ni : ly chn-chn ch-hi vy.

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong- hi rng :
-- Trm c nghe ci tit su su v ci s chn chn ri. Trn kia Phu-t ni : cha kh thnh nhun. Vy
chng hay th no l KH ? (1)
K-B tha rng :
-- Nm ngy l mt hu, ba hu l mt kh, su kh l mt ma, bn ma l mt nm. M u theo kh ca
ma lm ch tr (2)
Nm vn cng rp theo nhau, cng i, c n trn ci thng cui nm, ht vng ri li bt u. Ma lp,
kh tn b, nh vng khng ch ni. V hu cng mt khun php y. (3)
Cho nn ni rng : khng bit s da-lm trong mt nm, s suy hay thnh ca kh v h thc bi u pht
sinh khng th gi l Lng-cng. (4)

(1)-. Ba ln nm, mi lm ngy lm mt kh. Mi mt kh doanh (y ) hai mi mt khc c l. Hp cc ngy kh doanh,


sc h m sinh ra nhun. Cho nn ni : cha kh doanh nhun.
(2)-. NGUYT LNH ni : tit Lp-xun, nm ngy bt u gi ng lm tan mt nc ng c ; nm ngy th hai, chp-
trng (loi su nm co n np trong hang) mi ca ; nm ngy cui cng, c nhy ln mt bng nh vy l nm ngy l
mt hu. (ch tit hu hay kh hu u do y m ra). Ba ln nm l 15 ngy, thnh mt KH, su kh 90 ngy lm mt
ma. Tt c 4, hp 24 kh thnh mt nm. Nhn ci kh ca 4 ma, c theo lm ch tr.
(3)-. Tit ny ni v ch tu ca nm vn. T nh :
--. V nhng nm GIP-K thi Th-vn lm ch ;
--. V nhng nm T-CANH thi Kim-vn lm ch ;
--. V nhng nm BNH-TN thi Thy-vn lm ch ;
--. V nhng nm INH-NHM thi Mc-vn lm ch ;
--. V nhng nm MU-QU thi Ha-vn lm ch ;
Theo s duyn-tp ca 5 hnh, u lm ch tng nm mt. Trong mt nm, ci kh no lm ch, thi lm ch sut c
365 ngy. C nm nm l mt vng , ht mt vng thi li bt u.

45
Trong mt nm,li chia ra ci ma ca nm vn n lm ch, b tc ci kh ca 5 hnh. Nm kh c truyn ln nhau,
nh ci vng khng ch no ni. Ci kh v tng hu cng theo nh s duyn tp nm nm mt vng ca ch-vn.
(4)-. Mi nm c 6 kh da-lm (tc l ci kh y n ti nm y). V nm vn c s thu qu hay bt cp v kh c thnh hay
suy, do s tha-v hay thng-phc bi h thc gy nn. Ci kh ca nm thnh hay suy ch v tt bnh ca nhn dn
sng hay cht. Cho nn nu khng bit kh vn thi khng th lm c Lng-cng (ngi thy thuc gii).
n : trn ni v 5 ngy l mt hu, theo thin NGUYT-LNH L K, sch L TH XUN THU v I MINH NHT
THNG LCH, u c chp mt cch r rng. Xin ph lc di y duyt gi bit c tng tt.
1)-. Thng MNH-XUN, v tit Lp-xun, 5 ngy lc bt u, gi ng lm tan nc ng vng ; 5 ngy th 2 chp-trng
mi ca quy ; 5 ngy cui, c nhy ln khi mt nc bng.
*V tit V-thy : 5 ngy lc bt u, ri c t c ; 5 ngy th hai, chim Hng nhn v ; 5 ngy cui c cy mi ny
mm.
2)-. Thng TRNG-XUN, v tit Kinh-trp : 5 ngy u, o mi n hoa ; 5 ngy th hai chim Thng-canh (tu-h) ku ; 5
ngy cui chim ng ha lm chim kiu.
* v tit Xun-phn : 5 ngy lc bt u, chim Huyn-iu (chim n) n ; 5 ngy th hai sm ng, cy thc dc tt ; 5
ngy cui mi c chp.
3)-. Thng QU-XUN, v tit Thanh-minh : 5 ngy u Ng-ng (cy Vng) mi n hoa ; 5 ngy th hai chut ng ha lm
chim r, mu-n n hoa ; 5 ngy cui cu-vng mi pht hin.
* v tit Cc-v : 5 ngy lc bt u bo mi n ; 5 ngy th hai, chim Minh-cu v cnh bay ; 5 ngy cui, chim i-thng
ti lm t cy du.
4)-. Thng MNH-H, v tit Lp-h : 5 ngy lc bt u, giun t ku ; 5 ngy th hai, giun di t mi b ln ; 5 ngy
cui, dy bu mi mc.
* v tit Tiu-mn : 5 ngy lc bt u, rau kh-thi mi tt ; 5 ngy th hai, cc loi c l mm cht dn ; 5 ngy cui la
chn dn.
5)-. Thng TRNG H, v tit Mang-chng (l mng mc) : 5 ngy lc bt u, su b, b nga mi n ; 5 ngy th hai, chim
Khuyn-cc ku ; 5 ngy cui, chim Bch-thit thi khng ht.
* v tit H-ch : 5 ngy lc bt u, sng hu mi rng ; 5 ngy th hai, ve mi ku ; 5 ngy cui, cy Bn-h mc, cy
Mc-cn (cy dm bt) tt .
6)-. Thng QU-H, v tit Tiu-th : 5 ngy u, n-phong (gi m) thi n ; 5 ngy th hai, d lm t di vch ; 5 ngy
cui, chim ng mi tp ln.
*v tit i-th : 5 ngy u, c nt ha lm om m ; 5 ngy th hai, t m, oi bc ; 5 ngy cui thng c ma to.
7)-. Thng MNH-THU, v tit Lp-thu : 5 ngy u, gi mt thi n ; 5 ngy th hai, Bch-l (tc mc trng) mi nh xung
; 5 ngy cui, Hn-thuyn mi ku.
* v tit X th : 5 ngy bt u, chim ng mi t c ; 5 ngy th hai, tri-t mi trong sng v hanh ; 5 ngy cui, la
phi kh.
8)-. Thng TRNG THU, v tit Bch-l : 5 ngy u, gi mnh thng thi n, chim Hng-nhn bay li ; 5 ngy th hai, chim
Huyn-iu bay v ; 5 ngy cui, cc loi chim dnh thc n.
* v tit Thu-phn : 5 ngy u, sm mi thi khng ng ; 5 ngy th hai, loi su t mi chui vo t, Trn-ha-tho mi
n hoa ; 5 ngy cui, nc khan dn.
9)-. Thng QU THU, v tit Hn-l : 5 ngy lc bt u, chim Hng nhn lai tn (tn : khch ; v thng Trng thu c mt
loi chim Hng nhn n ri, n thng ny chim Hng nhn li ti. Vy loi n trc l ch, m loi n sau l khch, nn
gi l lai tn) ; 5 ngy th hai, chim Tc vo nc ha lm con trai (s) ; 5 ngy cui, cc mi n hoa.
* v tit Sng ging : 5 ngy u, ging si (loi si) mi t loi th ; 5 ngy th hai, c cy rng l; 5 ngy cui. ging
chp trng mi n np.
10)-. Thng MNH NG. V tit Lp ng : 5 ngy u, nc mi thnh bng ; 5 ngy th hai, t mi nt n ; 5 ngy cui
chim Tr bay xung bin ha lm loi Thn (tc Thn kh ; gii ngha qu di, xin v on khc).
* v tit Tiu tuyt : 5 ngy lc bt u, cu vng thi khng xut hin ; 5 ngy th hai, kh t bc ln, kh tri ging
xung ; 5 ngy cui, mi s u vt lp m thnh ma ng.
11)-. Thng TRNG NG, tit i tuyt : 5 ngy bt u, nc bng cng cng thm, t mi nt to, chim Ht dm ku thu
m ; 5 ngy th hai, h mi giao cu ; 5 ngy cui, rau vn (tc rau mn-ti) mi mc, l chi (qu vi) mi n hoa.
* v tit ng ch : 5 ngy bt u, loi giun mi ln su ; 5 ngy th hai, sng nai rng ; 5 ngy cui, nc sui mi ng.
12)-. Thng QU NG, v tit Tiu hn : 5 ngy lc mi bt u, chim Nhn bay v phng Bc ; 5 ngy th hai, chim Thc
(tc B-cc, Lnh-khch) mi lm t ; 5 ngy cui, chim Tr mi ku.
* v tit i hn : 5 ngy lc bt u, g mi p ; 5 ngy th hai, chim mi bay vt qua nhanh ;5 ngy cui, nc ng c
ti tn y.

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong- hi :
(1)
-- Bt u nm vn, quanh co nh vng khng u mi. Vy v thi qu v bt cp nh th no ?
K-B tha rng :
-- Nm kh thay i, u c ci s thng, thnh hay h xy ra l ci l thng (2)
Hong- hi rng :
--Th no l bnh kh ?
K-B tha rng :
-- Khng sai vi thng hu l bnh (3)
Hong- hi rng :
-- Th no l thi-qu, bt-cp ?

46
K-B tha rng :
-- KINH c ni ri (4) .

(1)-. Bt u ca nm vn t Gip-K ha Th, Th sinh Kim, Kim sinh Thy, Thy sinh Mc, Mc sinh Ha, Ha sinh Th .
Ht 5 nm ri li bt u, nh vng khng ch ni. Nhng nm m 5 Hnh-Ch , li cn c s thi qu v bt cp khc
nhau.
(2)-. S thng , ci thng c (khc) ; s bt thng (l ci khng c thng). V : khinh phm ti v.v.. ci kh ca nm
vn, c 5 nm mt ln thay i. Ci nm thi qu thi n khng thng c ci mnh thng, m li v ci mnh bt thng.
n nm bt cp, thi n s thng ci mnh bt thng, li v c ci mnh s thng. Cho nn mi ni l u c ci s thng.
-- Ci kh s thng, nu khng chm gi c mnh thi thnh b h bn-v, s b bn ngoi n tha c m v. l l
thng ca s thnh suy.
(3)- THNG HU tc l tit hu nh thng, khng thi qu, khng bt cp.
(4)-. KINH tc l nhng bi trong kinh LINH-KHU, nh LC VI CH, CH CHN., YU LUN

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong- hi :
-- Th no l s thng ?
K-B tha rng :
-- Xun thng Trng-h, Trng-h thng ng, ng thng H, H thng Thu,Thu thng Xun l c ci
thng v 5 Hnh ; nhn ly ci kh t tn cho Tng (1)
Hong- hi :
-- Sao li bit l thng ?
K-B tha rng :
-- Ct tm ci kh ca n, nhng phi bt u t ma Xun. Nu kh cha n m n th gi l thi qu. N
s bch ci s bt thng m ln ci s thng. Nh th gi l kh dm khng phn, tt bnh s sinh ra bn
trong, lng-cng cng khng th ngn c (2) . Nn n m khng n, thi gi l bt-cp. Nh th thi ci
s thng n s vng hnh, m ci s sinh s th bnh. V ci s bt thng n s bch n ni th. Nn gi l
KH BCH (3) .
Ta cn phi cu ci lc kh n n. Cn thn ch cho ng lc, kh c th cng hn. Nu tri ci thi hu y,
thi ci kh ca nm vn s khng phn, tt bnh s sinh ra bn trong, d lng-cng cng khng cha c (4) .

(1)-. y ni v ci s thng ca nm vn. Ma Xun ng v hnh Mc, Mc s thng Th ; ma Trng-h ng v hnh Th,
Th s thng Thy ; ng ng v hnh Thy, Thy s thng Ha ; ma H ng v hnh Ha, Ha s thng Kim ; ma Thu
ng v hnh Kim, Kim s thng Mc. l c ci Ch-thi ca 5 Hnh m t lm thng. Xun hnh mc, hp vi Can.
H hnh ha, hp vi Tm. Trng-h hnh Th, hp vi T. Thu hnh Kim, hp vi Ph. ng hnh Thy, hp vi Thn.
l ly ci kh ca 5 Hnh vo 4 ma t tn cho 5 Tng.
(2)-. Ma Xun l bt u ca KH. Thin LC NGUYN CHNH K LUN ni rng :Vn thi qu thi kh n trc, vn bt
cp thi kh n sau. l ci kh theo l thng ca Thin-o. Vn khng hu d, khng bt tc, thi gi l CHNH-
TU, tc l khi n c ng ma. V th nn : ma Xun cha n m kh Tri n ha, l kh n trc tc l
vn thi qu. Ci kh ch tu m thi qu, thi n s bch ci kh k s bt thng v n v ci kh k s thng.
--. CH CHN YU LUN ni rng : kh n gi l n , kh phn gi l phn. n thi kh NG, phn thi kh D. l ci
l chnh ca tri t. Nu ci kh ch v Tu-vn, ch c thi qu, dm-thng m khng phn, thi tt bnh s sinh ra bn
trong, d Lng-cng cng khng sao cha c.
(3)-. Ma Xun n m kh tri cha n ha th l n m khng n, tc gi l bt cp. Ci vn kh ch-tu bt cp
thi ci kh s hn n s i cn, m ci s sinh s mc bnh ; tc l ci s bt thng n bch n ci ni th. T nh ch tu
l Mc m bt cp, thi ci mnh s thng l Th-kh n s i cn, m ci s sinh ra mnh l Thy-kh s mc bnh. Ci kh
ca Mc, Ha h, thi ci mnh s bt thng l Kim kh n s ln v ; nn mi gi l KH-BCH. V ch kh bt cp, m ci
kh s thng, s bt thng n cng dn li bc bch m gy nn bnh.
(4)-. Cu l cu ci kh ca 4 ma, trong ci lc n nn n m n. Cn thn i ci ma Xun, H, Thu, ng. T nh : ci
kh ca ma Xun c th hn c l N ; ci kh ca ma H c th hn c l NHIT ; ci kh ca ma Thu c th hn
c l LNG ; ci kh ca ma ng c th hn c l HN Nu tri l thng , m ci kh 5 hnh ch v cc ma,
khng phn ra c, thi s sinh ra tt bnh.
n : V on ni v ngha s thng trn ny u mi rt phc tp. Theo ch gii trn y, thi cha c r lm. Vy li
xin gii ngha tng qut nh di :
Phm ni l THNG tc l ch v s tng-khc ca 5 Hnh. Nh Xun thuc Mc, H thuc Ha, Trng-h thuc
Th, Thu thuc Kim, ng thuc Thy. Cho nn Xun thng Trng-h, tc l Mc khc Th ; Trng-h thng ng, tc
Th khc Thy ; ng thng H, tc Thy khc Ha ; H thng Thu, tc Ha khc Kim ; Thu thng Xun, tc Kim khc Mc.
l 5 hnh thi ly v ma tng thng, m ngi thi ly kh t tn cho Tng. Nh Can thng T, T thng
Thn, Thn thng Tm, Tm thng Ph, Ph thng Can. Nhng mun bit ci hu v s thng , thi phi ngay t trc
tit Lp-xun 15 ngy, l ci hu lc bt u.lc kh hu cha n m n trc, y l kh HU-D ; v phng Can-
Mc hu d thi Ph-kim bt tc. Kim bt tc thi s khng khc c Mc ; do Ph-kim s bt tc. Ph-kim bt tc
thi khng th khc c Mc, cho nn Mc thi qu. V Mc hu d, thi li bch tr li Ph-kim, m ln sang T-th. Cho

47
nn ni rng : thi qu thi s bch ci s bt thng, m ln ci s thng . u l ci kh ca 5 Tng cng xung t
vi nhau m gy nn bnh, nn mi gi l KH-DM.
Kh hu nn n m khng n, qu k ri mi n, l kh bt tc, cho nn bo l BT-CP ; do ci s thng n
s i cn m ci s sinh s mc bnh, ci s bt thng n s bch thm. Li nh Can-mc kh t, khng ch c Th ; Th
kh khng cn king s g na, lin ln trn i ; mc do b hip. Cho nn ni : ci s bt thng i cn (Tm cng ng
thi mc bnh).
--. Kh ca Can-mc khng c qun bnh, kh ca Ph-kim lin bch vo, cho nn ni : ci s bt thng bch ln. Nhng
Mc-kh khng c bnh, Th vi Kim cng dn li bch, d gy nn bnh nn mi gi l KH-BCH.
Vy nn, mnh m thng c gi l s thng ; ci n khc c mnh th gi l s bt thng. nn ta cn phi
hu (ch i) ci lc kh n. Nh hu v nm, thi bt u t ngy Lp-xun. Hu v kh thi bt u t nh k
ca 4 kh ; hu v ngy, thi ty tng ngy. Cho nn ni : cn thn hu, thi kh c th k hn c.

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong- hi :
--. C s g duyn tp chng ? (1)
K-B tha rng :
--. Kh ca Tri, khng th no v thng. Nu kh khng duyn tp, tc l phi-thng ; phi-thng thi l bin (2)
Hong- hi :
--. Phi-thng thi s bin nh th no ?
K-B tha rng :
--. Bin n thi mc bnh, s thng thi nh, s bt thng thi nng. Nhn m mc thm t kh thi s cht.
Cho nn khng phi thi ca n thi bnh nh, ng vo thi ca n thi bnh nng (3) .

(1)-. Duyn tp (ln lt ni tip nhau) : Mc nh Thy m vng vo ma Xun ; Ha nh Mc m vng vo ma H ; Th


nh Ha m vng vo ma Trng-h ; Kim nh Th m vng vo ma Thu ; Thy nh Kim m vng vo ma ng
kh ca 5 vn cng duyn-tp ln nhau lm ch tr.
(2)-. Ci kh ca Tri 4 ma thay i, t c kinh thng. Nhng ci kh ca 5 vn c c, ha, chnh lnh, bin d, tai snh
khng ging nhau ; cho nn cng c khi khng duyn tp, tc gi l phn thng (tri vi kinh thng m sinh ra bin
dch).
(3)-. 5 vn cng duyn tp l ci kinh thng ca kh. Nu phn thng thi s sinh bin dch. Vy mi khi ci kh bin thng
xy n, thi dn s mc bnh. T nh : ma Xun, Phong-mc lm ch ; nu bin ra chng SU CH (i t gp). l
ch kh l Phong-mc, m bin kh l Thp-th ; bin kh b ch kh thng c thi dn mc bnh nh. Nu li bin lm
TC SI, thi l ch kh Phong-mc m bin kh l To-kim, bin kh s l ci s bt thng ca ch kh ; do dn s
mc bnh nng. Th m cm thm v t kh na, cn sng sao c ? Vy bit rng mi khi ci kh bin dch n ni, khng
ng vo ci thi n khc ta thi bnh nh ; nu ng vo ci thi n khc ta thi bnh nng.
* LI GII TNG QUT
on ny ni v ci kh ca nm-vn, c kh khng duyn tp s gy nn tt bnh ; s nng nh, quan h sng cht
u .
n : kh ca m-dng u c t nhiu khc nhau, nn mi gi l Tam-m, Tam-dng. Nh ni: hnh c thnh suy
tc l ni ci kh ch tr ca 5 Hnh c thi qu v bt cp khc nhau. Cho nn lc bt u, nu l hu d, thi bt tc s
theo, nu l bt tc hu d s theo. Bit n trc, bit theo sau, thi ci kh c th hn c. Nu tha m li tha,
thiu m li thiu. thi l phn thng m tt bnh s sinh ra. T nh Mc lnh thi qu, Mc khc T-th, nhng
Ph-kim sc ch li, m T-th li b s bt thng ca Can, thi bnh tt phi nng. Bnh nng ri m li cm
thm ngoi t, thi tt phi cht. Cho nn: nu khc khng phi lc s thng thi bnh nng . l theo nguyn tc .

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong- hi :
--. Trm nghe kh hp m c hnh, nhn bin m t tn. Ci vn ca Tri-t, s ha ca m-dng, i vi
mun vt, ci g t ci g nhiu xin cho bit (1)
K-B tha rng :
--. Loi tho sinh ra 5 sc, n s bin ca 5 sc, mt khng th trng sit ; loi tho sinh ra 5 v, n ci ngon ca
5 v, ngi ta khng th dng sit (2)
S th dc ca cc Tng khng ging nhau, m u c giao thng vi nhau (3) . Tri nui con ngi ly 5 kh.
t nui con ngi bng 5 v. 5 kh vo mi cha Tm-Ph ; khin cho 5 sc sng sa, ting ni r rng. 5 v vo
ming, cha Trng-V. V c ni cha, nui 5 kh. Kh ha s cng sinh tn dch thm nhun ; thn do
s sinh ra (4) .

(1)-. on ny li ni v kh t vi kh Tri cng hp li m sinh ra mun vt c hnh. Thin NG THNG CHNH LUN ni
rng : kh bt u m sinh ha, kh tan ra m c hnh, kh b tn nn s phn dc, kh kt thc thnh ra tng bin. Nhng
m ci s gip ch ca 5 v, s sinh ha c hu bc, s thnh thc c nhiu t. Sau trc khng ging nhau. Bi tri l
48
kh t thnh hnh. Hnh vi kh cng hp m ha sinh mun vt. Vt sinh ra gi l HA ; vt n cc gi l BIN ; sau khi
vt bin thnh, by gi mi nh danh c.
(2)-. LOI THO : tc l ch v loi ng-cc, loi ng thi, vi cc qu ca loi mc v.v. bi tri theo s 3 sinh ra hnh Mc,
cho nn trc ni loi tho mc, m sau mi ni n cn trng vn vt, nm sc, i khi nh sc xanh, sc vng, sc
trng, sc , sc en v.v. nm v nh l v chua, cay, ng, mn, ngt v.v
(3)-. y ni s th dc ca con ngi khng ging nhau, m 5 v n u theo v ci Tng a thch ca n. Nh v NG trc
vo Tm, v CHUA trc vo Can, v NGT trc vo T, v CAY trc vo Ph, v MN trc vo Thn.v.v Nm kh vo mi
cha Tm-Ph. Nm v vo ming nui 5 kh, cho nn ni rng c s lin lc giao thng vi nhau.
(4)-. 5 kh tc l TO (hi), TIU (hc), HNG (thm), TINH (tanh), H (hc, mc nt). tri gi l kh, cho nn mi ni ly
5 kh nui ngi. t thi l s bin ha, ha sinh ra 5 v, cho nn mi ni l ly 5 v nui ngi.
--. TRI : b v rt cao, m trm bn ngoi t. Cho nn 5 kh do khiu bn ngoi m lt vo trong Tm-Ph. Ph b v
trn thuc v Dng ; Tm lm cho ti p sc v mt. cho nn mi ni : khin cho 5 sc sng sa. ph ch v
ting cho nn trn mi ni : ting ni r rng.
--. T : b v di, m vo bn trong Tri. cho nn 5 v cha Trng v, nui kh 5 Tng. Kh nh c v nui
thi m-dng ha m s tng sinh vi nhau. Phm cc th thy cc u n vo ming, n c 5 v, tn dch u chia ra
cc mch. Kh ha, tn dch y , ci THN ca 5 Tng s do m sinh ra.,.

KINH VN ________________________________________________________________________

Hong- hi :
--. Hnh tng ca cc Tng nh th no ?
K-B tha rng :
--. TM l ci gc ca sinh mnh con ngi. S bin ha ca Thn do m sinh ra. V ti p hin ln mt v
y khp huyt mch. N l kinh Thi-dng trong Dng, thng vi kh ma H (1) .
PH l ci gc ca kh , Phch k tc .N pht hin ra ngoi lng, v y trong b phu. N l Thi-
m trong Dng, thng vi kh ma Thu (2) .
THN l mt ni gc ca s b tng, Tinh cha ni . N tt p ln tc, y trong xng. N l
Thiu-m trong m, thng vi kh ma ng (3) .
CAN l ci gc ca s lm lng kh nhc, Hn k tc . N ti ep ra cc mng tay chn v y
trong gn. N sinh ra huyt-kh. Thuc v v l chua, thuc v sc l xanh. N l Thiu-dng trong Dng,
thng vi kh ma Xun (4) .
T-V, TIU-TRNG, I-TRNG, TAM-TIU, BNG-QUANG.. l ci gc ca kho n. Vinh gi ni , gi
n l mt c quan nh dng. N ha c cc cht cn b v du chuyn cc v vo hay ra. N ti p quanh
mi v chung quanh ming. N y ra tht. thuc v v l ngt, thuc v sc l vng. N l Ch-m thng vi
Th-kh (5).
Tng cng l 11 Tng, u th quyt M (6) .

(1)-. TM ch v huyt, do Trung-tiu tip th ly kh v cht nc lng, ha ra sc m thnh huyt nui sng cho con
ngi. con ngi, khng g qu bng n, cho nn ni l ci gc ca sinh mnh. Tm tng Thn, ng bin vi mun
vic
Mi hai kinh mch ba trm su mi lm lc ht thy kh huyt u dn c ln mt ; m Tm li ch v huyt
mch cho nn mi ni n pht hin ln sc mt. V th cht ca n l mch, cho nn mi ni y ra huyt mch. N
thuc v Ha, m b v rt cao, cho nn mi l Thi-dng trong Dng, v thng vi kh ma H, v ma H ch v
Ha.
T-Cng ni : Dinh l gc, V l l. Dinh huyt l ci gc cho m dng kh huyt sinh ra, nn mi l ng qu.
(2)-. PH ch v kh m thnh Phch, li ch v b-mao. B v cao m thuc v m, cho nn mi l Thi-m trong Dng
v thng vi kh ma Thu, v ma Thu ch v Ph.
(3)-. Thi tit n ma ng ; dng-kh b tng, cc loi su b n np. THN ch v ng tng. Cho nn mi gi l gc ca
s b tng. Thn tip thu ci tinh dch ca 5 tng, cha y ch khi phn pht ra. Tc l mt cht tha ca huyt, do
tinh ha ra. Thn l m-tng m c kh tng nh mt kh Dng trong qu Khm, cho nn mi l Thiu-m trong m,
m thng vi kh ma ng. V ma ng ch Thy.
(4)-. CAN ch v Gn. Phm s vn ng kh nhc u phi nh gn, cho nn mi ni s kh nhc. Mng tay mng chn l
mt cht tha ca gn.
--. Can thuc MC, b v v phng ng, n l bt u cho s pht sinh, cho nn mi sinh ra huyt-kh. Mc vng
ma Xun, dng-kh lc mi bt u sinh ra, nn mi gi l Thiu-dng trong dng v thng vi kh ma Xun, v
ma Xun ch v Mc.
(5)-. Tc Thi-m chuyn v s th np ci cht trc ca loi thy cc, gi cc nhim v chuyn du ; Trng-v ch v s
truyn th cht thy cc ; TAM-TIU ch v s khi chy lung nc ; BNG-QUANG l mt ci kho, cha cc cht lng
cho nn tt c u tm gn l gc ca kho n. T vn ha cc cht cn b, lc ly cht tt nui Ng-tng, ri dn cc
cht tha xu ra tin hu m, nn mi gi n l kh tc l dng.
(6)-. Nm Tng 6 Ph cng c l 11 Tng. M ch v Gip-Mc, l mt c quan ng u ca 5 vn 6 kh. M khi thng ln
thi kh ca tt c 11 Tng u thng ln, nn mi gi l u th m.
Nh trn kia c ni l cu ci kh tc l ni u quay c v ma Xun. T nh : ch ca CAN l N, ch ca TM l
H, ch ca T l T, ch ca PH l U, ch ca THN l KHNG. m ci no cng th quyt M, m tc l Xun
vy.

49
KINH VN ________________________________________________________________________

Cho nn mch NHN-NGHINH thy mt thnh, thi bnh Thiu-dng ; thy 2 thnh l bnh Thi-dng;
thy 3 thnh l bnh Dng-minh; thy 4 thnh tr ln thi tc l CCH-DNG (1)
Mch THN-KHU thy 1 thnh, thi bnh Quyt-m ; thy 2 thnh thi bnh Thiu-m ; thy 3 thnh thi
bnh Thi-m ; thy 4 thnh tr ln thi tc l QUAN-M (2) .
Mch NHN-NGHINH, KH-KHU (THN) u thy thnh, gp 4 ln tr ln thi gi l QUAN-CCH. Mch v
chng Quan-cch, nu qu khng th hp c vi tinh kh ca Tri-t, thi s phi cht (3) .

(1)-. on ny ni v 6 kh ca Tng-Ph, ng vi ci tit su-su ca Tri-t. Bn t l NHN-NGHINH, bn hu l KH-


KHU. Dng kh t bn T dn sang bn Hu, m kh t bn Hu m dn sang bn T. Cho nn mi ly Nhn-nghinh
nghe ci kh ca Tam-dng ; Tng ph ca con ngi, lc no cng ng vi 6 kh ca Tam-m, Tam-dng.
--.thy 1 thnh l bnh Thiu-dng v Thiu-dng ch v ci kh Xun thng, Thi-dng ch v H, Dng-minh ch
v Thu. 4 thnh tr ln l ni v m dng con ngi, ch c dng l thnh hn ht. CCH-DNG : v dng ch
v bn ngoi, nhng gi b ngn (cch) hn bn ngoi, khng c ci kh Trung-kin ( khong gia pht hin ra lm lin
lc) ca Tam m iu ha khin cho dng mt mnh thi qu.
(2)-. THN KHU tc l 2 b v mch ca kinh Th Thi-m nghe ci kh ca Tam m. Quyt-m ch v ci kh Xun-sinh
ca t-mc, cho nn thy mt thnh mch Thn-khu l bnh Quyt-m v Thiu-m. Ni t 4 thnh tr ln l v trong
lc , m dng trong ngi ch c Thi-m l thnh hn ht.
--. S d gi l QUAN-M v m kh ch bn trong, gi b ng (quan) hn bn trong, khng c ci kh trung kin ca
Nh-dng iu ha khin cho Tam-m mt mnh thi qu.
--. y ni v bnh mch ca Thn-khu v Nhn-nghinh, ng vi Tam-m, Tam-dng ca 4 ma tc l do s khng
qun bnh v 6 kh ca 4 ma khin cho nhn dn cng gy nn tt bnh.
--. Cho nn thin LC VI CH ca I-LUN c ni : nn n m khng n, l Lai-kh bt cp ; cha nn n m n
l lai kh hu d.
--. LINH-KHU ni : chn mch Thn-khu, Nhn-nghinh s bit c m dng hu d hay bt tc; bnh hay bt
bnh. Nh th khng cn e ngi g thiu st na.
--. Phm gi l bnh nhn tc l ngi v bnh. Ngi v bnh mch Thn-khu, Nhn-nghinh u ng vi 4 ma.
--. Phm ni tng ng tc l mch Thn-khu, vi Nhn-nginh bnh ng. trong m c dng, trong dng c m khng
h thiu st.
(3)-. Ni : u t gp 4 tr ln tc l m dng u thi qu. Tri c m dng, t cng c m dng. di dng
thnh, m tinh k vo ; di m thnh, dng kh k theo. m dng tha ch vi nhau cng sinh ha. Con ngi sinh
ra trong khong giao kh ca tri t, m dng u ha, tc l v bnh. Nu m dng u thnh m khng ha, th tc
l khng ng vi s tinh kh tha ch ca tri t, cn sng sao c ?.

-- o0o --

50
CHNG 10

NG TNG SINH THNH THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

TM hp vi Mch, vinh ra Sc, n ch THN (1) .


PH hp vi B (da), vinh ra Lng, n ch TM (2) .
CAN hp vi Cn (gn), vinh ra Tro (mng tay chn), n ch PH (3) .
T hp vi Nhc (tht), vinh ra Mi, n ch CAN (4) .
THN hp vi Ct (xng), vinh ra Tc, n ch T (5) .

(1)-. TM ch v huyt mch, nn mi ni l hp vi Mch. Kinh ni : Mch pht hin kh khu, sc hin ra Minh-
ng ; ci tinh hoa hin ln mt (tinh hoa ca Tm) nn y ni : vinh ra sc. vinh l ti p cng nh tinh hoa.
Nm Tng hp vi nm Hnh u c s tng sinh, tng ch, nn mi c s sinh ha. Tm ch Ha, m b ch bi Thn-
thy. V vy nn Thn-tng l ch v s sinh ha ca TM nn mi ni ch THN
(2)-. PH ch v KH, kh ch v BIU nn hp vi B. THNG-HN LUN ni : mch Thn-khu Hon m Tr ; hon thi
dng kh trng, ting theo v ting thng ; m mao pht (tc di).. v mao (lng) lin vi B, kh trng thi mao
vinh.
(3)-. Ty sinh ra CAN, can sinh cn, cho nn mi ni hp vi CN. Tro l cht tha ca cn, nn mi ni : vinh ra TRO.
(4)-. T ch v trung ng Th, l mt c quan Thng-lm, ch v vic vn ha ci tinh hoa ca Thy cc sinh ra c nhc,
cho nn mi ni : hp vi NHC. T khai khiu ra ming, nn mi ni : vinh ra MI
(5)-. THN cha tinh m ch v TY, cho nn mi ni : hp vi XNG. Tc l cht tha ca tinh huyt cho nn n mi
vinh TC.
n : bi NG HNH LUN ni rng : Bc phng sinh ra kh hn, hn sinh Thy, thy sinh ra HM (mn) Hn sinh ra
THN, THN sinh ra CT TY ; Ty sinh ra Can, Can sinh ra Cn, cn sinh ra TM, tm sinh ra huyt, huyt sinh ra T, t
sinh ra NHC, nhc sinh ra PH, ph sinh ra b mao. B mao sinh ra THN.. l do Thin nht sinh THY, v l s tng
sinh ca 5 Tng.
--. LC VI CH LUN (ni) li chp rng :
hi :
--. a l ng vi 6 tit, kh v nh th no ?
K-B tha rng :
--. di Tng-ha thy kh tip theo ; di Thy-v, Th-kh tip theo ; di Th-v Phong-kh tip theo ; di
Phong-v, Kim-kh tip theo ; di Kim-v, Ha-kh tip theo ; di Qun-ha, m-tinh tip theo.
Cang thi hi, Tha s ch ch thi s thnh ra s sinh ha. Cho nn mi ni rng: Tm hp vi Mch, Ph hp vi
B.. . l ni v s tng sinh ca 5 Tng.
Nh ni : n ch v Thn, n ch v Tm v.v l ni v s tng THNH ca 5 Tng.

* LI GII TNG QUT

on trn ny ni v ci hp ci vinh v ci ch ca 5 Tng. con ngi c mch, Tm hp vi n ; con


ngi c sc, Tm lm vinh cho n. Nhng Tm thuc Ha, Thn thuc Thy, ha ch s c thy, bi th ci ch v ha,
v Tm, ch c Thn. Cng nh Qun-ch, l mt v m nhn dn u s, nn lin ly ngi s m lm ch. Cc ch
ch sau y, u theo mt ngha nh th c.
con ngi c B, Ph hp vi n ; con ngi c mao, ph lm vinh cho n. Nhng Ph thuc kim, Tm thuc ha,
kim ch s c ha, bi th nn ci ch v Ph ch c Tm.
con ngi c cn, Can hp vi n, con ngi c Tro, Can lm vinh cho n. Nhng Can thuc Mc, Ph thuc
Kim, mc ch s c kim, bi th nn ci ch v Can, ch c Ph.
con ngi c Nhc, T hp vi n ; con ngi c Mi, T lm vinh cho n. Nhng T thuc Th, Can thuc Mc,
th ch s c mc, bi th nn ci ch v T ch c Can.
con ngi c Xng, Thn hp vi n ; con ngi c Tc, Thn lm vinh cho n. Nhng Thn thuc Thy, T
thuc Th ; thy ch s c th, bi th ci ch v Thn ch c T.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Cho nn : n nhiu v mn (hm) thi mch ng st m sc bin ; n nhiu v ng (kh) thi b kh m mao
rng ; n nhiu v cay (tn) thi cn cp (gn rt, kh co dui) m tro kh ; n nhiu v chua (toan) thi tht st
1
(tht chn li) m mi dp ln ; n nhiu v ngt (cam) thi xng au m tc rng. l s b thng ca 5 Tng
do v gy nn (1) .

(1)-. on ny ni on trn, ni v ci hi ca s thi qu. Nm Hnh c tng sinh, li c tng ch, khng th thin-ph
(b lch mt bn). Nu s ch thi qu, thi li c hi tng-tc (cng lm hi). V th nn, n nhiu v mn thi thy-v
thi qu. M lm thng n Tm ; do mch s ng m sc bin.--. n nhiu v ng thi Ha-v thi qu m lm
thng n Ph, do b s kh m mao rng. --. n nhiu v cay thi Kim-v thi qu m lm thng n Can, do gn
s co rt, m tro kh khan.--. n nhiu v chua thi Mc-v thi qu m lm thng n T, do tht s dn li m mi
dp ln.--. n nhiu v ngt thi Th-v thi qu m lm thng n Thn, do xng s au m tc rng.
Nm v ct nui 5 Tng, Tng ny c s thin-thng thi ci Tng khng thng kia s b thng.. Vy ci s
tha ch ta khng nn cho c lc thi qu.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Cho nn : TM a v kh, Ph a v tn, T a v cam, Can a v toan, Thn a v hm l ci hp ca 5


v i vi 5 Tng, do mi nui nn kh ca 5 Tng.

Nm v vo ming, cha Trng v ri bin ha nui kh ca 5 Tng, do mi hin ra 5 sc khc nhau, nh tit
di.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Phm sc hin ra mt : XANH bt nh sc c ho thi cht ; VNG bch nh sc Ch-xc, thi cht ; EN kt
nh sc b-hng, thi cht ; xm nh sc mu ng, thi cht ; TRNG bt nh sc xng kh, thi cht.
l 5 sc hin ra chng triu cht.
Sc xanh nh mu lng chim tr (bi c) ; sc nh mu mo g ; sc vng nh mu di bng cua ; sc
trng nh mu m ng ; sc en nh mu lng qu. u sng. l 5 sc hin ra ci chng triu sng.

Nhng sc l chng triu cht, u c v kh khan, sm snh, tc ll khng c thn, khng c v kh. Tri li, nhng sc
hin ra chng trng sng u c v bng nhong, m mng, tc l c thn, v cn v kh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Sinh ra Tm, mun c nh la bc chu ( thm). Sinh ra Ph, mun c nh la bc hng


( nht, phn pht). Sinh ra Can, mun c nh la bc cam ( ta) . Sinh ra T, mun c nh la
bc ht qut-lu ( vng) . Sinh ra Thn, mun c nh la bc t (ta hc, hi c mu en). l chn kh
ca 5 Tng vinh ra ngoi sc mt.

Tit trn ni v kh 5 Tng hin ra 5 sc bn ngoi. y li ni v ci chn kh ca 5 Tng n hin ra ngoi b phu. La l
mt th trng. Cc sc hin ra bn trong la, khng tht bc l ra bn ngoi. Bi kh ch v sc trng m vinh ch v
sc hng. ta nh la bc. tc l ni : ci kh ca 5 Tng bc bn ngoi. Tt c 5 Tng lc no cng phi n hin
.
- tc nh ta thng ni : c mu mt.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Sc, v ng vi 5 Tng : Trng ng vi Ph, v Tn ; ng vi Tm, v Kh ; Vng ng vi T, v Ngt ;


Xanh ng vi Can, v Toan ; en ng vi Thn, v Hm.
Cho nn trng ng vi B, ng vi Mch, xanh ng vi Cn (gn), vng ng vi Tht, en ng vi
Xng.
Bao cc mch u dn ln MT (1) ; bao cc ty u dn ln C (c l b ca ty) ; bao cc gn du dn
vo KHP (khp xng) ; bao cc huyt u dn vo TM ; bao cc kh u dn ln PH l s tun hon
sm ti ca 4 chi, 8 kh (2) .

(1)-. Ci tinh kh ca 5 Tng 6 Ph v 12 kinh mch u dn ln mt, t vo c, ri mi dn xung c phn tn i cc ni.


(2)-. 4 CHI : l ch kinh-du ra vo ca 5 Tng ;
8 KH : tc l ch tht bp bn trong 4 chi, v l ni thng-hi chn nguyn ca 5 Tng.
2
on ny ni : kinh huyt ca 5 Tng u gc Tm ; kh ca 5 Tng u gc Ph. Kinh kh vng i khp 4 chi, 8 kh
ri dn ln mt, t vo c, nhun gn xng, trn quan tit (khp xng), sm ti dn i khp trong ngoi, nh ci vng
khng u mi. Cho nn ngi mun nhn sc, nn bit ci kh ca 5 Tng, ngi mun chn mch, cng nn ly nm
mch lm trc.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Ngi ta, khi nm thi huyt dn v CAN (1) . Can nh huyt nn hay trng, chn nh huyt nn hay i,
tay nh huyt nn hay nm, ngn tay nh huyt nn hay cm. (2)
Nm, dy, ra ngoi b gi thi, huyt t b phu thnh chng T (vt lp, t au) ; t mch lc thnh
chng SP (huyt khng lu thng) ; t chn thnh chng QUYT (gi lnh). Ba chng u do huyt ln i
khng tr li c ni CT-KHNG (3) m gy nn.

(1)-. on ny ni v huyt theo V-kh dn i ngoi mch.


Huyt l cht tinh hoa ca thy cc ; trn ngp bn trong, b tn bn ngoi. Ci th dn i trong kinh-toi, tc
l VINH-HUYT ; cn trn ngp bn trong tc l ni XUNG-NHM. Mch Xung-Nhm khi t Bo-trung, vng ln sau
lng; l ni b ca kinh lc.--. Ci mch ni ra bn ngoi, nhun v phu, mc ho mao, lc thc thi theo V dn v
Can.
(2)-. y ni v Huyt dn i khp mi ni.
(3)-. Con ngi c 365 khp xng (tc l Ct-khng). Lc mch u thm nhun vo .

_________________________________ KINH VN ______________________________________

con ngi c i-cc 12 phn, tiu-kh 354 ni, v 12 du. u l ni t hi ca V-kh. T kh


khch , c th dng chm-thch cho tit b i. (1)
Bt u chn bnh, phi xt r m dng kinh kh ca 5 Tng on bnh. Mun bit bnh bt u t
kinh no, phi ly kinh kh ca 5 Tng lm cn bn.

(1)-. i-cc l cc huyt ln, tiu-kh l cc huyt nh. 12 du tc l 12 du-huyt ca i-cc.


Ci s huyt ca KH-CC trn y l ng vi s ngy trong mt nm. Mt nm ch c 360 ngy tr 6 ngy sc, h, cn
354 ngy, ng vi ci s tiu-kh. Mi nm, 5 ngy kh-doanh, c 940 phn, sc h 5 ngy, c 940 phn ; hp li thnh
12 ngy ng vi 12 du. Ly 1 nm 354 ngy, hp vi 12 ngy kh doanh, sc h, thnh 365 ngy c l. thnh 1 nm.
Nn mi ni : mi nm ba trm l su tun su ngy, ly thng nhun nh 4 ma thnh 1 nm.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Phm nhc u, au trn, l do di h trn thc li ti Tc Thiu-m, C-dng (1) qu lm th vo Thn.


Chng mt, chong vng, mt m, tai ic, l do di thc trn h, li ti Tc Thiu-dng, Quyt-m ; qu
lm thi vo Can (2) .
Bng y anh-ch, sut ti chi-cch, di quyt trn mo (chng mt) li ti Tc Thi-m, Dng-minh (3) .
Khi-thu hi nghn, trong hung quyt nghch, li ti Th Dng-minh, Thi-m (4) .
Tm phin, u nhc, bnh trong cch ; li ti Th C-dng, Thiu-m (5) .

(1)-. C-dng tc l Bng-quang. Bng-quang vi Thiu-m cng lm biu l cho nhau. Dng-kh sinh ra trong Thy-tng,
Thy-ph, m dn ln u trn.
--. Trn y ni thc l t kh thc ; ni ch h l ch v chnh kh h. T kh phm vo ngi, trc kh phn ngoi
b mao, lu y khng tit ra c thi chuyn vo kinh. V th ni ni l li ti C-dng v Thiu-m. Qu lm thi
vo Thn, l kinh lc b t, m dn su vo Tng-ph.
(2)-. Quyt-m Can tng, khai khiu mt ; Thiu-dng kinh mch dn ln tai. T thc di khin cho kinh kh khng
thng ln c, nn mi thnh ra chng mt m, tai ic ; chnh kh h trn nn mi thnh ra chng chong vng.
(3)-. Bng l thnh quch ca T-V. Bng y anh ch l phm vo kh phn ca Thi-m, Dng-minh. CHI-CCH tc l
chi-lc v ni-cch. Ci chi lc ca Thi-m, Dng-minh sut vo ni cch. T kh phn chuyn vo Lc, nn mi y
c chi-cch.
(4)-. Th Thi-m ch v kh v b mao. T phm vo kh phn b mao, thi sinh ra chng khi-thu thng kh.
(5)-. Ci kh ca Qun-ha b t phm bn ngoi thi sinh ra Tm phin bn trong ; ci kh ca Thi-dng b t thi gy
nn chng nhc trn.
on trn ny xt chng trng bit bnh ca 5 Tng.,.

3
_________________________________ KINH VN ______________________________________

V mch c I-TIU-HOT-ST-PH-TRM ; c th chia r ; ci Tng ca 5 Tng, c th ly loi suy. 5


Tng hp vi 5 m, c th ly bit ; 5 sc hin ra nt mt, c th ly mt trng. Ngi ta nu hay em
hp c sc vi mch thi v php cha bnh c th vn ton (1) .
XCH mch hin n, thy XUYN m KIN, y l c tch kh trong, do b hi v s n, bnh gi l TM-
T. Nu bnh mc bi ngoi-dm, thi cng bi ngh-ngi khin cho Tm h, nn t kh mi c th phm vo
c. (2)
BCH mch hin n, XUYN m PH, l trn h di thc, s thnh chng KINH ; bi c tch kh
trong HUNG. Nu XUYN m H thi gi l PH-T HN-NHIT. Bnh ny gy nn bi say ru m nhp
phng(3)
THANH mch hin n, TRNG m bt mnh t hu l bi c tch kh Tam-h v 2 bn sn gi l
CAN-T. Bnh ny gy nn bi Hn-thp, vi chng SN ging nhau, hoc lng au chn lnh v u nhc (4)
HONG mch hin n, I m H, c tch kh trong bng gi l QUYT-SN, cng mt chng trng ca
n b ging nhau. Bnh ny gy nn bi t-chi c m hi m gp gi. (5)
HC mch hin n, trn KIN m I, l v c tch kh tiu-phc vi tin-m, gi l chng THN-T.
Chng ny gy nn bi tm gi nc lnh m i nm ngay. (6)

(1)-. on ny ni v chn mch, xem sc bit bnh ca 5 Tng. Mch TIU l chnh kh h ; I l t kh thnh ; HOT ch
v huyt thng ; SC ch v thiu kh ; PH l bnh ngoi, ph ; TRM l bnh l, Tng ; 6 mch trn y l i
cng ca cc mch khc.
(2)-. Di y l ni v mch ca 5 Tng. nhng khng dng tn tng m dng sc ca tng ; nh XCH tc l TM, BCH tc
l Ph. XUYN l hnh dung mch nhanh chng ; KIN l mch rn.
--. Gy nn tch kh l bi thng thc, hoc cho ngoi t phm c l bi Tm h.
(3)-. PH ch v kh m h, nn mch PH ; bnh kh m khng bnh huyt, bnh trn m khng bnh di, cho nn
mch trn h m di thc. Dng kh h nn thnh chng KINH. HUNG l mt ni cha kh (b ca kh), kh dn c
ln Ph ch v vic h hp. T t b phn trn thi chnh kh chin-trung s b h, cho nn thnh chng SUYN
chn kh cha Ph, ch v vic dn hnh Vinh-v m dng. Gi m dng b h, thi s gy nn chng vng lai HN-
NHIT. Ru l mt cht lng ca ng cc, n c ci tnh rt mnh tn. N vo trong V, khin cho V phi trng ln v
dn kh ngc ln, thnh ra chng y kh chu trong bng. Say ru m nhp phng thi s thng n THN. Thn l
gc, Ph l ngn. gi gc b thng cho nn Ph h.
(4)-. TRNG m bt mnh tc l HUYN. Mch Huyn l Dng kh b thng. Phm chng hn-thp phm vo ngi ta,
phi t chn trc. Mch ca kinh Quyt-m t chn ln gi, qua m kh ln tiu-phc ri ti Hip-lc (xng sn) cho
nn bnh ny cng ging vi bnh SN-THNG. m lng au m chn lnh. Quyt-m vi c mch cng hp vi c nh
u, cho nn c chng Nhc u.
(5)-. T thuc v t-chi. T chi ra m hi m gp gi, thi phong-thp s ln vo T, m thnh ra chng tch kh. Kh b tch
li, khng thm nhun ra t bng c, thi nghn bn trong, m thnh ra chng QUYT-KH. S d gi l chng
QUYT-SN l v va nghn li va au. V Huyt-kh con trai con gi cng ging nhau, nn y ni cng ging vi n
b.
(6)-. Trn y ni mch trn KIN tc l KIN-I trn m khng TRM. Thn tng thuc v Hn thy m ch kh, cng
vi nc lnh mt tnh cht, nn mi v tm m sinh bnh ra vy .,.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Phm ni nhng mch. C-kinh thuc v 5 sc :


Mt vng, mt xanh ; mt vng, mt ; mt vng, mt trng ; mt vng, mt en u khng cht.
Nu mt xanh, mt ; mt , mt trng ; mt xanh, mt en ; mt en, mt trng ; mt , mt xanh
u cht (1) .

(1)-. C KINH tc l ni v mch-sc ca XUNG-NHM. Xung nhm l ci b ca kinh huyt. huyt ca 5 Tng u dn c v
CAN, cho nn hin ra bn ngoi ta thy mt. Mt ch v kh sc, mt ch v huyt sc. Nhn 5 sc mt m u thy c
mt vng, l m ca 5 tng vn cn c dng ca V qun, nn khng cht.--. Ngi ta khng c v kh thi cht. mt
khng c sc vng, tc l khng c v kh. mt m ta ch thy nhng sc xanh, en v v.v l tng t ln dng,
ch cn c m m khng c dng nn mi on l iu cht.,.

--0o0--

4
CHNG 11

NG TNG BIT LUN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Trm nghe nhng k phng-s (1) hoc ly no ty lm Tng, hoc ly Trng v lm Tng hoc ly lm
Ph m u ly lm phi c, khng bit v sao. Xin ni r cho nghe
K-B tha rng :
--. No, ty, ct, mch, m, n t bo 6 th u do a kh sinh ra. N u tng m, m tng vi t.
Ch c tng m khng tng, gi n l k hng chi Ph. n nh V, i trng, Tiu trng, Tam tiu, Bng
quang 5 ci u do Thin kh sinh ra. Kh ca n tng vi tri ch t m khng tng, n hp th ci trc kh
ca 5 tng, nn gi l Truyn ha chi Ph. N khng th tch tr c lu m phi du t ngay (2) .
PHCH-MN cng l mt c quan sai khin ca 5 tng, thy cc ti ni , khng th cha lu (3) .

(1)-. PHNG-S l nhng k tu luyn phng-thut nh hc o Thn-tin v.v.


(2)-. t ch v b tng m kh bc ln, tri ch v th-ha m kh ging xung. Con ngi ta tng ph hnh hi ng theo vi
kh m dng ca tri t. Su th trn y, khc vi cc c quan truyn ha, nn gi l K-HNG
(3)-. PHCH-MN tc l GIANG-MN, hoc HU-MN : ni ca bi tit i tin, nn thy cc khng cha c lu.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Phm gi l 5 Tng, tc l nhng c quan cha tinh kh m khng t, n ch MN m khng THC. n nh


Ph l mt c quan truyn ha m khng tng, cho nn ch Thc m khng th Mn. Bi v thy cc vo ming,
thi V thc m Trng h, kh thc n dn xung thi Trng thc m V h. Cho nn ni : Thc m khng
Mn ; Mn m khng Thc. (1)

(1)-. Tinh kh mi c th ni l MN (y trn). Thy cc mi c th ni l THC (y c) Tng ch cha tinh kh, nn


ch mn m khng thc. Cn nh cc ph thi thy cc c th y c trong, nhng cng khng th cha lu, nn mi
ni l :Thc m khng Mn.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Kh-khu sao li c th lm ch c c 5 Tng ? (1)
K-B tha rng :
--. V, coi cng nh ci bin cha thy cc, n l ngun gc ca 6 ph. Nm v n vo ming cha V
nui kh ca 5 tng, KH KHU cng tc l Thi-m. Phm kh v ca 5 tng, 6 ph u sn xut ra t V, ri bin
hin ln Kh-khu. Cho nn TNG TNG LUN ni : 5 kh ht vo mi, cha Tm-Ph. Tm-ph c bnh,
mi cng v m th khng thng. (2)

(1)-. KH-KHU l ni ca 2 mch Th, Tc Thi-m. Cho nn kh ca 5 tng u hin ra kh-khu, v do kh khu lm ch
c 5 Tng.
(2)-. Thy cc vo V, do Tc Thi-m chuyn du thm gi ra 4 tng. Nhng thy vo v li do Th Thi-m Ph cha ly,
ri phn tn ra cc ni, cc vo vi v, tinh kh truyn sang mch, Ph lm ni tng hp ca trm mch v truyn tinh ra
b mao. B mao v mch hp vi tinh, ri hnh kh ra tng ph. Vy thi bao kh-v ca 5 tng 6 ph u sn xut bi V v
u hin ra Kh-khu, nn ni : Kh-khu cng l Thi-m.
Tm vi Ph b phn trn, thuc Dng. Ph nh ci lng che ca Tm, khai khiu ln mi cho nn dn cu ca
TNG TNG LUN m ni cho r l : V theo v m, m kh theo v Dng.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Phm tr bnh, phi xt b phn di nh Trng-V, l ni thu np v bi tit thy cc ; li phi chn Kh-
khu on ci kh ca Tng-ph ri mi nhn xt n ch- v bnh tnh ra sao.
Nu cu n vo qu-thn, khng th ni l c tt ; nu li ght c chm thch, khng th tin ti ch-so. (1)
5
Ngi mc bnh, khng mun cho dng ng phng php iu tr, bnh tt khng khe, d c c cha
cng l v ch.

(1)-. Ngy xa c thut chc do dng cha bnh, ta nh php ca thy ph thy c th em bnh ca ngi truyn
sang loi vt, ri vt mc bnh m ngi khi.
Trn y ni v qu thn tc l ch v thut ny.

--0o0--

6
CHNG 12

D PHP, PHNG NGHI LUN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Y-gi tr bnh, cng mt bnh m php cha khng ging nhau, li cng u khi, l v sao ?
K-B tha rng :
--. l do a-th khc nhau.
T nh :
--. ng phng l mt khu vc, ci kh ca tri-t pht sinh ra t . Ni sn xut c v mui, nn gn
b. Ngi sinh hay n c v a v mn, ly lm quen, n ly lm ngon. C n khiu khin ngi hay
c chng Nhit-trung (nng rut) v mn thng c huyt, nn ngi phn nhiu sc en m th tht tha
long. Thng mc phi bnh UNG-THNG (mn nht) (1) V php tr nn dng Bim-thch. Cho nn Bim-thch
sn xut phng ng. (2)

(1)-. Tnh ca loi c u thuc Ha, nn n nhiu hay sinh Nhit-trung. Tm ch v huyt, cho nn v mn thng huyt (thy
khc ha). V huyt b khc hoc sinh ra ngng tr, khng lu thng nn ni gy ra chng UNG-THNG.
(2)-. BIM-THCH tc l mt th chch vo huyt mch cho tn b ngng tr.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

--. Ty-phng l khu vc sn xut loi kim-ngc, sa thch cng t hp ni . Kh ca tri t ch v thu
dn. Ngi sinh ni thng ni cao c nhiu gi, thy th lnh lo v cng rn. Dn thng mc o lng,
n nhng v m bo, nn tng ngi bo cht v nhiu m. do , t kh khng th phm vo c thn th,
tt bnh ch c th t bn trong pht ra. (1)
V php iu tr, nn dng c dc (cc th thuc c cht c). Cho nn c dc cng sn xut Ty-
phng. (2)

(1)-. Ngi bo y rn chc, thi t kh cn phm vo sao c. Nn i kh mc bnh, ch c th l do n ung v tht


tnh gy nn.
(2)-. Ch c-dc mi c th cng t. Nn trn y ni phi dng c dc.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

--. Bc-phng l mt khu vc b tng ca tri t. t phn nhiu cao nh g ni, gi rt ct da, nc
ng thnh bng. Ngi sinh ni hn sinh ra chng MN (y).
Php cha nn dng Ngi-cu, cho nn ngi cu cng sn ra phng Bc. (1)

(1)-. Dng vn sinh ra t m, Ha vn sinh ra t Thy. Ngi l mt th c bm th c ci chn Dng trong Thy. Bc-
phng ring thnh v kh m-hn, dng kh b b tng. Dng ngi cu, c th thng tip c nguyn dng di
Ch-m, nn ngi cng sn xut phng Bc.
NG-DUY-VN ni : Xem y thi bit, gp nhng bnh H-hn, TRNG-MN, php cha nn dng N B
khai pht nguyn dng, khng nn dng nhng v hn lng khc pht.,.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

--. Nam-phng, l mt khu vc Trng-dng ca tri t. dng kh rt thnh . t thp v thy


th m t, thng t nhiu v-l (sa m v mc). Ngi sinh ni a n v chua v cc thc p (nh tng,
mm), tng ngi th tht mn t v hin sc ; phn nhiu mc bnh LOAN-T. (1)
V php tr, nn dng vi-chm. Cho nn cu-chm cng sn xut ti phng Nam. (2)

(1)-. V TOAN, c ci nng lc thu lim, nn th tht mn cht, , l thuc v phng Nam, v l sc hin ra bn ngoi.
7
--. LOAN-T : l mt chng gn b co rt v t au.
(2)-. VI-CHM l mt th chm (kim) nh, ch dng tim vo ln da mng. Chm c 9 kiu khc nhau, v cc bnh khc
nhau, nn phi dng chm khc nhau. -- . S ni r LINH-KHU.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

--. Trung ng, t bng phng v m thp, l nt khu vc tri t sinh ra mun vt ng nhiu. Ngi sinh
ni n ung nhiu th m khng b vt v lm nn thng mc bnh NUY-QUYT-HN-NHIT. (1)
V php cha, nn dng php o dn, n cc. Cho nn php o dn n cc cng sn xut Trung-
ng. (2)
Cho nn Thnh-nhn ty theo cc a phng, cc kh hu thi dng cc phng php tr liu, u c
thch nghi (ng). V th nn php tr khc m bnh u khi.

(1)-. Trung-ng tc Th-v, nn mun vt sinh ra .


V 4 phng t hp, phm vt y , nn v s n ung cng khng c nht nh.
S d sinh ra NUY, QUYT, v HN, NHIT, l v vn ng t. Kh huyt khng lu thng.
y cng l ni cc i khi, ch khng nht nh.
(2)-. O-DN nh li d tay ln, co tay xung ca php th thao.
N-CC : nh p bp hoc dng chn dm ln lng v.v.
V phng php ny mc ch l lm cho kh huyt c lu thng.

--o0o--

8
CHNG 13

DI TINH BIN KH LUN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Trm nghe i xa tr bnh, lm cho di-ch tinh, bin ha kh. Ch cn dng php chc-do m thi. n
i nay tr bnh, dng c dc tr bn trong, dng chm thch tr bn ngoi th m c ngi khi, c
ngi khng khi, l v sao ?
K-B tha rng :
--. V i Vng-c, ngi ln vo khong cm-th, ng tc (lm mnh) cho khi hn, m c (np di
bng rm) cho khi nng. Bn trong khng c iu g h-ly, bn ngoi khng c s g b buc. l mt thi
i im m, ch hon ton tha thch, t khng th lt vo su. V th nn khng cn dng c dc tr
bn trong, cng khng dng chm thch tr bn ngoi. M ch dng chc-do cng c th khi.
--. n i nay th khc hn. s u hon lm ry bn trong, vic nhc nhn lm ly bn ngoi ; tri vi kh
ca 4 ma, li ngc vi s thch nghi ca Hn th (rt nng). Gi c thi ti lun, h t quanh sm ti bn
trong vo n khng khiu b phu. V th nn bnh nh ha nng, bnh nng thi cht ; d c Chc-do cng khng
cng hiu.
Hong- khen phi, ri li hi rng :
--. Trm mun khi tr bnh, bit r c sng cht. Phn bit c him nghi, tm ti iu ct yu, khng h
thiu st lm th no c nh vy ?
K-B tha rng :
--. Xem sc, chn mch, l mt iu kin rt cn thit. Phi hp vi 5 hnh l Kim, Mc, Thy, Ha, Th v
thi tit ca 4 ma, gi ca 8 phng u c th do sc v mch xt on.
V i Trung-c, i vi vic tr bnh, i bnh n ri mi tr. Dng thang dch (thuc nc) iu tr trong 10
ngy, tr kh cc chng bnh thuc v tm gi, nm T. (1)

(1)-. Tm gi l gi thuc 8 phng ; T l t au ; 5 T l :


Ma Xun (gip. t) b thng v phong l CAN-T ;
Ma H (bnh, inh) b thng v phong l TM-T ;
Ma Thu (canh, tn) b thng v phong l PH-T ;
Ma ng (nhm, qu) b thng v phong l THN-T ;
V Ch-m (Mu, k - Trung ng Th) m mc bnh l T-T ;

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nu qua 10 ngy m vn khng khi s phi dng cc cnh ca loi tho-t, tho-cai (cnh v r) c gc ln
ngn iu tr. Tiu, bn c, t s tiu tn.
n i gn y thi khng c nh th na. Khng bit nhn kh hu ca 4 ma. Khng hiu l m dng,
khng bit ng thun nghch. Khi bnh thnh ri, mi dng vi chm tr bn ngoi, dng thang-dch
tr bn trong. Bn th-cng li cng liu lnh, cho l bnh c th dng php cng khin cho bnh c cha khi,
bnh mi li sinh ra. tht l ci li khng chu xt r sc v mch, khng nhn ch c tinh kh thnh hay
h, v ci l tiu, bn nn mi n nh vy.
hi rng :
--. Xin cho bit l ct yu th no ?
K-B tha rng :
--. Ci ct yu ca s tr bnh l xt sc v mch. Sau khi nhn r th no l thun, th no l nghch, th
no l tiu, th no l bn. Ri li phi xt xem c thn hay khng. Nu khng c thn thi s cht. l ci ct
yu ca s tr bnh.,.

-- o0o --

9
CHNG 14

THANG-DCH, GIAO-L LUN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Dng ng cc lm thang-dch vi giao-l (ru ngt) nh th no ?
K-B tha rng :
--. Phi dng la o (tc go np) un bng rm la go. Go la o c ci tnh cht hon ton nui
c 5 tng. Rm la go c ci kh hp vi Bnh, tn ha Thy v nui c 5 tng. S d dng nh vy l
ct cho gip ch ci s chuyn vn ca trung ng thm nhun ra 4 tng bn ngoi.
Hong- hi rng :
--. i Thng-c, tuy c lm ra thang-dch giao-l nhng ch lm m khng dng, l v c sao?
K-B tha rng :
--. Cc bc Thnh-nhn i xa lm ra thang-dch giao-l , l ch lm phng b khi no t kh n phm n
y thi. Nhng cc ngi v thi k phn nhiu gi c hon ton thin-chn, nn tc-phong khng my khi
phm vo c. V th, d c lm ra thang-dch giao l, m cng khng my khi phi dng n.
n i Trung-c v sau, v s gi gn thin chn cng c phn khng c hon ton chu o, m tc-
phong cng c i khi phm ti ; khi dng ti thang-dch, giao-l thi rt cng hiu.
Hong- hi rng :
--. n i nay thng dng m bnh cng khng thy khi hn, l v sao ?
K-B tha rng :
--. i nay, tt phi thu gp cc th c dc tr bn trong, v cc th sm, thch, chm, ngi iu
tr bn ngoi, thi bnh mi mong khi c.
Hong- hi rng :
--. i khi thy ngi ta tr bnh, chm thch khp cc ni, b nhc cn ct v cc huyt mch u s
thng, m cng hiu vn khng thy, l v sao ?
--. l v ngi dng chm khng x dng c tinh thn, nn d c tr cng l v ch.
Hong- hi rng :
--. Th no l khng x dng c tinh thn ?
K-B tha rng :
--. Ngi dng chm, nu tinh thn mnh khng chuyn nht, th ca mnh khng vng vng, thi d c
chm, bnh cng kh lng khi. Gi bnh nhn tinh thn tan r, vinh v li hao mn, li thm th dc v cng,
u hon ni tip, tinh kh bi hoi, cn khi sao c !!
Hong- hi rng :
--. Bnh lc mi pht sinh, cn kt t ngoi b phu. Nu khng iu tr ngay, li lc bnh thnh, thi d
c chm thch, lng-dc cng khng kp na. Cc lng cng i by gi, cng u bit dng thang-dch,
bit cc s hn ca bnh-kh tin hay thoi, li gn gi bn cnh, nghe r ting ni, xt r mch sc th m cha
bnh vn khng khi l v sao ?
K-B tha rng :
--. Bnh ni gc, m cng li tr ngn, t kh vn u ng y, khi sao c !!
Hong- hi rng :
--. Dng-kh khng bo v c ngoi b phu, l v dng kh 5 tng kit. Tn dch khng c
nh kh ha ca Bng-quang, nn y trn ra ngoi b phu, b phu ph thng, t chi co rt. Gp chng trng
nh vy, nn iu tr theo phng php no ?
K-B tha rng :
--. Nn lm cho huyt mch iu ha, dn b tch tr bn trong, vn ng t chi cho kh huyt khi ngng tr,
li lm cho Ph-kh m p c nhc v huyt mch iu ha, thi chng thng-mn s tiu. Tip , li dng
php khai qu mn (lm n chn lng, tc pht hn) v khit-tnh ph (thng bng-quang, tc li tiu tin),
tinh kh s do m hi phc, Dng kh ca 5 tng u c tn b. bnh s t khi.
Hong- khen phi.,.

--0o0

10
CHNG 15

NGC-BN LUN YU THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Trm nghe thin QU-C, K-HNG, ni v bnh ; ngha, phng php khng ging nhau, vy phng
php dng th no ?
K-B tha rng :
--. QU-C l mt phng php o lng xem bnh nng hay su ; K-HNG l ni v cc chng bnh
khc thng. Hy xin ni v CH, S : phm mch bin v 5 sc, s o lng v nhng bnh khc thng kinh
d khc m o thi ch c mt. MT tc l ci Thn ca con ngi. Khi thn y c, s vn chuyn ti
khp 5 tng, khng cn b ngng tr. Nu b ngng tr, tc l khng c s vn chuyn t trc. Ngha rt tinh
vi ; khng th coi thng m khng ch .
Phm dung-sc ca con ngi, hin ra b phn trn, di, t, hu, u c s thch nghi ca n. Thy sc
hin ra c v nng ni, l bnh t cha vo su, nn dng thang dch iu tr, trong vng 10 ngy c th
khi (tc l ht lt ca 10 Can). Thy sc hin ra c v xa-su, l bnh t vo su, phi dng dc t
iu tr, trong vng 21 ngy c th khi (1) . Nu thy sc hin ra c v tht su, l bnh t qu nng, phi
dng giao-l iu tr, trong vng 100 ngy c th khi.
--. Nu bnh nhn sc mt trng bt, tht m hc hc : khng th cha. Nhng cng phi qu ci thi hn 100
ngy, m mch ON, kh TUYT mi cht.
--. Nu mc phi N bnh, m th cht h qu, cng cht.
Nh trn kia ni : Dung-sc hin ra b phn trn, di, t, hu l v sc hin ra b phn trn
l ci chng triu bnh th ng hng, nn gi l NGHCH. Thy sc hin ra b phn di, tc l ci chng
triu bnh th suy, nn gi l THUN.
Con gi, sc hin ra bn hu con gi thuc m, m bn hu cng thuc m, nh th l c m, nn gi
l nghch, nu hin ra bn t, l dng ha vi m, tc l thun.
Con trai, sc hin ra bn t con trai thuc dng, m bn t cng thuc dng, nh th l c dng,
nn gi l nghch ; nu hin ra bn hu, l m ha vi dng, tc l thun.
--. Li nh, con trai m sc hin ra bn t, th l trng dng, nn gi l mch cht ; con gi m sc hin ra
bn hu, th l trng m cng l bnh cht. l do m dng tng phn m gy nn bnh. Phng php iu
tr, cn phi xt xem mch PH hay TRM, nh cn cn khng cho sai lch. l qui tc ca cc thin K-
HNG v QU-C vy.

(1)-. Sc hin ra c v su, thi bnh th cng su. Nn phi hp cc th c dc thnh thang t iu tr.
--. hai mi l con s cui ca s chn ; mt l con s bt u ca kh sinh dng. Tnh v 10 can, i ti 2 lt, li
gp gip ha th. 5 tng thuc m, kh sc thuc dng. n ngy th 21 l thi k sinh kh ca 5 tng bt u hi
phc. Nn bnh tnh cng theo m khi.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Phm n vo mch, thy mch bt trn tay, l mch trng ca chng T (t au tay) ; chng LIT (t au
chn) ; chng lc HN lc NHIT.
--. Mch hin ra ch c m m khng c dng ; hoc ch c dng m khng c m, gi l mch C. C m
m khng c dng l mch trng ca V-kh tiu mn ; c dng m khng c m l mch trng ca Vinh-kh
tiu mn.
--. Mch H m li kim c chng TIT-T, l v ot huyt (mt huyt). Bi huyt thuc v m-loi,
chng tit d khng phi l huyt nhng huyt do m H, nn mi gi l ot huyt.
Mch C thuc v tnh trng thin thng, nn mi gi l nghch. Nu ch H, cn c th B, nn mi gi l
THUN.
Phm mun thi hnh ci phng php ca thin K-HNG, phi t Thi-m trc. Bi kh-khu thuc Thn, c
th quyt c sng cht. Nn phi ch vo .
ng-hnh, phm ci g khc li mnh, gi l s bt thng ; nu lm theo s s thng, tc l nghch,
nghch thi cht. (1)
ng-hnh, phm ci g mnh khc li c, gi l s thng ; nu lm theo s s thng, tc l thun,
thun thi sng. (2)
11
Cho nn 8 gi, 4 ma, hoc lm theo s bt thng hoc lm theo s thng, u ht ri li bt u. Nu
qua mt ln nghch-hnh thi tc l hnh s bt thng, bnh tt cht, khng chi c na.

(1)-. T nh : Mc-b m hin Kim-mch ; Kim-b m hin Ha-mch ; Ha-b m hin Thy-mch ; Thy-b m hin Th-
mch ; Th-b m hin Mc-mch.
(2)-. T nh : Mc b m hin Th-mch ; Th-b m hin Thy-mch ; Thy-b m hin Ho-mch ; Ha-b m hin Kim-
mch ; Kim-b m hin Mc-mch.,.

-- o0o --

12
CHNG 16

CHN YU KINH CHUNG LUN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Ci ct yu ca php chn mch, nh th no ?
K-B tha rng :
--. Thng Ging, thng Hai, kh Tri mi sinh, kh t mi chm. kh ca Ngi qui t vo Can, v Can thuc
Mc.
-. Thng Ba, thng T, l 2 thng Thn-T. Nguyt-kin thuc v Th vi Ha. Kh tri lc t hn, kh t
lc nh hn, kh ca ngi quy t vo T, v T thuc Th m Th li sinh Ha (?)
-. Thng Nm, thng Su, l 2 thng Ng-V. Nguyt-kin thuc Ha, Ha thuc phng Nam. Kh tri
thnh, kh t cao, kh ca ngi qui t ln u, v u thuc Nam-phng Ha.
-. Thng By, thng Tm, l 2 thng Thn-Du. Nguyt-kin thuc Kim, Kim thuc Ty-phng. Dng kh ca
tri ging xung, m m kh ca t bc ln, mi bt u tc si (hanh v lnh), kh ca ngi qui t vo Ph, v
Ph thuc v Ty-phng Kim.
-. Thng Chn, thng Mi, l 2 thng Tut-Hi. nguyt-kin thuc v Thy. m-kh mi bt u ng gi, a-
kh mi bt u vt lp, kh ca ngi qui t vo Tm tc l Dng-kh vo Tng.
-. Thng Mi mt, thng Mi hai, l 2 thng T-Su. nguyt-kin thuc Thy. Thy thuc v phng Bc.
Thy cng rn, kh t hp, kh ca ngi qui t vo Thn, v Thn thuc Bc-phng Thu.
Cho nn, ma Xun thi thch Tn-du (cc du huyt ng mch), vi cc tu l. Thy chm mu thi
thi. Nu bnh hi qu, thi cho hi su chm xung, cho kh o c lu thng.
Ma H thch vo Lc-du (cc huyt ca Lc), thy chm mu thi thi. Nu cho kh o truyn i qu, li
gy nn s b tc, m bnh au cng tng.
Ma Thu thch vo cc th tht bn trong b phu ; hoc nng, hoc xung su, nhng ch c vo ti
th tht, h thy thn kh bin chuyn thi thi ngay.
Ma ng thch vo cc du-khiu bn trong th tht (gn ti xng). Bnh nng cho thng chm su
xung. Bnh nh ch nn chm ti th tht m thi.
Tt c 4 ma Xun, H, Thu, ng u c ni thch nht nh, m nng su u c php, khng th nhm
ln.
*. ma Xun m thch vo b phn ca ma H thi mch lon, khin ngi kh st i, t kh s ln vo ct-
ty, bnh khng th khi. Do bnh nhn s khng mun n v thiu kh.
Ma Xun m thch vo b phn ca ma Thu, thi bnh nhn gn s co rt v kh nghch, li sinh chng
khi-thu ; bnh khng th khi, thng li sinh thm c chng KINH hoc hay KHC.
Ma Xun m thch vo b phn ca ma ng thi khng nhng bnh khng khi, m li khin bnh nhn
sinh ra trng-mn mi mt, t kh bm chc vo trong Tng, bnh nhn c lng lng khng mun ni thnh
ting.
*. Ma H m thch vo b phn ca ma Xun thi khng nhng bnh khng khi, m li khin bnh nhn
sinh ra r-ri mi mt.
Ma H m thch vo b phn ma Thu thi khng nhng bnh khng khi, li khin bnh nhn trong lng
nh mun khng ni g , v c s st nh ngi sp b bt.
Ma H m thch vo b phn ca ma ng thi khng nhng bnh khng khi m li khin bnh nhn
thiu kh, thng hay gt gng kh chu.
*. Ma Thu m thch vo b phn ca ma Xun khng nhng bnh khng khi li khin cho bnh nhn c
thc mc nh nh lm vic g, n lc ng ln thi li qun.
Ma Thu m li thch vo b phn ca ma H khng nhng bnh khng khi li khin cho bnh nhn ch
mun nm by-by, m li hay m mng.
Ma Thu m li thch vo b phn ca ma ng. Khng nhng bnh khng khi, li khin cho bnh nhn
thng rn rn gh rt.
*. Ma ng m li thch vo b phn ca ma Xun, khng nhng bnh khng khi, khin cho bnh nhn ch
mun mm ; nhng d nm m vn khng sao chp c mt.
Ma ng m thch vo b phn ca ma H, khng nhng bnh khng khi, khin cho bnh nhn kh tit
ra qu nhiu bn ngoi, gy thnh chng T.
Ma ng m thch vo b phn ca ma Thu, khng nhng bnh khng khi, li khin cho bnh nhn sinh
ra chng kht.
Phm thch vo HUNG hay PHC, cn nht l phi trnh 5 tng.
-. Nu trng vo TM, thi ch trong mt ngy mt m s cht.
-. Nu trng vo T, thi 5 ngy s cht;
13
-. Nu trng vo THN, thi 7 ngy s cht;
-. Nu trng vo PH, thi 5 ngy s cht;
Nu trng vo CCH, cng l mt loi thng trng, bnh d c khi, nhng qua mt nm tt cng phi
cht.
THCH m bit trnh 5 tng, tc l bit s thun nghch . Ni v thun, tc l ch vo ci ni m CCH
vi T, THN gip vi nhau. Nhng k khng bit, thi tri li th.
Thch vo HUNG-PHC, phi ly ming vi mng ph ln ci huyt ca mnh nh thch , ri mi dng
chm t trn vi m thch xung. Thch mt ln khng khi, li thch thm ln ma. Lc thch cm chm phi vng
vng ngay ngn. Thch vo ch sng nn lm lung lay mi kim ; nu thch vo kinh mch, thi ng lung lay mi
kim. l ni v phng php thch.
Hong- hi rng :
--. Chng trng lc cui cng ca 12 kinh mch nh th no ?
K-B tha rng :
--. Mch ca kinh THI-DNG, ti lc cui cng, cc khp xng u r ri, con ngi mt trng lch sang
mt bn. Trong vng mt ngy ri thi cht. H lc mo thy mt ng ti xanh, bng chuyn ra trng bt, tc
l lc thn cht n.
*. Mch ca kinh THIU-M, ti lc cui cng sc mt en sm, rng kh v bn bn, bng trng ln v vt
lp c trn di khng thng, l thi k cht.
*. Mch kinh DNG-MINH, ti lc cui cng : ming v vai thng mo li hoc vi i, hay s, ni cn ;
mch tay v chn bt ln rt mnh, ngoi da tht khng bit au nga, l lc sp cht.
*. Mch kinh THI-M, ti lc cui cng, bng trng b, kh th, hay , hay o ; e thi kh nghch. Kh
nghch thi mt ln, kh khng nghch thi kh huyt khng thng, khng thng thi sinh ra mt en sm, b
mao kh t i l thi k cht.
*. Mch ca kinh QUYT-M, ti lc cui cng, bnh nhn nng rut, c kh, hay i tiu, trong lng bun bc.
Qa lm thi li tht, thn nang co rm li l thi k cht.
Tr ln l BI CHNG ca 12 kinh.,.

-- 0o0 --

14
CHNG 17

MCH YU TINH VI LUN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Phng php chn mch nh th no ?
K-B tha rng :
--. Phng php chn mch, nn chn vo lc sng sm. Lc m-kh cha ng, Dng-kh cha tn, ung
n cha dng, kinh mch cha thnh, lc mch iu ha, kh huyt cha lon. lc mi c th chn mch ca
ngi c bnh.
THIT-MCH nhn xt m dng 5 Tng, ng tnh th no ; QUAN-SC nhn xem tnh th ca
bnh nhn th no (thnh suy). 5 tng hu d hay bt tc, 6 ph cng kin hay suy nhc hp c li dng
xem xt v quyt t sinh. (1)

(1)-. y ni v phng php CHN l hp c VNG, VN v VN ch khng chuyn mt THIT.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Mch l mt ci kho ca huyt. Mch TRNG thi kh vng, mch ON thi kh thnh, mch SC thi Tm
phin, mch I thi bnh tin.
Mch Thn-khu thnh thi kh bc ln ; mch Tch-trung thnh thi kh trt xung (thnh bnh TRNG) ;
mch I thi kh suy ; mch T thi kh t ; mch SC thi Tm thng.
Mch cun cun n lun nh sui nc chy l bnh tng, tin m sp ti lc t hi. Mch i ln ln lt
thng nh dy cung, tc l ci chng triu ca s cht.

y l ni ci i khi phn bit s thnh suy ca m dng, kh huyt.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nm sc hin ra ngoi mt, l tinh hoa ca kh.


_ sc XCH mun c nh la trng bc Chu-sa, khng mun nh cc son.
_ sc TRNG mun c nh mu lng ngng, khng mun nh ht mui.
_ sc XANH mun c nh mu ngc bch, khng mun nh sc chm.
_ sc EN mun c nh mu sn then, khng mun nh l ni.
Nu em ci tinh hoa ca 5 sc hin c ra ngoi, thi khng th th c.
Ci kh tinh-minh ca 5 tng, ct nh n nhn bit mun vt, chia r en trng, nhn r ngn di. Nu li
coi di l ngn, coi trng nh en tc l ci chng triu kh tinh minh ca 5 tng suy kit.
Nm Tng l nhng c quan n khut bn trong, nhng ting ni v sc mt, i phen vn pht hin ra bn
ngoi.
_ Phm ngi Trung-thnh, tng mn, do kh thng m li b thng v s khng (thuc Thn), nghe ting
ni vng vng nh ngi trong nh ni vng ra ; l Trung-kh b Thp-kh xm ln.
_ Nu ging ni nh nh, ni vi ting cch qung, lc lu ri mi li ni tip l mc chng OT-KH
(kh b hao mt).
_ Bnh nhn tung b chn, lt b o, ni nng cn by, khng k g ngi thn hay s... l thn-minh b ri
lon (tc thn kh ca 5 tng).
_ i tin bt cm, l do T-v bi. Tiu tin bt cm l do Bng-quang suy. Hai c quan gi c li
thi sng, khng gi li c thi cht.
_ Con ngi cng kin l nh 5 tng. u l mt ci kho cha Thn-kh ca 5 tng. Nu bnh nhn u
lch i, mt lm vo, l tinh thn sp b mt.
_ Vai vi lng l Ph ca b phn Hung (lng ngc, c). Nu bnh nhn lng g xung, vai lch i, l b
phn Hung b hng.

15
_ YU (ch ngang tht lng) n l Ph ca Thn. Nu bnh nhn khng un i lt li c, l Thn sp b
hng.
_ u gi l Ph ca gn (cn). Nu bnh nhn khng co vo dui ra c, lc i thi c phi khom khom.
l gn sp b bi.
_ Ct (xng) n l Ph ca Ty. Nu bnh nhn khng ng lu c, hoc i thi lo o l xng sp
b bi.
Vy con ngi c Ph-kh mnh thi sng, tri li nu mt thi cht.
K-B ni :
-. Tng thuc m, Ph thuc dng ; thu-ng thuc m, xun-h thuc dng. Thn ch v ci kh b tng
ca ma ng, m li Trung-thnh Tng-mn, vy l ci tinh ca Thn-tng hu d ; Bng-quang ch v ci
kh H-thnh ca Thi-dng, m li tiu tin bt cm, l do ci kh ca bng quang bt tc. Gi l TIU. l
nhng chng trng vi 4 ma.
Nu nn thi qu m li bt tc, gi l TINH tc l ci tinh ca Thn tng b tit ra ngoi. Nu bt tc m li
hu d, gi l TIU tc l ci thy ca Bng-quang ; li cha li bn trong. Nhng hin tng l do Tng,
Ph, m, Dng khng tng ng vi nhau, gi l chng QUAN-CCH. (1)

(1)-. MC-T-TN hi : tri vi 4 ma, m y ch ni n 2 ma ng, H ; bnh QUAN-CCH, m y ch ni n khng


tiu tin l v sao ?
p : Nht vi Nguyt cng vn hnh, ht rt thi nng. Cho nn v di y, c cu rng : ci m ca ma Xun kia, s
lm ci nng ca ma H ; ci phn ca ma Thu kia s lm ci n ca ma ng . D phi c 4 ma mi thnh c 1
nm, nhng chng qua ch do 2 ci nng rt thay i m thi. Vy h tt phi ni c, mi gi l hay sao ?
n : QUAN-CCH khng chuyn g l bnh khng tiu tin, m th-nghch cng c th gi l Quan-cch. Xem di y s
r.,.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Mch ng ng v 4 ma th no ? Lm sao bit c bnh ni u ? Lm sao bit c bnh tin th
no ? Lm sao bit c bnh bng bn trong ? Lm sao bit c bnh bng bn ngoi ? Xin cho bit r 5
iu !!
K-B tha rng :
--. Ngoi mun vt, trong lc hp, s bin ca tri t l ng ca m dng. Ci m ca ma Xun s l ci
nng ca ma H. Ci phn ca ma Thu s gy nn ci n ca ma ng. Ci s ng ca 4 ma, mch s
theo m ln xung.
ng vi ma Xun, tng mch nh QUI (thc trn). ng vi ma H, tng mch nh C (thc
vung) ; ng vi ma Thu, tng mch nh HNH (cn cn) ; ng vi ma ng, tng mch nh QUYN
(qu cn).
y cho nn, sau ng-ch 45 ngy, dng kh hi ln, m kh hi xung ; sau H-ch 45 ngy, m kh hi ln,
dng kh hi xung. m dng ln xung u c thi gi nht nh, mch cng theo lm k hn. Nu tri,
khng ng vi k hn, bit l trong mch c s phn r s bit c thi k cht.

Nh sau ng-ch 45 ngy, dng kh hi ln ; sau H-ch 45 ngy, m kh hi ln. Vy m XCH-MCH bn trong khng
ti QUAN : l m tuyt.
Sau H-ch 45 ngy, dng kh hi xung ; sau ng-ch 45 ngy, m kh hi xung. vy m THN, mch bn di khng
ti QUAN : l Dng tuyt.
l m dng khng cng giao hp, m li phn r. Tri vi ci kh ca 4 ma. Nn c th bit r c thi k cht.,.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Mch rt vi diu, xt k mi hiu. Mch c mi ging, trc t m dng, mch c ng kinh (php thng)
; do 5 hnh sinh, 5 hnh sinh ra, hp vi 4 ma.
Dng B hay T , u phi theo ng vi l m dng ca tri t. Theo ng c l m dng, s bit r
c sng hay cht.
V th nn, ting ca con ngi, hp vi 5 m, sc hp vi 5 hnh, mch hp vi m dng.
Vy nn ngi : m thnh thi mng li sng nc m s hi ; dng thnh thi mng la chy bc cao to ;
m dng u thnh thi mng cng git hi ln nhau.
_. Thng thnh thi mng bay ; h thnh thi mng ng (t trn cao ln xung).
_. No qu thi mng cho ; i qu thi mng ly.
_. Can kh thnh thi mng n ; Ph kh thnh thi mng khc.

16
_. on-trng (sn s mt) nhiu, thi mng hi hp ng ngi ; Trng-trng (giun, sn) nhiu thi mng
nh nhau xy xt.

on ny ni v m dng 5 hnh ca tri t hp vi m dng tng ph ca con ngi. Mng l do hn-phch,


thn-ch tn mn du hnh. Nhng i vi m dng tng ph ca con ngi vn c lin h mt thit.,.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Phm chn mch, phi gi tm-ch cho h-tnh, mi c th nghe xt c tinh-vi.


V ma Xun, mch PH, l nh c ln trn mt sng ; v ma H, mch hin ngay trn c phu (da)
cha chan nh mun vt c tha ; v ma Thu, mch hin di c phu, nh loi su sp n mp vo trong
hang kn ; v ma ng, n nng tay xung gn xng, mch kn o nh loi su n vo hang, ngi qun t
phi gi gn, khng nn hoang tng.
Cho nn, ngi chn mch, phi bit s h thc ca m dng tng ph bn trong, li bit kh tit 4 ma v
m dng bn ngoi n tun hon nh th no 6 iu trn l ci I-PHP ca php chn mch.

T y tr ln l K-B tr li cu hi mch ng ng v 4 ma. Ca Hong-.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

*. TM-mch bc ln tay kin (tc l c lc) m TRNG : s mc bnh THIT-QUYN (li cong ln, khc vi
rt) khng ni c ; nu NHUYN (mm) m TN (mch bt tc, khc vi trn l thi qu) s sinh chng TIU-
KHT, trong vng 10 ngy s khi.
*. PH-mch bc ln tay, KIN m TRNG, s mc bnh THA-HUYT (nh ra mu) ; nu NHUYN m TN,
m hi s chy ra m a, Ph kh suy yu.
*. CAN-mch bc ln tay, KIN m TRNG, sc mt khng ti xanh s au nh b ng, v c huyt tch
di Hip (ln), gy nn chng SUYN-NGHCH. Nu NHUYN m TN, sc mt li bng long, l chng
GIT-M (ung nc nhiu, rn ra). Chng gy nn bi khi kht ung nhiu nc, nc chy tri ng, rn
ra b phu.
*. V-mch bc ln tay, KIN m TRNG, sc mt bng, s mc bnh hai i au nh gy. Nu NHUYN
m TN s l chng THC-T (tc au d dy).
*. T-mch bc ln tay, KIN m TRNG, sc mt vng a, s c bnh THIU KH (t hi, ng lm l th,
m hi th ngn) ; nu NHUYN m TN, sc mt khng bng, s l chng TC-HNH-THNG (t u gi tr
xung sng to nh ph).
*. THN-mch bc ln tay, KIN m TRNG, sc mt vng kim c , s mc bnh lng au nh gy ; nu
NHUYN m TN, th s mc bnh THIU HUYT (t mu) kh lng hi phc.
Hong- hi :
--. Chn c Tm-mch m CP nh th l bnh g ? v bnh hnh nh th no ?
K-B tha rng :
--. Bnh tn TM-SN, di thiu-phc s c vt hu hnh
--. Sao bit vy ?
(1)
--. Tm thuc mu-tng (ging c), Tiu-trng l chc S, cho nn bit di Thiu-phc c vt hu hnh.

(1)-. on ny ni v : chn c mch tng m bnh li ph. Bi tng ph , kinh lc cng lin, m dng cng ng. nn
mch hin tng TM, m bnh thnh Ph (Tiu-trng).
Kinh ni : cc mch CP thuc v Hn ; Tm l c quan Qun-ch, khng th th t nn bnh hnh Thiu-phc.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Chn c V-mch, bnh tnh nh th no ?
K-B tha rng :
--. Chn V mch, nu mch THC s l bnh TRNG, nu mch H, s l bnh KIT.
Hong- hi :
--. Sau khi bnh thnh, li cn bin ra chng g ?
K-B tha rng :
--. Nu do Phong gy nn bnh, s bin thnh chng Hn-nhit ; nu do N (thp nhit) gy nn bnh, s
bin thnh chng TIU-TRUNG ; nu do Quyt (tay chn gi lnh) gy nn bnh, s bin thnh cc chng trn
17
u, lu thi thnh chng SN-TIT (n vo li i t). Trong huyt mch b Phong lt vo, s thnh chng L
(phong vo huyt mch bin thnh trng, hin ra cc chng HI L, CI). S bin ha ca bnh rt nhiu, ni
khng k xit.
Hong- hi :
--. Cc chng MN sng. Co gn, au xng. Nguyn nhn bi u ?
K-B tha rng :
--. Nhng chng sng bi Hn-kh v s bin ca Bt-phong (gi ca 8 phng).
Hong- hi :
--. Nn iu tr th no ?
K-B tha rng :
--. l chng bnh v thi kh ca 4 ma, nn ly ci s thng tr n.

(1)-. Nh Hn phm vo bn trong, thi dng nhng v CAM-NHIT iu tr.


--. Li nh phng ng sinh ra phong. Phong sinh Mc, Mc sinh Toan. Tn (v cay) s thng c Toan (v chua)

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Ngi c sn bnh c lm thng tn n sc mch ca 5 tng. lm th no c th bit c l bnh
lu v bnh mc ?
K-B tha rng :
--. Xt mch thy TIU (h) m sc mt khng bin khc nh th l Tn bnh.
Xt mch v 5 sc u bin khc nh th l Cu bnh.
Xt mch v 5 sc u khng binkhc nh th l Tn bnh.
Can vi Thn cng hin ra ; Sc mt ti xanh li l gy nn bi s U-thng (nh ut c qu ),
nhng cha thy chng g kin huyt (thy c mu nh gy, t, hoc khc nh ) . Nu li kin huyt, s l
c c chng Thp
Hai bn XCH-B thuc v Qi-hip (di sn ct). Xch ngoi nghe mch ca Thn, xch ni nghe
mch ca Phc.
T t-xch m dn ln t-quan, ngoi nghe mch ca Can ; ni nghe mch ca CCH.
T hu-xch dn ln hu-quan, ngoi nghe mch ca V ; ni nghe mch ca T.
T hu-quan dn ln hu-thn, ngoi nghe mch ca Ph ; ni nghe mch Hung-b.
T t-quan dn ln t-thn, ngoi nghe mch ca Tm ; ni nghe mch ca Chin-trung.
Mch TIN nghe cc bnh thuc Tin ; mch HU nghe cc bnh thuc v Hu.

Mch con ngi : tay bn T thuc v ma Xun-H, thuc phng ng, phng Nam, l tin, l ngoi. Tay bn
HU, thuc ma Thu-ng, thuc phng Ty, phng Bc, l hu, l ni. T THN, tc l NHN-NGHINH, gi l tin. hu
THN, tc l KH-KHU, tc l hu

_________________________________ KINH VN ______________________________________

THNG-CNH-THNG (t Xch, Quan mit tay ln ti Ng-t) xt nhng chng trng HU (cung
hng) v trong HUNG.
H-CNH-H (t Thn, Quan mit tay xui vo Xch-trch) xt nhng chng trng t Thiu-phc, yu, c
(v), tt (u gi), v bng chn.
Mch th th i, l m bt-tc, dng hu d s gy nn chng NHIT-TRUNG.
Mch lc li nhanh, lc i chm, trn thc di h.. s gy nn chng QUYT v bnh u (in tt). Nu
lc li chm, lc i nhanh, trn h di thc : thuc v bnh C PHONG.
Phm trng phi C-PHONG, do dng kh phi chu (dng kh b t) thi chnh kh h suy, cho nn mch lc
li chm v trn h ; t kh hm vo trong, cho nn mch lc i nhanh v di thc.
C khi thy mch hin ra u TRM-T v SC l chng Hn-nhit. Nu PH m li TN l chng
chong vng i ng khng vng.
Cc mch PH m bnh nhn khng To (nng ny) u thuc v dng, l bnh Nhit. Nu bnh nhn li c
v To, u thuc v Th Tam-dng.
Cc mch T m li TRM, u thuc v m-phn, s l chng au xng ; nn bnh nhn li c v tnh l
thuc v Tc Tam-m.
Mch thy SC v NG, thnh thong li c mt I, l bnh thuc dng mch. Bnh nhn s H-tit
hoc tin ra Nng-huyt (m v mu).

18
Phm n mch ngi c bnh, thy mch SC l dng kh hu d ; thy mch HOT l m kh hu d.
Dng kh hu d, s l chng mnh nng khng c hn. m kh hu d, s l chng nhiu hn m mnh lnh
(hn). Nu m dng u hu d, s l khng c hn m mnh hn.
n vo mch, y cho lung mch ra ngoi, m mch vn hng vo ni khng ra ngoi. l v chng
TCH Tm-phc.
y cho lung mch vo ni, m mch vn hng ra ngoi khng vo ni, l v mnh c chng
NHIT.
y cho lung mch ln trn, mch vn c trn khng xung di, l v c chng lnh trn YU
v TC.
y cho lung mch hng xung di, mch vn c di khng ln trn, l v c chng au
U v C.
n mnh tay xung ti gip xng, m mch kh t l v mc chng YU, TCH (xng sng) au, v
mnh kim c chng T (bnh thuc v m).

-- 0o0 --

19
CHNG 18

BNH NHN KH TNG LUN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Mch ca bnh nhn (ngi v bnh) nh th no ?
K-B tha rng :
--. Ngi ta mt ln H (th ra) mch ng ti 2 ln, mt ln HP (ht vo) mch cng ng ti 2 ln. Nhn
s h-hp nh hi th v xen (nhun) vi lc ngng th, mch ng ti 5 ln nh th l bnh nhn. (1)

(1)-. C l l mt ln H 2 ln ng, mt ln HP 2 ln ng, cng li ch c 4 ln. Nhng cn ci lc ngng li h hp n tip


h hp kia, trong khong xen nhau , cng li c 1 ln ng. Mt ng khng vo h hp chnh, nn gi l nhun
v tnh l 5 ng. Ch NG cng gi l CH.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nn ly ngi v bnh chn mch ngi c bnh. Nhng lc chn phi gi hi th ca mnh cho iu ha,
mi bit c mch ng ca ngi kia ng hay khng ng.
Phm ngi mt H mch ng 3 ln, mt HP mch ng 3 ln l TO-CP (tc thi qu) ; Xch-b
c nhit l bnh N, nu Xch-b khng nhit, mch li c v HOT, l bnh PHONG ; nu li c v SC l
bnh T (bnh thuc m).
Phm ngi mt H mch ng 4 ln, mt HP mch ng 4 ln tr ln, l T-MCH ; nu mch TUYT
khng ch cng CHT ; mch lc tha lc SC cng cht.
Phm bnh nhn, kh pht sinh t V ; V l thng kh ca bnh nhn. Ngi khng c v-kh gi l NGHCH.
Nghch cng cht.
*. Mch n v ma Xun c v-kh m mch hi HUYN l bnh.
Huyn nhiu, v kh t, l bnh CAN. Ch Huyn, khng c v kh : s cht. C v kh m mch th c v
MAO, ti ma Thu s pht bnh. Nu MAO nhiu s pht ngay.
Chn kh ca tng phn tn khp CAN, tc l nhng kh Cn-mc (gn v da mng) bao bc bn ngoi
CAN. (1)

(1)-. V cu ny ni : Can-tng vn c chn-kh nhng ch v ma Xun mi pht hin ra CAN. Can c cha ci kh ca
Cn, mc, cho nn ch v Mc. Mc ch v ma Xun. Can ch v Cn, nn cn bnh pht hin v ma Xun, m mch
HUYN.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

*. Mch n v ma H, c v kh m hi CU (mch tng ca ma H) l bnh. Nu CU nhiu, v kh t :


TM bnh. Ch CU m khng c v kh : s cht.
C v kh m mch th c v THCH : ti ma ng s pht bnh ; nu THCH nhiu s pht ngay.
Chn kh ca tng thng ln TM, v Tm tng ci kh huyt ca mch.
*. Mch n v ma Trng-H, c v kh m hi Nhuyn-nhc l bnh. Nu NHC nhiu, v kh t : T
bnh.Mch th ch c I m khng c v kh : s cht.Nhuyn nhc m kim c v THCH : ti ma ng
s pht bnh ; nu NHC nhiu : s pht bnh ngay.
Chn kh tng thm nhun T, v T tng ci kh ca c, nhc.
*. Mch n v ma Thu, c v kh m hi MAO l bnh. Nu MAO nhiu, v kh t l Ph bnh ; nu ch thy
MAO khng c v kh : s cht.mch MAO m li kim HUYN, ti ma Xun s pht bnh, nu HUYN nhiu s
pht bnh ngay.
Chn kh ca tng cao tn PH dn hnh VINH-V v m dng.
*. Mch n v ma ng, c v kh m hi THCH l bnh. Nu THCH nhiu, v kh t l THN bnh. Nu ch
THCH, khng c v kh : s cht. THCH m li kim c CU : s pht bnh v ma H. Nu CU nhiu s pht
bnh ngay.
Chn kh ca tng thp THN. Thn tng ci kh ca ct ty.
20
i-lc ca V tn l H-L, n sut ln Cch, chng ngang vo Ph, vng xung pha di t nh (v bn
tri), lc n ng c th ng-y, (mc o st vo mnh, khi mch ng, chm ln o : hnh dung s ng mch).
Mch nghe TNG-KH (tc V-kh).
Nu SUYN nhiu (Ph), m mch H-l thng b tuyt : l bnh ti CHIN-TRUNG v Honh-lc b tch
tr. Nu tuyt hn, khng ch s cht. Nu ng qu n ni ng-y, l Tng kh mun tit ra ngoi (tc l
mch cht).
Mun bit mch Thn-khu thi qu vi bt cp. Nu mch thn-khu ch ON ng vo u ngn tay,
thuc v bnh U-THNG. Mch Thn-khu ng vo ngn tay m TRNG : thuc v bnh au
xng ng chn. Mch thn khu ng vo ngn tay m bt mnh dn ln : thuc v au vai v lng.
Mch thn khu TRM m KIN, tc l bnh b phn trong. Mch thn khu PH m THNH : bnh b phn
ngoi. Mch thn khu TRM m NHC : thuc v bnh Hn, nhit, v SN, GI, au Thiu phc. Mch thn
khu TRM m HONH : thuc v di Hip c tch v trong bng c vt tch nm ngang m au. Mch thn khu
TRM m li c suyn (th gp, th hn hn) : thuc v chng Hn nhit (st rt, st nng).
Mch thnh, HOT m KIN : l bnh b phn ngoi.
Mch tiu, THC m KIN : l bnh b phn ni.
Mch tiu, NHC m SC : l cu bnh.
Mch ph, HOT m TT : l tn bnh.
Mch CP l c chng SN, GI, au Thiu-phc.
Mch HOT l Phong ; mch SC l T ; mch HON m HOT l chng Nhit-trung ; mch THNH m KHN
l chng Trng.
Mch thun theo m dng, bnh d khi ; mch tri ngc m dng, bnh kh khi.
Mch thun vi sinh kh ca 4 ma, bnh d khi ; mch tri vi sinh kh ca 4 ma m li khng gin tng
bnh kh khi. (1)

(1)-. GIN : l xen, cch. GIN TNG l do tng sinh m truyn cho nhau ; khng gin tng l lo tng khc m truyn
cho nhau.
T nh :ci t ngoi dm bt u phm vo b mao, thi bn trong hp vo vi Ph ; Ph mun truyn cho Can m
Thn xen vo ; Thn mun truyn cho Tm m Can xen vo ; Can mun truyn cho T m Tm xen vo ; Tm mun
truyn cho Thn, m Ph xen vo v.v..

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Cnh tay c nhiu mch mu xanh, gi l THOT-HUYT. Mch Xch-b HON m SC, gi l GII-NA
(bnh ti T). Lc nm yn m mch thnh, cng gi l THOT-HUYT. Xch-b SC m mch li HOT : l chng
nhiu m hi. Xch b hn m mch li T, s l chng HU-TIT (n xong i t ngay). Mch xch b th v
thng nng : thuc v chng Nhit-trung.
Phm thy mch C ng ln bt bt, th suyn m khi : chng thuc v Thy ; m mt hi sng thng
phng ln nh nga-tm (con tm nm) : chng thuc v Thy. Nc tiu vng m , a nm : l chng
HONG-N. n ri m bng vn nh i : l chng V-N. Mt sng ph ra l chng PHONG. Bng chn sng
nng l chng Thy. Lng trng mt vng cng l chng HONG-N.
n b : mch thuc kinh Thi-m ng nhiu l c thai. (1)

(1)-. Chn Xch-b ca n b, nu Thn-mch tay TRI ng nhiu l c thai con trai.,.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Mch c khi hoc thnh hoc thun vi 4 ma. D cha hin mch ca bn-tng, m mch li SU (ging nh
T) ; Thu-ng m mch li PH-I. nh th l ngch vi 4 ma.
Chng PHONG-NHIT m mch li TNH (nn PH-NG) ; chngTIT v THOT-HUYT m mch li THC
(nn H-TN) ; bnh trong m mch li H (nn TRM THC) ; bnh ngoi m mch li KIN SC (nn
THNG PH).. u kh cha v tri vi 4 ma.
Con ngi ly thy cc lm gc, nu tuyt thy cc, thi tt phi cht. Mch khng c v-kh (tc kh ca thy
cc) cng cht.
Phm gi l khng c v kh l ch thy c chnh mch ca chn tng m khng c v ha hon l v-kh xen
vo. Khng nhng th, m Can khng HUYN, Thn khng THCH v.v. cng l khng c v-kh.
Mch kinh Thi-dng n : HNG I m TRNG.
Mch kinh Thiu-dng n : lc SC, lc S, lc ON, lc TRNG.
Mch kinh Dng-minh n : PH I m ON.

21
*. TM v bnh, mch hin ra : ln lt khng dt nh chui ngc, nh dy chuyn thuc v ma H, ly
V kh lm gc.
Nu c bnh, mch khp khp chp ni, c lc hi cong ; nu trc cong m sau khng ng, nh cm li
cu . Nh th l Tm cht.
*. PH v bnh, mch hin ra m m nh chic l ri thuc ma Thu, ly V kh lm gc.
Nu c bnh, khng ln khng xung, nh phy lng g nu li nh vt ni lnh bnh, khng gc khng r,
nh gi thi chic lng, trng khng tn lon. nh th l PH cht.
*. CAN v bnh, mch hin ra mm mi du dng nh vut ngn Trng (tre di dng lm trng, trn u nh
v lt mm) ; thuc ma Xun, ly V kh lm gc.
Nu c bnh : y c m HOT, nh nm trng can (tc l trng, nhng y nm vo thn ch khng vut
ngn, c v cng rn hn) nu li CP m cng, nh ging dy cung (HUYN) nh th l CAN cht.
*. T v bnh mch hin ra ha nhu m tng ly, bc i nh g (trong ha nhu m c v cch nhau khng
lin). Thuc ma Trng-h, ly V kh lm gc.
Nu c bnh : y c m vng chc, khng c ha nhu, chuyn du km sc (tc T kh khng tn b ra cc
tng khc). Nu li cng v SC nh u m qu, nh mng chn chim, thnh tht nh nh dt, cun cun nh
nc si, nh th l T cht.
*. THN v bnh mch hin ra chm nng m linh ng nh ni m khng, n nng tay thi KIN. Thuc ma
ng, ly V kh lm gc.
Nu c bnh : nh li dy sn, cng n m cng KIN. Nu li dng mnh nh git dy, chnh chch nh nm
nh th l THN cht.,.

-- o0o --

22
CHNG 19

NGC C CHN TNG LUN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Mch ma Xun nh HUYN. Th no gi l HUYN ?
K-B tha rng :
--. Mch ma Xun tc l CAN-MCH , thuc ng-phng Mc, mun vt bt u sinh ra t , cho nn
mch kh hin ra : NHUYN-NHC, KHINH, H m HOT. Ngay thng m di, nn gi l HUYN, nu mch
tng tri th s mc bnh.
Hong- hi :
--. Th no l tri ?
K-B tha rng :
--. Mch kh li THC m cng, l thi qu, bnh s pht ra bn ngoi. Mch kh lc li khng THC m VI,
l bt cp, bnh s pht bn trong.
Hong- hi :
--. Mch ma Xun, thi qu bt cp, pht ra chng hu nh th no ?
K-B tha rng :
--. Thi qu thi khin ngi hay qun, chong vng, chng mt v au u. Nu l bt cp thi au
Hung sut sang lng, xung c 2 bn sn tc y kh chu.
Hong- hi :
--. Mch ma H nh CU. Th no gi l CU ?
K-B tha rng :
--. Mch ma H, tc l mch ca TM, thuc Nam-phng Ha. Mun vt nh thnh trng. Cho nn
mch kh lc li thnh lc i suy, nn mi gi l CU. Nu mch tng tri th s mc bnh.
Hong- hi :
--. Th no l tri ?
K-B tha rng :
--. Mch kh lc li thnh, lc i cng thnh ; l thi qu : bnh s pht ra bn ngoi. Mch lc li khng thnh,
lc i li thnh l bt cp : bnh s pht ra bn trong.
Hong- hi :
--. Mch ma H thi qu v bt cp, pht ra chng hu nh th no ?
K-B tha rng :
--. Thi qu thi khin ngi mnh nng v au ngoi da, hoc sinh chng l-ly ; bt cp thi khin ngi
Tm phin, b phn trn thi pht chng HO v nh, b phn di thi pht chng KH-TIT.
Hong- hi :
--. Mch ma Thu nh PH th no gi l PH ?
K-B tha rng :
--. Mch ma Thu tc l mch ca PH, thuc Ty-phng Kim. Mun vt nh ti thi k thu thnh. Cho
nn mch lc li khinh H m PH, lc li thi CP, lc i thi TN, nn gi l PH. Nu mch tng tri th, s
mc bnh.
Hong- hi :
--. Th no l tri ?
K-B tha rng :
--. Mch kh lc li nh MAO, gia KIN, hai bn H : l thi qu. Bnh s pht ra bn ngoi. Mch kh lc li
nh MAO m VI, l bt cp : bnh s pht ra bn trong.
Hong- hi :
--. Mch ma Thu thi qu v bt cp, chng hu pht ra th no ?
K-B tha rng :
--. Thi qu thi khin ngi kh-nghch, lng au v bc tc kh chu. Bt cp thi khin ngi suyn, h hp
mi mt v ho. b phn trn i khi KIN-HUYT, c khi kh h nghch, li ku rn m .
Hong- hi :
--. Mch ma ng nh DOANH th no gi l DOANH ? ( yn lng, chm xung tc l THCH)
K-B tha rng :

1
--. Mch ma ng tc l mch ca THN, thuc Bc-phng Thy. Mun vt nh m b tng, cho nn
mch kh lc li TRM m BC (bt mnh ln) nn gi l DOANH. Nu mch tng tri th s mc bnh.
Hong- hi :
--. Th no l tri ?
K-B tha rng :
--. Mch kh lc li nh vt vo (n thch) l thi qu : bnh s pht bn ngoi ; n lc i li chm ri
nh l m. l bt cp : bnh s pht ra bn trong.
Hong- hi :
--. Mch ma ng thi qu v bt cp, chng hu pht ra nh th no ?
K-B tha rng :
--. Thi qu thi khin ngi tr ni, ng xng sng au, thiu kh, khng mun ni ; bt cp thi khin
ngi trong lng bo-bao nh i, pha di ch xng sn ct gi lnh, trong xng sng au, thiu-phc y,
tiu tin i sc.
Hong- hi :
--. Theo th t ca 4 ma, cc Tng u c s thun nghch khc nhau.Cn T thi ch v g ?
K-B tha rng :
--. T-mch thuc Thu, n l C-TNG (ng ring mt mnh) thm nhun ra 4 bn.
Hong- hi :
--. Nu vy, thi s thin hay c ca T c th bit c chng ?
K-B tha rng :
--. Ci THIN khng th thy (1) , ch c ci C l c th thy.
Hong- hi :
--. Thy ci C nh th no ?
K-B tha rng :
--. Mch kh lc li nh nc chy dn, l thi qu bnh s pht ra bn ngoi. Nu ch nh chim m, lc c lc
ngng l bt cp, bnh s pht ra trong.
Hong- hi :
--. Mch ca T, thi qu v bt cp, chng hu pht ra th no ?
K-B tha rng :
--. Thi qu thi khin ngi t-chi khng c ng c. Bt cp thi khin ngi 9 khiu khng thng, gi l
TRNG-CNG (2).

