Pumpe

Definicija i klasifikacija
• Radne hidrauličke mašine koje mehaničku energiju dobijenu od motora
predaju fluidu koji kroz njih protiče.

• Pumpe se primenjuju za transport tečnosti koje su praktično nestišljive, koje

mogu biti čiste ili pomešane sa čvrstim materijalima, različite gustine i
temperature, hemijski neutralne ili agresivne i dr.

• Pumpe se dele prema:

– Principu dejstva,
– Konstruktivnim karakteristikama,
– Oblastima primene.

• Prema vrsti fluida koji se tretira pumpe se dele na:

– Pumpe za čistu vodu;
– Pumpe za prljavu i hemijski agresivnu vodu;
– Pumpe za naftu i derivate nafte;
– Pumpe za hidromešavine;
– Pumpe za suspenzije, itd.
 Klasifikacija pumpi
• Prema principu dejstva pumpe se dele na:
– Zapreminske,
– Obrtnostrujne (turbo) i
– Strujne pumpe.
• Zapreminske pumpe (radni fluid kroz njih struji periodično, a radni organ se
kreće ili periodično (klip, membrana) ili obrtno (rotor, zupčanik, zavojno vreteno,
itd.) . U zapreminske pumpe spadaju :
– Klipne pumpe
• prostog dejstva
• dvostrukog dejstva
• diferencijalnog dejstva.
– Rotacijske pumpe
• Zavojne
• Zupčaste
• Krilne
– Membranske pumpe
 Klasifikacija pumpi
• Kod turbomašina (turbo pumpi) radni element (radno kolo) rotirajući
određenom ugaonom brzinom predaje energiju, dobijenu od motora, na fluid koji
kroz njega protiče i povećava mu kinetičku energiju. Tako dobijen višak kinetičke
energije transformiše se u pritisnu energiju u elementu iza radnog kola.

• U zavisnosti od pravca strujanja fluida u radnom kolu, turbo pumpe dele se na:
– Radijalne/Centrifugalne;
– Dijagonalne;
– Aksijane.

• Osnovni princip dejstva strujnih mašina je da se energija jednog fluida (voda,

gas) koristi za povećanje energije drugog fluida.
Oblast primene pumpi u zavisnosti od protoka i napora

1-Кlipne pumpe velikog pritiska, 2-Klipne pumpe, 3-Samousisne pumpe

4- Jednostepene radijalne pumpe, 5-Visestepene radijalne pumpe, 6-Dvostrujne pumpe,
7-Dijagonalne pumpe, 8-Osne pumpe, 9-Zapreminske obrtne pumpe
 PROTOK, NAPOR I SNAGA PUMPI
• Osnovni radni parametri za pumpe su:

 (m3/s) ili maseni qm, m

– Protok, zapreminski qv, V  (kg/s)
m = ρ ⋅V
– Napor H (m) ili Jedinični rad Y (J/kg);

– Snaga P (W) i

– Stepen iskorišćenja ηp (%).

 2 2

Jedinični rad i napor

z1
•Napor pumpe H (jedinični rad Y), predstavlja energiju koju,
jedinica mase fluida, dobije prolaskom kroz radni prostor pumpe.

z2
Energija, kojom raspolaže jedinica mase, na ulazu u pumpu je: 1 1
Pumpa-shema
2
p1 c
E1 = + 1
+ gz1
ρ 2
Energija, kojom raspolaže jedinica mase, na izlazu iz pumpe je:
c22
p2
E2 = + + gz 2
ρ 2
Razlika, energije na izlazu i energije na ulazu, je energija
koju pumpa preda fluidu i definiše se kao jedinični rad (napor) pumpe:

 p1 c12   p 2 c 22 
Y = E 2 − E1 =  + + gz 1  −  + + gz 
 ρ 2   ρ 2 
 Snaga pumpe

• Snaga pumpe se definiše izrazom:

• Snaga na vratilu je veća od hidraulićke snage za veličinu gubitaka

 Stepen korisnog dejstva
• Gubici koji se javljaju pri radu pumpe mogu biti: zapreminski; hidraulički i mehanički.

