You are on page 1of 238

KOMPETENCA

THEMELORE
PROFESIONALE
dhe
STANDARDE PR
BASHKPUNTOR
PROFESIONAL
KOMPETENCA
THEMELORE
PROFESIONALE
dhe
STANDARDE PR
BASHKPUNTOR
PROFESIONAL

1
Kompetenca themelore profesionale dhe standarde pr bashkpuntor profesional
Projekt pr Zhvillim Profesional Byroja e Zhvillimit t Arsimit

dhe n Karrier t Arsimtarve

Botimi sht prpiluar me mbshtetje eksperte dhe financiare t Projektit t USAID-it pr Zhvillim Profesional dhe
n Karrier t Arsimtarve, i realizuar nga Qendra Maqedonase pr Edukim Qytetar (QMEQ) n bashkpunim me
Byron e Zhvillimit t Arsimit (BZHA).
Botimi sht prpiluar nga grupi i puns i prbr prej prfaqsuesve t: Byros pr Zhvillimin e Arsimit, Qendrs
pr Edukim Profesional dhe Trajnim, fakulteteve, ekspertve pr arsimim, si dhe bashkpuntor profesional dhe
praktikues n shkollat fillore dhe t mesme n Republikn e Maqedonis. Si partner i projektit sht prfshir edhe
Fondacioni pr nisma arsimore dhe kulturore Hap pas hapi.
Prmbajtja e dokumentit nuk i reflekton qndrimet e Agjencis s SHBA-ve pr Zhvillim Ndrkombtar ose t
Qeveris s Shteteve t Bashkuara t Ameriks.

Titulli
KOMPETENCA THEMELORE PROFESIONALE DHE STANDARDE PR BASHKPUNTOR PROFESIONAL

Botues
Qendra Maqedonase pr Edukim Qytetar (QMEQ)

Prkthimi
Enis Misini

Dizajn

Shtypshkronja
Vinsent grafika

Tirazhi
630

CIP -
. ,

371.121:005.962.131

KOMPETENCA themelore profesionale dhe standarde pr


bashkpuntor profesional / [prkthimi Enis Misini]. - Shkup :
Qendra maqedonase pr edukim qytetar (QMEQ), 2016. - 234 . :
. ; 30

ISBN 978-608-4529-39-2

) -
COBISS.MK-ID 101307146

2
PRMBAJTJE

Parathnie....................................................................... 7
Piknisje themelore.........................................................................................8
Vlera profesionale..........................................................................................11

KOMPETENCA THEMELORE PROFESIONALE


pr BASHKPUNTOR PROFESIONAL............................... 15
Kompetenca t prbashkta pr bashkpuntor profesional..... 17
I. PUN ME NXNS.....................................................................................17
II. PUN ME ARSIMTAR...............................................................................21
III. PUN ME PRINDR...................................................................................27
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN................................................................31
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL.........................35
VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE.................................................................39
VII.STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE.......................................43

Kompetenca specifike pr pedagog................................................. 49


I. PUN ME NXNS.....................................................................................49
II. PUN ME ARSIMTAR...............................................................................52
III. PUN ME PRINDR...................................................................................55
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN................................................................56
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL.........................57
VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE.................................................................58
VII.STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE.......................................59

Kompetenca specifike pr psikolog................................................ 61


I. PUN ME NXNS.....................................................................................61
II. PUN ME ARSIMTAR...............................................................................65
III. PUN ME PRINDR...................................................................................67
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN................................................................69
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL.........................70
VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE.................................................................71
VII.STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE.......................................72
3
Kompetenca themelore profesionale dhe standarde pr bashkpuntor profesional
Kompetenca specifike pr sociolog................................................ 75
I. PUN ME NXNS.....................................................................................75
II. PUN ME ARSIMTAR...............................................................................78
III. PUN ME PRINDR...................................................................................79
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN................................................................81
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL.........................82
VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE.................................................................83
VII.STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE.......................................84

Kompetenca specifike pr puntor social..................................... 87


I. PUN ME NXNS.....................................................................................87
II. PUN ME ARSIMTAR...............................................................................91
III. PUN ME PRINDR...................................................................................93
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN................................................................95
VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE.................................................................97
VII.STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE.......................................98

Kompetenca specifike pr defektolog......................................... 101


I. PUN ME NXNS...................................................................................101
II. PUN ME ARSIMTAR.............................................................................104
III. PUN ME PRINDR.................................................................................106
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN..............................................................107
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL.......................108
VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE...............................................................109
VII.STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE.....................................110

Kompetenca specifike pr bibliotekist........................................ 113


I. PUN ME NXNS...................................................................................113
II. PUN ME ARSIMTAR.............................................................................117
III. PUN ME PRINDR.................................................................................119
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN..............................................................120
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL.......................121
VII.STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE.....................................123

4
STANDARDE PROFESIONALE pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL - MENTOR......................127
Kompetenca t prbashkta PR
BASHKPUNTOR PROFESIONAL - MENTOR........................................... 129
PIKNISJE THEMELORE...............................................................................129
I. PUN ME NXNS...................................................................................131
II. PUN ME ARSIMTAR.............................................................................135
III. PUN ME PRINDR.................................................................................139
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN..............................................................143
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL.......................145
VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE...............................................................149
VII.STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE.....................................151
Kompetenca specifike pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-MENTOR PEDAGOG............................. 155

Kompetenca specifike pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-MENTOR PSIKOLOG............................ 157

Kompetenca specifike pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-MENTOR SOCIOLOG............................ 161

Kompetenca specifike pr
BASHKPUNtOR PROFESIONAL-MENTOR DEFEKTOLOG....................... 163

Kompetenca specifike pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-MENTOR BIBLIOTEKIST....................... 167

STANDARDE PROFESIONALE pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-KSHILLTAR..................175
Kompetenca t prbashkta PR
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-KSHILLTAR....................................... 177
PIKNISJE THEMELORE...............................................................................177
I. PUN ME NXNS...................................................................................179
II. PUN ME ARSIMTAR.............................................................................183
III. PUN ME PRINDR.................................................................................185

5
Kompetenca themelore profesionale dhe standarde pr bashkpuntor profesional
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN..............................................................187
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL.......................189
VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE...............................................................193
VII.STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE.....................................195

Kompetenca specifike pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-KSHILLTAR PEDAGOG....................... 199

Kompetenca specifike pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-KSHILLTAR PSIKOLOG...................... 201

Kompetenca specifike pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-KSHILLTAR SOCIOLOG...................... 205

Kompetenca specifike pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-KSHILLTAR DEFEKTOLOG.................. 207

Kompetenca specifike pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-KSHILLTAR BIBLIOTEKIST................. 209

KOMPETENCA PROFESIONALE pr BASHKPUNTOR


PROFESIONAL N PROFESION N SHKOLLAT E MESME......215
Parathnie................................................................... 217
Vlera profesionale........................................................................................218

I. PUN ME NXNS...................................................................................219
II. PUN ME ARSIMTAR.............................................................................223
III. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL.......................227
IV. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE.....................................231

6
PARATHNIE
Republika e Maqedonis ka tradit t punsimit t Pozicioni dhe puna e bashkpuntorve profesional
bashkpuntorve profesional n shkolla - pedagog, n profesion2, e nga ktu edhe kompetencat e tyre
psikolog, sociolog, puntor social, defektolog dhe profesionale, dallohen rndsishm nga kompetencat
bibliotekist. Ata kan pozicion unik n shkoll, nga e bashkpuntorve tjer profesional. Sipas Ligjit pr
i cili kan qasje n punn e prgjithshme dhe mundsi arsim fillor, edhe ata jan t prfshir n kategorin
q t identifikojn nevojn dhe tu ofrojn mbshtetje e bashkpuntorve profesional. Prandaj, n fund t
profesionale t gjith atyre q jan t prfshir n ktij publikimi, jan zhvendosur si pjes e posame
procesin edukativo-arsimor. Prve pedagogve, profilet edhe Kompetencat profesionale pr bashkpuntort
tjera t bashkpuntorve profesional nuk jan t profesional n profesion.
shkolluar pr pun n shkoll. Si rezultat i ksaj ishte e
Kompetencat themelore profesionale pr bash kpu
domosdoshme, si pjes e aktiviteteve pr prmirsimin e
ntorve profesional kan t bjn me kompetencat q
sistemit pr zhvillim profesional dhe n karrier t kuadrit
bashkpuntort profesional duhet ti posedojn nga
edukativo-arsimor, t prkufizohen edhe kompetencat
momenti i prfundimit t stazhit t fillestarit dhe dhnies
profesionale pr secilin prej profileve t prmendura t
me sukses t provimit profesional, e deri n prfundimin
bashkpuntorve profesional.
e stazhit t puns. Me kt rast, nse bashkpuntori
Kompetencat themelore profesionale dhe standardet1 profesional dshiron t avancohet n titull, prve
pr tituj t bashkpuntorve profesional i prpiloi grupi ktyre kompetencave themelore, duhet ti prmbush
punues i prbr prej prfaqsuesve t ktyre profileve edhe standardet pr bashkpuntor profesionalmentor,
n shkolla, kshilltarve t Byros pr Zhvillimin e gjegjsisht kshilltar.
Arsimit dhe Qendrs pr Arsim Profesional dhe Trajnim,
si dhe profesorve universitar. Gjat prpilimit t tyre
jan marr parasysh dokumente t ngjashme nga nj
numr i madh i vendeve, si dhe Kompetencat themelore
profesionale pr arsimtarve dhe Standardet pr
arsimtar-mentor dhe arsimtar-kshilltar. Pr versionin
prfundimtar t dokumentit kontribuuan dukshm edhe
shoqatat profesionale dhe individt q u prfshin n
diskutimin publik.

N Kompetencat themelore profesionale pr bashkpu


ntor profesional dhe Standardet pr bashkpuntor
profesional-mentor dhe bashkpuntor profesional
kshilltar, jan prkufizuar vlerat, njohurit dhe
shkathtsit e bashkpuntorve profesionalpedagog,
psikolog, sociolog, puntor social, defektolog dhe
bibliotekist.

1 Me kompetenca nnkuptohet prmbledhja e dituris, aftsis,


shkathtsive dhe vlerave t fituara profesionale, gjegjsisht
aftsi e dshmuar pr shfrytzimin e njohurive dhe shkathtsive 2 N Ligjin pr arsim fillor n grupin e bashkpuntorve
n situat t nxnies ose t puns. Me standard nnkuptohen profesional prmenden laborant dhe t tjer q n kt
kompetencat e nivelit m t lart q duhett t posedohen pr t dokument mbajn emr t prbashkt bashkpuntor
marr titull t caktuar gjat avancimit n karrier. profesional n profesion.

7
Kompetenca themelore profesionale dhe standarde pr bashkpuntor profesional
PIKNISJE THEMELORE kompetent. Gjat puns ekipore duhet t angazhohet
m s shumti ai profil i bashkpuntorit profesional q e
krkon problematika.
Gjat prpilimit t kompetencave themelore profesionale
dhe standardet pr tituj mentor dhe kshilltar i sht Pr shkak t natyrs s angazhimit t tyre, bashkpu
kushtuar rndsi prfshirjes s kompetencave q kan ntort mobil profesional do t punojn m pak n
t bjn me angazhimin e prgjithshm profesional t aktivitete q kan t bjn me punn analitike hulumtuese
bashkpuntorve profesional, si pun me nxns, dhe punn sistemore n nivel t gjith shkolls, ndrsa
arsimtar, prindr dhe bashksin m t gjer. Me kt pritet q m shum t jen t orientuar drejt puns
rast, roli i bashkpuntorit profesional sht shqyrtuar me nxns, arsimtar dhe prindr. Bibliotekistt, t
m s shumti nga aspekti i sigurimit t mbshtetjes pr cilt me nj pjes t orarit t puns jan arsimtar
nxnsve, arsimtarve dhe prindrve me qllim t arritjes pritet t angazhohen m pak n punn me nxns n
s funksionimit t suksesshm t nxnsve n nivel ngritjen e shkathtsive t tyre hulumtuese dhe lexuese
akademik, emocional, social dhe biheviorist. Nga ana dhe t angazhohen m pak n ofrimin e mbshtetjes
tjetr, ata kan pozicion unik n shkoll nga i cili mund ta profesionale t arsimtarve pr shfrytzimin e resurseve
bjn lidhjen e teoris me praktikn dhe ti mbshtesin t t biblioteks pr realizimin e msimdhnies.
gjith pjesmarrsit n procesin edukativo-arsimor q t
Kompetencat e prgjithshme q jan t domosdoshme
punojn n arritjen e qllimeve t shkolls dhe m gjer
pr shumicn e profesioneve n shekullin XXI, si pr
t sistemit edukativo-arsimor. Prandaj, gjat prkufizimit
shembull shfrytzimi i teknologjis bashkkohore, njohja
t kompetencave t nevojshme, veanrisht sht marr
e gjuhve t huaja, etj. nuk jan prmendur meq pritet
parasysh roli i tyre n ndrtimin dhe zbatimin e strategjive
q bashkpuntort profesional ti posedojn deri n at
zhvillimore dhe parandaluese n funksion t nxnies dhe
nivel q u mundson shfrytzim n punn e prditshme.
zhvillimit t nxnsve.
DEDIKIMI I KOMPETENCAVE
Gjat prpilimit t dokumentit lindi ideja pr pun ekipore
PROFESIONALE DHE STANDARDEVE
t bashkpuntorve profesional n shkoll. Mirpo,
ndonse ekzistojn kompetenca t prgjithshme, t Kompetencat themelore profesionale dhe standardet
prbashkta, nnkuptohet se te profile t ndryshme pr tituj bashkpuntor profesionalmentor dhe bash
t bashkpuntorve profesional ato nuk jan identike kpuntor profesionalkshilltar kan dhe duhet
dhe se bashkpuntort profesional do ti shfrytzojn t shr bejn pr m shum dedikime n zhvillimin
specifikat e profesionit personal gjat puns n situata profesional dhe n karrier t bashkpuntorve
t caktuara dhe secili do ti qaset puns nga aspekti i profesional.
tij. Specifikat n qasjet e bashkpuntorve profesional
jan t veuara nga kompetencat e prbashkta dhe jan
MBSHTETJE T PUNS S
dhn n pjes t veant. Po ashtu, sht e rndsishme
BASHKPUNTORVE PROFESIONAL
t prmendet se nse n shkoll mungon ndonj profil i yy Planifikim i stazhit t fillestarit pr bashkpuntort
bashkpuntorit profesional pritet q obligimet e tij, n profesional dhe mbshtetje me an t mentorimit.
pjesn e kompetencave t prbashkta profesionale,
yy Reflektim i efikasitetit dhe efektivitetit personal
t mund ti marrin prsipr bashkpuntort tjer
profesional.
profesional. Nse bashkpuntori ekzistues profesional
yy Prpilim i procedurave dhe instrumenteve
nuk ndjehet i prgatitur sa duhet pr veprim n kuadr t
pr vzhgimin e puns s bashkpuntorve
profilit t tij ose t kompetencave t arritura deri ather,
pritet q ai t ndrmarr nisma n interesin m t mir
t nxnsit dhe t krkoj ndihm nga personat tjer

8
profesional dhe ofrim i mbshtetjes profesionale. Njohuri dhe shkathtsi profesionale. Kto jan njohuri
yy Prpilim i kompetencave pr bashkpuntort dhe shkathtsi q bashkpuntori profesional i ka
profesional n shkolla t posame, konvikte t prvetsuar gjat arsimit universitar dhe gjat puns.
nxnsve dhe kopshte pr fmij. Kompetencat themelore profesionale doemos duhet
ti posedoj deri n fund t karriers si bashkpuntor
yy Planifikim i zhvillimit profesional dhe n karrier, si
profesional dhe ti zhvilloj vazhdimisht. Me qllim q
atij personal, ashtu edhe atij n nivel t shkolls,
t sqarohet m mir manifestimi i kompetencave, jan
rajonit, shtetit.
paraqitur edhe shembuj t aktiviteteve t praktiks
profesionale t bashkpuntorve profesional.
MBSHTETJE T NDRYSHIMEVE Shembujt e praktiks profesionale jan tregues
N SISTEMIN ARSIMOR t mundshm pr posedimin e kompetencave dhe
yy Prkufizim i qart i puns s bashkpuntorve nuk paraqesin regjistrim t detyrave t puns t
profesional n shkollat fillore dhe t mesme. bashkpuntorve profesional, por duhet t ndihmojn
yy Informim pr dhe njohje me rolin e n planifikimin e puns s bashkpuntorit profesional,
bashkpuntorve profesional n shkolla. me rast do t merren parasysh nevojat e shkolls dhe
numri i bashkpuntorve profesional, si dhe profili
yy Harmonizim i arsimimit universitar me kompetencat
specifik i bashkpuntorit profesional. Bashkpuntori
e nevojshme pr bashkpuntor profesional.
profesional, n punn e tij, duhet t udhhiqet kryesisht
yy Sigurimi i programeve specifike t akredituara nga interesi m i mir i nxnsit.
pr trajnim pr do profil t bashkpuntorve
profesional. Kompetencat q kan t bjn me njohurit dhe
yy Riprkufizim i prmbajtjes dhe mnyrs s dhnies shkathtsit profesionale jan grupuar n dy kategori:
s provimit profesional pr bashkpuntort kompetenca t prbashkta3 dhe kompetenca specifike
profesional. pr profile t caktuara t bashkpuntorve profesional.
N kuadr t dy kategorive kompetencat jan organizuar
yy Prmirsim i rregullores dhe akteve ligjore q kan
n shtat fusha, ndrsa secila fush prbhet prej
t bjn me bashkpunimin profesional.
disa nn-fushave. Me kt rast, disa kompetenca t
yy Prmirsim i puns s institucioneve kompetente caktuara mund tu takojn disa fushave. N raste t tilla
pr ndjekjen, matjen dhe prmirsimin e cilsis s kompetenca e caktuar e bashkpuntorit profesional-
puns s arsimtarve dhe shkollave. mentor sht vendosur vetm n nj fush, gjegjsisht,
ajo q sht prmendur nj her, nuk paraqitet srish n
STRUKTUR fush tjetr.
E DOKUMENTIT
Kompetencat profesionale dhe standardet prfshijn dy
pjes q jan t ndrlidhura mes vete:

Vlera profesionale. Vlerat profesionale jan parime


udhheqse q bashkpuntort profesional i kan
pranuar dhe manifestohen npr t gjitha aspektet e
puns s tyre. Ato jan dhn n fillim t ktij dokumenti 3 Kompetencat e prbashkta kan t bjn me bashkpuntorin
profesional pedagog, psikolog, sociolog, puntor social dhe
pr shkak se kan t bjn me t gjith bashkpuntort defektolog. Ato skan t bjn me bashkpuntorin profe-
profesional dhe t gjitha nivelet e kompetencs. sional bibliotekist. Kompetencat specifike pr bashkpuntor
profesional bibliotekist jan n numr m t madh sesa ato pr
profilet tjera dhe e reflektojn specifikn m t madhe n punn
e bibliotekistit shkollor.

9
Kompetenca themelore profesionale dhe standarde pr bashkpuntor profesional
Njohurit dhe shkathtsit profesionale dhe shembujt e VII. STRUKTUR, ORGANIZIM
praktiks profesionale jan grupuar n fushat vijuese: DHE KLIM SHKOLLORE

I. PUN ME NXNS yy Struktur dhe organizim shkollor

yy Mbshtetje e nxnsve gjat nxnies yy Klim shkollore, mjedis i sigurt dhe pjesmarrje
demokratike e nxnsve
yy Vzhgim dhe mbshtetje e zhvillimit t nxnsve

yy Orientim profesional dhe n karrier i nxnsve Standardet pr bashkpuntor profesionalmentor


jan prpiluar ashtu q ndrtohen mbi Kompetencat
II. PUN ME ARSIMTAR
themelore profesionale, ndrsa pr bashkpuntor
yy Mbshtetje e arsimtarve gjat planifikimit dhe profesionalkshilltar ndrtohen mbi standardet pr
realizimit t procesit edukativo-arsimor dhe bashkpuntor profesionalmentor. M konkretisht
vetvlersimit pr bashkpuntor profesionalmentor duhet t
yy Mbshtetje e arsimtarve gjat puns me nxns posedohen kompetencat themelore profesionale dhe
standardet pr bashkpuntor profesionalmentor,
yy Mbshtetje e arsimtarve gjat puns me prindr
ndrsa pr bashkpuntor profesionalkshilltar duhet
III. PUN ME PRINDR t posedohen kompetencat themelore profesionale,
yy Kshillime dhe konsultime individuale dhe grupore standardet pr bashkpuntor profesionalmentor dhe
me prindr standardet pr bashkpuntor profesionalkshilltar.

yy Edukim i prindrve N kt dokument, kompetencat dhe standardet jan t


ndara vetm teknikisht n tri pjes:
yy Prfshirje e prindrve n jetn dhe punn e
shkolls yy KOMPETENCA THEMELORE PROFESIONALE
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN PR BASHKPUNTOR PROFESIONAL
yy STANDARDE PROFESIONALE
yy Bashkpunim me bashksin lokale
PR BASHKPUNTOR PROFESIONAL-MENTOR
yy Bashkpunim me institucionet dhe organizatat
yy STANDARDE PROFESIONALE
profesionale
PR BASHKPUNTOR PROFESIONALKSHILLTAR
V. ZHVILLIM PROFESIONAL
DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL

yy Zhvillim personal profesional.

yy Mbshtetje e zhvillimit profesional dhe


bashkpunimit n shkoll

VI. PUN ANALITIKE HULUMTUESE4

yy Analiz dhe vlersim i puns edukativo-arsimore

yy Hulumtim i puns edukativo-arsimore

4 Fusha pun analitike hulumtuese sht anashkaluar n kom-


petencat themelore profesionale t bibliotekistve, ndrsa disa
kompetenca nga kjo fush n standardet pr bibliotekist mentor
dhe bibliotekist kshilltar jan prfshir n fushn 7. Struktur,
organizim dhe klim shkollore.

10
VLERA suksesin e nxnsve, kryesor sht bashkpunimi n
mes kuadrit edukativo-arsimor n shkoll dhe synojn
PROFESIONALE q t njjtin ta ngren n nivel t lart. Ata jan t
bindur se nse veprojn me respekt ndaj personalitetit
NXNSI SHT M I RNDSISHM t kolegve t tyre dhe ndaj nevojave dhe obligimeve
t tyre t posame (bashkpuntort profesional,
Bashkpuntort profesional jan t prkushtuar q t
arsimtart, kuadri udhheqs) do t krijojn kushte pr
punojn n interes t nxnsve dhe n plan t par e
pun efektive. Qasjen objektive, t ndershme dhe me
vendosin nxnien e tyre, sjelljen dhe shndetin mental.
prgjegjsi n punn hulumtuese, pa marr parasysh
Ata besojn se me punn e tyre n shkoll mund t
njohurive deri te t cilat kan arritur, e shikojn si kusht
kontribuojn n zhvillimin maksimal t potencialeve
pr prmirsim dhe ndryshime pozitive.
t nxnsve dhe punojn n mnyr t prkushtuar
pr arritjen e ktij qllimi. Besojn se nxnsit t cilt
BESUESHMRI
jan t interesuar, motivuar, t sigurt n vetveten,
t pranuar nga t punsuarit n shkoll dhe nga Jan t vetdijshm se ndonjher gjat puns vijn deri
bashknxnsit, ndjehen mir n shkoll dhe duan t te informacione t ndjeshme pr nxnsit, arsimtart
msojn, prandaj angazhohen q t gjith nxnsit t dhe prindrit e tyre, q i bn t ndjeshme raportet e tyre.
ndjehen t mirseardhur n shkoll. Jan t bindur se Pr kt arsye veanrisht kan kujdes q ti ruajn
qasja demokratike ndaj nxnsve do ti nxis q n kta marrdhniet me t gjith n nivel t lart profesional.
bashkpuntor profesional t shikojn dik q ofron Mbajn qndrimin se besueshmria e informacioneve nuk
ndihm dhe mbshtetje. Duke e respektuar veantin dhe sht vetm krkes dhe obligim etik, por edhe parim i cili
vlern e personalitetit t secilit nxns, n situata kur guxon t shkelet vetm n kushte t jashtzakonshme
bien ndesh interesat e nxnsit me interesat e t tjerve, (p.sh. kur mos zbulimi i informacioneve mund t ket
bashkpuntort profesional kryesisht udhhiqen nga pasoja n shndetin fizik dhe psikik t nxnsve).
interesi i nxnsve. Konsiderojn se informacionet q jan relevante pr
prmirsimin e gjendjes s nxnsve, mund t jen t
INTEGRITET PROFESIONAL dobishme, vetm nse transmetohen saktsisht dhe
kuptueshm pr shfrytzuesit, ndrsa brenga nga
Bashkpuntort profesional udhhiqen nga parimi se
prdorimi i mundshm joadekuat i informacioneve, bn
kompetenca, autonomia, prgjegjsia dhe bashkpunimi
q t jen veanrisht t kujdesshm gjat komunikimit
profesional jan t domosdoshm pr pun t
t tyre.
suksesshme. Ndonse ndjeshmria e profesionit dhe
lidhshmria me t gjitha segmentet e puns s shkolls
BARAZI, INKLUZION (PRFSHIRJE)
i vendos bashkpuntort profesional n pozicionin
DHE DREJTSI SOCIALE
q duhet t prgjigjen dhe reagojn ndaj situatave t
ndryshme, ata, t vetdijshm pr kufijt e njohurive Duke e mbshtetur punn e tyre n respektimin e t
dhe profesionalizmit t tyre dhe kufizimeve me t cilat drejtave t njeriut, bashkpuntort profesional jan t
prballen n pun, besojn se jan t thirrur q t vetdijshm pr dallimet te nxnsit dhe prindrit e tyre,
sigurojn shrbime dhe prdorin teknika pr t cilat angazhohen q t njjtat t pranohen dhe respektohen
kan marr kualifikime dhe nuk premtojn zgjidhje t nga t gjith t punsuarit n shkoll. Besojn se
problemeve q nuk mund ti zgjidhin. N situata t tilla, nxnsit duan t msojn dhe msojn nse ndihen
bashkpunimin profesional me persona ose institucione t pranuar dhe t respektuar n paralele/klas dhe n
tjera kompetente e shikojn si mnyr pr tu ndihmuar shkoll, si dhe angazhohen pr krijimin e nj mjedisi n
nxnsve, arsimtarve dhe prindrve. Besojn se pr t cilin dallimet pranohen dhe respektohen. Besojn se

11
Kompetenca themelore profesionale dhe standarde pr bashkpuntor profesional
prmes sigurimit t nj mjedisi nxits, do t sigurohet
q secili t msoj dhe ta shfrytzoj dhe shpreh
potencialin e tij deri n maksimum.

Besojn n rndsin e respektimit t konventave dhe


dokumenteve pr mosdiskriminim, t drejtave t njeriut
dhe t fmijve, si dhe parimeve t drejtsis sociale.
E shikojn prmbajtjen ndaj ktyre parimeve si rrug
drejt transformimit t shkolls n nj vend m t mir pr
nxnie.

INICIATIV DHE ZHVILLIM


I VAZHDUESHM
Besojn se prmes integritetit t vet profesional dhe
personal, vlerave t larta etike dhe sjelljes, e promovojn
profesionin e vet dhe kontribuojn drejt formimit t
qndrimit pozitiv t opinionit publik ndaj profesionit.
Konsiderojn se ndryshimet n shoqri duhet t prcillen
me ndryshime n shkolla, prandaj angazhohen pr
prparim t vazhdueshm t jets dhe puns n shkoll.
Veprojn nga parimi se ndryshimet fillojn nga individi,
ndrsa vetveten e shikojn si iniciues pr ndryshime.

N punn e zhvillimit personal dhe profesional t kuadrit


arsimor, kontribuojn q ai m shum t jet i orientuar
drejt vizionit pr msimdhnie dhe nxnie bashkkohore
n shekullin 21, sesa drejt tejkalimit t dobsive
rrjedhse.

12
13
Kompetenca themelore profesionale dhe standarde pr bashkpuntor profesional
14
KOMPETENCA
THEMELORE
PROFESIONALE
pr BASHKPUNTOR
PROFESIONAL

15
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
16
Kompetenca
t prbashkta
pr bashkpuntor
profesional

I. PUN
ME NXNS

Bashkpuntort kompetent profesional e din se si fmijt msojn dhe zhvillohen


dhe u japin mbshtetje t gjith fmijve. E din se secili fmij mund ta arrij
maksimumin e tij, nse i jepet mundsi prkatse. Ndrmarrin aktivitete prkatse
pr prfshirjen e t gjith fmijve n procesin arsimor dhe pr pranimin prkats
t tyre n kontekstin shkollor. Ata i trajtojn nxnsit n mnyr t barabart dhe t
drejt, por i perceptojn dallimet e tyre individuale dhe t njjtat i marrin parasysh
gjat puns s tyre me ta. Me kt rast, bashkpuntort profesional e mbshtesin
punn n observimet dhe vlersimet e vazhdueshme q kan t bjn me interesin
m t mir t nxnsve, si dhe vlersimin e vazhdueshm t prparimit t njohurive
t tyre, potencialeve t tyre, anve t fuqishme, shkathtsive dhe rrethit familjar.

Bashkpuntort profesional kan njohuri dhe shkathtsi pr pun individuale dhe


grupore me nxns, me qllim q t nxitet dhe mbshtetet zhvillimi intelektual dhe
socio-emocional i nxnsit, njohurit dhe prparimi i tij.

17
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS
Nn-fusha: MBSHTETJE E NXNSVE GJAT NXNIES
BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Kupton konceptet pr zhvillim kognitiv, nxnie dhe 1.1 Vlerson gatishmrin e nxnsve pr prfshirje dhe
msim, si dhe lidhshmrin e tyre me msimdhnien. prparim n sistemin arsimor.
2. Kupton dallimet individuale gjat nxnies te 2.1 sht sensibil pr nevojat e ndryshme arsimore t
nxnsit dhe njeh strategji prkatse pr nxnie dhe nxnsve, di ti identifikoj dhe t siguroj mbshtetje
mbshtetje t nxnsve gjat nxnies. prkatse.
3. Njeh faktort q ndikojn n procesin e nxnies dhe 3.1 Ndrton standarde t larta personale te nxnsit pr
motivimit t nxnsve. sukses dhe qndrim pozitiv ndaj nxnies.
3.2 Identifikon faktor potencial q mund t rezultojn
me mossukses, si dhe informon dhe jep rekomandime.
4. Njeh metoda dhe teknika pr pun me nxns dhe 4.1 Shfrytzon qasje t ndryshme pr t ndihmuar
kshillimin e tyre t suksesshm pr nxnie. nxnsit gjat nxnies n prputhje me nevojat e tyre.
5. Njeh koncepte dhe modele t ndryshme pr 5.1 Zgjedh qasje prkatse pr inkluzion (prfshirje).
zhvillimin e arsimit inkluziv (prfshirs).
6. Ka njohuri pr shfrytzimin e teknologjis ndihmse5 6.1 Promovon shfrytzimin e teknologjis ndihmse nga
gjat puns me nxns me nevoja t posame nxnsit.
arsimore.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


- hfrytzon metoda dhe instrumente t ndryshme pr shqyrtimin e gatishmris pr prfshirje t nxnsve n
S
nivelin prkats t arsimit.
- Merr pjes n komisionin pr regjistrimin e nxnsve n shkoll.
- err pjes n prgatitjen e dokumenteve (plane, procedura, udhzime, rekomandime) pr identifikimin e
M
nevojave arsimore t nxnsve dhe pr sigurimin e mbshtetjes prkatse.
- rganizon dhe realizon lloje t ndryshme t puns individuale dhe grupore me nxnsit pr shtje q kan t
O
bjn me nxnien, suksesin, sistemin e vlerave.
- Inkurajon dhe mbshtet nxnsit pr t aplikuar n konkurse dhe gara.
- Mbledh t dhna pr shkaqet e mossuksesit (bn shqyrtimin e tyre, intervista, diskutime n fokus grupe).
- Informon prindrit, arsimtart dhe nxnsit dhe u jep rekomandime prkatse.
- hfrytzon metoda dhe instrumente t ndryshme pr identifikimin e nevojave pr mbshtetje gjat nxnies
S
dhe vetvlersimit.
- Planifikon dhe jep mbshtetje t drejtprdrejt pr nxnsit gjat nxnies.
- Bn/merr pjes n identifikimin e nxnsve me nevoja t posame arsimore.
- Koordinon/merr pjes n punn e ekipit inkluziv (prfshirs) n shkoll.
- Merr pjes n prpilimin e planit individual arsimor pr nxnsit me nevoja t posame arsimore.
- I kshillon dhe inkurajon nxnsit q t shfrytzojn TIK-un adekuat dhe teknologjin ndihmse.

5 Me termin teknologji ndihmse nnkuptohet do lnd, pjes e pajisjeve ose produkt, qoft i furnizuar n shitore ose jo, i
prshtatur ose prpunuar posarisht, q prdoret pr t rritur, ruajtur ose prmirsuar aftsit funksionale t individve me
aftsi t kufizuara.

18
I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: VZHGIM DHE MBSHTETJE


E ZHVILLIMIT T NXNSVE BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Kupton proceset e zhvillimit social dhe emocional 1.1 Nxit dhe zhvillon vetbesim dhe vet respektim tek
dhe lidhshmris s tyre me sjelljen e nxnsve. nxnsit.

2. Kupton sfidat n komunikimin dhe bashkpunimin 2.1 Komunikon me nxnsit n mnyrn q siguron
me pjestart e kulturave t ndryshme, me vlera dhe mbshtetje dhe besim.
prvoja t ndryshme.
2.2 Komunikimin me nxnsit e mbshtet n respektin
dhe kujdesin, duke i promovuar vlerat, qndrimet dhe
sjelljet pozitive q i pret edhe prej tyre.
2.3 Gjat puns individuale dhe grupore me nxnsit
qasjen e prshtat me situatn dhe llojin e problemit.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Identifikon shkaqet pr vetbesimin, vetrespektin e ult dhe organizon puntori pr rritjen e vetbesimit dhe
vetrespektit.
- Prfshin nxnsit n aktivitete q nxisin vetbesimin dhe vetrespektin.
- Ka vendosur mekanizma q i mundsojn nxnsit t marr mbshtetje nga bashkpuntori profesional
gjithmon kur i nevojitet (nxnsit jan t informuar pr mundsit pr konsultim).
- N mnyr aktive i dgjon dhe respekton qndrimet, mendimet dhe interesat e nxnsve.
- Organizon aktivitete pr zhvillimin e humanizmit, solidaritetit dhe bashkpunimit ndretnik.
- Shfrytzon lloje t ndryshme t strategjive dhe qasjeve n komunikimin individual dhe grupor me nxnsit.

19
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS
Nn-fusha: ORIENTIM PROFESIONAL
DHE N KARRIER I NXNSVE BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. E di rndsin dhe parimet pr orientim profesional 1.1 Zgjedh dhe shfrytzon metoda dhe instrumente
dhe n karrier t nxnsve. prkatse pr orientim profesional dhe kshillim pr
zhvillim n karrier t nxnsve.
2. Njeh metodat pr orientim profesional, kshillim dhe
zhvillim n karrier t nxnsve.

3. sht i informuar pr situatat n tregun e puns. 3.1 Mbshtet kshillimin profesional dhe n karrier
t nxnsve n interesat, aftsit dhe mundsit e
prcaktuara shoqrore.
4. sht i informuar pr rrjetin e shkollave t mesme/
institucioneve t larta arsimore.

5. E di rndsin e zgjedhjes s drejt t profesionit.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


- Shqyrton nivelin e informimit dhe interesimin e nxnsve pr arsim t mtejshm ose punsim.
- Shqyrton interesat profesionale.
- Sintetizon dhe interpreton t dhnat e fituara.
- Informon nxnsit pr mundsit dhe perspektivat e profesioneve.
- I nformon nxnsit pr rrjetin e shkollave t mesme/institucioneve t larta arsimore pr profesionet q
msohen n kuadr t tyre dhe pr kushtet pr regjistrim.
- rganizon prezantime n t cilat shkollat e mesme/institucionet e larta arsimore, subjektet ekonomike
O
prezantohen para nxnsve.
- n kshillime individuale dhe grupore me nxns dhe prindr pr zgjedhjen e drejt t arsimimit t
B
mtejshm ose profesionit.

20
II. PUN ME
ARSIMTAR

Njra prej kompetencave kryesore t bashkpuntorit profesional n shkollat fillore


dhe t mesme sht mbshtetja e arsimtarve gjat planifikimit dhe realizimit t
puns edukativo-arsimore me qllim t prmirsimit t msimdhnies, e m kt
edhe t nxnies s nxnsve, gjegjsisht, prmirsimin e t arriturave t nxnsve.
Pritet q bashkpuntori profesional t ket njohuri m t gjera pr sistemin
e prgjithshm edukativo-arsimor, e veanrisht pr inovacionet n t dhe t
posedoj shkathtsi pr mbshtetjen e arsimtarve n t gjitha komponentt e
msimidhnies, duke prfshir edhe komponentin e saj edukativ.