(1)-. T thm nhun ra 4 Tng. Bn tng nh ci kh ca T thc hin ci cng nng ca mnh. Vy ci THIN ca T ch
pht hin ra 4 tng, m chnh mnh khng thy.
(2)-. T khng ha l CNG ri ; 9 khiu khng thng, t kh ng thnh, cng l CNG, nn gi l TRNG CNG ,
tc l c 2 u cng,.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nm Tng, th kh ci s sinh, li truyn cho ci s bt thng. Kh k tc ci ni s sinh, m b cht


ci ni s bt thng.Bnh n lc sp cht trc phi truyn , n ci ni s bt thng, by gi mi cht.
l v kh nghch-hnh (i ngc) nn mi cht.
*. CAN th bnh kh ni TM, truyn i n T, kh y k tc THN, n PH mi cht.
*. TM th bnh kh ni T, truyn i n Ph, kh y k tc Can, n Thn thi cht.
*. T th bnh kh ni Ph, truyn i n Thn, kh y k tc Tm, n Can thi cht.
*. PH th bnh kh ni Thn, truyn i n Can, kh y k tc T, n Tm thi cht.
*. THN th bnh kh ni Can, truyn i n Tm, kh y k tc Ph, n T thi cht.
l iu nghch. Sut mt ngy mt m chia lm 5 tng on bit sng hay cht, sm hay mun
Hong- hi :
--. Nm tng cng thng nhau, truyn u c th t. 5 tng c bnh, thi truyn ti ci s thng. Nu khng
iu tr theo php, hoc 3 thng, hoc 6 thng, hoc 3 ngy, hoc 6 ngy truyn khp 5 tng thi s cht. l
ci th t thun truyn cho ci s thng. Cho nn ni rng : phn bit c dng t, s bit c bnh n t
u li ; phn bit c m tng, s bit c ci thi k sng hay cht.
PHONG l mt th u trm bnh. Gi phong-hn phm vo ngi, khin ngi ho mao u ng thng, b
phu vt li m thnh chng NHIT (st nng). Gp trng hp , nn pht hn phong t tit ra ngoi.
Hoc T, BT NHN (ngoi da t di, cu khng bit au), sng au gp trng hp , nn dng nc
nng chm, hoc dng la cu, hoc dng chm thch cho tit b huyt c.
Nu khng cha, bnh t s phm vo PH thnh chng PH-T, gy nn KHI-THU v thng kh.
Nu khng cha, Ph s truyn ln sang CAN thnh chng CAN-T, mt tn l QUYT s au sn v th.
Gp bnh nn dng php N v thch.

2
Nu khng cha, Can s truyn sang T thnh chng T-PHONG gy nn bnh N (ha n) trong bng
nng, Tm phin da vng. Gp bnh , nn dng php n , dng thuc hoc dng php tm.
Nu khng cha, T s truyn sang THN thnh chng SN, GI, trong thiu-phc nng ny v au, tiu ra
trng nh nc go. Li mt tn l C. Gp bnh nn dng php n v thuc ung.
Nu khng cha, Thn s truyn sang TM thnh chng gn mch co rt, m au ; gi l KHIT. Gp bnh
nn dng php CU, hoc ung thuc. Nu khng cha trong vng 10 ngy, s cht.
Thn hoc truyn ln Tm, Tm lin quay tr li m truyn ln Ph, pht chng hn-nhit. Theo php 3 nm
s cht. l th t ca bnh.(1)

(1)-. PH-T : tc l Ph b vt nghn.


N : tc Hong-n.
SN : au bng di, au rt xung Thn-hon.
GI : ni hn trong bng, nhng n tay vo li tan.
KHIT : chn tay co rt.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nu l bnh tht pht (bng dng pht ra rt chng), khng cn phi theo php tng-truyn iu
tr.
Hoc c khi truyn ha khng theo th t, nn thng gy bnh ln. (nh do U, KHNG, BI, H, N).
T nh : H qu thi Tm h, Thn-kh s tha c lm ln ; N qu thi Can h, Ph-kh s tha c lm ln ;
T qu thi T h, Can-kh s tha c lm ln ; KHNG qu thi Thn h, T-kh s tha c lm ln ; U qu thi
Ph h, Tm-kh s tha c lm ln nh mt tng h m b ln, thi s truyn qua c 5 tng. Cho nn bnh c 5
th, m 5 tng c 5 ln binVy 5 ln 5 s thnh 25. Vy s truyn ha ca 5 tng , cng u l ci s
thng.
--. I CT (tc xng tay, xng u) kh t ; I-NHC (tc 2 mng) rm li, trong hung kh nghn, hi
th kh khn, mi khi th phi so vai rt c ch 6 thng s cht.
Thy mch ca Chn-tng hin ra, mi c th hn ng ngy no (nh bnh Tm, s tnh n ngy Nhm-
qu s cht v.v. tc l ngy tng khc).
-. i-ct kh t, i-nhc rm li, trong hung kh nghn, hi th kh khn. au trong rt ln vai v c.
Ch trong vng mt thng l cht. Thy mch ca chn tng hin ra, mi c th hn ng ngy no (tc ngy
Canh-tn).
-. i ct kh t, i nhc rm li, trong hung kh nghn, au trong rt ln vai v c, mnh nng, tht tiu
mn ht. thy mch ca chn tng hin ra, ch trong vng 10 ngy s cht (on ny ni bnh Ph, truyn sang
Tm thi cht).
-. i ct kh t, i nhc rm li, trong hung kh nghn, sng ty hao mn, c ng cng suy. Thy mch
chn-tng hin ra, trong vng 1 nm s cht v cng mi c th nh c hn l ngy no (nh cht v ngy
Gip-t).
-. i ct kh t, i nhc rm li, trong hung kh nghn, trong bng au, trong Tm kh chu, lng c v
mnh nng, tht tiu mn ht, mt lm trng khng r cht ngay. Nu cn trng thy, ti ngy s bt thng s
cht. (1)

(1)-. y l THN bnh, truyn n T thi cht.


--. BN KINH ni : bnh Thn : i tiu-phc u au. Thn truyn ln Tm, cho nn trong Tm kh chu ; Tm li
truyn sang Ph, Ph li truyn sang Can, cho nn vai c v mnh nng ; Can li truyn sang T, nn mt lm.,.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Thn th h qu, t kh vt n, 5 tng vt lp, mch o khng hng, kh khng i li, nh ngi cht
ui, khng th hn ngy.
Nu mch tuyt khng li, hoc mt tc m 5-6 ch, d hnh nhc khng thot, chn tng khng hin, cng
cht.
-. Chn Can-mch hin ra, trong ngoi u rng nh ln tay trn li dao, ln ln nh trn dy n, sc
mt trng xanh khng bng, lng tc ri rng l bnh cht.
-. Chn Tm-mch hin ra,cng m bt ln tay nh ln tay trn chui ht chu, sc mt ta en khng bng,
lng tc ri rng l bnh cht.
-. Chn Ph-mch hin ra, I m H, nh cm lng chim pht qut vo da. Sc mt khng bng, ,
trng, lng tc rng. l chng cht.

3
-. Chn Thn-mch hin ra, bt mnh ln li t, nh vt que vo , rn chc khng chng. Sc mt en
vng, khng bng, lng tc ri rng l chng cht.
-. Chn T-mch hin ra,NHC m lc SC lc S, sc mt vng, xanh khng bng, lng tc ri rng.
l chng cht.
Phm chn-tng mch hin ra, phn nhiu cht, khng cha c.
Hong- hi :
--. Thy chn-tng mch hin ra, m nhn l chng cht, L c sao ?
K-B tha rng :
--. Nm tng u nh kh V. Vy V l gc ca 5 tng. Tng-kh khng th t mnh dn n Thi-m, phi
nh c V-kh mi n c. 5 tng phi h v kh ni hin ra c ci mch tng theo ng vi ma m dn n
Thi-m.Cho nn, ni khi t kh m thng c, tc l tinh kh b suy trc. Ngi mc bnh nng, v kh
khng th cng dn n Thi-m, nn chn tng mt mnh mi hin ra (tc trong mch khng c v kh). S d
nh vy, l do bnh kh n thng. Nn mi l chng cht.
Hong- ni rng :
--. Phm tr bnh phi xt hnh, kh ; sc c bng hay khng bng ; mch thnh hay suy ; bnh mi hay c
by gi s cha, ng l thi.
Hnh vi kh hp nhau c th cha. Sc bng v mi ngoi da : c th cha ; mch thun vi 4 ma : c th
cha ; mch NHC m HOT l c v-kh, c th cha. nn theo ma m dng php thch.
Hnh vi kh tri nhau : kh cha ; sc nht khng bng : kh cha ; mch THC m KIN : kh cha ; mch
tri vi 4 ma : kh cha. Phi xt nhng ni kh bo r bnh nhn.
Phm ni v tri vi 4 ma, t nh : ma Xun thy mch ca Ph ; ma H thy mch ca Thn ; ma Thu
thy mch ca Tm ; ma ng thy mch ca T khi mch n u TRM-SC khng cht V-kh. u l
tri vi 4 ma.
Cha thy mch hnh ca Tng, v ma Xun ma H m mch TRM-SC ; v ma Thu, ma ng m mch
PH-I cng l tri vi 4 ma.
Bnh Nhit m mch TNH ; bnh Tit m mch I ; thot huyt m mch THC ; bnh b phn trong m
mch THC v KIN ; bnh b phn ngoi m mch li khng THC v KIN u kh cha.
Hong- hi rng :
--. Trm nghe nhn mch H-Thc quyt bnh sng cht Xin cho bit r nguyn nhn ?
K-B tha rng :
--. B 5 THC hoc 5 H u cht.
Hong- hi :
--. Nm thc, 5 h l th no ?
K-B tha rng :
--. Mch thnh, da nng ; phc trng ; i tiu khng thng ; mt m l 5 THC (t kh thc).--. Mch
t, da lnh, thiu kh, tin hu u tit v li, khng ung n c l 5 H (chnh kh h).
Hong- hi :
--. Mc chng nh th, m i khi cng c ngi sng, l v sao ?
K-B tha rng :
--. Nu nc cho c th nut c vo V, tit v li u ngng thi d gp H cng sng; nu m hi ra
c, tiu tin li thi d gp THC cng sng.,.

--o0o

4
CHNG 20

TAM B CU HU LUN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Trm nghe v php CU-CHM, ng vi Tri-t, ng vi m-dng, hp vi 4 ma 5 hnh. ng li
nh th no, xin cho bit ?
K-B tha rng :
--. Ch-s ca tri t, bt u t s MT (1) cui cng l s CHN (9). Mt l TRI, hai l T, ba l NGI.
Vy ba ln ba l chn, ng vi 9 D.
con ngi chia lm 3 b, mi b c 3 hu, quyt nh sng cht, tr trm bnh, iu H-thc tr
t tt.
Hong- hi :
--. Ba b l g ?
K-B tha rng :
--. C H-b, c Trung-b, c Thng-b. Mi b c 3 hu, tc l Tri-t-Ngi.
THNG-B v Tri, ng vo ng mch 2 bn trn ; v t ng vo ng mch 2 bn m ; v Ngi
ng vo ng mch 2 bn tai.
TRUNG-B v Tri, thuc Th Thi-m ; v t thuc Th Dng-minh ; v Ngi ng vo Th Thiu-m.
H-B v Tri, thuc v Tc Quyt-m ; v t thuc Tc Thiu-m ; v Ngi thuc v Tc Thi-m.
Cho nn H b v Tri hu (nghe mch) ci kh ca CAN ; t hu ci kh ca THN ; Ngi hu ci
kh ca T-V.
Hong- hi :
--. V s hu ca TRUNG-B nh th no ?
K-B tha rng :
--. Cng c tri t ngi khc nhau. Tri hu kh U ; t hu kh MING v RNG ; Ngi
hu kh TAI v MT.
Trong 3 b u c Tri t ngi. Do 3 m thnh Tri, do 3 m thnh t, do 3 m thnh Ngi (tc l
trong 9 hu, mi hu u c 3). Ba nhn vi ba thnh 9. S 9 chia lm 9 d ; 9 d li hp vi 9 tng.
V THN-TNG c 5 (1) , v HNH-TNG c 4 (2), hp li thnh 9 Tng.

(1)-. Tm tng THN, Can tng HN, Ph tng PHCH, T tng , Thn tng CH.
(2)-. HNH-TNG tc l cha nhng vt c hnh. Nh : V, i-trng, Tiu-trng, Bng-quang.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nm Tng n lc bi sc tt bt ra. Bt ra thi hn cht.


Hong- hi :
--. V php hu nh th no ?
K-B tha rng :
--. Trc phi xem ngi gy hay bo, xt xem kh h hay thc. Thc thi T, h thi B. Phi t b t-
kh trong huyt mch ri mi c th iu ha. Khng c g bnh kh hay d, ct lm cho kh c qun bnh.
Hong- hi :
--. Quyt sng cht nh th no ?
K-B tha rng :
--. Hnh thnh, mch t, hi t nh khng th l bnh, nguy.--. Hnh gy, mch i, trong Hung hi nghn
l bnh nguy.
Lc i, lc tiu, lc tt, lc t mch i khng u . L bnh nguy.
Ba b chn hu, mch u tri nhau : s cht.
Mch trn di, t hu c so le khng khp nhau, l bnh nng.
Mch trn di, t hu u tri nhau, khng cn nhn c bao nhiu ch l bnh cht.
Mch Trung-b, hu d c u, nhng li tri hn vi cc tng khc l bnh cht.
Mch Trung-b, hu rt mng manh : l bnh cht.--. Mt lm xung l bnh cht.

Hong- hi :
5
--. Sao bit c bnh u ?
K-B tha rng :
--. Xt 9 hu, mch nu thin v TIU, thin v I, l mc bnh. Thin v TT, thin v TR, thin v
NHIT, thin v HN, hoc thin v HM-H. u l mc bnh.
Dng tay T ca mnh, n ln chn bnh nhn, cch xng khoai 5 tc, ri tay HU ca mnh g ln xng
khoai ca bnh nhn. Nu mch ng ln qu 5 tc, c v hi bt bt u u : th l v bnh. Nu ng ln tay
nhanh c v tun tut l mc bnh ; hoc li chm chp bt bt cng l mc bnh.
Nu mch ng ln, trn khng ti c 5 tc (tc y thuc v quan-xch thi xa) d c g ln xng cng
khng thy, bnh s cht.
Bnh nhn tht tiu mn ht, s cht.
Mch trung b lc s lc sc , s cht.
Nu mch hin ra I m CU, l bnh ti LC.
Chn hu cng ng, hp nhau nh MT, khng c so le. Nu mt hu chm li sau :l mc bnh. Hai hu
chm li sau : bnh nng. Ba hu chm li sau : bnh nguy. Ni chm li sau tc l mch ng khng u.
Xt Ph-tng, on bit ci thi k sng cht.
Phi bit trc kinh-mch, ri sau mi bit c bnh-mch.
Mi khi kinh mch ca Chn-tng hin ra, gp ci ngy thng (khc) s cht.
Kinh Tc Thi-dng kh tuyt, bnh nhn chn khng th co dui, khi cht tt trn mt.
Hong- hi :
--. Ma ng thuc m, ma H thuc dng, ng vi ngi th no ?
K-B tha rng :
--. Mch u TRM-T cch tuyt nhau (mch ca 9 hu) : th l m, thuc ng, nn cht v khong na
m ; nu mch THNH, TO, SC v Suyn, th l dng, thuc H, nn cht v ng tra.
Phm bnh Hn-nhit, thng cht v lc sng t. Chng Nhit-trung vi bnh Nhit, cng cht v lc ng
tra. Bnh PHONG : cht v lc mt tri ln. bnh THY cht v lc na m. Mch lc s lc sc, lc tt, lc tr
ti ngy T-qu s cht.
Tht thn th tiu mn ht, 9 hu d u : cng cht.
By php chn d c (1) , nhng 9 hu u thun : khng cht.

(1)-. By php chn nh : TRM ; T-HUYN-TUYT-THNH-TO-SUYN-SC ; Hn-Nhit ; Nhit-trung ; bnh PHONG ; bnh
THY v TH - tuyt t qu v.v.
S d ni khng cht v cc bnh thuc v phong-kh, hoc thuc v kinh-nguyt, trng thi nh v 7 php chn, m
khng phi, nn khng cht.
Nu c chng trng ca 7 php chn, m chn hu cng bi : tt phi cht. Khi cht tc sinh chng NC.
Phi hi k lc mi pht bnh th no v hin tng l bnh g, ri sau s thit n mch. Xt v kinh lc, trm ph
v trn di , thun nghch, th no. Nu mch TT l t kh ch phm vo kinh mch, m khng mc nhng bnh 7
chn. Nu mch TR l bnh thuc 7 chn ; lung mch khng cn i li, s cht. B phu dnh vo xng khng cn cht
tht cng cht.,.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Nh th no c th cha c ?
K-B tha rng :
--. Bnh v kinh mch thi tr kinh mch ; bnh v tn-lc thi tr tn lc.
Huyt bnh m mnh c au : thi tr kinh lc.
Nu phm phi k-t (tc t kh l lng, t khi c) xt lung mch k t thch. Bnh lu ngy, t khp
xng, nn thch ngay khp xng.
Nu trn THC di H, huyt mch khng thng, nn tm ch kt lc mch m thch cho thy c mu.
ng-t t cao ln, do kh Thi-dng bt tc. Mt trn ln do kh Thi-dng tuyt. l ci ct yu
quyt sinh t, phi xt k mi c.,.

-- o0o --

6
CHNG 21

KINH MCH BIT LUN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Ngi ta : ng, tnh, dng, khip. mch c bin i khng ?
K-B tha rng :
--. Phm nhng ngi, gp nhng s kinh, khng, n, lao, ng, tnh mch cng u bin.
--. V vy, i m thi hi th pht ra THN, kh bc ln gy bnh PH.
C s vp ng m s, hi th pht ra CAN, kh bc ln lm hi T.
C s s hi, hi th pht ra PH, kh bc ln lm hi TM.
Li nc, ln ng, hi th pht ra THN v xng. Gp trng hp : ngi dng, kh hnh c thi v
s ; nu l ngi khip : kh ngng li s mc bnh.
Cho nn v php chn mch : xem ngi dng hay khip v nhn c ct nhc, b phu s hiu c bnh
tnh, gip thm v php chn.
*. Ung n qu no : hn pht ra V ; s qu mt tinh thn : hn pht ra Tm ; mang nng i xa : hn pht
ra Thn ; chy vi, s hi : hn pht ra Can ; lm lng vt v : hn pht ra T.
Cho nn : Xun, Thu, ng, H, 4 ma, m dng u khng lm hi ngi. S d sinh bnh, ch v qu ,
tri mt l thng.
Kh v ca thc n, sau khi vo v, tn tinh vo Can, trn kh vo Cn.
Kh v ca thc n sau khi vo V, ci kh trc dn ln Tm, trn cht tinh vo mch.
Mch-kh dn theo kinh. Kinh kh dn ln Ph, Ph tng hp trm lung mch, du chuyn tinh kh ra b mao
MAO (kh) vi MCH (huyt) hp tinh, dn kh v Ph (ph thuc Dng, kh l Dng). Ph cha Thn-minh
gip ch 4 Tng.
Kh ct qun bnh, s qun bnh hin ln KH-KHU, nh quyt t sinh.
Thc ung sau khi vo V, bao cht tinh kh trn lan ra, du chuyn sang T. T li lc nhng cht tinh ty hn
du chuyn ln Ph ; nh lm cho thy o c thng li, du chuyn xung Bng-quang, tc thi thy-tinh
tn b nm kinh u i khp. l hp vi 4 ma, m dng qu . Tc l l thng ca mch.
*. Kh ca Thi-dng n mt mnh, gy nn chng Quyt, Suyn, h, kh nghch. l do m bt tc,
dng hu d, c biu-l u nn T , thch huyt H-du.
*. Kh Dng-minh n mt mnh. Th l Dng thm dng : nn T DNG B M thch huyt H-
du.
*. Kh Thiu-dng n mt mnh. Quyt-kh, mch KIN v pha trc bng bin thnh I. Nn thch
huyt H-du Thiu-dng n mt mnh l do kh Nht-dng thi qu.
*. Mch Thi-m bc mnh, phi xt Chn-tng : mch ca 5 Tng u thiu kh. V kh khng qun bnh.
thuc v Tam-m. Nn thch huyt H-du B DNG T M.
*. Nu Nht-dng mt mnh nghch ln. Thnh chng Thiu-dng QUYT. Dng dn ln c b phn trn,
mch ca 4 tng khc u mnh, kh tr v THN : nn tr kinh-lc, T DNG B M.
*. Mch ca Nht-m mt mnh n, tc ch tr do Quyt-m. V trong tng h nn trong TM au -m.
Quyt-kh bc bch, khin tot m hi. Nn iu ung n, ha hp dc v v thch H-du.
Hong- hi :
--. Tng-tng ca cc tng th no ?
K-B tha rng :
--. Thi-dng tng, tng Tam-dng m PH ;
*. Thiu-dng tng, tng Nht-dng HOT m khng THC ;
*. Dng-minh tng, tng Nh-dng m PH-I ;
*. Thi-m tng, mch bc ln nh PHC-C ;
*. Nh-m bc n, d l THN, ch TRM m khng PH. (1)

(1)-. i thin ny, mun bit bnh mch, trc phi bit kinh-mch. Nhng mun bit kinh-mch li phi nn chia r KINH
vi KH khc nhau th no .,.

-- o0o --

7
CHNG 22

TNG KH PHT THI LUN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Hp thn hnh con ngi, bt chc 4 ma, 5 hnh iu tr Th no l thun, th no l nghch, th
no l c, th no l tht ? Xin cho bit r.
K-B tha rng :
--. Nm hnh l KIM-MC-THY-HA-TH. Thay nhau qu tin bit cht sng, quyt thnh bi, v nh
ci kh ca 5 Tng, cng ci lc hi bt, ci lc nng thm Ri do d tnh kh cht v sng.
Hong- ni :
--. Xin cho bit r cn nguyn.
K-B tha rng :
--. CAN ch v ma Xun, kinh kh do Tc Quyt-m, Thiu-dng ch tr, ng vi 2 ngy GIP-T. CAN kh
v s cp (thi qu), kp n v CAM cho hon li.
--. TM ch v ma H, kinh kh do Th Thiu-m, Thi-dng ch tr, ng vi 2 ngy BNH-INH. Tm kh
v s HON (chm chp, tn mn) kp n v TOAN cho thu li.
--. T ch v Trng-H, kinh kh do Tc Thi-m, Dng-minh ch tr ; ng vi 2 ngy MU-K. T kh v s
THP, kp n v KH cho ro li.
--. PH ch v ma Thu, kinh kh do Th Thi-m. Dng-minh ch tr ; ng vi 2 ngy CANH-TN. Ph ch
v kh nghch ln, kp n v KH cho tit i.
--. THN ch v ma ng, kinh kh do Tc Thiu-m, Thi-dng ch tr ; ng vi 2 ngy NHM-QU. Thn
kh v s TO (ro), kp n v HM cho nhun do khai c tu l ; sinh ra tn dch v thng kh
*. Bnh CAN khi v ma H ; ma H khng khi ti ma Thu bnh s nng thm. Nu ma Thu khng
cht, s ng bnh ma ng v khi hn ma Xun.
Cm hng gi (theo ngha on trn ny v c di y chuyn ni v sinh khc ; duyt-gi nn lu ).
Bnh CAN khi v ngy BNH-INH ; ngy Bnh-inh khng khi, s nng thm vo ngy CANH-TN. Nu
ngy Canh-tn khng cht. s ng bnh vo ngy NHM-QU v khi hn v ngy GIP-T.
Bnh CAN, sng sm tnh to, chp ti nng, na m yn.
Can-kh mun s tn, kp n v TN cho tn ; dng v TN B, v TOAN T.
*. Bnh v TM :khi ma Trng-H ; ma Trng-h khng khi s nng ma ng. Nu ma ng
khng cht, s ng bnh ma Xun, khi hn ma H.
Cm n thc nng, mc o nng.
Bnh v TM : khi ngy MU-K ; ngy Mu-k khng khi, nng ngy NHM-QU. Nu ngy Nhm-qu
khng cht s ng bnh ngy GIP-T, khi hn ngy BNH-INH.
Bnh v TM: ng tra tnh to, na m nng, sng sm yn.
Tm mun NHUYN (mm mi). Kp n v HM cho nhuyn ; dng v HM B, v CAM T.
*. Binh v T : khi ma Thu ; ma Thu khng khi, s nng ma Xun. Nu ma Xun khng cht, s
ng bnh ma H, khi ma ng.
Cm n thc c tnh m, n no v ni m, mc o t.
Bnh v T khi ngy CANH-TN ; ngy Canh-tn khng khi, s nng ngy GIP-T. Nu ngy Gip-t
khng cht, s ng bnh ngy BNH-INH ;khi hn ngy MU-K.
Bnh v T : lc x chiu tnh to, lc mt tri mc nng, chp ti yn.
T mun c th hon ; kp n v CAM cho th hon. Dng v CAM B, v KH T.
*. Bnh PH : khi ma ng. Ma ng khng khi, nng ma H. Nu mu H khng cht, s ng
bnh ma Trng-h, khi hn v ma Thu.
Cm n ung thc lnh, v mc o lnh.
Bnh v Ph : khi ngy NHM-QU. Ngy Nhm-qu khng khi, s nng ngy BNH-INH . Nu ngy
Bnh-inh khng cht s ng bnh ngy MU-K ; khi hn ngy CANH-TN.
Bnh v Ph : chp ti tnh to, na m yn, ng tra nng.
Ph mun thu lim : dng v TOAN thu lim ; dng v TOAN B, v TN T.
*. Bnh v THN : khi ma Xun. Ma Xun khng khi, s nng ma Trng-h. Nu ma Trng-h
khng cht, s ng bnh ma Thu, khi hn ma ng.
Cm n cc thc xo nng c tnh nng, v mc o h (l, i) nng.
Bnh v Thn : khi ngy GIP-T ; ngy Gip-t khng khi, s nng ngy MU-K. Nu ngy Mu-k
khng cht, s ng bnh ngy CANH-TN, khi hn ngy NHM-QU.
8
Bnh v Thn : na m tnh to, gp gi T-qu (Thn-Tut-Su-V) nng, x chiu yn.,
Thn mun KIN : kp n v KH Kin ; dng v KH B, v HM T.
Phm t kh phm vo ngi, ly ci thng cng thm ln (nh CAN bnh, thm ln v CANH-TN) gp
ci s bt thng thi cng nng ; gp ci s sinh thi ng bnh ; gp ng vo bn v ca mnh : s khi. --.
Tt phi hiu thu ci mch ca 5 Tng, mi c th ni c lc nh lc nng, v d on c ci thi k sinh
t.
Bnh v CAN : au 2 bn sn, dn xung Thiu-phc, khin ngi hay n. Can h : thi mt l ,
khng trng r, tai nghe khng t, hay s nh sp b bt.
Nn ly 2 kinh mch Quyt-m v Thiu-dng.
Kh nghch thi u nhc, tai ic m sng, nn bt huyt i (hoc t bt).
Bnh v TM : trong Hung au, chi lc Hip y, di hip au, khp khong xng vai, lng u au,
hai cnh tay cng au.--. Tm h : thi hung phc to ra, di hip v yu cng rt m au.
Ly 2 kinh mch Thiu-m v Thi-dng, v trch huyt di li.
Nu bnh bin li phi trch thm huyt M-KHCH cho ra huyt.
Bnh v T : mnh nng, c nhc nho nt t di, chn khng co li c, lc i au trong xng, di chn
cng au.--. T h : thi bng y, rut si, SN-TIT, thc n khng tiu.
Nn ly huyt cc kinh mch Thi-m, Dng-minh v Thiu-m.
Bnh v PH : suyn, khi, nghch kh. Vi lng au, hn ra, cu-m (xng khu), v, u gi, xng ng
u au.--. Ph h : thi khng th c di, tai ic, cung hng kh.
Ly huyt ngoi kinh mch Thi-m, Tc Thi-dng v bn trong Quyt-m.
Bnh v THN : Bng to, ng chn sng, suyn v khi, mnh nng. Lc ng tot m hi, gh gi.--. Thn
h : thi trong bng au, quyt lnh, t khng vui.
Nn ly huyt kinh mch Thi-m v Thiu-m.
CAN sc XANH ; nn n v ngt ; nghnh m, tht b, qu to, qu u thuc v v ngt.
TM sc ; nn n v toan ; tiu u, tht ch, qu mn, rau cu u thuc v toan.
PH sc TRNG ; nn n v kh ; la mch, tht d, qu hnh, rau gii (c kiu). u thuc v kh.
T sc VNG ; nn n v hm ; i u, tht ln, qu lt, rau hoc u thuc v hm.
THN sc EN ; nn n v tn ; hong th, tht g, qu o, c hnh u thuc v tn.
V tn thi TN ; v toan thi THU ; v cam thi HON ; v kh thi KIN ; v hm thi NHUYN.
Cc th thuc c tnh cht c dng CNG, tr bnh t. Nm ging la chuyn v s nui nm Tng. 5 th
qu gip cho s nui ; 5 loi sc gip cho s b ch ; 5 th rau cho y thm.--. Kh vi V hp li
n v ung, s b tinh v ch kh.
Vy 5 v TN-TOAN-CAM-KH-HM u c s li ch. Hoc tn, hoc thu, hoc cp, hoc kin, hoc
nhuyn v.v Bn ma 5 Tng mc bnh, u theo s cn dng thch nghi ca 5 Tng.,.

-- 0o0 --

9
CHNG 23

TUYN MINH NG KH THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

*. S dn vo cc Tng ca 5 v : Toan vo Can, Tn vo Ph, Kh vo Tm, Hm vo Thn, Cam vo T.


*. Nm kh gy nn bnh : Tm pht ra chng NC ; Ph pht ra chng KHI ; Can pht ra chng N, mun
ni lun ; T pht ra chng ming thng nut, nc ming ; Thn pht ra chng hay vn vai v ht hi ; V
pht ra chng kh nghch, chng o () v chng s (khng) ; i-trng, Tiu-trng pht ra chng tit t ; H-
tiu rn thnh chng Thy ; Bng-quang khng li thnh chng Long (tiu tin vt, au), hoc bt-cc (tiu tin
bt cm) v di-niu (sn i) ; m pht ra chng N. l 5 bnh ca 5 Tng hp vi kh ca 5 Hnh.
*. TINH ca 5 Tng dn li s pht ra cc chng :
Tinh-kh dn ln Tm thi thnh chng hay H ; dn ln Ph thi thnh chng hay Bi ; dn ln T thi thnh
chng hay U ; dn xung Thn thi thnh chng hay Khng. -- 5 chng dn bi v H mi c th dn.
*. Nm s GHT ca 5 Tng : Tm ght NHIT ; Ph ght HN ; Can ght PHONG ; T ght THP ; Thn ght
TO.
*. Nm Tng ha ra cc cht lng : Tm ha HN ; Ph ha TH (nc mi) ; Can ha L (nc mt) ; T
ha DIN (nc di) ; Thn ha THA (nc ming).
*. S cm k ca 5 v :
V TN dn vo Kh, kh mc bnh khng nn n nhiu v TN.
V HM dn vo Huyt, huyt mc bnh khng nn n nhiu v HM.
V KH dn vo Xng, xng mc bnh khng nn n nhiu v KH.
V CAM dn vo Tht, tht mc bnh khng nn n nhiu v CAM.
V TOAN dn vo Cn, cn mc bnh khng nn n nhiu v TOAN.
*. Cc chng bnh pht ra 5 Tng :
THN-M mc bnh pht ra CT ;
TM-DNG mc bnh pht ra HUYT ;
T-M mc bnh pht ra NHC ;
CAN-DNG mc bnh pht ra ma ng ;
PH-M mc bnh pht ra ma H.
*. 5 s ri lon pht sinh bi t-kh :
T ln vo Dng thi pht sinh bnh CUNG.
T ln vo m thi pht sinh bnh T.
Dng kh dn ln thi pht chng au u.
m kh dn ln thnh chng khng ni c.
T Dng-phn ln vo m-phn thi bnh nhn yn.
T m-phn ln vo Dng-phn thi bnh nhn hay N.
*. 5 t-kh hin ra mch :
Ma Xun hin ra mch ma Thu.
Ma H hin ra mch ma ng.
Ma Trng-H hin ra mch ma Xun.
Ma Thu hin ra mch ma H.
Ma ng hin ra mch ma Trng-H.
l t m-phn hin ra Dng-phn, u l t-kh thng : kh cha.
*. Cc th TNG ca 5 Tng :
Tm tng THN ;
Ph tng PHCH ;
Can tng HN ;
T tng ;
Thn tng CH .
*. Cc th S CH do 5 Tng :
Tm ch v MCH.
Ph ch v B (da).
Can ch v CN (gn).
T ch v NHC (tht).
Thn ch v CT (xng).
*. 5 s thi-qu (lao nhc) lm thng n 5 Tng :
10
TRNG lu lm thng n Huyt.
NM lu lm thng n Kh.
NGI lu lm thng n Nhc.
NG lu lm thng n Ct.
I lu lm thng n Cn.
*. 5 mch tng ng n 4 ma :
Mch ca Can HUYN ;
Mch ca Tm CU ;
Mch ca Ph MAO ;
Mch ca T I ;
Mch ca Thn THCH .,.

-- o0o --

11
CHNG 24

HUYT KH HNH CH THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

*. Ci s thng con ngi :


Kinh Thi-dng thng NHIU HUYT T KH.
Kinh Thiu-dng thng NHIU KH T HUYT.
Kinh Dng-minh thng NHIU HUYT NHIU KH.
Kinh Thi-m thng NHIU KH T HUYT.
Kinh Thiu-m thng NHIU KH T HUYT.
Kinh Quyt-m thng T KH NHIU HUYT.
*. Biu-l Th-tc m-Dng kinh :
Tc Thi-dng & Thiu-m lm biu l.
Tc Thiu-dng & Quyt-m -
Tc Dng-minh & Thi-m -
Th Thi-dng & Thiu-m -
Th Thiu-dng & TM CH (tc BO-LC)
Th Dng-minh & Thi-m lm biu l.

Nhng BIU-L ni y, tc l ch v s lin lc giao thng, c quan h mt thit vi nhau.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Mun bit huyt PH-DU : ly 1 ci dy o t u v bn n n u v bn kia vi gp i li; li ly 1 on


dy khc ct bng ci dy gp i li. Tc l c 3 on dy bng nhau.
Ri em ra sau lng. 1 u dy vo gia xng I-CHY (tc huyt BCH-LAO, mt cc xng ni lin
vi c), bung u kia xung dc ng xng sng, cn 2 u dy kia chia ch ra 2 bn : u dy n cch u
dy kia 3 tc, (tc t xng sng n 2 u dy kia mi bn 1 tc 5 phn). Ti ni 2 u dy : l huyt PH-
DU.
C in u dy gia th, quay xung o mt ln na : ch ch ca 2 u dy hai bn s l 2 huyt TM-
DU ; li o xung mt ln na, ti 2 u dy hai bn : bn t l CAN-DU, bn hu l T-DU ; li o quay xung
mt ln na, ti 2 u dy hai bn l THN-DU. l Du-huyt ca 5 Tng. Mun dng phng php cu,
thch phi theo phng php o th.
*. Hnh vui ch vui : bnh sinh ra bi NHC, nn dng chm thch iu tr.
*. Hnh kh ch vui : bnh sinh ra bi CN, nn dng php Y (chm) dn iu tr.
*. Hnh kh ch kh : bnh sinh ra bi CUNG HNG, nn dng th thuc c v NGT iu tr.
Thng b kinh khng, kinh lc khng thng ; bnh sinh ra bi BT NHN (da tht t di khng bit g).
Nn dng php nn, bp, v ru thuc iu tr.
Thch huyt kinh Dng-minh cho tit bt KH-HUYT.
Thch huyt kinh Thi-dng, cho tit bt HUYT, khng nn cho tit KH.
Thch huyt kinh Thiu-dng, cho tit bt KH, khng nn cho tit HUYT.
Thch huyt kinh Thi-m, cho tit bt KH, khng nn cho tit HUYT.
Thch huyt kinh Thiu-m, cho tit bt KH, khng nn cho tit HUYT
Thch huyt kinh Quyt-m, cho tit bt HUYT, khng nn cho tit KH. .,.

-- 0o0 --

12
CHNG 25

BO MNH TON HNH LUN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Tri che t ch. Mun vt u , khng g qu bng NGI. Ngi nh ci kh ca tri-t sinh v ci
tit ca 4 ma thnh. Trn t Qun-vng, di n chng th, ai cng mun gi cho c ton vn thn
hnh. Nhng c hnh, thi phi c bnh, nu khng kp cha, bnh s su vo xng-ty. Trm ly lm lo, mun
dng chm tr tt bnh. Vy phng-php nn nh th no ?
K-B tha rng :
--. Ngh nh MUI : v v n mn, nn kh ca n thng m t ra ngoi. Dy n sp t ting n phi r.
Cy n ma Thu l n phi a. C bn trong tt phi hin ra bn ngoi. con ngi cng vy, bnh qu lu,
s pht chng NC (e), tc l 6 Ph b hoi, b-nhc b thng, huyt kh ha en . n lc , d c c
dc ung vo cng v ch ; d c on chm, thch cng khng c.
Hong- ni :
--. Trm ngh n m au lng. Trong tm bi ri li qu ngi mc bnh. Vy lm th no cho khi ni au
n y.
K-B tha rng :
--. Ngi sinh ra t gi mnh Tri, tri t hp kh nn gi l NGI. Ngi theo ng c 4 ma, tri-
t s nh cha m. Ngi thu hiu c mun vt, s cng nh l con tri.
Tri c 2 kh m-dng, ngi c 12 tit (tc 12 kinh mch). Tri c hn th, ngi c h thc. nu kinh l
c s bin ha ca m dng, khng tri vi 4 ma v bit r s lu hnh vn chuyn ca 12 tit. s l bc
Thnh-tr, cn ai la di c na. --. Nu nhn r s bin ca 8 gi, s thng ca 5 hnh v xut c ci s h
thc xut nhp b t. thi d hi th ht rt nh, cng c th trng thy nh trc mt.
Hong- hi :
--. Ngi sinh ra c hnh, khng la khi m-dng.
Tri t hp kh chia lm 9 D, tch lm 4 ma.
Nguyt c thiu tha. Nht c di ngn ; mun vt u n, tnh khng k xit ; h, thc, th, ht, iu tr
nhng no ? xin cho bit r.
K-B tha rng :
--. Mc gp Kim s ho ; Ha gp Thy s dit ; Th gp Mc s t (iu t, s sc) ; Kim gp Ha s
khuyt ; Thy gp Th s tuyt. Mun vt u th, ni khng th ht.
V php CHM : c th nu r cho ai ny u bit l c 5 php chnh :
1- tr Thn (tc l bo th tinh thn)
2- dng Thn(bo th thn hnh)
3- bit r chn gi ca c dc.
4- php ch chm thch nh hay ln.
5- bit r (chn) tng-ph, kh-huyt.
Nm php trn y lp ra, c th nn trc c th nn sau.
V i nay ch bit H thi lm cho THC ; mn thi lm cho tit, th thi. Nu bit bt chc tri t, theo
ng ri s ng, thi s chng nh vang theo ting, nh bng theo hnh, c vng c lai, qu thn khng lng.
Hong- ni :
--. Xin cho bit phng php. !!
K-B tha rng :
--. Phm php THCH : phi tr thn trc. 5 Tng nh r, 9 hu y by gi mi dng n chm.
Trong khi dng chm : phi ht sc tn thn, khng nn qu lm, khng nn vi vng. Trong tng-ph ngoi cn-
mch, phi ng khp vi nhau. ng ch trng v hnh. C nh th mi c th dng chm thch cho ngi.
Ngi c h-thc : 5 chng H ch gn, 5 chng THC ch xa ; n lc nn thch, phi nhanh nh
khng kp chp mt. Cm chm phi vng, ct tay phi u. yn tnh, ch vo chm. Ch xem kh n th
no. Lc sp dng chm : vng nh dng n, lc chm kim xung nhanh nh phng tn.
Hong- hi :
--. Th no l H, th no l THC ?
K-B tha rng :
--. Thch vo ngi kh H, phi i cho kh n THC (khi c thc ri mi c th thch). Thch vo t-kh
thc, phi i cho kh tit ra thnh H.

13
Khi kinh-kh dn n, phi gi ngay ch b l. D su d nng, ch phi chuyn nht. Tuyt nht khng
ng cp n mt vt g bn ngoi ; phi ch ng s sut.,.

-- o0o --

14
CHNG 26

BT CHNH THN MINH LUN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. V vic dng chm phi c phng php v chun tc, xin cho bit r ?
K-B tha rng :
--. V phng php thch, phi ch nht-nguyt, tinh-thn, v ci kh BT-CHNH (tc l gi ca 8 phng).
Khi kh nh ri s thch. Gp nhng ngy m p, sng sa, thi huyt-dch iu ha m v-kh ni qua bn
ngoi, thi huyt d t m kh d hnh. Nu kh tri gi lnh v u m, thi huyt ngng tr m v kh chm vo
bn trong.
*. Khi Nguyt mi sinh (trng non) thi kh huyt mi tinh (khit) v kh mi hnh.
*. Khi Nguyt y, huyt kh thc, c nhc bn cht.
*. Khi Nguyt khuyt, thi c nhc gim st, kinh lc h, v kh tn, ch cn hnh li. l nhn thin-thi
iu ha kh huyt.
Bi vy, tri rt ng thch. Tri m kh huyt khng ngng tr ; lc trng non ch t, lc trng y ch b,
lc trng khuyt ch tr. Cn phi theo ng thin thi iu ha kh huyt.
Nhn th t, ca Tri v ci thi h thc, tri hnh vic thch. Cho nn ni : lc trng non ch t e m kh
ca Tng s b h ; lc trng y ch b e kh huyt cng thm y trn ; nu cho lc cn c huyt li,
l thc li lm cho thc , tc l TRNG THC. Lc trng khuyt m tr, l lm lon kinh-mch, m-dng
ln ln, chnh vi t khng phn bit, chm lng v ngng tr, ngoi h trong lon, bnh t do cng tng tin.
Hong- hi :
--. Tinh-thn bt-chnh hu g ?
K-B tha rng :
--. tinh-thn ct ghi s vn hnh ca Nht-nguyt ; bt-chnh ct hu ci h t ca 8 phng. Bn
ma ct chia ci kh ca Xun, H, Thu, ng, iu ha cho n qun bnh, v xa lnh ci h t bt-chnh
ng mc phi.
ng lc kh con ngi H, li gp h-t ca Tri ; hai h cng cm ln nhau, s sut ti xng v lm
thng n 5 Tng. Lng-cng cu ngay, ng cho b thng. Cho nn ni : nhng ngy THIN-K cn
phi bit r. (1)

(1)-. NGY THIN K : tc nh ng lc kh mnh h li gp h t tc phong, 2 h cng gp nhau, s gy bnh ln. Vy


nhng ngy l ngy Thin-o rt k, nn gi l thin-k .

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Xin cho bit th no l bt chc i xa ?
K-B tha rng :
--. Bt chc i xa tc l bt chc CHM-KINH. Ngoi li cn phi nghim v sau ny, bit ngy no,
Hn hay n, Nguyt bao gi h hay thnh, hu xem kh ph-trm th no, ri mi thi hnh php iu tr ; s
c hiu nghim ngay. V th nn Lng-cng khc hn mi ngi : trng r t v hnh, nghe r t v thanh ;
tht l thn tnh, t ai b kp.
H-t tc l ci kh h ca bt chnh. Chnh l l do s nhc mt, mnh thot m hi, tu l m rng, gp
phi h phong n phm vo ngi nh nhng nhng trng hp , ngi ta ch c th bit c tnh, no ai
cn trng thy hnh.
Bc Thng-cng cha bnh ngay t lc ny mm, trc phi bit ci kh ca 3 b, 9 hu, iu ha cho
khi gy thnh bnh ln.
Cn k H-cng thi ch cu cha khi bnh thnh, khi th bi, c hiu bit g n s tri ngc ca 3 b,
9 hu u.
Hong- hi :
--. Xin cho bit r phng php b t . ?
K-B tha rng :

15
--. T phi dng PHNG (tc l ng), dng ngay vo lc kh ng thnh, lc nguyt ng y, lc
Nht ng n v lc con ngi ng nh. ng vo lc hi Dng ht vo, lin cm chm vo, ch lc
th ra s t t rt chm. C nh th, kh mi thnh m dn hnh c.
B phi dng VIN (1) , vin tc l chuyn i, l lu hnh.
Thch trng vo Vinh, li phi ch lc ht vo xoay chuyn mi chm.
Cho nn mun nui Thn-kh tt phi bit r thn hnh con ngi gy hay bo, vinh-v kh-huyt thnh hay suy
; mi c th dng chm c trng.

(1)-. V vn php ch Hn, dng ch phng trn kia chi vi ch vin y, chnh ngha hai ch l vung-trn.
y tri li, ch cn ci ting chi nhau m ngha li khc.,.

-- 0o0 --

16
CHNG 27

LY HP CHN T LUN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Xin cho bit t kh kinh, gy bnh th no v nn thch nh sao ?
K-B tha rng :
--. Thnh-nhn t ra s, tt ng vi tri t. Tri c T- ( i ca sao). t c kinh thy (cc dng
sng). Ngi c kinh-mch.
Tri t n ha thi kinh thy yn tnh ; tri rt t nt, thi kinh thy ngng tr ; tri th t nhit, thi kinh
thy trn lan ; gi bo bc to, thi sng nc dn cao
T kh phm vo mch con ngi cng vy. Hn thi huyt ngng tr, th thi huyt lng long. T nhn
h m phm vo, cng nh kinh-thy b gi thi dt. ng mch ca kinh, lc n cng dn ln ; khi i trong
mch cng u u tri chy. Kh dn n Thn-khu, lc I lc TIU ; i l t kh n, Tiu thi v s.
Lc lu hnh khng c ni nht nh, lc m, lc Dng, khng th chia r s.
Theo t b phn vo nhn xt ba b, chn hu cho ng ; nu vt thy t kh b phn no, kp chn
ngay i, ng lay lng.
Lc ht vo th dng chm, ng kh nghch.
Yn lng chm thong th, ng t kh tn. Ti khi mt ht vo na, li xoay chuyn chm, l mun
ch c kh.
Ch lc th ra, s rt chm ; th ra ht, chm rt ra ht, t kh cng ra ht, nn gi l T.
Hong- hi :
--. Bt-tc thi B, b nh th no ?
K-B tha rng :
--. Trc phi dng tay vut ln huyt nh chm, mit mnh tay xung cho kh tan ; y ln y xung cho
huyt lu thng, p mnh ln cho bnh nhn ch , ri bu (cu) da li cao ln, tc thi h chm sau khi h
chm yn cho kh lu thng khi kh n, ng bin chuyn. Ch ht dn chm, kh khng tit ra ; rt
chm vt huyt, kh khi kit, nh th gi l B.
Hong- hi :
--. Php HU-KH nh th no ?
K-B tha rng :
--. Khi t kh la khi Lc vo Kinh, k tc trong huyt mch, kh hn-n cha gp nhau, lc t kh s
cun ln, lc li lc i, nn khng c ni nht nh. Cho nn cn phi ngay t lc t kh n mi li, n cho n
ngng li, ri tha th m thch ngay. ng n t vo lc t kh ng thnh.
CHN-KH tc l kinh-kh, khi kinh kh qu h, thi cng khng nn t b t kh gia lc ng thnh.
Nu hu t kh khng tinh, khi i kh qu ri mi t, thi chn kh s thot, thot thi khng th hi
phc, do t kh li n, bnh cng tng tin.
Vy cn t ngay lc t kh mi n. Nu hoc sm qu, hoc mun qu, thi kh huyt n ht, bnh y
khng th h c na.
Hong- hi :
--. B vi T, nn dng php no trc ?
K-B tha rng :
--. V php cng t : thch bt b huyt cho t kh tit ra ri sau mi b chn kh. Nhng thuc v tn-t
nn mi thch nh vy, bnh s khi ngay.
Hong- hi :
--. Nu chn kh vi t kh trn ln, khng cn ni cun ln na, thi lm th no ?
K-B tha rng :
--. Phi xt r s thnh suy ca 3 b, 9 hu, iu ha cho qun bnh ; xt r s tng tht, tng gim
ca t hu, trn di v bnh Tng no nh ot s sng cht.
Nu khng bit c 3 b, thi khng bit c m dng, khng phn c tri t. Phi ly t hu
t, tri hu tri, ngi hu ngi. Ri iu ha Trung-ph (V) n nh 3 b.
Vy nu thch m khng bit bnh mch v 3 b, 9 hu ni no, d c s thi qu hay bt cp, cng khng
sao ngn nga c.,.

-- o0o --

17
CHNG 28

THNG BNH H THC LUN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Sao gi l H-THC ?
K-B tha rng :
--. T kh thnh gi l THC, tinh kh ot gi l H.
Hong- hi :
--. Bnh tnh h thc nh th no ?
K-B tha rng :
--. Kh h tc l PH-H. Phm kh nghch thi chn lnh. Nu gp thi sinh vng ca n thi sng ; ng
vo thi khc ca n thi cht .Cc Tng khc u theo mt thng l nh vy.
Hong- hi ?
--. Sao gi l TRNG-THC ?
K-B tha rng :
--. T nh : bnh i nhit, kh nhit, mch MN gi l Trng-thc.
Hong- hi :
--. Kinh lc u thc, nn iu tr th no ?
K-B tha rng :
--. Kinh, lc u thc : tc l Thn-mch CP m Xch-mch HON. u nn dng chm thch. Vy HOT
l thun, m SC l nghch.
Phm h thc u theo vt loi trc. Cho nn h 5 Tng, xng tht u hot li, thi c th sng lu.
Hong- hi :
--. Lc-kh bt tc, kinh-kh hu d, thi nh th no ?
K-B tha rng :
--. Nu lc kh bt tc, kinh kh hu d : thi Thn-khu nhit m Xch hn. Thu-ng l thun, Xun-h l
nghch, nn theo kinh tr.
Hong- hi :
--. Kinh h, lc mn thi nh th no ?
K-B tha rng :
--. Kinh h, lc mn thi Xch-b Nhit mn, m Thn-khu Hn SC.
Hong- hi :
--. Tr chng y nh th no ?
K-B tha rng :
--. Lc mn, kinh h thi cu m m thch Dng ; kinh mn, lc h thi thch m m cu Dng.
Hong- hi :
--. Th no gi l TRNG- H ?
K-B tha rng :
--. Mch kh Thn h, Xch h thi gi l Trng h.
Hong- hi :
--. Nn iu tr nh th no ?
K-B tha rng :
--. Bnh thuc KH-H : ni nng bt bt. Nu Xch h thi bc i l d. Phm MCH H khng ging vi
mch m h. Vy, nu HOT thi sng, SC thi cht.
Hong- hi :
--. Hn kh bc ln mnh, mch MN m THC, thi nh sao ?
K-B tha rng :
--. THC m HOT : thi sng ; THC m NGHCH thi cht.
Hong- hi :
--. Mch THC m mn, tay chn lnh, u nng, thi nh th no ?
K-B tha rng :
--. Gp ma Xun, ma Thu thi sng ; gp ma ng ma H thi cht. Nu mch PH-SC, m mnh li
Nhit : s cht.
Hong- hi :
--. Thn hnh u mn (ph thng) thi nh th no ?

1
K-B tha rng :
--. Thn hnh u mn, mch CP, I v KIN, Xch-b li SC : khng tng ng. Nh vy, thun thi sng,
nghch thi cht.
Hong- hi :
--. Nh th l th no ?
K-B tha rng :
--. Tay chn m l thun, tay chn lnh l nghch.
Hong- hi :
--. Dn b nui con, mc bnh nhit, mch li TIU thi th no ?
K-B tha rng :
--. Tay chn nng thi sng. Lnh thi cht.
Hong- hi :
--. n b nui con, trng phong nhit, th suyn, rt vai, mch nh th no ?
K-B tha rng :
--. Th suyn, rt vai, mch s I, THC. Nu HON thi sng, CP thi cht.
Hong- hi :
--. Trng-tch (i tin nt), tin ra huyt, nh th no ?
K-B tha rng :
--. Mnh nng thi cht, mt thi sng.
Hong- hi :
--. Trng-tch ra ln bt trng, nh th no ?
K-B tha rng :
--. Mch TRM thi sng. Mch PH thi cht.
Hong- hi :
--. Trng tch m ra ln m v mu, thi th no ?
K-B tha rng :
--. Mch TUYT thi cht, HOT I thi sng.
Hong- hi :
--. V chng trng tch : mnh khng nng, mch khng TUYT, thi nh sao ?
K-B tha rng :
--. Nu mch HOT I thi sng, SC thi cht. Nn theo tng Tng d on ngy cht.
Hong- hi :
--. Mch in-tt (bnh in, tc kinh-gin) nh th no ?
K-B tha rng :
--. Mch bt ln I m HOT, lu ngy t khi. Nu mch TIU, KIN v CP : s cht.
Hong- hi :
--. in tt, mch h thc th no ?
K-B tha rng :
--. H thi c th cha khi, THC thi cht.
Hong- hi :
--. V chng TIU-N (mnh nng m thn th hao mn) h thc th no ?
K-B tha rng :
--. Mch THC v I : bnh d lu, c th cha ; nu TIU v KIN : d mi cng kh cha.
Hong- ni :
--. Ma Xun nn kp tr kinh lc ; ma H nn kp tr kinh-du ; ma Thu nn kp tr 6 Ph ; ma ng v thi
k b tc, nn dng thuc ung m t dng chm thch. Duy i vi chng UNG-TH (mn nht) thi bt c ma
no, phi dng chm thch ngay.
*. V chng UNG : thuc kh-phn, cha nh r ni no, mch lc li lc thi : nn thch huyt TAM-HI
thuc kinh vi huyt ANH-MCH, mi huyt 2 ln. UNG pht ra gn nch, thch kinh Tc Thiu-dng ; 5 ln
thch m nhit khng dt ; thch Th Tm-ch 3 ln v thch kinh lc thuc Th Thi-m, ni gip vi I-CT 3
ln.
UNG pht ra qu chng, cn nhuyn, au ran trong bp tht. m hi Ph tot ra khng dt, bo kh km
st, nn thch kinh du.
*. V Phc-b bo mn, n tay vo khng dn c xung, nn thch kinh lc Th Thi-dng, ni thuc
v V-mc. Huyt THIU-TM-DU cch ng xng sng 3 tc ri, dng chm trn v sc.
*. V bnh HOC-LON : thch huyt DU-BNG 5 ln ; thch Tc Dng-minh vi THNG-BNG mi ni 3 ln.
*. V bnh GIN-KINH : thch 5 mch. Chm Th Thi-m 5 ln ; Thi-dng kinh 3 ln ; thch cnh kinh lc
Th Thiu-m 1 ln ; Tc Dng-minh 1 ln ; cch trn xng khoai 5 tc : 3 chm.
*. Phm tr cc chng TIU-N, b ng hoc b nh, THIN KH, NUY QUYT, KH MN, PHT NGHCH.
Nhng chng phn nhiu do hng ngi giu sang, bo tt, n nhiu cht cao lng v sinh ra ; nu gp
chng cch-tc b tuyt, trn di khng thng l do bo u m gy nn. Nu bo huyt m ic, thin tc khng
thng : do kh bn trong bch m gy nn ; nu khng do cc bnh bn trong, ngoi, hoc trng phong,
m gy cm yu t, l do kh huyt khng lu thng ; nu chn i kh khn l do Phong-thp gy nn.
2
*. Cc chng HONG-N, BO THNG, IN, QUYT, CUNG. L do kh nghch lu m sinh ra. u
nhc, tai , chn khiu khng thng li . Do Trng-V sinh ra.,.

--o0o

3
CHNG 29

THI-M & DNG-MINH THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Thi-m, Dng-minh lm biu l, cng l mch ca T-V. n lc sinh bnh li khc nhau, l v sao ?
K-B tha rng :
--. m dng khc v, thay i nhau thc h, thay i nhau thun nghch ; hoc do bn trong pht ra, hoc do
bn ngoi phm vo ni pht sinh khc nhau nn bnh danh cng khc.
Hong- hi :
--. Xin cho bit ci ch khc nhau th no ?
K-B tha rng :
--. Dng thuc Thin kh. Ch v bn ngoi ; m thuc a kh, ch v bn trong. Dng o thi THC, m
o thi H. Nu do tc phong h t phm vo thi dng chu ng ; nu do ung n khng chng mc, khi
c khng u , thi m chu ng. Dng chu ng thi vo 6 Ph, m chu ng thi vo 5 Tng.
Vo 6 Ph thi mnh nng, thng khng th nm, hi th gp v kh khn.
Vo 5 Tng thi y nghn b tt ; di thnh chng SN-TIT, lu thnh chng TCH (Trng tch).
HU ch v thin kh, YT ch v a kh. Dng chu ng Phong kh ; m chu ng Thp kh.
m kh do t chn ln n u, ri quay xung theo cnh tay n u ngn tay. Dng kh do t tay dn ln
n u, ri quay xung chn. Cho nn ni : Bnh thuc Dng, dn ln b phn trn, lu ri quay tr xung ;
bnh thuc m dn xung b phn di, lu ri qut tr ln.
Cho nn, b thng v Phong, b phn trn mc trc ; b thng v Thp, b phn di b trc.
Hong- hi :
--. T mc bnh m t chi khng c ng c l v sao ?
K-B tha rng :
--. T chi u nh kh V, m khng th t dn n kinh, phi nh T mi dn n c. Gi T mc bnh,
khng th v V dn tn dch, t chi khng c nh kh ca Thy cc, kh do km st, ng mch khng
thng, cn ct, c nhc, u khng c kh thm nhun, nn khng c ng c.
Hong- hi:
--. T khng ch v ma no l v sao ?
K-B tha rng :
--. T thuc Th, ch v trung ng, thng do 4 ma phn tng v 4 Tng. Mi Tng u c k-tr 18 ngy,
nn khng ring ch v ma no.
T thng c tip xc trc ci tinh kh ca V Th sinh ra mun vt m bt chc s bin ha ca tri
t, nn trn di ti khp u v chn, m khng chuyn ch mt ma no.
Hong- hi :
--. T vi V ch nh lt da vng (mc) cng lin vi nhau. Th m li v V dn hnh c tn dch, l v
sao ?
K-B tha rng :
--. Tc Thi-m thuc v Tam-m, mch ca n sut t V lin sang T, chng ln hng (ch) ; cho nn Thi-
m mi hnh kh ti c tam m.
Dng-minh thuc Biu, n l ci b ca 5 Tng, 6 Ph, cng gi l Tam-dng.
Tng v Ph u nhn kinh mch ca mnh tip thu kh Dng-minh, v th nn mi c th v V dn
hnh tn dch .,.

-- o0o --

4
CHNG 30

DNG-MINH MCH GII THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Tc Dng-minh mch mc bnh, ght ngi vi la, nghe ting g thi git mnh s hi chung trng
khng s m li s ting g, l v sao ?
K-B tha rng :
--. Dng-minh tc l V mch. V thuc TH, nghe tin g thi s hi l v Th ght Mc.
Hong- hi :
--. Sao li ght la ?
K-B tha rng :
--. Dng-minh ch v Nhc ; mch ca n huyt kh u thnh, t kh phm vo ngi thi nhit ; nhit qu
nn ght la.
Hong- hi :
--. Sao li ght ngi ?
K-B tha rng :
--. Dng-minh QUYT thi suyn m ut ; v ut nn ght ngi.
Hong- hi :
--. Hoc c ngi suyn m cht ; li c ngi suyn m sng, l v sao ?
K-B tha rng :
--. QUYT-NGHCH, chng lin vi Tng thi cht, lin vi kinh thi cht (mch ca Thi-m vng quanh V,
lc ca Dng-minh thng vi Tm. Nh nhit t quyt nghch trn, phm vo kinh mch ca Tm-Ph, gy nn
chng Suyn, ut thi sng ; nu phm thng vo Tm-ph thi cht).
Hong- hi :
--. C chng bnh nng, ci b o m chy, tro ln ni cao m ht ; hoc c khi khng n ti vi ngy, li
tro qua tng, leo ln nc nh. Nhng ni leo tro u khng phi nhng ni lc v bnh c th ln c.
Th m gi m, li ln c, l v sao ?
K-B tha rng :
--. T-chi l ci gc ca mi Dng kh. Dng kh thnh thi t chi thc , v thc nn mi ln c ni
cao.
--. Ci b o m chy, l v sao ?
--. Nhit qu mnh, nn mi ci b o chy.
--. Ni cn chi by, khng k g thn s, l v sao ?
--. V Dng thnh nn sinh ra ni by chi cn, khng k thn s, m khng mun n ; v khng mun n nn
chy cn. (1)

(1)-. V lc trn thng ln Tm : Dng thnh thi Tm thn hn lon, khin ngi ta ni cn chi by, khng bit ngi thn
k s. Nhit thnh V nn khng mun n, m li mun chy cn, v t chi bm kh V (t chi thuc T-V) ; V nht nn chn
tay nng cung mun leo tro chy cn.,.

--0o0--

5
CHNG 31

NHIT BNH THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Phm bnh NHIT, phn nhiu cng mt loi vi THNG-HN. Hoc c ngi khi, hoc c ngi cht.
Ngi cht, phn nhiu trong vng 6,7 ngy ; ngi khi u 10 ngy tr ln, l v sao ?
K-B tha rng :
--. C-dng (tc Thi-dng Bng-quang) l mt ni t hi ca mi kh Dng. Mch ca n lin vi Phong-
Ph, cho nn n ch kh cho ch Dng. Ngi ta phm phi hn t, s pht bnh NHIT. Nhit d nng cng
khng cht. Nu LNG CM v Hn thi kh sng.
Hong- hi :
--. Xin cho bit r rng
K-B tha rng :
--. THNG-HN ngy th nht : C-dng phi chu, cho nn gy ra chng nhc u v c nhc au, yu-
tch (ngang lng v ng xng sng) cng .
- Sang ngy th 2 : kinh Dng-minh phi chu. Dng-minh ch v nhc, mch ca n qua mi chng ln
mt, cho nn gy ra chng mnh nng, mt au v mi kh, khng nm c.
- Sang ngy th 3 : kinh Thiu-dng phi chu. Thiu-dng ch v M . Mch ca n vng qua sn,
chng ln tai, gy nn chng Hung-hip au m tai ic.
V kinh, lc ca 3 kinh Dng u mc bnh, m cha phm vo ti Tng, nn c th pht hn cho khi.
- Sang ngy th 4 : kinh Thi-m phi chu. Mch ca kinh ny truyn khp trong V, chng ln cung hng,
cho nn gy ra chng bng y m c kh.
- Sang ngy th 5 : kinh Thiu-m phi chu. Mch ca kinh ny sut THN, chng ln PH, buc vo cung
li, cho nn gy chng ming ro, li kh m kht.
- Sang ngy th 6 : kinh Quyt-m phi chu. Mch ca kinh ny vng qua m kh m chng ln CAN ; cho
nn gy chng PHIN-MN v NANG-SC(thn nang co rm li)
Tam m, 3 Dng, 5 Tng, 6 Ph u mc bnh. Vinh v khng lu hnh, 5 Tng khng giao thng, thi s
cht.
Nu khng lng cm v Hn, qua ngy th 7 : bnh C-dng s gim, chng nhc u hi bt. Qua
ngy th 8 : bnh Dng-minh s gim, mnh nng hi bt. Qua ngy th 9 : bnh kinh Thiu-dng gim, tai
ic hi nghe ting. Qua ngy th 10 : bnh kinh Thi-m gim, bng dp xung nh c, nn ngh n s
ung n. Qua ngy th 11 : bnh kinh Thiu-m gim, chng kht khi v bng khi y. Qua ngy th 12 :
bnh kinh Quyt-m gim, Thn-nang n ra, thiu phc lp li, i kh tit ra ht. ri cc chng khi dn.
Hong- hi :
--. V phng php iu tr, nn th no ?
K-B tha rng :
--. V php iu tr, cn phi lm cho Tng mch lu thng, bnh s bt dn.
Hong- hi :
--. Chng nhit khi, m c khi li cn st, khng dt hn, l v sao ?
K-B tha rng :
--. S d cn st khng dt hn, l v lc ng nng nhiu, m c gng n ung, nn mi st li nh
vy. V lc bnh gim, nhit cha dt hn, nhn cc-kh p bch, hai th nhit hp li, nn mi li pht bnh.
--. Nn iu tr th no ?
--. Xt cho r h thc, iu ha s thun nghch, s khin cho khi c.
--. Nhit bnh nn king cm g ?
--. Nhit bnh mi khi, n tht thi bnh li hi phc. Do phi cm.
--. V bnh lng cm v Hn, mch ng vi bnh hnh nh th no ?
--. S d gi l lng cm :
- Ngy th 1 : Thi-dng vi Thiu-m u mc bnh, c nhng chng u nhc, ming kh va phin mn.
- Ngy th 2 : Dng-minh vi Thi-m u mc bnh, c nhng chng bng y, mnh nng khng mun n,
ni m lm nhm.
- Ngy th 3 : Thiu-dng vi Quyt-m u mc bnh, c nhng chng tai ic, mang sc v quyt, khng
th nh c mt git nc vo ming, bt tnh nhn s. ti ngy th 6 s cht.
Hong- hi :
--. 5 Tng thng, 6 Ph khng thng, vinh v khng dn hnh bnh nh vy, 3 ngy cht l v sao ?
K-B tha rng :
6
--. Dng-minh l mt th mch ng u 12 kinh. Huyt kh u thnh, gi V kh tuyt, nn bt tnh nhn s
m cht.
Phm mc bnh Thng-hn m li xoay sang bnh N , l bnh pht sinh trc ngy H-ch, thi l bnh
N. Nu bnh pht sinh sau ngy H-ch, l bnh TH. Bnh Th nn cho c m hi, th t s cng m hi m
tit ra, ng hm m hi li .,.

--o0o--

7
CHNG 32

THCH NHIT THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

CAN MC BNH NHIT : Tiu tin vng trc, bng au, hay nm, mnh nng. Nhit tranh vi Hn thi ni
cung v kinh, hip mn v au ; tay chn vt v (to), khng th nm yn.
Gp ngy Canh-Tn : nng thm ; gp ngy Gip-t : m hi ra nhiu. Nu kh nghch : thi cht ngay t
ngy Canh-Tn.
Nn thch kinh Tc Quyt-m v Thiu-dng.
Nu kh nghch thi u nhc chong vng, v mch xung ln u.
TM MC BNH NHIT : Thot tin c nh khng vui, vi ngy sau mi pht nhit. Nu Hn tranh vi
Nhit, thi bng Tm-thng, phin mun, hay e, u nhc, mt , khng c m hi.
Gp ngy Nhm-Qi : nng thm ; gp ngy Bnh-inh thi m hi tot ra nhiu. Nu kh nghch thi cht
ngay t ngy Nhm-Qi.
Nn thch kinh Th Thiu-m v Thi-dng.
T MC BNH NHIT : Thot tin u nng, di m au, Tm phin, sc mt xanh mun e, mnh nng.
Nu hn vi nhit tranh, thi yu au khng th ci nga, phc mn v tit t. hai quai hm au.
Gp ngy Gip-t : nng thm ; ngy Mu-K m hi tot ra nhiu. Nu kh nghch thi cht ngay t ngy
Gip-t.
Nn thch kinh Tc Thi-m v Dng-minh.
PH MC BNH NHIT :Thot tin ngoi da gh rn v quyt, ng cc chn lng ; ght phong hn, li
vng, mnh nng. Hn vi nhit tranh thi th suyn v ho au chy khp Hung v lng ; kh th , u nhc
khng th chu c ; m hi tot ra ri li rt.
Gp ngy Bnh-inh : nng thm ; gp ngy Canh-Tn m hi ra nhiu. Nu nghch thi cht ngay t ngy
Bnh-inh.
Thch kinh Th Thi-m v Dng-minh, huyt ra bng ht u, khi ngay.
THN MC BNH NHIT : Thot tin yu au, xng ng chn mi nhc, kht nhiu, ung nc lun, mnh
nhit. Hn vi nhit tranh thi c au m cng. Xng ng chn lnh v mi nhc ; di bn chn nng, khng
mun ni. Nu kh nghch thi c au, u nhc m.
Gp ngy Mu-K nng thm ; gp ngy Nhm-Qi thot nhiu m hi. Nu kh nghch s cht ngay t ngy
Mu-K.
Thch kinh Tc Thiu-m v Thi-dng.
Khi bnh cha pht, thy hin sc thi thch ngay, th gi l TR V BNH .
Phm gp ngy s thng thi m hi ra (ngy bn-kh vng, gi l s thng).
CAN mc bnh nhit : m bn t trc ; TM mc bnh nhit : m bn hu trc ; THN mc bnh
nhit : mp trc.
Bnh nhit pht hin b v (mt), n k thi khi ( nh CAN bnh nhit, m bn t trc ; gp ngy Gip-
t m hi ra nhiu m khi. v.v. ).
Nu thch cho bnh kh quay nghch li thun, ba ln l mt chu (tc qua 3 lt) s khi. Nu li nghch,
tc trng nghch : s cht.
Phm cc chng nn ra m hi, gp ngy s thng m hi s ra nhiu.
Phm cha bnh nhit : trc cho ung nc lnh, ri mi thch ; li phi cho mc o lnh, ni lnh, ton
thn lnh ri mi thi.
Phm bnh nhit trc hung hip au, tay chn vt v, thch Tc Thiu-Dng, b Tc Thi-m. Nu bnh
nng phi thch 59 huyt.
Bnh nhit thot tin au cnh tay, thch Th Dng-minh, Thi-m, m hi ra s thi.
Bnh nhit thot tin pht u, thch huyt Thi-dng c, m hi ra s thi.
Bnh nhit thot tin pht ra ng chn : thch Tc Dng-minh, m hi ra s thi.
Bnh nhit thot tin mnh nng, xng au : tay ic, hay nhm mt, thch Tc Thiu-m, nu bnh nng :
phi thch 59 huyt.
Bnh nhit thot tin chng mt m nhit , hung hip mn : thch Tc Thiu-m, Thiu-dng.
-. Mch sc ca THI-DNG vinh ln xng g m, l bnh nhit. Nu cha kp lan sang b khc, hy
ni : hy cho c m hi , i n ngy s thng s khi.--. Nu cng vi mch sc ca QUYT-M cng
pht hin : chng qua 3 ngy s cht.

8
-. Mch sc ca THIU-DNG vinh ln trc m, l bnh nhit. Nu cha kp lan sang b khc, hy
ni : cho c m hi , i n ngy s thng s khi.--. Nu cng vi mch sc ca THIU-M cng pht
hin : chng qua 3 ngy s cht.
Kh huyt ca nhit bnh : khong di xng sng t th 3, ch v hung-trung nhit ; khong t th 4 ch
v cch-trung nhit ; khong t th 6, ch v T nhit ; khong t th 7, ch v THN nhit.
Nu mun ly VINH, nn ly trn t th 14, tc Cu-ct, v ch lm t th 3 trn xng c.
Sc hin di m. Ngc ln g m : l chng TIT-T ; ngoai xung di Nha-sa l chng PHC-MN ; lan
ra sau xng g m l chng HIP-THNG ; nu au m l au CCH.,.

--O0O--

9
CHNG 33

BNH NHIT BNH LUN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. C ngi mc bnh N, m hi ra ri, li pht nhit, m mch TO, TT khng v m hi ra ri m gim
bt, ni cung, khng n c. l bnh g ?
K-B tha rng :
--. Bnh tn l M-DNG GIAO . Giao nh th s cht (v chnh khng thng t).
Hong- hi :
--. Xin cho bit r nguyn nhn.
K-B tha rng :
--. Ngi ta s d c m hi, u sinh ra cc-kh. Cc kh sinh ra c l nh Tinh-kh. Gi t kh vi chnh
kh giao tranh ni xng tht, nn mi c m hi. S d c m hi l t bi m tinh thng. Tinh thng thi nn
n c v khng cn nng na. V lm nn nhit l t kh, lm ra m hi l tinh kh. Gi m hi ra ri m li
nng, th l t thng ; khng n c thi tinh khng sinh ra c na. Bnh s c lu li mi m tnh mnh cng
khn ton. V NHIT LUN ni : m hi ra m mch cn TO THNH thi cht . Gi mch khng
cng m hi ng nhau, th l khng thng c bnh, cn sng sao c.--. Ni cung l mt ch, mt ch cng
cht. Gi thy 3 chng triu cht, khng mt chng triu no sng bnh d c bt, sau ri tt cng cht.
Hong- hi :
--. C ngi mc bnh mnh nng, m hi ra v phin mn ; chng phin mn khng v hn ra m gii nh
th gi l bnh g ?
K-B tha rng :
--. Hn ra m mnh nhit l Phong ; hn ra m phin mn khng gii l Quyt. Bnh gi l PHONG-QUYT.
Hong- hi :
--. Nguyn nhn v sao ?
K-B tha rng :
--. C-dng ch v kh, cho nn b t trc. Thiu-m vi C-dng cng lm biu l. Gp nhit thi ngc
theo ln, v theo ln nn thnh Quyt.
--. iu tr th no ?
--. Biu l u thch v cho ung thm thuc nc.
Hong- hi :
--. Bnh LAO PHONG nh th no ? (lm lng kh nhc, hn ra gp gi m pht bnh, gi l Lao phong).
K-B tha rng :
--.chng Lao phong pht sinh t di Ph, chng trng ca n : c cng, au v mt m. Nc ming nh ra
nh nc mi, phong v rt run.
--. iu tr th no ?
--. V thu t rn ln, khng ci nga c. Phi lm cho thng li tiu tin, s ci nga c d dng.
Ngi kh C-dng mnh : 3 ngy khi, ngi trung nin 5 ngy khi, ngi gi 7 ngy khi (3,5,7 u thuc
Dng s). Nu ho ra nh nc mi sc xanh vng, ta nh m, hoc trn nh vin n, khc trong ming ra
hoc c mi. Nhng ci khng ra c, s lm thng Ph. Thng Ph thi cht.
Hong- hi :
--. C ngi mc chng Thn-phong, mt v xng khoai sng ln, n lm nghn c, ni ra cng kh.
C nn thch chng ?
K-B tha rng :
--. ngi kh h khng nn thch. Khng nn thch m c thch, sau 5 ngy kh tt li nghch.
--. iu tr nh th no ?
--. T kh n tt chnh kh t, thnh thong nhit t Hung bi dn ln u. hn ra, tay nhit, ming kh, kht
qu, tiu tin vng, di mt sng, trong bng si, mnh nng n i li kh khn, nguyt s khng xung, phin
m khng n c ; khng th nm nga, nm nga thi ho. Bnh gi l PHONG-THU. bn r trong
THCH-PHP (tc THU HUYT LUN).
--. Xin cho bit r manh mi.
--. T phm ti c tt chnh kh h. m h, Dng tt phm ti cho nn thiu kh, thnh thong nng
v hn ra ; tiu tin vng do Thiu-phc c nhit ; khng th nm nga do trong V khng ho ; nm nga thi ho
do Thy nghch bch ln Ph. Phm cc chng thuc v THU thi thng mt trc.
10
--. V sao ?
--. Thu thuc m, phi di mt cng thuc m. Phc (bng) l ni chnh c ca Ch m. V Thu trong
phc, nn pha di mt thng. V chn kh nghch ln nn ming ng li kh ; nm khng th nm, nu nm
nga thi ho ra nc trong. Cc bnh thuc v THU cng khng th nm, v nm thi kinh v khi. Trong bng
si v gc bnh do t V bch ln T thi phin v khng n c ; v n b nghn cch V-qun. Mnh nng n v
thng, kh i li, v mch ca Bo-mch b vt. Bo-mch thuc Tm m chng vo trong bo, gi chn kh bch
ln Ph, khin Tm kh khng thng xung c, mi gy nn chng trng nh vy .,.

-- o0o --

11
CHNG 34

NGHCH IU LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Thn th con ng, khng phi lc no cng c N biu v NHIT l. Vy s d gy nn cc chng
NHIT m phin mn, l v sao ?
K-B tha rng :
--. m kh t m Dng kh thng, cho nn nhit m phin mn.
Hong- hi :
--. Thn th con ngi, khng phi lc no cng c HN biu v l. Vy sao c Hn t trong sinh ra ?
K-B tha rng :
--. bi ngi c nhiu T-KH (kh b vt nghn) . Dng kh t, m kh nhiu, cho nn mnh lnh nh
mi li di nc ln.
Hong- hi :
--. C ngi t chi nhit, gp phong hn m vn nng nh la t, l v sao ?
K-B tha rng :
--. Ngi m kh h, Dng kh thnh. T chi thuc v Dng, hai Dng cng xung t nhau m m kh
h t, nc t khng th lm tt c la nhiu , khin cho Dng mt mnh chuyn tr. Nhng chng qua
ch l c thng y thi, khng sao sinh trng c.
Hong- hi :
--. C ngi thn th gi lnh, nc la khng th lm cho nhit, o dy, khng th lm cho m. vy m
ngi y khng rt, khng run nh th l bnh g ?
K-B tha rng :
--. Ngi y vn Thn-kh thng, ly Thu lm ch. Thi-dng kh suy, Thn-ch (cht m trong Thn) kh
kit, do mt Thu khng th thng c 2 Ho. Thn thuc Thu m sinh ra xng ; nu Thn khng sinh thi
TU khng y Nn Hn qu vo ti xng. Nhng s d khng rt run v CAN l NHT-DNG, Tm l NH-
DNG, Thn l C-TNG. Mt Thu khng ch c hai Ho, cho nn khng rt run. Bnh gi l CT-T ; ri
sau tt s co qup tay chn.
Hong- hi :
--. C ngi mc chng NHC-A (da tht t di, au n khng bit g) d mc o bng vn t di, au n
nh thng. Nh th l bnh g ?
K-B tha rng :
--. l do VINH-KH h, V-KH thc Vinh kh h thi BT NHN (t di khng bit g) ; V kh h thi
BT-DNG (khng c ng).
Vinh v u h thi va Bt nhn, va Bt dng m coi tht thi vn nh thng.
Nu ngi , Thn vi Ch khng tng ng vi nhau s cht.
Hong- hi :
--. C ngi b nghch kh khng th nm, hi th kh kh thnh ting ; li c ngi d khng nm c m
th khng thnh ting. Li c ngi nm dy nh thng m th li thnh ting ; li c ngi nm c m suyn
th hn hn ; li c ngi khng nm khng i c m suyn hn hn ; li c ngi khng nm c, nm
xung thi suyn th hn hn. V Tng no gy nn chng trng nh vy ?
K-B tha rng :
--. Khng nm c m th thnh ting, l do s nghch ca DNG-MINH. Tc Tam-dng vn dn i tr
xung, gi li nghch tr ln, nn th thnh ting. _ DNG-MINH l V-mch, V l b ca 6 Ph, kh ca n cng
dn tr xung. Do Dng-minh nghch, khng i theo ng chnh ca n, nn khng th nm._ n nh nm
dy nh thng m hi th thnh ting l do Lc-mch ca PH nghch. Lc mch khng theo c kinh mch
ln xung, cho nn lu tr kinh m khng i. Lc mch gy nn bnh nh nn nm dy nh thng n hi
th thnh ting._ n nh khng nm c, h nm thi suyn, l do Thu gy nn. Thu theo vi Tn-dch
m lu hnh ; Thn l Thu tng ch v tn dch. Gi khch Thu phm vo THN, nn nm thi suyn. (1)

(1)-. N : trn Hong- hi 6 cu, m y K-B tr li c 3 cu, e c s thiu st rch mt. Ngu khng t lng, xin b
tc 3 cu nh di :
12
1-. Khng nm c m th khng thnh ting, l v : V khng ho m kh khng nghch qu.
2-. Nm c, i c m suyn l V khng mc bnh m PH, THN mc bnh. Ph ch kh, nn Ph bnh thi
suyn ; Thn ch CT, nn i thi Thn nhc m thnh bnh suyn.
3-. Khng nm, khng i c m suyn l c V-THN-PH u mc bnh. i v nm u kh, suyn thi nng thm
hn, th thnh ting. C l bnh t li su hn chng ?

-- o0o --

13
CHNG 35

NGC LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. HI, NGC u sinh ra bi Phong. Lc pht lc khng, khng c k hn, l v sao ? (HI cng l
NGC, nhng chng pht v m gi l HI, pht v ngy gi l NGC).
K-B tha rng :
--. Khi Ngc mi pht, trc khi t cc chn lng (gh rn), vn vai v ngp, ri mi pht rt run lp
cp, yu tch u au ; sau khi lnh rt thi trong ngoi u nng, u nhc nh mun v, kht mun ung nc
lnh
--. V kh g gy nn th ?
--. m, dng trn di tranh ginh ln nhau ; h thc ln lt thay i, m dng ln lt chuyn i. Dng
dn vo m thi m thc m Dng h ; DNG-MINH h thi rt run cm cp ; C-DNG h thi u, c,
yu, tch u au._. Tam-dng u h thi m kh thng, m kh thng thi xng lnh m au ; hn sinh ra t
bn trong, cho nn trong ngoi u hn ; Dng thnh thi ngoi nhit, m h thi ni nhit. Ngoi ni u nhit
thi suyn m kht, nn mun ung nc lnh. Bnh gy nn, u bi ma H b thng v kh TH, nhit kh
cha nhiu bn trong b phu, bn ngoi Trng-v v t kh lun lun k tc ni VINH. Nhn khin ngi d
ra m hi, tu l rng m nhn gp Thu-kh, m hi ra li gp gi, hoc do khi tm, thy kh cng k tc b
phu, cng chen vi V kh. V kh ban ngy dn hnh Dng phn, m dn hnh m phn. Kh gp
Dng thi tit ra ngoi, gp m thi bch vo trong ; trong ngoi cng bch ln nhau, nn hng ngy bnh pht.
Hong- hi :
--. C chng cch ngy mi pht l v sao ?
K-B tha rng :
--. Kh k tc ni su, bn trong bch vo kh m ; Dng kh mt mnh pht ra, m t bm vo bn
trong. m vi Dng tranh ginh nhau, khng th ra c, nn cch mt ngy bnh mi pht.
--. Bnh pht c khi sm, c khi mun, kh no lm nn th ?
--. T kh Phong-ph, theo thn tht m dn xung. V kh mt ngy mt m i hi Phong ph. n
ngy hm sau, tc l qua mt ngy, mi xung c mt t (xng sng), nn bnh pht mun. l do t kh
trc k tc TCH-BI nn mi khin nh vy._. Mi khi dn n Phong ph thi tu l m ; tu l m thi t
kh vo, t kh vo thi bnh pht. V c , nn c mi ngy mi lui mun dn.
Do pht ra t Phong ph, mi ngy xung thp mt t, qu 21 ngy, ti Cu-ct (tc xng khu) ; 22 ngy
vo trong xng sng, ln vo trong mch PHC-L, chn kh dn ln, qua 9 ngy, ln ti huyt KHUYT-BN, kh
n ngy cng cao, cho nn bnh pht cng ngy cng sm.
Hong- hi :
--. Phu-t ni, v kh mi khi i n Phong ph tu l mi m ; m thi t kh lt vo ; lt vo thi pht bnh.
Gi v kh mi ngy i xung mt t, kh ca n pht ra khng ng Phong ph. Vy m hng ngy pht bnh l
v sao ?
K-B tha rng :
--. l do t kh k tc u, c, theo thn tht m dn xung, h thc khng ging nhau. T trng khng
nht nh mt ch, nn khng th ng vi Phong ph. T trng u v c, kh n u v c thi bnh pht ; t
trng lng, kh n lung thi bnh pht. T trng tay chn, kh n tay chn thi bnh pht. -- V kh vo ni
no, vi t kh tng hp thi bnh pht. Cho nn phong khng nht nh ly u lm ph , theo kh pht ni
no, tt m c tu l. Vy ci ni m t kh hp, ni tc l ph.

Hong- hi :
--. PHONG vi NGC ta nh cng mt loi. Vy m bnh Phong khng thay i ; n bnh Ngc c lc
pht lc khng, l v sao ?
K-B tha rng :
--. Phong-kh thng lu hn mt ni, nn bnh khng thay i. Ngc-kh theo kinh lc, chm bch vo bn
trong, nn khi no gp V-kh mi pht.
--. Bnh Ngc : trc hn m sau nhit, l v sao ?
--. Ma H b thng v i th (nng qu) hn ra qu nhiu, tu l khai pht ; nhn li gp ci kh Hn-
thy lnh lo ca ma H, cha bn trong tu l b phu ; ti ma Thu li b thng v Phong, do gy nn
bnh.
14
Hn l m-kh, Phong l Dng-kh. Trc b thng v Hn, sau b thng v Phong, nn bnh pht trc hn
m sau nhit, v bnh pht c tng lc. Bnh gi l HN-NGC.
--. Trc nhit m sau hn, l v sao ?
--. l do trc b thng v Phong, sau mi b thng v Hn, nn trc nhit m sau Hn. Bnh cng
pht c tng lc, gi l N-NGC.--. Nu ch nhit m khng hn l m kh tuyt trc, dng kh pht ra mt
mnh do mi c chng thiu kh, phin oan, tay chn nng m mun e. Bnh gi l AN-NGC.
Hong- hi :
--. Kinh ni : hu d thi t, bt tc thi b , gi nhit l hu d, hn l bt tc. Ngm nh chng Hn ca
bnh NGC, nc nng la t khng th lm cho m. n khi Nhit thi nc bng cng khng th lm cho
hn. N u thuc v ci loi hu d, bt tc .
Gp trng hp , d lng cng cng nh chu b tay, phi i bnh kh t suy gim, ri mi thch, l v c
sao ? Xin cho bit r
K-B tha rng :
--. Kinh ni : ng thch lc nhit ng bng bng, mch ng cun cun, v hn ng m a
V lc t kh ng mnh, chnh kh ng nghch nn khng th thch. Ngm nh chng NGC khi mi
pht : Dng kh dn vo m ; ng lc Dng h m m thnh Bn ngoi khng dng-kh nn rt run
trc ; m kh nghch n cc im ri ; thi li quy ra vi Dng. Dng vi m li dn c ra bn ngoi, thi
m h m Dng thc, cho nn trc nhit m kht.
Ngm nh Ngc kh dn v Dng thi Dng thng, dn v m thi m thng ; m thng thi HN, Dng
thng thi NHIT. Ngc pht sinh do s bt thng ca kh Phong-Hn ; kh n pht ti cc im thi kh kia
n. Lc bnh pht nh la bc chy, nh ma sa, gi tp, khng th ngn cn. Cho nn kinh ni : bnh lc
ng hng, chnh kh ng b suy tn, phi i lc t kh gim s thch, mi c an ton. tc l ngha .
Ngc lc cha pht, m cha dn vo Dng, Dng cha dn vo m, nhn lc , tha c m lm cho
iu ha, chn kh c yn, t kh s ht. Cho nn khng tr gia lc bnh pht, v phng nghch-kh vy.
Hong- hi :
--. Dng php CNG th no ?
K-B tha rng :
--. Chng Ngc lc sp pht, m-Dng lc sp di dch, tt t T MT trc. Dng thng, m s
theo, nn trc kh buc chc ni cho t kh khng dn vo, m-kh khng th ra, xt r cc Tn-lc thy n
c v thnh kin , thi thch ngay, l lm cho n khng kp dn vo nhau.
Hong- hi :
--. Lc Ngc cha pht mch ng th no ?
K-B tha rng :
--. Ngc kh tt c lc thnh lc h. Bnh ti Dng thi nhit m mch TO ; bnh ti m thi hn m mch
TNH. n thi k cng cc thi m dng u suy. Lc v kh ri xa thi bnh c bt, v kh hp li thi bnh
li pht.
Hong- hi :
--. C khi cch 1 ngy, hoc 2,3 ngy bnh mi pht. Lc bnh pht c ngi kht, c ngi khng kht, l v
sao ?
K-B tha rng :
--. Cch ngy bnh pht l do t-kh vi v-kh k tc 6 ph, c lc tng tht, khng c tng c. cho
nn khi vi ngy ri mi pht.
Bnh NGC do m-dng thay i v s thng hoc thng nhiu hoc thng t. Nn mi c kht vi
khng kht, khc nhau.
Hong- hi :
--. LUN ni : ma H thng v TH, thi ma Thu tt pht bnh NGC Gi xem nh chng Ngc
li khng ng nh th, l v sao ?
K-B tha rng :
--. l theo v 4 ma. n cc chng trng khc li l tri vi 4 ma. Nu pht v ma Thu thi rt nhiu ;
pht v ma ng thi rt t ; pht v ma Xun thi -Phong ; pht v ma H thi nhiu Hn.
Hong- hi :
--. N-NGC vi HN-NGC, t kh u c ni k tc, vy k tc Tng no ?
K-B tha rng :
--. N-NGC, gy nn bi ma ng trng phi Phong-hn kh tim tng trong ct ty. n ma Xun
thi Dng-kh pht ra mnh, t kh khng th t tit ra, nhn gp i-th no ty hun nng, c nhc tiu mn,
tu l pht tit, hoc v s nhc mt t kh theo vi hn cng tit ra l bnh kh tim tng THN Ri do t
trong m tit ra ngoi. Nh th thi m h m Dng thnh, Dng thnh thi s pht nhit. n lc kh suy
thi li quay tr vo trong, do Dng s li h ; Dng h thi li hn cho nn trc Nhit m sau Hn gi l
N-NGC.
Hong- hi :
--. AN-NGC nh th no ?
K-B tha rng :

15
--. V AN-NGC : do PH vn c nhit, kh thnh mnh, quyt-nghch xung ln ; Trung-kh thc m khng
tit ra ngoi, v c s nhc mt, tu l m ra, phong hn k tc trong b phu v khong phn nhc tha c pht
ra ; lc pht thi Dng kh thnh. Dng kh thnh m khng suy thi s thnh bnh. Kh khng tr vo vi m,
cho nn nhit m khng hn.--. Nhit kh , bn trong thi tng TM, bn ngoi thi k tc khong phn
nhc, khin bnh nhn c nhc tiu mn, nn gi l AN-NGC.,.

-- O0O --

16
CHNG 36

THCH NGC THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Bnh Ngc pht t kinh Tc THI-DNG : khin ngi yu au, u nng, rt t pha lng pht sinh, trc
hn sau nhit, hi nng bng bng ngn ngt Lc nhit, m hi tot ra m bnh vn khng dt. Thch huyt
Y-TRUNG cho ra huyt.
Bnh Ngc pht t kinh Tc THIU-DNG : khin ngi thn th mi mt ; khng hn lm, khng nhit
lm, ght thy ngi ; thy ngi php phng s hi. Nhit nhiu, hn ra nhiu Nn thch huyt Tc Thiu-
dng.
Bnh Ngc pht t kinh Tc DNG-MINH : khin ngi rn rn gh rt dn dn lu mi nhit ; n lc
nhit gim, hn ra, thy Nht, Nguyt quang v ha kh ly lm thch . Thch huyt Tc Dng-minh.
Bnh Ngc pht t kinh Tc THI-M : khin ngi khng vui, thng th di, khng thit n, hn nhit
nhiu, mt khi hn ra thi bnh li pht, pht thi e ; e khi thi bnh lui. Nn thch ngay.
Bnh Ngc pht t kinh Tc THIU-M : khin ngi nn th nhiu, nhit nhiu hn t. Ch mun ng kn
ca li nm. bnh ny kh khi.
Bnh Ngc pht t kinh Tc QUYT-M : khin ngi yu au, thiu-phc mn, tiu tin khng li, nh Long-
b m khng tht long b, nhng li mun tiu lun ; ch nh s st, kh bt tc, trong bng thng y ny kh
chu nn thch Tc Quyt-m.
Bnh Ngc pht t PH : khin ngi Tm hn, hn ri li nhit, nhit li hay s, nh trng thy vt g
thch Th Thi-m, Dng-minh.
Bnh Ngc pht t TM : khin ngi trong Tm rt phin, ch mun ung nc mt, li hn nhiu nhit t
nn thch Th Thiu-m.
Bnh Ngc pht t CAN : khin ngi sc mt ti xanh, hay th di, nh ngi sp cht Nn thch Tc
Quyt-m cho ra mu.
Bnh Ngc pht t T : khin ngi hn, trong bng y ; nhit thi rut si ; si ri hn ra. Nn thch Tc
Thi-m.
Bnh Ngc pht t THN : khin ngi rn rn rt, yu tch au, phi un o lun ; i tin kh, mt trng
tr tro m khng t, tay chn lnh Thch Tc Thi-dng, Thiu-m.
Bnh Ngc pht t V : khin ngi hay i m khng n c ; n vo li y nghn, bng to. Thch honh-
mch Tc Thi-m cho ra huyt.
*. Bnh Ngc pht ri mnh mi nng, thch ng mch trn xng khoai, lay chm cho rng, ch cho ra
huyt s mt ngay.
*. Bnh Ngc ng lc mun hn : thch Th Dng-minh, Thi-m, Tc Dng-minh, Thi-m.
*. Ngc mch MN v I, CP : dng trung chm thch Bi-du v bn 5 khu-du, mi huyt 1 chm,
theo ng ngi bo gy, ch cho ra huyt.
*. Ngc mch MN, I v CP : thch Bi-du, 5 khu-du, mi ni 1 ln, ch va hnh huyt thi thi.
*. Ngc mch HON v qu H : nn dng thuc ung. Khng nn dng chm.
Phm tr bnh Ngc, trc khi pht bnh bng mt ba n (c chng na gi ng h) mi c th cha. Nu
qu lc s l, khng nn cha.
Cc bnh Ngc, nu khng thy biu hin ra mch : thch 10 u ngn tay cho ra huyt, huyt ra tt khi.
Li xem mnh c nhng nt v nh nh ht u, cng thch c i.
Mi hai chng ngc, lc pht khng ging nhau. Cng mt lc, phi nn xem xt bnh tnh, bit thuc
v Tng no.
Bit lc bnh pht, trc mt lt bng ba n cm, s thch. --. Mt ln thch thi t kh suy. Hai ln thch thi
bnh bt. ba ln thch thi bnh khi. Nu cha khi, thch 2 mch di li cho ra huyt ; nu vn khng khi :
thch huyt Y-TRUNG cho ra huyt ; li thch c Khu-du, Bi-du, tt khi. Hai mch di li tc l LIM-TUYN.
Thch bnh Ngc, phi thch vo khong gia ni bnh s pht. Nu trc nhc u v chn i kh khn, nn
thch trn u vi 2 bn trn, khon gia hai lng my trc, cho ra huyt. Nu c v lng au trc, cng thch
trc cc huyt . Nu yu tch au trc, thch huyt U-trung cho ra huyt. Nu tay v cnh tay au trc,
trc thch huyt Th Thiu-m, Dng-minh. Nu ng chn au nhc trc : thch 10 ngn chn thuc Tc
Dng-minh trc, cho ra huyt.
*. V chng PHONG-NGC : khi pht bnh thi hn ra v phong ; thch b huyt Tam dng kinh v Bi-
du.

17
ng chn au qu, bp mi khng khi gi l PH TY BNH dng sm chm thch su vo xng
huyt ra khi ngay.
Thn th hi au, thch CH M.
Cc Tnh-huyt thuc m-kinh, cha ra huyt nn cch ngy thch 1 ln.
Ngc khng kht, cch ngy bnh pht, thch Tc Thi-dng ; kht m cch ngy bnh pht ; thch Tc
Thiu-dng.
N-NGC hn khng ra c ; nn thch 59 huyt.,.

-- o00o --

18
CHNG 37

KH QUYT LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. 5 Tng 6 Ph, hn nhit cng chuyn i nh th no ?
K-B tha rng :
--. Thn di hn ti T gy nn chng UNG, THNG, THIU KH.
--. T di hn ti Can gy nn chng UNG, THNG, CO GN.
--. Can di hn ti Tm gy nn chng CUNG v CCH TRUNG.
--. Tm di hn ti Ph gy nn chng PH TIU, (l mt chng ung vo mt phn, i tiu ra hai phn)
khng th cha c.
--. Ph di hn ti Thn gy nn chng DNG THY, (l mt chng n vo Phc-b khng kin, thy kh k tc
i-trng, i nhanh thi trong bng ku c ch, nh ti cha nc) hon ton l thy bnh.
--. T di nhit ti Can gy nn chng KINH v NC.
--. Can di nhit ti Tm thi cht.
--. Tm di nhit ti Ph gy nn chng CCH TIU.
--. Ph di nhit ti Thn gy nn chng NHU CH.
--. Thn di nhit ti T gy nn chng H v TRNG TIT : kh cha.
--. Bo di nhit ti Bng-quang gy nn chng LONG v tiu ra huyt.
--. Bng-quang di nhit ti Tiu-trng, Cch-trng khng thm xung c, gy nn chng L NT TRONG
MING.
--. Tiu-trng di nhit ti i-trng gy nn chng TR, PHC GI.
--. i-trng di nhit ti V gy nn chng THC DIC (n nhiu m gy cm).
--. V di nhit ti m cng gi l chng THC DIC.
--. m di nhit ti No thi au nhc TRN v T UYN, ri li thm c chng NC v M MT.
u gy nn bi KH-QUYT. (1)

(1)-. on ny tng kt ci ngha Tng-ph, hn nhit, cng chuyn i u KH m khng KINH, nn mi gi l KH-
QUYT.
Ngha nh : Nhit kh bc ln phm vo Lc-mch, thi gy nn chng NC ( mu cam) ; thm nhun ra huyt
b-mao, khng th ha thnh cht long lm m hi, thi gy nn chng MIT (m hi nh mu). T nhit lm thng
kh nn Dng kh gy thnh chng mt m u l ti KH m khng ti KINH, nn bi ny mi gi l KH-QUYT
LUN.,.

-- 0O0 --

1
CHNG 38

KHI LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Bnh PH m thnh chng HO, l v sao ?
K-B tha rng :
--. Nm Tng, 6 Ph, u gy nn chng KHI , khng ring g Ph.
--. Xin cho bit chng trng.
--. B-mao gc sinh ra t PH. B mao mc phi t kh trc , t kh lin theo ti ch gc sinh ra n.
Cc thc ung n c tnh lnh lt vo V, theo Ph mch dn ln PH, thi Ph hn. Ph hn thi trong ngoi
u c t. T k tc lun , lin gy nn chng PH KHI.
Nm Tng u theo v tng ma, mc bnh ; nu khng phi ma, s truyn ln cho nhau. Ngi vi Tri
t tng tham, cho nn 5 Tng u theo tng ma ch tr. Cm v hn thi mc bnh, nh thi gy nn
chng KHI, nng thi gy nn chng TIT, chng THNG (au).
Gp ma Thu, thi Ph b t trc ; gp ma Xun th Can b t trc ; gp ma H thi Tm b t trc ; gp
Ch-m th T b t trc ; gp ma ng th Thn b t trc.
Hong- hi :
--. Chng trng khc nhau th no ?
K-B tha rng :
--.chng trng ca PH KHI : Khi m th suyn thnh ting, qu lm thi th ra huyt.
- Chng trng ca TM KHI : khi thi Tm thng, trong cung hng vng mc nh nghn, qu lm thi
Yt thng, Hu t.
- Chng trng ca CAN KHI : khi thi hai hip au, qu lm thi khng th tr mnh, tr mnh thi di
Khu, di Hip (tc L-lch) y.
- Chng trng ca T KHI : khi thi hu hip au, au m ln c vai v lng, qu lm thi khng th c
ng, c ng thi khi.
- Chng trng ca THN KHI : khi thi au nhc c vai v lng, qu lm thi khi ra ri ry.
Hong- hi :
--. Chng trng khi do 6 Ph th no ?
K-B tha rng :
--.5 Tng mc khi lu , s di sang 6 Ph.
-. T khi khng dt, thi di sang V. chng trng V KHI : lc khi thng nn, qu lm nn ra c giun.
-. Can khi khng dt thi di sang m. Chng trng M KHI : lc khi nn ra c m trp (chua, ng).
-. Tm khi khng dt thi di xung Tiu-trng. Chng trng TIU-TRNG KHI : lc khi thi Tht-kh
(trung tin), kh vi khi u mt.
-. Thn khi khng dt thi di sang Bng-quang. Chng trng BNG-QUANG KHI : lc khi thi di niu (sn
i).
-. Khi lu khng dt thi di ti TAM-TIU, chng trng ca TAM-TIU KHI : lc khi thi phc mn, khng
mun ung n. Chng u t V, lin quan ln Ph, khin bnh nhn sinh nhiu nc mi, nc ri, mt ph
thng do kh nghch gy nn ..
--. Phng php liu tr th no ?
--. Tr Tng thi tr DU, tr Ph thi tr HP. Nu ph thng thi tr KINH. (1)

(1)-. KHI do 5 Tng, u tr DU, Du ca 5 Tng lng, c php o, ni trc.


HP tr ni Ph, cho nn khi do 6 Ph u tr HP. Nh :
V hp : TC TAM L.
i-trng hp : C H, THNG LIM.
Tiu-trng hp : Y DNG.
Bng-quang hp : Y-TRUNG NG.
m hp : DNG LNG TUYN.
Cn ph thng thi thch kinh mch Ph-V .,.

-- o0o --

2
CHNG 39

C THNG LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Trm nghe ngi kho ni o TRI, tt c nghim NGI ; kho ni v C, tt c hp vi KIM ; kho
ni v NGI, tt c y mnh. C nh th mi khi lm ln v c th gi l MINH. Gi Trm xin hi Phu-
t, lm sao ni m c th bit, trng m c th thy, s m m c th c khin cho c th nghim mnh,
khi c s lm ln, c th c chng ?
K-B tha rng :
--. Xin cho bit r mun bit iu g ?
Hong- hi :
--. Xin cho bit : 5 Tng b tht thng (vt au) do kh g gy nn ?
K-B tha rng :
--. Kinh mch lc no cng lu hnh khng ngng, vng quanh khng ngh. Nu Hn-kh vo kinh m ngng
tr, vt li khng dn i c, k tc trong mch thi kh khng thng, nn tht nhin m au.
Hong- hi :
--. Chng au, c kh tht nhin khi ; c khi au qu khng lc no dt ; c khi au qu khng th m bp
; c khi m bp m au ; c khi d m bp cng v ch ; c khi suyn qu mch bt trn tay ; c khi Tm
vi Bi cng rt m au ; c khi Hip thng au xung m-c ; c khi au mi m thnh tch ; c khi tht nhin
au qu m cht i, mt lt li sng ; c khi au m nn ; c khi trc phc-thng m sau tit-t ; c khi au m
vt khng thng i v Tiu. u khng ging nhau, phn bit th no cho c rnh mch ?
K-B tha rng :
--. Hn k tc ngoi mch thi mch hn, mch hn thi co qup, co qup thi cn-cp ; do bn ngoi
dn ti cc tiu-lc, cho nn tht nhin au. c hi nng thi khi ngay. Nu li phm thm kh hn, thi chng
au s phi lu.
. Hn k tc trong kinh mch, cng kh nng xung t ln nhau, khin cho mch y trn. V y trn nn au
khng th p bp.
Hn kh ngng tr, kh nng ngc ln, do mch y ln m kh huyt lon, cho nn au khng th m bp.
Hn kh k tc khong TRNG-V, pha di Mc-nguyn, huyt khng dn i c, cc tiu lc co rt, cho
nn au ; m bp thi huyt kh tan r i, cho nn au.
Hn kh k tc mch xng sng, cho nn n mch tay xung cng khng ti, nn d c p bp cng v ch.
Hn k tc XUNG-MCH, Xung mch khi t QUAN-NGUYN, theo phc-b dn ln. Hn kh k tc thi mch
khng thng ; mch khng thng khin cho kh nghn ln Hung, nn xuyn m mch ng bt ln tay.
Hn kh k tc mch BI-DU, khin cho mch SP, mch Sp thi huyt h, huyt h thi au. Du rt vo
Tm cho nn cng rt m au. m bp thi hi nng dn ngc ln, nn khi au.
Hn kh k tc mch QUYT-M,. Mch Quyt-m chng xung m-kh, buc ln Bo. V hn kh k tc trong
mch nn huyt sp, mch CP, do gy nn chng Hip-Lc vi Thiu-phc rt nhau m au.
Hn kh k tc M-C, mch m-c dn ln Thiu-phc, huyt b sp li di rt ln, nn Phc thng thi
au, rt xung c m-c.
Hn kh k tc khong TIU-TRNG, MC-NGUYN v bn trong Lc-huyt. Huyt b sp khng chy c
ti i-kinh. Huyt vi kh ngng tr khng dn i c cho nn dn d thnh tch.
Hn kh k tc 5 Tng, quyt-nghch tit tr ln, m-kh kit, Dng-kh khng lt vo c, cho nn tht nhin
au cht ngt i n khi Dng kh lt vo c thi li sng.
Hn kh k tc TRNG-V, quyt nghch ngc ln cho nn au m nn.
Hn kh k tc TIU-TRNG, ti khng th gy thnh chng t, cho nn sau khi au thi tit-t.
Nhit kh lu TIU-TRNG, trong tiu-trng au nng nhiu v Tiu-kht kh nng lm tiu kh cc vt
cn b trong Tiu trng nn au m vt khng thng.s
Hong- hi :
--. Ni m c th bit, trng m c th thy.. l th no ?
K-B tha rng :
--. 5 Tng 6 Ph u c b v mt. Trc hy xem SC : hong, xch l NHIT ; bch l HN ; thanh v
hc l THNG. l trng m c th thy .
--. S m m bit c, l th no ?