• Zapreminski stepen korisnosti definiše gubitke do kojih dolazipri pretakanju fluida u

procepima pumpe, pod dejstvom radnog pritiska.
qvt - teorijski protok kroz pumpu. q q vs
η v = vs =
∆q- gubitak protoka u pumpi. q q + ∆q
vT vs

Hidraulički stepen korisnosti uzima u obzir sva gubitka koji nastaju u fluidu tokom razmene
energije (trenje, vrtloženje):
HT- teorijski napor pumpe (napor kola), m; H H
H- napor pumpe, m; η = =
H T H + ∆H
h

∆H- gubitak napora.

• Mehanički stepen korisnosti definiše gubitka nastale usled trenja u mehaničkim elementima
pumpe i iskazuje se preko gubitka snage:
PT- teorijska snaga pumpe, W; P P
P- stvarna snaga pumpe, W; η = =
PT P + ∆P
m
∆P- gubitak snage, W.

• Ukupan stepen korisnosti pumpe je: η = η v ⋅ ηh ⋅ ηm

(0,6 – 0,85)
 KLIPNE PUMPE

Klipne pumpe-radni ciklus

Protok kroz klipne pumpe:

Kod jednoradne klipne pumpe teorijski protok se
definiše izrazom: A ⋅s⋅n
qTI = k
, m3/s
60
gde su:
Ak - površina poprečnog preseka klipa (cilindra), m2;
s - hod klipa, m;
1.Usisni cevovod,
n - broj obrtaja vratila pumpe, o/min.
2. Potisni cevovod,
3. Klip,
Stvarni protok pumpe se definiše izrazom:
4. Klipnjača,
Ak ⋅ s ⋅ n 5. Cilindar,
qI = ηv , m3/s
gde je: 60 6. Usisni ventil,
7. Potisni ventil
ηv- zapreminski stepen korisnosti.
2s 7 2 5 2
7 s
7 5
GMT DMT5 GMT DMT
4 4
4
D

D
d
3
Klipne pumpe 6
6 1 3
3 6
1 3
a) b) c)
 KLIPNE PUMPE

Klipne pumpe-radni ciklus

Stvarni protok dvoradne klipne pumpe definiše se izrazom:

(2 Ak − Akl ) ⋅ s ⋅ n , m3/s
q II = η v
60
Protok kroz pumpu diferencijalnog dejstva je praktično
Ak ⋅ s ⋅ n
jednak protoku jednoradne klipne pumpe: q =η TD v
60 , m3/s
D
Optimalna ravnomernost isporuke se postiže pri uslovu: Ak = 2 Akp d= = 0,71D
gde su: 2
D-prečnik klipa, m; d- prečnik klipne poluge.

Klipne pumpe

2s 7 2 5 2
7 s 1.Usisni cevovod,
7 5 2. Potisni cevovod,
GMT DMT5 GMT DMT
4 4 3. Klip,
4
D

D
d

4. Klipnjača,
3 5. Cilindar,
6 1 3 6 6. Usisni ventil,
3 6
1 3 7. Potisni ventil
a) b) c)
 KLIPNE PUMPE

Stepen korisnosti pumpe

zavisi od vrste pumpe, 5
konstruktivnih karakteristika GMT DMT 2 1
pumpe, kvaliteta izrade i
3
4
održavanja pumpe, itd. 7
0o rk 180o

D
Za pumpe zapreminskog
dejstva on je u granicama 8
6
η = 0,85-0,95; s
p pp=const. 2
za centrifugalne pumpe 3
η= 0,55-0,85;
za strujne pumpe 4 pu=const. 1
Idealni V
η= 0,1-0,30.
3 2

4 1
Stvarni V
Radni ciklus jednoradne klipne pumpe
1.Kolenasto vratilo, 2. Klipnjača,
3.Ukrsna glava, 4 Klipna poluga,
5. Klip, 6. Cilindar, 7. Usisni ventil,
8. Potisni ventil
 KLIPNE PUMPE
Karakteristične krive klipnih pumpi
Osnovna karakteristika klipne pumpe je zavisnost H=f(q) koja u koordinatnom sistemu q-H predstavlja pravu liniju.

H,m n1 n2 n3
a1

a2
Klipne pumpe-konstrukcije a3 P=const.