Pr t vendosur bashkpunim prkats n mes bashkpuntorit profesional dhe


arsimtarit nevojitet q marrdhniet e ndrsjella tu mbshteten n respekt,
mirkuptim dhe besim. Bashkpunimi realizohet prmes trupave profesionale
q ekzistojn n shkoll, gjegjsisht aktiveve profesionale, kshillit t klasave,
kshillit t arsimtarve, takimeve individuale, e n forma tjera t planifikuara n
programin vjetor pr pun, p.sh.: vizit n or, puntori, mentorim, shkmbim t
materialeve, etj., si dhe prmes ndihms dhe bashkpunimit joformal kolegjial.

Bashkpuntori profesional shum shpesh i realizon aktivitetet pr mbshtetjen


e arsimtarve, prmes puns ekipore me bashkpuntort tjer profesional n
shkoll. Kur punojn n mnyr ekipore, secili bashkpuntor ofron mbshtetje pr
ato aspekte t puns s arsimtarit pr t cilat bashkpuntori profesional sht
m kompetent.

21
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT


PLANIFIKIMIT DHE REALIZIMIT T PROCESIT
EDUKATIVO-ARSIMOR DHE VETVLERSIMIT BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh dokumentet dhe standardet strategjike, 1.1 U ofron mbshtetje profesionale arsimtarve gjat
konceptuale dhe programore pr nnsistemin e kuptimit dhe zbatimit t dokumenteve programore
arsimit n t cilin punon. dhe konceptuale.
2. Njeh programet dhe qasjet aktuale (p.sh. Arsim
pr shkathtsi jetsore, Inovacione dhe veprimtari
siprmarrse, Pun projektuese, etj.) q duhet t
shfrytzohen n shkoll.
3. Njeh parimet pr prpilimin e PIA-s/e di rndsin 3.1 Ofron mbshtetje profesionale gjat prpilimit t
e PIA-s pr nxnsit me nevoja t posame planit individual arsimor.
arsimore.
4. Njeh taksonomi pr qllime edukativo-arsimore. 4.1 Ofron mbshtetje profesionale gjat planifikimit t
msimdhnies.
5. Njeh llojet e planifikimeve t puns edukativo-
arsimore.
6. Njeh karakteristikat dhe nevojat individuale t 6.1 Te arsimtart nxit pritje t larta pr zhvillimin dhe t
qasjeve zhvillimore t nxnsit. arriturat e nxnsve.
7. Kupton se n far mnyre mjedisi e nxit dhe 7.1 Promovon krijimin dhe mirmbajtjen e mjedisit t
mundson nxnien. hapur dhe stimulues q nxit hulumtim, nxnie dhe
pavarsi.
8. Njeh parimet e vendosjes s klims pozitive socio- 8.1 Ofron mbshtetje profesionale pr sigurimin e klims
emocionale n klas. pozitive socio-emocionale n klas.
9. E di se qllimi parsor i notimit sht avancimi i t 9.1 Udhzon arsimtart se si ti shfrytzojn rezultatet e
arriturave t nxnsve. notimit pr prmirsimin e procesit t msimdhnies
dhe nxnies.
10. Njeh kodeksin etik gjat notimit. 10.1 Zbaton parimet e kodeksit etik gjat notimit
11. Njeh potencialet e burimeve t ndryshme t 11.1 U ofron mbshtetje profesionale arsimtarve pr
njohurive. shfrytzimin e burimeve t ndryshme t njohurive.
12. Njeh projektet n nivel t shtetit pr prmirsimin e 12.1 Ofron mbshtetje n realizimin e aktiviteteve
cilsis s msimit. projektuese me t cilat prmirsohet cilsia e
msimdhnies.
13. Kupton rolin e kujdestarit t paraleles/klass. 13.1 Ofron ndihm profesionale pr aktivitetet q duhet ti
realizoj kujdestari i paraleles.

22
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Organizon dhe realizon aktivitete (ligjrata, puntori), pr analizimin e dokumenteve konceptuese.


- Organizon dhe realizon aktivitete (ligjrata, puntori), pr programet dhe qasjet aktuale n msimdhnie.
- Vzhgon msimdhnien dhe u jep informacion kthyes (me shkrim ose gojor) arsimtarve pr aspektet e
ndryshme q jan vzhguar.
- Merr pjes n punn e ekipit pr prpilimin e PIA-s.
- Shqyrton cilsin e planifikimeve pr msimdhnien dhe konsultohet me arsimtart pr prmirsimin e t
njjtave.
- Organizon dhe realizon aktivitete (puntori, konsultime individuale) me arsimtart pr planifikimin e msimit
(p.sh. operacionalizim i qllimeve, prgatitje e ors/aktivitetit, przgjedhje e formave, metodave dhe mjeteve,
organizim t puns, individualizim, diferencim, etj.).
- Ndihmon arsimtart q ti marrin parasysh karakteristikat dhe nevojat individuale t periudhave zhvillimore
gjat planifikimit dhe realizimit t msimdhnies.
- Udhzon pr planifikimin e aktiviteteve gjat ors msimore pr nxnsit me vshtirsi n zotrimin e
prmbajtjeve msimore.
- Realizon aktivitete (puntori, prezantime, shembuj t praktiks s mir, konsultime individuale me arsimtar)
pr krijimin e mjedisit stimulues pr nxnie.
- Vzhgon sjelljen e nxnsve t paraleles gjat msimdhnies dhe pushimit dhe i jep informacion kthyes
arsimtarit pr prmirsimin e klims socio-emocionale n klas.
- Udhzon arsimtart se si ti marrin parasysh rezultatet e notimit gjat planifikimeve t ardhshme.
- Mbshtet arsimtart q t notojn n mnyr korrekte dhe objektive.
- U ndihmon arsimtarve q t prballen me presionet q kan t bjn me notimin
- Tregon mnyrat e przgjedhjes dhe shfrytzimit t burimeve t ndryshme t nxnies (organizon puntori, jep
kshilla individuale, etj.).
- Organizon dhe realizon takime informative pr ngjarjet aktuale dhe inovacionet n msimdhnie.
- Shprndan informacione pr projekte rrjedhse.
- Merr pjes n ekipe pr pun n projekte.
- Mbshtet dhe bashkpunon me kujdestarin e paraleles/klass pr planifikimin e aktiviteteve (przgjedhje e
prmbajtjeve dhe metodave).
- Udhzon kujdestart e paraleles/klass pr pun me bashksin e nxnsve t paraleles.

23
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
II. PUN ME ARSIMTAR
Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT
PUNS ME NXNS BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Kkupton ndikimin e faktorve social dhe kulturor 1.1 Promovon respektimin e dallimeve dhe vlerave
n arsim, si dhe kontributin e arsimit pr kohezion demokratike.
social.
1.2 Angazhohet pr respektimin e personalitetit t secilit
nxns dhe identifikimin dhe zhvillimin e anve t
fuqishme t tij.
2. E di rndsin e prshtatjes s msimit me 2.1 Mbshtet arsimtart n individualizimin e msimit t
karakteristikat e nxnsve. detyrueshm, shtes dhe plotsues, aktiviteteve t
lira t nxnsve dhe garave.

3. I di parimet e komunikimit t mir mes nxnsve dhe 3.1 U ofron mbshtetje profesionale arsimtarve pr
arsimtarve dhe nxnsve ndrmjet vete. vendosjen e komunikimit t mir mes nxnsve dhe
arsimtarve dhe nxnsve ndrmjet vete.

4. I di problemet e mundshme n sjelljen e nxnsve 4.1 Ndihmon arsimtarin gjat prballjes me dhe zgjidhjen
dhe mnyrat e zgjidhjes s tyre. e problemeve lidhur me sjelljen e nxnsve.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Ofron udhzime specifike pr pun me grupe t caktuara dhe nxns t caktuar.


- I sqaron arsimtarit llojin dhe specifikat e vshtirsive t identifikuara te nj nxns i caktuar dhe e udhzon
drejt qasjeve dhe mnyrave t puns me t.
- Prpilon procedura me arsimtarin pr prgatitje dhe pun me paralelen n t ciln ka nxns t kategorive t
ndjeshme.
- Njofton arsimtart me mnyrat e ndryshme e t nxnit t nxnsit.
- Njofton arsimtart me karakteristikat e nxnsve t sapo regjistruar.
- Paraqet model pozitiv pr arsimtart gjat zbatimit t shkathtsive komunikuese.
- Realizon puntori pr prvetsimin e shkathtsive komunikuese
- Kshillon arsimtart pr komunikim me grup t caktuar t nxnsve
- Vzhgon komunikimin n klas dhe i jep informacion kthyes arsimtarit.
- Ndihmon arsimtarin q ti shqyrtoj shkaqet pr sjelljen e paprshtatshme, propozon strategji pr tejkalim e
saj dhe bashk me arsimtarin i vzhgon efektet nga aktivitetet e ndrmarra.

24
II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT


PUNS ME PRINDR BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. E di rndsin e bashkpunimit t arsimtarve dhe 1.1 Promovon kulturn e bashkpunimit arsimtar-prind.
prindrve.

2. I di metodat pr bashkpunim arsimtar-prind. 2.1 Ndihmon arsimtart n przgjedhjen e metodave dhe


prmbajtjeve prkatse pr bashkpunim me prindr.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Udhzon arsimtart drejt komunikimit dhe bashkpunimit m efektiv me prindr.


- Bashk me arsimtart ndrton strategji pr bashkpunim me grupe t caktuara t prindrve ose individve.
- Propozon prmbajtje pr mbledhje prindrore prkatse pr vite t caktuara t arsimit, profesione, situata,
etj.
- Merr pjes n disa nga mbledhjet prindrore (t prgjithshme ose t paraleles sipas nevojs).

25
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
26
III. PUN ME
PRINDR6

Pr prindrit sht i rndsishm mjedisi ku e kalon kohn fmija i tyre derisa sht
n shkoll dhe ata me kompetencat e tyre t ndryshme mund t kontribuojn pr
prmirsimin e jets dhe puns n shkoll. Pozicioni q e kan bashkpuntort
profesional u mundson q t ndikojn n prfshirjen e prindrve n aktivitetet
e ndryshme n shkoll. Nga ana tjetr, prindrit shpesh prballen me shtje
dhe situata q kan t bjn me nxnien e fmijs s tyre, t cilave nuk din tu
prgjigjen n mnyr adekuate. Prandaj, edukimi dhe konsultimi i prindrve jan
veanrisht t rndsishme gjat zhvillimit t kompetencave prindrore dhe krijimit
t vetdijes se qndrimi dhe qasja prindrore jan kye n zhvillimin psikofizik dhe
prparimin n nxnie t fmijve. Pr kt qllim, bashkpuntort profesional
punojn me prindrit prmes konsultimeve individuale, grupore dhe formave
t ndryshme t edukimit, varsisht nga nevojat e tyre dhe lloji i problematiks.
Me kt rast, me rndsi t veant sht qasja dhe mnyra e komunikimit q
bashkpuntori profesional e realizon n kontaktet me prindrit. Bashkpuntori
profesional sht i ndjeshm, sillet me respekt dhe mirkuptim dhe paraqet nj
personalitet n t cilin prindrit kan besim dhe konsiderojn se mund ti drejtohen
lirisht dhe ta ndajn gjith at pr ka presin mbshtetje dhe ndihm lidhur me
fmijt e tyre. Bashkpuntort profesional me prindrit e nxnsve shkmbejn
informacione pr situatat dhe ndryshimet q i kan perceptuar te fmijt e tyre.
Nj pjes e informacioneve q bashkpuntort profesional i marrin nga prindrit
jan veanrisht t ndjeshme dhe t natyrs s besueshme, ndaj si rezultat i ksaj,
bashkpuntort profesional e din se cilat informacione, n far mnyre dhe me
k mund ti ndajn, e me cilat duhet vepruar n mnyr t besueshme.

6 Me prind nnkuptohet edhe prfaqsuesi ligjor, kujdestar.

27
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
III. PUN ME PRINDR

Nn-fusha: KSHILLIME DHE KONSULTIME INDIVIDUALE


DHE GRUPORE ME PRINDR BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Kupton se si familja ndikon n funksionimin kognitiv, 1.1 Identifikon situatat potenciale t krizs n familje q
emocional dhe social t nxnsve. e prekin zhvillimin dhe nxnien e nxnsve dhe i ofron
mbshtetje prkatse familjes.

2. Posedon njohuri pr komunikim me prindrit e 2.1 Prshtat komunikimin varsisht nga situata dhe
fmijve. personaliteti i prindit.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- dihmon prindrit t dallojn se si situata e krizs n familje sht e ndrlidhur me nxnien dhe zhvillimin e
N
nxnsve, dhe i kshillon se si t reagojn n situata t caktuara.
- Informacionet pr nxnien dhe sjelljen e nxnsit i ndan n mnyr prkatse me prindrit.
- ealizon konsultime individuale dhe grupore pr mbshtetjen e prindrve (mnyr e komunikimit, mbshtetje
R
gjat nxnies, motivim pr nxnie dhe ngjashm).

III. PUN ME PRINDR

Nn-fusha: EDUKIM I PRINDRVE


BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh karakteristikat e nxnies s t rriturve dhe 1.1 Njohurit nga fusha e tij profesionale ua prezanton
metodat dhe format e edukimit t t rriturve. prindrve n mnyr prkatse.

2. Kupton nevojn e forcimit t kompetencave 2.1 Ndihmon prindrit q t zhvillojn shkathtsi q


prindrore pr zhvillim m t suksesshm dhe nxisin n mnyr m cilsore zhvillimin dhe nxnien e
prparim t fmijve. fmijs s tyre.

28
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- err pjes n prpilimin e materialeve pr edukim t prindrve (prezantime, broshura, fletushka, materiale t
M
shkruara).
- I nformon prindrit pr shrbimet q shkolla dhe bashkpuntort profesional i ofrojn pr mbshtetjen e
nxnsve.
- I dentifikon nevojat e prindrve pr edukim q ka t bj me rolin e tyre prindror dhe mnyrat e komunikimit
me fmijt kur ju ofrojn ndihm gjat nxnies.
- rganizon takime dhe/ose puntori edukative me prindr (p.sh. lidhur me karakteristikat zhvillimore t
O
fmijve, karakteristikat e nxnies, prballje me sjellje t rrezikshme t nxnsve, dhun elektronike, motivim
pr nxnie, zhvillim dhe forcim t vetbesimit, etj.)

III. PUN ME PRINDR

Nn-fusha: PRFSHIRJE E PRINDRVE N JETN


DHE PUNN E SHKOLLS BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. I di mnyrat e bashkpunimit me familjen dhe 1.1 Promovon mirbesim dhe mirkuptim pr ndrtimin e
mundsit pr pjesmarrjen e tyre n jetn dhe partneriteteve me familjet.
punn e shkolls.

1.2 Motivon prindrit q t prfshihen n aktivitete t


shkolls.

1.3 Zhvillon bashkpunim efektiv me familjet.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


- Planifikon dhe mundson prfshirjen e prindrve n segmente t caktuara nga procesi edukativo-arsimor
(mbrojtje shndetsore, respektim dhe pranim i dallimeve, orientim profesional, veprimtari publike dhe
kulturore, siprmarrsi, etj.).
- Bashkpunon me kshillin e prindrve me qllim t prfshirjes m t madhe t prindrve n jetn dhe punn e
shkolls.

29
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
30
IV. BASHKPUNIM
ME BASHKSIN

Bashkpunimi i bashkpuntorve profesional me faktort kryesor nga bashksia


lokale kontribuon drejt prmirsimit t puns s shkolls, nga njra an, si dhe
drejt prmirsimit t jets n bashksin lokale, nga ana tjetr. Pr bashkpunim
t suksesshm sht me rndsi q bashksia t jet e informuar pr punn e
shkolls, rezultatet e arritura dhe nevojat e shkolls. Bashkpuntort profesional
duhet t jen kompetent pr ti prfshir prindrit dhe komunitetin e biznesit, si
m t interesuarit pr t arritura m t larta t nxnsve, q t bashkpunojn me
institucionet tjera edukativo-arsimore dhe institucionet nga sfera e kulturs, artit,
shndetsis, q mund t kontribuojn pr ngritjen e cilsis s puns s shkolls,
pr shndetin, sigurin dhe zhvillimin mental t nxnsve. Ata duhet ti njohin
mundsit dhe potencialet q i ofron bashksia lokale, t din t vlersojn se
kur, pse dhe far bashkpunimi t vendosin, t krijojn procedura dhe mekanizma
pr prfshirje, e gjith kjo me qllim q t prmirsohen dhe pasurohen programet
pr punn e shkolls. Pr kt qllim, ndrtojn partneritet me bashksin lokale,
zhvillojn ndjenjn pr prkatsi, promovojn reciprocitet, mirbesim, respekt,
mirkuptim dhe profesionalizm.

31
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN

Nn-fusha: BASHKPUNIM ME BASHKSIN LOKALE


BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh mnyrat e bashkpunimit me bashksin 1.1 Promovon bashkpunim me bashksin lokale.
lokale dhe mundsit pr pjesmarrjen e saj n
jetn e shkolls.
1.2 Kontribuon q vlerat e kulturave n bashksi t
reflektohen n t gjitha aspektet e puns s shkolls.

2. I di potencialet e bashksis lokale pr mbshtetjen


e shkolls.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Merr pjes n planifikimin, realizimin dhe ndjekjen e aktiviteteve mes shkolls dhe bashksis me t cilat
prmirsohen t arriturat e nxnsve (vizita, realizimi i aktiviteteve msimore dhe jashtmsimore).
- Prezanton dhe promovon punn e shkolls.
- Informon bashksin pr nevojat dhe t arriturat e shkolls.
- Prfshihet n organizimin dhe realizimin e aktiviteteve parandaluese, humanitare dhe kulturore t bashksis
lokale.
- Bashkpunon me bashksin lokale gjat prballjes me situata t krizs q prekin shkolln dhe bashksin
lokale (fatkeqsi, epidemi, dhun, dukuri kriminale dhe ngjashm).
- Merr pjes n planifikimin, realizimin dhe ndjekjen e aktiviteteve q promovojn arsimin ndrkulturor.

32
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN

Nn-fusha: BASHKPUNIM ME INSTITUCIONE


DHE ORGANIZATA PROFESIONALE BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Kupton rndsin e bashkpunimit me institucionet 1.1 Zhvillon dhe shfrytzon mnyra prkatse pr
profesionale. bashkpunim me institucionet profesionale.
1.2 Promovon profesionalizm, besim dhe respekt
n ndrtimin e partneriteteve me institucionet
profesionale.
2. I di veprimtarit e institucioneve t rndsishme pr 2.1 Identifikon institucione relevante pr bashkpunim n
punn n shkoll. fusha t caktuara.
3. sht i informuar pr programe aktuale pr t rinj q 3.1 Identifikon dhe propozon fusha pr bashkpunimin t
i realizon sektori joqeveritar. prbashkt me shoqata nga rrethi.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Konsulton institucione gjat puns me grup t caktuar t nxnsve, arsimtarve, prindrve dhe pr punn
personale dhe i merr parasysh rekomandimet e tyre.
- Planifikon dhe realizon bashkpunim me shkollat nga rajoni dhe m gjer.
- Zhvillon projekte pr zhvillimin e praktiks inkluzive (prfshirse) n shkoll, n bashkpunim me shoqatat e
qytetarve dhe institucionet qeveritare.
- Njofton dhe udhzon nxnsit, arsimtart dhe prindrit n institucione prkatse pr zgjidhjen e nj problemi
t caktuar.
- Bashkpunon me shoqata t qytetarve q realizojn programe pr fmij dhe t rinj.

33
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
34
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE
BASHKPUNIM PROFESIONAL

Zhvillimi profesional dhe n karrier i bashkpuntorve profesional n praktikn


edukativo-arsimore paraqet pjesn integrale t puns s tyre. Ata, vazhdimisht
i zhvillojn njohurit pedagogjike-psikologjike, sociologjike, defektologjike
dhe sociale pr ti zbatuar n punn e tyre dhe pr t kontribuar pr zhvillimin
profesional t kuadrit tjetr edukativo-arsimor. Bashkpuntort profesional
punojn n mnyr aktive n zhvillim personal, i din t drejtat, prgjegjsit dhe
kodeksin etik t profesionit, zhvillojn dhe realizojn shkathtsi refleksive pr
analizimin dhe prmirsimin e praktiks personale, planifikojn zhvillimin personal
profesional dhe marrin pjes n forma t ndryshme t zhvillimit profesional n dhe
jasht shkolls, mbajn evidenc pr zhvillimin personal profesional. Jan antar
dhe marrin pjes n punn dhe aktivitetet e shoqatave profesionale.

Bashkpuntort profesional kan rol t rndsishm n mbshtetjen e zhvillimit


profesional n nivel t shkolls, veanrisht n identifikimin e nevojave t
arsimtarve, planifikimin dhe organizimn e formave t ndryshme t zhvillimit
profesional n shkoll dhe vzhgimin e efekteve.

35
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL

Nn-fusha: ZHVILLIMI PERSONAL PROFESIONAL


BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Kupton ndrlikueshmrin e profesionit 1.1 Njohurit e fituara prmes zhvillimit profesional
bashkpuntor profesional, si dhe t drejtat dhe (arsimi dhe nxnia formale, joformale dhe informale) i
prgjegjsit q i sjell ai. shfrytzon pr avancimin e praktiks personale.

2. Kupton rndsin e zhvillimit personal profesional. 2.1 Identifikon nevojat pr zhvillim personal profesional
duke i shfrytzuar standardet dhe rezultatet nga
vetreflektimi i puns personale.

3. Njeh kompetencat dhe standardet pr


bashkpuntort profesional.
4. Di si t prpiloj plan personal pr zhvillim
profesional.
5. I di mnyrat dhe mundsit efektive pr zhvillim 5.1 Zhvillon dhe zbaton shkathtsi refleksive pr analizim,
personal dhe profesional. vetvlersim dhe prmirsim t praktiks personale.

6. Kupton dhe respekton filozofin e nxnies s 6.1 Ndryshimet dhe risit n profesionin personal i zbaton
prjetshme. n pun.
7. sht i informuar pr shoqatat profesionale t 7.1 Bashkpunon me bashkpuntort profesional dhe
bashkpuntorve profesional. me shoqatat profesionale n dhe jasht shkolls.

8. Njeh kodeksin etik t profesionit.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Vendos risi n punn personale dhe bn vlersimin e efektivitetit t tyre.


- Planifikon, mban evidenc dhe posedon dshmi (plan personal, certifikata, trajnime t vizituara dhe
realizuara, shnime nga vetreflektimi dhe ngjashm) pr zhvillimin personal profesional.
- Merr pjes n forma t ndryshme t zhvillimit profesional n dhe jasht shkolls.
- Ndjek literaturn profesionale dhe informacionet e rndsishme pr arsimin dhe edukimin.
- Merr pjes n aktivitete t ndryshme t shoqatave profesionale, rrjeteve dhe forumeve sociale me qllim q ta
prmirsoj punn e tij.
- Sillet n pajtim me kodeksin etik t profesionit.

36
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL

Nn-fusha: MBSHTETJE E ZHVILLIMIT


DHE BASHKPUNIMIT PROFESIONAL N SHKOLL BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Kupton rndsin e zhvillimit profesional pr 1.1 Promovon n mnyr aktive marrdhnie profesionale
prmirsimin e puns n shkoll. dhe kolegjiale dhe bashkpunon me kolegt.
1.2 Kontribuon pr zhvillimin profesional t kuadrit
edukativo-arsimor n shkoll.
2. sht i informuar pr ngjarjet profesionale n arsim. 2.1 Motivon arsimtart q t zhvillohen n mnyr
profesionale dhe krijon mjedis nxits n t cilin
msojn t gjith.

3. Njeh metodat dhe format e zhvillimit profesional. 3.1 Planifikon zhvillimin profesional n baz t analizimit
t nevojave t arsimtarve.

4. Di si planifikohet zhvillimi profesional i arsimtarve. 4.1 Realizon forma t ndryshme t edukimit me kuadrin
edukativo-arsimor.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Merr pjes n punn e ekipit pr zhvillim profesional n shkoll.


- Merr pjes n realizimin e pjesve t programit pr arsimtar t cilt kan nevoj pr prkrahje.
- Informon dhe bn diseminimin e njohurive dhe shkathtsive t fituara nga trajnimet e ndjekura.
- Ndihmon aktivet profesionale n prgatitjen dhe realizimin e prmbajtjeve t caktuara t puns s tyre.
- Shkmben materiale profesionale me kolegt.
- Udhzon arsimtart q t shfrytzojn resurse t ndryshme pr modernizimin e procesit msimor.
- Bashkpunon me profesionist dhe ekspert pr shkak t ngritjes s njohurive profesionale pr arsimtart.
- Prgatit instrumente, grumbullon t dhna, analizon nevojat pr zhvillim profesional t arsimtarve.
- Propozon tema pr trajnim n shkoll.
- Ndihmon arsimtart q ti identifikojn nevojat e tyre dhe t prpilojn plan personal pr zhvillim profesional.
- Shkmben prvoja dhe shfrytzon kshilla pr prmirsimin e puns s tij.
- Realizon forma t ndryshme t zhvillimit intern profesional me arsimtart (ligjrata, puntori, etj.) pr
prmbajtje q jan specifike pr fushn e tij m t ngusht profesionale.

37
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
38
VI. PUN
ANALITIKE-HULUMTUESE

Bashkpuntort profesional promovojn avancimin e puns edukativo-arsimore


q sht mbshtetur n njohuri shkencore dhe n t dhna nga analizat dhe
hulumtimet e situatave n nj shkoll konkrete. Bashkpuntort kompetent
profesional posedojn njohuri dhe shkathtsi pr pun analitike-hulumtuese
e cila prfshin: grumbullim t rregullt t t dhnave, vlersim dhe analiz t t
gjitha segmenteve dhe subjekteve n procesin edukativo-arsimor. hulumtim t
disa dukurive t caktuara q paraqiten si faktor lvizs ose faktor q pengojn
cilsin e puns, si dhe vlersim t vazhdueshm t procesit dhe t arriturave pr
shkak t avancimit t puns.

Ata din t identifikojn shtje relevante pr shkolln q duhet t jen t


analizuara dhe hulumtuara, ndrsa njohin edhe metoda dhe teknika prkatse
pr grumbullimin e t dhnave pr matjen e efekteve nga aktivitetet e ndrmarra.
Puna analitike-hulumtuese sht fush n veprimtarin e bashkpuntorve
profesional, ku vijn n shprehje aftsit e tyre pr analiz dhe sintez, aftsit
organizative dhe aftsia pr pun ekipore. Gjat vzhgimit, mbledhjes dhe ruajtjes
s t dhnave, vlersimit dhe analizs, ata u prmbahen parimeve ligjore, shkencore
dhe etike pr raport t prgjegjshm ndaj t dhnave dhe ndaj shfrytzimit t tyre.

Bashkpuntort profesional n pajtim me kompetencat e tyre bjn vzhgimin


objektiv, mbledhjen dhe klasifikimin sistematik t t dhnave, vzhgimin dhe
analizimin sistematik t procesit edukativo-arsimor, por me status, detyra,
forma dhe nivele t ndryshme t pjesmarrjes dhe angazhimit. N t shumtn
e rasteve ata jan koordinator t analizave t rregullta q bhen n nivel t
shkolls, iniciues dhe barts t hulumtimeve sistemore dhe vepruese, ndrsa
bashkpuntor ose pjesmarrs n hulumtime t kryesuara prej institucioneve
profesionale/shkencore.

Bashkpuntort profesional n punn analitike-hulumtuese n t shumtn e


rasteve punojn n mnyr ekipore dhe n bashkpunim me arsimtart, ndrsa
angazhimi i tyre sht i prcaktuar nga profesionalizmi i tyre m i ngusht.

39
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE

Nn-fusha: ANALIZ DHE VLERSIM I PUNS


EDUKATIVO-ARSIMORE BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Di se far dokumentacioni pr punn edukativo- 1.1 Kontribuon q t vendoset sistem pr analiza t
arsimore udhhiqet n shkolln. rregullta t shtjeve t caktuara edukativo-arsimore
n shkoll.
1.2 Angazhohet q rezultatet nga analizat t
shfrytzohen pr avancimin e procesit edukativo-
arsimor.
2. Njeh metodologjin pr analizn e dokumentacionit. 2.1 Ndrlidh, prpunon dhe analizon t dhna t
ndryshme pr punn edukativo-arsimore dhe nxjerr
konstatime nga analizat.

3. Njeh mnyrat pr interpretimin dhe informimin e


rezultateve nga analiza.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Merr pjes n prpilimin e instrumenteve (protokoll, lista evidentimi, formular) pr mbledhjen e t dhnave.
- Shprndan/prezanton informacionet e fituara nga vlersimi dhe analiza me/e t punsuar-it/ve, prindrit,
bashksin, organet dhe trupat profesionale, institucionet kompetente.
- Bn analiza dhe raporte, n mnyr individuale ose n bashkpunim me kolegt, pr situatat n fusha t
ndryshme t puns edukativo-arsimore.
- Bn kontrolle, analiza (krahasuese, t tendencave) dhe raporte pr suksesin, sjelljen, rregullsin, prfshirjen
dhe prparimin e nxnsve, gjendjen sociale dhe nevojat e nxnsve, etj.
- Shkruan raporte t qarta, analiza, shqyrtime dhe materiale tjera profesionale dhe n mnyr prkatse i
integron dhe sintetizon njohurit e fituara.

40
VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE

Nn-fusha: HULUMTIM I PUNS EDUKATIVO-ARSIMORE


BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Ka njohuri themelore nga metodologjia e hulumtimit 1.1 Angazhohet q prparimi i puns edukativo-arsimore
n arsimin dhe bazat e statistiks deskriptive. t mbshtetet n hulumtime dhe fakte.

1.2 Analizon dhe interpreton t dhna nga hulumtimet e


realizuara.

1.3 Shfrytzon rezultatet e hulumtimeve n praktikn


personale.
2. Njeh teknika t ndryshme pr mbledhjen e 2.1 Realizon hulumtime t shtjeve aktuale pr shkolln.
informacioneve pr praktikn edukativo-arsimore.

3. Njeh metodat pr analiz sasiore dhe cilsore t t 3.1 Analizon t dhnat e hulumtimeve sasiore dhe
dhnave. cilsore.
3.2 Shfrytzon programe pr prpunimin statistikor t t
dhnave.

4. I di mnyrat e interpretimit dhe informimit prkats 4.1 Interpreton t dhna prej llojeve t ndryshme t
pr rezultatet e hulumtimit. hulumtimeve.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


- Identifikon probleme pr zgjidhjen e t cilave nevojiten t dhna t fituara me hulumtim.
- Shprndan/prezanton njohurit e fituara nga hulumtimet para shfrytzuesve t ndryshm (t punsuarve,
prindrve, bashksis, organeve dhe trupave profesionale, institucioneve kompetente).
- Ofron propozime dhe sugjerime pr prmirsimin e praktiks n baz t njohurive nga hulumtimet.
- Prpilon projekte dhe plane pr hulumtim.
- Przgjedh metoda dhe przgjedh/prpilon instrumente prkatse pr problemin q hulumtohet.
- Realizon intervista, anketime, testime t njohurive, vzhgime sistematike.
- Bn prpunimin, analizn statistikore t t dhnave dhe interpretimin e rezultateve.
- Harton raport nga hulumtimi i realizuar.

41
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
42
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM
DHE KLIM SHKOLLORE

Bashkpuntort kompetent profesional posedojn njohuri dhe kuptime pr


sistemin e arsimit dhe pr sistemin e shkolls, kan njohuri t gjera pr zhvillimin
fizik, social, emocional dhe kognitiv t fmijve dhe i vzhgojn hulumtimet dhe
t arriturat m t reja n fushn e tyre.
Pr shkak t pozicionit dhe mundsis pr t pasur shqyrtim n punn e
prgjithshme t shkolls, ata jan t prfshir dhe intervenojn n thuajse t
gjitha segmentet e puns s shkolls, bashkojn t gjith faktort n punn
edukativo-arsimore n shkoll drejt realizimit t qllimeve t prbashkta,
vzhgojn proceset q ndodhin, ofrojn kshilla dhe rekomandime pr pun
m t suksesshme dhe marrin pjes n ndrtimin, zhvillimin dhe vlersimin e
programeve, procedurave dhe praktikave q mundsojn funksionim dhe zhvillim
t mir t shkolls.

Pjesmarrja e tyre n punn e shkolls vrehet veanrisht n pjesn e ndrtimit


t klims pozitive dhe krijimin e mjedisit t sigurt, stimulues dhe efektiv pr nxnie
dhe zhvillim t nxnsve dhe pjesmarrjen e tyre demokratike n punn dhe jetn
e shkolls. N punn e tyre, respektojn dhe realizojn parimet e mosdiskriminimit,
barazis dhe drejtsis ndaj t gjith nxnsve. Synojn zhvillimin dhe realizimin
e politiks inkluzive (prfshirse) n mjedisin e tyre punues, si dhe respektim t
multikulturalizmit si baz pr respektin e ndrsjell.

Paraqesin model pr nxnsit dhe arsimtart me mnyrn e tyre t komunikimit,


sjelljen etike, tolerancn, bashkpunimin me tjert dhe prkushtimin n pun.

43
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE

Nn-fusha: STRUKTUR DHE ORGANIZIM SHKOLLOR


(PLANIFIKIM, VZHGIM I PUNS EDUKATIVO-ARSIMORE,
EVIDENC DHE DOKUMENTACION PEDAGOGJIK, EVALVIM) BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh sistemin arsimor, veanrisht nnsistemin e 1.1 Udhhiqet sipas parimeve t prgjithshme t sistemit
arsimit n t cilin punon, si dhe aktet me t cilat t edukats dhe arsimit.
sht rregulluar.
1.2 Evalvon dhe vlerson punn e shkolls.

2. Kupton tendencat bashkkohore arsimore. 2.1 Vzhgon procesin edukativo-arsimor dhe propozon
masa pr prparim.

3. sht i informuar pr zhvillimet aktuale n arsimin 3.1 Promovon inovacione/risi n punn edukativo-
n vend. arsimore n prputhje me parimet e msimdhnies
dhe nxnies t shekullit 21.

4. E di sistemin e organizmit dhe funksionimit t 4.1 Promovon veprim sistematik dhe prgjegjsi n punn
shkolls. e shkolls.

5. Njeh dokumentet me t cilat sht rregulluar puna e


shkolls.

6. I di nevojat dhe prioritetet e shkolls.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- sht i prfshir n procesin e vetvlersimit t shkolls.


- Merr pjes n prpilimin e instrumenteve pr vetvlersim t shkolls dhe puns personale.
- Prpilon dhe arsyeton nisma pr modernizimin e puns edukativo-arsimore.
- Merr pjes n prpilimin e programit zhvillimor pr punn e shkolls.
- Merr pjes n organizmin e puns n shkoll (orar, kalendar, shprndarje e nxnsve, planifikim dhe
programim, etj.).
- Merr pjes n punn e organeve dhe trupave profesionale n shkoll.
- Mban evidenc pr punn me nxnsit dhe prindrit dhe e ruan n vend t sigurt.

44
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE

Nn-fusha: KLIM SHKOLLORE, MJEDIS I SIGURT


DHE PJESMARRJE DEMOKRATIKE E NXNSVE
BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh parimet pr krijimin e klims pozitive n 1.1 Nxit bashkpunim n mes t gjith faktorve n
shkoll. shkoll pr krijimin e mjedisit t sigurt dhe klims
pozitive.
1.2 Zhvillon ndjenjn pr prkatsi, respekt t ndrsjell
dhe kontribut ndaj bashksis shkollore.

2. E di rndsin e prfshirjes s t gjith nxnsve n 2.1 Kontribuon pr klim inkluzive (prfshirse) n


procesin arsimor. shkoll.

3. I di konventat pr t drejtat e fmijve dhe kundr 3.1 Promovon vlera q kan t bjn me pranimin e
diskriminimit. diversitetit, tolerancs dhe sjelljes s padhunshme.

4. I di mundsit e paraqitjes dhe rreziqet nga 4.1 Krijon klim t pranimit dhe mosdiskriminimit.
diskriminimi n t gjitha bazat.

5. I di mundsit e paraqitjes dhe rreziqet nga qasja jo


e balancuar gjinore ndaj nxnsve dhe nxnseve.

6. I di krcnimet e mundshme pr sigurin fizike dhe 6.1 Identifikon krcnimet e mundshme pr sigurin
psikike t nxnsve. q jan specifike pr shkolln dhe pr popullatn
konkrete n shkoll.
7. E di rndsin e pjesmarrjes s nxnsve n 7.1 Nxit ndjenjn e prgjegjsis dhe angazhimit te
marrjen e vendimeve q jan n interes t jets s nxnsit.
tyre n shkoll.
8. Kupton rndsin e sigurimit t atmosfers dhe 8.1 Siguron atmosfer dhe kushte prkatse pr
kushteve prkatse pr shprehje t lir konstruktive pjesmarrje demokratike t nxnsve n jetn e
t mendimit t nxnsve pr jetn n shkoll. shkolls.