3
--. Trng ci mch ca ch bnh KIN m y huyt, vi lc n tay m lm xung u l do s m m
bit.
Hong- hi :
--. Trm bit trm bnh, phn nhiu sinh ra bi kh. N thi kh thng (ngc ln) ; H thi kh hon ; BI thi
kh tiu ; KHNG thi kh h (dn xung) ; HN thi kh thu ; TH thi kh tit ; KINH thi kh lon ; LAO thi kh
ho (hao mn) ; T (ngh ngi) thi kh kt.. Chn th kh khng ging nhau, vy chng hu th no ?
K-B tha rng :
--. N thi kh nghch ln, qu lm thi nn ra mu, hoc thnh chng SN, TIT.
H thi kh ho, ch t, vinh v thng li, nn kh hon.
BI thi Tm h co rt. Ph xo rng ra, khin cho Thng tiu khng thng, vinh v khng b tn, nhit
kh lu li bn trong nn kh tiu.
KHNG thi tinh b st xung, khin cho Thng-tiu b vt, vt thi kh li quay tr xung, khin cho H-
tiu pht trng cho nn kh khng lu hnh
HN thi tu l b vt, kh khng dn hnh c nn phi thu lim li.
TH thi tu l dn ra, vinh v thng, hn ra nhiu nn kh tit.
KINH thi Tm khng da vo u, Thn khng nh vo u ; Thn khng nh vo u cho nn kh lon.
LAO thi suyn v hn u tit ra, trong ngoi u ho tn nn kh ho.
T thi Tm buc chc vo mt ni, thn ch vo mt vic, khin cho chnh kh lu tr khng lu thng,
nn mi thnh kh kt.,.

--o0o--

4
CHNG 40

PHC TRUNG LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. C ngi mc bnh Tm-phc MN, sm n thi chiu khng th n, l bnh g ?
K-B tha rng :
--. Bnh tn l C-TRNG.
--. iu tr th no ?
--. Dng K-th l. Mt liu bt, hai liu khi.
--. C khi li Phc-pht, l v sao ?
--. l do s n ung khng gi gn, nn mi gy nn s ng li nh vy.
Hong- hi :
--. C ngi mc chng y ch Hung-hip v chi-lc, khng n c. Mi khi bnh sp pht, thi nh ngi
thy mi tanh hi, nc mi chy ra, nh ra huyt, t chi lnh, mt hoa ; thng thng i, tiu tin cng ra
huyt l bnh g ?
K-B tha rng :
--. Bnh gi l HUYT-KH. Nguyn nhn do lc t tui, c s g thot mt nhiu huyt ; hoc nhn lc say
ru m nhp phng, kh kit, Can thng ; con trai thi tinh b kh kit, con gi thi nguyt s khng xung
c.
--. iu tr dng phng php no ?
--. Dng 4 phn -TC-CT, 1 phn L-NH. Hai v hp li dng trng chim luyn lm hon, vin bng
ht nh. Mi ln dng 5 vin sau khi n cm, tiu vi nc Bo-ng Thuc lm cho li Trng v cha
au gan.
Hong- hi :
--. C ngi mc chng Thiu-phc to phnh ln, trn di t hu nh c qung gc l bnh g ?
K-B tha rng :
--. Bnh tn l PHC-LNG.
--. V sao mc chng y ?
--. C mt ti bc mu v m c ngang ti ngoi TRNG-V rt kh cha. Mi khi n mnh tay vo ch
, thi au ing ngi i.
--. V sao mc bnh y.
--. v di thi lin vi Tam-m, tt c lc cng h ra i cht nng huyt ; trn thi bch lin vi V-
qun, tt c mc ung V-qun tt phi tri qua lu ngy lm mi gy nn bnh y. Rt kh cha. Nu n
trn rn l nghch, di rn l thun. ng ng n n v c cha ly khi ngay. V php iu tr bn r
thin THCH-PHP.
Hong- hi :
--. C ngi sut c thn th, i, v, chn u thng, li au chung quanh rn l bnh g ?
K-B tha rng :
--. Bnh cng gi l PHC-LNG, tc l PHONG-CN (gc ca chng Phong). Ci phong-t, trn ra i-
trng m bm vo HOANG. M ci gc ca Hoang li di rn, nn mi au xung quanh rn. Khng nn vng
ng vo n. Nu ng vo n s gy nn chng NIU-SP (tiu-tin but, nh git, khng ra c).
Hong- hi :
--. Phu-t thng ni chng NHIT-TRUNG, TIU-TRUNG, khng nn dng cc th cao-lng, phng-tho,
thch-dc. Nu dng thch dc s pht trin, dng phng tho s pht cung Ngh nh chng Nhit-
trung, Tiu-trung, phn nhiu ch hng ngi ph qu hay mc. Gi cm dng thc cao lng, th l khng hp
vi lng h ; cm dng phng tho, thch dc, thi bnh khng sao khi c vy xin cho bit phi liu tr th
no bnh !
K-B tha rng :
--. Ci kh ca phng tho tt, ci kh ca thch dc hn (d tn, c). Hai th kh y u c ci tnh cp,
tt, kin, knh. Cho nn nu khng phi l ngi c tm tnh ho hon khng ung c n.
--. Phm Nhit-kh thi lt-hn (d tn), dc kh cng vy ; hai th kh y gp nhau s gy nn s xung t,
e lm thng n T. T thuc Th m ght Mc. Nu ung th thuc y, n ngy Gip-t s nguy.
Hong- hi :

5
--. C ngi mc chng UNG-THNG, CNH-THNG, HUNG-MN, v PHC-TRNG. l bnh g ? V c sao
mc phi ?
K-B tha rng :
--. l bnh QUYT-NGHCH.
--. iu tr th no ?
--. Nu dng php cu thi M (cm khng ni c), dng php thch thi pht CUNG i n lc huyt
kh cng hp li vi nhau, mi c th cha.
--. V sao ?
--. Dng-kh bc nhiu ln trn, tc l trn hu d ; nu cu thi Dng s trt vo m ; vo m thi
thnh M ; nu thch thi Dng kh h, h thi s pht cung. Vy phi i lc huyt kh cng hp vi nhau s
cha, mi mong ton vn c.
Hong- hi :
--. Sao c th bit c n b c thai ?
K-B tha rng :
--. V l ngi c bnh (nh nn o, mi mt, khng mun n v.v.), m chn mch thi mch khng c bnh.
Hong- hi :
--. Ngi mc bnh Nhit, m c au l v sao ?
K-B tha rng :
--. Bnh Nhit thuc v Dng-mch THNH. Dng mch thnh l do kh ca Tam-dng ng. Nhn
nghch mt thnh thuc Thiu-dng, hai thnh thuc Thi-dng, ba thnh thuc Dng-minh. Ri mi vo cc
kinh m. V Dng ln vo m, nn mi mc bnh u vi Phc. Do mi sinh ra SN-TRNG v U
THNG.

-- o0o --

6
CHNG 41

THCH YU THNG THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

1-. TC THI-DNG mch khin ngi yu thng (au ngang tht lng) au rt sut ln c (t xng
sng) ; di xung ti xng khu Lng nh mang vt g nng Thch U-TRUNG thuc chnh kinh THI-
DNG cho ra huyt. Ma Xun ng thy huyt.
2-. Mch kinh THIU-DNG khin ngi yu thng, nh ngi ly kim m vo trong da, c c d khng
th cui nga. Khng th ngonh i ngonh li thch vo u thnh ct thuc kinh THIU-DNG cho ra mu.
Ma H ng cho thy huyt.
3-. Mch kinh DNG-MINH khin ngi yu thng, khng th ngonh i ngonh li Nu ngonh li :
hong ht nh trng thy g l Li hay BI. Thch 3 nt ti trc ng chn thuc kinh DNG-MINH, cho trn
di iu ho v ra huyt. Ma Thu ng cho thy huyt.
4-. Mch kinh Tc THIU-M khin ngi yu thng, au sut xng sng v c ni lim. Thch 2 nt ti
pha trong xng khoai thuc kinh THIU-M. Ma Xun ng cho thy huyt. Nu huyt ra qu nhiu s kh
hi phc.
5-. Mch kinh QUYT-M, khin ngi yu thng, trong yu cng nh ging dy cung n Thch
mch QUYT-M, mch sau bng chn, r tay vo thy ch no sc su tc l mch, s thch. Bnh ny khin
ngi hay ni, nhng li ni v vn. Nn thch 3 nt.
6-. Bnh GII-MCH khin ngi yu thng, au rt ln vai, mt trng mp m, thnh thong li di-niu.
Thch Gii-mch ti ch khe khp xng u gi, thch Honh-mch cho ra huyt, thy sc huyt i khc
thi thi.--. Bnh Gii-mch khin ngi yu thng nh buc cht ly lng, thng nh mun gy, li hay s.
Mch ny ti U-TRUNG, c kt mc ni ln nh ht go, thch vo y s bn mu ra. Thy mu bin sc en
thi thi.
7-. Bnh ti mch NG-M, khin ngi yu thng, ti yu ni n nh ci di nh, sng v au. Thch
mch ng-m ti u tuyt-ct pha trn xng khoai. Thch 3 nt.
8-. Bnh DNG-DUY khin ngi yu thng au m ni cn nh thng. Mch ny cng vi mch THI-
DNG hp, cch xng-khoai 7 tc, cch t 1 thc.
9-. Bnh mch HNH-LC khin ngi yu thng, khng th ci nga. Nu nga ln thi nh mun ng.
Bnh ny gy nn bi mang vt nng lm thng n yu, c huyt t li . Thch khong gn Khch-dng 2
nt cho ra huyt.
10-. Bnh mch HI-M khin ngi yu thng, lc au ra m hi m a ; ti khi m hi ro i, khin
ngi kht mun ung nc, lc ung nc ri li mun chy. Thch trn mch Trc-dng 3 nt. Mch ny ti
trn Kiu di Khch 5 tc, n nm ngang. Thy mch thnh, phi cho xut huyt.
11-. Bnh mch PHI-DNG khin ngi yu thng, lc au t ti ru r, qu lm thi kim c BI v
KHNG. Thch mch Phi-dng ti pha trong xng-khoai 5 tc, trc mch Thiu-m, cng hi vi mch m-
duy.
12-. Bnh mch XUNG-DNG khin ngi yu thng, au rt sang lng ngc, qu lm lng nh gy ;
mt trng lo lot ; li cong li khng th ni. Thch 2 nt Ni-cn huyt ti trc i-cn pha trn xng
khoai, v di xng khoai sau huyt Thi-m 2 tc.
13-. Bnh TN-MCH, khin ngi yu thng m nhit. Nhit qu sinh phin. Trong yu nh c mnh g
chn ngang, qu lm thi di-niu. Thch Tn-mch ti khe tht trc xng gi, tc l Thc-mch. Thch 3 nt.
14-. Bnh mch NHC-L khin ngi yu thng, au khng th ho. Ho thi gn rt gp. Thch 2 nt
mch Nhc-l, huyt ti bn ngoi huyt THI-DNG, v pha sau Tuyt-ct thuc THIU-DNG.
--. Yu thng sut ln xng sng, au n ni c ch hi ng ngoy c; hai mt trng lo lot, nh mun
ng. Thch huyt Khch-trung thuc Thi-dng cho ra huyt.
--. Yu thng m b phn trn hn, thch huyt Thi-dng, Dng-minh. B phn trn nhit, thch huyt
Tc Qyt-m ; au khng th ci nga, thich huyt Thiu-dng ; bn trong nng m suyn, thch huyt
Thiu-m, v thch huyt U-TRUNG cho ra mu.
--. Yu thng m b phn trn hn, n khng th ngonh di ngonh li, thch huyt Tc Dng-minh. Nu
b phn trn nhit, thch huyt Tc Thi-m. Nu bn trong nng m suyn, thch huyt Tc Thiu-m.
--. i tin kh, thch huyt Tc Quyt-m.
--. Thiu-phc mn, thch huyt Tc Quyt-m.
--. au nh gy, khng th ci nga, khng th c ng, thch huyt Tc Thi-dng.
--. au rt ln trong ng xng sng, thch huyt Tc Thiu-m.

7
--. Yu thng rt xung Thiu-phc, khng th nga, thch huyt Yu-cu-giao hai bn. Ly s ngy SINH
T ca mt trng nh nt thch (1) , rt chm, khi ngay. au bn t, thch bn hu, au bn hu thch bn
t.,.

(1)-. NGUYT SINH tc ngy trng mi mc n ngy 15 ; NGUYT T tc l t ngy 16 n 30 (m lch). Tnh theo s
ngy, nh mng MT thch `1 chm, mng Hai 2 chm. Cho n ngy 15, 15 chm ; t ngy 16 tr i, li mi ngy rt i
1 chm, theo s khuyt ca mt trng.

-- o0o --

8
CHNG 42

PHONG LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Phong n lm thng ngi : hoc pht chng hn nhit ; hoc l chng Nhit-trung ; hoc l chng Hn-
trung ; hoc l L-PHONG, hoc l THIN-KH ; hoc l PHONG. Bnh khc nhau, danh cng khng ging,
hoc phm ti c 5 Tng 6 Ph khng hiu nguyn nhn ra sao, xin cho bit r.
K-B tha rng :
--. Phong-kh tng khong b-phu, trong khng th thng, ngoi khng th tit n dn i rt chng m
bin i lun ; lm tu-l m rng, thi gh rn m rt ; lm tu-l vt lp, thi nhit lm kh chu. N hn thi
ung n km st ; n nhit thi c nhc hao mn nu lm cho ngi bt bt m khng n c thi gi l HN-
NHIT.
Phong-kh vi DNG-MINH dn vo V, i vng ln n pha u mt, nu l ngi bo thi phong kh khng
tit ra ngoi c, s gy nn chng NHIT-TRUNG m mt vng ; nu l ngi gy, thi tit ra ngoi m hn, s
gy nn chng HN-TRUNG v chy c nc mt, nc mi.
Phong-kh cng vi kh ca THI-DNG, dn i mch DU, ri rc ra khong phn nhc, cng xung t
vi V-kh, khin cho mch-o khng thng li, gy nn c nhc si sng thnh mn l ; v-kh c ch khng
dn hnh c, s gy nn chng BT-NHN.
V L-PHONG, do Vinh-kh nhit t c nhc, khin kh khng trong mt, gy nn chng dc mi lot nt m
sc bi, b phu l nt.Phong hn k tc mch m khng dn i c, gi l L PHONG, hoc li gi l Hn-
nhit.
Tit Lp-xun, ngy Gip-t b thng v Phong, gi l CAN-PHONG.
Ma H : Bnh-inh b thng v Phong, gi l TM-PHONG.
Ma Qi-H : Mu-K b thng v Phong, gi l T-PHONG.
Ma Thu : Canh-Tn b thng v Phong, gi l PH-PHONG.
Ma ng : Nhm-Qi b thng v Phong, gi l THN-PHONG.
Phong trng DU HUYT ca 5 Tng 6 Ph, cng gi l phong ca Tng Ph.
Nu trng vo ca ng ca KH-HUYT thi gi l THIN PHONG.
Phong kh theo PHONG-PH m dn ln gi l NO-PHONG.
Phong kh phm vo u h, thi gy nn chng MC-PHONG, NHN HN.
Ung ru trng phong thi l LU-PHONG.
Nhp phng, hn ra m trng phong thi l NI PHONG.
Mi gi u m trng phong thi l TH-PHONG.
Phong phm vo b phn trong lu ngy, thi l chng TRNG-PHONG, SN, TIT. Phong lu ngoi tu
l thi l TIT-PHONG.
Cho nn Phong l trng ca trm bnh. n khi n bin ho gy nn chng bnh khc thi khng c
phng hng nht nh nhng tm li, thi lc no cng do phong-kh m gy nn.
Hong- hi :
--. 5 Tng b phong chng trng khc nhau th no, v xin cho bit php chn vi bnh nng (s bin chuyn
ca bnh)
K-B tha rng :
--. Chng trng ca PH PHONG : nhiu hn m phong, thnh thong ho, hi th ngn ; ban ngy nh, v
m nng. Chn pha trn lng my, sc trng bt.
-. Chng trng ca TM PHONG : nhiu hn m phong, mi kh rp, hay gin d. Bnh nng thi ni ra kh
khn. Chn ming, sc .
-. Chng trng ca CAN PHONG : nhiu hn m phong, hay bi (bun, thng), hng kh, hay gin, c nh
ght n b. Chn di mt, sc mt ti xanh.
-. Chng trng ca T PHONG : nhiu hn m phong, thn th mi mt, t chi khng mun c ng, khng
mun n. Chn mi, sc vng.
-. Chng trng ca THN PHONG : nhiu hn m phong, mt ph thng, xng sng au khng ng thng
c, trong lng c s nh khng c toi . Chn ngoi da, sc sm en.
-. Chng trng ca V PHONG : nhiu hn m phong, ung n kh khn, nh c vng mc nut khng tri
; phc b hay y ; nu khng p bng thi hay trng, n thc hn thi sinh tit t. chn thy thn th gy m
bng to.

9
-. Chng trng ca TH PHONG : u v mt nhiu hn m phong. Trc chng phong pht sinh mt ngy
thi bnh nng, u nhc n ni khng th bc ra ngoi. n ngy phong pht, thi bnh li hi bt.
-. Chng trng ca LU PHONG : c nhiu hn, thng khng dm mc o n, n ba n thi hn ra, c
khi hn nhiu m th suyn, gh gi, o thng m t v hn. Ming kh v kht, khng lm c cng vic
nhc mt.
-. Chng trng ca TIT PHONG : nhiu hn, hn ra t c o, trong ming kh, khng lm c vic nng
nhc, ton thn u au v rt. (rt v ra hn nhiu, thnh VONG DNG).,.

--o0o--

10
CHNG 43

T LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Bnh T (t au) v u sinh ra ?
K-B tha rng :
--. Ba kh Phong, Hn, Thp ln ln dn n, hp li thnh chng T. Trong 3 kh , nu phong kh thng
thi gi l HNH-T ; hn kh thng thi l THNG-T ; thp-kh thng thi l TRC T.
Hong- hi :
--. Trm nghe li c 5 chng T, l v sao ?
K-B tha rng :
--. Mc bnh v ma ng, l CT-T ; mc bnh v ma Xun, l CN-T ; mc bnh v ma H l MCH-T ;
mc bnh v Ch-m gi l C-T ; mc bnh v ma Thu gi l B-T.
Hong- hi :
--. C khi bn trong k tc vo 5 Tng, kh no lm nn th ?
K-B tha rng :
--. 5 Tng u c hp, bnh mc lu khng gii i c, s k tc vo ni hp . Cho nn nu CT-T
khng dt, li cm vi t, n s k tc ti Thn. CN-T khng dt, li cm t, n s k tc ti Can ; MCH-T
khng dt, li cm vi t, n s k tc ti Tm ; C-T khng dt, li cm vi t, n s k tc ti T ; B-T
khng dt, li cm vi t, n s k tc ti Ph ;
Vy phm chng T, u theo v tng ma, ri li cm thm kh Phong Hn Thp m gy nn.
Phm chng T k tc 5 Tng, sinh ra cc chng trng sau y :
-. Ph-t thi phin mn, suyn m u (o)
-. Tm-t thi huyt mch khng thng, v t bch di Tm, dn mnh phm ln Tm-tng, nn phin ; li
thm chng thng-kh m suyn, cung hng kh hay ; quyt-kh ngc ln nn hay khng.
-. Can-t m nm hay git mnh, ung nc nhiu, tiu tin lun, trong bng anh ch nh n b c thai.
-. Thn-t hay trng, xng khu g ln, xng sng g xung.
-. T-t thi t chi mi mt r ri, hay ho, nn ra nc di, trn Hung b nghn
-. Trng-t thi ung nc lun m khng tiu tin ra c, trung-kh suyn cp, thnh thong li thnh
chng Sn-tit.
-. Bo-t thi thuc b phn Thiu-phc v Bng-quang, n mnh tay thy au nh di nc nng vo, tiu
tin li t, v hay chy nc mi trong.
Phm m-kh (tcTng kh) tnh thi tng THN, to thi tiu vong ; nu ung n qu , Trng-v s b
thng (nu b thng, t kh s tha c phm vo m gy nn chng T).
Nu suyn tc qu , thi bit chng T t Tm ; thy s di niu lun lun, thi bit chng T t Thn ;
thy s mi mt qu , thi bit chng T t Can ; thy da d kh khan sm snh, thi bit chng T t T.
Phm chng T khng khi, s cng ngy cng nng thm. Duy c chng thuc v Phong kh thng thi d
khi hn.
Hong- hi :
--. V chng T, c ngi b cht, cng c ngi lu ngy mi khi l v c sao ? Xin cho bit r.
K-B tha rng :
--. Chng T phm thng vo Tng : s cht ; nu lu lin khong gn xng, thi lu khi ; nu ch
khong b phu, thi chng khi.
Hong- hi :
--. Nu k tc 6 Ph th sao ?
K-B tha rng :
--. cng ch l do s ung n, c x m gy nn. 6 Ph cng u c DU, cc kh Phong, hn, thp trng
vo Du, nhn c s ung n tip theo, do Du m vo, ri n k tc vo Ph.
Hong- hi :
--. Dng chm iu tr th no ?
K-B tha rng :
--. 5 Tng c DU, 6 Ph c HP, theo b phn ca mch tm ni mc bnh m thch, s khi.
Hong- hi :
--. Kh ca DOANH, V c gy nn bnh T chng ?

11
K-B tha rng :
--. VINH (Doanh) l tinh kh ca thu-cc. N ho u 5 Tng, thm nhun 6 Ph, ri sau mi dn vo
mch. Mch vng khp trn di, sut qua 5 Tng v chng vo 6 Ph.
V l mt th Hn-kh (mnh, d) ca thu-cc. Ci tnh ca n lt t, hot li, khng th vo trong mch,
cho nn dn i trong b-phu, khong phn nhc, hun ln Hoang-mc, tan ra Hung-phc. Tri kh thi sinh
bnh, thun kh thi s khi. N khng hp vi cc kh Phong, hn, thp. Nn khng gy nn bnh T.
Hong- hi :
--. Bnh T c khi au, c khi khng au, c kh bt nhn, c khi hn, c khi nhit, c khi to, c khi thp .
L v sao ?
K-B tha rng :
--. au l do Hn-kh nhiu. Cn nh khng au v bt nhn, l v bnh lu vo su, Doanh-v dn i b vt,
kinh lc c lc s rng, nn bt thng ; b phu khng c huyt thm nhun, nn bt nhn.
n nh chng Hn : do Dng-kh t, m-kh nhiu, gip thm cho bnh, nn mi Hn.
n nh chng Nhit : d Dng-kh nhiu, m-kh t, bnh kh thng, Dng gp m nn mi thnh NHIT-
T.
Nh nhiu hn m a, l v gp Thp nhiu, Dng kh t, m kh thnh, 2 kh cng cm nhau, nn hn
mi ra m a.
--. Li c chng T khng au, l v sao ?
--. T mc xng th nng ; mc vo mch thi huyt ng m khng chy ; mc cn thi co vo khng
dui ra c ; mc tht thi bt nhn ; b thi hn. Gp 5 chng u khng au.
Phm bnh T, gp Hn thi nh kin b trong da ; gp Nhit thi gn r ri, khng c ng c.,.

-- o0o --

12
CHNG 44

NUY LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. 5 Tng gy nn chng NUY th no ?
K-B tha rng :
--. Ph ch v b-mao ; Tm ch v huyt-mch ; Can ch v cn-mc ; T ch v c-nhc ; Thn ch v ct-
tu.
Ph nhit, l phi kh, b mao do h nhc cp bch, gy nn chng NUY-BCH.
Tm-kh nhit thi mch di quyt v nghch ln trn do mch di h ; v h sinh ra mch NUY, ng
chn r ri khng bc i c.
Can-kh nhit thi m-trp rn ra m ming ng, cn-mc kh ; v kh nn cn cp m co rt, thnh chng
CN-NUY.
T-kh nhit thi V kh m kht, c-nhc bt nhn, thnh chng NHC-NUY.
Thn-kh nhit nn yu, tch khng ct ln c, xng kh m tu vi. Thnh chng CT-NUY.
Hong- hi :
--. Xin cho bit r nguyn nhn
K-B tha rng :
--. PH l mt quan trng ca cc Tng, n nh ci lng che cho Tm. C s g b mt, cu khng th
c, thi gy nn chng PH-MINH (ku). Ku thi Ph nhit m l phi kh t i. Nn mi ni : 5 Tng do
Ph nhit, dip tiu gy nn chng NUY-BCH (chn lng gn khng l i c).
Bi ai qu thi Bo-mch tuyt. Bo-mch tuyt khin cho Dng-kh pht ng bn trong, do Tm-h
huyt bng, thnh chngTIU RA HUYT. Cho nn Bn-kinh ni : i kinh khng h, gy nn chng c-t,
truyn lm chng MCH-NUY.
Ngh ngi qu khng c toi nguyn ; dm bn ngoi, li nhp phng v hn, tng cn r ri, thnh
chng CN-NUY v BCH-DM (tinh kh t nhin tit ra). Cho nn kinh ni : chng CN-NUY sinh ra bi Can m
nguyn nhn l s nhp phng.
V ym lu ni m thp, khin cho Thp-kh thm tha ni c-nhc, thnh T m bt nhn, do gy nn
chng NHC-NUY. Cho nn kinh ni : Nhc-nuy gy nn bi THP.
V s i xa nhc mt, gp i nhit m kht, v kht nn Dng-kh b suy st bn trong, do nhit s tha
c k tc Thn. Thn l thu-tng. Gi thu khng thng c ho, thi xng kh m tu vi, nn chn khng
th i xung t, gy nn chng CT-NUY. Cho nn kinh ni : chng CT-NUY gy nn bi i-nhit.
Hong- hi :
--. Ly g phn bit ?
K-B tha rng :
--. Ph nhit thi sc mt trng bt m lng rng. Tm nhit thi sc mt m lc-mch rn. Can nhit thi
sc mt ti xanh m mng tay kh. T nhit thi mt vng m tht thng run ng. Thn nhit thi sc mt en
xm m rng se.
Hong- hi :
--. Vy sao ni n phng php tr chng. Nay li chuyn trch v DNG-MINH, l th no ?
K-B tha rng :
--. DNG-MINH l ci biu ca 5 Tng, 6 Ph, ch v lm nhun cho tng cn. Tng cn ch v b rng
ngoi xng, cho cc khp c hot li.
XUNG-MCH l biu ca Kinh-mch. Ch thm nhun cho cc KH, CC (cc bp tht ln nh) cng vi
Dng-minh hp vo tng cn.
M DNG bao trm tt c ch hi-hp ca tng cn hi kh-khi ; m Dng-minh s l trng, u
thuc v I-MCH, m li sang C-MCH. Cho nn h Dng-minh b h thi tng cn b long ra, i-mch
khng dn ti na, cho nn chn NUY khng dng c.
--. iu tr th no ?
--. Trc phi b VINH ri thng n DU, lm cho nhng h thc c qun bnh, nhng nghch thun c
iu ho, cn-mch-ct-nhc u theo ng vo ma v thng.thi bnh khi (1)

13
(1)-. y l ni v phng-php tr NUY. Cn, mch, ct, nhc, u theo v tng ma m c thng mc bnh. Nh CAN mc
bnh v ma Xun l CN-NUY. Tm mc bnh v ma H l MCH-NUY. T mc bnh v thng Ch-m l NHC-NUY. Ph mc
bnh v ma Thu l B-NUY. Thn mc bnh v ma ng l CT-NUY..
Gi chuyn trch kinh DNG-MINH, li phi ly c kinh mc bnh gi nh tr chng CN-NUY, phi hp c V
ln CAN iu tr, v b Vinh-huyt NI-NH ca Dng-minh, vinh-huyt HNH-GIN ca Can ; Du-huyt HM-CC ca
V, du-huyt THI-XUNG ca Can li iu s h thc, h thi b m thc thi t. Ho s thun nghch : B thi nghch th ;
T thi thun th .,.

-- o0o --

14
CHNG 45

QUYT LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Bnh QUYT (tay chn gi lnh) chia ra Hn-nhit l v sao ?
K-B tha rng :
--. Dng-kh suy di thi thnh chng HN-QUYT ; m-kh suy di thi thnh chng NHIT-QUYT (1)

(1). Ni di tc l ch v chn (tc). Ngi c 3 kinh Dng v 3 kinh m. Kh ca 3 kinh Dng suy di, thi Dng-kh
t, m-kh thnh nn thnh chng HN-QUYT. Kh ca 3 kinh m suy di, thi m-kh suy, Dng-kh thnh, nn thnh
chng NHIT-QUYT. y ni v nguyn nhn s Hn-Nhit ca chng QUYT.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. V chng NHIT-QUYT, tc l Dng-quyt, vy sao khi t Tc-tm (lng bn chn) thuc m ?
K-B tha rng :
--. Dng-kh pht khi ra t 5 u ngn chn. Phm m-mch hp di cnn m t Tc-tm. V Dng-
kh thng nn Tc-tm nhit.
Hong- hi :
--. V chng HN-QUYT, tc m-huyt, vy sao li khi t 5 u ngn tay, ri lan n gi ?
K-B tha rng :
--. m-kh pht khi t pha trong 5 ngn tay, hp di gi, m t trn gi. V m-kh thng nn t 5 ngn
tay n trn gi hn. Chng hn khng phi pht sinh t bn ngoi m l t bn trong.
Hong- hi :
--. V chng QUYT-HN, do Tng no khim khuyt m gy nn ?
K-B tha rng :
--. Tin m l ni t hp ca Tng-cn, v l ch hp ca Thi-m v Dng-minh. V 2 ma Xun-H thi
Dng-kh nhiu m m-kh t, v 2 ma Thu-ng thi m-kh thnh m Dng-kh suy. Gi ngi mc bnh ,
v sc kho, v 2 ma Thu-ng lm lng qu , kh di c dn ln, khng th li quay tr xung. Do
tinh-kh cng b rn ra di. Ci t m-hn lin tha c m sn ln. Phm kh u phi nh Trung-tiu. Gi
Dng-kh suy, khng th thm nhun ra kinh-lc ; Dng-kh cng ngy cng gim dn m-kh cng ngy thnh
ln v vy nn tay chn hn.
Hong- hi :
--. V chng NHIT-QUYT, do Tng no khim-khuyt m gy nn ?
K-B tha rng :
--. Ru ung vo V thi lc-mch mn m kinh mch h. T l mt c quan du-chuyn tn dch cho V.
m-kh h thi Dng-kh s ln vo, do V thnh ra khng ho. V V khng ho nn tinh-kh b kit, khng
th thm nui ra t-chi. Vy ngi mc bnh , tt do s ung say, n no m nhp phng, kh t T khng tn
i c. tu-kh ci cc-kh xung t nhau. Nhit thnh bn trong cho nn khp mnh u nhit, m nc tiu
cng . Ngm nh ru, kh ca n thnh m lt-hn, n lm cho Thn-kh hng ngy suy st. Dng-kh hng
ngy tng ln, v vy nn Th-tc mi nhit.
Hong- hi :
--. V chng QUYT, c khi khin ngi phc-mn ; c khi khin ngi t nhin bt tri nhn (khng bit
ngi, tc bt tnh..); c ngi n na ngy, hoc sut ngy, ri mi tri nhn, l v sao ?
K-B tha rng :
--. m-kh thnh trn thi di h ; v di h nn thnh chng phc trng-mn dng-kh thnh trn,
thi kh di cng theo ln, do t-kh cng ngc ln. T-kh ngc ln thi Dng-kh lon. dng-kh
lon nn bt-tri-nhn.
Hong- hi :
--. Xin cho bit chng QUYT ca 6 kinh-mch nh th no ?
K-B tha rng :
--. Chng QUYT thuc kinh C-DNG thi u nhc m nng, chn i kh khn, c kh chng mt m ng.
15
Chng quyt ca kinh DNG-MINH thi pht in, ch mun chy ra ku to, phc mn khng th nm, mt
m nng, thy by ni cn.
Chng Quyt ca kinh THIU-DNG : bng dng tai ic, quai hm sng m nhit, sn au, xng u gi
khng c ng c.
Chng Quyt ca kinh THI-M thi phc mn m trng ngc ln, i tin kh, khng mun n, n vo
thi nn, khng nm c.
Chng Quyt ca kinh THIU-M thi ming kh, nc tiu . Phc mn v Tm-thng.
Chng Quyt ca kinh QUYT-M thi Thiu-phc sng v au,phc trng, tiu tin khng li, nay nm co
u gi, m-hnh rt li hoc sng, trong bng chn nng.
*. Thnh thi nn T, h thi nn B. Khng thnh khng h nn thch bn kinh.
--. Chng QUYT-NGHCH Thi-m, ng chn au rt. Tm thng dn xung Phc. Nn tr ni ch bnh (tc
T, v T ch v kh kinh ny) (1)

(1)-. T y tr xung li ni kh-huyt 3 kinh m, 3 kinh Dng. V kh ca th-tc 3 m v 3 Dng lo 5 Tng 6 Ph sinh
ra. Kh ca Tng-ph ngch bn trong thi kh m-dng s quyt bn ngoi. Cho nn di y li bn v chng kh huyt
ca 12 kinh. Ci kh ca Trung-th, ch v vic thm nhun ra 4 bn, v Tc Thi-m kh quyt nn ng chn b co rt ; thc n
vo V, trc kh dn ln Tm. V T-kh nghch khng chuyn du c tinh-kh, nn Tm-kh h m au rt xung bng. l
ci bnh do T sinh ra. Nn phi tr ngay T-kh trc.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Chng Quyt-nghch ca THIU-M, h mn v u-nghch, i t ra nc trong, nn tr ni ch bnh ca n.


Chng Quyt-nghch ca QUYT-M, vng ngay lng au, h mn v tu tin b vt. Ni m lm nhm nn
tr ni ch bnh.
Ba kinh m u nghch, i tiu u b vt, khin bnh nhn tay chn gi lnh. Trong vng 3 ngy s cht . (1)

(1)-. 3 kinh m u nghch, th l Dng vi m chia r hn ri. bao nhiu kh Dng u pht sinh t m, gi 3 kinh m u
nghch, tc l ngun sinh-kh tuyt. V vy nn tay chn gi lnh m trong 3 ngy s cht. l quyt ti kh-phn, nn
mi cht chng nh vy. Nu quyt ti kinh-mch, thi cn c dng dai, khng n chng cht nh th !

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Chng Quyt-nghch ca THI-DNG : ng ln, u huyt, hay nc ( mu ng mi). Nn tr ni ch


bnh.
Chng Quyt-nghch ca THIU-DNG : cc c quan khng d dng, khin cho yu au khng i c, c
au khng ngonh c. Ri pht chng TRNG-UNG, hoc pht KINH, s cht.
Chng Quyt-nghch ca DNG-MINH : suyn v ho, mnh nng, hay kinh, nc v u huyt.
Chng Quyt-nghch ca Th THI-M : h, y m ho, hay nn ra nc ri tr ni ch bnh.
Chng Quyt-nghch ca Th THIU-M : Tm thng rt ln cung hng, mnh nng, khng th cha.
Chng Quyt-nghch ca Th THI-DNG : tai ic, nc mt chy ra, c khng th ngonh c, yu
khng th ci nga c. tr ni ch bnh.
Chng Quyt-nghch ca Th DNG-MINH : pht chng HU-T, sng trong cung hng, hoc thnh chng
KNH. Tr ni ch bnh (1)

(1)-. Th DNG-MINH l Ph ca PH. Th THIU-DNG tc TAM-TIU --. Dng-minh ch v ch, Ph ch v hu ;


hp c ho-kh ca Tam-tiu u nghch, nn mi thnh chng HU-T v CH-THNG. Dng-minh l mt kinh c ci
tnh cht to-nhit. Tam-tiu thuc v ci ho Long-li, ho nhit ng thi pht trin, nn mi pht sinh chng KNH.,.

-- o0o --

16
CHNG 46

BNH NNG LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Ngi mc bnh V-QUN UNG, chn th no c th bit c ? (1)
K-B tha rng :
--. Chn bnh nn hu V-mch, mch s TRM-T. Trm-t l do kh nghch. Nghch thi mch
Nhn-nghinh tt phi rt thnh ; rt thnh nn nhit (2)
Nhn-nghinh l mch ca V. Nu nghch m thnh thi l do nhit t V khu, m khng dn i c, nn
mi thnh chng UNG V-khu.

(1)-. T y tr xung 4 Thin u ni v cc bnh K-HNG. u thin gi l BNH NNG tc l ni v bnh khng nhn 4
ma, 6 kh, m cng c th lm cho Tng, Ph v kinh mch mc bnh. V quyn ny 15 Thin : t thin NHIT BNH
LUN n QUYT-LUN bn v s bin ho ca tt bnh, li cn c th bnh gi l k-hng. Chn mch chng ca bnh
k-hng nn hp xt vi BNH NNG, ng hu khi ci nhm v NG QU v T THT (5 iu li, 4 s sai). Bt u
ni chng V QUN UNG (mc mn cung d dy) t cho bit rng phm Vinh, V, kh, huyt u do Dng-minh
sinh ra. Huyt kh nghn tc, thi thnh chng UNG THNG. T l vi cc chng do T thi, Lc dm v Ng-ch, Tht
tnh khc nhau rt xa.
(2)-. V mch tc l Hu-quan : Mch ca Th Thi-m. Nhn-nghinh l ng mch 2 bn yt hu (ch l hu c). V V-kh
nghch, khng t dn n c Th Thi-m, do V mch ho ra TRM-T. Kh nghch V khin cho Nhn-nghinh
thnh. Tc l nhit s t V.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. V sao bnh nhn khng th nm yn ?
K-B tha rng :
--. V Tng b thng, tinh khng th dn i, quy t c vo V, nn khng th nm yn.
--. Khng th nm nga c l v sao ?
--. Ph nh ci lng che cho c cc Tng. Ph-kh thnh nn mch I, mch I nn khng th nm nga.
bn r thin K-HNG, M-DNG.
--. C ngi mc bnh QUYT, chn mch bn Hu TRM m KHN, mch bn T PH m TR Vy ch bnh
u ?
--. Nu chn v ma ng, mch bn hu vn nn TRM KHN, l ng vi 4 ma ; mch bn t PH m
TR l tri vi 4 ma. bn t nn ch v bnh Thn cng c quan h n Ph, v au YU.
--. V sao ?
--. V mch kinh Thiu-m sut qua THN, chng ln PH. Gi chn c Ph-mch, bit l Thn cng
mc bnh m thnh chng au yu.
--. C ngi mc chng CNH-UNG (mn c) hoc dng , hoc dng chm v cu m u khi, vy chnh
bnh u ?
--. , danh tuy ging nhau, nhng bnh chng c khc. V kh tc ca bnh UNG, nn dng chm khai tr
b i ; nu do kh nhiu m huyt t, thi nn dng t v vy nn bnh danh khng khc m tr php li
khc.
--. C ngi mc bnh gin d, r di nguyn nhn bi u ?
--. l sinh ra bi kh Dng
--. Kh Dng sao li ngi cung ?
--. Dng-kh v b nn p, khng phn pht ln c mi thnh chng CUNG-N (1) . Bnh gi l
DNG-QUYT.

(1)-. SINH-THIT-LC tc l dng st mi ly nc cho ung. THIT thuc loi kim, kim khc c Mc, nn Can-kh h
xung, m chng cung n s khi.

1
_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. C ngi mc bnh mnh nng, r ri, hn ra nh tm, phong va thiu kh. l bnh g ?
K-B tha rng :
--. Bnh gi l TU-PHONG.
Hong- hi :
--. iu tr th no ?
K-B tha rng :
--. Dng Trch-t, Chut, mi v 10 phn, Mi-hm-tho (tc V-tm-tho, hoc V-phong-tho) 5 phn, dng
3 nhm tay, ung sau khi n cm.
Nh ni : mch TRM m T tc l khi chn mch tin vo tay ch nh hinh chm ; ly tay mit mnh
xung, nu T-kh t T, thi mch s KIN . Nu Thn-kh dn ln Can, Can dn ln Tm thi mch s I
(1)

(1)-. on ny ni qua v phng-php chn mch bnh K-HNG./.

-- o0o --

2
CHNG 47

K BNH LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. C ngi c thai c 9 thng, bng dng cm, l bnh g ?
K-B tha rng :
--. l do mch ca BO-LC b nghn
--. V sao ?
--. BO-LC buc vo vi mch ca Th Thiu-m sut qua Thn, chng ln cung li v th nn khng ni
c.
--. iu tr th no ?
--. Khng cn iu tr, qua 10 thng, thai sinh ri s li ni c. THCH PHP ni : ng lm tn cho bt
tc, ng gip ch cho hu d i khi thnh bnh , ri sau s tr. ng lm tn bt tc l v bnh nhn
gy cm, khng cn dng chm, thch vo u c na. ng gip ch cho hu d l v trong bng c hnh
m li lm cho tit ra ; tc thi tinh cng tit ra theo, khin cho bnh t c mt mnh chim c trong. Do
s li gy thm bnh.
Hong- hi :
--. C ngi mc bnh di Hip mn, kh nghch, ti 2, 3 nm vn khng khi, l bnh g ?
K-B tha rng :
--. Bnh gi l TC TCH . N khng tr ngi vic n, nhng khng th cu thch. Phi dng php O
DN ri mi ung thuc ; ch mt mnh thuc khng cha c. (1)

(1)-. Trn y ni v chng PH-TCH. Ph ch kh m coi v vic h-hp. V chng TCH ca Ph c tn l TC-BN . y
gi l TCH tc l c dn d, cha cht m sinh ra, v vy nn mi 2,3 nm vn khng khi. V chng tch ca CAN v
PH u ch v Hip h mn. Nhng tch CAN thi ngi n, cn tch PH thi khng ngi n.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. C ngi mc chng thn th, v, i, bng chn u thng, xung quanh rn au. l bnh g ?
K-B tha rng :
--. Bnh gi l PHC-LNG, tc l gc ca Phong-kh n trn ra ngoi I-TRNG m bm ln Hoang.
Gc ca Hoang li pha di rn, v th nn au xung quanh rn. ng ng n n. Nu ng n n s gy
nn Thu-bnh v Niu-xc (tiu tin b, rt, khng ra c).
Hong- hi :
--. C ngi Xch-mch sc qu, cn cp m li hip c ln sc mt l bnh g ?
K-B tha rng :
--. gi l CHN CN (tc gn mc bnh). Bnh nhn phc b tt co rt, mt hin ra sc trng hoc en.
Nh vy l bnh nng.
--. C ngi mc chng nhc u, vi nm mi khi. V u sinh ra nh vy? v gi l bnh g ?
--. Ngi tt tng phm phi i hn, bn trong su ti xng tu ; tu ly no lm gc. V no b nghch,
nn thnh chng U THNG, v au ti c rng. Tn bnh l QUYT NGHCH.
--. C ngi mc bnh, trong ming c c v ngt lun, tn l bnh g, v sao mc phi ?
--. l do Th-kh rn ln. Tn l T-N. phm 5 v n vo ming, cha V. T v V dn hnh tinh kh.
Bao tn-dch u T, nn thnh chng KHU CAM (ngt ming.). Bnh do n nhiu cc th ph m (bo,
ngon) m sinh ra. Phm cht bo khin ngi sinh chng ni nhit ; v ngt khin ngi sinh chng Trung-mn.
n khi kh rn ln, s chuyn thnh chng TIU-KHT (v ni nhit). nn dng c LAN iu tr. V n bi
tr c kh trn ut (ut lu trong).
--. C ngi mc chng trong ming ng (c v ng) trch Dng-lng-ton tn l bnh g ? v v sao
mc bnh y ?
--. Bnh tn l M-N. Can l mt c quan c ci nhim v nh mt Tng qun, nhng phi th-quyt
m ; yt, hu (cung hng) li l ngoi s ca Can, m cng lin lc vi m. Bnh nhn tt thng c vic
3
mu l khng quyt, khin m h, kh rn ln, thnh chng KHU-TH. Nn thch m-mc-du. V phng
php iu tr, c thin M DNG THP NH QUAN TNG S ? (n: thin ny T-vn v Linh-khu u
khng thy c. C l do mt b C-kinh no khc m gi khng cn).
. Hong- hi :
--. C ngi mc bnh LONG ngy i tiu ti vi mi ln nh th l thuc v bt tc ; mnh nng nh
than, c vi c nh b ngn cch, mch Nhn-nghinh to thnh, th suyn, kh nghch nh th l thuc v hu
d. Chn n mch Thi-m thi li VI-T nh si tc nh th li l bt tc. Vy bnh u, v tn gi
l g ?
K-B tha rng :
--. Bnh ti Thi-m m thnh V, kim c Ph, tn l QUYT.: CHT KHNG CHA C (1). tc l
thuc v chng ng hu d, nh bt tc.
--. Ng hu d, nh bt tc l g ?
--. 5 bnh kh thuc hu d, v 2 bnh kh thuc bt tc (2). Gi bn ngoi c 5 hu d, bn trong li c 2
bt tc, biu l m dng u on tuyt, cn sng sao c.

(1)-. y ni v bnh Thi-m v V, PH. Dng-minh l mt kinh to-nhit, theo v kh trung-kin thp ho ca Thi-m.
Gi Thi-m bt tc thi V-kh nhit m mch Nhn-nghinh s thnh to thnh. V-kh nghch ln, s lin quan n PH,
nn mi thnh chng suyn tc v kh nghch v-kh cng thnh khng th phn tn c tinh kh ra ngoi, do
Thi-m li thnh ra bt tc. Thi-m bt tc thi 5 Tng 6 Ph khng cn th kh vo u nn mi thnh QUYT-
NGHCH T CHNG.
(2)-. y ni hu d bt tc u gy nn bnh. Ng d l :
1- mnh nng nh than
2- c v c nghn cch
3- Nhn-nghinh to thnh
4- suyn tc
5- kh nghch
Nh bt tc l :
1- bnh LONG ngy i tiu vi mi ln.
2- Thi-m mch VI-T nh tc
Dng-minh ch BIU, bn ngoi b 5 hu d khng th hnh kh ra Tam-dng BIU ; Thi-m ch L, bn
trong b 2 bt tc khng th hnh kh ti Tam-m l. Vy ngi Biu-l, m dng u on tuyt, cn sng sao
c.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Ngi mi lt lng mc tt IN. Vy tn bnh l g ? v v sao m mc ?
K-B tha rng :
--. gi l THAI BNH. Nguyn nhn do t khi cn nm trong bng m, ngi m b iu g qu s hi, kh
ngc ln m khng ging xung c. Tinh vi kh dn lm mt, nn a con mi pht chng in nh vy. (1)

(1)-. n : tr con in gin, phn nhiu do khi cn trong bng m. Ngi m b s hi m gy nn. Nhng chng in l do
kh nghch. Vy ngi m lc b s hi m kh nghch, tc l a con trong thai cng theo m kh nghch, l ny rt ng.
Ngi thai ph cng nn cn thn.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. C ngi mt ra nh b Thy-thng. Thit vo mch thi I v KHN. Khp mnh khng au n.
Mnh khng gy i, nhng khng n c, v ch n rt t. l bnh g ?
K-B tha rng :
--. Bnh pht sinh ti THN, gi l THN-PHONG. Ngi mc Thn-phong khng n c, hay kinh (s) ,
sau khi khi kinh, nu Tm-kh r ri thi s cht. (1)

(1)-. V chng PHONG-THY, cc khp xng u au. y bnh ti Thn, khng do ngoi t, nn mnh khng au. Thy-kh
dn ngc nn mnh khng gy ; Phong-mc, Thy-t cng ln Th-kh nn khng n c.
TRIU-HONG ni : thin c Lc dm, ngi cng c Lc-kh. Nhng nhng bnh K-hng, phn nhiu khng pht
sinh bi ngoi t.
Thy l mt vt thng ca Ha. Khng n c l do Thy-t tin thng ln Trung-tiu. Hay s l do Thy-kh bch
ngc ln Tm. Tm vn khng bao gi b t. Sau khi kinh khi m Tm kh suy , tc l Tm b thng ri, nn mi l
chng cht.,. -- o0o --
4
CHNG 48

I K LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Phm Can-kh mn, Thn-kh mn, Ph-kh mn, mch tt s u THC m thnh chng THNG (tc ph-
thng, bnh b phn da).
-. Ph b nghn, suyn m hai bn sn (kh) mn, nm thi kinh, khng tiu tin c.
-. Thn b nghn, t Thiu-phc n di chn u mn (y) ; bng chn c bn nh bn to ; nu bnh bin
s thnh THIN-KH. (1)

(1)-. NGHN y l ni v Tng-kh mn, m nghn ra ngoi kinh lc. Phm mn kh thi thng c nhc.
Nghn kinh thi c theo kinh lc i n u s pht bnh ti . PH ch v vic h hp, mch ca n do Ph-h ngang ra
di nch, cho nn suyn m kh mn .CAN-mch vng quanh m-kh, ln thiu-phc, qua Can, chng vo M, xut ln
Cch ri chng ra Hip-lc, cho nn lng kh mn m khng tiu tin c._. V Tng-kh ng mn nn lc nm thi thn
hn khng yn, cho nn pht chng KINH._. Thn mch bt u t di chn, vng xng khoai, qua bng chn ln THN
chng vo BNG-QUANG ; v th nn t di chn n thiu-phc u mn. Thn ch CT , m hn thy (tc Bng-
quang) ch kh, v th nn bng chn c bn ln bn nh v.v. y l ni v Tng-kh nghn kinh mch gy thnh chng
bnh nh trn, so vi chng t TAM-TIU, khng tiu tin c v h t ring k tc hnh thn m thnh THIN-KH.
Nguyn nhn v chng hu khng ging nhau.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

TM mch MN m I, pht thnh chng GIN-KHIT v CN-LOAN (co gn).


CAN mch TIU v CP, pht thnh chng GIN-KHIT v CN-LOAN.(1)

(1)-. TM l Ha tng. Ha nhit thi qu nn mch I m thnh chng GII-KHIT v CN LOAN (kinh s, co qup)._. Can
ch gn m li ch c huyt. Mch TIU thi l H, cp thi l Hn. V Can tng h hn khng th thm nhun ra gn, nn
mi thnh chng loan, khit . y ni v bnh cn, c khi v Tm-kh hu d, li c khi v Can-kh bt tc cng vi chng
phong lm thng cn mch, khng ging nhau

_________________________________ KINH VN ______________________________________

CAN mch bng dng bo lon, tt do c s kinh hi. Nu mch khng n m M ( nh cm khng ni ra
c). Khng cn cha, s t khi (khi no mch n s ni ra c).
THN mch TIU m CP, Can mch tiu m cp,Tm mch tiu m cp. khng bt ln tay, u l chng
GI (mt chng thuc loi tch t)
Mch ca CAN, THN u TRM l chng THCH-THY ; nu u PH s l chng PHONGs-THY ; nu u
H s cht ; nu u TIU v HUYN, s pht KINH (on ny ni v mch ca CAN vi THN ging nhau, thi
bnh cng khng khc.)
Mch ca THN : I, CP v TRM ; mch ca CAN : I, CP m TRM u thuc v SN (Sn tc l
sn-kh, au rt bng di v Dch-hon, khc vi tn sn ta thng dng).
Mch ca TM bt ln tay : OT m CP, l c chng Tm-sn ; mch ca PH TRM m bt ln tay l c
chng PH-SN.
- TAM-DNG mch CP l c chng GI ; TAM-M mch CP l c chng SN.
- NH-M mch Cp l c chng GIN-QUYT ; NH-DNG mch Cp l c chng KINH.
- mch ca T bn ngoi hin ra C (cng nh BC, bt ln tay) m bn trong TRM, l chng TRNG-TIT,
lu s t khi.
Mch ca CAN TIU v HON : chng Trng-tit d tr (Hon l nhit nhiu ; Tiu l huyt kh u t. y v
ci kh Dng nhit bch vo m tng, khin huyt kh ca CAN-tng tit xung m thnh h, nn mch TIU m
HON ; nhng Can vn ch v tng huyt, nn d b ci kh Dng-nhit cng cn d cha).

5
Mch ca THN : TIU, bt ln tay m li TRM, l chng TRNG-TIT v ra huyt. Nu huyt n (m) m
mnh nng, s cht. (1)

(1)-. Trng-tit m ra huyt tc l KIT-L (Xch l) THN ch v tng tinh, l ci gc ca Tinh-huyt. V kh Dng nhit
quay xung bch vo Thn nn mi thnh chng TRNG-TIT v ra huyt. V ra huyt thi m-huyt b thng, nn mch
TIU, nhit t phm vo THN nn mch TRM m BC._. Phm m-dng cng ha thi sng ; thin hi (ring b hi v mt
bn no) thi cht. Tam-dng l Dng, Tam-m l m, kh l Dng, huyt l m. Kh nhit ca Tam-dng bch vo m
huyt, huyt b nhit lm thng nn huyt ha n. Nh vy m mnh li nng. l Tam-dng thnh m kh ca Tam-m
tuyt, nn cht.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Tm v Can mc chng TRNG-TIT cng ra huyt, nhng nu 2 Tng cng mc bnh, cn c th cha -.
Phm mch TRM, TIU, XC l chng Trng-tit ; nu mnh nng l chng nguy ; nng lun 7 ngy s cht. (1)

(1)-. Tit trn chia huyt-kh lm m-dng ; y li ly ci kh Tam-m, Tam-dng chia m-dng. Mch Tiu, Trm v
Xc l do ci kh Tam-m b Dng n bch thnh thng tn. Nu mnh li nng l ci chng triu m-kh tuyt. Hn
trong vng 7 ngy, tc l ci thi k m-kh ca 6 Tng va ht.
n : y l ni v bnh K-hng, pht sinh do m-dng khng ha, khng dy-vng g n ci kh ngoi dm ._. Y-gi
phi nhn xt cho tinh t. Nu v biu t m pht nhit, mch tt phi PH, hoc I v HOT. Lc bt u pht bnh tt
xng au, u nhc, hoc hn, suyn cp. Biu chng mi thnh, l chng cn nh l do trc biu ri sau mi
vo n l. y l do kh huyt ca Tam-dng dn tt c vo m ; Dng-kh b thng nn mch mi hin ra Tiu,
Trm v Xc. Ngay khi mi pht bnh, l chng nng ngay, hoc cm khu, phc thng, hoc h l nng ; nng hn
na thi pht kinh ; hoc hn trm, hoc ch-tn, hu tc ; mnh du nhit m nhit nh, chng ngoi nh m chng
trong nng l ci kh ca Tam-dng vt n nh ma gi, nh sm st phi kp dng cc th thuc c dng,
dng m cp cu. Nu thy mnh ch hi nng, m dng mt th khinh t biu tn (pht tn ra ngoi biu) ;
Thy mch TIU m dng mt th hon phng iu ha. Ch trong vng 3 ngy, quyt khng sao cu c
na.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Mch ca V TRM m C, li XC ; nu y ra ngoi li thy C, I mch ca Tm TIU, KIN v CP


u mc chng CCH v THIN-KH. Con trai s b bn T, con gi bn Hu. Nu khng m li un
i un li c, c th cha, ba mi ngy s khi (1). Nu thun m m . ba nm s khi ; nu tui cha y
hai mi thi ba nm s cht. (2)

(1)-. y ni v Vinh-v, kh-huyt do h-nghch m thnh chng THIN-KH. Kinh mch l mt c quan lu mnh kh
huyt v iu ho m-dng, thm nhun cn-ct cho quan tit c hot li. V kh l mt th lm cho m p phn
nhc, y b-phu, bn cht tu l, thng li h hp. V vy Vinh-v iu ho thi cn ct mnh kho, c nhc kn cht.
Nu huyt kh h nghch thi cc ci mt s thm nhun m thnh chng THIN-KH. Kh vinh v do Dng-minh sinh
ra, huyt mch thi do Tm-tng lm ch. Dng-minh l mt c quan kh huyt u nhiu, mch ca n nn PH I ; gi
mchTRM m C kim c XC : tc l thiu kh v v huyt. Th l huyt kh b h bn trong ri._ y tay ra ngoi,
b v ca V hu thn hnh. Vy m mch li C I, i tc l h.. Th l kh huyt li h c bn ngoi ri. V
vy nn mi thnh chng CCH m THIN-KH. CCH tc l Cch-mc, pha trc lin vi Hung, bn cnh lin vi
Hip, pha sau lin vi t xng sng th 11 (mi mt). l mt c quan tt c vinh-v, kh, huyt u phi i qua
dt ra thn th. Gi vinh v bt tc, nn Cch cng b h. Do v khong hung, hip, tch, bi mi thnh MA-T BT
NHN ; hp vi chng trn gi tt l CCH THIN KH .
(2)-. Tui cha y 20 thi Tng-ph ng thnh, huyt kh ng nhiu .M li mc phi chng suy bi y. Ti 3
nm th bao huyt kh ca cc Tng-ph cng u bi hoi, nn mi cht. Trn kia ni 30 ngy, v 3 nm v.v u t l
lu mi khi.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Mch n m BC, huyt nc, mnh li nng, s cht ; nu nc m mch CU v PH, thi l thng mch,
khng ngi. (1)

6
(1)-. NC-HUYT m mch li BC, l nhit thnh kinh, bch huyt vng hnh (i cn tri ng), v huyt thot nn
mnh nng, mt chng nguy him. CU l Tm-mch, PH l Ph-mch. Tm ch huyt, Ph ch b phu, m khai khiu ln
mi. Tm-mch n thnh, ln Ph-kh m thnh NC, l s thng khng ngi.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Mch n HOT m CP nh suyn, gi l BO-QUYT, chng ny s hn m khng bit g.


Mch n m SC khin ngi bo KINH, ba ngy s khi. (1)

(1)-. V ci t-kh hu hnh dn ln thi mc n nh Suyn ; ci t kh v hnh nghch ln thi mch n SC TT. T
bch ln Tm-h nn pht chng KINH. Nhng Tm l mt c quan khng th t nn qua ba bn ngy thi t kh s lui
xung, m cc chng KINH, QUYT s khi.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

. Mch n ph-hp (nh ln sng ni hp li nhau hnh dung s v cn. Ph hp nh m, mi tc t


10 ch tr ln, l kinh-kh bt tc. Nu vi hin (mi hi thy) mch y. trong vng 9, 10 ngy s cht.
. Mch n bng bng nh la chy, l Tm-kh b ot. Ti ma c kh (tc ma ng) s
cht.
. Mch n l lng nh chic l ri, l Can-kh h. Ti ma l rng (tc ma Thu) s cht.
. Mch n vi vng nh tnh khch (khch n hi thm, ti ca i ngay) lung mch y ln tay m
C, l Thn-kh bt tc, ti ma To c hoa (tc Trng-h) s cht.
. Mch n dp dnh nh n-hon (vin bn trn m khng hot) l V-tinh bt tc. Ti ma l Du-
gip rng (ma Xun) s cht.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Mch n vng mc nh honh-cch l m-kh bt tc. Ti ma la chn (cui Thu) s cht. (1)

(1)-. M thuc Gip-T, ch v ci kh Nht-dng mi sinh ; m-kh thng ln, thi kh ca 11 Tng-ph kia u thng
ln. Trn y ni nh honh-cch tc l nh c vt chn ngang, hnh dung m-kh h khng thng ln c.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Mch n nh nm dy t, l Bo-tinh bt tc. Bnh nhn hay ni. Ti ma sng xung s cht.
Mch n nh Gio-tt (p sn, chy tung to ra c xung quanh) nu vi hin ba mi ngy s cht. (1)

(1)-. y ni v mch Xung-Nhm. Mch Xung-nhm khi t Bo-trung, theo Phc i ln.. N l mt ci b ca tinh huyt.
Gi tinh huyt bt tc, thi Xung-nhm cn bu vu vo u na.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

. Mch n nh dng ton (nc sui vt ln) PH m C trong da l Thi-dng kh bt tc, tiu
bn u h. Ti ma rau Cu c hoa (rau h, tc ma Xun) s cht.
. Mch n nh i th (t l, trng vn c, ng n thi l xung) n vo khng c. l c-kh
bt tc, mt hin sc en, ti ma dy Ct tt (ma xun) s cht.
. Mch p nh huyn ung ( tc hi p, mt cc tht bu xung gia cung hng, trn m mm) n tay
vo tt xung m li ph i ngay. l Du-kh ca mi hai kinh bt tc. Ti ma mc ng thnh bng
(cui ng) s cht.
. Mch n nh Yn ao (dao nga li) n l mt mch tng tay nh thi TIU v CP, n hi nng
thi li KIN, I v CP l do kh ut nhit ca 5 Tng dn c vo Thn. bnh nhn s khng th ngi ln
c. Ti tit Lp-Xun s cht.
. Mch n nh Hon-hot (trn nh vin n trn) khng dnh tay n vo khng c (n s but i). l
kh ca i-trng bt tc. Ti ma To-dip ny ra (H) s cht.
7
. Mch n nh nhng nh o hoa mi n, khin ngi hay s, nm ngi khng yn, i ng thng nghe
ngng l Tiu-trng kh bt tc. Ti cui ma Thu s cht. (1)

(1)-. Thin ny trc ni v bnh trng K-hng, sau mi v mch-trng K-hng, t cho bit so vi mch chng thng
khc nhau rt xa .,.

-- o0o --

8
CHNG 49

MCH GII THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

THI-DNG m ni l : yu thng, mng au la v thng Ging, kin Dn, Dn thuc Thi-dng.


Thng Ging Dng ra trn, nhng m vn cn thnh. Dng cha c th theo ng th t ra. Do sinh ra
chng Yu thng v mng (tc l hai mng) au. (1)

(1)_. Thin ny bn v chng bnh K-hng, phm 60 ngy u. V kh ca Tam-m, Tam-dng u ch v 60 ngy lm
u, su su 360 ngy thnh mt nm. m-dng su kh u c thnh suy, m li u c th gy bnh cho kinh mch, nn
thin ny tiu ln hai ch MCH GII ni r mch gii y chuyn v chng K-hng, khng ging vi bnh kinh-mch
thng khc ._. u mi on u c 2 ch ni l chnh v nhng bnh trng do mt C KINH pht sinh ra, m y
K-B ch gii cho r thm. Thi-dng vi cc kinh khc u ch v kh, m kh sinh ra trong thu ti Bng-quang.
Cho nn ly kh Thi-dng lm u nm. Thng Ging, Dng-kh tuy sinh xut trn, m ci kh m hn cn thnh di,
Dng-kh cha th theo th t m tit ra c, nn mi sinh ra cc chng bnh trn.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Bnh THIN-H m b (i lch) do thng Ging Dng-kh gii-ng, a-kh tit ra c ri. Vy m ni
l THIN-H l v kh ma ng rt, kh bt tc nn sinh chng nh vy.
. Ni l : c cng, au rt xung lng l v kh ca Thi-dng dn ln qu mnh, ri nghn li .
. Ni l : nu qu lm s pht cung, pht in l v Dng-kh bc ln c trn, m m-kh nh
tr tri di. Di h trn thc nn mi sinh ra CUNG v IN nh vy.
. Ni l : mch PH s pht IC u ch v bnh pht sinh ti kh.
. Ni l : Dng-kh vo trong s thnh M l ni Dng-kh suy, m m cng h nn mi thnh
ra chng trng nh vy.
Phm nhng chng b ni ot m Quyt, gy nn M v PHI (t chi r ri) u bi Thn h._. kh ca
Thiu-m Thn khng dn n, cng gy nn chng Quyt.
. Ni l : Thiu-dng tm, hip thng l Biu ca Tm. Ti thng 9, Dng-kh ht m m-kh
thnh, nn pht sinh chng TM, HIP THNG.
. Ni l : khng th no d mnh l v m-kh ch v Tng vt. Vt tng thi khng th ng c,
nn mi khng th d mnh.
. Ni l : qu lm thi ch mun chy nhy l v v thng 9 mun vt u h, c cy rng ho, thi kh
ca con ngi cng lnh Dng m ti m. Duy ci kh ca Thiu-dng ng thnh, d c lt vo bn di,
nhng vn c mun bc mnh tr ln, mn mi thnh chng trng nh vy.
. Ni l : Dng-minh m rn rn, run rt bi v Dng-minh thuc Ng. Thng 5, l thng mt m
trong thnh Dng, Dng ng thnh m m xen vo, nn mi thnh chng rn rn, run rt.
. Ni l : bng chn thng, khng t co li c l v thng 5, mt m pht sinh trong thnh
Dng ; m Dng cng bt u suy t . Nhng bi mt m mi sinh, cng Dng xung t, gy thnh chng
hu nh vy.
. Ni l : thng suyn m thnh THU THNG l v m-kh h ging m li dn ln, ln thi
cng vi t kh k tc khong Tng-ph ; v vy gy nn Thu-thng.
. Ni l : Hung thng v thiu kh l v thu-kh k tc Tng, Ph. Thu thuc m-kh, m-kh xen vo
trong nn mi thnh Hung thng v thiu kh.
. Ni l : qu lm thi QUYT, ght ngi vi la, nghe ting g (mc) thi rng mnh m s l v
m Dng cng xung t nhau. Thu vi Ho cng ght nn mi rng mnh m s.
. Ni l : mun ng kn ca m mt mnh l vi m Dng cng xung t ln nhau. Dng ht
m m li thnh, nn mi mun ng ca m mt mnh.
. Ni l : bnh n thi mun ln cao m ht, ci b o m chy l v m Dng li tranh dnh
nhau, ri dn c ra Dng phn bn ngoi, nn mi gy thnh chng trng nh vy.
. Ni l : k tc tn-lc, thi sinh ra nhc u, t nc v phc thng v kh ca Dng-minh dn ln
trn. Trn tc l tn lc ca Thi-m. Nn mi gy thnh cc chng trng nh vy.

9
. Ni l : Thi-m s pht bnh TRNG v Thi-m thuc T, thng mi mt, kh ca mun vt u
thu tng vo trong, nn pht bnh Trng.
. Ni l : chy ln Tm thnh chng v m-kh thnh dn ln Dng-minh, lc ca Dng-minh li
thuc Tm nn thnh chng hi.
. Ni l : n vo thi o l v vt cha bn trong y trn qu m sinh ra.
. Ni l : nu c i tin hay trung-tin thi s d chu.. v ti thng mi hai, m-kh suy di
Dng-kh mun tit ra ng trn, nn di cng c tit c ra mi d chu.
. Ni l : Thiu-m, s pht yu thng.. v Thiu-m tc l Thn. V thng mi Dng-kh u b
thng, nn mi Yu thng.
. Ni l : , Khi, Thng kh v Suyn l v m-kh di, Dng-kh trn. Dng-kh ph ln trn,
khng nng da vo u, nn pht chng nh vy.
. Ni l : mi vic u khng th lm, khng th ng lu ngi lu ; ng ln thi mt t m khng trng
r.. l v mun vt m-dng khng nh, cha c ch. Kh Thu mi n, sng Thu mi xung, mun vt
tc si, m dng b ot, nn mi thnh cc chng nh th.
. Ni l : t kh v hay n l v kh ca Thiu-dng khng thng t ra bn ngoi, do Dng-kh
khng tit ra c. Can-kh cng v vy m khng c th sng, nn mi sinh ra hay n. Chng gi l TIN-
QUYT.
. Ni l : Thng s st nh sp b ngi bt.. l v Dng-kh bn trong t i, m-kh bn ngoi lt vo,
hai kh cng xung t, nn mi thng s st.
. Ni l : ngi mi thc n th ght.. v V khng c kh, nn thnh nh vy.
. Ni l : sc mt en sm l v V-kh b ot bn trong, nn huyt sc bn ngoi cng bin i mt.
. Ni l : khi thi li c huyt.. v Dng-mch b thng. Dng-kh cha thnh b phn trn thi
mch li MN. Mn thi KHI, m thng khi li ra c ng mi.
. Ni l : Quyt-m pht cc chng IN, SN ; n b thng Thiu-phcll l v Quyt-m thuc Thn.
Thng Ba, m-t sinh ra trong Dng nn mi thnh chng IN SN v thng Thiu-phc.
. Ni l : yu tch au khng th ci nga l v thng Ba, l cy ti tt bung r tr xung, ngi cng
hp vi kh y, nn mi pht bnh nh vy.
. Ni l : sinh ra cc chng Di, Long, Sn, (u l tn cc chng kh tiu tin) l v : v thng m-
kh thnh, khin cho mch pht trng khng thng nn sinh chng nh vy.
. Ni l : qu lm thi CH-CAN v NHIT-TRUNG l v m dng cng xung t nhau, sinh ra nhit. V
sinh ra nhit nn mi thnh chng Nhit-trung v ch-can .,.

-- o00o --

10
CHNG 50

THCH YU LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Xin cho bit phn ct yu ca php THCH ?
K-B tha rng :
--. Bnh c PH-TRM, thch c nng su. Phi cho ng l, ng c tri o. Thi qu thi ni-thng, bt
cp thi gy s nghn tc ngoi, t kh s do m ln theo. Su nng khng ng, li gy v ln. Bn trong
phm vi vo 5 Tng, ri sau sinh bnh ln.
Cho nn ni : c th bnh ho-mao (trong lng) tu l ; c th bnh b-phu ; c th bnh c-nhc ; c
th bnh mch ; c th bnh cn ; c th bnh ct ; c th bnh tu.
--. Thch B ng lm thng n Nhc. Nu thng n nhc thi bn trong s ng vo T, qua 72 ngy,
v 4 thng cui ma, s sinh bnh Phc trng, phin, khng mun n. (1)

(1)-. T vng vo nhng thng cui ma, mi thng 18 ngy. Bn thng thnh 72 ngy. Gp nhng ngy s pht
bnh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

. Thch Nhc ng lm thng n Mch. Nu thng n mch thi bn trong s ng vo TM. ng


vo Tm thi ma H pht bnh TM THNG.
. THCH Mch ng lm thng n CN. Nu thng n Cn thi bn trong s ng vo CAN. ng vo
Can thi ma Xun s pht bnh Nhit, v gn lng.
. Thch Cn ng lm thng n CT. Nu thng n Ct thi bn trong s ng n THN. ng vo
Thn thi ma ng s sinh bnh TRNG v YU THNG.
. Thch Ct ng lm thg n TU. Nu thng Tu thi TIU-THC v au nhc trong ng chn
Thn th cng r ri mi mt.,.

-- o0o --

11
CHNG 51

THCH T THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Xin cho bit r s nht nh ca php thch nn nng nn su, nh th no ?
K-B tha rng :
--. Thch CT, ng lm thng n CN ; thch Cn ng lm thng n NHC ; thch Nhc ng lm
thng n MCH ; thch Mch ng lm thng n B ; thch B ng lm thng n NHC ; thch Nhc
ng lm thng n CN ; thch Cn ng lm thng n CT. (1)

(1)-. Bn cu trn ni v : nn su th ng nng ; ba cu di ni v : nn nng th ng su . tc l phi


ng l, ng c tri o .

_________________________________ KINH VN ______________________________________

--. Xin cho bit r.


--. thch Ct ng lm thng n CN l ni nu chm va n Nhc thi ngay, m cha vo n
Cn ; thch Nhc ng lm thng n MCH l ni nu chm va n mch thi, m cha vo n
Nhc. thch mch ng lm thng n B l ni nu chm va n b thi m cha vo n mch.
Nh ni : thch b ng lm thng n Nhc l bnh trong B, chm cng ch vo n trong b,
ng phm vo n nhc. thch nhc ng lm thng n Cn l v h qua nhc thi s ti cn ngay.
Ni : thch cn ng lm thng n Ct l v h qua cn thi s ti ct ngay. tc l tri (on trn ny
ni v php thch ; ct khng nn bt cp hoc thi qu) .,.

-- o0o --

12
CHNG 52

THCH CM LUN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Xin cho bit v php THCH, c chng cm (k) g ?
K-B tha rng :
--. Tng c cc ch yu hi, phi xt cho k. CAN sinh ra bn t. PH sinh ra bn hu. TM gi b phn
Biu. THN ch tr L. T mt c quan nh chc S. V l mt c quan nh ni ch. Pha trn CCH, HOANG,
trong c cha m (tc m-dng). Bn cnh t xng th by (7) trong c Tiu-tm (1) . Thun theo thi lnh,
tri ngc thi d. (2)

(1)_. Bn cnh t xng th 7, tc khong Cch-du, tiu l ni s nh nht. trong c tiu-tm l ni Tm-kh tit
ra khong , rt vi-t, khng th nghch thch, khin Tm-kh b thng. Bi BI l Dng, Tm l Dng trong Thi-
dng. Phm kh ca Tng-ph u do CCH m ra, ch c TM-KH l dn ln Du.
(2)-. Kh ca Tng-ph u t trong CCH m ra. Nu nghch thch Tm-kh, thi s thng TM ; nghch thch Can-kh
thi s thng CAN ch khng phi chm trng hn vo TM hay CAN, mi l b thng u.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

. Thch trng TM : mt ngy cht. Lc mi pht ng, l chng ( do Tm, tc Tm-kh tuyt).
. Thch trng CAN : nm (5) ngy cht. Lc mi pht ng, l ni lun ming.
. Thch trng THN : 6 ngy cht. Lc mi pht ng l chng X (ht hi).
. Thch trng PH : 3 ngy cht. Lc mi pht ng l chng HO.
. Thch trng T : 10 ngy cht. Lc mi pht ng l chng THN (nut nc ming. T ch v DIN :
nc ming). T kh tuyt khng th thm ri ra bn bn, nn sinh chng nh vy. (1)

(1)-. TM l Thi-dng trong Dng. PH l Thiu-m trong Dng. CAN l Thiu-dng trong m 3 Tng u
l Dng tng, nn cht vo nhng ngy 1,3,5 thuc s l. THN l m trong Thi-m. T l Ch-m trong m, cho nn cht
vo nhng ngy 6,10 thuc s chn.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

. Thch trng M : mt ngy ri cht. Lc mi pht ng l chng U (o)


. Thch trn PH (xng khoai) trng vo i-mch, huyt ra khng dt, s cht.
. Thch MT, trng Lu-mch, bt hnh s thnh chng MANH (tc thanh-manh, mt khng hng m
khng trng thy v mch ny chng ln mt).
. Thch U, trng vo no-b (huyt ca c-mch) chm vo No s cht.
. Thch di LI (huyt LIM-TUYN) trng vo mch m thi qu, huyt ra nhiu, s M (ta nh cm,
khng ni c).
. Thch B-lc di chn, trng mch, m huyt khng ra, s thnh SNG.
. Thch KHCH (tc U-TRUNG) trng i-mch, s ngt i, sc mt bt.
. Thch KH-NHAI, trng mch, huyt khng ra, s sng 2 huyt TH, BC gip nhau.
. Thch TCH (ng xng sng) trng TU : s thnh chng G LNG.
. Thch trn v. Trng NH-PHNG : s sng ri lot nt ra.
. Thch huyt KHUYT-BN trng Ni-hm : kh s tit ra, thnh chng SUYN, KHI NGHCH.
. Thch huyt NG-PHC tay, mch hm vo trong : s thnh SNG.
. ng thch lc qu say, khin ngi kh lon ; ng thch lc qu gin, khin ngi kh nghch ; ng thch
lc qu nhc, ng thch lc n no, ng thch lc ng i, ng thch lc ng kht, ng thch lc qu s.
. Thch M-C, trng i mch : huyt ra khng dt, s cht.
. Thch huyt KHCH-CH-NHN hm vo trong trng mch s thnh chng NI-LU (nc chy t trong
tay ra) chng IC.
13
. Thch xng u gi r ra nc, s thnh chng B (tht, chn cao chn thp).
. Thch mch Thi-m tay, ra huyt nhiu, cht ngay. (1)

(1)-. Mch Thi-m cnh tay, tc l Ph-mch. PH ch v thng hnh vinh v m dng. Gi huyt ra nhiu thi
doanh-v khng tip tc c na, nn mi cht ngay.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

. Thch NG, trng huyt HM-HUNG, phm vo Ph, s thnh chng SUYN NGHCH.
. Thch khuu tay, khng t c t, kh li v theo s khg co dui c (khuu tay, tc huyt XCH-
TRCH thuc Th Thi-m).
. Thch pha di M-C 3 tc m Ni-hm, khin ngi thnh chng DI-NIU (sn i).
. Thch di nch, khong Hip v Ni-hm, khin ngi pht KHI (ho).
. Thch Thiu-phc, trng Bng-quang, nc tiu ra ri m thiu-phc vn h mn.
. Thch bng chn m ni-hm : s THNG.
. Thch mi mt, m hm vo mch Ct-trung, s thnh chng LU, hoc THANH MANH.
. Thch trong cc quan-tit (khp xng) m c nc r ra, chn tay s khng co dui c .

-- o0o --

14
CHNG 53

THCH CH LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Xin cho bit ci ct yu ca h thc.
K-B tha rng :
--. Kh thc thi Hnh thc, kh h thi hnh h, l l thng. Tri li th s sinh bnh.
CC (thc n) thnh thi kh thnh, cc h thi kh h, l l thng. Tri li th s sinh bnh.
MCH thc thi huyt thc, mch h thi huyt h, l l thng. Tri li th s sinh bnh.
--. Th no l tri ?
--. Kh h m thn nhit, th l tri. Cc np nhiu m kh t, th l tri. Cc khng np m kh nhiu, th l
tri. Mch thnh m huyt t, th l tri. Mch it m huyt nhiu, th l tri.
Kh thnh m thn hn, gi l THNG-HN ; kh h m thn nhit gi l THNG-TH.
Cc np nhiu m kh t, s d c tnh trng nh vy l do s thot huyt, thp-kh lu tr b phn di .-.
Cc np vo t m kh nhiu, l bi l ti V v PH.
Mch TIU m huyt nhiu, l do ung nc vo u ho thnh nhit (huyt). Mch I m huyt t, l do
mch c Phong-kh, nc ung vo t. Huyt khng c s tr ch.
Phm THC l do kh ht vo, H l do kh tit ra .-. kh thc l nhit, kh h l hn.
Nu dng chm t thc, thi tay t lm rng huyt va chm ra. Nu dng chm b h, thi tay t
lm vt huyt va chm li. (1)

(1)-. V php dng chm, tay hu dm chm, tay t im huyt, tc ly 2 ngn tay nhm ly ch huyt m mnh nh
chm ln ; khi dng chm t thc thi dng tay t lm cho rng thm ci hng va chm, cho kh tit ra. Nu l b h thi
vt ngay li, cho kh khi tit. tc l trong khi b t, cho kh khai hp cng ng nh vy ./.

-- o0o --

15
CHNG 54

CHM GII THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Xin cho bit php dng CU-CHM (chn th chm), v th no l h-thc ?
K-B tha rng :
--. kh h thi b cho thc, tc l i cho khi no kh n di chm nng mi thi ; v kh thc thi
Nhit. kh mn thi lm cho tit tc l i cho khi no kh n di chm lnh mi thi. V kh h thi Hn. --.
Ut tch thi tr i tc l dng chm cho tit b c huyt.
T thng thi lm cho n h i. Vy khi rt chm ra ng b vt chm li, cho t kh c theo m tit
ra.
Nh ni : thong th m nhanh thi s thc, tc l lc rt chm thi thong th, nhng sau khi chm rt ra
ht ri , kp vt ngay vt chm li. Nh ni : nhanh m trong th thi s h tc l rt chm ra nhanh, m thong
th mi ly tay vt l chm li.
Ni thc vi h tc l nhn xem kh n di chm lnh hay m thi bit l kh nhiu hay t.
Kh con ngi h hay thc, nh c nh khng, phi yn tnh nhn xt, nu vi vng khng th sao bit
c.
Bnh c gc ngn, tr bnh cng phi c gc ngn. C phn bit c gc ngn, mi mong tr c bnh.
H thi lm cho thc, thc thi lm cho h, v php b t phi gi cho ng.
Ci ct yu ca s h thc, i vi php dng Cu-chm, rt l tinh vi, uyn o ; nhng cng u theo ci l
ng nhin thi.
Trong khi hoc b hoc t, thi s khai hp ca kh cng phi ng theo (tc nh trn ni).
Phm chn th chm, danh hnh u khng ging nhau, c th mi y c phng php b v t.
Thch vo thc, mun h, hy lu chm, ch m-kh n di chm nhiu ri s rt chm.
Nh ni : kinh kh n, cn gi ng l tc l ng cho kh li thay i tri khc, mi mong khi
bnh.
Nh ni : su nng ch.. tc l bit r bnh trong hay ngoi, dng chm hoc su hoc nng cho
ng.
Nh ni : xa gn nh mt tc l lc thch su hay nng phi c nht nh.
Tay nh nm con h l bo dng chm phi vng vng, khng nn hp tp.
Nh ni : THN khng th vo mi vt l bo ngi dng chm phi yn tnh xem xt bnh nhn, khng
nn tm vo vic khc.
Vy lc cn chm chm cho bnh nhn, phi ang trong yn tnh, dng mt ca mnh trng vo mt ca
bnh nhn, khin bnh nhn ch vo mnh, nh m kh lu hnh c d di.
--. B (da) ca ngi ng vi Tri ; NHC ca ngi ng vi t ; MCH ca ngi ng vi Ngi ; CN ca
ngi ng vi Th (ma) ; TING ca ngi ng vi M ; m-dng ca ngi hp vi kh v ng vi Lut ; RNG
v MT MT ca ngi ng vi Tinh (sao) ; KH ra vo ca ngi ng vi Phong (gi) ; 9 KHIU v 365 LC ng
vi D (khu-vc) Cho nn chm s 1 chm B ; chm s 2 chm Nhc ; chm s 3 chm Mch ; chm
s 4 chm Cn ; chm s 5 chm Ct ; chm s 6 iu m-dng ; chm s 7 ch Tinh ; chm s 8
tr Phong ; chm s 9 thng Khiu, v tr 365 kh cc tit. V vy nn ni : cc chm u c s ch.
Tm- con ngi ng vi 8 gi (gi ca 8 phng) ; KH ca con ngi ng vi Tri ; TC, RNG, TAI, MT,
v NG THANH ca con ngi ng vi 5 m, 6 lut ; M-DNG, MCH, v KH-HUYT ca con ngi ng vi
t ; CAN v MC ca con ngi ng vi s Cu (s 9) (Can khai khiu ln mt, nn hp gi l CAN MC. Can
thuc Mc, Mc sinh ra bi s 3. 3x3 tc l s 9).

n : di tit ny, cn mt t tit m c 123 ch, theo bn ch gii ca VNG-BNG, TRNG-N-AM, v M-


NGUYN-I u cng nhn l do bn chp rch nt, thiu st nn ln xn khng thnh cu k g nh khuyt b khng ch
gii. Nn y dch gi cng thi khng dch .,.

-- o0o --

16
CHNG 55

TRNG THCH TIT LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Thch gia khng cn phi chn, ch nghe bnh nhn ni cng c th thu c bnh tnh.
Bnh ti u, nhc u, dng tng chm (1) thch. Thch ti ct, bnh khi thi thi : Phm thch ng lm
thng n ct-nhc v b. B l con ng chm. (2)

(1)-. tng tc l du kn. Du kn ci chm i hi h mi chm.


(2)-. u, b nhc rt mng, rt d phm vo xng. Cho nn phi kho th no : thch n xng m khng chm vo
xng ; thch nng ngoi b m khng thng n b. M b li l con ng chm tt phi i qua. Nng qu thi thng B,
su qu thi thng CT, l lng gia khong su nng thi li thng NHC Vy thch u mi li l iu kin rt kh.
Nu n vi s kh m lm c khng kh thi i vi ci d li cng d Thch gia c th coi thng c sao ?

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Phm tr v Hn-Nhit phi dng m-thch. Phng php m-thch : thch vo chnh huyt mt chm, thch vo
bng-huyt bn chm. Nu bnh nng v lu, nn iu tr i-tng. Phm thch i-tng, nn thch lng cho gn
ti Tng. Bi Du-huyt ca Tng lng. Thch Du m gn ti Tng thi Tng-kh vi chm s hp nhau, m
chng Hn-nhit trong Phc s bi tr ht. nhng ci ct yu ca php thch, khng nn cho huyt ra qu
nhiu, ch pht chm nng cho huyt ra t thi.
--. Tr chng UNG-THNG (mn, sng, nt) nn thch ngay trn ung. Trng xem ung ln hay nh, nh s
thch su hay nng. Thch ung ln nn cho ra nhiu huyt ; thch ung nh nn nng chm. Phi gi chm cho
tht ngay, ng phm n tht lnh. Thch va ng ch c mu m th thi.
--. Bnh ti Thiu-phc c vt ut tch. Nhn Thiu-phc, ch no da cn dy ln thi thch. Li thch 2
bn t xng sng th 4, thch 2 bn Yu-ct, hai bn Hip-lc dn cho Nhit-kh trong Phc do di
chm m tit ra.
Bnh ti Thiu-phc, phc thng khng i tiu tin c, gi l SN. Thch Thiu-phc, hai i, yu, v
kho ct. thch mi chm lu s rt ra, nhit kh tit ra ht bnh s khi.
--. Bnh ti CN, cn rt, khp au, khng th i c gi l CN-T. V th phi thch trn Cn, thch
khong phn nhc, nhng khng c trng vo xng. Cn th, bnh s ht ; cn nng, bnh s khi,
v thi khng phi thch na.
--. Bnh ti C-PH, c ph u au, gi l C-T. Bnh ny gy nn bi Hn-thp, phi thch i-phn-
nhc. chm nhiu huyt v su, cho kh nhit dn n. Nhng ng lm thng n cn-ct, s bin thnh
chng NAN-HON (tay chn r ri, bt toi bn t, hoc bn hu). Ch bao gi cc phn nhc nhit u, bnh s
khi, v thi khng phi chm.
--. Bnh ti CT, ct nng khng th c ng c. Ct tu toan thng, do Hn-kh phm vo, gi l CT-T.
Phi thch su, ng lm thng n Mch v Nhc. Khi no trong ct nng u, bnh khi, s thi khng phi
chm.
C chng bnh, lc mi thng mi nm pht sinh mt ln ; dn dn nu khng cha, n mi thng mt ln,
hoc ba bn ln gi l bnh IN. Thch cc phn nhc, cc mch. Nu khng c chng Hn, thi dng chm
lm cho iu ho, bnh khi s thi khng phi chm.
--. Bnh thuc v PHONG, va hn va nhit. Nhit hn thot ra, mi ngy vi ln. Trc hy thch cc phn
l, lc mch. Nu hn vn ra, m vn c va hn va nhit, thi 3 ngy thch 1 ln ; thch ti trm ngy th thi (1)

(1)-. ng lc bnh pht m hn ra, l bi t vi chnh cng xung t nhau ; nu v thch m hn ra l v lm cho
c hn, t theo hn m tit ra.

1
_________________________________ KINH VN ______________________________________

Bnh I-PHONG (tc L-PHONG) cc khp xng nng n ; ru, my rng. V vy thch C-NHC, cho
hn ra, qu mt trm ngy, thch ct tu, cho hn ra, mt trm ngy. Tt c trc sau hai trm ngy (200)
c ru v lng my li mc, s thi khng chm na. (1)

(1)-. i-phong hay L (li) phong, tc l chng PHONG HI. N do c nhc m thng phm vo ct tu, nn ct tit nng
n. V n b phn c nhc, m nhm ng vo ni huyt-kh ca 2 mch Xung, Nhm nn ru v lng my rng. V t thot
tin phm vo c nhc nn thch c nhc trc ly hn ; qua mt trm ngy ri mi thch vo b phn ct tu ly hn
li thm mt trm ngy na, cng li l 200 ngy mi thi khng thch.
n : theo php thch vo ct ng lm thng n tu, gi th ci c ca LI PHONG n vo qu su nn thch vo
tu mi 100 ngy, m khng n ni qu tiu thc, tc l ng vi ngha cu : hu c, v vn : c bnh, bnh s chu,
khng cht vy ./.

-- o0o --

2
CHNG 56

B B LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Trm nghe B (da) c phn b ; MCH c kinh-k ; CN c kt-lc ; CT c lng Ch v bnh u c
khc nhau. Vy t hu, trn di, v m-dng u, sinh ra bnh trc hay sau th no, xin cho bit r ?
K-B tha rng :
(1)
--. Mun bit B-B, phi dng kinh-mch ghi nh. Cc kinh khc u nh vy.

(1)-. Lung mch i thng m su g l KINH ; lung mch ni hin ln trong da l LC. Mun bit phn b ca B,
nn nhn Lc-mch l ci mnh c th trng thy c phn bit. Nhng vn phi ly kinh mch lm tiu chun. Bi LC
ch l con ng nhnh ca KINH. Nh kinh mch ca Ph, dn i khong Ng-T, Thin-trch, Nhu-lc, vy ta c do
cc ni tm nhn lc-mch ca Ph. M ci b bn ngoi ni lc mch hin ln , tc l b phn ca PH lm ch.
Ta trng sc n, nu xanh nhiu l thuc Hn ; hong hoc xch l thuc Nhit. Lc h thi dn vo Kinh ; kinh mn thi k tc
lun vo Ph-tng Mi hai kinh kia u nh vy.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Dng-lc ca Dng-minh gi l HI-PHI. Trn di (tc Th Tc Dng-minh) cng mt php xt nhn. H


thy trong b phn, c ph-lc hin ln, tc l lc ca Dng-minh. Trng xem sc ca n, nu xanh nhiu l
thng, en nhiu l t, hong v xch l nhit, trng nhiu l hn. Nu 5 sc u hin l va hn va nhit.
Lc m thnh nhiu, s dn vo Kinh. (1). Dng ch v bnh ngoi. m ch v bnh trong. (2)

(1)-. Phm t trng vo con ngi, bt u t b-phu, ri n Lc-mch. Nu c lu , s truyn vo kinh. Nn nhn
xt ci sc ca ph-lc b b, c th bit c chng hu ra sao. T lc thnh m khng t b i, n s dn vo kinh.
T b phn ca Dng-minh, s pht sinh chng hu ca Dng-minh, ti cc kinh kia cng vy.
(2)-. y ni v kinh-lc cng chia ra m-dng, ni ngoi. Kinh ni : ni c m dng, ngoi cng c m dng. V
ngoi, b phu l Dng, cn ct l m. Cho nn hin ra ngoi b phu l Lc, thuc Dng ; m ch v bnh bn ngoi.
Chng vo trong khong cn ct l Kinh, thuc m. M ch v bnh bn trong.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Dng-lc ca Thiu-dng gi l KHU-CH. Trn di cng mt phng-php. H thy trong b phn c


ph-lc hin ln, tc l Lc ca Thiu-dng. Lc thnh thi dn vo kinh. Cho nn Dng thi ch dn vo,
m thi ch dn ra, li thm vo trong. Cc kinh khc u nh vy. (1)

(1)-. on ny li ni v kinh-kh t trong m dn ra ngoi. 5 Tng trong hp vi 6 kh, tc l m dng ca t ; 6 kinh


ngoi hp vi 6 kh, tc l m dng ca tri. 6 kh ca tri hp vi 5 hnh ca t di ; 5 hnh ca t hp ln 6 kh ca
tri. V vy, kh ca 6 kinh ngoi, theo kh Dng m dn vo trong ; kh ca kinh mch trong, theo kh m m dn ra
ngoi. Ra ti b phu, li do b phu m dn vo c nhc, cn ct, thm nhun vo Mc-nguyn ca Tng-ph, ri li sut
thng vo Tng-ph. l s tun hon ca kinh-mch.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Dng-lc ca Thi-dng gi l QUAN-KHU. Trn di cng mt phng php. H thy trong b phn c ph
lc hin ln, tc l lc ca Thi-dng. Lc thnh thi dn vo kinh.
m-lc ca Thiu-m gi l KHU-NHU. Trn di cng mt phng php. H thy trong b phn c ph lc
hin ln, tc l Lc ca Thiu-m. Lc thnh thi dn vo kinh. Khi dn vo kinh, qua Dng-b rt vo kinh ;
khi dn ra, do m-b rt vo trong ct. (1)

3
(1)-. on ny ni v s tun hon ca mch-kh, do kinh dn ra, li t ngoi dn vo m rt vo ct, nn li thut li cho
r.
n : cu khi dn vo kinh, qua Dng-b rt vo kinh. l ni v t kh t ngoi dn vo. Cu khi dn ra, do
m-b rt vo trong ct.. l ni v chnh-kh t trong dn ra ngoi.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

m-lc ca Tm-ch gi l H-KIN. Trn di cng phng php. H thy trong b phn c ph-lc hin ln,
tc l lc ca Tm-ch. Lc thnh thi dn vo kinh (trn tc Th Quyt-m Tm-ch ; di tc Tc Quyt-
m CAN).
m-lc ca Thi-m gi l QUAN-CHP. Trn di cng phng php. H thy trong b phn c ph-lc hin
ln, tc l lc ca Thi-m. Lc thnh thi dn vo kinh.
Phm lc-mch ca 12 kinh, u c hin ra b-b.
Xem thi bit : trm bnh khi mi pht sinh u trc t b mao. T trng vo n thi tu l m ra. Tu l
m ra thi phm vo Lc-mch. Nu c n m khng t b i, thi n s truyn kinh. Vo kinh m vn
vy, thi n li truyn vo Ph v k tc TRNG-V.
T kh mi phm vo b mao, thi cc chn lng u sn c ln, ri tu l m ra m dn vo lc. Khi vo lc
thi lc mch thnh, sc bin i. Khi dn vo kinh thi kh ca Tng-ph b h m lm xung ; nu lu khong
cn ct, hn nhiu thi cn rt, ct au, nhit nhiu thi cn trng, ct tiu, tht st, xng khoai nt n ; lng tc
cng thng, cc bi chng u pht sinh.
Hong- hi rng :
--. Mi hai b ca B, pht sinh bnh th no ?
K-B tha rng :
--. B l b phn ca mch. T phm vo b thi tu l m ra, do t phm vo lc-mch ; li do lc-mch
phm vo kinh-mch. Kinh mch mn thi phm vo Tng-ph. Vy bit : B cng c b phn, v kh bt cp mi
gy bnh, nn bnh ln. ./.

-- o0o --

4
CHNG 57

KINH LC LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Lc-mch hin ra 5 sc khc nhau. S d c s khng ging nhau , l v sao ?
K-B tha rng :
--. Kinh c thng sc, cn lc thi bin dch rt thng thng.
--. Th no l thng ?
--. Tm , Ph trng, Can xanh, T vng, Thn en. l mch sc thng ca cc kinh.
--. m-dng ca Lc c ng vi Kinh khng ?
--. Sc ca m-lc c ng vi kinh. Sc ca Dng-lc bin i khng thng, theo 4 ma m dn i. (1)

(1)-. y ni v m-lc ng vi kinh mch m thnh 5 sc ; Dng-lc theo 4 ma m thnh 5 sc. m-lc tc l Lc
ca 6 m kinh, ng vi kinh ca 5 Tng, u c thng sc m khng bin i ; Dng-lc l lc ca 6 Dng kinh, theo vi
sc ca 4 ma bin i u l ci l thng ca 4 ma 5 hnh m u l v bnh. Nu trong 4 ma m lc ca 5
Tng thy hin ra xanh en thi l Hn, vng thi l Nhit.
VNG-TN-PHNG ni : Dng l thin-kh, ch v bn ngoi ; m l a-kh, ch v bn trong. Su Ph l Dng,
ngoi ng vi kh Tam-dng ; 5 Tng l m, trong hp 5 Hnh ca t. V vy Dng-lc theo 4 ma ca Tri, nn sc bin
i khng thng m bn trong thi thng vi 5 Tng. 5 Tng trong ng vi 5 Hnh, m ngoi hp vi Tam-dng. l s
h tng giao hp ca Tng-ph, m-dng.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hn nhiu thi ng rt, ng rt thi hin ra sc xanh v en ; Nhit nhiu thi long chy. Long chy
thi hin ra sc vng v . Nu 5 sc cng hin ra mt lc, s thnh bnh va Hn va Nhit.

(*)-. (n : ng rt nguyn Hn vn l ngng sp. Cn long chy nguyn Hn-vn l cho trch. Dch ngha nh
vy, ch l gng. Vy v sau, xin c dch nguyn-m cho tin.,.)

-- o0o --

5
CHNG 58

KH HUYT LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Trm nghe kh-huyt, c ba trm su mi lm huyt (365) ng vi 1 nm, xin cho bit r ra lm sao ?
K-B tha rng :
--. BI vi TM cng rt nhau m au, nn tr THIN-T, THP-CHU vi THNG-K. (Thng-k tc
V-qun, H-k tc QUAN-NGUYN (1)

(1)-. Trn y ni Tm, tc bao qut c Tm-hung. Bi thuc Dng, Phc thuc m. c-mch vng lng tng c
ton th kh Dng thn hnh ; Nhm-mch vng Phc ; thng nhm ton th kh m thn hnh. an ny ch ni v
hai kh m-dng u thuc v chuyn ch ca 2 mch C, NHM ri mi ni n kh ca m-dng u c huyt ring lm
ni pht nguyn c.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

T kh Bi v Hung, n lin lc vi m dng, t hu nh vy, pht sinh ra bnh tin hu au v rt, Hung-
hip au khng th th, khng th nm, hi ngc ln, ngn hi v thin thng. Mch ca n phnh to ra. Lch
sang Cu-mch, chng qua Hung, Hip, r vo Tm, xut ln Cch, vng ln vai, qua THIN-T, lch xung di
vai, h giao di Thp-chy (t xng sng th 10).
--. V Tng-du c nm mi huyt (mi Tng c 5 huyt. 5x5 l 25 huyt. Mi huyt li chia lm t hu hai
huyt, nn mi thnh 50 huyt).
--. Ph-du by mi hai huyt (1)
Su Ph, mi Ph 6 huyt ; 6x6 =36 huyt ; mi huyt li chia lm t hu 2 huyt nn mi thnh 72 huyt.
--. Nhit-du nm mi chn huyt.
trn u c 5 hng, mi hng 5 huyt thnh 25 huyt ; i-tr, ng-du, Khuyt-bn, Ct-du, mi huyt c
2 thnh 8 huyt ; Kh-nhai, Tam-l, C-h, Thng-h-lim, mi huyt c 2 thnh 8 huyt ; Vn-mn, Ngu-ct,
Ty-khng, U-trung, mi huyt c 2 thnh 8 huyt. Bn cnh Du ca 5 Tng u c 2 huyt, thnh 10 huyt.
Hp c li thnh 59 huyt.
--. Thu-du nm mi by huyt
Trn xng khu 5 hng, mi hng 5 huyt thnh 25 huyt. Trn Phc-th u c 2 hng, mi hng c 5
huyt, trn kho u c 1 hng, mi hng c 6 huyt, thnh 12 huyt (trn Phc-th 2 bn thnh 20 huyt). Tng
cng thnh 57 huyt. Tr ln cng 116 huyt.
--. Trn u 5 hng, mi hng 5 huyt, thnh 25 huyt.
Trn y li ni v huyt ca NHIT-DU mt ln na, v Nhit-du cng tc l KH-HUYT. Do n c th ly
kh, c th t nhit ; li c th khin nhit-t theo kh m tit ra, cho nn di y li ni : nhit-du ti kh
huyt .
. Hai bn Trung-l u c 5, thnh 10 huyt.
. Trn 2 bn i-chu u c 1 thnh 2 huyt.
. Ph-bch bn ng t mt c 2 huyt.
. Lng-b p 2 huyt.
. c-t 2 huyt.
. huyt a-s-vn sau tai, 2 huyt.
. Hng trung-ng 1 huyt.
. Trm-ct 2 huyt.
. Thng-quan 2 huyt.
. i-nghinh 2 huyt.
. H-quan 2 huyt.
. Thin-tr 2 huyt.
. C-h, Thng-h-lim, 4 huyt.
. Khc-nha 2 huyt.
. Thin-t 1 huyt.
. Thin-ph 2 huyt.
6
. Thin-d 2 huyt.
. Ph-t 2 huyt.
. Thin-song 2 huyt.
. Kin-gii 2 huyt.
. Quan-nguyn 1 huyt.
. U-dng 2 huyt.
. Kin-trinh 1 huyt.
. m-mn 1 huyt.
. T 1 huyt.
. Hung-du 12 huyt.
. Bi-du 2 huyt.
. ng-du 12 huyt.
. Phn-nhc 2 huyt.
. Kho-thng-honh 2 huyt.
. m-dng-kiu 4 huyt.
(1)
--. Thu-du cc phn nhc ; Nhit-du ti kh-huyt ; Hn-nhit-du ti lng-hi.

(1)-. on ny ni : ci t hn nhit, u do kh-phn m ra. Trm bnh khi mi pht sinh, u pht sinh bi phong,
v, hn, th. PHONG vi TH l Dng-nhit ca Tri, V vi THU l kh m-hn ca t. Cm ci kh hn nhit ca tri-t,
thi pht bnh ti m dng ca con ngi. Vy ci t kh phn phi do kh phn m ra, nn thin ny gi l KH HUYT
LUN. l ni : tr ln 365 , ng vi ci kh s ca Chu-thin, m th kh v t t . Cc phn nhc tc l
i tiu phn nhc v kh phn b phu c tu. Kh huyt tc l ni Vinh v, kh huyt rt c vo y.
Lng hi v p-trung 2 huyt, tc l huyt Dng-lng-ton ca Tc Thiu-dng.
Phm kh ca 11 Tng, Ph u th-quyt m. V Thiu-dng ch v ci kh s sinh. Cho nn v kh hn nhit,
chuyn ly Lng-hi v p-trung... chng t rng : d Tng, d Ph, ci t hn nhit u theo kh ca Thiu-
dng thng ging.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

--. p-trung 2 huyt.


(1)
--. Mt huyt i-cm (cm rt ngt) 25 thch di huyt Thin-ph 5 tc.

(1)-. Huyt ny tc l huyt NG-L thuc Th Dng-minh i-trng kinh. Nu thch huyt ny 25 thch thi kh ca 5
Tng s kit m cht, nn phi I CM.
Tng cng 365 huyt, u l ni dng chm thch.
n : T huyt Thin-t, Thp-chu, Thng-k, Quan-nguyn... n p-trung, cng c 364 huyt, m tu trung cn
c nhiu ch trng phc, chc v lu ngy sch v rch nt thiu st, nn mi thnh nh vy. Nhng cng khng bit k cu
vo u b khuyt ch . Nn trn y nh l mt on khuyt-nghi.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- ni :
--. Trm c bit r kh huyt nhng ni u, nh c cch dng chm rt c d dng. Nhng cn
Tn-lc v Kh, Cc tng ng nh th no, xin cho bit...
K-B tha rng :
--. Tn-lc c 365 huyt hi, cng ng vi mt nm, va thng Vinh-v, c khi li sinh nhng bnh l
lng.
Nu vinh-v b ngng ng. V tn, vinh rn, kh kit, huyt nghn, s : bn ngoi pht hn nhit ; bn trong
s thnh thiu kh... Phi t ngay ng chm, cho vinh v li c giao thng. Vy thy sc Lc hin ln thi t
ngay, khng cn phi xt n s hi (1)

(1)-. Tn-lc bn ngoi thng vi b-phu, bn trong lin vi kinh mch giao thng vi vinh-v. Cho nn h t phm vo,
thi vinh v ngng ng, khng th cng lu hnh c vi nhau, do kh b kit m huyt b nghn. T kh bn ngoi thi
pht hn nhit ; bn trong thi thnh thiu kh. Phi dng chm t ngay i, cho vinh v c giao thng. Vy h thy ch
no huyt lu sc bin thi thch ngay khng cn phi hi huyt hi ca n u na.

7
_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Xin cho bit huyt-hi ca KH, CC th no ?
K-B tha rng :
--. Ni i-hi ca Nhc gi l CC. Ni tiu-hi ca nhc gi l KH. trong khong phn nhc v ni hi ca
Kh, Cc l hnh Vinh-v, t hi i-kh. (1)

(1)-. V nhc (tht) c chia ra i-phn v tiu-phn. i-phn nh tht cnh tay, bp i, u c gii hn, tiu-phn nh
bn trong c nhc u c vn-l (th, khe). Nhng ng li d khc nhau m vn cng hi hp vi nhau. Vy ci ni i
phn, tc l ci ni i hi ; m ni tiu phn, tc l ni tiu hi. Trong khong phn hi ct giao thng ci kh ca
Vinh-v. nn mi gi l KH, CC.
i-kh tc l TNG-KH.
n : Vinh-kh pht sinh t Trung-tiu do cc cht tinh ca thu-cc chy rn vo trong mch, phn tn ra ngoi mch. Ci
th chuyn Kinh, thi dn i trong KINH-TOI (lung mch). Kinh-toi tc l i lc ca V, cng mt cng dng vi cc
i-lc ca 5 Tng, 6 Ph ; vy vinh-kh c mt phn lu hnh trong mch, cng li c mt phn lu hnh ngoi mch, li
c mt phn cng vi TNG-KH, pht sinh bi kinh-toi ca V, ri rt vo i lc ca 5 Tng dn ra ngoi khong c tu.
Hai th kh vn cng hi hp, cho nn ni : hnh vinh-v, hi i-kh .
Tit trn ni v Vinh-kh trong mch, cng V-kh giao thng khong Tn-lc. Tit ny ni v ci vinh-kh phn tn,
cng vi v-kh, tng-kh, i hi ngoi phn nhc. Ngha l v-kh thng vo trong mch, v vinh-kh dn hnh ngoi mch
vy.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

T nhiu, kh nghn, mch nhit, nhc bi, vinh v khng lu hnh c, s phi ho thnh m ; trong lm
tiu hao ct tu, ngoi lm nt v bng chn.... Ri lu mi cc khp xng, s cng gy nn tt bnh.
Hn tch bn trong vinh v khng thun, tht nhn, gn co, khuu tay khng rui ra c. Bn trong thnh
chng CT-T ; bn ngoi thnh chng BT-NHN. Gi l bt tc l bi kh i hn ngng tr kh, cc
m gy nn.
Kh v cc, 365 huyt hi cng ng vi mt nm. Nu kh vt tm thng, ch trn lan i li trong mch,
chm nh c th ti, thi php chm cng nh cc ni khc.
Vy v mch tn-lc cng cn th khc hn vi kinh mch. Nu huyt thnh cn phi t b i, cng c 365
mch, u rt vo lc, ri li truyn sang 12 lc mch, ch khng ch ring 14 mch lc m thi. (1)

(1)-. y l ni : ngoi 14 mch lc, li cn 12 mch lc.


Mi bn mch lc, tc l mch ca tng-ph v 2 mch Nhm-c. Cng vi 14 i mch. Cn 12 mch lc tc l chnh
kinh ca 12 tng, ph. Vy l 12 chnh kinh vi 14 i lc cng thng, m 14 i lc li cng 365 lc cng thng. S giao thng
rt phc tp, nu khng tinh, khng sao nh c .,.

-- o0o --

8
CHNG 59

KH PH LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Mch kh ca TC THI-DNG pht ra 78 huyt.


