Professional Documents
Culture Documents
THEMELORE
PROFESIONALE
dhe
STANDARDE PR
BASHKPUNTOR
PROFESIONAL
KOMPETENCA
THEMELORE
PROFESIONALE
dhe
STANDARDE PR
BASHKPUNTOR
PROFESIONAL
1
Kompetenca themelore profesionale dhe standarde pr bashkpuntor profesional
Projekt pr Zhvillim Profesional Byroja e Zhvillimit t Arsimit
Botimi sht prpiluar me mbshtetje eksperte dhe financiare t Projektit t USAID-it pr Zhvillim Profesional dhe
n Karrier t Arsimtarve, i realizuar nga Qendra Maqedonase pr Edukim Qytetar (QMEQ) n bashkpunim me
Byron e Zhvillimit t Arsimit (BZHA).
Botimi sht prpiluar nga grupi i puns i prbr prej prfaqsuesve t: Byros pr Zhvillimin e Arsimit, Qendrs
pr Edukim Profesional dhe Trajnim, fakulteteve, ekspertve pr arsimim, si dhe bashkpuntor profesional dhe
praktikues n shkollat fillore dhe t mesme n Republikn e Maqedonis. Si partner i projektit sht prfshir edhe
Fondacioni pr nisma arsimore dhe kulturore Hap pas hapi.
Prmbajtja e dokumentit nuk i reflekton qndrimet e Agjencis s SHBA-ve pr Zhvillim Ndrkombtar ose t
Qeveris s Shteteve t Bashkuara t Ameriks.
Titulli
KOMPETENCA THEMELORE PROFESIONALE DHE STANDARDE PR BASHKPUNTOR PROFESIONAL
Botues
Qendra Maqedonase pr Edukim Qytetar (QMEQ)
Prkthimi
Enis Misini
Dizajn
Shtypshkronja
Vinsent grafika
Tirazhi
630
CIP -
. ,
371.121:005.962.131
ISBN 978-608-4529-39-2
) -
COBISS.MK-ID 101307146
2
PRMBAJTJE
Parathnie....................................................................... 7
Piknisje themelore.........................................................................................8
Vlera profesionale..........................................................................................11
4
STANDARDE PROFESIONALE pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL - MENTOR......................127
Kompetenca t prbashkta PR
BASHKPUNTOR PROFESIONAL - MENTOR........................................... 129
PIKNISJE THEMELORE...............................................................................129
I. PUN ME NXNS...................................................................................131
II. PUN ME ARSIMTAR.............................................................................135
III. PUN ME PRINDR.................................................................................139
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN..............................................................143
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL.......................145
VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE...............................................................149
VII.STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE.....................................151
Kompetenca specifike pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-MENTOR PEDAGOG............................. 155
Kompetenca specifike pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-MENTOR PSIKOLOG............................ 157
Kompetenca specifike pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-MENTOR SOCIOLOG............................ 161
Kompetenca specifike pr
BASHKPUNtOR PROFESIONAL-MENTOR DEFEKTOLOG....................... 163
Kompetenca specifike pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-MENTOR BIBLIOTEKIST....................... 167
STANDARDE PROFESIONALE pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-KSHILLTAR..................175
Kompetenca t prbashkta PR
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-KSHILLTAR....................................... 177
PIKNISJE THEMELORE...............................................................................177
I. PUN ME NXNS...................................................................................179
II. PUN ME ARSIMTAR.............................................................................183
III. PUN ME PRINDR.................................................................................185
5
Kompetenca themelore profesionale dhe standarde pr bashkpuntor profesional
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN..............................................................187
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL.......................189
VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE...............................................................193
VII.STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE.....................................195
Kompetenca specifike pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-KSHILLTAR PEDAGOG....................... 199
Kompetenca specifike pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-KSHILLTAR PSIKOLOG...................... 201
Kompetenca specifike pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-KSHILLTAR SOCIOLOG...................... 205
Kompetenca specifike pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-KSHILLTAR DEFEKTOLOG.................. 207
Kompetenca specifike pr
BASHKPUNTOR PROFESIONAL-KSHILLTAR BIBLIOTEKIST................. 209
I. PUN ME NXNS...................................................................................219
II. PUN ME ARSIMTAR.............................................................................223
III. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL.......................227
IV. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE.....................................231
6
PARATHNIE
Republika e Maqedonis ka tradit t punsimit t Pozicioni dhe puna e bashkpuntorve profesional
bashkpuntorve profesional n shkolla - pedagog, n profesion2, e nga ktu edhe kompetencat e tyre
psikolog, sociolog, puntor social, defektolog dhe profesionale, dallohen rndsishm nga kompetencat
bibliotekist. Ata kan pozicion unik n shkoll, nga e bashkpuntorve tjer profesional. Sipas Ligjit pr
i cili kan qasje n punn e prgjithshme dhe mundsi arsim fillor, edhe ata jan t prfshir n kategorin
q t identifikojn nevojn dhe tu ofrojn mbshtetje e bashkpuntorve profesional. Prandaj, n fund t
profesionale t gjith atyre q jan t prfshir n ktij publikimi, jan zhvendosur si pjes e posame
procesin edukativo-arsimor. Prve pedagogve, profilet edhe Kompetencat profesionale pr bashkpuntort
tjera t bashkpuntorve profesional nuk jan t profesional n profesion.
shkolluar pr pun n shkoll. Si rezultat i ksaj ishte e
Kompetencat themelore profesionale pr bash kpu
domosdoshme, si pjes e aktiviteteve pr prmirsimin e
ntorve profesional kan t bjn me kompetencat q
sistemit pr zhvillim profesional dhe n karrier t kuadrit
bashkpuntort profesional duhet ti posedojn nga
edukativo-arsimor, t prkufizohen edhe kompetencat
momenti i prfundimit t stazhit t fillestarit dhe dhnies
profesionale pr secilin prej profileve t prmendura t
me sukses t provimit profesional, e deri n prfundimin
bashkpuntorve profesional.
e stazhit t puns. Me kt rast, nse bashkpuntori
Kompetencat themelore profesionale dhe standardet1 profesional dshiron t avancohet n titull, prve
pr tituj t bashkpuntorve profesional i prpiloi grupi ktyre kompetencave themelore, duhet ti prmbush
punues i prbr prej prfaqsuesve t ktyre profileve edhe standardet pr bashkpuntor profesionalmentor,
n shkolla, kshilltarve t Byros pr Zhvillimin e gjegjsisht kshilltar.
Arsimit dhe Qendrs pr Arsim Profesional dhe Trajnim,
si dhe profesorve universitar. Gjat prpilimit t tyre
jan marr parasysh dokumente t ngjashme nga nj
numr i madh i vendeve, si dhe Kompetencat themelore
profesionale pr arsimtarve dhe Standardet pr
arsimtar-mentor dhe arsimtar-kshilltar. Pr versionin
prfundimtar t dokumentit kontribuuan dukshm edhe
shoqatat profesionale dhe individt q u prfshin n
diskutimin publik.
7
Kompetenca themelore profesionale dhe standarde pr bashkpuntor profesional
PIKNISJE THEMELORE kompetent. Gjat puns ekipore duhet t angazhohet
m s shumti ai profil i bashkpuntorit profesional q e
krkon problematika.
Gjat prpilimit t kompetencave themelore profesionale
dhe standardet pr tituj mentor dhe kshilltar i sht Pr shkak t natyrs s angazhimit t tyre, bashkpu
kushtuar rndsi prfshirjes s kompetencave q kan ntort mobil profesional do t punojn m pak n
t bjn me angazhimin e prgjithshm profesional t aktivitete q kan t bjn me punn analitike hulumtuese
bashkpuntorve profesional, si pun me nxns, dhe punn sistemore n nivel t gjith shkolls, ndrsa
arsimtar, prindr dhe bashksin m t gjer. Me kt pritet q m shum t jen t orientuar drejt puns
rast, roli i bashkpuntorit profesional sht shqyrtuar me nxns, arsimtar dhe prindr. Bibliotekistt, t
m s shumti nga aspekti i sigurimit t mbshtetjes pr cilt me nj pjes t orarit t puns jan arsimtar
nxnsve, arsimtarve dhe prindrve me qllim t arritjes pritet t angazhohen m pak n punn me nxns n
s funksionimit t suksesshm t nxnsve n nivel ngritjen e shkathtsive t tyre hulumtuese dhe lexuese
akademik, emocional, social dhe biheviorist. Nga ana dhe t angazhohen m pak n ofrimin e mbshtetjes
tjetr, ata kan pozicion unik n shkoll nga i cili mund ta profesionale t arsimtarve pr shfrytzimin e resurseve
bjn lidhjen e teoris me praktikn dhe ti mbshtesin t t biblioteks pr realizimin e msimdhnies.
gjith pjesmarrsit n procesin edukativo-arsimor q t
Kompetencat e prgjithshme q jan t domosdoshme
punojn n arritjen e qllimeve t shkolls dhe m gjer
pr shumicn e profesioneve n shekullin XXI, si pr
t sistemit edukativo-arsimor. Prandaj, gjat prkufizimit
shembull shfrytzimi i teknologjis bashkkohore, njohja
t kompetencave t nevojshme, veanrisht sht marr
e gjuhve t huaja, etj. nuk jan prmendur meq pritet
parasysh roli i tyre n ndrtimin dhe zbatimin e strategjive
q bashkpuntort profesional ti posedojn deri n at
zhvillimore dhe parandaluese n funksion t nxnies dhe
nivel q u mundson shfrytzim n punn e prditshme.
zhvillimit t nxnsve.
DEDIKIMI I KOMPETENCAVE
Gjat prpilimit t dokumentit lindi ideja pr pun ekipore
PROFESIONALE DHE STANDARDEVE
t bashkpuntorve profesional n shkoll. Mirpo,
ndonse ekzistojn kompetenca t prgjithshme, t Kompetencat themelore profesionale dhe standardet
prbashkta, nnkuptohet se te profile t ndryshme pr tituj bashkpuntor profesionalmentor dhe bash
t bashkpuntorve profesional ato nuk jan identike kpuntor profesionalkshilltar kan dhe duhet
dhe se bashkpuntort profesional do ti shfrytzojn t shr bejn pr m shum dedikime n zhvillimin
specifikat e profesionit personal gjat puns n situata profesional dhe n karrier t bashkpuntorve
t caktuara dhe secili do ti qaset puns nga aspekti i profesional.
tij. Specifikat n qasjet e bashkpuntorve profesional
jan t veuara nga kompetencat e prbashkta dhe jan
MBSHTETJE T PUNS S
dhn n pjes t veant. Po ashtu, sht e rndsishme
BASHKPUNTORVE PROFESIONAL
t prmendet se nse n shkoll mungon ndonj profil i yy Planifikim i stazhit t fillestarit pr bashkpuntort
bashkpuntorit profesional pritet q obligimet e tij, n profesional dhe mbshtetje me an t mentorimit.
pjesn e kompetencave t prbashkta profesionale,
yy Reflektim i efikasitetit dhe efektivitetit personal
t mund ti marrin prsipr bashkpuntort tjer
profesional.
profesional. Nse bashkpuntori ekzistues profesional
yy Prpilim i procedurave dhe instrumenteve
nuk ndjehet i prgatitur sa duhet pr veprim n kuadr t
pr vzhgimin e puns s bashkpuntorve
profilit t tij ose t kompetencave t arritura deri ather,
pritet q ai t ndrmarr nisma n interesin m t mir
t nxnsit dhe t krkoj ndihm nga personat tjer
8
profesional dhe ofrim i mbshtetjes profesionale. Njohuri dhe shkathtsi profesionale. Kto jan njohuri
yy Prpilim i kompetencave pr bashkpuntort dhe shkathtsi q bashkpuntori profesional i ka
profesional n shkolla t posame, konvikte t prvetsuar gjat arsimit universitar dhe gjat puns.
nxnsve dhe kopshte pr fmij. Kompetencat themelore profesionale doemos duhet
ti posedoj deri n fund t karriers si bashkpuntor
yy Planifikim i zhvillimit profesional dhe n karrier, si
profesional dhe ti zhvilloj vazhdimisht. Me qllim q
atij personal, ashtu edhe atij n nivel t shkolls,
t sqarohet m mir manifestimi i kompetencave, jan
rajonit, shtetit.
paraqitur edhe shembuj t aktiviteteve t praktiks
profesionale t bashkpuntorve profesional.
MBSHTETJE T NDRYSHIMEVE Shembujt e praktiks profesionale jan tregues
N SISTEMIN ARSIMOR t mundshm pr posedimin e kompetencave dhe
yy Prkufizim i qart i puns s bashkpuntorve nuk paraqesin regjistrim t detyrave t puns t
profesional n shkollat fillore dhe t mesme. bashkpuntorve profesional, por duhet t ndihmojn
yy Informim pr dhe njohje me rolin e n planifikimin e puns s bashkpuntorit profesional,
bashkpuntorve profesional n shkolla. me rast do t merren parasysh nevojat e shkolls dhe
numri i bashkpuntorve profesional, si dhe profili
yy Harmonizim i arsimimit universitar me kompetencat
specifik i bashkpuntorit profesional. Bashkpuntori
e nevojshme pr bashkpuntor profesional.
profesional, n punn e tij, duhet t udhhiqet kryesisht
yy Sigurimi i programeve specifike t akredituara nga interesi m i mir i nxnsit.
pr trajnim pr do profil t bashkpuntorve
profesional. Kompetencat q kan t bjn me njohurit dhe
yy Riprkufizim i prmbajtjes dhe mnyrs s dhnies shkathtsit profesionale jan grupuar n dy kategori:
s provimit profesional pr bashkpuntort kompetenca t prbashkta3 dhe kompetenca specifike
profesional. pr profile t caktuara t bashkpuntorve profesional.