8.2 Ndihmon nxnsit n proceset e informimit, formimit


dhe shprehjes s mendimit, marrjes s vendimeve
dhe ndrmarrjes s veprimit prkats, pr shtje q
pr ta jan relevante nga jeta n shkoll, e q jan n
interes t tyre.
9. I di parimet dhe mekanizmat pr pjesmarrje 9.1 Ndihmon nxnsit dhe arsimtart n formimin e
demokratike t nxnsve n jetn e shkolls, si dhe bashksis s nxnsve n baza demokratike
pr formimin e bashksis shkollore t mbshtetur
n baza demokratike.
9.2 Promovon vlera q kan t bjn me sigurin
personale dhe sigurin e tjerve.

45
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Inicion dhe realizon aktivitete pr promovimin e t arriturave t t punsuarve dhe nxnsve.


- sht antar i ekipit pr parandalimin e dhuns n shkoll.
- Organizon nxnsit n aktivitete t prbashkta ku vjen n shprehje bashkpunimi mes moshatarve.
- Zhvillon programe q kan t bjn me prfshirjen sociale dhe arsimore.
- Merr pjes n organizmin e aksioneve humanitare pr tu ndihmuar nxnsve nga kategorit e ndjeshme
sociale.
- Identifikon rastet e diskriminimit dhe pabarazis n shkoll dhe ndrmerr veprim prkats.
- Parandalon raste t diskriminimit n shkoll.
- Sensibilizon arsimtart dhe nxnsit pr barazin gjinore.
- Ndrmerr aktivitete pr mnjanimin e krcnimeve t mundshme (propozon masa sistemore, parandalon,
kshillon, etj.).
- Planifikon dhe organizon aktivitete pr pjesmarrje demokratike t nxnsve n jetn e shkolls dhe i
prezanton efektet nga to.
- Merr pjes n punn e organizatave dhe klubeve t nxnsve.
- Sensibilizon shkolln prmes prezantimit t njohurive shkencore pr efektet pozitive nga shprehja e lir e
mendimit n zhvillimin e nxnsve.
- Bn analiza dhe jep sugjerime pr shfrytzimin e mundsive t ndryshme pr pjesmarrje t nxnsve.
- Organizon debate, diskutime, etj. n temn pjesmarrja demokratike e nxnsve.
- Punon me individ dhe grupe t nxnsve n tejkalimin e barrierave pr shprehje t mendimit dhe pjesmarrje.
- Merr pjes n organizmin dhe realizimin e aktiviteteve sociale n shkoll.
- Punon me bashksit e nxnsve n nivel t shkolls.
- Merr pjes n punn e organizatave dhe klubeve t nxnsve.
- Ofron ndihm prkatse kshilldhnse n situata t krcnimeve ose rrezikimit t shndetit ose siguris
s nxnsve.

46
47
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
48
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR PEDAGOG

I. PUN ME
NXNS

PEDAGOGU kryesisht vepron n drejtim t krijimit t praktiks efektive arsimore


dhe zhvillimit t teknikave dhe metodave prkatse pr prmirsimin e procesit
t nxnies. Duke respektuar nevojat dhe karakteristikat individuale t nxnsve,
pedagogu i kshillon, edukon dhe u ndihmon atyre q t prmirsojn mnyrn e
nxnies dhe sjelljes. Ai praktikon metoda dhe mjete pr pun edukative me nxnsit.
Zbaton modele bashkkohore t udhheqjes pedagogjike n situata t ndryshme
edukative n shkoll. Realizon pun edukativo-kshilldhnse me nxnsit pr
tejkalimin e arsyeve pr problemet n nxnie dhe sjellje. U ndihmon nxnsve n
przgjedhjen e aktiviteteve t lira n prputhje me interesat e tyre.

49
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: MBSHTETJE E NXNSVE GJAT NXNIES


PEDAGOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh parimet e puns n puntori. 1.1 Ka shkathtsi pr moderimin e puntorive
pedagogjike.

2. Njeh teknikat efektive pr nxnie. 2.1 Ndihmon nxnsit q ti zhvillojn shkathtsit pr


nxnie t pavarur.

3. Njeh strategji prkatse pr msimdhnie. 3.1 Przgjedh dhe zbaton shkathtsit e duhura pr
msimdhnie.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Realizon puntori pr prmirsimin e nxnies s nxnsve (p.sh. Stilet e nxnies, teknikat e nxnies, etj.).
- Mson nxnsit si t msojn n mnyr individuale dhe/ose grupore.
- Prgatit, prshtat, propozon dhe zbaton strategji prkatse pr msimdhnie.
- Merr pjes n prshtatjen e prmbajtjeve msimore pr nxns konkret n pajtim me nevojat dhe mundsit e
tyre.

50
I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: VZHGIM DHE MBSHTETJE E ZHVILLIMIT T NXNSVE


PEDAGOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. E di se jan kriza zhvillimore dhe t situatave, si 1.1 Identifikon dhe reagon n mnyr prkatse ndaj
dhe njeh mnyrat e prballjes me t njjtat. situatave t krizs t nxnsve.

1.2 Shfrytzon strategji pr tu prballur me sjelljen


joadekuate t nxnsve.

2. I di parimet, modelet dhe format pr shfrytzimin e 2.1 Ofron mbshtetje n organizmin dhe realizimin e
kohs s lir t nxnsve n shkoll. aktiviteteve jashtmsimore t nxnsve n shkoll.

3. I di parimet, metodat dhe mjetet e puns edukative. 3.1 Ka shkathtsi pr zgjidhjen e situatave edukative me
zbatimin e modeleve bashkkohore pr udhheqje
pedagogjike.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


- Ndihmon nxnsit pr tu prballuar me situata t krizs (smundje, vdekje, shkurorzim, dhuna n familje,
etj.).
- Mbledh t dhna pr zhvillimin personal dhe social t nxnsve (prmes vzhgimit, intervistave, anketimit,
fokus grupeve).
- Mbledh informacione pr punn dhe sjelljen e nxnsve prmes vzhgimit t msimdhnies.
- Realizon puntori dhe aktivitete tjera me nxns pr parandalimin e temave t ndryshme q kan t bjn
me shndetin fizik dhe mental (p.sh. varshmri, dieta, prballje me stres, prballje me dhun, sjellje asociale,
prballje me diskriminim, shtatzni e padshiruar, etj.).
- Intervenon gjat sjelljes s paprshtatshme t nxnsve.
- Informon nxnsit pr aktivitetet jashtmsimore n shkoll.
- Merr pjes dhe ofron mbshtetje n identifikimin e dshirave dhe interesave specifike t nxnsve pr
realizimin e aktiviteteve t lira n shkoll.
- Merr pjes n identifikimin e dshirave dhe interesave specifike t nxnsve pr pjesmarrje n aktivitete
jashtmsimore.
- Merr pjes n realizimin e nj pjese t aktiviteteve jashtmsimore.
- Realizon aktivitete pr praktikimin e demokracis n shkoll.
- Kshillon dhe vzhgon nxnsit prmes nxitjes, parandalimit, bindjes, sigurimit dhe biseds
- Shfrytzon restitucionin gjat puns edukative.

51
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
II. PUN ME
ARSIMTAR

PEDAGOGU u ndihmon veanrisht arsimtarve gjat: planifikimit t aktiviteteve


msimore dhe jashtmsimore me rast i merr si baz planifikimet paraprake
dhe rezultatet e t arriturave t nxnsve, realizimin e msimit me shfrytzimin
e metodave, formave, aktiviteteve, mjeteve/resurseve prkatse bashkkohore,
notimin e nxnsve me qllim q t mbshtetet nxnia, udhheqjen e evidencs
dhe dokumentacionit pedagogjik, organizimn e mbledhjeve prindrore dhe
vetvlersimin e puns s arsimtarve.

II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT


PLANIFIKIMIT DHE REALIZIMIT T PROCESIT
EDUKATIVO-ARSIMOR DHE VETVLERSIMIT PEDAGOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. I di parimet dhe metodat e msimit efektiv. 1.1 Ofron ndihm profesionale n prgatitjen dhe
realizimin e msimit interaktiv.
2. Posedon njohuri pr kontrollin ekstern dhe intern e 2.1 Ofron ndihm profesionale n prgatitjen dhe
t arriturave t nxnsve. realizimin e kontrollit ekstern dhe intern t t
arriturave t nxnsve.
3. I di metodat bashkkohore dhe t ndryshme t 3.1 Ndihmon arsimtart q t przgjedhin dhe prgatisin
vzhgimit dhe notimit, si dhe mundsit dhe instrumente pr vlersimin dhe vetvlersimin e t
kufizimet e tyre. arriturave t nxnsve dhe ti shfrytzojn ato n
mnyr prkatse.
4. Njeh standardet e parashikuara pr notim formativ
dhe sumativ.
5. Njeh metodologjin pr vlersimin e librave shkollor. 5.1 Vlerson aspektet pedagogjike t librave shkollor.

6. Njeh qasje t reja n msimdhnie. 6.1 Promovon qasje inovative n msim.

7. Njeh metoda dhe teknika pr mbshtetjen e 7.1 Promovon kultur t vetvlersimit si baz pr
arsimtarve gjat vetvlersimit t puns msimore. avancimin e msimit.

52
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Realizon puntori dhe konsultime individuale pr sigurimin e pjesmarrjes aktive t nxnsve n msim (p.sh.
Parashtrim t pyetjeve, hulumtime, respektim t interesave t nxnsve, etj.).
- Informon arsimtart pr lloje t ndryshme t testimeve eksterne (qllime, lloje t detyrave, mnyra t
realizimit).
- Ndihmon arsimtart t sigurohen q nxnsit t prvetsojn prvoja pr llojet e ndryshme t provimeve
(gojore, teste, praktike).
- Jep udhzime pr dokumentimin e t arriturave t nxnsve (konsultime grupore ose individuale).
- Realizon puntori pr notim cilsor.
- Jep udhzime pr przgjedhjen e metodave prkatse dhe pr prpilimin dhe shfrytzimin e instrumenteve
pr notimin e t arriturave t nxnsve.
- Merr pjes n grupe punuese pr przgjedhjen e librave shkollor dhe burimeve tjera t njohuris.
- Udhzon arsimtart pr mnyrat e shfrytzimit t instrumenteve dhe procedurave pr vlersimin e librave
shkollor.
- Prgatit dhe realizon or t hapura, me qllim t demonstrimit t formave dhe organizmit bashkkohor t
msimit dhe nxnies, metodave dhe mjeteve t puns.
- Prpilon instrumente pr vetvlersim n msim.
- Ndihmon dhe mbshtet arsimtart n procesin e vetvlersimit n msimdhnie.
- Udhzon arsimtart se si ti prdorin rezultatet nga vetvlersimi i msimdhnies.

53
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT PUNS ME NXNS


PEDAGOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. I di procedurat pr identifikimin e nxnsve t 1.1 Ndrlidh karakteristikat e nxnsve me mnyrat
talentuar. prkatse t puns me nxns.
2. I di mnyrat e puns me nxns me karakteristika t
ndryshme personale.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Kshillon arsimtart se si ti identifikojn nxnsit e talentuar.


- Propozon ose bashk me arsimtarin prpilon mnyra t nxitjes s aftsive t posame t nxnsve t
talentuar dhe motivimit t nxnsve pr pjesmarrje n gara dhe konkurse me karakter t ndryshm.
- Sqaron dhe demonstron mnyrat n t cilat mund ti jepet ndihm nxnsve pr shfrytzimin e qasjeve t
ndryshme n nxnie.

54
III. PUN ME
PRINDR

PEDAGOGU u ndihmon veanrisht prindrve lidhur me llojin dhe mnyrat e


mbshtetjes q duhet tia sigurojn fmijs n procesin e nxnies, me qllim q
ai t arrij potencialin e vet, si dhe n raport me edukimin e fmijve n shtpi
(shprehi pr nxnie, shfrytzim t kohs s lir, mnyra t komunikimit me
fmijt).

III. PUN ME PRINDR

Nn-fusha: KSHILLIME DHE KONSULTIME INDIVIDUALE


DHE GRUPORE ME PRINDR PEDAGOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. I di mnyrat e mbshtetjes s prindrve gjat puns 1.1 Ndihmon prindrit e fmijve me nevoja t posame
me fmij me nevoja t posame arsimore. arsimore q ta kuptojn gjendjen e fmijve t
tyre dhe tua ofrojn ndihmn dhe mbshtetjen e
nevojshme.
2. I di format dhe metodat pr konsultim efektiv t 2.1 Shfrytzon metoda t ndryshme pr konsultime
prindrve. individuale dhe grupore t prindrve.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Informon prindrit e fmijve me nevoja t posame arsimore pr t drejtat, obligimet dhe ndihmn q mund
t marrin dhe i udhzon drejt institucioneve relevante pr ndihm.
- Realizon konsultime individuale me prindrit pr mbshtetjen e fmijve me nevoja t posame arsimore.
- Organizon dhe realizon konsultime grupore dhe individuale me prindrit, fmijt e t cilve prballen me
mossukses gjat nxnies, ndjekje t parregullt t msimit dhe sjellje t paprshtatshme.

55
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
IV. BASHKPUNIM
ME BASHKSIN

PEDAGOGU i ka n fokusin e bashkpunimit institucionet arsimore, shndetsore,


sociale, shkencore, kulturore dhe institucionet tjera q mund t kontribuojn n
nxnien dhe zhvillimin m cilsor t nxnsve. Bashkpunon me institucionet
shkencore dhe arsimore n hulumtime dhe vendosje t qasjeve inovative n
punn edukativo-arsimore.

IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN

Nn-fusha: BASHKPUNIM ME BASHKSIN LOKALE


PEDAGOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. sht i informuar pr ndrmarrjet prkatse n t 1.1 Ndrlidh karakteristika e nxnsve me format e
cilat mund t realizohet msimi praktik. msimit praktik.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Prfshihet n procesin e planifikimit, organizmit dhe ndjekjes s msimit praktik n shkollat e mesme
profesionale.

56
V. Zhvillim profesional dhe
bashkpunim profesional

PEDAGOGU ka rol t posam n prpilimin e programit pr pun t arsimtarve


fillestar dhe n procesin e mentorimit t tyre. Pedagogt, po ashtu, vzhgojn
efektet dhe mbajn dokumentacion pr zhvillimin profesional t kuadrit
edukativo-arsimor.

V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL

Nn-fusha: MBSHTETJE E ZHVILLIMIT


DHE BASHKPUNIMIT PROFESIONAL N SHKOLL PEDAGOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh kompetencat themelore profesionale pr 1.1 Format dhe prmbajtjet e zhvillimit profesional
arsimtar. i ndrlidh m kompetencat e nevojshme t
arsimtarve.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Udhheq dokumentacion pr zhvillimin profesional t arsimtarve.

57
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
VI. PUN
ANALITIKE-HULUMTUESE

PEDAGOGU vzhgon, analizon dhe hulumton kryesisht procesin edukativo-arsimor


n aspekt m t gjer dhe n baz t njohurive nga analizat dhe hulumtimet
propozon masa pr avancimin e msimit dhe forma tjera t puns edukativo-
arsimore n institucionin.

VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE

Nn-fusha: HULUMTIM I PUNS EDUKATIVO-ARSIMORE


PEDAGOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh procedurat pr realizimin e hulumtimit veprues 1.1 Realizon hulumtime vepruese pr prmirsimin e
n msimdhnie. msimdhnies.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Propozon hulumtime vepruese pr rritjen e efektivitetit t msimit.


- Merr pjes n hulumtime vepruese n msim.
- Interpreton njohurit nga hulumtimet vepruese dhe propozon aktivitete t ardhshme.

58
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM
DHE KLIM SHKOLLORE

PEDAGOGU ka rol t posam n ndjekjen dhe prparimin e msimdhnies,


mnyrn e udhheqjes s dokumentacionit pedagogjik, punn me bashksin e
nxnsve, organizatat dhe klubet e nxnsve.

VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE

Nn-fusha: STRUKTUR DHE ORGANIZIM SHKOLLOR


(PLANIFIKIM DHE VZHGIM I PUNS EDUKATIVO-ARSIMORE, EVIDENC
DHE DOKUMENTACION PEDAGOGJIK, EVALVIM)
PEDAGOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Di si duhet t zhvillohet procesi msimor. 1.1 Shfrytzon instrumente pr vzhgim dhe interpreton
njohurit e fituara pr orn e radhs. zhvillon strategji
pr prmirsimin e msimit.

2. I di strukturat e evidencs dhe dokumentacionit 2.1 Organizon dhe /ose realizon vzhgim periodik t
pedagogjik dhe mnyrat e udhheqjes s tij. evidencs dhe dokumentacionit pedagogjik.

2.2 Merr pjes n procesin e prfshirjes s fmijve q n


mnyr obligative duhet t shkojn n shkoll dhe n
formimin e paraleleve.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Vzhgon or msimore, i analizon njohurit dhe propozon masa relevante pr gjith shkolln.
- Vzhgon mnyrn e udhheqjes s evidencs pedagogjike dhe propozon masa pr prmirsim.
- Vendos procedura pr evidenc dhe sigurim t prfshirjes s nxnsve.

59
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
60
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR PSIKOLOG

I. PUN ME
NXNS

PSIKOLOGU punon kryesisht me nxnsit n zhvillimin e tyre emocional, si dhe


n mbshtetjen dhe zhvillimin e karakteristikave t tyre personale pozitive dhe
anve t fuqishme. Ai i dallon, identifikon dhe punon me nxns t cilt kan
vshtirsi emocionale, probleme n sjelljen dhe n prshtatjen me mjedisin, e po
ashtu, i dallon, identifikon dhe punon me nxns q kan dhunti dhe talent. Pr
realizimin e ktyre qllimeve, konkretisht pr shkak t identifikimit m t mire t
karakteristikave psikologjike t nxnsve, psikologu shfrytzon teste t vlefshme
dhe t standardizuara. Psikologt i zbatojn testet sipas Ligjit pr veprimtari
psikologjike. Me kt rast, ata jan t udhhequr nga interesi m i mir i nxnsve,
ndrsa me informacionet e fituara nga testimet veprojn n mnyr t besueshme
dhe i ruajn n mnyr t sigurt. N funksion t zhvillimit optimal psiko-social
t nxnsve, psikologt organizojn puntori t orientuara drejt zhvillimit t
vetbesimit, pranimit t prgjegjsis pr veprimet personale dhe prballjes me
situata t ndryshme t krizs.

61
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: MBSHTETJE E NXNSVE GJAT NXNIES


PSIKOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh teknika dhe strategji t vrtetuara pr 1.1 Ndihmon nxnsit q t bhen t vetdijshm pr
vlersimin dhe nxitjen e zhvillimit kognitiv. procesin e nxnies personale dhe ti zhvillojn
shkathtsit pr nxnie t pavarur.
2. Njeh teknika t kshillimit. 2.1 Shfrytzon qasje n kshillimin e nxnsve t
mbshtetura n identifikimin e anve t tyre t
fuqishme, zhvillimin e potencialit t tyre dhe i ndjek
efektet e kshillimeve.

3. Njeh parimet e puns n puntori. 3.1 Ka shkathtsi pr udhheqjen e puntorive


psikologjike.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Bn vlersimin e potencialeve kognitive t nxnsve.


- Bn vlersimin e shkaqeve psiko-sociale pr mossukses n nxnie.
- Merr pjes n vlersimin e gatishmris s nxnsve pr prparim t shpejtuar.
- Realizon puntori dhe konsultime individuale pr nxnie, etj.
- Realizon takime individuale dhe grupore kshilldhnse me nxnsit q prballen me mossukses n nxnie.
- Realizon puntori q jan relevante pr prmirsimin e nxnies s nxnsve (p.sh. motivimi pr nxnie,
mendimi kritik, mendimi kreativ, zgjidhje t problemeve, etj.).

62
I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: VZHGIM DHE MBSHTETJE E ZHVILLIMIT T NXNSVE


PSIKOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. E di se jan kriza zhvillimore dhe t situatave, si 1.1 Identifikon dhe reagon n mnyr prkatse ndaj
dhe njeh mnyra pr tu prballur me t njjtat. situatave t krizs t nxnsve.

1.2 Shfrytzon strategji pr tu prballur me sjelljen


joadekuate t nxnsve.

2. I di taktikat dhe strategjit e vrtetuara pr vlersim 2.1 Vlerson dhe vzhgon zhvillimin social dhe personal
dhe prmirsim t funksionimit socio-emocional t t nxnsve dhe ofron mbshtetje pr zhvillimin e tyre
nxnsve dhe shndetit t tyre mental. harmonik.

2.2 Kontribuon n rritjen dhe zhvillimin personal dhe


social t nxnsve.

3. E di se si medikamentet dhe droga (substancat 3.1 Kontribuon n parandalimin e smundjeve t


kimike) ndikojn n gjendjen psikofizike dhe varshmris.
sjelljen.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- U ndihmon nxnsve q t prballen me situata t krizs (smundje, vdekje, shkurorzim, dhun n familje
dhe ngjashm).
- Mbledh t dhna pr zhvillimin personal dhe social t nxnsve (prmes vzhgimit, intervistave, anketimit,
fokus grupeve).
- Mbledh informacione pr punn dhe sjelljen e nxnsve prmes vzhgimit t msimdhnies.
- Realizon puntori dhe aktivitete tjera me nxns pr parandalimin e temave t ndryshme q kan t bjn
me shndetin fizik dhe mental (p.sh. varshmri, dieta, prballje me stres, prballje me dhun, sjellje asociale,
prballje me diskriminim, shtatzni e padshiruar, etj.).
- Intervenon gjat sjelljes s paprshtatshme t nxnsve.
- Zhvillon strategji pr mbshtetjen e zhvillimit psikik t nxnsve, t prshtatur me veorit e vet nxnsve
dhe shkolls.
- Shfrytzon teste pr vlersimin e personalitetit.
- Planifikon, organizon dhe realizon puntori pr rritje dhe zhvillim personal (pr shembull: vetdije pr veten,
vetbesim, vetdije pr t drejtat dhe prgjegjsit, dallim dhe prballje me emocione, etj.).
- Planifikon, organizon dhe realizon puntori pr shkathtsi psiko-sociale (pr shembull: shkathtsi
komunikuese, zgjidhje t konflikteve, dallim t problemeve, prballje me to, etj.).
- Planifikon, organizon dhe realizon puntori parandaluese.
- Identifikon dhe kshillon nxnsit q prdorin substanca psiko-tropike ku t krkojn ndihm prkatse dhe i
informon prindrit dhe shrbimet prkatse.

63
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: ORIENTIM PROFESIONAL DHE N KARRIER I NXNSVE


PSIKOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh instrumente matse psikologjike q prdoren 1.1 Bn kontrollimin e aftsive t prgjithshme dhe
gjat orientimit profesional. specifike, si dhe interesave profesionale t nxnsve.

1.2 Sintetizon informacionet e fituara.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Shfrytzon teste pr interesa profesionale.


- Shfrytzon teste pr aftsi t prgjithshme dhe t veanta.
- Prezanton informacionet n mnyrn t kapshme pr nxnsit.

64
II. PUN ME
ARSIMTAR

PSIKOLOGU u ndihmon veanrisht arsimtarve n: punn me nxnsit me


qllim q ata t prparojn sipas potencialeve personale, krijimin e atmosfers
prkatse pr pun, si dhe pr vendosjen e komunikimit efikas me nxnsit
dhe n mes nxnsve n procesin e msimit dhe nxnies.

II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT


PLANIFIKIMIT DHE REALIZIMIT T PROCESIT
EDUKATIVO-ARSIMOR DHE VETVLERSIMIT PSIKOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. I di parimet dhe metodat e msimit efektiv. 1.1 Ofron ndihm profesionale n prgatitjen dhe
realizimin e msimit interaktiv.

2. Posedon njohuri pr kontrollin ekstern dhe intern e 2.1 Ofron ndihm profesionale n prgatitjen dhe
t arriturave t nxnsve. realizimin e kontrollit ekstern dhe intern t t
arriturave t nxnsve.
3. I di metodat bashkkohore dhe t ndryshme t 3.1 Ndihmon arsimtart q t przgjedhin dhe prgatisin
vzhgimit dhe notimit, mundsit dhe kufizimet e instrumente pr vlersimin dhe vetvlersimin e t
tyre. arriturave t nxnsve dhe ti shfrytzojn ato n
mnyr prkatse.
4. Njeh standardet e parashikuara pr notim formativ
dhe sumativ.
5. Posedon njohuri nga psikometria. 5.1 Bn analiz psiko-metrike t testeve t njohurive.

65
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Realizon puntori dhe konsultime individuale pr sigurimin e pjesmarrjes aktive t nxnsve n msim (p.sh.
parashtrim t pyetjeve, hulumtime, respektim t interesave t nxnsve, etj.).
- Informon arsimtart pr lloje t ndryshme t testimeve eksterne (qllime, lloje t detyrave, mnyra t
realizimit).
- Ndihmon arsimtart t sigurojn q nxnsit t prvetsojn prvoja pr llojet e ndryshme t provimeve
(gojore, teste, praktike).
- Jep udhzime pr dokumentimin e t arriturave t nxnsve (konsultimeve grupore ose individuale).
- Realizon puntori pr notim cilsor.
- Jep udhzime pr przgjedhjen e metodave prkatse dhe pr prpilimin dhe shfrytzimin e instrumenteve
pr notimin e t arriturave t nxnsve.
- Jep udhzime (konsultime individuale ose grupore) pr prmirsimin e testeve n baz t analizs psiko-
metrike.

II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT PUNS ME NXNS


PSIKOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. I di procedurat pr identifikimin e nxnsve t 1.1 Ndrlidh karakteristikat e nxnsve me mnyrat
talentuar. prkatse t puns me nxns.

2. I di mnyrat e puns me nxns me karakteristika t 1.2 Sintetizon informacionet e fituara.


ndryshme personale.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


- Kshillon arsimtart se si ti identifikojn nxnsit e talentuar.
- Propozon ose bashk me arsimtarin prpilon mnyra pr nxitjen e aftsive t posame t nxnsve t
talentuar dhe motivimin e nxnsve pr pjesmarrje n gara dhe konkurse me karakter t ndryshm.
- Sqaron dhe demonstron mnyrat n t cilat mund ti jepet ndihm nxnsve pr shfrytzimin e qasjeve t
ndryshme n nxnie.

66
III. PUN ME
PRINDR

PSIKOLOGU u ndihmon veanrisht prindrve q ti dallojn dhe kuptojn nevojat


zhvillimore dhe individuale t fmijs s tyre, krizat gjat nxnies dhe sjelljes me
t cilat prballet fmija, i kshillon se si ti zhvillojn shkathtsit dhe mnyrat
e nevojshme t komunikimit me fmijt dhe i udhzon n llojin dhe mnyrn e
ofrimit t mbshtetjes n zhvillimin psikosocial.

III. PUN ME PRINDR

Nn-fusha: KSHILLIME DHE KONSULTIME INDIVIDUALE


DHE GRUPORE ME PRINDR PSIKOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. I di mnyrat e mbshtetjes s prindrve gjat puns 1.1 Ndihmon prindrit e fmijve me nevoja t posame
me fmij me nevoja t posame arsimore. arsimore q ta kuptojn gjendjen e fmijve t
tyre dhe tua ofrojn ndihmn dhe mbshtetjen e
nevojshme.
2. I di format dhe metodat pr konsultim efektiv t 2.1 Shfrytzon metoda t ndryshme pr konsultime
prindrve. individuale dhe grupore t prindrve.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Informon prindrit e fmijve me nevoja t posame arsimore pr t drejtat, obligimet dhe ndihmn q mund
t marrin dhe i udhzon pr ndihm drejt institucioneve relevante.
- Realizon konsultime individuale me prindrit pr mbshtetjen e fmijve me nevoja t posame arsimore.
- Organizon dhe realizon konsultime grupore dhe individuale me prindrit, fmijt e t cilve prballen me
mossukses gjat nxnies, ndjekje t parregullt t msimit dhe sjellje t paprshtatshme.

67
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
III. PUN ME PRINDR

Nn-fusha: PRFSHIRJE E PRINDRVE N JETN DHE PUNN E SHKOLLS


PSIKOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Kupton rndsin e bashkpunimit me familjen pr 1.1 Zhvillon strategji pr parandalimin e ndikimit potencial
parandalimin e efekteve negative te t rinjt. negativ t mjedisit te t rinjt.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Me prindrit ndrmerr masa parandaluese pr parandalimin e ndikimit negativ t mjedisit tek t rinjt dhe pr
tejkalimin e vshtirsive t shprehura, etj.

68
IV. BASHKPUNIM
ME BASHKSIN

PSIKOLOGU n fokusin e bashkpunimit i ka institucionet arsimore, shndetsore,


sociale, shkencore, kulturore dhe institucione tjera q mund t kontribuojn n
nxnien dhe zhvillimin m cilsor t nxnsve. Bashkpunon me institucionet
shkencore dhe arsimore n hulumtime dhe vendosje t qasjeve inovative n pu-
nn edukativo-arsimore.

IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN

Nn-fusha: BASHKPUNIM ME BASHKSIN LOKALE


PSIKOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. sht i informuar pr ndrmarrjet prkatse n t 1.1 Ndrlidh karakteristikat e nxnsve me format e
cilat mund t realizohet msimi praktik. msimit praktik.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Prfshihet n procesin e planifikimit, organizmit dhe vzhgimit t msimit praktik n shkollat e mesme
profesionale.

69
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE
BASHKPUNIM PROFESIONAL

PSIKOLOGU ka rol t posam n prpilimin e programit pr pun t arsimtarve


fillestar dhe n procesin e mentorimit t tyre. Psikologt, po ashtu, vzhgojn
efektet dhe mbajn dokumentacion pr zhvillimin profesional t kuadrit
edukativo-arsimor.

V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL

Nn-fusha: MBSHTETJE E ZHVILLIMIT


DHE BASHKPUNIMIT PROFESIONAL N SHKOLL PSIKOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh kompetencat themelore profesionale pr 1.1 Ndrlidh format dhe prmbajtjet e zhvillimit
arsimtar. profesional me kompetencat e nevojshme t
arsimtarve.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Mban dokumentacion pr zhvillimin profesional t arsimtarve.

70
VI. PUN
ANALITIKE-HULUMTUESE

PSIKOLOGU analizon dhe hulumton klimn n institucion, vzhgon dhe analizon


zhvillimin e nxnsve dhe bn vlersim pr shkak t mirkuptimit m t mir
t tyre dhe ndrmarrjes s masave prkatse. Me kt rast, shpesh shfrytzon
instrumente dhe procedura t standardizuara psikologjike matse pr vlersimin
e aftsive dhe veorive tjera t personalitetit t nxnsve.

VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE

Nn-fusha: HULUMTIM I PUNS EDUKATIVO-ARSIMORE


PSIKOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh mundsit dhe kufizimet e testeve t 1.1 Shfrytzon drejt testet psikologjike dhe i interpreton
ndryshme t personalitetit dhe testeve t njohurive. rezultatet e testimeve.

2. Njeh standardet psiko-metrike. 2.1 Respekton standardet psiko-metrike gjat


przgjedhjes dhe prpilimit t instrumenteve matse.

3. Njeh procedurat pr realizimin e hulumtimit veprues 3.1 Realizon hulumtime vepruese gjat prpilimit t
n arsim. programeve pr prmirsimin e nxnies dhe shndetit
mental t nxnsve.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Bn matjen e karakteristikave psikologjike t nxnsve pr hulumtimin e lidhshmris me nxnien dhe sjelljen


e nxnsve.
- Identifikon dhe propozon hulumtime vepruese pr prmirsimin e nxnies dhe shndetit mental t nxnsve.
- Realizon dhe/ose merr pjes n hulumtime vepruese.
- Interpreton njohurit nga hulumtimet vepruese dhe propozon programe/aktivitete prkatse.

71
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM
DHE KLIM SHKOLLORE

PSIKOLOGU ka rol parsor n: ndrtimin e programeve parandaluese me t cilat


promovohet shndeti mental dhe fizik i nxnsve dhe pjesmarrja demokratike
e tyre n shkoll, intervenimi n situata t krizs n shkoll, pr sigurimin e
mbshtetjes psiko-sociale dhe emocionale t t gjith atyre q jan t prfshir
n procesin edukativo-arsimor.

VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE

Nn-fusha: STRUKTUR DHE ORGANIZIM SHKOLLOR


(PLANIFIKIM, VZHGIM I PUNS EDUKATIVO-ARSIMORE, EVIDENC
DHE DOKUMENTACION PEDAGOGJIK, EVALVIM) PSIKOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Di si duhet t zhvillohet procesi msimor. 1.1 Shfrytzon instrumente pr ndjekje dhe i interpreton
njohurit e fituara pr orn e radhs.

1.2 Zhvillon strategji pr prmirsimin e msimit.

2. Di t shfrytzoj instrumente psiko-diagnostike n 2.1 Przgjedh dhe shfrytzon ato instrumente psiko-
mnyr t drejt. diagnostike q jan prkatse pr punn n shkoll.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


- Vzhgon or msimore, analizon njohurit dhe propozon masa relevante pr gjith shkolln.
- Testet psikologjike dhe rezultatet e tyre i ruan n mnyr t sigurt.

72
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE

Nn-fusha: KLIM SHKOLLORE, MJEDIS I SIGURT


DHE PJESMARRJE DEMOKRATIKE E NXNSVE PSIKOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh mnyra t ndryshme pr tu prballur me 1.1 Shfrytzon mekanizma, teknika dhe strategji pr
situata t krizs n shkoll. intervenim n rast t krizs n shkoll.

1.2 Shfrytzon shkathtsi pr zgjidhjen e konflikteve dhe i


zhvillon t njjtat te nxnsit.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Merr pjes n zhvillimin e programeve parandaluese (p.sh. forcim t vetbesimit dhe vetrespektit, parandalim
t llojeve t padshiruara t sjelljes, nxnie t shkathtsive sociale, motivim pr nxnie, etj.) pr t gjith
nxnsit, veanrisht pr ata nga grupet e ndjeshme.
- Realizon puntori me arsimtar dhe nxns pr barazin gjinore.
- U siguron nxnsve ndihm prkatse kshilldhnse dhe mbshtetje psiko-emocionale dhe emocionale n
situata t krcnimeve ose rrezikimit t shndetit ose siguris s tyre.
- Tregon mnyrat dhe intervenon n zgjidhjen e situatave t konflikteve.

73
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
74
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR SOCIOLOG

I. PUN ME
NXNS

SOCIOLOGU punon kryesisht me nxns n drejtim t shoqrizimit t tyre, shoqrimit


dhe zhvillimit t vlerave pozitive te ata. Ai i vzhgon, identifikon dhe punon me
nxnsit q kan probleme me prshtatjen dhe pranimin e mjedisit, shfrytzimin
e drejt t kohs s lir dhe me prshtatjen me normat e sjelljes. Sociologu u
ndihmon nxnsve t ken dhe t tregojn ndjeshmri m t madhe ndaj dallimeve
kulturore n shkoll, e kjo shpie drejt zvoglimit t etno-centrizmit dhe rritjen e
mirkuptimit t ndrsjell. Sociologu u ndihmon nxnsve n bashkveprimin
e ndrsjell, m saktsisht, u ndihmon t zhvillojn komunikim t suksesshm
mes vete, si dhe komunikim mes nxnsit dhe arsimtarit. Sociologu, n kuadr t
hulumtimeve t tij pr realitetin, i prfshin nxnsit me qllim q te ata ti zhvilloj
aftsit e tyre pr pun ekipore dhe me kt rast ta dallojn ndrlikueshmrin
e shoqris dhe dukurive shoqrore. Pr kt qllim, sociologu pr nxnsit
organizon kshillime profesionale n tema t cilat jan relevante pr zhvillimin e
tyre (si pr shembull, kshillime pr dallimet kulturore, pr shkaqet dhe pasojat
e varshmris, kriminalitetin nga teknologjia moderne, dhunn, etj.). Ai organizon
aktivitete shoqrore t nxnsve n shkoll dhe jasht saj, punon n prmirsimin
e marrdhnieve ndrmjet nxnsve t komuniteteve t ndryshme dhe grupeve t
margjinalizuara, si dhe n forcimin e tolerancs dhe bashkpunimit mes nxnsve.

75
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: MBSHTETJE E NXNSVE GJAT NXNIES


SOCIOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh faktort social q ndikojn n nxnien dhe 1.1 Identifikon nxnsit nga kategorit e ndjeshme
suksesin e nxnsve. sociale dhe u siguron mbshtetje gjat nxnies.