Hai u lng my mi bn 1 huyt. T khong tc ti c khong 3 tc ri, bn cnh c 5 huyt cng cch
nhau 3 tc.
Thy ph-kh hin ln trong B (da) c 5 hng, mi hng c 5 huyt, 5x5 thnh 25 huyt. Hai bn i cn
c, mi bn c 1 huyt ; hai bn Phong-ph mi bn c 1 huyt. T Hip-bi tr xung n Cu-v 21 tit, khong
t th 15, u c 1 huyt ; Du ca 5 Tng, mi tng u c 5 Du ; Du ca 6 Ph, mi ph u c 6 Du. T U-
trung tr xung n cnh Tc tiu-ch u c 6 Du.
Mch kh ca TC THIU-DNG pht ra 62 huyt.
Trn 2 gc u (gic) mi bn u c 2 huyt ; t mt thng ln Pht-t, u c 5 huyt ; pha trc tai u
c 1 huyt. Di Nhu-pht u c 1 huyt ; di Khch-ch-nhn u c 1 huyt ; ch lm pha sau tai u c 1
huyt ; H-quan u c 1 huyt ; di tai pha sau Nha-sa (quai hm) u c 1 huyt ; Khuyt-bn u c 1
huyt ; di nch 3 tc, t Hip n Kh, 8 khong, u c 1 huyt ; bn cnh B-khu u c 1 huyt ; t u
gi n ngn chn th hai u c 6 Du.
Mch kh ca TC DNG-MINH pht ra 68 huyt.
u, trn v cnh Pht-t u c 3 huyt ; hai bn Cu-ct-khng u c 1 huyt ; ni ct khng ca huyt
i-nghinh, u c 1 huyt ; ti Nhn-nghinh u c 1 huyt ; ti Khuyt-bn ngoi ct-khng u c 1 huyt ; ti
ng-trung-gian u c 1 huyt. Bn ngoi Cu-v, pha di v 3 tc, gip V-uyn u c 5 huyt ; gip T-
qung 3 tc u c 3 huyt ; ti Kh-nhai ng mch u c 1 huyt ; ti trn Phc-th, u c 1 huyt ; t Tam-
l tr xung n ngn chn gia u c 6 Du.
Mch kh ca TH THI-DNG pht ra 36 huyt.
Pha trong u mt u c 1 huyt ; pha ngoi mt u c 1 huyt ; di Cu-ct u c 1 huyt ; trn vnh
tai u c 1 huyt ; trong tai u c 1 huyt ; ti trn Khc-dch u c 1 huyt ; ti ch lm trn Tr-ct u c 1
huyt ; ti Kin-gii u c 1 huyt ; di Kin-gii 3 tc u c 1 huyt ; t khuu tay xung n cui ngn tay
t u c 6 Du.
Mch kh ca TH DNG-MINH pht ra 22 huyt.
T T-khng, Ngoi-lim n trn c u c 2 huyt ; ti i-nghinh ct khng u c 1 huyt ; ti ni hi
ca Tr-ct u c 1 huyt ; ti ni hi ca Ngu-ct, u c 1 huyt ; t khuu tay tr xung n cui ngn tay
ci u c 6 Du.
Mch kh ca TH THIU-DNG pht ra 32 huyt.
Di Cu-ct u c 1 huyt ; sau lng my u c 1 huyt ; trn gic u c 1 huyt ; pha sau H-
hon-ct u c 1 huyt ; gia c, pha trc huyt ca Tc Thi-dng, u c 1 huyt ; ti cnh Ph-t u c
1 huyt ; ti Kin-trinh u c 1 huyt ; ti di Kin-trinh khong di 3 tc u c 1 huyt ; t khuu tr xung
n cui ngn tay v danh u c 6 Du.
Mch kh ca C MCH pht ra 28 huyt.
Khong gia c u c 2 huyt ; sau Pht-t c 8 huyt ; ti gia mt c 3 huyt ; t i-chu tr xung n
Cu-v v bn cnh c 15 huyt ; v php kim nhn Tch-chu (t xng sng) t i-chu tr xung n -
ct, cng 21 t (trn i-chu cn 3 t na, cng thnh 24 t, c ngi ni l ng vi 24 kh).
Mch kh ca NHM MCH pht ra 28 huyt.
Khong gia Hu 2 huyt ; ti Ung-trung-ct, Hm-trung u c 1 huyt ; ti di Cu-v 2 tc ti v-uyn 5
tc, t V-uyn tr xung n Honh-ct mt tc ri linh 1 phn, l Phc-mch-php vy (php chn mch ti
Phc-b). ti H-m ring c 1 huyt ; di mi c 1 huyt ; ti li rng c 1 huyt.
Mch kh ca XUNG MCH pht ra 22 huyt.
Ngoi Cu-v mi bn u na tc, n khong rn, cng cch nhau 1 tc u c 1 huyt. T bn cnh rn
tr xung, mi bn u 5 phn, n Honh-ct mt tc, c 1 huyt. l Phc-mch-php vy.
Mch ca TC THIU-M pht ra di li.
Cp mch mao-trung QUYT-M, u c 1 huyt.
TH THIU-M u c 1 huyt.
M-DNG-KIU u c 1 huyt.
Mch kh pht ra Th, Tc Ng-t, cng 365 huyt.,.

-- o0o --
9
CHNG 60

CT KHNG LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Trm nghe : PHONG l mt th bt u sinh ra trm bnh. Dng chm iu tr nn nh th no ?
K-B tha rng :
--. Phong t ngoi vo ngi rt run, hn ra u nhc, mnh nng, hn. Nn tr ti Phong-ph, lm cho m-
dng iu ho. Bt tc thi b, hu d thi t.
i phong phm vo ngi, hn ra. Cu huyt Y-hy. Huyt Y-hy ti di Bi, cch ng xng sng 3 tc ;
ly tay p mnh vo, bo bnh nhn ku to ln 2 ting : Y-hy huyt s bt ln di tay.
Nu thy gi m gh gi : thch u lng my.
Nu gy au khng gi c, thch khong Honh-ct ti trn vai.
Nu lng au nh gy xung, dng tay bung thng xung, ngang vi u khuu tay, chiu ra xng sng, s
cu y.
i phong phm vo ngi, khin cho gy c au, nn thch Phong-ph. Huyt Phong-ph ti Thng-chu
(Phong-ph tc l huyt ca c mch).
au Biu-lc, qu hip, rt ra thiu-phc, va au va trng, thch huyt Y-hy.
YU au khng th ci nga, au rt xung m-non : thch BT-GIAO.
Chng TH LU, pht hn nhit, thch Hn-ph. Huyt Hn-ph li gn huyt Gii-vinh gn u gi. Nu
mun ly huyt U-trung ti sau gi (khuu, kheo) thi bo ng vi (v ng vi th n thng kheo ra, d
ly huyt) ; mun ly Tc-lm th bo qu (Tc-lm tc huyt Dng-ton. Qu thi cha hn lng bn chn ra,
thy c huyt ngay).
#. NHM MCH : pht sinh t pha di Trung-cc, ln ti Mao-t, vng Phc-l, ln Quan-nguyn, n yt
hu, qua mp (mi) vng ln mt.
#. XUNG MCH : pht sinh t kh-nhai, cng vi kinh Thiu-m, qua T dn ln n Hung thi chia i.
--. Nhm mch mc bnh con trai bn trong kt thnh 7 chng SN ; con gi sinh chng I-H v GI-
T.Xung mch mc bnh kh nghch v L-cp. c mch mc bnh, xng sng cng v au nh gy.
#. C MCH : pht sinh t Thiu-phc, khong gia h-ct. V con gi, buc vo nh-khng (tc m-h)
ch khng , tc l gc ca Niu-khng. Lc ca n vng m-kh, hp vi Thon-gian ; quanh ra Thon-hu,
chng xung in, n thiu-m vi C-dng.V Trung-lc hp vi thiu-m, dn ln pha sau v, xut ln
ch ri ni vo Thn. Cng vi mch ca kinh Thi-dng khi pha trong u mt, ln trn, qua nh u,
chng vo c. Ri quanh xung c, vng xung vai, qua Tch n Yu, gip vi L v chng vo Thn.V con
trai, theo Hnh ( tc sinh thc kh) nThon, cng ging con gi. Mt ng do thiu-phc dn ln, qua gia
rn, sut Tm, ti hu, ln mp, vong mi ri buc ln pha di 2 mt. Bnh pht sinh mch my : t thiu
phc xung ln Tm m au, khng i tin c, gi l XUNG SN. con gi thi khng th thai. Nu pht
Tin, hu m thi s l cc chng LONG (tiu but) TR, DI-NCH, v CH-CAN.
--. c mch pht bnh tr c-mch, huyt ti Ct-thng, qu lm thi thch T-h-doanh.
--. Nu thng kh th thnh ting, tr gia hu, hoc ti gia Khuyt-bn. nu bnh xung ln hu, nn tr
Tim. Tim l ni phn chi ca c mch, gn mp.
--. u gi nh bn bu kh co dui, nn tr kin . Ngi m u gi au, nn tr c (kin vi c tc
l ch c-quan, khp xng). ng m thy nng trong xng, nn tr Hi-gian. u gi au, au sut xung
ngn chn ci, nn tr Quc-trung.Ngi m u gi au nh c vt g bm vo, nn tr quan. u gi au
khng th co dui, nn tr Bi-ni. u gi au sut xng ng nh mun gy, tr Dng-minh Trung-du dao.
Nu mun tr sang ni khc, thi tr C-dng, Thiu-m Doanh. ng chn au nhc khng th ng lu, tr
Duy ca Thiu-dng, huyt ny ti trn Ngoi-khoa 5 tt.
Trn Ph-ct di Honh-ct l KIN ; gip khoan l c ; Tt-gii l Hi-quan ; ci xng lin vi gi l Lin-
hi ; trn HI l PH ; trn Ph l QUC ; trn Quc l QUAN ; xng nm ngang pha sau u l CHM.
Thu-du c 57 huyt l : trn chn c 5 hng, mi hng 5 huyt ; trn Phc-th c 2 hng, mi hng 5 huyt,
t hu mi bn u c 1 hng, mi hng 5 huyt ; trn kho u c 1 hng, mi hng 6 huyt.
Huyt Tu-khng ti sau no, 3 phn, v ti di L-t, Nhu-ct. Mt ng ti di Ngn-c ; 1 ng ti
di Trung-phc-ct pha sau c ; 1 ng ti ni rng khng Tch-ct. v ti trn Phong-ph, di ni rng
khng Tch-ct ; li ni rng khng ti di Cu-ct.Vi huyt Tu-khng ti mt gn mi ; hoc ming
xung gn hai vai.-- Ct-khng 2 bp tay, ti cnh bp tay. ---T-ct-khng cnh T, cch kho 4 tc, vo
10
khon gia 2 ct khng. -- Ct khng ca v cnh v, pha trn gi 4 tc Yu-t ct khng ti pha ng mch
p chn lng -- Cu-ct-khng ti pha sau B-ct, cch nhau 4 tc -- Bin-ct (th xng dp, nh xng mt,
khng c tu khng, khng c dch tu (thay i tu) nhng bn ngoi cng c cn mc, v cc cht thm
nhun, mt loi vi cc xng khc.
V php cu chng hn nhit, trc cu i-chu c, tnh theo tui lm trng (mi lt gi l mi trng,
nh 10 tui th 10 trng v.v..) ri cu n Quyt-ct (tc V-cng, u thuc c mch) cng tnh trng nh trn
Trng xem ch lm Bi-du cu . Trng xem ch lm T-bi (ch khe xng b vai) cu . --
Cu u Hoa-ct trn Ngoi-kho. -- Cu ch ngn chn t vi ngn chn v danh gip nhau.-- Cu Hm-
mch di bng chn. -- Cu pha sau Ngoi-kho. n tay vo trn xng Khuyt-bn, thy cng v au nh
mi c ci gn ni ln, nn cu ngay . Cu khong Hm-ct ti ng-trung. -- Cu di Thc-ct ti bn
tay. --Cu di 3 tc huyt Quan-nguyn ti di rn. -- Cu ng mch ti Mao-t. -- Cu di xng u
gi 3 tc. -- Cu ng mch thuc Tc Dng-minh ti trn xng khoai. -- Cu nh u 1 trng. Ni ch
cn cu 3 trng, tc l ly phng php tr bnh ch cn cu. (1)
Phm nn cu tng cng 29 huyt. Li c th dng phng php cu thng-thc cu. (2)
Nu cha khi, nn nhm ci kinh ca n hng v Dng, thi nn lun thch DU, v cho ung thuc thm. (3)

(1)-. y ni v bnh TH-LU vn pht sinh t kh m ca Thu tng, m giao vi kh Dng ca Tut ho. Nh dng
danh t th (chut) v danh t khuyn (ch) l ch v ci thu t thin t thuc T vi ci ho t ca BO-LC thuc TUT...
hai ci cng hp li gy nn tai v. ni ch cn tc l ci bng chn. Cnh bng chn l ni qun ht ca mch
kinh Thiu-dng. Pha trn Thiu-dng, tng ho lm ch, kh ca Thiu-dng hp vi Bo-lc m thnh ho. Nn mi
ngay cu. --. Li xem nh ngi b ch cn i khi cng pht hn nhit, nh chng Th lu, tc thuc v bt ni
ngoi nhn khc hn vi chng hn nhit thuc Ngoi cm nn khng th tr ngoi biu.
Ngh-xung-Chi ni : c mt chng mc mn ln c ri sng, au, v nt, nu l chng lu do ngoi cm thi d
cha. Nu pha di c, mc ln xc xu nh chui trng ht, khng sng, khng au, gc n t Tng. n khi v ra, thy
ln c nhng mch mu ... thuc v chng cht..
(2)-. y ni chng Th lu nu mc chon ra n ng hu, thi nn cu theo bnh THNG-THC. V bnh chng Th
lu, nu pht sinh c, l ni qun ht ca kinh mchThi-dng v Thiu dng. Nu li chong ti ng hu, thi thuc
v qun ht ca kinh Dng-minh v thnh chng M-AO v HIP-ANH. Nn phi dng php cu bnh Thng-thc cu
bnh ny.
(3)-. Bnh Th lu vn pht sinh t m tng, m chng trng li hin ra c hoc nch, thuc v a ht ca Tam-dng,
nn phi cu tt c cc huyt thuc a ht . Vy m vn khng khi, l v m c qu thnh, nn li phi tm xem ci
kinh ca n i qua Dng-phn ti ni no thi thch vo DU ni cho tit b c. Ri li phi dng thuc iu tr thm.
mi l hon ton vy.
n : y ni chng Th lu, khng khc v cn i ni chng DCH HCH .,.

-- o0o --

11
CHNG 61

THU NHIT HUYT LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Thiu-m sao li ch v THN ? THN sao li ch v THU ?
K-B tha rng :
--. THN thuc v Ch-m ; Ch-m l ni cha Thu, PH thuc v Thi-m.
-- Thiu-m mch thuc v ma ng. Cho nn gc n THN m ngn n l PH. u l nhng ni cha
nc.
--. THN sao li c th t c Thu m sinh ra bnh ?
--.THN l ca ca V, v quan-mn khng li nn mi t Thu v theo v cng loi ca n (1)

(1)-. Thn ch v H-tiu. BNG-QUANG lm ch, khai khiu ra nh m (tin m, hu m). Cho nn Thn-kh ho thi nh
m thng li ; thn kh khng ho thi nh m b vt. Nh m vt thi nc ung vo V s b rn.... cho nn y ni THN l
ca ca V . Ca ng thi kh b ngng li, khi dng li thi nc b . Nc li thi s qu nhiu ; nc qu nhiu thi kh
s ngp trn. Nn mi ni : quan-mn khng li, s t thu m theo v cng loi ca n .

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Lm qu sc nhc mt, thi Thn hn thot ra. Thn hn tot ra thi gp gi, trong khng th lt vo Tng
ph, ngoi khng th vt ra b phu. Khch (1) Huyn-ph, dn i trong B, truyn lm chng PH-THNG, gc
n Thn, gi l PHONG THU -- Huyn-ph tc l l hng cho hn tot ra.

(1)-. vt g nguyn khng c m n, gi l KHCH, tri vi CH. Nh Phong-khch b-phu, v b phu vn khng c
phong, gi phong t ngoi mi nhp vo, nn gi l Khch. Trong ng-y dng ch khch gii thch bnh rt nhiu, v
n c ngha hay, nn y gii ngha r. sau y dng nguyn m cho tin.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. THU-DU nm mi by ni, n ch v g ?
K-B tha rng :
--. Thn-du nm mi by huyt, l ni t ca tch m thy, do m ra vo. Ti cu thng c 5 hng, mi
hng c 5 huyt, u l Thn-du. Cho nn, thu dn xung thnh ph thng, i phc thnh chng th suyn
khng th nm. V tiu, bn u mc bnh nn mi c chng suyn th v ph thng do thu kh
khng du chuyn m gy nn. (1)

(1)-. Trn y ni v tiu, bn u mc bnh. THN l bn v PH l tiu. Ti Ph thi thnh chng th suyn, ti
Thn thi thnh chng ph thng. Ph b kh nghch nn khng th nm -- Bi Thn-du vng qua Cu-ct m i tr xung, li
vng qua Phc m sut ln trn Ph, gi v thu kh lu kinh-du, mi gy nn chng hu nh vy. Phm th huyt-kh hu
hnh thi lu hnh trong mch, th kh v hnh thi lu hnh ngoi mch. V vy ci thu hu hnh cng lu hnh khon
kh phn v hnh, ci thu kh v hnh li lu hnh trong mch hu hnh. Thu theo kinh m xut hin trn di, m thu
kh cng theo kinh m lu trong mch. Cho nn v chng ph thng i-phc, l do con ng xut, nhp, ni,
ngoi ca Thu ; cn th suyn khng th nm, l do thu-kh nghch ln trong mch .

_________________________________ KINH VN ______________________________________

--. Trn Phc-th u c 2 hng, mi hng c 5 huyt. l kh-nhai ca THN, v l ni giao kt ti chn
ca 3 kinh m.

12
--. Trn kho u c mt hng, mi hng c 6 huyt. l ng li dn xung ca Thn-mch, gi l
Thi-Xung -- tt c 57 huyt , u l m-lc ca tng m Thu khch vo .
Hong- hi rng :
--. Ma Xun thch lc-mch, phn nhc, l v c sao ?
K-B tha rng :
--. Ma Xun hnh MC mi bt u thng tr, Can-kh mi sinh. CAN bm th ci kh Phong-Mc nn cp,
tt (kp, chng) ; kinh mch do ng lch, phc tng su, gi gp xun-kh mi ra, nn kh cn t. Vy dng
chm khng th vo su ly kinh, m ch ly nng ni lc-mch, phn nhc. (1)

(1)-. V phng php thch, c thch b, nhc, cn, ct, su, nng, khc nhau. Bnh c ph trm, nn thch c thin
thm. Bn ma cng vy, phi theo kh su nng cng chm su nng. Nh trn y l thch nng .

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Ma H thch thnh kinh v phn tu, l v sao ?
K-B tha rng :
--. V ma H, hnh Ho mi tr thi Tm-kh mi sinh trng. Mch cn non, kh cn yu. dng-kh rn,
nhit hun phn tu, bn trong ln vo ti kinh. Cho nn phi thch thnh kinh phn tu. Lm t hn li i ca
T ngoi b phu v n cn ch nng. Trn ni l thnh kinh v Dng ng thnh .
Hong- hi rng :
--. Ma Thu thch kinh-du, l v sao ?
K-B tha rng :
--. v ma Thu, hnh Kim mi tr thi Ph-kh sp thu si, kim-kh sp pht trin. Dng-kh ni hp, m-
kh mi sinh ra. Thp-kh nhim vo thn th, m kh cha ton thnh, cha th vo su, cho nn thch DU t
m t, thch Hp h Dng t. Dng kh mi suy, nn thch Hp. (1)

(1)-. V ma Thu, mun vt u si , ci kh thanh tc sp thng vim-nhit. dng-kh mi ging v lu ci Ph


n Hp. Cn ci m kh ca Tng mi sinh ra m cha thnh, V tit Lp-thu, Thi-m Thp-th ch kh, cho nn thp kh mi
nhim vo thn th. Nhng v m kh cha thnh, nn cha c th dng chm thch vo su, ch thch DU-thng t b
ci Thp ca Thi-m, thch Hp lm h bt ci t Dng-ph.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Ma ng thch THU, VINH l v sao ?
K-B tha rng :
--. V ma ng, hnh Thu mi tr thi THN mi b (ng, nh ng ca), dng-kh suy t, m-kh
thnh nhiu. C-dng phc trm, dng mch cng lnh Dng-phn quy ph vo bn trong. Cho nn thch
TNH h kh m nghch xung. Thch VINH lm cho dng kh c y . Cho nn c cu rng : ma
ng thch TNH, VINH ; ma Xun khng sinh chng CU-NC l v l .

Tr ln ni v thch chng PHONG-THU 57 Du, m li c s phn bit ca 4 ma.,.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Phu-t ni tr NHIT BNH 59 Du, l nhng g ? Xin cho bit r ?
K-B tha rng :
--. Trn u 5 hng, mi hng c 5 huyt, lm vt b Nhit-nghch ca ch dng -- i-ch, ng-du,
Khuyt-bn, Bi-du, 8 huyt (v mi huyt chia lm 2 bn, mi bn 1 huyt, mi thnh 8) t b Nhit
trong Hung Kh-nhai, Tam-l, C-h, Thng-h-lim, 8 huyt (cng nh trn) t b nhit trong V --
Vn-mn, Ngu-ct, U-trung, Tu-khng, 8 huyt (nh trn) t b nhit t chi. Bn cnh DU, ca 5 Tng
u c 5 huyt... 10 huyt t b nhit ca 5 Tng --. Phm 59 huyt trn , u theo Nhit t hu t.
--. Ngi b thng v kh hn m truyn thnh bnh Nhit, l v sao ?
--. V Hn qu thi thnh Nhit. (1)

13
(1)-. t l hnh Thu, Tri l kh Hn ; Hn cc thi sinh Nhit. Vy nhit sinh ra bi hn. Nn bi ny gi l :
THU NHIT BNH LUN ./.

-- o0o --

14
CHNG 62

IU KINH LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Ti nghe v php THCH : hu d thi T, bt tc thi B . Vy th no l hu d,v bt tc ?
K-B tha rng :
--. Hu d c 5 loi, bt tc c 5 loi. Vy mun hi v loi no ?
--. Xin cho bit c ?
--. THN : c hu d, c bt tc ; HUYT : c hu d c bt tc ; HNH : c hu d c bt tc.... Tt c 10
loi , kh u khng ging nhau.
--. Ngi c Tinh, Kh, Tn-dch, T chi, cu khiu, 5 Tng, 16 B, 360 tit.... By gi mi sinh a trm bnh.
Trm bnh sinh ra u c h thc. Gi Phu-t li ni : hu d, bt tc u c 5, vy ly g sinh ra trm
bnh ?
--. u sinh ra bi 5 Tng. Ngh nh : Tm tng THN, Ph tng KH, Can tng HUYT, T tng NHC, Thn
tng CH... gy thnh hnh y. Ch kh thng vi nhau, trong lin vi ct tu, ri sau mi thnh c thn hnh.
Ci ng li ca 5 Tng u ra t kinh toi, lu hnh kh huyt. Nu kh khng u ho, trm bnh s bin
ho sinh ra. Vy v phng php iu tr, cn phi ch trng v kinh toi.
--. THN hu d, v bt tc thi th no ?
--. THN hu d thi ci khng ngt, bt tc thi BI (thng, bun). (1)

(1)-. Tm tng MCH, mch tng THN. Tm Ch l H, thanh (ting) l CI. Cho nn hu d thi ci khng ngt.
Bt tc thi kim kh li thng m thnh BI. m-dng lun ni : Bi thng N ; Ng-kh-thin ni : dn ln Ph thnh
BI ; Vy Bi thuc Ph-ch. y v tm thn bt tc, nn ci s bt thng li tha c m ln tip, nn mi BI .

_________________________________ KINH VN ______________________________________

--. B t nh th no ?
--. Hu d thi t b huyt Tiu-lc, cho xut huyt nhng ng thch su, e s trng vo i-kinh. Nh th
Thn-kh s qun bnh. -- Thn bt tc thi trng ci h lc, n vo huyt cho kh n, ri thch vo lc cho
huyt c thng li. ng cho xut huyt, ng cho tit kh, ct lm cho thng li kinh mch. Nh th,
thn kh s qun bnh.
--. Thch vi nh th no ? (tc thch lc s cm)
--. Trc hy n ma vo huyt ng ri tay, ri s dng chm, nhng ng mnh, khin cho t-kh di dch
ti ch bt tc, Thn-kh s hi phc. (1)

(1)-. on ny ni : t khch vo thn hnh, bt u khi t ho mao, cha vo ti kinh lc, thi nn tha lc n cn
vi m thch, nn n-ma ni bnh m ng y chm mnh, khin cho dn t kh ti ch bt tc thnh suy gim i, tc
thi chn kh s hi phc li, khng cn thiu ; do Thn-kh s ton m khi bnh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

--. KH hu d, bt tc nh th no ?
--. KH hu d thi SUYN, KHI v THNG KH ; bt tc thi kh th v thiu kh. Huyt kh cha dn, 5
Tng an nh. B phu hi mc bnh gi l Bch kh hi tit (1)

(1)-. PH sc Bch, kh ca Ph tit ra nn gi l bch kh -- hi l ni Ph kh mi b.

15
_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. B t nh th no ?
K-B tha rng :
--. Kh hu d thi t kinh toi, ng lm thng n kinh, ng lm cho xut huyt, ng lm cho tit kh --.
Bt tc thi b kinh toi, ng cho xut kh (tc l tit mt kh ca kinh toi).
--. thch vi nh th no ?
--. n ma ng ri tay, cm chm, khng k nh nng su. Thch va ng, kinh kh s hi phc, t kh
khi tn lon ; do t kh tit c ra b mao tu l, chn l li c quay tr v phu biu, m bnh s khi.
--. HUYT hu d hay bt tc, nh th no ?
--. Hu d thi N, bt tc thi KHNG Huyt kh cha dn, 5 Tng an nh ; tn-lc nc rn (nc tn
dch) thi kinh c lu huyt.
--. Ri b t nh th no ?
--. Huyt hu d thi t thnh kinh, xut huyt. Nu bt tc, thi trng h kinh, chm trong mch,
ngm lu trng;nu mch nhanh qu, thi xut chm, ng cho huyt tit ra. (1)

(1)-. Trn y ni v HUYT, tc l ci s ch ca CAN tng. Huyt ca Can-tng gc t Xung-mch. Xung-mch pht
sinh t Bo-trung. Ci ni bn ngoi, theo phu dn ln, b tn ra khong b, phu, c, nhc. y ra ngoi da, lm m trong tht,
sinh ra ho mao. Lc nm ng thi tr v Can tng. Thc thi theo V kh m lu hnh ngoi mch tn lc nc trn l
ni v th tn dch Bo-trung. Ci tinh dch ca thu cc y rn vo trong phng tm-thn, ho m thnh huyt. Cho
nn ni : thu dn vo kinh s thnh ra huyt .... Huyt kinh mch, do kinh m n mch, do mch m n lc, ci huyt
ngoi mch, do b phu m chuyn thm vo tn lc ; do tn lc m dn vo kinh du. Vy l huyt kh trong mch v
ngoi mch, cng giao thng vi nhau.
thnh kinh tc Xung-mch. Xung-mch l ci bin ca kinh lc. Cho nn gi l thnh kinh . h kinh l ni
h m khng thnh . chm lu, l ch cho kh n. Mch i l kh n m huyt hi phc ./.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Thch lu huyt nh th no ?
K-B tha rng :
--. Trng huyt lc, thch cho xut huyt ; ng cho c huyt c lt vo kinh, gy nn bnh.
--. HNH : hu d, bt tc nh th no ?
--. Hnh hu d thi Phc trng, tiu thu khng li ; bt tc thi t chi khng c ng c. Huyt kh
cha dn, 5 Tng an nh, c nhc nhu ng (cn ln, nh su b trong tht) gi l VI-PHONG.
--. B t nh th no ?
--. Hnh hu d thi t Dng-kinh ; Bt tc thi b Dng-lc. (1)

(1)-. Dng tc DNG-MINH. Dng-minh (V) vi Thi-m (T) l biu l. B phu l kh phn thuc Dng-T ch v
c nhc, nn phi theo Dng b t. T thch kinh l do t trong m dn ra ngoi. B thch lc l do t ngoi m dn
vo trong.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. thch vi nh th no ?
K-B tha rng :
--. Thch khong phn nhc, ng trng kinh, ng lm thng lc ; V kh hi phc c, t kh s b
tan i.
--. CH : hu d hay bt tc nh th no ?
--. Ch hu d thi phc trng, sn tit ; bt tc thi QUYT. (1)

(1)-. THN l quan-mn ca V, quan mn khng thng li s t thu m thnh phc trng v sn tit. Thn l gc ca
sinh kh, nu bt tc s thnh chng QUYT-NGHCH m lnh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Huyt kh cha dn, 5 Tng an nh, ct tit c ng (v b phong phm vo, nn ng).
16
Hong- hi rng :
--. B t nh th no ?
K-B tha rng :
--. Ch hu d thi t b huyt huyt NHIN-CN (tc l NHIN-CC, v vinh huyt thuc Tc Thiu-m).
Bt tc th b huyt lu (tc kinh huyt thuc Tc Thiu-m).
--. Thch t lc huyt kh cha dn nh th no ?
--. Thch ngay ch ng ti ct tit, nhng ng trng kinh, t s h suy ngay.
Hong- hi rng :
--. Ti c nghe ci hnh v h thc ri, vy xin cho bit v u m snh ra ?
K-B tha rng :
--. Huyt kh dn, m dng cng xung t nhau ; kh lon v, huyt nghch kinh, huyt kh la s
sinh ra mt thc mt h. (1)

(1)-. y l ni v 5 loi hu d, bt tc trn kia u do huyt kh cng dn vo nhau m sinh ra, cho nn kh dn vo
huyt, huyt dn vo kh, l do kh huyt cng dn vo vi nhau DOANH l m-kh ; huyt do m sinh ra ; V l
Dng-kh, hn (mnh tn) hn Doanh-kh. m huyt dn vo m-kh, thi kh lon V, m ci huyt ly c kia s l thc, cn
h thi li l kh. Dng-kh dn vo m-huyt, thi huyt nghch Kinh, m ci kh ly c kia s l Thc, cn h thi li l
huyt. h thc sinh ra l nh vy.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Huyt dn vo m, kh dn vo Dng, nn pht thnh KINH CUNG (1)


Huyt dn vo Dng, kh dn vo m, s thnh chng NHIT TRUNG (2) .

(1)-. y ni v m-dng ca huyt phn v kh phn. Kh phn ngoi mch l Dng, huyt phn trong mch l m.
m huyt y ngoi, Dng kh rt vo trong, th l m dng qun bnh. Nu huyt dn vo m, thi m s thnh m huyt
thc. Tm ch v huyt mch, cho nn m thnh thi KINH ; kh dn vo Dng, thi dng thnh m kh thc, dng thnh
thi pht CUNG.
(2)-. Huyt dn vo Dng thi m s h m sinh chng NI NHIT Kh dn vo m thi dng kh thnh bn trong
m thnh chng NHIT-TRUNG.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Huyt dn ln trn, Kh dn xung di, s thnh chng Tm phin, ut, hay n -- Huyt dn xung di, kh
dn ln trn, tinh thn s lon m hay qun.
--. Huyt dn vo m, kh dn vo dng thi nh th !. Cn huyt kh la nhau thi th no l thc, th no
l h ?
--. Huyt kh l mt th : H N m HN . Hn thi ngng tr m khng lu thng ; n thi s tiu tan
m lu thng. Vy nn, nu kh dn vo, s thnh huyt h, m huyt dn vo s thnh kh h (1)

(1)-. TRIU HONG hi :


--. Huyt dn vo m thi kh cng dn vo dng, cho nn ni : Huyt kh ly c , ta nh huyt kh u l thc. Vy
m trn y li ni: huyt dn l kh h, kh dn l huyt h.... c 2 u l h, l v sao ?
-- huyt dn vo m l ni huyt dn m kh khng dn. Huyt dn vo m thi m thnh m hn, hn thi kh trong
huyt cng rt m khng lu hnh c. Ni: kh dn vo dng l ni kh dn m huyt khng dn. kh dn vo dng thi
dng thnh m nhit. Nhit thi ci huyt kh phn cng tiu thc m khng cn na. Cho nn ni : kh dn thi khng c
huyt, huyt dn thi khng c kh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. trong con ngi ch c kh vi huyt m thi. Gi Phu-t li ni : huyt dn l h, kh dn l h..... vy
l khng c thc chng ?
K-B tha rng :
--. hu thi l thc, v thi l h, cho nn kh dn thi khng c huyt, huyt dn thi khng c kh. Gi
huyt vi kh cng tri nhau nn u l h.
LC vi TN LC u chuyn du vo KINH ; huyt vi kh dn, thi s l THC. Huyt cng vi kh dn c ln
trn thi l I-QUYT. Quyt thi bo t. Nu kh tr li thi sng, khng tr li thi cht. (1)

17
1)-. Kh dn vo huyt, thi kh thnh m huyt t, th tc l v huyt. Huyt dn vo kh, thi huyt thnh m kh t, th
tc l v kh. Ch v kh huyt cng tri nhau nn mi gi l h. i-lc vi tn-lc u chuyn du vo trong kinh mch. Kh
dn vo huyt thi kh s thc, huyt dn vo kh thi huyt s thc, cho nn mi gi n l thc. V cng mt kh huyt ,
nu chuyn dn ln trn thi kh ln m khng xung c, s thnh chng I-QUYT. Nu bo thi thng cht. May m
kh li tr xung c thi s sng.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Thc do ng no li, h do ng no i ?... Ci ct yu ca h thc th no xin cho bit r ?
K-B tha rng :
--. m vi dng u c Du-hi. Dng rt vo m. m rn ra ngoi. m-dng qun bnh, nui thn hnh
chn hu nh mt, s l bnh nhn. (1)

(1)-. DU, tc l ni v 365 Du-huyt, l ni lu ch ca ht mch. HI, tc l 365 Hi, thn-kh du hnh u , m m
dng kh huyt cng u du hi c . Dng kh ngoi mch, theo tn lc m rt vo trong m, m-huyt bn trong,
li theo kinh du y rn ngoi mch. Nh th l m dng u ho, huyt kh lu thng, do ba b, chn hu ca
mch s u n m l ngi v bnh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

--. Phm bnh t sinh ra, hoc sinh ra bi m, hoc sinh ra bi Dng. Ci sinh ra bi dng, phn nhiu do
phong, v, hn, th ; ci sinh ra bi m, phn nhiu do m thc, c x, v m dng , h n.
--. Phong, v lm thng n con ngi, nh th no ?
--. Phong, v lm thng con ngi, trc khch b phu, truyn vo n tn mch ; Tn-mch y li
truyn vo lc-mch. Huyt kh vi t kh cng khch c khon phn nhc v tu-l, mch n KIN-I nn
gi l thc. Thc l mt trng thi bn ngoi Kin v xung mn, khng th n tay vo. n tay vo thi au.
--. Hn, thp lm thng n con ngi, nh th no ?
--. Hn, thp trng vo ngi : b phu bt nhn, c nhc kin khn (rn, ln), vinh huyt rt li, v kh tan i,
cho nn mi thnh h. H l do b tch li bn trong, khin kh bt tc. n tay vo, thi l kh c th ng ra m
lm cho n, nn d chu m khng au.
--. m sinh ra H, nh th no ?
--. H thi kh ging xung, Bi thi kh tiu i, tiu thi mch h khng, nhn ung n phi thc hn, hn kh
trn lan, thi huyt s rt li, kh s tiu i... Nn gi l h....
--. m sinh ra THC, nh th no ?
--. H, n khng tit thi m kh nghch ln, nghch ln thi di h ; di h thi Dng-kh s tu tn, cho
nn ni l thc.
--. Kinh ni : Dng h thi ngoi hn, m h thi ni nhit, dng thnh thi ngoi nhit, m thnh thi ni
hn... . Ti c nghe ri. Vy nguyn nhn n bi sao ?
--. Dng thu kh Thng tiu, lm n cho khong b phu, phn nhc. Gi hn kh phm bn ngoi
thi thng tiu s khng thng. Thng tiu khng thng thi hn kh ring chim ngoi ; cho nn thnh
chng HN LT (rt run).
Do vic g kh nhc mi mt, hnh kh suy t, cc kh khng c thnh, Thng-tiu khng vn hnh c cc
kh, H-tiu khng tip thu c tn dch, do ci kh Dng-nhit ca V b nghn khng b tn i u c, s
hun dn c ln Hung, m thnh chng NI NHIT.
--. Dng h sinh ngoi nhit l th no ?
--. Thng-tiu khng thng li, thi b phu cht kn, tu l vt lp, huyn-ph khng thng, v-kh khng th
tit-vit c nn mi thnh chng NGOI NHIT.
--. m thnh sinh ni hn l h no ?
--. Quyt kh nghch ln, hn kh tch trong Hung m khng t ra c. Khng t ra c thi n-kh s b
tan i, ch cn c mt mnh hn-kh li, huyt do m ng rt. ng thi mch khng thng. N s bin thnh
thnh, I v SC, cho nn TRUNG HN.
--. m vi dng dn vo nhau, huyt kh cng dn , bnh tnh s do m gy nn. Nn thch th no ?
--. Thch bnh ny nn ly kinh-toi, ly huyt Doanh, ly kh V... Li phi dng c thn hnh na. Nhn
4 ma m thch ; hoc nhiu hoc t, hoc cao, hoc thp.... (1)

(1). Thn, ch, kh, huyt ca 5 Tng, sinh ra bi cht tinh cua Thu-cc V-ph. Con ng ca kh, huyt do V
chuyn du ra tc l kinh-toi. Kinh-toi li l i-lc ca 5 Tng 6 Ph. Cho nn phi ly kinh toi iu ho 5 Tng. Ly
kinh-toi tc l iu ho ci thn, ly Vinh-v tc l iu ho ci kh, ri sau li phi iu ho c thn hnh. Nhn ci thi
kh c thng, ging, ph, trm m dng theo phng php nhiu t, cao, thp... Nh trn kia ni : Ly mt trng mc ln lm

18
s v.... tc l ci ngha nhiu t, nh : ma Xun, Du c gy, ma H du Hung, hip ; ma Thu du Kin, bi ; ma
ng du Yu, c... tc l ci ngha cao thp.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

--. Huyt kh dn, bnh hnh thnh, m-dng lch (khng qun bnh) ; nn b t nh th no ?
--. Mun t Thc : ch cho kh thnh, s np chm... Chm vi kh cng np (tc thch vo), m ca cho
tinh kh lu trong ; ri chm vi nhit-t cng rt ra ; nh th tinh kh s khng b thng, m t kh cng ging
xung ; ng vt l chm cho bnh rt ra ; li xoay chuyn mi chm cho ng li thm rng ; tc l phng-
php i t. Kp dn cho ra, i-kh (tc l kh) mi ra.
--. B h nh th no ?
--. Tay cm chm, ch vo chm. Ch lc bnh nhn th ra (H) s np chm ; ch lc bnh nhn ht vo
(HP) s rt chm. Lc np chm ng xoay chuyn, khin tnh-kh khng th tit ra c ; ch lc chnh-kh
thc, s kp rt chm ; la cho chnh kh lt vo, gia lc chm va mi rt ra thi nhit-t khng th li lt vo
trong... Kh-mn bn trong ng thi t-kh s phi b tn bn ngoi, m tinh kh s cn gi c mi.
Di chm kh ng, i lc n ni, khin ci kh thin cn khng tn tht ra bn ngoi ; ci kh thm vin
c gi yn bn trong. tc l mt phng-php b chnh m li kim c tn t vy.
Hong- hi rng :
--. Phu-t ni h thc c 10 loi, sinh ra bi 5 Tng. Nm Tng ch c 5 mch thi. Ngm nh 12 kinh u
sinh ra bnh ; gi Phu-t ch ni ring 5 Tng. Vy 12 kinh mch kia u lc ba trm su mi lm tit (khp
xng). Mi tit c bnh tt phi ly sang kinh mch. Bnh kinh mch u c h thc, vy l th no ?
K-B tha rng :
--. 5 Tng hp vi 6 Ph cng lm biu-l, kinh mch chi tit, u sinh h thc. H bnh ni no s theo
ngay ni iu tr. Bnh ti mch, iu tr huyt ; bnh huyt, iu tr lc ; bnh ti kh iu tr V ;
bnh ti Nhc, iu tr phn nhc ; bnh ti Cn, iu tr Cn ; bnh ti Ct, iu tr ct.
t chm (em chm t cho nng), thch ngay vo ni bnh cp ; nu bnh ti ct, thi t chm cho
nng, nhng vo nc thuc ri s chm ; chm ri li dng thuc chm (1)

(1)-. t chm nguyn Hn-vn l phn chm (ch phn cng c m l phin) tc nh ngy nay Ty-y lc sp tim
em t kim tim. V php ny, chuyn i vi cp bnh mi phi dng.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Bnh au, m khng bit au u, nn thch trn LNG KIU. (au mt cch lan man, khng nht nh
ni no. Kiu-mch khi t Tc-kho).
Thn hnh c hi au, m xt chn hu li khng c bnh, thi dng php MU-THCH (1)

(1)-. au bn t, thch bn hu ; au bn hu, thch bn t, gi l Mu-thch. V php ny, di y c mt thin


chuyn ni v MU-THCH. y min gii.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

au bn t m mch bn hu mc bnh : dng php C-THCH iu tr. Phi cn thn tinh t xt chn
Hu, thi i vi php chm s c hon ton.

Php C-THCH cng ni r thin MU-THCH.,.

-- o0o --

19
CHNG 63

MU THCH LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Ti nghe php MU-THCH, cha hiu ra sao, xin cho bit r th no l Mu-thch ?
K-B tha rng :
--. T kh khch thn hnh con ngi, trc t b mao ; lu khng tan i, li vo t tn-mch ;
lu khng tan i, li vo t kinh-mch : khi bn trong s lin vi 5 Tng, b tn ra Trng-v, m dng
u thnh, 5 Tng s thng. l t kh bt u phm b mao , ri cui cng vo ti 5 Tng. Nh th thi phi
iu tr kinh. (1)

(1)-. y ni t-kh ln lt m vo ti kinh, thi nn theo kinh mch iu tr -- Kinh mch l l nhng tia ch nm
ngang gi l Lc ; Lc li c ci tia ch ra na gi l Tn-lc. Mch, bn ngoi hin ra kinh mch ti b b, bn trong lin
vi tng ph. T kh khi mi khch vo thn hnh, tt trc t b mao ; lu khng tan i s truyn vo tn-lc.... Ri
do lc m n kinh. m dng u thnh l ni v huyt kh ca 5 tng, bn ngoi y cha thn hnh Mi hai kinh
mch, v tam-m thi thuc Tng lc Ph ; v Tam-dng thi thuc ph lc tng. y li ni : trong lin 5 Tng, tn b
ra trng v... l v do 5 hnh ca t sinh ra 5 tng ca ngi. V 6 kh, 3 m, 3 dng cng do 5 hnh sinh ra. Cho
nn phm bn n kinh mch, ly ci kh ca 5 Tng 5 Hnh lm ch, m 6 Ph s l ni Hp .

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Gi t kh khch b mao, vo t tn lc, lu m khng tan i, vt lp khng thng, khng c


truyn vo kinh, m tri rn vo Lc, v vy m gy nn bnh.
T-kh khch i-lc, nu bn t s rt sang bn hu, bn hu s rt sang bn t. Trn, di, t,
hu cng giao thng vi kinh-toi b tn ra t chi. Ci kh khng chuyn ni no, m cng khng vo
kinh-du, nn gi l MU-THCH.
--. Xin cho bit : v c sao php Mu thch li bnh bn t li thch sang bn hu, bnh hu thi thch t...
cng vi php C-THCH khc nhau th no ?
--. T khch kinh, nn t thnh thi bn hu mc bnh. Nhng cng c khi di dch. Bn t au cha khi m
mch bn hu mc bnh, nh th phi dng php C-THCH ; nhng phi thch cho trng kinh-mch, ch khng
phi lc-mch. Cho nn bnh Lc, ci s au cng vi kinh-mch khc nhau, nn gi l MU-THCH. (1)

(1)-. MU l sai lm, hoc cng l dng buc, tc l hinh-dung s au bn n thch bn kia. C-THCH tc l
dng Trng-chm thch T i-lc, do Tn-lc rt vo, cho nn c th thch nng lc-mch, lp ci kh ca i lc.
Nh l kinh, phi dng C-thch cho trng thng vo kinh, khc hn vi lc mch. Kinh tc l 12 kinh. cng l theo ci
ngha ca m-dng cng sut, t hu cng giao, v th nn : t bnh thi hu thnh, hu bnh thi t thnh. n s di dch,
thi nh bnh ti Dng-kinh m i vo m-kinh, bnh ti m kinh m i vo dng kinh. Cho nn bnh bn t cha khi, m
mch bn hu mc bnh... Tt phi dng C-THCH. Nhng phi cho trng kinh, khc vi lc mch.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

--. V php MU-THCH phi nn nh th no ?


--. T khch lc Tc-thiu-m, khin ngi bng dng Tm-thng, bo trng, Hung v Hip nghn y,
xt ra khng c tch : thch trc Nhin-ct cho ra huyt ; trong vng nh n xong ba cm s khi.Nu
khng khi, bnh bn t, thch bn hu, bnh bn hu thch bn t. Bnh mi pht sinh, 5 ngy s khi.
* T khch lc Th-thiu-dng, khin ngi Hu-t, thit-quyn, ming mo, Tm phin, ngoi cnh ta
au ; tay khng th vi ln u : thch trn mng tay gia v mng ngn v danh, cch ch mng bng chic l
h (cu dip) u mt v (vt hoc nt). Hng trng nin : khi ngay ; ngi gi : mt lt s khi. Bnh bn t
thch bn hu ; bnh bn hu thch bn t. Bnh mi pht : vi ngy khi.

20
* T khch lc Tc-quyt-m : khin ngi bng dng Sn-thng, bo thng... thch ch tht gip mng
ngn chn ci, mi bn mt v. Bnh nhn l con trai : khi ngay ; l con gi mt lt khi. Bnh bn t thch bn
hu. bnh bn hu thch bn t.
* T khch vo lc Tc-thi-dng : khin ngi u v c u au. Thch ch tht gip mng ngn chn t,
mi bn mt v. Bnh bn t thch bn hu, bnh bn hu thch bn t. Nh xong mt ba n s khi.
* T khch Lc Th Dng-Minh, khin ngi kh mn trong Hung suyn v th gp. Hip nghn Hung
nhit, thch ngn tay gia v ngn v danh, cch ch mng bng mt l h nm ngang, mi ngn 1 v. Bnh bn
t thch bn hu, bnh bn hu thch bn t. Nh xong ba n s khi.
* T khch khong T-Trng (cnh tay, bn tay) khng th co li c, thch sau Kho (sau khu tay),
trc ly tay n vo, thy au by gi mi thch. Ly Nguyt (mt trng) mc ln lm s hn. Trng mc ngy th
nht : thch 1 v ; ngy th 2 : 2 v... ngy th 15 :15 v... ngy 16 : 14 v ... (rt i dn)
* T khch mch Tc DNG-KIU khin ngi mt au, bt u t trong u mt trc ; thch di
Ngoi kho na tc, u 2 v . Bnh bn t thch bn hu, bnh bn hu thch bn t. Mt lt lu nh i c 10
dm, s khi.
Nu b ng au, c huyt lu bn trong, trong bng y, khng i tiu c, trc nn cho ung LI
DC (th thuc ung cho li i, tiu). Bnh do bn trn thi thng n mch ca QUYT M. Bn di thi
thng n lc ca THIU DNG, thch di, tc ni kho, pha trc Nhin-cc, cho huyt mch tit ra.
Li thch ng-mch trn mu bn chn, vn khng khi, li thch trn Tam-mao u mt v, thy nhm huyt,
khi ngay. Bnh bn t, thch hu, bnh bn hu thch t. Nu bnh nhn hay bi, kinh, khng vui, cng thch
nh phng php trn.
* T khch lc ca Th DNG MINH khin ngi tai ic, thng khng nghe ting g : thch ngn tay
ci, ngn tay tr, ch cch mng tay bng chic l h nm ngang, u 1 v. C th nghe ting ngay. Nu khng
khi, thch ch tht v mng tay gip nhau, c th nghe c ngay. Nu bnh nhn c lc vn nghe c thi
khng th thch. Nu trong tai nh gi : cng thch by nhiu v. Bnh bn t, thch bn hu, bnh bn hu,
thch bn t.
Phm chng T lc ch ny lc ch n, i li khng c ni nht nh. Nhn ngoi tht, ch no au thi
thch ly mt trng mc lm hn. Khi dng chm theo kh thnh suy tnh s v, nu chm qu s ngy s b
thot kh ; nu khng kp s ngy, t kh s khng kp t ra c. Bnh bn t thch bn hu, bnh bn hu thch
bn t, bnh khi thi khng thch na ; vn cha khi li thch ng nh php. Theo mt trng khi mc, ngy th
1, mt v, ngy th 2, 2 v... Ri nhiu dn n ngy th 15 thi 15 v. Qua ngy th 16, thi 14 v, ri bt dn....
* T khch kinh mch Tc DNG MINH, khin ngi CU-NC (mu chy ra ng mi) : thch ch tht
gip lin vi mng 2 ngn chn gia v ngn v danh u 1 v ; bnh bn t thch bn hu, bnh bn hu thch
bn t.
* T khch lc ca Tc THIU-DNG, khin ngi Hip (ln) au khng th th, khi m hn ra : thch
ch tht gip lin vi 2 ngn chn v danh v ngn t, u 1 v. V chng khng th th s khi ngay ; chng
hn ra cng ch ngay. Cn chng Khi : phi cho mc o m, v cho iu dng thm bng thc n c tnh n,
mt ngy s khi. Bnh bn t thch bn hu, bnh bn hu thch bn t, bnh khi ngay. Nu vn khng khi, li
thch ng nh php trc.
* T khch lc ca Tc THIU-M, khin ngi au cung hng, khng th nut thc n, khng v c g
m cng hay n, kh dn ngc ln B-mn, thch mch Trung-ng di chn 3 v, tt c 6 ln thch khi ngay.
Bnh bn t thch hu, bnh bn hu thch t. Cung hng sng khng nut c nc ming, cng c lc
khng nh ra c, thch trc Nhin-ct, cho xut huyt, khi ngay. Bnh bn t, thch hu, bnh bn hu,
thch t.
* T khch lc ca Tc THI-M khin ngi yu thng rt sung Thiu-phc, au ran c bn sn, khng
th nm nga, thch gii huyt khong yu v Cu-ct, v trn 2 thn (tht gip xng sng) l Yu-du. Ly
mt trng ln mc lm s v, rt chm khi ngay. Bnh bn t thch hu, bnh bn hu thch t.
* T khch lc ca Tc THI-DNG khin ngi co rt, lng g, au rt xung Hip. Thch t c trc,
m tng t xng sng, m va nhanh va n tay mnh, gp ch no au thch ngay, 3 v khi ngay.
* T khch lc ca Tc THIU-DNG khin ngi au nhc khu-trung (tc 2 huyt Hong-Khiu i)
khng th ct i ln c. Dng ho (tn mt th chm) chm. Nu bnh Hn thi chm lu, theo mt
trng ln mc lm s v, khi ngay.
iu tr cc kinh-bit, nu ch t kh i qua m khng bnh, thi dng php MU THCH (1)

(1)-. Trn y ni v bit mch ca 12 kinh tc gi l KINH BIT Bit mch ca 12 kinh ny cng do Dng chy
sang m, do m chy sang Dng. Cho nn iu tr n nn dng php C THCH. Nu t kh ci ni i qua khng pht bnh
l t thnh bn t m bnh pht ra bn hu ; hoc t thnh bn hu m bnh pht ra bn t... Hoc t kinh Dng
m li di dch sang kinh m, t kinh m m li di dch sang kinh Dng... V vy, nn bnh bn t li phi thch bn hu ;
bnh bn hu li phi thch bn t...
n : tr ln 12 kinh-bit cng u l thuc vi 5 Tng, cho nn di y ni n t khch khong 5 Tng v.v....

21
_________________________________ KINH VN ______________________________________

Tai ic, thch Th DNG-MINH, khng khi nn thch Thng mch. Mch ny trc tai.
Rng au nhc, thch Th DNG-MINH, khng khi thch vo ci mch dn vo trong rng ( khe rng) s
khi ngay.
T khch khong 5 Tng, kh pht bnh au rt trong mch, lc au lc , nhn k bnh, ri dng php
MU THCH. Trng k v thch mch ti cc u mng chn v mng tay cho ra huyt. Cch ngy mt ln thch.
Thch mt ln khng khi, thch 5 ln.
Ci t ca Th DNG-MINH do s mu truyn (tc dn nhm) m dn ln rng (thuc Tc Dng-
minh) ; rng v ming gi lnh v au. Trng mch mu tay c huyt sc hin ln, thi thch b i, li thch di
mng ngn tay gia thuc v mch ca Tc Dng-minh u mt v, khi ngay. Bnh bn t thch bn hu, bnh
bn hu thch bn t.
T khch li c Th, Tc THI-M, THIU-M v Tc DNG-MINH. 5 Lc u hi hp trong tai, trn
chng ln gii gic . V l khch lc nn 5 lc u kit, khin cc mch thn th u ng, ngi ra nh
thy khng bit g... Hoc ni l THI-QUYT. Thch cnh bn trong ngn chn ci, pha trn mng, cch
mng bng ci l h nm ngang, ri thch Tc-Tm ; thch pha trn ngn chn gia, u 1 v ; sau li thch bn
trong ngn tay ci, cch mng tay bng mt ci l h nm ngang ; sau li thch u nhu-ct thucTh Tm ch
THIU-M, u 1 v, khi ngay ; nu khng khi, gt b ch tc t gic, vung bng mt tc, t ly than, ho
vo 1 chn ru ngon cho ung. Ngi khng bit ung cng c ung, khi ngay.
Phm ci s thch, trc phi nhn kinh-mch, n tay d xem, xt r h thc iu tr. Nu kh huyt
khng u thch vo kinh-mch, nu c hi au m kinh mch khng mc bnh, dng php MU THCH. Li trng
B-b ca huyt lc hin ln, u phi thch c. l phng php MU THCH.,.

-- o0o --

22
CHNG 64

T THI THCH NGHCH, TNG LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

QUYT M HU D thi mc bnh M-T ; bt tc thi mc bnh NHIT-T. Hot (mch) thi mc bnh H-
SN, PHONG ; Sc, thi mc bnh THIU-PHC tch kh. (1)

(1)_. y ni v 6 kh trong hp vi Tng. Nh ni : Quyt-m, Thiu-m, Thi-dng, Thiu-dng... l ni v 6 kh gy


nn bnh. Nh ni : b nhc, cn ct, mch... l nhn 6 kh lan ti khu vc ngoi hp ca 5 Tng. Nh ni : Tm, Can, T,
Ph, Thn... l nhn 6 kh m lan ti 5 Tng. Ni hu d tc l ch v nhng kinh nhiu kh, t huyt ; ni bt tc
tc l ch v nhng kinh t kh, t huyt. Hot l ni : Dng-kh thnh m hi c nhit ; sc l ni nhiu huyt t kh m
hi c hn. T l ni v mt chng kh huyt vng mc khong b, nhc, cn, ct m gy nn au ; Bnh v kh gi l
SN, bnh v huyt gi l TCH. Bi kh thnh m sinh nhit, thi thnh chng SN-THNG ; huyt nhiu m ng rt nn thnh
TCH. Quyt-m l mt ni m cc. m cc thi Dng s sinh, c ci kh ho ho ca trung kim l Thiu-
dng, cho nn va hn va nhit. Quyt-m ch v ci kh Phong-Mc, pht sinh ma Xun, nn thin ny ni n
QUYT-M trc.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

THIU-M HU D : mc bnh T, v N CHN (mc nt nh si) ; bt tc : mc chng PH-T ; Hot : thi


mc bnh PH-PHONG-SN ; Sc : thi mc bnh TCH v tiu ra huyt.
THI-M HU D : mc bnh NHC-T v HN-TRUNG ; bt tc thi mc bnh T-T ; Hot : thi mc bnh
T, PHONG-SN ; Sc : thi mc bnh TCH. Tm phc thng mn.
DNG-MINH HU D : mc bnh MCH-T, mnh thng nng. Bt tc : mc bnh TM-T ; Hot : thi mc
bnh TM-PHONG-SN ; Sc thi mc bnh TCH, thnh thong hay KINH.
THI-DNG HU D : mc bnh CT-T, mnh nng ; bt tc : mc bnh THN-T ; Hot : thi mc bnh
THN-PHONG-SN ; Sc thi bnh TCH, thnh thong mc chng IN.
THIU-DNG HU D : mc bnh CN-T, Hip mn ; bt tc : mc bnh CN-T ; Hot thi mc bnh CN-
PHONG-SN ; Sc : thi bnh TCH, thnh thong gn rt, v au mt. (1)

(1)_. y ni v TC TAM DNG KINH. Kinh c h c thc, m mch thi c Hn c Sc, m sinh bnh thi c Hn
c Nhit, c ni c ngoi. Dng-minh tc l Tc Dng-minh V kinh. V l con ca TM. Hu d thi mc bnh MCH-T,
v Tm ch v mch, m li khu vc bn biu. Bt tc thi mc bnh TM-T, v Tm ch v L. Nu mch Hot thi c bnh
Tm-phong-sn, tc thuc v ci t ngoi cm. Nu mch Sc thi l bnh TCH, thnh thong li pht KINH, tc thuc v ci t
Ni thng. Bi v ci ng mch ca Tm-ch khi t trong Hung ra, lin vi TM-BO, xung Cch, ri lc khp TAM-TIU,
nn mi sinh ra chng bnh nh vy.
Thi-Dng, tc Tc THI-DNG BNG QUANG kinh, Bng-quang vi Thn lm biu l. Hu d thi sinh bnh CT-T,
mnh nng ; v Thn ch v Ct ; bt tc thi sinh bnh THN-T, v Thn bn trong. Nu mch Hot thi l chng THN-
phong-sn, thuc v ci t ngoi cm. Nu mch SC thi mc bnh TCH, thnh thong li pht IN : thuc v ci t Ni-
thng.
M vi CAN l biu l. Hu d thi sinh bnh CN-T, v Can ch v Gn. Bt tc thi sinh bnh CAN-T, v Can v bn
trong. Nu mch HOT thi pht chng Can-phong-sn, thuc v ci t ngoi cm. Nu mch SC thi mc bnh TCH, thnh
thong gn rt v mt au, thuc v ci t ni-thng. Bi v mch ca Can i qua ln trn, cng C MCH hi hp nh
u, m bit chi thi do Mc-h chng xung quai hm.... cho nn mi sinh ra chng CN CP v MC THNG.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

--. cho nn : kh ma Xun kinh mch, kh ma H Tn-lc, kh ma Trng-H C-nhc ; kh ma


Thu B-phu ; kh ma ng trong Ct-tu.
--. Xin cho bit nguyn-nhn ra lm sao ?

1
--. Ma Xun l thi k kh tri m ra, kh t mi pht tit, vng v, gi tan, thu lu hnh, kinh thng li.
Cho nn kh ngi trong mch : ma H kinh y, kh trn vo tn-lc d tip nhn ly huyt ; b phu do
c y c --. Ma Trng-H kinh lc u thnh, do bn trong tit vo c nhc --. Ma Thu kh Tri thu lim,
tu l vt lp, b phu kh dng --. Ma ng che du huyt-kh bn trong, bm lin vo ct-tu, li giao thng
vi 5 Tng. (1)

(1)-. Kinh mch vo b phn l, ch ra nm ngang gi l LC ; Lc li c tia ch ra gi l Tn-lc. Vy huyt kh do kinh


mch m ngoi rn ra tn-lc, li do tn lc y c b phu, li do b phu m rn vo trong c-nhc ; li do c nhc m
bm vo ct-tu, thng vi 5 Tng. l mch kh tn b ra mch ngoi m li thng vi 5 Tng bn trong. Ta li
nn bit, Tri l Dng t l m, m-dng hp nhau ri mi sinh ra kh huyt. THN ch v Thu ca ng-lnh, m l ci
gc sinh ra kh. Dng-minh li l ci Ph sinh ra kh huyt. Cho nn ni Cc vo n V, ng mch mi thng, thu vo
ti kinh m huyt mi thnh . Nhng nh ci sinh kh trong Thn. Mu-Qi hp ho, ri mi sinh ra c cht tinh vi ca
Thu-cc ... Cho nn kh Tri m ra, kh t pht tit, vng v gi tan, thu lu hnh, kinh thng li ..... Ci ng lnh ca
Thn-tng c nh ci kh Xun sinh, by gi Nhn-kh mi mch. Vy l kh con ngi thng vi Tri . Cho nn
ni : Xun sinh, H trng, Thu thu, ng tng .... l ci thng ca kh m con ngi cng ng theo, nn ngi mi hp
vi Tri-t l th.
n : thin MU-THCH, v-kh trc dn hnh b phu, trc y ra Lc mch ; lc mch thnh trc nn v kh mi
bnh. Vinh-kh mi mn, m kinh mch cng nhn m rt thnh. l v kh thng vo trong mch --. Thin ny ni : huyt
kh t kinh m n Lc, t lc m n B, li t b phu c nhc m trong bm vo ct tu, thng vi 5 Tng, l vinh huyt
dn hnh ngoi mch. Ta nn bit vinh dn i trong mch , v dn i ngoi mch.... l ni v kinh mch ton thn
con ngi. n nh s sinh, hu, xut nhp ca huyt kh ; vinh trong mch, thm ra ngoi mch, y ti da, m trong
tht, mc ho-mao... . Ri trong vo ti Mc-nguyn m thng vi Tng-ph, biu l, thng h, khng u l khng n ... .
y-gi hiu thu c nguyn-lu ca huyt kh, mi c th o c n gc r ca bnh t... Vy nu kinh, mch khng thng,
cn mong tr liu sao cho c....

_________________________________ KINH VN ______________________________________

-. Vy nn, t kh thng theo kh huyt ca con ngi bn ma tha c vo khch . Nhng n s


bin ho, thi tht kh m o lng. D sao cng phi thun theo kinh kh dng php thch ; nu tch tr
c t kh, thi lon kh s khng sinh ra c.
Hong- hi rng :
--. Thch tri vi 4 ma m sinh lon kh, bnh trng nh th no ?
K-B tha rng :
--. Ma Xun m thch lc-mch (Xun kh kinh mch, m thch lc mch, l tri), huyt kh s trn ra
ngoi, khin ngi thiu-kh, ma Xun m thch c nhc, huyt kh s vng i ngc, khin ngi thng-kh ;
ma Xun m thch cn, ct, huyt kh s bm vo trong, khin ngi Phc-trng.
* Ma H m thch kinh mc (ma H huyt-kh ra ngoi tn-lc) huyt-kh s b kit khin ngi r ri ;
ma H m thch c-nhc, huyt-kh s b ln vo trong, khin ngi hay KHNG ; ma H m thch cn-ct,
huyt-kh s nghch ln, khin ngi hay N.
* Ma Thu m thch kinh mch, huyt kh s ngc ln, khin ngi hay Qun ; ma Thu m thch lc
mch khin kh khng dn c ra bn ngoi, khin ngi nm khng mun ca ; ma Thu m thch cn ct,
huyt kh s tan r bn trong, khin ngi rt run.
* Ma ng m thch kinh mch, huyt kh s u thot, khin ngi mt trng khng r ; ma ng m
thch lc mch, kh bn trong s tit ra bn ngoi, lu thnh chng I-T ; ma ng m thch c nhc,
Dng-kh s kit tuyt, khin ngi hay qun.
Phm s thch v 4 ma , u gy nn bnh ln khng th theo.
Vy v php thch : khng bit kinh mch ca 4 ma, bnh s sinh ra ; nu ly thun lm nghch, chnh kh s
lon bn trong, t kh cng tinh-kh s xung t nhau. Vy tt phi xt r 9 hu, khin cho chnh-kh khng lon,
thi tinh-kh mi khng nghch chuyn m gy nn bnh hon.

TNG GII V THIN NY :


y ni v : thch tri 4 ma s sinh bnh tt. Ma Xun nn thch kinh mch, nu li thch lc-mch. Th l em ci
ni thch v ma H thch vo ma Xun, thi huyt kh rn ra ngoi, i kh s st mt bn trong --. Nu li thch c
nhc, th l em ci ni thch ca ma Trng-H, thch v ma Xun, thi huyt kh s quay ngc, khin ngi thnh
chng Kh thng nghch --. Nu li thch cn ct, th l em ci ni thch v ma ng, thch v ma Xun, thi huyt
kh s bm vo trong, m bng s sinh bnh Trng .
* Ma H nn thch tn-lc ; nu li thch kinh mch, th l em ci ni thch v ma Xun thch vo ma H, thi
huyt kh s n kit, khin ngi sinh ra r ri mi mt ; --. Nu li thch vo c nhc. Th l em ci ni thch vo ma
Trng-H thch vo ma H, thi huyt kh s li vo trong, m sinh ra tm lng Khng-c --. Nu li thch vo cn ct,
th l em ci ni thch v ma ng m thch vo ma H, huyt kh s thng nghch, m gy nn chng hay N.
* Ma Thu nn thch b-phu ; nu li thch kinh mch, th l em ci ni thch v ma Xun li thch vo ma Thu, kh
s thng nghch m gy nn chng hay qun. Nu li thch lc-mch, th l em ci ni thch v ma H m thch vo
2
ma Thu, thi kh khng dn ra ngoi c, khin ngi qu h yu m nm khng mun ca --. Nu li thch cn ct,
th l em ci ni thch v ma ng m thch vo ma Thu, thi huyt kh s tiu tn bn trong, m sinh chng HN-
LT.
* Ma ng nn thch ct-tu ; gi li thch kinh mch, th l em ci ni thch v ma Xun thch vo ma ng :
thi huyt kh u thot m khin ngi mt trng khng t --. Nu li thch lc mch, th l em ci ni thch v ma
H thch v ma ng, thi kh bn trong s tit ra c bn ngoi ri u li m thnh chng T --. Nu li thch c
nhc, th l em ci ni thch v Trng-H thch vo ma ng. Dng-kh s hao kit m khin ngi thnh chng
hay qun.
Tr ln nhng s dng thch u l I NGHCH, th no cng sinh bnh hon. Vy ngi dng thch phi xt r chn
(9)-hu m thun theo mch lc ca 4 ma mi c.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- ni :
--. Thch vo 5 Tng, nu trng TM, thi 1 ngy cht, khi mi pht bnh s l chng --. Trng CAN thi
5 ngy cht, khi mi pht bnh s l chng NI LUN MING --. Trng PH thi 3 ngy cht, khi mi pht
bnh s l chng HO --. Trng THN : 6 ngy cht, khi ni pht bnh s l chng HT HI v VN VAI --
. Trng T 10 ngy mi cht, khi mi pht s l chng THN (nut nc ming). Thch lm thng n 5
Tng, tt phi cht, m cc bnh lc mi pht ra u theo tnh cch bn Tng. Nhn c th bit c l bao gi
cht. (1)

(1). Thch trng Tng... tc l ni lm thng n ci kh ca 5 Tng. Kh ca 5 Tng b thng, thi i n ci cht rt
d.....

-- o0o --

3
CHNG 65

TIU BN LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Bnh c TIU (ngn), BN (gc). Thch nghch, tng (thun), ngha nh th no ?
K-B tha rng :
--. V phng php thch, phi phn bit m-Dng, trc sau cng ng, nghch tng u hp, tiu bn cng
thay i. (1)
Cho nn ni rng : c khi Tiu, m cu n tiu ; c khi Bn, m cu n bn ; c khi bn, m cu n
tiu, c khi tiu, m cu n bn --. Cho nn v phng php iu tr, c khi ly tiu m c, c khi ly
bn m c, c khi nghch-th m c, c khi tng-th m c. Vy nu bit nghch vi tng l chnh-php
khng cn g hn ; bit c tiu-bn mun lm mun ng ; khng bit tiu-bn, lm cn ra chi....(2)

(1). Trn y ni m-Dng, tc l 6 kh do m dng phn phi ra. Thiu-dng tiu l Dng m bn l HO. Thi-m
tiu l m m bn l THP ; Thiu-m tiu l m m bn l NHIT ; Thi-dng tiu l Dng m bn l HN ; Dng-minh
tiu l Dng m bn l TO ; Quyt-m tiu l m m bn l PHONG.
Thiu-dng, Thi-m theo v BN ;
Thiu-m, Thi-dng theo BN, theo TIU ;
Dng-minh, Quyt-m khng theo Tiu,Bn, m theo v TRUNG (gia).
Theo BN thi s ho sinh ra bi Bn.
Theo TIU BN thi c ci ho ca Tiu Bn.
Theo v TRUNG thi ly trung-kh lm ho.
Trc sau cng ng l ni v bnh c trc sau.
Nghch vi Tng.... l ni c khi nghch-th m c, c kh tng-th m c v.v.....
(2). c khi TIU m cu n Tiu... t nh bnh 6 kh 3 m, 3 dng, thi c cu ngay trong 6 kinh tr TIU -
-. c khi BN m cu n Bn... t nh mc phi ci t kh lc dm l Phong, Hn, Th, Thp, To, Ho... thi c
cu ngay trong 6 kh tr BN. C khi Bn m cu ngay Tiu... t nh Hn lm thng n kinh Thi-dng,
chnh l bn bnh ca Thi-dng, th m li c ci nhit ho ca tiu dng thi phi cu ngay tiu m dng
lng-dc tr ci tiu nhit. C khi Tiu m li cu Bn t nh bnh kinh Thiu-m, m li c ci bn nhit
ca Qun ho, thi cu ngay ti bn t bt ho.... Cho nn trm bnh, pht sinh, c kh sinh ra t Tiu, c khi sinh ra t
Bn, c khi ly Bn m c, c khi ly Tiu m c, c khi nghch-th m c, li c khi tng-th m c.... Nhng
phng php i khi nh : bnh Hn thi lm cho nhit, bnh Nhit thi lm cho hn, bnh Kt thi lm cho tn, bnh Tn
thi lm cho thu ; bnh Lu (tch) thi phi cng (nh ph), bnh To thi phi nhun.... tng-th m c.... dng
hn v nhit, dng nhit v hn, bnh tt li dng tt, bnh thng li dng thng v.v.... Phi phc ci s ch ca n, m thi
hnh trc ngay ci s nhn ca n, lc u ging nhau, v sau s khc, c th ph TCH, c th tiu KIN, kh khin kh
ho, kh khin tt khi.....

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Ni v ci o M-DNG, nghch tng v tiu-bn... mi nghe nh, m sau tht ln ; ni mt iu m bit


c ci hi ca trm bnh.
t m nhiu, nng m l su, c th ni mt m bit c trm.
Do nng m bit c su, xt gn m bit c xa. Ni tiu vi bn, khng nn tng phn.
Tr phn l nghch, tr c l tng (1)
Trc mc bnh, m sau nghch, tr Bn ; trc nghch m sau mc bnh, tr Bn (2) ;
Trc Hn m sau sinh bnh : tr Bn ; trc mc bnh m sau sinh hn, tr Bn (3) ;
Trc nhit m sau mc bnh, tr Bn ;
Trc nhit m sau sinh Trung-mn, tr Tiu (4)
Trc mc bnh m sau sinh Tit-t : tr Bn ; trc Tit-t m sau thm bnh khc :tr Bn ; hy iu ho
trc ri hy tr bnh khc (5)
Trc mc bnh m sau sinh thm chng Trung-mn : tr Tiu ;
Trc Trung-mn m sau sinh chng Phin-tm : tr Bn.
Bi trong thn th con ngi c khch kh li c ng-kh (6) . Tiu, i khng li : tr Tiu ; tiu i li, tr
Bn (7)
4
Bnh pht sinh m hu d : Bn m l Tiu : trc hy tr Bn, ri mi tr Tiu.
Bnh pht sinh m bt tc, Tiu m l Bn : trc hy tr Tiu, ri mi tr Bn. (8)
Cn thn xt xem gian hay thm , ly ca mnh iu tr. Nu gian thi tnh hnh ; thm
thi c hnh. T nh : trc tiu i khng li m ri mi sinh bnh khc : phi tr Bn (9) .

(1). Tng phn m tr gi l nghch tr ; tng c m tr gi l tng tr Tng c nh : Nhit vi Nhit tng
c, Hn vi Hn tng c .v.v.
(2). NGHCH l ni v ci kh thng khc ; trc mc bnh l ni trong mnh vn sn c mt chng bnh.
trc nghch, trc hn, trc nhit. l ni v 6 kh ca Tri trc mc bnh m sau nghch t nh : trong thn
ngi trc vn c bnh T-th, m sau li cm phong-t, lm thng thm cho T-th. Thi nn trc hy iu tr T th,
ri s tr n phong-t. Li nh trc b cm v phong t ca Tri, n khc thng n Trung-th, khin cho T-tng mc
bnh. Thi nn trc hy iu tr b phong t, ri sau mi iu tr n T-th.
(3). Trc Hn.. l do ci kh hn rm (ch rm c nh qu ng). N thng do thn ngi cm nhim phi m
sinh bnh. Vy nn phi tr hn-t trc. Nu trc mc bnh m sau mi sinh hn, thi nn tr ci bn bnh con ngi
trc m ri hn-kh s t gii.
(4). Trc Nhit l do ci kh nhit rm n thng, do thn ngi cm nhim, phi m sinh bnh. Vy phi tr ci
bn nhit trc. Nu con ngi cm nhim phi n m sinh chng TRUNG-MN, li nn tr ngay chng Trung-mn. Bi ci
t lc dm bt u lm thng 6 kh, nu pht chng Trung-mn thi bnh kh lt vo trong, nn phi tr ngay bn
trong.
(5). TIT-T l mt chng hu sinh ra bi Thp-th cn bnh khc. thi t nh : Thp t s thng dn s mc bnh
TM-THNG, TAI IC Nn iu tr chng h-tit trc, lm cho T-th c iu ho , ri mi iu tr bnh khc.
(6). CH CHN YU LUN ni : Phm cc chng TRNG bng ln u thuc v NHIT . Vy nh trc mc bnh
Nhit m sau sinh chng TRUNG-MN, thi nn trc iu tr chng Trung-mn ; nh trc mc bnh Trung-mn, m ci kh
Thp-nhit ln ln trn TM, gy nn chng TM PHIN Thi cng nn tr chng Trung-mn , m sau chng PHIN t
khi. Nh trc Nhit m sau sinh chng Trung-mn la v cm ci kh Nhit dm ca Tri m gy nn chng Trung-
mn. Nh trc mc bnh m sau sinh chng Trung-mn, l ci kh nhit t trong thn mnh m sinh ra chng Trung-
mn. Cho nn ni : ngi c khch kh, c ng kh -- khch kh tc l 6 kh ca Tri ; ng kh tc l trong thn
con ngi cng c 6 kh y, m tng ng vi 6 kh ca Tri.
(7). Nh Trung-mn m i tiu khng li, nn lm cho li i tiu trc ; n tiu i li thi li tr trung-mn. Bi l
kh lt vo trong bng, tt phi do i tiu m tit ra.
(8). Hu d l ni v t kh , bt tc l ni v chnh kh. T kh tc 6 dm, chnh kh tc l 6 kh ca 3 m, 3
dng. LC V CH LUN ni : trn Thiu-dng HO kh ch tr ; trn Dng-minh TO-kh ch tr ; trn Thi-dng
HN-kh ch tr ; trn Quyt-m PHONG-kh ch tr ; trn Thiu-m NHIT-kh ch tr ; trn Thi-m THP-kh ch tr
tc l BN. di Bn tc l TIU ca kh. u ly Phong, Hn, Th, Thp, To, Ho, 6 kh lm bn ; m ly 6 kh ca
3 m, 3 dng lm tiu. Cho nn ni : bnh pht sinh l hu d l ch v ci kh phong, hn, th, thp, to, ho,
n hu d Vy nn trc phi lm cho tan t kh, ri mi iu l n m-dng. --- Nu bnh pht sinh m bt tc
thi phi iu l m dng trc, ri mi iu tr n bn kh. Bi t kh thnh thi thc ; tinh-kh ot thi h. V vy, nu t
kh hu d thi trc hy tn b t ; tinh-kh bt tc thi trc hy b ly chnh.. l ci cng lnh ca TIU-BN vy
(9). y ni trong khong Tiu, Bn li cn phi iu l ch gian, thm . Phm t s d phm vo c, tt phi do
chnh kh h. GIAN l ch v 2 im hu d, bt tc ca t vi chnh. Nu 2 im y kim c c, thi phi kim tr ; t
nh trong tn t m kim c b chnh, hoc trong b chnh m li phi tn c t. n nh thin THM thi phi chuyn
tr mt mt. Nh t kh thm thi chuyn tn t ; chnh h thm thi chuyn b chnh. l yu o ca php tr
liu.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Bnh c tng truyn, t nh Tm bnh, trc Tm thng qua 1 ngy thi pht chng KHI ; qua 3 ngy HIP-
CHI thng ; qua 5 ngy vt lp khng thng, thn au mnh nng ; qua 3 ngy na khng khi, s cht. Ma ng
cht v na m, ma H cht v ng tra. (1)

(1). y ni v thi k cht do s tng khc ca 5 Tng. T nh Tm bnh, v Tng-chn thng vo Tm nn bt u thi
Tm-thng ; Ho li ln Kim, qua mt ngy truyn ti Ph, nn pht chng KHI ; li qua 3 ngy, tc l 4 ngy, Ph t thng
Mc, nn Hip-chi thng, v Can mch vng ln Hip-lc ; li qua 5 ngy, tc cng l 9 ngy, Can-t thng Th, cho nn vt lp
khng thng, thn au, mnh nng ; l do T do vn ho, v T ch v c nhc nn mi c chng hu nh vy, li qua 3
ngy na, tc cng li l 12 ngy , nu bnh khng khi thi s cht. Nhng nu v ma ng thi cht v na m, m ma
H thi cht v ng tra, v : na m thuc Thu, m na m v ma ng thi Thu cng thng, dng thu khc
Ho, nn th no cng cht. ng tra thuc Ho, m ng tra v ma H thi Ho cng thng. Nhn lc Tm ho
tuyt khng cn tng ng c, nn tt cng phi cht.

5
_________________________________ KINH VN ______________________________________

Bnh PH : suyn khi ; qua 3 ngy m hip-chi mn m thng, li qua 1 ngy m thn nng mnh au ; li
qua 5 ngy m trng. Li qua 10 ngy khng khi, s cht. Ma ng cht lc mt tri ln, ma H cht lc mt
tri mc. (1)

(1). Bnh pht PH, qua 3 ngy thi truyn sang CAN, nn c chng hip-chi mn v thng ; li qua 1 ngy truyn ti
T, nn c chng thn nng, mnh au ; li qua 1 ngy truyn ti V, nn c chng Trng ; li qua 10 ngy na m khng
khi th cht. Ma ng m cht vo lc mt tri ln, v lc thuc gi Thn, Thn thuc Kim, nhng Kim suy nn khng
th cn vn hi ; ma H cht lc mt tri mc, v lc thuc gi Dn, Mc vng, Ho sp sinh, Ph-kh tuyt, khng i
n c tht Ho m cng cht.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Bnh CAN : u vng mt hoa, hip-chi mn ; qua 3 ngy, mnh nng thn au ; qua 5 ngy, s pht
trng ; li qua 3 ngy, yu, tch, thiu phc au, ng chn nhc ; li qua 3 ngy khng khi s cht. Ma ng
cht v lc mt tri ln, ma H cht v sng sm. (1)

(1). Bnh CAN, 3 ngy ti T, li qua 5 ngy ti V, li qua 3 ngy ti THN Sm ma H l khong gi Dn, Mo, lc
Mc-kh tuyt khng sinh ra c na. Ma ng lc mt tri ln v khong gi Thn, Du . Va dp Kim-kh vng nn
Mc kh tuyt.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Bnh T : thn au, mnh nng. Qua 1 ngy m trng ; qua 2 ngy thiu-phc, yu, tch, au, xng ng
chn nhc ; qua 3 ngy : bi, l, v cn thng, tiu tin b ; qua 10 ngy khng khi s cht. Ma ng cht vo
lc ngi i ng yn, ma H cht v lc na bui. (1)

(1). Qua 2 ngy truyn ti V, li qua 2 ngy ti THN, li qua 3 ngy ti Bng-quang Ma ng lc ngi ng yn l gi
Hi, tc l Th bi m Thu thng ; na bui thuc gi Dn, tc l Mc vng m Th tuyt.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Bnh THN : thiu-phc, yu, tch thng, xng ng chn nhc ; qua 3 ngy : bi, l, cn thng, tiu tin
b ; qua 3 ngy : phc trng ; qua 3 ngy : lng hip-chi thng ; li qua 3 ngy khng khi s cht. Ma ng
cht vo lc sng t ; ma H cht vo lc ti lu. (1)

(1). Bnh THN, qua 3 ngy truyn ti BNG-QUANG ; qua 3 ngy ti V ; li qua 3 ngy ti CAN. Lc sng r thuc gi
Thn, tc l Th vng m b Mc tc ; ti lu thuc gi Hi, tc l Thu tuyt, khng cn th sinh c na.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Bnh V : trng mn ; qua 5 ngy : thiu-phc v yu, tch thng, xng ng chn nhc ; qua 3 ngy : bi,
l, cn thng, tiu tin b ; qua 5 ngy thn th nng n ; qua 6 ngy khng khi s cht. Ma ng cht v na
m, ma H cht v x chiu. (1)

(1). Bnh V qua 5 ngy ti THN ; 3 ngy na ti BNG-QUANG, 5 ngy na ti T. Qa na m l thi k Th bi


m Thu thng ; x chiu l thi k ch tr ca Dng-minh, Th b tuyt, khng cn sinh c na.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Bnh BNG-QUANG : tiu tin b ; qua 5 ngy : thiu phc trng, yu, tch thng, xng ng chn nhc ;
qua 1 ngy : phc trng ; li qua 1 ngy : thn th thng ; li qua 2 ngy khng khi s cht. Ma ng cht v
g gy ; ma H cht v chiu t. (1)
6
(1). Dy cng l mt chng pht sinh do Thu-t truyn vo Tng. Thu rn Th bi m cht. G gy thuc gi Su, tc l
thi k Th khc Thu ; chiu t thuc gi Thn, tc l thi k Kim suy khng sinh c Thu.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Cc bnh trn do s thng, khc m truyn u c ci trng hp chng cht, d c php thch cng
khng sao cu cha c. Hoc tng truyn n cch mt Tng thi thi, khng truyn sang Tng khc na,
nh th mi c th thch. T nh TM bnh truyn sang CAN, Can bnh truyn sang T l con di ln m. n
CAN tng, T tng thi thi, khng li do s thng, khc truyn sang Tng khc. Nh th mi c th dng
php thch. Li t nh TM bnh truyn sang T, PH bnh truyn THN : l m di ln con, nh c ci sinh kh
ca mu-tng, cn l chng khng n ni cht. Li nh TM bnh truyn THN, PH bnh truyn TM, CAN bnh
truyn PH l ni s bt thng m li ; bnh nh cng c th dng php thch .,.

-- o0o --

7
CHNG 66

THIN NGUYN-K I LUN

*
T thin ny, vi di y nhng thin : NG VN HNH I LUN LC VI CH I
LUN KH GIAO BIN I LUN LC NGUYN CHNH K I LUN THCH PHP
LUN BN MNH LUN CH CHN YU I LUN .u bn v Ng vn, Lc kh, Nam
chnh, Bc chnh. Ht thy cc tinh ngha v Thin-thi, Dn bnh, Nhn s v.v u rt
y . L mt ch bo ca ng-y gii. Hc-gi c k, hiu c i-ngha, thi mi nm,
mi thng, kh hu, bnh chng v tr php khng g l khng ng nghim.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Tri c 5 Hnh, tr c 5 V, sinh ra Hn, Th, To, Thp v Phong (1) . Ngi c 5 Tng, ho sinh 5 kh,
sinh ra H, N, u, T, Khng (2). Trn LUN ni : 5 vn cng ni, u c ch tr ; c chn mt trm chu
m li bt u . Ti hiu l ri. Xin cho bit ci hu ca tam m, tam dng tng hp nh th no ?
(3)
.

(1). 5 Hnh ca Tri tc l 5kh ; AN l ; KIN l vng ; THNG l xanh ; T l trng ; HUYN l en. 5 V tc l v
ca 5 Phng, m cng l 5 Hnh ca t. -Hn, Th, To, Thp, Phong, l 6 kh ca Tri. y ni : 5 kh ca Tri hp vi
s phi hp ca 10 Can, ho sinh ra 5 hnh ca t ; 5 hnh ca t li ho sinh ra 6 kh ca Tri.
(2). 5 Tng tc l do 5 hnh sinh ra. Kh ca 5 hnh tc l : Phong, Nhit, Thp, To, Hn H, N, u, T, Khng l
Thn ch ca 5 Tng.
Ngm nh : Tri l kh, t thnh hnh ; hnh kh cng cm m mun vt ho sinh. Con ngi nh 5 Hnh ca t
gy nn thn hnh. Do ci 5 Tng c hnh ho sinh ra 5 kh v 5 ch M li thng vi Thin-kh.
(3). trn LUN tc l ni nhng bi LC TIT TNG TNG LUN v.v nm Vn l : nm GIP-K thuc v Th-vn ;
nm T-CANH thuc v Kim-vn ; nm INH-NHM thuc v Mc-vn ; nm MU-T thuc v Ho-vn V tam m, tam
dng thi : 2 nm T-NG Thiu-m lm ch ; 2 nm SU-V Thi-m lm ch ; 2 nm DN-THN Thiu-dng lm ch ; 2
nm MO-DU Dng-minh lm ch ; 2 nm THN-TUT Thi-dng lm ch ; 2 nm T-HI Quyt-m lm ch.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

QU-DU-KHU vi tay, cui u m tha rng :


--. Nm vn, m-dng l o ca Tri. N l cng k ca mun vt, cha m ca bin ho, gc ngn ca
sinh st, v l ci ph ca mt s thn minh (1) .
Vt sinh ra gi l HO, vt n cc gi l BIN. m-Dng khn lng, gi l THN, Thn dng v phng
gi l THNH (2) .

(1). Mi Can ca Tri, vn ho 5 Hnh ca t ; 5 Hnh ca t, trnh ln 6 Kh ca tam m, tam dng. Cho nn ni :
5 vn, v m-dng l o ca Tri-t . o, tc l ci o HO-SINH. Cng-k tc l ci cng k ca s sinh, trng,
ho, thu, tng.
(2). Vt sinh ra do HO, vt n cc do BIN. Bin-ho cng xen vi nhau, thnh bi do m sinh ra. NG
THNG CHNH LUN ni : kh bt u m sinh ho, kh tan m c hnh. Kh tn b m thnh nhiu, kh cui cng m tng
bin. m-dng l o ca Tri-t. Trong m c Dng, trong Dng c m, khng th suy lng. Do pht trin ra 4
ma ho sinh mun vt, cn khung thc no c th o lng c.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Cng dng ca s bin-ho, Tri gi l HUYN (1), Ngi gi l O (2),


t gi l HO (3)
. Do ho
sinh ra 5 v (4) . o sinh ra TR (5) Huyn sinh ra THN (6) .
8
(1). o Tri u-vin, bin ho v cng.
(2). o cng nh ng li. Phm mi s, vt, nht dng, ht thy u c ci l t nhin ca Tri-t, l tc l O.
(3). Ho tc ho sinh mun vt, u do t mi sinh ra s bin ho y.
(4). 5 v do 5 hnh sinh ra. Phm mun vt c tnh c tnh, ht thy u phi nh kh-v 5 hnh.
(5). Ngi ta nu theo ng c ci l t nhin ca Thin-l ; Thi, Th, Phi, T, Chnh, t nhin phn bit r rng, m
th dng khng h thiu st, cn TR no hn na.
(6). V huyn-vin u-thm nn mi sinh ra THN. Thn tc TINH-THN thing ling khn lng.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

THN Tri l Phong, t l MC ; Tri l Nhit, t l HO ; Tri l Thp, t l TH ; Tri l


To, t l KIM ; Tri l Hn, t l THU cho nn Tri l kh , t thnh hnh ; Hnh, Kh cng cm,
mun vt do m sinh ra (1)
Vy nn : Tri, t l trn di ca mun vt ; t hu l ng li ca m-dng (2) Thu, Ho l
trng-triu ca kh m-dng (3) ; Kim-Mc l chung thu ca s sinh thnh (4).

(1). Phong, Hn, Nhit, To, Thp l m dng ca Tri. Mc, Ho, Th, Kim, Thu l m dng ca t ; cho nn ni :
Tri l kh, t thnh hnh ; hnh kh tng cm mi ho sinh ra mun vt. Tri che t ch, mun vt sinh ra khong
.
(2). Hai kh m-dng t hu vng chuyn khng ngng.
(3). Trng-triu cng nh chng nghim. Tri theo s 1 sinh ra hnh Thu, t theo s 2 sinh ra hnh Ho. Ho l Dng,
Thu l m. y ni : ci kh m-dng mt khng th thy, nhng c thu-ho lm chng nghim cho n. T CHN
ni : Thu-ho tc l m-dng. Tin-thin c Thu-ho, n Hu-thin mi c 5 Hnh.
(4). MC ch v tit ca ma Xun, kh n sinh trng m sinh ra mun vt ; KIM ch v tit ma Thu, kh n thu lim
m thnh mun vt. Cho nn 2 hnh l s thu chung ca s sinh thnh. TY-MINH ni : Trn di t hu l 6 Hp ca
Tri-t ; Thu-Ho-Mc-Kim l 4 ma ca m-dng.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Kh c nhiu t, Hnh c thnh suy. Do s trn di cng cm triu, m ci kh thi qu hay bt cp, cng c
r rng.
Hong- hi rng :
--. Xin cho bit 5 vn ch thi nh th no ? (1)
QU-DU-KHU tha rng :
--. Nm kh vn hnh u chn c-nht (2) khng nhng ch THI m thi.
--. Xin cho bit r
--. Thn xt trong I-THU THIN-NGUYN XCH VN chp rng : Thi-H rng thm, gy nn ho-
nguyn ; mun vt gy lc u, 5 vn chn Chu-thin (3) ; kh tn ra Chn-linh, tng-thng c Khn-nguyn (4) ;
chn sao treo sng, by Riu vng quanh (5) ; rng m, rng dng, rng nhu rng cng (6) ; u, hin xp; hn,
th, th, trng (7); sinh sinh, ho ho, phm vt ph by (8) o l truyn ti THN, mi i nay

(1). ch THI tc l ch v 4 ma. Nh Mc-vn ch ma Xun, Ho-vn ch ma H, Th-vn ch Trng-h, Kim-


vn ch Thu, Thu-vn ch ng... v.v
(2). c-nht l chn ngy trong 1 nm. Ci kh ca nm vn, u lu hnh. Chn 1 nm 365 ngy. Ht vng ri li bt
u.
(3). i-thu Thin-nguyn. L tn mt th sch v i Thng-c
-- Ho nguyn : bt u ca s bin ho, tc l ngun gc ca To-ho.
-- nm vn tc l Mc, Ho, Th, Kim, Thu
-- chn Chu-thin Nht-nguyt i c mt , cc vn s ch c mt nm. CHU THIN mt vng cu bu tri. Bu
tri chia lm 365 v ca . Mun vt u nh nguyn thu m sinh ra 5 Hnh, quanh nm vn chuyn khng lc no
ngng DCH ni : Ln thay KHN-NGUYN, mun vt nh lc bt u.
(4). Chn-linh tc l ngi vi loi vt. tng thng khn-nguyn khn-nguyn tc l t. t trong bu tri, tri bc
ngoi tri t. DCH ni : Rt mc thay khn-nguyn, mun vt nh sinh ra
(5). chn sao l : Thin-bng, Thin-nhu, Thin-xung, Thin-phu, Thin-cm, Thin-tm, Thin-nhm, Thin-chu, Thin-
lang. Chn sao ny treo nh sng bu tri ng vi phn-d ca 9 Chu. tht Riu l Nht, Nguyt v Ng-tinh (tc Mc,
Ho, Th, Kim, Thu) Ngu-th gi l THT-CHNH.
(6). DCH ni : Lp nn o Tri l m vi dng ; lp nn o t l Nhu (mm) vi Cng (cng).
(7). Dng ch v ban ngy, m ch v ban m. u hin tc ch v m dng. Hn (rt), Th (nng). th, trng
bung chng, dng ln, tc cng nh vng lai (i, li).
(8). Do s ho sinh m phm vt u ph by r rt.

9
_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Kh c nhiu t, hnh c thnh suy, l th no ?
Qu-Du-Khu tha rng :
--. Kh ca m-dng c kinh nhiu, c kinh t, nn gi l tam m, tam dng ; hnh c thnh suy l ni v
ch tr ca 5 Hnh c thi qu v bt cp (1) . Cho nn lc bt u : do hu d m i, bt cp s theo ; do bt tc
m i, hu d s theo. Bit c nghinh (tc i) tu (tc theo) thi ci kh thi qu hay bt cp c th d bit
c. (2)
ng vi Tri l THIN-PH, ng vi nm l TU-TR ; Tam hp s tr. (3)

(1). Thi-dng, Thiu-dng, Thiu-m, Vn hnh Tin-thin m ch v hu d ; Dng-minh, Thi-m, Quyt-m,


vn hnh Hu-thin m ch v bt tc. l kh nhiu t ca Tam m, tam dng. HNH tc l ni v s hu hnh ca 5
Hnh. Ch tr ca 5 hnh u c thi qu bt cp, tc l ni v s ch tu ca 5 vn. T nh cc nm NHM m Mc vn thi
qu, thi cc nm INH Mc-vn s bt cp. Cc nm MU m Ho-vn thi qu. Thi cc nm QU Ho-vn s bt cp ; cc
nm GIP m Th-vn thi qu, thi cc nm K Th-vn s bt cp ; cc nm CANH m Kim-vn thi qu, thi cc nm T
Kim-vn s bt cp ; cc nm BNH m Thu-vn thi qu, thi cc nm TN Thu-vn s bt cp.
(2). Lc bt u tc l ni THIN CAN bt u GIP, a-chi bt u T T nh : nm GIP m Th-vn thi
qu, thi nm T Kim-vn s ni theo (bt tc) ; nm T m Thiu-m hu d, thi nm SU Thi-m bt tc s ni theo.
Vy : hu d m i, bt tc s ni theo l ngha . Li t nh : nm T m Kim-vn bt cp, thi nm BNH Thu-vn
hu d s ni theo ; nm SU m Thi-m bt tc, thi DN Thiu-dng hu d s ni theo. Vy : bt tc m i, hu d
s ni theo l ngha .
(3). Trong khong 60 nm, li c THIN-PH, TU-HI, TAM HP lm ch tu, tc l nm bnh kh khng c thi
qu v bt cp. V Thin-ph nh : thuc nm Th-vn, trn thy Thi-m ; thuc nm Ho-vn, trn thy Thiu-dng,
Thiu-m ; thuc nm Kim-vn, trn thy Dng-minh ; thuc nm Mc-vn, trn thy Quyt-m ; thuc nm Thu-vn, trn
thy Thi-dng l ci kh ca 5 vn, cng vi ci kh T-NHIN cng hp, cho nn gi l THIN PH TU TR . Li nh
: Mc-vn m lm MO, Ho-vn m lm NG, Th-vn m lm T-QU, Kim-vn m lm DU, Thu-vn m lm T. l
A-CHI ch tu, cng vi ch tu ca 5 vn v ci kh ca 5 Hnh, va cng gp g, cho nn gi l TU-HP. TAM HP l
ni v : kh ca T-thin, kh ca 5 vn, v kh ca Ch tu, ba th y cng hp vi nhau. Li c tn l : THI T THIN PH,
u thuc v nm bnh kh khng c thi qu v bt cp.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Trn di cng cm triu, l ngha th no ?
Qu-Du-Khu tha rng :
--. Hn, Th, To, Thp, Phong, Ho thuc v m-dng ca Tri. Tam m, tam dng thng phng (nh
ng theo) vi n : Mc, Ho, Th, Kim, Thu thuc v m dng ca t ; Sinh, Trng, Ho, Thu, Tng ng
theo vi n. (1)
Tri ly kh Dng sinh, kh m trng ; t ly kh Dng si (gim bt), kh m tng (2) ;
Tri c m dng, t cng c m dng. Mc, Ho, Th, Kim, Thu l m dng ca t ; ch v sinh,
trng, ho, thu, tng. Cho nn trong Dng c m, trong m c Dng. (3)
V vy, mun bit m-dng ca Tri t ; ng vi kh ca Tri : ng m khng ngng, cho nn ht 5 nm
thi hu thin, ng vi kh ca t : tnh m gi v, cho nn ht 6 nm li hon hi (4) .
ng tnh cng triu, trn di cng lm, m-dng cng thay i. S bin ho do m sinh ra (5) .

(1). Hn, Th, To, Thp, Phong, Ho l 6 kh ca Tri. trn Thi-dng, Hn-kh lm ch ; trn Thiu-m, Nhit-kh
lm ch ; trn Dng-minh, To-kh lm ch ; trn Thi-m, Thp-kh lm ch ; trn Quyt-m, Phong-kh lm ch ;
trn Thiu-dng, Ho-kh lm ch. l tam m, tam dng, thng phng vi 6 kh ca Tri. Mc, Ho, Th, Kim, Thu,
Ho. l 5 Hnh ca t. Ti ma Xun ch v hnh Mc v ch v s sinh ; ti ma H ch v hnh Ho v ch v vic
Trng (lm cho ln) ; ti ma Trng-H ch v s Thu ; ti ma ng ch v hnh Thu v ch v vic Tng. l ly s
SINH, TRNG, THU, TNG ng theo di. Bi 5 kh ca Tri vn ho 5 Hnh ca t ; 5 Hnh ca t li bin thnh 6
kh ca TriTh l : trn di cng cm triu m ci kh tam-m, tam-dng l mt th m c Tri-t u c. --- Ngh-
Trng-Tuyn ni : Mc, Ho, Ho, l 3 dng ca t ; Kim, Thu, Th l 3 m ca t . nh chi kh l Qun-ho, tam ch
kh l Tng-ho. t cng c ci kh tam m tam dng nn mi chia r : Mc, Ho, Th, Kim, Thu, Ho l m-dng
ca t.
(2). Na nm tr v trc THIN KH lm ch, vy Xun, H li l m dng ca Tri, cho nn Tri ly dng sinh,
m trng ; na nm tr v sau A-KH lm ch, vy Thu-ng li l m dng ca t, cho nn t ly dng si,
m tng. --- Trng-Ngc-S ni : ci kh T NHIN lm ch na nm v trc, ci kh TI TON lm ch na nm v
sau . Cho nn ni :na nm v trc kh Tri lm ch, na nm v sau kh t lm ch. Nhng ci kh T nhin bt u t
bn hu ca tri t, ci kh Ti ton gc t bn hu ca bu tri. Kh ca tri t ln cng cm triu, m cng ch tr mt
nm. Li khng ring g Thin-kh ch tr na nm v trc, a-kh ch tr na nm v sau m thi.

10
(3). on ny ni r ci ngha t cng c ci kh tam dng tam m nh th no. Phong, Hn, Th. Thp. To. Ho --
tam m, tam dng thng phng vi n. l m dng ca Tri. Mc, Ho, Th, Kim, Thu, Ho sinh, trng, ho, thu,
tng ng theo di l m dng ca t. Tri vn l Dng, m Tri cng c ci kh tam m, tam dng, th l trong
dng c m ; t vn l m, m t cng c ci kh tam dng, tam m, th l trong m c dng.
(4). ng vi kh tri.. kh tri y tc l ci kh : an. Kim, Thng, T, Huyn. ng m khng ngng tc l ni
c ht 5 nm thi hu thin (vng xoay v bn hu), t GIP n T, t T n BNH, t BNH n INH, t INH n
MU. Ci kh ca 5 vn trn (ht) li khi bt u vn trc. --- ng vi kh t tc l ni v ci kh Mc, Ho, Th,
Kim, Thu, Ho. tnh m gi v, su c m hon hi tc l ni : t T n SU, t SU n DN v.v C 6 nm 1
Chu, li ch v nm NG m bt u khi t Thiu-m.
(5). ng tnh cng triu l ni ci kh ca tri t cng cm triu. trn di cng lm l ni 5 kh ca Tri coi xung
5 Hnh ca t ; ci kh Mc, Ho, Kim, Thu, Th, Ho ca t snh ln vi 6 kh ca Tri Vy th l : Tri s NG, t s
LC, Tri s LC, t s NG.. m dng xen trn ln nhau m sin h ra s bin ho, c 30 nm l mt K v 60 nm l mt
CHU. --- Li xt 5 kh ca Tri qua vo khu vc 10 Can, vn ho 5 Hnh ca t. l Tri s 5 m t cng s 5. Mc,
Ho, Th, Kim, Thu, Ho ca t chia lm ch ci bn v ca 12 CHI, nh :
--. T-NG thuc Thiu-m Qun ho t thin ;
--. SU-V thuc Thi-m Thp-th t thin ;
--. DN-THN thuc Thiu-dng Tng Ho t thin ;
--. MO-DU thuc Dng-minh To-Kim t thin ;
--. THN-TUT thuc Thi-dng Hn-Thu t thin ;
--. T-HI thuc Quyt-m Phong-Mc t thin ;.
l t s 6 Tri cng s 6. hon hi : vng quanh ri li gp, cng nh tun hon.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi rng :
--. Trn di, chu, k c s nht nh chng ?
Qu-Du-Khu tha rng :
--. Tri ly s 6 lm TIT. t ly s 5 lm CH. Chu-thin-kh thi c 6 nm l mt lt ; Chung-a-k
thi c 5 nm l mt Chu. Do Qun-ho c sng t, Tng-ho c yn ngi (1), 5 vi 6 cng hp, vy
nn c 720 kh lm 1 k. Phm 30 nm, cng c 1440 kh. Tc 60 nm l 1 Chu. Bt cp hay thi qu, u do
, c th thy r c. (2)

(1). Trn, di, chu, k l ni : Can tri, Chi t. Nm vi su cng hp. 30 nm l mt k, 60 nm l 1 Chu . Tri
ly s 6 lm TIT. Tc l ly ci kh ca tam-m, tam-dng lm tit ; t ly s 5 lm CH ; tc l ly ci bn v ca 5
Hnh lm ch . chu-thin-kh tc l : T thuc Thiu-m Qun-ho t thin ; SU thuc Thi-m Thp-th t thin v.v
C 6 c l y (b) mt vng ca tam m, tam dng. Chung-a-k tc l : GIP ch Th-vn, T ch Kim-vn, BNH
ch Thu-vn v.v. C 5 nm l mt chu ca 5 vn. Qun-ho c sng t Tri, Tng-ho c yn ngi t v : t
ly Nht HO m thnh c 5 Hnh ; Tri ly Tam HO m thnh c 6 kh. NGC-S ni : 12 Chi ca t, trn ng
vi kh T-THIN, 10 Can ca Tri, di 5 Hnh ca t.
(2). Mi lm (15) ngy l 1 kh ; nm vn, su kh cng hp ch 1 nm, cng tt c 24 kh. Vy 720 kh l mt K.
K l mt TIU HI. Bi ly nm su lm ba mi (30), m su nm cng l ba mi. Nn ly 30 lm mt HI. T GIP-
T m cui cng QU-HI, cng 60 nm l mt CHU. Vy thi-qu hay bt cp do c th bit c.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- ni :
--. Theo li ni ca Phu-t, trn r ht Thin-kh, di r ht a-k, tht l y . Nhng ti mun nh ,
trc tr thn, ri n tr dn, khin trm h hiu bit, trn di cng thn.
c-trch thm nhun, con chu ht lo ; truyn mi v sau khng bao gi cng. Vy xin cho bit thm.
Qu-Du-Khu ni :
--. Ci nh s ca s thi qu hay bt cp rt l c-vi. Nhng khi ti c th nhn thy, khi i c th theo di.
Vy phi knh cn khng c coi thng, nu tri l , s b tai ng
Hong- ni rng :
--. Kho ni v trc, tt hiu v sau ; hiu ni gn, tt r ni xa ; Ch-s t vi n th m suy din khng
nhm, tht l minh-trit lm ri. Vy xin Phu-t ging gii cho c iu-l, gin-c m khng thiu, d dng m
kh qun.
Qu-Du-Khu ni :
--. Ti c nghe : v nm GIP-K, Th-vn lm ch, v nm T-CANH Kim vn lm ch ; v nm BNH-
TN, Thu vn lm ch ; v nm INH-NHM Mc vn lm ch ; v nm MU-QU, Ho vn lm ch
--. Hp vi tam m, tam dng nh th no ?

11
--. V nm T-NG trn thy Thiu-m ; v nm SU-V trn thy Thi-m ; v nm DN-THN trn thy
Thiu-dng ; v nm MO-DU trn thy Dng-minh ; v nm THN-TUT trn thy Thi-dng ; v nm T-
HI trn thy Quyt-m. Vy Thiu-m l TIU, m Quyt-m l CHUNG (cui cng) (1)
trn Quyt-m, Phong kh lm ch ; trn Thiu-m, Nhit kh lm ch ; trn Thi-m, Thp-kh lm ch ;
trn Thiu-dng, Tng-ho lm ch ; trn Dng-minh, To kh lm ch ; trn Thi-dng, Hn kh lm
ch. tc l BN v gi l LC-NGUYN (2)
Hong- ni :
--. o rt uyn-o, bn rt r rng, xin ghi vo NGC-BN, ct vo KIM-QU v t tn l THIN-NGUYN-
K .,.