N kuadr t dy kategorive kompetencat jan organizuar
yy Prmirsim i rregullores dhe akteve ligjore q kan
n shtat fusha, ndrsa secila fush prbhet prej
t bjn me bashkpunimin profesional.
disa nn-fushave. Me kt rast, disa kompetenca t
yy Prmirsim i puns s institucioneve kompetente caktuara mund tu takojn disa fushave. N raste t tilla
pr ndjekjen, matjen dhe prmirsimin e cilsis s kompetenca e caktuar e bashkpuntorit profesional-
puns s arsimtarve dhe shkollave. mentor sht vendosur vetm n nj fush, gjegjsisht,
ajo q sht prmendur nj her, nuk paraqitet srish n
STRUKTUR fush tjetr.
E DOKUMENTIT
Kompetencat profesionale dhe standardet prfshijn dy
pjes q jan t ndrlidhura mes vete:
9
Kompetenca themelore profesionale dhe standarde pr bashkpuntor profesional
Njohurit dhe shkathtsit profesionale dhe shembujt e VII. STRUKTUR, ORGANIZIM
praktiks profesionale jan grupuar n fushat vijuese: DHE KLIM SHKOLLORE
yy Mbshtetje e nxnsve gjat nxnies yy Klim shkollore, mjedis i sigurt dhe pjesmarrje
demokratike e nxnsve
yy Vzhgim dhe mbshtetje e zhvillimit t nxnsve
10
VLERA suksesin e nxnsve, kryesor sht bashkpunimi n
mes kuadrit edukativo-arsimor n shkoll dhe synojn
PROFESIONALE q t njjtin ta ngren n nivel t lart. Ata jan t
bindur se nse veprojn me respekt ndaj personalitetit
NXNSI SHT M I RNDSISHM t kolegve t tyre dhe ndaj nevojave dhe obligimeve
t tyre t posame (bashkpuntort profesional,
Bashkpuntort profesional jan t prkushtuar q t
arsimtart, kuadri udhheqs) do t krijojn kushte pr
punojn n interes t nxnsve dhe n plan t par e
pun efektive. Qasjen objektive, t ndershme dhe me
vendosin nxnien e tyre, sjelljen dhe shndetin mental.
prgjegjsi n punn hulumtuese, pa marr parasysh
Ata besojn se me punn e tyre n shkoll mund t
njohurive deri te t cilat kan arritur, e shikojn si kusht
kontribuojn n zhvillimin maksimal t potencialeve
pr prmirsim dhe ndryshime pozitive.
t nxnsve dhe punojn n mnyr t prkushtuar
pr arritjen e ktij qllimi. Besojn se nxnsit t cilt
BESUESHMRI
jan t interesuar, motivuar, t sigurt n vetveten,
t pranuar nga t punsuarit n shkoll dhe nga Jan t vetdijshm se ndonjher gjat puns vijn deri
bashknxnsit, ndjehen mir n shkoll dhe duan t te informacione t ndjeshme pr nxnsit, arsimtart
msojn, prandaj angazhohen q t gjith nxnsit t dhe prindrit e tyre, q i bn t ndjeshme raportet e tyre.
ndjehen t mirseardhur n shkoll. Jan t bindur se Pr kt arsye veanrisht kan kujdes q ti ruajn
qasja demokratike ndaj nxnsve do ti nxis q n kta marrdhniet me t gjith n nivel t lart profesional.
bashkpuntor profesional t shikojn dik q ofron Mbajn qndrimin se besueshmria e informacioneve nuk
ndihm dhe mbshtetje. Duke e respektuar veantin dhe sht vetm krkes dhe obligim etik, por edhe parim i cili
vlern e personalitetit t secilit nxns, n situata kur guxon t shkelet vetm n kushte t jashtzakonshme
bien ndesh interesat e nxnsit me interesat e t tjerve, (p.sh. kur mos zbulimi i informacioneve mund t ket
bashkpuntort profesional kryesisht udhhiqen nga pasoja n shndetin fizik dhe psikik t nxnsve).
interesi i nxnsve. Konsiderojn se informacionet q jan relevante pr
prmirsimin e gjendjes s nxnsve, mund t jen t
INTEGRITET PROFESIONAL dobishme, vetm nse transmetohen saktsisht dhe
kuptueshm pr shfrytzuesit, ndrsa brenga nga
Bashkpuntort profesional udhhiqen nga parimi se
prdorimi i mundshm joadekuat i informacioneve, bn
kompetenca, autonomia, prgjegjsia dhe bashkpunimi
q t jen veanrisht t kujdesshm gjat komunikimit
profesional jan t domosdoshm pr pun t
t tyre.
suksesshme. Ndonse ndjeshmria e profesionit dhe
lidhshmria me t gjitha segmentet e puns s shkolls
BARAZI, INKLUZION (PRFSHIRJE)
i vendos bashkpuntort profesional n pozicionin
DHE DREJTSI SOCIALE
q duhet t prgjigjen dhe reagojn ndaj situatave t
ndryshme, ata, t vetdijshm pr kufijt e njohurive Duke e mbshtetur punn e tyre n respektimin e t
dhe profesionalizmit t tyre dhe kufizimeve me t cilat drejtave t njeriut, bashkpuntort profesional jan t
prballen n pun, besojn se jan t thirrur q t vetdijshm pr dallimet te nxnsit dhe prindrit e tyre,
sigurojn shrbime dhe prdorin teknika pr t cilat angazhohen q t njjtat t pranohen dhe respektohen
kan marr kualifikime dhe nuk premtojn zgjidhje t nga t gjith t punsuarit n shkoll. Besojn se
problemeve q nuk mund ti zgjidhin. N situata t tilla, nxnsit duan t msojn dhe msojn nse ndihen
bashkpunimin profesional me persona ose institucione t pranuar dhe t respektuar n paralele/klas dhe n
tjera kompetente e shikojn si mnyr pr tu ndihmuar shkoll, si dhe angazhohen pr krijimin e nj mjedisi n
nxnsve, arsimtarve dhe prindrve. Besojn se pr t cilin dallimet pranohen dhe respektohen. Besojn se
11
Kompetenca themelore profesionale dhe standarde pr bashkpuntor profesional
prmes sigurimit t nj mjedisi nxits, do t sigurohet
q secili t msoj dhe ta shfrytzoj dhe shpreh
potencialin e tij deri n maksimum.
12
13
Kompetenca themelore profesionale dhe standarde pr bashkpuntor profesional
14
KOMPETENCA
THEMELORE
PROFESIONALE
pr BASHKPUNTOR
PROFESIONAL
15
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
16
Kompetenca
t prbashkta
pr bashkpuntor
profesional
I. PUN
ME NXNS
17
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS
Nn-fusha: MBSHTETJE E NXNSVE GJAT NXNIES
BASHKPUNTORI PROFESIONAL...
5 Me termin teknologji ndihmse nnkuptohet do lnd, pjes e pajisjeve ose produkt, qoft i furnizuar n shitore ose jo, i
prshtatur ose prpunuar posarisht, q prdoret pr t rritur, ruajtur ose prmirsuar aftsit funksionale t individve me
aftsi t kufizuara.
18
I. PUN ME NXNS
2. Kupton sfidat n komunikimin dhe bashkpunimin 2.1 Komunikon me nxnsit n mnyrn q siguron
me pjestart e kulturave t ndryshme, me vlera dhe mbshtetje dhe besim.
prvoja t ndryshme.
2.2 Komunikimin me nxnsit e mbshtet n respektin
dhe kujdesin, duke i promovuar vlerat, qndrimet dhe
sjelljet pozitive q i pret edhe prej tyre.
2.3 Gjat puns individuale dhe grupore me nxnsit
qasjen e prshtat me situatn dhe llojin e problemit.
- Identifikon shkaqet pr vetbesimin, vetrespektin e ult dhe organizon puntori pr rritjen e vetbesimit dhe
vetrespektit.
- Prfshin nxnsit n aktivitete q nxisin vetbesimin dhe vetrespektin.
- Ka vendosur mekanizma q i mundsojn nxnsit t marr mbshtetje nga bashkpuntori profesional
gjithmon kur i nevojitet (nxnsit jan t informuar pr mundsit pr konsultim).
- N mnyr aktive i dgjon dhe respekton qndrimet, mendimet dhe interesat e nxnsve.
- Organizon aktivitete pr zhvillimin e humanizmit, solidaritetit dhe bashkpunimit ndretnik.
- Shfrytzon lloje t ndryshme t strategjive dhe qasjeve n komunikimin individual dhe grupor me nxnsit.
19
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS
Nn-fusha: ORIENTIM PROFESIONAL
DHE N KARRIER I NXNSVE BASHKPUNTORI PROFESIONAL...
3. sht i informuar pr situatat n tregun e puns. 3.1 Mbshtet kshillimin profesional dhe n karrier
t nxnsve n interesat, aftsit dhe mundsit e
prcaktuara shoqrore.
4. sht i informuar pr rrjetin e shkollave t mesme/
institucioneve t larta arsimore.
20
II. PUN ME
ARSIMTAR
21
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
II. PUN ME ARSIMTAR
22
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
23
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
II. PUN ME ARSIMTAR
Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE GJAT
PUNS ME NXNS BASHKPUNTORI PROFESIONAL...
3. I di parimet e komunikimit t mir mes nxnsve dhe 3.1 U ofron mbshtetje profesionale arsimtarve pr
arsimtarve dhe nxnsve ndrmjet vete. vendosjen e komunikimit t mir mes nxnsve dhe
arsimtarve dhe nxnsve ndrmjet vete.
4. I di problemet e mundshme n sjelljen e nxnsve 4.1 Ndihmon arsimtarin gjat prballjes me dhe zgjidhjen
dhe mnyrat e zgjidhjes s tyre. e problemeve lidhur me sjelljen e nxnsve.
24
II. PUN ME ARSIMTAR
25
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
26
III. PUN ME
PRINDR6
Pr prindrit sht i rndsishm mjedisi ku e kalon kohn fmija i tyre derisa sht
n shkoll dhe ata me kompetencat e tyre t ndryshme mund t kontribuojn pr
prmirsimin e jets dhe puns n shkoll. Pozicioni q e kan bashkpuntort
profesional u mundson q t ndikojn n prfshirjen e prindrve n aktivitetet
e ndryshme n shkoll. Nga ana tjetr, prindrit shpesh prballen me shtje
dhe situata q kan t bjn me nxnien e fmijs s tyre, t cilave nuk din tu
prgjigjen n mnyr adekuate. Prandaj, edukimi dhe konsultimi i prindrve jan
veanrisht t rndsishme gjat zhvillimit t kompetencave prindrore dhe krijimit
t vetdijes se qndrimi dhe qasja prindrore jan kye n zhvillimin psikofizik dhe
prparimin n nxnie t fmijve. Pr kt qllim, bashkpuntort profesional
punojn me prindrit prmes konsultimeve individuale, grupore dhe formave
t ndryshme t edukimit, varsisht nga nevojat e tyre dhe lloji i problematiks.
Me kt rast, me rndsi t veant sht qasja dhe mnyra e komunikimit q
bashkpuntori profesional e realizon n kontaktet me prindrit. Bashkpuntori
profesional sht i ndjeshm, sillet me respekt dhe mirkuptim dhe paraqet nj
personalitet n t cilin prindrit kan besim dhe konsiderojn se mund ti drejtohen
lirisht dhe ta ndajn gjith at pr ka presin mbshtetje dhe ndihm lidhur me
fmijt e tyre. Bashkpuntort profesional me prindrit e nxnsve shkmbejn
informacione pr situatat dhe ndryshimet q i kan perceptuar te fmijt e tyre.
Nj pjes e informacioneve q bashkpuntort profesional i marrin nga prindrit
jan veanrisht t ndjeshme dhe t natyrs s besueshme, ndaj si rezultat i ksaj,
bashkpuntort profesional e din se cilat informacione, n far mnyre dhe me
k mund ti ndajn, e me cilat duhet vepruar n mnyr t besueshme.
27
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
III. PUN ME PRINDR
2. Posedon njohuri pr komunikim me prindrit e 2.1 Prshtat komunikimin varsisht nga situata dhe
fmijve. personaliteti i prindit.
- dihmon prindrit t dallojn se si situata e krizs n familje sht e ndrlidhur me nxnien dhe zhvillimin e
N
nxnsve, dhe i kshillon se si t reagojn n situata t caktuara.
- Informacionet pr nxnien dhe sjelljen e nxnsit i ndan n mnyr prkatse me prindrit.
- ealizon konsultime individuale dhe grupore pr mbshtetjen e prindrve (mnyr e komunikimit, mbshtetje
R
gjat nxnies, motivim pr nxnie dhe ngjashm).
28
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
- err pjes n prpilimin e materialeve pr edukim t prindrve (prezantime, broshura, fletushka, materiale t
M
shkruara).
- I nformon prindrit pr shrbimet q shkolla dhe bashkpuntort profesional i ofrojn pr mbshtetjen e
nxnsve.
- I dentifikon nevojat e prindrve pr edukim q ka t bj me rolin e tyre prindror dhe mnyrat e komunikimit
me fmijt kur ju ofrojn ndihm gjat nxnies.
- rganizon takime dhe/ose puntori edukative me prindr (p.sh. lidhur me karakteristikat zhvillimore t
O
fmijve, karakteristikat e nxnies, prballje me sjellje t rrezikshme t nxnsve, dhun elektronike, motivim
pr nxnie, zhvillim dhe forcim t vetbesimit, etj.)
29
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
30
IV. BASHKPUNIM
ME BASHKSIN
31
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN
- Merr pjes n planifikimin, realizimin dhe ndjekjen e aktiviteteve mes shkolls dhe bashksis me t cilat
prmirsohen t arriturat e nxnsve (vizita, realizimi i aktiviteteve msimore dhe jashtmsimore).
- Prezanton dhe promovon punn e shkolls.
- Informon bashksin pr nevojat dhe t arriturat e shkolls.
- Prfshihet n organizimin dhe realizimin e aktiviteteve parandaluese, humanitare dhe kulturore t bashksis
lokale.