2. I di dukurit socio-patologjike midis t rinjve. 2.1 Identifikon dhe vlerson nxnsit me sjellje socio-
patologjike n shkoll dhe u siguron mbshtetje
prkatse.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Organizon forma t ndryshme pr shoqrizimin e nxnsve (p.sh. aktivitete jashtmsimore pr shoqrim).


- Informon nxnsit pr dukuri t caktuara nga jeta shoqrore dhe i udhzon drejt informacioneve dhe burimeve
t mirfillta pr to.
- Vzhgon, identifikon dhe punon me nxns q kan probleme me planifikimin e kohs s lir, me prshtatjen
dhe shoqrizimin.
- Prgatit dhe realizon programe pr ndihm nxnsve me sjelljes asociale dhe devijuese.

76
I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: VZHGIM DHE MBSHTETJE T ZHVILLIMIT T NXNSVE


SOCIOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. E di se ka jan kriza zhvillimore dhe t situatave 1.1 Identifikon dhe reagon n mnyr prkatse ndaj
dhe njeh mnyra pr prballje me t njjtat. situatave t krizs t nxnsve.
1.2 Shfrytzon strategji pr prballje me sjellje
joadekuate t nxnsve.
2. Di parime, modele dhe forma pr shfrytzimin e 2.1 Ofron mbshtetje n organizmin dhe realizimin e
kohs s lir t nxnsve n dhe jasht shkolls. aktiviteteve jashtmsimore t nxnsve n shkoll.

3. E di rndsin e strukturimit t kohs s lir pr 3.1 Motivon nxnsit pr shfrytzimin aktiv t kohs s
zhvillim pozitiv t personalitetit. lir.

4. Di parime, modele dhe forma pr shfrytzimin e 4.1 Ofron mbshtetje n organizmin dhe realizimin e
kohs s lir t nxnsve n dhe jasht shkolls. aktiviteteve jashtmsimore t nxnsve n dhe
jasht shkolls.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Ndihmon nxnsit q t prballen me situata t krizs (smundje, vdekje, shkurorzim, dhun n familje dhe
ngjashm).
- Mbledh t dhna pr zhvillimin personal dhe social t nxnsve (prmes vzhgimit, intervists, anketimit,
fokus grupeve).
- Mbledh informacione pr punn dhe sjelljen e nxnsve prmes vzhgimit t msimit.
- Realizon puntori dhe aktivitete tjera me nxns pr parandalimin e temave t ndryshme q kan t bjn me
shndetin fizik dhe mental (p.sh. varshmri, dieta, prballje me stres, prballje me dhun, sjelljes asociale,
prballje me diskriminim, shtatzni t padshiruar, etj.).
- Intervenon gjat sjelljes s paprshtatshme t nxnsve.
- Informon nxnsit pr aktivitetet jashtmsimore, n shkoll.
- Merr pjes dhe ofron mbshtetje n identifikimin e dshirave dhe interesave specifike t nxnsve pr
realizimin e aktiviteteve t lira, n shkoll.
- Merr pjes n identifikimin e dshirave dhe interesave specifike t nxnsve pr pjesmarrje n aktivitet
jashtmsimore, n shkoll.
- Merr pjes n realizimin e nj pjese t aktiviteteve jashtmsimore.
- U ndihmon nxnsve n planifikimin dhe shfrytzimin efektiv t kohs s lir.
- Organizon forma t ndryshme pr shoqrizim t nxnsve (aktivitete jashtmsimore pr shoqrim).
- Informon nxnsit pr aktivitetet jashtmsimore, n dhe jasht shkolls.
- Merr pjes dhe ofron mbshtetje n identifikimin e dshirave dhe interesave specifike t nxnsve pr
realizimin e aktiviteteve t lira, n dhe jasht shkolls.
- Merr pjes n identifikimin e dshirave dhe interesave specifike t nxnsve pr pjesmarrje n aktivitete
jashtmsimore, n dhe jasht shkolls.
- Merr pjes n realizimin e nj pjese t aktiviteteve jashtmsimore, n dhe jasht shkolls.

77
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
II. PUN ME
ARSIMTAR

SOCIOLOGU kontribuon veanrisht n: prmirsimin e puns s arsimtarve


gjat: planifikimit dhe organizmit t aktiviteteve jashtmsimore, puns me
organizatat shoqrore (fmijrore, rinore, Kryqit t Kuq, skaut, praktik feriale),
bashkpunimin me bashksin lokale, punn prodhuese dhe punn tjetr
shoqrore t dobishme n shkoll dhe jasht saj, bashkpunimin me subjektet
ekonomike, mbshtetjen e puns s bashksis s nxnsve, bashkpunimin
me prindr, etj.

II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT


PLANIFIKIMIT DHE REALIZIMIT T PROCESIT
EDUKATIVO-ARSIMOR DHE VETVLERSIMIT SOCIOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. I di potencialet dhe rreziqet gjat nxnies s 1.1 Ndihmon arsimtart q gjat planifikimit tu kushtojn
nxnsve me prejardhje t ndryshme socio- kujdes karakteristikave sociale dhe kulturore t
kulturore. mjedisit dhe familjeve t nxnsve.

2. I di potencialet e llojeve t ndryshme t aktiviteteve 2.1 Ndihmon arsimtart gjat planifikimit dhe organizmit
jashtmsimore. t aktiviteteve msimore dhe jashtmsimore,
organizatave shoqrore, bashkpunimit me
bashksin lokale, funksionit social dhe funksionimit
t bashksis s shkolls, bashkpunimit me
prindrit, etj.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Realizon puntori ose u ofron ndihm individuale arsimtarve pr mnyrat e ndryshme t mbledhjes s t
dhnave pr gjendjen sociale t nxnsit (kushtet e jetess, nxnies, mundsi pr prparim).
- Prpilon me arsimtart programe pr aktivitete jashtmsimore, organizata shoqrore, bashkpunim me
prindr.
- Merr pjes n organizmin e aktiviteteve jashtmsimore.
- Prpilon instrumente pr vzhgimin dhe notimin e puns gjat aktiviteteve msimore dhe jashtmsimore,
ato shoqrore, t bashksis s shkolls, bashkpunimit me prindr.

78
III. PUN ME
PRINDR

SOCIOLOGU punon veanrisht me prindrit e nxnsve q kan probleme me


shoqrizimin, sjellje devijuese, raporte t prishura me nxnsit dhe arsimtart, si
dhe kshillon prindrit pr mnyrat prkatse t prballjes me dukurit dhe pr
bashkpunim me shkolln dhe institucionet relevante.

III. PUN ME PRINDR

Nn-fusha: KSHILLIME DHE KONSULTIME INDIVIDUALE


DHE GRUPORE ME PRINDR SOCIOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Di si ta shqyrtoj dhe vlersoj mjedisin familjar t 1.1 Ndihmon prindrit n identifikimin, vzhgimin dhe
fmijs. tejkalimin e dukurive socio-patologjike t fmijve t
tyre.

1.2 Promovon stil t shndosh t jetess n familje.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Vzhgon dhe evidenton situatat n familje q jan t rrezikshme (t pavolitshme) pr zhvillimin e tyre.
- Kshillon prindrit pr mnyrat e mundshme t zgjidhjes s dukurive socio-patologjike.
- Ndrmerr masa parandaluese me prindrit pr pengimin e ndikimit negativ t bashksis te t rinjt dhe pr
tejkalimin e vshtirsive t shprehura.

79
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
III. PUN ME PRINDR

Nn-fusha: PRFSHIRJE E PRINDRVE N JETN


DHE PUNN E SHKOLLS SOCIOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Kupton rndsin e bashkpunimit me familjen pr 1.1 Zhvillon strategji pr parandalimin e ndikimit potencial
parandalimin e efekteve negative te t rinjt. negativ t mjedisit te t rinjt.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Ndrmerr masa parandaluese me prindrit pr parandalimin e ndikimit negativ t mjedisit te t rinjt dhe pr
tejkalimin e vshtirsive t shprehura, etj.

80
IV. BASHKPUNIM
ME BASHKSIN

SOCIOLOGU bashkpunon kryesisht me persona tjer profesional, institucione


arsimore, qendra pr pun sociale, polici, institucione shndetsore, shtpi pr
fmij dhe t rinj, organizata sportive, humanitare, joqeveritare dhe t tjera, me
zyrat pr t rinjt dhe shoqata tjera t qytetarve, si dhe organizata q merren me
organizmin e kohs s lir t t rinjve, smundje t varshmris, parandalim dhe
luftim t dukurive devijuese (alkool, drog, vjedhje, prostitucion, etj.).

IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN

Nn-fusha: BASHKPUNIM ME BASHKSIN LOKALE


SOCIOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. I di marrdhniet funksionale dhe konfliktet e 1.1 Shqyrton ndikimin e shtpis dhe bashksis te
shkolls dhe bashksis. nxnsit dhe n shkoll.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


- Bashkpunon me institucione relevante pr parandalimin e dukurive devijuese n shkoll.
- Bashkpunon me bashksin lokale pr shfrytzimin e organizuar t kohs s lir.

81
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE
BASHKPUNIM PROFESIONAL

V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL

Nn-fusha: MBSHTETJE E ZHVILLIMIT


DHE BASHKPUNIMIT PROFESIONAL N SHKOLL SOCIOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh kompetencat themelore profesionale pr 1.1 Ndrlidh format dhe prmbajtjet e zhvillimit
arsimtar. profesional me kompetencat e nevojshme t
arsimtarve.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Mban dokumentacion pr zhvillimin profesional t arsimtarve.

82
VI. PUN
ANALITIKE-HULUMTUESE

SOCIOLOGU grumbullon dhe analizon t dhna prmes t cilave i shqyrton


vshtirsit dhe konfliktet tipike t situatave t krizs n mjedisin shkollor,
arsyet sociologjike pr mossuksesin e nxnsve, vshtirsit n prshtatjen e
nxnsve, shqyrton dhe hulumton paragjykimet dhe stereotipat, mendimin publik
n shkoll, ndikimin e mediave, shqyrton nevojat socio-kulturore t nxnsve,
prmbajtjet e aktiviteteve t nxnsve gjat kohs s lir dhe dukurit tjera
sociologjike q jan relevante pr jetn dhe punn n shkoll.

VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE

Nn-fusha: HULUMTIM I PUNS EDUKATIVO-ARSIMORE


SOCIOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. sht i njoftuar me metodologjin e hulumtimeve 1.1 Identifikon shtjet relevante pr shkolln dhe
sociologjike n arsim. hulumton ato.

1.2 Shfrytzon rezultatet e hulumtimit sociologjik n


praktikn e tij.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Bn hulumtime pr pozitn e individit n kolektiv, kryen hulumtime t veprimeve, hulumton arsyet pr


marrdhnie t ndrprera komunikimi nxns-nxns, nxns-arsimtar, arsimtar-prind, hulumton shkaqet
e sjelljes s dhunshme, ndikimin negativ t masmediave, etj.

83
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE
KLIM SHKOLLORE

SOCIOLOGU ka rol t rndsishm n ndrtimin e ndjenjs s prkatsis ndaj


shkolls dhe kontribuon pr autoritetin e saj prmes aktiviteteve t tij dhe
forcimit t klims shkollore.

VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE

Nn-fusha: STRUKTUR DHE ORGANIZIM SHKOLLOR


(PLANIFIKIM, NDJEKJE E PUNS EDUKATIVO-ARSIMORE,
EVIDENC DHE DOKUMENTACION PEDAGOGJIK, EVALVIM) SOCIOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. I di strukturat e evidencs dhe dokumentacionit 1.1 Organizon dhe /ose realizon vzhgim periodik t
pedagogjik dhe mnyrat e mbajtjes s tij. evidencs dhe dokumentacionit pedagogjik.

1.2 Merr pjes n procesin e prfshirjes s obliguesve


shkollor dhe formimin e paraleleve.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Vzhgon mnyrn e mbajtjes s evidencs pedagogjike dhe propozon masa pr prmirsim.


- Vendos procedura pr evidenc dhe sigurim t prfshirjes s nxnsve.

84
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE

Nn-fusha: KLIM SHKOLLORE, MJEDIS I SIGURT


DHE PJESMARRJE DEMOKRATIKE E NXNSVE SOCIOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Di rndsin e prfshirjes s t gjith nxnsve n 1.1 Kujdeset pr prfshirjen e nxnsve me sjellje
procesin arsimor. devijuese n aktivitetet n dhe jasht shkolls.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Informon dhe kshillon nxnsit e kategorive t ndjeshme sociale se si t prfshihen n punn e bashksive
t nxnsve.
- Ndihmon bashksit e nxnsve t prkujdesen q n punn e tyre t jen t prfshir nxns q e
prfaqsojn prbrjen e nxnsve (etnike, sociale, etj.).

85
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
86
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR PUNTOR
SOCIAL

I. PUN ME
NXNS

PUNTORI SOCIAL sht i orientuar kryesisht drejt puns me nxns nga kategorit
e ndjeshme sociale pr ti mbshtetur dhe ndihmuar ata drejt integrimit n mjedisin
shkollor dhe n bashksin m t gjer. Puntori social punon n zbulimin/
identifikimin e nxnsve te t cilt kushtet e pavolitshme sociale t mjedisit ku
jetojn, reflektohen n t arriturat arsimore, si dhe punon n tejkalimin e tyre. Ai
zbaton pun individuale dhe grupore sociale me nxns q jan n kategorit e
ndjeshme sociale dhe me probleme sociale, si dhe pun sociale n bashksin
lokale pr sigurimin e mbshtetjes s domosdoshme dhe resurseve pr kta
nxns dhe familjet e tyre. Njhersh, krijon dhe realizon programe pr parandalim
social n nivel primar, sekondar dhe terciar, pr parandalimin e paraqitjes s
problemeve sociale te nxnsit. Vepron edhe si bashkpuntor dhe kshilltar n
ekipin profesional dhe administratn shkollore, me qllim t plotsimit t nevojave
sociale t nxnsve.

87
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: MBSHTETJE E NXNSVE GJAT NXNIES


PUNTORI SOCIAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Kupton marrdhniet njerzore, bashkveprimet 1.1 Posedon shkathtsi pr identifikimin dhe evidentimin
dhe ndikimin e situatave sociale n funksionimin e e nxnsve me rrezik social me vshtirsi n nxnie.
individit.

2. Njeh metodikat e puns sociale me individ, si dhe t 2.1 Posedon shkathtsi pr identifikimin, organizmin dhe
puns sociale n bashksi lokale. shfrytzimin e resurseve q jan n dispozicion n
mjedisin shkollor dhe at t jashtm, n funksion t
prmirsimit t suksesit arsimor t nxnsve.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Mban evidenc dhe ofron ndihm dhe mbshtetje pr nxnsit te t cilt kushtet e pavolitshme sociale n t
cilat jetojn reflektohen negativisht n suksesin gjat nxnies.
- Organizon dhe realizon aktivitete pr mbshtetjen e nxnsve nga kategorit e ndjeshme sociale.
- Inicion mbshtetje dhe ndihm pr nxnsit me vshtirsi gjat nxnies dhe sukses t dobt, n
bashkpunim me: arsimtart pr msim plotsues, me nxns tjer pr pun mentorimi, me organizata pr
mbshtetje arsimore t nxnsve nga grupet e ndjeshme sociale, me qendrn pr pun sociale pr avancimin
e gjendjes sociale t nxnseve, e me kt edhe t mundsive pr nxnie.

88
I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: VZHGIM DHE MBSHTETJE E ZHVILLIMIT T NXNSVE


PUNTORI SOCIAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. E di se far jan krizat zhvillimore dhe t situatave 1.1 Identifikon dhe reagon n mnyr prkatse ndaj
dhe njeh mnyrat e prballjes me t njjtat. situatave t krizs t nxnsve.
1.2 Shfrytzon strategji pr prballje me sjellje
joadekuate t nxnsve.
2. E di ndikimin e familjes n zhvillimin e nxnsve. 2.1 Punon n integrimin e nxnsve nga mjedise t
ndryshme socio-kulturore.

3. Njeh qasjet sistemore dhe metodikat e puns 3.1 Prfaqson t drejtat dhe interesat e nxnsve
sociale me: individ, pun sociale n grup dhe pun t rrezikuar social dhe i ndrlidh me resurset e
sociale n bashksi lokale. nevojshme pr plotsimin e nevojave t tyre t
mbrojtjes sociale.

4. sht i njoftuar me bazat e puns sociale n kushte 4.1 Ofron shrbime direkte pr prmirsimin e situats
t krizs. sociale t familjeve prej t cilave rrjedhin nxnsit.

5. Njeh metodat e realizimit t programeve pr 5.1 Posedon shkathtsi dhe zbaton teknika pr vlersim,
parandalim social. planifikim dhe intervenim direkt dhe indirekt q ka t
bj me nxnsin dhe mjedisin.

6. Njeh qasjet problematike n punn sociale (qasje


drejt zgjidhjes s problemeve, qasje drejt zgjidhjes
s detyrave, qasje e fokusuar n zgjidhje).

89
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Ndihmon nxnsit q t prballen me situata t krizs (smundje, vdekje, shkurorzim, dhun n familje dhe
ngjashm).
- Mbledh t dhna pr zhvillimin personal dhe social t nxnsve (prmes vzhgimit, intervists, anketimit,
fokus grupe).
- Mbledh informacione pr punn dhe sjelljen e nxnsve prmes vzhgimit t msimdhnies.
- Realizon puntori dhe aktivitete tjera me nxns pr parandalimin e temave t ndryshme q kan t bjn
me shndetin fizik dhe mental (p.sh. varshmri, dieta, prballje me stres, prballje me dhun, sjellje asociale,
prballje me diskriminim, shtatzni t padshiruar, etj.).
- Intervenon gjat sjelljes s paprshtatshme t nxnsve.
- Mbledh t dhna pr nxnsit dhe kushtet n t cilat jetojn ata, analizon dhe tregon ndikimet e mundshme
n nxnien dhe sjelljen e nxnsve.
- Me paralele dhe forma tjera t organizmit t nxnsve, punon n pranimin e nxnsve nga kategorit e
ndjeshme sociale.
- Shqyrton kushtet sociale t nxnsve.
- Prpunon hart sociale t paraleles.
- Identifikon nxns t rrezikuar social dhe u ndihmon t prfshihen n procesin edukativo-arsimor.
- Identifikon dhe evidenton nxnsit q jetojn n kushte t pavolitshme sociale (nxns prej familjeve t
varfra, familje me problem t papunsis, familje q vet kujdesen pr veten, familje t margjinalizuara dhe
diskriminuara, familje t migruar, familje jofunksionale, nxns pa prindr dhe prkujdesje prindrore, nxns
delikuent, nxns prej familjeve me probleme banimi dhe probleme tjera t shumta sociale).
- Zbaton metoda t puns individuale dhe grupore sociale, mbshtet dhe ndihmon nxnsit me pengesa n
zhvillimin social te t cilt kushtet e pavolitshme sociale kan rezultuar me probleme n shoqrizim ose kan
kushtzuar paraqitjen e problemeve sociale (delikuenc, smundje t varshmris, prostitucion, etj.).
- Nxit formimin e grupeve t mbshtetjes n mes nxnsve q kan vshtirsi dhe probleme t ngjashme.
- Krijon dhe zbaton programe pr parandalimin e problemeve sociale te t gjith nxnsit.

90
II. PUN ME
ARSIMTAR

PUNTORI SOCIAL u ndihmon veanrisht arsimtarve gjat sigurimit t prfshirjes


prkatse dhe puns me nxnsit e grupeve t ndjeshme sociale, si dhe
mbshtetjen e familjeve t tyre.

II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT


PLANIFIKIMIT DHE REALIZIMIT T PROCESIT
EDUKATIVO-ARSIMOR DHE VETVLERSIMIT PUNTORI SOCIAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. I di potencialet dhe rreziqet gjat nxnies s 1.1 Ndihmon arsimtart gjat planifikimit tu kushtojn
nxnsve me prejardhje t ndryshme socio- kujdes karakteristikave sociale dhe kulturore t
kulturore. mjedisit dhe familjeve t nxnsve.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Realizon puntori ose u ofron ndihm individuale arsimtarve pr mnyra t ndryshme t mbledhjes s t
dhnave pr gjendjen sociale t nxnsve (kushtet e jetess, nxnies, mundsi pr prparim).

91
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT PUNS ME NXNS


PUNTORI SOCIAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh teknikat e ndrmjetsimit dhe zgjidhjes s 1.1 Posedon shkathtsi pr prfaqsim, konsultim,
konflikteve n punn sociale. kshillim dhe ndrmjetsim n punn sociale.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Realizon pun kshilldhnse dhe konsultative me arsimtart pr pun m efikase me nxns n rrezik
social.
- Prfshin arsimtart n realizimin e programeve pr parandalim social.

II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT PUNS ME PRINDR


PUNTORI SOCIAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh teknikat e ndrmjetsimit dhe zgjidhjes s 1.1 Posedon shkathtsi pr prfaqsim, konsultim,
konflikteve n punn sociale me prindr. kshillim dhe ndrmjetsim me prindr nga familjet n
rrezik social.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Realizon pun kshilldhnse dhe konsultative me arsimtar pr miratimin e qasjes prkatse ndaj
prindrve pr shkak t parandalimit t vshtirsive n shoqrizim q paraqiten n familjet n rrezik social.
- Realizon pun kshilldhnse dhe konsultative me arsimtart pr pun m efikase me prindrit e nxnsve
nga familjet me probleme sociale.
- Prfshin arsimtart n realizimin e programeve pr parandalim social me prindr.
- Ndrmjetson n prballje me konfliktet mes arsimtarit dhe prindit/grupit t prindrve.

92
III. PUN ME
PRINDR

PUNTORI SOCIAL punon veanrisht me prindrit e kategorive t ndjeshme


sociale, u ndihmon q ti realizojn t drejtat e mbrojtjes sociale, t vendosin
rrjetin pr mbshtetje sociale dhe t realizojn komunikim dhe bashkpunim
prkats me shkolln. Po ashtu, punon edhe n realizimin e programeve pr
parandalim social t dedikuara pr prindrit e nxnsve.

III. PUN ME PRINDR

Nn-fusha: KSHILLIME DHE KONSULTIME INDIVIDUALE


DHE GRUPORE ME PRINDR PUNTORI SOCIAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh qasjet pr pun me familje dhe raste 1.1 Ofron mbshtetje sociale pr familjet.
individuale.
1.2 Prfaqson t drejtat dhe interesat e prindrve nga
familjet q gjenden n rrezik social dhe i ndrlidh me
familjet me resurse t nevojshme.
1.3 Posedon shkathtsi pr vlersim, planifikim dhe
intervenim direkt dhe indirekt n familjet q gjenden
n rrezik social dhe shfrytzon teknika prkatse
(eko-hart, genogram, kulturogram, etj.).

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


- Zbaton metoda t puns individuale dhe grupore sociale me prindrit e nxnsve nga familjet n rrezik social,
t cilt kan nevoj pr mbshtetje plotsuese gjat nxnies, si dhe probleme gjat shoqrizimit.
- Nxit formimin e grupeve pr vet ndihm mes prindrve t cilt prballen me vshtirsi t ngjashme sociale.
- Ndihmon n realizimin e t drejtave dhe ndihmave sociale nga sistemi pr mbrojtje sociale.
- Realizon programe pr parandalim social pr prindr.
- Realizon konsultim me prindr dhe sipas nevojs, udhzon drejt shrbimeve profesionale nga sfera e
mbrojtjes sociale.
- Inicion dhe udhheq qendra pr konsultime pr prindr ose qendra familjare pr mbshtetjen e prindrve.
- Bn shqyrtim profesional n shtpin e familjeve t nxnsve t cilt paraqesin shenjat e para t problemeve
sociale ose q tashm prballen me ndonj problem social.

93
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
III. PUN ME PRINDR

Nn-fusha: EDUKIM I PRINDRVE


PUNTORI SOCIAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Dallon rolin e edukimit t prindrve pr prmirsimin 1.1 Krijon, realizon dhe vlerson programe nga sfera e
e sukseseve arsimore t nxnsve dhe parandalimin parandalimit social.
e paraqitjes s problemeve sociale.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Organizon tribuna pr tema aktuale sociale.


- Organizon dhe prfshin prindr n puntori pr identifikimin/tejkalimin e rreziqeve sociale dhe ndikimin e tyre
n zhvillimin e nxnies s fmijve.

III. PUN ME PRINDR

Nn-fusha: PRFSHIRJE E PRINDRVE N JETN


DHE PUNN E SHKOLLS PUNTORI SOCIAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh modalitetet e bashkpunimit n mes shkolls 1.1 Motivon dhe prfshin prindrit nga familjet me rrezik
dhe familjes. social n punn e shkolls.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Ndihmon n sigurimin e bashkpunimit t prindrve prmes prfshirjes s tyre me prfaqsues t tyre n


trupa t ndryshm punues dhe trupa dhe kshilla tjer t shkolls.
- Angazhohet q prindrit nga familjet me rrezik social t jen t prfshir n mnyr prkatse n punn e
shkolls.
- Ndihmon n sigurimin dhe prparimin e vazhdueshm t bashkpunimit n mes familjeve t nxnsve dhe
shkolls.

94
IV. BASHKPUNIM
ME BASHKSIN

PUNTORI SOCIAL bashkpunon me: qendrn pr pun sociale, organizata


sportive, humanitare, joqeveritare dhe organizata tjera, institucione sociale
dhe shndetsore, organizata fetare, sektorin privat, policin dhe komunn,
pr sigurimin e ndihms dhe mbshtetjes s nxnsve dhe familjeve t tyre n
situat t nevojs sociale dhe pr mbshtetje t aktiviteteve programore q i
realizon puntori social n shkoll. Prmes zbatimit t metodave t puns sociale
n bashksin lokale e animon bashksin, mobilizon mbshtetjen dhe e zhvillon
bashkpunimin n mes bashksis lokale dhe shkolls.

IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN

Nn-fusha: BASHKPUNIM ME BASHKSIN LOKALE


PUNTORI SOCIAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh metodikn e puns sociale n bashksin 1.1 Shfrytzon modele t ndryshme t puns sociale n
lokale. bashksin lokale (zhvillim social, planifikim social,
aksion social dhe prforcim).

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Punon me bashksin lokale pr plotsimin e nevojave t mbrojtjes sociale t kategorive t ndjeshme sociale
t nxnsve dhe familjeve t tyre.
- Punon n inicimin dhe vendosjen e bashkpunimit, negocimit, prfaqsimit, aktivizimit t bashksis,
mobilizimit t mjeteve, inicimit t projekteve t prbashkta pr nevojat e realizimit t aktiviteteve
programore me karakter social n shkoll.

95
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN

Nn-fusha: BASHKPUNIM ME INSTITUCIONE


DHE ORGANIZATA PROFESIONALE PUNTORI SOCIAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Posedon njohuri nga fusha e puns s rrjetzuar 1.1 Di t vendos bashkpunim t rrjetzuar me
sociale. organizata dhe institucione t jashtme.

AFTSI DHE SHKATHTSI PROFESIONALE

- Bashkpunon me pushtetin lokal pr sigurimin e ndihms dhe mbshtetjes pr nxns t rrezikuar social dhe
prfshirjen e administrats komunale n mbshtetjen e programeve q i realizon puntori social n shkoll.
- Bashkpunon me qendrn pr pun sociale pr tu ofruar ndihm t specializuar dhe profesionale nxnsve
dhe familjeve me probleme sociale.
- Bashkpunon me institucione sociale (shtpi pr fmij pa prindr dhe prkujdesje prindrore, shtpi pr
fmijt e anashkaluar n aspektin edukativ, etj.).
- Bashkpunon me sektorin fetar dhe privat pr sigurimin e mbshtetjes s aktiviteteve programore n shkoll
pr nxnsit nga familjet me rrezik social.
- Bashkpunon me organizata joqeveritare q realizojn programe sociale pr shkak t prfshirjes s nxnsve
n to, dhe pr prfshirjen e organizatave joqeveritare n realizimin e programeve parandaluese q i realizon
puntori social n shkoll.

96
VI. PUN
ANALITIKE-HULUMTUESE

PUNTORI SOCIAL mbledh t dhna prmes realizimit t hulumtimeve cilsore


dhe sasiore me t cilat e shqyrton prbrjen sociale t nxnsve dhe i analizon
marrdhniet dhe ndikimet n mes faktorve social dhe prparimit t nxnsve.
Analizon gjendjen sociale n institucion pr shkak t prcaktimit t arsyeve
eventuale pr probleme t caktuara edukativo-arsimore, pr mossuksesin e disa
nxnsve t caktuar dhe propozon masa pr tejkalimin e tyre.

VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE

Nn-fusha: HULUMTIM I PUNS EDUKATIVO-ARSIMORE


PUNTORI SOCIAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh bazat e metodologjis hulumtuese t puns 1.1 Posedon shkathtsi pr realizimin e hulumtimeve
sociale n arsim. sociale cilsore dhe sasiore.

1.2 Posedon shkathtsi pr prpilimin e instrumenteve t


nevojshme pr realizimin e hulumtimeve sociale.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Ndjek dhe hulumton shkaqet e sjelljes problematike, mosprfilljes edukative, thyerjes s disiplins dhe
mossuksesit t nxnsve, q jan t kushtzuar nga gjendja familjare dhe sociale.
- Prpunon instrumente (pyetsor, lista kontrolluese, etj.) dhe realizon hulumtime vepruese nga fusha e
puns sociale n arsim.

97
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM
DHE KLIM SHKOLLORE

PUNTORI SOCIAL kontribuon n ndrtimin e klims pozitive n shkoll prmes


programeve pr pasurimin e jets sociale n shkoll, si dhe sigurimin e inkluzionit
(prfshirjes) sociale n baz t barabart pa diskriminim n fardo baze pr t
gjith nxnsit. Ai prfshihet edhe n dhnien e propozimeve dhe rekomandimeve
pr ndryshime sistemore n funksionimin e shkolls kur ky funksionim reflektohet
negativisht n klimn sociale n shkoll, shoqrizimin e nxnsve dhe sukseset
e tyre arsimore.

VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE

Nn-fusha: STRUKTUR DHE ORGANIZIM SHKOLLOR


(PLANIFIKIM, NDJEKJE E PUNS EDUKATIVO-ARSIMORE,
EVIDENC DHE DOKUMENTACION PEDAGOGJIK, EVALVIM) PUNTORI SOCIAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. sht i njoftuar me bazat pr planifikim dhe 1.1 Shfrytzon teknika pr programim dhe vlersim t
programim si dhe vlersim t puns sociale n puns sociale me individ dhe familje.
shkolla.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Mban evidenc pr nxnsit q jan n gjendje t nevojs sociale (dosje, analiza, udhzime specialiste
drejtuar institucioneve).
- Mban dokumentacion nga bashkpunimi me familjen dhe institucionet pr mbrojtje sociale.

98
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE

Nn-fusha: KLIM SHKOLLORE, MJEDIS I SIGURT


DHE PJESMARRJE DEMOKRATIKE E NXNSVE PUNTORI SOCIAL...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh rreziqet sociale pr familjet q shpijn drejt 1.1 Prfaqson t drejtat e individve dhe grupeve t
prjashtimit t nxnsve nga procesi arsimor. ndjeshme dhe margjinalizuara.

1.2 Punon n sigurimin e prfshirjes s plot t nxnsve


nga familjet me rrezik social

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Kujdeset pr sigurimin e prfshirjes prkatse sociale t grupeve t margjinalizuara t nxnsve n jetn


shkollore.
- Punon me familjet me rrezik social n sigurimin e prfshirjes s fmijve t tyre n procesin arsimor.
- Siguron dhe rregullisht i azhurnon t dhnat pr kushtet socio-ekonomike n familjet e nxnsve.
- Merr pjes n strukturimin e paraleleve dhe grupeve (aktivitete jashtmsimore dhe t tjera), n baz t t
dhnave paraprakisht t prcaktuara pr gjendjen sociale.

99
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
100
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR DEFEKTOLOG

I. PUN ME
NXNS

DEFEKTOLOGU punon kryesisht me nxnsit me nevoja t posame arsimore7,


detekton dhe vlerson8 nevojat e tyre specifike dhe u jep mbshtetje n procesin
e nxnies dhe prparimit. Me qllim q tu sigurohet qasje deri te prmbajtjet
msimore dhe nxnia m efektive, defektologu shfrytzon teknika t ndryshme
prkatse, metoda, strategji, procedura rehabilituese dhe teknologji prkatse
ndihmse. Njhersh, defektologu bashk me ekipin inkluziv (prfshirs) i vzhgon
n mnyr t vazhdueshme t arriturat e tyre n nxnie n pajtim me qllimet e
parashtruara individuale n planin individual arsimor dhe merr pjes n krijimin e
kulturs inkluzive (prfshirsse), politiks dhe praktiks inkluzive (prfshirse) n
shkoll.

7 Nxns me nevoja t posame arsimore me t cilt punojn defektologt jan nxnsit e Katego-
ris A, si dhe nxns me vshtirs specifike n nxnie nga Kategoria B (disleksion, disgrafi dhe
diskalkuli) sipas prkufizimit t OECD-s pr nxnsit t cilve u nevojitet mbshtetje plotsuese
n arsimi. Sipas ktij prkufizimi, nxnsit t cilve u nevojitet mbshtetje plotsuese n arsim
jan grupuar n tre kategori:
A. Nxns me nevoja t posame ose dmtim, shikuar nga aspekti mjeksor si rregullime or-
ganike q mund ti prshkruhen patologjis organike (pr shembull, lidhur me dmtimet shqisore,
motorike ose neurologjike). Konsiderohet se nevojat arsimore rezultojn kryesisht nga problemet
q u prshkruhen ktyre rregullimeve;
B.Nxns me rregullime ose trazim n sjellje, emocione, ose me vshtirsi specifike n
nxnie.Konsiderohet se nevojat arsimore rezultojn kryesisht nga problemet n bashkveprimin
ndrmjet nxnsit dhe kontekstit arsimor dhe
C. Nxns q kan nevoj pr mbshtetje t posame n arsim pr shkak t faktorve t
pavolitshm socio-ekonomik, kulturor dhe/ose gjuhsor.Ndihma e nevojshme plotsuese ka
t bj edhe me nevojn q t kompensohen disavantazhet (jovolitshmrit) q u prshkruhen
ktyre faktorve.Students with Disabilities, Learning Difficulties and Disadvantages: Policies,
Statistics and Indicators OECD 2007, ISBN 978-92-64-02762-6, http://www.oecd.org/edu/
school/40299703.pdf
8 Sipas Klasifikimit Ndrkombtar t Funksionaliteteve (KNF/ICF International classification of
functionalities) http://www.who.int/classifications/icf/en/

101
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: MBSHTETJE E NXNSVE GJAT NXNIES


DEFEKTOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE ROFESIONALE
1. Posedon njohuri pr karakteristikat specifike t 1.1 Ofron mbshtetje prkatse dhe e vzhgon prparimin
nxnsve me nevoja t posame arsimore. e nxnsve me nevoja t posame arsimore.

2. Posedon njohuri pr teknika dhe strategji prkatse 2.1 Shfrytzon diferencim dhe individualizim me qllim q
pr vlersimin e nevojave arsimore t nxnsve me t siguroj qasje n prmbajtjet msimore.
nevoja t posame arsimore.
2.2 Shfrytzon teknologji ndihmse n punn me nxns
me nevoja t posame arsimore.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Prcakton dhe ua jep mbshtetjen prkatse nxnsve n prputhje me nevojat e tyre arsimore.
- Koordinon prpunimin e PIA-s.
- U jep nxnsve me nevoja t posame arsimore ndihm t drejtprdrejt gjat nxnies.
- Planifikon dhe shfrytzon teknologjin ndihmse n punn me nxnsit, dhe e prfshin n PIA-n.
- Prshtat mbshtetjen sipas njohurive nga vzhgimi i prparimit.

I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: VZHGIM DHE MBSHTETJE T ZHVILLIMIT T NXNSVE


DEFEKTOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Posedon njohuri pr vzhgimin e efekteve t PIA-s. 1.1 Merr pjes/bn revizionin e PIA-s.

1.2 Prcakton nevojn e shrbimeve plotsuese pr


mbshtetje.

102
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Sintetizon dhe interpreton t dhnat e fituara nga t gjith antart e ekipit inkluziv (prfshirs) dhe
institucioneve relevante q ofrojn shrbime.
- Organizon mbshtetje defektologjike.
- Koordinon prfshirjen e profesionistve t jashtm.

I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: ORIENTIM PROFESIONAL DHE N KARRIER I NXNSVE


DEFEKTOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh karakteristikat specifike t nxnsve 1.1 Ofron mbshtetje gjat przgjedhjes prkatse t
me nevoja t posame arsimore dhe nj sr profesioneve.
profesionesh prkatse pr nxnsit me nevoja t
posame arsimore.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Informon nxnsit me nevoja t posame arsimore pr profesionet prkatse


- Bn kshillim individual dhe grupor me nxns me nevoja t posame arsimore pr przgjedhjen e drejt t
arsimit t mtejshm ose profesionit.