0 q1 q2 q3 q,m3/s

Karakteristične krive klipne pumpe, n=var.

Dvoradna klipna pumpa za isplaku

1. Cilindarski blok, 2. Kućište, 3. Klipna poluga, 4. Ukrsna glava,
5. Transmisiono vratilo, 6, Ventil, 7. Klip, 8. Vetrenik, 9. Kolenasto vratilo,
10. Klipnjača 11. Postolje.
 KLIPNE PUMPE

Vrste zaptivača na klipovima pumpe za isplaku

– samozaptivni prstenovi sa metalnim prstenom kao ojačanjem
a,c,d,e- sa konusnim; b,f- sa cilindričnim krajem klipnjače
1. Klip, 2. Zaptivač, 3. Podmetač, 4. Podloška, 5. Prsten.

Tanjirasti ventili sa
ulošcima između
pečurke I sedla
ventila tako da se
obezbedjuje mirno
Ventil naleganje i dobro
1.Sedlo, 2. Prsten, 3.Navrtka, 4. Pečurka, 5. Vođica,
6. Čaura, 7. Prsten, 8. Poklopac, 9. Natega, 10. Telo.
zaptivanje.
 DUBINSKE KLUPNE PUMPE

- Mogućnost ispumpavanja sa velikih dubina (do 3000 m) – 1.000-1.500 m

- Protok od nekoliko stotina m3 na dan, 30-50 m3/dan
- Niska potrošnja energije
- Jednostavna konstrukcija
- Lako održavanje
- Niski operativni troškovi

I Pogonski sklop i oprema usta bušotine

II Kolona klipnih šipki i potisni cevovod
III Dubinska pumpa
IV Usisni filter

Postrojenje sa dubinskom pompom

1. Postolje, 2. Ram, 3. Elektromotor, 4. Prenosnik,
5. Krivajni mehanizam, 6. Protivteg, 7. Klipna poluga,
8. Protivteg, 9. Noseći stub, 10. Balanser,
11. Podešivač, 12. Glavni balanser, 13. Uže,
14. Poluga, 15. Usta bušotine,
16 Eksploataciona kolona, 17.Potisna cev,
18. Klipna poluga, 19. Dubinska pumpa,
20. Filter, 21. Zaptivač, 22. Spojnica,
23. Spajanje klipne poluge,
24. Cilindar, 25. Klip, 26. Potisni ventil,
27. Usisni ventil.
 Dubinska klipna pumpa
Sa Sa
zahvatnom specijalnim
klipnjačom zahvatom
Ventili
1.Kućište,
2.Telo,
3.Kuglica,
4.Sedlo,
5.Konus.

1. Klipnjača
ventila,
2. Spojnica,
3. Čaura,
4. Kućište,
5. Klip,
6. Izlazni ventil,
8. Krstasti umetak, Klip dubinske pumpe
 Dubinska klipna pumpa

Teorijski protok
π
Istovremeno, kroz usisni ventil, dotiče: qu = D 2s
4

Pri kretanju poluge naniže :

Ako se izabere da je: D = 2d može se postići ravnomerna isporuka fluida:

s – hod klipa
D – prečnik klipa
d – prečnik gornjeg dela klipne poluge
n – broj dvojnih zahvata pumpe
 Dubinska klipna pumpa
Rad dubinskih pumpi je praćen:
-unutrašnjim gubicima tečnosti - zapreminski gubici zbog
- zazora klip – cilindar
- gubitaka na usisnom I potisnom ventilu
- gubitaka usled stišljivosti fluida
- gubitaka na spojevima potisnih cevi
-deformacijama kolone klipnih poluga (skraćenje hoda) i
-mehaničkim gubicima na sistemu za prenos snage.