- Bashkpunon me bashksin lokale gjat prballjes me situata t krizs q prekin shkolln dhe bashksin
lokale (fatkeqsi, epidemi, dhun, dukuri kriminale dhe ngjashm).
- Merr pjes n planifikimin, realizimin dhe ndjekjen e aktiviteteve q promovojn arsimin ndrkulturor.
32
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN
- Konsulton institucione gjat puns me grup t caktuar t nxnsve, arsimtarve, prindrve dhe pr punn
personale dhe i merr parasysh rekomandimet e tyre.
- Planifikon dhe realizon bashkpunim me shkollat nga rajoni dhe m gjer.
- Zhvillon projekte pr zhvillimin e praktiks inkluzive (prfshirse) n shkoll, n bashkpunim me shoqatat e
qytetarve dhe institucionet qeveritare.
- Njofton dhe udhzon nxnsit, arsimtart dhe prindrit n institucione prkatse pr zgjidhjen e nj problemi
t caktuar.
- Bashkpunon me shoqata t qytetarve q realizojn programe pr fmij dhe t rinj.
33
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
34
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE
BASHKPUNIM PROFESIONAL
35
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL
2. Kupton rndsin e zhvillimit personal profesional. 2.1 Identifikon nevojat pr zhvillim personal profesional
duke i shfrytzuar standardet dhe rezultatet nga
vetreflektimi i puns personale.
6. Kupton dhe respekton filozofin e nxnies s 6.1 Ndryshimet dhe risit n profesionin personal i zbaton
prjetshme. n pun.
7. sht i informuar pr shoqatat profesionale t 7.1 Bashkpunon me bashkpuntort profesional dhe
bashkpuntorve profesional. me shoqatat profesionale n dhe jasht shkolls.
36
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL
3. Njeh metodat dhe format e zhvillimit profesional. 3.1 Planifikon zhvillimin profesional n baz t analizimit
t nevojave t arsimtarve.
4. Di si planifikohet zhvillimi profesional i arsimtarve. 4.1 Realizon forma t ndryshme t edukimit me kuadrin
edukativo-arsimor.
37
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
38
VI. PUN
ANALITIKE-HULUMTUESE
39
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE
- Merr pjes n prpilimin e instrumenteve (protokoll, lista evidentimi, formular) pr mbledhjen e t dhnave.
- Shprndan/prezanton informacionet e fituara nga vlersimi dhe analiza me/e t punsuar-it/ve, prindrit,
bashksin, organet dhe trupat profesionale, institucionet kompetente.
- Bn analiza dhe raporte, n mnyr individuale ose n bashkpunim me kolegt, pr situatat n fusha t
ndryshme t puns edukativo-arsimore.
- Bn kontrolle, analiza (krahasuese, t tendencave) dhe raporte pr suksesin, sjelljen, rregullsin, prfshirjen
dhe prparimin e nxnsve, gjendjen sociale dhe nevojat e nxnsve, etj.
- Shkruan raporte t qarta, analiza, shqyrtime dhe materiale tjera profesionale dhe n mnyr prkatse i
integron dhe sintetizon njohurit e fituara.
40
VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE
3. Njeh metodat pr analiz sasiore dhe cilsore t t 3.1 Analizon t dhnat e hulumtimeve sasiore dhe
dhnave. cilsore.
3.2 Shfrytzon programe pr prpunimin statistikor t t
dhnave.
4. I di mnyrat e interpretimit dhe informimit prkats 4.1 Interpreton t dhna prej llojeve t ndryshme t
pr rezultatet e hulumtimit. hulumtimeve.
41
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
42
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM
DHE KLIM SHKOLLORE
43
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE
2. Kupton tendencat bashkkohore arsimore. 2.1 Vzhgon procesin edukativo-arsimor dhe propozon
masa pr prparim.
3. sht i informuar pr zhvillimet aktuale n arsimin 3.1 Promovon inovacione/risi n punn edukativo-
n vend. arsimore n prputhje me parimet e msimdhnies
dhe nxnies t shekullit 21.
4. E di sistemin e organizmit dhe funksionimit t 4.1 Promovon veprim sistematik dhe prgjegjsi n punn
shkolls. e shkolls.
44
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE
3. I di konventat pr t drejtat e fmijve dhe kundr 3.1 Promovon vlera q kan t bjn me pranimin e
diskriminimit. diversitetit, tolerancs dhe sjelljes s padhunshme.
4. I di mundsit e paraqitjes dhe rreziqet nga 4.1 Krijon klim t pranimit dhe mosdiskriminimit.
diskriminimi n t gjitha bazat.
6. I di krcnimet e mundshme pr sigurin fizike dhe 6.1 Identifikon krcnimet e mundshme pr sigurin
psikike t nxnsve. q jan specifike pr shkolln dhe pr popullatn
konkrete n shkoll.
7. E di rndsin e pjesmarrjes s nxnsve n 7.1 Nxit ndjenjn e prgjegjsis dhe angazhimit te
marrjen e vendimeve q jan n interes t jets s nxnsit.
tyre n shkoll.
8. Kupton rndsin e sigurimit t atmosfers dhe 8.1 Siguron atmosfer dhe kushte prkatse pr
kushteve prkatse pr shprehje t lir konstruktive pjesmarrje demokratike t nxnsve n jetn e
t mendimit t nxnsve pr jetn n shkoll. shkolls.
45
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
46
47
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
48
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR PEDAGOG
I. PUN ME
NXNS
49
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS
3. Njeh strategji prkatse pr msimdhnie. 3.1 Przgjedh dhe zbaton shkathtsit e duhura pr
msimdhnie.
- Realizon puntori pr prmirsimin e nxnies s nxnsve (p.sh. Stilet e nxnies, teknikat e nxnies, etj.).
- Mson nxnsit si t msojn n mnyr individuale dhe/ose grupore.
- Prgatit, prshtat, propozon dhe zbaton strategji prkatse pr msimdhnie.
- Merr pjes n prshtatjen e prmbajtjeve msimore pr nxns konkret n pajtim me nevojat dhe mundsit e
tyre.
50
I. PUN ME NXNS
2. I di parimet, modelet dhe format pr shfrytzimin e 2.1 Ofron mbshtetje n organizmin dhe realizimin e
kohs s lir t nxnsve n shkoll. aktiviteteve jashtmsimore t nxnsve n shkoll.
3. I di parimet, metodat dhe mjetet e puns edukative. 3.1 Ka shkathtsi pr zgjidhjen e situatave edukative me
zbatimin e modeleve bashkkohore pr udhheqje
pedagogjike.
51
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
II. PUN ME
ARSIMTAR
7. Njeh metoda dhe teknika pr mbshtetjen e 7.1 Promovon kultur t vetvlersimit si baz pr
arsimtarve gjat vetvlersimit t puns msimore. avancimin e msimit.
52
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
- Realizon puntori dhe konsultime individuale pr sigurimin e pjesmarrjes aktive t nxnsve n msim (p.sh.
Parashtrim t pyetjeve, hulumtime, respektim t interesave t nxnsve, etj.).
- Informon arsimtart pr lloje t ndryshme t testimeve eksterne (qllime, lloje t detyrave, mnyra t
realizimit).
- Ndihmon arsimtart t sigurohen q nxnsit t prvetsojn prvoja pr llojet e ndryshme t provimeve
(gojore, teste, praktike).
- Jep udhzime pr dokumentimin e t arriturave t nxnsve (konsultime grupore ose individuale).
- Realizon puntori pr notim cilsor.
- Jep udhzime pr przgjedhjen e metodave prkatse dhe pr prpilimin dhe shfrytzimin e instrumenteve
pr notimin e t arriturave t nxnsve.
- Merr pjes n grupe punuese pr przgjedhjen e librave shkollor dhe burimeve tjera t njohuris.
- Udhzon arsimtart pr mnyrat e shfrytzimit t instrumenteve dhe procedurave pr vlersimin e librave
shkollor.
- Prgatit dhe realizon or t hapura, me qllim t demonstrimit t formave dhe organizmit bashkkohor t
msimit dhe nxnies, metodave dhe mjeteve t puns.
- Prpilon instrumente pr vetvlersim n msim.
- Ndihmon dhe mbshtet arsimtart n procesin e vetvlersimit n msimdhnie.
- Udhzon arsimtart se si ti prdorin rezultatet nga vetvlersimi i msimdhnies.
53
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
II. PUN ME ARSIMTAR
54
III. PUN ME
PRINDR
- Informon prindrit e fmijve me nevoja t posame arsimore pr t drejtat, obligimet dhe ndihmn q mund
t marrin dhe i udhzon drejt institucioneve relevante pr ndihm.
- Realizon konsultime individuale me prindrit pr mbshtetjen e fmijve me nevoja t posame arsimore.
- Organizon dhe realizon konsultime grupore dhe individuale me prindrit, fmijt e t cilve prballen me
mossukses gjat nxnies, ndjekje t parregullt t msimit dhe sjellje t paprshtatshme.
55
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
IV. BASHKPUNIM
ME BASHKSIN
- Prfshihet n procesin e planifikimit, organizmit dhe ndjekjes s msimit praktik n shkollat e mesme
profesionale.
56
V. Zhvillim profesional dhe
bashkpunim profesional
57
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
VI. PUN
ANALITIKE-HULUMTUESE
58
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM
DHE KLIM SHKOLLORE
2. I di strukturat e evidencs dhe dokumentacionit 2.1 Organizon dhe /ose realizon vzhgim periodik t
pedagogjik dhe mnyrat e udhheqjes s tij. evidencs dhe dokumentacionit pedagogjik.
- Vzhgon or msimore, i analizon njohurit dhe propozon masa relevante pr gjith shkolln.
- Vzhgon mnyrn e udhheqjes s evidencs pedagogjike dhe propozon masa pr prmirsim.
- Vendos procedura pr evidenc dhe sigurim t prfshirjes s nxnsve.
59
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
60
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR PSIKOLOG
I. PUN ME
NXNS
61
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS
62
I. PUN ME NXNS
2. I di taktikat dhe strategjit e vrtetuara pr vlersim 2.1 Vlerson dhe vzhgon zhvillimin social dhe personal
dhe prmirsim t funksionimit socio-emocional t t nxnsve dhe ofron mbshtetje pr zhvillimin e tyre
nxnsve dhe shndetit t tyre mental. harmonik.
- U ndihmon nxnsve q t prballen me situata t krizs (smundje, vdekje, shkurorzim, dhun n familje
dhe ngjashm).
- Mbledh t dhna pr zhvillimin personal dhe social t nxnsve (prmes vzhgimit, intervistave, anketimit,
fokus grupeve).
- Mbledh informacione pr punn dhe sjelljen e nxnsve prmes vzhgimit t msimdhnies.
- Realizon puntori dhe aktivitete tjera me nxns pr parandalimin e temave t ndryshme q kan t bjn
me shndetin fizik dhe mental (p.sh. varshmri, dieta, prballje me stres, prballje me dhun, sjellje asociale,
prballje me diskriminim, shtatzni e padshiruar, etj.).
- Intervenon gjat sjelljes s paprshtatshme t nxnsve.
- Zhvillon strategji pr mbshtetjen e zhvillimit psikik t nxnsve, t prshtatur me veorit e vet nxnsve
dhe shkolls.
- Shfrytzon teste pr vlersimin e personalitetit.
- Planifikon, organizon dhe realizon puntori pr rritje dhe zhvillim personal (pr shembull: vetdije pr veten,
vetbesim, vetdije pr t drejtat dhe prgjegjsit, dallim dhe prballje me emocione, etj.).
- Planifikon, organizon dhe realizon puntori pr shkathtsi psiko-sociale (pr shembull: shkathtsi
komunikuese, zgjidhje t konflikteve, dallim t problemeve, prballje me to, etj.).
- Planifikon, organizon dhe realizon puntori parandaluese.
- Identifikon dhe kshillon nxnsit q prdorin substanca psiko-tropike ku t krkojn ndihm prkatse dhe i
informon prindrit dhe shrbimet prkatse.
63
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS
64
II. PUN ME
ARSIMTAR
2. Posedon njohuri pr kontrollin ekstern dhe intern e 2.1 Ofron ndihm profesionale n prgatitjen dhe
t arriturave t nxnsve. realizimin e kontrollit ekstern dhe intern t t
arriturave t nxnsve.
3. I di metodat bashkkohore dhe t ndryshme t 3.1 Ndihmon arsimtart q t przgjedhin dhe prgatisin
vzhgimit dhe notimit, mundsit dhe kufizimet e instrumente pr vlersimin dhe vetvlersimin e t
tyre. arriturave t nxnsve dhe ti shfrytzojn ato n
mnyr prkatse.
4. Njeh standardet e parashikuara pr notim formativ
dhe sumativ.
5. Posedon njohuri nga psikometria. 5.1 Bn analiz psiko-metrike t testeve t njohurive.
65
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
- Realizon puntori dhe konsultime individuale pr sigurimin e pjesmarrjes aktive t nxnsve n msim (p.sh.
parashtrim t pyetjeve, hulumtime, respektim t interesave t nxnsve, etj.).
- Informon arsimtart pr lloje t ndryshme t testimeve eksterne (qllime, lloje t detyrave, mnyra t
realizimit).
- Ndihmon arsimtart t sigurojn q nxnsit t prvetsojn prvoja pr llojet e ndryshme t provimeve
(gojore, teste, praktike).
- Jep udhzime pr dokumentimin e t arriturave t nxnsve (konsultimeve grupore ose individuale).
- Realizon puntori pr notim cilsor.
- Jep udhzime pr przgjedhjen e metodave prkatse dhe pr prpilimin dhe shfrytzimin e instrumenteve
pr notimin e t arriturave t nxnsve.
- Jep udhzime (konsultime individuale ose grupore) pr prmirsimin e testeve n baz t analizs psiko-
metrike.
66
III. PUN ME
PRINDR
- Informon prindrit e fmijve me nevoja t posame arsimore pr t drejtat, obligimet dhe ndihmn q mund
t marrin dhe i udhzon pr ndihm drejt institucioneve relevante.