103
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
II. PUN ME
ARSIMTAR

DEFEKTOLOGU i mbshtet arsimtart n punn me fmij me nevoja t posame


arsimore, me theks t veant n prpilimin e planit individual arsimor dhe
realizimin e t njjtit, si dhe n prfshirjen prkatse t ktyre nxnsve n
msimin e rregullt dhe n aktivitetet tjera edukativo-arsimore.

II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT


PLANIFIKIMIT DHE REALIZIMIT T PROCESIT
EDUKATIVO-ARSIMOR DHE VETVLERSIMIT DEFEKTOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh mnyra prkatse pr modifikime dhe adaptime 1.1 Prpilon/przgjedh, teknika metodike, mjete pr
t msimit dhe hapsirs, si dhe vlersimin e t pun dhe instrumente pr notim q jan prkatse
arriturave sipas PIA-s. me llojin e nevojave t posame arsimore, me qllimet
e parashtruara n PIA-n dhe me stilin e nxnies s
nxnsit.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Ofron ndihm profesionale arsimtarve gjat przgjedhjes/prpunimit t instrumenteve pr notim pr


nxnsit me nevoja t posame arsimore.
- Jep udhzime pr modifikimet dhe adaptimet e domosdoshme n msim, me qllim q nxnsi maksimalisht
t marr pjes dhe t arrij rezultate.
- Jep udhzime (konsultime grupore ose individuale) pr dokumentimin e t arriturave t nxnsve me nevoja
t posame arsimore.

104
II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT PUNS ME NXNS


DEFEKTOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh karakteristikat e nxnsve me nevoja t 1.1 Forcon kapacitetet e arsimtarve pr identifikimin e
posame arsimore. puns me kta nxns.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- U ofron ndihm profesionale arsimtarve, prmes takimeve individuale ose grupore dhe trajnimeve pr
identifikimin e nxnsve me nevoja t posame arsimore dhe strategjive pr pun me ta.
- Zhvillon formular, prmes t cilave arsimtart bjn vlersimin funksional t nivelit momental t zhvillimit t
nxnsve dhe vzhgojn prparimin e tyre.

105
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
III. PUN ME
PRINDR

DEFEKTOLOGU, prmes puns kshilldhnse dhe mbshtetjes s drejtprdrejt


t prindrve t fmijve me nevoja t posame arsimore, mundson q ata ti
kuptojn dhe pranojn nevojat dhe mundsit e posame t fmijs s tyre
dhe i udhzon se si, n bashkpunim me ekipin n shkoll, t punojn n
qndrueshmrin dhe zhvillimin e asaj q fmija e di dhe mundet ta bj.

III. PUN ME PRINDR

Nn-fusha: KSHILLIME DHE KONSULTIME INDIVIDUALE


DHE GRUPORE ME PRINDR DEFEKTOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. I di mnyrat e mbshtetjes s prindrve gjat puns 1.1 Ndihmon prindrit e fmijve me nevoja t posame
me fmij me nevoja t posame arsimore. arsimore q ta kuptojn gjendjen e fmijve t
tyre dhe tua ofrojn ndihmn dhe mbshtetjen e
nevojshme.

2. Di specifikat pr kshillim efektiv t prindrve t 2.1 Shfrytzon metoda t ndryshme pr konsultime


fmijve me nevoja t posame arsimore. individuale dhe grupore t prindrve t fmijve me
nevoja t posame arsimore.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Informon prindrit e fmijve me nevoja t posame arsimore pr t drejtat, obligimet dhe ndihmn q mund
t marrin dhe i udhzon drejt institucioneve relevante pr ndihm.
- Realizon konsultime individuale me prindrit pr mbshtetjen e fmijve me nevoja t posame arsimore.
- U ofron instruksione prindrve se si t punojn me fmijt e tyre n kushte shtpiake.

106
IV. BASHKPUNIM
ME BASHKSIN

DEFEKTOLOGU bashkpunon me institucione arsimore, shndetsore, sociale,


si dhe institucione t specializuara q kontribuojn pr zhvillimin dhe nxnien e
fmijve me nevoja t posame arsimore. Mund t bashkpunoj me shkolla tjera
n rrethinn e afrt pr shkak t sigurimit t ndihms kshilldhnse n raport
me fmijt me nevoja t posame arsimore.

IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN

Nn-fusha: BASHKPUNIM ME BASHKSIN LOKALE


DEFEKTOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. sht i informuar pr ndrmarrjet prkatse n t 1.1 Ndrlidh karakteristikat e nxnsve me format e
cilat mund t realizohet msimi praktik. msimit praktik.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Prfshihet n procesin e planifikimit, organizmit dhe vzhgimit t msimit praktik n shkollat e mesme
profesionale.

107
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE
BASHKPUNIM PROFESIONAL

V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL

Nn-fusha: MBSHTETJE E ZHVILLIMIT


DHE BASHKPUNIMIT PROFESIONAL N SHKOLL DEFEKTOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh kompetencat themelore profesionale pr 1.1 Ndrlidh format dhe prmbajtjet e zhvillimit
arsimtar. profesional me kompetencat e nevojshme t
arsimtarve.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Mban dokumentacion pr zhvillimin profesional t arsimtarve.

108
VI. PUN
ANALITIKE-HULUMTUESE

DEFEKTOLOGU mbledh t dhna pr numrin e nxnsve me nevoja t posame n


shkoll, mban regjistr dhe rregullisht e azhurnon. T dhnat e fituara i shfrytzon
pr analiza krahasuese n raport me rritjen ose zvoglimin e numrit do vit shkollor,
planifikim t pajisjes s shkolls me mjete t konkretizimit dhe mjete ndihmse,
si dhe zhvillim profesional t arsimtarve. Po ashtu, defektologu bn analiz t
zhvillimit t klims inkluzive (prfshirse) n shkoll dhe prfshirjes s nxnsve
me nevoja t posame arsimore n prmbajtjet msimore dhe jashtmsimore.

VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE

Nn-fusha: HULUMTIM I PUNS EDUKATIVO-ARSIMORE


DEFEKTOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh procedurat pr realizimin e hulumtimit veprues 1.1 Realizon hulumtime vepruese pr prmirsimin e
n msim. msimdhnies.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Propozon hulumtime vepruese pr rritjen e efektivitetit t msimit.


- Merr pjes n hulumtimet vepruese n msim.
- Interpreton njohurit nga hulumtimet vepruese dhe propozon aktivitete t ardhshme.

109
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM
DHE KLIM SHKOLLORE

DEFEKTOLOGU ka rol parsor n ndrtimin e klims dhe kulturs inkluzive pr


pranimin e fmijve me nevoja t posame arsimore.

VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE

Nn-fusha: STRUKTUR DHE ORGANIZIM SHKOLLOR


(PLANIFIKIM, VZHGIM T PUNS EDUKATIVO-ARSIMORE, EVIDENC
DHE DOKUMENTACION PEDAGOGJIK, EVALVIM) DEFEKTOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. E di strukturn e evidencs dhe dokumentacionit 1.1 Organizon dhe/ose realizon vzhgim periodik t
pr nxnsit me nevoja t posame arsimore dhe prpilimit t evidencs dhe dokumentacionit pr
mnyrat e mbajtjes s tyre. nxnsit me nevoja t posame arsimore.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Vzhgon mnyrn e mbajtjes s evidencs dhe dokumentacionit pr nxnsit me nevoja t posame arsimore
dhe propozon masa pr prmirsim.
- Vendos procedura pr evidenc t dosjeve t nxnsve me nevoja t posame arsimore.

110
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE

Nn-fusha: KLIM SHKOLLORE, MJEDIS I SIGURT


DHE PJESMARRJE DEMOKRATIKE E NXNSVE DEFEKTOLOGU...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Kupton rndsin e prfshirjes s nxnsve me 1.1 Kujdeset pr prfshirjen adekuate t nxnsve
nevoja t posame arsimore n t gjitha aktivitetet me nevoja t posame arsimore n aktivitetet e
e shkolls. bashksive t nxnsve.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Informon dhe kshillon nxnsit me pengesa n zhvillim si t prfshihen n aktivitete prkatse t


bashksive t nxnsve.
- Ndihmon bashksit e nxnsve q ti pranojn nxnsit me pengesa n zhvillim.

111
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
112
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BIBLIOTEKIST

I. PUN ME
NXNS

BIBLIOTEKISTI n punn me nxns prve asaj q u siguron burime t ndryshme


pr nxnie dhe u jep udhzime pr shfrytzimin e tyre, organizon dhe prfshihet n
aktivitete t ndryshme jashtmsimore (seksione t biblioteks, t letrsis dhe
t drams, klube t shkrimtarve t rinj, etj.). Veanrisht sht e rndsishme t
posedoj kompetenca dhe tu jap mbshtetje (individuale dhe prmes llojeve t
ndryshme t aktiviteteve grupore) nxnsve pr zhvillimin e shkathtsive t tyre
pr leximin e literaturs me dedikim t ndryshm dhe pr nevoja t ndryshme, si
dhe shkathtsive pr hulumtim prmes shfrytzimit t burimeve t ndryshme t
informacioneve (t shkruara, elektronike).

113
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: MBSHTETJE E NXNSVE GJAT NXNIES


BIBLIOTEKISTI...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh strategji prkatse pr msim dhe mbshtetje 1.1 sht i ndjeshm pr nevojat e ndryshme arsimore
t nxnsve gjat nxnies n prputhje me t nxnsve, di t identifikoj dhe t siguroj
karakteristikat individuale. mbshtetje prkatse.
1.2 Ndrlidh teorit pr nxnie me krkimin dhe
shfrytzimin e informacioneve.
2. Njeh faktort q ndikojn n procesin e nxnies dhe 2.1 Ndrton standarde t larta personale te nxnsit pr
motivimit t nxnsve. sukses dhe qndrim pozitiv ndaj leximit dhe nxnies.
2.2 Identifikon faktor potencial negativ n nxnien dhe i
merr parasysh n punn me nxnsit.

3. Njeh metoda dhe teknika pr pun me nxns dhe 3.1 Qasjet n mbshtetjen e nxnsve dhe nxnies i
kshillimin e tyre t suksesshm pr lexim dhe harmonizon me nevojat e tyre specifike.
nxnie.

4. Njeh specifikat kulturore t mjedisit n t cilin 4.1 Di t przgjedh materiale prkatse pr ti plotsuar
gjendet shkolla. nevojat e shfrytzuesve t ndryshm.

5. Ka njohuri themelore t gjuhve n t cilat 5.1 sht i aft t gjej dhe ofroj edhe literatur n
zhvillohet msimi n shkoll dhe t gjuhve t huaja gjuht msimore n shkoll edhe n gjuht e huaja q
q msohen n shkoll. msohen n shkoll.

6. Njeh parime t puns n puntori. 6.1 Ka shkathtsi pr moderimin (udhheqjen) e


puntorive edukative.
7. Njeh strategji dhe teknika efektive pr lexim dhe 7.1 Ndihmon nxnsit q t zhvillojn shkathtsi pr lexim
nxnie. dhe nxnie t pavarur.

114
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Rekomandon literatur prkatse pr mbshtetjen e prmbajtjeve msimore ose literaturs s lir.


- Vzhgon prparimin e nxnsve n shfrytzimin e informacioneve dhe u jep udhzime prkatse.
- Nxit dhe mbshtet nxnsit q t paraqiten n konkurse dhe gara.
- Mbledh t dhna pr prejardhjen kulturore dhe shprehit e nxnsve (bn anketime, intervista, diskutime
me fokus grupe) dhe i merr parasysh t dhnat pr kulturn e tyre t leximit, shfrytzimin e burimeve t
informacioneve, etj.
- Shfrytzon instrumente t ndryshme pr mbledhjen e informacioneve pr interesat, shprehit pt lexim t
nxnsve dhe stilet e nxnies.
- Rekomandon literatur prkatse pr plotsimin e interesave t nxnsve dhe stilet e nxnies.
- Shfrytzon qasje t ndryshme n punn me nxns (individuale, grupore, studim t literaturs, diskutime,
debate).
- Siguron materiale n gjuh t ndryshme, pr kultura, bashksi, religjione t ndryshme, etj. me qllim q t
njihen m mir mes veti njerzit n bashksi.
- Informon dhe udhzon nxnsit pr literaturn e nevojshme n gjuh t ndryshme msimore.
- Realizon puntori kreative, puntori letrare (p.sh. pr lexim, shkrim, hulumtim prmes internetit, shfrytzim i
multimediave etj.).
- Mson nxnsit n mnyr individuale dhe/ose grupore se si t shfrytzojn resurse t ndryshme pr
hulumtim.
- Udhzon nxnsit q n mnyr kritike dhe analitike t lexojn dhe vlersojn prmbajtje dhe burime t
ndryshme t informacioneve.

115
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: VZHGIM DHE MBSHTETJE T ZHVILLIMIT T NXNSVE


BIBLIOTEKISTI...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Kupton sfidat n komunikimin dhe bashkpunimin 1.1 Komunikon me nxnsit n mnyrn q siguron
me pjestar t kulturave t ndryshme, me vlera mbshtetje dhe besim.
dhe prvoja t ndryshme.
1.2 Komunikimin me nxnsit e mbshtet n respekt dhe
kujdes, duke promovuar vlera, qndrime dhe sjellje
pozitive q i pret edhe nga ana e tyre.
2. E di rndsin e leximit pr zhvillim personal dhe 2.1 Shfrytzon qasje t ndryshme pr motivim dhe zhvillim
social dhe njeh mnyra t ndryshme t motivimit pr t interesave pr lexim.
lexim.
2.2 Zhvillon aftsi pr lexim analitik dhe kritik.

3. Di modele dhe forma t udhheqjes s aktiviteteve 3.1 Organizon lloje t ndryshme t aktiviteteve
jashtmsimore pr shkrim dhe lexim. jashtmsimore pr shkrim dhe lexim.
4. Njeh botimet aktuale n literaturn (shkencore dhe 4.1 Przgjedh materiale t formatit t ndryshm pr
artistike) pr fmij/t rinj. mbshtetjen e leximit pr shkak t nxnies dhe pr
knaqsi.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Praktikon mekanizma q i mundsojn nxnsit t marrin mbshtetje nga bashkpuntori profesional


gjithmon kur i nevojitet (nxnsit jan informuar pr llojin e mbshtetjes q mund ta marrin nga bibliotekisti).
- Dgjon dhe respekton n mnyr aktive qndrimet, mendimet dhe interesat e nxnsve.
- Shfrytzon lloje t ndryshme t strategjive dhe qasjeve n komunikimin individual dhe grupor me nxnsit.
- Mson nxnsit se si t lexojn zhanre t ndryshme.
- Udhzon nxnsit q t lexojn me kuptim.
- Promovon lexim pr relaksim dhe pr nxnie t prjetshme.
- U rekomandon nxnsve tekste me/pr dedikime t ndryshme dhe diskuton me ta q t ndrtojn qndrim
personal.
- Paraqet model t lexuesit t motivuar dhe t pasionuar.
- Merr pjes n organizmin dhe realizimin e aktiviteteve jashtmsimore pr shkrim dhe lexim (gara, klube
leximi, takime me shkrimtar, lexime letrare, seksione t drams, klube t shkrimtarve t rinj, etj.).
- U rekomandon nxnsve literatur prkatse (sipas prmbajtjes, formatit) n prputhje me nevojat dhe
interesat e tyre.

116
II. PUN ME
ARSIMTAR

BIBLIOTEKISTI ka pozicion unik q nga njra an ti njeh mir risit n veprimtarin


botuese relevante pr punn edukativo-arsimore n shkoll, e nga ana tjetr
t ket informacione t mjaftueshme pr resurset e nevojshme pr realizimin
e msimit. Kjo i mundson q n punn me arsimtar tu jap mbshtetje n
przgjedhjen dhe idet pr shfrytzimin e materialeve relevante nga biblioteka
n realizimin e aktiviteteve msimore dhe jashtmsimore.

II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTEJTE E ARSIMTARVE GJAT


PLANIFIKIMIT DHE REALIZIMIT T PROCESIT
EDUKATIVO-ARSIMOR DHE VETVLERSIMIT BIBLIOTEKISTI...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh potencialet e burimeve t ndryshme t 1.1 U jep mbshtetje profesionale arsimtarve pr
njohurive. shfrytzimin e burimeve t ndryshme t njohurive.

2. I di veorit e shtpive t ndryshme botuese n 2.1 Krkon dhe ndjek n mnyr proaktive publikimet
veprimtarin botuese. dhe botimet m t reja pr punn edukativo-arsimore.

3. Ka njohuri pr dokumentet e koncepcionit dhe 3.1 Ndrlidh resurset n dispozicion n bibliotek me


njohurit e prgjithshme t planeve dhe programeve programet msimore dhe jashtmsimore.
msimore pr nivelin e arsimimit n t cilin punon.
4. Kupton veantin/individualitetin e nxnsve. 4.1 Respekton veantin/individualitetin e secilit nxns
i ndrlidh nevojat e tij me burime prkatse t
nxnies.

117
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Ndihmon arsimtart q t zgjedhin dhe shfrytzojn burime t ndryshme t njohurive (prmbajtje multi-
mediatike, libra, etj.) prmes organizmit t puntorive, dhnies s kshillave individuale, etj.
- Shqyrton katalog, viziton panaire, librari.
- Bn przgjedhjen dhe furnizimin e botimeve t reja pr bibliotekn.
- Informon arsimtart pr titujt e ri q jan relevant pr punn edukativo-arsimore (prpilon katalog,
bibliografi, i informon personalisht, etj.).
- Kshillon arsimtart, organizon puntori.
- Krijon plan pr punn e seksionit pr bibliotekist n bashkpunim me kuadrin msimor.
- Ndihmon arsimtart q t bj przgjedhje prkatse t materialeve pr nxnie.
- Ndihmon arsimtart q prmes msimdhnies ti zhvillojn shkathtsit e nxnsve pr shfrytzimin e
burimeve t ndryshme t informacioneve.
- Propozon sigurimin e resurseve prkatse pr t gjith nxnsit duke prfshir edhe nxnsit me nevoja t
posame arsimore.
- Ndihmon ekipin q prpilon PIA-n n przgjedhjen e materialeve pr nxnie.
- U del n ndihm krkesave dhe nevojave specifike t nxnsve.

II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTEJTE E ARSIMTARVE GJAT PUNS ME NXNS


BIBLIOTEKISTI...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. I di mnyrat e puns me nxns prmes shfrytzimit 1.1 Ndrlidh karakteristikat dhe afinitetet e nxnsve
t literaturs s llojllojshme. me przgjedhje prkatse t literaturs.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Propozon ose s bashku me arsimtarin i prpilon mnyrat pr zhvillimin e aftsive t posame t nxnsve me
prirje dhe pr motivimin e nxnsve pr t marr pjes n gara dhe konkurse t karaktereve t ndryshme.
- Sqaron dhe demonstron mnyrat me t cilat mund tu ndihmohet nxnsve n shfrytzimin e librit dhe
publikimeve tjera t shtypura n nxnien dhe msimin e materialit msimor.

118
III. PUN ME
PRINDR

BIBLIOTEKISTI n punn me prindr nga njra an u ndihmon n przgjedhjen e


literaturs prkatse pr fmijn e tyre pr nxnie ose pr lexim nga knaqsia, e
nga ana tjetr i prfshin n aktivitetet e biblioteks si pr pasurimin e fondit t
biblioteks, ashtu edhe pr shfrytzimin adekuat t tij.

II. PUN ME PRINDR

Nn-fusha: EDUKIM I PRINDRVE


BIBLIOTEKISTI...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. I di mnyrat dhe format e komunikimit me prindr. 1.1 Di ta prshtat komunikimin me karakteristikat e
ndryshme t prindrve.

2. Kupton rndsin e bashkpunimit me prindr. 2.1 Shfrytzon mnyra t ndryshme pr ti prfshir


prindrit n aktivitete t ndryshme n bibliotek.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


- Kshillon prindrit n mnyr individuale dhe grupore q t bjn przgjedhje prkatse t literaturs dhe
materialeve pr nxnie (libra, lojra edukative, CD, etj.) pr fmijn e tyre.
- Edukon prindrit se si ti mbshtesin interesat dhe shkathtsit pr lexim te fmijt e tyre.
- Prfshin prindrit n pasurimin e fondit t biblioteks me libra dhe materiale edukative, duke prfshir edhe
lojrat edukative.
- U huazon prindrve libra dhe materiale tjera.
- Prfshin prindrit n realizimin e aktiviteteve t biblioteks (lexime letrare, prezantim i librave, rregullim i
biblioteks, etj.).

119
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
IV. BASHKPUNIM
ME BASHKSIN

BIBLIOTEKISTI zhvillon bashkpunim t gjer profesional me biblioteka tjera dhe


me shtpit botuese me qllim q t pasurohet biblioteka me material prkats
t biblioteks dhe tu siguroj nxnsve dhe t punsuarve materiale q nuk i ka
biblioteka, por q i kan bibliotekat me t cilat bashkpunon.

IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN

Nn-fusha: BASHKPUNIM ME INSTITUCIONET


DHE ORGANIZATAT PROFESIONALE BIBLIOTEKISTI...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
ROFESIONALE PROFESIONALE
1. Posedon njohuri nga fusha e puns n bibliotek 1.1 Di t vendos rrjetin e bashkpunimit me organizata
dhe veprimtari t ngjashme. dhe institucione t jashtme me veprimtari e cila sht
e ndrlidhur me punn n bibliotek, publicistikn,
bibliofilin dhe ngjashm.

2. Njeh specifikat e llojeve t ndryshme t 2.1 Di t shfrytzoj informacione nga llojet e ndryshme
bibliotekave. t bibliotekave.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


- Bashkpunon me Institutin pr pun n bibliotek t Fakultetit Pedagogjik dhe institucione tjera t larta
arsimore.
- Bashkpunon me biblioteka nga bashksia lokale dhe m gjer.
- Bashkpunon me organizata joqeveritare, publicistike dhe organizata dhe institucione tjera q n
veprimtarin e tyre e kan librin si objekt kryesor t interesit.
- Siguron materiale nga bibliotekat tjera pr nevojat e shkolls.

120
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE
BASHKPUNIM PROFESIONAL

BIBLIOTEKISTI n pjesn pr bashkpunim profesional ka rol veanrisht t


rndsishm n krijimin e prmbledhjes s materialeve msimore (n version t
shtypur n letr ose version elektrik) q i kan prpiluar arsimtart, e q mund
ta prdorin arsimtart tjer. At e krijon s bashku me arsimtart, materiali ruhet
n bibliotek, ndrsa ai promovon dhe siguron prdorimin e tij. Po ashtu, sht
ky roli i tij n edukimin e arsimtarve pr respektimin e t drejtave autoriale
(shfrytzim dhe citim i burimeve t ndryshme).

V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL

Nn-fusha: ZHVILLIM PERSONAL PROFESIONAL


BIBLIOTEKISTI...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Kupton ndrlikueshmrin e profesionit 1.1 Shfrytzon njohurit e fituara prmes zhvillimit
bashkpuntor profesional bibliotekist dhe profesional (arsimi dhe nxnia formale, joformale dhe
nevojn e nxnies s prjetshme. informale) pr avancim t praktiks personale.

2. Kupton rndsin e zhvillimit personal profesional. 2.1 Identifikon nevojat pr zhvillim personal profesional
duke i shfrytzuar standardet dhe rezultatet nga vet
reflektimi i puns personale.

3. Njeh kompetencat dhe standardet pr profilin e vet


t bashkpuntorit profesional.
4. Kupton rndsin e planifikimit t zhvillimit personal
profesional.
5. I di mnyrat dhe mundsit efektive pr zhvillim 5.1 Analizon dhe prcakton nevoja pr prmirsimin e
personal dhe profesional. praktiks personale.
6. sht i informuar pr shoqatat profesionale t 6.1 Bashkpunon me bashkpuntort profesional dhe
bibliotekistve. me shoqatat profesionale n dhe jasht shkolls.

7. Njeh kodeksin etik t profesionit.

121
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Prmirson vazhdimisht udhheqjen dhe organizmin e biblioteks.


- Ndjek literatur profesionale dhe informacione me rndsi pr arsimin dhe edukimin.
- Prfshin mnyra t reja t puns me arsimtar dhe nxns.
- Planifikon, mban evidenc dhe posedon dshmi (plan personal, certifikata, vizita dhe trajnime t realizuara,
shnime nga vet reflektimi dhe ngjashm) pr zhvillimin personal profesional.
- Merr pjes n forma t ndryshme grupore (trajnime, konferenca, seminare, etj.) dhe individuale (krkim t
literaturs, lexon publikime profesionale, krkon n internet resurse t ndryshme, etj.) t zhvillimit profesional
n dhe jasht shkolls.
- Merr pjes n aktivitete t ndryshme t shoqatave profesionale, rrjete sociale dhe forume me qllim q ta
prmirsoj punn e vet.
- Sillet n prputhje me kodeksin etik t profesionit.

V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL

Nn-fusha: MBSHTETJE E ZHVILLIMIT


DHE BASHKPUNIMIT PROFESIONAL N SHKOLL BIBLIOTEKISTI...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Kupton rndsin e bashkpunimit profesional n 1.1 Vendos marrdhnie profesionale n pun.
shkoll.
2. Kupton potencialet e materialeve pr nxnie t 2.1 Promovon shkmbim t resurseve pr nxnie t
prpiluara nga arsimtart. prpiluara nga arsimtart.

3. Njeh mnyra pr trheqjen dhe shfrytzimin e 3.1 I jep mbshtetje profesionale kuadrit msimor lidhur
informacioneve prej burimeve t ndryshme t me bibliotekn dhe shfrytzimin e informacioneve.
shkruara dhe digjitale.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


- Bashkpunon me drejtorin, bashkpuntort profesional, arsimtart dhe t punsuarit tjer.
- Bashkpunon me nxns, arsimtar, administrat shkollore dhe prindr gjat prpilimit dhe realizimit t
programit pr punn e biblioteks.
- Bashk me arsimtart i przgjedh dhe rendit resurset e prpiluara msimore, i ruan n bibliotek dhe ua
ofron pr shfrytzim t tjerve n shkoll.
- Mban trajnime/puntori pr kolegt se si n msimin e tyre ti msojn nxnsit q t gjejn dhe shfrytzojn
lloje t ndryshme t informacioneve.

122
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM
DHE KLIM SHKOLLORE

BIBLIOTEKISTI ka rolin ky n zhvillimin e biblioteks si qendr pr nxnie t


t gjithve dhe shkmbim t informacioneve profesionale. Pr kt qllim ai e
organizon bibliotekn q t jet leht e arritshme pr shfrytzim si nga aspekti
fizik, ashtu edhe nga aspekti i nevojave t shfrytzuesve t ndryshm. Bibliotekisti
organizon aktivitete pr pasurimin e fondit t biblioteks, por organizon edhe
aktivitete t ndryshme pr shfrytzimin e tij.

VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE

Nn-fusha: STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE,


MJEDIS I SIGURT DHE PJESMARRJE DEMOKRATIKE BIBLIOTEKISTI...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Kupton rndsin e biblioteks si qendr pr 1.1 Organizon bibliotekn q t paraqes qendr pr
nxnie dhe shfrytzim t burimeve t ndryshme t nxnie dhe shkmbim t informacioneve n shkoll.
informacioneve.
2. Njeh lloje t ndryshme t materialeve dhe mjeteve 2.1 Vlerson burime pr nxnie me formate t ndryshme
pr nxnie dhe pr realizimin e planeve dhe dhe prej medieve t ndryshme.
programeve msimore n shkoll.
2.2 Di ti lidh politikat zhvillimore t shkolls me
resurset q nevojiten pr implementimin e tyre.
3. Kupton faktort social dhe psikologjik q ndikojn 3.1 Shfrytzon mnyra t ndryshme pr ngritjen e
n shfrytzimin e resurseve nga personeli interesit t nxnsve, t punsuarve dhe prindrve
profesional dhe nxnsve. pr shfrytzimin e biblioteks.
4. Njeh dhe kupton produktet multi-mediatike, 4.1 Udhzon nxnsit dhe t punsuarit t prdorin
rrjetet lokale dhe t tjera dhe shrbimet on-lajn t produkte multi-mediatike dhe shrbime on-lain t
biblioteks. bibliotekave.
5. Kupton se gjat planifikimit t puns n shkoll 5.1 Organizon ngjarje t ndrlidhura me punn e
duhet t merren parasysh specifikat e mjedisit n t biblioteks q e reflektojn planin dhe programin e
cilin gjendet shkolla. shkolls dhe specifikat e bashksis.
6. Njeh mnyra t ndryshme t shkrimit dhe 6.1 Di t vlersoj dhe przgjedh mnyrn m
prezantimit t prmbajtjeve. prkatse t prezantimit t informacioneve.
7. Njeh mundsit pr prdorimin e teknologjis s 7.1 Di t prdor TIK pr krijim, ruajtje, gjetje,
ndryshme informative-komunikuese, duke prfshir shkmbim dhe organizim t informacioneve dhe pr
edhe teknologjit e reja. komunikim.

123
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
8. Di pr dallimet mes njerzve dhe mes bashksive 8.1 Promovon ndjeshmrin pr dhe pranimin e
(kultur, pamje fizike, etj.). dallimeve.

9. I di dhe i kupton rregullat e udhheqjes dhe 9.1 Organizon bibliotekn pr t qen m leht e
organizmit t biblioteks s shkolls. arritshme pr shfrytzuesit.
9.2 Siguron qasje deri tek materiali i biblioteks prmes
rrugs elektronike.
9.3 Udhzon nxnsit q t shfrytzojn bibliotekn.

10. Njeh proceset e biblioteks, furnizim t librave, 10.1 Avancon punn e biblioteks n baz t njohurive
periodik, revista, gazeta, etj. nga efektet e puns paraprake (prdorim i
biblioteks, knaqsi dhe efekte nga prdorimi).

10.2 Bn prpunim profesional katalogim, klasifikim


dhe renditje t fondit t librave.

11. Njeh softuer pr pun n bibliotek dhe 11.1 Shfrytzon sistemin kompjuterik (COBBISS etj.).
prparsit e tyre.
12. E di rregulloren pr siguri t biblioteks dhe kupton 12.1 Prshtat sistemin e siguris n prputhje me
rndsin e vendosjes s sistemit t siguris. kushtet n shkoll.

12.2 Siguron respektim t kodeksit t sjelljes n


bibliotek.
13. Njeh rregulloren pr t drejtat autoriale dhe rregullat 13.1 Promovon respektim t t drejtave autoriale dhe
e citimit. citim t drejt.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


- Udhzon nxnsit dhe t punsuarit drejt resurseve n bibliotek.
- Prpunon materiale pr promovimin e puns s biblioteks n form t ndryshme.
- Organizon aktivitete pr nxnie pr t cilat nevojitet shfrytzim i resurseve t ndryshme.
- Prezanton produkte nga aktiviteti i nxnsve n bibliotek.
- Przgjedh burime prkatse (libra, revista, resurse elektronike pr programe specifike).
- Vlerson materialet me arsimtart.
- Przgjedh materiale cilsore pr realizimin e prmbajtjeve prkatse n msim dhe pr aktivitete
jashtmsimore dhe ua propozon arsimtarve pr shfrytzim.
- Organizon aktivitete promotive pr punn e biblioteks (materiale promotive, informacione n faqen e
internetit, prezantime gjat mbledhjeve prindrore, prezantime t evenimenteve shkollore, etj.).
- Prdor produktet multi-mediatike dhe shrbimet on-lajn t biblioteks.
- Prgatit drejtime dhe materiale tjera pr lloje t ndryshme t shfrytzuesve t produkteve multi-mediatike
dhe shrbimeve on-line t bibliotekave.
- Merr pjes n prpilimin e programeve zhvillimore dhe vjetore t shkolls.
- Prfshihet n aktivitete n nivel t shkolls (p.sh. kremtime, manifestime).

124
- Merr pjes n prpilimin dhe botimin e materialeve promotive pr shkolln.
- Ndihmon arsimtart dhe nxnsit n przgjedhjen e mnyrs s prezantimit t prmbajtjeve t ndryshme
(msimore, jashtmsimore, t projektit, promotive).
- Merr pjes n rregullimin e faqes s internetit t shkolls.
- Shfrytzon TIK-un n punn e prditshme dhe u jep udhzime t tjerve se si ta shfrytzojn at.
- Nxnsve u ofron palet t mundsive pr shfrytzimin e mediave t ndryshme.
- Rregullon hapsirn e biblioteks ashtu q i prezanton diversitetet.
- Ndihmon nxnsit q t gjejn informacione pr tiu prgjigjur pyetjeve t tyre lidhur me kulturat, racat,
religjionet, bashksit e ndryshme, etj.
- Organizon hapsirn e biblioteks pr t qen leht e arritshme pr shfrytzuesit n aspektin fizik.
- Krijon nj knd informativ pr risit e biblioteks (ku eksponohen librat, revistat dhe botimet tjera t sapo
furnizuara).
- Siguron materiale informative (t shkruara, grafike, elektronike, etj.) pr mnyrn e shfrytzimit t biblioteks.
- Organizon materialet sipas moshs, interesave dhe nevojave t shfrytzuesve (p.sh. sipas fushs, zhanrit,
etj.).
- Botimin e librave dhe materialeve e harmonizon me organizmin e puns s nxnsve dhe arsimtarve n
shkoll.
- Njofton nxnsit me organizmin e biblioteks.
- Mson nxnsit se si t prdorin katalog dhe fonde.
- Aftson nxnsit se si dhe ku ti gjejn informacionet q u nevojiten.
- Prpilon plan dhe program vjetor pr punn e biblioteks n prputhje me programin pr punn e shkolls.
- Kontrollon fondin e librave pr dmtime t mundshme dhe jep propozim pr shlyerjen e tyre dhe zvendsim
t mundshm me t rinj.
- Shtyp, mban libr inventari dhe e shnon fondin e biblioteks.
- Udhzon nxnsit dhe arsimtart q ta prdorin softuerin elektronik n bibliotek.
- Shnon materialin e biblioteks me bar-kod dhe ka pasqyr t materialit t biblioteks.
- Punon n prputhje me rregullat pr siguri n shkoll.
- Informon dhe insiston n respektimin e rregullave pr sjellje n bibliotek.
- Shrben si shembull pr respektimin e rregullave t siguris.
- Udhzon arsimtart dhe nxnsit pr mnyrat e shfrytzimit e t drejtave autoriale.

125
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
126
STANDARDE
PROFESIONALE
per BASHKPUNTOR
PROFESIONAL - MENTOR

127
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
128
Kompetenca
t prbashkta
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL - MENTOR

Piknisje themelore

Nj numr i caktuar i bashkpuntorve profesional prmes puns, iniciativs


dhe angazhimit t tyre n shkoll veanrisht dallohen dhe paraqesin shembull
t praktiks s mir pr kolegt tjer. Prioriteti i tyre nuk sht vetm prfundimi
i obligimeve t puns, por prfundimi i tyre cilsor. Standardet profesionale pr
bashkpuntor profesionalmentor jan prpiluar q t jen dokument baz
n drejtim t lehtsimit t procesit pr avancim n profesion.

N kt pjes jan zhvendosur kompetencat q bashkpuntori profesional


duhet ti posedoj pr t marr pozitn bashkpuntor profesionalmentor. Ato
paraqesin sendrtim t kompetencave themelore profesionale dhe paraqesin
nj lloj kriteri q pritet ta plotsojn vetm nj pjes e bashkpuntorve
profesional, ata q paraqesin shembull pr praktik t mir, dhe si rezultat t
avancohen n profesion.

Gjat prkufizimit t standardeve sht nisur nga konceptimi se bashkpuntori


profesionalmentor gjat puns i ka zhvilluar dhe prsosur kompetencat
themelore profesionale pr bashkpuntor profesional dhe aktivitetet edhe
obligimet i kryen n mnyr m cilsore dhe n nivel m t lart. Pr shkak
t prvojs s tij, dshmimit n pun dhe besimit t fituar, bashkpuntori
profesionalmentor ka mundsi veanrisht ti mbshtes arsimtart n punn
e tyre, por edhe t ofroj kontribut t konsiderueshm n t gjitha fushat

129
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
e puns s shkolls n trsi. Ai ka vizion se n cilin drejtim lviz shkolla,
zhvillon strategji, ndrsa m i angazhuar sht edhe n nivel lokal. Pr shkak
t ksaj, puna e tij sht e dalluar n shkoll dhe n bashksin lokale. Ai
sht praktikant reflektues q e shqyrton praktikn e vet dhe tregon interesim
pr risit n profesion dhe arsim, si dhe sht i prkushtuar vazhdimisht n
zhvillimin profesional.

Te standardet m shum vmendje u kushtohet standardeve t prbashkta,


sesa standardeve pr profilet e posame profesionale, pr shkak se vlersohej
se angazhimi n nivel lokal dhe nacional krkon kompetenca q jan t ngjashme
te secili profil i bashkpuntorit profesional dhe sendrtohet n kompetencat
profesionale karakteristike pr profilet konkrete profesionale.