-- o0o --

12
CHNG 67

NG HNH I LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- ngi nh Minh-ng, mi bt u chnh li Thin-cng, rng xem 8 Phng (cc), suy xt 5
Thng (1) . Mi Thin-s (K-B) m hi rng :
--. Ti nghe Phu-t cho bit ci s v NG-VN ch c ci ngha l 5 kh ch v cc nm m thi. Gi Qi-
Du-Khu li ni vi ti rng : Th ch v GIP-K ; Kim ch v T-CANH ; Thu ch v BNH-TN ; Mc ch v
INH-NHM ; Ho ch v MU-QU v : trn T-NG Thiu-m lm ch ; trn SU-V Thi-m lm ch ;
trn DN-THN, Thiu-dng lm ch ; trn MO-DU, Dng-minh lm ch ; trn THN-TUT, Thi-dng
lm ch ; trn T-HI, Quyt-m lm ch So vi m dng ca 5 vn 6 kh khng hp l sao vy ?
K-B tha rng :
--. Qu-Du-Khu ni nh vy l hiu ci o m-Dng ca Tri t . Phm v s m c th m c,
l ci kh m dng trong con ngi. Nhng ch c th m c ci s hp m thi. n nh m dng
ca tri t, m c th c nghn, m suy ra c th thnh vn. Vy khng th no ly s suy, m ch c
th ly hnh, tng v.
Hong- hi rng :
--. Xin cho bit lc u ra lm sao ?
K-B tha rng :
--. Thn xem THI THU THIN NGUYN SCH c chp rng :
Ci kh ca an-thin, qua Mu phn thuc sao NGU-N ; ci kh ca Kim-thin, qua K phn, thuc sao
TM-V ; ci kh Thng-thin, qua cc sao NGUY, THT, LIU,QU ; ci kh ca T-thin qua cc sao CANG,
, MO, TT ; ci kh ca Huyn-thin, qua cc sao TRNG, DC, LU, V . Nh ni v Mu-K phn, tc
l khong sao KHU, BCH, GIC, CHN, m l ca ng ca Tri t. Tm li, bt u ca s bin ho, o do
m sinh ra, cn phi hiu bit lm mi c. (2)

(1). m dng trong con ngi, sinh ra bi s 5 . V kh thi s 3 . Do ba m thnh Tri, do ba m thnh
t, do ba m thnh Ngi. Ba nhn vi ba m thnh chn ; chn chia lm chn D ; 9 D hp vi 9 TNG ng vi
ci tit su su ca Tri. l m dng ca Tri, v tri t cng hp M ci s hp c th m c. Ly
hnh tng v tc nh tit di vit : AN-NHIN, KIM-THIN v.v.
(2). y ni v s ho vn ca 5 Hnh, bt u pht sinh t Thin tng 5 phng. AN, sc xch, l kh ca Ho.
NGU, N qu ; qua Mu phn thuc NGU-N. Do , mu vi qu hp m ho Ho. KIN sc vng, l kh ca
t. TM-V gip ; qua K phn thuc TM, V Do , GIP vi K hp m ho Th. THNG, sc xanh, l kh ca
Mc ; NGUY, THT, NHM, LIU, QU qua INH Do INH vi NHM hp m ho Mc. T sc trng, l kh ca
Kim ; CANG, T, MO, TT Canh Do T, CANH hp m ho Kim. HUYN, sc en, l kh ca Thu,
TRNG, DC BNH ; LU, V TN Do BNH, TN hp m ho Thu. MU, K trung cung, l ca ng ca
Tri t.
-. N-GIP KINH ni : 6 Mu l Thin-mn, 6 K l a-h, v a phn cc sao KHU, BCH, GIC, CHN. KHU,
BCH phng CN ; GIC, CHN phng TN. l s bt u ca 5 kh ho ra 5 Hnh o ca Tri t rt huyn diu,
ta nn suy xt.
-. NGC-S ni : Nhn Tri, qua mt ln kh sc m mng n hin, nn ta ch trng thy nhng sc : an, Kin,
Thng, T, Huyn n t thi thnh ra ci hnh ca 5 Hnh, nn mi thy r l : Thanh, Hong, Xch, Bch, Hc.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Lun ni : Tri t l trn di ca mun vt, t hu l o-l (ng li) ca m dng, xin cho bit r
ngha ra sao ? (1)
K-B tha rng :
--. Lun ni v trn di l trn di ca tng nm, v m dng v ni no (2)
Ni v t hu : Phm trn thy Quyt-m, thi bn t l Thiu-m, bn hu l Thi-dng ; thy Thiu-m,
thi bn t l Thi-m, bn hu l Quyt-m ; thy Thi-m, thi bn t l Thiu-dng, bn hu l Thiu-m ;
thy Thiu-dng, thi bn t l Dng-minh, bn hu l Thi-m ; thy Dng-minh, thi bn t l Thi-dng,
bn hu l Thiu-dng ; thy Thi-dng, thi bn t l Quyt-m, bn hu l Dng-minh.... l ngonh mt
v phng Bc nh r ngi m ni (3)
13
(1). y li ni v s trn, di, t, hu ca 6 kh. T-thin trn, Ti-ton di, mun vt ho sinh khong gia,
nn mi ni l trn di ca mun vt . T hu tc l gin kh, gin kh k-b (ghi tng b), nn l ng li ca m
dng. T-CHN-CNG ni : NG vi LC cng hp li mi thnh mt nm. Nn trong thin NG-VN li bn c LC-
KH.
(2). y ni v T-THIN, TI-TON di Nh nm T-NG, Thiu-m trn thi Dng-minh di. Nm SU-V
Thi-m trn thi Thi-dng di. Nm DN-THN Thiu-dng trn thi Quyt-m di. Nm MO-DU Dng-
minh trn thi Thiu-m di. Nm THN-TUT Thi-dng trn thi Thi-m di. Nm T-HI Quyt-m trn thi
Thiu-dng di. l s trn di ca tam m, tam dng.
(3). y ni v s phn bit t hu. ng l t, Ty l hu. Nh thy Quyt-m trn, thi Thiu-m bn t, Thi-
dng bn hu. Thy Thiu-m trn, thi Thi-m bn t, Quyt-m bn hu ; thy Thi-m trn, thi Thiu-dng
bn t, Thiu-m bn hu. Thy Thiu-dng trn, thi Dng-minh bn t, Thi-m bn hu. Thy Dng-minh
trn, thi Thi-dng bn t, Thiu-dng bn hu. Thy Thi-dng trn, thi Quyt-m bn t, Dng-minh bn
hu. S d c s nhn xt nh trn y v : -TNG ngonh mt v phng Nam cn mnh th hng v phng Bc
xem. Do nhn trn di v t hu. Cng v th. Nn trn mi ni ng l t, Ty l hu.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Th no l di ?
K-B tha rng :
--. Quyt-m trn thi Thiu-dng di. t l Dng-minh, hu l Thi-m ; Thiu-m trn thi Dng-
minh di, t l Thi-dng, hu l Thiu-dng ; Thi-m trn, thi Thi-dng di, t l Quyt-m, hu
l Dng-minh ; Thiu-dng trn thi Quyt-m di, t l Thiu-m hu l Thiu-dng ; Dng-minh
trn thi Thiu-m, t l Thi-m, hu l Quyt-m ; Thi-dng trn thi Thi-m di, t l Thiu-dng,
hu l Thiu-m. tc l ci ngonh mt v phng Nam n nh b v, cn s nhn thy l do ngi
hng v Bc xem vy. (1)
Trn di cng gp, hn th cng lm (ti). Kh tng c thi HO, khng tng c thi BNH (2)
Hong- hi :
--. Kh khng tng c m bnh l th no ?
K-B tha rng :
--. l v ly di lm ln trn, khng ng vi a-v nn sinh bnh. (3)
--. ng tnh nh th no ?
--. trn thi hu hnh (i vng sang bn hu) ; di thi t hnh. T hu i ht mt chu, cn d thi
li HI. (4)

(1). y ni v phn bit t hu di. Nh nm T-HI thi Quyt-m trn thi Thiu-dng di, m Dng-minh
thi t ca Thiu-dng, Thi-m thi hu ca Thiu-dng.
KIM-TY-MINH ni :phm t hay hu ca trn vi di, u ly ng lm t, Ty lm hu . Cho nn din Nam, din
Bc xem. Nu ch Nam din xem, nh kh di m t hnh thi kh trn s hu chuyn cho nn di y c
ni : trn thi hu hnh, di thi t hnh
(2). tng lm l ni v 6 kh a ti (i n, xen ln, xen vo). y tng kt tit trn, ni v ci kh T-thin, Ti-ton,
thi trn di cng gp nhau. M ci kh ca t hu gin kh thi do 4 ma gia lm. Nh ci kh ca Thi-dng Hn-
thu, gia lm v na nm trc, thi ci kh Th-nhit ca Thiu-m, Thiu-dng s gia lm v gia nm sau, ch ni 2 kh
Hn Th, m t c 6 kh u c th suy ra bit c.
(3). y ni v 6 kh gia lm, cng vi 6 kh ch v ma, c kh tng c v c kh khng tng c. Tng c nh sau:
ci kh ca Thiu-m Qun-ho vi ci kh ca Thiu-dng Tng ho cng hp, l qun-thn tng c, v qun-v trn
m thn-v di. Vy qun-ho gia lm ln trn tng-ho l ng ; nu tng-ho gia lm ln trn qun-ho : th l
Dng-kh xt xung. Thng khng gi c ng a v na. S thun nghch ca 6 kh sinh ra bnh hay khng sinh ra
bnh, cng theo mt t l nh vy.
(4). ng tnh l ci o ca Tri t, trn thi t thin, di thi nhiu-a. Nh nm T : Thiu-m trn, thi
Dng-minh di. Chu thin 365 ngy, thi phn trn hu hnh t Thi-m, m di thi t hnh t Thi-dng. Trn
di t hu va chu 6 nm t thin, cn tha NG, V (MI), THN, DU, TUT,HI 6 nm na, li hon chuyn m phc
hi. Tit trn ni v din Nam, din Bc. u ly t ng m hu Ty. y ly -TNG khng chia Nam-Bc xem,
thi di u t hnh, m trn u hu hnh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Ti nghe Qi-Du-Khu ni : ng vi t thi tnh ; gi Phu-t li ni : di thi t hnh.. vy th l
ngha sao ?
K-B tha rng :

14
--. Tri, t, ng, tnh, 5 hnh thin, phc. Tuy i trc ca Qi-Du-Khu cng ch bit c ng tng ca
Tri m thi. Cn v tnh hnh ca t thi vn cha r. (1)
Ci cng dng ca s bin ho : Tri by ra TNG, t gy nn HNH, tht RIU kinh v khong Thi-
h, ng-hnh chng minh trn mt t. t ct ch mi hnh loi sinh thnh ; Thi h ct by ci
tinh kh hin hin trn Tri. S ng ca Hnh vi Tinh cng nh gc r i vi cnh l. Nga ln xem TNG,
d xa cng c th bit c. (2)
Hong- hi :
--. t, v phn di, phi khng ?
K-B tha rng :
--. t s d di Ngi, chnh v n trong khong Thi-h .
--. C nng ta vo u khng ?
--. Ch do i-kh mang ln thi. (3)

(1). Tri, t, ng, tnh l ni v ci kh T-thin ti ton. nhiu a (vng quanh tri t) hon chuyn. Ng-hnh
thin phc l ni : 5 vn cng ni nhau, ht chu ri li bt u.
(2). y ni v t trong bu tri, bu tri bc ngoi tri t. V th nn Thin-kh hu ton trn, m a-kh t
chuyn di. Cng dng ca s bin ho tc l ni v s vn ng ca m dng. tht Riu l nht, nguyt, v ng
tinh. Tinh tc l tinh thu do Thin-t sinh ra. s ng ca Hnh vi Tinh tc l ni : ci kh ti ton di t ton
chuyn, cng nh gc r khng ng m cnh l ng giao, nhng cn kh li cng cnh l cng thng. Vy nga trng Thin-
tng thi Nht-nguyt v 5 tinh nhiu a hu ton, thi o d su xa cng c th bit.
(3). y ni : t trong khong Thi-h, khng phi nng ta vo u, ch do i-kh mang ln y m thi.
n : theo THIN-VN CH v HN-THIN-NGHI gii v Tri, t c chp : Hnh trng ca Tri ta nh trng chim. t
bn trong Tri bc bn ngoi, cng nh lng trng trng bao ly trng trong. V trn nh vin n, nn gi l HN
THIN. Vy mt na tri treo trn t, mt na tri bc pha di t. Ci na bu tri pha trn t m ta trng thy
c 182 v hn na ; cn di t cng vy. Bc-cc nhoi ln trn 36 , Nam-cc chm xung di t cng 36
v.v. Xem thi thuyt ca Hn-nhin cng thot thai t T-VN m ra.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nh kh To lm cho CAN (kh), nh kh Th lm cho CHNG (nh nung, nu, hp) ; nh kh Phong
l cho NG ; nh kh Thp lm cho NHUN ; nh kh Ho lm cho KIN (cng, rn li) ; nh kh Ho
lm cho N ; cho nn kh Phong, Hn, di, kh To-Nhit trn, kh Thp khong gia,6 kh du hnh khp
trn v di, do mi thnh c s sinh-ho.(1)
Cho nn : kh To thng thi t Can, kh Th thng thi t nhit, kh Phong thng thi t ng, kh
Thp thng thi t Ly (n), kh Hn thng thi t nt (lt), kh Ho thng thi t c (rn, bn). (2)

(1). y ni v 6 kh du hnh khong tri t trn di. Phong, hn, th, thp, to, ho, l ci kh v hnh Tri..
Can, chng, ng, nhun, kin, thp.. l ci trng triu by ra trn t. V bu tri bc ngoi tri t, v vy trn
T-thin, di ti-ton v trong tri t, ngoi 8 ci, trong 6 hp khng u l khng n. Hn-thu di, m Phong
do trong a thu sinh ra nn mi ni :phong hn di. To l ci kh ca Can-kim, Nhit l ci Ho ca Thi-dng ;cho
nn ni : To-Nhit trn. Th a v trung ng, cho nn ni Thp-kh gia. Ho l Nguyn-dng trong Thi-cc,
tc l Dng-kh ca Tri, cho nn du hnh khong trn di. DCH ni : Nht-nguyt vn hnh, mt Hn mt Th. Do s
vng lai ca 2 kh Hn-Th, khin 6 th kh kia u lt vo trong t, lm cho ci t hu hnh, tip th ci h-kh v hnh,
ho sinh ra mun vt.
(2). y, tng kt li tit trn : ni 6 th kh du hnh v vo trong t.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Kh ca Tri t, ly g hu c ?
K-B tha rng :
--. Kh ca Tri-t, v ci bin chuyn ca thng phc, khng hnh ra chn (tc chn mch). Mch php
ni rng: s bin ho ca tri t khng th chn mch tc l ngha . (1)
Hong- hi :
--. GIN-KH nh th no ?
K-B tha rng :
--. Tu ci s ti ca kh, phi d k 2 bn t hu.
Hong- hi :
--. D-k nh th no ?
K-B tha rng :

15
--. Theo vi kh thi ho, tri vi kh thi bnh. (3) Khng ng vi a v cng sinh bnh. (4) Thay i mt a v
cng bnh (5). B mt ci a v nn gi thi nguy (6) . XCH vi THN tri nhau thi cht (7) . m dng giao nhau
cng cht (8) . Trc hy lp ly nm, bit l kh gi, v t hu tng ng nh th no, ri sau mi c th ni
c t, sinh, nghch, thun (9)

(1). Kh ca Tri t tc l ni v 5 vn, v 6 kh. thng phc l ni v dm thng v ut phc. y ni : do s


bin ca kh, vn khin dn pht sinh bnh tt, khng th dng php chn hu m c th bit c. Bi nm, c 6 kh T-
thin, c nm vn Ch-tu, li c s gia-lm ca gin-kh, v ch kh ca 4 ma. Con ngi sng trong khong kh giao ca
Tri t. H gp mt kh khng ho s gy nn tt bnh. Vy ci kh ca Tri t, 4 ma gy nn tt bnh , khng th dng
php chn mch m phn bit c ho hay khng ho.
n : BNH MCH THIN ni : mc bnh PHC-KH, phi ly hu (nghe) ; gi trong thng ; phc (n np) c phc
kh ; nhng nu trc cng c phc-kh, thi hy chn mch .Bi ci kh ca tri t, mt khi dm thng thi ci kh s bt
thng s b ut phc. Ngi cm nhim phi n m gy nn bnh, ci kh cng phc trong m khng hnh ra mch, ch
c th dng hu. Hu trong thng ny c th kh no bt ho, thi s bit c ngi mc bnh l do phc-kh y.
Nu do phc c ut kh m n li pht ra khin ngi mc bnh, thi mi hin ra mch. Cho nn trn ni : V phng trc c
phc-kh, s nn xem mch . V chng ni trn y, so vi cc chng do cm phi Phong, hn, Th, Thp m sinh bnh
khng ging nhau.
(2). gin kh tc l ni v s gia lm ca 6 kh. V trn c t hu, di cng c t hu, m xen vo khong cng
c 6 kh, nn gi l gin kh (ci kh i xen vo). N, c hng nm, gia lm vo trong 4 ma, u ch 60 ngy, nn mi ni
:gin kh k b . B : 60 ngy linh 87 khc ri l mt b.
LC VI CH LUN ni : trn Thin-khu, thin kh lm ch; di thin khu, a kh lm ch. Li ni : gia y l a-
kh, trung y l Thin-kh. Bi do ci kh di t chuyn, ci kh trn hu-ton. V ma ng lm ch 60 ngy cho trn
mt nm. Cho nn ni : theo kh s ti, d k 2 bn t hu l ni : theo ci kh trn, di n ni no, d k s
ton chuyn t hay hu. T nh nm T : Thiu-m trn, thi Dng-minh s di ; Thiu-m trn thi Quyt-m t
m Thi-m hu. Dng-minh di thi Thi-dng t m Thiu-dng hu. Bi do t t chuyn m lm ch v S-
KH. Cho nn ly Thi-dng lm ch v thng Ging, ngy Sc, gi Dn, khc th nht lm bt u, th n Quyt-m, th
n Thiu-m, t(coi) ci kh ca Tri. Ht 3 kh lm ch v na nm v trc. Th n Thi-m, n Thiu-dng,
n Dng-minh Ly ci kh ti ton, lm trn 6 kh v ch v na nm v sau ; u gia lm 60 ngy cho ht mt nm.
Su kh hon chuyn u nh vy.
T NIN ni : ci kh T-thin, bt u t t, m cui cng Tri ; ci kh Ti-ton, bt u t Tri m cui cng
t. l s thng ging v vng-tng ca Tri t.
(3). GIN KH tc l ci khch-kh gia lm, m trong mt nm, li c 6 kh ch thi. Nh ch theo vi khch thi ho,
ch tri vi khch thi s sinh bnh. Nh nm T-NG ci kh lc bt u, thuc v Thi-dng Hn-thu gia lm, ch kh l
Quyt-m Phong-Mc ; nu Hn thng c Phong l tng (thun theo) Phong thng c Hn l nghch cho nn ni :
ch thng : nghch ; khch thng : tng... Su kh u nh vy.
(4). khng ng vi a v.. tc nh trn : ly di m lm trn v.v
(5). Nh s chi kh thuc Thi-dng Hn-thu gia lm m li nhit, tam chi kh thuc Thiu-m Qun-ho gia lm m
li hn Ci kh ca bn v thay i ln ln nh vy, l s tri ngc ca kh. Nn mi pht sinh tt bnh. Su kh u nh
vy.
(6). Tht th.. tc l b mt ci a v cn phi gi ca mnh. Nh nm SU-T, Thi-m t thin, thi ci khch kh s
s ch kh, li kim ch c Quyt-m Phong-Mc. Vy m ci kh thanh-tc n tha ci s bt thng lm hip. Th l
Kim-v b tht th ci bn v ca mnh ri. n ci kh v s ng thuc Dng-minh Thu Kim ch kh, ci bn v li h, ci t-
kh (kh ca con) ca Phong-mc phc th, Ho nhit hun ln Kim, thi chng hu s rt nguy. Vy cu ni v phn th t
chnh l ngha . NGC-S ni : KIM khng b mt bn v, thi Kim-kh khng b h. Kim kh khng h thi s c ci
Thu-kh n sinh ra ch Ho . Nu tht th thi c 2 m con u h, nn mi l bnh nguy.
(7). Nhng nm thuc v Nam chnh, Bc chnh, c chia ra THN khng ng v XCH khng ng. Nu nn khng ng
m li ng, th l XCH, THN tng phn.
(8). Nhng nm thuc Nam chnh, Bc chnh, c s bt ng ca t hu XCH-THN bi t l Dng, hu l m ; THN l
Dng, XCH l m nu m dng u cng ng, s cht.
(9). y ni tng kt v s gia lm ca kh. Trc lp ly ci nm ch kh, suy bit ci kh T-thin, Ti-ton, thi ci
gin-kh n ng hin t hu, hoc thun, hoc nghch th no. u c th bit m quyt on c, l cht hay sng.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Hn, Th, To, Thp, Phong, Ho hp vi ngi nh th no ? i vi mun vt, sao m ho sinh ra
c ?
K-B tha rng :
--. ng-phng sinh ra Phong, phong sinh hnh Mc, mc sinh ra v Toan (chua), toan sinh ra CAN, can sinh
ra CN, cn sinh ra TM (1) . N Tri l HUYN, Ngi l O, t l HO, do ho m sinh ra 5 v. o sinh
ra TR. Huyn sinh ra THN, Ho sinh ra KH. THN Tri l Phong, t l Mc, Ngi (th) l Cn, kh l
Nhu (mm mi), Tng l Can. (2)
Tnh ca n l HUYN (m p) ; c ca n l HO ; cng dng ca n l NG ; sc ca n l
THNG(xanh) ; v s ho ca n l VINH (ti tt). Thuc v Trng l ging MAO (lng); chnh ca n l TN
(s tn) ; bnh ca n l TUYN-PHT ; s bin ca n l TI-LP (b gy) ; tai-snh ca n l VN (ri rng) ; v

16
ca n l TOAN ; ch ca n l N. Do n lm thng Can, nh Bi s thng n, Phong lm thng Can ; To s
thng Phong ; Toan lm thng Cn ; Tn s thng Toan. (3)

(1). Nm phng sinh ra 5 kh ca Tri ; 5 kh sinh ra 5 Hnh ca t. 5 hnh li sinh ra 5 V ; do 5 v m sinh ra 5 Tng.
5 tng li sinh ra 5 Th tng hp bn ngoi Xem thi bit, con ngi nh Tri t v kh-v ca 5 phng m sinh ra.
(2). y ni v s bin ho khn lng ca m dng, n vn hnh khong tri t v ngi. Lm huyn lm o
lm ho lm ci 5 hnh c hnh, v 5 th, 5 tng. u l s Thn-minh diu dng khng th cng cc. Nhu (mm) l ci kh
ca Phong-Mc.
(3). Tnh y l ni v ci tnh ca 5 Hnh, c, Chnh, Bin v.v u l hnh dung ci s pht trin v cng nng ca
Phong-Mc. Tri c 5 Hnh, ng 5 v sinh ra Hn, Th, To, Thp, Phong ; Ngi c 5 Tng ho 5 kh, sinh ra H,
N, u, T, Khng. Vy l ngi nh 5 v, 5 kh sinh, th m li b thng bi 5 kh, 5 ch, cng nh nc c th ch c
thuyn, m li c khi lm m thuyn vy. Phm nhng ch vinh, tn, tuyn pht, ti tp. u do ch Phong-mc
trn m dng hnh dung cho c v mu m linh ng. l mt th ti ring ca Hn-vn.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nam phng sinh nhit, nhit sinh ra hnh Ho, ho sinh ra v KH, kh sinh ra TM, Tm sinh ra HUYT,
huyt sinh ra T. N Tri l Nhit, t l HO, th l MCH, kh l TC (hi th) Tng l TM. Tnh
ca n l TH (nng, nng), c ca n l HIN (t tng, r rng) cng dng ca n l TO (nng ny, vi
vng) ; sc ca n l XCH () ; Ho ca n l MU (tt, v ma H cy c rm rp) ; thuc loi Trng l loi V
(lng cnh), chnh ca n l MINH (sng) ; Lnh ca n l UT-CHNG (nung, nu, nng bc) ; bin ca n l
VIN-THC (bc chy) ; tai-snh ca n l PHN, BNH (t vim, thc, phn, bnh, u l hnh dung ci kh
cc nhit) ; v ca n l KH ; ch ca n l H. H lm thng Tm, KHNG s thng c H ; Nhit lm
thng kh, Hn s thng c Nhit ; kh lm thng kh, Hm s thng Kh.
Trung ng sinh ra THP, thp sinh ra hnh TH, th sinh ra v CAM, cam sinh ra T, t sinh ra NHC, nhc
sinh ra PH. N Tri l Thp, t l Th, th l Nhc, kh l SUNG (y), Tng l T. Tnh ca n l
TNH, c ca n l NHU (m t) ; cng dng ca n l DOANH (y, cng nh sung) ; v Trng thuc loi
KHO (loi trng c nhiu cht tht, do t sinh ra) ; chnh ca n l YN-TNH ; Lnh ca n l MY MA ; bin
ca n l CH (m t qu) ; tai snh ca n l RM-HI (l nt, kh Thp nhiu qu) V ca n l CAM ; ch
ca n l T (ngh, nh) . T lm thng T, n s thng c t, Thp lm thng nhc, Phong s thng c
Thp, Cam lm thng T, Toan s thng c Cam.
Ty-phng sinh ra TO, to sinh ra hnh KIM, kim sinh ra v TN, tn sinh ra PH, ph sinh ra B-MAO, b
mao sinh ra THN. Tri l To, t l Kim, th l B mao, kh l THNH, tng l Ph. Tnh ca n l
LNG (mt), c ca n l THANH (trong tro), cng dng ca n l TRNG, ho ca n l LIM (thu, lim li),
thuc loi trng l loi GII (loi c v cng bn ngoi, nh trai, s), chnh ca n l KNH (cng cp), lnh ca n
l V-L (m, mc), bin ca n l TC-SI, tai snh ca n l A-RNG ; v ca n l TN, ch ca n l U. u
lm thng Ph, H s thng u. Nhit lm thng b-mao, Hn s thng Nhit, Tn lm thng b-mao, Kh s
thng Tn. (1)

(1). n : ma Xun thi ni : Phong lm thng Can ma H thi ni : Nhit lm thng kh. ma Trng-h
thi ni : Thp lm thng Nhc . ma ng thi ni : Hn lm thng Huyt. l ni ci bn kh ca 4 ma t thng.
Ring ma Thu thi ni : Nhit lm thng b-mao. l b ci kh s thng n lm thng l c ni : 5 Tng c khi
b thng do bn kh ca 4 ma, nhng cng c khi b thng do ci kh s thng em ci s khng ging ca 1 Tng nu ra,
c th suy ra c 5 Tng.
NGC-S ni : Thu ni theo ci kh nng ca ma H, bin VIN-THC thnh THANH-LNG (mt m). Nu ci kh ca
vim nhit vn cha ht, thi s b n lm hi m sinh bnh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Bc-phng sinh Hn, hn sinh ra hnh THU, thu sinh ra v HM, hm sinh ra THN, thn sinh ra CT-TU,
tu sinh ra CAN. tri l Hn, t l Thu, th l Ct (xng), kh l KIN (cng), tng l THN, Tnh ca
n l LM (rt run), c ca n l HN, cng dng ca n l .? (mt ch y nguyn bn khuyt), sc ca n
l HC (en), ho ca n l TC (nghim ngt), v trng thuc loi LN (loi c vy), chnh ca n l TNH (yn
lng), lnh ca n l ? (nguyn bn khuyt mt ch). N bin l NGNG-LT (rt but), tai snh ca n l
BNG-BC (ma ), v ca n l HN, ch ca n? (c th n cng b mt mt trang !??) u c ch tr v
tng ma. Nhng nu kh Phong lp m li khng phi Xun lnh ; kh Nhit-lp m khng phi H lnh ; kh
Thp lp m khng phi Trng-H lnh ; kh To lp m khng phi Thu lnh ; kh Hn lp m khng phi
ng lnh v.v u l lp khng phi v, s l ci t thng phc vy Nu Phong lp ng Xun lnh, Nhit
lp ng H lnh, Thp lp ngTrng-H lnh, To lp ng Thu lnh, Hn lp ng ng lnh u l ng
vi ngi ca mnh, v l s chnh ca Bn kh. Vy phi trc lp ly vn ri sau mi bit th no l ng v hay
khng ng v --- kh tng c v khng tng c v.v. Theo VNG-BNG thi ch gii rng : Mc Ho v,
17
Ho Th v, Th Kim v, Kim Thu v, Thu Mc v, Mc Qun v v.v. nh th l tng c. Li nh
Mc Thu v, Thu Kim v, Kim Th v, Th Ho v, Ho Mc v nh th tuy l tng c, nhng rt li
vn l con ln ci ngi ca cha m : k di lng ngi trn cng l tiu nghch. -- Nu Mc Kim-Th v, Ho
Kim-Thu v, Th Thu-Mc v, Kim Ho-Mc v, Thu Ho-Th v v.v nh th l khng tng c, s mc
bnh nng. Vy trc phi lp vn-kh v ci kh t-thin, thi kh ni no, tng c hay khng, mi c th bit
c.
V CH TU .Cng l ni v ci kh ca 5 phng trn kia, iu tr v chnh lnh ca mi nm. Tu-kh hu
d thi n s ch c s thng v v ci s bt thng. T nh : ci kh ca Tu-Mc tr chnh m hu d
thi n ch Th-kh, m s ho ca kh Thp s b gim t ; n li v Kim-kh, m ci ho ca Phong s li pht
trin. Nu l bt cp, thi ci k s bt thng n s v theo m ln ln, ci k s thng n s khinh m v
theo. T nh ci kh ca Tu-mc tr chnh m bt cp, thi Kim-kh thng, n s v m ln ln, s ho ca kh
To s do m lu hnh, Th-kh cng khinh m v theo, Thp kh do m tn b. n nh : v li th t
v.v.. T nh : Kim v Mc m bt cp, ri theo m ln ln. Thi Mc i vi Ho s bo phc ci s thng m
v li, t ra Kim li th t ; Kim th t, thi ci Mc bt cp kia khng cn s g na, s li c xnh xang th
sng.
--. T on ng phng sinh Phong tr xung phn nhiu c thin KIM QU CHN NGN LUN, M
DNG NG TNG I LUN. nn khng gii ngha tng cu, e thm s trng phc.

-- o0o --

18
CHNG 68

LC VI CH I LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Xa thm thay ci o ca Tri ! Nh n my ni, nh trng vc su. Vc su cn c th o lng, my
ni ai bit u l cng cc ? Phu-t thng ni : Phi tun theo o Tri lng ti ghi nh. Nhng ci nguyn l
nh th no, xin cho bit r
K-B tha rng :
--. Mun r Thin-o, cn phi bit ci s tun t ca Tri v s thnh suy ca Thi-lnh.
Hong- hi :
--. Xin cho bit ci tit lc lc ca o Tri, v s thnh suy nh th no ?
K-B tha rng :
--. Trn di c v , t hu c k . Cho nn bn hu Thiu-drng, Dng-minh ch tr ; bn hu
Dng-minh, Thi-dng ch tr ; bn hu Thi-dng, Quyt-m ch tr ; bn hu Quyt-m, Thiu-m ch tr ;
bn hu Thiu-m, Thi-m ch tr ; bn hu Thi-m, Thiu-dng ch tr . tc bo l TIU ca kh do
Nam din m xem. Cho nn ni : Nhn s tun t ca Tri, bit ci thi bnh thnh suy . Vy theo s vn
hnh ca Nht-Nguyt nh ci v ca 2 kh, chnh Nam-din xem tc l ngha . (1)

(1). lc lc tc l tam m, tam dng ca T-thin.


thng hp (hp ln trn) vi 6 kh ca Tri.
trn di c ngi tc nh : Thiu-m trn thi Dng-minh di ; Thi-m trn thi Thi-dng di ; Thiu-
dng trn thi Quyt-m di ; Quyt-m trn thi Thiu-dng di ; Thi-dng trn thi Thi-m di ;
Dng-minh trn thi Thiu-m di 6 c hon chuyn m u c ci nh v trn di.
t hu c k nh :Thiu-m trn thi Quyt-m t, Thi-m hu ; Thi-m trn thi Thiu-m t, Thiu-
dng hu ; Thiu-dng trn thi Thi-m t, Dng-minh hu ; Dng-minh trn thi Thiu-dng t, Thi-
dng hu ; Thi-dng trn thi Dng-minh t, Quyt-m hu ; Quyt-m trn thi Dng-minh t, Thiu-m
hu ; Quyt-m trn thi Thi-dng t, Thiu-m hu u theo ci kh trn, m t hu du c nh k. Cho nn :
Thiu-dng hu thi Dng-minh ch tr, Dng-minh hu thi Thi-m ch tr v.v Bi do m dng hu v. Chuyn
thin trn ch v Tng.
kh ca TIU tc l ci kh ta thy phn trn. V Thin-kh hu ton nn ta Nam din xem v nhn nh s tun
t, hon chuyn .

_________________________________ KINH VN ______________________________________

--. trn Thiu-dng, Ho-kh ch tr, khong trung s thy Quyt-m ; trn Dng-minh, To-kh ch
tr, khong trung (gia) s thy Thi-m ; trn Thi-dng, Hn kh ch tr, khong trung s thy Thiu-m ;
trn Quyt-m, Phong kh ch tr, khong trung s thy Thiu-dng ; trn Thiu-m, Nhit kh ch tr,
khong trung s thy Thi-dng ; trn Thi-m, Thp kh ch tr, khong trung s thy Dng-minh ; l
BN . di bn, tc l trung m s thy, di ch thy , tc l TIU ca kh. (1)
Bn, Tiu khng ging, kh ng khc tng (2)

(1). y ni tam m, tam dng c s HO ca 6 kh. C bn, tiu do trn di, li c tiu, bn do trung
kin . Phong, Hn, Th, Thp, To, Ho l m dng ca Tri. Tam m tam dng thng phng n. Cho nn ly kh
Tri lm bn m trn, m ly ci kh tam m, tam dng l tiu m thy di.
(2). y ni 6 kh tam m tam dng d trn di cng ng, m ci danh thi khng ging nhau. Thiu-m, tiu l
m m bn l Nhit. Thi-dng : tiu l Dng m bn l Hn, l tiu, bn khng ging nhau. Thiu-m, Thi-dng
theo bn li theo tiu. Thiu-dng, Thi-m theo bn. Dng-minh, Quyt-m khng theo bn, tiu ; m theo Trung. Cho
nn, cng c khi theo bn m nn ,c khi theo tiu m nn, li c khi theo tiu, bn m nn. l kh ng khc tng .

19
_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. V kh, c khi nn n m n, c khi nn n m khng n, c khi n m thi qu l th no ?
K-B tha rng :
--. Nn n m n l HO ; nn n m khng n l LAI KH bt cp ; cha n m n l lai kh
hu d. (1)
Hong- hi :
--. Nn n m khng n, cha nn n m n. Nh th no ?
K-B tha rng :
--. ng (ng) l thun, tri l nghch ; Nghch thi sinh bin, bin thi bnh. (2)
--. Th no l ng ?
--. Xt vt loi sinh ra bit l ng ; xt kh mch, bit l ng. (3)

(1). y ni v s Ch tu ca tam m tam dng, u c thi qu v bt cp khc nhau. nn n m n l ci


nm bnh kh, khng c thi qu v bt cp. Kh ca 4 ma, ng k m n, tc l nh s ho bnh ca kh. Nu ma
Xun nn n, m cn Hn, ma H nn nhit m cn n l nn n m khng n, tc l lai kh bt cp. Nu cha
n ma Xun m n, cha n ma H m nhit, l cha nn n m n, tc l lai kh hu d.
(2). V ci nm bt cp, nn n m khng n ; v ci nm hu d, nn cha n m n nh th l ng l
thun ; Nu ci nm bt cp, li cha nn n m n, ci nm hu d, li nn n m khng n Nh th l tri, l
nghch.
(3). Vt loi sinh ra bit l ng Nh ci nm Quyt-m t thin, loi mao trng thi tnh. Loi v-trng thi Dc
(sinh n) ; nm Thiu-m t thin : c cy sm tt nm Thi-m t thin : mun vt u tt (vinh) l cc loi sinh vt
ng vi cc tit hu t thin. xt kh mch bit l ng nh Thi-m t thin, hn khp Thi-h, Dng-kh khng
pht trin ; Dng-minh t thin, Dng-minh chuyn lnh, nng bc khp ni ; Thi-m t thin m kh chuyn chnh, Dng-
kh rt lui Li nh : Quyt-m kh n, mch ng ra HUYN ; Thiu-m kh n mch ng ra CU ; Thi-m kh n, mch
ng ra TRM ; Thiu-dng kh n, mch I m PH ; Dng-minh kh n, mch ON m SC ; Thi-dng kh n,
mch I m TRNG v.v u l s ng ca kh v mch.
Ph : gii thm v Tiu-Bn v Trung-kin. Phm Ho, To. Phong. Hn. Nhit. Thp . L ci kh ch tr, u bo l ci
bn ca 6 kh. Cn ci kh Trung kin n li l trung kh trong 6 kh. Gm c ci tiu ca 6 kh trn kia m ni,
thi bn trn, tiu di, trung-kh vo khong gia ca Tiu-Bn Cho nn ni : di bn, l s kin ca trung ;
di s kin l tiu ca kh . V trung kh , tam m tam dng u c, cng nh chng v phi hp cng gi gn
ln nhau. M Tng-ph v kinh mch con ngi cng u tng ng nh vy. Cho nn bn tiu ca kinh Thiu-dng, m
trung kin l Quyt-m ; bn tiu ca kinh Quyt-m m trung-kin l Thiu-dng, u ln c trung kh cng
gi gn nhau. Vy thi M, TAM-TIU Thiu-dng kinh, cng lc vi CAN v TM-BO ; m CAN, TM-BO Quyt-
m kinh cng lc vi M v TAM-TIU ln cng giao thng vi nhau. Bn, tiu ca Dng-minh m trung kin l
Thi-m. Bn, tiu ca Thi-m m trung kin l Dng-minh. u ln do trung-kh cng gi gn nhau. Vy thi V v
I-TRNG Dng-minh cng lc vi T v PH, m T, PH Thi-m kinh lc vi V v I-TRNG cng
giao thng vi nhau. Bn, tiu ca Thi-dng m trung-kin l Thiu-m. Bn, tiu ca Thiu-m m trung-kin l Thi-
dng, u ln lo trung kh cng gi gn nhau. Vy thi BNG-QUANG, TIU-TRNG Thi-dng kinh cng lc
TM vi THN. THN vi TM Thiu-m kinh cng lc BNG-QUANG v TIU-TRNG cng giao thng vi nhau.
Bn, tiu khng ging, kh ng khc tng . Tc l 2 kh ca Thi-dng v Thiu-m. V : trn Thi-dng, Hn-kh
ch tr, th l tiu Dng m bn Hn, khng ging nhau ; trn Thiu-m, Nhit kh ch tr, th l Tiu-m, Bn nhit khng
ging nhau

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. a l, ng vi 6 tit, kh v th no ?
K-B tha rng :
--. Bn hu hin-minh, l v ca Qun-ho. Bn hu qun ho, lui mt b, thi Tng-ho ch tr ; li i mt
b thi Th-kh ch tr ; li i mt b thi Kim-kh ch tr ; li i mt b thi Thu-kh ch tr ; li i mt b thi
Mc-kh ch tr ; li i mt b thi Qun-ho ch tr. (1)

(1). kh v l ni v ci b v ch tr ca 6 kh. HIN MINH (ngha en l to sng hnh dung t) tc l DN. Dn


tit hu lp-Xun, tc l s chi kh (ci kh bt u ca mt nm, cng ca 6 kinh). Bn hu Hin-minh l v ca Qun-ho,
tc l nh chi kh . Lui li mt b tc l do bn hu m lui chuyn. Bn hu qun ho l v ca Thiu-dng Tng-
ho, ch v tam chi kh . li i mt b tc l di sang mt v, thuc Thi-m Thp-th, ch v t chi kh . Li i mt
b thuc Dng-minh To-kim, ch v ng chi kh . Li i mt b, thuc Thi-dng Hn-thu, ch v lc chi kh . Li i
mt b, thuc v Quyt-m Phong-mc ch v s chi kh . Li i mt b, thuc v Thiu-m Qun-ho lm ch, th l
chu m li bt u.

20
_________________________________ KINH VN ______________________________________

di Tng-ho, Thu-kh tha theo (tha c ngha nh tha phng, tun theo). di Thu-v, Th-
kh tha theo ; di Th-v Phong kh tha theo ; di Phong-v Kim-kh tha theo ; di Kim-v Ho-kh
tha theo ; di Qun-ho, m-tinh tha theo.
--. Ti sao vy ?
--. V Cang thi hi, tha s ch li . C ch thi mi sinh ho. Bn ngoi by ra thnh suy, hi thi
thnh bi lon, sinh ho bnh ln. (1)

(1). Tit trn, ni v 6 kh tng sinh ch thi ; tit ny ni v 6 kh tha ch sinh ho. Bi trong 5 Hnh c
sinh c ho c ch c khc . Nu khng c tha ch m cang cc (gng qu) thi lm hi, c ch
khc thi s c sinh ho. M TINH tc l Tinh-thu do Thin-t sinh ra. T nh, di ci kh ca m con tha theo.
Nu kh ca m ch li, thi kh ca con s sinh ho ra Mc. Li nh di Kim-v l 2 th Ho qun, tng, v Thi-m
Thp-th. Do ci kh ca m con tha theo, kh ca m khc li, thi kh ca con s ho ra Kim ; di Th v l Quyt-m
Phong-mc v 2 ho qun, tng. Do ci kh ca m con tha theo. Mc ch sang Th thi Ho-kh s sinh ho.Cn cc
kh kia cng vy, l ch thi sinh ho . Li nh Ho cang m khng c Thu tha theo, thi la nng nung Kim, m
ci ngun sinh ca Thu s b tuyt ; khng c Thu ch Ho, thi ho li cng cang.. Li nh Thu cang m khng c
Th tha theo thi Thu trn, Ho tt, m ci mn kh ca Th s b dit. Khng c Th ch Thu, thi Thu li cng
cang. V vy, CANG l tc hi ca 5 Hnh. Nu b hi thi bao ci kh sinh, ho, tha, ch s u bi lon, v s
gy nn bnh ln. ngoi by thnh suy tc l ni : bn ngoi ph by ci kh ch thi, u cng CANG-CC, thi li cng
hi nhiu.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Thnh suy nh th no ?
K-B tha rng :
--. Khng ng vi v l t ; ng vi v l chnh . T thi bin nhiu, chnh thi ch vi (nh nh)
thi . (1)

(1). khng ng vi v l ni : kh li hu d thi ch ci k s thng m v ci mnh s bt thng


l tu-kh thnh. Nu kh li bt cp, thi ci mnh s bt thng s v m ln ln ; m ci k s thng s
khinh m v li. l tu kh suy. Nu h u khng gi c bn v m c tha, v ln nhau, thi t-tch s sinh
ra bn trong. ng vi v l ci nm bnh-kh, khng c s tha v do thi qu v bt cp, m n ng vi bn v, l
chnh ca kh. Nu t thi bin nhiu, m chnh thi bin t.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

--. Th no la ng vi v ?
--. Mc-vn m lm MO, Ho-vn m lm NG, Th-vn m lm T-QU, Kim-vn m lm DU, Thu-vn
m lm T tc l Tu-hi v l Bnh-kh (th kh u ho).
--. Th no l khng ng vi v ?
--. V l Tu khng hi (hi tc hp). (1)

(1). Mo tc INH-MO ; Ng tc MU-NG ; T-qu tc GIP-THN, GIP-TUT, K SU, K V ; Du tc T-DU ; T


tc BNH-T. Ly s ho-vn ca Thin-Can cng vi s ch tc ca a-Chi cng hp, nn gi l Tu-hi ; thi s c s thi
qu, bt cp cng tha nhau. Th l khng ng v.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. V nm Th-vn, trn thy Thi-m ; v nm Ho-vn trn thy Thiu-dng, Thiu-m ; v nm Kim-vn
trn thy Dng-minh ; v nm Mc-vn trn thy Quyt-m ; v nm Thu-vn trn thy Thi-dng l v
sao ?
K-B tha rng :
--. l ci kh T-thin cng vi ci kh nm vn cng hp, nn THIN NGUYN SCH gi l THIN-PH.
(1)

21
(1). Trn thy l ni v ci kh T-thin, thy trn Tu-vn. v nm Th-vn trn thy Thi-m tc l 2 nm
K-Su, K-V ; v nm Ho-vn trn thy Thiu-dng tc l 2 nm Mu-Dn, Mu-Thn ; li trn thy Thiu-m l 2
nm Mu-T, Mu-Ng ; v nm Kim-vn trn thy Dng-minh tc l 2 nm t-Mo, t-Du ; v nm Mc-vn trn thy
Quyt-m tc l 2 nm inh-T, inh-Hi ; v nm Thu-vn trn thy Thi-dng tc l 2 nm Bnh-Thn, Bnh-Tut.
l ci kh T-thin cng ci kh nm vn hp nhau, nn gi l THIN-PH (ch PH l ci du, ci n ; c ngha bng l
hp nhau, in nh nhau.Ta c thnh ng PH HP).

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Thin-ph vi Tu-hi nh th no ?
K-B tha rng :
--. Nh vy gi l THI-T THIN-PH. (1)
--. Qi tin nh th no ?
--. Thin-ph nh chp php ; Tu-hi nh hnh lnh. Thi-t Thin-ph nh Qi-nhn (2)
--. T trng vo nh th no ?
--. Trng vo Chp-php, thi bnh chng m nguy. Trng vo Hnh-lnh thi bnh t t m chm. Trng vo
Qi-nhn thi bo bnh m cht. (3)
--. V thay i, thi nh th no ?
--. Qun vo v Thn thi thun ; Thn vo v Qun thi nghch ; nghch thi bnh gn m li chng ;
thun thi bnh xa m nh l s thun nghch ca Ho. (4)

(1). Nh Thin-ph vi Tu-hi cng hp th gi l THI-T THIN-PH. l 4 nm MU-NG, K-SU, K-V, T-


DU. Do ci kh ca T-thin, ci kh ca Ng-vn v ci kh ca ch tu tng hp. Nn cng gi l TAM-HP.
(2). VNG-BNG ni : Chp-php cng nh T-tng, hnh lnh cng nh Phng-b, qu-nhn cng nh Qun
vng (y l hnh dung v cng nng).
(3). VNG-BNG ni : v chp php l chun thng ca cc quan chc. Vy m li lm s cn by, nn bnh pht sinh
chng m nguy. PHNG-H tuy to nhng khng c ci quyn chp php, nn khng chng b hi, m d mc bnh cng cn
t chi c. Qi-nhn thi khng c ci ngha b lng phm, nn nu mc bnh thi bo t.
(4). a l ng vi 6 Tit, l do 6 kh ch thi l mt ci v khng h thay i. Nhng li cn c 6 kh gia lm ,
theo T-thin, ti ton hon chuyn v 6 c . Cho nn mi ni n s thay i ca V . T nh Thiu-m Qun ho
gia lm ln trn Thiu-dng Tng ho. Th l Qun vo a v ca Thn, thi thun. Nu Thiu-dng Tng ho gia lm
ln trn Thiu-m Qun ho, th l Thn vo v ca Qun, thi nghch. l s thun nghch ca 2 Ho. Theo m suy
ra, thi 4 kh kia cng c ci s phn bit l m, con. Nu m trn con thi thun, con trn m l nghch. Cng cng mt
ngha.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Xin cho bit th no l B ?
K-B tha rng :
--. Mi mt B, tnh c 60 , c l. Cho nn c 24 b s cha c doanh (y, ) mt trm KHC
m thnh mt ngy tha. (1)

(1). y ni v s gia lm ca 6 kh. V mi mt kh u ch 60 ngy linh 87 khc ri. Cho nn l 60 m c l .


Tnh trong 4 nm cng c 24 b, m mi b kh doanh 87 khc ri. Vy tch doanh (cha y, ) 200 khc. Ly
200 khc, chia vo kh ca 4 nm, doanh 100 khc, do mi tha 1 ngy.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nm INH-MO = s chi kh bt u 76 khc, cui cng l 62 khc ri ; Nh chi kh bt u t 62


khc 6 phn, cui cng l 50 khc ; Tam chi kh bt u t 51 khc, cui cng l 37 khc ri ; T chi kh
bt u t 37 khc 6 phn, cui cng l 25 khc ; Ng chi kh bt u t 26 khc, cui cng l 12 khc ri ;
Lc chi kh bt u t 12 khc 6 phn, cui cng l thu-h 100 khc. l kh th 4 trong 6 kh, tnh theo
s ca Tri vy. (1) n nm sau l nm MU-THN S chi kh li bt u khc th 1. C nh th mi, ht
vng li bt u.

(1). Nm INH-MO = S chi kh bt u t ngy 1916 linh 75 khc, cui cng l ngy th 1461, thu-h 100 khc.
Vy l mi nm u l 365 ngy linh 25 khc. Bn nm cng c 1461 ngy, li tch-doanh 100 khc m thnh c 1 ngy

22
tha. Mi nm tnh c 6 ngy sc h 5 ngy kh doanh v linh 25 khc. Tnh nhng ngy kh doanh, sc h
trong vng 2 nm, s tch c tha 225 ngy. V vy 3 nm thi 1 ln nhun, 5 nm thi 2 ln nhun. Trong vng 19 nm c
7 ln nhun, li cn tha 3 ngy c l na.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Xin cho bit tu-hu nh th no ?
K-B tha rng :
--. Nht i 1 vng, Thin-kh bt u t khc th 1. Nht i 2 vng, Thin kh bt u t 26 khc. Nht i 3
vng, thin kh bt u t 51 khc. Nht i 4 vng, thin kh bt u t 76 khc. Nht i 5 vng, thin kh li bt
u t khc th 1. gi l 1 K.(1)
Vy nn, v nhng nm DN, NG, TUT : kh, hi ging nhau ; nhng nm MO, V, HI, kh hi ging
nhau ; nhng nm THN, THN, T, kh hi ging nhau ; nhng nm T, DU, SU, kh hi ging nhau. C nh
th, cui cng m li bt u. (2)

(1). Tit trn ni v K B ca 6 kh. y li ni v ci kh trong 1 nm ng vi ci s Chu-thin. Chu thin 365


v ca . Nht, mi ngy vng quanh tri t 1 vng, li qu ra 1 . Mi nm K 365 linh 25 khc. Vy l Nht i
mt nm, mt chu thin m li bt u i n chu (vng) th 2. Bn nm cng tit doanh c 100 khc lm 1 K.
(2). y ni v Thin-s vi a-chi hi ng. Nn mt 4 nm l 1 k. Nhng nm DN, NG, TUT, u ch v Nht i 3
chu, m kh gi bt u t 51 khc. Nhng nm MO, V, HI, u ch v Nht i 4 chu, thin kh bt u t 76 khc. Nhng
nm THN, THN, T, u ch v Nht i 4 chu, thin kh bt u t 1 khc. Nhng nm T, DU, SU, u ch Nht i 2
chu, thin s bt u t 26 khc. Bn ln hi m a-chi chu, cui cng ri li bt u.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Xin cho bit cng dng nh th no ?
K-B tha rng :
--. Ni v Tri phi cu BN, ni v t phi cu V, ni v Ngi phi cu KH-GIAO (1)
--. Th no l KH-GIAO ?
--. Ci v trn di, kh giao gia, tc l ni ca ngi. Cho nn ni : trn Thin-khu thin kh lm ch ;
di thin khu a kh lm ch ; trong khong Kh-giao thi ngi theo , mun vt cng theo . (2)
--. Th no l S v TRUNG ?
--. S, phm 30 c l. Trung-kh cng nh vy
--. S, trung lm g ?
--. L ct chia r Tri v t.
--. Xin cho bit r.
--. S, thuc v a-kh. Trung, thuc v c Tri v t. (3)

(1). trn Thin-khu l ni : bu tri bc ly t m tri t trong bu tri. Ngi vi mun vt cng sinh ra
khong hai kh cng giao vi nhau ca Tri t. Ngi v vt nh m sinh trng, lo trng.
(2). Na nm v trc, kh Tri lm ch, m ci s kh ca t thin, li bt u t bn t ca t, na nm v sau,
a-kh lm ch, m ci s kh ca Ti-ton, li bt u t bn hu ca Tri. l trn di cng giao. M trong mt kh,
li c chia ra s v trung, v c l na, u ch 30 ngy, linh 43 khc 7 phn 5 ly. t ch v s kh, Tri ch v Trung-kh.
Vy l trong mt kh m cng c s giao hi ca tri t, m dng. Cho nn ni rng : trong m c dng, trong dng
c m .
TRNG-NGC-S ni : ci kh T thin ti ton, u bt u t s kh ca t, m cui cng trung-kh ca ngi ;
cho nn trn ni : s l a-kh . li nh : ci kh t-thin bt u t bn t ca t. th l trong t m cng c Tri.
Ci kh ti-ton, bt u t bn hu ca Tri, th l trong Tri li c t. u l ci diu dng ca kh-giao.
(3). Thin kh ch v ging, nhng do thng m li ging. Th l ci kh ging , do t m thng ln. a kh ch v
thng, nhng do ging m ri thng, th l ci kh thng ln do t Tri ging xung. Kh Tri trn ln t, kh t bc ln tri.
Ci kh ca trn tri di t cng cm triu ln nhau, nhn thng m ging, nhn ging m thng. Thng, ging, khng
ngng, sinh ra bin ho.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Hn vi Thp cng ng hp, To vi Nhit cng gia lm, Phong vi Ho cng ch tu, nh th no ?
K-B tha rng :

23
--. Kh c thng phc. Thng, phc gy nn, c c, c ho, c dng, c bin. Nu bin thi t-kh s phm
n
--. Sao li bo l t ?
--. Vt sinh ra bt u s ho ; vt n cc u do s bin. Bin ho cng dn nhau, thnh vi bi u do
.
Cho nn kh c vng, phc ; dng c ch, tc. Nh 4 iu kin mi sinh ra s bin, ho, m phong cng do
m sinh ra.
Hong- hi :
--. Ch, tc vi vng, phc ; phong do m sinh ra, phm s bin ho, u bi thnh suy m gy nn. Vy
cn s thnh bi n np bn trong, l v sao ?
K-B tha rng :
--. Phm c s thnh hay bi, u do ng. Nu ng khng ngng, s sinh ra s bin ho.
Hong- hi :
--. C k hn no khng ?
K-B tha rng :
--. Khng sinh, khng ho, s l k hn ca s tnh vy.
--. C khi no khng sinh ho chng ?
--. Nu b mt s i ra i vo, thi cn chi l ci cng dng m ng ca cnh ca ; nu b mt s thng
ging khng ngng ca m dng, thi cn chi l s sn xut ca mun loi, mun vt vy ci kh thng, ging,
xut, nhp, khng mt lc no ngng. Nhng ho cng c ln nh, m k cng c xa gn. Bn iu thng
phi c lun. Nu khng s sinh tai hi. Cho nn c cu ni : v hnh thi v hi tht l rt ng., (1)

(1). Cy nm khng bit ngy hi, ngy sc ; ve su khng bit ma Xun, ma Thu l mt s ho nh. Cy Linh-
xun ly nghn nm lm xun, nghn nm lm Thu, l mt s ho ln. Kh ca tri t, Dng ng m tnh, ngy ng
m tnh l k hn gn ; li nh Tri m ra t hi T, t m ra t hi SU. tri t khai tch, ng m khng ngng ;
n TUT, HI thi tri t li hn ng, tnh m khng ng l ci k hn xa. v hnh, thi v hi l ni : nu c th
lt ra ngoi vng tri t, trt sch b hnh hi nh nhp c nh th mi c th v hi. LO-T ni : Ta s d vng c
i hon, v ta c thn. n khi ta khng c thn na thi ta cn lo lng g cng mt vi cu y.

-- o0o --

24
CHNG 69

KH GIAO BIN LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Nm vn thay i ch v nm, trn ng vi Thin-c (c l nm) ; hn th ni nhau, chn t cng
gp. Ni ngoi phn ly, 6 kinh thay i, 5 kh ln lt, thi qu v bt cp, chuyn thng v kim tnh Xin cho
bit r nguyn u ra lm sao ? (1)

(1). Thin-c : tc l 365 ngy ng vi 365 ca Chu-thin.


-. CHN : tc l c ho hay ; T : tc l bin dch hi ; NI-NGOI : tc l biu l ; 6 KINH : l tam m tam dng.5
kh tc l kh ca 5 Tng. CHUYN THNG tc l ci nm thi qu, bt cp ; ci kh thng thi thng mi ; KIN TNH :
tc l hai kh cng dn li

_________________________________ KINH VN ______________________________________

K-B tha rng :


--. Cn phi hiu r kh v v. V trn thi l THIN-VN, v di t l A-L ; sut vi s bin ho ca
nhn-kh l NHN-S (vic ca ngi. hp vi trn l thin-vn, a-l, nhn-s). Cho nn thi qu l n trc
thin-thi, bt cp l n sau thin thi. Do s bin ho m con ngi cng ng theo. (1)

(1). KH-V tc l 6 kh v 5 vn, u c ci nh v v vic T-thin, K-a, ch tu, ch Thi.Ngi trong khong
kh giao ca tri t, theo s bin ho ca m dng v 4 ma, l Nhn-s. Cho nn vn kh m thi qu l do ci kh ca 4
ma, trc ma m n ; cn bt cp l sau ma mi n. S bin ho ca 4 ma nh vy, ngi cng phi ng theo, khng
ra dc ngoi phm-v.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. S ho ca 5 vn, thi qu nh th no ?
K-B tha rng :
--. Tu thuc MC m thi qu, thi Phong-kh s trn lan ; do n s ch thng Th-kh ; ngi ng theo
m mc bnh T, sn-tit, n st, thn th nng n, phin oan, trng minh, phc chi mn ; trn thi ng
vi TU-TINH. (1)

(1). Sn tit, trng minh, phc mn v.v u l cc chng hu ca T Th. T ch v c nhc v t chi, cho nn thn
th nng n. Phin oan l bun bc, kh chu. V Th b thng khng ch c Thu, khin Thu-kh ngc phm ln TM,
nn ho nh vy.Trn ng vi Tu-tinh tc l MC-TINH, v Mc-vn ch tu m thi qu, nn Tu-tinh s sng t hn mi
nm.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nu bnh nng thi thng thng hay n, hoa mt, chng mt thuc v chng trng u (1)
Ho-kh khng thi hnh c chnh lnh, sinh-kh mt mnh pht trin, khin cho my khi tung bay, c cy
khn lng gy nn cc chng Hip thng v Th nhiu ; nu mch Xung-dng m tuyt, s cht, khng th
cha. Trn ng vi sao THI-BCH. (2)

(1). V Quyt-m vi c mch u t hi u, nn pht bnh u.


(2). Ho-kh tc l ci kh cn bn ca mi s sinh ho, tc l Th-kh. V Phong-mc thi qu, khin Th-kh khng
cn pht trin c chnh lnh ca mnh. Duy c sinh kh l Phong-mc mt mnh honh hnh. Phong thng thi ng nn cy

25
khng yn lng, my khi tung bay. Ngi cng ng theo , m sinh ra ci chng Hip-thng v Th v.v XUNG-DNG l
mch ca V. V Mc dng (phm) khin cho Th-kh b tuyt, nn mi l chng bnh khng th cha.Thi-bch tc l KIM
TINH. Bi tu-vn thi qu thi y-tinh tht sc m ly ti c m. Nh Mc vn thi qu thi CHN-TINH tht sc, v sao thuc
Ho l HUNH-HOC cng khng cn nh sng. Cho nn THI-BCH li c hin ra thng li ni gc. l s tha,
ch ln nhau, ng vi l t nhin vy.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Tu thuc Ho m thi qu, thi kh nng trn lan ; khin Kim-ph th t, con ngi cng phi ng theo m
pht bnh NGC (st rt, i), THIU KH, KHI, SUYN, HUYT GIT, HUYT TIT, CH H, CH TO (cung
hng ro), TAI IC, TRUNG NHIT (nng trong bng) VAI v LNG NHIT ; trn ng vi sao HUNH-HOC. (1)
Nu qu lm thi trong bng au, Hip chi mn v au, c, vai, cnh tay u au, mnh nng, xng au, ri
bin thnh TM-RM. (2)
Ci kh thu lim khng lu hnh, ci kh sinh trng ring pht trin ; ma nhiu, sng xung, trn ng vi
THN-TINH. (3)

(1). Ho thng thi khc Kim, cho nn Ph-kim th t.HI NGC, mt chng do Th, Nhit pht sinh. Trng-ho lm
hi kh nn Thiu-kh ; Ph b ha nhit nn Suyn, khi. Ph l ni t hi ca cc mch ; Dng-mch b thng nn huyt
rn ln trn, m-mch b thng nn huyt tit xung di (do i tiu). Ph l ngn ngun sinh ra Thu, vy cung hng ro
l do Ho nhit hun ln Ph ; THN khai khiu ln tai, v Thu-nguyn kit khin Thn h m sinh tai ic ; Trung-nhit l bi
kh nhit phm vo trong kin-bi nhit v l Ph-du. HUNH-HOC l Ho tinh, Ho kh thng nn ng vo n. Tt n s
sng t hn ln. V l Ho-vn thi qu. chnh l vn nin thuc cc nm MU.
(2). trong ng, Hung l ni cung thnh ca Qun-ch. Bi thuc Dng. Tm l Thi-dng trong dng ; cho nn
trong Hung, Lng, vai cnh tay u au. Th Thiu-m Tm-mch dn ra di Hip, qua cnh tay ti khu ri ti bng tay v
th nn Hip chi mn m au, cnh tay au, mnh nng, xng au, l v ho cang m Thu cng b thng.. TM
RM : ;l mt chng mn l pht sinh bi Ho -- KIM QU ni : chng TM RM pht sinh t chung quanh ming ri ly ra
t chi thi c th cha ; nu t t chi ri mi ly vo ti xung quanh ming,thi khng th cha.
(3). y ni v Kim-kh ut m Thu-kh phc. Thn-tinh tc l Thu-tinh. Gp trng hp thu tinh s sng t.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nu thng lm Thiu-m,Thiu-dng, thi la bc nng, sui nc cn, mi vt kh khan.(1)


Bnh li pht ra THIM-VONG, CUNG TU, SUYN, KHI, th thnh ting ; bch xung thnh HUYT TIT,
TIT T khng dt ; mch Thi-Uyn tuyt, s cht, khng th cha. Trn ng vi sao HUNH-HOC. (2)

(1). Thng lm tc l ci kh T-thin, lm ln Tu-vn, tc l mt nm thuc v Thin-ph. V nm MU-T,


MU NG, m thng lm Thiu-m ; v nm MU DN, MU THN, m thng lm Thiu dng ; T thin vi Tu-vn cng
hp. Ho kh cng cang, nn sui nc cn m mun vt kh khan.
n : cc Dng nin ch v thi qu, cho nn ch c nhng nm MU T, MU NG, MU DN, MU THN v BNH
THN, BNH TUT l mi c T-thin thng lm vi tu-vn cng hp. Cn cc nm thuc v Mc, Kim, Th thi khng c
thng lm.
(2). Dng ch bnh li pht ra l v Ho cang cc m li t thng nn mi pht cc chng nh sau : THIM
VONG (ni m lm nhm) CUNG TU (r di chy nhng) u l bin chng ca bnh Nhit cc. Suyn, khi, v th
thnh ting u do ho bc ln hun vo Ph-kim. TM ch huyt mch dn xung qu , thi thnh ra chng TIT HUYT,
hoc tit mi khng dt. THI UYN l du-huyt Ph-kim. Ho cang cc lm cho Ph b tuyt, nn cht, khng th cha.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Tu Th thuc thi qu, thi ma nhiu, kh m thp trn lan. Con ngi cng ng theo khin Thn-thu b t
gy nn PHC-THNG, LNH QUYT, bun b khng c vui, thn th nng n, PHIN OAN. Trn ng vi
CHN-TINH. (1)
Qa lm thi thnh ra c nhc nho, chn yu khng t c ng c (NUY) ; di chn au ; n ung km
st, phc mn, t chi r ri. Bin sinh gia khi c v. (2)
Tng kh b phc, ho kh lm ch ; sng nc trn ngp, m kh c c, ma gi ti bi, thi t nt c, c
tp ln cn ; Phc mn, ng tit, trng minh (bng si), t nhiu. Nu Thi-kh mch tuyt, s cht. khng
th cha. Trn ng vi TU-TINH. (3)

(1). t l hnh Th, Tri l kh Thp. Cho nn Tu, Th thi qu thi ma v kh m t trn lan.

26
LC NGUYN CHNH KH LUN ni : Thi-m kh bin thnh my ma . Bi ci kh Thp-th thng ln m thnh ra
my ma. i, tiu phc au. Do bnh Thn-tng, Th thng m Thu b thng. THN l ngun gc ca sinh kh. Thn kh
b t nn tay chn quyt lnh Thn tng CH, Ch khng c th sng nn khng vui. THN l gc ca kh huyt, Thn b
thng nn thn th nng n m phin oan. Tu-Th thi qu, nn trn ng vi CHN TINH thm sng. Chn-tinh tc Th
tinh, Th vn thi qu tc l ci nm thuc v GIP.
(2). C nhc v t chi do T lm ch. V T-kh khng chuyn du c, nn thnh chng M v chng M -- V
dm thng qu lm khin cho bn v li b h m t thng. Nn nhng ngy t 18 tr i thuc v T-QU, chnh l thi k
Th kh c v, li gy nn tt bnh.
(3). Tng kh tc l Thu kh ; ho kh tc l Th kh. Th thng thi ch Thu v vy Tng kh b phc sng
nc trn l v Thp dm thi qu. ma gi ti bi l do Thu kh li phc phc mn, ng tit u
thuc v chng T h. Thi-kh tc l mch ca Thn. T nhiu l do Th bi, nn Thu b trt xung , tc l Thn
tuyt, nn khng th cha. TU TINH Tt s sng hn, tc l MC li b l theo.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

TU-KIM thuc thi qu, To kh lu hnh, do MC s th t. Con ngi cng ng theo m lng Hip v
Thiu-phc au, mt v au ; tai khng nghe ting ; kh tc si cng lm khin thn t nng n v phin oan.
Hung au rt sang lng, 2 hip mn v au rt xung Thiu-phc. Trn ng vi sao THI-BCH. (1)
Qa lm thi khi, suyn v nghch kh ; kin v Bi au , cu m (xng khu) c (v) tt (gi) b (i) hnh
(ng chn) u mc bnh. Trn ng vi sao HUNH HOC. (2)
Thu kh mnh qu, sinh kh b phc, c cy x xc vng rng ; gy thm bnh bo thng 2 hip, khng th
tr mnh ; khi nghch, qu lm thi huyt trn. Thi-xung mch tuyt, cht, khng th cha. Trn ng vi sao
THI-BCH. (3)

(1). V To kh trn lan, khin CAN mc bnh, au Hip cng l bnh Can ; Can khai khiu ln mt nn mt au. Can h
nn tai khng nghe ting. PHIN OAN l do Can kh khng c th sng. Bn kinh ni : Thn h, Can h, T h u khin
thn th nng n v hin oan .Thi-Bch l KIM TINH. Kim kh thng nn trn ng vi sao Thi-bch, s sng t hn trc.
kim-vn thi qu thuc cc nm v CANH.
(2). Tc si qu lm l do kim kh t h m Ho kh li phc. Suyn, khi, nghch kh u l kinh ca Ph,
Ph-du kin, bi, nn kin bi au. Cu m, c, tt v.v l bi kim kh h qu m ly ti ci ni sinh ra n l Thu-tng.
Kim dm thi qu thi li b h ci bn v ca mnh. Kim h khng th sinh c Thu, do Ho khng cn s g na, lin
tha c phc th.
(3). Thu kh tc l kim kh ; sinh kh tc l Mc-kh. Thu qu mnh, khin sinh kh b phc nn khin c cy a
rng au Hip m khng th tr mnh thuc bnh v CAN, M. mch ca CAN sut ln PH, nn gy chng khi
nghch ; Can ch tng huyt. Can bnh nn huyt rn. Thi-xung tc l Du-mch ca CAN.
TRNG NGC S ni : tu-mc thi qu, khng c kim kh bo phc, thi ni rng : sinh kh c tr, tc l mt mnh
ch v kh ca nm . Thuc v tu-vn thi qu n Thu m li thng, cho nn thu kh mnh v ma Thu, ng, ci
sinh kh ca Xun-dng ti cho nn ni sinh kh h .v.v u nn nhn k.

_____________________________ KINH VN _______________________________

Tu-thu thuc thi qu, thi Hn kh lu hnh, t s lm hi TM-Ho. Con ngi cng ng theo m mc
bnh thn nhit, phin tm, to v Qi ;
m-quyt c trn di ; Trung, Hn ; Thim vng, Tm thng. Hn kh n sm, trn ng vi THN-TINH. (1)
Qu lm thi Phc i, hnh thng (xng ng chn sng) ; suyn, khi ; khi nm hn ra ; ght gi. Ma to
n, my m en c. Trn ng vi CHN-TINH. (2)
Thng-lm Thi-dng, ma , thnh thong tuyt sng ging xung ; Thp kh lm bin mi vt ; bnh li
sinh ra phc mn. Trng minh, ng tit ; n khng tiu, kht, hay chng mt. Thn-mn mch tuyt, s cht,
khng th cha. Trn ng vi sao HUNH-HOC. (3)

(1). V Thu vn thi qu, chn kh trn lan, cho nn t lm hi Tm ho. V hn kh ln ln, dn Tm kh bc nng ra
ngoi, cho nn mnh nng. Tm phin, tm qu l do Thu kh lng phm ln Tm. To l do Ho kh khng giao vi
m. m kh qu lnh, nn quyt nghch c trn v di. Trung hn l do TAM-TIU ho suy. Tm thn khng yn nn
Thim vng ; hn ch v ng lnh, y v hn kh trn lan, nn hn kh sm n. THN TINH tc l THU TINH. Thu vn
thi qu tc l cc nm BNH, THN.
(2). y ni v Thu dm qu gy nn t thng tc l ci l mn chiu tn . V Thn mc bnh nn Phc i, hnh
thng. Suyn, khi, nm ra hn v gh gi v.v u do thu t trn ngp, th khng ch c, nn mi gy nn cc chng
. Kh ca Thi-dng, sinh ra trong Thu, m lm ch phu biu. Thu trn thi ngun kit, khng cn g gip cho
Dng-kh phu biu, khin dng h, nn hn ra v gh gi
(3). thng lm Thi-dng l ni v kh Hn thu t thin, gia lm trn, tc l 2 nm BNH THN, BNH TUT, v
cng tc l nm thuc v Thin ph. V hn vi thu u thnh, nn sng tuyt thng xung ; v ma xung, nn Th b
Thp m mi vt u bin, do ni sinh ra cc chng Phc mn. Trng minh u l ci chng thu rn m Th bi. T
th khng chuyn du c tn dch, nn thnh chng kht ; v Thp-kh bc ln nhiu nn hoa mt chng mt. Thn-mn tc
l Tm-mch. Thu-kh rt mnh nn HUNH-HOC tht sc, m Thn-tinh cng t.
27
_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. V ci nm bt cp, thi nh th no ?
K-B tha rng :
--. Tu-Mc bt cp, thi To-kh s i hnh. Con ngi cng ng theo m mc bnhTRUNG THANH (lnh
bn trong) ; kh, hip au ; thiu phc au, trng minh, ng tit. thng c LNG V. Trn ng vi sao
THI-BCH. (1)
Nu thng lm Dng-minh, thi sinh kh s mt s pht trin. Trn ng vi THI-BCH v CHN-TINH. (2)
Nu phc thi nng bc bi thng, s pht cc chng hn, nhit, sng, dng, phi, chn, ung, to
v.v. trn ng vi sao HUNH-HOC. (3)
Bch-l ging sm, kh thu st lu hnh, T Th th t xch kh ho sau. Tm kh vn tr ; trn thng Ph
kim, Bch kh s b khut. Do pht chng cu v khi. (4)

(1). Tu-mc bt cp, thi ci mnh s bt thng s v m ln ln. V vy nm ch Mc bt cp, thi To-kh ca
kim s i hnh. V ci kh thanh lng phm vo trong nn bn trong lnh. kh-hip au u thuc v bnh ca Can-
Mc ; thc n vo V, tn b tinh kh ln Can ri hnh kh ra Cn ; CAN h nghch m li kim Trung-lnh cho nn Trng-minh
v Trng-tit ; Kim kh thanh lng nn thng c lng-v ; Kim kh thng, nn trn ng vi sao THI-BCH.
(2). Dng-minh To kim lm ln trn T-thin, tc thuc v 2 nm INH MO v INH DU. tc gi l nm THIN
HNH, Tu mc bt cp m li thng lm kim kh, v vy ch kh ca Mc b mt chnh lnh.
n : cc m-nin ch v bt cp, cho nn ch c nhng nm INH MO, INH DU v K T, K HI, TN SU, TN
V cn cc nm QU, nm T, u khng c s hp thng ca Tin-thin.
(3). Phc l do mu ut t phc. Phm cc chng hn, nhit, sng, dng (tc l ly, mn nht) u thuc v Th
bnh.
(4). y li ni v ci kh thng lm Dng-minh Kim kh dng s, nn n khong ma H, ma Thu giao nhau, bch
l ging sm v ci kh thu si pht trin. Bi v nm bt cp, thi ci kh s thng s i cn, m li t b h v ca mnh,
cho nn cc phc kh (kh bo th) c th thng li c. Gi ci kh Dng minh thng lm vn thng, kim kh thnh,
thi ci t kh ca kim li thng c Ho ; T ca Mc mun bo phc li, m t ca kim li thng li c,v vy xch kh
mi hu ho. . Dng-minh To kh t thin, thi Thiu-m Qun ho, ch v chung chi kh , cho nn xch kh ho sau,
m Bch kh (tc Ph) b khut.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Tu-Ho bt cp, Hn kh i hnh, ci chnh lnh sinh trng khng th thi dng. Con ngi cng ng theo
m mc bnh Hung-trung thng, Hip chi mn. Lng hip thng. ng, bi, kin, b, 2 cnh tay au ; ut mo,
mng mui. tm thng, bo m (bng dng ming khng ni c) ; phc i, di hip v yu, bi cng rt
au, qu lm thi co vo khng dui ra c. Trn ng vi sao HUNH-HOC. (1)
Phc thi kh bc m mt, thng c ma to, hc kh trt xung (hc kh l thu) ; ngi mc bnh i tin
sng phn, phc mn, n ung khng c ; hn-trung (lnh bn trong), si bng, t mnh bng au, bo loan
(co gn) v nuy, t ; chn i khng vng. Trn ng vi CHN-TINH v THN-TINH. (2)

(1). V Tu-ho bt cp, Hn li thng hn, nn hn kh i hnh, m ci chnh lnh sinh trng khng th pht trin.
Phm cc bnh hung-trung thng vv u do Dng kh khng pht trin c m sinh ra ut mo, mng mui tc l mt
chng kh ut ln chng mt, v hoa c mt trng khng r l do thp kh gy nn ; hn-thu phm ln Tm, nn Tm
thng ; Tm ch v ni, tm mc bnh nn BO M (bng dng nh cm) ; Thi-dng ch v kh ca ch Dng. Gc n sinh
ra t trong Hn-thu ; v hn dm thi qu khin sinh Dng t h co vo m khng dui ra c l bnh ti cn. Thi-
dng ch v cn. Dng-kh h khng thm nhun cho cn c nn sinh bnh nh vy.
(2). Phc tc l Th kh phc. Ci kh thp th ut bc ln trn, nn thng c ma to Hc kh tc thu kh, v Th
kh phc, nn thu kh phi trt xung. i tin sng phn, vv thuc v chng hn-thp. Bi thu kh thi thm, m
thp th li bo phc, nn mi sinh cc bnh trn.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Tu-th bt cp, Phong kh s i hnh. Ho kh khng thi hnh c chnh lnh con ngi cng ng theo
m sinh chng sn-tit, hoc-lon, cn ct giao ng (gn xng lay ng, co git) ; c nhc nhun (rng trong
da tht), toan (rc m ), hay n, tng kh lm vic, ngi mc chng hn-trung. Trn ng vi TU-TINH, CHN
TINH. (1)
Phc thi ci chnh lnh thu lim gt gao khin ngi Hung, Hip bo thng, rt xung thiu phc, hay
th di ; kh khch vo T, n ung km st m khng bit ngon. (2)
Thng lm Quyt m ; tng kh khng hiu dng c. Bch-kh do khng phc, dn c yn ton.
(3)

28
(1). Th vn bt cp, thi MC n li thng, cho nn Phong-kh mi i hnh, m Ho kh ca Th khng cn sao thi hnh
c chnh lnh ca mnh na. Phm cc chng bnh Sn-tit, Hoc lon vv u l ci bnh Mc khc Th m sinh ra ; gn
xng lay ng l mt chng hu do Quyt-m, Thiu-dng gy nn. Th-kh bt cp, thi Mc khng cn g ch li
c. Cho nn tng kh phm vo ngi. Ngi mc chng Hn trung (lnh bng) l bi thu hn phm len, m Ho-Th b
suy yu.
(2). Phc y l do Th yu, Mc cang, Kim n mi bo phc tr li, nn chnh lnh mi gt gao. Phm bnh hung,
hip vv u bi Can-Mc gy nn. Th di, l bi Mc ut, thi bi m kh khng c th, nn phi th di cho h. Kh
khch vo T, tc l Thu sm Th. V Th vn bt cp m tng kh dng s, cho nn Kim d bo phc, m t kh cng i
theo. Thu-kh thng, nn n ung km st vv
(3). Thng-lm Quyt m tc thuc v 2 nm tc thuc v 2 nm K-T v K HI. Quyt-m trn thi Thiu-dng
di. V th nn tng kh khng cn hiu dng l bi t na nm v sau, nh c ci Ho ca Thiu-dng, nn d
ng lnh cng khng th hn. Tu-vn Mc, d khng chm c, nhng gp Quyt-m t thin, Mc kh khng h nn
Bch-kh (kim) khng bo phc.
n : Thng kh na nm v trc, phc kh na nm v sau. V ma Thu, ng, Mc-kh bnh, Kim-kh khng
phc, nn dn mi c an ton v s.
Ta nn bit : v thng kh vng hnh, li t b h bn v, ri c t mu u h, cho nn phc kh mi c th tha c
bo phc. Nu bn kh khng h thi t kh cng thc, phc kh cng phi s t ca n m khng dm bo phc na.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Tu-kim bt cp, vim-ho s lu hnh. Sinh kh do dng c Trng-kh chuyn thng. Con ngi
cng ng theo m pht bnh Kin-bi, u c mun qu xung, hay ht hi ; i tin ra huyt ; kh thu lim
mi v sau mi pht trin. Trn ng vi sao THI-BCH. (1)
Nu phc thi ma lnh trt xung, sng tuyt lm hi vt. m-quyt v Cch-dng. Dng li bc ln,
u v no b au, xut ln nh u (but c), pht nhit ; li thm chng l ming, qu lm thi Tm thng. (2)

(1). Kim vn bt cp, thi ci thng c n l Ho kh s t do lu hnh. Kim khng ch c Thu, thi ci sinh kh ca
Mc li li dng ci kh sinh trng ca Ho chuyn thng, ci kh to thc do c thnh hnh. Nhng bnh pht sinh
ra , u bi Ph-kh khng thu lim dc m gy nn.
(2). Kim nhc, Ho cang, Thu s bo phc. Nn ma lnh mi trt n. Quyt-nghch l mt kh ngc ln v chn
tay gi lnh ; cch dng tc l dn c kh Dng ln trn. V ma Thu, ng : dng kh nn thu tng ti m tng,
nhn Hn kh quyt nghch v dn Dng ln trn, khin cho Dng li i ngc ln, nn mi pht cc chng thuc u c
nh vy. V Hn-kh ca Thu ln ln, khin Tm ho bc ra ngoi, nn con ngi mi mc bnh mn ming v Tm
thng.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Tu-thu bt cp, Thp kh s i hnh ; Trng kh do c dng, ho ca Th li ho ra nhanh chng. (1)


Con ngi cng ng theo m pht bnh Phc mn, thn trng, nhu tit (i tho) ; Hn thng (mn) ch v ra
nc trong ; yu v c (i) u au ; i v bun bc ; tc nuy ; gi lnh, di chn au ; qu lm thi mu chn
sng ln. Tng-kh khng thi hnh c chnh lnh. Thn kh khng gi c qun bnh. Trn ng vi THN-TINH.
(2)

Thng lm Thi-m thi c i hn lun. Ngi s mc phi hn tt, qu lm thi Phc-mn, ph thng, trn
ng vi CHN TINH. (2)
Phc thi gi to ko n, cy ci gy ; sc mt thng bin, gn xng u au ; tht rng v co
rt ;mt trng t m ;kh dn ln Cch ; Tm, phc u au. Trn ng vi TU-TINH. (3)

(1). Tu Thu bt cp, thi Th s thng, cho nn Thp kh i hnh. Thu nhc khng ch c Ho cho nn Ho li
c dng. Ho vi Th hp ho, cho nn ci kh ca Th li thi hnh c chng. Nn Th-v (ma nng, nng) n lun. Cc
bnh trn y u doThn-m b thng m sinh ra. LINH-KHU ni : Dng-kh hu d, vinh kh khng lu hnh s pht
chng Ung (mn) ; m dng khng thng, hn nhit cng chi, s ho lm Nung (m). Li ni : Hn t khch trong
kinh lc, khng tr li c thi thnh chng mn sng . y l hn c, m khng c nhit ho, nn pht HN THNG,
ch chy ra nc trong m khng c m. Phm cc chng yu, c thng vv u do Thn kh khng qun bnh m gy nn..
(2). V kh t thin, thng lm Thi-m, tc l 2 nm TN-SU,TN V. Thi-m Thp-th t thin, thi Thi-dng hn
thu ti ton ; v th nn thng c i-hn. V thng c i hn, Dng kh khng pht trin c trn. Hn-thu ti ton,
cho nn dn mi mc bnh di. Cc bnh pht ra trn, u do Thp dm thi qu T-th b thng m gy nn.
(3). Thu nhc, Th thng, Mc li bo phc, nn mi c gi to ni ln. Dng-minh To kim, ch din b nn sc mt
thng bin Dng-minh ch lm nhun cho tng-cn, m bao cc gn u thuc v ct ; v ci kh Trung th ca Dng-
minh b thng, nn cn ct mi u au. Mt khng t v Phong thng lm thng n huyt m sinh ra. --- Phong kh lt vo
trong cch, khong trn thi sinh Tm thng ; khong di thi sinh au Phc.

29
_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Xin cho bit s thng phc ca 4 ma nh th no ?
K-B tha rng :
--. Mc bt cp : ma Xun c ci cnh m p, m m, thi ma Thu s c ci lnh mc, sng mt m. Nu
ma Xun gp ci kh thm th, tn tc ; thi a H s c ci cnh nung nu, oi Tai snh s pht t phng
ng, tng con ngi s l CAN. Nu bnh pht ti bn trong, s l Kh-hip ; bn ngoi s ti Quan-tit. (1)

(1). Trong 1 nm c s thng phc ca tu vn, c s thng phc ca 4 ma. Mc bt cp thi Kim s thng. Nh ma
Xun c cnh m p thi ma Thu s c cnh mt m l u gi ng ci bn v ca 4 ma : khng c thng m cng
khng c phc Tc l kh ho. Nu ma Xun m thm th, thi ma H s oi , do tai snh s pht sinh t ng
phng. tng ca con ngi l CAN, m bnh thi pht Kh-hip, tc thuc phm vi ca Can ; bn ngoi thi quan-tit
(cc khp xng) v Can ch v gn. Cc ma kia u theo mt cng l nh vy.
NGC-S ni : bt cp l ni v Tu vn bt cp. Tu vn bt cp nn phi c thng c phc. Nu c thi kh ho,
khng cn c thng phc na.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Ho bt cp ; ma H c ci c ho sng t, r rng thi ma ng s c ci lnh sng hn lnh lo. Ma


H nu li c ci kh u-hiu rt mt, thi khng chng s xy ra ma to tm t Tai snh s pht t phng
Nam. tng con ngi s l Tm. Bnh pht bn trong s ng-hip, bn ngoi s kinh-lc. (1)

(1). Thu khng thng Ho, nn ho c sng t. Khng c thng thi khng c phc, nn ma ng mi pht trin
c ci chnh lnh rt mt

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Th bt cp. T duy (tc Th) c ci c ho my mi thm nhun, thi ma Xun s c ci chnh lnh gi
bay l lt ; nu T-duy c s bin, gy cnh, trc gc, thi ma Thu s c s phc hiu ht ma dm Tai snh
s xy ra T-duy. tng l T. Bnh pht bn trong thi Tm, Phc ; bn ngoi thi c nhc v t chi.(1)

(1). My mi thm nhun l c ho ca Th ; gi lay l lt l chnh lnh ca Mc. thuc v kh ho, khng c s
thng phc. Nu gy cnh trc gc l Mc dm thng Th ; hiu ht ma dm l s bo phc li ca Thu-kim. Th
vng 4 ma nn gi l T DUY --- Tm vo khong v-qun, phc la thnh quch ca T. t-duy li l chnh v
c cc phng CN, KHN, CN, TN ; ng, Ty, Nam, Bc v THU, HO, MC, KIM.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

KIM bt cp ma H c ci lnh nng n, ma nhun ; thi m ng c ci ng sng sa, gi rt. Nu ma


H c s bin, tan , chy vng. Thi ma Thu s c s phc sng bng, ma Tai snh sy ra phng
Ty. tng con ngi l Ph. Bnh pht bn trong ng, Hip, Kin, Bi ; bn ngoi l B MAO.
THU bt cp T duy c ci s ho, ma nhun thm tha, thi bt-thi s c s ng gi ho ny n. t duy
c ci s bin ma dm tm t, thi bt-thi s c s phc gi bo, sng m Tai snh xy ra phng Bc ;
Tng con ngi l THN. Bnh pht bn trong yu, tch, ct, tu ; bn ngoi l kh, cc, xuyn (xng ng) tt
(xng gi).
i phm, ci chnh lnh ca 5 vn, cng nh cn cn. Qu cao thi h thp bt xung, qu thp thi nng
cho cao ln Nu ho thi ng, nu bin thi phc l ci l Trng, Sinh, Thnh, Ho, Thu, Tng, v l ci
thng ca kh. Nu tri vi l thng , thi ci kh ca Tri-t v 4 ma s b vt lp. (1)
Cho nn ni : S ng tnh ca Tri t, Thn-minh lm cng k, s vng phc ca m-dng, Hn th
lm chng triu. Tc l l . (2)

(1). Ci chnh lnh ca 5 vn m dng cng nh cn cn. Cao m qu, tt phi c ci sc g nn xung, v l thi qu,
thp m qu, tt phi c ci sc g nng ln, v l bt cp. Nu c ho, thi 4 ma s ng theo ; nu bin dch thi tu
thi s c s bo phc. l ci l sinh, trng, ho, thu, tng v l thng kh ca 4 ma.

30
(2). ng vi kh Tri : ng m khng ngng ; ng vi kh t : tnh m gi v. Thn-minh tc l ch v tht riu (7
sao). y tip on trn ni : thnh, suy, thng,phc, tc l ng tnh ca tri t ; sinh, trng, ho, thu, tng, tc l
vng phc ca m dng. S ng tnh khng trng thy, c thn minh lm cng k, thi c th nhn xt ; m dng khng
th lng, nhng c chng triu ca hn th thi c th bit. l ci o m-dng ca Tri-t.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Phu t ni v s bin ca 5 kh, v s ng ca 4 ma, tht r rng. Nhng mi khi kh bin ng, pht tc
khng c thng hi, tht nhin m tai hi n C th d k c khng ?
K-B tha rng :
--. S bin ng ca tri t vn khng c nht nh ; nhng do c, ho, chnh, lnh nn tai bin khng
ging nhau c th nhn xt c.
--. Vy l ngha sao ?
--. ng phng sinh ra PHONG ; Phong sinh ra Mc, c ca n l m ho, ho ca n l ti, chnh ca n
l m mang, lnh ca n l phong ; s bin ca n l gi mnh, tai hi ca n l ri rng (v trn c ni : c,
chnh, lnh, bin, tai nn ma no cng gii 6 iu kin y, cng l mt th ti ca vn c).
Nam phng sinh NHIT ; Nhit sinh ra Ho ; c ca n l sng t, ho ca n l rm tt (ma H cy c
rm tt), chnh ca n l minh riu (cng nh l sng t, iu l ci tnh cht ca Ho), lnh ca n l nhit, s
bin ca n l Tiu-thc, tai hi ca n l t chy.
Trung-ng sinh ra THP ; Thp sinh Th ; c ca n l m t, ho ca n l y , chnh ca n l an
tnh, lnh ca n l nhit, s bin ca n l su-ch (ma to nh trt nc), tai hi ca n l Lm-hi (ma dm
nt t, thi c)
Ty phng sinh TO ; To sinh ra KIM ; c ca n l thanh khit (trong tro, sch s) ho ca n l thu
lim (hanh hi, thu lim), chnh ca n l knh-thit (cng ci), lnh ca n l To, bin ca n l tc-si, tai hi
ca n l thng-vn (vng a, ri rng).
Bc-phng sinh ra HN, Hn sinh ra THU ; c ca n l lnh lo, ho ca n l yn lng, chnh ca n l
ngng tc (ng li, gi lnh) lnh ca n lhn,s bin ca n l lm-lt (rt run), tai hi ca n l bng bc,
sng tuyt (bng nc rn li nh , bc : ma ).
Vy ta ch xt s ng , cng c c, ho, chnh, lnh, bin, tai . Mun vt u theo, m
ngi cng khng ra khi phm vi .(1)

(1). em on ny ni v ci kh ca 5 vn, 4 ma. C s thng ca c ho, c s bin ca tai snh, phi xt s


ng mi c th bit c. vy, v nm thi qu, thi c s dm thng , v nm bt cp thi c s thng phc .
l s thng ca tu-vn, c th d bit c. Nhng ci kh ca 5 vn, pht sinh bi 5 phng ; ci kh ca 5 phng li
hp vi 4 ma. tu-vn d c ci s bin dm, thng, ut, phc ; Ti 4 ma li c ci c, ho, chnh, lnh. Cng tu-vn
khng chung mt hu cho nn cn phi xt s ng ca kh. Vy c, ho, chnh, lnh, tin, tai mun vt theo m
hoc thnh, hoc bi ; con ngi theo m hoc mnh kho, hoc m au Nh th thi cng kh lng m bit trc c.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Phu-t ni : v tu hu thi qu v bt cp m trn ng vi 5 Tinh . Gi nh : c, ho, chnh, lnh,
tai, snh, bin, dch khng phi l c s thng. Nu tht nhin m ng, i vi 5 tinh, c bin dch khng ?
K-B tha rng :
--. Theo Thin-vn thi hnh, nn khng c vng ng ht thy u c ng. Nu tht nhin m ng, l s
giao bin ca kh. Cng c khi khng ng. Cho nn c cu ni : Ch ng vi s thng, khng ng vi s tht
nhin . Tc l ngha .

(1). y ni v 5 tinh ch ng vi tu-vn, ch khng th ng vi s tht bin ca thi kh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. S ng nh th no ?
K-B tha rng :
--. u theo v kh-ho (1). Cho nn tu-vn thi qu th u-tinh tht sc, v ly ti c m n. Nu bt cp
thi sc cng kim c s bt thng (2)
31
(1). kh ho tc l kh ho ca 5 vn. T nh : GIP K vn ho Th ; T CANH vn ho Kim ; BNH TN vn ho
Thu ; INH NHM vn ho Mc ; MU QU vn ho Ho vv Nm Dng nin ch v thi qu, nm m nin ch v bt cp ;
m u ng ln vi 5 Hnh ca Tri.
(2). y ni v tu-vn thi qu, thi ci ngi sao ch v nm khng yn gi ca mnh, m xm v ci s bt
thng , v th nn u-tinh tht sc (u-tinh tc l ci ngi sao khc li mnh m mnh phi s). T nh : tu Mc thi qu thi
CHN TINH s ln ci s bt thng l Thu, m THN TINH s tht sc. Bi m ca u tinh tc l con ca Thng tinh.
l do cang thi hi m khng th sinh ho c t kh . Nu l nm bt cp, thi ci ngi sao s bt thng cng t
t sc ra. T nh tu Mc bt cp thi ci ngi sao s thng thm phn sng t, m ci Th-kh s bt thng cng
khng s g CHN TINH, cng t sng t hn ln 5 vn u nh th c.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. S ng, tnh, tn, ch ca c, ho, chnh, lnh, nh th no ?
K-B tha rng :
--. c, ho, chnh, lnh, tai, bin, khng th xen ln vo nhau (1). Thng, phc, thnh, suy, khng th lm cho
thm hn (2) . vng, lai, i, tiu, khng th b l (3). Ci hiu dng v s thng ging khng th no khng c (4) ;
u do s ng m bo phc thi (5).

(1). VNG BNG ni : tri t, ng tnh, m dng i li, ly c bo ho, ly ho bo ho chnh, lnh, tai, snh,
cng u nh vy, khng th thm bt.
(2). VNG BNG ni : thng thnh thi phc li thnh ; thng vi thi phc li vi, khng th thm bt.
(3). Thi qu gi l i nin, bt cp gi l tiu nin. Hu d m vng, bt tc s theo ; bt tc m vng hu d s theo.
B l sao c.
(4). Hiu dng tc l ci hiu dng ca m dng ; kh m dng ca tri t, thng ri thi ging, ging ri thi
thng hn i thi th li, th i ri hn li ; khng c sao c.
(5). S vng lai ca thng phc, s thng ging ca m dng ; u theo s ng ca kh m phc tr li.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Bnh sinh ra nh th no ?
K-B tha rng :
--. Kh tng thng thi ho, kh khng tng thng thi bnh ; li cm thm t-kh, thi nng. (1)

(1). Kh tc l ci kh bin dch (thay i).


n : LC TIT TNG TNG LUN ni : Bin n thi bnh ; s thng thi vi (nh, nh) s bt thng thi bnh ;
nhn li cm phi t kh thi s cht. cho nn khng phi ma thi vi, ng phi ma thi nng l ni ma Xun
bin thnh ci kh Trng-h ; trng-h bin lm ng kh ; ng kh bin lm kh H nhit ; h bin lm Thu kh ; thu bin
lm Xun kh. l bo : c ci thng ca 5 hnh tc l Thi-kh thng bin kh, nn mi l ho bnh. Nh tu Mc bt
cp, tu-Kim thi qu, ma Xun li bin thnh tc-si. Li nh Tu-ho bt cp, tu-Thu thi qu, ma H m li hn-kh lu
hnh. Th l thi kh vi bin kh khng tng thng, nn mi sinh bnh. Cho nn khng phi ci thi s thng thi vi,
ng ci thi s thng thi nng. Li cm thm t kh, tc l t kh sut c 4 ma.

-- o0o --

32
CHNG 70

NG THNG CHNH I LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Thi-h rng thm, nm vn xoay dn ; thnh suy khng ging, tn ch cng theo. Xin cho bit th no l
bnh kh ? V sao m c tn ?
K-B tha rng :
--. Mc gi l PHU HO, Ho gi l THNG MINH, Th gi l B HO, Kim gi l THM BNH, Thu gi l TNH
THUN. (1)
--. Bt cp thi gi l g ?
--. Mc gi l U HO, Ho gi l PHC MINH, Th gi l TY GIAM, Kim gi l TNG CCH. Thu gi l HC
LU. (2)
--. Thi qu thi gi l g ?
--. Mc gi l PHT SINH, Ho gi l HCH HY, Th gi l N PH, Kim gi l KIN THNH, Thu gi l LU
DIN. (3)

(1). y ni v bnh kh ca 5 vn, u c tn ring. Mc kh c bnh thi c th tn b ci kh Dng ho sinh mun


vt, nn gi l PHU HO. Tnh Ho bc ln c c sng t ; Th ch v sinh ho mun vt, m lan khp bn phng ; Kim
ch v tc si, nhng c ho bnh thi khng lm cn ; tnh cht ca Thu thanh tnh m nhu thun. Nhng ch t tn
trn y u hnh dung ci nng lc, ci tnh tt ca 5 vn, tc 5 hnh.
(2-3). C v danh t ca thi qu v bt cp di y cng vy ; u l hnh dung ci s km st hoc qu ng ca cc
nm ch v cc hnh .

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Xin cho bit cc chng hu pht sinh ra ba (?) kh trn nh th no ?
K-B tha rng :
--. V nm PHU HO, lnh ca n l Phong. Tng ca n l Can, n s Thanh (tc Kim), n khai khiu ln mt,
n nui Cn. Nu bnh s l cp, chi mn , v ca n thuc Toan.
* V nm THNG MINH, lnh ca n l Nhit. tng ca n l Tm, Tm s Hn (Thu). n ch v li, n nui
hung. nu bnh s nhun khit (tc tht rng v rt gn), v n thuc Kh.
* V nm B HO, lnh ca n l Thp, tng ca n l T, T s Phong (tc phong Mc), n ch v ming, n
nui v Nhc. Nu bnh s thnh chng B. V ca n thuc Cam.
* V nm THM BNH, lnh ca n l To, tng ca n l Ph, Ph s Nhit, n ch v mi, n nui B-mao.
Nu bnh s pht khi (ho), v ca n thuc Tn.
* V nm TNH THUN, lnh ca n l Hn, tng ca n l Thn, Thn s Thp (Th), n ch v 2 ng m
(tin, hu m). Nu bnh s thnh chng Quyt, v n thuc Hm.
Cho nn sinh m ch si, trng m ch pht, ho m ch ch, thu m ch hi, tng m ch c (nn
xung). Nh th gi l Bnh-kh. (1)

(1). on trn ny ni : v nm Mc vn c sinh kh m khng c kh tc si ca Kim ; v nm Ho vn, c Trng


kh, m khng c kh khc pht ca Thu ; v nm Th vn, c Ho kh, m khng c ci kh thng ca Mc ; v nm Kim
vn, c Thu kh (ci kh thu lim) m khng c s tc hi ca Ho ; v nm Thu vn, c Tng kh (ci kh thu ct, kn
o) m khng c s t c ca Th. Nh th l nm Bnh-kh.

33
_________________________________ KINH VN ______________________________________

* V nm U-HO tc Mc vn bt cp. Do ci kh s thng n s thng c sinh kh. Kim kh thng


thi Mc khng th pht trin c chnh lnh ca mnh. Do Th khng cn u k g na. Mc suy thi Ho kh
cng khng th thnh. Phm bnh hay pht sinh ti CAN tng.
* V nm PHC-MINH tc l Ho vn bt cp. Ho vn bt cp nn ci kh ca Thu tng li c t do tn
b ; Kim kh cng khng cn phi s, cho nn thu kh c t ch chnh lnh. Do Th kh cng khng c
thnh, v bnh hay pht sinh ti TM tng.
* V nm TY-GIAM, tc l nm Th vn bt cp. V Th bt cp nn Mc n thng li c, khin ho kh
khng cn thi trin c chnh lnh. Cng do m Thu-kh phi bnh. Mc vi Ho c honh hnh nn
ma gi c lun. M bnh thi hay pht sinh ti T tng.
* V nm TNG CCH, tc l nm Kim vn bt cp ; v Kim bt cp, nn Mc khng cn s hi. Bnh hay pht
sinh ti PH-tng.
* V nm MC-LU, tc l nm Thu vn bt cp. V thu bt cp nn Dng kh li thng m c t do
pht trin, cng do m ho lnh ca Th cng c xng thnh, v Ho khng cn u k, nn kh Dng nhit
mi c th trn lan 4 ci. Bnh hay pht sinh ti THN tng.
Xem thi bit : tha s nguy m tin hnh, khng phi mi m t n. Nu bo ngc khng c c, thi
tai hi ti ngay. Nh thi bo phc nh, nng thi bo phc nng. l ci thng ca kh. (1)

(1). y ni tng qut li c on trn. ni : phm nm vn m bt cp, thi ci kh s thng s tha nguy m n
Ch cn c dm thng m thi, khng cn cht g l ho tng na. Do , con n mi li phc th gy thm tai hi vv.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

* V nm PHT SINH, tc l nm Tu-Mc thi qu. V ca n Toan, Cam, Tn ; n tng v ma Xun. Kinh
ca n l Tc Thiu-dng, Quyt-m. Tng ca n l CAN v T. Bnh ca n l N, kh nghch v Th-li. Nu
khng ch c, thi Kim-kh li phc, t s thng CAN.
* V nm HCH-HY, tc l Tu-Ho thi qu. V ca n l Kh, Tn, Hm ; n tng v ma H. Kinh ca n
l Th Thiu-m, Thi-dng, Th Quyt-m, Thiu-dng. Tng ca n l TM vi PH. Bnh ca n l Tiu (hay
ci), ngc, l ly, cung vng v mt . Nu chnh lnh bo lt tng kh s li phc ; t s thng TM.
* V nm N-PH, tc l tu-Th thi qu. V ca n l Cam, Hm, Toan, n tng v ma Trng-H. Kinh
ca n l Tc Thi-m, Dng-minh. Tng ca n l T v THN. Bnh ca n l phc mn, t chi r ri, gi ln
thi n, t s thng T.
* V nm KIN-THNH, tc l nm Tu-vn thi qu. V ca n l Tn, Toan, Kh ; tng ca n l ma Thu.
Kinh ca n l Th Thi-m, Dng-minh. Tng ca n l PH v CAN. Bnh ca n l suyn, kht, kh th, khng
th nm nga. Nu kh nng qu nhiu, t s thng PH.
* V nm LU-DIN, tc l nm Thu vn thi qu. V ca n l Hm, Kh, Cam. Tng ca n l ma ng.
Kinh ca n l Tc Thiu-m, Thi-dng. Tng ca n l THN v TM. Bnh ca n l Trng (bng to vt
ln). Nu Trng kh (Ho) khng ho c, t s thng THN.
Cho nn ni : nu c khng gi c thng, thi s thng s li phc. Nu chnh lnh c thng, thi
s thng cng ho. Tc l ngha . (1)

(1). y tng kt li on trn. Nu cy mnh m khng gi c c thng ; thi ci kh s thng n li bo phc. tc


l ci ngha v m li th t, v n khng cn phi king s g na. nu chnh lnh ho bnh, u gi c l thng, thi
ci kh s thng s ng ho vi mnh, cn lo g sinh bnh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Tri bt tc Ty-Bc, t Hn m hu Lng (mt). t bt mn ng-Nam, hu Nhit m t n. L
v c sao ? (1)
K-B tha rng :
--. l do ci kh m-dng, ci l cao h, v ci khc ca Thi, Thiu m sinh ra. (2)
ng-Nam thuc Dng. Dng thi tinh ging xung di, cho nn hu Nhit m t n ; Ty-Bc thuc
m, m thi tnh phng ln trn, cho nn t Hn m hu Lng. V vy t c cao thp, kh c n lng. ni
cao thi kh Hn ni thp thi kh Nhit. (3)
Cho nn, n ni hn lng thi c bnh Trng ; n ni n nhit thi hay c bnh L. H i, thi trng
khi ; hn i thi l khi. l ci l thng m ng ca Tu-l, va s khc nhau ca Thi, Thiu. (4)

34
(1). Tri c m-dng, t c m dng. Cho nn bn v 5 vn ca Tri m li ni v 4 phng ca t. T hn, hu
lng, t nhit, hu n l theo v Qui-tng ca Hu-thin. Bi v qui ca Hu-thin : LY Nam, KHM Bc, CHN
ng, OI Ty v Tri t khai dch ri mi c 4 phng.
(2). Trn y ni kh m dng, tc l ni v kh hn nhit ca 4 phng ; cao, h tc ni v c ni cao, ni thp.
Thi, thiu tc ch v T-tng. Nhn kh tng ca 4 phng bao gi cng khc nhau.
(3). Trn y ni ch tinh tc l Tinh-thu do Thi-t sinh ra. Thin kh bao bc di, tinh kh thng sut ln Tri, cho
nn M DNG NG TNG ni : Tri c tinh, t c hnh. . Bi tri l dng m tinh l m. m tinh ging xung di
thi dng-kh thng ln trn ; v vy hu nhit m t n. m-tinh phng ln trn thi Dng-kh tng di, cho nn t hn
m hu lng. Ty-bc l ni cao, ng-nam thi kh hm (trng, xung) cho nn ni cao thi kh hn, ni thp kh nhit.
(4). y li ni v tinh-kh do bn trong m cng c thng, h, thng, ging Con ngi nu sinh ra phng Hn-
lng, m kh phng ln trn, thi dng-kh tng xung di ; cho nn hay c bnh TRNG. Nu vo a phng n-
nhit, m kh khng ging, thi dng-kh thng ln cho nn hay c bnh MN L. Vy dng php h thi m-tinh ging
xung m dng kh t thng ln, bnh trng s khi. Dng php hn thi m-dch thng ln, m dng kh t ging xung,
chng l s khi. l tinh kh ra vo khong c tu, trn di, thng ging, mt m, mt ng, u l ci l thng t
nhin. Con ngi sinh ra trong khong kh giao ca tri t, c s hn nhit ca 4 phng khc nhau, t phi theo kh m
liu tr cho iu ho, thi tt bnh s khng bi u m sinh ra c.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. i vi s th yu, nh th no ?
K-B tha rng :
--. Ni no c m tinh thng phng thi ngi th ; ni no b dng tinh ging xung thi ngi yu. (1)
--. V bnh, nn tr liu th no ?
--. Thuc v kh ca Ty, Bc, thi tn i m lm cho Hn ; thuc v ng, Nam, thi thu li m lm cho n,
liu tr khc nhau vy. (2)
Cho nn ni : kh hn, kh lng liu tr bng hn, lng. Li dng thm php tm vo nc.. Kh n, kh
nhit.. liu tr bng n, nhit ; phi lm cho Nguyn-dng mnh c th bn trong.. Min sao cho kh ho
ng mi c th yn. Nu gi thi lm tri li. (3)

(1). Ci ni c m-tinh thng phng, thi nguyn kh c tng (bn b v kn o) cho nn ngi y phn nhiu th.
Ci ni b dng-tinh ging xung thi nguyn-dng ngoi tit (tit ra ngoi) cho nn ngi y phn nhiu yu. Trn y
ni m tinh v dng tinh ta nn bit : t c tinh, m Tri cng c tinh. Nhng t gi l m m tri gi l Dng.
Ch khc nhau c th thi.
(2). Ty, Bc kh Hn gi bn bn ngoi, thi Nhit b ut bn trong, cho nn phi lm tan b ci hn bn ngoi, m
lm cho mt kh nhit bn trong . ng, Nam kh Nhit thi dng kh tit ra bn ngoi, kh trong h hn, cho nn phi
thu lim ly kh Nguyn-dng m lm n li s lnh trong. V vy nn mi ni : bnh d ging nhau, m php liu-tr li
khc.
(3). Kh Ty Bc hn lng, thi ngi y kh Dng-nhit b t ut vo trong. Cho nn phi dng hn lng liu
tr Dng nc tm cho ra hn, tc lm tu l m ra, dng kh c thng sng. Kh phng ng-Nam n-nhit,
thi tu l con ngi m rng, dng-kh s tit ra nhiu, cho nn phi dng n nhit liu tr, lm cho Nguyn-dng thm
mnh, c th bn trong. l m ra thi ng li, ng li thi m ra ; thuc v ci kh thng trng thi thu lim m
b tng li, thuc v ci kh thu tng thi thng m pht tn i. Min sao cho kh c ho ng v qun bnh mi l hon
thin. Nu ngi phng Ty Bc m mc phi hn-t hin ra chng trng gi nhit, li nn dng n nhit liu tr. Nu
ngi phng ng Nam mc phi Nhit-t m hin ra chng gi-hn, li nn dng hn lng liu tr. Cu gi gi, phn
chi l ngha th.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Cng l kh trong mt chu, m sinh, ho, th, yu khng ging nhau, l v sao ?
K-B tha rng :
--. Ci l cao, thp do a th n gy nn. ni tng cao (cao vt, nh cao nguyn, rng ni) thi m-kh ch
tr ; ni -h (t trng, thp, nh min gip b, ng chim vv) thi Dng-kh ch tr. Dng thng thi kh
n trc Thin-thi (Hu-thin). l ci l thng ca a-l, v l ci o ca s sinh ho. (1)
Hong- hi :
--. Cng c th yu khc nhau chng ?
K-B tha rng :
--. ni cao thi kh th ; ni thp thi kh yu. t v ln nh m khc nhau. Nh thi khc nh, ln thi
khc ln. (2)

35
Cho nn v php tr bnh, phi hiu r Thin-o, a l, m dng canh thng, kh n tin hu, ngi c
th yu, v ci k hn ca s sinh ho mi c th bit c hnh kh ca con ngi. (3)

(1). y ni v kh ca mt phng, m cng c m dng, hn nhit khng ging nhau. Nh nhng ni ni i g


ng, thi nhiu kh m-hn ; ni thp trng, bng phng thi nhiu kh Dng nhit. V phn Dng thng thi ci kh ca
4 mu, trc thin thi m n (nh cha n Xun m n vv). V phn m thng thi ci kh ca 4 ma, sau thin thi
mi n (nh sang Xun m vn hn). Phm hn th vng lai, u do t m gy nn. l s phn bit v a l cao h
v hu bc, v l l thng ca m dng. ci o sinh ho tc l ni v ci kh sinh, trng, ho, thu, tng. Dng-kh ch
tr thi kh nhiu sinh trng ; m-kh ch tr thi kh nhiu thu tng.
(2). ni cao, kh thu tng, nn phn nhiu th ; ni thp, kh pht vit, nn phn nhiu yu. Kh ca mt
chu c ln, c nh khc nhau. Nn th yu cng khc nhau.
(3). Thin-o tc l s ho vn ca Tri ; a-l tc l bn phng ca t. m dng thay i nhau thng. Nm
vn, su kh c thi qu v bt cp, li c thp thng, ut phc. k hn sinh ho.. tc l ni v s sinh ho ca kh Cng
nh trn kia thng ni : sinh kh, ho kh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. C nm khng v Vn v phng m sinh bnh. Tng kh cng c khi khng ng, khng dng l th no ?
K-B tha rng :
--. l do s ch ca Thin-kh m kh ca con ngi cng theo (1)
--. Xin cho hiu r ..
--. Thiu-dng t thin thi Ho-kh h lm. PH kh theo ln do pht ra cc chng khi (ho), s (ht
hi), cu nc ( mu ra ng mi), khu thng (l ming) ; hn nhit, ph thng (sng ph chn) Tm
thng v V-qun thng. quyt-nghch, trong cch khng thng. Bnh pht rt chng. (2)

(1). Tng kh tc l kh ca 5 Tng. khng ng, khng dng tc l khng ng vi s hiu dng ca 5 vn. l ci
kh t-thin ch (tr) nh vy, m kh ca con ngi cng ho theo
(2). theo ln l nhn ci kh t-thin h lm, n s s thng ch nn phi theo. Bi ci kh ca 5 vn, gc trong m
vn ra bn ngoi, ci kh t thin v (nh v) trn m lm xung di. Phm nhng bnh KHI, S vv u l bnh ca PH
khu thng, hn nhit vv u l chng Ho nhit. l vn kh ca KIM m theo Ho ho. Nn mi chng hu nh vy.
LINH KHU ni : bnh do Quyt-m TM-BO-LC sinh ra Tm thng, phin tm (trong lng bun bc). V-qun thng
(au cung d dy) vv l do Mc khc Th m gy nn. Th, b v trung ng ; trung cch khng thng, thi trn
di quyt nghch. Phong kh nhanh chng nn mc bnh cng nhanh chng.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Dng-minh t thin. To kh h lm, Can-kh ng ln theo ; Th s b tai snh ; bnh pht ra Hip thng, mt
, run ry, cn nuy, khng ng c lu. (1)
Kh bo nhit a n ; Th b th-kh nung nu, Dng kh ut pht, tiu tin bin sc ; hn nhit nh chng
Ngc ; qu lm thi Tm thng. (2)

(1). Ci th 5 Hnh di t, m cng dng theo vi Thin-kh trn. Mc theo thin kh ho, nn tr xung lm tai
snh cho Th. Cc bnh pht sinh nh hip thng. u l bnh thuc CAN.
(2). Dng-minh t thin thi Thiu-m Qun ho ti ton, cho nn i nhit n m Th b th kh nung nu. V dng
nhit qu nn tiu tin bin sc, v hn nhit nh Ngc. Tc c ngha nh : ma H b thng v Th-kh, thi ma Thu s
bin thnh HI, NGC ; Tm thng tc l Tm ho nung nu bn trong.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Thi-dng t thin thi Hn kh h lm. Tm kh ng ln theo, KIM s b tai snh. Bnh pht ra Tm nhit,
phin, ch can, hay kht, au sng mi v ht hi, hay bi, hay vn vai. V nhit kh vng hnh nn hay qun.
Qu lm thi pht Tm thng. (1)
Th s m t. Thp kh lm bin c mi vt, gy nn chng Thu-m, trung mn, khng n c, b-t,
nhc-a, cn mch khng li. Qa lm thi sng thng v hu-ung (mc mn pha sau). (2)

36
(1). Hn kh h lm, tng kh ln theo ; tinh ho bc ln tinh thu dn xung. tm phin u l nhng chng do Ho
bc ln m sinh ra. PH : ci lng che ca TM phm nhng chng : au xng sng mi vv u do ho nhit hun ln
Kim m sinh ra. Ho l dng, Thu l m. hay vn vai tc l do mt ng thi dng kh dn ln, mt ng thi m kh
dn xung. Hai bn dng co nhau m sinh ra. Hay qun l do hn-kh bo phc, khin Thn-kh b thng m gy nn.
(2). Thi-dng t thin thi Thi-m Thp th ti ton. Cho nn Th kh m t. v nm THN, TUT, Thi-dng t
thin, thi bch kh ca Hn-thu da lm ln trn tam chi kh. V vy thp kh mi lm bin mi loi sinh vt. Cc chng thu
m vv u do thu thp gy nn. Thi-dng hn thu ch kh, m kinh mch li vng lng, nn mi sinh ra chng Hu-
ung.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Quyt-m t thin, phong kh h lm. T kh ng ln theo. Bnh pht sinh cc chng : thn th nng, c nhc
nho nt, n km, ming khng bit ngon. Phong dm trn nn thm cc chng mt hoa, tai . (1) --. Ho trn
lan kh nng, nn t cng bin thnh kh Th. (2)

(1). Cc chng thn th nng n, mt hoa vv u thuc v T v CAN.