- Realizon konsultime individuale me prindrit pr mbshtetjen e fmijve me nevoja t posame arsimore.
- Organizon dhe realizon konsultime grupore dhe individuale me prindrit, fmijt e t cilve prballen me
mossukses gjat nxnies, ndjekje t parregullt t msimit dhe sjellje t paprshtatshme.
67
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
III. PUN ME PRINDR
- Me prindrit ndrmerr masa parandaluese pr parandalimin e ndikimit negativ t mjedisit tek t rinjt dhe pr
tejkalimin e vshtirsive t shprehura, etj.
68
IV. BASHKPUNIM
ME BASHKSIN
- Prfshihet n procesin e planifikimit, organizmit dhe vzhgimit t msimit praktik n shkollat e mesme
profesionale.
69
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE
BASHKPUNIM PROFESIONAL
70
VI. PUN
ANALITIKE-HULUMTUESE
3. Njeh procedurat pr realizimin e hulumtimit veprues 3.1 Realizon hulumtime vepruese gjat prpilimit t
n arsim. programeve pr prmirsimin e nxnies dhe shndetit
mental t nxnsve.
71
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM
DHE KLIM SHKOLLORE
2. Di t shfrytzoj instrumente psiko-diagnostike n 2.1 Przgjedh dhe shfrytzon ato instrumente psiko-
mnyr t drejt. diagnostike q jan prkatse pr punn n shkoll.
72
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE
- Merr pjes n zhvillimin e programeve parandaluese (p.sh. forcim t vetbesimit dhe vetrespektit, parandalim
t llojeve t padshiruara t sjelljes, nxnie t shkathtsive sociale, motivim pr nxnie, etj.) pr t gjith
nxnsit, veanrisht pr ata nga grupet e ndjeshme.
- Realizon puntori me arsimtar dhe nxns pr barazin gjinore.
- U siguron nxnsve ndihm prkatse kshilldhnse dhe mbshtetje psiko-emocionale dhe emocionale n
situata t krcnimeve ose rrezikimit t shndetit ose siguris s tyre.
- Tregon mnyrat dhe intervenon n zgjidhjen e situatave t konflikteve.
73
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
74
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR SOCIOLOG
I. PUN ME
NXNS
75
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS
2. I di dukurit socio-patologjike midis t rinjve. 2.1 Identifikon dhe vlerson nxnsit me sjellje socio-
patologjike n shkoll dhe u siguron mbshtetje
prkatse.
76
I. PUN ME NXNS
3. E di rndsin e strukturimit t kohs s lir pr 3.1 Motivon nxnsit pr shfrytzimin aktiv t kohs s
zhvillim pozitiv t personalitetit. lir.
4. Di parime, modele dhe forma pr shfrytzimin e 4.1 Ofron mbshtetje n organizmin dhe realizimin e
kohs s lir t nxnsve n dhe jasht shkolls. aktiviteteve jashtmsimore t nxnsve n dhe
jasht shkolls.
- Ndihmon nxnsit q t prballen me situata t krizs (smundje, vdekje, shkurorzim, dhun n familje dhe
ngjashm).
- Mbledh t dhna pr zhvillimin personal dhe social t nxnsve (prmes vzhgimit, intervists, anketimit,
fokus grupeve).
- Mbledh informacione pr punn dhe sjelljen e nxnsve prmes vzhgimit t msimit.
- Realizon puntori dhe aktivitete tjera me nxns pr parandalimin e temave t ndryshme q kan t bjn me
shndetin fizik dhe mental (p.sh. varshmri, dieta, prballje me stres, prballje me dhun, sjelljes asociale,
prballje me diskriminim, shtatzni t padshiruar, etj.).
- Intervenon gjat sjelljes s paprshtatshme t nxnsve.
- Informon nxnsit pr aktivitetet jashtmsimore, n shkoll.
- Merr pjes dhe ofron mbshtetje n identifikimin e dshirave dhe interesave specifike t nxnsve pr
realizimin e aktiviteteve t lira, n shkoll.
- Merr pjes n identifikimin e dshirave dhe interesave specifike t nxnsve pr pjesmarrje n aktivitet
jashtmsimore, n shkoll.
- Merr pjes n realizimin e nj pjese t aktiviteteve jashtmsimore.
- U ndihmon nxnsve n planifikimin dhe shfrytzimin efektiv t kohs s lir.
- Organizon forma t ndryshme pr shoqrizim t nxnsve (aktivitete jashtmsimore pr shoqrim).
- Informon nxnsit pr aktivitetet jashtmsimore, n dhe jasht shkolls.
- Merr pjes dhe ofron mbshtetje n identifikimin e dshirave dhe interesave specifike t nxnsve pr
realizimin e aktiviteteve t lira, n dhe jasht shkolls.
- Merr pjes n identifikimin e dshirave dhe interesave specifike t nxnsve pr pjesmarrje n aktivitete
jashtmsimore, n dhe jasht shkolls.
- Merr pjes n realizimin e nj pjese t aktiviteteve jashtmsimore, n dhe jasht shkolls.
77
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
II. PUN ME
ARSIMTAR
2. I di potencialet e llojeve t ndryshme t aktiviteteve 2.1 Ndihmon arsimtart gjat planifikimit dhe organizmit
jashtmsimore. t aktiviteteve msimore dhe jashtmsimore,
organizatave shoqrore, bashkpunimit me
bashksin lokale, funksionit social dhe funksionimit
t bashksis s shkolls, bashkpunimit me
prindrit, etj.
- Realizon puntori ose u ofron ndihm individuale arsimtarve pr mnyrat e ndryshme t mbledhjes s t
dhnave pr gjendjen sociale t nxnsit (kushtet e jetess, nxnies, mundsi pr prparim).
- Prpilon me arsimtart programe pr aktivitete jashtmsimore, organizata shoqrore, bashkpunim me
prindr.
- Merr pjes n organizmin e aktiviteteve jashtmsimore.
- Prpilon instrumente pr vzhgimin dhe notimin e puns gjat aktiviteteve msimore dhe jashtmsimore,
ato shoqrore, t bashksis s shkolls, bashkpunimit me prindr.
78
III. PUN ME
PRINDR
- Vzhgon dhe evidenton situatat n familje q jan t rrezikshme (t pavolitshme) pr zhvillimin e tyre.
- Kshillon prindrit pr mnyrat e mundshme t zgjidhjes s dukurive socio-patologjike.
- Ndrmerr masa parandaluese me prindrit pr pengimin e ndikimit negativ t bashksis te t rinjt dhe pr
tejkalimin e vshtirsive t shprehura.
79
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
III. PUN ME PRINDR
- Ndrmerr masa parandaluese me prindrit pr parandalimin e ndikimit negativ t mjedisit te t rinjt dhe pr
tejkalimin e vshtirsive t shprehura, etj.
80
IV. BASHKPUNIM
ME BASHKSIN
81
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE
BASHKPUNIM PROFESIONAL
82
VI. PUN
ANALITIKE-HULUMTUESE
83
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE
KLIM SHKOLLORE
84
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE
- Informon dhe kshillon nxnsit e kategorive t ndjeshme sociale se si t prfshihen n punn e bashksive
t nxnsve.
- Ndihmon bashksit e nxnsve t prkujdesen q n punn e tyre t jen t prfshir nxns q e
prfaqsojn prbrjen e nxnsve (etnike, sociale, etj.).
85
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
86
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR PUNTOR
SOCIAL
I. PUN ME
NXNS
PUNTORI SOCIAL sht i orientuar kryesisht drejt puns me nxns nga kategorit
e ndjeshme sociale pr ti mbshtetur dhe ndihmuar ata drejt integrimit n mjedisin
shkollor dhe n bashksin m t gjer. Puntori social punon n zbulimin/
identifikimin e nxnsve te t cilt kushtet e pavolitshme sociale t mjedisit ku
jetojn, reflektohen n t arriturat arsimore, si dhe punon n tejkalimin e tyre. Ai
zbaton pun individuale dhe grupore sociale me nxns q jan n kategorit e
ndjeshme sociale dhe me probleme sociale, si dhe pun sociale n bashksin
lokale pr sigurimin e mbshtetjes s domosdoshme dhe resurseve pr kta
nxns dhe familjet e tyre. Njhersh, krijon dhe realizon programe pr parandalim
social n nivel primar, sekondar dhe terciar, pr parandalimin e paraqitjes s
problemeve sociale te nxnsit. Vepron edhe si bashkpuntor dhe kshilltar n
ekipin profesional dhe administratn shkollore, me qllim t plotsimit t nevojave
sociale t nxnsve.
87
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS
2. Njeh metodikat e puns sociale me individ, si dhe t 2.1 Posedon shkathtsi pr identifikimin, organizmin dhe
puns sociale n bashksi lokale. shfrytzimin e resurseve q jan n dispozicion n
mjedisin shkollor dhe at t jashtm, n funksion t
prmirsimit t suksesit arsimor t nxnsve.
- Mban evidenc dhe ofron ndihm dhe mbshtetje pr nxnsit te t cilt kushtet e pavolitshme sociale n t
cilat jetojn reflektohen negativisht n suksesin gjat nxnies.
- Organizon dhe realizon aktivitete pr mbshtetjen e nxnsve nga kategorit e ndjeshme sociale.
- Inicion mbshtetje dhe ndihm pr nxnsit me vshtirsi gjat nxnies dhe sukses t dobt, n
bashkpunim me: arsimtart pr msim plotsues, me nxns tjer pr pun mentorimi, me organizata pr
mbshtetje arsimore t nxnsve nga grupet e ndjeshme sociale, me qendrn pr pun sociale pr avancimin
e gjendjes sociale t nxnseve, e me kt edhe t mundsive pr nxnie.
88
I. PUN ME NXNS
3. Njeh qasjet sistemore dhe metodikat e puns 3.1 Prfaqson t drejtat dhe interesat e nxnsve
sociale me: individ, pun sociale n grup dhe pun t rrezikuar social dhe i ndrlidh me resurset e
sociale n bashksi lokale. nevojshme pr plotsimin e nevojave t tyre t
mbrojtjes sociale.
4. sht i njoftuar me bazat e puns sociale n kushte 4.1 Ofron shrbime direkte pr prmirsimin e situats
t krizs. sociale t familjeve prej t cilave rrjedhin nxnsit.
5. Njeh metodat e realizimit t programeve pr 5.1 Posedon shkathtsi dhe zbaton teknika pr vlersim,
parandalim social. planifikim dhe intervenim direkt dhe indirekt q ka t
bj me nxnsin dhe mjedisin.
89
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
- Ndihmon nxnsit q t prballen me situata t krizs (smundje, vdekje, shkurorzim, dhun n familje dhe
ngjashm).
- Mbledh t dhna pr zhvillimin personal dhe social t nxnsve (prmes vzhgimit, intervists, anketimit,
fokus grupe).
- Mbledh informacione pr punn dhe sjelljen e nxnsve prmes vzhgimit t msimdhnies.
- Realizon puntori dhe aktivitete tjera me nxns pr parandalimin e temave t ndryshme q kan t bjn
me shndetin fizik dhe mental (p.sh. varshmri, dieta, prballje me stres, prballje me dhun, sjellje asociale,
prballje me diskriminim, shtatzni t padshiruar, etj.).
- Intervenon gjat sjelljes s paprshtatshme t nxnsve.
- Mbledh t dhna pr nxnsit dhe kushtet n t cilat jetojn ata, analizon dhe tregon ndikimet e mundshme
n nxnien dhe sjelljen e nxnsve.
- Me paralele dhe forma tjera t organizmit t nxnsve, punon n pranimin e nxnsve nga kategorit e
ndjeshme sociale.
- Shqyrton kushtet sociale t nxnsve.
- Prpunon hart sociale t paraleles.
- Identifikon nxns t rrezikuar social dhe u ndihmon t prfshihen n procesin edukativo-arsimor.
- Identifikon dhe evidenton nxnsit q jetojn n kushte t pavolitshme sociale (nxns prej familjeve t
varfra, familje me problem t papunsis, familje q vet kujdesen pr veten, familje t margjinalizuara dhe
diskriminuara, familje t migruar, familje jofunksionale, nxns pa prindr dhe prkujdesje prindrore, nxns
delikuent, nxns prej familjeve me probleme banimi dhe probleme tjera t shumta sociale).
- Zbaton metoda t puns individuale dhe grupore sociale, mbshtet dhe ndihmon nxnsit me pengesa n
zhvillimin social te t cilt kushtet e pavolitshme sociale kan rezultuar me probleme n shoqrizim ose kan
kushtzuar paraqitjen e problemeve sociale (delikuenc, smundje t varshmris, prostitucion, etj.).
- Nxit formimin e grupeve t mbshtetjes n mes nxnsve q kan vshtirsi dhe probleme t ngjashme.
- Krijon dhe zbaton programe pr parandalimin e problemeve sociale te t gjith nxnsit.
90
II. PUN ME
ARSIMTAR
- Realizon puntori ose u ofron ndihm individuale arsimtarve pr mnyra t ndryshme t mbledhjes s t
dhnave pr gjendjen sociale t nxnsve (kushtet e jetess, nxnies, mundsi pr prparim).
91
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
II. PUN ME ARSIMTAR
- Realizon pun kshilldhnse dhe konsultative me arsimtart pr pun m efikase me nxns n rrezik
social.
- Prfshin arsimtart n realizimin e programeve pr parandalim social.
- Realizon pun kshilldhnse dhe konsultative me arsimtar pr miratimin e qasjes prkatse ndaj
prindrve pr shkak t parandalimit t vshtirsive n shoqrizim q paraqiten n familjet n rrezik social.
- Realizon pun kshilldhnse dhe konsultative me arsimtart pr pun m efikase me prindrit e nxnsve
nga familjet me probleme sociale.
- Prfshin arsimtart n realizimin e programeve pr parandalim social me prindr.
- Ndrmjetson n prballje me konfliktet mes arsimtarit dhe prindit/grupit t prindrve.