130
I. PUN ME
NXNS

BASHKPUNTORI PROFESIONAL-MENTOR posedon njohuri m t thella pr


zhvillimin e fmijve dhe t rinjve dhe shkathtsi m t zhvilluara pr pun
me nxns sesa nj bashkpuntor profesional. Ai punon n shtje m t
ndjeshme me t cilat prballen individ ose grupe t nxnsve, me rast vepron
duke prdorur qasje m t reja t mbshtetura n njohuri t reja shkencore dhe
vepron n mnyr m t thelluar. Gjat marrjes s vendimeve mund ti referohet
prvojs dhe intuits s vet, por kryesisht vendimet i mbshtet n dshmi
pr vlefshmrin dhe efektivitetin e intervenimeve t ndrmarra. Ai u kushton
vmendje m t madhe qasjeve strategjike dhe aktiviteteve parandaluese dhe
ndrmerr nisma pr prmirsimin e shkolls me qllim q t jet vend m i mir
pr nxnie dhe zhvillim t nxnsve. Pr kt qllim i rishqyrton vazhdimisht
praktikat ekzistuese dhe sipas nevojs i ndryshon ato. Puna e tij e ka promovuar
at si ekspert q u ndihmon nxnsve jo vetm t prballen me vshtirsit
n t cilat hasin, por edhe ti forcojn veorit, aftsit dhe shkathtsit q
do tu jen t rndsishme n jet. Kujdeset pr mirqenien e nxnsve dhe i
prfaqson interesat e tyre ashtu q direkt ose indirekt siguron kushte optimale
pr nxnie dhe zhvillim.

I prmirson vazhdimisht praktikat e tij dhe mson dhe gjen vazhdimisht zgjidhje
kreative pr problemet me t cilat prballet n pun.

Nga psikologu-mentor pritet veanrisht t jet kompetent pr t zhvilluar


sistemin pr identifikim, ndjekje dhe mbshtetje t puns me nxnsit e
talentuar, ndrsa nga defektologu-mentor t dij t zhvilloj sistem t till t
puns me nxns me nevoja t posame arsimore, me ka do t kontribuohet
pr gjendjen e prgjithshme q t gjith nxnsit t ken kushte pr zhvillim
maksimal.

131
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: MBSHTETJE E NXNSVE GJAT NXNIES


BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Siguron q t gjith nxnsit t ken mundsi t barabarta pr sukses duke shfrytzuar qasje pr prmirsimin e
nxnies t mbshtetura n njohurit m t reja shkencore.
2. Zhvillon qasje pr ndrtimin e shkolls inkluzive (prfshirse).

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


-- Adapton dhe/ose krijon instrumente dhe metoda pr ndjekjen e prparimit t nxnsve gjat nxnies.
-- Krijon dhe realizon puntori, me nxnsit n t cilat demonstron metoda dhe teknika t reja dhe efektive t
nxnies.
-- Vlerson efektivitetin e programeve dhe praktikave dhe udhheq procesin e prmirsimit t t arriturave t
nxnsve.
-- Realizon notim diagnostik (t arritura arsimore, procese kognitive, mnyr dhe stil i nxnies, etj.) me qllim t
mbshtetjes s drejtprdrejt t nxnsve.
-- Punon n projekte dhe hulumtime me dhe pr nxns me nevoja t posame arsimore, integrim ndretnik dhe/
ose inkluzion (prfshirje) socio-ekonomike n kuadr t shkolls.
-- Udhheq ekipin pr arsim inkluziv (prfshirs).
-- Vlerson vlefshmrin, prshtatshmrin dhe efektivitetin e intervenimeve t ndrmarra.
-- Inicion nisma dhe ndrmerr aktivitete pr dallimin dhe respektimin e diversiteteve n nivel t shkolls dhe n
bashksin m t gjer.

I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: VZHGIM DHE MBSHTETJE


T ZHVILLIMIT T NXNSVE BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Zhvillon strategji pr mbshtetjen e zhvillimit t nxnsve, t prshtatur me specifikat e vet nxnsve dhe
shkolls.

132
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Shfrytzon analiz t situats pr ti vlersuar nevojat dhe pr t prpiluar aktivitete prkatse.


-- Shfrytzon metoda dhe teknika t reja pr vlersim dhe pun kshilldhnse me nxnsit.
-- Udhheq ekipe pr mbshtetjen dhe ndjekjen e zhvillimit t nxnsve.
-- Planifikon dhe koordinon qasje strategjike pr ndjekje dhe mbshtetje t zhvillimit t nxnsve t prshtatura
me specifikat e shkolls.
-- Merr pjes n ndjekjen e prshtatshmris s qasjeve dhe ndryshimeve q ndodhin si rezultat i atyre qasjeve.
-- Prpilon qasje n nivel t shkolls pr zhvillimin e shkathtsive jetsore te nxnsit (p.sh. udhheqje,
humanizm, oratori, siprmarrsi, etj.).
-- Trajnon nxns pr edukim dhe ndrmjetsim moshatar.

I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: ORIENTIM PROFESIONAL


DHE N KARRIER I NXNSVE BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Avancon procesin e orientimit profesional dhe zhvillimit n karrier n shkoll.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Planifikon dhe krijon metoda dhe qasje pr orientim profesional dhe zhvillim n karrier pr nxnsit n t gjitha
fazat e arsimimit t tyre.
-- U jep drejtime arsimtarve se si t realizohen aktivitetet n msimin e rregullt dhe aktivitetet jashtmsimore.

133
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
134
II. PUN ME
ARSIMTAR

BASHKPUNTORI PROFESIONAL-MENTOR sht iniciator dhe prkrahs i qasjeve t


reja n msimdhnie, me rast udhheq ekipet pr prfshirjen e inovacioneve.
Motivon arsimtart q ta modernizojn punn e tyre dhe i mbshtet n
shfrytzimin e metodave t reja msimore efektiviteti i t cilave sht i mbshtetur
dhe i vrtetuar n aspektin shkencor. Informon dhe ndihmon arsimtart q ti
kuptojn njohurit m t reja pr punn edukativo-arsimore, praktikat efektive
dhe i inkurajon q edhe vet t gjejn zgjidhje kreative n sfidat e puns me
nxnsit dhe tu dalin n ndihm nevojave t t gjith nxnsve. Prmes puns
s tij, n kolektiv paraqitet si mbshtets dhe lehtsues i puns s arsimtarve
dhe ata ndjehen t lirshm q t krkojn mbshtetje prej tij. Ai u ndihmon t
bhen praktikant reflektues, autonom, por edhe t din ta paraqesin praktikn
e tyre t suksesshme para tjerve. Me kt rast, do profil i bashkpuntorit
profesional siguron q t merren parasysh njohurit nga sfera e specialitetit t
tyre m t ngusht.

135
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT


PLANIFIKIMIT DHE REALIZIMIT T PROCESIT
EDUKATIVO-ARSIMOR DHE VETVLERSIMIT BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Promovon qasje dhe modele inovative n planifikimin e msimit dhe forma tjera t puns edukativo-arsimore.
2. Krijon/zbaton projekte inovative didaktike-metodike n nivel t shkolls.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Ndihmon arsimtart gjat konceptimit didaktiko-metodik t msimit.


-- Ndihmon arsimtart n planifikimin dhe realizimin e orve t vzhguara t msimit.
-- Merr pjes n planifikimin dhe programimin ekipor t puns edukativo-arsimore nga aspekti i profesionalizmit
t vet (aspekte metodike, karakteristika individuale t nxnsve, mjedis social, qasje t reja, etj.).
-- Udhzon se si t shfrytzohen shkathtsi refleksive pr analizimin dhe prmirsimin e praktiks.
-- Udhheq ekip profesional q realizon projekt inovativ n shkoll.
-- sht antar i ekipeve pr certifikimin e zbatimit t qasjeve t reja n msimdhnie.
-- Posedon certifikata pr zbatimin e njohurive/shkathtsive t marra nga projektet.

II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE


GJAT PUNS ME NXNS BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Kontribuon pr krijimin e mjedisit pozitiv pr nxnsit n shkoll.
2. Krijon klim t pranimit t diversiteteve dhe situatave t krizs te nxnsit.
3. Prfshin njohurit pr karakteristikat, prparimin dhe zhvillimin e nxnsve.

136
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Ndihmon kujdestart e klass n planifikimin dhe przgjedhjen e aktiviteteve edukative dhe parandaluese me
nxnsit.
-- Ndihmon arsimtart dhe kujdestart e klass gjat zgjidhjes konstruktive t konflikteve n paralele.
-- Prpilon aktivitete pr arsimtart gjat puns me nxns.
-- Kshillon arsimtart se si tu prgjigjen situatave t krizs te nxnsit.
-- Njofton arsimtart me paranjohurit dhe karakteristikat tjera relevante t nxnsve t rinj (gjat kalimit n
msimin lndor dhe arsimin e mesm) dhe u ofron udhzime pr pun.
-- Vzhgon prshtatjen e krkesave programore me karakteristikat e moshs s nxnsve dhe ofron rekomandime
pr harmonizimin e t njjtave.
-- Udhzon arsimtart e rinj pr mnyrn e msimdhnies s kategorive t caktuara t nxnsve.

137
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
138
III. PUN ME
PRINDR9

BASHKPUNTORI PROFESIONALMENTOR sht m i shkatht n aftsit


komunikuese sesa bashkpuntori profesional. Prvoja n punn me prindr t
nxnsve, si dhe vzhgimi i vazhdueshm i qasjeve m t reja n punn me ta e
sensibilizon deri n at mas saq bashkpuntori profesionalmentor i dallon
situatat potenciale t palakmueshme dhe reagon n mnyr prkatse ndaj tyre,
ndrsa puna e suksesshme e bn t dallohet te prindrit dhe bashksia lokale.
Sikurse n nn-fushat tjera edhe ktu sht inovativ dhe krijon ide dhe qasje t
reja pr bashkpunim, kshillim dhe edukim t mundshm t prindrve n drejtim
t realizimit t suksesshm t rolit t tyre prindror.

9 Me prind nnkuptohet edhe prfaqsuesi ligjor, kujdestar.

139
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
III. PUN ME PRINDR

Nn-fusha: KSHILLIME DHE KONSULTIME INDIVIDUALE


DHE GRUPORE ME PRINDR BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Dallon situata konflikti n raportin prind-shkoll dhe reagon ndaj tyre n mnyr prkatse.
2. Prmirson informimin e prindrve.
3. Parashikon rezistencat e mundshme te prindrit dhe punon n tejkalimin e tyre.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Ndrmjetson n zgjidhjen e mosmarrveshjeve/konflikteve t mundshme n raportin prind-kuadr edukativo-


arsimor ose prindnxns.
-- Shfrytzon metoda dhe qasje t bazuara shkencore t puns kshilldhnse me prindr/familje.
-- Merr pjes n aktivitetet n nivel lokal pr informimin e prindrve pr shtje t ndryshme nga fusha e arsimit.
-- Prshtat komunikimin varsisht nga situata dhe prvojat e mparshme.

III. PUN ME PRINDR

Nn-fusha: EDUKIM I PRINDRVE


BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Vzhgon tendencat bashkkohore e t qent prind.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


-- Krijon puntori edukative pr prindr.
-- Paraqet/demonstron tendencat bashkkohore e t qenit prind prmes trajnimeve, takimeve, publikimeve dhe
ngjashm.

140
III. PUN ME PRINDR

Nn-fusha: PRFSHIRJE E PRINDRVE N JETN


DHE PUNN E SHKOLLS BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Prmirson bashkpunimin e shkolls me familjen.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Informon kolegt pr qasjet e shkolls pr zbatimin e risive n sistemin arsimor dhe mnyrat e informimit t
prindrve pr to.
-- Inicion dhe organizon projekte pr prfshirjen e prindrve n jetn dhe punn e shkolls.

141
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
142
IV. BASHKPUNIM
ME BASHKSIN

BASHKPUNTORI PROFESIONALMENTOR ndrmerr nism n bashkpunim me


bashksin lokale pr shtje q jan relevante jo vetm pr shkolln, por
edhe pr bashksin. Ai u qaset shtjeve t bashkpunimit me bashksin n
mnyr sistematike dhe nismat e tij hasin n mirkuptim dhe pranim pr shkak t
bashkpunimit t suksesshm t deritathershm. Angazhohet n mnyr aktive
n realizimin e politikave dhe praktikave t caktuara shkollore dhe t njjtat i
promovon n bashksin m t gjer. Me gjith kt, s bashku me aktivitetet
pr shprndarjen e njohurive dhe prvojave t veta prmes mediave t ndryshme,
bashkpuntori profesionalmentor ka prvetsuar reputacionin e ekspertit n
fushn e tij, mendimi i t cilit respektohet nga njerzit.

143
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN

Nn-fusha: BASHKPUNIM ME BASHKSIN LOKALE


BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Inicion dhe zhvillon bashkpunim partneriteti me bashksin pr shtje relevante pr arsimin n bashksin.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Prpilon procedura pr mnyrn e planifikimit, organizmit dhe realizimit t aktiviteteve dhe pr vzhgimin dhe
vlersimin e tyre (ligjrata, tribuna, parakalime, ekspozita, akademi, gara, etj.).
-- Ka rol udhheqs n projektet pr bashkpunim me bashksin lokale (iniciator, udhheqs, koordinator).
-- Njohurit dhe prvojat e tij profesionale i prezanton para opinionit m t gjer.
-- Informon bashksin lokale pr shtje t caktuara aktuale nga arsimi dhe ofron mbshtetje pr shtje nga
fusha e tij.

144
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE
BASHKPUNIM PROFESIONAL

BASHKPUNTORI PROFESIONALMENTOR e ka tejkaluar fazn e puns rutine dhe


sht i interesuar pr prmirsimin e puns personale prmes prvetsimit t
njohurive pr praktikat m t reja n profesionin, por edhe prmes analizs s
puns personale. Ai identifikon temat/nn-fushat e puns n t cilat duhet
t zhvillohet n aspektin profesional, ndaj pr kt qllim edhe hyn m thell
n disa nn-fusha t caktuara. Prandaj, ai e planifikon n mnyr sistematike
zhvillimin personal profesional dhe przgjedh prmbajtje, forma dhe metoda
m adekuate. Meq personalisht e ka vrtetuar rndsin e zhvillimit profesional
pr pun t suksesshme, bashkpuntori profesional-mentor angazhohet q t
gjith t punsuarit n shkoll t zhvillohen duke ndrtuar nj sistem pr zhvillim
profesional n shkoll, n kuadr t t cilit koordinon, trajnon, vzhgon dhe
udhzon forma t ndryshme t zhvillimit profesional.

145
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL

Nn-fusha: ZHVILLIM PERSONAL PROFESIONAL


BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Vlerson aktivitetet personale profesionale nga aspekti i efekteve dhe i prmirson ato.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Prpilon instrumente pr reflektim dhe vetvlersim, si dhe shkmben prvojat nga zhvillimi personal
profesional dhe praktika profesionale.
-- Ndjek literaturn profesionale pr shqyrtim m t thell t shtjeve specifike dhe t reja nga kjo fush dhe e
shfrytzon at gjat puns.
-- Ndjek trajnime pr arritjen e kompetencave m t larta (shkathtsi m specifike nga fusha, trajnime pr
mentor, pr udhheqje, hulumtim).

V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL

Nn-fusha: MBSHTETJE E ZHVILLIMIT


DHE BASHKPUNIMIT PROFESIONAL N SHKOLL BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Kontribuon q arsimtart dhe bashkpuntort profesional ti prvetsojn kompetencat themelore.
2. Vendos sistem t zhvillimit profesional t kuadrit edukativo-arsimor n shkoll.

146
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Organizon, informon dhe bn shprndarjen e njohurive dhe shkathtsive t prvetsuara nga trajnimi ose
seminari i ndjekur.
-- Mentoron arsimtar, bashkpuntor profesional dhe student.
-- Planifikon, krijon, organizon dhe realizon trajnime interne.
-- Mban evidenc dhe posedon dshmi pr zhvillimin profesional t arsimtarve n shkoll.
-- Merr pjes n procesin e certifikimit t arsimtarve pr t punuar n programe/projekte t caktuara.
-- Udhheq ekipet n shkoll q punojn n prparimin e puns edukativo-arsimore.
-- Inicion dhe udhheq bashksi pr nxnie nga fusha e tij n shkoll dhe n rajon.
-- Prpilon program pr zhvillimin profesional t kuadrit edukativo-arsimor t shkolls.
-- Udhheq ekipin shkollor pr zhvillim profesional.
-- Organizon mbshtetje t arsimtarve pr realizimin e aktiviteteve q kan t bjn me zhvillimin profesional.
-- Shkmben njohuri, kuptime dhe shkathtsi pr mbshtetjen e zhvillimit profesional.
-- Vzhgon efektet e zhvillimit profesional t shkolls.
-- Prpilon modele pr planifikimin dhe vzhgimin e formave t ndryshme t zhvillimit profesional n nivel t
shkolls.

147
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
148
VI. PUN
ANALITIKE-HULUMTUESE

BASHKPUNTORI PROFESIONALMENTOR e ka ngritur punn analitike


hulumtuese n nivel m t lart se mbledhja dhe analizimi rutin i t dhnave nga
dokumentacioni pedagogjik q udhhiqet n shkoll dhe zbatimi i hulumtimeve
t vogla pr prmirsimin e puns edukativo-arsimore. Ai sillet si hulumtues
mbledh dshmi pr at se far funksionon n shkoll e far jo, si dhe n
far kushtesh. Punon n mnyr ekipore dhe udhheq ekipe pr hulumtimin e
shtjeve aktuale nga pun edukativo-arsimore n shkoll, ndrsa konstatimet
dhe propozimet pr prparimin e veprimtaris edukativo-arsimore i sjell n baz
t dshmive. N hulumtimet e praktiks pedagogjike parashtron pyetje q jan
me interes t gjer profesional, krkojn dizajn m t ndrlikuar metodologjik dhe
prpunim m t ndrlikuar statistikor dhe t dhnat i prezanton para opinionit m
t gjer profesional. Ai di ti vlersoj n mnyr kritike hulumtimet e realizuara
nga personat tjer dhe konstatimet deri te t cilat kan ardhur ata.

Nse hulumtimet i realizon n mnyr t pavarur, ather ato zakonisht jan


hulumtime t thelluara t shtjeve specifike nga fusha e tij m e ngusht, ndrsa
kur punon n mnyr ekipore, q duhet t jet rast m i shpesht, ather secili
bashkpuntor profesional siguron q n mnyr prkatse t shqyrtohet aspekti
pr t cilin ai sht kompetent (aspekti pedagogjik, psikologjik, sociologjik dhe ai
i defektologjis), q siguron shqyrtim gjithprfshirs t problemit.

149
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE

Nn-fusha: HULUMTIM I PUNS EDUKATIVO-ARSIMORE


BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Identifikon shtje relevante dhe realizon hulumtime pr prmirsimin e cilsis s procesit edukativo-arsimor.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Prpilon hulumtime pr shtje bazike me interes m t gjer.


-- Merr pjes n punn e ekipit pr realizimin e hulumtimit.
-- Interpreton dhe prezanton t dhnat para opinionit m t gjer profesional.

150
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM
DHE KLIM SHKOLLORE

BASHKPUNTORI PROFESIONALMENTOR jo vetm q ka pozicion n shkoll i


cili i mundson t ket shqyrtim n punn e prgjithshme, por edhe njohurit
profesionale dhe prvoja e prvetsuar i mundsojn q ti shikoj situatat me
nj urtsi t caktuar dhe ti rreket puns n mnyr strategjike. E di se shkolla nuk
sht organizat statike, porse vazhdimisht ndryshon s bashku me ndryshimet
n arsimin dhe shoqrin m t gjer. Ai synon ta bj shkolln vend m t mir
pr nxnie dhe pr pun, kryesisht prmes zhvillimit t strategjive, programeve
dhe intervenimeve parandaluese, duke i ndrlidhur t njjtat n nj sistem unik
shkollor, sipas t cilit shkolla bhet e dalluar.

151
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE

Nn-fusha: STRUKTUR DHE ORGANIZIM SHKOLLOR


(PLANIFIKIM, VZHGIM T PUNS EDUKATIVO-ARSIMORE,
EVIDENC PEDAGOGJIKE, EVALVIM) BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Vzhgon dhe analizon ndryshimet n arsim.
2. Zhvillon dhe zbaton politika arsimore n shkolln.
3. Rezultatet nga vlersimi i puns s shkolls i shfrytzon pr ngritjen e cilsis s procesit edukativo-arsimor.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- sht autor i artikujve/punimeve profesionale n t cilat i analizon/sqaron politikat nacionale n arsim.


-- sht ligjrues n seminare/puntori n shkoll pr tema q kan t bjn me reformat n arsim.
-- sht antar i ekipeve/grupeve punuese pr prpilimin e veprimeve, procedurave, rregulloreve dhe programeve
n nivel t shkolls.
-- Propozon dhe koordinon realizimin e zgjidhjeve t reja organizative n punn edukativo-arsimore.
-- Prpilon analiza, plane vepruese.
-- sht antar i ekipit pr prpilimin e programit zhvillimor t shkolls.
-- Merr pjes n konceptimin dhe realizimin e projekteve inovative shkollore.

VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE

Nn-fusha: KLIM SHKOLLORE, MJEDIS I SIGURT


DHE PJESMARRJE DEMOKRATIKE E NXNSVE BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Zhvillon strategji pr krijimin e mjedisit t sigurt dhe pozitiv pr nxnie.
2. Kontribuon n krijimin e klims dhe komunikimit pozitiv dhe jo diskriminues shkollor.
3. Prpilon procesin e intervenimit ndaj krizs n shkoll.

152
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Zhvillon politik shkollore pr parandalimin e dhuns n shkoll.


-- Krijon procedura dhe veprime shkollore pr intervenim.
-- Koordinon realizimin e politikave, procedurave dhe veprimeve pr krijimin e mjedisit t sigurt dhe pozitiv pr
nxnie.
-- Ndrmerr aktivitete pr parandalimin dhe tejkalimin e situatave t konfliktit.
-- Inicion nisma dhe ndrmerr aktivitete pr identifikimin dhe respektimin e diversiteteve n nivel t shkolls dhe
n bashksin m t gjer.
-- Merr pjes n prpilimin e planit pr intervenim n situata t krizs n shkoll.
-- Kontribuon pr prgatitjen psikologjike t nxnsve dhe arsimtarve pr reagim n situata t krizs.

153
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
154
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-MENTOR
PEDAGOG

I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: VZHGIM DHE MBSHTETJE


E ZHVILLIMIT T NXNSVE PEDAGOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Prmirson sistemin pr reagim gjat situatave t krizs te nxnsit n nivel t shkolls.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


-- Krijon dhe zhvillon programe parandaluese (p.sh. forcim t vetbesimit dhe vetrespektit, parandalim t llojeve
t paplqyeshme t sjelljes, nxnie t shkathtsive sociale, motivim pr nxnie, etj.) pr t gjith nxnsit,
veanrisht pr ata nga grupet e ndjeshme.
-- Krijon dhe realizon puntori pr realizimin e programeve parandaluese.
-- Vzhgon efektet nga realizimi i programeve.

II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT


PLANIFIKIMIT DHE REALIZIMIT T PROCESIT
EDUKATIVO-ARSIMOR DHE VETVLERSIMIT PEDAGOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Zhvillon politik shkollore pr notim cilsor.
2. Kupton qasjet konceptuale n notime t ndryshme eksterne nacionale dhe ndrkombtare, si dhe analizon
rezultatet prej tyre.
3. Shfrytzon metodologji pr vlersimin e librave shkollor dhe materialeve tjera msimore.

155
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Analizon dhe vlerson praktikn e notimit n shkoll.


-- Shfrytzon njohurit nga vlersimi i njohurive shkencore pr notim efektiv n hartimin e politiks shkollore pr
notim.
-- Merr pjes n vlersimin e rezultateve nga puna edukativo-arsimore.
-- Merr pjes n prpilimin dhe barazimin e kritereve pr notim.
-- Ua sqaron arsimtarve qasjet konceptuale gjat notimeve t ndryshme eksterne kombtare dhe
ndrkombtare.
-- Ndihmon arsimtart q ti shfrytzojn rezultatet nga notimet eksterne (kombtare dhe ndrkombtare) pr
prmirsimin e msimit dhe nxnies.
-- Tregon mnyrn e shfrytzimit t instrumenteve dhe procedurave pr vlersimin e librave shkollor dhe
burimeve tjera t nxnies.
-- Rezultatet nga vlersimi i jep si rekomandime pr przgjedhjen e librave shkollor dhe materialeve msimore.

II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE


GJAT PUNS ME NXNS PEDAGOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Prparon punn me nxnsit e talentuar.
2. Ndrlidh dinamikn e paraleles me mnyrn e menaxhimit n klas.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Sqaron dhe demonstron mnyrat n t cilat mund tu ndihmohet nxnsve pr shfrytzimin e qasjeve t
ndryshme gjat nxnies.
-- Vzhgon procesin e ndryshimeve n pun te arsimtari dhe ofron udhzime pr prparimin e mnyrs s puns.
-- Prpilon sociogram t paraleles/klass dhe e analizon at.
-- Njofton arsimtart e rinj me dinamikn e paraleles me t ciln do t punojn dhe ofron udhzime pr pun.
-- Udhzon arsimtart e rinj drejt qasjeve dhe strategjive t reja pr mbajtjen e ors.

156
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-MENTOR
PSIKOLOG

I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: MBSHTETJE E NXNSVE GJAT NXNIES


PSIKOLOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Krijon sistem pr identifikim, vzhgim dhe mbshtetje t nxnsve t talentuar n shkolln.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Merr pjes n prpilimin/adaptimin e instrumenteve pr identifikimin e nxnsve t talentuar.


-- Realizon puntori dhe konsultime individuale me nxnsit e talentuar (strategji metakognitive, motivim,
shkathtsi sociale, etj.).
-- Vzhgon prparimin e nxnsve t talentuar.

157
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: VZHGIM DHE MBSHTETJE T ZHVILLIMIT T NXNSVE


PSIKOLOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Prmirson sistemin pr reagim gjat situatave t krizs te nxnsit n nivel t shkolls.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Krijon dhe zhvillon programe parandaluese (p.sh. forcim t vetbesimit dhe vetrespektit, parandalim t llojeve
t paplqyeshme t sjelljes, nxnie t shkathtsive sociale, motivim pr nxnie, etj.) pr t gjith nxnsit,
veanrisht pr ata nga grupet e ndjeshme.
-- Krijon dhe realizon puntori pr realizimin e programeve parandaluese.
-- Vzhgon efektet nga realizimi i programeve.

II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT


PLANIFIKIMIT DHE REALIZIMIT T PROCESIT
EDUKATIVO-ARSIMOR DHE VETVLERSIMIT PSIKOLOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Zhvillon politik shkollore pr notim cilsor.
2. Kupton qasjet konceptuale n notime t ndryshme eksterne kombtare dhe ndrkombtare, si dhe i analizon
rezultatet prej tyre.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


-- Analizon dhe vlerson praktikn e notimit n shkoll.
-- Shfrytzon njohurit nga vlersimi i njohurive shkencore pr notim efektiv n hartimin e politiks shkollore pr
notim.
-- Merr pjes n vlersimin e rezultateve nga pun edukativo-arsimore.
-- Merr pjes n prpilimin dhe barazimin e kritereve pr notim.
-- Ua sqaron arsimtarve qasjet konceptuale gjat notimeve t ndryshme eksterne kombtare dhe
ndrkombtare.
-- Ndihmon arsimtart q ti shfrytzojn rezultatet nga notimet eksterne (kombtare dhe ndrkombtare) pr
prmirsimin e msimit dhe nxnies.

158
II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT PUNS ME NXNS


PSIKOLOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Prparon punn me nxnsit e talentuar.
2. Ndrlidh dinamikn e paraleles me mnyrn e menaxhimit n klas.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Sqaron dhe demonstron mnyrat n t cilat mund tu ndihmohet nxnsve pr shfrytzimin e qasjeve t
ndryshme gjat nxnies.
-- Ndjek procesin e ndryshimeve n pun te arsimtari dhe ofron udhzime pr prparimin e mnyrs s puns.
-- Prpilon sociogram t paraleles dhe e analizon at.
-- Njofton arsimtart e rinj me dinamikn e paraleles me t ciln do t punojn dhe ofron udhzime pr pun.
-- Udhzon arsimtart e rinj drejt qasjeve dhe strategjive t reja pr mbajtjen e ors.

159
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
160
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-MENTOR
SOCIOLOG

I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: VZHGIM DHE MBSHTETJE T ZHVILLIMIT T NXNSVE


SOCIOLOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Prmirson sistemin pr reagim gjat situatave t krizs te nxnsit n nivel t shkolls.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Krijon dhe zhvillon programe parandaluese (p.sh. forcim t vetbesimit dhe vetrespektit, parandalim t llojeve
t paplqyeshme t sjelljes, nxnie t shkathtsive sociale, motivim pr nxnie, etj.) pr t gjith nxnsit,
veanrisht pr ata nga grupet e ndjeshme.
-- Krijon dhe realizon puntori pr realizimin e programeve parandaluese.
-- Vzhgon efektet nga realizimi i programeve.

161
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
162
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-MENTOR
DEFEKTOLOG

I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: MBSHTETJE E NXNSVE GJAT NXNIES


DEFEKTOLOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Krijon sistem t identifikimi, vzhgimit dhe mbshtetjes s nxnsve me nevoja t posame arsimore n shkoll.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Vzhgon prparimin dhe zhvillon qasje pr pun me nxnsit me nevoja t posame arsimore.
-- Prpilon/adapton instrumente pr identifikimin e nxnsve me nevoja t posame arsimore.

163
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT


PLANIFIKIMIT DHE REALIZIMIT T PROCESIT
EDUKATIVO-ARSIMOR DHE VETVLERSIMIT DEFEKTOLOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Zhvillon politik shkollore pr notim cilsor.
2. Kupton qasjet konceptuale n notime t ndryshme eksterne kombtare dhe ndrkombtare, si dhe analizon
rezultatet prej tyre.
3. Promovon metoda dhe qasje efektive n pun me nxns me nevoja t posame arsimore.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


-- Analizon dhe vlerson praktikn e notimit n shkoll.
-- Shfrytzon njohurit nga vlersimi i njohurive shkencore pr notim efektiv n hartimin e politiks shkollore pr
notim.
-- Merr pjes n vlersimin e rezultateve nga puna edukativo-arsimore.
-- Merr pjes n prpilimin dhe barazimin e kritereve pr notim.
-- Ua sqaron arsimtarve qasjet konceptuale gjat notimeve t ndryshme eksterne kombtare dhe
ndrkombtare.
-- Ndihmon arsimtart q ti shfrytzojn rezultatet nga notimet eksterne (kombtare dhe ndrkombtare) pr
prmirsimin e t arriturave.
-- Prgatit dhe realizon aktivitete msimore, me qllim t demonstrimit t metodave dhe qasjeve n punn me
nxns me nevoja t posame arsimore.

V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL

Nn-fusha: MBSHTETJE E ZHVILLIMIT


DHE BASHKPUNIMIT PROFESIONAL N SHKOLL DEFEKTOLOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Prparon punn e arsimtarve me fmij me nevoja t posame arsimore.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Zhvillon projekte dhe nisma pr ti prmirsuar njohurit teorike dhe shkathtsit praktike t arsimtarve pr
pun me nxns me nevoja t posame arsimore.

164
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE

Nn-fusha: STRUKTUR DHE ORGANIZIM SHKOLLOR


(PLANIFIKIM, VZHGIM T PUNS EDUKATIVO-ARSIMORE,
EVIDENC PEDAGOGJIKE, EVALVIM) DEFEKTOLOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-MENTOR


1. Prpilon politik dhe strategji t brendshme shkollore pr pun me nxns me nevoja t posame arsimore.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Zhvillon sistem pr vzhgim dhe regjistrim prmes t cilit arsimtart do ta vzhgojn dhe shnojn prparimin e
nxnsve me nevoja t posame arsimore n drejtim t realizimit t qllimeve t parashikuara n PIA.
-- Zhvillon procedura administrative pr komunikim efektiv dhe shkmbimin e t dhnave me institucionet
relevante.
-- Prfshin aspektet e arsimimit inkluziv (prfshirs) t nxnsve me nevoja t posame arsimore n t gjitha
dokumentet strategjike t shkolls

165
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
166
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-MENTOR
BIBLIOTEKIST

I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: MBSHTETJE E NXNSVE GJAT NXNIES


BIBLIOTEKISTI...

KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Ndrlidh teorit pr nxnie me krkimin dhe shfrytzimin e informacioneve pr zgjidhjen e problemeve dhe rezonim
kritik
2. Shfrytzon qasje inovative n aftsimin e nxnsve pr lexim me kuptim dhe hulumtim t burimeve t
informacioneve.
3. Ndrlidh qllimet ndrlndore n dokumentet konceptuese dhe programore me aktivitetet n bibliotek.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Udhzon nxnsit se si gjat zgjidhjes s problemeve t shfrytzojn burime t ndryshme t informacioneve.


-- Organizon aktivitete me nxnsit pr vlersim kritik t informacioneve t fushave dhe burimeve t ndryshme.
-- Mson nxnsit q ti argumentojn qndrimet dhe mendimet.
-- Organizon forma t ndryshme t puns grupore t nxnsve pr leximin e literaturs artistike.
-- Organizon me nxnsit hulumtim t temave t ndryshme prmes krkimit t literaturs dhe burimeve tjera t
informacioneve.
-- Shfrytzon metoda t ndryshme n pun me nxns (demonstron, ligjron, mbshtet aktivitete t iniciuara
nga vet nxnsit, etj.).
-- Vendos qllimet ndrlndore dhe przgjedh aktivitete dhe materiale prkatse pr realizimin e tyre gjat
planifikimit t puns s biblioteks.
-- Realizon aktivitete q prfshijn qllime ndrlndore.

167
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: VZHGIM DHE MBSHTETJE


T ZHVILLIMIT T NXNSVE BIBLIOTEKISTI...

KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Shfrytzon mnyra t ndryshme pr motivim pr lexim.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Organizon aktiviteteve t ndryshme pr motivim pr lexim (lexues i muajit, shkrim i prmbledhjes s librave,
gara, klube leximi, klube hulumtuese, etj.).

II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTEJTE E ARSIMTARVE


GJAT PLANIFIKIMIT DHE REALIZIMIT T PROCESIT
EDUKATIVO-ARSIMOR DHE VETVLERSIMIT BIBLIOTEKISTI...

KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Promovon dhe siguron kushte pr qasje t barabart.
2. Ndihmon arsimtart q t shfrytzojn strategji t llojllojshme pr prmirsimin e leximit n kuadr t msimit t
rregullt duke marr parasysh nevojat dhe interesat e ndryshm t nxnsve.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Zhvillon politik pr qasje t barabart deri te resurset n bibliotek dhe vzhgon zbatimin e saj.
-- Analizon shfrytzimin e biblioteks nga aspekti i qasjes deri te shfrytzuesit e ndryshm, pr arsyet e
shfrytzimit t pamjaftueshm t biblioteks nga kategori t caktuara t shfrytzuesve potencial, etj., ofron
propozime pr tejkalim, ndrmerr aktivitete konkrete, etj.
-- Ndrmerr aktivitete konkrete pr tejkalimin e barrierave fizike, sociale dhe intelektuale q pamundsojn qasje
t barabart deri te resurset dhe shrbimet.
-- Ndihmon arsimtart n gjetjen dhe shfrytzimin e materialeve q jan adekuate me karakteristikat e moshs,
kognitive dhe sociale t nxnsve.
-- Organizon puntori pr arsimtar pr shfrytzimin e strategjive pr lexim me kuptimin e llojeve t ndryshme t
teksteve.
-- Organizon grupe pr nxnie me arsimtar pr vendosjen e strategjive pr nxnie n msimdhnie.

168
II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTEJTE E ARSIMTARVE GJAT PUNS ME NXNS


BIBLIOTEKISTI...

KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Ndihmon arsimtart pr inovacion n shfrytzimin e mediave dhe burimeve t reja t informacioneve n msim.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Kshillon arsimtart, organizon puntori.


-- Demonstron shfrytzim inovativ t mediave t reja dhe i nxit arsimtart q ti shfrytzojn ato.
-- U sugjeron arsimtarve se ku mund ti vendosin burimet e reja t informacioneve n msim.

III. PUN ME PRINDR

Nn-fusha: EDUKIM I PRINDRVE


BIBLIOTEKISTI...

KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Prmirson bashkpunimin e shkolls me familjen.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Informon prindrit pr burimet e reja t informacioneve arsimore.


-- Inicion dhe organizon projekte pr prfshirjen e prindrve n jetn dhe punn e shkolls.

169
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN

Nn-fusha: BASHKPUNIM ME INSTITUCIONE


DHE ORGANIZATA PROFESIONALE BIBLIOTEKISTI...

KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Inicion dhe zhvillon bashkpunim partneriteti me bashksin pr shtje relevante arsimore n bashksim.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Realizon aktivitete t prbashkta me institucione dhe organizata tjera pr promovimin e leximit.