Količina tečnosti koja protiče kroz zazor klip-cilindar je:

q st
Stepen zapreminskog iskorišćenja se definiše izrazom: η= <1
q

Radni pritisak, napor pumpe je: e - radijalni zazor

ν – kinematička viskoznost
p p = ρT gH T + pw + p u − ρ g gH g Hp – napor pumpe
Efektivna snaga motora se definiše izrazom: Pe = M k ω = Tr k ω
q1 n max
Broj hodova se, za zadati protok i maksimalan hod, definiše izrazom: n1 =
q max

Izborni dijagram dubinske

klipne pumpe i kačaljke
Klipne pumpe sa hidrauličkim pogonskim uređajem - film
 Turbo pumpe

U zavisnosti od smera strujanja u radnom kolu, turbopumpe se dele na:

-Centrifugalne (radijalne)
-Dijagonalne
-Aksijalne.

Radno kolo je sistem sa više u ravni ili prostoru zakrivljenih lopatica, koje su
smeštene izmedju jednog diska ili su pričvršćena za glavčinu pogonske mašine.

Obrćući se, radno kolo deluje na fluid i prenosi mu energiju dobijenu od pogonske
mašine.

a) Radijalno b)Dijagonalno c)Aksijalno

Radna kola pumpe
 Centrifugalna pumpa
1. Konfuzor, 2. Radno kolo, 3. Sprovodni aparat, 4 Difuzor
2 4
A
1
b2 4 A-A

1 2
b1
D1

D2

Zavojna pumpa
3 1. Konfuzor, 2. Radno kolo, 3. Sprovodni kanal, 4. Difuzor.

A
4
3
2

Aksijalna pumpa
1 1. Usisni kanal, 2. Radno kolo, 3. Zakolo, 4. Potisni kanal
 TURBOPUMPE

Energija dobijena od pogonskog agregata se transgormiše u hidrauličnu energiju fluida.

c2
-Veliki protok β2 u2

-Jednostavna konstrukcija α2
-Unifikacija delova w2

-Lako upravljanje w1
-Automatizacija I regulisanje c1
-Lako održavanje α1
β1
u1
l2

l1
ω

r1

r2
Kinematika ravanskog kretanja
fluida u radnom kolu
c2

c2oo w2oo w2
w1 c1 c2m

α1 β1 α2 β2
u1
c2uoo c2u u2
Meridijanski presek radnog kola i trouglovi brzina
TURBOPUMPE

- Centrifugalne
cz=0, cm = cr
- Dijagonalne
cz=0, cm = cr
- Aksijalne
cm=0, cm = cz
 Radijalne pumpe

• Moment količine kretanja na radijusu r1, ulazna ivica lopatice, je:

• Moment količine kretanja na radijusu r2, izlazna ivica lopatice, je:

• Moment spoljnih sila je: M = Lk 2 − Lk1 = ρqT (c 2 l 2 − c1l1 )

• Kako je; l1 = r1 cos α 1 ; l 2 = r2 cos α 2

• Zamenom i množenjem leve i desne strane

sa ω (ugaona brzina) dobija se:

• Zamenom izraza za: P = Mω = ρgHqT

dobija se:
u 2 c 2 cos α 2 − u1c1 cos α 1
HT =
g
• U uprošćenim razmatranjima može se prihvatiti da je:
pa je izraz za teorijski napor (H, m):

u 2 c 2u
HT = c1u = 0
g
 Radijalne pumpe

u2
Teorijski napor radnog kola se može izraziti i formulom: HT = (u 2 − cm ctgβ 2 )
g
Jedinični rad (Y, J/kg) se definiše izrazom: YT = gH T = u 2 c 2u
Hk 1
Stvarni napor je: ε= =
HT 1+ p
p-koeficijent koju uvažava uticaj oblika lopatice radnog kola, njihov broj, debljinu i dr.
ψ 1
p= 
π
2
2 r 
z  r1  ψ = sin β 2 +  1  sin β 2 
1 −   2  r2  

 r2 
Hidraulički stepen korisnosti.