92
III. PUN ME
PRINDR
93
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
III. PUN ME PRINDR
94
IV. BASHKPUNIM
ME BASHKSIN
- Punon me bashksin lokale pr plotsimin e nevojave t mbrojtjes sociale t kategorive t ndjeshme sociale
t nxnsve dhe familjeve t tyre.
- Punon n inicimin dhe vendosjen e bashkpunimit, negocimit, prfaqsimit, aktivizimit t bashksis,
mobilizimit t mjeteve, inicimit t projekteve t prbashkta pr nevojat e realizimit t aktiviteteve
programore me karakter social n shkoll.
95
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN
- Bashkpunon me pushtetin lokal pr sigurimin e ndihms dhe mbshtetjes pr nxns t rrezikuar social dhe
prfshirjen e administrats komunale n mbshtetjen e programeve q i realizon puntori social n shkoll.
- Bashkpunon me qendrn pr pun sociale pr tu ofruar ndihm t specializuar dhe profesionale nxnsve
dhe familjeve me probleme sociale.
- Bashkpunon me institucione sociale (shtpi pr fmij pa prindr dhe prkujdesje prindrore, shtpi pr
fmijt e anashkaluar n aspektin edukativ, etj.).
- Bashkpunon me sektorin fetar dhe privat pr sigurimin e mbshtetjes s aktiviteteve programore n shkoll
pr nxnsit nga familjet me rrezik social.
- Bashkpunon me organizata joqeveritare q realizojn programe sociale pr shkak t prfshirjes s nxnsve
n to, dhe pr prfshirjen e organizatave joqeveritare n realizimin e programeve parandaluese q i realizon
puntori social n shkoll.
96
VI. PUN
ANALITIKE-HULUMTUESE
- Ndjek dhe hulumton shkaqet e sjelljes problematike, mosprfilljes edukative, thyerjes s disiplins dhe
mossuksesit t nxnsve, q jan t kushtzuar nga gjendja familjare dhe sociale.
- Prpunon instrumente (pyetsor, lista kontrolluese, etj.) dhe realizon hulumtime vepruese nga fusha e
puns sociale n arsim.
97
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM
DHE KLIM SHKOLLORE
- Mban evidenc pr nxnsit q jan n gjendje t nevojs sociale (dosje, analiza, udhzime specialiste
drejtuar institucioneve).
- Mban dokumentacion nga bashkpunimi me familjen dhe institucionet pr mbrojtje sociale.
98
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE
99
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
100
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR DEFEKTOLOG
I. PUN ME
NXNS
7 Nxns me nevoja t posame arsimore me t cilt punojn defektologt jan nxnsit e Katego-
ris A, si dhe nxns me vshtirs specifike n nxnie nga Kategoria B (disleksion, disgrafi dhe
diskalkuli) sipas prkufizimit t OECD-s pr nxnsit t cilve u nevojitet mbshtetje plotsuese
n arsimi. Sipas ktij prkufizimi, nxnsit t cilve u nevojitet mbshtetje plotsuese n arsim
jan grupuar n tre kategori:
A. Nxns me nevoja t posame ose dmtim, shikuar nga aspekti mjeksor si rregullime or-
ganike q mund ti prshkruhen patologjis organike (pr shembull, lidhur me dmtimet shqisore,
motorike ose neurologjike). Konsiderohet se nevojat arsimore rezultojn kryesisht nga problemet
q u prshkruhen ktyre rregullimeve;
B.Nxns me rregullime ose trazim n sjellje, emocione, ose me vshtirsi specifike n
nxnie.Konsiderohet se nevojat arsimore rezultojn kryesisht nga problemet n bashkveprimin
ndrmjet nxnsit dhe kontekstit arsimor dhe
C. Nxns q kan nevoj pr mbshtetje t posame n arsim pr shkak t faktorve t
pavolitshm socio-ekonomik, kulturor dhe/ose gjuhsor.Ndihma e nevojshme plotsuese ka
t bj edhe me nevojn q t kompensohen disavantazhet (jovolitshmrit) q u prshkruhen
ktyre faktorve.Students with Disabilities, Learning Difficulties and Disadvantages: Policies,
Statistics and Indicators OECD 2007, ISBN 978-92-64-02762-6, http://www.oecd.org/edu/
school/40299703.pdf
8 Sipas Klasifikimit Ndrkombtar t Funksionaliteteve (KNF/ICF International classification of
functionalities) http://www.who.int/classifications/icf/en/
101
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS
2. Posedon njohuri pr teknika dhe strategji prkatse 2.1 Shfrytzon diferencim dhe individualizim me qllim q
pr vlersimin e nevojave arsimore t nxnsve me t siguroj qasje n prmbajtjet msimore.
nevoja t posame arsimore.
2.2 Shfrytzon teknologji ndihmse n punn me nxns
me nevoja t posame arsimore.
- Prcakton dhe ua jep mbshtetjen prkatse nxnsve n prputhje me nevojat e tyre arsimore.
- Koordinon prpunimin e PIA-s.
- U jep nxnsve me nevoja t posame arsimore ndihm t drejtprdrejt gjat nxnies.
- Planifikon dhe shfrytzon teknologjin ndihmse n punn me nxnsit, dhe e prfshin n PIA-n.
- Prshtat mbshtetjen sipas njohurive nga vzhgimi i prparimit.
I. PUN ME NXNS
102
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
- Sintetizon dhe interpreton t dhnat e fituara nga t gjith antart e ekipit inkluziv (prfshirs) dhe
institucioneve relevante q ofrojn shrbime.
- Organizon mbshtetje defektologjike.
- Koordinon prfshirjen e profesionistve t jashtm.
I. PUN ME NXNS
103
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
II. PUN ME
ARSIMTAR
104
II. PUN ME ARSIMTAR
- U ofron ndihm profesionale arsimtarve, prmes takimeve individuale ose grupore dhe trajnimeve pr
identifikimin e nxnsve me nevoja t posame arsimore dhe strategjive pr pun me ta.
- Zhvillon formular, prmes t cilave arsimtart bjn vlersimin funksional t nivelit momental t zhvillimit t
nxnsve dhe vzhgojn prparimin e tyre.
105
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
III. PUN ME
PRINDR
- Informon prindrit e fmijve me nevoja t posame arsimore pr t drejtat, obligimet dhe ndihmn q mund
t marrin dhe i udhzon drejt institucioneve relevante pr ndihm.
- Realizon konsultime individuale me prindrit pr mbshtetjen e fmijve me nevoja t posame arsimore.
- U ofron instruksione prindrve se si t punojn me fmijt e tyre n kushte shtpiake.
106
IV. BASHKPUNIM
ME BASHKSIN
- Prfshihet n procesin e planifikimit, organizmit dhe vzhgimit t msimit praktik n shkollat e mesme
profesionale.
107
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE
BASHKPUNIM PROFESIONAL
108
VI. PUN
ANALITIKE-HULUMTUESE
109
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM
DHE KLIM SHKOLLORE
- Vzhgon mnyrn e mbajtjes s evidencs dhe dokumentacionit pr nxnsit me nevoja t posame arsimore
dhe propozon masa pr prmirsim.
- Vendos procedura pr evidenc t dosjeve t nxnsve me nevoja t posame arsimore.
110
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE
111
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
112
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BIBLIOTEKIST
I. PUN ME
NXNS
113
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS
3. Njeh metoda dhe teknika pr pun me nxns dhe 3.1 Qasjet n mbshtetjen e nxnsve dhe nxnies i
kshillimin e tyre t suksesshm pr lexim dhe harmonizon me nevojat e tyre specifike.
nxnie.
4. Njeh specifikat kulturore t mjedisit n t cilin 4.1 Di t przgjedh materiale prkatse pr ti plotsuar
gjendet shkolla. nevojat e shfrytzuesve t ndryshm.
5. Ka njohuri themelore t gjuhve n t cilat 5.1 sht i aft t gjej dhe ofroj edhe literatur n
zhvillohet msimi n shkoll dhe t gjuhve t huaja gjuht msimore n shkoll edhe n gjuht e huaja q
q msohen n shkoll. msohen n shkoll.
114
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
115
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
I. PUN ME NXNS
3. Di modele dhe forma t udhheqjes s aktiviteteve 3.1 Organizon lloje t ndryshme t aktiviteteve
jashtmsimore pr shkrim dhe lexim. jashtmsimore pr shkrim dhe lexim.
4. Njeh botimet aktuale n literaturn (shkencore dhe 4.1 Przgjedh materiale t formatit t ndryshm pr
artistike) pr fmij/t rinj. mbshtetjen e leximit pr shkak t nxnies dhe pr
knaqsi.
116
II. PUN ME
ARSIMTAR
2. I di veorit e shtpive t ndryshme botuese n 2.1 Krkon dhe ndjek n mnyr proaktive publikimet
veprimtarin botuese. dhe botimet m t reja pr punn edukativo-arsimore.
117
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
- Ndihmon arsimtart q t zgjedhin dhe shfrytzojn burime t ndryshme t njohurive (prmbajtje multi-
mediatike, libra, etj.) prmes organizmit t puntorive, dhnies s kshillave individuale, etj.
- Shqyrton katalog, viziton panaire, librari.
- Bn przgjedhjen dhe furnizimin e botimeve t reja pr bibliotekn.
- Informon arsimtart pr titujt e ri q jan relevant pr punn edukativo-arsimore (prpilon katalog,
bibliografi, i informon personalisht, etj.).
- Kshillon arsimtart, organizon puntori.
- Krijon plan pr punn e seksionit pr bibliotekist n bashkpunim me kuadrin msimor.
- Ndihmon arsimtart q t bj przgjedhje prkatse t materialeve pr nxnie.
- Ndihmon arsimtart q prmes msimdhnies ti zhvillojn shkathtsit e nxnsve pr shfrytzimin e
burimeve t ndryshme t informacioneve.
- Propozon sigurimin e resurseve prkatse pr t gjith nxnsit duke prfshir edhe nxnsit me nevoja t
posame arsimore.
- Ndihmon ekipin q prpilon PIA-n n przgjedhjen e materialeve pr nxnie.
- U del n ndihm krkesave dhe nevojave specifike t nxnsve.
- Propozon ose s bashku me arsimtarin i prpilon mnyrat pr zhvillimin e aftsive t posame t nxnsve me
prirje dhe pr motivimin e nxnsve pr t marr pjes n gara dhe konkurse t karaktereve t ndryshme.
- Sqaron dhe demonstron mnyrat me t cilat mund tu ndihmohet nxnsve n shfrytzimin e librit dhe
publikimeve tjera t shtypura n nxnien dhe msimin e materialit msimor.
118
III. PUN ME
PRINDR
119
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
IV. BASHKPUNIM
ME BASHKSIN
2. Njeh specifikat e llojeve t ndryshme t 2.1 Di t shfrytzoj informacione nga llojet e ndryshme
bibliotekave. t bibliotekave.
120
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE
BASHKPUNIM PROFESIONAL
2. Kupton rndsin e zhvillimit personal profesional. 2.1 Identifikon nevojat pr zhvillim personal profesional
duke i shfrytzuar standardet dhe rezultatet nga vet
reflektimi i puns personale.
121
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
3. Njeh mnyra pr trheqjen dhe shfrytzimin e 3.1 I jep mbshtetje profesionale kuadrit msimor lidhur
informacioneve prej burimeve t ndryshme t me bibliotekn dhe shfrytzimin e informacioneve.
shkruara dhe digjitale.
122
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM
DHE KLIM SHKOLLORE
123
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
8. Di pr dallimet mes njerzve dhe mes bashksive 8.1 Promovon ndjeshmrin pr dhe pranimin e
(kultur, pamje fizike, etj.). dallimeve.
9. I di dhe i kupton rregullat e udhheqjes dhe 9.1 Organizon bibliotekn pr t qen m leht e
organizmit t biblioteks s shkolls. arritshme pr shfrytzuesit.
9.2 Siguron qasje deri tek materiali i biblioteks prmes
rrugs elektronike.
9.3 Udhzon nxnsit q t shfrytzojn bibliotekn.
10. Njeh proceset e biblioteks, furnizim t librave, 10.1 Avancon punn e biblioteks n baz t njohurive
periodik, revista, gazeta, etj. nga efektet e puns paraprake (prdorim i
biblioteks, knaqsi dhe efekte nga prdorimi).
11. Njeh softuer pr pun n bibliotek dhe 11.1 Shfrytzon sistemin kompjuterik (COBBISS etj.).
prparsit e tyre.
12. E di rregulloren pr siguri t biblioteks dhe kupton 12.1 Prshtat sistemin e siguris n prputhje me
rndsin e vendosjes s sistemit t siguris. kushtet n shkoll.
124
- Merr pjes n prpilimin dhe botimin e materialeve promotive pr shkolln.
- Ndihmon arsimtart dhe nxnsit n przgjedhjen e mnyrs s prezantimit t prmbajtjeve t ndryshme
(msimore, jashtmsimore, t projektit, promotive).
- Merr pjes n rregullimin e faqes s internetit t shkolls.
- Shfrytzon TIK-un n punn e prditshme dhe u jep udhzime t tjerve se si ta shfrytzojn at.
- Nxnsve u ofron palet t mundsive pr shfrytzimin e mediave t ndryshme.
- Rregullon hapsirn e biblioteks ashtu q i prezanton diversitetet.
- Ndihmon nxnsit q t gjejn informacione pr tiu prgjigjur pyetjeve t tyre lidhur me kulturat, racat,
religjionet, bashksit e ndryshme, etj.
- Organizon hapsirn e biblioteks pr t qen leht e arritshme pr shfrytzuesit n aspektin fizik.
- Krijon nj knd informativ pr risit e biblioteks (ku eksponohen librat, revistat dhe botimet tjera t sapo
furnizuara).
- Siguron materiale informative (t shkruara, grafike, elektronike, etj.) pr mnyrn e shfrytzimit t biblioteks.
- Organizon materialet sipas moshs, interesave dhe nevojave t shfrytzuesve (p.sh. sipas fushs, zhanrit,
etj.).