-- Prpilon procedura pr mnyrn e planifikimit, organizimit dhe realizimit t aktiviteteve dhe pr vzhgimin dhe
vlersimin e tyre. (ligjrata, tribuna, ekspozita, gara, etj.).
-- Ka rol udhheqs n projektet pr bashkpunim me bashksin lokale (iniciator, udhheqs, koordinator).
-- Njohurit dhe prvojat e tij profesionale i prezanton para opinionit m t gjer.
-- Informon bashksin lokale pr shtje t caktuara aktuale nga arsimi dhe ofron mbshtetje pr shtje nga
fusha e tij.

V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL

Nn-fusha: ZHVILLIM PERSONAL PROFESIONAL


BIBLIOTEKISTI...

KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Bn vlersimin e aktiviteteve profesionale nga aspekti i efekteve dhe i prmirson ato.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Prpilon instrumente pr reflektim dhe vetvlersimin dhe shkmben prvojat nga zhvillimi personal profesional
dhe praktika profesionale.
-- Ndjek literatur profesionale pr krkimin e thell t specifikave dhe shtjeve t reja nga fusha dhe e
shfrytzon n pun.
-- Ndjek trajnime pr arritjen e kompetencave m t larta (shkathtsi m specifike nga fusha, trajnime pr
mentor, pr udhheqje, hulumtim).
-- Zbaton vlersime t rregullta t nevojave pr shfrytzimin e biblioteks duke shfrytzuar instrumente
hulumtuese si pyetsor, grupe fokusi, intervist, etj.
-- Zbaton hulumtime vepruese pr prmirsimin e puns personale.

170
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL

Nn-fusha: MBSHTETJE E ZHVILLIMIT


DHE BASHKPUNIMIT PROFESIONAL N SHKOLL BIBLIOTEKISTI...

KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Promovon qasje inovative n shfrytzimin e teknologjive informative dhe burimeve tjera t informacioneve.
2. Njeh mnyra t qasjes dhe di t siguroj informacione prej bazave t ndrlikuara.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Ofron sugjerime pr prmirsimin e puns s shkolls.


-- Shkmben njohurit dhe informacionet me kuadrin msimdhns dhe udhheqs.
-- Prpilon drejtime, udhzime pr shfrytzimin e burimeve t ndryshme t informacioneve n msim.
-- Siguron materiale pr nevojat e shkolls prej bibliotekave tjera vendore dhe t huaja.

VI. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE

Nn-fusha: STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE


BIBLIOTEKISTI...

KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Ndrlidh risit n bazat e burimeve t informacioneve (TED, on-lajne kurse, materiale didaktike elektronike, etj.)
me nevojat pr nxnie.
2. Di t zhvilloj programe pr pun t biblioteks q e vendosin at n qendr t nxnies edhe shkmbimit t
informacioneve n shkoll.
3. Motivon dhe trajnon nxns pr pun vullnetare n bibliotek.
4. Ndrton strategji dhe organizon aktivitete pr pasurimin dhe shfrytzimin e fondit t biblioteks dhe t biblioteks
si resurs pr nxnie.
5. Organizon bibliotekn si qendr t resurseve pr materiale profesionale dhe marrjen e ideve pr prpilimin e
materialeve profesionale.

171
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Informohet pr prmbajtje dhe karakteristika t bazave specifike t informacioneve.


-- Informon dhe udhzon pr mnyrat e shfrytzimit t bazave t reja t informacioneve.
-- Promovon bibliotekn si qendr t nxnies t t gjithve n shkoll dhe n bashksin m t gjer.
-- Bashkpunon me nxns, arsimtar, administrat shkollore dhe prindr, n prpilimin e programit pr pun, q
tu dal n ndihm nevojave t tyre.
-- Paraqet punn e bibliotekistit para nxnsve.
-- Bn przgjedhje t nxnsve t interesuar pr pun vullnetare n bibliotek.
-- Bn program pr trajnim t nxnsve.
-- Prfshin n mnyr aktive nxnsit n realizimin e aktiviteteve t biblioteks.
-- Ndihmon nxnsit q t prpilojn materiale pr prezantimin e puns s tyre dhe puns s biblioteks.
-- Vendos sistem dhe shfrytzon mnyra t ndryshme pr rritjen e fondit t biblioteks (p.sh. donacione nga
shtpi botuese dhe individ, aktivitete pr grumbullimin e mjeteve pr pajisjen e biblioteks).
-- Bashk me arsimtart bn vlersim dhe seleksionim t rregullt t materialeve profesionale n prputhje me
nevojat, aftsit dhe interesat e nxnsve dhe t punsuarve dhe specifikat e shkolls dhe mjedisit.
-- Organizon panair t librave pr shitje n shkoll.
-- Organizon aktivitete donatore.
-- Gjen sponsor.
-- Prfshin arsimtart, nxnsit dhe prindrit n aktivitete pr rritjen e fondit t biblioteks.
-- Ofron ide pr shfrytzim inovativ t biblioteks.
-- Prkufizon misionin dhe prioritetet e biblioteks.

172
173
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
174
STANDARDE
PROFESIONALE
per BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-KSHILLTAR

175
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
176
Kompetenca
t prbashkta
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-KSHILLTAR

Piknisje themelore

N kt pjes jan zhvendosur kompetencat q bashkpuntori profesional


i cili tashm ka marr titullinmentor, duhet ti posedoj pr t marr titullin
bashkpuntor profesional-kshilltar. Ato paraqesin sendrtim t Kompetencave
themelore profesionale t bashkpuntorve profesional dhe standardeve pr
bashkpuntor profesionalmentor dhe paraqesin nj lloj kriteri q pritet ta
plotsojn vetm nj pjes e bashkpuntorve m t dalluar profesional dhe si
rezultat t avancohen n profesion.

Gjat prkufizimit t standardeve sht nisur nga konceptimi i bashkpuntorit


profesionalkshilltar si praktikant i cili gjat puns i ka zhvilluar dhe prsosur
kompetencat themelore profesionale pr bashkpuntor profesional dhe
standardet pr bashkpuntor profesionalmentor, por edhe ka vazhduar t
sendrtohet dhe ka treguar se angazhohet trsisht n nivel m t gjer n
shkoll, kshtu q prfshihet n prpilimin e dokumenteve, strategjive dhe
projekteve kombtare, shprndan njohurin prmes prpilimit t broshurave,
doracakve, librave, mbajtjes s trajnimeve, pjesmarrjes n emisione
informative dhe ngjashm.

177
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
Gjat prpilimit t standardeve u prkushtohet m shum vmendje
standardeve t prbashkta, sesa standardeve pr profilet e posame
profesionale, pr shkak se vlersohet se angazhimi n nivel lokal dhe kombtar
krkon kompetenca q jan t ngjashme te secili profil i bashkpuntorit
profesional dhe sendrtohet n kompetencat profesionale karakteristike pr
profilet konkrete profesionale.

Qllimi prfundimtar i Standardeve profesionale pr bashkpuntor pro


fesionalkshilltar sht q t kontribuojn pr angazhim t lart cilsor
t bashkpuntorit profesionalkshilltar q i tejkalon kornizat e puns s
prditshme n shkoll, e me kt t kontribuohet pr pun m cilsore t t
gjitha shkollave.

178
I. PUN ME
NXNS

BASHKPUNTORI PROFESIONAL-KSHILLTAR sht me kompetenc t lart n


fushn e tij profesionale dhe demonstron praktik e cila sht shembull i mir
pr pun me nxns dhe q mund t jet e rekomanduar n nivel sistemor. Ai
posedon shkathtsi t thelluara pr pun t drejtprdrejt me nxns, qasjet
e tij n pun jan inovative, t mbshtetura n hulumtime t reja shkencore
ose praktika t vrtetuara personale, sht i prkushtuar n angazhimin pr
ndryshime n politikat q i prekin nxnsit n nivel rajonal ose kombtar dhe
pr kt arsye njohurit dhe shkathtsit pr pun me nxns ia prezanton
opinionit m t gjer profesional dhe sht lider i ndryshimeve. Prvoja
shumvjeare i mundson perspektiv m t gjer, ndaj n kt mnyr
pikpamjet, qndrimet, kuptimet dhe angazhimet e tij e tejkalojn nxnien dhe
mirqenien e nxnsve n shkoll dhe jan t zbatueshme n nj kontekst
m t gjer rajonal dhe kombtar. Ai angazhohet pr nxnie dhe zhvillim m
t suksesshm t t gjith nxnsve, ndrsa kt e tregon prmes zhvillimit
t programeve lokale ose kombtare dhe intervenimeve pr mbshtetjen e
nxnsve, publikimin e shembujve nga praktika, pjesmarrje n prpunimin e
dokumenteve kombtare dhe ngjashm. Secili nga profilet e bashkpuntorve
profesional synon q n dokumentet e karakterit sistemor n prpilimin e t
cilit sht prfshir, ta vendos ekspertizn nga profesioni i tij m i ngusht
dhe t siguroj prfshirje t gjithmbarshme t qasjeve n punn me nxns.

179
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: MBSHTETJE E NXNSVE GJAT NXNIES


BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Prpilon dhe realizon qasje t reja gjat vlersimit dhe vzhgimit t prparimit t nxnsve.
2. Promovon qasje bashkkohore gjat nxnies para bashksis m t gjer profesionale.
3. Promovon prmirsim n politikat, qasjet dhe metodat pr nxnie efektive t rezultuara nga hulumtimet dhe/ose t
kontrolluara n praktik.
4. Kontribuon n prfshirjen e nxnsve n bashksin m t gjer.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- sht antar i ekipit q krijon metoda, strategji dhe instrumente pr vzhgimin e prparimit t nxnsve n
nivel kombtar.
-- Zhvillon programe dhe ndrhyrje pr mbshtetjen e nxnsve gjat nxnies n nivel lokal dhe/ose nivel
kombtar dhe merr pjes n vlersimin e tyre.
-- Hulumton, prshtat dhe zhvillon qasje pr mbshtetje t nxnsve gjat nxnies.
-- Vlerson efektivitetin e intervenimeve individuale dhe sistemore n mnyrn e nxnies s nxnsve.
-- Publikon shembuj nga praktika personale dhe hulumtime n revista profesionale ose t postuara n faqe
zyrtare (t recensuara) t internetit.
-- Merr pjes n ekipe pr zhvillimin e qasjeve dhe metodave pr nxnie efektive.
-- Merr pjes n hulumtime pr vlersimin e qasjeve dhe programeve t pranuara pr nxnie efektive.
-- Prezanton t dhna nga hulumtimet n tubime profesionale, n libra, publikime, artikuj, revista profesionale,
doracak, etj.
-- Merr pjes n prpunimin e dokumenteve pr prmirsimin e arsimit inkluziv (prfshirs) n nivel kombtar dhe
lokal.
-- Merr pjes n projekte dhe nisma n nivel kombtar dhe lokal pr prfshirjen e nxnsve me nevoja t posame
arsimore n shkoll dhe mjedisin m t gjer.
-- Merr pjes n grupe punuese pr prpunimin e instrumenteve pr identifikimin e nevojave t posame arsimore
n nivel kombtar.

180
I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: VZHGIM DHE MBSHTETJE


T ZHVILLIMIT T NXNSVE BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Zhvillon qasje t reja pr ndjekjen dhe mbshtetjen e zhvillimit t nxnsve.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Merr pjes n ekipe profesionale n nivel lokal ose kombtar pr prpilimin e programeve pr mbshtetjen e
zhvillimit t nxnsve.
-- Merr pjes n realizimin dhe vlersimin e efektivitetit t programeve t realizuara n nivel lokal ose kombtar.

I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: ORIENTIM PROFESIONAL


DHE N KARRIER I NXNSVE BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Hulumton dhe promovon qasje t reja n zhvillim profesional dhe n karrier.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Merr pjes n prpilimin e dokumenteve strategjike dhe programore pr zhvillim profesional dhe n karrier.
-- Merr pjes n prpilimin e qasjeve dhe instrumenteve t reja pr orientim profesional dhe zhvillim n karrier.
-- Merr pjes n vlersimin e efekteve nga qasjet e zbatuara t zhvillimit profesional dhe n karrier n nivel
kombtar ose lokal.

181
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
182
II. PUN ME
ARSIMTAR

BASHKPUNTORI PROFESIONALKSHILLTAR jo vetm q sht i respektuar dhe


shum i muar nga arsimtart n shkoll, por sht i dalluar si bashkpuntor
i lart profesional dhe i pranuar n bashksin m t gjer. Me kalimin e
periudhs n pun ka marr prvoj dhe siguri t mjaftueshme q t mund ti
mbshtes arsimtart n pun, edhe at jo vetm ata nga shkolla e tij, por edhe
arsimtart nga rajoni ose shteti. Kt e arrin prmes pjesmarrjes n prpilimin
e dokumenteve konceptuale, autorsis s artikujve/analizave, prpunimin e
materialeve didaktike-metodike, pjesmarrjen n intervenime sistemore dhe
ngjashm. N punn e dokumenteve me interes m t gjer q e prparojn
punn e arsimtarve nga bashkpuntori profesionalkshilltar pritet q t
jap kontribut t thell nga aspekti i profesionalizmit m t ngusht personal.

183
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT


PLANIFIKIMIT DHE REALIZIMIT T PROCESIT
EDUKATIVO-ARSIMOR DHE VETVLERSIMIT BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Prpilon dokumente konceptuale dhe programore n nivel nacional.
2. Prparon aspektet didaktike-metodike t msimit.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- sht antar i ekipeve pr prpilimin e dokumenteve konceptuale n arsim.


-- sht autor /bashkautor i analizave dhe vlersimeve t aspekteve t caktuara t sistemit edukativo-arsimor n
nivel kombtar.
-- sht autor i artikujve n t cilat i analizon/sqaron politikat kombtare n arsim.
-- Merr pjes n ekipet pr prpilimin e programeve msimore.
-- Prpilon materiale profesionale didaktike-metodike q jan pozitivisht t recensuara (shembuj t praktiks s
mir).
-- sht autor/bashkautor i doracakve, udhzimeve, drejtimeve, mjeteve t konkretizimit dhe ngjashm me t
cilat prparohet msimi.
-- sht recensent i librave shkollor dhe burimeve tjera pr nxnie.
-- sht autor/bashkautor i librave t aprovuar shkollor dhe materialeve punuese pr nxns.

II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE


GJAT PUNS ME NXNS BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Kontribuon n zhvillimin dhe vlersimin e intervenimeve/ndryshimeve sistemore n shkoll, komun ose rajon.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


-- Vlerson efikasitetin e programeve kombtare dhe i modifikon n baz t njohurive.
-- Realizon intervenime/ndryshime sistemore n shkoll dhe/ose komun/qytet.
-- Vlerson efektet nga aktivitetet e ndrmarra.

184
III. PUN ME
PRINDR10

BASHKPUNTORI PROFESIONALKSHILLTAR njihet n mesin e prindrve si


dikush q kontribuon n nxnien dhe zhvillimin e nxnsve dhe si dikush q
sht vazhdimisht i informuar pr t gjitha zhvillimet/shtjet relevante pr
jetn e nxnsve. Angazhimi i tij i tejkalon kshillimet e suksesshme me prindrit
n shkoll, meq duke shkruar doracak, duke marr pjes n prpilimin e
dokumenteve konceptuale ose n emisione edukative, duke shkruar n revista
dhe faqe t njohura t internetit, ai sht aktiv dhe ka ndikim n prmasa m
t gjera n shoqri.

10 Me prind nnkuptohet edhe prfaqsues ligjor, kujdestar.

185
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
III. PUN ME PRINDR

Nn-fusha: KSHILLIME DHE KONSULTIME INDIVIDUALE


DHE GRUPORE ME PRINDR BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Identifikon qasje t reja efektive n kshillimin e prindrve dhe i zbaton ato n praktik.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- sht autor/recensent i doracakut pr pun me prindr n veprimtarin edukativo-arsimore.


-- Merr pjes n prpilimin e dokumenteve konceptuale pr pun me prindr.

III. PUN ME PRINDR

Nn-fusha: EDUKIM I PRINDRVE


BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Prindrit dhe opinionin m t gjer i edukon pr shtje q kan t bjn me t qent prind prmes mjeteve pr
komunikim masiv.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- sht autor i doracakut pr prindr (pr t qent prind m i mir).


-- Merr pjes n TV/radio emisione edukative.
-- Shkruan n revista dhe faqe t famshme interneti pr t qent prind.
-- sht udhheqs i shkollave pr prindr.

186
IV. BASHKPUNIM
ME BASHKSIN

BASHKPUNTORI PROFESIONALKSHILLTAR jo vetm q sht iniciator, por


sht edhe inovator dhe kjo perceptohet n angazhimin e tij n bashksi,
ku vazhdimisht gjen mnyra pr t iniciuar dhe organizuar projekte pr
prmirsimin e jets n shkoll dhe n bashksi. Ai sht i dalluar n bashksi
si iniciator i bashkpunimit me bashksin, gj q karakterizohet me prmbajtje
dhe mnyra t reja t bashkpunimit. Ai sht krenar me t arriturat e shkolls
s tij, ndaj pr kt arsye e shfrytzon do rast pr ta promovuar shkolln n
bashksi, si dhe banort e bashksis ti lidh fort me shkolln.

187
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN

Nn-fusha: BASHKPUNIM ME BASHKSIN LOKALE


BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Identifikon fusha dhe mnyra t reja pr bashkpunim me bashksin dhe merr prsipr rolin udhheqs n
zbatimin e tyre.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Inicion, prpilon dhe organizon projekte me bashksin lokale pr prmirsimin e t arriturave t nxnsve dhe
jets n bashksin.
-- Ndrton strategji dhe e promovon punn e shkolls dhe t arriturat e nxnsve n bashksin m t gjer.
-- Organizon dhe mban seminare, tribuna dhe puntori pr prparimin e marrdhnieve partnere n mes shkollave
dhe institucioneve nga bashksia.

188
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE
BASHKPUNIM PROFESIONAL

BASHKPUNTORI PROFESIONAL-KSHILLTAR sht shembull i nj profesionisti


i cili investon vazhdimisht dhe shum n zhvillimin e tij profesional. Si rezultat
i ksaj ai merr arsim plotsues formal dhe prfshihet n forma t ndryshme t
arsimit joformal. Pr shkak t prvojs dhe njohurive pr zhvillimin profesional
t bashkpuntorve dhe kuadrit tjetr edukativo-arsimor ai angazhohet
n prgatitjen e dokumenteve strategjike pr zhvillim profesional n nivel t
shtetit. Bashkpuntori profesional-kshilltar ka kompetenca dhe prvoja
t ndryshme n forma pr zhvillim profesional t kuadrit edukativo-arsimor
q tejkalojn kornizat e shkolls. Prandaj, kolegt e tij, bashkpuntort
profesional dhe arsimtart e vlersojn kompetencn e tij n shum fusha dhe
e prjetojn si dik q sht aty pr ta pr tu ndihmuar n zhvillimin e tyre
profesional.

189
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL

Nn-fusha: ZHVILLIMI PERSONAL PROFESIONAL


BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Zhvillon dhe zbaton strategji dhe dokumente pr zhvillim profesional n nivel rajonal dhe kombtar
2. Vazhdimisht zhvillon njohurit e veta shkencore dhe profesionale.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- sht antar i grupeve t puns pr prgatitjen e dokumenteve pr zhvillim profesional t interesit rajonal dhe
kombtar.
-- Prezanton njohurit profesionale q i ka arritur prmes hulumtimeve n shtypin profesional (revista, libra,
doracak) ose n takime profesionale.
-- Merr pjes n punn e trupit pr vlersim t avancimit profesional dhe n karrier t kolegve arsimtar/
bashkpuntorve profesional.
-- Merr pjes n przgjedhjen, prshtatjen dhe prpilimin e instrumenteve pr vlersimin e arsimtarve /
bashkpuntorve profesional.
-- Ofron propozime pr prmirsimin e rolit (kompetenca, programe, status, organizim sipas profesionit) t profilit
personal t bashkpuntorit profesional.
-- Zhvillim profesional n tituj shkencor (specializim/master/doktorat).
-- Prdor forma t ndryshme t zhvillimit joformal profesional pr risit n profesion.
-- Merr pjes n takime profesionale kombtare dhe ndrkombtare.
-- Merr pjes n udhtime profesionale dhe studimore.

V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL

Nn-fusha: MBSHTETJE E ZHVILLIMIT


DHE BASHKPUNIMIT PROFESIONAL N SHKOLL BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Kontribuon q arsimtart t prvetlsojn kompetenca m t larta.
2. Kontribuon n zhvillimin profesional t kolegve dhe bashkpuntorve profesional.
3. Inicion bashkpunim mes shkollave pr zhvillim profesional.

190
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Ndihmon mentort e arsimtarve n prgatitjen e programit t mentorimit dhe vzhgon realizimin e tij.
-- sht autor/bashkautor i programit pr zhvillimin profesional t msimdhnsve dhe bashkpuntorve
profesional.
-- sht realizues i trajnimeve jasht shkolls.
-- Ndihmon arsimtart n zbatimin e hulumtimeve vepruese dhe n prgatitjen e prezantimit t gjetjeve dhe/ose
prpilimin e llojeve t ndryshme t punimeve profesionale.
-- Praktikat e suksesshme t tij i ndan me kolegt n funksion t zhvillimit t tyre profesional.
-- Administron faqen e vet t internetit/blog pr t shkmbyer informacione dhe prvoja nga profesioni.
-- Inicion bashkpunim rajonal/kombtar t bashkpuntorve profesional.
-- sht realizues i trajnimeve, puntorive, konsultimeve pr kolegt bashkpuntor profesional n nivel
kombtar.
-- Informon dhe nxit kolegt pr t shfrytzuar mundsit pr nxnie dhe zhvillim profesional.
-- Udhheq punn e aktiveve profesionale, seksioneve dhe/ose shoqatave t bashkpuntorve profesional n
nivel rajonal dhe shtetror.
-- Organizon forma t ndryshme t shkmbimit t praktikave t mira pr avancimin e zhvillimit profesional dhe n
karrier t arsimtarve dhe bashkpuntorve profesional n nivel t bashksis.

191
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
192
VI. PUN
ANALITIKE-HULUMTUESE

BASHKPUNTORI PROFESIONAL-KSHILLTAR posedon kompetenca t larta


profesionale pr studime dhe hulumtime komplekse n punn edukativo-
arsimore. Ai di t shfrytzoj proceduara dhe zbulime shkencore-hulumtuese
q do t kontribuojn n sqarimin e dukurive dhe situatave t ndryshme dhe
sjelljen e vendimeve n nivel sistematik. Ka zhvilluar aftsi pr t br plane
krkimore m komplekse q krkojn edhe analiza m komplekse statistikore,
pr shkak t cils arsye paraqet burim t vlefshm pr institucionet tjera
arsimore t cilat merren me pun hulumtuese dhe shpesh sht i angazhuar
n projekte, hulumtime, analiza t ndryshme, etj. Bashkpuntori profesional-
kshilltar i analizon n mnyr kritike t dhnat pr gjendjen n sistemin e
edukativo-arsimor, sipas nevojs bn meta-analiza, i prezanton njohurit dhe
n baz t tyre jep sugjerime pr prmirsime sistematike. N fushn m t
ngusht profesionale bn hulumtime m komplekse relevante pr arsimin n
kontekst m t gjer (kombtar ose ndrkombtar).

193
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE

Nn-fusha: ANALIZ DHE VLERSIM


I PUNS EDUKATIVO-ARSIMORE BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Bn vshtrim kritik/analiz t kushteve ekzistuese n arsim.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Prpilon analiza, interpreton rezultate dhe i prezanton para publikut m t gjer.


-- Bn meta-analiz t t dhnave dhe i publikon njohurit.
-- Analizon situatat dhe politikat e arsimit, si dhe pasojat e tyre dhe i prezanton njohurit.

VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE

Nn-fusha: HULUMTIM I PUNS EDUKATIVO ARSIMORE


BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Punon n projekte hulumtuese n bashkpunim me institucione tjera profesionale kombtare dhe ndrkombtare.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Merr pjes n formimin dhe standardizimin e mjeteve matse.


-- Mban trajnime pr projekte hulumtuese n procesin edukativo-arsimor.
-- Rezultatet e hulumtimit i publikon n revista vendore dhe t huaja.
-- Merr pjes n ekipe pr hulumtime (kombtare dhe ndrkombtare), t realizuara nga institucionet tjera
arsimore (p.sh. BZHA, QATP, fakultete, etj.).
-- Bn meta-analiz t rezultateve t hulumtimit pr shtje t ndryshme, t prezantuara n studime hulumtuese
kombtare dhe ndrkombtare.

194
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM
DHE KLIM SHKOLLORE

BASHKPUNTORI PROFESIONALKSHILLTAR krahas asaj q i kryeson proceset


e planifikimit afatgjat t strategjive dhe politikave pr fusha t ndryshme n
nivel t shkolls, pr shkak t kompetencs dhe inovacionit t tij prfshihet
edhe n prpilimin e dokumenteve strategjike dhe konceptuale n nivel
t shtetit. Ai jo vetm q ka suksese n krijimin e mjedisit stimulues dhe t
sigurt n shkolln e tij, por angazhohet edhe pr bashksi t sigurt n t ciln
jan prfshir edhe shkolla tjera dhe antar t bashksis lokale. Krahas
angazhimit pr inkluzion (prfshirje) t nxnsve n shkoll, angazhohet edhe
n prfshirjen e tyre n bashksin m t gjer, kshtu q inicion projekte pr
bashkpunim mes shkollave ose aktivitete pr bashkpunim me bashksin
lokale.

195
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE

Nn-fusha: STRUKTUR DHE ORGANIZIM SHKOLLOR


(PLANIFIKIM, VZHGIM T PUNS EDUKATIVO-ARSIMORE,
EVIDENC PEDAGOGJIKE, EVALVIM) BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Analizon dhe prpilon dokumente konceptuese dhe strategjike n arsim.
2. Zhvillon projekte pr prparimin e puns edukativo-arsimore n nivel rajonal dhe kombtar.
3. Udhheq procesin e planifikimit zhvillimor n shkoll.
4. Prmirson politikat shkollore pr notim.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Koordinon nisma t shkolls pr prmirsimin e planeve dhe programeve msimore.


-- sht antar i ekipeve pr prpilimin e dokumenteve konceptuese n arsim.
-- sht autor/bashkautor i analizave dhe vlersimeve t disa aspekteve t caktuara t sistemit arsimor n nivel
kombtar.
-- sht antar i ekipit q udhheq projekte t reja n nivel kombtar.
-- Prezanton prvoja nga inovacionet e realizuara n literatur profesionale, media, tubime profesionale,
konferenca, seminare.
-- Merr pjes n projekte ndrkombtare.
-- sht autor/bashkautor i projekteve t aprovuara me t cilat prparohet puna edukativoarsimore.
-- Koordinon aktivitetet pr ndrlidhjen e planeve t prpiluara strategjike dhe zhvillimore.
-- Organizon mbikqyrje dhe vlersim t programit zhvillimor t shkolls.
-- Prgatit raport nga vlersimi i programit zhvillimor n fusha t caktuara.
-- Udhheq ekipin pr ndrtimin e politiks shkollore pr notim.

196
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE

Nn-fusha: KLIM SHKOLLORE, MJEDIS I SIGURT


DHE PJESMARRJE DEMOKRATIKE E NXNSVE BASHKPUNTORI PROFESIONAL...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Nxit aktivitete pr krijimin e nj mjedisi t sigurt dhe pozitiv pr nxnsit n nivel lokal.
2. Kontribuon n prfshirjen e nxnsve n bashksin m t gjer.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Inicion, organizon dhe realizon aktivitete t prbashkta pr bashkpunimin mes nxnsve dhe arsimtarve t
shkollave t ndrysheme pr shkak t siguris.
-- Inicion, organizon dhe realizon aktivitete t prbashkta me bashksin lokale pr shkak t siguris s
nxnsve.
-- Propozon dhe ndrmerr aktivitete pr prfshirjen e nxnsve n jetn dhe punn e bashksis lokale pa dallim
t aftsive t tyre, prejardhjes dhe gjendjes socio-ekonomike.
-- Merr pjes n prpilimin e dokumenteve pr prmirsimin e arsimit inkluziv (prfshirs) n nivel lokal e
kombtar.

197
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
198
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-KSHILLTAR
PEDAGOG

I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: VZHGIM DHE MBSHTETJE T ZHVILLIMIT T NXNSVE


PEDAGOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Zhvillon programe pr parandalimin dhe intervenim n raste krize te nxnsit.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


-- Merr pjes n prpilimin e dokumenteve strategjike n nivel kombtar pr intervenim n situata krize te
nxnsit.
-- Punon me ekipe n nivel kombtar pr dallimin dhe parandalimin e situatave t krizs te nxnsit dhe dhnien e
mbshtetjes.

199
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT


PLANIFIKIMIT DHE REALIZIMIT T PROCESIT
EDUKATIVO-ARSIMOR DHE VETVLERSIMIT PEDAGOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Avancon vlersimin kombtar.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Merr pjes n ekipe pr prpilimin e testeve t standardizuara t njohuris.


-- Merr pjes n prpilimin e dokumenteve pr vlersime eksterne kombtare.

II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT PUNS ME NXNS


PEDAGOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Merr pjes n ndryshime sistemore n prshtatjen e mnyrs s puns s arsimtarve ndaj nevojave dhe
mundsive t nxnsve me nevoja t posame arsimore.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


-- sht antar i ekipeve profesionale pr krijimin e qasjeve pr pun me nxns t talentuar.
-- sht autor/bashkautor i doracakve pr pun me nxns me nevoja t posame arsimore (nxns t
talentuar, nxns me pengesa n zhvillim, t deprivuar n aspektin social, vshtirsi specifike n nxnie, etj.).

200
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-KSHILLTAR
PSIKOLOG

I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: MBSHTETJE E NXNSVE GJAT NXNIES


PSIKOLOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Zhvillon sistem pr pun me nxns t talentuar.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Realizon aktivitete pr dallim, mbshtetje dhe zhvillim t nxnsve t talentuar n bashksi.


-- Merr pjes n prpilimin dhe realizimin e programit pr pun me nxns t talentuar n nivel lokal.
-- Merr pjes n prpilimin e dokumenteve programore dhe strategjike n nivel kombtar pr pun me nxns t
talentuar.

201
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: VZHGIM DHE MBSHTETJE T ZHVILLIMIT T NXNSVE


PSIKOLOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Zhvillon programe pr parandalimin dhe intervenim n situata krize te nxnsit.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Merr pjes n prpilimin e dokumenteve strategjike n nivel kombtar pr intervenim n situata krize te
nxnsit.
-- Punon me ekipe n nivel nacional pr dallimin dhe parandalimin e situatave t krizs te nxnsit dhe dhnien e
mbshtetjes.

II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT


PLANIFIKIMIT DHE REALIZIMIT T PROCESIT
EDUKATIVO-ARSIMOR DHE VETVLERSIMIT PSIKOLOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Avancon vlersimin kombtar.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Merr pjes n ekipe pr prpilimin e testeve t standardizuara t njohuris.


-- Merr pjes n prpilimin e dokumenteve pr vlersime eksterne kombtare.

202
II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT PUNS ME NXNS


PSIKOLOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Merr pjes n ndryshime sistemore n prshtatjen e mnyrs s puns s arsimtarve ndaj nevojave dhe
mundsive t nxnsve me nevoja t posame arsimore.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- sht antar i ekipeve profesionale pr krijimin e qasjeve pr pun me nxns t talentuar.


-- sht autor/bashkautor i doracakve pr pun me nxns me nevoja t posame arsimore (nxns t
talentuar, nxns me pengesa n zhvillim, t deprimuar n aspektin social, vshtirsi specifike n nxnie, etj.).

203
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
204
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-KSHILLTAR
SOCIOLOG

I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: VZHGIM DHE MBSHTETJE T ZHVILLIMIT T NXNSVE


SOCIOLOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Zhvillon programe pr parandalimin dhe intervenim n situata krize te nxnsit.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


-- Merr pjes n prpilimin e dokumenteve strategjike n nivel kombtar pr intervenim n situata krize te
nxnsit.
-- Punon me ekipe n nivel kombtar pr dallimin dhe parandalimin e situatave t krizs te nxnsit dhe dhnien e
mbshtetjes.

205
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
206
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-KSHILLTAR
DEFEKTOLOG

I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: MBSHTETJE E NXNSVE GJAT NXNIES


DEFEKTOLOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Zhvillon sistem pr pun me nxns me nevoja t posame arsimore.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Realizon aktivitete pr dallimin, mbshtetjen e nxnsve me nevoja t posame arsimore n bashksi.


-- Merr pjes n prpilimin e dokumenteve programore, strategjike, rregulloreve pr pun me nxns me nevoja t
posame arsimore.

207
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT


PLANIFIKIMIT DHE REALIZIMIT T PROCESIT
EDUKATIVO-ARSIMOR DHE VETVLERSIMIT DEFEKTOLOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Avancon vlersimin kombtar.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Merr pjes n ekipe pr prpilimin e testeve t standardizuara t njohuris.

II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT PUNS ME NXNS


DEFEKTOLOGU...

KOMPETENCA T BASHKPUNTORIT PROFESIONAL-KSHILLTAR


1. Merr pjes n ndryshime sistemore n prshtatjen e mnyrs s puns s arsimtarve me nxnsit me nevoja t
posame arsimore dhe vshtirsi specifike n nxnie.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- sht autor/bashkautor i doracakve pr pun me nxns me nevoja t posame arsimore dhe vshtirsi
specifike n nxnie.
-- Merr pjes n prpilimin e procedurave pr pun t arsimtarve me nxns me nevoja t posame arsimore dhe
vshtirsi specifike n nxnie.

208
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-KSHILLTAR
BIBLIOTEKIST

I. PUN ME NXNS

Nn-fusha: MBSHTETJE E NXNSVE GJAT NXNIES


BIBLIOTEKISTI...

KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Promovon qasje bashkkohore pr shfrytzimin e biblioteks si qendr pr nxnie para bashksis m t gjer
profesionale.
2. Promovon prmirsim t politikave, qasjeve dhe metodave pr nxnie efektive n bibliotek t rezultuara nga
hulumtimet dhe/ose t kontrolluara n praktik.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Hulumton, prshtat dhe zhvillon qasje pr mbshtetje n nxnien e nxnsve n bibliotek.


-- Vlerson efektivitetin e intervenimeve individuale dhe sistemore n mnyrn e shfrytzimit t biblioteks.
-- Publikon shembuj nga praktika personale dhe hulumtimet n revista profesionale ose t publikuara n faqe
zyrtare (t recensuara) t internetit.
-- Merr pjes n ekipe pr zhvillimin e qasjeve dhe metodave pr nxnie efektive.
-- Merr pjes n hulumtim pt vlersim/evalvim t qasjeve dhe programeve t pranuara pr nxnie efektive.
-- Prezanton t dhna nga hulumtimet n tubime profesionale, n libra, publikime, artikuj, revista profesionale,
doracak, etj.

209
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN

Nn-fusha: BASHKPUNIM ME INSTITUCIONE DHE ORGANIZATA PROFESIONALE


BIBLIOTEKISTI...

KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Identifikon fusha dhe mnyra t reja pr bashkpunim me bashksin dhe merr prsipr rolin udhheqs n
implementimin e tyre.
2. Kontribuon pr zhvillimin dhe evalvimin (vlersimin) e intervenimeve/ndryshimeve sistemore n shkoll, komun
ose rajon.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Inicion, prpilon dhe organizon projekte me bashksin lokale pr prmirsimin e t arriturave t nxnsve dhe
jets n bashksi.
-- Ndrton strategji dhe e promovon punn e shkolls dhe t arriturat e nxnsve n bashksin m t gjer.
-- Organizon dhe mban seminare, tribuna, puntori pr avancimin e marrdhnieve partnere ndrmjet shkollave
dhe institucioneve nga bashksia.
-- Vlerson efikasitetin e programeve kombtare dhe i modifikon n baz t njohurive.
-- Zbaton intervenime/ndryshime sistemore n shkoll dhe/ose komun/qytet.
-- Vlerson efektet e aktiviteteve t ndrmarra.

V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL

Nn-fusha: ZHVILLIM PERSONAL PROFESIONAL


BIBLIOTEKISTI...

KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Zhvillon n mnyr permanente njohurit personale shkencore dhe profesionale.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Zhvillohet n aspektin profesional n tituj shkencor. (specializim/magjistratur/doktorat).


-- Shfrytzon forma t ndryshme t zhvillimit joformal profesional pr risi n profesion.
-- Merr pjes n tubime profesionale kombtare dhe ndrkombtare.
-- Merr pjes n udhtime profesionale dhe studimore.

210
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL

Nn-fusha: MBSHTETJE E ZHVILLIMIT


DHE BASHKPUNIMIT PROFESIONAL N SHKOLL BIBLIOTEKISTI...

KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Inicion bashkpunim me bibliotekist nga shkollat tjera pr shkmbimin e njohurive pr avancimin e puns.
2. Kontribuon pr zhvillimin profesional t kolegve bibliotekist.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Merr pjes n ekipe/seksione/aktive rajonale t bibliotekistve.


-- Praktikat e suksesshme personale i shkmben me kolegt n funksion t zhvillimit t tyre profesional.
-- Administron ueb-faqe/bllog personal pr shkmbimin e informacioneve dhe prvojave nga profesioni.
-- Inicion bashkpunim rajonal/kombtar t bashkpuntorve profesional.
-- sht realizues i trajnimeve, puntorive, konsultimeve pr kolegt bashkpuntor profesional n nivel
kombtar.
-- Informon dhe nxit kolegt pr shfrytzimin e mundsive pr nxnie dhe zhvillim profesional.
-- Udhheq punn e seksioneve dhe/ose shoqatave t bashkpuntorve profesional n nivel rajonal dhe
shtetror.

VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE

Nn-fusha: STRUKTUR DHE ORGANIZIM I SHKOLLS


BIBLIOTEKISTI...

KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Analizon dhe prpilon dokumente konceptuale dhe strategjike n arsim.
2. Zhvillon projekte pr avancimin e puns edukativo-arsimore n nivel rajonal dhe kombtar.
3. Nxit, planifikon dhe organizon rrjetzimin e bibliotekave shkollore dhe t tjera.

211
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

-- Koordinon iniciativa n shkoll pr prmirsimin e plan-programeve msimore.


-- sht antar i ekipeve pr prgatitjen e dokumenteve konceptuese n arsim.
-- sht autor / bashkautor i analizs dhe vlersimit t aspekteve t veanta t sistemit arsimor n nivel
kombtar.
-- sht antar i ekipit q udhheq projekte inovative n nivel kombtar.
-- Prezanton prvoja nga inovacionet e zbatuara n literatur profesionale, media, tubime profesionale,
konferenca, seminare.
-- Merr pjes n projekte ndrkombtare.
-- sht autor/bashkautor i projekteve t aprovuara me t cilat avancohet puna edukativo-arsimore.
-- Merr pjes n zhvillimin e rrjeteve pr shkmbim t informacioneve dhe resurseve.
-- Prpilon propozime, plane pr rrjetzim t shkollave n nivel t komuns.
-- Bn analiza t bashkpunimit ndrmjet bibliotekave shkollore dhe ofron propozime pr prmirsim.

212
213
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
214
KOMPETENCA
PROFESIONALE
per BASHKPUNTOR
PROFESIONAL
N PROFESION
N SHKOLLAT
E MESME

215
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
216
PARATHNIE
Kompetencat profesionale t bashkpuntorve sht e zhvendosur vetm n nj fush, gjegjsisht, ajo
profesional i prpiloi grupi punues i prbr prej q sht prmendur nj her, nuk paraqitet srish n
prfaqsuesve t shkollave dhe Qendrs pr Arsim ndonj fush tjetr.
Profesional dhe Trajnim. Gjat prpilimit t tyre jan
Njohurit dhe shkathtsit profesionale dhe shembujt e
marr parasysh Kompetencat themelore profesionale t
aktiviteteve jan grupuar n fushat vijuese:
arsimtarve dhe bashkpuntorve profesional.
I. PUN ME NXNS
Kompetencat profesionale t bashkpuntorve
profesional n profesion i prkufizojn vlerat, njohurit yy Mbshtetje e nxnsve gjat nxnies
dhe shkathtsit q ata duhet ti posedojn me qllim yy Vzhgim dhe mbshtetje t zhvillimit t nxnsve
q ta ushtrojn me sukses detyrn e tyre. T prshkruar
jan kompetencat t cilat bashkpuntort profesional II. PUN ME ARSIMTAR
n profesion duhet ti posedojn nga momenti i yy Mbshtetje e arsimtarve gjat planifikimit
prfundimit t stazhit t fillestarit dhe pas dhnies s dhe realizimit t procesit edukativ-arsimor dhe
suksesshme t provimit profesional (t fillestarit), e deri vetvlersimit
n fund t stazhit t puns. Gjat prcaktimit t tyre i
yy Mbshtetje e arsimtarve gjat puns me nxns
kushtohej kujdes prfshijes s kompetencave q kan
t bjn me angazhimin e prgjithshm profesional t III. ZHVILLIM PROFESIONAL
bashkpuntorve profesional n profesion pun DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL
me nxns, me arsimtar dhe n shkoll n trsi. yy Zhvillim personal profesional
Roli i bashkpuntorit profesional ishte shqyrtuar m
yy Mbshtetje e zhvillimit dhe bashkpunimit
s shumti nga aspekti i sigurimit t mbshtetjes s
profesional n shkoll
arsimtarve me qllim t realizimit t suksesshm t
msimdhnies, kurse te bashkpuntort profesional q IV. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE
drejtprdrejt punojn me nxns, sht prfshir edhe
yy Struktur dhe organizim shkollor klim shkollore,
mbshtetja gjat nxnies dhe zhvillimit t nxnsve.
mjedis i sigurt dhe pjesmarrje demokratike
Gjat prpilimit t kompetencave lindi ideja pr pun
ekipore ndrmjet arsimtarve dhe bashkpuntorve
profesional n profesion.

Kompetencat e prgjithshme q jan t domosdoshme


pr shumicn e profesioneve n shekullin 21, si pr
shembull shfrytzimi i teknologjis informatike, njohja e
gjuhve t huaja, etj., nuk jan prmendur meq pritet q
bashkpuntort profesional ti posedojn deri n nivelin
q mundson shfrytzim n punn e prditshme.

Kompetencat profesionale q kan t bjn me njohuri


dhe shkathtsi profesionale jan t organizuara n
katr fusha, ndrsa secila fush prbhet prej disa nn-
fushave. Me kt rast, disa kompetenca t caktuara mund
t bjn pjes n disa fusha. N raste t tilla kompetenca

217
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
VLERA edhe m mir, ndaj pr kt arsye sfidat n profesion i
shikon si mundsi pr prmirsimin e msimeve dhe
PROFESIONALE praktikave.

BASHKPUNIM
SECILI NXNS MUND
T MSOJ DHE T ZHVILLOHET Bashkpuntori profesional konsideron se pr nxnie
dhe zhvillim t suksesshm t nxnsit sht me rndsi
Bashkpuntori profesional n profesion i prfshir n
q t vendoset marrdhnie partnere e t gjithve n
msimdhnie beson se, ndonse nxnsit jan individ
shkoll. Ai dhe arsimtart do t ndajn qllime t njjta
t veant dhe dallojn sipas aftsive, qasjeve n nxnie,
pr nxnien e nxnsve, do t shkmbejn informacione,
prvojave, interesave dhe motivimit, t gjith mund t
do t mbshtetet n respektin dhe besimin e ndrsjell.
msojn dhe t zhvillohen. sht i bindur se potencialet e
sht i bindur se prmes bashkpunimit profesional me
nxnsve do t zhvillohen, nse nxnsit jan t motivuar
kolegt mund t kontribuoj pr t arritura m t larta t
q t bjn prpjekjen prkatse, q do t rezultoj me
nxnsve, afirmim t shkolls.
ndjenjn e suksesit. Kjo do ta forcoj vetbesimin dhe
motivimin pr nxnie. Konsideron se, nse msimdhnia BARAZI, INKLUZION (PRFSHIRJE)
u del n ndihm interesave dhe nevojave t nxnsve dhe DHE DREJTSI SOCIALE
mundson prvetsim t njohurive q jan relevante pr
Bashkpuntori profesional sht i ndjeshm ndaj
ta, nxnsit do t msojn me knaqsi dhe prkushtim
diversiteteve te nxnsit dhe tregon gatishmri q ti
dhe do t reflektojn pr potencialet e tyre si pr dika
pranoj nxnsit si individ t veant, t ndryshm
q mund t prmirsohet, ndrsa kjo do t ndihmoj q
prej tjerve, pa marr parasysh aftsit e tyre. Beson se
t zhvillohen si individ t suksesshm dhe antar t
nxnsit do t duan t msojn dhe do t duan profesionin
bashksis. Jan t bindur se qasja demokratike ndaj
pr t cilin aftsohem nse ndjehen t pranuar nga
nxnsve do ti nxis nxnsit q te ata t shikojn dik
t gjith dhe prandaj synon t krijoj mjedis n t cilin
q ofron ndihm dhe mbshtetje. Kto bindje veanrisht
do diversitet pranohet dhe respektohet. Konsideron
duhet ti manifestojn bashkpuntort profesional q
se dokumentet pr t drejtat e njeriut dhe fmijve dhe
drejtprdrejt punojn me nxns.
kundr diskriminimit, si dhe parimet e drejtsis sociale,
PRKUSHTIM NDAJ PROFESIONIT duhet t zbatohen n prpikshmri n prditshmri dhe
kt e tregon prmes marrjes sl vendimeve t drejta dhe
Bashkpuntori profesional n profesion, ndonse
korrekte.
nuk sht kryesisht i prgatitur pr pun n arsim e do
kt profesion, dshiron t punoj me t rinj, beson n
mundsit e tyre dhe u gzohet sukseseve q ata i arrijn.
sht i bindur se ai nuk sht vetm bashkpuntor i
arsimtarit, por duhet t tregoj kujdes pr nxnien dhe
zhvillimin e nxnsve, t jet i hapur pr komunikim
dhe ndihm dhe tu jap mbshtetje kur ajo u nevojitet.
Beson se profesioni q e ushtron sht i rndsishm jo
vetm pr nxnsit, por edhe pr shoqrin dhe beson se
ndryshimet pozitive te nxnsit shpijn drejt ndryshimeve
pozitive n shoqri si trsi. Konsideron se pa marr
parasysh se sa sht dika mir, gjithmon mund t jet

218
I. PUN ME
NXNS

BASHKPUNTORI PROFESIONAL N PROFESION i cili sht i prfshir n msimdhnie


u ofron mbshtetje nxnsve n zhvillimin e shkathtsive pr shfrytzimin e
suksesshm t pajisjes dhe aparaturs bashkkohore, shfrytzimin n mnyr
prkatse t resurseve n laboratori, kabinete ose puntori pr msim praktik.
sht veanrisht e rndsishme q prmes qasjes individuale t puns s
bashkpuntorit profesional n profesion ti motivoj nxnsit pr arritjen e
rezultateve m t mira.

Bashkpuntori profesional n profesion kontribuon prmes asistimit gjat


realizimit t veprimeve dhe procedurave gjat msimit praktik dhe prmes
komunikimit me arsimtarin e lnds profesionale, sugjeron shfrytzimin e pajisjes
prkatse dhe mjeteve pr mbrojtje.

sht veanrisht e rndsishme q bashkpuntori profesional n profesion t


mbaj portofol prkats pr nxnsit.

219
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
I. PUN ME NXNS
Nn-fusha: MBSHTETJE E NXNSVE
GJAT NXNIES12 BASHKPUNTORI PROFESIONAL N PROFESION...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh konceptet pr zhvillimin kognitiv t nxnsit. 1.1 Vlerson gatishmrin e nxnsve pr prfshirje
n punn me pajisje dhe aparatur bashkkohore
q jan pjes prbrse e laboratorit, kabinetit
ose puntoris pr realizimin e msimit praktik dhe
vzhgimit prkats t tij.

2. Njeh strategji themelore pr nxnie, me resurse 2.1 Dallon nevoja t ndryshme arsimore t nxnsve.
prkatse msimore, q i zhvillojn shkathtsit
nga fusha e msimit praktik, n prputhje me
2.2 Ofron mbshtetje gjat puns me resurse prkatse
karakteristikat individuale.
msimore pr realizimin e msimit praktik.

3. Njeh metoda dhe teknika pr pun me nxns 3.1 Harmonizon nevojat specifike t nxnsve n
dhe udhzimin e tyre t suksesshm pr pun procesin e realizimit t msimit praktik.
me resurse prkatse msimore gjat procesit t
3.2 Dallon teknologjit e reja prkatse pr realizimin e
msimit praktik.
procesit t msimit praktik.

4. Njeh faktor q e motivojn nxnsin pr pun 4.1 Ndrton qndrim pozitiv pr pun me resurse
me resurse prkatse msimore gjat procesit t prkatse msimore n procesin e zhvillimit t
zhvillimit t shkathtsive. shkathtsive.
5. Njeh parime themelore t arsimit inkuziv (prfshirs). 5.1 Dallon nevojn e qasjes prkatse pr inkluzion
(prfshirje).
6. Njeh modele dhe forma pr kaplimin e detyrave t 6.1 Organizon aktivitete pr sqarimin e detyrave nga
puns pr msim praktik. msimi praktik n bashkpunim me arsimtarin e
lnds praktike.

7. Di t mbaj evidenc pr prparimin e nxnsit pas 7.1 Vlerson dhe evidenton suksesin e puns s nxnsit.
realizimit t procesit t msimit praktik.

11 Nn-fusha ka t bj me puntor profesional q jan drejtprdrejt t prfshir n msimdhnie.

220
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- hfrytzon metoda prkatse pr prgatitjen e nxnsve gjat prfshirjes n pun me pajisje dhe aparatur
S
bashkkohore q jan pjes prbrse e laboratorit, kabinetit ose puntoris pr realizimin e msimit praktik.
- Demonstron veprime, procedura dhe procese me resurse prkatse msimore.
- Vzhgon prparimin e nxnsve n msimin praktik dhe u jep udhzime prkatse n prputhje me
karakteristikat individuale.
- Udhzon n mnyr individuale dhe/ose grupore nxnsit se si t shfrytzojn teknika t ndryshme pr pun
me resurse prkatse msimore pr zhvillimin e shkathtsive nga fusha prkatse.
- Mundson bashkpunim efektiv me dhe mes nxnsve.
- Gjen mnyr pr prezantimin e teknologjive t reja aplikative pr msim praktik.
- Realizon lloje t ndryshme t puns individuale dhe grupore, n bashkpunim me arsimtarin e msimit praktik.
- Nxit dhe mbshtet paraqitjen e nxnsve n konkurse dhe gara.
- Zbaton qasje prkatse me nxnsit me nevoja t posame arsimore.
- Prgatit fleta msimore me prmbajtje nga msimi praktik, n bashkpunim me arsimtarin e msimit praktik.
- Zbaton metod t demonstrimit t produktit t gatshm dhe fazave t prpunimit t t njjtit.
- Mban portofol pr msimin praktik .

I. PUN ME NXNS
Nn-fusha: VZHGIM DHE MBSHTETJE
T ZHVILLIMIT T NXNSVE BASHKPUNTORI PROFESIONAL N PROFESION...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh parime t puns n laborator, kabinet dhe 1.1 sht i aftsuar t demonstroj punn n laborator
puntori pr msim praktik. me zbatimin e parimeve dhe metodave themelore t
mbrojtjes dhe vetmbrojtjes.
1.2 Zbaton parime dhe metoda themelore t mbrojtjes dhe
vetmbrojtjes gjat puns n laborator, kabinet dhe
puntori pr msim praktik.
2. E di punn dhe rndsin e pajisjesve dhe 2.1 Identifikon pjes prbrse, sqaron karakteristikat
aparaturs bashkkohore q jan pjes prbrse e dhe prdorimin e pajisjesve dhe aparaturs, sqaron
laboratorit, kabinetit ose puntoris pr realizimin e procesin e puns.
msimit praktik.
2.2 Kujdeset pr mirmbajtjen dhe prdorimin e drejt t
pajisjesve dhe aparaturs.

KOMPETENCA SPECIFIKE PR BASHKPUNTORT PROFESIONAL T PRFSHIR N MSIMDHNIE


3. Dallon sfida n komunikim dhe bashkpunim me 3.1 Komunikon me nxnsit dhe arsimtart n mnyrn q
pjestar t kulturave t ndryshme, me vlera dhe siguron mbshtetje dhe besim.
prvoja t ndryshme.
3.2 Komunikon me respekt dhe vmendje, duke I
promovuar vlerat, qndrimet dhe sjelljet pozitive.

221
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Asiston n realizimin e veprimeve dhe procedurave gjat realizimit t msimit praktik.


- Sugjeron shfrytzimin e pajisjesve dhe mjeteve prkatse pr mbrojtje dhe vetmbrojtje t makro dhe mikro
mjedisit.
- Shfrytzon mjete t ndryshme msimore pr njoftimin e nxnsve me pjest themelore dhe karakteristikat e
pajisjeve dhe aparaturs.
- Demonstron procesin e puns me pajisje dhe aparatur.
- Realizon procedura pr mirmbajtjen dhe prdorimin e drejt t pajisjeve, aparaturs dhe makinave.
- Praktikon mekanizma q i mundsojn nxnsit t zhvilloj besim dhe t fitoj mbshtetje.
- Dgjon dhe respekton n mnyr aktive qndrimet, mendimet dhe interesat e nxnsve.
- Shfrytzon qasje t ndryshme n komunikimin individual dhe grupor me nxnsit.
- Komunikon me arsimtarin profesional si pjes e ekipit pr msim praktik.

222
II. PUN ME
ARSIMTAR

BASHKPUNTORI PROFESIONAL N PROFESION sht mir q nga njra an ti


njeh planet dhe programet msimore pr msim praktik, e nga ana tjetr t
ket informacione t mjaftueshme pr resurset n dispozicion pr realizimin e
msimit praktik. Kjo i mundson q n punn me arsimtart ti jap mbshtetje
n przgjedhjen e mnyrave dhe ideve pr shfrytzimin e resurseve relevante pr
realizimin e msimit praktik.

Bashkpuntori profesional n profesion i cili sht drejtprdrejt i prfshir n


msim e vzhgon komunikimin n klas dhe i jep informacion kthyes arsimtarit.

223
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
II. PUN ME ARSIMTAR

Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT


PLANIFIKIMIT DHE REALIZIMIT T PROCESIT
EDUKATIVO-ARSIMOR DHE VETVLERSIMIT BASHKPUNTORI PROFESIONAL N PROFESION...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh planet dhe programet msimore pr profesionin 1.1 Identifikon planin dhe programin msimor pr msim
n arsimin n t cilin punon. praktik pr profilin arsimor pr t cilin realizon msim
praktik.
2. Njeh karakteristikat dhe dedikimin e resurseve 2.1 Prcakton resurset n dispozicion n laborator,
msimore13 t nevojshme pr realizimin e msimit kabinet, puntori varsisht nga qllimet e programeve
praktik. msimore t msimit praktik.
2.2 Identifikon resurset msimore sipas karakteristikave
t tyre.
2.3 Shfrytzon n mnyr t drejt resurset msimore.
3. Njeh burime t ndryshme t materialeve dhe 3.1 Krkon dhe vzhgon risi n teknologji karakteristike
teknologjive t reja t nevojshme pr realizimin e pr profesionin pr prmirsimin e msimit praktik.
msimit praktik.
3.2 Informon arsimtart pr burimet e ndryshme t
materialeve dhe teknologjive.
4. Ka njohuri nga furnizimi dhe mbajtja e evidencs pr 4.1 Bn furnizimin e resurseve t nevojshme msimore
resurse t nevojshme dhe t shpenzuara msimore pr realizimin e programit t msimit praktik.
pr realizimin e programit t msimit praktik.

KOMPETENCA SPECIFIKE PR BASHKPUNTORT PROFESIONAL T PRFSHIR N MSIMDHNIE


5. Kupton veorin /individualitetin e nxnsve. 5.1 Respekton veorit/individualitetin e secilit nxns
dhe i ndrlidh nevojat e tij me mnyrat prkatse pr
zhvillimin e shkathtsive.
6. Njeh parime t vendosjes s klims pozitive socio- 6.1 Kontribuon gjat vendosjes s klims pozitive socio-
emocionale n laborator, n kabinet dhe puntori emocionale n laborator, n kabinet dhe puntori pr
pr msim praktik. msim praktik.

12 Me resurse nnkuptohen: substanca, inventar laboratorik, reagens, instrumente, prova pr analiza, aparate dhe ngjashm

224
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- arton plan javor dhe ditor pr pun dhe organizon lloje t ndryshme t aktiviteteve pr zhvillimin e
H
shkathtsive t nxnsve n bashkpunim me kuadrin msimor.
- Organizon punn n prputhje me programin msimor prmes planifikimit ditor dhe javor t puns.
- Bn przgjedhjen e resurseve msimore t nevojshme pr realizimin e programit t msimit praktik.
- dihmon n przgjedhjen e resurseve prkatse msimore pr realizimin e programit t msimit praktik
N
n baz t planit ditor dhe javor pr pun /ndihmon n przgjedhjen e resurseve prkatse msimore pr
realizimin e detyrave konkrete praktike.
- Shprndan resurse prkatse msimore sipas vendeve t puns.
- Tregon mnyrat e przgjedhjes dhe shfrytzimit t burimeve t ndryshme t materialeve dhe teknologjive.
- I nformon arsimtart pr t arriturat e reja tekniko-teknologjike pr realizimin e suksesshm t programeve
msimore.
- rpilon list t resurseve t nevojshme pr realizimin e programit t msimit praktik n bashkpunim me
P
arsimtarin.
- n sigurimin /pranimin e resurseve t nevojshme msimore q nevojiten pr realizimin e programit t msimit
B
praktik.
- Mban evidenc t prditshme (aktuale) t resurseve t nevojshme msimore pr realizimin e msimit praktik.
- Plotson lista dhe karton regjistrimi pr resurse t nevojshme dhe t harxhuara msimore.
- U propozon arsimtarve resurse prkatse t nevojshme pr nxns duke prfshir edhe nxnsit me nevoja
t posame arsimore.
- Ndihmon arsimtart gjat przgjedhjes s resurseve msimore varsisht nga nevojat specifike t nxnsve.
- U del n ndihm krkesave dhe nevojave specifike t nxnsve.
- zhgon sjelljen e nxnsve t paraleles gjat msimit praktik dhe pushimit dhe i jep informacion kthyes
V
arsimtarit pr prmirsimin e klims socio-emocionale n puntori/laborator/kabinet.

225
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
II. PUN ME ARSIMTAR
Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE
GJAT PUNS ME NXNS4 BASHKPUNTORI PROFESIONAL N PROFESION...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh mnyra t puns me nxns prmes 1.1 Shfrytzon aftsit dhe afinitetet e nxnsve prmes
shfrytzimit t resurseve t ndryshme msimore. przgjedhjes s resurseve prkatse msimore.

2. Njeh ndikimin e faktorve social dhe kulturor n 2.1 Promovon respektimin e dallimeve dhe vlerave
arsim. demokratike.
2.2 Angazhohet pr respektimin e personalitetit t secilit
nxns.
3. Njeh parimet e komunikimit t mir n mes nxnsve 3.1 U jep mbshtetje arsimtarve pr vendosjen
dhe arsimtarve dhe nxnsve mes vete. e komunikimit m t mir mes nxnsve dhe
arsimtarve dhe nxnsve mes vete.
4. Njeh rregulla pr siguri gjat puns. 4.1 Zbaton rregulla pr siguri gjat puns n puntori/
laborator.
4.2 U ofron mbshtetje prkatse nxnsve pr mbrojtje
gjat puns dhe prdorim t mjeteve dhe pajisjeve
mbrojtse.
5. Njeh rreziqet gjat puns dhe mjetet dhe pajisjet
mbrojtse.

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- Demonstron mnyrn e shfrytzimit t drejt t resurseve msimore.


- Intervenon n rast t shfrytzimit t padrejt t resurseve msimore.
- Identifikon nxns me aftsi t ndryshme t shfrytzimit dhe manipulimit me resurse msimore.
- I sugjeron arsimtarit mnyra pr zhvillimin e aftsive t nxnsve dhe pr motivimin e nxnsve pr
pjesmarrje n gara dhe konkurse t karaktereve t ndryshme.
- Prfshin mnyra t reja t puns dhe bashkpunimit me arsimtart dhe me nxnsit.
- dihmon arsimtarin gjat puns n kuadr t grupit dhe individualisht me nxns q kan faktor t
N
ndryshm kulturor dhe social.
- dihmon arsimtarin n procedurat pr prgatitje dhe pun n paralele n t ciln ka nxns t kategorive t
N
ndjeshme.
- jat formimit t grupit punues, organizon nngrupe me nxns me dallime kulturore dhe sociale (grupe t
G
prziera).
- Paraqet model pozitiv pr arsimtart n zbatimin e shkathtsive komunikuese.
- Kshillon arsimtart pr komunikim me nj grup t caktuar t nxnsve.
- Prcjell komunikimin n puntori, laborator, klas dhe i jep informacion kthyes arsimtarit.
- Njofton nxnsit me rregullat e siguris gjat puns n puntori, laborator.
- Jep udhzime pr mbrojtje gjat puns dhe demonstron prdorimin e mjeteve dhe pajisjeve mbrojtse.
- Intervenon n rast t aksidentit.

13 Nn-fusha ka t bj me bashkpuntort profesional t prfshir n msimdhnie

226
III. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE
BASHKPUNIM PROFESIONAL

BASHKPUNTORI PROFESIONAL N PROFESION n pjesn e bashkpunimit profe-


sional ka rol t rndsishm n pjesn e planifikimit dhe realizimit t msimit prak-
tik. Bashkpunimi ka t bj me przgjedhjen, prgatitjen e resurseve msimore, si
dhe mirmbajtjen dhe shfrytzimin prkats t t njjtave. Po ashtu, bashkpunon
me arsimtarin n pjesn e evidentimit dhe mbajtjes s evidencs pr suksesin e
nxnsve.

227
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
III. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL
Nn-fusha: ZHVILLIM PERSONAL PROFESIONAL
BASHKPUNTORI PROFESIONAL N PROFESION...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Kupton ndrlikueshmrin e profesionit 1.1 Njohurit e prvetsuara prmes zhvillim profesional
bashkpuntor profesional n profesion dhe (arsimit dhe msimit formal, joformal dhe informal)
prgjegjsit q i bart ai. mundsojn zhvillim t aftsive dhe shkathtsive
ekzistuese dhe prvetsim t aftsive dhe
shkathtsive t reja t nevojshme pr avancimin e
puns personale.
2. Kupton rndsin e planifikimit t zhvillimit personal 2.1 Identifikon nevojat pr zhvillim personal profesional
profesional. duke shfrytzuar kompetencat profesionale,
rezultatet nga vetreflektimi i puns personale, si
dhe nevojat e rezultuara nga tendencat e reja t
shkencs.
3. I di kompetencat e nevojshme profesionale pr
profilin e tij t bashkpuntorit profesional.
4. Njeh mnyrat dhe mundsit efektive pr zhvillim 4.1 Prcakton format prkatse t zhvillimit profesional
personal dhe profesional. pr prmirsimin e praktiks personale t puns.
5. Njeh burimet e marrjes s informacioneve t 5.1 Bashkpunon me bashkpuntort profesional n
rndsishme pr profesionin (revista, etj.). profesionin prkats.
5.2 Shfrytzon literatur nga burime t ndryshme pr
avancimin e zhvillimit personal dhe profesional.

6. Njeh kodeksin etik t profesionit/shkolls. 6.1 Sillet n pajtim me kodeksin etik t profesionit.

228
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
- Bn vlersimin e efikasitetit t puns personale.
- Prmirson vazhdimisht udhheqjen dhe organizimin e hapsirs s puns (laborator, puntori, klas e
specializuar, etj.).
- Bn vetvlersimin e kompetencave personale dhe identifikon kompetencat e nevojshme pr zhvillim t
mtejshm profesional.
- N baz t vetvlersimit prpilon plan personal pr zhvillim profesional.
- ealizon aktivitete, mban evidenc dhe posedon dshmi (plan personal, certifikata, trajnime t ndjekura dhe
R
realizuara, shnime nga vetvlersimi dhe ngjashm) pr zhvillimin personal profesional.
- err pjes n forma t ndryshme grupore (trajnime, konferenca, seminare, etj.) dhe individuale (krkim t
M
literaturs, lexim t publikimeve profesionale, hulumtimit t internet resurseve t ndryshme, etj.) t zhvillimit
profesional n dhe jasht shkolls.
- err pjes n aktivitete t ndryshme t shoqatave profesionale, rrjeteve sociale dhe forumeve me qllim q
M
t prmirsimit t puns s tij.
- djek informacionet q kan t bjn me zhvillimin tekniko-teknologjik dhe tendencat e reja zhvillimore n
N
shkenc, t rndsishme pr arsimin dhe realizimin e msimit praktik.
- Zhvillohet vazhdimisht pr instrumentet dhe aparatet e reja.
- Paraqet shembull (model) t sjelljes etike.

III. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL


Nn-fusha: MBSHTETJE E ZHVILLIMIT DHE
BASHKPUNIMIT PROFESIONAL N SHKOLL BASHKPUNTORI PROFESIONAL N PROFESION...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Kupton rndsin e bashkpunimit profesional n 1.1 Vendos raporte profesionale n pun.
shkoll.
2. Kupton rndsin e bashkpunimit me arsimtarin 2.1 Shfrytzon informacione dhe prvoja profesionale, si
dhe aktivin profesional n drejtim t ngritjes s dhe shfrytzon kshilla pr prmirsimin e puns s
cilsis s msimit praktik. tij dhe ngritjen e cilsis s msimit praktik.
3. Informohet pr prmbajtjet msimore q kan 3.1 Propozon resurse t reja (materiale, mjete,
t bjn me promovimin e resurseve q mund t instrumente, etj.) n prputhje me zhvillimin tekniko-
shfrytzohen n msim. teknologjik dhe tendencat e reja n shkenc

SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE


- ashkpunon me drejtorin, bashkpuntort profesional, arsimtart, shrbimin profesional dhe t punsuarit
B
tjer pr furnizim t materialeve.
- ashkpunon me arsimtar gjat planifikimit vjetor dhe tematik t msimit praktik, me qllim t realizimit t
B
programit msimor n msimin praktik.
- Zbaton inovacione n pun me ka i nxit dhe motivon arsimtart.
- ashk me arsimtart bn przgjedhjen dhe prgatitjen e resurseve msimore, i mirmban dhe i shfrytzon n
B
mnyr prkatse.

229
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
230
IV. STRUKTUR, ORGANIZIM
DHE KLIM SHKOLLORE

BASHKPUNTORI PROFESIONAL N PROFESION i di specifikat e mjedisit n t cilin


gjendet shkolla, specifikat e nn-sistemit t arsimit n t cilin punon. Kontribuon
n promovimin e shkolls, krijon atmosfer pozitive dhe t kndshme n shkoll,
laborator, kabinete dhe puntori pr msim praktik. Me sjelljen e tij shrben si
shembull pr respektim t rregullave t siguris n hapsirat e puns. Punon n
mnyr ekonomike dhe ka n dispozicion resurse prkatse msimore.

231
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
IV. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE
Nn-fusha: STRUKTUR DHE ORGANIZIM
SHKOLLOR KLIM SHKOLLORE, MJEDIS
I SIGURT DHE PJESMARRJE DEMOKRATIKE BASHKPUNTORI PROFESIONAL N PROFESION...

KUPTIME DHE NJOHURI AFTSI DHE SHKATHTSI


. B.
PROFESIONALE PROFESIONALE
1. Njeh strukturn organizative n shkoll. 1.1 Udhhiqet sipas parimeve t prgjithshme t sistemit
t edukimit dhe arsimit.
2. Njeh lloje t ndryshme t materialeve dhe mjeteve 2.1 Tregon burime pr nxnie t formatit t ndryshm dhe
pr nxnie dhe pr realizimin e planeve dhe prej mediave t ndryshme.
programeve msimore n shkoll.
3. E di se gjat planifikimit t puns n shkoll duhet 3.1 Organizon ngjarje q kan t bjn me pun n
t merren parasysh kushtet specifike pr pun. laborator, kabinet ose puntori pr realizimin e
msimit praktik.
4. Njeh metoda dhe mnyra t ndryshme t puns 4.1 Di t tregoj mnyrn m adekuate t shfrytzimit
n laborator, kabinet ose puntori pr realizimin e t metodave gjat puns n laborator, kabinet ose
msimit praktik. puntori pr realizimin e msimit praktik.
5. Njeh mundsit pr shfrytzimin e teknologjis s 5.1 Di t shfrytzoj TIK-un pr krijim, ruajtje, gjetje,
ndryshme informative-komunikuese duke prfshir shkmbim dhe organizim t informacioneve dhe pr
edhe teknologjit e reja. komunikim.
6. I di dallimet mes njerzve dhe mes bashksive 6.1 Promovon ndjeshmri pr pranimin e diversiteteve.
(kultur, pamje fizike, etj.).
7. I di dhe kupton rregullat pr realizimin e msimit 7.1 Organizon qasje pr realizimin e msimit praktik.
praktik.
7.2 Siguron qasje deri te aparatura, makinat dhe materiali
harxhues.
7.3 Udhzon nxnsit se si t sillen n mnyr t drejt
n laborator, kabinet ose puntori pr realizimin e
msimit praktik.
8. E di rregulloren pr siguri n laborator, kabinet 8.1 Siguron respektim t kodeksit t sjelljes n laboratori,
ose puntori pr realizimin e msimit praktik dhe kabinet ose puntori pr realizimin e msimit praktik.
e kupton rndsin nga vendosja e sistemit t
siguris.
9. Kujdeset pr mjedisin e puns. 9.1 Shfrytzon me ndrgjegje burime t energjis dhe
resurse natyrore.
9.2 Kujdeset pr kushtet e siguris n laborator, kabinet
dhe/ose puntori.
10. Kupton rndsin e sigurimit t atmosfers 10.1 Nxit atmosfer dhe kushte prkatse pr pjesmarrje
prkatse dhe kushteve pr shprehje t lir demokratike t nxnsve pr pun n laborator,
konstruktive t mendimit t nxnsve pr pun n kabinete dhe puntori.
laborator.
11. Njeh parimet e komunikimit profesional dhe 11.1 Kontribuon n krijimin e klims s mbshtetjes dhe
bashkpunimit n shkoll. bashkpunimit.

12. Zbaton standarde ekologjike n pun. 12.1 Kujdeset pr mbrojtjen e mjedisit jetsor dhe kursimin
e energjis dhe resurseve.

KOMPETENCA SPECIFIKE PR BASHKPUNTORT PROFESIONAL T PRFSHIR N MSIMDHNIE


13. Mbshtet bashkpunimin me prindr. 13.1 Di t formuloj nivelet e ndryshme e t arriturave t
nxnsit n msimin praktik.

232
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE

- N procesin e msimit praktik, funksionon si ekip me arsimtarin e lnds profesionale.


- ekomandon burime prkatse t informacioneve n lidhje t ngusht me msimin praktik, n prputhje me
R
programin msimor.
- onsultohet dhe pranon instruksione nga arsimtari i lnds profesionale pr llojet e materialeve dhe mjeteve
K
pr nxnie.
- Prfshihet n aktivitetet n nivel t laboratorit, kabinetit ose puntoris pr realizimin e msimit praktik.
- Merr pjes n prpilimin e mjeteve t konkretizimit dhe materialeve promovuese pr shkolln.
- Shfrytzon TIK-un n punn e prditshme.
- Nxnsve ua tregon mundsit pr shfrytzimin e mediave t ndryshme.
- regullon hapsirn e laboratorit, kabinetit ose puntoris pr realizimin e msimit praktik ashtu q i afron
R
diversitetet.
- Organizon hapsirn e laboratorit q t jet leht e arritshme pr shfrytzuesit n aspektin fizik.
- Siguron qasje deri te aparatura, makinat dhe materiali harxhues pr njsi prkatse tematike.
- rganizon materialet, makinat dhe aparaturn sipas procesit dhe metodave, nevojave t nxnsve dhe
O
arsimtarit profesional.
- Njofton nxnsit me organizimin e hapsirs,
- Udhzon nxnsit se si dhe ku ti gjejn materialet e nevojshme.
- Punon n prputhje me rregullat pr siguri n shkoll.
- I nformon dhe insiston n respektimin e rregullave t sjelljes n laborator, kabinet ose puntori pr realizimin e
msimit praktik.
- Shrben si shembull pr respektimin e rregullave t siguris.
- hfrytzon n mnyr ekonomike burimet e energjis (rrymn, flakt) dhe resurset tjera gjat realizimit t
S
msimit praktik.
- Prcakton kushtet pr realizimin e sigurt t msimdhnies.
- Jep propozime pr shfrytzimin e mundsive t ndryshme pr pjesmarrjen e nxnsve n msimin praktik.
- Merr pjes dhe mbshtet aktivitete pr respekt t ndrsjell.
- Merr pjes n ekipe t ndryshme shkollore.
- Tregon respekt ndaj kolegve dhe nxnsve.
- Merr pjes n prpilimin e udhzimeve pr shfrytzim racional t energjis dhe resurseve.
- Kujdeset pr deponimin, ruajtjen dhe mnjanimin e sigurt t mbeturinave.
- err pjes n mbledhje prindrore t organizuara nga kujdestari i klass me qllim q ti informoj pr
M
prparimin e nxnsit.

233
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
234

You might also like