H = ηk H k
Radna kola - konstruktivna izvođenja

β 2 < 90o ; β 2 = 90 o ; β 2 > 90o ;

ctgβ 2 > 0; ctgβ 2 = 0; ctgβ 2 < 0;
u22 u 22 u22
HT < ; HT = ; HT > ;
g g g
η k = max . ηk η k = min .
 SPECIFIČNA UČESTANOST OBRTANJA I
KLASIFIKACIJA TURBOPUMPI
Specifična učestanost (specifičan broj obrtaja) nq definiše se kao brzina obrtanja n (o/min)
turbopumpe koja radi sa naporom H=1m i protokom q=1m3/s: 1
nq 2
nq = 3
4
H
1
2
nq
Odnosno kada se pređe na mere koje su date u SI nq = 333 3
sistemu (n, s-1; Y, J/kg; q, m3/s) dobija se izraz: 4
Y
DIJAGONALNE AKSIJALNE
CENTRIFUGALNE PUMPE
PUMPE PUMPE
D2

D2

D2
D2
Do=D1

Do

Do

Do
D1

Do
D1
D1

D2

D1

Klasifikacija turbopumpi
nq=11....22 nq=22....41 nq=41....82 nq=82....165 nq=165....490
D2/Do=2,5(3) D2/Do=2 D2/Do=1,8..1,4 D2/Do=1,2..1,1 D2/Do=0,8..0,6
 Kavitacija
• Proces nastanka mehurića pare u struju tečnosti konstantne temperature, na
mestima sniženog pritiska (ispod pritiska zasićene pare na odgovarajućoj
temperaturi) i njihovog nestajanja u zoni povišenog pritiska.

• Faze:
– Sistem u ravnoteži, pritisak okoline je
iznad pritiska zasićene pare, p > pp
– p = pp i dalji pad pritiska p < pp
formiraju se mehurići pare koji sa
daljim padom pritiska rastu
– Sa porastom pritiska , p > pp dolazi do
kondenzacije i prodora okolne tečnosti u
prazan prostor, do njegovog potpunog
popunjavanja.
Nagli porast pritiska
(red veličine 200 … 300 MPa),
zvučni efekti, razaranje površinskog sloja
(kacvitaciona erozija).
 Dozvoljena visina usisavanja

Usisavanje je deo radnog procesa koji u znatnoj meri utiče na kvalitet rada pumpe

2
Pritisak u radnom cilindru klipne pumpe:

pc = pa − ρghu − ρgΣhw − piu

2

hud
1 1
hu- vertikalno rastojanje od nivoa tečnosti u rezervoaru
do najviše tačke radnog prostora pumpe, m;
hw- zbir svih hidrauličkih otpora u usisnom cevovodu, m;
pa- atmosferski pritisak, Pa;
piu- pad pritisak izazvan inercijom neravnomernog kretanja tečnosti, Pa.
ρlu rk n 2 Akl
Pad pritiska piu se definiše izrazom: piu =
900 Au
lu- dužina usisnog cevovoda, m;
rk- poluprečnik kolena kolenastog vratila, m;
Akl- površina poprečnog preseka klipa, m2;
Au- površina poprečnog preseka usisnog cevovoda, m2;
n- nroj obrtaja vratila pumpe, o/min.

Kritična vrednost pritiska je: pc = pp (pritisak zasićene pare na odgovarajućoj temperaturi)

pa − p p piu
hud ≤ − Σhw −
ρg ρg
 Kavitacija

Kavitacijska rezerva pumpnog postrojenja, definiše se energijskom jednačinom za preseke 1-1 i 2-2.

p1 c12 p 2 c 22
+ + z1 = + + z 2 + hw
ρg 2 g ρg 2 g
pa p 2 c 22
Iz uslova: p1=pa; c1=0; z1=0; z2=hu dobija se: = + + hu + hw
ρg ρg 2 g

Kavitacijska rezerva pumpnog postrojenja pt − p p 2

NPSH po =
ρg 2

hud
pt-totalni pritisak na ulazu u pumpu, Pa;
pp- pritisak pare 1 1
hw – hidraulični otpori u usisnom cevovodu
c 22
Totalni pritisak na ulazu u pumpu je: pt = p 2 + ρ
2
Dozvoljena visina usisavanja hud se definiše izrazom:

pa − p p
hud = − ϕ ⋅ NPSH po − hw
ρg
 Karakteristične krive turbopumpi

Karakterističnim krivama turbopumpi nazivaju se zavisnosti H=f(q), P=f(q); η=f(q) koje se

definišu pri n=const.
Teorijska zavisnost H=f(q) je veza izmedju napora idealne turbomašine i njenog kapaciteta
uz odsustvo vrtloženja na ulazu u radno kolo.

u 2 c 2u
HT =
g
Iz trougla brzina, na izlazu iz radnog kola:

c2u =u2 - c2mctgβ2

gde je:
c2m-meridijanska komponenta apsolutne brzine.