(2). Quyt-m Phong Mc t thin, thi Thiu-dng tng ho ti ton. Mc vi Ho tng sinh, nn Ho mi trn lan kh
nng v t cng bin thnh kh Th.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Thiu-m t thin, nhit kh h lm. Ph kh ng ln theo. Bnh s pht : suyn, u, hn, nhit, s, au xng
sng mi, mu cam, mi nght ; kh nng bc trn lan ; qu lm thi pht l ly, mn nht. t b kh To ;
khin ngi hip thng v hay th di. (1)

(1). Thiu-m t thin, thi Dng-minh To Kim ti ton ; cho nn t b kh to, hip thng vv. u thun v bnh
CAN, M.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Thi-m t thin, thi Thp kh h lm. Thn-kh ng ln theo. Bnh pht ra trong Hung khng thng li, m
nuy. Thn kh qu suy ; dng kh khng th pht trin. Nu gp ng lnh, s gy thm chng yu-chu (xng
sng) au, khng th tr mnh, hoc Quyt nghch. (1)
t s tng kh m ; gy chng Tm h thng, thiu-phc thng, km n. Tha ln Kim thi thi. Nu thu
tng, v s bin ra hn. Dng php hnh thu, s khi. (2)

(1). Thp kh tc l s bin ca Thp-th. -- trong Hung khng li l do thu kh t di ln ln. m nuy l do
Thn kh suy di. Dng kh sinh ra Thn m m vn dng ra phu biu. V thn kh i suy nn dng kh khng th
pht trin ; do mi sinh ra tay chn quyt nghch. ng v ng lnh, thn tng ch kh, m li yu chu au v thn kh
theo c ln trn, m b h pha di, nn mi thnh chng trng nh vy.
(2). Thi-m t thin thi Thi-dng hn thu ti ton. Cho nn t mi tng kh m. Tm h b vv l bi ci kh
Thu, Ho trn di khng giao hp c vi nhau m sinh ra. Thiu phc thng l do Thn mc bnh b phn di, ;
km n l do Thu ln ln Th m gy nn. THN l gc PH l ngn. u l 2 c quan tch thu. Ln ln Kim thi thi tc
l thu kh ln ln PH thi thi. Tm kh thng ln li, Tm ho thi phn bit c 5 v ; Thu tng, v s hm tc l
thu li ln ln Tm. Bi thu kh thi qu m gy nn bnh. Cho nn dng php hnh thu thi bnh s khi.
Tr ln trn l ni v ci kh ca 5 vn, nhn kh ca tri ch li ; m ci kh ca 5 Tng 5 Hnh li theo m thng
ng thin ho.
TRNG-GII-TN ni : 5 hnh u c ci ch. Mi khi ci ch kh n xm ti, thi ci th ch tt phi ng theo. l
Kim theo Ho ho. To qu lm thi Phong tt ng theo. l Mc theo Kim ho. Phong qu lm thi bi t lm tri,
l Th theo Mc ho. Thp qu lm thi ma tun tm t, l Thu theo Th ho. Kh m-hn qu lm, thi sm chp
tip theo, l Ho theo Thu ho. Cho nn DCH ni : My theo rng, gi theo h v rng, h bm thTy-phng
Kim-kh, cho nn gi mi theo. l ci l tha, ch cng theo nhau, ta phi thu hiu cho tinh mi c.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Hng nm, c cc loi vt khng sinh dc ; vn ch khng ton, do kh g gy nn ?
37
K-B tha rng :
--. Bi 6 kh, 5 loi, cng thng ch ln nhau. c kh tng ng thi thnh ; gp kh tng d thi suy, l
l thng trong o Sinh-ho ca Tri-t, khng c g khc l.
Cho nn, kh ch c s ch, tu lp c s sinh. a-kh thi ch v thng-k, Thin kh thi ch v k
thng.
Hong- hi :
--. Kh Thu bt u m sinh ho, kh tn m c hnh, kh b (tn b) thi phn dc (rm tt) ; kh chung (cui
cng) thi tng Ci nguyn l ch nh mt. Nhng 5 v sinh ra ; sinh ho c hu, bc ; thnh thc c nhiu, t ;
chung thu khng ging nhau, l v sao ?
K-B tha rng :
--. Do a-kh ch ng . Phm vt khng c thin kh thi khng sinh, khng c a kh thi khng trng.
(1)

(1). y ni v ci kh ca 5 vn, ch v sinh ho ra mun vt, m b ci ti ton ch li, khng phi tri t khng
sinh trng u. kh thu (bt u) m sinh ho tc l c c sinh kh. kh tn vv tc l c c trng kh. kh b
tc l c c ho kh ; kh chung. Tc l cm ci kh thu tng, vt cc v bin thnh. l ci kh ca 5 vn, ch v sinh
ho, thu, tng. T lc bt u n lc cui cng, ci nguyn l cng ch nh mt. a kh ch ng tc l ni v ci kh
ti ton. Kh ca tri t trn y ni, tc l ni v ci kh m dng hn th. Nn mi ni khng c thin kh thi khng
sinh, khng c a kh thi khng trng

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Xin cho bit r chi tit ra lm sao ?
K-B tha rng :
--. Hn, nhit, to, thp, s ho khng ging nhau, cho nn :
Thiu-dng ti ton, kh hn c khng sinh ra.V n tn; v liu tr, dng cc v KH, TOAN. (1)

(1). Hn, nhit, to, thp vv l 6 kh t thin ti ton, n vi 5 vn khng cng s ho, v vy ci s ch v sinh, ho,
phn, dc ca 5 vn, nhn kh t ch li, nn mi c nhiu t, hu bc khc nhau. Thiu-dng tng ho ti ton,
cho nn nhng loi hn c khng sinh ra, v l hn vi nhit khng ng ho. T nh v nm TN T, TN HI, hn thu
ho vn, gp Thiu-dng ti ton nh c a-kh ch li, khin cho cc loi hn c khng sinh ra c. l do a kh ch
thng c ho vn. V 5 sc, 5 v, u do 5 vn lm ch ; nh Thiu-dng t thin thi sc trng hin ra th l sc
theo thin ch (tc l do t thin ch li). Thiu-dng ti ton v n tn th l v theo a ch. Thiu-dng ti ton thi
Quyt-m t thin, nn phi dng cc v kh, toan lm ch tr.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Dng-minh ti ton thi Thp-c khng sinh ra. V n toan, kh n Thp. Ch tr ca n l Tn, Kh, Cam. (1)
Thi-dng ti ton thi Nhit-c khng sinh ra. V n Kh. Ch tr ca n l m v Hm. (2)
Quyt-m ti ton thi Thanh-c khng sinh ra. V n Cam. Ch tr ca n l Toan v Kh ; kh n chuyn, v
n chnh. (3)
Thiu-m ti ton thi Hn-c khng sinh ra. V n Tn. Ch tr ca n l Tn, Kh, Cam. (4)
Thi-m ti ton thi To-c khng sinh ra. V n Hn, kh n Nhit. ch tr ca n l Cam, Hn. (5)
Ho thun thi Hm gi gn ; kh chuyn thi Tn ho m iu tr. (6)

(1). Dng-minh To-Kim ti ton, cho nn cc vt loi thp c khng sinh ra c. TOAN : l v ca MC. Nh gp
nhng nm NHM T, NHM NG m Dng-minh ti ton m a kh ch li, m ci Mc vn li theo a ho, cho nn v n
ch Toan. Dng-minh khng theo Tiu, Bn, m theo ci s ho ca Trung-kin l Thi-m Thp th, cho nn kh n ch v
Thp, m ci v s ch l Tn, Cam. CAN cng theo Th ho m sinh ra.
(2). Thi-dng Hn thu ti ton cho nn nng loi nhit c khng sinh ra, bi l n khng ng ho. Nh v nm QU
SU, QU V, Ho ch v ho vn, Ho s Thu ch, m Ho v li nh theo a kh, cho nn v ca n kh, m ph vi
Cam thnh ci v s ch l m v Hm.
(3). Quyt-m ti ton, thi Thanh (tc lnh) c khng sinh ra. Th s Mc ch, cho nn v n Cam, m ci v s ch l
Toan v Kh -- Quyt-m khng theo Tiu v Bn m theo s Ho ho ca Thiu-dng trung kin ; m ci kh v ti ton, li
theo ci s ch ca Trung kin l kh-nhit ; cho nn kh ca n chuyn, m v ca n chnh.
(4). Thiu-m qun ho ti ton, cho nn hn c khng sinh ra. Kim s Ho ch nn v ca n l Tn. Thiu-m di
thi Dng-minh trn. trn Dng-minh to kh ch tr, m trung kin l Thi-m, Dng-minh. Theo ci ho ca trung
kin Thp th, cho nn ci v s ch ca n l Tn, Kh, Cam. Tc l kim c Th v do trung kin.

38
(5). Thi-m Thp th ti ton, cho nn nhng vt loi to c khng sinh ra. Thu s Th ch, nn v ca n Hm. Thi-
m di thi Thi-dng trn, cho nn kh ca n Nhit. l bi Thi-dng tng c Bn ln Tiu, v theo a ho, m kh
theo thin ho. Nn ci v s ch ca n l Cam v Hm.
(6). y li ni r thm, ci ho kh do 5 v sinh ra, li nhn thng, ch m ho theo. Ho thun l ni v Dng kh
theo ci ho ca trung kin Thp-th. To vi Thp cng hp, nn s ho thun, nht. Kim theo Th ho, cho nn ci v
Hm kia phi c th mt ni, khng dm trn lan, chnh l s s ch ca Thi-m . Kh chuyn l ni v Quyt-m theo
ci ch kh ca Thiu-dng trung kin.. Cho nn ci v Tn ca n cng vi cc v Cam, Toan, Kh, cng ch tr. Bi Tn b
Ho ch, nn cng phi theo Ho ho. Phm hn, nhit, to, thp vv u thuc v 6 kh ti ton. Toan, Kh, Cam, Tn,
Hm. N l 5 v ca 5 vn. Ly ci s ho thun ca To vi Thp, thi ci v Hm kia nh phi c th. V ci kh ca
Tng ho chuyn, nn Tn cng nh phi ho theo. l v a kh ch li, nn v cng theo v kh ho.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Cho nn, mun dng b bn di, thi phi dng php thun ; mun dng tr trn di, thi phi dng
php nghch. Nhn xem hn, nhit, thnh, suy u iu ho. Cho nn ni : thng th, ni th, h th,
ngoi th cu ni hu qu (c li, tc c bnh). Li xt bnh nhn c th thng c c thi dng hu dc
(v thuc kh v nng hu) ; khng thng c c thi dng bc dc (v thuc kh v m bc). (1)

(1). Trn, di y l ni v t thin v ti ton. Nh Thiu-dng ti ton, thi Quyt-m t thin. Nn dng nhng
v Kh, Toan b ; tc l gip cho ci kh trn di. nh ci kh t thin b phong dm s thng thi ly v Tn, Lng
bnh tr ; b nhit dm s thng thi ly v Hm, Hn bnh tr. Nh mi th kh ti ton, m hn dm trong, thi iu
tr bng v Cam, nhit. Ho dm trong, thi iu tr bng v Hm, lnh. tc l i vi kh dm thng, thi li nn dng
php phn nghch iu tr. Li phi xem xt hn, nhit, thnh, suy ni no iu tr. Nh thnh thi tr m suy thi b,
thi ci kh trn di s c iu ho. Ci kh t thin ti ton, thng, ging trn di ; cc kh 5 vn ra vo trong
ngoi. Phi xem xt ni no c bnh iu tr. Nu bnh nhn c th thng c c, thi dng hu dc, khng thi dng
bc dc. l phng php liu tr tu vn.
T-CHN-CNG ni : C th dng nhng v i hn tr chng Nhit-dm, dng nhng v i nhit tr chng Hn-
dm. Nh th tc l thng c c.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nu bnh kh tng phn : thi bnh trn tr di, bnh di tr trn, bnh trung (gia) tr bn cnh.
(1)

Tr bnh Nhit bng v Hn : dng n cho dn hnh. Tr Hn bng v Nhit : dng lng cho dn hnh. Tr
n bng v Thanh, dng lnh cho dn hnh. Tr Thanh bng v n, dng nhit cho dn hnh. Cho nn, hoc
Tiu, hoc Tc, hoc Th, hoc H, hoc B, hoc T. bnh lu bnh mi, cng mt phng php. (2)

(1). Kh tng phn l ni v ci bnh kh do trn, di, trong, ngoi, pht sinh, tng phn nhau. Vy v php tr cng
phi dng php tng phn. Nh bnh trn thi tr di v kh nghn ln trn nn cn phi ging xung ; bnh di m
tr trn v kh tr di, cn phi cho thng ln. Bnh gia m tr bn cnh v bnh d pht sinh trong, nhng kinh
mch li dn i t hu, thi hoc cu hoc thch, hoc u, hoc n u phi thi hnh ngoi cnh.
(2). Bnh thuc nhit cn phi iu tr bng hn dc, nhng nu dng hn ngay thi tt tri ngc vi bnh, vy phi
mn v n cho dn i trc . Bnh thuc hn cn phi tr liu bng nhit dc. Nhng nu dng nhit ngay thi tri
ngc vi bnh, vy phi mn v lng cho dn i trc . Bnh thuc n cn phi liu tr bng Thanh dc. Nhng nu
dng v thanh ngay thi tt tri ngc vi bnh, vy phi mn v lnh cho dn i trc . Bnh thuc Thanh cn phi liu
tr bng n dc. Nhng nu dng n ngay thi tt tri ngc vi bnh, vy phi mn v nhit cho dn i trc
khng nhng th m thi ; phm mun dng cc phng php Tiu, Thc. Th. H. B. T vv u phi lng s thun
nghch thi hnh ; ch khng v bnh mc lu hay mi mc, m thay i phng php.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Bnh trong m khng THC, khng KIN, khng T, khng TN l v sao ?
K-B tha rng :
--. Khng c tch thi cu Tng ; h thi B ; dng thuc tr i ; dng n gip theo ; dng php tm
vo nc ly hn min sao trong ngoi u ho, bnh s c ht. (1)
Hong- hi :
--. Thuc c th c cht c, c th khng c cht c. V vic ung, c quy ch nht nh khng ?
K-B tha rng :
--. Bnh c lu mi, phng thuc c ln nh ; thuc c cht c hay khng c cht c ; v phng php
dng vn c qui-ch thng. V thuc c cht I C dng tr bnh : bnh mi phn dng gim bt c 6
39
phn thi thi, khng dng na. V thuc c cht c thng, dng tr bnh, bnh 10 phn, bt c 7 phn
thi thi khng dng na. V thuc c cht tiu c dng tr bnh, bnh 10 phn bt c 8 phn thi thi
khng dng na. V thuc khng c cht c dng tr bnh, bnh 10 phn bt c 9 phn thi thi, khng
dng na. Cm go, c tht, cc thc qu, cc thc rau. Dng lm thc n cho b dng thm, bnh ht thi
thi, khng nn dng qu, e lm thng n chnh kh. Nu bnh vn cha khi, li dng thuc theo nh phng
php trn. (2)
Phi trc xt nhn Tu-kh, ng lm hi n kh ho. ng thnh li gip cho thnh ; ng h li
lm cho h thm khin ngi mc tai v. ng chuc ly t, ng lm mt cht chnh, khin ngi yu vong. (3)

(1). y ni bnh gy nn bi kh ca 5 vn v phng php liu tr n. Thc, kin, t, tn,. Thuc v bnh trng. Cu
Tng nh v nm PHU-HO, thuc Can tng s bnh l cp chi mn vv v nm B HO, thuc v T tng, s mc bnh B
vv. Bi ci kh ca 5 vn, trong hp vi 5 Tng. Vy nu khng phi l bnh Tch thi phi cu Tng. Tng kh h thi b.
Trc dng thuc trc t, ri dng cc thc phm dng chnh (kh). Tm nc php ny gii trn.
(2). Phm dng thuc, nu qu thi s sinh ra thin thng. Vy, d l thuc b, d l khng c cht c, cng ch dng
n khi bnh bt 9 phn thi thi, khng dng na.
(3). Tu c 6 kh. Phi trc bit 6 kh ng vi mch ca con ngi nh th no. T nh : Thi-m vo thi k no,
thi mch TRM ; Thiu-m vo thi k no thi mch CU ; Quyt-m vo thi k no thi mch HUYN ; Thi-dng
vo thi k no m mch I v TRNG ; Dng-minh vo thi k no m mch ON v SC ; Thiu-dng vo thi
k no m mch I v PH. Vy 6 mch thuc v Thin-ho. Nu khng bit vy m cho l Hn, nhit, dng thuc
cng hn, khin cho nhit mch khng bin m bnh nhit sinh ra ; hoc dng thuc ch nhit khin cho hn mch
khng bin m hn tt ni dy cho nn phm dng thuc tr bnh, phi trc bit tu-kh, ng lm hi thin-ho, l l
. Li nn bit bnh c h thc. Nh t kh thc m li dng thuc b, th tc l thnh-thnh. Nh chnh kh h, m li
dng thuc t, th tc l h-h.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Con ngi mc bnh lu ngy, kh thun m vn khng kho, bnh ht m ngi vn gy.. nh th l th
no ?
K-B tha rng :
--. Khng th thay kh ho, khng th tri 4 ma. Gi kinh lc thng, huyt kh thun, ch nn lm cho
hi phc li ci tng no bt tc, cho c iu ho nh nhau. B dng thm, iu ho thm, yn lng i
thi, gi kh cho cn thn, ng sai lch Nh th sinh kh s c lu di v thn hnh s c mnh kho. (1)

(1). y ni thn hnh con ngi cng phi nh s t dng ca kh vn. con ngi nu Thn i thi c ngh, kh
ngng thi Ho tuyt. Vy thn, kh phi ch iu dng. Nhng Thn-kh nh ch nhn, hnh hi l kh v Hnh vi Thn
u c hon ton mi c th sng trng tui tri. Nh vy thi Hnh cng cn phi iu dng. HO tc l kh ho ca 5
vn. 4 ma tc l ni v ci kh lm ch ca 4 ma. T nh v nm PHU-HO. Tng ca n l CAN, n nui Cn. V nm
THNG-MINH, tng ca n l TM, n dng huyt. V nm B-HO, tng ca n l T, n nui Nhc. V nm THM-BNH,
tng ca n l PH, n nui B-mao. V nm TNH-THUN, tng ca n l THN, n nui Ct-tu. Vy thi b, nhc, cn, ct,
ca hnh, u nh s t dng, ta khng th thay c. Li nh : kh ma Xun nui cn, kh ma h nui huyt-mch, kh
ma Trng-h nui c nhc, kh ma Thu nui b mao, kh ma ng nui ct tu vy b, nhc, cn, ct ca con ngi, u
phi do s t dng ca 4 ma, ta khng th tri c. Mch lc l con ng cho kh huyt lu hnh, m Vinh m, Dng
huyt thi l Thn kh. Nu kinh lc thng, huyt kh thun, thi s lm cho hi phc li s bt tc ca Thn-kh, t
nhin c mnh kho nh thng.

-- o0o --

40
CHNG 72

LC NGUYN CHNH K I LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Su s ho, su s bin ; thng vi phc, dm vi tr, cng nhng v Cam, Kh, Tn, Hm, Toan, m, c
nn trc sau nh th no, ti bit r ri. (1)--- Duy s ho ca 5 vn, hoc thun 5 kh, hoc tri Thin-kh ;
hoc thun thin-kh m tri a-kh ; hoc thun a-kh m tri Thin-kh ; hoc tng c hoc khng tng
c Ti cha hiu c r rng. Gi mun sut K ca tri, thun L ca t ; cho vn c ho, cho ho
c iu ; khin trn di hp c, khng cng sai bc ; tri t thng ging, u c thch nghi ; 5 vn tuyn
hnh, khng tri vi chnh; iu vi chnh v, thun nghch th no. Xin cho bit r ? (2)

(1). su s ho tc l ni v t thin, ti ton, u c s ho ca 6 kh. su s bin l ni v s bin ca thng v


ch. thng vi phc l ni v kh ca 5 vn u c s thng phc v ci kh ch tu, do s ch tr khng c ton. n
nh 5 v, sinh ho c hu, bc ; thnh thc c nhiu t ; trc sau u c ch, c thng, c sinh, c thnh khc nhau vv
(2). Nm vn tc l ni v ho vn ca 5 hnh. Ho vn hoc theo v 5 kh, nh : nhng nm gi l PHU-HO,
THNG-MINH, TNH-THUN, THM-BNH vv Nhng nm u thuc v nm vn ho bnh vi 6 kh khng c s g tng
phm. hoc tri thin-kh t nh nhng nm BNH T, BNH NG t thin thuc v Ho vn m li thi hnh Thu vn ;
nhng nm GIP THN, GIP TUT, t thin thuc v Thu vn, m li thi hnh Th vn vv -- hoc thun thin-kh, hoc
thun a-kh l ni v thi qu m thun thin kh c 3 vn ; bt cp m ng a ho cng c 3 vn ; thi qu m ng
a ho c 3 vn, bt cp m ng thin kh cng c 3 vn Tt c 24 nm , vi thin kh tng ph, vi a kh tng hp.
hoc nghch thin-kh , hoc nghch a-kh vv l ni v : tr nhng nm thin-ph, tu hi, m cng vi ci kh t
thin, ti ton khng tng hp. hoc tng c, hoc khng tng c vv l ni v ci kh ca 4 ma nh Phong, n
ho ng vi Xun ; Nhit, Hun (nng bc) ho ng vi H ; Thanh-l (sng mc) ho ng vi Thu ; my ma ho ng
vi Trng h ; bng tuyt ho ng vi ng vv l khch kh vi thi kh tng c vi nhau. T nh : ch kh bt tc,
khch kh li thng c, th l khch kh vi thi kh khng tng c vi nhau. Xut K ca tri tc l khin ci kh t
thin ti ton, trn di qun bnh vi nhau tri t thng ging.. l ni v : thng m ging, ging li thng Ci
kh ca tri t thay i nh vy khng h sai lch. V 5 vn, 6 kh phi c s ca c, ho, chnh, lnh ; nhng li cng c
s bin dch v rm, thng, ut, phc. Gi mun cho kh vn ho bnh, cn phi dng 5 v hoc CHIT (ch xung), hoc T
(gip), hoc CH (thm ln) hoc C (nn xung). Cho nn mi ni l iu vi chnh v.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

K-B tha rng :


--. Trc phi lp ly nin cho r l thuc kh no ; ci s vn hnh ca Kim. Thu. Mc. Ho. Th ; ci
ho v s lm ng ca Hn. Th. Thp. Phong. Ho nh th thi thin o c th thy, dn kh c th iu, m
dng quyn th gn m khng nhm. Vy xin ln lt ni r. (1)
Hong- hi :
--. Chnh ca Thi-dng nh th no ?
K-B tha rng :
--. thuc v nhng nm THN, TUT.. Thi-dng t thin, Thi-m ti ton. Phm li chnh ca nhng
nm Thi-dng t thin, t hip do kh ho vn hnh t thin (kh n trc khi ma cha n). Thin-kh
nghim tc (hanh hi), a kh yn lng, Hn kh trn ngp thi h, Dng kh khng thi hnh c chnh lnh.
Thu vi Th hp c. Trn ng ln Thn-tinh v Chn-tinh ; v loi cc (thc) sp vng. Lnh ca n th-t
(thong th) ; Hn chnh pht trin nhiu, ni trm ly khng dng-dim (hi nng ca kh Dng), nn Ho-pht
phi i thi. Kh ca Thiu-dng ch tr v khong gia ; ma nhun khng ngt, ri li qua v Thi-m. My
v Bc cc. Thp ho lan, nhun thm mun vt ; hn khp trn, sm ng di ; kh ca hn, thp cng giao
vi nhau. Do , dn sinh bnh hn thp, c nhc nho nt ; tc nuy (khng c ng c) ; i tin tit t, v
huyt git (trn). (2)

(1). trc phi lp ly nin vv.. tc l ni v phi nhn nh ci nm thuc v thin-can hay a-chi vv. s vn
hnh l ni v 5 vn cng ni nhau, c chn nm ri Chu m li bt u. Ng ho. L ni v 6 kh c s hng lm ca t
thin, c s h ng ca ti ton, v c ch kh ca 4 ma, c khch kh gia lm vv.
41
(2). y ni tm c s ch tu v ch thi ca 6 kh. Ch tu thuc v t thin ti ton, ch thi thuc v ch kh khch
kh ; 6 kh d u c chia b, m ci kh t thin li ch ca mt nm, cho nn ni : phm ci chnh ca nhng nm Thi-
dng t thin . T, NG, DN, THN, THN, TUT, vv l 6 nm thuc Dng, kh ch v thi qu ; SU, V, MO, DU,
T, HI, l 6 nm thuc m, kh ch v bt cp. Phm ci kh ch tu ch thi thuc v nm thi qu, u trc thin thi
m n ; thuc v nm bt cp, u sau thin thi m n. Cho nn ni : vn thi qu n trc, vn bt cp n sau. V
Thi-dng hn thu t thin, nn thin kh nghim tc. Thi-m thp th ti ton, nn a kh yn tnh. V hn kh trn
ngp thi h nn Dng kh khng pht trin c chnh lnh ; v thu th hp c nn trn ng vi Thn-tinh, Chn-tinh.
V loi ng cc ch v sc en vng v n cm ci kh t thin, ti ton ; nn ti k thnh. Trm khng dng lim l
ni v sinh Dng trong m, b ci kh hn thu n chn n. Bi ci nh chi kh l Thiu-m Qun ho ch kh, nhn hn
chnh pht nhiu nn phi i thi mi c th pht. i thi, n ng chi kh thuc Thiu-m v gin kh t lnh mi li
pht. l ni v ch kh ca 4 ma, b kh t thin n thng. Thiu-dng ch tr khong gia l ni v Thiu-dng
tng ho, ch v Tam chi kh, m li b hn thu gia lm, v nn ma nhun s ngt. l ch kh ca 4 ma, m li b
ci khch kh gia lm n thng. Na nm v rc, thin kh lm ch ; na nm v sau a kh lm ch. M 3 ci kh gia lm, li
ch v hn thu, T chi kh thuc Thi-m, v vy ci kh hn thu , n Tam kh thi ngng, s giao vi t kh ca Thi-
m. Thi-m n u s thnh my ma. My v Bc cc.. l ni v ci ti ton, vn ho ln trn. Nhun thm mun vt
vv. L ni kh thp th trn khp di. Hn khp trn.. l ni v ci Thi-dng hn thu ng trn. Sm ng
di l ni v Ho k ca Thiu-m, li bn hu Thi-m, n Ng kh m mi pht. Dn sinh vv u do ci kh hn
thu m gy nn.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

S-CHI-KH : kh t thay i, kh s i n (m nhiu) ; loi c sm tt ; dn mc dch l, n bnh pht


sinh, mnh nng, u nhc, nn o, ngoi da mn l. (1)
NH-CHI-KH : i lng (mt nhiu) li n ; loi c gp lnh, ho kh b chn ; dn pht bnh kh ut, trung
mn. Kh hn mi bt u (rt). (2)
TAM-CHI-KH : chnh ca Thin kh tn b, hn kh trn lan, thng ma nhiu. Dn mc bnh Hn m li
Nhit-trung (nng bn trong) ; cc ung th pht sinh b phn di, tm nhit v Mu mun (bc nhc, m
mn) ; khng kp cha s cht. (3)
T-CHI-KH : Phong vi Thp giao tranh, phong ho lm v, by gi mi trng, mi ho, mi thnh. Dn
mc bnh i nhit, t kh, c nhc nho nt, tc nuy ; tit t hoc trng hoc . (4)
NG-CHI-KH : kh dng li ho, loi tho mi trng, mi ho, mi thnh. Dn bnh mi c th (d
chu). (5)
CHUNG-CHI-KH: a kh chnh ngi, thp lnh lu hnh, kh m ngp thi h, khi bi trn ng rung. Dn
mi b rt lnh (bun b), gi rt n. Nu tri th, cc loi c thai dng s khng thnh. (6)

(1). T y tr xung, chia bn ci kh gia lm. Gin kh k-b (ghi tng b) ; m S KH bt u t Thiu-dng.
kh t thay i.. l ni v ci chung kh ti ton t nm trc, m giao vi ci s kh t thin nm nay. CHUNG KH
nm trc l Thiu-m Qun ho, s kh nm nay l Thiu-dng Tng ho. Hai th ho cng giao nhau cho nn kh i
n. Loi c sm tt l v trng kh thnh (trng kh l ci kh sinh trng, tc l kh ca Ho, kh ca ma H), mi giao ti
ma Xun m i n, nn dn pht sinh cc bnh l, v n bnh vv
(2). NH-CHI-KH TC L Dng-minh To Kim gia lm, cho nn i lng (rt mt, kim kh thuc Thu nn mt). Li
n. V ho vim nhit lm thanh lng, nn mi ni l : li n. loi c gp lnh l ni v hn kh di. Trung vi h
c kh hn lng, nn ci ho kh thng lm mi b chn nn. Bi ci gin khi t thin bao gi cng t di giao ln trn.
Mc bnh kh ut v trung mn vv.. l v dng kh b t bc bn trong. Kh hn mi bt u. l ni v ci hn kh t
thin, t Nh chi kh mi bt u. Th l ci kh t thin li b gin kh n thng vy.
(3). Ci kh t thin hn-thu gia lm ln TAM-KH cho nn by gi thin kh mi tn b vv. Ma H nn nhit m b
hn kh gia lm, nn dn mi mc bnh hn m bn trong li nhit. Cc chng ung th, mu mun vv u do ho ut m sinh
ra. Nu khng kp cha, s nh mnh t t mnh m cht.
(4). Ci kh gia lm l Quyt-m Phong Mc ; ci T chi ch kh li l Thi-m Thp Th. V vy nn Phong vi Thp mi
giao tranh. Phong ho lm v (ma) l ci kh gia lm theo thi m ho. V khong ma H ma Thu giao nhau, Thp
th ch kh, cho nn mi trng, mi ho, mi thnh. l v ma H thi ch v vic sinh trng, ma Thu thi ch v vic
thu thnh, m ma Trng-h thi ch v vic ho sinh vy. Dn mc bnh i nhit vv u l nhng bnh thuc v
phong-nhit. Nhc nuy, tc nuy vv l nhng chng thuc v kh ca Thp th. Tit t vv l mt chng do Thp vi
Nhit cng nung nu m sinh ra.
(5). NH-CHI-KH l Thiu dng Qun ho, b ci kh hn lng n gia lm, mi ti NG KH mi li ch tr, nn mi
ni kh Dng ti ho tc l nhng bin tng. Trm ly khng dng lim . V ho kh li ho, nn loi tho mi
trng. Ci kh Thp th ch na nm v sau, cho nn mi ho. Ci Ng chi ch kh thuc Dng-minh To kim, cho nn
mi thnh ; ho ut thi pht tit ra, nng dn mi d chu.
(6). Ci kh ti ton lm ln CHUNG KH, cho nn a kh chnh ngi m thp lnh thi hnh. Kh m hn trn ngp thi
h l ni v ci kh Thi-m vn ln trn. Khi bi khp ng rung vv l ni v ci ho ca Thp th phn tn bn
di. Dn mi bun b vv l ni v ci kh m thp lu hnh khong gia (trung). gi rt n vv. Th l Th b
Phong mc n thng nn cc loi thai dng mi khng thnh. Tc l ci t kh tri ma, li thng c ci kh ch thi vy.

42
_________________________________ KINH VN ______________________________________

Cho nn thuc v nm Thi-dng t thin, nn dng v Kh lm cho to, lm cho n. (1)


Phi chit b ci kh lm nn ut, v gip thm cho ci ho-nguyn ca n (2). nn ci vn kh, gip
ci bt thng, ng cho n qu bo m sinh ra bnh tt. (3)
n tu cc bo ton ly chn-nguyn, trnh h t cho yn chnh kh. (4)
Chc lng ci kh n ng hay d, hoc dng nhiu, hoc dng t ch li. Nu cng hn thp thi dng
to nhit ho ; nu khc hn thp thi dng to thp ho. Vy cng thi dng nhiu, khc thi dng
t. (5)
Mun dng hn, phi cch xa ci thi k hn ; mun dng nhit phi cch xa ci thi k nhit ; mun dng
n, phi cch xa ci thi k n ; mun dng lng phi cch xa ci thi k lng. V s n cng cng mt phng
php. Nu gi thi lm tri li ; khng ng th thi mc bnh. tc l phi gi ng thi (ma) vy. (6)

(1). KH l v ca Ho, ho c th lm m c hn ; kh c t lm thng c Thp. Vy, phm thuc v nm Thi-


dng t thin, l do Hn-thp ch kh, cho nn, nn dng v To thng Thp ; dng v n thng Hn. tc l bo :
iu ho vi chnh v, khin cho trn di hp c vy.
(2). Ho nguyn vv l ni v : 5 vn l ci ngun sinh ra 6 kh. Chit tc l b b, dp xung. Phm nhng cI kh
lm nn chng ut, thi chit b i. T nh v nm THI-CHU (nm MU), Thi-dng t thin, thi ho vn s b ut. V
nm THI-V (nm BNH) Thi-m ti ton, thi Thu vn s b ut. Cho nn phi dng php to chit b ci th kh ca
Thi-m, dng php n chit b ci hn kh ca Thi-dng. Tt c 6 kh cng theo mt ngha nh vy.
(3). Phm nhng nm thuc v Thi-dng t thin, vn kh u thuc thi qu, cho nn phi nn b ci kh dm thng
m nng ci s bt thng ln. Nh v nm THI-GIC (nm NHM), Phong mc dm thng thi Th s b ch. Vy phi
chn b ci thng ca Phong mc xung, m nng ci bt thng l T h ln. Li nh v nm THI-CHU (nm MU) ho
vn thi qu, thi kim kh s b ch. Vy phi chn b bt ci thi qu ca Ho, m nng ci bt thng ca Kim ln. tc
l lm cho ho ci vn, iu ci ho, ng qu bo, khin dn sinh bnh vv V di y cc nm thuc Thiu-dng,
Thiu-m cng mt ngha nh vy.
(4). Tu cc tc l th la sn xut gia nm y Nh trn ni : sc la huyn, kim n n gi cho hon ton
ci kh nguyn-chn ca Tri t. h t tc l ci gin-kh phn thng. Nh ci nm Thi-dng t thin, s chi kh
l Thiu-dng tng ho, m kh hn li thng c. Vy l hn t dm thng c s kh . Nh chi kh tc l
Dng-minh to Kim m nhit li thng c. Vy l nhit t dm ch c Nh kh . T chi kh l Quyt-m phong
Mc, m thanh li thng c. Vy l to t thng T kh . Ng chi kh l Thiu m Qun ho, m hn li thng c.
Vy l hn t ch thng c Ng kh . gi l T U (4 ci s) phi xt cho cn thn.
(5). y ni v ci kh ca 5 vn, vi ci kh t thin ti ton, u c ng (cng) d (khc) (2 ch ny dng nguyn m
cho tin) m ci kh v nhiu t, cng u c s ch . ng hn, thp vv tc l ni v nhng nm THI-V (Bnh),
THI-CUNG (gip) ch vn, th l vi ci kh hn thp ca t thin ti ton tng ng, nn phi dng nhiu v to, nhit
ch ho ; tc l dng To ch Thp, dng nhit ho hn. Li nh nhng nm THI-CHU (Mu), THI-GIC (Nhm),
THI-THNG (t) ch vn, th l vi ci kh hn, thp u d, li ch nn t dng ci kh to, thp lm cho ho. Tc l
dng kh thp nhun li ci kh to nhit ; dng to ch ci t ca Phong mc. NG : thi kh thnh, nn phi dng
nhiu. D : thi kh c (tr tri mt mnh) nn phi dng t.
(6). y ni v ci kh t thin ti ton v gin-kh gia lm, u c s thch nghi v Hn. Nhit. n. Lng m li cn
khng nn phm. Nh Thi-dng t thin, nn dng nhit lm cho n ; m s chi kh li l Thiu-dng tng ho
dng s. Vy cn phi lnh xa ci nhit ca Thiu-dng , ri sau mi c dng n nhit. Li nh Thiu-m ti ton, l
nn dng hn lm cho thanh i, m T chi kh li gp Thi-dng hn thu dng s, vy cn phi lnh xa ci hn
ca Thi-dng , ri sau mi c dng n hn. n vi lng cng mt ngha nh vy. Nu gi thi lm tri li..
l ni v nu t kh, phn thng, thi li khng cn phi theo ng ci nguyn tc xa hn, xa nhit na. Nh Thi-
dng hn thu t thin, s chi kh l Thiu-dng tng ho, th m thin kh li hn ; nh th thi c dng Nhit ngay
m khng phi lnh xa thi k nhit ca Thiu-dng na. Nh Thiu-m qun ho ti ton, T chi kh l Thi dng hn
thu th m thin-kh li nhit. Nh th thi c dng hn ngay m khng cn phi lnh xa ci thi k hn ca Thi-dng na.
tc bo l : Thin-kh tri vi Thi, th c da theo Thi vy.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Chnh ca nhng nm thuc Dng-minh nh th no ?
K-B tha rng :
--. Thuc v nhng nm MO. DU Dng-minh to kim t thin ; Thiu-gic ho vn, Thiu-m Qun ho
ti ton.
Phm ci chnh ca nhng nm Dng-minh t thin, kh ho, vn hnh u hu thin (1). Thin kh kinh cp,
a kh quang minh (2). Dng-kh chuyn pht huy chnh lnh ca mnh, nn kh vim-th trn lan, mi vt to v
kin (3) . thun phong mi tr, phong to ngang vn, trn ti kh giao ; nhiu Dng t m ; my theo ma xung,
thp ho mi sinh, to cc ri nhun (4). V loi cc, sc n trng v (5).

43
Kim vi Ho hp c, trn ng vi Thi-bch, Hunh-hoc ; chnh ca n thao thit ; lnh ca n cng ; loi
chp trng mi hin, nc chy khng thnh bng. Dn sinh bnh KHT, CH TC (nghn cung hng) ; chng
hn nhit bo pht ; run ry v long b (tiu tin vt hoc but) (6).
Thanh trc ri mi knh , loi mao trng s cht. Nhit ri mi bo , loi gii trng s bi. (7)
Kh n pht ra to (vi vng, cp bch) ; s thng phc pht sinh, rt l ri lon ; ci kh thanh nhit, ng
vng thi k kh giao. (8)

(1). MO, DU ch v tu vn bt cp, nn phm t thin ti ton, ch kh, khch kh, u sau thin thi mi n.
(2). Dng-minh t thin thi Thiu-m ti ton. V kim lnh trn, nn thin kh knh cp (cng cp, hanh hi, se kh..),
v qun ho di, nn kh t quang minh (sng sa).
(3). Dng-minh trn, qun ho di, nn dng nhit thnh m mi vt to kin (kh ro v cng rn).
(4). Ci s kh ch thi l Quyt-m phong mc. Phm thuc v nhng nm thi qu, khch kh thnh nn phn nhiu
theo v khch ; nhng nm bt cp, khch kh nhc nn kim theo ch kh ; vy nn thun phong mi tr tc l theo ci
ho ca s kh l Phong mc vy. Dng-minh to kim t thin, Quyt-m phong mc ch kh, cho nn phong to ngang
vn . Ngang, tc l ci kh ch khch, cng dc ngang vi nhau. Trn ti kh giao , kh giao l mt th kh CHUNG (cui,
ht) na nm v trc m giao vi na nm v sau. ch v khch ca Nh kh l 2 th ho, qun, tng ; ch v khch
ca Tam kh l Dng-minh, Thiu-dng, cho nn nhiu Dng t m. My theo ma xung l ni v ci thp kh
ca Thp th bc ln lm my, kh ri ging xung thnh ma. Bi T chi kh do Thi-m thp th ch kh, Thi-dng
hn thu gia lm, nn mi ni : my theo ma xung, thp ho sinh ra . To kim t thin, cui cng (chung) l Tam
chi kh m giao vi T kh l hn thu thp th, v th nn To cc m li nhun.
(5). Do cm ci kh t thin ti ton m thnh thc, tc l Tu-cc.
(6). Quang minh, thanh, thit l ci chnh ca Kim ; Cp bo l ci lnh ca Ho. V qun ho ti ton, nn loi chp trng
khng n np, v nc chy khng thnh bng Cung hng nghn.. u l nhng chng bnh cm kh to nhit m sinh
ra.
(7). Trc thanh (mt m) m ri mi knh (cng rn) l ni v ci kh t thin thnh v na nm v trc ; Trc
nhit ri mi bo vv l ni v ci kh ti ton, nn v na nm v sau. Loi mao trng cht l ni v ci s thng,
ch ca t thin ti ton m cht. Cho nn cu u c thng, u c ch, u c sinh thnh, u c thng ch vv l
ni v ci thng ca 5 vn c th ch c 6 kh ; m ci thng ca 6 kh, li c th ch c 5 vn. Nu b ch thi khng cn
sinh dc, v c khi cht na l khc. Nhng thin ny, ch v on ni v kinh Dng-minh mi ghi 4 cu , m cc on
cc kinh khc thi khng l mun cho k hu hc bit vn kh ln cng ch thng ri t loi m suy ra cc kinh khc vy.
(8). Ci kh ca Dng-minh v Thiu-m u ch v s to cho nn pht ra chng To (nh to cp, phin to).
Nh Ho thng Kim, nu na nm v trc, thi Thu s bo phc Ho na nm v sau. V vy s thng v phc
pht sinh, m ci kh ca tu thi do thnh ra i lon. Kh giao tc l ci kh t thin, ti ton trn di cng giao vi
nhau.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

S CHI KH kh t mi i (1), m mi ngng, kh mi tc (nghim, lnh) ; nc mi thnh bng ; hn v


mi ho. S pht ra bnh NHIT TRNG, m mt ph thng ; hay ng, CU (au sng mi), NC (huyt ra
ng mi), S (ht hi), KHIM (vn vai), U (o) ; tiu tin vng v , qu lm thi LM (i tiu nh git).
NH CHI KH kh Dng mi tn b, dn mi d chu ; mi vt mi sinh ra v tt ; l kh mi n ; dn hay
bo t. (2)
TAM CHI KH thin chnh mi tn b, lng kh (kh mt) mi lu hnh, to vi nhit giao hp. To cc m
nhun, dn s mc bnh hn, nhit. (3)
T CHI KH ma lnh xung ; bnh bng dng ngt i, run ry, ni m, t kh, cung hng kh, kht i
ung ; v Tm thng, ung thng (mn sng), thng dng (l ly), hn ngc (st rt), ct nuy v tin huyt. (4)
NG CHI KH Xun lnh li lu hnh, loi tho li tt ti, dn kh ho. (5)
CHUNG CHI KH dng kh tn b, kh hu li n ; chp trng hin ra, nc khng thnh bng, dn mi an
khang. Nu bin tai snh, s l bnh N. (6)

(1). Kh t i l ni v chung kh ti ton t nm trc, i giao vi ci s kh ca nm nay. (my on v sau


cng mt ngha nh vy). Ci khch kh v tu s nhng nm Mo, Du, l Thi-m thp th, cho nn m ngng m v
ho. m ngng ngoi thi Dng ut trong, cho nn dn mi mc cc bnh Nhit trng, mt ph thng, hay ng vv.
L nhng bnh gy nn bi thp-th. Cu, nc vv. L nhng bnh do kh ca Phong mc gy nn.
(2). Ch v khch ca NH CHI KH l 2 th ho : Qun, tng. Dng kh c tn b ; nn dn mi d chu v mi
vt cng c sinh trng v tt ti. Dch l n dn hay bo t. l do 2 ho cng giao nhau m Thn li ln ln Qun v
gy nn.
(3). Ci Kim-kh t thin gia lm, cho nn thin chnh b , TAM CHI CH KH l Thiu-dng tng ho, cho nn to
vi nhit giao hp. TAM CHI CHUNG KH m giao vi hn thu thp th ca T KH, cho nn to cc m sinh thp. To,
thp, thu, ho, 4 kh cng giao vi nhau, nn dn mc chng Hn, Nhit.
(4). V gia lm ca T CHI KH, khch kh l Thi-dng hn thu, ch kh l Thi-m thp th, cho nn hn v xung.
Na nm tr v sau, do Thiu-m qun ho ch kh, li b kh hn thp n tng gia (cng ln ln) cho nn dn mc cc chng
run ry, ni m vv. u bi hn thu ngng bn ngoi, ho ut bn trong m sinh ra.

44
(5). Quyt-m phong mc gia lm ln ng kh, cho nn Xun lnh lu hnh loi c c sinh kh nn li tt ti. Ci ut
ca Thiu-m nh Mc kh m th sng, iu t, cho nn dn kh ho.
(6). Ci kh ca Thiu-m qun ho gia lm ln CHUNG KH, cho nn ci Dng kh ti ton, c th sng, tn b,
m ci tit hu ma ng tr li n-non. Cho nn loi chp trng (loi su nm kin trong hang, trong t) khng n np, m
nc khng thnh bng. a kh c th sng, cho nn dn mi an khang. Nu c tai snh xy ra s l bnh n, tc NG
N. Bnh ny vi Thng-hn khc nhau rt xa.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Cho nn n tu-cc cho yn chnh kh ; nn n gin-cc tr t kh (1). Nn dng cc v Hm, v Kh, v Tn


; dng cc php thanh, php hn, php tn (2). Lm cho yn vn kh, ng th t (3) ; nn chit b ut kh m
gip cho Ho-nguyn (4) ; dng cc kh hn, nhit, khinh, trng, m ch hoc t, hoc nhiu. Nu ng Nhit thi
nhiu Thin-ho ; ng Thanh thi nhiu a-ho.(5)
Dng lng, nn xa thi k lng ; dng nhit nn xa thi k nhit ; dng hn, nn xa thi k hn ; dng n,
nn xa thi k n. Vic n, nn cng mt phng php. C gi thi tri li, l o chnh. Nu tri phng
php , s lm lon kinh ca tri t, v ri ci k ca m-dng. (6)

(1). TU-CC tc l mt th la cm th ci kh t thin ti ton m sinh ra. GIN-CC tc l mt th la cm ci


gin-kh ca tri t m sinh ra.
(2). Nn dng v hn thanh ci nhit ca Qun ho. Nn dng v Tn, nhun ci to ca Dng-minh ; Nn dng v
Kh tit b ci ha ut bn trong.
Dng php pht hn gii b ci hn ngoi biu ; dng php thanh tiu gii ci t lt vo trong ; dng php tn
gii b ci kh ng n.
(3). V vn kh bt cp nn phi lm cho yn, ng t thng.
(4). Chit b ci kh t thin ti ton gip cho ci Ho nguyn ca 5 vn.
(5). Dng hn lm cho thanh ci ho nhit ti ton ; dng nhit ch ci to kim t thin. Nu ng thi dng
nhiu, nu d thi dng t. Vy phi xt s khinh trng ca hn nhit, ch hoc nhiu hoc t. Nh : nhng vn thuc v
THIU-CHU, THIU-GIC, cng vi cc nhit ca Thiu-m, nn ly nhiu ci kh thanh lng do thin ho ch li. Nhng
vn thuc v THIU-THNG, THIU-CUNG, THIU-V cng mt ci thanh ca Dng-minh, nn ly nhiu ci kh ho nhit
do a ho ch li. (Thin ho tc l kh thanh lng ca to kim, a kh tc l kh Ho nhit ti ton).
(6). Ci kh thanh lng ca Dng-minh t thin, l tt nhin l nn dng n nhit ri. Nu NH-CHI-KH li l 2 th
ho qun, tng, thi li phi cch xa thi k 60 ngy, mi c th dng n nhit. Ci kh Thiu-m qun ho ti ton, l tt
nhin l nn dng hn lng ri. Nu ch khch ca T-CHI-KH li l hn thu, thp th,. Thi li phi xa thi k 60
ngy, mi c th dng hn lng C gi l ni v ci kh hn, nhit, n, lng, ca 4 ma. Khng phi l t thin ti ton,
vi ci chnh kh ca gin kh, li cn phi tri ngc li iu tr. l ci phng php lm cho iu ho Thin. a. m.
Dng vy. Nu lm tri phng php , s lm lon mt s kinh-thng ca t thin ti ton, v ri mt k b ca m-
dng, gin kh

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Chnh lnh ca Thiu-dng nh th no ?
K-B tha rng :
--. Thuc v nhng nm DN, THN. Thiu-dng tng ho t thin ; THI-GIC ho vn ; Quyt-m
phong mc ti ton.
Phm ci chnh ca nhng nm Thiu-dng t thin kh ho vn hnh Tin-thin. Thin kh chnh (1) a kh
nhiu (ri lon) (2).
Phong s ni to, cy , ct bay ; kh vim ho mi lu hnh ; ma s thng xung (3) Ho vi Mc cng
c, tn ng vi HUNH-HOC, TU-TINH. V loi cc s hin sc an () thng (xanh) ; chnh ca n nghim,
lnh ca n nhiu. (4)
Cho nn Phong vi Nhit cng tn b, my khi tung bay. Thi-m trn lan, thng gp kh lnh, ma gi dn
dp. (5)
Dn mc bnh Hn-trung ; ngoi mc l mn, trong sinh tit mn. Cho nn thnh nhn gp nhng nm ho
m khng tranh. S vng phc pht sinh, dn mc bnh Hn nhit, Ngc, Tit, Tng (ic), Minh (mt m),
th, trn mt au v sng, sc bin. (6)

(1). Nhng nm DN, THN ch v thi qu. Su kh u trc Thin-thi m n.


(2). Thin kh chnh l ni v : Thiu-dng t thin m kh kh-ho li lu hnh trong khong kh giao. Bi v NH
M, TAM DNG di, cho nn du ch v t thin, m kh dn xung khong gia (trung). Tit di Quyt-m t
thin m ghi l a-kh chnh l ni ci kh Thiu-dng ti ton, m cng lu hnh khon trung. V Thiu-dng l
trung kin ca Quyt-m, nn mi nh vy.

45
(3). Quyt-m ti ton, nn a-kh nhiu (tc l nhiu lon, do s hnh ng ca Phong). Cy ct bay vv do s
hnh ng ca Phong v Ho. Kh ca Quyt-m, thng hnh theo s ho ca Thiu-dng, nn ma thng xung.
Bi 2 kh ca Thiu-dng lu hnh n u l sinh ra Ho, do ho sinh ra oi bc, do oi bc sinh ra ma, l l thng ca
c ho.
(4). Nghim l chnh ca Ho, nhiu l bnh ca Phong.
(5). Phong nhit cng tn b l do ci kh ca Thiu-dng Quyt-m, cng tham hp vi nhau, cng tn b vo
trong kh giao.. My khi tung bay l do a kh bc ln. Thi-m trn lan vv tc l bi s oi bc nu nung, ri bin
thnh ma.
(6). Ci kh Phong nhit ngoi, thi ci kh hn thp trong. V th nn bn ngoi thi sinh mn l, m bn trong sinh
chng Hn trung, Tit, Mn. Thnh nhn gp trng hp bit lm cho iu ho 2 kh hn nhit, khng cho trong ngoi
giao tranh. Vng phc tc l ra vo. Nh kh trong ngoi ng thi vng, phc, thi s pht sinh ra chng Ngc hn, nhit
; cc chng tit, tng, u, th l do ci kh Phong nhit ln bn trong. Mt sng v sc bin vv l do ci kh hn thp
phm bn ngoi.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

S-CHI-KH a kh thay i ; Phong thng nn mi vt ng giao. Kh hn rt i , kh m s n ; c cy


sm tt ; hn ti khng gim bt ; bnh n s pht sinh ; bnh kh dn ln trn, huyt rn, mt , khi nghch,
u nhc, huyt bng, hip mn, phu tu mn l. (1)
NH-CHI-KH ho li ut ; bi trng tung bay ; my theo ma xung ; Phong khng thng c thp Dn
c an khang. Nu gp tai snh, s pht bnh nhit ut ln trn, khi nghch, u th, trong hung hip khng li
; u nhc, mnh nng ; m man, mn m. (2)
TAM-CHI-KH kh ca t thin tn b, kh vim th n ;kh ca Thiu-dng lm trn, ma s trn. Dn
mc bnh Nhit trung, Tng, Minh (mt m), huyt rn, mn m ; khi, u, nc, kht, s, khim ; hu t, mt ,
hay bo t. (3)
T-CHI-KH kh mt n ; kh vim th gin-ho bch l xung ; dn kh ho bnh ; nu pht bnh s phc
mn, mnh nng. (4)
CHUNG-CHI-KH (5) a-kh chnh, phong mi n, mun vt li sinh trng ; sng m lu hnh ; dn mc
bnh quan b , bt cm (i tiu lun), tm thng ; Dng kh khng v tng nn pht khi. (6)
Nu bt vn kh, gip cho ci s bt thng phi chit b ut, trc ly ho-nguyn. Nh bo vn khng
sinh ra, bnh c khng pht sinh. (7)
Vy nm , nn dng cc v Hm, v Tn, v Toan. Nn dng php THM, tip tch, php PHT. (8)
Nhn xem kh hn hay n, iu tr tt bnh. Nu ng phong nhit thi dng nhiu Hn ho ; d phong
nhit thi dng t hn ho.
Dng Nhit, nn xa thi k nhit ; dng n nn xa thi k n ; dng Lng nn xa thi k lng ; dng Hn,
nn xa thi k hn. V vic n cng cng mt phng php , l o chnh. C gi thi tri li. nu lm tri
phng php , s l ci nguyn nhn gy nn bnh.

(1). S-CHI-GIN-KH l Thiu-m Qun ho, ch kh l Quyt-m Phong mc. v vy nn Phong mi ng giao, kh m
v c cy sinh trng vv. Thiu-dng t thin m li gp qun ho ch kh, cho nn d c thi kh l hn a n, m
cng khng th gim bt c sc n nhit ca NH HO. Cc chng huyt git vv u do phong ho gy nn.
(2). NH-CHI-KHCH-KH l Thi-m Thp th, v th nn ci ho kh ca t thin li b ut. Bi bay vvu do ci ha
ca ch kh l Thp th gy nn. Quyt-m phong kh d theo Thiu-dng, m cng khng th thng c kh v thp. v
phong ho kh thnh, li c ci kh m thp ho hp thm vo, cho nn dn d an khang, m tai snh thi s pht ra cc
chng Nhit ut vv.
(3). Ci kh t thin, thng lm ln TAM-KH, cho nn thin chnh mi tn b ; ci kh ch thi cng thuc Thiu-dng,
cho n vim ho n. V Thi-m honh lu nn ma s trn. Dn bnh nhit trung u do cm ci kh Phong ho m
sinh ra.
(4). Gin kh gia lm, li l ci kh thanh lng ca Dng-minh, cho nn kh mt n, bch l xung ; ci ho ca Thiu-
dng cng vi ci kh phong nhit, cng giao nhau trong kh giao, cho nn vim th gin ho (kh vim kh th cng bin
ho xen ln nhau). Phong nhit ch tu, m li gp thanh lng nh vy, nn dn kh ho bnh. Cn bnh mn vv l do cm
ci kh Thp th ca ch thi m sinh ra.
(5). NG-GIN-CHI-KH l Thi-dng Hn thu, cho nn Dng nhit rt lui m kh hn a li. V khong 2 ma
Thu, ng giao nhau, m thi hnh ci chnh sch b tng ca ng lnh, cho nn kh mn mi ng (tc l gi kn ci thn
th). Gi gn kn o lnh hn t. Phm gi l Thnh nhn qun t vv l c t ra rng :cc bc kin thc bit theo thi
iu dng, cho kh trong mnh c ho, d c gp thi tit c d cng khng sinh tt bnh.
(6). Quyt-m phong mc ch v CHUNG-KH cho nn phong mi n (tc l thi k hay c gi to). a kh chnh
l bi Quyt-m do trung kin ci ho ca Thiu-dng m nn ; mun vt gp c sinh kh m li sinh trng, a kh
khng thng ln, nn my khi mi lu hnh. Do ci thi k b tng m li thi hnh ci lnh pht sinh, cho nn pht cc chng
quan b vv (quan b ngha en l ng ca, ni v mt chng bnh b nghn tc V qun,n vo li th ra..) ; tm thng
l do Thn kh phm ngc ln Tm m sinh ra.Ph ch kh m Thn l gc sinh kh, cho nn Thn l gc m Ph l ngn.
Dng kh n ma ng thi v tng (n np Thn tng, gi kh li ngc phm ln Ph, nn thnh bnh KHI (ho).
(7). Vn kh thi qu nn cn phi nn xung S bt thng ; nh nm NHM, GIC (THI GIC) mc vn thi qu, thi
Th kh bt thng ; nm MU ho vn thi qu thi kim kh bt thng ; cho nn phi nn bt ci thi qu, gip thm cho ci
s bt thng. Chit b ci ut kh vv. Nh nhng nm CANH DN, CANH THN, Thiu-dng t thin thi Thng-vn

46
(tc l kim) s b ut. Nhng nm GIP DN, GIP THN, Quyt-m ti ton thi Cung-vn (tc l th) s b ut. Vy nn chit
b ci kh gy nn ut. Trc ly ci ho-nguyn ca 2 vn, chit b ci thi qu, gip thm cho ci s bt thng, nn
bo vn khng th sinh ra m bnh c cng khng khi ln c. ---Bo tc l ni v ci vn kh ca nhng nm THI-
CUNG, THI-THNG ch v thi qu, m li b ut, nn pht ra qu bo v gy thnh bnh nng.
(8). trn : Thi-dng t thin, Thi-m ti ton, thi ni trc dng hn nn xa thi k hn vv ; n Thiu-dng
t thin, Quyt-m ti ton, thi ni trc : dng nhit, xa thi k nhit vv. l ni v phm dc, thc thuc v tu-vn
hn hay nhit, nn xa lnh ci kh t thin ti ton .

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Chnh, lnh ca Thi-m nh th no ?
K-B tha rng :
--. Thuc v nhng nm Su, V (Mi) Thi m thp th T thin, Thiu gic ha vn, Thi dng hn thy
Ti ton.
Phm ci chnh ca nhng nm Thi m T thin, kh ha vn hnh u hu thin (sau thin thi mi n, tc
l bt cp) ; m kh chuyn chnh, dng kh rt lui, gi ln thng thi ; kh tri ging xung, kh t bc ln,
ng rung khi ta, bi trng tung bay, my v phng nam, thng tun ma lnh ; mi vt trng thnh v
ma trng h, do , dn mc bnh hn thp, phc hn, mnh ph, thn thng, b nghch, hn quyt, cu cp
(tay chn co rt). Thp vi hn hp c, nn vng en ti tm, lu hnh trong kh giao, trn ng vi CHN-
TINH, THN-TINH, chnh n l nghim ngt, bnh n yn lng. V loi cc, sc kim huyn (vng, en) (1).
Cho nn m ngng trn, hn tch di ; thy hn thng ha, thi bin thnh bng bc (nc cng, ma
), dng quang khng th pht trin, ci kh tc si s lu hnh (2).
Cho nn: hu d nn ni cao, bt cp nn ni thp. Hu d nn sm, bt cp nn mun, l do a li
v kh ha. Dn kh cng theo (3).

(1). Thi-m t thin, hn thu ti ton, cho nn m kh chuyn chnh, m dng kh rt lui. Th lnh bt cp, phong li
thng c. Ci kh hn thp ca tri t h giao vi nhau nn ng rung khi to, bi trng tung bay Dn bnh vv u
cm ci kh hn thp m gy nn.
(2). Thp-kh ca Thi-m ngng trn, hn kh ca Thi-dng tch di. Hn thu thng ho, nn mi gy nn bng
bc. Dng-kh trn, b m ngng n thng, nn ci kh tc si mi lu hnh.
(3). y ni v Th-a ca 5 phng u c cao, thp, hu, bc, khc nhau. Cho nn tu kh hu d, thi th a nn
cao, hu ; tu kh bt cp, thi th a nn ti, h (thp, thng). Bi ci kh thi qu thi nn hon, ci kh bt cp thi nn
trc ; a th cao hu thi kh tit ra hon ; th a ti h, thi kh d thng ln ; kh hu d th nn n chm, kh bt cp thi
nn n sm l a li c cao h, kh n c sm mun, m dn kh cng theo vy.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

S CHI KH, a kh thay i; hn mi i, xun kh chnh; phong mi n, sinh kh tn b, mun vt ti tt,


dn kh tha thu. Phong vi thp cng st vi nhau, ma ti mun, dn mc bnh huyt git, cn lc cu cng
(co rt, cng ) quan tit (cc khp xng) khng li, mnh nng, cn nuy (r ri) (1).
NH CHI KH i ha mi thnh, mi vt nh s sinh ha, dn mi ha. Chng n l lu hnh nhiu, xa gn
u mc, kh thp bc ln, thng c ma to (2).
TAM CHI KH, thin chnh tn b, kh thp ging xung, kh t bc ln.Thng c ma, kh lnh ni theo.
Cm v kh hn thp , nn dn mc bnh mnh nng, hung phc mn, hoc trng (3).
T CHI KH. y ha mi ti, hi nng nung nu, kh t bc ln, kh tri b cch, sm chiu gi lnh, c cy
khi ta, thp ha khng tan, do mc trng m xa thnhThu lnh. Dn mc bnh tu l nhit huyt bo
git, ngc, tm phc mn, nhit trng, qu lm thi ph thng (4).
NG CHI KH, ci bnh m thm lu hnh, mc ri, sng xung, c cy a rng ; Kh hn but da, nn
phi phng b cn mt, dn s mc nhng bnh ngoi c tu (5) .
CHUNG CHI KH kh hn i c, kh thp i ha, sng mi tch, m mi ngng, nc rn thnh bng, kh
dng quang khng th pht trin. V cm phi kh hn, nn mc bnh quan tit, yu chy thng (6).
Phi chit b ut kh, m ly ha nguyn, gip cho tu kh, ng t thng (7).
Trong nm, nn dng v kh lm cho to, lm cho n, qu lm thi dng php cho n pht ra, cho n
tit ra. Nu khng pht, khng tit, thi thp kh s rn ra ngoi, tht thi, da nt, khin thu huyt u chy.
Phi gip cho dng ha, ngn kh hn, theo kh d ng, nh u hay t, nu ng hn, thi dng nhit
ha, ng thp, thi dng to ha, d thi dng t, ng thi dng nhu (8)
Dng lng nn xa thi k lng ; dng hn nn xa thi k hn ; dng n nn xa thi k n ; dng nhit nn
xa thi k nhit. V n cng cng mt phng php. C gi thi dng tri li, l chnh o. Nu tri phng
php s gy nn bnh.
47
(1). Ch, khch ca S u l Phong kh. Vy nn a kh ca nm trc thay i, ci hn ca ng lnh mi thay i ;
m Xun-kh chnh, gi mi ti, mun vt mi tt ti vv cc chng bnh huyt git vv u do kh ca Phong thp gy nn.
(2). Ch, khch ca NH l 2 th Ho : qun, tng. Cho nn Ho mi thnh. V Ho Th hp c, nn vt loi mi sinh
ho vv
(3). Ci kh t thin lm ln TAM KH m kh hn thp thi lm kh giao.
(4). T CHI KHCH KH l Thiu dng tng ho ; hn thu ti ton, cho nn s ho n gia lm. T CHI CH KH l
Thi-m Thp th ; thp vi nhit cng hp, thi hi nng nung nu m kh t bc ln ; ci kh m thp vi ho kh khng
tng hp, nn thin kh b cch, thp ho khng lu hnh c xung di, nn bch l m b m thnh Thu lnh. Cc chng
bnh pht sinh vv u do 3 kh hn, thp, nhit ln ln dn n m sinh ra.
(5). Ch, khch ca NG u l ci kh thanh lng ca Dng-minh, cho nn tit hu hn lnh.
(6). Ch, khch ca CHUNG l ci kh hn thu ti ton cho nn hn kh i c (rt nhiu) ; ci kh hn thp, trn di
cng giao, nn Thp kh i ho
(7). Tu vn bt cp nn phi gip thm ; T kh tc l ci kh mnh s bt thng.
(8). KH l v ca Ho, cho nn c th tn c Thp v n c Hn.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Chnh lnh ca Thiu m nh th no?
K-B tha rng :
--. Thuc v nhng nm T v Ng. Thiu m qun ha T thin. THI GIC ha vn, Dng minh to kim
Ti ton. Phm chnh lnh ca nhng nm Thiu m T thin, kh ha, vn hnh u Tin thin, a kh nghim
tc, thin kh quang minh, th, nhit li thm to, my theo ma xung; kh thp ha s lu hnh, ma nhun
thng xung. Kim vi Ha hp c, trn ng vi HUNH HOC, THI BCH. Chnh ca n sng sa, lnh ca n
nghim thit, v loi cc sc an bch ( v trng). Thy, ha, hn, nhit, cng ln ln trong kh giao. (1)
Nhit bnh pht sinh b phn trn ; thanh bnh pht sinh b phn di, hn nhit ri lon, giao tranh
bn trong. Dn pht bnh suyn, huyt git huyt tit ; cu, x, mc xch (mt ), t dng (tot ui mt) ;
hn quyt vo V, tm thng, yu thng, phc i (bng to, cng nh trng), ch can, (cung hng kh), thng
thng (sng cc b phn trn) (2)

(1). V nhng nm thi qu, kh vn u trc thin thi m n. To kim ti ton, nn a kh nghim tc ; qun ho t
thin, nn thin kh quang minh. CHUNG KH ca nm trc l Thiu-dng tng ho. S KH ca nm nay l Thi-dng
hn thu, vy l bn giao vi Th ; m nhng kh thu, ho, hn nhit cng ln ln trong kh giao, nn mi bt u sinh ra
tt bnh.
(2). Cc chng khi, suyn, thng thng vv l nhit bnh sinh ra b phn trn. Cc chng Huyt tit v. l
thanh (cng nh lnh hoc hn) bnh sinh ra b phn di. Cc chng vo V, Tm thng vv l do hn hit giao tranh
bn trong.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

S CHI KH, a kh thay i, kh to sp ht, kh hn bt u. Cc loi chp trng li n np, nc mi


thnh bng, sng li xung, gi mi thi, dng kh b ut. Dn phi kn o, gi gn cc quan tit, yu chy
(xng sng ch ngang tht lng) au; kh vim th sp trn lan, trong ngoi mc mn l (1).
NH CHI KH, dng kh tan b, phong mi lu hnh. Xun kh mi chnh, mun vt u tt; hn kh thnh
thong n. Dn mi ha, dn pht bnh lm, mt m, mt , kh ut ln trn m nhit. (2)
TAM CHI KH, thin chnh tn b, i ha lu hnh, mi loi ny n; hn kh thnh thong n. Dn mc
bnh kh quyt, tm thng, hn nhit thay i, khi suyn, mt (3).
T CHI KH, kh phc th n, thng c ma ln, hn nhit u n. Dn mc bnh hn nhit, ch can,
hong n, cu, nc, v m (4).
NG CHI KH, s ha lm, th li n, dng mi ha, mun vt mi sinh, mi ln v tt. Dn an khang,
nu c tai snh, s l bnh n (5).
CHUNG CHI KH to lnh lu hnh, d ha cch tr bn trong, thng b phn trn. Khi, suyn, qu
lm thi huyt git. Hn kh pht sinh lun, do sng m ta. Bnh pht sinh trong b phu, tu l, hp vi
di hip, lin xung thiu phc m sinh hn trung, do a kh sp i vy (6).
Phi nn bt vn kh, gip cc tu thng, chit b ci ut pht, trc ly ha nguyn. ng cho bo qu
m sinh bnh (7).
n tu cc bo ton chn kh, n gin cc tr b h t.
Trong nm, nn dng v hm lm cho nhuyn, v iu tr b phn trn. Qu lm thi dng v kh lm cho
pht ra, dng v toan cho thu li, m lm cho yn b phn di. Qu lm thi dng v kh lm cho tit (8).

48
Nn chc lng s ng, d, m dng nhiu, t. Nu ng thin kh thi dng hn thanh ha, ng a
kh thi dng n nhit ha (9).
Dng nhit, nn xa thi k nhit ; dng lng, nn xa thi k lng ; dng n nn xa thi k n ; dng hn
nn xa thi l hn. V vic n ung cng cng mt phng php. C gi, thi tri li; l o chnh. Nu tri
phng php s gy nn tt bnh.

(1). S CHI KH l Thi-dng hn thu, cho nn ci kh To nhit nm trc sp ht. m mi bt u hn, v chp
trng li n np, bng sng li ht S-chi-kh l Quyt-m phong mc, cho nn Phong mi n ; ci kh Dng-Xun b
ut, m dn li kn o ; Thi-dng ch cn, m l ph ca THN nn quan tit v yu chu thng. Thi k , giao tip vi 2
kh qun, tng ho, cho nn vim th n.
(2). NH CHI CH KH , hp vi t thin qun ho, m khch kh li l Quyt-m Phong mc ; cho nn dng kh tn
b v thng c gi.
(3). TAM CHI CH KH l Qun-ho Tng-ho, cho nn thin chnh b tn, v i ho lu hnh Hn kh di thinh
thong n, nn dn mc bnh kh quyt, tm thng. Hn kh phm ln Ph, nn khi v suyn. v bch Qun-ho bc ln,
nn mt .
(4). T CHI CH KH l Thp th ch kh ; hn kh thp nhit giao vi nhau nn nng bc n, v thng c ma ln.
Cc chng ch can, hong n vv u do kh Thp nhit gy nn.
(5). T na nm v sau, v ci ch ca kh NG u thuc Dng-minh t lnh. Gi b Thiu-m Tng ho gia lm, nn
u (s) ; v u-kh thng lm, gin kh t lnh, cho nn th li n, Dng-minh mi ho vv.
(6). Chung-kh l Dng-minh t lnh, cho nn To bnh lu hnh ; ci d nhit ca kh giao cch tr trong, nn mi
thnh cc chng khi, suyn vv hn thu ch thi, cho nn hn kh n lun, hp ngoi b tu m sinh bnh --. a chi bt
u t T, m 6 kh i vi T, NG ht, sp i v bn giao sang 5 v Cho nn ni : a kh sp thay i.
(7). Vn kh thi qu, nn cn phi nn bt, gip cho ci s thng ca Tu-kh.
(8). Hn do Thu ho, nn c ci nng lc lm nhuyn (mm) c cc cht kin (cng), dng iu ho ci qun ho
trn. Qu lm thi dng v Kh pht b ho ut. Kim kh ch thu, cho nn cn dng v toan cho thu yn b phn di.
qu lm thi dng v kh cho tit b bt kh To.
(9). ng ci nhit kh t thin, thi nn dng hn thanh ; ng ci thanh lng ti ton, thi nn dng n, nhit.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong hi:
--. Chnh lnh ca Quyt m nh th no?
K B tha rng:
- Thuc v nhng nm T, Hi, Quyt m phong mc T thin; Thiu gic ha vn; Thiu dng tng ha
Ti ton. Phm chnh lnh ca nhng nm Quyt-m T thin, kh ha, vn hnh u hu thin. Cc nm u
ng vi chnh tu, kh ha, vn hnh u ng vi T thin (1)
Thin kh nhiu, a kh chnh, phong sinh ni cao xa, kh vim nhit ni theo, my theo ma xung kh
thp ha s lu hnh. Phong vi ha cng c, trn ng vi TU TINH, HUNH HOC. Chnh n nhiu, lnh n
chng, v loi cc sc thng (xanh xm) v en. Phong, to, ha, nhit, thng phc i thay; chp trng b ra,
nc khng thnh bng. Nhit bnh pht sinh di, phong bnh pht sinh trn, phong to thng phc lu
hnh khong gia (2)

(1). y ni v Quyt-m, Thiu-dng tiu, bn cng hp vi nhau. Thiu-dng t thin thi thin kh chnh ; Thiu-
dng ti ton thi a-kh chnh. Ni Quyt-m cng vi cc chnh tu ca Thiu-dng. Nh Quyt-m ti ton, thi ci kh
ca Quyt-m s cng vi ci vn ca Thiu-dng cng lu hnh. Quyt-m t thin, thi ci kh ca Thiu-dng s cng
vi ci vn ca Quyt-m t thin cng lu hnh. Cho nn ni : Phong sinh ra ni cao xa, kh vim nhit ni theo . Bi
Quyt-m, Thiu-dng tiu bn cng hp, m Quyt-m li khng theo kh ho ca Thiu-dng Trong 6 kh, ch c 2 kh
ny l tng hp.
(2). V tnh ca Phong lan rng, nn thin kh nhiu. Kh ca Thiu-dng vn hnh trong, nn a kh chnh . phong
kh trn tri, nn ni : phong sinh ni cao xa. Kh ca Thiu-dng tr ln cng hp vi Quyt-m nn vim nhit ni
theo. My theo ma xung vv l ni theo v s thng ch ca Phong vi Ho. Phong vi Ho cng theo v chnh tu nn
ni l hp c. Phc thng i thay vv l ni v kh vim nhit theo ln trn, m li cng xen vo trong kh giao.
Chp trng b ra vv.. l ni v Tng ho ti ton. Cm phong-kh thi bnh sinh trn. Cm nhit-kh thi bnh sinh di ;
phong to thng phc cng ln nhau, thi hnh hin ra trong kh giao.
n : trn y ni : sinh trn, sinh di v sinh gia m khng ni n bnh ; l ni c kh phong-ho trn
lan trn, di m li h giao gia. Vim nhit theo ln trn tc l con theo m. Thng phc i thay vv l ni v ci
kh ca Quyt-m li quay v chnh. Cho nn Quyt-m ti ton thi a kh chnh. Gi Quyt-m t thin m thin-kh cng
chnh, nn mi ni l ng vi cc chnh tu.

49
_________________________________ KINH VN ______________________________________

S CHI KH, kh hn mi tc (gay gt, but), si kh va mi n, dn bnh pha di ; bn hu Ti ton


ca Thiu dng (1)
NH CHI KH, hn khng dt, nc tuyt thnh bng, si kh mi pht trin ; sng mi xung, c b kh t
trn, i phen hn v, Dng li ha di, dn s mc bnh nhit trong .(2)
TAM CHI KH, thin chnh b tn, thng c gi to, dn mc bnh thng chy nc mt, tai, chng mt
(3)

T CHI KH, cc kh phc th, thp nhit cng giao tranh pha trn bn t Quyt m T thin, dn mc
bnh Hong n v ph thng (4)
NG CHI KH, Kh to thp thay nhau thng, Kh trm m tn b, dao hn ct da, i phen ma, gi (5)
CHUNG CHI KH u ha t lnh, kh dng bin ha, chp trng b ra, nc khng thnh bng, a kh pht
tit mnh, loi c ny mc, con ngi d chu. Nu gp kh bin, s mc bnh n l (6)
Phi chit b bt kh ut, gip thm ha nguyn cho vn kh, ng t thng (7)
Trong nm, nn dng v tn iu tr b phn trn ; dng v hm iu tr b phn di, ci kh y ha
ng phm cn vo n (8)
Dng n, nn xa thi k n, dng nhit nn xa thi k nhit, dng lng nn xa thi k lng, dng hn nn
xa thi k hn. V vic n, cng cng mt phng php. C gi, thi tri li, l o chnh. Nu tri phng
php , s gy tt bnh.

(1). S CHI KH l Dng-minh thanh kim t lnh, cho nn kh hn mi nghim tc m si kh mi n


(2). NH CHI KH l Thi-dng hn thu, v vy nn hn khng dt, m sng mi xung. Nh-chi-ch-kh l Thiu-m
Qun ho, m hn thu gia lm ln trn, cho nn c t trn m Dng li ho di. Dn mc bnh trung nhit l
v ci kh qun ho, b kh hn n lm ut li bn trong m sinh ra.
(3). TAM CHI KH l phong kh ca t thin ch lnh nn thin chnh b tn.. . Dn mc bnh tai vv l do
phong bnh pht sinh b phn trn.
(4). T CHI KHCH KH l Thiu-m qun ho, ch kh l Thi-m Thp th, v vy nn kh nhc th vi thp nhit cng
xen nhau giao tranh pha trn bn t vv l ni v Thiu-m bn t t thin Quyt-m
N : ci gin kh ca t thin ca Quyt-m, bt u t Dng-minh di, m giao ln Thi-dng. Ci gin kh ti ton
ca Thiu-dng, bt u t Thiu-m trn, m giao vi Thi-m.. Cho nn ni : dn mc bnh hn pha di, bn hu
vv tc l ni do di m ln trn. Ni : giao tranh pha trn bn t vv tc l ni do trn m xung di.
(5). NG CHI KHCH KH l Thi-m thp th, ch kh l Dng-minh to kim, v vy nn 2 kh To v Thp thay nhau
thng .
(6). CHUNG CHI CH KH l Thi-dng Hn thu, m tng ho gia lm trn, cho nn u ho t lnh . Khch thng
ch, nn dng kh i ho vv Ci kh Thiu-dng ti ton rt pht trin, loi cy c cm ci kh sinh-trng m ny n ;
loi ngi cm ci kh m p m d chu V bnh, mc bnh n l, tc sau gi l ng n.
(7). Ho nguyn tc l 5 vn. V 5 vn chnh l ngun sinh ho ca 6 kh. Nh v vn THIU-CUNG, Thiu-m t thin,
thi Th kh s b ut. V vn THIU-THNG, Thiu-dng ti ton, thi Kim kh s b ut. Cho nn phi chit b bt ci kh
gy nn ut, gip cho Ho-nguyn ca 5 vn. Tr ln, 6 kh tng ng, tu vn u bt cp, cho nn phi nng ci
vn kh, khin ci t s bt thng s thng c -- Tr ln tam kh bt cp u tng ng.
(8). Tn theo Kim ho, iu ho ci thng ca Phong mc, Hm theo Thu ho, iu ho ci dm ca Ho nhit.
Quyt-m khng theo tiu, bn, theo ci ho ho ca Thiu-dng trung kin . Th l trong sut mt nm, u HO t
lnh. Cho nn cn phi s ci kh ca Ho, ng phm cn vo n.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong hi:
--. Phu t ni rt r, nhng ly g t v s tng ng...?
K B tha rng:
--. Phm su kh, lc i c th t lc ngng c v tr. Cho nn thng ly thng ging, ngy sc (mng mt),
sng r, nhn xem; bit c v tr, thi s bit c u ri (1)
Vn hu d, n n trc, vn bt cp, n n sau. l ci o ca tri v l l thng ca kh. Nu vn
khng hu d, khng bt tc, tc l chnh tu, v n n ng vi ma (2)
Hong hi:
--. Ci kh thng phc, c nht nh ri. Cn ci s tai snh xy n, ly g d bit c ?
K B tha rng:
--. Nu khng phi kh ha, thi tc l tai snh (3)

(1). y ni v ci kh t thin, ti ton, 6 nm hon chuyn, u c nh v. i c th t nh : bn hu Thiu-dng,


Dng-minh ch tr ; bn hu Dng-minh, Thi-dng ch tr vv Su kh chn mt nm, m 6 nm li cng hon chuyn.
50
Ngng c nh v l : trn di c v, t hu c k Mi kh u ch 60 ngy c l -- Ly thng ging vv l ni v :
ly DN lm u nm, ly SC lm u thng. DN li l ngy u, bt u tnh v S-KH . bit c ci nh v ca
t thin ti ton tc l bit c 6 kh u ri.
(2). Vn tc l ho vn ca 6 kh, nh nhng nm T, NG, DN, THN, THN, TUT 6 kh ch v hu d ; ci kh ch
tu ch thi, u trc thin thi m n. Chnh tu l ni v ci k ca tu hi, khng thi qu, bt cp kh ng ng vi
ma.
(3). Khng phi kh ho tc l khng phi s ho do vn kh. T nh : nm INH-DU, INH-MO, vn ca n l
Phong, Thanh, Nhit. Phong l kh ho ca THIU-GIC ; cn Thanh, Nhit l ci kh tim phc Nh th, l khng phi kh
ho m l tai snh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong hi:
--.Ci s ca tri t, chung thy nh th no ?
K B tha rng:
--. Bt u ca s, khi trn m chung (cui cng) di. Na nm v trc, thin kh lm ch, na nm v
sau, kh t lm ch. trong lc trn di giao h, thi kh giao lm ch. Nh th l ht v tu k. Cho nn ni: r
c v tr thi kh, nguyt c th bit c (1)
Hong hi:
--. Ti coi vic , n lc thi hnh, li thy c ch khng hp, l v sao ?
K B tha rng:
--. Kh dng c nhiu t, ha hip c thnh suy. Thnh, suy, nhiu t... Cng u chung mt s bin ha ca tri
t. T nh, phong n, ng ha vi ma Xun ; nhit hun, hn ha, ng ha vi ma H ; thng vi phc,
ng, to, thanh, yn (khi) l (mc), ng ha vi ma Thu ; my, ma, ti, tm, ng ha vi ma Trng h ;
kh lnh, sng, tuyt, bng ng ha vi ma ng. l s ha do nm vn, su kh tri t, v s thng
v thnh suy thay i. (2)

(1). S ca Tri t vv ch TRI y l ni v t thin ; ch T y l ni v ti ton. S bt u khi t


trn vv l ni : s bt u l s mt v khi t thin NHT. Chung di l ni thin s bt u t thin NHT m
cui cng a LC. Na nm v trc, na nm v sau l ni v ci kh ca tri t trn di cng giao vi nhau. V
tc l ci v t thin ti ton v t hu gin-kh. Kh, nguyt l ni v mi kh u lm ch trong mt thi gian l 2 thng.
(2). y ni v 5 vn, 6 kh c ci s thnh suy, ng ho, nn c s bt hp. Khng hp vi s tc l khng hp vi ci
s ca 6 kh. Kh dng nhiu t vv l ni v ci cng dng ca 6 kh c hu d v bt tc. Ho tr c thnh suy.. l ni v
ci ho ca 5 vn c thi qu v bt cp. Phong n vv l ni v Thiu-m, Thiu-dng vi Thu-vn ng ho. Thng
vi phc vv l ni v thng-kh vi phc-kh, cng vi 6 kh tng ng. T nh : THANH-KIM thng GIC-MC, ci thng-
kh li tc ng vi Dng-minh. VIM-HO phc THU-KIM, ci phc-kh li tc l ng vi Thiu-m, Thiu-dng. l s
bin ho thay i do 5 vn 6 kh ca Tri t v ci l thng thnh suy, nn c kh khng hp. Nh kh Xun n nhiu, hp vi
s thnh ca Xun ho, th l kh vi vn ng s ho. Nh s t ca 6 kh, hp vi s thnh ca 5 vn ; s suy ca 5 vn hp
vi s nhiu ca 6 kh Th l s thnh suy thay i c kh khng hp.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong hi:
--. Nm vn, nm hnh m ng thin ha, gi l thin ph, ti bit ri. Cn ng a ha, nh th no ?
K B tha rng:
--.Thi qu m ng vi thin ha, c ba vn; bt cp m ng thin ha cng c ba vn. Thi qu m ng
a ha c ba vn, bt cp m ng a ha cng c 3 vn. Vy tt c cng c hai mi bn nm (24). T nh:
nhng nm Gip thn, Gip tut, di Thi cung gia Thi m ; nhng nm Nhm dn, Nhm thn, di Thi gic
gia Quyt m ; nhng nm Canh t, Canh ng, di Thi thng gia Dng minh. Nh th l ba vn ( l thi
qu ba vn, hp vi su kh, cng 6 nm). Nhng nm Qu T, Qu hi di Thiu chy gia Thiu dng; nhng
nm Tn su, Tn v (mi) di Thiu v gia Thi dng, nhng nm Qu mo, Qu du, di Thiu chy gia
Thiu m, nh th ba vn ( l bt cp m ng a ha ba vn, hp vi su kh cng su nm). Nhng nm
Mu t, Mu ng trn Thi chy lm Thiu m ; nhng nm Mu dn, Mu thn trn Thi chy lm Thiu dng ;
nhng nm Bnh thn Bnh tut trn thi v, lm Thi dng. Nh th ba vn, ( l thi qu m ng thin ha
ba vn, hp vi su kh, cng 6 nm).
Nhng nm inh t, inh hi, trn Thiu gic lm Quyt m ; nhng nm t mo. t du, trn Thiu thng
lm Dng minh; nhng nm K su, K v (mi) trn Thiu cung lm Thi m... Nh th l ba vn ( l bt cp
m ng thin ha ba vn, hp vi su khi, cng su nm).
Ngoi hai mi bn nm y, thi khng c gia l lm na (ch 24 nm y l c thng, h, gia, lm, cn 36
nm khc thi khng c).

51
Hong hi :
Gia nh th no?
K B tha rng:
--. Thi qu m gia ng vi Thin ph, bt cp m gia ng vi tu hi (1).
Hong- hi :
--. Lm: nh th no?
K B tha rng:
--. Thi qu, bt cp, u c Thin ph, m bin hnh c nhiu t ; bnh hnh c nh nng, sng cht c sm,
mun khc nhau (2).

(1). y ni : thi qu m ng a ho thi vi Thin ph tng ng ; bt cp m ng a ho thi vi Tu hi tng


ng. -- di m ln trn gi l gia ; trn m trng xung di gi l lm.
(2). Ni v : trong 12 nm thi qua v bt cp u gi l THIN-PH. Nhng tu trung c bin hnh nhiu t khc nhau.
Nhiu t tc l s bin ca thi qu v bt cp. Thi qu thi chng (bo), bt cp thi chm (t). Chng thi bnh nng ; chm
thi bnh nh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong hi:
--. Phu t ni: dng hn xa hn, dng nhit xa nhit, ti cha hiu r. Xin cho bit th no l XA?.
K-B tha rng :
--. Dng nhit ng phm nhit, dng hn ng phm hn. Thun thi ho, tri thi bnh. Vy phi kinh s
m lnh xa. tc thi khi theo 6 v vy. (1)
Hong- hi :
--. n, Lng nh th no ?
K-B tha rng :
--. T kh l nhit, dng nhit ng phm ; t kh l hn, dng hn ng phm ; t kh l lng, dng lng
ng phm ; t kh l n, dng n ng phm. gin kh ng vi ch kh, ng phm. D vi ch kh thi c th
tiu phm (hi phm). l T U (4 iu s) phi xt cho k. (2)
Hong- hi :
--. Phm thi nh th no ?
K-B tha rng :
--. Thin-kh tri thi (ma), thi c th theo thi ; nu thng c ch, thi c th phm. Ly qun bnh lm
gii hn, m khng th qu. l bo t-kh phn thng (3)
Cho nn ni : ng mt thin-tn, ng tri kh nghi ; ng ci thng ; ng gip ci phc. Th l chnh tr.
(4)

(1). y ni tng qut trong mt nm, c 6 v ng (ng) thi m khi. Mi v lm ch 60 ngy linh 87 khc ri, u c
4 kh hn, nhit, n, lng u nn xa lnh m ng phm. Nh s chi kh thin kh cng hn, l nn dng nhit ;
nhng thi gp Thiu-dng tng ho t lnh, li nn xa lnh mt v m ng phm. Nh nh chi kh thin kh
n, l nn dng lng, nhng thi gp Thi-dng hn thu t lnh, li nn xa lnh mt v m ng phm. Phm 6 kh
trong mt nm u nh vy.
(2). y ni v t thin, ti ton, vi gin kh u khng nn phm. Nh Thiu-m trn, t kh l Nhit (ch t (ty) l
coi, ch trng) m mun dng nhit thi li nn xa lnh ci nhit ca Thiu-m m ng phm. Li nh Dng-minh ti
ton, t kh l Lng, m mun dng lng, thi li nn xa lnh ci lng ca Dng-minh m ng phm. Cc kh khc
u theo mt nguyn tc nh vy. Li nh gin kh vi ci ch kh ca t thin ti ton tng ng, thi khng th phm ; vi
ch kh d thi c th tiu phm. Ga nh : Thiu-dng t thin s kh l Thiu-m qun ho, th l vi ci kh t thin
tng ng, thi ng phm ci nhit ca n. Li nh Thiu-m ti ton m t chi kh l Thi-dng n thu th l vi ch
kh tng d, c th dng mt t nhit m tiu phm vo n. Vy l hn, nhit, n, lng, t u phi xt cn thn.
(3). Thin kh tri thi, nh t kh l Nhit, m thin kh li Lng, th th nn theo thi m dng n ; nh t kh l nhit,
m kh hn li thng, th th li c th dng nhit, m phm ci nhit ca Ch kh. Nhng ch ly kh bnh qun lm gii hn,
m khng th qu dng, lm thng n nguyn-chn ca t-kh.
(4). Thin tn tc l s tin ng ca thin kh, mnh ng c nhm ln m phm n n ; kh nghi tc l 6 kh u c
ci s nghi ca n, ta khng nn lm tri n. Nu c thng kh, thi nn chit bt n i, ng thm n ln. (Nh tc ng :
ni gio cho gic). n nh phc kh (ci kh bo phc, khc vi ch phc l tim phc) li nn nn xung, ng gip thm
ln. Ch tr cng nh thnh tr, tc l an ton.

52
_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Nm vn-kh lu hnh, ci k ca ch tu, c thng s khng ?
K-B tha rng :
--. Ti xin tho th t, ni di y. (1)
Nhng nm GIP-T, GIP-NG ; trn Thiu-m qun ho t thin, gia THI-CUNG Th vn ; di
Dng-minh to kim ti ton. Nhit ho hai (2) ; v ho nm (3); to ho bn (4). l nhng ngy chnh ho (5).
V ho : trn thi Hm, hn (6); gia thi Kh, nhit (7); di thi Toan, nhit (8). l nhng thch nghi v
c l thc. (9)

(1). Chng ny vi chng trn, i ngha hi ging nhau. Chng trn ly Thi-dng bt u, chia th t 6 kh ca
Tam m, Tam dng. Ly gic vn lm s ri chia GIC, CHU, CUNG, THNG, V l 5 m, nn Thin tu c ch khng
u nhau. Nn y, ly Thin-can bt u t GIP, a-chi bt u t T. T GIP-T n QU-T 30 nm lm mt K. li
t GIP-NG n QU-HI 60 nm lm mt CHU. Nh th thi tu vn mi thun.
(2). Thin theo s NHT sinh ra Thu ; a theo s LC hp thnh. a theo s NH sinh ra Ho ; Thin theo s
THT hp thnh. Thin theo s TAM sinh ra Mc, a theo s BT hp thnh. a theo s s T sinh ra
Kim, thin theo s CU hp thnh. Thin theo s NG sinh ra Th, a theo s THP hp thnh. Thin-can bt
u t GIP, a chi bt u t T. Cho nn v s bt u t ci sinh ra.
(3). Ho-vn vo gia. Thi qu th theo v s THNH. Bt cp thi theo v s SINH. V do Th ho ; Th thng l
sinh, nn v s l 5.
(4). Thuc v nhng nm K-MO, K-DU. K ch bt cp, nn s ch v SINH.
(5). Khng c s t-ho ca thng-phc, nn gi l chnh-ho. Ngy, v mi vn tm ch mt ngy, m 5 vn li ly
GIC-VN lm s. V, v l cui, u ch 72 ngy c l.
(6). y ni v nhng thc v, dc phm do t thin nn dng. Bi v nm thi qu Th thng Thu, cho nn dng v
Hm, hn gip Thu.
(7). y ni v nhng thc v, dc phm trong thi k Th vn nn dng.
(8). y ni v nhng thc v, dc phm trong thi ti ton nn dng.
(9). Trn ch v t thin, di ch v ti ton, gia ch v ho vn. V qun ho t thin, cho nn phi dng Hm, hn
ch ho ; Thi-m thp th vn ho gia ; cho nn, nn dng Kh to Thp, dng Nhit n m. Dng-minh thanh
lng ti ton, cho nn dng v Toan gip s thu, dng v Nhit n bnh lng. l s thch nghi ca thc n v
thc ung. di y cng theo mt ngha nh vy.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm T-SU, T-V -- trn Thi-m thp th t thin, gia THIU-THNG, kim vn ; di
Thi-dng hn thu ti ton. Nhit ho, hn ho, thng phc ng (nhit thng, hn phc). l t kh ho,
nht (1), thp ho nm (2), thanh ho bn (3), hn ho bn (4). chnh l chnh ho (5). V ho, trn thi kh,
nhit (6), gia thi toan, ho (7), di thi cam, nhit (8). tc l thh nghi ca dc phm v thc v. (9)

(1). V vn bt cp, c thng, phc. Kim vn bt cp thi ho nhit thng c. Con ca kim l Hn-thu li phc. C
ci t kh thng v phc, cho nn gi l t ho. Cn v nht l ni ci thng kh thng ci 72 ngy ca n s ch ; m ci
phc h thi phc ci 72 ngy ca n s t.
(2). T ch bt cp, nn s theo v sinh. n : t vn bt cp, thi t thin ti ton ca nhng nm SU, V cng ch
v bt cp ; tc l kh v vn ging nhau.
(3). Vn bt cp, nn s theo v sinh. Cc nm bt cp khc u theo mt nguyn tc nh vy.
(4). Tc l nhng nm CANH-THN, CANH-TUT. CANH ch v thi qu, nn s theo v thnh.
(5). Thp ho ng, thanh ho t, hn ho lc u ch v chnh ho, khng c t kh thng v phc. Kh ca 5 vn li
u chia ch 72 ngy, ci kh t thin ti ton u ch 60 ngy c l.
(6). y ni v nhng thc v, dc phm do t thin nn dng.
(7). y ni v nhng thc v, dc phm Kim vn nn dng.
(8). y ni v nhng thc v, dc phm ti ton nn dng.
(9). Kim kh ch thu, vy nn dng v toan thu li. Ho l ni v ci kh ca 5 vn, du u ch mt nm, m trong
mi nm, li c ring 5 vn :sinh, trng, ho, thu, tng. Li nn dng 5 v iu ho. Cam l v ca Th, c th ch c
hn-thu.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm BNH-DN, BNH-THN trn, Thiu-dng tng ho t thin ; gia THI-V thu vn ;
di Quyt-m phong mc ti ton.

53
Ho ho hai (1) ; hn ho su (2) ; phong ho ba (3). l chnh ho nht (4). V ho, trn thi hm, hn
(5)
; gia thi hm, n (6) ; di thi tn, n (7). l thch nghi ca dc v v thc phm. (8)

(1). Ho lm trn ; Thu theo ch li, cho nn ch v bt cp.


(2). Vn thi qu, cho nn s theo v thnh. Cc nm thi qu u theo mt nguyn tc nh vy.
(3). Tc l nhng nm TN-T, TN-HI. T, Hi ch v bt cp, nn s theo v sinh.
(4). Khng phi thng, khng phi phc, tc l ci ngy s ho ca chnh kh.
(5). y ni v nhng thc v, dc phm, t thin nn dng.
(6). y ni v nhng thc v, dc phm thu vn nn dng.
(7). y ni v nhng thc v, dc phm ti ton nn dng.
(8). Thu vn ch v Hm, m ly v hm gip thm. Ci ho vn sau y, phn nhiu dng nhng v ho, gip. Tc
l theo nguyn tc chic bt ut kh, gip thm ho-nguyn vy.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm INH-MO, INH-DU. trn Dng-minh to kim t thin ; gia THIU-GIC Mc vn ;


di Thiu-m qun ho ti ton.
Thanh-ho. Nhit-ho, thng vi phc ng. tc l t-ho nht (1) ; To ho su (2) ; Phong ho ba (3) ;
Nhit ho by (4). tc l chnh ho nht (5). v ho : trn thi kh v hi n (6) ; gia thi tn v ho (7) ;
di thi hm v hn (7). l thch nghi v dc v v thc phm.

(1). V nm U-HO, Thng-thng vi Chnh-thng tng ng cho nn ch v s thnh. Bi Mc vn bt cp, kim


kh thng c, gi li To ho lm trn, thi kim kh li cng thnh.
(2). y ni v mc vn bt cp, nn ch v s sinh.
(3). y tc l nhng nm NHM-T, NHM-NG. T, NG ch v thi qu, nn s theo v thnh.
(4). y tc l ngy s-ho ca chnh kh.
(5). y tc l nhng thc v, dc phm do t thin nn dng.
(6). y tc l nhng thc v, dc phm, nhng nm Mc vn nn dng.
(7). y tc l nhng thc v, dc phm ti ton nn dng.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm MU-THN, MU-TUT. trn Thi-dng hn thu t thin ; gia THI CHU ho vn ; di
Thi-m thp th ti ton.
Hn ho su (1), Nhit ho by (2), Thp ho nm (3). tc l chnh ho nht (4). V ho, trn thi kh v
n ; gia thi cam v ho ; di thi cam v n. l thch nghi ca thc v v dc phm.

(1). THN, TUT ch v thi qu, nn s theo v thnh


(2). y ni v ho vn. MU THN i ho theo s 7 ; MU-TUT chnh ho theo s 2.
(3). Tc l nhng nm QU-SU, QU-V. SU, V (Mi) ch v bt cp, cho nn theo v s sinh.
(4). Tc l nhng ngy ho ca chnh-kh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm K-T, K-HI. trn Quyt-m phng mc t thin ; gia THIU-CUNG Th vn ; di


Thiu-dng tng ho ti ton.
Phong ho, thanh ho, thng v phc ng. tc l t kh ho nht (1) phong ho ba (2) thp ho nm (3) ho
ho by (4). tc l chnh ho nht. V ho : trn thi tn v lng ; gia thi cam v ho ; di thi
hm v hn. l thch nghi v thc v v dc phm.

(1). Nhn thng m phc. Ci ngy t kh s ho.


(2). T, HI ch v bt cp, nn theo v s sinh.
(3). y ni v Th vn.
(4). Tc l nhng nm MU-DN, MU-THN, u ch v thi qu, nn theo v s thnh

54
_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm CANH-NG, CANH-T. trn Thiu-m qun ho t thin, gia THI-THNG kim vn, di
Dng-minh to kim ti ton. nhit ho by (1) thanh ho chn (2) to ho chn (3) . l chnh ho nht. V
ho : trn thi hm v hn ; gia thi tn v n ; di thi toan v n. l thch nghi v thc v v dc
phm.

(1). T, NG ch v thi qu, cho nn theo v s thnh


(2). Kim vn thi qu. kim vn v nm CANH-NG cng theo v s sinh ca chnh ho, ch thanh ho t. Nm
CANH-T cng theo i ho thnh s, ch v thanh ho cu.
(3). Tc l nhng nm T-MO, T-DU.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm TN-V, TN-SU. trn Thi-m thp th t thin ; gia THIU-V thu vn ; di Thi-
dng hn thu ti ton. V ho, phong ho, thng v phc ng. tc l t kh ho nht (1) v ho nm (2)
hn ho mt (3). tc l chnh ho nht. v ho : trn thi kh v nhit ; gia thi kh v ho ; di
thi kh v nhit. l thch nghi v dc v v thc phm.

(1). Nhn thng m phc, l ci ngy t kh s ho.


(2). SU, V ch v bt cp, cho nn theo v s sinh
(3). ho vn ch v bt cp, nn theo v s sinh. ti ton, thuc v nhng nm BNH-THN, BNH-TUT. Thn, Tut
thuc v thu ca Thi-dng, hp vi ho vn ca BNH mi sinh, nn theo s MT.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm NHM-THN, NHM-DN. trn Thiu-dng tng ho t thin ; gia THI-GIC Mc vn ;


di Quyt-m phong mc ti ton. Ho ho hai (1) phong ho tm (2). tc l chnh ho. V ho : trn thi
hm v hn ; gia thi toan v ho ; di l tn v lng. l thch nghi ca thc v v dc phm.

(1). Nhng nm NHM-THN, NHM-DN l ng Thin-ph, cho nn theo v sinh s.


(2). trung vn, ch gic ho thi qu, cho nn s theo v thnh ; ti ton, tc l nhng nm INH-T, INH-HI.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm QU-DU, QU-MO. trn Dng-minh to kim t thin ; gia THIU-CHU, ho vn ; di


Thiu-m qun ho ti ton.
Hn ho, v ho, thng v phc ng. tc l t kh ho nht.
To ho chn ; Nhit ho hai . tc l chnh ho nht.
V ho : trn thi tiu n, gia thi hm v n, di thi hm v hn. l thch nghi v thc v v
dc phm.
Nhng nm GIP-TUT, GIP-THN. trn Thi-dng hn thu t thin ; gia THI-CUNG ch vn ;
di Thi-m thp th ti ton.
Hn ho su (1) Thp ho nm (2). tc l chnh ho nht.
V ho : trn thi kh v nhit ; gia thi kh v n ; di cng kh v n. l thch nghi v thc v
v dc phm.

(1). THN, TUT ch v thi qu, nn theo v s thnh.


n : Th thng, m khng thng thu, l nm thuc v Tu-hi ; tc l kh bnh. Nn khng c thng v phc.
(2). SU, V ch v bt cp, cho nn theo v s sinh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm T-HI, T-T. trn Quyt-m phong mc t thin ; gia Thiu-dng Kim vn ; di
Thiu-dng tng ho ti ton.
Nhit ho, Hn ho, thng v phc ng. l t kh ho nht.
55
Phong ho tm (8) Thanh ho bn (2) Ho ho hai (3) . l ci thi v chnh ho.
V ho : trn thi tn v lng ; gia thi toan v ho ; di thi hm v hn. l thch nghi v thc
v v dc phm.

(1). V nm TNG-CCH. Thng gic vi chnh gic ng, nn s ch v thnh. Bi kim vn bt cp,sinh kh thuc
dng, m li trn lm vi t thin, thi kh s rt thnh.
(2). y ni v kim vn, T-HI. Thanh ho bn ; T-T, thanh ho chn.
(3). Tc CANH-DN, CANH-THN. n : y, nn ch v s thnh. C l sch c b khuyt. ??

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm BNH-T, BNH-NG. trn Thiu-m qun ho t thin ; gia THI-V thu vn ; di
Dng-minh to kim ti ton.
Nhit ho hai (1) Hn ho su (2) Thanh ho bn (3) . l chnh ho .
V ho : trn thi hm v hn ; gia thi hm v nhit ; di thi toan v n. l thch nghi v thc v
v dc phm.

(1). Ho t trn, Thu theo ch li, cho nn ch bt cp.