- Botimin e librave dhe materialeve e harmonizon me organizmin e puns s nxnsve dhe arsimtarve n
shkoll.
- Njofton nxnsit me organizmin e biblioteks.
- Mson nxnsit se si t prdorin katalog dhe fonde.
- Aftson nxnsit se si dhe ku ti gjejn informacionet q u nevojiten.
- Prpilon plan dhe program vjetor pr punn e biblioteks n prputhje me programin pr punn e shkolls.
- Kontrollon fondin e librave pr dmtime t mundshme dhe jep propozim pr shlyerjen e tyre dhe zvendsim
t mundshm me t rinj.
- Shtyp, mban libr inventari dhe e shnon fondin e biblioteks.
- Udhzon nxnsit dhe arsimtart q ta prdorin softuerin elektronik n bibliotek.
- Shnon materialin e biblioteks me bar-kod dhe ka pasqyr t materialit t biblioteks.
- Punon n prputhje me rregullat pr siguri n shkoll.
- Informon dhe insiston n respektimin e rregullave pr sjellje n bibliotek.
- Shrben si shembull pr respektimin e rregullave t siguris.
- Udhzon arsimtart dhe nxnsit pr mnyrat e shfrytzimit e t drejtave autoriale.
125
Kompetenca themelore profesionale pr bashkpuntor profesional
126
STANDARDE
PROFESIONALE
per BASHKPUNTOR
PROFESIONAL - MENTOR
127
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
128
Kompetenca
t prbashkta
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL - MENTOR
Piknisje themelore
129
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
e puns s shkolls n trsi. Ai ka vizion se n cilin drejtim lviz shkolla,
zhvillon strategji, ndrsa m i angazhuar sht edhe n nivel lokal. Pr shkak
t ksaj, puna e tij sht e dalluar n shkoll dhe n bashksin lokale. Ai
sht praktikant reflektues q e shqyrton praktikn e vet dhe tregon interesim
pr risit n profesion dhe arsim, si dhe sht i prkushtuar vazhdimisht n
zhvillimin profesional.
130
I. PUN ME
NXNS
I prmirson vazhdimisht praktikat e tij dhe mson dhe gjen vazhdimisht zgjidhje
kreative pr problemet me t cilat prballet n pun.
131
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
I. PUN ME NXNS
I. PUN ME NXNS
132
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
I. PUN ME NXNS
-- Planifikon dhe krijon metoda dhe qasje pr orientim profesional dhe zhvillim n karrier pr nxnsit n t gjitha
fazat e arsimimit t tyre.
-- U jep drejtime arsimtarve se si t realizohen aktivitetet n msimin e rregullt dhe aktivitetet jashtmsimore.
133
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
134
II. PUN ME
ARSIMTAR
135
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
II. PUN ME ARSIMTAR
136
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
-- Ndihmon kujdestart e klass n planifikimin dhe przgjedhjen e aktiviteteve edukative dhe parandaluese me
nxnsit.
-- Ndihmon arsimtart dhe kujdestart e klass gjat zgjidhjes konstruktive t konflikteve n paralele.
-- Prpilon aktivitete pr arsimtart gjat puns me nxns.
-- Kshillon arsimtart se si tu prgjigjen situatave t krizs te nxnsit.
-- Njofton arsimtart me paranjohurit dhe karakteristikat tjera relevante t nxnsve t rinj (gjat kalimit n
msimin lndor dhe arsimin e mesm) dhe u ofron udhzime pr pun.
-- Vzhgon prshtatjen e krkesave programore me karakteristikat e moshs s nxnsve dhe ofron rekomandime
pr harmonizimin e t njjtave.
-- Udhzon arsimtart e rinj pr mnyrn e msimdhnies s kategorive t caktuara t nxnsve.
137
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
138
III. PUN ME
PRINDR9
139
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
III. PUN ME PRINDR
140
III. PUN ME PRINDR
-- Informon kolegt pr qasjet e shkolls pr zbatimin e risive n sistemin arsimor dhe mnyrat e informimit t
prindrve pr to.
-- Inicion dhe organizon projekte pr prfshirjen e prindrve n jetn dhe punn e shkolls.
141
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
142
IV. BASHKPUNIM
ME BASHKSIN
143
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN
-- Prpilon procedura pr mnyrn e planifikimit, organizmit dhe realizimit t aktiviteteve dhe pr vzhgimin dhe
vlersimin e tyre (ligjrata, tribuna, parakalime, ekspozita, akademi, gara, etj.).
-- Ka rol udhheqs n projektet pr bashkpunim me bashksin lokale (iniciator, udhheqs, koordinator).
-- Njohurit dhe prvojat e tij profesionale i prezanton para opinionit m t gjer.
-- Informon bashksin lokale pr shtje t caktuara aktuale nga arsimi dhe ofron mbshtetje pr shtje nga
fusha e tij.
144
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE
BASHKPUNIM PROFESIONAL
145
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL
-- Prpilon instrumente pr reflektim dhe vetvlersim, si dhe shkmben prvojat nga zhvillimi personal
profesional dhe praktika profesionale.
-- Ndjek literaturn profesionale pr shqyrtim m t thell t shtjeve specifike dhe t reja nga kjo fush dhe e
shfrytzon at gjat puns.
-- Ndjek trajnime pr arritjen e kompetencave m t larta (shkathtsi m specifike nga fusha, trajnime pr
mentor, pr udhheqje, hulumtim).
146
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
-- Organizon, informon dhe bn shprndarjen e njohurive dhe shkathtsive t prvetsuara nga trajnimi ose
seminari i ndjekur.
-- Mentoron arsimtar, bashkpuntor profesional dhe student.
-- Planifikon, krijon, organizon dhe realizon trajnime interne.
-- Mban evidenc dhe posedon dshmi pr zhvillimin profesional t arsimtarve n shkoll.
-- Merr pjes n procesin e certifikimit t arsimtarve pr t punuar n programe/projekte t caktuara.
-- Udhheq ekipet n shkoll q punojn n prparimin e puns edukativo-arsimore.
-- Inicion dhe udhheq bashksi pr nxnie nga fusha e tij n shkoll dhe n rajon.
-- Prpilon program pr zhvillimin profesional t kuadrit edukativo-arsimor t shkolls.
-- Udhheq ekipin shkollor pr zhvillim profesional.
-- Organizon mbshtetje t arsimtarve pr realizimin e aktiviteteve q kan t bjn me zhvillimin profesional.
-- Shkmben njohuri, kuptime dhe shkathtsi pr mbshtetjen e zhvillimit profesional.
-- Vzhgon efektet e zhvillimit profesional t shkolls.
-- Prpilon modele pr planifikimin dhe vzhgimin e formave t ndryshme t zhvillimit profesional n nivel t
shkolls.
147
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
148
VI. PUN
ANALITIKE-HULUMTUESE
149
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE
150
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM
DHE KLIM SHKOLLORE
151
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE
152
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
153
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
154
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-MENTOR
PEDAGOG
I. PUN ME NXNS
155
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
-- Sqaron dhe demonstron mnyrat n t cilat mund tu ndihmohet nxnsve pr shfrytzimin e qasjeve t
ndryshme gjat nxnies.
-- Vzhgon procesin e ndryshimeve n pun te arsimtari dhe ofron udhzime pr prparimin e mnyrs s puns.
-- Prpilon sociogram t paraleles/klass dhe e analizon at.
-- Njofton arsimtart e rinj me dinamikn e paraleles me t ciln do t punojn dhe ofron udhzime pr pun.
-- Udhzon arsimtart e rinj drejt qasjeve dhe strategjive t reja pr mbajtjen e ors.
156
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-MENTOR
PSIKOLOG
I. PUN ME NXNS
157
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
I. PUN ME NXNS
-- Krijon dhe zhvillon programe parandaluese (p.sh. forcim t vetbesimit dhe vetrespektit, parandalim t llojeve
t paplqyeshme t sjelljes, nxnie t shkathtsive sociale, motivim pr nxnie, etj.) pr t gjith nxnsit,
veanrisht pr ata nga grupet e ndjeshme.
-- Krijon dhe realizon puntori pr realizimin e programeve parandaluese.
-- Vzhgon efektet nga realizimi i programeve.
158
II. PUN ME ARSIMTAR
-- Sqaron dhe demonstron mnyrat n t cilat mund tu ndihmohet nxnsve pr shfrytzimin e qasjeve t
ndryshme gjat nxnies.
-- Ndjek procesin e ndryshimeve n pun te arsimtari dhe ofron udhzime pr prparimin e mnyrs s puns.
-- Prpilon sociogram t paraleles dhe e analizon at.
-- Njofton arsimtart e rinj me dinamikn e paraleles me t ciln do t punojn dhe ofron udhzime pr pun.
-- Udhzon arsimtart e rinj drejt qasjeve dhe strategjive t reja pr mbajtjen e ors.
159
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
160
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-MENTOR
SOCIOLOG
I. PUN ME NXNS
-- Krijon dhe zhvillon programe parandaluese (p.sh. forcim t vetbesimit dhe vetrespektit, parandalim t llojeve
t paplqyeshme t sjelljes, nxnie t shkathtsive sociale, motivim pr nxnie, etj.) pr t gjith nxnsit,
veanrisht pr ata nga grupet e ndjeshme.
-- Krijon dhe realizon puntori pr realizimin e programeve parandaluese.
-- Vzhgon efektet nga realizimi i programeve.
161
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
162
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-MENTOR
DEFEKTOLOG
I. PUN ME NXNS
-- Vzhgon prparimin dhe zhvillon qasje pr pun me nxnsit me nevoja t posame arsimore.
-- Prpilon/adapton instrumente pr identifikimin e nxnsve me nevoja t posame arsimore.
163
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
II. PUN ME ARSIMTAR
-- Zhvillon projekte dhe nisma pr ti prmirsuar njohurit teorike dhe shkathtsit praktike t arsimtarve pr
pun me nxns me nevoja t posame arsimore.
164
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE
-- Zhvillon sistem pr vzhgim dhe regjistrim prmes t cilit arsimtart do ta vzhgojn dhe shnojn prparimin e
nxnsve me nevoja t posame arsimore n drejtim t realizimit t qllimeve t parashikuara n PIA.
-- Zhvillon procedura administrative pr komunikim efektiv dhe shkmbimin e t dhnave me institucionet
relevante.
-- Prfshin aspektet e arsimimit inkluziv (prfshirs) t nxnsve me nevoja t posame arsimore n t gjitha
dokumentet strategjike t shkolls
165
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
166
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-MENTOR
BIBLIOTEKIST
I. PUN ME NXNS
KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Ndrlidh teorit pr nxnie me krkimin dhe shfrytzimin e informacioneve pr zgjidhjen e problemeve dhe rezonim
kritik
2. Shfrytzon qasje inovative n aftsimin e nxnsve pr lexim me kuptim dhe hulumtim t burimeve t
informacioneve.
3. Ndrlidh qllimet ndrlndore n dokumentet konceptuese dhe programore me aktivitetet n bibliotek.
167
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
I. PUN ME NXNS
KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Shfrytzon mnyra t ndryshme pr motivim pr lexim.
-- Organizon aktiviteteve t ndryshme pr motivim pr lexim (lexues i muajit, shkrim i prmbledhjes s librave,
gara, klube leximi, klube hulumtuese, etj.).
KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Promovon dhe siguron kushte pr qasje t barabart.
2. Ndihmon arsimtart q t shfrytzojn strategji t llojllojshme pr prmirsimin e leximit n kuadr t msimit t
rregullt duke marr parasysh nevojat dhe interesat e ndryshm t nxnsve.
-- Zhvillon politik pr qasje t barabart deri te resurset n bibliotek dhe vzhgon zbatimin e saj.
-- Analizon shfrytzimin e biblioteks nga aspekti i qasjes deri te shfrytzuesit e ndryshm, pr arsyet e
shfrytzimit t pamjaftueshm t biblioteks nga kategori t caktuara t shfrytzuesve potencial, etj., ofron
propozime pr tejkalim, ndrmerr aktivitete konkrete, etj.
-- Ndrmerr aktivitete konkrete pr tejkalimin e barrierave fizike, sociale dhe intelektuale q pamundsojn qasje
t barabart deri te resurset dhe shrbimet.
-- Ndihmon arsimtart n gjetjen dhe shfrytzimin e materialeve q jan adekuate me karakteristikat e moshs,
kognitive dhe sociale t nxnsve.
-- Organizon puntori pr arsimtar pr shfrytzimin e strategjive pr lexim me kuptimin e llojeve t ndryshme t
teksteve.
-- Organizon grupe pr nxnie me arsimtar pr vendosjen e strategjive pr nxnie n msimdhnie.
168
II. PUN ME ARSIMTAR
KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Ndihmon arsimtart pr inovacion n shfrytzimin e mediave dhe burimeve t reja t informacioneve n msim.
KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Prmirson bashkpunimin e shkolls me familjen.
169
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN
KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Inicion dhe zhvillon bashkpunim partneriteti me bashksin pr shtje relevante arsimore n bashksim.
KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Bn vlersimin e aktiviteteve profesionale nga aspekti i efekteve dhe i prmirson ato.
-- Prpilon instrumente pr reflektim dhe vetvlersimin dhe shkmben prvojat nga zhvillimi personal profesional
dhe praktika profesionale.
-- Ndjek literatur profesionale pr krkimin e thell t specifikave dhe shtjeve t reja nga fusha dhe e
shfrytzon n pun.
-- Ndjek trajnime pr arritjen e kompetencave m t larta (shkathtsi m specifike nga fusha, trajnime pr
mentor, pr udhheqje, hulumtim).
-- Zbaton vlersime t rregullta t nevojave pr shfrytzimin e biblioteks duke shfrytzuar instrumente
hulumtuese si pyetsor, grupe fokusi, intervist, etj.
-- Zbaton hulumtime vepruese pr prmirsimin e puns personale.
170
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL
KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Promovon qasje inovative n shfrytzimin e teknologjive informative dhe burimeve tjera t informacioneve.