Teorijski kapacitet turbomašine definiše se izrazom:

qT = πD2 b2 c 2 m
1 2 1 ctgβ 2
H T = u2 − u2 qT
g g πD2 b2
 Karakteristične krive turbopumpi

Uočava se, da je zavisnost H=f(qT) linearna funkcija protoka:

H T = A + BqT
HT ,m

b2 >90o

b2 =90o

Polazeći od izraza za snagu: i napor b2 <90o

dobijamo zavisnost PT=f(qT):

PT = ρg ( AqT + BqT2 ) qT ,m3/s

ρgH T qT
η=
P
 H,m H,m H,m nic
a
gr a
dna
Ra

q,m3/s q,m3/s q,m3/s

η,% η,% η,%

q,m3/s q,m3/s q,m3/s

P,kW P,kW P,kW

q,m3/s q,m3/s q,m3/s

NPSH

NPSH
NPSH

q,m3/s q,m3/s q,m3/s

Karakteristične Karakteristične krive Karakteristične

krive centrifugalne pumpe dijagonalnih pumpi krive aksijalnih pumpi
 Definisanje karakteristike cevovoda
Ako kroz cilindričnu nagnutu cev protiče realna tečnost (gustine ρ), Bernulijeva jednačina
za preseke 1-1 i 2-2 glasi: p1 c12 p2 c22
+ + z1 = + + z 2 + hw
ρg 2 g ρg 2 g
c1, c2- brzine fluida u karakterističnim presecima, m/s;
p1, p2 –pritisci u karakterističnim presecima, Pa;
z1, z2- visinske razlike, m;
hw- pad pritiska na pravolinijskom delu puta i na lokalnim otporima.
Visinska razlika z2-z1 = hg naziva se geodezijska visina dizanja tečnosti.
Pretpostavka c1=c2=c, d = const.
Brzina ce se definiše iz jednačine kontinuitata q = Ac = π d 2
4q
c⇒c=
4 πd 2
2 c2
Zamenom izraza za: geodezijsku visinu dizanja, brzinu i
ukupan pad pritiska hw u Bernulijevu jednačinu dobijamo 2
jednačinu:
. l
p1 − p 2 8  l 
Hc = = ghg + 2 4  λ + Σξ q 2
ρg π d  d

z2

1
Karakteristika cevovoda H c = a + bq 2
z1
c1 1
Kretanje tečnosti kroz nagnutu cev
 Klipna pumpa-cevovod

Krive cevovoda Hc=f(q) i krive pumpe Hp=f(q).

H,m n1 n2 n 3 n4 n5 n6 n7 H,m 1 1+2

P= P=
co con
ns s
t. t.

=f( q ) P,kW A
Hc HA
H5 f(q )
H3 P= H1=H2
H1 P5

hg
hg

P2
P1 0 q1=q2 q1+q2 q,m3/s
0 q1 q2 q3 q4 q5 q6 q7
q,m3/s

Definisanje radne tačke klipne pumpe Paralelna veza klipnih pumpi

 Turbo pumpa - cevovod

H,m
)
f (q
=
Hc
A
Hp
=
f (q
)
HA

η= f(q) q)
P= f(
hg

3
qA q,m /s

Definisanje radne tačke turbo pumpe

 Zajednički rad turbo pumpa-cevovod

H,m H ,m
A

(q)
HR

=f
=H

Hc
p1
+H
) p1
f (q A
c = HP=f
H (q)
Hp
Hp1 1 =H
=Hp
HA

p2
2 = f( =
q) f (q
)