(2). y ni v thu vn thi qu, nn theo v s thnh.
(3). Tc l nhng nm TN-MO, TN-DU. Mo. Du ch v bt cp nn s theo v sinh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm INH-SU, INH-V. trn Thi-m thp th t thin ; gia THI-GIC mc vn ; di Thi-
dng hn thu ti ton.
Thanh ho, Nhit ho, thng v phc, ng. (1). tc l ho ca t kh.
V ho nm (2) Phong ho ba (3) Hn ho mt (4) . l chnh ho .
V ho : trn thi kh v n ; gia thi tn v n ; di thi cam v nhit. l thch nghi v thc v v
dc phm.

(1). Thanh thi thng m Nhit thi phc.


(2). SU, V bt cp nn theo v s sinh.
(3). y l Mc vn m bt cp.
(4). Tc l nhng nm NHM-THN, NHM-TUT. Ci thu ca THN, TUT hp vi hnh thu m mi sinh, cho nn theo
s mt (nht).
n : ci thu do thin nht sinh ra gi l thin qu. Nhng ci thu ca Thi-dng, ch hp vi ho kh ca BNH, m
khng hp vi TN, QU. Bi TN vi BNH hp ; v NHM vi QU hp ri.
NGH-TRNG-TUYN ni : Hn thu ti ton, Th ch trn cho nn ch bt cp.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm MU-DN, MU-THN. trn, Thiu-dng tng ho t thin ; gia THI-CHU Ho vn ;


di Quyt-m phong mc ti ton.
Ho ho by (1) Phong ho ba (2). l chnh ho .
V ho : trn thi hm v hn ; gia thi cam v ho ; di thi tn v lng.

(1). DN, THN, THI-CHU. u ch v ho vn thi qu, nn theo v s thnh.


n : y ni v t thin, v ni r v Thin-ph. T thin vi vn hp, cho nn ch ni ho ho tht, v tc l vn kh
ca THI-CHU. Nu l ci kh ca Thiu-dng t thin, thi MU-DN Ho ho hai ; MU DN ho ho by
(2). Tc l nhng nm QU-T, QU-HI. T, HI ch v bt cp, nn theo v s sinh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm K-MO, K-DU. trn, Dng-minh to kim t thin ; gia THIU-CUNG Th vn ; di


Thiu-m qun ho ti ton.
Phong ho, Thanh ho, thng v phc, ng. l ho ca t kh.
56
Thanh ho chn (1) V ho nm (2) Nhit ho by (3). l chnh ho .
V ho : trn thi kh v tiu n ; gia thi cam v ho ; di thi hm v hn. l thch nghi v thc
v v dc phm.

(1). Mc thi thng m Kim thi phc.


(2). Kim bt cp m Th vn sinh ra, cho nn kh thnh.
(3). y ni v Th vn. Tc l nhng nm GIP-T, GIP-NG. T, Ng ch v thi qu, nn theo v s thnh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm CANH-THN, CANH-TUT. trn Thi-dng hn thu t thin ; gia Thi-dng kim vn,
di Thi-m thp th ti ton.
Hn ho mt (1) Thanh ho chn (2) V ho nm (3). l chnh ho .
V ho : trn thi kh v nhit ; gia thi tn v n ; di thi cam v nhit. l thch nghi v thc v
v dc phm.

(1). Th ch Thu nn ch bt cp.


(2). Kim vn thi qu, nn theo v s thnh.
(3). Tc l nhng nm T-SU, T-V. Su, V ch v bt cp, nn theo v s sinh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm NHM-NG, NHM-T. trn Thiu-m qun ho t thin ; gia THI-GIC mc vn ; di


Dng-minh to kim ti ton.
Nhit ho hai (1) Phong ho tm (2) Thanh ho bn (3). l chnh ho .
V ho : trn thi hm v hn ; gia thi toan v lng ; di thi toan v n. l thch nghi v thc
v v dc phm.

(1). B Nhm-thu n ch. Cho nn ch bt cp.


(2). Thu vn thi qu, nn theo v s thnh.
(3). Tc l nhng nm INH-MO, INH-DU. Mo, Du ch bt cp, nn theo v s sinh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm QU-V, QU-SU. trn Thi-m thp th t thin ; gia THIU-CHU Ho vn; di Thi-
dng hn thu ti ton.
Hn ho, V ho, thng v phc, ng. l ho ca t kh.
V ho nm (1) Ho ho hai (2) Hn ho mt (3). lafhoas ca chnh kh.
V ho : trn thi kh v n ; gia thi hm v n ; di thi cam v nhit. l thch nghi v thc v
v dc phm.

(1). SU, V ch v bt cp nn theo v s sinh.


(2). Ho vn bt cp, nn cng theo v s sinh.
(3). Tc l nhng nm MU-THN, MU-TUT. Thu b Th ch nn ch v bt cp.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm GIP-THN, GIP-DN. trn Thiu-dng tng ho t thin ; gia THI-CUNG Th vn ;


di Quyt-m phong mc ti ton.
Ho ho hai (1) V ho nm (2) Phong ho tm (3). l chnh ho .

57
V ho : trn thi hm v hn ; gia thi hm v ho ; di thi tn l lng. l thch nghi v thc v
v dc phm.

(1). DN, THN ch thi qu, cho nn theo v s thnh. * y nhm, nghi c khuyt vn. !!!
(2). y l Th vn, nn theo v s sinh
(3). Tc l nhng nm K-T, K-HI. thng-gic vi chnh gic ng, nn ch v s thnh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm T-DU, T-MO. trn Dng-minh to kim t thin ; gia Thiu-dng kim vn ; di
Thiu-m qun ho ti ton.
Nhit ho, Hn ho, thng phc v ng. l ho ca t kh.
To ho bn (1) Thanh ho bn (2) Nhit ho hai (3). l chnh-ho .
V ho : trn thi kh v tiu n ; gia thi kh v ho ; di thi hm v hn. l thch nghi v thc
v v dc phm.

(1). MO, DU ch v bt cp, nn theo v s sinh


(2). Kim vn bt cp, nn theo v s sinh
(3). Tc l nhng nm CANH-T, CANH-NG. ng vi Thin-ph, nn theo v s sinh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm BNH-TUT, BNH-THN. trn Thi-dng hn thu t thin ; gia THI-V thu vn ; di
Thi-m thp th ti ton.
Hn ho su (1) V ho nm (2) , l chnh ho .
V ho : trn thi kh v nhit ; gia thi hm v n ; di thi cam v nhit. l thch nghi v thc v
v dc phm.

(1). THI-V ch thi qu, cho nn theo v s thnh. y l vn vi t thin u l Thu-vn, cho nn ch ni Hn ho
lc. Hn ho lc l vn ho ca THI-V. Nu l ho ca Thi-dng t thin, thi BNH-TUT hn ho nht, BNH-THN hn
ho lc.
(2). Nhng nm TN-SU, TN-V. SU, V ch bt cp, cho nn theo s sinh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm INH-T, INH-HI. trn, Quyt-m phong mc t thin ; gia THIU-GIC mc vn ;


di Thiu-dng tng ho ti ton.
Thanh ho, Nhit ho, thng v phc ng. l ho ca t kh.
Phong ho ba (1) Ho ho by (2) l chnh-ho .
V ho : trn thi tn v lng ; gia thi tn v ho ; di thi hm v hn. l thch nghi v thc v
v dc phm.

(1). K-HI, THIU-GIC, u ch v Mc vn bt cp cho nn theo v s sinh.


(2). Tc l nhng nm NHM-DN, NHM-THN. Dn, Thn ch v thi qu cho nn theo v s thnh

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm MU-T, MU-NG. trn Thiu-m qun ho t thin ; gia THI-CHU Ho vn ; di


Dng-minh to kim ti ton.
Nhit ho by (1) Thanh ho chn (2). l chnh ho .
V ho : trn thi hm v hn ; gia thi cam v hn ; di thi toan v n.

58
(1). T, NG, THI-CHU, u ch v thi qu, cho nn theo s thnh.
(2). Nhng nm QU-MO, QU-DU. V k Phc-minh, Thng-thng vi Chnh-thng ng, cho nn ch v s
thnh. Bi trng-kh khng tuyn t ra c, thu-kh t gi chnh quyn, m li vi MO, DU cng hp, Kim kh s thnh,
nn theo s chn.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm K-SU, K-V. trn Thi-m thp th t thin ; gia THIU-CUNG Th vn ; di Thi-
dng hn thu ti ton.
Phong ho, Thanh ho, thng v phc ng. l ho ca t kh.
V ho nm (1) Hn ho mt (2) l chnh ho .
V ho : trn thi kh v nhit ; gia thi cam v ho ; di thi cam v nhit. l thch nghi v thc
v v dc phm.

(1). SU, V, THIU-CUNG, u ch bt cp, nn theo v s sinh.


(2). Tc l nhng nm GIP-THN, GIP-TUT. Th thnh thi Thu suy nn ch v bt cp.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm CANH-DN, CANH-THN. trn Thiu-dng tng ho t thin ; gia Thi-dng kim vn ;
di Quyt-m phong mc ti ton.
Ho ho by (1) Thanh ho chn (2) Phong ho ba (3). l chnh-ho .
V ho : trn thi hm v hn ; gia thi tn v n ; di thi tn v lng. l thch nghi v thc v
v dc phm.

(1). DN, THN ch thi qu, cho nn theo v s thnh.


(2). Kim vn thi qu, nn cng theo v s thnh.
(3). Tc l nhng nm T-T, T-HI. T, Hi ch bt cp nn theo s sinh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm TN-MO, TN-DU. trn Dng-minh to kim t thin ; gia THIU-V Thu vn ; di
Thiu-m qun ho ti ton.
V ho, Phong ho, thng v phc ng. l ho ca t kh.
Thanh ho chn (1). Nhit ho by (2). Hn ho mt (3). l chnh ho .
V ho : trn kh v tiu n ; gia kh v hn ; di hm v hn. l thch nghi v thc v v dc
phm.

(1). Ho ca kh thanh lng, Thiu-v vi Thiu-thng ng. Cho nn theo s thnh. Bi Tng-tinh khng pht trin,
ho kh s thnh. Th thnh thi kim sinh, do kim kh s thnh.
(2). Thu vn bt cp nn theo s sinh.
(3). Tc l nhng nm BNH-T, BNH-NG. T, Ng ch v thi qu, cho nn theo s thnh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm NHM-THN, NHM-TUT. trn Thi-dng hn thu t thin ; gia THI-GIC Mc vn ;


di Thi-m thp th ti ton.
Hn ho su (1). Phong ho tm (2). V ho nm (3). l chnh ho .
V ho : trn thi kh v n ; gia thi toan v ho ; di thi cam v n. l thch nghi v thc v v
dc phm.

59
(1). THN, TUT ch v thi qu, nn theo v s thnh.
(2). Mc vn thi qu nn cng theo s thnh.
(3). Tc l nhng nm INH-SU, INH-V. Su, V ch bt cp nn theo v s sinh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm QU-T, QU-HI. trn Quyt-m phong mc t thin ; gia THI-GIC Ho vn ; di


Thiu-dng tng ho ti ton.
Hn ho, V ho thng v phc ng. l ho ca t kh.
Phong ho tm (1). Ho ho hai (2) l chnh ho .
V ho : trn tn v lng ; gia hm v ho ; di hm v hn. l thch nghi v thc v v dc
phm.
(1). Thin-can cui cng QU, a-chi cui cng HI, cho nn theo s thnh.
(2). ho vn ch THIU-CHU, cho nn theo s hai.
(3). Ti ton l MU-DN, MU-THN, tu ch Thin-ph nn theo s sinh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Tr ln l nhng K c nh k, thng v phc, chnh v ho, u c thng s, phi xt cho k. Cho nn,
nu bit c ct yu, ch ni mt iu ; khng bit c ct yu, s lu tn khng bit n u l cng. (1)

(1). Nhng K nh k, tc nhng Thin-can bt u bng GIP, a-chi bt u t T. T vi GIP cng hp 30 nm


l mt k, 60 mi nm l mt CHU.
Thng vi phc l nhng nm bt cp ; chnh vi ho l nhng nm k thi qu. u c ci s kinh thng khng th
thay i. Ct yu tc l s thnh suy ca m-Dng.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Kh ca 5 vn c bo phc Tu-kh chng ? (1)
K-B tha rng :
--. Ut cc s pht, i thi m sinh (2)
Hong- hi :
--. Xin cho bit r nh th no ?
K-B tha rng :
--. Ci kh nm thng (tc l vn) v c thi qu bt cp, nn s pht c khc. Thi qu thi bo, bt cp thi
t. Bo thi bnh nng, t thi bnh ng (vng, khng nng lm) (3).
Hong- hi :
--. Thi qu vi bt cp s n nh th no ?
K-B tha rng :
--. Thi qu thi theo s THNH ; Bt cp thi theo s SINH. Th thi thng l sinh (4).

(1). y bn v ho ca 5 vn, b ci thng ch ca t thin ti ton. Ut cc thi pht, bo phc li tu-kh ; cho
nn ni chit b ut kh, gip cho ho-nguyn . l do tu-kh n thng ch c ho vn, cn phi ly ci v s thng
chit bt n xung, m ng cho n ut m bo phc na.
Nh nhng nm INH-MO, INH-DU, THI-THNG mc vn m thng lm Dng-minh, thi Mc-kh s b ut.
Nhng nm MU-THN, MU-TUT, THI-CHU Ho vn, m thng lm Thi-dng hn thu thi Ho-kh s b ut.
Nhng nm K-T, K-HI, THIU-CUNG Th vn, m trn lm Quyt-m, thi Th-kh s b ut.
Nhng nm CANH-T, CANH-NG, THI-THNG Kim vn m trn lm Thiu-m, thi Kim kh s b ut.
Nhng nm TN-SU, TN-V, Thiu-v Thu vn m trn lm Thi-m thi Thu-kh s b ut.
Nhng nm CANH-DN,CANH-THN, Thi-dng kim vn m tng ho t thin thi Kim-kh s b ut.
Li nh nhng nm T-T, T-HI, Thiu-thng Kim vn m tng ho ti ton, thi Kim kh s b ut.
Nhng nm NHM-T, NHM-NG, Thi-gic mc vn, m Dng-minh ti ton, thi Mc-kh s b ut.
Nhng nm QU-SU, QU-V, Thiu-chu ho vn, m Thi-dng ti ton, thi Ho-kh s b ut.
Nhng nm GIP-DN, GIP-THN, Thi-cung th vn m Quyt-m ti ton, thi Th kh s b ut.
Nhng nm T-MO, T-DU, Thiu-thng Kim vn m Qun-ho ti ton, thi Kim-kh s b ut.
Nhng nm BNH-THN, BNH-TUT, Thi-v Thu vn m Thi-m ti ton, thi Kim-kh s b ut.
60
Phm trong 12 vn , c THI, c THIU, u b ci ut ca t thin, ti ton bo phc cho nn ni thi qu thi bo,
bt cp thi t
(2). Ci vn ca nm thi qu, b ut, n pht ra bo ; ci vn ca nm bt cp b ut, n pht ra t s khc nhau .
(3). Ci kh s sinh thi vi (nh b) cho nn chr v bt cp ; ci kh d thnh ( thnh, nn) thnh, cho nn ch thi
qu.
Thin theo s nht sinh ra hnh THU, a theo s lc hp thnh li ;
a theo s nh sinh ra hnh HO, Thin theo s tht hp thnh li.
Thin theo s tam sinh ra hnh MC, a theo s bt hp thnh li ;
a theo s t sinh ra hnh KIM, Thin theo s cu hp thnh li ;
Thin theo s ng sinh ra hnh TH, a theo s thp hp thnh li ;.
Ci kh ca 5 hnh, cm v thin sinh, a thnh v a sinh, thin thnh. Nhng im c th nhn bit c rnh
mch.
(4). Th thng l s sinh v v tr ca Th trung-ng, cm Thin-can m mi ho. M kh ca Tri t, u gc
nm m cui chn. tc l ci s ca LC-TH. Cho nn ni : khong tri t, khng trnh khoi s NG (thin s
ng, a s ng) m ngi cng ng theo .
VNG-LONG-KH ni : Nm hnh li c kh li c cht u phi nh Th. Nh thin nht sinh Thu, l ci kh
ca Thu. Nht c ng m thnh lc. By gi ci cht ca Thu mi thnh.
NGH-TRNG-TUYN ni : Th v tr trung ng, s l ng, hp vi ci sinh s ca Tri ; ng c ng m
thnh thp. Vy ci s ca Tri-t chng qua ch trong ng,.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Pht ra nh th no ?
K-B tha rng :
--. Th ut pht ra : sm vang hang ni, kh giao dn dp ; bi ti vng en, ho thnh kh trng, trn khp
cao su ; gi thi ct bay, nc sng y trn ma tun tm t Thi k mi sinh, mi ho, mi trng, mi
thnh. S pht cc chng bnh : tm phc trng (bng to vt) ; trng minh (si bng) ; i tin lun (kit l)
qu lm thi tm thng, y sng Hip ; u, th, hoc lon ; nh m (nc nghn hung, c) ; ch h (tit t)
; chn sng mnh nng. My theo ma xung, ging ng chiu dng (rng che ph nh mt tri bui sm) ;
ni trm khi to. Khi mi pht do 4 kh. My git ngang tri lc khng lc c. l tin triu. (1)

(1). y ni v s pht tit do Th ut, c nhng bin tng sinh ra trong khong tri, t, ni, sng ; c nhng chng
triu pht sinh ra khp cy c, cn trng ; li c nhng tai snh sinh ra con ngi, c nhng s thay i ca kh hn
nhit ch xem ci lc pht m c th bit c ci s phc ca n ra lm sao.
SM l kh ca Ho ; tam-chi-kh ch v ho ; t-chi-kh ch v Th. Cho nn sm vang ra bn di Th. Ho vi
Th hp c, m pht ra trong khong tam kh, t kh h giao vi nhau. kh trng tc l kim kh, tc l th c th
sng, m kim ho ra vy.
Cc chng hu tm phc trng vv u do cm Th-kh m sinh ra.
n: y ni v 5 s ut pht ra cng vi thin kh giao, cng ta vi chng trn ni : Thanh nhit thng v phc
ng. Vn ca n l Phong, Thanh v Nhit. Bi nhn ci vn ch tu, khng kp ci kh s thng, n thng ri, m t kh
li v mu (m) phc th l im t tng thng v phc ca vn kh. -- chng ny ni v phc tu, tc nh
on trn ni : chit b kh ut, gip cho ho-nguyn. Bi kh ca 5 vn vo khong gia, trn b ci thng ca t thin,
di b ci ch ca ti ton., khng chia g thi qu v bt cp u phi b ci ut m li pht. Cho nn phm nhng ci pht
ra, tc l bn-kh s ut, ch khng phi l con v m bo phc. V vy phc kh vi dn bnh u c im khng ging
nhau. Hc-gi phi phn bit cho r mi c.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

KIM ut pht ra : tri t trong sng, gi mt, kh lnh ; hi may hiu ht, c cy khi to, to kh lu hnh ;
sng sa, mc xung, si kh pht sinh. con ngi pht sinh cc bnh : khi nghch ; tm hip mn, dn xung
thiu phc, hay bo thng, khng th tr mnh ; ch can, sc mt xm snh. t nt, sng nhiu. V kh ng
h thy : m ri mc lnh, ting gi vi vu, l tin triu. (1)

(1). Sng sa l ci lnh ca Kim ; gi mt, kh lnh l ci kh ca kim. l do ci kim-kh b ut m li pht chnh lnh
l pht trin thi hnh. Khi nghch vv u l bnh ca Ph. v kh ng l ni : pht ra bi ng chi kh.
on trn y ni v ni hin tng pht ra do kim ut ; c kh ho, d dn bnh, c thi hu, c tin triu V nhng
nm T, CANH, hoc thi qu m khng chm c ; hoc thuc nm bt cp, m Ho thng, Thu thng vv. Thi s ut.
M ut thi s pht ra cc hin tng, chng trng bin chuyn nh trn.

61
_____________________________ KINH VN _______________________________

Thu ut pht ra : Dng-kh rt lui, m-kh tri dy, gi bc nh go, mt sng nc ng ; tng khng m
mt, mt t tiu iu
Con ngi trong thi k , s pht sinh cc chng bnh : hn khch (kh hn phm vo),tm thng ; yu chu
thng ; quan tit khng li, co dui kh khn ; hay quyt nghch, b kin (b i tiu v bng cng) phc mn kh
phatsra ni trc sau hai ho. H thy : tng khng en ti, sc ngi en vng l tin triu. (1)

(1). Yu chu thuc v Ph ca THN ; quan tit vv.. do bnh cn. Quyt nghch vv do Dng-kh tng xung di
khin cho trung hn m gaaqy nn. Hai ho tc l Qun ho ch nh kh v Tng ho ch tam kh. Kh pht ra
tr sau hai v qun ho v tng ho.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

MC ut pht ra : thi h m tt, my khi tung bay ; gi thi o o, cy run nh chuyn. Do bin ca Mc,
khin con ngi mc bnh : v qun thng ; au ngang hai Hip ; cch yt khng thng, ung n kh khn ; qu
lm thi tai , mt hoa, trng xa khng t, thng khi cht ngt kh n khng nht nh, ng di c lt, cy
cao bng rm ; ni cao thng ngm, rng su h gm.. l tin triu. (1)

(1). Cc chng V qun thng vv bi Mc thng, Th b thng m sinh ra au ngang hai hip l nhng bnh do
Phong kh gy nn.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

HO ut pht ra : tng khng u m, che lp vng ; vim ho lu hnh, i th thong n Thp ho v


sau, cho nn dn mc bnh thiu kh, Thng, Dng, Ung, Thng ; hip, phc, bi, hung, mt, mt, t chi u
sng trng ; li thm u nghch, khit, tung ; ct thng, ch h (t), n ngc ; phc trung bo thng, huyt
git (huyt trn, nh th huyt hoc tin huyt vv) lu ch (trong mnh sng ln tng qung) ; tinh dch t ; mt
; tm nhit, qu lm thi mu mun, c nng (trong lng bun bc, rn rc), hay bo t ; v kh cui cng
bin ra i n, chn lng m t. Kh t ng. Phc thi tnh, Dng cc quay li m, thp bnh s ho ---
ni sng bng tuyt, chm su, hi m l tin triu. (1)
C ci ng ca ut, ri mi c bo Phi nhn lc cc, ri mi c pht. Mc pht, khng c thi k nht
nh v l Thu theo Ho vy. (2)
K xt thi, bnh c th d bit. Nu l vi thi tri vi tu, 5 kh khng lu hnh, khin cho ci chnh linh
sinh,ho, thu, tng cng khng c ng vi l thng. (3)

(1). V Ho ut nn vng cng b n khut. Cc chng thng, dng, ung, thng vv u do Ho nhit thnh, tinh
huyt b thng v gy nn. Thiu kh tc l ho lm hi kh.mu, mun l bnh Ph kh. Ho thnh, tinh b thng nn
hay bo t.Kh cui l ni v : mi kh chia ch 60 ngy, linh 87 khc ri. Nh v cui tam khm i n, sp pht vi
t chi kh.ng cc thi tnh, Dng cc li m vv tc l ni v : Thiu-m n u l nhit bt u sinh m cui l
hn Bi Thiu-m theo bn theo tiu.Thp lnh mi ho, mi thnh vv. l bi Thiu-dng n u, l Ho bt
u sinh m cui cng l oi bc.
(2). Dng cc li m, ni sng bng tuyt vv l ni v ut cc. Phong kh lu hnh sut 4 ma, nn Mc pht
khng c thi k nht nh. Thu pht ra trc v sau 2 ho Qun, Tng, cho nn trn y ni : Thu theo Ho.
(3). K xt thi, bnh c th t bit, cng ch th d iu tr. L thi tc l b l ci thi s ch ca 5 m, 6 kh ;
tri vi tu vv tc l tri vi tu-kh t thin ti ton

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Thu pht ra m bc, tuyt (ma v tuyt) ; Th pht m phiu, su (v, l) ; Mc pht m hu, chit
(, gy) ; Kim pht m thanh minh (trong sng) ; Ho pht m hun, mui (nng bc, ti tm) kh no gy nn
th ?
K-B tha rng :
--. Kh c nhiu, t ; pht c vi (nh) thm (qu) ; vi l ng vi kh, thm l kim c di. Kim c di l
do nhn kh m bit. (1)
62
(1). y ni v ci ut ca 5 vn, b s thng ch ca 6 kh.
n : LC VI CH I LUN ni : bn hu hin minh, l v ca qun ho ; bn hu qun ho, lui i mt b tng ho ch
tr ; li i mt b Th kh ch tr ; li i mt b Kim kh ch tr ; li i mt b Thu kh ch tr ; li i mt b Mc kh ch tr ; li
i mt b qun ho ch tr. Pha di tng ho, Thu kh ch tr ; pha di Thu v Th kh tha theo ; pha di Th v
Phong kh tha theo ; pha di Phong v, Kim kh tha theo ; pha di Kim v, Thu kh tha theo ; pha di Qun ho, m
tinh tha theo. . l 6 kh u c nh v, u c tha ch pha di. Cho nn ni : Xt c pha di m c th
bit tc l xt v s tha ch ca 6 kh di, thi s thy : Thu pht l bc, tuyt ; Th pht l phiu, su vv u
c th bit c. kh c nhiu t l ni v ci kh ca 5 vn c thi qu v bt cp. ng vi kh tc l ng ci thi
k ca bn kh m t pht. kim c di vv tc nh : ng thu pht m li kim c phiu, su ca Th ; Th pht
m li kim c bc, tuyt ca Thu ; Mc pht m li kim c thanh minh ca Kim ; Kim pht m li kim c hun, mui
ca Ho vv. y, phn bit v s phc l do s ut ca 6 kh, ch khng phi l trng hp t tng thng v phc ca
5 vn.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Nm kh pht ra, khng ng vi v, l v sao ?
K-B tha rng :
--. V chnh lnh c ch sai suyn
Hong- hi :
--. Ch sai suyn c nht nh khng ?
K-B tha rng :
--. Nu chm li sau, u 30 c l. (1)

(1). V tc l ci thi s ch ca 5 vn. Ni v 5 vn pht ra, khng ng vi v m pht, l v ci chnh lnh lu


hnh khng c ng. Nh Thu-v v ma ng, m lc pht li trc hai ho l thng Ging, thng Hai; Th-v v ma
Trng-h, m lc pht ra li vo thi k t kh l thng By, thng Tm; Kim-v v ma Thu m lc pht ra li vo thi
k ng-kh l thng Chn, thng Mi ; Ho-v v ma H, m lc pht ra li vo thi k t kh l thng By, thng Tm
vv u pht chm li linh 30 ngy. V ut cc ri mi pht, nn mi cch bn v nh vy.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Kh n m hoc trc hoc sau l v sao ?
K-B tha rng :
--. Vn thi qu thi n trc, nu bt cp thi n sau, l thng hu.
Hong- hi :
--. ng thi m n, nh th no ?
K-B tha rng :
--. Khng thi qu, khng bt cp, l n ng vi thi (ma) ; tri vy s l tai snh.
Hong- hi :
--. Kh, c kh khng phi thi m ho, l th no ?
K-B tha rng :
--. Thi qu y ng vi thi ; bt cp y theo vi k, thng (1)
Hong- hi :
--. Kh ca 4 ma, lc n c sm c mun, c cao c thp, c t c hu. Hu n nh th no ?
K-B tha rng :
--. Hnh c nghch thun ; n c chm chng ; cho nn thi qu thi ho Tin-thin ; bt cp thi ho Hu-
thin
Hong- hi :
--. S lu hnh nh th no ?
K-B tha rng :
--. Xun-kh i v hng Ty ; H-kh i v phng Bc ; Thu-kh i v phng ng ; ng-kh i v phng
Nam Cho nn, Xun-kh bt u t di ; Thu-kh bt u t trn ;H-kh bt u t gia ; ng-kh bt u
ngn (tiu). Xun-kh bt u i t bn t ; Thu-kh bt u i t bn hu ; ng-kh bt u i t pha sau ; H-
kh bt u i t pha trc l s thng v chnh-ho ca 4 ma. Cho nn ni ch (rt) cao, ng-kh
thng c lun, ni ch h, Xun-kh thng c lun Phi suy xt cho tinh tng mi c. (2)

63
(1). y ni v 6 kh ca ch-thi, c thi qu bt cp, khc nhau. Su kh, mi kh u ch lnh 60 ngy. Nh ci kh
thanh-tc, lu hnh ma Xun, ci kh vim-nhit lu hnh ma Thu ; ci kh ngng-hn lu hnh ma H ; ci kh
chng-nhc lu hnh ma ng l khng phi thi m ho Bi thi qu, l ng vi thi m n t ci kh n,
lng, hn, nhit ; bt cp l v k thng tc l theo v ci kh thng k v l ci ho khng phi thi. Chng trn, ni v
s ch tu ca 5 vn, 6 kh m c thnh suy ; y li ni v s ch thi ca 5 vn, 6 kh m cng c thi qu bt cp.
(2). y ni v kh ca 4 ma c thi qu bt cp. Sm mun tc l ni v n trc n sau. Thun thi nh : Xun-kh
i v bn Ty, H-kh i v bn Bc, Thu-kh i v bn ng, ng-kh i v bn Nam Nghch l phn thun lm nghch.
Xun-kh pht sinh phng ng nn t phng ng m i v phng Ty. H-kh pht sinh phng Nam, nn t
phng Nam m i v phng Bc.. l 4 ma ng vi 4 phng. Cho nn Xun-kh t di m sinh, Thu-kh t trn m
xung ; ci kh H-ho t gia m tn b ra 4 phng ;ci kh ng tang, t Biu m tr v Ni ph Bn t l ng, bn u
l Ty, ng trc l LY, ng sau l KHM l ci kh 4 ma c cao, thp, t, hu. t pha di m ln trn, t bn
trong m ra ngoi

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. S ng hin ca 5 vn, 6 khv s chnh ca Lc ho, cc k ca Lc-bin. nh th no ?
K-B tha rng :
--. Su kh c chnh k, c ho, c bin, c thng, c phc, c dng, c binh, hu u khng ging nhau.
mun bit v ng no ?
Hong- hi :
--. Xin Phu-t cho bit c.
K-B tha rng :
--. Phm, kh khi dn n : Quyt-m n l ho bnh ; Thiu-m n l huyn-ho (m p) ; Thi-m n l
khm-nhc (nng bc) ; Thiu-dng n l vim-th ; Dng-minh n l thanh-knh (mt m, cng cp, tc l
Kim-kh) ; Thi-dng n l hn-phn (rt lnh). l s thng ca thi-ho. (1)

(1). chng trc, ni v s chi kh, nh chi kh vv. Ch bn v khch-kh gia lm do 6 nm hon chuyn u khng
ging nhau. y li bn v ch-kh ca 4 ma, c Mc ma Xun, Ho ma H, Kim ma Thu, Thu ma ng u ch v
linh 72 ngy. Li c s-kh l Quyt-m, nh-kh l Thiu-m, tam-kh l Thiu-dng, t-kh l Thi-m, ng-kh l
Dng-minh, lc-kh l Thi-dng. u ch 60 ngy linh 78 khc ri l ci kh 4 ma khng th thay i n ; c ci
chnh lnh, hn, nhit, n, lng, v sinh, trng, thu, tng. Nn gi l thng.
Kh khi n vv tc l ni v 4 ma c ci kh ca 5 vn 6 kh dn n Thiu-m tuy ch qun ho m bn hn, nn
vo ch giao tip ca hn vi nhit, ch v kh n ho. -- tit ny ly Quyt-m Phong mc ch Xun ; Thiu-dng
vim-th ch H ; Dng-minh thanh lng ch Thu ; Thi-dng hn thu ch ng. l kh ho thng ca 4 ma. Cho
nn li ly Thi-m, chuyn xp ln trc Thiu-dng v l Th-kh chia vng t-qu, nn trc bt u t Xun, H.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Quyt-m n ni l Phong-ph, l mn-khi (m mang) ; Thiu-m n ni l Ho-ph, l th vinh (th


thi, ti tt). Thi-m n ni l V-ph, l vin-doanh (y ) ; Thiu-m n ni l Nhit-ph, l Hnh mut
(ng li ca Ph dn ra) ; Dng-minh n ni l T-si-ph, canh thng (thay i, c cy ti ma Thu th sc
xanh thay i). Thi-dng n ni l Hn-ph, l qui-tng. l ng li thng ca s t-ho
Quyt-m n ni l sinh n, l gi lay. Thiu-m n ni l ti tt, l hnh hin. Thi-m n ni l ho,
l my ma. Thiu-dng n ni l trng dng, l tt ti. Dng-minh n ni l thu lim, s xng mc.
Thi-dng n ni l qui tng, l kn o
Quyt-m n ni trc l phong sinh, sau l tc si. Thiu-m n ni : trc l nhit sinh, sau l m
hn. Thi-m n ni trc l thp sinh, sau l ch v (ma gi, sng). Thiu-dng n ni trc l ho sinh,
sau l oi bc. Dng-minh n ni trc l to kim, sau l thanh lng. Thi-dng n ni trc l hn sinh, sau
l n ho l s thng ca c ho
Quyt-m n ni l mao ho (ho sinh loi c lng). Thiu-m n ni l v ho(ho sinh loi c cnh).
Thi-m n ni l qu ho (ho sinh loi th v ngi). Thiu-dng n ni l v ho (cng loi c cnh).
Dng-minh n ni l gii ho (ho sinh loi c v nh trai, c). Thi-dng n ni l ln ho (loi c vy nh
c). l s thng ca c ho
Quyt-m n ni l sinh-ho (sinh si, ny n). Thiu-m n ni l Vinh-ho (ti tt). Thi-m n ni
l nhu-ho (ho ra kh m t). Thiu-dng n ni l Mu-ho (rm tt). Dng-minh n ni l kin-ho
(cng, bn). Thi-dng n ni l tng-ho. l s thng ca truyn b chnh lnh.
Quyt-m n ni l phiu n, l mt nhiu. Thiu-m n ni l i huyn, hn (rt m v rt). Thi-m
n ni l sm st, ma to, gi ln. Thiu-dng n ni l gi to, bc chy, ng sng Dng-minh n ni l

64
c cy l rng, hoc n. Thi-dng n ni l hn, tuyt, bng bc, bch ai (bi trng). l trng thi thng
ca kh bin. (1)

(1). Phiu n (tung bay, gin d) hnh dung bin thi ca Phong. Mt tc l kim kh tha theo ; i
huyn l m nhiu ; tc l sc qu ca Ho ; hn tc l m-tinh tha theo ; sm st, ma to vv l trng
thi bin chuyn ca Thp th, n cc thi phong kh tha theo Tr ln ni v : cc thi bin, bin thi hi, ri
do tha theo ch li.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Quyt-m n ni l nhiu ng, l nghinh tu (i li, hnh dung cn gi). Thiu-m n ni l cao-minh-
dim (ngn la sng v cao), l sng thng. Thi-m n ni l trm m, l bch ai (bi trng), l hi, huyn (ti
tm, m p). Thiu-m n ni l quang hin (sng t), l ng vn (my do nc bc ln), l hun (m p).
Dng-minh n ni l yn ai (khi bi), l sng mc, l kinh khit (hanh hi) l th minh (hiu ht, qunh qu).
Thi-dng n ni l cng c (cng bn), l kin mang (gi lnh). l lnh thng ca 6 kh thi hnh ra 4
ma.
Quyt-m n ni l l cp. Thiu-m n ni l dng chn, thn nhit. Thi-m n ni l tch m, l b
cch. Thiu-dng n ni l s, u, l thng dng (l ly). Dng-minh n ni l ph h. Thi-dng n ni
l co dui khng li. l nhng bnh thng v ma Xun. (1)

(1). L cp l mt chng kh nghch nghn ln. Quyt-m ch v ma Xun. Xun kh bt u t di m dn ln trn,


nn thnh chng l cp.
Dng-minh ch v ma Thu. Thu-kh bt u t trn, nn thnh chng ph h. Ho sinh ra Mc phong, phong vi ho
cng qut dn, nn mi thnh cc chng l ly v mnh nng. Th v tr trung ng m chia vng ra t qu, cho nn 4
ma gy thnh cc chng b, tch v trung mn.
Thi-dng ch v Cn, b phong kh n phm, cho nn mc mu m thnh co dui khng li.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Quyt-m n ni, gy nn chng chi thng (au Hung v Hip). Thiu-m n ni gy nn chng kinh,
hn, run ry, ni m (sng). Thi-m n ni gy nn chng xc, mn (nh xc huyt v y). Thiu-dng
n ni gy nn chng to, mu mui, bo bnh. Dng-minh n ni gy nn chng cu (au sng mi) v cc
chng au xng khu, u gi, i, xng ng chn. Thi-dng n ni gy nn chng yu thng. l bnh
thng ca ma H.
Quyt-m n ni, gy nn chng liu l (b lch bng i khng tiu tin c). Thiu-m n ni gy
nn chng hay thng, ni cn, huyt ra ng mi hoc mt. Thi-m n ni gy nn chng chung mn, hoc
lon, th , t. Thiu-dng n ni gy nn chng hu t, nh minh ( tai), u th. Dng-minh n ni gy nn
chng hip thng, thun huyt (rp da). Thi-dng n ni gy nn chng tm hn (ng ra m hi) v kinh.
l bnh thng ca ma Thu.
Quyt-m n ni gy nn chng hip thng, u v tit. Thiu-m n ni gy nn chng ni nhiu v
hay ci. Thi-m n ni gy nn chng ph thng. Thiu-dng n ni gy nn chng bo ch (t mnh),
khit tng v bo t. Dng-minh n ni gy nn chng cu, s. Thi-dng n ni gy chng lu tit, tiu tin
bt cm. l nhng chng thng v ma ng. (1)

(1). TM ch v ni : H l Tm-ch. Qun ha b ci hn thy ca ng lnh n bch, thi Tm-ch ha thc m thnh
chng ni li ci Tr ln, cc bnh thuc v 4 ma ; c khi pht sinh bi 6 kh, c khi pht sinh bi 4 ma Hc gi nn ly
m suy thi ngha l t r. y l ni v vn 6 kh 4 ma, c c, c ha, c chnh, c lnh, c bin, c bnh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Phm 12 bin bnh trn y, u l ly c bo c, ly ha bo ha, ly chnh bo chnh, ly lnh


bo lnh. Kh cao thi cao, kh thp thi thp, kh sau thi sau, kh trc thi trc, kh trong thi trong, kh ngoi
thi ngoi u c thng v.
Cho nn Phong thng thi ng. Ha thng thi thng. To thng thi can(kh). Hn thng thi ph. Thp
thng thi nhu-tit. Qa lm thi thy b, ph thng ; ty kh u s bit bin y.
Hong- hi :
--. Xin cho bit cng dng ra lm sao ?
65
K-B tha rng :
--. Cng dng ca kh u theo v bt thng m lm ha. Cho nn Thi-m v ha, truyn sang Thi-dng.
Thi-dng hn ha truyn sang Thiu-m. Thiu-m nhit ha truyn sang Dng-minh. Dng-minh to ha
truyn sang Quyt-m. Quyt-m phong ha truyn sang Thi-m u nhn n u m nghim xt. (1)

(1). Nhn u nhn xt vv nh kh ca Thi-m v Trng-h ; kh ca Thi-dng v ma ng ; kh ca


Thiu-m v ma H ; kh ca Dng-minh v ma Thu ; kh ca Quyt-m v ma Xun Li nh ng c nhit ha,
nghim ci thng ca Thi-m, ma H c hn ha nghim ci thng ca Thi-dng vv.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. T ng c bn v nh th no ?
K-B tha rng :
--. Gi c ng bn v, l thng ha.
Hong- hi :
--. Xin cho bit u ?
K-B tha rng :
--. Xt v ca n v thng no, phng no, thi c th bit c. (1)

(1). ng vi bn v, nh Quyt-m bn v thng Ging, thng Hai vv Phng nh v nm Quyt-m ch tu-kh,


thi Thi-m t t Ty-Bc ; Thi-dng t t ng-Nam ; Thiu-m t t Ty-Nam; Thiu-dng t t chnh Bc
vv

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Kh ca 6 v, doanh, h nh th no ?
K-B tha rng :
--. l do thi (qu) thiu (tc bt cp) khc nhau. Kh thi n thong th m l thng ; kh thiu n
cp tc m vong (mt, cht).
Hong- hi :
--. Kh ca Tri-t doanh, h nh th no ?
K-B tha rng :
--. Thin-kh bt tc, a-kh s theo ; a-kh bt tc, thin-kh s theo. Vn khong gia m thng n
trc. Ght ci bt thng, m theo v ci ng ha, theo vn v thun m sinh ra bnh. Cho nn, trn thng thi
Thin-kh ging m xung, di thng thi a-kh i m ln ; do nhiu t m phn v c sai lch. -- Vi thi sai
nh thng thi sai ln, qu lm thi ngi i, kh giao. i thi i bin sinh ra m gy nn tt bnh. I-
YU ni : Thm k 5 phn, vi k 7 phn. s sai lch c th bit c. (1)
(1). y ni v 6 kh ch thi, cng c chia ra tri t, doanh, h, m trn di cng thng. Na nm v trc, kh Tri
lm ch ; na nm v sau, kh t lm ch. Vn vo khong gia Tri v t, thng n trc ci kh ca tri v t
gy nn s thng. Cho nn ni : theo vn v thun sinh ra bnh vv tc l ni ci kh ca Tri-t theo vi vn kh m
b, th tng thng ln nhau. Kh giao l ni v tam kh, t kh giao h vi nhau. Nh Thin-kh bt tc, a kh s theo
thi ci t chi Th kh trc giao h vi tam kh l Ha. Nha-kh bt tc, Thin-kh s theo thi ci tam chi Ha kh
trc giao h vi t kh l Th vv l : Ha, Th, t mu tng hp, gi l v vi ng ha tc l thng m vi (nh)
vy. Vi thi tiu sai tiu sai k ca thin vn chim 7 phn, m 3 phn thi chim a. k ca a vn chim 7
phn, m 3 phn thi h giao vi thin. l trn di kh giao, khng sinh ra bnh. ght ci bt thng. l ght ci kh
mnh bt thng. Thi-dng hn ha, truyn sang Thiu-m. Dng-minh to ha truyn sang Quyt-m vv.. l di
thng thi a-kh i m ln. Quyt-m phong ha truyn sang Thi-m. Thiu-m ha ha truyn sang Dng-minh
l trn thng thi Thin-kh ging m xung. Tc l thng mt trnh thm. Thm thi i sai. i sai thi kh ca
thin chim 5 phn, cn 5 phn thi ging thng xung di ; k ca a chim 5 phn, cn 5 phn li i ln trn. Cho
nn ni : thm thi v i kh giao. i thi i bin m sinh ra, m bnh gy nn. v i l vit qua ci vi ca tam-kh,
t-kh, m s-kh nh-kh thi li i sang ng-v, lc-v ; Ng-kh, lc-kh li i sang s v, nh v vv l ci kh s bt thng
n thng li c.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Lun ni : Nhit, ng phm nhit. Hn, ng phm hn ti mun khng lnh xa hn, khng lnh xa
nhit thi nh th no ?

66
K-B tha rng :
--. Pht biu, khng lnh xa nhit ; cng l, khng phi lnh xa hn
Hong- hi :
--. Khng pht biu, khng cng l m phm hn, phm nhit, thi nh th no ?
K-B tha rng :
--. Hn, nhit phm vo bn trong, bnh s nng thm.
Hong- hi :
--. Xin cho bit bnh nh th no ?
K-B tha rng :
--. Cha c bnh thi sec sinh ra, c bnh thi nng thm
Hong- hi :
--. Sinh ra nh th no ?
K-B tha rng :
--. Khng lnh xa nhit thi bnh nhit n ; khng lnh xa hn, thi bnh hn n. Bnh hn n thi nhng
chng : kin , b, phc mn, thng cp v h li vv s sinh ra. Bnh nhit n thi nhng chng : th, h, hoc
lon, ung th, thng dng, mu mun, ch h, khit tng, thng trng, u, cu, nc, u thng, ct tit bin,
huyt git, huyt tit, lm b vv s sinh ra.
Hong- hi :
--. Phng php liu tr nh th no ?
K-B tha rng :
--. Thuc v 4 ma thi thun theo. Nu phm thi dng ci thng tr. (1)

(1). Chng ny ni v 6 kh ch thi, cng c hn, nhit, n, lng khc nhau. Nhng v tn cam n c ci tnh cht
pht tn thuc Dng. Cho nn c khi gp chng bnh nn pht tn, thi phi xa lnh nhit, do ngay ma Xun cng phi
lnh xa nhit ri. Nhng v toan, kh n c ci tnh cht dng tit, thuc m. Nu gp chng bnh cn phi cng l, thi d
phi lnh xa hn, m li khng phi cn lnh xa hn.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. n b trng-thn (tc c thai) dng v c cht c nh th no ?
K-B tha rng :
--. Nu c bnh thi khng hi. Nhng cng ng qu dng, mi tht khng hi. T nh nhng chng i tch,
i t, thi cn phi phm. Nhng bnh bt qu na thi thi. Nu dng qu s cht. (1)

(1). n b khi mi kt thai c mt thng n 2 thng, l nh s t dng ca Mc kh ; thng th 3 th 4 l ch v


Ha-kh ; thng th 5 th 6 ch v Th-kh ; thng t 7 th 8 ch v Kim-kh ; thng th 9 th 10 ch v Thy-kh. n thi
k Thi-dng l 5 hnh y do m dng, thy ha chia u m thnh thn hnh. Nhng trc kh cha sinh, ci kh
ca 5 hnh u c thnh c h, c thng, c ut, nn dng nhng v c kh v hn, nhit, n, lng theo thun nghch m
iu tr. V phng c bnh m mun khng lnh xa hn, hoc nhit m cng khng hi g n thai kh (nguyn vn ch Hn
cu ny l : hu c v vn, dic v vn d) Nu phm qu thi s cht. Xem thi hn, nhit, n, lng gi l T Y
phi tinh t v cn thn lm mi c.
n : Thai mi c 7 thng m sinh, phn nhiu nui c m cng th, l v : thng th 7 thuc v Ph tng t dng.
PH thuc Thin, m ch kh ch huyt. thin theo s nht sinh ra hnh Thy, cm ci kh ca tri t m sinh ra, cho nn
nui c. Thng th 9 th 10 thuc v s ch ca Thiu-m, Thi-dng, u cm c c ci kh ca m dng, thy ha
m sinh. Nhng nu l thng th 8 thi thuc v Dng-minh I-TRNG ch kh, v cm ci Ph-kh ca Dng-minh m
sinh nn t khi sng c.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Nu ut qu, thi liu tr th no ?
K-B tha rng :
--. Mc ut thi t b ra. Ha ut thi pht n ra. Th ut thi ot (dp) bt i. Kim ut thi tit b i. Thy
ut thi chit n xung. phi iu ha ci kh, qu thi dng n chit i Chic cng tc l t (nh dng
Toan t CAN, dng Tn t PH, dng Hm t THN vv).
Hong- hi :
--. V phng php gi t, nh th no?
K-B tha rng :
67
--.C gi t ci kh, thi cng khng cm, tc l do ch kh bt tc, thi khch-kh thng vy. (1)

(1). y ni v tr bnh c php gi t (tm mn) v ch kh bt tc m khch kh thng. Trn kia, tr v cc chnh bnh
t thin, c nhng phng php dng n, xa n ; dng lng, xa lng ; dng hndng nhit vv. l chnh php tr
bnh. trong c ng ci phng php : c gi, thi tri li vv. Thi tc l dng hn, nhit, n, lng m c th c
phm. Nh trn : khng lnh xa nhit, khng lnh xa hn v l pht biu, cng l m t kh cn . Nu dng php
phn thng, thi d Ni-thng cng c th phn thng. Vy HONG- mi hi li, K-B ni : Mi nm 6 kh, t c
mt kh lm ch, m li c khch-kh n gia lm. Duy ch-kh bt tc m khch-kh thng, thi gi-t ci kh hn, nhit, n,
lng, d gip ch-kh m ng vi khch-kh cho nn d phm m cng khng phi cm k/.

---- o0o ----

68
CHNG 74 (CHNG 73 KHNG C)

CH CHN YU I LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Nm kh giao hp, doanh-h thay i l ti c bit ri. Cn 6 kh chia tr t-thin, ti-ton, kh n
nh th no ?
K-B tha rng :
--. Quyt-m t thin, ha ca n l PHONG. Thiu-m t thin, ha ca n l NHIT. Thi-m t thin, ha
ca n l THP. Thiu-dng t thin, ha ca n l HO. Dng-minh t thin, ha ca n l TO. Thi-dng
t thin, ha ca n l HN Ly ci Tng-v, 6 kh n lm, m nhn nh bnh danh (tc l Thin-kh trn lm
xung, m di hp vi Tng-v ca con ngi ; ty theo 6 kh n phm vo Tng no, n nh tn bnh.)
Hong- hi :
--. a-ha (tc ti-ton) nh th no ?
K-B tha rng :
--. Cng hu nh t thin, gin kh cng vy
Hong- hi :
--. Gin kh nh th no ?
K-B tha rng :
--. T t hu gi l gin kh.
Hong- hi :
--. Ly g phn bit l khc.
K-B tha rng :
--. Ch-tu thi k-tu ; gin-kh thi k-b. (1)

(1). y ni v 6 kh t-thin m vng quanh di t, cho nn coi v vic t thin cng mt phng php nhn xt
(ng hu), theo t hu l hon chuyn. Nn v gin-kh cng vy. Duy ci kh t thin ti ton, thi k-tu (ghi chp tng
nm) gin-kh thi k-b (ghi chp tng b) l khng ging nhau.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Tu-ch nh th no ?
K-B tha rng :
--. Quyt-m t thin l Phong ha, ti ton l Toan ha ; t-kh l Thng ha (ha mu xanh); gin-kh l
ng ha. Thiu-m t thin l Nhit ha, ti ton l Kh ha ; khng t v kh ha, t kh l Chc ha (ha
s chy nng). Thi-m t thin l Thp ha, ti ton l Cam ha, t kh l Kim ha, gin kh l Nhu ha.
Thiu-dng t thin l Ha ha, ti ton l Kh ha, t kh l an ha(ha sc ), gin kh l Minh ha (ha s
sng t). Dng-minh t thin l To ha, ti ton l Tn ha, t kh l T ha, gin kh l Thanh ha. Thi-
dng t thin l Hn ha, ti ton l Hm ha, t kh l Huyn ho, gin kh l Tng ha Cho nn, mun tr
bnh phi bit r 6 kh chia tr 5 v ; 5 sc sinh ra th no, 5 Tng nn nh th no Mi c th ni c l doanh,
h v ci nguyn nhn sinh ra bnh hon. (1)

(1). y ni v t thin ti ton ca 6 kh, vi s phn tr ca ha-vn v gin-kh, u c thnh c h m gy thnh tt


bnh cho con ngi. Ngi tr bnh hoc theo tu-kh, hoc theo vn-kh, ly ci 5 v, 5 sc do thin a sinh ra m hp vi s
thch nghi ca 5 Tng C nh th, mi c th ni c s doanh h ca 5 vn, 6 kh, v ci nguyn nhn sinh ra tt bnh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :

1
--. Quyt-m ti ton m Phong ha, ti bit ri. Cn s pht trin ca Phong ha, nh th no ?
K-B tha rng :
--. Phong pht sinh ra t. tc l bn. Cc kh khc u nh vy. Bn (gc) tri, tc l Thin-kh ;
bn t, tc l a-kh. Tri vi t hp kh, 6 tit phn chia, mun vt do m ha sinh. Cho nn ni : Cn
hu kh nghi, v tht bnh k tc l l . (1)

(1). Cn thn hu (nghe) ci s thch nghi ca 6 kh, ng l mt ci nguyn sinh ra bnh ca 5 Hnh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Ch bnh nh th no ?
K-B tha rng :
--. T-tu, b vt (1) thi khng st na.
Hong- hi :
--. Trc tu m b vt, nh th no ?
K-B tha rng :
--. l chuyn tinh ca tri t.
Hong- hi :
--. T-tu nh th no ?
K-B tha rng :
--. T-kh nhn ch tu, do li xt c hu d v bt tc.
Hong- hi :
--. Nu khng t-tu, b vt th sao ?
K-B tha rng :
--. V kh n tn, cht tuy ng m lc khc nhau. Kh v c hu bc, tnh dng c to, tnh ; tr, bo c nhiu t
; lc ha c thin, thm. V vy nn phi t-tu, b vt. (2)

(1). Xt v kh-vn tng nm, tch tr phng b nhng dc v iu tr v nm y.


(2). Trn y ni v ch bnh tc l ni v ci dc vt, ch tr v cc chng bnh nm y. Nh gp nm Thiu-m,
Thiu-dng t-tu, thi nn thu gi nhng dc v c tnh cht NHIT nh : PH-T, KHNG, QU vv.
Dng-minh to kim t tu thi nn thu gi nhng dc v c tnh cht TO nh : THNG-TRUT, TANG B vv
Quyt-m phong mc ch tu thi nn thu gi nhng Phong dc nh : PHNG-PHONG, KHNG-HOT vv Cc nm
khc u theo mt nguyn tc nh vy. V cc v u bm th ci chuyn-tinh ca tri t.
T-kh tc l t ci kh ca 5 vn. 5 vn d vi ch tu tng ng, nhng li c thi qu, bt cp khc nhau. V nm
thi qu thi vt lc hu ; v nm bt cp thi vt lc bc. Nu li l nhng vt vo cc nm kh vn t tu, thi kh tn m
lc bc, cho nn hnh cht d ng m nng lc c khc. Tr bo c nhiu t l ni v cc dc v dng tr bnh v bo
chn (bo ton chn-nguyn, l b) hoc nn dng nhiu hoc nn dng t, khng ging nhau.
n : t thi Trung-c v sau, khng thi hnh c ci phng php t tu, b vt nn phi dng php bo ch thay
cho ci kh lc t nhin ca tri t. Nh ch PH-T thi gi l bo ch (tc nng chn) cn THNG-TRUT, TANG-B
vv thi gi l sao ; l ly ha gip ha, ly to gip to. Cn th, c k ch Ph-t, b vo nc luc k, gi l t
ch ; ch Tang-b thi tm mt sao gi l nhun to Th c khc g dng chim ng, ch sn, m em cht b mng v
nanh ca n, cn mong g n bt th, bt cy c na ?

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Tu-ch lm hi cho Tng nh th no ?
K-B tha rng :
--. Xt ci s bt thng ca n, thi r c yu im nh th no. (1)
Hong- hi :
--. Tr liu nh th no ?
K-B tha rng :
--. trn m dm xung di, thi ly ci s thng lm cho yn ; do bn ngoi m dm vo trong,
thi ly ci s thng iu tr. (2)

(1). y ni v ci kh ca 5 vn, b s thng ch ca t thin, ti ton Nm tng bn trong thuc vi 5 hnh, bn


ngoi hp vi 5 vn ; kh ca 5 vn b ci kh thng ch n phm, thi bnh s sinh ra 5 tng m lm hi. Nh THIU-
THNG Kim vn, m gp hai ha t thin, THIU-CUNG Th vn m gp Quyt-m ti ton u l vn-kh s bt
thng, m b thng kh n thng ch. Cho nn nhn ci s bt thng thi ci ct yu ca tu ch tng hi s bit
c.
2
(2). Trn dm xung di.. l ni v ci kh t thin n trn ln ci vn kh di ; nn ly ci s thng dp cho
yn. T nh : THIU-THNG Kim vn m ha nhit lm trn, nn bnh bng v Hm, Hn ; t bng v Kh, Cam. Do
bn ngoi dm vo trong vv l ni v ci kh ti ton, n trn ln 5 vn bn trong, nn ly ci s thng iu tr. Nh
THIU-CUNG Th vn m phong mc ln xung ; nn dng v Tn, Lng iu tr, li dng v Kh Cam lm t

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Bnh-kh nh th no ? (1)
K-B tha rng :
--. Nhn xt k m dng u iu tr, ly qun bnh lm gii hn. CHNH thi chnh tr ; PHN thi phn
tr.

(1). BNH-KH tc l cc nm khng c trn di, thng, ch v vn kh ha bnh. Phm nhng nm thuc v Gip,
Bnh TUT, Canh, Nhm l Dng-vn ; nhng nm thuc v t, inh T, Tn, Qi l m-vn. Hai vn v m dng c
thi qu, bt cp khc nhau, nn phi xt r m dng u iu tr. Chnh tr nh v nm thi qu, nn nn
bt ci thng kh m nng ci bt thng. phn tr nh l ci vn bt cp, b ci kh s bt thng n phn thng. Vy
phi phn t iu tr.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Phu-t ni xt v s h-giao ca m dng iu tr. LUN ni: Nhn-nghinh vi Thn-khu tng
ng, khng sai nh giy mc, gi l bnh, vy m dng s ti, v thn-khu nh th no ?
K-B tha rng :
--. Nhn nm thuc v Nam-chnh hay Bc-chnh, thi s bit c. (1)
V nm Bc-chnh, Thiu-m ti ton Thn-khu khng ng, Quyt-m ti ton thi bn hu khng ng.
Thi-m ti ton thi bn t khng ng.
V nm Nam-chnh, Thiu-m t thin thi Thn-khu khng ng ; Quyt-m t thin thi bn hu khng
ng ; Thi-m t thin thi bn t khng ng. Phm nhng khng ng : phn chn thi s thy. (2)

(1). Trn y ni : NAM, BC tc l mt du hiu, mt danh t ring v m, dng. trong nm vn Mu, Qi ha


HA, nn ly nhng nm thuc v Mu, Qi gi l NAM-CHNH ; cn nhng nm Gip. t. Bnh. inh. K. Cnh. Tn. Nhm
gi l BC-CHNH. Chnh lnh ca nm vn c Nam c Bc ; kh ca Thiu-m c m c dng. V vy nn theo m ln
xung. Thn, Xch l ni v b v ca huyt mch Huyt l mt cht lng Trung-tiu trn lan xung b phn di thi
l TINH ; phng thn ca Tm ha m thnh huyt. Cho nn mch pht sinh t Tc Thiu-m THN, m ch Th
Thiu-m TM. V vy, chn m dng Thn-Xch c th bit c trn di ca Thiu-m.
(2). Phong, hn, th, thp, to, ha l kh m dng ca Tri ; Tam m, tam dng ng ln n, t v 6 kh ch tu.
Mc, ha, th, kim, thy, ha l m dng ca t t v s ha vn ca 5 hnh. Ha vn c ht 5 nm thi hu thin,
m trong 5 hnh li c hai ha, cho nn qun-ha khng t v kh ha. Nhng d khng ch vn m c ci v tr nht
nh.
trn Thiu-m qun ha lm ch, th l Thiu-m bn m m ch v dng. V vy, ci nm thuc v NAM-CHNH
v phn dng, m cc nm thuc v BC-CHNH v phn m. T thin Nam, ti ton Bc, l nh v ca tri t. Y-
gi nghnh mt v phng Nam chn mch, thi thn l Dng m pha Nam, Xch l m m pha Bc. V nm
BC-CHNH Thiu-m ti ton, thi theo m m pha Bc, v vy Thn-khu khng ng. V nm NAM-CHNH Thiu-m t
thin thi i vi m m v dng, v vy Thn-khu cng khng ng. khng ng l lung mch nh m hin r trn tay
ngi chn. l ni v m dng, nam bc ca Xch, Thn. V nm BC-CHNH, Quyt-m ti ton, thi Thiu-m t,
nn bn hu khng ng. Thi-m ti ton thi Thiu-m bn hu, cho nn bn t khng ng. V nm NAM-CHNH, Quyt-
m t thin, thi Thiu-m bn t, cho nn bn hu khng ng ; Thi-m t thin, thi Thiu-m bn hu, cho nn bn t
khng ng. l ni v t hu ca Nhn-nghinh v Thn-khu. phn k chn tc l i y-gi ngnh v Nam hoc v Bc
chn. gi em bn trn bn, t thin v Nam, thi ti ton v Bc.
V nm BC-CHNH, y-gi trng v Bc chn. V nm NAM-CHNH, Y-gi trng v Nam chn, thi t hu khng ng
s nhn thy ngay.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Xch hu nh th no ?
K-B tha rng :
--. V nm BC-CHNH, Tam m di thi Thn khng ng ; tam m trn thi Xch khng ng. V nm
NAM-CHNH, tam m t thin thi Thn khng ng ; tam m ti ton thi Xch khng ng. T hu u nh vy.

3
Cho nn ni : Bit c ct yu, ch mt li cng ; khng bit c ct yu, s lu tn v cng. (Tri k yu
d, nht ngn nhi chung.Bt tri k yu, lu tn v cng). (1)

(1). Bit ct yu y l ni v : bit Thiu-m n khng t v kh ha, theo m dng m hoc trn, hoc di
vv
CHU-HU-CNG hi : -- G nh nhng nm GIP-T, GIP-NG, qun ho t thin m Thn-khu khng ng, th l ci
kinh Thiu-m t thin li khng ng vi mch ?
p : -- Ci o ca 5 vn, 6 kh : 5 vn ngoi hp vi 5 hnh, trong hp vi 5 Tng. Ci kh ca 5 tng hin ra 6 b
mch, m ri mi hp vi 6 kh. Th l c cm vi ci kh ca 5 vn, m ri mi hin ra Thn, Xch. Cho nn c cu ni : kh
ca tri t ng chn mch tc l ni : 6 kh t thin ti ton khng hin ra mch vy.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Kh ca tri t, do Ni-dm m sinh ra bnh nh th no ?
K-B tha rng :
--. Nhng nm Quyt-m ti ton, b phong dm n thng, thi a-kh u m, c cy sm tt. Dn mc bnh
gh gh s rt, hay vn vai, tm thng, chi mn, lng hip l cp (au rt 2 bn sn) ; ung n khng chu,
cch yt khng thng ; n vo thi nn ; phc trng, hay ; c hu (i tin) vi kh (trung tin) thi trong
bng nh ngay nh bt. Thn th u nng.
Nhng nm Thiu-m ti ton, b Nhit dm n thng. Ni ti li sng. Dn mc bnh trong bng thng
si (ku, ro), kh xng ln Hung, th suyn, khng th ng lu ; hn, nhit ; b phu thng ; mt m, rng au ;
quai hm sng. hn, pht nhit nh Ngc, trong thiu-phc au, bng ln (v nhit Trung-tiu nn bng
ln).
Nhng nm Thi-m ti ton, b Thp dm n thng, gn xa tm ti ; dn mc bnh m, tch, tm thng,
tai ic ; bng bng nng ny, ch thng, hu t ; m bnh, ra huyt ; thiu-phc thng v thng ; khng tiu
tin c ; kh bc u nhc ; mt nh m, c nh gy, lng au, i dui khng th co, bng chn au nhc
nh b nt.
Nhng nm Thiu-dng ti ton, b Ho dm n thng, hn nhit thay i n Dn mc bnh ch tit
xch hoc bch (tc kit-l), thiu-phc thng, niu xch, qu lm thi tin huyt. Thiu-m cng hu. (1)

(1). Ho ca Thiu-m pht sinh ra t trong Thu ; Ho ca Thiu-dng pht sinh ra t trong t. Cng u c s phn
chia m dng, hn nhit. Nn cng hu. Tc l cng tt c cc bin dch chng hu.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nhng nm Dng-minh ti ton, b To dm n thng. Dn mc bnh hay u (o) ra v ng ; hay th di


; tm, hip, thng, khng th tr mnh, qu lm thi hng kh, mt nhm, da d kh rp ; ngoi chn li nhit.
Nhng nm Thi-dng ti ton, b Hn dm n thng. Dn mc bnh au thiu-phc, rt xung dch
hon, sut ra yu tch ; xung ln thnh tm thng, ra huyt, hng au, quai hm sng.

Hong- hi :
--. iu tr nh th no ?
K-B tha rng :
--. Ci kh trong thi k ti ton, b Phong dm vo bn trong nn tr bng v Tn v Lng ; t bng v Kh v
Cam ; dng v Cam lm cho hon li, dng v Tn lm cho tn i. (1)
B Nhit dm vo bn trong, nn tr bng v Hm v Hn. T bng v Kh v Cam ; dng v Toan thu li,
dng v Kh pht i. (2)
B Thp dm vo bn trong, nn tr bng v Kh v Nhit. T bng v Toan v m ; dng v Kh lm cho to
li ; dng v m lm cho tit i. (3)
B Ho dm vo bn trong, nn tr bng v Hn v Lnh. T bng v Kh v Tn ; dng v Toan thu li,
dng v Kh pht i. (4)
B To dm vo bn trong, nn tr bng v Kh v n. T bng v Cam v Tn, dng v Kh h xung. (5)
B Hn dm vo bn trong, nn tr bng v Cam v Nhit. T bng v Kh v Tn ; dng v Hm t i, dng
v Tn nhun thm, dng v Kh lm cho kin li. (6)

(1). PHONG l Mc-kh, Kim c th thng c n ; nn tr bng v Tn v Lng. Nu qu Tn li e lm hi kh, nn dng


v Kh v Cam lm t. V Kh thng c Tn v Cam thi ch kh. Tnh ca Mc cp, nn dng v cam lm cho hon (chm li)
; v phong t thng, nn dng v tn lm cho tn i.

4
(2). NHIT l kh ca Ho, Thu c th thng c n, cho nn dng nhng v hm v hn iu tr, m dng v kh v
cam lm t. Cam thng c hm, dng phng s qu ng ca hm ; v kh c th tit, ct tr b ci thc ca nhit.
Toan l v ca Mc, Ho sinh ra bi Mc Dng v toan thu li, tc l thu cho ho tr v gc. Nhit ut trong m khng
gii c, nn dng v kh pht ra.
(3). THP l kh ca m Th, cho nn phi dng v kh v nhit iu tr, v kh thng c thp, m nhit ho m.
Toan theo mc ho, nn t bng v toan v m ; dng v kh lm cho to ; v kh theo ho ho ; dng v m lm cho
tit, v v m c ci tnh cht thm tit thuc v Dng.
(4). V HO dm, nn tr bng v hm v lnh. Kh hay tit, tn hay tn, nn dng v kh v tn lm t
(5). TO l ci kh thanh lng ca kim, cho nn dng v n iu tr. To thi kh kt trong, cho nn t bng tn, cam
pht tn, v dng v kh h.
(6). HN l thu-kh, th thng c thu. Nhit thng c hn, cho nn dng cam v nhit iu tr.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Thin-kh bin nh th no ?
K-B tha rng :
--. Quyt-m t thin, b Phong dm n thng Dn mc bnh v qun gia tm m au ; rt ln hai hip,
cch yt khng thng, ung n khng xung, li cng , n vo thi u ; lnh tit, phc trng ; ng tit
(i tin nt) ; gi (hn ni li tan) ; ng thu vt. Bnh vn T. Xung-dng mch tuyt, cht khng th
cha.
Thiu-m t thin, b Nhit-dm n thng. Dn mc bnh trong hung phin nhit, ch can, hu hip mn ;
b phu thng ; pht hn nhit, khi v suyn, tho huyt (nh ra huyt) ; huyt tit ; cu, nc, s, u ; tiu tin
sc bin. Qa lm thi thng-dng, ph thng ; kin (vai) bi (lng), t nhu (cnh tay) v trong khuyt-bn
u au. Tm thng, ph trng, bng ln v mn, hoc bng trng m khi v suyn. Gc bnh PH, mch
Xch-trch tuyt, cht, khng th cu cha.
Thi-m t thin, b Thp-dm n thng. Dn mc bnh ph thng, ct thng, m t, n tay vo khng
c ; yu tch, u, hng thng ; thnh thong hoa mt ; i tin kh ; m kh khng pht trin ; i m khng
mun n ; khi, tho thi thy c c huyt ; trong bng nghe bo hao Bnh gc THN. Mch Thi-kh tuyt,
thi cht khng th cha.
Thiu-dng t thin, b Ho-dm n thng. Dn mc bnh : u thng, pht nhit, hn m ngc.
Nhit pht ra b phu b au ; sc bin ra vng hoc ; gy nn chng Thu ; mnh, mt ph thng ; bng y
vt, phi nga ln m th ; kit l hoc trng ; mn l ; ho, nh ra huyt ; phin tm, trong hung nhit ; qu
lm thi cu, nc Bnh gc PH. Mch huyt Thin-ph tuyt, s cht, khng cha c.
Dng-minh t thin, b To-dm n thng Dn mc bnh t kh hip au ; kh hn trn lan, cm thnh
bnh ngc ; khi, trong bng si ; tit t nh phn c ; tm huyt bo thng, khng th tr mnh ; ch can, mt
nhn, yu thng. n ng i sn, n b thiu-phc au ; mt m v lot, l ly. Bnh gc CAN. Mch Thi-
xung tuyt, s cht khng th cha.
Thi-dng t thin, b Hn-dm n thng. Dn mc bnh huyt bin bn trong, pht thnh ung dng
(mn l) ; quyt tm thng ; u huyt ; huyt tit, cu nc, hay bi (thng cm) thnh thong chng mt, ng
ngt ; hung, phc mn ; lng bn tay nng ; khuu tay co li ; nch sng ; trong lng lnh lo kh chu ; hung
hip v qun u khng yn ; mt mt vng, hay , hng kh. Qu lm thi sc mt en xm, kht, mun
ung nc. Bnh gc TM. Mch huyt Thn-mn tuyt, s cht khng th cha.
chnh l : ch xt ng kh, thi s bit c 5 Tng ra lm sao.
Hong- hi :
--. iu tr nh th no ?
K-B tha rng :
--. V kh t thin, b Phong dm n thng ; bnh bng v tn v lng ; t bng v kh v cam. Dng v cam
lm cho hon ; dng v toan lm cho t. (1)
B Nhit-dm n thng ; bnh bng v hm v hn, t bng v kh v cam. Dng v toan lm cho thu
li. (2)
B Thp-dm n thng ; bnh bng v kh v nhit, t bng v toan v tn. Dng v kh lm cho to ;
dng v m lm cho tit. Thp b phn trn, qu lm m nhit, tr bng v kh v n ; t bng v cam v tn
; cho hn ra thi thi. (3)
B Ho-dm n thng ; bnh bng v toan v lnh, t bng v kh v cam. Dng v toan thu li, dng v
kh pht ra ; li dng v toan cho phc li. Cng mt phng php tr chng Nhit-dm. (4)
B To-dm n thng ; bnh bng v kh v n, t bng v toan v tn. Dng v kh h xung. (5)
B Hn-dm n thng; bnh bng v tn v nhit, t bng v kh v cam. Dng v hm t (6)

(1). n : v kh ti ton, ni : nhit dm trong vv v ni tr bng ; v kh t thin, thi ni : n thng ni


bnh. Bi Thin kh ngoi m a-kh trong, cho nn ni rng : tr. Tr l tr bn trong m khin cho dn ra bn

5
ngoi. Cn ni rng bnh l bnh bn trn dn xung di. V vy ti ton thi ni dng v tn lm cho tn
t thin thi ni : dng v toan t
(2). y cng ging vi tr php ti ton ch thiu mt mt cu dng v kh cho pht ra . Bi t di dn ln
trn, m li dm vo bn trong, nn cn phi theo m pht tn ra ngoi.
(3). Thp l thp-kh ca Th. Vy b phn trn Nhit qu, cng nn dng tn n pht tn, cho c m hi ra mi
thi.
(4). Ho ca Thiu-dng l a-ho. Nu bnh m cha c l do Nhit-dm bn trong. Cho nn phi dng v kh
pht ra. chnh l ci nguyn-kh ca Tam-tiu, cho nn li dng v toan thu li, khng cho pht tn qu n nh
ci nhit Thiu-m, l do ci ho ca qun ch, dm qu thi trong ngoi cng hp, cng nn dng v kh lm cho pht ra.
(5). Kh v n thng c thanh Kim. Tn c th nhun c to ; to thi tt sinh ra chng Ni-kt ; cho nn dng v
toan v kh lm tit ra.
(6). B dm vo bn trong, thi s lin can n Tng-kh cho nn trn ni : dng v tn lm cho nhun, dng v kh lm
cho kin . V l v thng bn ngoi, ch nn bnh v t m thi.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. T-kh phn thng, iu tr nh th no ?
K-B tha rng :
--. Phong t t, Thanh li thng n ;tr bng toan v n, t bng kh v cam. Dng v tn bnh.
Nhit t t, Hn li thng n ; tr bng v cam v nhit, t bng kh v tn. Dng v hm bnh.
Thp t t, Nhit li thng n ; tr bng v kh v lnh, t bng v hm v cam. Dng v kh bnh.
Ho t t, Hn li thng n ; tr bng v cam v nhit, t bng v kh v tn. Dng v hm bnh.
To t t, Nhit li thng n ; tr bng v bnh v hn, t bng v kh v cam. Dng v tn bnh, ly
ho lm li.
Hn t t, Nhit li thng n ; tr bng v hm v lnh, t bng v cam tn. Dng v kh bnh. (1)

(1). Li thng tc l ni v ci kh bt chnh li thng ci kh ti ton, ch tu. Vy phi dng nhng v c ci kh v


thng c t bnh v tr li.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. T kh li thng kh t thin, thi tr liu nh th no ?
K-B tha rng :
--. Phong ho Tri, Thanh li thng n, tr bng toan v n ; t bng v cam v kh.
Nhit ho Tri, Hn li thng n, tr bng v cam v n ; t bng v kh, toan v tn.
Thp ho Tri, Nhit li thng n, tr bng v kh v hm ; t bng v kh v toan.
Ho ho Tri, Hn li thng n, tr bng v cam v nhit ; t bng v kh v tn.
To ho Tri, Nhit li thng n, tr bng v tn v hn ; t bng v kh v cam.
Hn ho Tri, Nhit li thng n, tr bng v hm v lnh ; t bng v kh v tn. (1)

(1). y ni v 6 kh t thin, t kh li thng, nn dng nhng v c ci kh v v thng c n bnh, tr.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Su kh tng thng nh th no ?
K-B tha rng :
--. Thng ca Quyt-m sinh ra cc chng : tai , u vng ; trong bng rn rc nh mun th, V cch nh
hn ; kh dn vo kh v hip m thnh nhit, tiu tin vng v ; V qun thng, dn ln hai hip ; trng
minh, sn, tit ; kit l hoc trng ; qu lm thi u th, cch yt khng thng. (1)

(1). y ni v ci kh tam m, tam dng ch tu, b dm thng m sinh bnh, thi nn ly nhng v c kh v thng li
c bnh n.

6
_________________________________ KINH VN ______________________________________

Thng ca Thiu-m : Tm-h nhit, hay i ; di rn rn rc, kh dn ln Tam-tiu, u nghch, to


phin ; phc mn v thng, ng tit, tiu tin .
Thng ca Thi-m : ho kh ut bn trong, mn l sut t trong ra ngoi. Bnh kh hip, qu lm thi
tm thng ; nhit cch ln thnh u thng ; hu t, hng cng. Nu kh m thp li thng na nm v sau,
thi Thp kh ut bn trong, hn kh bch xung H-tiu, au sut t nh u n khong lng my, v mn ;
thiu-phc mn ; sng lng v ngang lng u cng ; bn trong kh chu, hay kit l ; di chn m ; u nng ;
ng chn v chn sng thng. Chng m pht ra bn trong, ph thng t di ln trn. (1)

(1). Kh m thp dm bn ngoi, thi ho kh ut bn trong nn cc chng mn l mi pht t bn trong. Ci kh thp


nhit lu tn bn ngoi, thi ly n Phong mc, nn mi bnh kh hip ; qu lm thi tm thng l li do Mc truyn
sang Ho. l do ci kh ca Thi-m, nhn Ho, Th cng hp m dm na nm v trc.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Thng ca Thiu-dng : nhit khch V, phin tm, tm thng, mt , mun u ; u ra nc chua,


hay i ; tai au, nc tiu ; hay s, thim ng ; bo nhit, tiu thc, thiu phc thng.
Thng ca Dng-minh : kh lnh pht ra trong, t kh hip au, ng tit ; trong l ch tc (nghn
c) ngoi l i sn. Trong bng kh chu, ch tc m khi.
Thng ca Thi-dng : sinh ra chng Hi-ngc, hn quyt vo V ; tm thng ; m-hnh l mn, au
xung bn hng ; huyt mch ng rt ; hoc thnh chng huyt tit (t ra huyt) ; b phu sng au ; phc mn,
n km ; nhit li bc ln ; u c, thng nh, no b u au ; mt nh m i ; hn vo h-tiu gy nn chng
nhu-t (i tin nt).

Hong- hi :
--. iu tr nh th no ?
K-B tha rng :
Thng ca Quyt-m, tr bng v cam v thanh ; t bng v kh v tn ; dng v toan t.
Thng ca Thiu-m, tr bng v tn v hn ; t bng v kh v hm ; dng v cam t.
Thng ca Thi-m, tr bng v hm v nhit ; t bng v tn v cam ; dng v kh t.
Thng ca Thiu-dng, tr bng v tn v hn ; t bng v cam v hm ; dng v cam t.
Thng ca Dng-minh, tr bng v toan v n ; t bng v tn v cam ; dng v kh tit.
Thng ca Thi-dng, tr bng v cam v nhit; t bng v tn v toan; dng v hm t.(1)

(1). Phm tr cc thng kh : nu Hn thi lm cho Nhit ; nhit thi lm cho hn ; n thi lm cho thanh, thanh thi lm
cho n ; tn thi thu li, thu thi tn i ; to thi lm cho nhun ; cp thi lm cho hon ; kin thi lm cho nhuyn ; suy
thi b thm ; cng thi t i. Ct lm an chnh-kh, thi bnh-kh s suy. l i th ca tr-php.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Su kh phc li, nh th no ?
K-B tha rng :
--. S phc ca Quyt-m sinh ra chng thiu-phc kin v mn, l cp bo thng ; quyt tm thng, hn
pht, u th ; mun n m khng nut vo c, nut vo ri li th ra. Gn, xng chong vng ; thanh quyt ;
qu lm thi vo T, thnh chng thc-t m th. Mch XUNG-DNG tuyt, s cht khng cha c. (1)

(1). PHC l ni v ci kh tam m, tam dng b ci kh s thng n thng ch, ut cc m phc (li) pht.
thiu phc kin mn vv l do kh ca Quyt-m ut m mun pht. V chng quyt tm thng : mt ti mt nh
sp cht, sut ngy khng nghe ting th mnh. l do kh ca Quyt-m phm ln TM. -- Hn pht l do ci kh dng
phong-nhit ln vo m m sinh ra. -- th vv l Mc dm m Th b bi. gn xng chong vng l do phong
kh thnh ; thanh quyt l do phong dm trn, m nghch di. thc t tc l chng cung hng vt v au. XUNG-
DNG l ng mch ca V.. Mch ny tuyt l do phong-kh thnh m Th-kh tuyt.
n : s thng phc ca 6 kh khc vi 5 vn. Nhng nm bt cp v 5 vn, c thng kh, m t-kh v m phc th. Cn
thng phc ca 6 kh, khng chia thi qu v bt cp. C thng thi c phc, khng thng thi khng phc, thng nhiu thi
7
phc nhiu, thng t thi phc t. M ci kh n phc, tc l ci bn-kh b ut m li pht, khng phi l con phc th cho m
na. Cho nn trn y ni : phc ca Quyt-m, phc ca Thiu-m vv khc vi thuyt thin KH GIAO BIN LUN.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

PHC ca THIU-M, nng ny bn trong, phin to, cu, s, thiu-phc gio thng (au nh tht) ; ch
to, phn ch c lc ngng ; kh ng t, dn ln bn hu ; khi, b phu au ; ut mo khng bit, gh gh
rt run ; thim vng, hn ri li nhit, kht m mun ung ; thiu kh, ct nuy, tiu trng khng thng, ngoi l
ph thng, nhit kh i hnh, sinh ra cc chng pht, chn, thng dng, ung, th, ta, tr. Qu lm thi phm
vo PH, khi m t uyn (trong mi nc c chy ra quanh nm, mi hi thi). Mch THIN-PH tuyt, s
cht, khng cha c. (1)

(1). Thiu-phc gio thng l do m kh ca Thiu-m pht sinh di. ch to l do ha nhit phm Kim ; m
hn phc thi ch tit . c ci kh ha nhit thi chng ch ngng ; Thiu-m tiu v bn u pht nn ch
mi tit phn m cng c lc ngng. kh ng t l do ci kh qun ha pht sinh trong. Thy bn t thn ; dn
ln bn hu l do PH vi THN trn di cng giao. THN l bn, m PH l mc. Ha dm ln Ph nn pht kht m ngoi
da au ; tm thng l do ha-kh t thng. ut mo khng bit g l do ci kh hn nhit lm ri lon b phn
trn. hn ri m li nhit l do ci kh m hn ca Thiu-m theo ha ha m thnh nhit, v vy nn kht m mun
ung nc. l do kh ca TIU-TRNG khng thng, nghch kh chy ln TM m sinh ra

_________________________________ KINH VN ______________________________________

PHC ca THI-M : sinh ra mnh nng, bng y ; ung n khng tiu, m kh thng quyt, trong lng kh
chu ; chng m pht sinh trong thnh chng khi v suyn c ting ; nh u au v nng ; cng thm cho
khic (tay chn vt v, co qup) nn e li b im lng ; th ra nc trong. Qu lm thi vo THN, khin t v .
Mch THI-KH tuyt thi cht, khng th cha. (1)

(1). V kh m thp nhiu nn mnh nng, bng y. li b im lng bnh nhn ch mun nm mt mnh, do m dng
xung t m gy nn. Thi-m tc l tam m ; m bin m ln ln Dng, thi dng mun ht m m cng thnh, nn mi
th ra nc trong. vo THN tc l phm xung hn thy ca ng lnh. THN khai khiu ra nh m nn khin t v .
Thi-m Trung-th m vng ra T-qu, v vy thng kh ca n s thng c 4 ma. phc kh vo na nm v sau, cho
nn ch phm ln Thu-Kim ca PH, V, v THN Thy ca ng lnh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

PHC ca THIU-DNG : sinh ra cc chng kinh, khit, khi, nc, tm nhit, phin to, tin sc, gh gi ;
quyt kh dn ln mt nhm nh bt bi ; m mt hay git ; ha kh pht bn trong dn ln thnh chng l nt
trong ming, u nghch, huyt git, huyt tit, ri pht ra chng Ngc ; hn run ry. Hn cc sinh nhit gy
nn chng ch lc kh to, kht mun ung nc l ; sc mt bin ra vng v , thiu kh, mch nuy ; ha lm
chng thy, gy thnh thy thng. Qu lm thi vo PH, khi v i tin ra huyt. XCH-TRCH tuyt thi cht,
khng th cha c. (1)

(1). Ha ca Thiu-dng li pht sinh v ma Thu, ng nn sinh cc chng trng : kinh nhit vv. L do nhit phm ln
TM, PH . tin sc, gh gi l do h-khiu u nhit. ming l nt l do nhit thnh Thng-tiu. Pht ra
Trung-tiu thi sinh cc chng u, nghch. Pht ra H-tiu thi sinh cc chng huyt git, huyt tit

_________________________________ KINH VN ______________________________________

PHC ca DNG-MINH, s sinh ra cc bnh : au kh hip ; kh v bn t, hay th di ; qu lm thi tm


thng, b mn ; phc trng m tit t ; nn ra nc ng ; khi, v, phin tm, bnh trong cch, u nhc ;qu
lm thi vo CAN, sinh ra chng kinh hi, co gn. Mch THI-XUNG tuyt, s khng cha c. (1)

(1). Kh v bn t l Kim phm vo Mc. tm thng, b mn.. tc l Ha phm Th v. hay th di, nn ra nc


ng l do Mc b Kim hi, khin cho ph (tc M) cng mc bnh. Bnh pht sinh kh-hip, u nhc. l bnh ti

8
kinh kh ca CAN. Nu vo CAN, tc l phm c Tng. T phm vo tng thi na sng na cht. V t tuy phm vo Tng,
m chn kh ca tng khng b thng th sng. Nu THI-XUNG mch tuyt l chn nguyn b thng ri, nn phi cht.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

PHC ca THI-DNG, quyt kh dn ln, TM v V sinh hn ; hung cch khng li ; tm thng b mn, u
thng, hay bi ; c khi b ng ngt ; n st, yu chy au, co dui khng tin ; au thiu-phc rt xung dch-
hon, ly ln c yu tch ; xung ln TM ; nh ra nc trong ; hay e, hay , qu lm thi vo TM, hay qun hay
bi. Mch THN-MN tuyt, s cht, khng th cha. (1)

(1). Quyt kh dn ln vv l ci ut nghch dn ln, m mun phc li ci kh t na nm v trc.. thnh thong


ng ngt.. l quyt kh t di i ln trung, ri do trung m ln thng. n km. L do Thy phm ln Th. --yu chy li
au co dui khng tin l do Thy dm m li t thng. nh ra nc trong l bnh t V m phm ln TM. cng
l bo phc ci Mc, Ha, Th t na nm v trc.
VNG-T-LUT ni : ba kh Mc, Ha, Th m con cng hp, thng ci kh va nm tr v sau, v vy, li pht
bo c li.
K-TN-CNG ni : Thi-m, Thiu-dng c nhng chng hu do Thy, Ha u pht. Vy sao ci phc ca Thiu-m
ch c hn kh, m ci phc ca Thi-dng li khng c Dng-nhit t ? . p : -- Thiu-m bn l Ha, Thi-dng bn l
hn ; ci kh bo phc pht ra na nm v sau lc thuc v thi tit lng, hn nn chi Thiu-m c hn m Thi-
dng khng c nhit, l theo thi m ha vy.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Phng php iu tr nh th no ?
K-B tha rng :
--. Phc ca Quyt-m tr bng v toan v hn, t bng v cam v tn. Dng v toan t, dng v cam lm
cho hon.
Phc ca Thiu-m tr bng v hm v hn, t bng v kh v tn. Dng v cam lm cho t, dng v
toan lm cho thu, dng v kh lm cho pht, dng v hm lm cho nhuyn.
Phc ca Thi-m tr bng v kh v nhit, t bng v toan v tn. Dng v kh lm cho t, lm cho to,
lm cho tit.
Phc ca Thiu-dng tr bng v hm v lnh, t bng v kh v tn. Dng v hm lm cho nhuyn ;
dng v toan lm cho thu ; dng v tn v kh lm cho pht. Pht khng lnh xa nhit, khng phm n,
lng. --- Phc Thiu-m cng mt phng php iu tr.
Phc ca Dng-minh tr bng v tn v n, t bng v kh v cam. Dng v kh lm cho tit, lm cho
h ; dng v toan b.
Phc ca Thi-dng tr bng v hm v nhit, t bng v cam v tn. Dng v kh lm cho kin. (1)

(1). chng trn ni : pht biu khng phi lnh xa nhit, cng l khng phi lnh xa hn . nhng nu ci Ha ca
Thiu-dng, Thiu-m ut m khng gii, thi nn khng cn lnh xa nhit, m pht tn b n i. Nhng khng nn phm
n n lng. Bi t-chi-kh nn lng, tam-chi-kh nn n. Bao gi ht ci tam-chi-kh mi c th dng nhit. Vy thi
kh rt phi theo cho ng. Phc ca Dng-minh m dng v kh lm cho tit, lm cho h vv tc l ni : thm tit bt
b tiu tin v h b i tin.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Phm tr v cc kh Thng v Phc : hn thi lm cho nhit, nhit thi lm cho hn ; n thi lm cho thanh,
thanh thi lm cho n ; tn thi thu li ; ut thi tn i ; to thi lm cho nhun ; cp thi lm cho hon ; kin
thi lm cho nhuyn ; nhu (mm) thi lm cho kin ; suy thi b thm vo ; cng thi t bt i Phi lm cho
chnh-kh c yn, phi thanh, phi tnh. Thi bnh-kh gim i, rt v bn v ; l i th ca phng php
iu tr.

Hong- hi :
--. Kh chia v trn di nh th no ?
K-B tha rng :
--. T na mnh tr ln c 3 kh, thuc v b phn ca Tri, thin-kh lm ch. T na mnh tr xung c 3 kh
thuc v b phn ca t, a-kh lm ch. Ly danh t tn cho kh ;ly kh nhn bit thuc s no, ri s
ni n bnh. Bn (na) tc l ch v Thin-khu. (1)
9
(1). y ni v b phn trn v di ca con ngi, ng vi Tri, t trn v di. Nh : na nm v trc, kh Tri
lm ch tc l thuc v Quyt-m phong mc, Thiu-m qun ha, Thiu-dng tng ha.Na nm v sau, a-kh lm ch
, tc l thuc v Thi-m thp th, Dng-minh to kim, Thi-dng hn thy. con ngi, ci kh Quyt-m phong mc,
cng c-mch hi hp nh u ; nh th l Mc-kh ln trn Ha-kh. di qun ha, BO-LC tng ha ch kh ; th
l c 3 kh Mc, Ha v Ha na mnh tr v trn. T th pha trn Dng-minh Ph kim ; Dng-minh trn Thi-dng
BNG-QUANG. Th l 3 kh Th, Kim, Thy v na mnh thuc b phn di. Ly ci danh Mc, Ha, Th, Kim, Thy
t tn 3 kh b phn trn v 3 kh v b phn di. Ly 3 ci kh thuc v b phn trn di , n nh ci noi (theo)
Tri hoc t, m phn bit ci bnh thuc v tam m, tam dng, thi ci kh thng v phc c th bit c. Bn l
na, tc l ch na, ch gi l Thin-khu, cnh rn 2 tc, tc l huyt danh ca Dng-minh. Tc l do ni chia
i ci thn hnh ca con ngi. S d gi l khu tc l ci ni ton chuyn ca cc kh do trn di h-giao vi nhau.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Cho nn trn thng m di cng mc bnh, thi ly thuc v a t tn ; di thng m trn


cng mc bnh thi ly thuc v thin t tn. (1)
Nh ni l thng n, tc l bo kh khut, phc m cha pht ; ni phc n, thi khng cn v tri t
m khc danh, cng u coi nh phc-kh u lp thnh tr php. (2)

(1). y ni v thng kh trn v di. Nh na mnh tr ln Mc kh thng, m na mnh tr xung Th-Kim-Thy u


mc bnh, thi ly a t tn ; tc l ni bnh thuc v b phn a. Nh Th-Kim-Thy thuc v na mnh tr xung m
thng, m hai kh Mc-Ha thuc v na mnh tr ln mc bnh, thi ly thin t tn ; tc l ni bnh thuc v b phn
thin. Bi v ly b phn trn di con ngi ng vi trn di ca Tri-t, cho nn ly Thin-a t tn.
(2). y ni v phc-kh trn v di. Nh thng n thi ci kh bo phc, khut phc bn v m cha pht. Phc
n, thi dng php tr phc-kh tr, khng cn phi ly Thin-a t tn. Nh ci phc ca Quyt-m, Thiu-m,
Thiu-dng, kh pht ra ci thi k t-kh, ng-kh ; phc ca Dng-minh, Thi-dng m kh li theo v s-kh,
nh-kh l Mc, Ha. Cho nn khng cn phi ly Mc, Ha v na nm v trc, m dng nhng danh t thuc v thin
t tn ; v Kim-Thy ch v na nm v sau, cng khng cn phi dng nhng danh t thuc v a t tn. Ch coi
nh phc-kh, dng phng php iu tr.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. S ng ca thng v phc, thi c thng chng ?
K-B tha rng :
--. Thi c thng v m kh khng c nht nh
Hong- hi :
--. Xin cho bit r ngnh ngn ra lm sao ?
K-B tha rng :
--. S-kh, cui cng v tam-kh, thin kh lm ch l l thng ca thng kh. T-kh cui cng c chung-
kh, l l thng ca phc kh. C thng thi c phc, khng thi khng. (1)

(1). Mc, Ha, Th, Kim, Thy, 4 ma c nh v, m ci kh thng v phc, khng theo cc bn v s-ch m pht, cho
nn kh khng c nht nh. Bi v 6 kh u ch v mt nm ; ci kh ch tu thng thi Xun sp n m pht ngay. Th l
ci kh Thi-m, Dng-minh v Thi-dng u pht ra Xun v H. Nh ci phc ca 6 kh, l do ut m ri mi pht, cho
nn pht na nm v sau. Th l ci phc ca Quyt-m, Thiu-m, Thiu-dng u pht ra r Thu v ng. Cho nn ni
: S-kh cui cng tam-kh, thin-kh lm ch, l l thng ca thng kh T-kh ht chung kh, a-kh lm ch ; l
l thng ca phc-kh. C thng thi phc, khng thi khng.. V vy ci kh thng v phc khng theo ci thng v ca 4
ma, m khng th ly lm nht nh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Phc ri li thng, nh th no ?
K-B tha rng :
--. Thng n thi phc, khng c s thng. H suy thi ngng li thi. Phc ri m thng, khng phc thi
hi, v s hi s sng. (1)
Hong- hi :
10
--. Phc m li mc bnh, nh th no ?
K-B tha rng :
--. V khng phi v, m bt tng c nn sinh bnh. i phc ci thng, thi ch li thng li, cho nn mi
li pht bnh. tc l thuc v nhng kh Ha, To v Nhit. (2)
Hong- hi :
--. iu tr nh th no ?
K-B tha rng :
--. Phm kh n thng : VI thi theo, THM thi ch.
V kh n phc : HA thi bnh, BO thi ot. u theo thng kh, lm cho yn s khut phc. Khng cu,
phi hi n s, ly bnh lm gii hn. l O CHNH. (2)

(1). Phc m li bnh Nh Ha-kh phc m ln ln Kim-v, Kim-kh phc m ln ln Ha-v .. u l khng phi v,
tc l bt tng c. V th nn i-phc cc thng. theo ch s thng, cho nn li mc bnh. Nh Ha kh i phc, m ln ti
Dng-minh, thi ci ch kh ca 5 v s thng. Nh Kim-kh i phc m ln ti Thiu-m, thi ci ch kh ca 2 v s thng,
cho nn phc kh li mc bnh. tc l 3 kh Ha, Nhit v To. Cc kh khc u nh vy.
(2). VI thi ty tc l thun-kh iu ha ; THM thi ch.. tc l ch ci mnh y. HA thi bnh.. l lm
cho bnh ci vi-t ; BO thi ot.. tc l t b ci cng thnh. Ch theo ci thng kh tr, thi ci kh khut phc t yn.
Nhng khng cn phi hi n thng v phc loanh quanh nh th no, ch ly khi BNH lm gii hn.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Kh thng v phc ca ch khch nh th no ?
K-B tha rng :
(1)
--. Kh ca khch, ch ch c thng m khng c phc.
Hong- hi :
--. Nghch, thun nh th no ?
(2)
K-B tha rng :-- Ch thng l nghch, Khch thng l thun, l theo o Tri.
Hong- hi :
--. Sinh bnh nh th no ?
K-B tha rng :
--. Quyt-m t thin, KHCH thng thi tai , chng mt, qu lm thi khi. CH thng hung hip au, li
cng kh ni.

(1). y lun v s thng v phc ca ch kh, khch kh.


n : Thin trn ni v s chi kh, nh chi kh l ci khch kh gia lm gy nn bnh hon cho con ngi. Sau bn :
Quyt-m n u l ha bnh vv.. l ni v ch kh c nhng trng hp c, ha, bin, bnh. V chng ny li bn
v ch kh, khch kh, c s thun nghch v b, th tng thng Xem thi v 7 thin ni v Tu-vn c ch ta nh
trng phc, m ngha tht khc nhau, hc-gi nn nhn cho k.
(2). Khch-kh l t thin ti ton, t hu gin kh, vi 6 kh Tri. Tri bc ngoi t, do ton h m 6 kh ton chuyn,
l o Tri. Ch-kh l ci nh v ca 5 phng v 4 ma, l o t. Khn thun theo tri, v vy ch thng l nghch,
khch thng l thun, l o Tri.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

*. Thiu-m t thin, KHCH thng thi cu, s, gy v c cng ; kin v bi nng kh chu; u nhc,
thiu kh, pht nhit ; tai ic, mt m, qu lm thi ph thng, huyt git, thng dng, khi v suyn. CH
thng thi tm nhit, phin to, qu lm thi hip thng, chi mn. (1)

(1). S-kh ca Thiu-m t thin l Thi-dng hn thy, nh-chi-kh l Quyt-m phong mc ; tam-chi-kh l Thiu-
m qun ha cc chng cu, s vv l do kh ca Quyt-m thng. Cc chng u cng vv l do kh ca Thi-dng
hn thy thng. Cc chng thiu kh, pht nhit vv l do kh ca qun ha thng. Ch-kh ca s l Quyt-m phong mc ;
nh-chi-kh l qun ha ; tam-chi-kh l tng ha ch thng thi tm nhit l kh ca 2 ha qun, tng thng. qu
lm thi hip thng l do s kh ca Quyt-m thng. Bi qun ha t tu, cho nn Ha thng trc, qu lm thi n ly ti
Quyt-m.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

*. Thi-m t thin, KHCH thng thi u v mt ph thng, th ht kh suyn ; CH thng thi hung phc
mn, n ri thi trong bng kh chu.
11
*. Thiu-dng t thin, KHCH thng thi n, chn pht ra bn ngoi ; thng, dng, u nghch ; hu t,
u nhc, ch thng (cung hng sng), tai ic, huyt rn ; hoc sinh khit, tng. CH thng thi hung mn,
kht, khi, nga mt ln mi th c. Qa lm thi xut huyt, tay nng. (1)

(1). Thiu-m t thin, s kh, tam kh l 2 ha qun, tng. nh kh l Thi-m thp th. hai ha qun, tng u dn
ra tay, nn tay nng.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Dng-minh t thin, ci kh thanh tc c tha bn trong, do sinh ra chng khi v nc; hng nghn
; trong tm, cch nhit ; khi khng dt. Nu t xut huyt, s cht.
*. Thi-dng t thin, KHCH thng thi trong hung khng li, mi chy nc trong ; cm hn thi khi.
CH thng thi trong hng c ting kh kh
*. Quyt-m ti ton, KHCH thng thi cc khp xng ln khng li ; hoc thnh cc chng knh, cng,
cu, khit ; vic c ng kh khn. CH thng thi gn xng r ri ; yu v phc thnh thong au.
*. Thiu-m ti ton, KHCH thng thi yu thng ; cu, c, b, xuyn, hnh u nng m v au, hoc ph
thng khng th ng lu ; nc tiu sc bin. CH thng thi quyt kh dn ln, tm thng, pht nhit ; cc
chng T u pht sinh ; pht ra kh, hip ; m hi ra nhiu ; tay chn quyt nghch.
*. Thi-m ti ton, KHCH thng thi tc nuy, h trng ; i tiu tit ra lun, thp khch h-tiu sinh ra
chng nhu t, v sng tin m. CH thng thi hn kh nghch, mn ; ung n khng c, qu lm thnh
chng Sn.
*. Thiu-dng ti ton, KHCH thng thi yu-phc thng m li hn. Qa lm tiu tin ra nc trng. CH
thng thi nhit li bc ln, m khch vo TM ; tm thng pht nhit ; nghn tc m u. ---- V Thiu-m cng
mt chng hu.
*. Dng-minh ti ton, KHCH thng thi thanh-kh ng di. thiu-phc kin mn v t lun. CH thng
thi yu nng, bng au, thiu-phc sinh hn ; i tin nt v sng phn. Hn quyt Trng, xung ln trong
hung ; qu lm thi suyn, khng th ng lu.
*. Thi-dng ti ton, trong hn-kh li c tha thi yu, cu thng, co dui khng li. au nhc trong
xng i, gi, ng chn, bn chn vv.

Hong- hi :
--. iu tr nh th no ?
K-B tha rng :
--. cao thi nn xung, di thi nng ln ; hu d thi chit i, bt tc thi b thm ; t bng ci s-li,
ha bng ci s-nghi. Phi lm cho yn ch v khch, thch nghi hn v n. ng thi dng nghch ; D thi dng
tng. (1)

(1). Cao thi l ni v ch kh nghch ln b phn trn ; thp thi l ni v khch kh phm vo b phn di.
Hu d l ni v thng kh. bt tc.. l ci kh bt thng n gy nn bnh. T bng ci s li tc l theo ci s dc
ca n. Nh CAN mun tn, kp n v tn lm cho tn. V vy thng ca Quyt-m, t bng v kh v tn. TM mun
nhuyn, kp n v hm cho nhuyn. V vy, thng ca Thiu-m, t bng v kh v hm vv Ho thng ci s nghi l nhn
theo s thch nghi ca 5 v thi hnh phng php liu tr. Nh Quyt-m sc xanh nn n v cam ; Thiu-m sc nn n
v toan. Thi-m sc vng nn n v hm. Dng-minh sc trng nn n v kh. Thi-dng sc en nn n v cam -- Yn
ch khch.. tc l khin cho u gi bn v ca mnh -- Thch nghi s hn, n tc l tr hn bng nhit, tr nhit bng
hn ; tr n bng lng, tr lng bng n ng thi nghch l ni nh gp ci khi tng c, thi nn nghch tr. T nh
ch khch t ho-t, thi nn tr bng v hm v hn. Nh cng t hn-thu, thi nn tr bng tn v nhit V cc v n,
lng cng vy. D thi tng.. l ni nh gp ci kh khng tng c nn dng php tng, tr. Nh hn-thu t thin,
lm ln trn 2 Ho ch kh, khch m thng thi nn theo ci nhit ca 2 ho tr hn. Ch m thng, thi nn theo ci hn
ca t thin tr nhit. Cc kh khc u nh vy. l php Bnh tr d gi.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Tr nhit bng hn, tr hn bng nhit. Kh tng c thi nghch tr, bt tng c thi tng tr l ti
bit ri. Cn v chnh tr thi nh sao ?
K-B tha rng :
--. Ch ca MC-V : dng toan t, dng tn b (1)
Ch ca HO-V : dng cam t, dng hm b (2)
Ch ca TH-V : dng kh t, dng cam b (3)
Ch ca KIM-V : dng tn t, dng toan b (4)
Kinh vn khng c THU, ch gii khng c TH ?

12
(1). Ch ca MC V tc l ci v Quyt-m lm ch. l ci nh v ca 4 ma khng th thay i, cho nn gi l v.
Nh cha n ci thi k n lm ch m ci kh Dng Xun n trc, th l kh thnh. Nn dng v toan t. Nh nn n
m cha n, th l kh suy. Nn dng v tn b. Bi tnh ca Mc thng (bc ln). Toan thi phn vi tnh y m thu li,
cho nn gi l t. Tn thi gip cho ci kh pht sinh nn gi l b.
(2). Nh-chi-kh l ci kh ca qun ho lm ch ; tam-chi-kh l ci v (?) ca tng-ho lm ch. Nh cha n thng
3 m ci kh huyn-nhit n trc ; cha n thng 5 m ci kh vim-nhit n trc th l lai kh hu d. Nn
dng v cam t. tc l theo con tit b kh ca m. Li nh nn n m cha n, l kh bt cp. Nn dng v hm
b. l ly thu gip ho, ho lm ch.
(3). y l v ng-chi-kh . Nh cha n ma Thu m ci kh thanh-tc n, l kh thnh, nn dng v tn t,
v tn thng hay tn. Nh n ma Thu mt m kh th-nhit vn cn, l kh bt cp , nn dng v toan b, v toan
thi hay thu.
(4). y l v chung-chi-kh. Nh cha n ma ng m thin kh nghim hn, sng sa, mc xung. Th l kh thnh,
nn dng v hm t. Bi hm c ci nng lc tit h nn theo cng loi t. Nh ma ng n m hin kh cn n,
l kh bt cp. Nn dng v kh b. Bi v kh m-hn, m vim thng tc kh (la bc ln thnh v kh) gip ci v cho
tiu bn ca Thi-dng. tc l dng chnh v iu ho. Ly kh qun bnh lm gii hn. ng cho 4 ma c ci kh
bt bnh gy bnh hon cho dn.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Khch ca QUYT-M : dng v tn b, dng v toan t, dng v cam hon.


Khch ca THIU-M : dng v hm b, dng v cam t, dng v toan thu.
Khch ca THI-M : dng v cam b, dng v kh t, dng v cam hon.
Khch ca THIU-DNG : dng v hm b, dng v cam t, dng v hm nhuyn.
Khch ca DNG-MINH : dng v toan b, dng v tn t, dng v kh tit.
Khch ca THI-DNG : dng v toan b, dng v hm t, dng v kh lm cho kin ; dng v
tn lm cho nhun ; v do m mang tu l, gy nn tn-dch v thng kh vy.
Hong- hi :
--. Phn ra tam m, tam dng l v c sao ?
K-B tha rng :
--. Bi v kh c nhiu t, nn cng dng khc nhau. (1)
Hong- hi :
--. Sao gi l Dng-minh ?
K-B tha rng :
--. l v lng Dng hp minh. (2)
Hong- hi :
--. Sao gi l Quyt-m ?
K-B tha rng :
--. l v lng m giao tn. (3)

(1). L ni v m, Dng c thi, thiu ; thi kh c thnh, suy ; m vic tr liu cng c nng nh khc nhau. trong m,
dng c Thi-dng, Thiu-dng, c Thi-m, Thiu-m ; thi kh c nhiu t m cng dng khc nhau.
VNG-T-LUT ni : tam m tam dng c th nhiu kh t huyt ; li c th nhiu huyt t kh. Li c th kh huyt
u nhiu ; v vy, dng thuc cng phi khc nhau.
(2). M-DNG H NHT-NGUYT ni : DN tc l kh sinh-dng v thng Ging ; ch v kinh Thiu-dng t tc. V
thuc v thng 6, ch v kinh Thiu-dng hu tc. MO thuc v thng 2, ch v Thi-dng t tc. NG thuc v thng
5, ch v Thi-dng hu tc. THN thuc v thng 3, ch v Dng-minh t tc. T thuc v thng 4 ch v Dng-minh
hu tc. , 2 dng hp c trc, nn gi l DNG-MINH.
(3). TIN-LUN ni : THN thuc v sinh-m ca thng 7 ch v Thiu-m hu tc ; SU thuc thng 12 ch v Thiu-
m t tc. DU thuc v thng 8, ch v Thi-m hu tc ; T thuc v thng 11, ch v Thi-m t tc. TUT thuc v
thng 9, ch v Quyt-m hu tc ; HI thuc v thng 10, ch v Quyt-m t tc. 2 m giao tn (u ht, cui)
nn gi l QUYT-M.
Quyt-m ch v m tn m Thiu-dng thi mi ny mm, kh hy cn non nt, cho nn l Thiu-dng trong m,
nn thiu kh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Kh c nhiu t, bnh c thnh suy, tr c hon cp, phng c i tiu Xin cho bit ci nguyn tc nh th
no ?
K-B tha rng :

13
--. Kh c cao thp, bnh c xa gn, chng c trong ngoi, tr c nng nh cho nn tr cn va ng n bnh
thi thi.
V i yu, qun 1, thn 3 ; l ci ch ca c-phng. Qun 2 thn 4, l ci ch ca ngu-phng. Qun 2
thn 3, l ci ch ca c-phng. Qun 2 thn 6 l ci ch ca ngu-phng. Cho nn ni : tr bnh gn thi dng
c-phng ; tr bnh xa thi dng ngu-phng.
Mun HN : khng nn dng c, mun H : khng nn dng ngu.
B b phn trn, tr b phn trn, ch bng hon-phng ; b b phn di, tr b phn di nn dng cp-
phng. Cp thi kh v HU ; hon thi kh v BC. Ct ng n bnh thi thi.
Bnh xa, nn do khong gia, dng cc kh v gip thm vo ; va ung va n, nhng ng vt ra khoi
ch . Vy nn, ci phng php lm cho kh tr li ho bnh. Bnh gn thi dng ngu-phng, nhng ch
dng bng phng ln (v t nhng cn lng nhiu). Phng i thi s v thuc t, phng tiu thi s v thuc
nhiu. Nhiu thi s v thuc dng gp chn, t thi s v thuc dng gp hai. (1)

(1). y li ni r thm : kh v do t trung (tc V) m dn i trn v di. V c bnh xa gn khc nhau, nn phi c
thuc v n u dng v t ra ch cho thch nghi. Nh bnh trn m xa vi trung (V) nn n trc m dng
thuc sau ; bnh di m xa vi trung nn trc ung thuc m sau n. Dng s n hoc sau hoc trc cho dc-
lc d dng t i trn v di.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Dng c-phng m khng khi thi thm ngu vo gi l Trng-phng ; dng ngu m khng khi thi
phn t tr bnh. Tc l theo ci nguyn-tc dng hn, nhit, n, lng li theo vi bnh. (1)

(1). Trng-phng tc l c c, ngu u dng. phn t tr bnh tc l Xun bnh m dng n-dc ; H bnh
m dng nhit-dc ; Thu bnh m dng lng-dc ; ng bnh m dng hn-dc Thun ci kh hn, nhit, n, lng, ca
4 ma, m li theo tr bnh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Bnh pht sinh BN, ti bit ri. Cn pht sinh TIU (ngn) thi tr liu th no ?
K-B tha rng :
--. Bnh tri vi Bn, nhn thy l bnh ca Tiu ; tr trc vi Bn, nhn thy c phng thuc tr tiu.
(1).