2. Njeh mnyra t qasjes dhe di t siguroj informacione prej bazave t ndrlikuara.
KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Ndrlidh risit n bazat e burimeve t informacioneve (TED, on-lajne kurse, materiale didaktike elektronike, etj.)
me nevojat pr nxnie.
2. Di t zhvilloj programe pr pun t biblioteks q e vendosin at n qendr t nxnies edhe shkmbimit t
informacioneve n shkoll.
3. Motivon dhe trajnon nxns pr pun vullnetare n bibliotek.
4. Ndrton strategji dhe organizon aktivitete pr pasurimin dhe shfrytzimin e fondit t biblioteks dhe t biblioteks
si resurs pr nxnie.
5. Organizon bibliotekn si qendr t resurseve pr materiale profesionale dhe marrjen e ideve pr prpilimin e
materialeve profesionale.
171
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
172
173
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - mentor
174
STANDARDE
PROFESIONALE
per BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-KSHILLTAR
175
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
176
Kompetenca
t prbashkta
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-KSHILLTAR
Piknisje themelore
177
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
Gjat prpilimit t standardeve u prkushtohet m shum vmendje
standardeve t prbashkta, sesa standardeve pr profilet e posame
profesionale, pr shkak se vlersohet se angazhimi n nivel lokal dhe kombtar
krkon kompetenca q jan t ngjashme te secili profil i bashkpuntorit
profesional dhe sendrtohet n kompetencat profesionale karakteristike pr
profilet konkrete profesionale.
178
I. PUN ME
NXNS
179
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
I. PUN ME NXNS
-- sht antar i ekipit q krijon metoda, strategji dhe instrumente pr vzhgimin e prparimit t nxnsve n
nivel kombtar.
-- Zhvillon programe dhe ndrhyrje pr mbshtetjen e nxnsve gjat nxnies n nivel lokal dhe/ose nivel
kombtar dhe merr pjes n vlersimin e tyre.
-- Hulumton, prshtat dhe zhvillon qasje pr mbshtetje t nxnsve gjat nxnies.
-- Vlerson efektivitetin e intervenimeve individuale dhe sistemore n mnyrn e nxnies s nxnsve.
-- Publikon shembuj nga praktika personale dhe hulumtime n revista profesionale ose t postuara n faqe
zyrtare (t recensuara) t internetit.
-- Merr pjes n ekipe pr zhvillimin e qasjeve dhe metodave pr nxnie efektive.
-- Merr pjes n hulumtime pr vlersimin e qasjeve dhe programeve t pranuara pr nxnie efektive.
-- Prezanton t dhna nga hulumtimet n tubime profesionale, n libra, publikime, artikuj, revista profesionale,
doracak, etj.
-- Merr pjes n prpunimin e dokumenteve pr prmirsimin e arsimit inkluziv (prfshirs) n nivel kombtar dhe
lokal.
-- Merr pjes n projekte dhe nisma n nivel kombtar dhe lokal pr prfshirjen e nxnsve me nevoja t posame
arsimore n shkoll dhe mjedisin m t gjer.
-- Merr pjes n grupe punuese pr prpunimin e instrumenteve pr identifikimin e nevojave t posame arsimore
n nivel kombtar.
180
I. PUN ME NXNS
-- Merr pjes n ekipe profesionale n nivel lokal ose kombtar pr prpilimin e programeve pr mbshtetjen e
zhvillimit t nxnsve.
-- Merr pjes n realizimin dhe vlersimin e efektivitetit t programeve t realizuara n nivel lokal ose kombtar.
I. PUN ME NXNS
-- Merr pjes n prpilimin e dokumenteve strategjike dhe programore pr zhvillim profesional dhe n karrier.
-- Merr pjes n prpilimin e qasjeve dhe instrumenteve t reja pr orientim profesional dhe zhvillim n karrier.
-- Merr pjes n vlersimin e efekteve nga qasjet e zbatuara t zhvillimit profesional dhe n karrier n nivel
kombtar ose lokal.
181
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
182
II. PUN ME
ARSIMTAR
183
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
II. PUN ME ARSIMTAR
184
III. PUN ME
PRINDR10
185
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
III. PUN ME PRINDR
186
IV. BASHKPUNIM
ME BASHKSIN
187
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN
-- Inicion, prpilon dhe organizon projekte me bashksin lokale pr prmirsimin e t arriturave t nxnsve dhe
jets n bashksin.
-- Ndrton strategji dhe e promovon punn e shkolls dhe t arriturat e nxnsve n bashksin m t gjer.
-- Organizon dhe mban seminare, tribuna dhe puntori pr prparimin e marrdhnieve partnere n mes shkollave
dhe institucioneve nga bashksia.
188
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE
BASHKPUNIM PROFESIONAL
189
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL
-- sht antar i grupeve t puns pr prgatitjen e dokumenteve pr zhvillim profesional t interesit rajonal dhe
kombtar.
-- Prezanton njohurit profesionale q i ka arritur prmes hulumtimeve n shtypin profesional (revista, libra,
doracak) ose n takime profesionale.
-- Merr pjes n punn e trupit pr vlersim t avancimit profesional dhe n karrier t kolegve arsimtar/
bashkpuntorve profesional.
-- Merr pjes n przgjedhjen, prshtatjen dhe prpilimin e instrumenteve pr vlersimin e arsimtarve /
bashkpuntorve profesional.
-- Ofron propozime pr prmirsimin e rolit (kompetenca, programe, status, organizim sipas profesionit) t profilit
personal t bashkpuntorit profesional.
-- Zhvillim profesional n tituj shkencor (specializim/master/doktorat).
-- Prdor forma t ndryshme t zhvillimit joformal profesional pr risit n profesion.
-- Merr pjes n takime profesionale kombtare dhe ndrkombtare.
-- Merr pjes n udhtime profesionale dhe studimore.
190
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
-- Ndihmon mentort e arsimtarve n prgatitjen e programit t mentorimit dhe vzhgon realizimin e tij.
-- sht autor/bashkautor i programit pr zhvillimin profesional t msimdhnsve dhe bashkpuntorve
profesional.
-- sht realizues i trajnimeve jasht shkolls.
-- Ndihmon arsimtart n zbatimin e hulumtimeve vepruese dhe n prgatitjen e prezantimit t gjetjeve dhe/ose
prpilimin e llojeve t ndryshme t punimeve profesionale.
-- Praktikat e suksesshme t tij i ndan me kolegt n funksion t zhvillimit t tyre profesional.
-- Administron faqen e vet t internetit/blog pr t shkmbyer informacione dhe prvoja nga profesioni.
-- Inicion bashkpunim rajonal/kombtar t bashkpuntorve profesional.
-- sht realizues i trajnimeve, puntorive, konsultimeve pr kolegt bashkpuntor profesional n nivel
kombtar.
-- Informon dhe nxit kolegt pr t shfrytzuar mundsit pr nxnie dhe zhvillim profesional.
-- Udhheq punn e aktiveve profesionale, seksioneve dhe/ose shoqatave t bashkpuntorve profesional n
nivel rajonal dhe shtetror.
-- Organizon forma t ndryshme t shkmbimit t praktikave t mira pr avancimin e zhvillimit profesional dhe n
karrier t arsimtarve dhe bashkpuntorve profesional n nivel t bashksis.
191
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
192
VI. PUN
ANALITIKE-HULUMTUESE
193
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
VI. PUN ANALITIKE-HULUMTUESE
194
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM
DHE KLIM SHKOLLORE
195
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE
196
VII. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE
-- Inicion, organizon dhe realizon aktivitete t prbashkta pr bashkpunimin mes nxnsve dhe arsimtarve t
shkollave t ndrysheme pr shkak t siguris.
-- Inicion, organizon dhe realizon aktivitete t prbashkta me bashksin lokale pr shkak t siguris s
nxnsve.
-- Propozon dhe ndrmerr aktivitete pr prfshirjen e nxnsve n jetn dhe punn e bashksis lokale pa dallim
t aftsive t tyre, prejardhjes dhe gjendjes socio-ekonomike.
-- Merr pjes n prpilimin e dokumenteve pr prmirsimin e arsimit inkluziv (prfshirs) n nivel lokal e
kombtar.
197
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
198
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-KSHILLTAR
PEDAGOG
I. PUN ME NXNS
199
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
II. PUN ME ARSIMTAR
200
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-KSHILLTAR
PSIKOLOG
I. PUN ME NXNS
201
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
I. PUN ME NXNS
-- Merr pjes n prpilimin e dokumenteve strategjike n nivel kombtar pr intervenim n situata krize te
nxnsit.
-- Punon me ekipe n nivel nacional pr dallimin dhe parandalimin e situatave t krizs te nxnsit dhe dhnien e
mbshtetjes.
202
II. PUN ME ARSIMTAR
203
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
204
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-KSHILLTAR
SOCIOLOG
I. PUN ME NXNS
205
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
206
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-KSHILLTAR
DEFEKTOLOG
I. PUN ME NXNS
207
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
II. PUN ME ARSIMTAR
-- sht autor/bashkautor i doracakve pr pun me nxns me nevoja t posame arsimore dhe vshtirsi
specifike n nxnie.
-- Merr pjes n prpilimin e procedurave pr pun t arsimtarve me nxns me nevoja t posame arsimore dhe
vshtirsi specifike n nxnie.
208
KOMPETENCA
SPECIFIKE
PR BASHKPUNTOR
PROFESIONAL-KSHILLTAR
BIBLIOTEKIST
I. PUN ME NXNS
KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Promovon qasje bashkkohore pr shfrytzimin e biblioteks si qendr pr nxnie para bashksis m t gjer
profesionale.
2. Promovon prmirsim t politikave, qasjeve dhe metodave pr nxnie efektive n bibliotek t rezultuara nga
hulumtimet dhe/ose t kontrolluara n praktik.
209
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
IV. BASHKPUNIM ME BASHKSIN
KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Identifikon fusha dhe mnyra t reja pr bashkpunim me bashksin dhe merr prsipr rolin udhheqs n
implementimin e tyre.
2. Kontribuon pr zhvillimin dhe evalvimin (vlersimin) e intervenimeve/ndryshimeve sistemore n shkoll, komun
ose rajon.
-- Inicion, prpilon dhe organizon projekte me bashksin lokale pr prmirsimin e t arriturave t nxnsve dhe
jets n bashksi.
-- Ndrton strategji dhe e promovon punn e shkolls dhe t arriturat e nxnsve n bashksin m t gjer.
-- Organizon dhe mban seminare, tribuna, puntori pr avancimin e marrdhnieve partnere ndrmjet shkollave
dhe institucioneve nga bashksia.
-- Vlerson efikasitetin e programeve kombtare dhe i modifikon n baz t njohurive.
-- Zbaton intervenime/ndryshime sistemore n shkoll dhe/ose komun/qytet.
-- Vlerson efektet e aktiviteteve t ndrmarra.
KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Zhvillon n mnyr permanente njohurit personale shkencore dhe profesionale.
210
V. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL
KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Inicion bashkpunim me bibliotekist nga shkollat tjera pr shkmbimin e njohurive pr avancimin e puns.
2. Kontribuon pr zhvillimin profesional t kolegve bibliotekist.
KOMPETENCA PROFESIONALE
1. Analizon dhe prpilon dokumente konceptuale dhe strategjike n arsim.
2. Zhvillon projekte pr avancimin e puns edukativo-arsimore n nivel rajonal dhe kombtar.
3. Nxit, planifikon dhe organizon rrjetzimin e bibliotekave shkollore dhe t tjera.
211
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
212
213
Standarde profesionale pr bashkpuntor profesional - kshilltar
214
KOMPETENCA
PROFESIONALE
per BASHKPUNTOR
PROFESIONAL
N PROFESION
N SHKOLLAT
E MESME
215
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
216
PARATHNIE
Kompetencat profesionale t bashkpuntorve sht e zhvendosur vetm n nj fush, gjegjsisht, ajo
profesional i prpiloi grupi punues i prbr prej q sht prmendur nj her, nuk paraqitet srish n
prfaqsuesve t shkollave dhe Qendrs pr Arsim ndonj fush tjetr.
Profesional dhe Trajnim. Gjat prpilimit t tyre jan
Njohurit dhe shkathtsit profesionale dhe shembujt e
marr parasysh Kompetencat themelore profesionale t
aktiviteteve jan grupuar n fushat vijuese:
arsimtarve dhe bashkpuntorve profesional.
I. PUN ME NXNS
Kompetencat profesionale t bashkpuntorve
profesional n profesion i prkufizojn vlerat, njohurit yy Mbshtetje e nxnsve gjat nxnies
dhe shkathtsit q ata duhet ti posedojn me qllim yy Vzhgim dhe mbshtetje t zhvillimit t nxnsve
q ta ushtrojn me sukses detyrn e tyre. T prshkruar
jan kompetencat t cilat bashkpuntort profesional II. PUN ME ARSIMTAR
n profesion duhet ti posedojn nga momenti i yy Mbshtetje e arsimtarve gjat planifikimit
prfundimit t stazhit t fillestarit dhe pas dhnies s dhe realizimit t procesit edukativ-arsimor dhe
suksesshme t provimit profesional (t fillestarit), e deri vetvlersimit
n fund t stazhit t puns. Gjat prcaktimit t tyre i
yy Mbshtetje e arsimtarve gjat puns me nxns
kushtohej kujdes prfshijes s kompetencave q kan
t bjn me angazhimin e prgjithshm profesional t III. ZHVILLIM PROFESIONAL
bashkpuntorve profesional n profesion pun DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL
me nxns, me arsimtar dhe n shkoll n trsi. yy Zhvillim personal profesional
Roli i bashkpuntorit profesional ishte shqyrtuar m
yy Mbshtetje e zhvillimit dhe bashkpunimit
s shumti nga aspekti i sigurimit t mbshtetjes s
profesional n shkoll
arsimtarve me qllim t realizimit t suksesshm t
msimdhnies, kurse te bashkpuntort profesional q IV. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE
drejtprdrejt punojn me nxns, sht prfshir edhe
yy Struktur dhe organizim shkollor klim shkollore,
mbshtetja gjat nxnies dhe zhvillimit t nxnsve.
mjedis i sigurt dhe pjesmarrje demokratike
Gjat prpilimit t kompetencave lindi ideja pr pun
ekipore ndrmjet arsimtarve dhe bashkpuntorve
profesional n profesion.