HA
hg

hg
qA q,m3/s qA 3
q ,m /s

Redna veza pumpi Paralelno vezane pumpe

 Radijalne (centrifugalne) pumpe

A
b2 4 A-A

1 2
b1
D1

D2

3
A
Centrifugalna pumpa
1. Konfuzor, 2. Radno kolo, 3. Sprovodni aparat, 4 Difuzor
 Radijalne (centrifugalne) pumpe

Jednostepena centrifugalna pumpa NS

1. Priključna prirubnica, 2. Čep, 3. Podloška, 4. Zaptivni prsten, 5. Radno kolo, 6. Navrtka, 7. Podloška, 8. Klin, 9.
Prsten, 10. Prsten, 11. Raspršivač, 12. Spiralno kućište, 13. Čep, 14. Podloška, 15. Telo zaptivača, 16.Zavrtanj,17.
Zaptivni prsten, 18. Pletenica, 19. Potiskivač, 20. Zavrtanj, 21. Poklopac, 22. Raspršivač, 23. Ležaj, 24. Telo 25.
Zavrtanj, 26. Vratilo, 27. Klin, 28. Poklopac, 29.Ležaj, 30. Zavrtanj 31. Podloška, 32. Nosač.
 Višestepena centrifugalna pumpa-
4
3 5

2
6

1
.

Višestepena centrifugalna pumpa VP

 Primena centrifugalnih pumpi u
rudarstvu nafte
• Eksploatacija, priprema za transport i transport nafte

• Transport i utiskivanje fluida sa ciljem povećanja iskorišćenja ležišta

– Višestepene centrifugalne pumpe, 300-720 m3/h, 1600-2200 m, 4 MW

• Izvlačenje ležišnih fluida sa dna bušotine (dubinske potapajuće pumpe,

ESP)

• Transport nafte
– Sirova nafta sa sadžajem čvrste komponente do 0,2%, krupnoće do 0,2 mm – jednostepene
pumpe 100-12500m3/h, 14-140 m, 70-88%
– Magistralni naftovod, redna veza više pumpi, 4000 m3/h, 7MPa, 100 km
• Zaptivanje pomoću ćelija zaptivača sa mekim punjenjem
 Višestepena centrifugalna pumpa VP
1. Ležaj, 2.Nosač ležaja, 3. Radno kolo 4. Meko punjenje, 5. Vratilo 6 Meko punjenje, 7.
Usisni kanal, 8. Zaptivni prsten, 9. Sprovodni kanal,
10. Međustepen, 12.Potisni kanal
Dubinska centrifugalna pumpa
1. Hidrodinamički ležaj
2. Radijalni ležaj
3. Vratilo
4. Kućište
5. Sprovodni aparat
6. Klin
7. Radno kolo
8. Usisna korpa
9. Nosač

Elementi dubinske pumpe

1.Radno kolo, 2.Sprovodno kolo, 3.Zaptivač
Postrojenje sa dubinskom centrifugalnom pumpom

1.Kompezator
2.Pogonski elektro-motor
3.Zaštitnik
4.Pumpa
5. i 9. Napojni kabl
6. i 7. Ventili
8.Prirubnica
10.Potisni cevovod
11.Oprema usta bušotine
12.Komandni pult
13.Transformator
 Pumpa za transport nafte sa dvostranim usisom

1. Oslonci vratila, 2. Vratilo, 3.Potisna caura , 4.Zaptivaci, 5.Potisni poklopac,

6.Kuciste 7.Radno kolo, 8.Usisni poklopac , 9.Oslonac vratila
 Radna kola,

a-Otvoreno, b-Zatvoreno, c- sa dvostranim usisom Vrste radnih kola

Radna kola centrifugalne pumpe

Ćelije zaptivača Kontaktni zaptivači

1. Telo, 2. Meko punjenje, a, b- Sa čeonim kontaktnim prstenovima; c-Sa mehom;
3 Zavrtanj 4.otiskivač, d-Sa oprugama 1. Prsten, 2. Prsten, 3. O-prsten, 4. Opruga
 a-Spiralni, b- Prstenasti, c- Lopatični
Sprovodni kanal
• a- Poluspiralni, b-Prstenasti, c- Konfuzor
• Elementi ispred radnog kola pumpe

Spiralni sprovodni kanal jednostepene pumpe

• https://www.youtube.com/watch?v=BaEH
VpKc-1Q

• https://www.youtube.com/watch?v=mezzt
ZpaFQM

• https://www.youtube.com/watch?v=PiBkV
PbCBgQ