(1). y ni v tam m, tam dng, chia ra c Bn v Tiu. Bnh sinh ra Bn, tc l sinh ra bi Phong, hn, th, thp,
to, ho. Bnh sinh ra Tiu, tc l sinh ra bi ci kh ca tam m tam dng.
Nh Thi-dng l ng u cc kinh Dng m gc Hn-thu ; Thiu-m l Thi-m trong m, m gc Qun-ho ;
Dng-minh l ci kh Dng thnh, m gc thanh-tc ; Quyt-m ch v m cc, m gc kh Dng ca Phong-mc.
l trong m dng, li c tiu, bn khng ging nhau.
bnh tri vi bn.. nh bnh Hn m li c nhit ho ca Thi-dng ; bnh nhit m li thy kh m hn ca Thiu-m.
Bnh Dng-phn m li thy ci trng thi h-hn thanh tc. Bnh m phn m li thy ci kh ho-nhit ca trung-kin
tc l : bnh tri vi bn, li nhn thy c bnh ca Tiu. tr tri vi Bn .
Nh bnh vn Hn m ho Nhit, thi li dng lng dc tr nhit. Nh bnh vn Nhit m ho Hn, thi li dng
nhit-dc tr hn. Li nh bnh Dng-minh m ho h lnh, thi nn n b trung-kh. Nh bnh Quyt-m m thy
Ho nhit, thi nn ngc tr ln Thiu-dng nh th tc l : tr tri vi bn, li c dc phng tr liu Thiu-
dng, Thiu-m : tiu v bn tng ng, u theo dng-nhit, m thp m iu tr.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Thng ca 6 kh, ly g nghe bit c ?
K-B tha rng :
--. Nhn ci lc kh n mi n. Thanh-kh ti nhiu bit c l To s thng, Phong-mc b t, CAN bnh s
pht sinh.
Hn-kh ti nhiu, bit c l Thu s thng. Ho-nhit b t, TM bnh s pht sinh.
Thp-kh ti nhiu, bit c l Th s thng. Hn-thu b t, THN bnh s pht sinh.
Phong-kh ti nhiu, bit c l Mc s thng. Thp-th b t, T bnh s pht sinh. l do cm nhim phi
t kh m sinh ra tt bnh. (1)

14
(1). Phong, hn, nhit, thp, to, l 5 kh 4 ma ti Tri. Mc, Ho, Th, Kim, Thu l 5 Hnh 4 ma ti t. Nm kh
s thng 5 Hnh ; 5 hnh lm bnh 5 Tng. Vy l 5 Tng ngoi hp vi 5 Hnh ; m 5 hnh thi trnh ln 5 kh.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Gp phi nm h, thi t thm. Tri mt s ha ca ma, thi t cng thm. Gp phi nguyt khng thi
t cng thm. Trng cm phi t thi bnh nng. Nu c thng kh, thi tt phi lai phc. (1)

(1). Nm h tc l ci nm kh ch tu bt cp. Nh Mc vn bt cp, thi thanh kh n thng ; Kim vn bt cp thi


nhit kh n thng ; Thu vn bt cp thi Thp kh n thng. l tu vn bt cp, m ci thng kh ca 4 ma li theo m
v thm -- Tri mt s ho vv cng l ci kh ca 4 ma suy. Nh Xun-kh bt tc, thi Thu kh n thng ; H-kh bt
tc thi ng-kh n thng ; kh ca Trng-h bt tc, thi Xun-kh n thng ; Thu kh bt tc, thi H-kh n thng ; ng-
kh bt tc thi ci kh Trng-h n thng. Nguyt khng tc l nguyt khuyt khng. Vng mt trng rng, tc l mt
trng t 20 tr i, ch cn trng thy ci vnh trng. Trng cm vi t.. nh gp phi nm h, mt ho ca thi m gp
nguyt khng. Gi l tam h th m li cm phi t thi bnh s nguy. C thng, kh thi tt li phc.. . Nh ma
Xun c ci thng kh thm th tn-tc, thi ma H s c phc nng bc nh t chy vv. l ci thng ca 4 ma, u
phi c phc.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Mch nh th no ?
K-B tha rng :
--. Quyt-m n ni, thi mch HUYN ; Thiu-m n ni thi mch CU ; Thi-m n ni thi mch
TRM ; Thiu-dng n ni thi mch PH ; Dng-minh n ni thi mch ON m SC ; Thi-dng n ni
thi mch I m TRNG. (1)
n m ho thi bnh ; n m qu thi bnh ; n m tri cng bnh ; n m khng n cng bnh, m
dng thay i thi nguy. (2)

(1). y ni v 6 kh ng vi 6 mch : Quyt-m ch v Mc nn mch HUYN ; Thiu-m ch v Ho nn mch CU ;


Thi-m ch v Th nn mch TRM ; Thiu-dng ch v Ho nn mch PH ; Dng-minh ch v Kim, nn mch ON m
SC ; Thi-dng ch v Thu nn mch I m TRNG.
TN-CNG hi : Thi-dng ch v Thu ca ng lnh, thi mch nn TRM, gi li ni I m TRNG C l tri
vi thi kh chng ? p : ni mch TRM, tc l mch ca Thn tng. Thi-dng l C-dng. Trn hp vi ci kh t
thin, di hp vi ci Thu ti ton. Cho nn I vi TRNG : tc l t ci hnh tng sut trn v di.
(2). y ni v nhng mch Huyn, i, Cu, Trng, on nn ng vi 6 kh m n. Nh mch n m ho thi l
mch v bnh. Li nh tam m ch thi m c dng mch ; tam dng ch thi m c m mch. l m dng
thay i bnh s nguy.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Su kh tiu bn, pht sinh khng ging nhau, nh th no ?

K-B tha rng :


--. Kh c khi theo bn, c khi theo tiu ; cng c khi khng theo v tiu v bn. T nh : Thiu-dng, Thi-
m theo bn ; Thiu-m, Thi-dng theo bn theo tiu ; Dng-minh, Quyt-m khng theo tiu v bn m theo
v Trung. Cho nn theo bn thi ho sinh ra t bn ; theo tiu v bn thi c ci ho ca tiu v bn ; theo v
Trung, thi ly trung-kh lm ho. (1)
Hong- hi :
--. Mch thun m bnh tri, thi chn nh th no ?
K-B tha rng :
--. Mch n m thun, n vo khng-c (bt mnh ln tay) cc Dng mch u nh vy.
Hong- hi :
--. Cc m-bnh m tri, thi mch nh th no ?
K-B tha rng :
--. Mch n m thun, n tay vo m C, th l qu m thnh. (2)

15
(1). Phong. Hn. Th. Thp. To. Ho, 6 kh m bn, tam m tam dng l tiu. Ci Th m thp, m tiu thy kh m ca
Thi-m ; ci Ho ca S-dng, m tiu thy kh dng ca Thiu-dng. Th l m dng ca Tiu, theo bn m ho sinh.
Cho nn Thi-m, Thiu-dng theo bn. Bn ca Thiu-m nhit, m Tiu li thy kh dng ca Thi-dng. Trong m
c dng, trong dng c m, c ci ho Thu. Ho. Hn. Nhit. cho nn Thiu-m, Thi-dng theo bn theo tiu. -- trn
Dng-minh to kh ch tr, m trung-kin Thi-m. trn Quyt-m Phong kh ch tr, m trung-kin Thiu-dng. Bi
Dng-minh t v Thu lnh ca 4 ma, m Thi-m ch v kh thanh-thu trong 4 kh. Quyt-m vo ci v tr 2 m u
ht, m nht dng mi sinh. V vy nn Dng-minh, Quyt-m theo v ho ca Trung-kin.
(2). y ni v mch c tiu, bn. mch thun tc l Dng bnh m hin Dng mch. m bnh m hin m mch. T
nh : bnh Thi-dng, Dng-minh, mch n m PH, th l mch thun. Nu bnh ti m hn, nh bnh ca Thi-dng,
theo bn ho ; bnh ca Dng-minh theo m ho ca trung-kin. Cho nn mch tuy Ph m n tay vo khng c. Nh bnh
Thiu-m, Quyt-m, mch n m TRM, l mch thun. Nu bnh hin ra Dng nhit, th l bnh ca Thiu-m theo
tiu ho, bnh ca Quyt-m theo Ho ho ca Trung-kin ; cho nn mch du TRM m n tay vn thy c nhiu. Th l
mch c s ho ca m dng, m bnh thi c theo tiu v bn.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

cho nn, trm bnh gy nn, c bnh sinh ra t bn. c bnh sinh ra t tiu, c bnh sinh ra t trung-kh. C
kh ly bn m c, c kh ly tiu m c, c kh ly trung-kh m c, c kh ly tiu, bn m c ;
c kh nghch th m c, c khi thun th m c. Dng nghch tr, chnh l thun ; nu dng thun tc l
nghch. Cho nn bit tiu vi bn, dng s khng sai ; bit r thun nghch, tr s khng l. Tri li, khng th ni
l bit CHN. (1)

(1). Trm bnh sinh ra, khng vt ra ngoi s ho ca 6 kh. Nh cm phi Phong. Hn. Th. Thp. To. Ho. M sinh
ra bnh, tc l bnh sinh ra bi 6 kh ca Tri. Su kh ca Tri, gy nn bnh ngi, m trong thn con ngi, li c ci ho
ca 6 kh. Nh chng trng phong thuc dng t ca tri. Phm vo c biu ca con ngi, thi sinh ra cc chng pht nhit,
khi, s ; ti gn xng thi thnh chng cu loan ; ti trng-v thi thnh chng h l, sn tit ; hoc thnh chng to kit,
b long ; hoc trc trng vo trong, thi thnh chng hoc lon, u nghch ; hoc l quyt lnh m hn. l kh ho ca
biu, l, m, dng. Nh cm vo kh dng nhit ca con ngi, thi thnh bnh nhit, cm vo kh m hn ca con ngi,
thi thnh bnh hn ; cm vo kh thu-thp ca con ngi, thi thnh m suyn ; cm vo To kh ca con ngi, thi thnh
chng tin-nan. Nh trng vo Ph, thi bo ho m vt khng bit g ; trung vo Tng thi li rt, ni ra khng c,
ming x bt ri. Li nh THNG-HN, thuc v m t ca Tri ; hoc trng vo m, hoc trng vo dng. C khi trng
vo dng m bnh li hn, c kh trng vo m m bnh li nhit. Th l trong con ngi, trong m c dng, trong dng c
m, v c c kh ho ca tiu, bn, m, dng vy.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Ngh nh ci o Tiu v Bn, yu m bc, tiu m i. C th ni mt m bit c ci hi ca trm bnh.


Ni tiu vi bn, d m ng lm tn ; xt bn vi tiu, kh c th khin cho qun iu ; bit r thng v phc, c
th lm khung php cho mun dn nh vy thi o Tri s suy bit ht c. (1)

(1). Ni ci o Tiu v Bn, d l yu-c, m tht l qung bc ; d l vi tiu, m tht l hong i ch ni mt m c


th bit c trm, chnh l bit ci o TIU v BN vy.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. S bin ca thng vi phc, sm mun nh th no ?
K-B tha rng :
--. Nh ci s thng : thng n thi khi bnh ; bnh khi ri m cn kh chu, tc l ci phc ng
ny mm. Ngh nh ci s phc thng ht thi pht sinh ; c v s li tng. Thng c VI vi THM, phc c
nhiu vi t. Thng ho thi ho, thng h thi h l l thng ca Tri.
Hong- hi :
--. Thng v phc pht sinh, ng khng ng v, hoc sau thi mi n. l c lm sao ?
K-B tha rng :
--. V ci ch kh, vi thnh suy ca ho khc nhau. Hn, th, n, lng ci dng ca thnh suy, gy nn 4
Duy. Cho nn Dng c ng, bt u l N, m thnh v TH ; m c ng, bt u l THANH, m thnh v
HN. Xun, h, thu, ng u c sai lch. Cho nn ni : kh HON ca ma Xun kia s gy nn kh TH ca ma
H ; kh PHN ca ma Thu kia, s gy nn kh N ca ma ng. Cn xt 4 DUY, xch hu u theo ;
chung c th thy, thu c th hay
Hong- hi :
--. Sai lch c s nht nh khng ?
16
K-B tha rng :
--. Trc, sau u 30 . (1)

(1). Chng ny ni v : Nht-nguyt vn hnh, ht Hn ti Th ; kh ca 4 ma, do vi m thnh, li do thnh m vi ; t


chnh m ra duy, li t duy m v chnh ; hn vi n thay i ; lng vi th kh giao. Ci kh thng phc c thnh c suy, theo
thi m n sau n trc, nn c s sm mun khc nhau Dng c ng, bt u l n th l do vi m ti thm.
Nh Xun m mch TRM, H m mch HUYN, Thu m mch SC,ng m mch SC. th l d kh ca ng cn giao
sang Xun ; d kh ca Xun cn giao sang H ; d kh ca H cn giao sang Thu ; d kh ca Thu cn giao sang ng. Th
l do thnh m ti vi. Chnh l chnh phng ca Xun, H, Thu, ng. -- Duy: thi k giao nhau ca Xun v H, ca H
v Thu, ca Thu v ng, ca ng v Xun. Kh ca 4 ma do duy m ti chnh; li do chnh m ti duy. Hn, nhit, th,
lng, cc kh u h giao lun chuyn vi nhau m khng ngng. n nh thng n bnh thi khi vv l ni v
phc-kh ny n ra t lc cn thng kh. Nh ma Xun c ci thng th thm tn tc, l Kim kh thng Mc. n ma
H c ci phc kh nng bc nh t. l Ho kh n phc Kim. Nhng ci ho kh n ny mm ngay t thi k bnh
khi m kh chu. Th l phc kh n sm pht bn v t 30 . Ci kh s phc, i thng ht mi tht khi, n ci
bn v s ch v ma vim-h mi thm (qu, nhiu, nng). Th l thng kh n sm, m phc kh cng n sm vy. V
vy thng kh thm thi phc kh cng nhiu ; thng kh vi thi phc kh t ; thng kh ho bnh thi phc kh cng ho bnh ;
thng kh h suy, thi phc kh cng h suy. l l thng ca Thin o. Nu s pht sinh ca thng v phc khng ng
vi bn v, sau thi mi n, l kh thng v phc mun. Phm kh sinh ra, sinh ra ngay t khi kh giao trc nh H-ch
sinh ra cui Xun. Kh n ho li ho v sau khi kh giao, nh Xun-kh cn lu hnh mi ti thng Mnh-h. Ci kh thng
phc c thnh suy, v vy c sm mun khc nhau. Bi kh m thnh, thi n s thng v trc bn v s sinh 30 ; nu l
suy, n s li v sau bn v s ho 30 . Nh Kim kh suy m thng v khong Xun H giao nhau, thi phc kh cng suy m
phc v khong H Thu giao nhau. Th l s thnh suy ca thng v phc, theo kh giao ca 4 ma, m hoc n trc, hoc
n sau.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Mch ng nh th no ?
K-B tha rng :
--. Sai cng chnh php, i thi m i (1)
MCH YU ni : Xun khng TRM, H khng HUYN, ng khng SC, Thu khng SCgi l t tc (2).
Trm qu l bnh, Huyn qu l bnh, Sc qu l bnh, Sc qu l bnh ; tham kin l bnh, phc-kin l bnh ; cha
nn i m i l bnh ; nn i m cha i l bnh nu phn s cht. Cho nn ni : kh n cng th t (gn
gi, trng coi) nh quyn, hnh khng th sai lm. Phm kh ca m dng, thanh tnh thi vic sinh ho pht
trin, nhiu ng thi cc tt bnh gy nn. Chnh l ngha . (3)

(1). Chnh l chnh-v ca 4 ma. V mch, ni chnh php ca 4 ma, m trc sau cng gia. i thi m i tc
l i ht 30 mi thi. Nh mch TRM ma Xun, th l cn thuc ci kh giao ca ma ng. Vy phi qua ht 30 ngy
ca thng Ging, kh Xun-kh mi mt mnh t lnh.
(2). T tc tc l kh ca 4 ma b vt lp.
(3). Kh ca 4 ma, thnh v thi k ch v, m vi lc mi sinh, suy lc giao ho. V vy nn thm thi mc bnh.
Tham kin tc nh Xun-s m mch TRM v HUYN u thy ; H-s m HUYN v SC u thy vv phc kin l
i ri m li thy. cha nn i m i tc l cha 30 m i ; nn i m cha i th l qua 30 ngy
m vn khng i. Phn l ni 4 ma m li (phn) thy ci mch tc hi. Cho nn ni vv tc l ni v kh ca 4 ma,
th bn v, t kh giao, nh quyn, hnh khng th sai lch sinh ho tc l sinh ra trc m ho sau.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. PHN vi CH nh th no ?
K-B tha rng :
--. Kh ch (n) gi l CH ; kh phn (chia) gi l PHN. Ch thi kh ng, phn thi kh d. l chnh-k
ca Tri-t. (1)

(1). Kh ch tc nh H-ch, ng-ch. Kh phn tc nh Xun-phn, Thu-phn Ni v thi k 2 ch u thuc v


ci kh hn, th, m dng. V thi k kh phn thi c kh n lng, khng ging nhau.

17
_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Phu-t ni : hai ma Xun, Thu, kh bt u t trc ; hai ma H, ng, kh bt u t sau. L ti
bit ri. Nhng 6 kh vng, phc ch tu khng thng. Vy b t nh th no. ?
K-B tha rng :
--. Trn di s-ch, theo ci thun li, dng theo chnh v, l iu ct yu. T hu cng mt phng
php. Ch yu l : ch v Thiu-dng, trc dng v Cam sau dng v Hm. Ch v Dng-minh, trc dng v
Tn sau dng v Toan. Ch v Thi-dng, trc dng v Toan sau dng v Kh. Ch v Quyt-m, trc dng v
Toan sau dng v Tn. Ch v Thiu-m, trc dng v Cam sau dng v Hm. Ch v Thi-m, trc dng v Kh,
sau dng v Cam T bng ci s-li ; t (gip) bng ci s-sinh. Nh th gi l c-kh. (1)

(1). Kh ca Xun, Thu bt u t trc l ni Xun v trc na nm v trc. Thu v trc na nm v sau kh
ca H, ng v sau 2 kh l ni v ch kh ca 4 ma 6 kh vng phc, ch tu khng thng l ni v khch
kh gia lm. 6 nm hon chuyn khng c thng v. Chng ny ni v ch kh ca 4 ma trc sau giao thng, c ci
kh thanh tnh. Nu b khch thng n nhiu ng, thi li khng th theo th t, m tt bnh s sinh. V vy, trn di s ch,
vi t hu gin-kh, nn theo ci li ca n m dng chnh v iu tr. i yu nn , trc t m sau b, th l t ci s-li
v t ci s-sinh cho ch kh. Th tc l c ci kh ca 4 ma, sinh ho m giao thng vy.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Trm bnh sinh ra, u bi phong, hn, th, thp, to, ho n ho ra bin. KINH ni thnh thi t i h thi
b vo Ti mun c gii thch r rt, truyn v i sau xin Phu-t truyn cho.
K-B tha rng :
--. Xt r bnh c ng l kh nghi l mt iu ct yu. (1)
i phm, cc chng hn thu dn (co rt) u thuc v THN. Cc chng kh phn ut u thuc v PH.
Cc chng thp sinh ra thng mn, u thuc v T. Cc chng nhit sinh ra mu mun, khit tng u thuc v
HO. Cc chng au nga, l ly u thuc v TM. Cc chng quyt gy nn c, tit, u thuc v b phn
di. Cc chng nuy, suyn, u, u thuc v b phn trn (2).
Cc chng cm khu, run ry, nh mt tinh thn, u thuc v HO. Cc chng knh, hng, cng (c cng
) thuc v THP. Cc chng nghch xung ln, u thuc v Ho. Cc chng trng, bng to vt, u thuc v
Nhit. Cc chng to, cung, di u thuc v Ho. Cc chng bo cng trc (ngi nm ngay thng ) u
huc v PHONG. Cc chng trong bng ro thnh ting, v vo nh trng, u thuc v Nhit. Cc chng xng
au, nhc nhi m , kinh hi u thuc v Ho. Cc chng chuyn (bo) phn l (chng lch bng i), nc
tiu c lm, u thuc v Nhit. Cc chng thu-dch trong vt, lnh lo, u thuc HN. Cc chng nn o, th
ra nc chua, bo ch, h bch ( dn gp xung, tc kit l) u thuc v Nhit. Cho nn ni : cn gi bnh c,
u t v lin thuc vi n. C thi cu c ; khng thi cu khng ; thnh trch thnh ; h trch h. Phi
c s thng ca 5 Tng, s thng kh huyt cho c iu t, a n mc ho bnh. l chnh o. (3)

(1). Cc chng c, tit vv tc l ni cc chng do t trn m xung di ; -- cc chng nuy, suyn tc l ni v cc


chng do t di m ln trn. Dng-kh trn m nghch xung thi l chng quyt-lnh. m-kh di, phm ln trn, thi
thnh chng nuy, tu ; thu-dch bn trn dn xung thi thnh chng c, tit ; cht thu dch di dn ngc ln thi
thnh chng suyn v u.
(2). y l ni v ci kh ca 5 Tng, pht hin ra ngoi hnh v kh.
(3). y l ni v bnh c pht ra u c thuc vi 5 tng, 5 hnh. C, cu c l ni v ci kh hu d ca 5 Tng.
Khng, cu khng l ni v 5 tng tinh kh bt tc ; thnh thi trch l thi-thm, h thi trch l h-vi Nh ho nhit
thi qu thi trch l v thu vv Vy phi lm cho tinh-kh ca 5 Tng u thng, ri sau mi s thng kh huyt cho c
iu t, khin cho kh ca 5 Tng tr li ho bnh. Nh th mi ng l thn cng. Bnh c nguyn ch C ngha en l
my. Vy bnh c tc l ni s bin chuyn ca bnh chng nhanh nh my. Kh nghi l ni v ci ca 5 Tng, 5 Hnh u
c ci s-nghi ca n.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Ci cng dng v m-dng ca 5 V nh th no ?
K-B tha rng :
--. V Tn v Cam, n c ci nng lc pht tn, thuc v Dng ; v Toan v Kh, n c ci nng lc dng-tit
(lm cho th vt ln, hoc h xung), thuc v m. V Hm c ci nng lc dng-tit, thuc v m ; v m c ci
nng lc thm tit, thuc v Dng. Su v , hoc thu hoc tn, hoc hon, hoc cp, hoc to, hoc nhun,
hoc nhuyn, hoc kin. Nhn thy li v u, thi theo m thi hnh, min cho kh c bnh.
18
Hong- hi :
--. Khng chuyn v mt vic iu kh Nhng dc-v c th c, c th khng c, nn dng th no
trc, th no sau Xin cho bit r ?
K-B tha rng :
--. D c c, d khng c, ch ch v ci nng lc lm ch, do m ch t cho ln, nh, va .
Hong- hi :
--. Xin cho bit CH th no ?
K-B tha rng :
--. Qun 1, thn 2, l ch nh ; qun mt, thn 3, t 5 l ch hng Trung ; qun 1, thn 3, t 9 l ch hng
i.
Bnh Hn thi tr bng nhit ; bnh nhit thi tr bng hn ; bnh vi thi dng php nghch ; bnh thm thi
dng php tng ; bnh kin thi tc (nh o, xn) i ; l khch thi tr i. Lao thi dng php n ; kt thi
dng php tn ; lu thi dng php cng ; to thi dng php nhun (nhu cng th) ; cp thi lm cho
hon ; tn thi lm cho thu ; tn thi lm cho ch ; git thi lm cho hnh ; kinh thi lm cho bnh. Hoc lm
cho thng (dn ln), hoc lm cho h (dn xung) ; hoc ma (xoa bp) ; hoc dc (tm, ngm) ; hoc bch (dn
vo) ; hoc hip (cp b bnh i, mt phng php mnh lit) ; hoc khai ; hoc pht u lm cho ng mc
th thi.
Hong- hi :
--. Kh iu m c, nh th no ?
K-B tha rng :
--. Hoc nghch, hoc tng ; hoc tng m nghch, hoc nghch m tng. X thng cho kh c iu ho,
l o chnh. (1)
Hong- hi :
--. Th no l nghch, tng ?
K-B tha rng :
--. Nghch l chnh tr, tng l phn tr. Theo t, theo nhiu, ct xem lc lm vic ra lm sao ?
Hong- hi :
--. Phn tr l th no ?
K-B tha rng :
--. Dng nhit v hn, dng hn v nhit ; dng tc v tc, dng thng v thng. Phi phc ci s-ch m trc
ci s-nhn. Lc bt u thi ng, khi v sau thi d ; c th lm cho ph chng tch ; c th lm cho v chng
rn ; c th khin cho kh ho, c th khin cho bnh khi. (2)

(1). Kh iu ho m c tc l bit c ci o nghch, tng m lm cho n iu ho. Nh kh n tng v


thng h, thi nn nghch li ; nu nghch vi thng h, thi nn tng i. Bi Dng-kh trn, m-kh di, nh th l
kh tng (tc thun). dng-kh hnh tr xung, m-kh hnh tr ln, th l kh nghch. Nh th thi kh th no cng phi
tng, m li khng th khng nghch. V vy, nn kh n tng, thi ta nghch m tng. Nu kh nghch, thi ta tng m nghch.
Khin cho kh m dng trn di iu ho. Th l phng php iu kh.
(2). Dng tc v tc nh : cc chng nn o, th ra nc chua l do nhit t kin tch trong, m nghn tc ln trn
lin theo m lm cho n thng dng (vt ln, tc l li cho th thm) tc l dng tc v tc, m c th ph c tch.
Li nh chng bo-ch, h bch, cng l do nhit t kin tch trong m thng tit xung di, lin theo m lm cho h
tit (dng thuc h cho t xung). tc l dng thng v thng m c th lm cho v c rn. Phi dp b hn ci ch
bnh, m trc t ci s nhn (nguyn nhn bi u m sinh bnh) thi c th khin cho kh ho, m bnh s khi.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Bnh pht sinh trong ngoi nh th no ?
K-B tha rng :
--. Bnh t trong pht ra ngoi, thi phi iu tr bn trong ; bnh t ngoi phm vo trong, thi iu tr
bn ngoi. T bn trong pht ra bn ngoi, m thnh bn ngoi, trc iu tr bn trong, ri sau iu tr ra bn
ngoi. T bn ngoi phm vo bn trong, m thnh bn trong ; trc iu tr bn ngoi ri sau iu tr bn
trong. Nu trong ngoi khng lin lc vi nhau, thi tr ch bnh.
Hong- hi :
--. V chng Ho-nhit, li Hn, pht nhit, c ci trng chng nh NGC. Hoc mi ngy pht mt ln ;
hoc cch vi ngy li pht ; l c sao ?
K-B tha rng :
--. l do ci kh thng phc, ci thi hi ng, c nhiu t khc nhau. m-kh nhiu m Dng-kh t, thi ci
ngy pht bnh xa. Dng-kh nhiu, m-kh t, thi ci ngy pht bnh gn. l do thng vi phc cng xen
nhau v ci tit th ca s thnh suy n pht ra nh vy. V chng NGC cng cng chung mt nguyn tc. (1)

19
(1). Ho nhit l nhn ho nhit m gy nn bnh. Nh cu ho nhit thng kh l ni bnh kh m khng phi
kinh. -- Li hn pht nhit l do m dng ni ngoi cng ln phm ln nhau. Nh Dng ngoi, m ra ln, thi
sinh hn ; m trong, dng vo ln, thi sinh pht nhit. Hoc mi ngy pht mt ln l ci kh thng phc ca
m dng v ci thi hi ng c nhiu t khc nhau. Nh m-kh nhiu m dng-kh t, thi ci kh ho nhit lu m-phn
lu, cho nn bnh pht xa ngy. Nu dng-kh nhiu m m-kh t, thi nhit theo dng kh, m thng thnh bn ngoi,
cho nn bnh pht ngay gn.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. LUN ni : tr hn bng nhit, tr nhit bng hn vy m c khi chnh l bnh nhit, dng hn tr m
vn nhit ; c khi chnh l bnh hn, dng nhit tr m vn hn Hai trng hp u l tn bnh mi pht,
vy iu tr th no ?
K-B tha rng :
--. Cc chng dng hn tr m vn nhit, nn b phn m ; cc chng dng nhit tr m vn hn, nn
b phn Dng.. tc l cu ti cng loi iu tr. (1)
Hong- hi :
--. Ung thuc hn m li nhit, ung thuc nhit m li hn, l c sao ?
K-B tha rng :
--. V tr ci vng-kh, nn mi tri li nh vy.
Hong- hi :
--. Khng tr vng-kh m cng th l v sao ?
K-B tha rng :
--. l khng xt s lin thuc ca 5 v. Phm 5 v vo V, n u dn n ci c quan m n a thch
(h). Toan trc vo CAN, Kh trc vo TM, Cam trc vo T, Tn trc vo PH, Hm trc vo THN.
Lu m tng kh l l thng ca vt ho. Khi tng m c lu mi, l ci nguyn do m v cht. (2)

(1). Dng hn dc m khng hn, l v chn-m bt tc ; dng nhit dc m khng nhit, l v chn-dng bt
tc. Vy phi b M v b DNG. Dng hn tr nhit, dng nhit tr hn l phng php bnh tr. B m thng nhit,
b dng thng hn, l phng php phn t.
(2). y ni v kh, v khng th thin dng (dng chuyn mt th). Bn ma c ci kh hn, nhit, n, lng ; 5 tng c
ci v tn, kh, toan, hm. Phi nn s dng cho iu ho. Nu chuyn dng, s c ci hi thin thng. Vy nu thin dng v
hn, thi ci hn kh ng bnh s vng, nn d ung thuc nhit m vn hn. Thin dng v nhit, thi ci nhit kh ca H
bnh s vng, nn d un thuc hn m vn nhit. l dng kh qu thin m khng ho. Li nh thin dng v kh thi v
kh dn vo TM, do ho kh s thnh ; thin dng v hm, thi v hm dn vo THN, do Thu-kh s thnh. l dng
v thin m khng ho. Phm vt c 5 v, do 5 v ho 5 kh. V dng lu thi tng kh ; kh tng thi s c ci hi m dng
thin thnh, hoc thin tuyt.
T-NG-BNH ni : V dng lu thi tng kh vy ci kh hn nhit cng khng th thin dng.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Phng ch c chia ra Qun v Thn l v sao ?
K-B tha rng :
--. Ci v ch tr vo bnh, th l Qun ; v no t qun thi l Thn ; gip vic vi Thn gi l S. Ch khng
phi theo ci ngha thng, trung, h l 3 phm u.
Hong- hi :
--. Chia ra 3 phm l th no ?
K-B tha rng :
--. Ch l t ra thin c khc nhau y thi. (1)

(1). y ni v ch phng, ly v ch bnh lm qun vv khc vi THN-NNG-BN-THO. L-NG-VIN cng ni :


nhng v ch bnh l Qun-dc. T nh : tr chng Phong, dng PHNG-PHONG lm qun ; tr nhit Thng-tiu : HONG-
CM l qun ; tr nhit trung-tiu : HONG-LIN lm qun ; tr Thp : PHNG-K lm qun ; tr hn : PH-T lm qun vv
Ri nhn xem kim bin nhng chng g, thi dng cc v thuc v chng y lm t, s.
n : THN-NNG-BN-THO cng c 360 v. Chia thng phm 120 v lm Qun, ch v b dng thn th, ng
thin, ton v v c, c th dng lu n lu c. Trung-phm 120 v lm Thn, ch v dng tnh, ng nhn ; c v
c, c v khng, dng nn chm chc tr bnh va b h. H-phm 120 v lm T, phn nhiu c cht c, ng a
chuyn khu tr hn, nhit, ph tch, cng kin

20
_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- hi :
--. Bnh chia trong ngoi nh th no ?
K-B tha rng :
--. V phng php iu kh, cn phi phn bit m dng. nh r bnh do trong hay do ngoi, m gi cho
ng a v ca n. Bnh vi thi dng php iu ho ; bnh hn ln mt cht thi dng php bnh tr ; nu
thnh thi phi ot n i hoc pht hn, hoc cng h vv n nh cc chng hn, nhit, n, lng, thi dng
hn tr nhit, dng nhit tr hn. u theo v lin loi m lm cho tr gim bnh t Min sao gi ng nguyn
tc, vn c vn ton, t nhin th mnh c lu di, m i vi Y-O cng khng cn g khuyt hm na./.

-- o0o --

21
CHNG 75

TR CH GIO LUN THIN

T thin ny ti thin 81, phn nhiu l li ca Hong- dy bo v cht vn Li-Cng. V vn


php, tu trung c nhiu cu ph trng rm r, khng thit ti s thc, khc hn vi linh 70 thin
do HONG- cng K-B vn p. Vy ti ch xin trch dch nhng im chnh. Cn li tha thi lt
bt. Tuy vy cng ch c 2,3 trong 10 phn m thi. V nhng danh ngn, xc-l vn rt nhiu
khng dm b qua.
Dch gi cn ch.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- ngi Minh-ng, gi LI-CNG m bo rng :


--. Phm ni tam Dng c ch. Tc l c 3 dng n dn lm mt lc. N n dn nh ma gi,
nn trn thi sinh in tt, di thi sinh lu tit. (1)
N n, bn ngoi khng th d k, bn trong khng lin lc, khng ng vi iu-l ca mch, nn khng
th bng mch kinh chn on.
Vy tam dng, n l ch-dng, n n dn, s pht chng kinh, chn khiu u lp. Dng-kh trn lan,
cung hng kh nghn ; n dn vo m, thi m-kh ln xung khng cn nht nh, s gy nn chng trng-
tit. (2)

(1). c ch l ni c Tam-dng m dn n thnh nht dng Tri, phong kh lm dng, v-thu l m. Tam-
dng dn n, thi dng-kh bc ln, sinh bnh u ; dn xung thi thnh lu-tit (nh i t, kit l vv).
(2). Chn khiu l ni thu-kh dn rt vo . Gi thu-kh 9 khiu u kit, m Dng-kh trn vo trong khiu, nn b
vt lp. PH thuc thin m ch kh, vi THN thu trn di giao thng. Gi Dng c thnh m cht nc kit, cho nn
ming v cung hng u kh ro.

-- o0o --

22
CHNG 76

TH THUNG-DUNG LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Li-Cng hi rng :
--. CAN h, THN h, T h u khin con ngi thn th nng n, kh chu. Nn dng c dc, thch v
cu, hoc dng bim-thch, hoc dng thang dch vv vy m c khi khi c khi khng khi, l v sao ?
Hong- dy rng :
--. T mch h m PH ta Ph, Thn mch TIU m PH ta T ; Can mch CP m TRM ta Thn
u l nhng mch chng m y-gi d lm. Ch c thung dung nhn k, mi c th bit c. n nh 3 Tng
th, mc, thu cng b phn di, c kh g m khng phn bit c. (1)

(1). PH v HON l mch ca T ; PH m ON l mch ca Ph ; Tiu-PH m HOT l mch ca TM ; Cp-KHN


m TT l mch ca Can ; Bc-PH m HOT l mch ca Thn. l chnh mch ca 5 Tng. Gi T mch h ph ta
Ph u l nhng mch chng rc ri, d lm. Phi thung dung nhn xt mi hiu c. n nh T hp Th, CAN hp Mc,
THN hp Thu. Ba hnh th, mc, thu cng hp thi d c bn h, cng l d hiu.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Li-Cng hi rng :
--. Mch PH m HUYN, n vo rn nh thch (). Xin cho bit l bnh g ?
Hong- dy rng :
--. Mch PH m HUYN, l bi THN bt tc ; TRM m THCH, l do Thn-kh b ngng mc bn
trong ; bnh nhn khip nhc, thiu kh l do thu-o khng thng li, khin cho hnh kh b tiu-thc ; khi
thu v phin oan, l do thn-kh nghch ln. l kh mt ngi, v bnh ch phm vo mt Tng.
Li-Cng hi rng:
--. Gi y c ngi t chi r ri, suyn, khi, huyt tit. NGU ny nhn l thng Ph ; thit mch thy PH,
I m KHN ngu khng dm cha. Th-cng dng bim-thch m khi ht ; li lm cho xut huyt, huyt ra
c m mnh thy nh nhng. Vy l bnh g ?
Hong- dy rng:
--. Mch PH, I m H l do t-kh tuyt bn ngoi, b V ch, tr ra kinh ca Dng-minh. V 2 ha
khng th thng c 3 thu, v vy mch lon m khng thng. T-chi r ri l do tinh-kh ca T khng t ra
ti t-chi ; suyn v khi l do thu-kh dn ln Dng-minh. Huyt-tit l do mch CP, huyt khng dn hnh
c. Nh on l thng PH thi nhm lm.
Nu thu-t thng PH thi do T kh khng gi. V kh khng thanh ; kinh-kh khng sai khin c ; chn-
tng hoi huyt, kinh mch bng tuyt, 5 tng lu tit, khng nc thi u. Vy i vi chng hu trn kia khc
hn./.

-- o0o --

23
CHNG 77

S NG QU LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- ni rng:
1. Phm trc khi chn mch, nn hi c phi l trc qu m sau hn ? Nu vy, thi d khng trng t,
bnh do phong sinh ra. Bnh gi l THOT-DOANH. Nu trc giu m sau ngho bnh gi l THT TINH.
Nm kh lu lin, bnh dn li. Y-cng chn bnh,khng bit bnh danh. l mt li.
2. Phm mun chn bnh, phi hi s ung, n, c-x, bo lc hay bo kh, trc sng sau kh, nhng
trng hp u lm thng tinh-kh ; tinh-kh kit tuyt khin cho hnh th r ri. Bo N thi thng m, bo
H thi thng Dng. Quyt-kh thng hnh, mch mn thi hnh kh Ngu-y chn bnh, khng bit nh vy.
l hai li.
3. Phm chn bnh, phi bit so snh nhng bnh k-hng, bit c l gii. Bnh khng bit, sao c l
bit chn. l ba li.
4. Chn bnh phi ch vo tam thng (tc l tinh, kh, thn). Vy phi hi trc qu sau tin ? Hoc mi
tht th, b nguy nan ? Nu b nhng trng hp nh vy, thi tinh thn s b thng ; d khng phm phi t-
kh, cng tt sinh ra B tiu, cn khut, kh lng sinh tn. Y-gi khng xt ch m cha liu, l bn li.
5. Phm chn bnh, phi bit kh huyt suy vng nh th no. Nh ngi dang giu c m b sa st, thi
thn-hn b thng. V , ch ca TM l mch, ch ca CAN l cn, nh b ct t vy phi tm nguyn
nhn ca chng hu, iu tr. Nu b l, l nm li.
Cho nn ni rng : Thnh-nhn tr bnh, phi bit r l m-dng ca Tri-t ; s kinh-k ca 4 ma Ri do
m hoc dng chm, cu, bim thch v c dc. Li phi bit r bn thu ca bnh, m tham xt vi bt
chnh, cu hu vv thi bnh khng cn u st c na. (1)

(1). Bt chnh tc l 8 kh thuc 4 ma.


Cu hu l 9 hu mch thuc 3 b XCH - QUAN - THN ./.

-- o0o --

24
CHNG 78

CHNG T THT LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- dy Li-Cng rng :


--. Kinh-mch 12, lc-mch 365 nhng ci , phn nhiu mi ngi u hiu v cc Y-gi cng u bit
tun theo. Nhng s d tr liu khng c mi vn mi, ch v tinh thn khng chuyn, ch khng vng, khin
cho trong ngoi ln ln, mi gy nn tai v.
Vy, nu chn m khng bit ci l nghch thun ca m-dng l mt iu li.
Cha hiu thu nhng ngha su xa ca thy dy, m dng nhiu bim thch, chm cu. khin cho mang
hn v sau. l hai iu li.
Khng xt r l sang hay hn, giu hay ngho, thn th m hay lnh, ung n hay thiu, tnh ngi dng
hay khip cc iu u c th l nguyn nhn ca bnh c. Th m y-gi li khng bit, l ba iu li.
Chn bnh khng bit hi n cc nguyn nhn nh va thut trn, ch nhm mt n tay ngay vo Thn-khu,
ri ni hu, ni vn, di ngi, di mnh. l bn iu li.

Hi i ! o Tri su xa, ngnh ngn bao la, gn t gang tc, ln n hi h. Nu khng hc hi,
lm thy c a ??

-- o0o --

25
CHNG 79

M-DNG LOI LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- ni rng :
--. Tam-dng l KINH, Nh-dng l DUY ; Nht-dng l DU B . Nhn bit chung thu ca 5
Tng. (1)

(1). Tam-dng l o ca Tri. tri n l ch-dng, ng vi 4 ma, c ci cng dng v vic khai 2 ma Xun,
v H. V vic hp 2 ma Thu v ng, v vic khu (tc khu-chuyn) cho kh Hn-Th vng lai. Hp vi thn th con
ngi, thi Thi-dng ch khai m l kinh ; Dng-minh ch hp m l Duy ; Thiu-dng ch khu m l Du-b.
Do m bit c s chung thu ca 5 Tng. l nhn 4 ma ca Tri, ng vi CAN Mc ch v u nm v THN
Thu ch v cui nm.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Tam-dng l BIU, Nh-m l L, Nht-m l Ch-tuyt (cui cng), hp vi HI-SC, s y ci chnh l


v s sinh trng. (1)

(1). Tam-dng tc l Thi-dng, n l ci kh Ch-dng m ch v Biu. Nh-m tc l Thiu-m, n l ci kh Ch-m


m ch v L ; Nht-m tc l Quyt-m : Quyt-m l Thiu-dng trong m, n l mt c quan giao tip m tn, dng
sinh ; nn mi ni l ch-tuyt. Coi cng nh 2 ngy hi v sc giao nhau c cha ci diu l l Dng sinh ra m
v m-dng tng trng.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Hong- ni :
--. V Tam-dng, THI-DNG l Kinh. Tam-dng mch n Th Thi-m HUYN, PH m khng TRM.
(1)

(1). y ni kh ca Thi-dng ti biu m hp vi Tri, ti trn m ng ln Thn-khu, vi Th Thi-m, Thiu-m


tng hp. Th Thi-m tc l PH, Ph ch biu m ch c v Thin ; TM l kh dng Qun ho, ng vi kh Thi-dng
ca NHT, pht sinh t trong nc ; PH ch kh m pht nguyn t THN. V vy mch ca Tam-dng dn ti Th Thi-m,
thi m dng cng hp, u do m m khu chuyn ra Dng. HUYN l mch ca khu. PH m khng TRM l do Thi-
dng, Thi-m ch v khai.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Phm gi l Nh-dng, tc l DNG-MINH, mch n Th Thi-m, HUYN m TRM, CP, khng c, v


nhit pht bnh, s cht. (1)
Nht-dng tc l THIU-DNG, mch n Th Thi-m, trn lin vi Nhn-nghinh, HUYN, CP khng
dt l bnh Thiu-dng, chuyn v m thi cht. (2)

(1). DNG-MINH ch v hp n Th Thi-m ; Huyn m Trm, cp, khng c vv l ci c quan khai ca Thi-
dng, li phi theo ci hp ca Dng-minh, nn mi khng th c ng cho c ra ngoi. V vy, gp kh nhit, khin cho
Dng-minh, Thi-m pht bnh, thi u cht. l bi : kh ca Thi-m ch khai m li Tm, th l thin-kh khng vn
hnh c ri. Dng-minh ch v kim-kh thanh lng, li b kh nhit s thng (n lm hi) nn u l chng cht. Trn
y l ni v kh ca Dng-minh khng tng hp vi Thin-kh, cng khng tng hp c vi Thi-dng.

26
(2). Thiu-dng ch khu. KHU l mt c quan do m ra Dng, li do Dng vo m, trong ngoi ra vo khng
lc no ngng. Nh mch n Th Thi-m, trn lin vi Nhn-nghinh. HUYN, CP khng ngng, th l Thiu-dng ch theo
ci KHAI ca Thi-dng, m khng th khu chuyn li vo. Th l Thiu-dng b Thi-m n gy nn bnh. Nu
chuyn m, m khng th khu chuyn ra Dng, th l kh ca Thiu-dng b tuyt bn trong.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Tam-m l mt c quan s ch ca 6 kinh. N giao vi Thi-dng, nu mch ph c, khng ph th l


khng lin lc c vi TM v THN.
Nh-m n PH, kh s v BNG-QUANG, ngoi lin vi T, V. (1)
Nht-m n mt mnh, kinh tuyt, kh ph khng c v CU m HOT. (2)
Su mch lc l m, lc l dng, thay i giao h vi nhau, thng vi 5 Tng, hp vi m-dng, n
trc l ch, n sau l khch.
Nh-dng, Nht-m, ch bnh, khng thng. Nht-m, mch nhuyn m ng, chn khiu u trm. (3)

(1). Nh-m tc l THIU-M, Thiu-m ch Thu. Nh-m n PH, tc l PH vi THN tng hp. V vy nn kh v
BNG-QUANG m thng t ti c T, V.
(2). Nht-m tc l QUYT-M, Quyt-m l kinh dng trong m. Kinh tuyt l m mch thc trong. kh ph
tc l ci kh sinh dng ph ra ngoi ; -- khng c l v Quyt-m ch HP. Khng cu l v Quyt-m ch v Tng
ho m khng phi TM ho. Hot tc l mt triu chng ca m dng kinh kh trong ngoi ra vo cng va chm vi
nhau.
(3). y ni v V vi CAN gy nn bnh. CAN thng m V bi. V kinh ch bnh, m Can li v, thi Mc khc c
Th, tc l V khng thng c CAN. V mch nn NHUYN m NG. Nhuyn l bnh ti V m V-kh cha tuyt. ng l
Mc kh vng m ng lc ti v Th. V vy V-kh khng chuyn thi 9 khiu u trm tr khng thng, l ch bi m
khch thng.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

--. Tam-dng, Nht-m ; Thi-dng mch thng, Nht-m khng th ngn, bn trong lm ri lon 5 Tng,
bn ngoi hin ra chng kinh, hi. (1)
--. Nh-m, Nh-dng, bnh PH. Thiu-m mch TRM, thng PH, thng T, ngoi thng t-chi.
Nh-dng u n, bnh THN, chi mng i liu, in tt v cung. (2)

(1). Tam-dng tc l Tc Thi-dng BNG-QUANG. Nht-m tc l Tc Quyt-m CAN. Bng-quang ch bnh, m Can
li v, lc Bng-quang l Biu, Can l l ; Bng-quang t thnh, c tnh th t Biu lt vo L, Can khng th ngn
cn, khin cho trong thi ri lon 5 Tng, ngoi thi hin chng kinh hi. l mt hin trng Bng-quang thng m Can
bi.
(2). y ni TM vi I-TRNG sinh bnh. Tm thng m i-trng bi. THN vi V sinh bnh, V thng m Thn
bi. Nh-m Th thi l Thiu-m TM, Tc thi l Thiu-m THN. Nh-dng, Th thi l Dng-minh I-
TRNG, Tc thi l Dng-minh V.
V TM vi I-TRNG, Tm c bnh m i-trng ln theo thi l Kim ti v Ho, ho s khc c Kim, nn mi l
bnh PH, v Ph vi i-trng l biu l. Mch ca Th Thiu-m Tm HUYN-HNG, m gi mc bnh, thi H m TRM.
N thng PH li lm thng T, bi T l con ca Ho, m h thi con b thng. Th l ch thng m khch thua.
V THN vi V ; Thn kinh mc bnh, m V tng ln theo, thi bnh u tng. Nhng Th khc c Thu, bnh tnh rt
li vn quay v THN. Thu s do m b suy, Ho s tha th m thm thnh cc chng mng chi, in cung s ng
thi pht sinh. in tt l do Ho bc ln, cung l do m khng thng c dng

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nh-m, Nht-dng, bnh sinh ra bi THN. m kh dn ln pha di Tm-qun ; khng-khiu vt lp khng


thng ; t chi r ri. (1)
Nht-m, Nht-dng mch I, th l m-kh n TM, trn di khng thng, ra vo khng bit, c hng
kh ro. Bnh ti T Th. (2)

(1). Nh-m tc l Tc Thiu-m THN kinh ; Nht-dng tc l Tc Thiu-dng TAM-TIU. Thn vi Tam-tiu sinh bnh,
thi Thn thuc Thu, Tam-tiu thuc Ho. Tam-tiu vi TM-BO-LC lm biu l, bnh pht sinh do THN mch, m ci kh
Thiu-m dn ln pha di Tm-qun, th l Thu ti v Ho. Bi Thn mch sut ln CAN, cch vo trong PH, cn ch
nhnh do trong PH, chng vo TM, v rt vo trong Hung. Nhng m-kh dn ln, V khng th ch, Trng, V, khng-
khiu u b vt lp khng thng m Thn mch vng xung chn, mch ca TAM-TIU thi dn ra tay, nn t chi r ri.
(2). Nht-m tc l Tc Quyt-m CAN kinh. Nht-dng tc l Tc Thiu-dng M kinh. I l mt th mch
ng ng m bng li ngng. CAN M mc bnh mch s nn I, ci kh ca Quyt-m tt phi dn ln TM ; v TM l
27
con ca Mc. Nhng ci kh ca Can, m : trn ln n u, di xung ti yu, v tc ; gia thi l Hip v Phc, cho nn
bnh pht trn di khng thng. n nh ming khng bit s vo ra (tc bt tr v) l do T bnh gy nn.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Nh-dng, Tam-m u c c ch-m. m khng ti c vi Dng. Dng khng ti c vi m. m,


dng u tuyt ; PH l huyt-gi, TRM l ung-nng.
m dng u thnh, di ti m dng, trn t t r, di ti t m, chn quyt sng cht, hp vi u
nm. (1)

(1). Nh-dng tc l Tc Dng-minh V, Tam-m tc l Th Thi-m PH. Nhng T cng thuc v Tc


Thi-m nn mi ni c c ch-m (T). Ba kinh V, T, Ph mc bnh, thi v m kinh, khng th ra ho vi
Dng ; v dng-kinh, khng th vo ho vi m, khin cho 2 kh m dng u b tr tuyt. V vy dng
khng vo c vi m, thi mch PH ; Ph thi bn trong c chng huyt-gi. m khng ra c vi Dng,
thi mch TRM, bn ngoi sinh ra cc chng ung-nng. Cha n m dng u thnh, thi v con trai, pht
bnh di ti m o ; v con gi di cng ti sn mn u l bnh ln. M trn t ni t r, di ti ch t
m u do m dng ly tuyt gy nn. Mun quyt sng cht, hp vi u nm vv Nh GIP-DN l thng
GING, thi T-MO l thng 2 vv Cht v thng no, c th do hp vi kinh m tnh.

-- o0o --

28
CHNG 80

PHNG THNH SUY LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Li-Cng hi rng :
--. V kh nhiu t, th no l nghch ? th no l tng ?
Hong- dy rng :
--. Dng theo t, m theo hu, Lo theo trn, Thiu theo di. V vy, Xun-H theo v Dng thi sng,
theo v Thu-ng thi cht. Tri li, theo v Thu-ng l sng. V vy, kh d nhiu t m nghch, u thnh
chng Quyt. (1)

(1). Kh m thuc Dng, thi bn t l thun ; kh m thuc m, thi bn hu l thun ; ngi gi n km, nn trn
l thun, ngi thiu dc nhiu, nn di l thun. V vy, v ma Xun-H, hoc bnh hoc mch, theo v Dng l sng ;
nu li m-bnh, m-mch nh Thu-ng thi s cht. Tri li thi Thu-ng theo v m thi sng. Nu li l Dng bnh,
Dng mch nh Xun-H thi cht. V vy, kh con ngi khng c g nhiu t, nu nghch thi s thnh chng Quyt.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Chng Quyt thuc v Thiu-m, khin ngi mng cn, qu lm thi m.


Ph-kh h thi khin ngi mng thy bch vt (cc vt trng thuc loi KIM), thy chm ngi mu chy ;
nu c thi, thi mng thy binh bin. (1)
Thn-kh h thi khin ngi mng thy thuyn v ngi b m ui ; nu c thi, thi mng nm trong
nc, nh b s hi.
Can-kh h thi mng thy c cy ny n ; nu c thi, thi mng ta di gc cy khng dm ng dy.
Tm-kh h mng thy i cu m chy ; nu c thi, thi mng thy la sng rc tri.
T-kh h thi mng thy ung n khng ; nu c thi, thi mng thy p tng lp nh.
l thuc v 5 Tng-kh h. Dng-kh hu d, m-kh bt tc. Vy hp vi 5 chn, iu vi m-dng,
xt v kinh mch. (1)

(1). y ni v m-kh bt tc thi sinh ra chng Nhit-Quyt, m ly vng mng ca 5 Tng lm chng nghim --. Nm
Tng thuc v m, m-kh h thi hnh ra vng mng. --. Nh PH-kh h, thi mng thy bch vt, v Ph kim, kim sc
trng, thy ngi b chm l ci cng dng ca Kim. Nu gp ma Thu-ng m kim vng gip Ph, thi Ph cha suy lm,
s mng thy binh chin ; l v tng-kh thc.
THN thuc Thu, nn mng thy s m ui. Nu gp ma ng, m Thu n gip Thn, thi Thn cha suy lm,
thi mng thy mm trong nc ; s d nh b s hi l do tng-kh khng yn m sinh ra.
CAN ch Mc, nn mng thy c cy ny mc, l v cng mt loi. Nu gp ma Xun m Mc li gip Can, thi Can
cha suy lm, thi mng thy ta di gc cy ; s d khng dm ng dy cng l do tng kh khng yn.
TM thuc Ho, nn mng thy chy cha m chy, nu gp ma H thi Ho ti gip Tm, Tm cha suy lm, nn
mng thy la sng rc tri, cng v tng-kh thc m khng yn.
T thuc Th, nn mng thy ung n khng ; nu gp v t-qu, m Th ti gip T, T cha suy lm, nn mng
thy p tng, lp nh u do 5 tng-kh h : Dng-kh hu d, m-kh bt tc. S d cho nn c mng hin ra nh
vy, v gy thnh chng Quyt.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

V vy, chn c i phng (php ln). Ngi ng c thng, ra vo c li, gip ch cho thn minh ; phi
rt thanh tnh, xem sut trn di, coi bt chnh, xt 5 trung b, n mch ng tnh ; theo xit nhn v
HOT, SC, HN, N ; o c xt r mi c di lu, v ti c ci mi vn c mi (thp ton). (1)

29
(1). y ni v hnh kh nn tng c, khng nn tng tht mi c l thp ton. Nhng hnh l hu hnh, m kh l v
hnh. V kh, cn phi do mch nghim. V vy hnh nhc kh h thi cht. V c hai u l bt tc. Hnh kh hu d m
mch kh bt tc, cng cht ; bi hnh ly mch lm ch. Nu mch-kh hu d m hnh-kh bt tc, thi huyt kh y , thn
kh s sung, chc c c sng c. V vy chn c i php. Phm lm y-cng, t mnh ngi dy phi c thng, ra vo phi c
li, khin cho thn minh th xng, thanh tnh vng vng vy sau mi n n mch ca bnh nhn, ng, tnh, hot, sc,
hn, n, i, tiu. u r rng khng sai, th mi l thp ton./.

-- o0o --

30
CHNG 81

GII TINH VI LUN THIN

_________________________________ KINH VN ______________________________________

Li-Cng hi rng :
--. Khc (khc thnh ting); khp (khc thm) m l (nc mt) khng ra hoc ra t th (nc mi) l v
sao?
Hong- dy rng :
--. TM l chuyn tinh ca 5 Tng. N khai khiu ln mt, hin ra sc l phn ti tt ca TM. V vy, phm
ngi c c, thi kh ho hin ra mt ; c vic lo bun, thi ru r t ra sc.
V vy, bi-ai thi khp h (khc c l ri). Khp h l do thu sinh. Thu do tng-mch tch thu tc l ch-
m. Ch-m l tinh ca THN. S d l khng ri, l do tinh n cng dng co, nn Thu khng xut c. (1)
Ngh nh : tinh ca Thu l Ch, tinh ca Ho l Thn. thu-ho tng cm, thn ch u bi, do Thu mi
t trong mt chy ra. Cho nn Ngn c ni Tm bi gi l Ch bi. V ch vi Tm-linh u dn ln mt.
V vy, u bi, thi thn-kh u truyn vo Tm-tinh, trn khng chuyn ln Ch, m Ch c bi, cho nn khp
m l ra. (2)

(1). Bi ai ng n tm ch, cho nn khp h m thu sinh ra. Tinh ca Thn tng, m Thu do tng-mch, trn thng
ln Tm, ngoi rt ra mt, cho nn ni : mt l ni t hi ca tng-mch. Nu ch khng bi, thi tinh b dng di, khin
cho thu khng th dn ln. y c ni tinh thu di, phi c ng n Thn-ch, ri mi c th dn ln.
(2). y ni Thn-minh sinh ra Tinh, Ch sinh ra TM. Trong LY c h, trong KHM c mn, l thu-ho trn di
h giao vi nhau. LINH-KHU ni : Ci s sinh n li gi l Tinh, hai tinh cng xen nhau gi l Thn vy l thn-kh sinh ra
bi TM. Cho nn ni u bi, thi Thn-kh truyn ln TM Th l ni : ci thn-kh Tm-tng vn sinh ra t Thn-tng.
Li ni : TM c ci s c (a) gi l , l s tn (b) gi l CH. Vy th l ch cng sinh ra bi TM. Cho nn ni : Tinh
trn khng truyn vi ch. Tc l ni Tinh khng truyn vi Ch, m Ch c trn , nn mi khp xut.
a. S C : ci iu g ngh ti, hoc nh ti.
b. S TN : nh trong bng. Trong bng lc no cng ngh n.

_________________________________ KINH VN ______________________________________

TH pht sinh ra t No (c). No thuc m ; TU l mt cht lm cho y trong xng. No thm (rch)
ra thnh th. Ch l ch ca xng. V vy, Thu chy m th theo, l n theo v ng loi.
Th vi khp (tc l) v nh anh vi em, nu mch CP thi u cht. Nu sng thi u sng. Nu ch
m sm bi, thi th v khp s ng thi m m a. (1)
Li-Cng hi rng :
--. C ngi khc, khp m l khng ra ; c khi l ra m t th l v sao ?
Hong- dy rng :
--. Khp m l khng ra, l do khc m khng tht bi. Khng khp l do Thn khng bi, Thn khng bi thi Ch
khng bi. m dng cng dn co nhau, khp (l) sao ra mt mnh c. i phm v Ch m bi, thi ut, ut-
kh xung m, xung m thi Ch ri khi mt ; Ch ri thi Thn khng gi tinh. Tinh, Thn ri khi mt, thi
th v khp ng thi ra. (2)

(1). Th vi khp u pht sinh t THN. Vy t-mch ca Thn hin ra CP nh g vo , thi s u cht. Nu l
sng, thi ng thi u chy ra.
(2). y li ni r thm : khp pht ra t Thn ri n Ch, m th pht ra t Ch ri n Thn. Cho nn Thn khng bi
thi Ch khng bi, m Tinh khng ra. Ch ng thi Thn khng th m th khp u ra. Vy l Thn th thi Ch yn ; Ch
ng thi Thn ng. m dng cng dn co l ni v Thn-ch ca Thu-ho, ch tr trong thi Tinh khng tit ra.
ut ut xung m l ni v Ch xung ln trn NO. con ngi, mc h trn ni vi no, cho nn Ch ln xung m thi Ch
ri i m chy ra mt ; Ch ri i thi Thn khng c th c Tinh, khin cho tinh thn u ri i chy ra c mt ; do
mi thnh th, khp m a.

31
_________________________________ KINH VN ______________________________________

--. V, g (Li-Cng) khng nh KINH (Linh-Khu) dy ?


--. Phm chng Quyt, thi mt khng cn trng thy. V ngi mc chng Quyt, thi Dng kh dn ln
trn, m-kh dn xung di. Dng-kh dn ln trn thi ho sng mt mnh ; m-kh dn xung di thi chn
lnh v bng trng. Xem thi bit mt thu khng thng c 5 ho cho nn thnh MC-MANH. (1)

(1). Quyt l mt chng thu-ho khng tng giao m tng nghch. Tinh-kh ca ct l ng-t. tinh-kh ca THN
khng thng ln mt, nn mt khng trng thy. TM l Thi-dng trong Dng, m l chuyn tinh ca 5 Tng, cho nn
ho s sng mt mnh trn. THN l thu tng nhn cha tinh ca 5 Tng. m mch t di chn m hp tc tm. Cho
nn m dn xung di, khng c Dng-kh iu ho, thi chn lnh v bng trng. Mt thu tc l thu ca Thi-
dng ; 5 ho l Dng-kh ca 5 tng. Thu ca Thi-dng, theo kh m vn hnh ra ngoi phu biu. Thu vi Ho ca
Thiu-m, ng vi Nht-nguyt ca Tri u cng hi hp m khng th ri. V vy m dng quyt nghch, thi con mt b
thanh manh (cn ng t m trng khng thy).

_________________________________ KINH VN ______________________________________

V vy ra gi thi l ri. Bi gi n thi vo mt khin cho Dng-kh khng gi vi Tinh, mt mnh Dng ho
thiu vo mt nn mi l ri. (1)
Mun so snh, th nh : ho mnh sinh Phong s bin thnh ma. u cng mt loi vy. (2)

(1). Gi tc l Dng-kh ca Tri. dng-kh ca con ngi tc l Thn-kh. Ho-kh cng l Dng-kh ca con ngi.
Thn-kh trong gi vi Tinh, Dng-kh ngoi thng vi mt. Gp gi thi kh theo gi ng, m Thn khng gi Tinh. n ni
Tinh, Thn, u ri b mt, nn l mi chy ra.
(2). Ho mnh sinh Phong vv l ni kh sinh ra bi Thn, Thn sinh ra bi Tinh, Tinh li theo Thn-kh m vn hnh.
Ngh nh : Nht, Nguyt, Tinh, Thu ca Tri, theo Tri m vn hnh chng ngh. Tinh thn ca con ngi cng theo kh m
hon chuyn khng ngng. Hai mt ca con ngi ng vi Nht nguyt ca Tri m ngy m khai, hp.

n : Bn kinh 81 thin bn v y-o, theo ci s s dng ca THIN, A, NHN l tam, lc, cu. Bi ngi sinh ra
trong khong kh-giao ca Tri-t. Thng vi o ca Tri, ng vi l ca t. t bn di ngi, i kh c ln, khn
nng ta vo u l Tri bc ngoi t m vn hnh, khng lc no ngng. S bt u NHT m thnh TAM
m gp i s thnh LC ; TAM m gp ba s thnh CU. l ci s do t V CC m sinh ra Thin-a, m-Dng
vy. Thnh-nhn vn xoay tri t, nm gi m-dng ; th ht tinh kh ; c lp gi Thn, t nui c Tinh, Kh, Thn
snh vi Tri, li ht tinh, kh, thn ca Tri t nui Ti c ci ci khng cn phi sinh, khng cn phi ho, vi o
cng hp, siu ra ngoi vng tri t, li tr v v-cc, m khng cn bit n u l cng. V vy, son thut my vn li ni,
m by (7) thin cui li chuyn bn v THIN-O, ng vi ci s cu cu (81) ni r TINH, KH,THN ng hu tr li
Thin-chn. Mong cho thin h, mun i thot khi vng tt ch, cng ti ci trng sinh. K s hc o, h khng nn m
ngy tr tng v nghin cu b T-VN ny, cho t c c hiu-sinh ca HONG- hay sao ?

(Bn dch), xong ngy 22 thng 5 nm Qu T


(02.7.1953)
LIN TM LO NHN
NGUYN-T-SIU

LI DCH GI ______________________________________
Xem bi tiu dn trn y (ca M-NGUYN-I) thi b T-VN l mt b sch rt c gi tr ca gii ng-Y ; d
cc bc i-thnh i-hin i sau nh cc ng Bin-Thc, Hoa-, Trng-Cnh, Tn-T-Mch, o-Hong-Cnh
cng khng v no c th pht minh c hn v vt c ra ngoi phm vi l thuyt v thc nghim ca NI-KINH.
Vy thi i vi Ni-Kinh, ta ch nn bit n l hay, l c ch, ta cn phi hc tp v nghin cu.
Dch sch l mt s khoa ; dch sch thuc li cng kh ; dch sch thuc m dch n NI KINH T-VN li cng
kh. Di y ti xin trnh by my im chnh :
1). V cc danh t : c-nhn rt hay dng danh t : mt l hnh dung ci cng nng ca c quan hoc l n nh
hn ci tnh cch ca n ; Nh nhng danh t : Nht dng, Nh dng Tam m, Tam dng ; S-chi-kh, Nh-chi-kh,
Tam, T, Ng-chi-kh v T-thin, Ti-ton, Nam-chnh, Bc-chnh vv n u c ngha ring, nu gii r ngha en,
thi mi danh t phi ni ti mt trang hoc na trang mi ht. M mun t ly mt danh t nm cho gn, thi chu, khng
sao tm c ting. Vy gp nhng danh t , xin c vy nguyn ch Hn, m gii ngha theo tng trng hp thun tin.
2). NI-KINH c nhng cu t rt gn m ngha rt hay, nh : m bnh Dng b, tinh thn ni tr vv --
Nhng cu nh th, nu mung gii ngha cho r, thi mt ch m mt ch Dng ri th no l bnh th no l
b, ri n ch Tinh ch Thn ri mi n ch tr. u phi phn tch cho ht mi ngha. Ch nu ch dch di

32
thm 3, 4 ting m mun cho ln ngha thi quyt khng sao c. Vy gp nhng cu nh th nh cng xin da theo iu
c m dch thnh cu ngn, c v c cn ngha thi xin gii di.
3). V ci tn thin, phn nhiu ch trch ly mt vi ch trong thin nu ln cho c phn bit ; cng nh sch Nho,
trong Lun-Ng, v chng u c ch Hc nhi thi t ngay l thin HC NHI. chng u c ch vi chnh
thi t ngay l thin VI CHNH, thc ra khng c ngha g c bit khc c. NI-KINH T-VN cng vy. Nn v cc tn
thin, dch-gi min khng gii ngha.
4). Nh bi tiu dn trn ny, thi v NI-KINH, cc nh ch gii c rt nhiu. Bn m dch-gi dch y l theo bn
hp ch ca Trng-n-Am v M-Nguyn-i. Vy nhng ch gii trong bn dch ny, hon ton theo ca hai tin-sinh
.
5). V ch gii bng Hn-vn b NI-KINH hp ch ny. Trng-n-Am hon ton gi v mc ch thch tng cu, cn
M-Nguyn-i thi ch gii thnh mt bi tng qut di. Nu dch c 2 phn ch gii thi e trng-phc v qu di. Nn
dch bn ny, dch-gi phn nhiu ch dch ch gii ca Trng-n-Am cn thnh thong c mt vi ch, nhn thy gii
trn cha c tht r rng thi cng c dch c bi tng qut di. Nhng ch l mt s t.
6). V vic dch b NI-KINH ny, dch-gi ng hn v phng din dch ch khng phi thut. Nn i vi
nguyn vn NI-KINH u dch ht, khng dm thm bt ch no. Ring ch c v phn ch gii, nh trn ni l c thm
bt.
7). Nh li trn bi tiu dn ca M-Nguyn-i, thi b LINH-KHU son trc ri mi n b T-VN son sau. Li
xem trong bi ta v LINH-KHU ca Trng-n-Am tin sinh, thi T-VN l mt b sch ni nhiu v nguyn nhn ca
cc chng bnh s d sinh ra ; cn LINH-KHU thi ni nhiu v phng-php iu tr. Vy 2 b phi coi nh cnh tay
phi vi cnh tay tri. Khng th b st mt bn no c. Nay dch xong T-VN, hy xin ni v T-VN. Nu hon
cnh cho pho, khi no dch xong c LINH-KHU, s li xin trnh by sau.
8). Ti vn gi yu, li ni thn , rt t vn hu t hi, c th nh cht chnh nhng l phi tri v tm lng yu
mn ng-Y, yu mn c-hc, v s nu chm s t ngi chu dch ; nn mo mui phin dch ra y, chc s nhm st
cn rt nhiu. Nu c cc bc cao minh ch gio cho ci chnh v sau thi khng nhng ring ti m cc hu-hc v
ng-Y sau ny cng c cm t v cng.,.

02.7.1953
Nguyn-T-Siu

33
PH LC

M-DNG LUN

Phm con ngi ta, s d l b my bm th c kh SINH, u gc 2 kh M-DNG ny


Nu em Kh-Huyt, Tng-Ph, Hn-Nhit m ni chuyn m-dng th ch l nhng m-dng hu hnh
v HU-THIN m thi (kh thuc Dng, huyt thuc m, Tng thuc m, Ph thuc dng, Hn thuc m, Nhit
thuc dng. Hu-thin : sau khi sinh).
n nh nhng m-dng v hnh t TIN-THIN, th Dng gi l NGUYN-DNG ; m gi l NGUYN-M
(Tin thin : trc khi sinh).
NGUYN-DNG : tc l ci HO v hnh, y tc l ci dng sinh ho THN-C (cng nh ni Thn-hn).
NGUYN-M : tc l ci THU v hnh, y l ci dng gy nn THIN-QU (ci lm ra Tinh-kh n ng,
v kinh-nguyt n b). Mnh yu quan h .
Cho nn kinh DCH n n Nguyn-tinh, Nguyn-kh tc l ci Nguyn-thn sinh ra TINH, ho ra KH.
Sinh-kh s d cm thng c vi Tri ch l nh n. (ch Tri y ni l V-TR -- Ngi xa tin con ngi l
mt phn ca V-tr ; l mt v-tr nh : nhn thn, tiu Thin-a.
KINH (Ni-kinh) dy rng : c THN th mnh, mt THN th cht tc l ch ci .
Vy nn : 2 ch m-dng rt nn xt r phn minh.
Dng th nng ny.
m th bnh tnh.
Dng th sinh,
m th nui.
Dng gng th hi, gy nn tiu kh.
m thng th ng, xui nn b tt.
Dng ng m tn ra, cho nn ho ra kh;
m tnh m ng li, cho nn thnh hnh.
Bnh Dng-suy th kinh rt,
Bnh m-h th pht nng.
V :
m thng th Dng b bnh,
Dng thng th m b bnh.
Cho nn vy :
Dng khng c hnh m sinh ra hi,
m c cht m thnh ra mi.
Cho nn :
Hi Dng trong ra t cc khiu trn,
Mi m c ra t cc khiu di.
Dng ri rc khng v, th bay tung ln trn m hi th suyn nh ngi ngy,
m hot thot khng vng, th dn hm xung di m m hi nhn nh cht du.
V :
m tnh vn tnh, trong lm k gi cho Dng,
Dng tnh vn ng, ngoi lm tai sai cho m.
Bnh Dng h th chiu n trn trc,
Bnh m h th sm ra nh nhng.
Bnh Dng th sm mai tnh,
Bnh m th ban m yn.
(T : ngha l t-kh, ci kh bt chnh trong tri t, gy ra bnh tt trong ngi).
DNG T thnh th chiu nh sm nng.
M T thnh th chiu nng sm nh.
(phm trong mt bnh, nht l cc bnh Ngoi cm, u chia ra m chng, Dng chng.
Dng chng : thng d di, nhng d cha ; m chng : thng mt mi m kh cha. chia ra
chng c m, dng ; c l bt u t Trng-Trng-Cnh trong THNG-HN LUN.)
Chng Dng phn nhiu thch mt, m ham lnh ;
Chng m phn nhiu s rt m ham m
m dng phn bit,
Vinh-v phi chia rnh.
VINH lm ch huyt m thuc m, l ci l nui tt bn trong.
V lm ch kh m thuc Dng, l ci i v bn ngoi.

34
KH l ci hnh HUYT.
HUYT l ci ch KH.
KH HUYT vn khng ri c nhau ;
Cho nn :
Bnh m h, Dng tt chy,
Bnh dng vong, m tt thot.
K kho cha bnh th :
Bnh kh h nn gip cho huyt,
Bnh huyt thot (mu ra nhiu) nn gi ly kh.
V :
Huyt l ci hu hnh, khng th sinh c mau,
Kh l ci rt yu, cn phi gi cho gp.
Chao i !
L bin ho ca m-dng khng cng, khng th thut c ht.
V chng :
Dng coi c m,
Huyt theo vi Kh.
Ngi xa cha Huyt tt cha Kh trc.
y l kho hiu c ngha KIN cai qun Tri, KHN vng theo KIN ca kinh DCH vy.
Thnh-nhn gip cng vic ca Tri, t ; thng ng nng Dng m nn m.
Cho nn vua THN-NNG nm thuc, c theo m, Dng m chia ra c Hn, Nhit, n, Lng,
Cay, Ngt, Chua, ng, Mn, khc nhau.
Phm thuc :
Cay, ngt, n, nhit, thuc v Dng ;
Hn, lng, chua, ng thuc v m.
Dng ch v vic sinh ; m ch v vic git.
K T MNG (gn gi tnh mng cho ngi, tc thy thuc) mun cho ngi ta xa ch cht, ti
ch sng. Thng dng nhng thuc ngt v n, cay v nhit ; m t khi dng nhng thang chua,
ng, hn, lng, l v bit l y (v thuyt ny m sinh ra nhng thy lang chuyn cha bnh bng
thuc nng, v t ph dng mnh l theo Vng-o ; cn nhng k dng thuc lnh, l theo B-o).
n nh :
Ngy ng-ch m Dng bt u sinh,
Ngy H-ch m m bt u sinh.
Hai ngy ch y rt nn coi l cn thit. (CH : ngha l cc)
m cc thnh th Dng sinh ; t ch khng m ho c.
Dng cc thnh th m sinh ; t ch c m ho khng.
L bin ho ca m-dng khng ng nhau l v th.
(y l thuyt tun-hon theo kinh DCH)
Kinh dy rng :
Bn di TNG HO, kh THU tip n ;
Bn di v Thu, kh TH tip n ;
Bn di v Th, kh MC (gi) tip n ;
Bn di v Mc, kh KIM tip n ;
Bn di v Kim, kh HO tip n ;
Bn di QUN HO, M-TINH tip n ;
Gng th sinh hi, ci tip mi n i.
(Ngi xa chia ci HO trong ngi ra lm 2 : Qun-ho TM, Tng-ho THN, CAN.
Qun-ho thuc Hu thin ; Tng-ho thuc Tin thin.)
V nh :
Ngy ng-ch, m cc l thnh th Dng sinh ra tip n. m thnh gng th hi Dng
tip n i.
Ngy H-ch, Dng cc th m sinh ra tip n. Dng thnh gng th hi m tip n
i.
Hoc c k hi :
--. ng-ch, Dng bt u sinh, ng l dn xoay sang m p ; c sao gy ra rt ln v thng
Chp, bng sng li qu th ?
--. H-ch, m bt u sinh, ng l dn xoay sang mt du ; c sao gy ra nng ni v TAM-
PHC(ba ngy Thng, Trung, Mc, phc trong tit H) gay gt li cng gh ? --. Vy cng c cch ct
ngha sao ?
Triu-Qun ni :
--. l chuyn ci sp ti th tin ln, ci thnh cng ri lui xung. Trong ch mu nhim
cha d c cch xt r c.
Vy chc l :
35
Dng phc di, bch m trn, mc ging hi bc ln m ti k bng gi ;
m thnh di bch Dng trn, nc ging hi lnh i m sm chp hp li.
Hin nay, nhng ngi au : mt , ming kht, bun bc, ho suyn, ai khng bo l Ho
thnh ti cng. ??
No ai bit l ci Ho b ci m lnh trong THN bch p ?. em thuc hn lng cho
ung m cht nhiu lm ! (y tc l chng GI NHIT ; cng gi l m thnh cch Dng, xua Dng
ra ngoi) oan ung thay !!
Na l :
Dng th MT m c m th HAI m rng.
(Trong qu DCH : Ho Dng mt vch, ho m hai vch)
V ci hai ca m l do ci mt ca Dng phn ra.
Cho nn mt tri gi mi th hi sinh,
M mt trng c khi y khi khuyt.
Ngi ta lc mi sinh, thun c Dng m khng m,
Nh ngi m cho b sa QUYT-M m m mi sinh.
(Dng c 3 : THI-DNG, THIU-DNG, DNG-MINH m cng c 3 : THI-M,
THIU-M, QUYT-M. Cc phn trong thn th con ngi cng chia ra c 6 nh th, m V thuc
v Quyt-m).
V th :
Con trai n i tm (16) m tinh mi thng ;
Su mi t (8x8) m tinh dt.
Con gi th i by (14) m kinh mi i ;
Bn mi chn (7x7) m kinh tt.
Kh m trong ngi ch cung cho s th dng trong ba mi nm.
Ch m y ch v M-TINH m ni ;
y tc l M-HUYT vy.
Hung chi m-dng l gc ln cho nhau.
K bn chuyn b m phi ly Dng lm ct.
V khng Dng th m khng t u sinh ra c.
Cho nn :
Con TRAI : T thuc Ho, thuc kh ; Hu thuc Thu, huyt.
Con GI : T thuc Thu, m Hu thuc Ho.
L huyn diu v gc m, gc Dng ; nu khng xt cng n gc, th m-dng c khi c h phi
tt.
K ni n m dng : thng ni tc l KH-HUYT.
No ai bit c HO l gc ca Dng-kh, THU l gc ca kh m.
Nhng m-dng, Thu-ho li cng ra mt gc.
Bi chng ra t mt gc m khng la nhau.
m gc Dng, Dng gc m.
Khng Dng th m khng ly g m sinh ;
Khng m th Dng khng ly g m ho.
Theo Dng m dn m, theo m m dn Dng ; u tm loi n m xt cng gc n vy.
Ngi i nay, nhn lm TM-THN l CHN HO, CHN THU ; o s d khng t r
l v th.
V Tri sinh ra ngi ta c ci TNG-HO v hnh i trong 25 Dng (ban ngy) v
ci CHN-THU v hnh i trong 25 m (ban m) ; m gc chng th ra t ci Chn-nguyn
ca Thi-cc thuc v Tin-thin.
S d CHN l v th. Mt khi thuc v hu hnh, tc l Hu-thin, m khng phi
CHN-M na ri .,.

-- o0o --

36
DCH

Bt hc dch, bt kh ngn y

KHNG T : Ph DCH khai vt thnh d, mo thin-h chi o, nh t nhi d. Th c Thnh-nhn, d thng thin,
h chi tr, d nh thin h chi nghip, d on thin-h chi nghi.
(NGHA : v o DCH l khai qut, m mang mun vt, thnh tu c mi vic, bao qut
c ci o tt c thin h. Nh th nn Thnh-nhn dng o Dch thng t ci ch ca thin
h, quy nh c cng nghip ca thin-h, v nh on tt c vic ng vc ca thin-h).
Dch hu thi-cc thi sinh lng-nghi, lng-nghi sinh t-tng, t-tng sinh bt qui
Thi-cc ng nhi sinh Dng tnh nhi sinh m
Cng nhu tng thi nhi sinh bin ho (H-t-thng)

A-THIN-THI : Tiu vng i lai cc hanh, tc th thin a giao nhi vn vt thng gi - Thon t

THIN-A-B : B chi ph nhn bt li qun t trinh, i vng, tiu lai, tc th thin a bt giao
nhi vn vt bt thng gi - Thon t

1. Khng c g thun Dng,


Khng c g thun m.
Cng khng c g tht l qun bnh.
Mc d qun bnh l ch ct ca DCH-O
m hay Dng bao gi cng thiu hay tha.
Gi l m v m tha Dng,
Gi l Dng v Dng tha m.
Khng th, vn s vt u s dng li,
Ngng ni im CHT.
o l qun bnh ; nhng ci C ca o l nhng s mt qun bnh tm, ang tm li lp
li qun bnh.
Chnh ci to ra ci NG.

2. m ht c Dng,
Dng ht c m.
m v m, Dng v Dng y nhau ra.
Nhng c khi m ht m, Dng ht Dng ; v l : m trung hu Dng cn, Dng trung
hu m cn.
Lng m hay lng Dng ny ng tnh m khng ng b, tm nha b tc nhau.

3. Dng cc th m sinh,
m cc th Dng sinh.
Hu cng tc bin, hu bin tc thng.
C thng mi c bn lu. (PHN PHC)

4. Ci g c khi u, th c kt thc ;
C sinh phi c t ;
Nhng kt thc li l khi u ;
T ri li Sinh.
C b tri tt c b phi ;
Sng bao nhiu tt ti by nhiu ;
Li cng to tt hi cng ln.
PHC l ni n ca HO ;
HO l ch da ca PHC. (PHC SINH)

5. Theo lut TAM THIN LNG A (C NGU)

37
Dng tha (3)
m thiu (2)
Dng d tn m m d t.
Cho nn DNG-SINH nn bo tn m-kh ;
m suy thi kh tn.
Bit c tin tng 5 iu trn l thng c ch THI gm trong 4 ch THI - V -
TRUNG CHNH ca Dch-l ri vy.
Bt Thnh-nhn ngy xa cng ch c by nhiu.
i ! ch c bt Thnh-nhn thi sao ?
Bit lc phi tin m tin,
Lc phi thi m thi ;
Bit lc phi gi cho cn m gi cho cn ;
Bit lc phi lm cho mt m lm cho mt ;
Nhng khng bao gi lm mt ch CHNH-TRUNG
TRI v HNH c by nhiu,
l th hin c tt c tinh hoa ca Dch-l vy,.

-- o0o --

7 NGUYN L CA TRT T V-TR

1-. Bt c ci g u c th c chung.
2-. Bt c ci g c mt th c lng (pha trc, pha sau)
3-. Khng c mt ci ging nhau.
4-. B mt cng ln th b lng cng to.
5-. Mi tng phn u b tc cho nhau.
6-. m v Dng l nhng s phn hng ca mi phn cc. Chng tng phn nhau nhng b tc cho nhau.
7-. m v Dng l hai cnh tay ca Thi-cc.

12 NH L CA NGUYN-L M DNG

1-. m v Dng l 2 cc oan khi ng kh s bnh trng v cng pht hin ra im tch i.
2-. m v Dng c sinh sn ra khng ngng do s bnh trng siu nghim.
3-. m th ly tm Dng th hng tm. m v Dng sinh ra nng lng.
4-. m hp dn Dng v Dng thu ht m.
5-. m v Dng ho hp theo t l bt nh to ra mi hin tng.
6-. Mi hin tng u ph o, l nhng cu to ht sc phc tp v lun lun bin dch cc phn cc m
v Dng. Vn vt u khng ngng ngh.
7-. Khng c g hon ton m hay hon ton Dng, ngay c trong hin tng b ngoi xem ra gin d nht.
Mi vt cha s phn cc mi ng cp ca s cu to n.
8-. Khng c g trung ho m hoc Dng phi c mt bn ln hn.
9-. Sc thu ht t l vi hiu s ca 2 phn cc m v Dng.
10-. m y lui m v Dng xua ui Dng. Sc y lui hay hp dn t l nghch vi hiu s ca 2 nng lc
m, Dng.
11-. Vi thi gian v khng gian, m sinh Dng v Dng sinh m.
12-. Mi vt th u Dng trong v m ngoi.

THI QU KIN

Vn ngn vit : Qun t tin c tu nghip dc cp thi d, c v cu


(Ngi qun t tin c tu nghip, ch cu hnh ng cho kp thi, bi th mi khng li lm).
l tt c b quyt trong o x k tip vt ca Chu-Dch.
Chung nht kin kin d thi giai hnh
(C ngy chm lo st sng l mun cng i ng vi ch THI Tc l ng lc hp thi).
B mt ch THI th hnh ng no cng s hng, c khi nguy hi khn lng.
Ch THI ca Chu-Dch khng phi l ci o xu thi ph th m phi bit tu thi m thun, tu thi m
chng ng mt o TRUNG.
38
Ch THI phi hiu vi 2 ngha thun nghch ca m Dng.
THI l bin, nhng m bin ng thi, theo ng vi o TRUNG (bt bin). Nh th, o TRUNG ca
Chu-Dch l bit gi qun bnh gia 2 chiu thun nghch tng lc. Ngha l chp kinh m cng bit tng quyn.
CHP KINH l thng o, TNG QUYN l quyn o.
Thi nn ngh, thi ngh -- Thi nn lm th lm.
Nu ng tnh khng si thi th o mi c sng t.
Nhng THI cng c 2 ngha : Thi bn ngoi v Thi bn trong.
X th phi r thi trong ta, nhin hu mi c th bn n ci th bn ngoi. Nu ci thi trong ta cha
c d b v thc hin y , th ci th bn ngoi d c tt p cho lm cng khng nn bn lun n lm chi
v ch.
Ni theo binh th, l o TRI K TRI B.
Thi bn trong v thi bn ngoi phi tng ng mi tng thnh.
V phng din V-tr lun, Nhn-sinh lun, Dch khng nhn c s chia phn ni ngoi, tm vt m tt
c l MT.
Ngi v x-hi l MT ;
Ngi v V-tr, vn-vt l MT.
Ni ngoi tng ng mt cch rt iu ho, khn kht tng dung nn DCH mi c li khuyn co nh
sau :
c mng m ngi cao, tr nh m lo vic ln, sc nh m gnh nng th t khi thnh vic .
Ch c BIN mi i mi, ngha l phi c t mi c sinh.
H-t-thng truyn : Nht tn chi v thnh c ; sinh sinh chi v DCH ( ngy mt i mi, gi l c
thnh ; sinh ri li sinh gi l Dch).
C thnh mi c cng, c cng mi c bin, c bin l c cht, m c cht mi c sinh v sinh sinh bt tn
Tm li, ch THI trong Dch l ni n vn TRUNG-CHNH ca Dch. Tuy chia ra m ni, s tht bn
n Trung, Chnh tc l ni n Thi ; cng nh ni n Thi l ni n Trung-chnh, cho nn thng gi l
THI TRUNG .

TRUNG - CHNH

DCH l g ? l TRUNG-CHNH m thi vy ! Khin cho vic trong thin h khng trung tr v trung,
khin cho vic trong thin h khng chnh tr v chnh. Trung-chnh m lp ng ri th cuc bin ho ca vn
vt c thng vy.
Ci TRUNG v CHNH y l trng tm. Ci trng lc khin cho cp m dng lng-nghi khng bao gi
ri nhau c, vn s vn vt khng bao gi ngng tin ho.
Qun bnh l mt nh lut v hnh (hay Siu hnh)
Tuy khng thy n lm g c, m chnh n ng tr v ch o tt c mi tc ng trn i. Theo Lo-T :
V vi, nhi v bt vi.
S vt trn i m c bnh khng cn chnh lch na, th nc khng tri chy, my khng bay . Vn
s vn vt s u ngng ng li c. l cnh cht.
o lm thit cho s y m lm ch cho khim. (o Tri)
o t lm cho s y bin i m ging phc cho khim.
o Ngi th ght s y m yu thch khim, bi v y th . Nho hay Lo u nh Dch-o khng a
s y. Nht l Lo-T bao gi cng xng Hu k thn . Bt cm vi thin h tin lm cn bn trong vic
x th.

I HC CHI O ; TI MINH MINH C ; TI TRUNG DUNG

 N C TRI TN 

1 O C
Tn khng c g hn O, p khng c g hn C. Gi c o-c, tuy l ngi tht
phu nhng khng phairt l ngi cng kh. khng gi c o-c, tuy l ngii cai tr trin h
nhng khng phi l ngi vinh hin.
V vy, ngi tu hc ch lo mnh khng y o-c ch ng lo mnh khng c quyn th
a v.
39
2 HC HI
Ci hc ca Thnh-hin, quyt khng phi hc mt ngy m y c. Ban ngy hc
khng phi hc tip n ban m. Gom gp nm ny thng khc, t nhin mi thnh.
3 D B
Thnh-hin xa, tr TM kh cha pht sinh, phng TNH kh cha lon ng. V bit d b th
khng phi lo lng cng vic d b th lm d, vi vng th lm kh.
Hin-trit xa c ci lo chung thn, ch khng c ci lo chc lt.
4 THNH T
Ngc khng da khng thnh vt, ngi khng hc khng bit o.
Nay bit c xa, sau bit c trc hay bt chc t rn. Xem qua s lp thn
ni ting ng thi ca cc bc tin-bi, t c ai l khng do s hc vn m thnh t c.
5 CHN THT
Truyn gi o Pht, iu qu trng hn c l thy phi chn tht.
Phn bit t chnh, tr b vng-kin l ci thc tr TM.
Bit nhn qu, r ti phc l ci thc tho l.
Bit gi ch khng thay i v vic lm hp l, m rng o c, tip n ngi t cc
phng ti l ci thc tr tr.
Lng ti, xt nng mi gi vic l ci thc dng ngi.
Xt ni, lm ; nh nn, khng, l ci thc cu tin.
Ngi khng gi c c chn thc th ch l gii thiu h danh m khng ch g v o-l.
V vy, ngi bit gi ch khng i v vic lm hp l ch cn ch thnh tht.
Nu gi c c chn tht khng thay ddoooir th d gp lc bnh thng hay trc tr cng
c th t ti nht tr c.
6 CHNH KH
Mun nghin cu o nhim mu v thng khi khn cng ch kh phi cng bn, lc gi yu
ch kh phi cng mnh. Khng nn theo i bm vu vo thanh danh quyn li chn vi vo
ch c ca mnh. Vin ngc qu trong sut th mu xanh tm cng khng lm phai m c nguyn
cht ca n. Cy thng quen gi lnh hng nm th sng tuyt cng khng lm iu tn c
tit tho ca cy. Th nn tit-ngha l c ln trong thin h vy.
7 CHNH THN
Ngy xa gn thy, chn bn sm hm khng dn li bing. n nh vic lm bp, gi
go, hay ln ln vo c cc vic hn h cng cha bao gi ngi nhc Mt khi cn c tm ngoi li
s li hi, so snh s c mt th thi theo hay khng theo hoc lng chng cu an s hin ra
v khng c vic g l khng lm.
Thn khng chnh th hc o lm sao c. !!
8 T CNG
Diu o v thng r rng ni Tm v ngay trc mt mnh nn cng d thy c.
Song, iu ct yu l ch phi bn, lm phi tn lc th ngay ni mnh ng, ngi cng c th mong
i l t ti c. Nu c mt ngy tin, mi ngy ng, sm sing ti nn, th khng nhng ngay
trc mt kh thy m e rng sut i cng vn xa cch diu-o.
9 TH X
iu quan yu ca tr tr, trc tin phi xt k v vn TH-X (ly hay b) -- S tch cc
ca Th hay X quyt nh trong Tm, nhng mm mng ca s an nguy c t nh
bn ngoi. An, khng c s an mt ngy. Nguy, cng khng c s nguy mt ngy ; m n hnh
thnh u t ch gom gp dn dn. V vy, chng ta khng th khng xt k.
Dng O-C tr tr cn phi gom gp o-c.
Dng L-NGHA tr tr cn phi gom gp l ngha.
Dng bc lt tr tr ng nhin l gom gp on hn.
On hn gom gp th trong ngoi tri nhau.
L-ngha gom gp th trong ngoi ho vui.
o-c gom gp th trong ngoi cm phc.
Cho nn, o-c l-ngha lan rng th trong ngoi vui ; m bc-lt on hn nhiu th trong
ngoi bun.
i ! cm xc, bun vui ng hp vi ho phc vy. !!
NHN-MINH-DNG
Tr-tr c 3 c tnh cn yu l : NHN, MINH, DNG.
* NHN l thc hnh o c, hng hin gio ho, an nh ngi trn k di, vui ho tn khch
ti lui.
* MINH l tun theo l ngha, bit r an nguy, xt hiu iu ngu, bin minh phi tri.
* DNG l vic lm qu quyt, quyt on khng ng, gian quyt tr, nnh quyt b.

40
NHN m khng c Minh nh c rung khng cy. MINH m khng c Dng nh c la
khng lm c. DNG m khng c Nhn nh bit gt la m khng bit gieo trng ging.
Tr tr 3 c tnh y th tng lm hng thnh. Thiu 1 th suy, thiu 2 th nguy, v nu 3
c tnh y khng c 1 th o tr tr ph b.
 TUYN TRCH
Ngi tr k ngu, ngi hin k bt tiu, nh nc vi la. khng th cng chung trong mt
ng c v cng nh ma lnh ma nng, khng th no cng l mt ma c. l ci
phn nh sn vy.
Ngi hin tr th tht th, mm do, ngay thng phc hu, h mu lm nhng vic o c
nhn ngha. Khi h ni ra li g, h ch s khng hp nhn tnh v khng sut vt l.
Ngc li, nhng k bt tiu th gian him, di nnh, cy mnh, khoe ti, ham mun, cu li,
v ht thy vic g h cng u chiu c ti, cho nn : Tng lm c ngi th tu theo o-c,
dng t cng k v ni ny tr thnh ni truyn b chnh php. Nhng nu trong y ln mt k
bt tiu th h quy ry mi ngi, lm lon chng tng, khin cho trong ngoi khng yn ; d c l
php ca ngi i-tr i na, phng c dng c g ??
 O TNH
Tr-tr ngi trn, nn em lng khim-cung tip ngi di. Nhng ngi gi chc v
di phi tn tnh phng ngi trn. Trn di ho th o tr tr thng sut.
Nu tr tr ngi trn, kiu ngng t tn, ngi chp s di th li bing, kiu ngo, t
xa, khin cho tnh ngi trn k di khng thng th o tr tr b tt.
Bc c-c tr tr, khi nhn ri v s thng cng nhng ngi theo hc thung dung bn
bc tt c mi vn , v vy m mt li ni hay na cu c chp vo truyn k ; cho ti nay cn
xng tng th vic y nh th no ? S d c vic y, mt l mun cho tnh trn di c trng
sut v o khng b ngn che. Hai l , d bit ti nng tnh tnh ca nhng ngi theo hc c
hay khng trong s tin thoi u c thch hp. Nh th t nhin trn di n ho nghim
knh, xa gn quy knh v s hng thnh ca tng lm do y m c.
 TR TM
Tm lm ch thn, v l gc ca mun hnh. Tm khng t ti ch diu ng th vng tnh
t sinh, m vong tnh sinh th thy l khng r ; thy l khng r th phi tri lm lon. Cho
nn mun tr Tm phi cu diu ng. Ng th tinh thn ho, kh lc tnh, dung mo knh i, sc
tng trang nghim, v vng tng tnh t u chan ho vo chn tm.
Dng phng thc y m tr Tm th Tm t linh diu, sau dn dt ngi, ch ch m lm
th ai li khng theo s gio ho ca mnh.
 NGH V LM
Tng-s gi tm nh thnh, phng tr gii lut. Ngy m suy ngh, sm hm thc hnh.
Thc hnh khng vt suy ngh, suy ngh khng vt thc hnh. C ci trc m thnh ci sau,
nh ngi cy rung th s li lm ca s vt qua b rung s t.
 PHP
Tng lm l ni nn c ra bc Thnh, rn luyn cho cc ngi thng. L ni nui nng cc
bc ti tr, v l ni em s gio ho n khp mun phng. Ni y tuy l ni , ni t hp ca
nhiu ngi, nhiu hng, nhng s qun lnh c nghim chnh, th trong mi ngi u c
bn phn v tnh ngha thy tr.
Nay cc ni khng lo v vic gi gn php ca cc bc Tin-thnh li hay em tnh thin
lch i vi ngi a k ght, ly l phi ca mnh i mi ngi khc. Nh vy nhng ngi
hu hc ly php no tu tin.
 HU V C
Quyn bnh ln lao ca tr tr l ch bit ra n hu v c . n hu v c u phi
lm c hai, nht nh khng th b mt c.
n hu m khng c c th ngi ta khng knh. C c m khng bit ra n hu th
ngi ta khng nh. Nu bit ra an hu lm chjo ngi ta nh li bit gi thm c th s ra n
hu y ng lm yn ngi trn k di v d dn c cc ngi khc t bn phng li.
Nu bit c lm cho ngi ta knh, li nh c s ra n hurj thm vo th s duy tr c ng
ni di bc tin-gic v dn dt k u m.
Cho nn ngi kho tr tr, nui dng c lm vic ra n hu, tuyn dng vic ra
n hu duy tr c .
c m nui dng c th i vi vic g cng bt khut.
n hu m thc hnh c th c n ngha.
Do , c v n hu gom gp ln cho nhau, n hu v c lm vic ln cho nhau.
Nh th c khng dng n tu m c knh nh Pht-t, n hu khng phi mt nhc, hao
ph, m c nh nh cha m, v nhng ngi khp ni ng h t hi.-- C ch vi o, ai m
khng quay v.

41
 X S
iu quan yu ca tr tr l x s vi chng qui cho y , x s vi mnh ch nn gin c,
cn nhng im nh nht khc ng quan tm ti.
Dng ngi nn t lng thnh tht, ni nng nn la chn cn trng. Li ni cn trng t
nhin ch nhn c c s tn trng. T lng thnh tht t nhin chng tm cm mn. c tn
trng d khng cn uy nghim, qun chng vn phc. cm mn, d khng ra lnh cng vic vn
t thnh ; v t nhin ngi hin ngi ngu u thng sut lng mnh. Ngc li, nu duy tr
bng th lc, p bc bng ui mng, bt c d ngi ta phi theo nhng s tai hi hay km hiu
lc ca n s gp mun ln vy.
 MU NH
S quan yu tr tr l nn chn ly nhng s c ngha xa rng v nn bt nhng s nh
nht gn gi. Nhng vic m mi mi cha gii quyt c nn hi bc lo thnh. Nhng vic cn
ng vc nn hi ngi hiu bit, v d c ch no cha hiu bit ht, cng khng n ni phi
tranh lun nhiu.
K hoc, ngi ch a thch lng ring t, t dng v t gi ly vic. Ly hay cho tu , mt
mai gp phi mu k ca tiu nhn th ti y s v ai ? Cho nn ch ni Mu tnh cn nhiu
ngi v quyt on ch mt mnh.
Mu tnh cn nhiu ngi, v nhiu ngi c th quan st c n ch cng cc ca s li
hi. Quyt on ch mt mnh, v n c th t nh c s phi tri ni tng lm.
 DNG TM
Phm nhng vic ch tm lm, thng nn m rng con ng thng trc mt mnh cho
mi ngi i c, mi l dng tm ca i-nhn. Nu con ng y l con ng him, hp
khng thng, th chng ring g nhng ngi khc khng i c, m c gia nh mnh cng khng
c ch t chn vy.
 TCH LU
o hc ca Thnh-hin khng phi thanbhf c ch vi vng cu th, m phi ch th
lu ; iu ct yu ca s tch lu ch l CHUYN v CN.
B ht ham mun, thc hnh khng mt, nhin hu o-l m rng tm lng y , c th
thng sut ht c s l vi-diu trong thin h.
21-. T O
o nh ni cng ln cng cao. o nh t cng i cng xa.
Ngi hc o nu kin thc ty tiu, lp ch thin cn, ch lm gi l tn lc ri thi ; nhng,
ch nhng ngi c ch tm o m t ti ch cng cc trong l cao xa ca o. Nhng ngi
kin thc nng lc ty thiu kia sao snh c vi ngi c ch tm o.
22-. TM TCH
Ci hc ngy xa tr Tm, ci hc ngy nay tr tch (du vt).
Tm vi Tch cch nhau nh tri vi t vy.
23-. LP CH
Mun chng th khng thng t, gi t hnh th khng lm ln. Do , mun thnh t m
mn phi lu ngy v phi c mu k trn i. Thnh-nhn ni : Vng tin gi gn ch kh, lanh
l gia sc thc hnh, trung hu t thnh s nghip. D vic ln cng quyt thnh.
24-. BT BIN
Hng ngy, nhng vic phi lm th gia sc lm. Nhng vic tri r c trnh ngn, ch
khng nn ly s kh, d m thay i tm ch. Nu ngy nay cho l kh, lc u ngonh i, bit
u ngy kia li c vic kh hn.
25-. BN HU
Bn phi l ngi ng lm khun php cho ta theo, hng ngy ta phi thc long tn knh.
Hoc tr thc ca bn hn ta, ta cng noi theo thc tnh ta trong nhng ch cha kp bn.
Vn nht bn cng ta tng t, chng bng khng c bn.
26-. C NGI
c ngi khng phi ch ng o.
27-. KH KHN
Tuy cng li nhng s cha cng l, tuy phc ming nhng s cha phc tm.
Bit ngi l kh, Thnh-nhn cn lo.
28-. NNG TA
Ngi ta hc, phi chn ni ; chi phi la ngi mi c th dt c nhng iu t vy.
Gn c ngi trung chnh v nghe c li chn chnh.
29-. THAM THIN
Cn phi c kin thc caom suy ngh xa, ch kh siu vit.
Trong khi ni nng, lm vic cn gi lng thnh tn i vi ngi v khng khut phc theo
th lc, quyn li. c nh th, t nhin khng b bn b v vi, i hi ; v khng b s ln
xung ca thi th xung ng.
42
30-. TRUNG O
Dng s th rng b sai lm trong lc thong th, ch khng nn xy ra trong lc cp
bch. Th rng b sai lm trong kh cn gin lc, ch khng nn xy ra trong khi xt k.
Th nn sai lm xy ra trong kh xt k th khng th dung c. Nn gi mc Trung-o v
i ng vi ngi trong lc thong th mi l phng php lm vic x s vi chng vy.
31-. LO XA
m la di ng ci, nm ln trn, la cha chy ti cho l an n. Li ni ny
thc l mt li v d v c an, nguy, l sinh t r nh ban ngy, khng sai cht no.
32-. THNH CNG
Ly mi, mi mi, tuy khng thy n mn nhng c lc thy n ht. Trng cy, vun
bn cy, tuy khng thy n cao, nhng c lc thy n ln. Cha gp c hnh, tuy khng bit s
hay ca n, nhng c lc c dng. B ngha tri l, tuy khng bit s xu xa ca n, nhng c
lc s cht v n. Ngi hc o, qu nh suy tnh k lng c nhng li ni trn v noi theo
thc hnh, quyt nh thnh bc i-tr v m danh vang di.
l o-l xa nay khng thay i vy.
33-. TM LNG
Ho phc nng ta nhau, tt xu cng lnh vc, chng u do ni vic lm ca ngi m
ngi t lm ly. Nh vy h khng ng suy ngh sao !
Hoc chuyn s mng gin trong mnh m lng d hp li, khng c lng bao dung ;
hoc phng tng t tm, tiu dng hoang ph, theo dc vng ca ngi. Nhng vic nh trn
u khng phi l nhng vic cp bch ca tr tr, m thwcjh ra n l s dang d ca tnh , t
ch xa xi m dn dn pht khi.Do n to thnh c s, cn nguyn ca ho hi vy.
34-. HO PHC
Ho c th sinh ra Phc v Phc c th sinh ra Ho.
Ho sinh Phc : v ngi ta khi vo ch tai ch, tha thit ngh v s an v su xa tm cu l
gii thot, nn kinh cn s hi. tm vo vic lm, do Phc sinh ra l thch ng vy.
Phc sinh ra Ho : v khi ngi ta vo ch an lc thi bnh, phng tng trong s xa hoa
dc lc, dang d trong s kiu mng, li bing. Do , cng nhiu s s st, khinh ngi, nn
ho sinh ra l thch ng vy.
35-. MINH O
Nh ngi i nng ght thy du vt va hnh bng, lin quay u chy. Song cng chy l
bao nhiu, du vt cng nhiu v hnh bng cng nhanh by nhiu.
Chng bng vo ch rp m ngh, hnh bng t dit v du vt t dt.
Hng ngy xt r vic ny, ch mt pht tnh to c th tin c o vy.
36-. LNG SC
Ngi v tr tr, u nng lc t m trch nhim qu nng th t c v lm vic trn vn. Vi, phc
c t i, lng hp hi, kin vn th lu, khng theo vic Thin, lm iu ngha li t cao, t
qung m ra vy.
37-. THNH TN
C nhn ni : A mc, cm n c th b c, ch thnh tin khng th mt c.
Kinh DCH ch : ch c s ch thnh i vi thin h, mi hiu ht c tnh ca thin h.
Hiu ht c tnh ca thin h, mi hiu ht c tnh ngi.
Thnh khng ht lng th ngi khng cm.Tn khng n ni th ch cng chng ti.
Thnh tn khng th xa mnh trong giy lt, r vy.
38-. SA SAI
Nghe li ni c ngha l m Tm chuyn vi ti , thng tnh l kh. Thy iu thin m
vui theo l iu m bc hin c a chung.
39-. THEO O
Duy c ngi hin t, khng ght ni li mnh. Khng vui thun lng mnh, ch bit theo
o, nn c tnh ngi m tng lm c chnh l vy.
40-. C HNH
Ngi hin cn thn ngay t lc ban u. Thnh-nhn gi gn kh n cn vi t. Sch xa
ni : Khng gi hnh nh, sau lu c ln.
41-. CAO THNG
K s cao thng khng ly danh v lm vinh v con ngi t l khng b chn p lm khn.
Con ngi nh cht n hu gng sc lm theo, c cht li lc em lng cung knh. Nhng
ngi y u l nhng hng trung bnh tr xung mi lm vic trn.
42-. TAM QUYT
-. KIN S (thy r vic)
-. NNG HNH (lm vic t ti ch)
-. QU ON (qu quyt trong vic xt on mt cch minh bch)
3 iu y thiu mt th thy vic khng r, sau s b tiu nhn khinh mn v o tr tr
khng chn hng c.
43
43-. THNG
Ngi hc o, kh thng ch l tiu nhn ; ch thng kh l oan nhn chnh s. Kh v Ch
bng nhau l c o hin thnh.
Trong tng lm, c ngi cng ci, khng chu s can gin, theo qui lut l do kh sai
khin. Nhng ngi oan chnh tuy c trng hp cng phi lm vic bt thin nhng th cht
ch khng tng, l ch sai khin vy.
44-. TAM T
Ngi hc o, ti vic phi quyt nh ly hay b khng nn ngi phi suy ngh ti 3 ln.
Nh th mi l ngi trung hu.

45-. DN D
Ni cm ng toiwd ngi ct chn tht, thit ng.
46-. NG NN
Vic nhiu ng s, v s ng tm, phi tri ng bn.
47-. CH O
Ch o thng thng nh t, khng gn nhn tnh. Cn phi thnh tm chnh ; ng
chung kiu sc thin t, kiu sc gn, tr nnh. Thin t, khng chnh ; iu y khng hp ch
o.

-- o00o --

44

You might also like