217
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
VLERA edhe m mir, ndaj pr kt arsye sfidat n profesion i
shikon si mundsi pr prmirsimin e msimeve dhe
PROFESIONALE praktikave.
BASHKPUNIM
SECILI NXNS MUND
T MSOJ DHE T ZHVILLOHET Bashkpuntori profesional konsideron se pr nxnie
dhe zhvillim t suksesshm t nxnsit sht me rndsi
Bashkpuntori profesional n profesion i prfshir n
q t vendoset marrdhnie partnere e t gjithve n
msimdhnie beson se, ndonse nxnsit jan individ
shkoll. Ai dhe arsimtart do t ndajn qllime t njjta
t veant dhe dallojn sipas aftsive, qasjeve n nxnie,
pr nxnien e nxnsve, do t shkmbejn informacione,
prvojave, interesave dhe motivimit, t gjith mund t
do t mbshtetet n respektin dhe besimin e ndrsjell.
msojn dhe t zhvillohen. sht i bindur se potencialet e
sht i bindur se prmes bashkpunimit profesional me
nxnsve do t zhvillohen, nse nxnsit jan t motivuar
kolegt mund t kontribuoj pr t arritura m t larta t
q t bjn prpjekjen prkatse, q do t rezultoj me
nxnsve, afirmim t shkolls.
ndjenjn e suksesit. Kjo do ta forcoj vetbesimin dhe
motivimin pr nxnie. Konsideron se, nse msimdhnia BARAZI, INKLUZION (PRFSHIRJE)
u del n ndihm interesave dhe nevojave t nxnsve dhe DHE DREJTSI SOCIALE
mundson prvetsim t njohurive q jan relevante pr
Bashkpuntori profesional sht i ndjeshm ndaj
ta, nxnsit do t msojn me knaqsi dhe prkushtim
diversiteteve te nxnsit dhe tregon gatishmri q ti
dhe do t reflektojn pr potencialet e tyre si pr dika
pranoj nxnsit si individ t veant, t ndryshm
q mund t prmirsohet, ndrsa kjo do t ndihmoj q
prej tjerve, pa marr parasysh aftsit e tyre. Beson se
t zhvillohen si individ t suksesshm dhe antar t
nxnsit do t duan t msojn dhe do t duan profesionin
bashksis. Jan t bindur se qasja demokratike ndaj
pr t cilin aftsohem nse ndjehen t pranuar nga
nxnsve do ti nxis nxnsit q te ata t shikojn dik
t gjith dhe prandaj synon t krijoj mjedis n t cilin
q ofron ndihm dhe mbshtetje. Kto bindje veanrisht
do diversitet pranohet dhe respektohet. Konsideron
duhet ti manifestojn bashkpuntort profesional q
se dokumentet pr t drejtat e njeriut dhe fmijve dhe
drejtprdrejt punojn me nxns.
kundr diskriminimit, si dhe parimet e drejtsis sociale,
PRKUSHTIM NDAJ PROFESIONIT duhet t zbatohen n prpikshmri n prditshmri dhe
kt e tregon prmes marrjes sl vendimeve t drejta dhe
Bashkpuntori profesional n profesion, ndonse
korrekte.
nuk sht kryesisht i prgatitur pr pun n arsim e do
kt profesion, dshiron t punoj me t rinj, beson n
mundsit e tyre dhe u gzohet sukseseve q ata i arrijn.
sht i bindur se ai nuk sht vetm bashkpuntor i
arsimtarit, por duhet t tregoj kujdes pr nxnien dhe
zhvillimin e nxnsve, t jet i hapur pr komunikim
dhe ndihm dhe tu jap mbshtetje kur ajo u nevojitet.
Beson se profesioni q e ushtron sht i rndsishm jo
vetm pr nxnsit, por edhe pr shoqrin dhe beson se
ndryshimet pozitive te nxnsit shpijn drejt ndryshimeve
pozitive n shoqri si trsi. Konsideron se pa marr
parasysh se sa sht dika mir, gjithmon mund t jet
218
I. PUN ME
NXNS
219
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
I. PUN ME NXNS
Nn-fusha: MBSHTETJE E NXNSVE
GJAT NXNIES12 BASHKPUNTORI PROFESIONAL N PROFESION...
2. Njeh strategji themelore pr nxnie, me resurse 2.1 Dallon nevoja t ndryshme arsimore t nxnsve.
prkatse msimore, q i zhvillojn shkathtsit
nga fusha e msimit praktik, n prputhje me
2.2 Ofron mbshtetje gjat puns me resurse prkatse
karakteristikat individuale.
msimore pr realizimin e msimit praktik.
3. Njeh metoda dhe teknika pr pun me nxns 3.1 Harmonizon nevojat specifike t nxnsve n
dhe udhzimin e tyre t suksesshm pr pun procesin e realizimit t msimit praktik.
me resurse prkatse msimore gjat procesit t
3.2 Dallon teknologjit e reja prkatse pr realizimin e
msimit praktik.
procesit t msimit praktik.
4. Njeh faktor q e motivojn nxnsin pr pun 4.1 Ndrton qndrim pozitiv pr pun me resurse
me resurse prkatse msimore gjat procesit t prkatse msimore n procesin e zhvillimit t
zhvillimit t shkathtsive. shkathtsive.
5. Njeh parime themelore t arsimit inkuziv (prfshirs). 5.1 Dallon nevojn e qasjes prkatse pr inkluzion
(prfshirje).
6. Njeh modele dhe forma pr kaplimin e detyrave t 6.1 Organizon aktivitete pr sqarimin e detyrave nga
puns pr msim praktik. msimi praktik n bashkpunim me arsimtarin e
lnds praktike.
7. Di t mbaj evidenc pr prparimin e nxnsit pas 7.1 Vlerson dhe evidenton suksesin e puns s nxnsit.
realizimit t procesit t msimit praktik.
220
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
- hfrytzon metoda prkatse pr prgatitjen e nxnsve gjat prfshirjes n pun me pajisje dhe aparatur
S
bashkkohore q jan pjes prbrse e laboratorit, kabinetit ose puntoris pr realizimin e msimit praktik.
- Demonstron veprime, procedura dhe procese me resurse prkatse msimore.
- Vzhgon prparimin e nxnsve n msimin praktik dhe u jep udhzime prkatse n prputhje me
karakteristikat individuale.
- Udhzon n mnyr individuale dhe/ose grupore nxnsit se si t shfrytzojn teknika t ndryshme pr pun
me resurse prkatse msimore pr zhvillimin e shkathtsive nga fusha prkatse.
- Mundson bashkpunim efektiv me dhe mes nxnsve.
- Gjen mnyr pr prezantimin e teknologjive t reja aplikative pr msim praktik.
- Realizon lloje t ndryshme t puns individuale dhe grupore, n bashkpunim me arsimtarin e msimit praktik.
- Nxit dhe mbshtet paraqitjen e nxnsve n konkurse dhe gara.
- Zbaton qasje prkatse me nxnsit me nevoja t posame arsimore.
- Prgatit fleta msimore me prmbajtje nga msimi praktik, n bashkpunim me arsimtarin e msimit praktik.
- Zbaton metod t demonstrimit t produktit t gatshm dhe fazave t prpunimit t t njjtit.
- Mban portofol pr msimin praktik .
I. PUN ME NXNS
Nn-fusha: VZHGIM DHE MBSHTETJE
T ZHVILLIMIT T NXNSVE BASHKPUNTORI PROFESIONAL N PROFESION...
221
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
222
II. PUN ME
ARSIMTAR
223
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
II. PUN ME ARSIMTAR
12 Me resurse nnkuptohen: substanca, inventar laboratorik, reagens, instrumente, prova pr analiza, aparate dhe ngjashm
224
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
- arton plan javor dhe ditor pr pun dhe organizon lloje t ndryshme t aktiviteteve pr zhvillimin e
H
shkathtsive t nxnsve n bashkpunim me kuadrin msimor.
- Organizon punn n prputhje me programin msimor prmes planifikimit ditor dhe javor t puns.
- Bn przgjedhjen e resurseve msimore t nevojshme pr realizimin e programit t msimit praktik.
- dihmon n przgjedhjen e resurseve prkatse msimore pr realizimin e programit t msimit praktik
N
n baz t planit ditor dhe javor pr pun /ndihmon n przgjedhjen e resurseve prkatse msimore pr
realizimin e detyrave konkrete praktike.
- Shprndan resurse prkatse msimore sipas vendeve t puns.
- Tregon mnyrat e przgjedhjes dhe shfrytzimit t burimeve t ndryshme t materialeve dhe teknologjive.
- I nformon arsimtart pr t arriturat e reja tekniko-teknologjike pr realizimin e suksesshm t programeve
msimore.
- rpilon list t resurseve t nevojshme pr realizimin e programit t msimit praktik n bashkpunim me
P
arsimtarin.
- n sigurimin /pranimin e resurseve t nevojshme msimore q nevojiten pr realizimin e programit t msimit
B
praktik.
- Mban evidenc t prditshme (aktuale) t resurseve t nevojshme msimore pr realizimin e msimit praktik.
- Plotson lista dhe karton regjistrimi pr resurse t nevojshme dhe t harxhuara msimore.
- U propozon arsimtarve resurse prkatse t nevojshme pr nxns duke prfshir edhe nxnsit me nevoja
t posame arsimore.
- Ndihmon arsimtart gjat przgjedhjes s resurseve msimore varsisht nga nevojat specifike t nxnsve.
- U del n ndihm krkesave dhe nevojave specifike t nxnsve.
- zhgon sjelljen e nxnsve t paraleles gjat msimit praktik dhe pushimit dhe i jep informacion kthyes
V
arsimtarit pr prmirsimin e klims socio-emocionale n puntori/laborator/kabinet.
225
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
II. PUN ME ARSIMTAR
Nn-fusha: MBSHTETJE E ARSIMTARVE
GJAT PUNS ME NXNS4 BASHKPUNTORI PROFESIONAL N PROFESION...
2. Njeh ndikimin e faktorve social dhe kulturor n 2.1 Promovon respektimin e dallimeve dhe vlerave
arsim. demokratike.
2.2 Angazhohet pr respektimin e personalitetit t secilit
nxns.
3. Njeh parimet e komunikimit t mir n mes nxnsve 3.1 U jep mbshtetje arsimtarve pr vendosjen
dhe arsimtarve dhe nxnsve mes vete. e komunikimit m t mir mes nxnsve dhe
arsimtarve dhe nxnsve mes vete.
4. Njeh rregulla pr siguri gjat puns. 4.1 Zbaton rregulla pr siguri gjat puns n puntori/
laborator.
4.2 U ofron mbshtetje prkatse nxnsve pr mbrojtje
gjat puns dhe prdorim t mjeteve dhe pajisjeve
mbrojtse.
5. Njeh rreziqet gjat puns dhe mjetet dhe pajisjet
mbrojtse.
226
III. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE
BASHKPUNIM PROFESIONAL
227
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
III. ZHVILLIM PROFESIONAL DHE BASHKPUNIM PROFESIONAL
Nn-fusha: ZHVILLIM PERSONAL PROFESIONAL
BASHKPUNTORI PROFESIONAL N PROFESION...
6. Njeh kodeksin etik t profesionit/shkolls. 6.1 Sillet n pajtim me kodeksin etik t profesionit.
228
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
- Bn vlersimin e efikasitetit t puns personale.
- Prmirson vazhdimisht udhheqjen dhe organizimin e hapsirs s puns (laborator, puntori, klas e
specializuar, etj.).
- Bn vetvlersimin e kompetencave personale dhe identifikon kompetencat e nevojshme pr zhvillim t
mtejshm profesional.
- N baz t vetvlersimit prpilon plan personal pr zhvillim profesional.
- ealizon aktivitete, mban evidenc dhe posedon dshmi (plan personal, certifikata, trajnime t ndjekura dhe
R
realizuara, shnime nga vetvlersimi dhe ngjashm) pr zhvillimin personal profesional.
- err pjes n forma t ndryshme grupore (trajnime, konferenca, seminare, etj.) dhe individuale (krkim t
M
literaturs, lexim t publikimeve profesionale, hulumtimit t internet resurseve t ndryshme, etj.) t zhvillimit
profesional n dhe jasht shkolls.
- err pjes n aktivitete t ndryshme t shoqatave profesionale, rrjeteve sociale dhe forumeve me qllim q
M
t prmirsimit t puns s tij.
- djek informacionet q kan t bjn me zhvillimin tekniko-teknologjik dhe tendencat e reja zhvillimore n
N
shkenc, t rndsishme pr arsimin dhe realizimin e msimit praktik.
- Zhvillohet vazhdimisht pr instrumentet dhe aparatet e reja.
- Paraqet shembull (model) t sjelljes etike.
229
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
230
IV. STRUKTUR, ORGANIZIM
DHE KLIM SHKOLLORE
231
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
IV. STRUKTUR, ORGANIZIM DHE KLIM SHKOLLORE
Nn-fusha: STRUKTUR DHE ORGANIZIM
SHKOLLOR KLIM SHKOLLORE, MJEDIS
I SIGURT DHE PJESMARRJE DEMOKRATIKE BASHKPUNTORI PROFESIONAL N PROFESION...
12. Zbaton standarde ekologjike n pun. 12.1 Kujdeset pr mbrojtjen e mjedisit jetsor dhe kursimin
e energjis dhe resurseve.
232
SHEMBUJ T PRAKTIKS PROFESIONALE
233
Kompetenca profesionale pr bashkpuntorve profesional n profesion n shkollat e mesme
234